52011DC0218

KOMUNIKAT KOMISJI DO PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO, RADY, EUROPEJSKIEGO KOMITETU EKONOMICZNO-SPOŁECZNEGO I KOMITETU REGIONÓW

Zwiększanie rozliczalności UE ze środków finansowych na rzecz rozwoju w związku z oficjalną unijną oceną wzajemną pomocy rozwojowej

SPIS TREŚCI

1. Wprowadzenie 2

2. Unijne finansowanie na rzecz rozwoju w kontekście światowym 2

3. Bilans działań UE w 2010 r. 4

3.1. Udostępnienie większych zasobów na rzecz rozwoju i rozwiązania problemów globalnych 5

3.1.1. Wsparcie w zakresie uruchomienia krajowych zasobów na rzecz rozwoju 5

3.1.2. UE będąca największym darczyńcą nie osiąga celów na 2010 r. 5

3.1.3. Środki przekazane przez UE na działania związane ze zmianą klimatu i bioróżnorodnością 7

3.1.4. Innowacyjne źródła finansowania i mechanizmy na rzecz rozwoju 8

3.1.5. Wykorzystanie ODA do lewarowania przepływów prywatnych 8

3.1.6. Wspieranie potencjału krajów rozwijających się w zakresie handlu poprzez pomoc na rzecz wymiany handlowej 9

3.1.7. Konieczność zapobiegania przyszłym kryzysom zadłużenia w krajach rozwijających się 10

3.2. Wpływ pomocy udzielanej przez UE 10

3.2.1. Lepsze wykorzystanie pomocy 10

3.2.2. Światowy ład finansowy, zwiększanie znaczenia państw rozwijających się 11

4. Podsumowanie 11

WPROWADZENIE

W kontekście światowego kryzysu oraz zeszłorocznego odnowionego zobowiązania do pomocy krajom rozwijającym się w osiągnięciu milenijnych celów rozwoju (MCR), w niniejszym komunikacie i towarzyszącym mu dokumencie roboczym służb Komisji[1] przeanalizowano osiągnięcia UE oraz państw członkowskich w zakresie wspólnych zobowiązań do uruchomienia krajowych (polityka fiskalna) oraz międzynarodowych środków na rzecz rozwoju, poprzez zwiększanie zdolności handlowych i inwestycji, oficjalną pomoc rozwojową (ODA), innowacyjne źródła i mechanizmy finansowania, skuteczność pomocy, obsługę zadłużenia, finansowanie działań związanych z klimatem oraz zwiększenie wpływu i reprezentacji krajów rozwijających się w międzynarodowych instytucjach finansowych. W dokumentach tych omówiono sytuację dotyczącą wymienionych kwestii, wskazując obszary, w których UE dokonała osiągnięć oraz te, których należy jeszcze zintensyfikować wysiłki. Dokumenty nie pomijają kwestii przejrzystości i rozliczalności w ramach współpracy międzynarodowej: po raz pierwszy opublikowano odpowiedzi państw członkowskich, które wyraziły na to zgodę, oraz Komisji na przedstawiany co roku kwestionariusz.

Niniejszy komunikat stanowi również element przygotowania do konferencji ONZ w Stambule dotyczącej krajów najsłabiej rozwiniętych[2] oraz czwartego forum wysokiego szczebla w Pusanie na temat skuteczności pomocy[3].

W komunikacie podsumowano zaproponowane sposoby służące osiągnięciu wspólnych celów UE, rozważono w jaki sposób rozwiązać problem 50 mln EUR różnicy między obecnym poziomem ODA a ustalonym na rok 2015 celem oraz zawarto informacje konieczne do opracowania sprawozdania Rady dla Rady Europejskiej, które będzie podstawą do dorocznej dyskusji w ramach wzajemnej oceny ODA, która dotyczyć będzie osiągnięcia celów ODA do 2015 r.[4]

UNIJNE FINANSOWANIE NA RZECZ ROZWOJU W KONTEKśCIE śWIATOWYM

UE stanowi siłę napędową w działaniach na rzecz poprawy warunków życia w krajach rozwijających się. Zeszłej jesieni na spotkaniu światowych przywódców w Nowym Jorku przy okazji szczytu ONZ poświęconego MCR, UE aktywnie propagowała ogólnoświatowy konsensus co do wspólnych działań. Uruchomienie większego finansowania na rzecz rozwoju ze wszystkich możliwych źródeł jest najważniejszym narzędziem w walce z ubóstwem. Jednak same środki finansowe nie wystarczą do stymulowania rozwoju. Kraje rozwijające muszą same działać na rzecz własnego rozwoju oraz poprawy struktur politycznych i zarządzania. UE jest bardzo szczodrym darczyńcą, ale oprócz tego podejmuje kompleksowe działania mające na celu wspieranie krajów rozwijających się w osiągnięciu zrównoważonego rozwoju, w szczególności poprzez tworzenie polityki w zakresie pomocy wspólnie z krajami partnerskimi, dbałość o spójność polityk wewnętrznych UE z celami na rzecz rozwoju oraz pomoc tym państwom w sprostaniu wyzwaniom o charakterze globalnym. W odróżnieniu od innych darczyńców UE wyznaczyła sobie cele jakościowe i ilościowe, dzięki którym jest w stanie dokonywać pomiaru swoich osiągnięć.

