SPRAWOZDANIE KOMISJI DLA PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY

ZA ROK 2009 DOTYCZĄCE ŻYWNOŚCI I SKŁADNIKÓW ŻYWNOŚCI PODDANYCH DZIAŁANIU PROMIENIOWANIA JONIZUJĄCEGO

1.           Podstawa prawna i kontekst

Zgodnie z art. 7 ust. 3 dyrektywy 1999/2/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 22 lutego 1999 r. w sprawie zbliżenia ustawodawstw państw członkowskich dotyczących środków spożywczych oraz składników środków spożywczych poddanych działaniu promieniowania jonizującego[1] państwa członkowskie są zobowiązane do przesyłania Komisji co roku:

– wyników kontroli przeprowadzonych w jednostkach przeprowadzających napromienianie, szczególnie w odniesieniu do kategorii i ilości żywności oraz składników żywności poddawanych napromienianiu oraz stosowanych dawek

oraz

– wyników kontroli przeprowadzonych na etapie wprowadzania produktów do obrotu i metod stosowanych do wykrywania, czy produkt został poddany działaniu promieniowania jonizującego.

Artykuł 7 ust. 4 wspomnianej dyrektywy nakłada na Komisję obowiązek opublikowania w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej:

– szczegółowych danych dotyczących zatwierdzonych jednostek przeprowadzających napromienianie w państwach członkowskich, a także wszelkich zmian ich statusu;

– sprawozdania sporządzonego w oparciu o informacje dostarczane przez krajowe organy nadzoru.

Niniejsze sprawozdanie dotyczy okresu od 1 stycznia 2009 r. do 31 grudnia 2009 r. Zawiera ono kompilację informacji przekazanych Komisji przez 27 państw członkowskich.

Informacje dotyczące ogólnych aspektów napromieniania żywności są dostępne na stronie internetowej Dyrekcji Generalnej Komisji Europejskiej ds. Zdrowia i Konsumentów[2].

1.1.    Jednostki przeprowadzające napromienianie

          Zgodnie z art. 3 ust. 2 dyrektywy 1999/2/WE żywność i składniki żywności mogą być poddawane napromienianiu wyłącznie w zatwierdzonych jednostkach przeprowadzających napromienianie. Jednostki w UE są zatwierdzane przez właściwe organy państw członkowskich. Zgodnie z art. 7 ust. 1 państwa członkowskie mają obowiązek powiadamiania Komisji o swoich zatwierdzonych jednostkach przeprowadzających napromienianie.

          Napromienianie żywności i składników żywności może być przeprowadzane wyłącznie za pomocą następujących źródeł:

– promieni gamma pochodzących z nuklidów promieniotwórczych 60Co lub 137Cs;

– promieni rentgenowskich wytwarzanych przez urządzenia obsługiwane na poziomie energii nominalnej (maksymalnej energii kwantowej) wynoszącej 5 MeV lub poniżej tego poziomu;

– elektronów wytwarzanych przez urządzenia obsługiwane na poziomie energii nominalnej (maksymalnej energii kwantowej) wynoszącej 10 MeV lub poniżej tego poziomu.

          Wykaz zatwierdzonych jednostek przeprowadzających napromienianie w państwach członkowskich został opublikowany przez Komisję[3].

1.2.    Napromieniona żywność oraz składniki żywności

          Napromienianie suszonych ziół aromatycznych, przypraw korzennych i warzywnych dozwolone jest w UE na podstawie dyrektywy 1999/3/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 22 lutego 1999 r. w sprawie ustanowienia wspólnotowego wykazu środków spożywczych oraz składników środków spożywczych poddanych działaniu promieniowania jonizującego[4]. Ponadto 7 państw członkowskich powiadomiło Komisję o utrzymaniu krajowych zezwoleń dla niektórych rodzajów żywności oraz składników żywności, zgodnie z art. 4 ust. 4 dyrektywy 1999/2/WE. Wykaz krajowych zezwoleń został opublikowany przez Komisję[5].

          Wszelką napromienioną żywność zawierającą jeden lub więcej napromienionych składników żywności należy opatrzyć etykietą z napisem „napromienione” lub „poddane promieniowaniu jonizującemu”. Jeśli napromieniony produkt stosowany jest jako składnik żywności złożonej, taki sam napis jest dołączony do nazwy tego składnika w wykazie składników. W przypadku produktów sprzedawanych luzem napis ten umieszcza się łącznie z nazwą produktu na wywieszce lub informacji powyżej lub obok pojemnika, w którym znajdują się te produkty.

          Do celów egzekwowania prawidłowego etykietowania i wykrywania niedozwolonych produktów Europejski Komitet Normalizacyjny (CEN), po uzyskaniu odpowiedniego mandatu od Komisji Europejskiej, ustalił normy dla kilku metod analitycznych.

2.           Wyniki kontroli dokonanych w jednostkach przeprowadzających napromienianie

Niniejsza sekcja sprawozdania przedstawia wyniki kontroli dokonanych w jednostkach przeprowadzających napromienianie, szczególnie w odniesieniu do kategorii i ilości produktów poddawanych napromienianiu oraz stosowanych dawek. Według informacji przekazanych przez państwa członkowskie kontrole dokonane przez właściwe organy potwierdziły zgodność zatwierdzonych jednostek przeprowadzających napromienianie z wymogami dyrektywy 1999/2/WE.

