52007DC0632

[pic] | KOMISJA WSPÓLNOT EUROPEJSKICH |

Bruksela, dnia 25.10.2007

KOM(2007) 632 wersja ostateczna

SPRAWOZDANIE KOMISJI

Fundusz Solidarności Unii Europejskiej Sprawozdanie roczne za 2006 r.

SPRAWOZDANIE KOMISJI

Fundusz Solidarności Unii Europejskiej Sprawozdanie roczne za 2006 r.

SPIS TREŚCI

1. Wprowadzenie 3

2. Nowe wnioski otrzymane w 2006 r. 3

3. Wnioski otrzymane w 2005 r. 6

4. Kwestia szczególna: stosowanie kursów wymiany walut poza strefą euro 7

5. Finansowanie 8

6. Monitoring 8

7. Zakończenie pomocy 9

8. Wniosek dotyczący nowego rozporządzenia w sprawie Funduszu Solidarności 10

9. Wnioski 11

Annex 1 European Union Solidarity Fund applications received or completed in 2006 13

Annex 2 Criteria to mobilise the EU Solidarity Fund 14

Annex 3 Determination of the amount of aid 15

Annex 4 Thresholds for major disasters applicable in 2006 (based on 2004 figures for Gross National Income) 16

1. WPROWADZENIE

Fundusz Solidarności Unii Europejskiej powstał 15 listopada 2002 r.[1] Artykuł 12 rozporządzenia w sprawie Funduszu Solidarności przewiduje przedstawienie Parlamentowi Europejskiemu i Radzie sprawozdania z działalności Funduszu za poprzedni rok. Niniejsze sprawozdanie przedstawia działalność Funduszu w 2006 r. i obejmuje, podobnie jak poprzednie sprawozdania, trzy dziedziny: rozpatrywanie nowych wniosków otrzymanych w 2006 r., monitorowanie bieżącego wykonywania dotacji oraz ocenę sprawozdań merytorycznych w celu przygotowania ich zamknięcia.

Ponadto sprawozdanie przedstawia postęp, jaki osiągnięto w odniesieniu do wniosku dotyczącego nowego rozporządzenia w sprawie Funduszu Solidarności, przedstawionego przez Komisję w dniu 6 kwietnia 2005 r., na okres przypadający po wygaśnięciu perspektyw finansowych na lata 2000-2006.

2. NOWE WNIOSKI OTRZYMANE W 2006 R.

W 2006 r. Komisja otrzymała cztery nowe wnioski o pomoc z Funduszu Solidarności. Załącznik 1 zawiera szczegółowy przegląd wszystkich przypadków. Zostały one ocenione w świetle kryteriów określonych w rozporządzeniu oraz informacji dostarczonych przez państwo składające wniosek.

Zjednoczone Królestwo

W dniu 17 lutego 2006 r. Zjednoczone Królestwo złożyło wniosek o pomoc z Funduszu Solidarności w związku z wybuchami i pożarem w składzie paliw Buncefield w Hertfordshire, które miały miejsce 11 grudnia 2005 r. Wybuchy spowodowały zniszczenia majątku, infrastruktury i środowiska naturalnego oraz doprowadziły do zamknięcia niektórych przedsiębiorstw. Przeprowadzono czasową ewakuację 2000 mieszkańców. Łączna wartość bezpośrednich szkód wyniosła 730 mln EUR. Ludność na obszarze dotkniętym katastrofą liczy 138 tysięcy mieszkańców, z czego według oceny władz Zjednoczonego Królestwa ucierpiało maksymalnie 10 tysięcy.

Artykuł 2 ust. 1 rozporządzenia stwierdza, iż rozporządzenie dotyczy głównie poważnych klęsk żywiołowych[2]. Nie oznacza to, iż klęski technologiczne nie kwalifikują się do przyznania pomocy, jednak mogą one być zakwalifikowane jedynie w wyjątkowych okolicznościach[3].

Normalną wartością progową, od której uruchamiano środki pomocowe z FSUE dla Zjednoczonego Królestwa w 2006 r., był próg 3,203 mld EUR (tj. 3 mld EUR według cen z 2002 r.). Ponieważ bezpośrednie szkody wybuchu miały wartość znacznie niższą, niż normalny próg uruchamiający środki z FSUE, Zjednoczone Królestwo złożyło wniosek oparty na kryteriach „nadzwyczajnych klęsk o znaczeniu regionalnym” określonych w art. 2 ust. 2 rozporządzenia, który przewiduje przyznanie pomocy z FSUE z zastrzeżeniem spełnienia bardzo szczególnych warunków[4]. Rozporządzenie nakłada na Komisję obowiązek stosowania takich warunków „z najwyższą dokładnością”.

