3)
|
w załączniku wprowadza się następujące zmiany:
a)
|
punkt 1.8 otrzymuje brzmienie:
„1.8. Składniki łatwopalne
Zawartość dozowników aerozoli uważa się za łatwopalną, jeżeli zawiera składnik sklasyfikowany jako łatwopalny:
a)
|
łatwopalna ciecz oznacza ciecz o temperaturze zapłonu nie wyższej niż 93 °C;
|
b)
|
łatwopalna substancja stała oznacza substancję stałą lub mieszaninę, która jest łatwopalna albo może pod wpływem tarcia wywołać ogień lub przyczynić się do jego wywołania. Łatwopalne substancje stałe to substancje w postaci proszku lub granulek lub o konsystencji pasty albo mieszaniny takich substancji, które mogą być niebezpieczne w przypadku, gdy łatwo się zapalają wskutek krótkotrwałego kontaktu ze źródłem zapłonu, takim jak paląca się zapałka, oraz gdy płomień rozprzestrzenia się szybko;
|
c)
|
łatwopalny gaz oznacza gaz lub mieszaninę gazów, których zakres palności w powietrzu obejmuje warunki: temperaturę 20 °C i standardowe ciśnienie 1,013 bar.
|
Definicja ta nie obejmuje substancji i mieszanin piroforycznych, samoogrzewających się lub reagujących z wodą, które nigdy nie mogą stanowić składników zawartości aerozolu.”;
|
b)
|
dodaje się punkt 1.9 w brzmieniu:
„1.9. Aerozole łatwopalne
Do celów niniejszej dyrektywy aerozol uważa się za »niepalny«, »łatwopalny« lub »skrajnie łatwopalny« na podstawie ciepła chemicznej reakcji spalania oraz zawartości wagowej składników łatwopalnych, zgodnie z następującymi wytycznymi:
a)
|
aerozol klasyfikuje się jako »skrajnie łatwopalny«, jeżeli zawiera 85 % lub więcej łatwopalnych składników, natomiast ciepło chemicznej reakcji spalania wynosi 30 kJ/g lub więcej;
|
b)
|
aerozol klasyfikuje się jako »niepalny«, jeżeli zawiera 1 % lub mniej łatwopalnych składników, natomiast ciepło chemicznej reakcji spalania wynosi mniej niż 20 kJ/g.
|
c)
|
wszystkie pozostałe aerozole będą podlegały poniższym procedurom klasyfikacji wg palności lub będą klasyfikowane jako »skrajnie łatwopalne«. Badanie zapłonu na odległość, badania w przestrzeni zamkniętej i badania palności piany muszą być zgodne z pkt 6.3.
|
1.9.1. Łatwopalne aerozole rozpylane
Przy klasyfikacji aerozoli rozpylonych należy uwzględnić ciepło chemicznej reakcji spalania, przyjmując za podstawę wyniki badania na odległość od źródła zapłonu, według następujących wytycznych:
a)
|
jeżeli ciepło chemicznej reakcji spalania wynosi mniej niż 20 kJ/g:
(i)
|
aerozol klasyfikuje się jako »łatwopalny«, jeżeli zapalenie następuje w odległości wynoszącej 15 cm lub więcej, lecz mniejszej niż 75 cm;
|
(ii)
|
aerozol klasyfikuje się jako »skrajnie łatwopalny«, jeżeli zapalenie następuje w odległości 75 cm lub większej;
|
(iii)
|
jeżeli podczas badania na odległość od źródła zapłonu zapalenie nie następuje, należy wykonać badanie w przestrzeni zamkniętej i w tym przypadku aerozol klasyfikuje się jako »łatwopalny«, jeżeli równoważnik czasu jest równy 300 s/m3 lub mniejszy, albo jeżeli gęstość deflagracji jest równa 300 g/m3 lub mniejsza; w innych przypadkach aerozol klasyfikuje się jako » niepalny«;
|
|
b)
|
jeżeli ciepło chemicznej reakcji spalania wynosi 20 kJ/g lub więcej, aerozol klasyfikuje się jako »skrajnie łatwopalny«, jeżeli zapalenie następuje w odległości 75 cm lub większej; w innych przypadkach aerozol klasyfikuje się jako »łatwopalny«.
|
1.9.2. Łatwopalne pianki aerozolowe
Klasyfikacji w przypadku pianek aerozolowych dokonuje się na podstawie wyników badania palności piany.
a)
|
Wyrób aerozolowy klasyfikuje się jako »skrajnie łatwopalny«, jeżeli:
(i)
|
wysokość płomienia wynosi 20 cm lub więcej i płomień utrzymuje się przez 2 s lub dłużej;
lub
|
(ii)
|
wysokość płomienia wynosi 4 cm lub więcej i płomień utrzymuje się przez 7 s lub dłużej.
|
|
b)
|
Wyrób aerozolowy, który nie spełnia kryteriów wymienionych w lit. a), klasyfikuje się jako »łatwopalny«, jeżeli wysokość płomienia wynosi 4 cm lub więcej i płomień utrzymuje się przez 2 s lub dłużej.”;
|
|
c)
|
dodaje się pkt 1.10. w brzmieniu:
„1.10. Ciepło chemicznej reakcji spalania
Ciepło chemicznej reakcji spalania ΔHc określa się na podstawie:
a)
|
uznanych zasad technologii opisanych np. w normach takich, jak ASTM D 240, ISO 13943 86.1 do 86.3 i NFPA 30B, lub znajdujących się w uznanej literaturze naukowej;
lub
|
b)
|
przez zastosowanie następującej metody obliczeniowej:
|
Ciepło chemicznej reakcji spalania (ΔHc), w kilodżulach na gram (kJ/g), można obliczyć jako iloczyn ciepła teoretycznej reakcji spalania (ΔHcomb) i wydajności spalania, zazwyczaj niższej niż 1,0 (typowa wydajność spalania wynosi 0,95 lub 95 %).