Zobowiązania podjęte przez UE opierają się na światowej agendzie finansowania rozwoju[5], która obejmuje wiele różnych źródeł finansowania, choć w niewystarczającym stopniu odzwierciedla całościowy kontekst światowy, w którym mieszczą się nowi oficjalni darczyńcy i inwestorzy, organizacje charytatywne, współpraca południe-południe oraz działania sektora prywatnego. ODA – będąca głównym tematem niniejszego dokumentu – jest najszerzej znanym wskaźnikiem zaangażowania oficjalnych darczyńców, ale oprócz niej istnieją również inne źródła finansowania na rzecz rozwoju.

W latach 2004–2010, finansowanie UE oraz państw członkowskich stanowiło 57% środków ODA netto dla państw rozwijających się przekazanych przez wszystkich darczyńców z OECD DAC i z UE oraz 65% światowej podwyżki ODA, która wyniosła 25,7 mld EUR. W 2010 r. pomoc od OECD DAC oraz darczyńców z UE osiągnęła 97,2 mld EUR w wartościach nominalnych. UE jako całość przekazuje 58% tej pomocy. UE oraz jej państwa członkowskie złożyły obietnicę zwiększenia wydatków na ODA do 2015 r. do 0,7% swojego łącznego dochodu narodowego brutto (DNB). Oznaczałoby to dodanie sumy kolejnych 50 mld EUR do obecnych 53,8 mld EUR.

Wykres: ODA UE oraz jej państw członkowskich i innych członków grupy G8 nienależących do UE

[pic]

Źródło: OECD DAC Tabela 1

Oprócz ODA kraje rozwijające się korzystaja z innych ważnych źródeł finansowania. Tytułem przykładu oczekiwano, że w 2010 r. globalne przekazy migrantów osiągną ok. 245 mld EUR, a w niektórych obliczeniach środki od prywatnych organizacji charytatywnych szacuje się na ok. 35 mld EUR rocznie[6]; globalne obroty bezpośrednie inwestycje zagraniczne (BIZ) niedługo dorównają ODA, a nowe potęgi gospodarcze, jak Brazylia, Rosja, Indie oraz Chiny wydają coraz większe sumy na wspieranie krajów rozwijających się. Są to środki o innym charakterze i zarządzane inaczej niż ODA, ale łącznie mogłyby – gdyby były wykorzystywane jako uzupełnienie środków w ramach ODA – lepiej odpowiadać potrzebie zwiększenia rozwoju i sprostania światowym wyzwaniom.

BILANS DZIAłAń UE W 2010 R.

Niniejszy komunikat i towarzyszący mu dokument służb Komisji przedstawiają w jaki sposób UE oraz jej państwa członkowskie dążyły do realizacji podjętych zobowiązań. W ujęciu ogólnym z obu tych dokumentów wynika, że UE jako całość czyniła postępy na drodze do realizacji wyznaczonych celów, ale sytuacja w tym zakresie w państwach członkowskich była bardzo zróżnicowana.

Udostępnienie większych zasobów na rzecz rozwoju i rozwiązania problemów globalnych

Wsparcie w zakresie uruchomienia krajowych zasobów na rzecz rozwoju

Wygenerowanie większych zasobów krajowych powszechnie uchodzi za najważniejszy sposób osiągnięcia trwałego rozwoju i uniezależnienia się od pomocy w miarę upływu czasu. Budżety krajów rozwijających się są z pewnością największym źródłem finansowania rozwoju. Zwiększanie finansowej niezależności od wsparcia zewnętrznego tworzy możliwości fiskalne, bez których nie da się finansować MCR, oraz wzmacnia przywiązanie obywateli do własnego kraju.

W 2010 r. UE oraz jej państwa członkowskie nadal udoskonalały swoje metody pracy w tym zakresie z państwami partnerskimi w celu zapewnienia silniejszego wsparcia, w tym poprzez budowanie potencjału, dla mobilizacji dochodów krajowych w krajach rozwijających się zgodnie z zasadami właściwego zarządzania w dziedzinie podatków (zasadą przejrzystości, wymiany informacji oraz uczciwej konkurencji podatkowej), jako części szerzej zakrojonych wysiłków w zakresie poprawy dobrych rządów i zarządzania finansami publicznymi. UE nadal będzie propagować te zasady i wspierać kraje rozwijające się w zapobieganiu uchylaniu się od opodatkowania oraz szkodliwym praktykom podatkowym, aby osiągnąć przejrzyste i otwarte na współpracę międzynarodowe otoczenie podatkowe.