W ocenie wniosku stwierdzono, iż mimo że wybuch spowodował lokalnie pewne istotne szkody, wniosek nie spełnia określonych w rozporządzeniu warunków uruchomienia pomocy z Funduszu. Szkody były znacznie poniżej normalnej wartości progowej, która pozwala na uruchomienie środków z Funduszu (wyniosły mniej niż 23 % tej wartości), a katastrofa dotknęła jedynie bardzo niewielką część ludności w regionie. W świetle tych okoliczności władze Zjednoczonego Królestwa postanowiły wycofać wniosek pismem, które Komisja otrzymała 22 marca 2006 r.

Grecja

W dniu 22 maja 2006 r. władze Grecji złożyły wniosek w związku z powodzią, która miała miejsce w marcu 2006 r. w okolicach rzeki Evros, przy wschodniej granicy kraju. Informacje uzupełniające dostarczono w lipcu i listopadzie 2006 r. Tłumaczenie tych informacji z języka greckiego znacznie opóźniło ocenę wniosku. Był to już drugi w ciągu 13 miesięcy wniosek dotyczący powodzi w rejonie rzeki Evros. Pierwszy wniosek, złożony w 2005 r., został uznany jako niekwalifikujący się do objęcia pomocą i został odrzucony[5].

Powódź w 2006 r. spowodowała bezpośrednie szkody w wysokości ok. 372 mln EUR, a więc niemal trzykrotnie wyższe niż w roku poprzednim, jednak wciąż poniżej zwykłego progu mającego zastosowanie dla uruchomienia środków z Funduszu Solidarności, który wynosi 1,004 mld EUR, tj. 0,6 % dochodu narodowego brutto Grecji (DNB). W związku z tym wniosek był rozpatrywany pod kątem kryteriów przewidzianych dla nadzwyczajnej klęski o znaczeniu regionalnym.

Stwierdzono, że bezpośrednio ucierpiało ponad 70 % ze 180 tysięcy osób zamieszkujących teren powodzi. Powódź poważnie uszkodziła sieci i infrastrukturę znajdujące się na tym obszarze i sparaliżowała działalność gospodarczą w regionie. Zalanych zostało ok. 10 tys. ha gruntów rolnych położonych wzdłuż brzegów rzeki oraz padło ok. 2000 sztuk bydła. Powodzie całkowicie zniszczyły uprawy rolne, a powolne tempo osuszania terenów popowodziowych uniemożliwiło ponowne ich obsianie lub obsadzenie. Ze względu na brak produktów rolnych znaczna część przedsiębiorstw zlokalizowanych na tych terenach nie mogła rozpocząć działalności rolniczej, przetwórczej ani handlowej – w regionie 90 % ludności utrzymuje się głównie z działalności rolniczej. W szeregu gmin rozległe uszkodzenia sieci irygacyjnej i wodociągowej wiązały się z koniecznością rozdawania butelkowanej wody. Przewidywano, że naprawa sieci wodociągowych, ustalenie umiejscowienia alternatywnych odwiertów, które nie zostały objęte skażeniem basenu hydrologicznego, oraz poszukiwanie nowych źródeł sprawią, że na przedmiotowym obszarze przez ponad rok będzie panowała sytuacja krytyczna. Zauważono również, że negatywny na działalność gospodarczą wpływ powodzi, którą uznaje się za największą w okresie ostatnich 50 lat, dotyczy obszaru, który już wcześniej mocno ucierpiał w wyniku powodzi z 2005 r. Te skumulowane efekty poważnie nadwyrężyły odporność lokalnej gospodarki.

W związku z tym na początku 2007 r. Komisja postanowiła zaproponować uruchomienie Funduszu i przyznanie pomocy w wysokości 9,3 mln EUR.

Węgry

W związku z klęską powodziową, jaka nawiedziła Węgry na przełomie kwietnia i maja 2006 r., 9 czerwca władze węgierskie złożyły do Komisji wniosek o pomoc w ramach Funduszu Solidarności. Tekst był sporządzony w języku angielskim, dzięki czemu nie było potrzeby tłumaczenia wniosku przed przystąpieniem Komisji do jego oceny. Informacje uzupełniające, wymagane przez Komisję i niezbędne dla całości oceny, wpłynęły 21 września. Powódź została uznana za „poważną klęskę” w rozumieniu przepisów rozporządzenia, ponieważ bezpośrednie szkody w wysokości 560 mln EUR przekroczyły próg niezbędny do uruchomienia środków z Funduszu (459,494 mln EUR, tj. 0,6 % DNB Węgier).