W poniższych tabelach przedstawiono kategorie i ilości produktów poddanych napromienianiu w zatwierdzonych jednostkach przeprowadzających napromienianie w państwach członkowskich UE w 2009 r.

2.1.    Belgia

Zatwierdzona jest jedna jednostka.

Kategoria produktów || Ilość (t) poddana napromienianiu || Średnia zaabsorbowana dawka (kGy)

Żabie udka || 2 109 || 5

Drób || 432 || 5

Ryby, skorupiaki i mięczaki || 56 || 3-5

Zioła i przyprawy korzenne || 168 || 6-9

Sucha krew || 18 || 6-9

Warzywa || 9,8 || 6

Skrobia || 24 || 3

Ogółem || 2 816,8 ||

2.2.    Bułgaria

Zatwierdzona jest jedna jednostka.

Kategoria produktów || Ilość (t) poddana napromienianiu || Średnia zaabsorbowana dawka (kGy)

Suszone zioła aromatyczne || 0,368 || 10

Ogółem || 0,368 ||

2.3.    Republika Czeska

W Republice Czeskiej zatwierdzone są dwie jednostki. Jedna z nich[6] została zamknięta w dniu 30 marca 2009 r.

Kategoria produktów || Ilość (t) poddana napromienianiu || Średnia zaabsorbowana dawka (kGy)

Suszone zioła aromatyczne, przyprawy korzenne i warzywne || 48,6 || 4-10

Ogółem || 48,6 ||

2.4.    Niemcy

Zatwierdzone są cztery jednostki. W jednej z nich nie poddano napromienianiu żadnej żywności.

Kategoria produktów || Ilość (t) poddana napromienianiu || Średnia zaabsorbowana dawka (kGy)

Suszone zioła aromatyczne, przyprawy korzenne i warzywne || 95,3 || <10

Ogółem || 95,3 ||

2.5.    Hiszpania

Zatwierdzone są dwie jednostki. W 2009 r. żywność i składniki żywności poddawano napromienianiu tylko w jednej z tych jednostek.

Kategoria produktów || Ilość (t) poddana napromienianiu || Średnia zaabsorbowana dawka (kGy)

Suszone zioła aromatyczne, przyprawy korzenne i warzywne || 460 || <10

Ogółem || 460 ||

2.6.    Francja

Zatwierdzonych jest pięć jednostek.

Kategoria produktów || Ilość (t) poddana napromienianiu || Średnia zaabsorbowana dawka (kGy)

Drób || 656,6 || 5

Guma arabska || 78,7 || 3

Zioła, przyprawy korzenne i warzywa suszone || 1,3 || 10

Mrożone żabie udka || 461,5 || 5

Ogółem || 1198,1 ||

2.7.    Węgry

Zatwierdzona jest jedna jednostka.

Kategoria produktów || Ilość (t) poddana napromienianiu || Średnia zaabsorbowana dawka (kGy)

Zioła i przyprawy korzenne || 221,7 || 6

Produkty odwodnione || 7 || 6

Ogółem || 228,7 ||

2.8.    Włochy

Zatwierdzona jest jedna jednostka. W 2009 r. nie poddano napromienianiu żadnej żywności.

2.9.    Niderlandy

Zatwierdzone są dwie jednostki.

Kategoria produktów || Ilość (t) poddana napromienianiu || Średnia zaabsorbowana dawka (kGy)

Części żab || 270,3 || 4

Drób || 145,5 || 4,3-5

Mrożone krewetki || 56,2 || 3

Zioła i przyprawy korzenne || 387,3 || 6,8

Warzywa suszone || 666,9 || 2-4

Białko jaj || 65,5 || 1

Próbki żywności || 1,9 || 6,6-9,6

Ogółem || 1593,6 ||

2.10. Polska

Zatwierdzone są dwie jednostki.

Kategoria produktów || Ilość (t) poddana napromienianiu || Średnia zaabsorbowana dawka (kGy)

Suche przyprawy korzenne, suszone zioła aromatyczne, przyprawy warzywne i korzenne || 195,7 || 5-10

Ogółem || 195,7 ||

2.11.  Rumunia

Zatwierdzona jest jedna jednostka. W 2009 r. nie poddano napromienianiu żadnej żywności.

2.12.  Zjednoczone Królestwo

Zatwierdzona jest jedna jednostka. W 2009 r. nie poddano napromienianiu żadnej żywności.

2.13. Pozostałe państwa członkowskie

W pozostałych państwach członkowskich (Austria, Cypr, Dania, Estonia, Finlandia, Grecja, Irlandia, Luksemburg, Litwa, Łotwa, Malta, Portugalia, Szwecja, Słowenia, Słowacja) nie ma żadnych zatwierdzonych jednostek.

2.14. Tabela podsumowująca sytuację w UE

Poniższa tabela podsumowuje ilość środków spożywczych (w tonach) poddanych promieniowaniu jonizującemu w zatwierdzonych jednostkach przeprowadzających napromienianie w Unii Europejskiej w 2009 r.