UE zwiększyła już wsparcie na rzecz Inicjatywy Przejrzystości w Branżach Wydobywczych (EITI), będącej nowym światowym standardem z zakresie przejrzystości dochodów i rozliczalności. UE będzie ponadto zachęcać kraje rozwijające się do nasilenia działań na rzecz poprawy zarządzania w ich przemyśle wydobywczym. UE podejmuje również działania na rzecz zwiększenia spójności polityki na rzecz rozwoju, np. poprzez dążenie do ewentualnego ujawnienia danych finansowych międzynarodowych korporacji w poszczególnych krajach w celu zwiększenia przejrzystości i polepszenia ładu korporacyjnego. Komisja rozważa przyjęcie przepisów na ten temat, przynajmniej w odniesieniu do przedsiębiorstw wydobywczych notowanych na giełdzie, w ramach zmiany dyrektywy w sprawie przejrzystości, która przewidywana jest na jesieni. Zwiększona przejrzystość i lepszy ład korporacyjny pomogą państwom rozwijającym się w optymalizacji pobierania podatków oraz maksymalizacji zasobów fiskalnych, aby zapewnić dobra i usługi publiczne.

UE będąca największym darczyńcą nie osiąga celów na 2010 r.

UE to najambitniejsza grupa darczyńców na świecie, która zobowiązała się do osiągnięcia do 2015 r. poziomu ODA odpowiadającego 0,7% łącznego DNB, zgodnie z długoterminowym celem wyznaczonym przez ONZ. Przywódcy UE ustalili ten wspólny cel w 2005 r. w oparciu o zróżnicowane indywidualne cele państw członkowskich.

Częścią umowy był wspólny cel śródokresowy polegający na osiągnięciu do 2010 r. poziomu ODA odpowiadającego 0,56% DNB. Niezależnie od tego, że pomimo spowolnienia gospodarczego przekazano na ODA rekordową sumę 53,8 mld EUR, odpowiadającą 0,43% DNB i uruchomiono dodatkową sumę ponad 4,5 mld EUR, państwa członkowskie nie osiągnęły obiecanego celu śródokresowego, do którego zabrakło sumy 15 mld EUR.

Utrzymują się znaczące różnice między państwami członkowskimi: niektóre z nich podejmują starania, aby dotrzymać wspólnie podjętego zobowiązania, inne nie realizują zobowiązań indywidualnych składających się na łączne wyniki UE. Podważa to zasadę sprawiedliwego podziału obciążeń wewnątrz UE i mogło przyczynić się do zmniejszenia pomocy w niektórych państwach członkowskich, w których poziom ODA wynosi 0,7% DNB lub powyżej. UE nie osiągnie do 2015 r. wyznaczonego wspólnego celu, jeśli wszystkie państwa członkowskie nie zrealizują swojej części ustalonych zobowiązań. W tym kontekście szczególnie niepokojące jest, że państwa członkowskie zapowiedziały na rok 2011 i kolejne zmniejszenie ODA, co stanowi utrudnienie dla wspólnych działań UE. Komisja Europejska ogłosiła, że w 2010 r. wypłaty netto na ODA wyniosły 14,95 mld EUR. Kwota ta obejmuje 5,15 mld EUR niebędących dotacjami korzystnych pożyczek EBI, finansowanych przede wszystkim z własnych zasobów EBI oraz po części z Europejskiego Funduszu Rozwoju i budżetu UE.

Wykres: Realizacja ODA przez państwa członkowskie w 2010 r. w % DNB

[pic]

Źródło: Doroczny kwestionariusz dotyczący finansowania rozwoju OECD DAC i UE

ODA dla Afryki . UE i państwa członkowskie łącznie pozostają największym darczyńcą pomocy dla Afryki. W 2009 r. przekazały na rzecz tego kontynentu 20,5 mld EUR. Niezależnie od tego zobowiązanie z 2005 r. do zwiększenia ODA dla Afryki subsaharyjskiej oraz przekazania na rzecz tego regionu przynajmniej 50% łącznego wzrostu pomocy dla Afryki zostało zrealizowane jedynie częściowo. ODA dla Afryki subsaharyjskiej zwiększyła się od 2004 r. o 2,7 mld EUR, ale jedynie 26% całkowitego wzrostu ODA w wartościach rzeczywistych przyznano kontynentowi afrykańskiemu.