Klęska dotknęła ponad 1,5 mln mieszkańców ośmiu z 20 regionów Węgier leżących wzdłuż zlewni Dunaju i Cisy. Władze węgierskie zgłosiły poważne uszkodzenia infrastruktury, zwłaszcza w sektorze gospodarki wodno-ściekowej (136 mln EUR), ochrony przeciwpowodziowej (85 mln EUR), transportu (93 mln EUR) oraz rolnictwa (ponad 61 mln EUR); odnotowano również szkody w zakresie dziedzictwa kulturowego i w kilku parkach narodowych.

1 grudnia 2006 r. Komisja postanowiła uruchomić Fundusz Solidarności i wniosła o przyznanie dotacji finansowej w wysokości 15 mln EUR. Odpowiedni wniosek w sprawie budżetu korygującego, związanego z wypłatą dotacji dla Węgier i Grecji, został przedstawiony w 2007 r., niezwłocznie po zakończeniu oceny wniosku greckiego.

Hiszpania

W związku z pożarami lasów, które dotknęły Galicję w sierpniu 2006 r., 6 października władze Hiszpanii złożyły do Komisji wniosek o pomoc z Funduszu Solidarności. Wniosek sporządzono w języku hiszpańskim, a jego tłumaczenie zajęło ponad 4 tygodnie.

Według informacji dostarczonych przez władze hiszpańskie pożary spowodowały łączne szkody na kwotę 91 mln EUR, co stanowi poniżej 3 % normalnego progu uruchamiającego środki z Funduszu Solidarności dla Hiszpanii (3,203 mld EUR, tj. 3 mld EUR według cen z 2002 r.). Ponieważ łączna wartość szkód była poniżej normalnego progu, od którego przyznawana jest pomoc z Funduszu Solidarności, wniosek był rozpatrywany na podstawie kryteriów przewidzianych dla „nadzwyczajnej klęski o znaczeniu regionalnym”.

Wniosek hiszpański dotyczył całości obszaru Galicji, którą zamieszkuje łącznie 2,760 mln ludzi. Zarejestrowano w sumie 1908 pożarów na obszarze 128 gmin, głównie w zachodniej części Galicji liczącej 1,5 mln ludności, z uwzględnieniem największych miast, takich jak Santiago de Compostela, Orense i Vigo. Wniosek zawierał materiał świadczący o rozległych szkodach w leśnictwie i środowisku naturalnym, jednak dowody wskazujące na to, że szkody wywarły bezpośredni negatywny wpływ na ludność, okazały się niewystarczające. Ogólnie na podstawie przedstawionych dowodów Komisja nie mogła stwierdzić, iż większość ludności zamieszkującej region opisany we wniosku ucierpiała bezpośrednio w wyniku pożarów.

Zasugerowana we wniosku możliwość, że niektóre pożary nie mają źródeł naturalnych, nie została poddana dalszej analizie.

W swej ocenie Komisja stwierdziła, iż mimo przedstawionych przez stronę hiszpańską dowodów wskazujących na to, że pożary wywarły poważny wpływ na stan środowiska, co negatywnie wpłynie także na warunki życia, klęska nie dotknęła większości ludności. Nie znaleziono też dowodów świadczących o trwałym wpływie na stabilność gospodarczą w regionie. Ten ostatni wniosek znajduje potwierdzenie w fakcie, iż szkody wynoszą jedynie 0,2 % PKB Galicji.

W związku z tym 20 lutego 2007 r. Komisja podjęła decyzję o odrzuceniu wniosku, o czym poinformowała władze Hiszpanii.

3. WNIOSKI OTRZYMANE W 2005 R.

Austriacki wniosek dotyczący powodzi, która miała miejsce w landach Vorarlberg i Tyrol w sierpniu 2005 r., został złożony 19 października 2005 r. Jego ocena, do której zastosowano kryteria „nadzwyczajnej klęski o znaczeniu regionalnym”, została ukończona po dostarczeniu w dniu 12 stycznia 2006 r. dodatkowych informacji przez władze austriackie.

Łączną kwotę bezpośrednich szkód oszacowano na 591,94 mln EUR, co stanowi ok. 0,27 % DNB Austrii lub 45 % zwykłego progu uprawniającego do uruchomienia FSUE dla Austrii (0,6 % DNB). Stwierdzono, iż poważnie ucierpiało ponad 60 % z 98-tysięcznej ludności zamieszkującej teren dotknięty powodzią.