Kategorie produktów || BE || BG || CZ || DE || ES || FR || HU || NL || PL || Ogółem || %

Sucha krew || 18 || 0 || 0 || 0 || 0 || 0 || 0 || 0 || 0 || 18 || 0,27

Produkty odwodnione || 0 || 0 || 0 || 0 || 0 || 0 || 7 || 666,9 || 0 || 673,9 || 10,15

Białko jaj || 0 || 0 || 0 || 0 || 0 || 0 || 0 || 65,5 || 0 || 65,5 || 0,99

Ryby, skorupiaki i mięczaki || 56 || 0 || 0 || 0 || 0 || 0 || 0 || 56,2 || 0 || 112,2 || 1,69

Próbki żywności || 0 || 0 || 0 || 0 || 0 || 0 || 0 || 1,9 || 0 || 1,9 || 0,03

Żabie udka/części żab || 2109 || 0 || 0 || 0 || 0 || 461,50 || 0 || 270,3 || 0 || 2840,8 || 42,80

Guma arabska || 0 || 0 || 0 || 0 || 0 || 78,7 || 0 || 0 || 0 || 78,7 || 1,19

Zioła, przyprawy korzenne || 168 || 0,37 || 48,6 || 95,3 || 460 || 1,3 || 221,7 || 387,3 || 195,7 || 1578,27 || 23,78

Drób || 432 || 0 || 0 || 0 || 0 || 656,6 || 0 || 145,5 || 0 || 1234,1 || 18,59

Skrobia || 24 || 0 || 0 || 0 || 0 || 0 || 0 || 0 || 0 || 24 || 0,36

Warzywa || 9,8 || 0 || 0 || 0 || 0 || 0 || 0 || 0 || 0 || 9,8 || 0,15

Ogółem || 2816,8 || 0,37 || 48,6 || 95,3 || 460 || 1198,1 || 228,7 || 1593,6 || 195,7 || 6637,17 || 100

% całości || 42,44 || 0,01 || 0,73 || 1,44 || 6,93 || 18,05 || 3,45 || 24,01 || 2,95 || 100 ||

3.           wyniki kontroli przeprowadzonych na etapie wprowadzania produktów do obrotu i metody stosowane do wykrywania napromienionej żywności

Odnośnie do wyników kontroli przeprowadzonych na etapie wprowadzania produktów do obrotu i metod stosowanych do wykrywania, czy produkt został poddany promieniowaniu jonizującemu, państwa członkowskie przedstawiły następujące informacje:

3.1.    Austria

Żywność poddana badaniu || Liczba próbek: 132 || Zastosowana metoda CEN

Zgodne z wymogami || Niejednoznaczne || Niezgodne z wymogami

Zioła i przyprawy korzenne || 54 || 0 || 0 || EN 1788, EN 13751

Herbaty ziołowe || 41 || 0 || 0 || EN 1788, EN 13751

Mięso drobiowe || 37 || 0 || 0 || EN 1786

Ogółem || 132 || 0 || 0 ||

Ogółem w % zbadanych próbek || 100 % || 0,00 % || 0,00 % ||

3.2.    Belgia

Żywność poddana badaniu || Liczba próbek: 148 || Zastosowana metoda CEN

Zgodne z wymogami || Niejednoznaczne || Niezgodne z wymogami

Makaron instant typu noodle || 29 || 0 || 0 || EN 1788

Skorupiaki i mięczaki || 42 || 0 || 0

Zioła mrożone || 23 || 0 || 0

Suplementy diety || 27 || 0 || 1

Warzywa suszone || 10 || 0 || 0

Owoce suszone || 10 || 0 || 0

Potrawy gotowe do spożycia || 1 || 0 || 0

Mięso || 5 || 0 || 0

Ogółem || 147 || 0 || 1

Ogółem w % zbadanych próbek || 99,32 % || 0,00 % || 0,67 % ||

3.3.   Bułgaria

Żywność poddana badaniu || Liczba próbek: 165 || Zastosowana metoda CEN

Zgodne z wymogami || Niejednoznaczne || Niezgodne z wymogami

Suszone przyprawy korzenne || 18 || 0 || 5 || EN 1787, EN 1788

Mieszanki przypraw || 8 || 0 || 0 || EN 1787, EN 1788

Suszone przyprawy warzywne || 7 || 0 || 0 || EN 13708

Papryka czerwona || 10 || 0 || 0 || EN 1787, EN 1788

Herbata || 27 || 0 || 4 || EN 1787, EN 1788

Ryż || 4 || 0 || 0 || EN 1787, EN 1788

Owoce suszone || 30 || 0 || 0 || EN 1787, EN 1788

Muesli z owocami suszonymi i orzechami || 4 || 0 || 0 || EN 1786

Spaghetti || 0 || 0 || 5 || EN 1787

Zupy w proszku z warzywami || 3 || 0 || 0 || EN 1786, EN 1785

Orzechy || 20 || 0 || 0 || EN 1786

Mięso || 6 || 0 || 0 || EN 1787, EN 13708

Ryby || 5 || 0 || 5 || EN 1787, EN 1788

Krewetki || 9 || 0 || 0 || EN 1787, EN 1788

Ogółem || 151 || 0 || 14 ||

Ogółem w % zbadanych próbek || 91,50 % || 0 % || 8,50 % ||

3.4.   Cypr

Żywność poddana badaniu || Liczba próbek: 8 || Zastosowana metoda CEN

Zgodne z wymogami || Niejednoznaczne || Niezgodne z wymogami

Suszone warzywa, zioła i przyprawy korzenne || 8 || 0 || 0 || ΕΝ 13751

Ogółem || 8 || 0 || 0 ||

Ogółem w % zbadanych próbek || 100,00 % || 0 % || 0 % ||

3.5.    Republika Czeska

Żywność poddana badaniu || Liczba próbek: 65 || Zastosowana metoda CEN

Zgodne z wymogami || Niejednoznaczne || Niezgodne z wymogami

Świeże owoce || 6 || 0 || 0 || EN 1788, EN 1785

Ryby, skorupiaki i mięczaki || 11 || 0 || 0 || EN 1785

Herbaty ziołowe || 9 || 0 || 0 || EN 1788

Przyprawy korzenne || 6 || 0 || 0 || EN 1788

Suplementy diety || 5 || 5 || 2* || EN 1788

Zupy z makaronem instant typu noodle || 8 || 0 || 5** || EN 1788, EN 1785

Drób || 6 || 0 || 0 || EN 1785

Żabie udka || 1 || 0 || 0 || EN 1785

Orzeszki sosnowe || 1 || 0 || 0 || EN 1788, EN 1785

Ogółem || 53 || 5 || 7 ||

Ogółem w % zbadanych próbek || 81,54 % || 7,69 % || 10,77 % ||

*                 jedna próbka suszonych sprasowanych ziół

**              jedna próbka napromienionego makaronu typu noodle, cztery próbki napromienionej mieszanki przypraw

3.6.   Niemcy

Żywność poddana badaniu || Liczba próbek: 3.169 || Zastosowana metoda CEN

Zgodne z wymogami || Niejednoznaczne || Niezgodne z wymogami

Produkty mleczne || 9 || 0 || 0 || EN 1787

Ser, przetwory z sera z ziołami i przyprawami || 44 || 0 || 0 || EN 1787, EN 1788

Ser, przetwory z sera bez ziół i przypraw || 26 || 0 || 0 || EN 1788, EN 1784, ASU§64 LFGB, L00.00-39

Masło z ziołami || 8 || 0 || 0 || EN 1788, EN 1787,

Jaja i produkty jajeczne || 19 || 0 || 0 || EN 1784

Mięso (z wyjątkiem drobiu i dziczyzny) || 10 || 0 || 0 || EN 1784, EN 1786,

Drób || 83 || 0 || 0 || EN 1784, EN 1786, EN 1789

Produkty mięsne (z wyjątkiem kiełbas) || 47 || 0 || 0 || EN 1786, EN 1784

Kiełbasy || 35 || 0 || 0 ||  EN 1788, EN 1786, EN 1784

Ryby i produkty rybne || 70 || 0 || 0 || EN 1786, EN 1788

Skorupiaki, mięczaki, małże i inne zwierzęta wodne, w tym produkty z nich uzyskane || 144 || 0 || 2 || EN 1788, EN 1786, EN 1787, EN 13751, ASU§64 LFGB,L12.01-1, ESR, L00.00-43

Zupy, sosy, w tym zupy i potrawy instant || 214 || 12 || 2 || EN 1787, EN 1788, EN 13751, L00.00-43

Zboża i produkty zbożowe || 30 || 0 || 0 || EN 1787, EN 1788, EN 13751

Jadalne nasiona roślin strączkowych, nasiona oleiste, orzechy || 71 || 0 || 1 || EN 1787, EN 1788, EN 13751

Ziemniaki, części roślin o wysokiej zawartości skrobi || 36 || 0 || 0 || EN 1788, EN 1787, EN 13751

Świeże warzywa || 19 || 0 || 0 || EN 1788, EN 1787, EN 13751

Warzywa suszone || 60 || 0 || 0 || EN 1788, EN 1787, EN 13751

Świeże grzyby || 11 || 0 || 0 || EN 1788, L00.00-43, EN 13751

Suszone grzyby lub produkty z grzybów || 173 || 0 || 0 || EN 1788, L00.00-43, EN 13751, EN 1787

Świeże owoce || 140 || 0 || 0 || EN 1788, EN 1787, EN 13751, EN 1385

Suszone owoce i produkty z owoców || 52 || 0 || 0 || EN 1787, EN 1788,

Kawa || 1 || 0 || 0 || EN 1788

Herbata i produkty herbatopodobne || 198 || 1 || 0 || EN 1788, L00.00-43, EN 13751, EN 1787

Gotowe posiłki i dania || 11 || 0 || 0 || EN 1788, EN 1787, EN 1786, EN 13751, L 00.00-43

Suplementy żywnościowe || 188 || 2 || 10 || EN 1788, EN 1787, EN 13751

Przyprawy i dodatki do potraw || 272 || 0 || 2 || EN 1788, L00.00-43, EN 13751, EN 1787

Suszone zioła i przyprawy korzenne || 1144 || 0 || 1 || EN 1788, EN 1787, EN 13751

Inne || 21 || 0 || 0 || EN 1788, EN 1787, EN 1786, EN 13751

Ogółem || 3.136 || 15 || 18 ||

Ogółem w % zbadanych próbek || 98,96% || 0,47% || 0,57% ||

3.7.    Dania

W 2009 r. nie przeprowadzono żadnych kontroli na etapie wprowadzania obrotu.