ODA dla krajów najsłabiej rozwiniętych . W ramach ogólnego zobowiązania ODA UE obiecała w 2008 r. przekazać do 2010 r. łącznie przynajmniej 0,15% swojego łącznego DNB na ODA dla krajów najsłabiej rozwiniętych. Bardzo mało zabrakło do osiągnięcia tego celu: z dostępnych wstępnych danych wynika, że łączna ODA UE dla krajów najsłabiej rozwiniętych odpowiadała 0,13% DNB w 2010 r. W 2009 r. osiem państw członkowskich osiągnęło swój cel indywidualny, a kolejne ze swojej całkowitej ODA przekazały przynajmniej jedną trzecią dla krajów najsłabiej rozwiniętych, co stanowiło wyraz ich dążenia do pomocy krajom najuboższym.

Środki przekazane przez UE na działania związane ze zmianą klimatu i bioróżnorodnością

Kraje rozwijające się potrzebują większej pomocy na dostosowanie się do zmiany klimatu i złagodzenie jej skutków. Przed konferencją poświęconą Ramowej konwencji Narodów Zjednoczonych w sprawie zmian klimatu, która odbyła się w 2009 r. w Kopenhadze, UE zobowiązała się do przekazania w latach 2010–2012 kwoty 7,2 mld EUR na szybką pomoc finansową w kwestiach związanych z klimatem dla krajów rozwijających się [7]. W 2010 r. UE jako całość zapewniła 2,34 mld EUR w zgodzie ze wspólnym celem na lata 2010-2012[8]. UE zastanawia się również nad sposobami wypełnienia zobowiązań podjętych przez kraje rozwinięte w ramach ustaleń z Cancun do uruchomienia do 2020 r. łącznie 100 mld USD z różnych źródeł (publicznych, prywatnych, dwustronnych, wielostronnych i innowacyjnych), wyjścia naprzeciw potrzebom krajów rozwijających się[9]. Najtrudniejszą kwestią pozostaje opracowanie porównywalnych i przejrzystych metod obliczania i kontrolowania finansowania działań związanych z klimatem oraz sprawozdawczości w tym zakresie. UE oraz państwa członkowskie poczyniły znaczące postępy w składaniu przejrzystych sprawozdań na temat realizacji szybkiej pomocy finansowej. Dalsze polepszanie sprawozdawczości – w szczególności w kontekście finansowania długoterminowego – będzie miało duże znaczenie dla zachowania zaufania do całego procesu międzynarodowego.

Ważnym punktem w programie prac UE jest ochrona bioróżnorodności. Na konferencji w Nagoi dotyczącej konwencji o różnorodności biologicznej (CBD) w 2010 r. UE zobowiązała się do znacznego zwiększenia do 2020 r., środków finansowych, skutecznego wdrożenia planu strategicznego na lata 2011–2020 oraz do „podjęcia skutecznych i pilnych działań w celu powstrzymania utraty różnorodności biologicznej, […] przyczyniając się do ludzkiej pomyślności i eliminacji ubóstwa”. Wiele państw członkowskich zapowiedziało znaczne zwiększenie zobowiązań na rzecz zachowania bioróżnorodności w krajach rozwijających się.

Innowacyjne źródła finansowania i mechanizmy na rzecz rozwoju

Ponieważ pomoc sama w sobie nigdy nie będzie wystarczająca, aby odpowiedzieć na finansowe potrzeby krajów rozwijających się w zakresie realizacji MCR oraz innych międzynarodowych celów w dziedzinie rozwoju, UE zobowiązała się do poważnego rozważenia innowacyjnych mechanizmów finansowania o znacznym potencjale wytwarzania dochodu, mając na względzie zapewnienie przewidywalnego finansowania zrównoważonego rozwoju[10]. Niektóre państwa członkowskie wykorzystują już różne innowacyjne źródła i mechanizmy, dzięki którym uzyskano do tej pory ok. 13 mld EUR na działania rozwojowe. Podczas gdy niektóre państwa członkowskie rozważają dodatkowe źródła i mechanizmy, nie istnieje jeszcze wspólne unijne podejście do innowacyjnych źródeł i mechanizmów o najwyższym potencjale wytwarzania dochodu. Mechanizmy wytwarzania dochodu z innowacyjnych źródeł muszą pozostawać w zgodności z ustalonymi międzynarodowymi zasadami skuteczności pomocy i nie tworzyć równoległych kanałów wydatkowania.