Z przedstawionych dowodów wynika, że powódź spowodowała poważne i trwałe uszkodzenia infrastruktury, zwłaszcza w zakresie transportu, wodociągów i kanalizacji oraz energii, z trwałymi skutkami we wszystkich sektorach działalności gospodarczej, w tym w rolnictwie. Straty w sektorze prywatnym charakteryzowały się zarówno wysoką liczbą zniszczonych domów (ponad 1200 w samym Tyrolu), jak i poważnymi szkodami dla działalności gospodarczej, przede wszystkim dla sektora turystycznego, stanowiącego dla regionu główne źródło dochodu. Szacowano, że skutki powodzi będą odczuwalne długo ponad rok. Biorąc pod uwagę wyjątkowy rozmiar strat, skutki powodzi w regionie liczącym prawie 100 tysięcy mieszkańców należy rozpatrywać nie tylko w kontekście lokalnym. Komisja postanowiła więc uruchomić środki z Funduszu Solidarności i wniosła o przyznanie pomocy finansowej w wysokości 14,8 mln EUR.

Ocena dwóch klęsk powodziowych, których dotyczyły wnioski złożone przez Rumunię w 2005 r., została zakończona na początku 2006 r., po dostarczeniu w dniu 29 grudnia 2005 r. przez władze rumuńskie informacji wymaganych przez Komisję. W dniu 10 marca Komisja podjęła decyzję o uruchomieniu Funduszu Solidarności i zaproponowała pomoc w kwocie 18,8 mln EUR w związku z powodzią, która wystąpiła w okresie wiosennym, oraz 52,4 mln EUR w związku z powodzią z okresu letniego.

Wcześniej, 23 grudnia 2005 r., Komisja wniosła o przyznanie Bułgarii pomocy finansowej w związku z dwiema klęskami powodzi, które miały miejsce wiosną i latem 2005 r., w kwocie odpowiednio 9,7 mln EUR i 10,6 mln EUR.

W dniu 27 kwietnia 2006 r. Rada i Parlament przyjęły wniosek Komisji w sprawie budżetu korygującego, który przewidywał ujęcie w jednym pakiecie pięciu dotacji dla Austrii, Rumunii i Bułgarii, natomiast odpowiednie decyzje dotyczące tych dotacji mogły być przyjęte 19 czerwca dla Bułgarii, 29 czerwca dla Austrii i 26 lipca dla Rumunii.

4. KWESTIA SZCZEGÓLNA: STOSOWANIE KURSÓW WYMIANY WALUT POZA STREFą EURO

W związku z ostatnimi wnioskami o pomoc z Funduszu Solidarności złożonymi przez państwa nienależące do strefy euro powstało pytanie o wybór kursu walutowego do przeliczenia dotacji na walutę krajową. Rozporządzenie nie zawiera szczegółowych przepisów dotyczących stosowania euro.

To zagadnienie rodzi szczególne problemy w przypadku wahań kursów walutowych, np. między datą wniosku a datą przekazania dotacji na rachunek bankowy państwa beneficjenta. Jeśli odpowiednią datą przeliczenia jest data wniosku, a w okresie do daty płatności nastąpi rewaluacja krajowej waluty w stosunku do euro, wówczas kwota pomocy w walucie krajowej będzie niższa. Oczywiście możliwe skutki zmian kursów walutowych pomiędzy datą wniosku a datą płatności mogą mieć charakter zarówno pozytywny, jak i negatywny.

We wszystkich przypadkach rozpatrywanych do tej pory przeliczenie na euro odbywało się na podstawie kursu wymiany walut obowiązującego w momencie składania wniosku. W celu uproszczenia procesu finansowej realizacji pomocy, dotychczas Komisja żądała, aby państwa beneficjenci stosowały taki kurs wymiany przez cały okres realizacji pomocy, a także jako podstawę do opracowania końcowego sprawozdania z realizacji i oświadczenia na temat finansowego wykonania dotacji. Komisja zamierza kontynuować swą obecną praktykę zgodnie z naczelną zasadą FSUE jako narzędzia niebiurokratycznego.

Komisja zamierza również utrzymać zwyczaj wymagania od państw beneficjentów, aby jako kurs wymiany walut stosowały kurs wykorzystywany w księgowości finansowej Komisji. Stosowane w tym celu kursy są publikowane w Dzienniku Urzędowym oraz dostępne na stronie:

http://europa.eu.int/comm/budget/inforeuro .

5. FINANSOWANIE

Pięć przypadków klęsk z 2005 r., dla których nie ukończono procedury przed końcem roku (powodzie w Rumunii, Bułgarii i Austrii), ujęto w jednym budżecie korygującym. Wstępny projekt budżetu korygującego nr 1/2006[6] został zatwierdzony przez władzę budżetową w dniu 27 kwietnia 2006 r. Płatności można było dokonać po przyjęciu decyzji o przyznaniu dotacji i podpisaniu porozumienia wykonawczego. We wszystkich pięciu przypadkach płatności zostały opóźnione z powodu późnego przedstawienia przez państwa beneficjentów projektów wykorzystania dotacji, które musiały być zawarte w porozumieniu wykonawczym (szczegóły zob. załącznik 1).