3.8.    Estonia

Żywność poddana badaniu || Liczba próbek: 5 || Zastosowana metoda CEN

Zgodne z wymogami || Niejednoznaczne || Niezgodne z wymogami

Suszone zioła i przyprawy korzenne || 5 || 0 || 0 || EN 13751

Ogółem || 5 || 0 || 0 ||

Ogółem w % zbadanych próbek || 100,00 % || 0 % || 0 % ||

3.9.    Grecja

Żywność poddana badaniu || Liczba próbek: 41 || Zastosowana metoda CEN

Zgodne z wymogami || Niejednoznaczne || Niezgodne z wymogami

Zioła i przyprawy korzenne || 35 || 0 || 0 || EN 13751 (PPSL)

Warzywa suszone || 6 || 0 || 0 || EN 13751 (PPSL)

Ogółem || 41 || 0 || 0 ||

Ogółem w % zbadanych próbek || 100,00 % || 0 % || 0 % ||

3.10.  Hiszpania

Żywność poddana badaniu || Liczba próbek: 86 || Zastosowana metoda CEN

Zgodne z wymogami || Niejednoznaczne || Niezgodne z wymogami

Zioła i przyprawy korzenne || 52 || 0 || 1 || EN 1787, EN 1788

Owoce suszone || 6 || 0 || 0 || EN 13708

Mięso || 3 || 0 || 0 || EN 1786

Napary || 7 || 0 || 0 || EN 1787

Orzechy || 2 || 0 || 0 || EN 1787

Ryby || 15 || 0 || 0 || EN 1786

Ogółem || 85 || 0 || 1 ||

Ogółem w % zbadanych próbek || 98,8 % || 0 % || 1,2 % ||

3.11.  Finlandia

Żywność poddana badaniu || Liczba próbek: 224 || Zastosowana metoda CEN

Zgodne z wymogami || Niejednoznaczne || Niezgodne z wymogami

Suszone przyprawy korzenne i zioła || 164 || 0 || 5 || EN 13751, EN 1788

Suplementy żywnościowe || 32 || 0 || 6 || EN 13751, EN 1788

Jagody || 16 || 0 || 1 || EN 13751, EN 1788

Ogółem || 212 || 0 || 12 ||

Ogółem w % zbadanych próbek || 94,60 % || 0 % || 5,40 % ||

3.12.  Francja

Żywność poddana badaniu || Liczba próbek: 119 || Zastosowana metoda CEN

Zgodne z wymogami || Niejednoznaczne || Niezgodne z wymogami

Przyprawy korzenne || 20 || 0 || 0 || EN 1784, EN 1788

Mrożone skorupiaki lub mięczaki || 21 || 0 || 1 || EN 1784, EN 1788

Zupy i sosy w proszku || 16 || 0 || 3 || EN 1784, EN 1788

Suplementy żywnościowe || 10 || 0 || 0 || EN 1784, EN 1788

Drób || 22 || 0 || 0 || EN 1784, EN 1788

Odwodnione produkty instant (makaron azjatycki typu noodle) || 10 || 2 || 1 || EN 1784, EN 1788

Rośliny wykorzystywane w suplementach żywnościowych || 11 || 1 || 0 || EN 1784, EN 1788

Żabie udka || 0 || 0 || 1 || EN 1784, EN 1788

Ogółem || 110 || 3 || 6 ||

Ogółem w % zbadanych próbek ||  92,50% || 5,00% || 2,50% ||

3.13.  Węgry

Żywność poddana badaniu || Liczba próbek: 11 || Zastosowana metoda CEN

Zgodne z wymogami || Niejednoznaczne || Niezgodne z wymogami

Przyprawy korzenne || 6 || 0 || 0 || EN 1788

Herbata || 5 || 0 || 0 || EN 1788

Ogółem || 11 || 0 || 0 ||

Ogółem w % zbadanych próbek || 100,00 % || 0 % || 0 % ||

3.14.  Irlandia

Żywność poddana badaniu || Liczba próbek: 294 || Zastosowana metoda CEN

Zgodne z wymogami || Niejednoznaczne || Niezgodne z wymogami

Suszone zioła || 58 || 0 || 0 || EN 13751 (badanie przesiewowe), EN 1788 (badanie potwierdzające)

PARNUTS* || 7 || 0 || 0

Owoce i warzywa || 4 || 0 || 0

Suplementy ziołowe || 3 || 0 || 0

Witaminy i suplementy || 12 || 0 || 0

Herbaty i kawa || 23 || 0 || 2

Zioła i przyprawy korzenne || 159 || 0 || 1

Przyprawy/buliony || 13 || 0 || 1

Nasiona || 1 || 0 || 0

Ryż i mąka ryżowa || 2 || 0 || 0

Krewetki i smażone przekąski || 2 || 0 || 0

Zupy || 1 || 0 || 0

Inne || 5 || 0 || 0

Ogółem || 290 || 0 || 4 ||

Ogółem w % zbadanych próbek || 98,6 % || 0 % || 1,4 % ||

*                 PARNUTS: żywność specjalnego przeznaczenia żywieniowego.