Wykorzystanie ODA do lewarowania przepływów prywatnych

Współpraca z sektorem prywatnym będącym motorem wzrostu sprzyjającemu włączeniu społecznemu i zrównoważonego rozwoju jest dziedziną, w której UE od dawna dostrzegała duże możliwości. UE oraz państwa członkowskie wykorzystują różne środki zachęty (gwarancje inwestycyjne, fundusze celowe, pożyczki preferencyjne, wsparcie dla joint venture itd.), aby przyciągnąć przepływy kapitału prywatnego do państw rozwijających się i wspierać ściślejsze międzynarodowe ramy regulacyjne dla odpowiedzialnych zachowań przedsiębiorstw. UE oraz państwa członkowskie mogłyby częściej wykorzystywać łączenie pożyczek i dotacji oraz odwoływać się do wykorzystania funduszy z kapitału własnego lub instrumentów opartych na zasadzie podziału ryzyka, aby uruchamiać dodatkowe finansowanie – w tym również z sektora prywatnego – na pokrycie potrzeb inwestycyjnych naszych krajów partnerskich. Będzie to przedmiotem wniosków ustawodawczych, które zostaną przedstawione w ramach przyszłej polityki UE w zakresie rozwoju.

Przekazy migrantów , które – należy podkreślić – mają charakter prywatny, stanowią kolejne źródło znaczących przepływów do krajów rozwijających się, które może sprzyjać wzrostowi. Wysokość przekazów z UE do krajów rozwijających się, nawet przy oszacowaniu zachowawczym[11], jest prawie równa całkowitej ODA pochodzącej z UE. Fluktuacje tych przekazów mogą w znaczący sposób wpływać na warunki życia otrzymujących je osób w krajach rozwijających się. UE zobowiązała się do obniżenia kosztów i ułatwienia przekazów pieniężnych[12]. W tym celu w 2010 r. UE i państwa członkowskie prowadziły różnego rodzaju działania, np. w zakresie poprawy danych, zwiększenia przejrzystości i konkurencyjności na rynku usług płatniczych, finansowania projektów związanych z przekazami migrantów, wspierania usług finansowych w krajach rozwijających się oraz poprawy wiedzy migrantów w sprawach finansowych. Przekazy pieniężne staniały w niektórych państwach członkowskich, jednak w niektórych ich ceny wzrosły[13]. Problemy do rozwiązania: (i) uzyskanie dokładnych danych na temat głównych kanałów, kosztów wysłania przekazu oraz nieformalnych przepływów z UE; (ii) większa obniżka kosztów po stronie odbiorców w krajach rozwijających się; (iii) stworzenie sprzyjających warunków; oraz (iv) poprawa dostępności finansowania i wiedzy w zakresie finansów.

Wspieranie potencjału krajów rozwijających się w zakresie handlu poprzez pomoc na rzecz wymiany handlowej

Handel na rynku lokalnym oraz międzynarodowym może stanowić ogromne wsparcie dla wzrostu sprzyjającego włączeniu społecznemu i jest ważną siłą napędową udanych przedsięwzięć w dziedzinie rozwoju. UE niezmiennie wspierała kraje rozwijające się w wykorzystywaniu handlu jako narzędzia w dziedzinie rozwoju. W ramach wspólnej strategii dotyczącej pomocy na rzecz wymiany handlowej UE jako całość uzgodniła działania na rzecz zwiększenia intensywności pomocy dotyczącej wymiany handlowej i maksymalizacji jej skutków. Łączna pomoc przekazana przez UE na rzecz wymiany handlowej w 2009 r. wyniosła 10,5 mld EUR[14], co oznacza utrzymanie rekordowej sumy zarejestrowanej rok wcześniej. Pomoc związana z handlem przekazana przez UE i państwa członkowskie – będąca jedną z części składowych pomocy na rzecz wymiany handlowej – w 2009 r. znacznie wzrosła, wynosząc łącznie 3 mld UE, czyli znacznie powyżej docelowego (od 2010 r.) poziomu wydatków ustalonego na 2 mld EUR.

W 2009 r. Afryka stała się największym odbiorcą pomocy związanej z handlem oraz pomocy na rzecz wymiany handlowej przekazanej łącznie przez UE. Dane za rok 2009 pokazują również silny wzrost pomocy – do 3,6 mld EUR – na rzecz wymiany handlowej dla państw Afryki, Karaibów i Pacyfiku. Wkład UE oraz państw członkowskich w pomoc na rzecz wymiany handlowej dla krajów najsłabiej rozwiniętych utrzymał się na stałym poziomie 22%.