Kwoty pomocy zostały w każdym przypadku określone na podstawie standardowej metody opracowanej wcześniej przez Komisję i wyjaśnionej szczegółowo w sprawozdaniu rocznym 2002/2003 (zob. również załącznik 3 do niniejszego sprawozdania). Kwoty pomocy w 2006 r. były następujące:

Beneficjent | Klęska | Kategoria | Kwota pomocy (EUR) |

Austria | Powódź | regionalna | 14° 798° 589 |

Rumunia | Powódź wiosenna | poważna | 18 °797 °800 |

Rumunia | Powódź letnia | poważna | 52° 406° 870 |

Bułgaria | Powódź wiosenna | poważna | 9 °722° 183 |

Bułgaria | Powódź letnia | poważna | 10° 632° 185 |

Łącznie | 106° 357° 627 |

Znaczna kwota wymaganych środków dla pięciu przypadków związanych z powodzią oraz niedostępność w czasie procedury budżetowej odpowiadających im wolnych środków na płatności spowodowały włączenie wniosku o dodatkowe środki na płatności do wstępnego projektu budżetu korygującego nr 1/2006.

W przypadku wniosków Grecji i Węgier złożonych w 2006 r. Komisja przedstawiła wstępny projekt budżetu korygującego nr 2/2007[7], który został zatwierdzony przez władzę budżetową w dniu 7 czerwca 2007 r.; uwzględni go sprawozdanie roczne za przyszły rok.

6. MONITORING

W 2006 r. Komisja przeprowadziła siedem wizyt monitoringowych – pierwsza miała miejsce w czerwcu na Słowacji (huragan w Tatrach), druga seria wizyt dotyczyła czterech państw (Szwecji, Estonii, Łotwy i Litwy) dotkniętych poważnym huraganem w styczniu 2005 r. Wizyty w Rumunii i Bułgarii zostały przeprowadzone odpowiednio w październiku i listopadzie, i obie dotyczyły wykonania dotacji z Funduszu Solidarności w związku z dwiema klęskami powodziowymi w 2005 r.

Podobnie jak wcześniej, wizyty te zostały bardzo dobrze przyjęte przez właściwe władze i stanowiły okazję do wyjaśnienia zagadnień technicznych, takich jak kwalifikowanie się wydatków i zagadnienia związane z kontrolą. Władze słowackie podniosły kwestię kursu wymiany walutowej, który mieliby stosować beneficjenci spoza strefy euro. Uzgodnione rozwiązanie (zob. pkt 4 powyżej) dotyczyło wszystkich innych beneficjentów, którzy otrzymali dotacje w 2005 r. i 2006 r. i było później ogólnie stosowane. Wizyty pozwoliły również Komisji uzyskać wrażenie wartości dodanej Funduszu Solidarności oraz zebrać informacje na temat systemów wykonania dotacji. Okazało się, że zastosowane systemy wykonania różnią się między krajami, lecz ogólnie można je uznać za skuteczne i przejrzyste, ponieważ większość państw stosowała struktury i procedury już ustanowione dla Funduszu Solidarności. Stwierdzono, że wykonanie przebiegało w zadowalającym tempie i w większości krajów podjęto kroki właściwe dla zapewnienia poszanowania zobowiązań dotyczących monitorowania i kontroli. W przypadkach, w których nie zostało to w pełni zapewnione, Komisja ponownie podkreśliła konieczność uczynienia od samego początku monitoringu i kontroli integralną częścią systemów wykonania dotacji.

7. ZAKOńCZENIE POMOCY

Artykuł 8 ust. 2 rozporządzenia 2012/2002 stwierdza, że nie później niż sześć miesięcy po wygaśnięciu jednorocznego okresu od dnia wypłacenia dotacji państwo beneficjent przedstawia sprawozdanie dotyczące finansowej realizacji dotacji (zwane dalej „sprawozdaniem merytorycznym”) wraz z uzasadnieniem wydatków (zwanym dalej „oświadczeniem uzasadniającym”). Na koniec tej procedury Komisja zaprzestaje udzielania pomocy z Funduszu.

W odniesieniu do zamknięcia pomocy w przypadku dwóch wniosków Włoch, dla których sprawozdanie merytoryczne Komisja otrzymała 18 listopada 2005 r. (trzęsienia ziemi w Molise i Apulii oraz erupcja wulkanu Etna), Komisja zauważyła, że władze włoskie wydały całość dotacji FSUE (tj. 16 798 000 EUR dla erupcji wulkanu Etna i 30 826 000 EUR dla trzęsień ziemi w Molise i Apulii). Komisja zażądała od władz włoskich szeregu wyjaśnień dotyczących oświadczenia uzasadniającego odnoszącego się do finansowej realizacji dotacji (na mocy art. 9 porozumienia wykonawczego), które uzyskała 22 listopada 2006 r. Po przeprowadzeniu dogłębnej analizy dodatkowych informacji Komisja zaprzestała udzielania pomocy z dniem 30 kwietnia 2007 r.