3.15. Włochy

Żywność poddana badaniu || Liczba próbek: 223 || Zastosowana metoda CEN

Zgodne z wymogami || Niejednoznaczne || Niezgodne z wymogami

Mięso || 38 || 0 || 0 || EN 13784

Produkty rybne || 24 || 0 || 0 || EN 13784

Produkty mięsne || 11 || 0 || 0 || EN 13784

Drób || 2 || 0 || 0 || EN 1786

Suszone zioła i przyprawy korzenne || 88 || 8 || 3 || EN 13783, EN13751, EN 1788

Przyprawy (warzywne) || 18 || 0 || 2 || EN 13783, EN 1788

Czosnek || 6 || 0 || 0 || EN 13784, EN13751

Cebula || 9 || 0 || 0 || EN 13784, EN13751, EN 13783

Szalotka || 2 || 0 || 0 || EN 13783, EN 1788

Limonki || 1 || 0 || 0 || EN 13751

Ziemniaki || 11 || 0 || 0 || EN 13784, EN13751, EN 13783

Ogółem || 210 || 8 || 5 ||

Ogółem w % zbadanych próbek || 94,17 % || 3,58 % || 2,24 % ||

3.16.  Łotwa

Żywność poddana badaniu || Liczba próbek: 15 || Zastosowana metoda CEN

Zgodne z wymogami || Niejednoznaczne || Niezgodne z wymogami

Suplementy żywnościowe || 5 || 0 || 4 || EN 1788

Zioła i przyprawy korzenne || 2 || 0 || 0

Muesli || 1 || 0 || 0

Prażona kukurydza || 1 || 0 || 0

Herbata || 1 || 0 || 0

Morele suszone || 1 || 0 || 0

Ogółem || 11 || 0 || 4 ||

Ogółem w % zbadanych próbek || 73,33 % || 0 % || 26,66 % ||

3.17.  Litwa

Żywność poddana badaniu || Liczba próbek: 16 || Zastosowana metoda CEN

Zgodne z wymogami || Niejednoznaczne || Niezgodne z wymogami

Suszone zioła aromatyczne, herbata, przyprawy korzenne, suplementy żywnościowe || 16 || 0 || 0 || EN 13783

Ogółem || 16 || 0 || 0 ||

Ogółem w % zbadanych próbek || 100,00 % || 0 % || 0 % ||

3.18.  Luksemburg

W 2009 r. nie przeprowadzono żadnych kontroli na etapie wprowadzania obrotu.

3.19.  Malta

Żywność poddana badaniu || Liczba próbek: 32 || Zastosowana metoda CEN

Zgodne z wymogami || Niejednoznaczne || Niezgodne z wymogami

Zioła i przyprawy korzenne || 32 || 0 || 0 || EN 13751

Ogółem || 32 || 0 || 0 ||

Ogółem w % zbadanych próbek || 100,00 % || 0 % || 0 % ||

3.20.  Niderlandy

Żywność poddana badaniu || Liczba próbek: 771 || Zastosowana metoda CEN

Zgodne z wymogami || Niejednoznaczne || Niezgodne z wymogami

Suplementy żywnościowe || 151 || 0 || 22 || EN 13751, EN 1788

Preparaty witaminowe || 5 || 0 || 0 || EN 13751, EN 1788

Specjalne mieszanki (ziołowe) || 73 || 0 || 11 || EN 13751, EN 1788

Produkty zbożowe || 17 || 0 || 0 || EN 13751, EN 1788

Suszone warzywa i produkty warzywne || 57 || 0 || 1 || EN 13751, EN 1788

Suszone owoce i produkty z owoców || 56 || 0 || 0 || EN 13751, EN 1788

Orzechy i nasiona || 63 || 0 || 0 || EN 13751, EN 1788

Ryby i produkty rybne || 33 || 0 || 1 || EN 13751, EN 1788

Sałatki, makarony i zupy || 127 || 0 || 4 || EN 13751, EN 1788

Przyprawy korzenne i aromaty || 147 || 0 || 1 || EN 13751, EN 1788

Mięso i produkty mięsne || 2 || 0 || 0 || EN 13751, EN 1788

Ogółem || 731 || 0 || 40 ||

Ogółem w % zbadanych próbek || 95,00% || 0 % || 5,00% ||

3.21.  Polska

Żywność poddana badaniu || Liczba próbek: 215 || Zastosowana metoda CEN

Zgodne z wymogami || Niejednoznaczne || Niezgodne z wymogami

Suszone zioła i przyprawy korzenne || 88 || 0 || 0 || EN 13751, EN 1788

Orzechy || 20 || 0 || 0 || EN 1787

Warzywa (w tym jadalne nasiona roślin strączkowych) || 17 || 0 || 0 || EN 1788

Owoce || 33 || 0 || 0 || EN 13708

Ryby i owoce morza || 12 || 0 || 0 || EN 1786

Drób || 7 || 0 || 0 || EN 1786

Herbaty || 10 || 0 || 0 || EN 1788, EN 13751

Sery dojrzewające, sery serwatkowe, inne sery zawierające przyprawy korzenne/zioła || 7 || 0 || 3 || EN 1788