Informacje przekazane przez biura terenowe UE wskazują na umiarkowane postępy w procesach, które wpływają zarówno na wielkość, jak i skuteczność pomocy na rzecz wymiany handlowej, wśród których można wymienić włączenie wymiany handlowej do dialogu politycznego między darczyńcami UE a krajami partnerskimi; zwiększenie w krajach partnerskich popytu na pomoc na rzecz wymiany handlowej; koordynację w zakresie opracowywania i realizacji strategii w dziedzinie wymiany handlowej; ocenę potrzeb w zakresie wymiany handlowej; wspólne działania i harmonizację oraz włączenie priorytetów w zakresie strategicznej regionalnej integracji gospodarczej do krajowych planów na rzecz rozwoju i strategii w dziedzinie wymiany handlowej. Wszystkie te elementy wymagają stałej wzmożonej uwagi. W krajach najsłabiej rozwiniętych udoskonalone zintegrowane ramy pomocy związanej z handlem oferują szczególne możliwości pomocy tym krajom w zwiększeniu uwagi poświęcanej kwestiom związanym z handlem i zwiększeniu skuteczności pomocy na rzecz wymiany handlowej.

Konieczność zapobiegania przyszłym kryzysom zadłużenia w krajach rozwijających się

UE i jej państwa członkowskie wypełniają swoją część zobowiązań na rzecz pełnej realizacji inicjatywy wielostronnego umarzania zadłużenia oraz inicjatyw na rzecz głęboko zadłużonych krajów ubogich. Zdolność obsługi zadłużenia oraz ryzyko wystąpienia sytuacji kryzysowej pod względem zadłużenia w krajach o niskich i średnich dochodach muszą być brane pod uwagę w sytuacji częstszego odwoływania się do łączenia pożyczek i dotacji w ramach wsparcia dla krajów rozwijających się. Aby uniknąć nowych kryzysów zadłużenia, konieczne jest wspieranie zwiększania zdolności do właściwej obsługi zadłużenia oraz odpowiedzialne praktyki w zakresie udzielania i uzyskiwania pożyczek.

Wpływ pomocy udzielanej przez UE

Lepsze wykorzystanie pomocy

UE jest siłą sprawczą międzynarodowych inicjatyw w zakresie skuteczniejszego wykorzystywania pomocy. Zasady skuteczności pomocy określone w Deklaracji paryskiej oraz programie działania z Akry zostały włączone do ram działania UE na rzecz skuteczności pomocy[15], w których określono zobowiązania i pułapy pozwalające UE i jej państwom członkowskim na monitorowanie postępów w skuteczniejszym wydatkowaniu ODA. W odniesieniu do niektórych wskaźników poczyniono postępy, ale aby osiągnąć ogólny cel maksymalizacji korzyści względem kosztów należy zintensyfikować działania. Powyższy cel ma poprawić wpływ całej pomocy UE na kwestie rozwoju. Kwestia ta zostanie dokładniej przeanalizowania w komunikatach na temat programowania wspólnej pomocy UE oraz wspólnego stanowiska UE na forum w Pusanie, które zostaną przedstawione w późniejszym okresie 2011 r. W Pusanie doświadczenia w zakresie wprowadzania w życie zasad skuteczności pomocy zostaną przeanalizowane w szerszym kontekście rozwojowym. Zadaniem na przyszłość będzie utrzymanie znaczenia zasad skuteczności pomocy w programach pomocy o znaczących skutkach oraz dalsze wzmocnienie ich wprowadzania w życie na poziomie krajowym.

Światowy ład finansowy, zwiększanie znaczenia państw rozwijających się

UE niezmiennie propaguje zwiększenie znaczenia państw rozwijających się w międzynarodowych instytucjach finansowych. W 2010 r. zarówno MFW, jak i Bank Światowy zatwierdziły ważne reformy w zakresie zarządzania, np. przyznanie większego prawa głosu przysługujących krajom rozwijającym się i krajom na drodze transformacji oraz zwiększenie ich udziałów. UE musi przyczynić się do tego, aby zasady te zostały szybko wprowadzone w życie przez obie instytucje. UE jest zdania, że przy okazji kolejnego przeglądu struktury Banku Światowego zaplanowanego na 2015 r. składki na rzecz Międzynarodowego Stowarzyszenia Rozwoju – będącego organem wspomagającym Bank Światowy w udzielaniu pożyczek preferencyjnych – powinny na stałe i w proporcjonalny sposób zostać włączone do wzoru, na podstawie którego ustala się prawo głosu, co zachęci wszystkich udziałowców do działania na rzecz zapewnienia długoterminowej stabilności finansowej tej instytucji. UE powinna również zwiększyć koordynację w ramach międzynarodowych instytucji finansowych, aby być w stanie przedstawiać wspólne stanowisko w kwestiach o największym znaczeniu.

PODSUMOWANIE

W oparciu o treść sprawozdania Komisja zaleca podjęcie niżej opisanych kroków.

1. UE i państwa członkowskie powinny zwiększyć wsparcie dla działań państw rozwijających się na rzecz uruchomienia zasobów krajowych na cele związane z rozwojem w zgodzie z zasadą właściwego zarządzania w dziedzinie podatków .