W odniesieniu do pomocy przyznanej Portugalii (pożary lasów w 2003 r.), dla której sprawozdanie merytoryczne złożono w czerwcu 2005 r., Komisja uzyskała w dniach 8 maja 2006 r. i 25 sierpnia 2006 r. dodatkowe informacje od władz portugalskich. Władze te poinformowały o efektywnym wydaniu kwoty 42 359 112,21 EUR (z całkowitej dotacji 48 539 000 EUR ). W następstwie konieczny będzie zwrot salda w wysokości 6 179 887,79 EUR. W swym sprawozdaniu na temat zakończenia pomocy władze portugalskie zaznaczyły ponadto, że w wyniku badania kwota 211 613,80 EUR nie może być uznana za kwotę kwalifikującą się zgodnie z Funduszem Solidarności. W związku z tym kwota ta również będzie podlegała zwrotowi. Pod koniec okresu objętego niniejszym sprawozdaniem rocznym nie było jeszcze możliwości zamknięcia pomocy, ponieważ nadal nie było potwierdzenia szacunkowych kosztów szkód przedstawionych we wniosku. Artykuł 10 ust. 2 rozporządzenia stwierdza, że w przypadku znacząco niższej wyceny powstałych szkód, wykazanej za pomocą nowych elementów, Komisja zażąda od państwa beneficjenta zwrotu odpowiedniej kwoty dotacji. Zażądano więc od władz portugalskich potwierdzenia wielkości bezpośrednich szkód. Pismem z dnia 16 kwietnia 2007 r. władze portugalskie potwierdziły ustalenie wielkości bezpośrednich szkód (1302 mln EUR wobec 1228 mln EUR szacunkowej kwoty podanej we wniosku). Całkowita kwota do zwrotu wynosi zatem 6 391 501,59 EUR. Wszczęto już procedury windykacji tej kwoty.

W 2006 r. Komisja otrzymała końcowe sprawozdania merytoryczne dotyczące dotacji udzielonych w 2004 r. od Hiszpanii (pożary lasów na granicy z Portugalią) i Malty (powódź). Komisja uzyskała także informacje uzupełniające sprawozdanie merytoryczne dotyczące pomocy udzielonej Hiszpanii w związku z wyciekiem ropy z tankowca Prestige. Pod koniec okresu objętego niniejszym sprawozdaniem rocznym ocena wspomnianych sprawozdań merytorycznych jeszcze trwała. Jeśli chodzi o pomoc w wysokości 19,625 mln EUR udzieloną Francji w związku z powodziami w delcie rzeki Rodan w 2004 r., dla której sprawozdanie merytoryczne Komisja także otrzymała w 2006 r., pomoc została zakończona w dniu 29 listopada 2006 r. W odniesieniu do pozostałej niewykorzystanej kwoty w wysokości 135 492,09 EUR Komisja rozpoczęła procedurę windykacji.

8. WNIOSEK DOTYCZąCY NOWEGO ROZPORZąDZENIA W SPRAWIE FUNDUSZU SOLIDARNOśCI

Grupa radców finansowych w Radzie rozpoczęła analizę wniosku Komisji dotyczącego nowego rozporządzenia w sprawie Funduszu Solidarności jeszcze pod przewodnictwem prezydencji Zjednoczonego Królestwa, natomiast w ciągu pierwszych miesięcy prezydencji austriackiej w 2006 r. prace te zostały zintensyfikowane. Rozszerzeniu zakresu działania tego instrumentu sprzeciwiło się kilka państw członkowskich, natomiast zdecydowana większość delegacji zgłosiła zastrzeżenia do niemal wszystkich innych nowych elementów zawartych we wniosku. Komisja przedstawiła szereg dokumentów roboczych w celu pokazania, iż te obawy – a w szczególności obawy dotyczące finansowania nowego Funduszu – są bezpodstawne, jednak nie osiągnięto w tej dziedzinie żadnego postępu. Na posiedzeniu w dniu 15 marca prezydencja austriacka podjęła decyzję o zaprzestaniu na obecną chwilę dalszej realizacji wniosku.

Tymczasem Parlament Europejski przyjął w dniu 18 maja bardzo korzystne sprawozdanie Berenda przygotowane przez komisję REGI. Mimo że w sprawozdaniu wnosi się o szereg zmian, ogólnie podtrzymuje ono wszystkie elementy ujęte we wniosku Komisji. Po przyjęciu sprawozdania Berenda to zagadnienie ponownie włączono do programu prac grupy roboczej Rady w dniu 30 maja, chociaż ten nowy element nie wpłynął na zmianę stanowiska państw członkowskich.