Koncentraty sosów i zup || 18 || 0 || 0 || EN 1788

Ogółem || 212 || 0 || 3 ||

Ogółem w % zbadanych próbek || 98,60 % || 00,00 % || 1,40 % ||

3.22. Portugalia

W 2009 r. nie przeprowadzono żadnych kontroli na etapie wprowadzania obrotu.

3.23. Rumunia

Żywność poddana badaniu || Liczba próbek: 74 || Zastosowana metoda CEN

Zgodne z wymogami || Niejednoznaczne || Niezgodne z wymogami

Suszone przyprawy korzenne i zioła || 54 || 0 || 0 || EN 1787, EN 1788, EN 13751

Suplementy żywnościowe || 5 || 0 || 3 || EN 1787, EN 1788

Makaron instant typu noodle || 5 || 0 || 0 || EN 1787

Herbaty || 7 || 0 || 0 || EN 1787, EN 1788, EN 13751

Ogółem || 71 || 0 || 3 ||

Ogółem w % zbadanych próbek || 95,95 % || 00,00 % || 4,05 % ||

3.24. Szwecja

Żywność poddana badaniu || Liczba próbek: 6 || Zastosowana metoda CEN

Zgodne z wymogami || Niejednoznaczne || Niezgodne z wymogami

Mięso drobiowe || 6 || 0 || 0 || EN 1784

Ogółem || 6 || 0 || 0 ||

Ogółem w % zbadanych próbek || 100,00 % || 00,00 % || 00,00 % ||

3.25.  Republika Słowacka

Żywność poddana badaniu || Liczba próbek: 41 || Zastosowana metoda CEN

Zgodne z wymogami || Niejednoznaczne || Niezgodne z wymogami

Orzechy || 24 || 0 || 0 || EN 1784

Ser || 10 || 0 || 0 || EN 1784

Szynka szwarcwaldzka || 1 || 0 || 0 || EN 1784

Suszone zioła aromatyczne, przyprawy korzenne i warzywne || 3 || 0 || 0 || EN 1788

Suszone salami drobiowe || 1 || 0 || 0 || EN 1784

Nasiona maku || 1 || 0 || 0 || EN 1784

Bulion z kurczaka || 1 || 0 || 0 || EN 1784

Ogółem || 41 || 0 || 0 ||

Ogółem w % zbadanych próbek || 100,00 % || 00,00 % || 00,00 % ||

3.26. Słowenia

Żywność poddana badaniu || Liczba próbek: 60 || Zastosowana metoda CEN

Zgodne z wymogami || Niejednoznaczne || Niezgodne z wymogami

Przyprawy korzenne || 10 || 0 || 0 || EN 13751, EN 1788

Suplementy żywnościowe || 3 || 7 || 0 || EN 13751, EN 1788

Herbata || 10 || 0 || 0 || EN 13751

Nasiona i ryż || 9 || 1 || 0 || EN 13751, EN 1788

Mięso drobiowe || 6 || 4 || 0 || EN 1786

Dania gotowe (zupy instant i makaron instant typu noodle) || 6 || 4 || 0 || EN 13751, EN 1788

Ogółem || 44 || 16 || 0 ||

Ogółem w % zbadanych próbek || 73,33 % || 26,66 % || 00,00 % ||

3.27.  Zjednoczone Królestwo

Żywność poddana badaniu || Liczba próbek: 345 || Zastosowana metoda CEN

Zgodne z wymogami || Niejednoznaczne || Niezgodne z wymogami

Suszone zioła, przyprawy korzenne i warzywne || 174 || 21 || 3 || EN13751, EN 1788

Świeże i konserwowane (inne niż suszone) zioła i przyprawy korzenne || 21 || 1 || 0 || EN13751, EN 1788

Makaron typu noodle i odwodnione potrawy azjatyckie || 16 || 7 || 3 || EN13751, EN 1788

Warzywa || 4 || 1 || 0 || EN13751, EN 1788

Owoce (w tym świeże i suszone) || 5 || 0 || 0 || EN13751, EN 1788

Wyroby z makaronu || 5 || 0 || 0 || EN13751, EN 1788

Produkty drożdżowe || 0 || 2 || 1 || EN13751, EN 1788

Herbaty || 5 || 0 || 0 || EN13751, EN 1788

Suszone ryby i owoce morza || 2 || 2 || 0 || EN13751, EN 1788

Suplementy żywnościowe || 41 || 11 || 1 || EN13751, EN 1788

Miód i inne produkty pszczele || 14 || 0 || 0 || EN13751, EN 1788

Różne || 2 || 1 || 0 || EN13751, EN 1788

Żabie udka || 1 || 0 || 1 || EN 1786

Ogółem || 290 || 46 || 9 ||

Ogółem w % zbadanych próbek || 84,00 % || 13,00 % || 3,00 % ||

3.28.  Podsumowanie sytuacji w UE

         Poniższa tabela zawiera zestawienie zbadanych próbek i wyników otrzymanych dla całej UE:

Państwo członkowskie || Próbki zgodne z wymogami || Niejednoznaczne || Próbki niezgodne z wymogami || Ogółem || % w ogólnej liczbie próbek UE

AT || 132 || 0 || 0 || 132 || 2,11%

BE || 147 || 0 || 1 || 148 || 2,36%

BG || 151 || 0 || 14 || 165 || 2,63%

CY || 8 || 0 || 0 || 8 || 0,13%

CZ || 53 || 5 || 7 || 65 || 1,04%

DE || 3136 || 15 || 18 || 3169 || 50,58%

DK || BKA || BKA || BKA || BKA || BKA

EE || 5 || 0 || 0 || 5 || 0,08%

EL || 41 || 0 || 0 || 41 || 0,65%

ES || 85 || 0 || 1 || 86 || 1,37%

FI || 212 || 0 || 12 || 224 || 3,58%

FR || 110 || 3 || 6 || 119 || 1,90%

HU || 11 || 0 || 0 || 11 || 0,18%

IE || 290 || 0 || 4 || 294 || 4,69%

IT || 210 || 8 || 5 || 223 || 3,56%

LV || 11 || 0 || 4 || 15 || 0,24%

LT || 16 || 0 || 0 || 16 || 0,26%

LU || BKA || BKA || BKA || BKA || BKA

MT || 32 || 0 || 0 || 32 || 0,51%

NL || 731 || 0 || 40 || 771 || 12,31%

PL || 212 || 0 || 3 || 215 || 3,43%

PT || BKA || BKA || BKA || BKA || BKA

RO || 71 || 0 || 3 || 74 || 1,18%

SE || 6 || 0 || 0 || 6 || 0,10%

SK || 41 || 0 || 0 || 41 || 0,65%

SI || 44 || 16 || 0 || 60 || 0,96%

UK || 290 || 46 || 9 || 345 || 5,51%

Ogółem w UE || 6045 || 93 || 127 || 6265 || 100,00%

w % || 96,49% || 1,48% || 2,03% || 100,00% ||

|| ||

|| BKA: || Brak kontroli analitycznych — w 2009 r. nie przeprowadzono kontroli analitycznych.

4.           Podsumowanie

Niniejsze sprawozdanie dotyczy okresu od 1 stycznia 2009 r. do 31 grudnia 2009 r. Zawiera ono kompilację informacji przekazanych Komisji przez 27 państw członkowskich.

W 2009 r. w 12 państwach członkowskich działało 20 jednostek przeprowadzających napromienianie, zatwierdzonych zgodnie z art. 7 ust. 2 dyrektywy 1999/2/WE. Jedna zatwierdzona jednostka została zamknięta. W 2009 r. w pięciu jednostkach nie przeprowadzono napromieniania żywności.

Ogółem działaniu promieniowania jonizującego w państwach członkowskich poddano 6 637,17 ton produktów, z czego 84,5 % zostało napromienionych w trzech państwach członkowskich (w Belgii, Francji i Niderlandach). Wśród produktów poddanych napromienianiu największą część stanowią cztery kategorie: części żab, zioła i przyprawy korzenne, drób oraz produkty odwodnione (odpowiednio: 42,80 %, 23,78 %, 18,59 %, 10,15 %).

27 państw członkowskich przekazało informacje dotyczące kontroli przeprowadzonych na etapie wprowadzania produktów do obrotu. Trzy państwa członkowskie nie przeprowadziły żadnych kontroli analitycznych w ramach kontroli i inspekcji urzędowych.

24 państwa członkowskie pobrały ogółem 6 265 próbek. 68,4 % próbek zostało pobranych w trzech państwach członkowskich (50,58 % w Niemczech, 12,31 % w Niderlandach, 5,51 % w Zjednoczonym Królestwie). 6 045 próbek (96,49 %) było zgodnych z przepisami dyrektyw. 127 próbek (2,03 %) było niezgodnych z przepisami. Najczęstszym powodem niezgodności próbek z wymogami jest nieprawidłowe etykietowanie oraz napromienianie kategorii, których napromienianie nie jest dozwolone. 93 próbki (1,48 %) dały niejednoznaczne wyniki. Przyczyny niejednoznacznych wyników wiążą się najczęściej z niepotwierdzeniem dodatnich wyników badań przesiewowych lub z trudnościami w ustaleniu, które składniki zostały napromienione w żywności złożonej, nawet jeśli są opatrzone etykietą.

[1]               Dz.U. L 66 z 13.3.1999, s. 16.

[2]               http://ec.europa.eu/food/food/biosafety/irradiation/index_en.htm

[3]               Dz.U. C 77 z 11.3.2011, s. 14.

[4]               Dz.U. L 66 z 13.3.1999, s. 24.

[5]               Dz.U. C 283 z 24.11.2009, s. 5.

[6]               Artim s.r.o., Radiová 1, Praga.