2. W związku z nieosiągnięciem w 2010 r. śródokresowego celu ODA wynoszącego 0,56% DNB państwa członkowskie – zgodnie ze zobowiązaniem podjętym w 2005 r. – powinny:

3. potwierdzić łączne zobowiązanie UE do zwiększenia ODA do 0,7% łącznego DNB do 2015 r. Ponieważ istnieją wyraźne dowody na to, że polityka rozwojowa na szczeblu UE może przynieść wysoką wartość dodaną, wysokość przekazywanej przez UE ODA powinna mieć udział w tym wzroście[16];

4. potwierdzić, że osiągną indywidualne cele w zakresie ODA, ponieważ niewypełnienie ich przez poszczególne państwa niweczy wspólne wysiłki UE w kierunku osiągnięcia wyznaczonego celu 0,7%:

5. UE-15 powinna osiągnąć poziom przynajmniej 0,51% ODA/DNB tak szybko, jak to możliwe, a do roku 2015 poziom 0,7% DNB; państwa znajdujące się powyżej tego poziomu zobowiązują się kontynuować swoje działania;

6. UE-12 powinna dążyć do jak najszybszego osiągnięcia poziomu ODA wynoszącego przynajmniej 0,17% DNB, oraz 0,33% DNB do 2015 r.;

7. podjąć konkretne działania krajowe na rzecz osiągnięcia tych celów, w tym poprzez opracowanie wieloletnich planów działania oraz włączenie celów ODA do ustawodawstwa krajowego;

8. dzielić się dotyczącymi przyszłości danymi na temat swoich działań, pokazując przykłady dążenia do zwiększenia puli środków przeznaczanych z roku na rok na ODA na drodze do celu wyznaczonego na rok 2015 oraz przedstawiać te dane Radzie Europejskiej jako część rocznego sprawozdania Rady na temat ODA.

9. Państwa członkowskie powinny potwierdzić i realizować wspólne zobowiązanie do zwiększenia ODA dla Afryki : ODA UE dla Afryki nie zwiększała się bowiem w tym samym tempie, co łączna ODA UE. Państwa członkowskie powinny zintensyfikować działania w dążeniu do przekazania na rzecz kontynentu afrykańskiego co najmniej połowy wzrostu ODA. UE i jej państwa członkowskie powinny koordynować podejmowane działania, aby przekazywać większą ODA dla najbardziej potrzebujących państw afrykańskich.

10. Państwa członkowskie powinny potwierdzić i realizować wspólne zobowiązanie do zwiększenia ODA dla krajów najsłabiej rozwiniętych : powinny one lepiej brać pod uwagę kryterium ubóstwa i osiągnąć cel polegający na przekazywaniu przynajmniej 0,15% DNB dla krajów najsłabiej rozwiniętych. Wszystkie państwa członkowskie UE są zobowiązane do wysiłku na rzecz osiągnięcia tych celów.

11. UE i jej państwa członkowskie powinny rozważyć lepszą realizację zobowiązań na rzecz skuteczności pomocy poprzez skupienie się na wyposażeniu krajów partnerskich w możliwości pełnego kierowania własnym rozwojem i zarządzanie pomocą, w tym poprzez:

12. dalsze wspólne opracowywanie programowania pomocy UE jako całości; Komisja przedstawi wniosek w późniejszym okresie roku 2011;

13. wzmocnienie przyśpieszonej inicjatywy w zakresie podziału pracy podjętej przez UE poprzez rozwinięcie jej w szerszą sieć wsparcia na rzecz realizacji ram operacyjnych UE na rzecz skuteczności pomocy;

14. w oparciu o doświadczenie UE w realizacji zobowiązań na rzecz skuteczności pomocy, działać wspólnie na rzecz osiągnięcia wyników forum w Pusanie , które będą nakierowane na sposoby maksymalizacji wpływu aspektów skuteczności pomocy na wyniki w zakresie rozwoju na poziomie krajów partnerskich. Komisja przedstawi wniosek dotyczący wspólnego stanowiska UE na forum w Pusanie w późniejszym okresie roku 2011.