Komisja podjęła szereg działań, włącznie z zaangażowaniem przewodniczącego Komisji, w celu przekonania państw członkowskich, a zwłaszcza przyszłych prezydencji w Radzie – fińskiej, a następnie, pod koniec 2006 r., niemieckiej – do podjęcia ponownej debaty nad wnioskiem. Do końca 2006 r. nie poczyniono jednak w tej kwestii żadnych postępów.

9. WNIOSKI

W 2006 r. otrzymano łącznie cztery nowe wnioski o pomoc z Funduszu Solidarności, co w porównaniu z trzema poprzednimi latami stanowi niewielką liczbę. Wniosek węgierski był jedynym wnioskiem związanym z poważną klęską żywiołową – będącą głównym przedmiotem pomocy Funduszu Solidarności – dla którego Komisja mogła zaproponować uruchomienie środków z Funduszu. Zostało to następnie zatwierdzone przez władzę budżetową.

Trzy inne wnioski zostały złożone na podstawie kryteriów klęski o znaczeniu regionalnym, przy czym jeden wniosek – dotyczący wybuchu w składzie paliw Buncefield – został wycofany przez rząd Zjednoczonego Królestwa z powodu wątpliwości na temat zgodności wniosku z kryteriami rozporządzenia, które zasadniczo wykluczają udzielenie wsparcia w przypadku klęski z przyczyn technologicznych (uwaga: wniosek dotyczący nowego rozporządzenia w sprawie Funduszu Solidarności zawiera wyraźne odniesienie do klęsk technologicznych). Uznano, że informacje dostarczone w celu uzupełnienia wniosku Grecji dotyczącego powodzi w rejonie rzeki Evros – drugiego wniosku związanego z klęską o znaczeniu regionalnym z 2006 r. – spełniają kryteria, wobec czego wniesiono o uruchomienie Funduszu. Wniosek dotyczący pożarów lasów w Galicji został odrzucony z powodu niespełnienia kryteriów rozporządzenia.

W odniesieniu do wniosków złożonych w 2006 r. Komisja wniosła o łączną kwotę pomocy z Funduszu w wysokości 24,4 mln EUR. Jest to druga, po 2004 r., najniższa przyznana kwota roczna od czasu utworzenia Funduszu w 2002 r.

Doświadczenie z 2006 r. potwierdza, choć w mniejszej skali niż w ubiegłych latach, ogólną tendencję do składania większości wniosków o pomoc z Funduszu Solidarności nie na podstawie kryteriów poważnej klęski – stanowiącej główny zakres działania Funduszu – lecz na podstawie kryteriów nadzwyczajnej klęski o znaczeniu regionalnym. Te ostatnie kryteria, które zgodnie z rozporządzeniem muszą być przez Komisję „badane z najwyższą dokładnością”, wciąż pozostają stosunkowo trudne do spełnienia. Wskaźnik odrzuconych wniosków składanych na postawie kryterium (nadzwyczajnej) klęski o znaczeniu regionalnym, na poziomie ok. 60 %, nadal jest wysoki. Z kolei wskaźnik pozytywnej oceny dotychczasowych wniosków dotyczących poważnych klęsk, dla których stosuje się wyłącznie pojedyncze kryterium ilościowe, wynosi 100 %.

Komisja nadal stoi na stanowisku, że z jednej strony stosowanie pojedynczego kryterium do uruchomienia Funduszu przy progach ilościowych niższych niż obecnie, a z drugiej strony zlikwidowanie istniejących obecnie (nieilościowych) kryteriów „nadzwyczajnej” klęski o znaczeniu regionalnym, poprawiłoby skuteczność wykorzystania środków z Funduszu Solidarności. Jednocześnie umożliwiłoby to uniknięcie rozczarowania towarzyszącego odrzuconym wnioskom, ponieważ bardzo trudno jest spełnić wyjątkowe kryteria.

Z wcześniejszych doświadczeń wynika, że zmiany te miałyby zasadniczo charakter neutralny w tym sensie, że decyzje uruchamiające pomoc z Funduszu zostałyby podjęte także w przypadku nowych kryteriów. Jednakże dzięki doprecyzowaniu kryteriów oraz rezygnacji z mniej jednoznacznych kryteriów regionalnych zawartych w obecnym kształcie rozporządzenia, państwa ubiegające się o pomoc miałyby bardziej przejrzysty obraz przy podejmowaniu decyzji o ewentualnym przeznaczeniu znacznych środków na opracowanie wniosku dla FSUE. W ten sposób nowe kryteria mogłyby w konkretny sposób przyczynić się do „lepszego stanowienia prawa”.

Dlatego Komisja ma nadzieję, że Rada ponownie rozpatrzy wniosek Komisji z 6 kwietnia 2005 r. dotyczący nowego rozporządzenia w sprawie Funduszu Solidarności, w którym zawarto właściwe przepisy. Ponadto poszerzenie zakresu Funduszu o klęski powstałe z przyczyn innych niż naturalne mogłoby także stanowić istotny wyraz solidarności Wspólnoty w sytuacji katastrof innych niż klęski żywiołowe.

Annex 1 European Union Solidarity Fund applications received or completed in 2006

Country | GNI 2004 | 0.6% of GNI | Major disaster threshold 2006 |

AT | ÖSTERREICH | 234 184 | 1 405.103 | 1 405.103 |

BE | BELGIQUE-BELGIË | 290 703 | 1 744.220 | 1 744.220 |

BG | BALGARIJA | 18 927 | 113.563 | 113.563 |

CY | KYPROS | 12 297 | 73.784 | 73.784 |

CZ | ČESKA REPUBLIKA | 82 560 | 495.358 | 495.358 |

DE | DEUTSCHLAND | 2 216 000 | 13 296.000 | 3 202.578* |

DK | DANMARK | 195 471 | 1 172.825 | 1 172.825 |

EE | EESTI | 8 456 | 50.733 | 50.733 |

EL | ELLADA | 167 356 | 1 004.137 | 1 004.137 |

ES | ESPAÑA | 827 642 | 4 965.852 | 3 202.578* |

FI | SUOMI/FINLAND | 149 197 | 895.182 | 895.182 |

FR | FRANCE | 1 657 132 | 9 942.792 | 3 202.578* |

HR | HRVATSKA | 27 623** | 165.739 | 165.739 |

HU | MAGYARORSZÁG | 76 582 | 459.494 | 459.494 |

IE | IRELAND | 125 714 | 754.285 | 754.285 |

IT | ITALIA | 1 343 620 | 8 061.718 | 3 202.578* |

LT | LIETUVA | 17 591 | 105.543 | 105.543 |

LU | LUXEMBOURG (G-D) | 22 643 | 135.855 | 135.855 |

LV | LATVIJA | 10 945 | 65.667 | 65.667 |

MT | MALTA | 4 203 | 25.220 | 25.220 |

NL | NEDERLAND | 489 791 | 2 938.746 | 2 938.746 |

PL | POLSKA | 186 029 | 1 116.176 | 1 116.176 |

PT | PORTUGAL | 140 465 | 842.788 | 842.788 |

RO | ROMÂNIA | 58 947** | 353.681 | 353.681 |

SE | SVERIGE | 281 444 | 1 688.665 | 1 688.665 |

SI | SLOVENIJA | 25 905 | 155.429 | 155.429 |

SK | SLOVENSKÁ REPUBLIKA | 32 790 | 196.738 | 196.738 |

TR | TÜRKIYE | 24 1373 | 1 448.237 | 1 448.237 |

UK | UNITED KINGDOM | 1 754 367 | 10 526.204 | 3 202.578* |

* ~ EUR 3 billion in 2002 prices

** GDP (GNI not available)

[1] Rozporządzenie Rady (WE) nr 2012/2002 z dnia 11 listopada 2002 r. ustanawiające Fundusz Solidarności Unii Europejskiej, Dz.U. L 311/3 z 14.11.2002, zwane dalej „rozporządzeniem”.

[2] Artykuł 2 ust. 1 stwierdza: „Na wniosek państwa członkowskiego lub zainteresowanego kraju prowadzącego negocjacje w sprawie przystąpienia do Unii Europejskiej, zwanego dalej „państwem beneficjentem", pomoc z Funduszu może być głównie uruchamiana, w przypadku gdy na terytorium tego państwa wydarzą się poważne klęski żywiołowe z poważnymi skutkami dla warunków życia, środowiska naturalnego lub gospodarki w jednym lub więcej regionów lub w jednym lub więcej krajów.”

[3] Dotychczas jedynym przypadkiem, w którym uruchomiono środki z FSUE dla klęski niebędącej klęską żywiołową, było zatonięcie tankowca „Prestige” u wybrzeży Hiszpanii.

[4] „ …nadzwyczajną klęską, głównie klęską żywiołową, dotykającą znaczną część jego [regionu] ludności, z poważnymi i trwałymi skutkami dla warunków życia i stabilizacji gospodarczej tego regionu”

[5] Szczegółowe informacje: zob. sprawozdanie roczne za 2005 r. COM(2006)444 wersja ostateczna

[6] SEC(2006)325 wersja ostateczna z 10.3.2006

[7] COM(2007)148 wersja ostateczna z 28.3.2007