15. W kontekście pomocy na rzecz wymiany handlowej UE i państwa członkowskie muszą:

16. zwiększyć wsparcie dla krajów najsłabiej rozwiniętych w ramach pomocy na rzecz wymiany handlowej, np. poprzez poświęcenie większej uwagi zdolności krajów najsłabiej rozwiniętych do formułowania i realizacji strategii rozwoju handlu wspierających trwały wzrost sprzyjający włączeniu społecznemu; szczególną uwagę należy poświęcać wykorzystaniu możliwości udoskonalonych zintegrowanych ram pomocy związanej z handlem na rzecz krajów najsłabiej rozwiniętych jako narzędzia do koordynowania zainteresowanych stron i strategii rozwojowych;

17. poprawić skuteczność pomocy na rzecz wymiany handlowej na poziomie krajowym, np. poprzez lepsze wykorzystywanie narzędzia jakim jest ocena zapotrzebowania na pomoc, zwiększenie skuteczności forów mających na celu wspieranie rozwoju strategii związanych z handlem; wykorzystywać możliwości nasilenia wspólnych działań;

18. jeszcze bardziej nasilić wsparcie na rzecz integracji regionalnej , również poprzez pomoc niesioną na poziomie krajowym;

19. wspierać proces monitorowania wyników przez same kraje partnerskie oraz monitorowania przez nie wpływu pomocy na rzecz wymiany handlowej oraz postępów osiąganych w realizacji strategii na rzecz rozwoju handlu.

20. Innowacyjne źródła finansowania mają ogromny potencjał rozwiązania problemu niedoboru finansowania na rzecz rozwoju. Państwa członkowskie powinny skupić swoje wysiłki na innowacyjnych mechanizmach o znacznym potencjale wytwarzania dochodu oraz zadbać o to, aby istotna część tych dochodów była kierowana do krajów rozwijających się.

21. ODA oraz finansowanie działań związanych z klimatem wzajemnie się uzupełniają i mają na celu wspieranie krajów rozwijających się w budowaniu przyszłości uniezależnionej od warunków klimatycznych:

22. darczyńcy z UE i z państw rozwijających się powinni uzgodnić jedną strategię na rzecz rozwoju, kompatybilną z przeciwdziałaniem zmianie klimatu, która obejmuje zarówno dostosowanie, jak i łagodzenie skutków;

23. darczyńcy z UE powinni zachęcić inne podmioty do realizacji finansowania działań związanych z klimatem zgodnie z uzgodnionymi zasadami skuteczności pomocy.

24. Zgodnie z ustaleniami z Cancun, finansowanie działań związanych z klimatem musi mieć charakter „nowy i dodatkowy”, co do czego zdania są bardzo podzielone. Nie należy ustawać w wysiłkach na rzecz znalezienia trwałego rozwiązania, które zagwarantuje, że finansowanie działań związanych z klimatem nie wpłynie niekorzystnie na walkę z ubóstwem i postęp w kierunku MCR, zgodnie z ustaleniami Rady Europejskiej z 2009 r.

[1] SEC(2011) 500 final « EU Accountability Report 2011 on Financing for Development » – Zwiększanie rozliczalności UE ze środków finansowych na rzecz rozwoju.

[2] IV konferencja na temat LDC, Stambuł, maj 2011 r.

[3] IV forum wysokiego szczebla na temat skuteczności pomocy, Pusan, listopad 2011 r.

[4] Konkluzje ze szczytu Rady Europejskiej z dnia 17 czerwca 2010 r., pkt 20.

[5] Konsensus z Monterrey z 2002 r., deklaracja z Ad-Dauhy w sprawie finansowania rozwoju z 2008 r.

[6] http://www.hudson.org/files/pdf_upload/Index_of_Global_Philanthropy_and_Remittances_2010.pdf

[7] W ramach wspólnego zobowiązania krajów rozwiniętych do zapewnienia nowych i dodatkowych środków w wysokości prawie 30 mld USD w tym okresie.

[8] Według odpowiedzi państw członkowskich przekazanych Komisji w ramach dorocznego badania dotyczącego finansowania na rzecz rozwoju, zob. Vol. II, załącznik 4 SEC(2011) 501 final. Dane liczbowe przekazane przez państwa członkowskie zostały nieznacznie dostosowane w porównaniu do pierwotnych danych przekazanych do sprawozdania UE na temat szybkiej pomocy finansowej przygotowanego na konferencję w Cancún, które Rada przyjęła w dniu 6.12.2010 r.

[9] Zob. dokument roboczy służb Komisji SEC(2011)487 z dnia 8.4.2011 r. zatytułowany „Scaling up international climate finance after 2012”.

[10] Konkluzje Rady z dnia 15.6.2010 r. na temat milenijnych celów rozwoju.

[11] http://data.worldbank.org/data-catalog/world-development-indicators.

[12] Konkluzje Rady z dnia 11.11.2008 r., Wspólne stanowisko UE na dauhańską konferencję w sprawie finansowania rozwoju.

[13] http://remittanceprices.worldbank.org/ .

[14] Dane za rok 2010 nie są jeszcze dostępne.

[15] Wersja skonsolidowania z dnia 11.1.2011 r., Sekretariat Generalny Rady , nr ref. 18239/10.

[16] Przegląd budżetu UE, COM(2010)700 z 19.10.2010.