W przypadku aerozolu wieloskładnikowego ciepło chemicznej reakcji spalania to suma ważonego ciepła reakcji spalania poszczególnych składników, wyrażona następującym wzorem:
gdzie:
ΔHc
|
=
|
ciepło chemicznej reakcji spalania (kJ/g) produktu,
|
wi%
|
=
|
ułamek masowy składnika i w produkcie,
|
ΔHc(i)
|
=
|
ciepło spalania (kJ/g) składnika i w produkcie.
|
Osoba odpowiedzialna za wprowadzanie dozowników aerozoli do obrotu zobowiązana jest opisać metodę stosowaną w celu określenia ciepła chemicznej reakcji spalania w dokumencie, który ma być łatwo dostępny w urzędowym języku Wspólnoty pod adresem wskazanym na etykiecie, zgodnie z art. 8 ust. 1 lit. a), w przypadku zastosowania ciepła chemicznej reakcji spalania jako parametru do oceny palności aerozoli na podstawie przepisów niniejszej dyrektywy.”;
|
d)
|
po pkt 2 „Przepisy ogólne” i przed punktem 2.1 dodaje się zapis w brzmieniu:
„Bez uszczerbku dla szczegółowych przepisów załącznika w sprawie wymogów dotyczących zagrożeń związanych z łatwopalnością i ciśnieniem, osoba odpowiedzialna za wprowadzanie dozowników aerozoli do obrotu zobowiązana jest dokonać analizy zagrożeń, w celu określenia tych, które mają zastosowanie do rozprowadzanych przez nią dozowników aerozoli. Tam, gdzie ma to zastosowanie, w analizie takiej należy uwzględnić zagrożenia wskutek wdychania substancji rozprowadzanej przez dozownik aerozoli w normalnych warunkach oraz w warunkach możliwych do przewidzenia w uzasadniony sposób, mając przy tym na uwadze rozmiar dystrybucji kropelek w połączeniu z fizycznymi i chemicznymi właściwościami zawartości. Następnie, uwzględniając wykonaną analizę, należy zaprojektować, skonstruować i zbadać wyrób aerozolowy oraz, w miarę potrzeb, opracować specjalne instrukcje dotyczące jego stosowania.”;
|
e)
|
punkt 2.2b) otrzymuje brzmienie:
„b)
|
w przypadku gdy aerozol jest sklasyfikowany jako »łatwopalny« lub »skrajnie łatwopalny« według kryteriów wymienionych w pkt 1.9:
—
|
symbol płomienia, zgodnie ze wzorem zamieszczonym w załączniku II do dyrektywy 67/548/EWG,
|
—
|
oznaczenie »łatwopalny« lub »skrajnie łatwopalny«, zależnie od klasyfikacji aerozolu jako »łatwopalnego« lub »skrajnie łatwopalnego«.”;
|
|
|
f)
|
punkty 2.3 lit. a) i 2.3 lit. b) otrzymują brzmienie:
„a)
|
niezależnie od zawartości, dodatkowe środki ostrożności podejmowane podczas obsługi, ostrzegające konsumentów przed szczególnymi zagrożeniami, jakie stwarza dany wyrób; jeżeli dozownikowi aerozolu towarzyszy oddzielna instrukcja obsługi, musi ona również zawierać takie środki ostrożności;
|
b)
|
w przypadku gdy aerozol jest sklasyfikowany jako »łatwopalny« lub »skrajnie łatwopalny« według kryteriów wymienionych w pkt 1.9, następujące ostrzeżenia:
—
|
sformułowania wskazujące zalecenia w zakresie bezpieczeństwa S2 i S16 ustanowione w załączniku IV do dyrektywy 67/548/EWG,
|
—
|
»Nie rozpylać w kierunku płomienia lub rozgrzanych materiałów«.”;
|
|
|
g)
|
dodaje się punkt 2.4. w brzmieniu:
„2.4. Objętość fazy ciekłej
Objętość fazy ciekłej w temperaturze 50 °C nie może przekraczać 90 % pojemności netto.”;
|
h)
|
punkt 3.1.2 otrzymuje brzmienie:
„3.1.2. Napełnianie
W temperaturze 50 oC, ciśnienie w dozowniku aerozoli nie może przekraczać 12 barów.
Jednak w przypadku gdy aerozol nie zawiera gazu lub mieszanki gazów palnych w powietrzu w temperaturze 20 °C i standardowym ciśnieniu 1,013 barów, maksymalne dopuszczalne ciśnienie w temperaturze 50 °C wynosi 13,2 barów.”;
|
i)
|
punkty 3.1.3, 4.1.5 i 4.2.4 skreśla się;
|
j)
|
punkt 6.1.4. otrzymuje brzmienie:
„6.1.4. Badania końcowe napełnionych dozowników aerozoli
6.1.4.1. Dozowniki aerozoli poddaje się jednemu z następujących badań końcowych.
a) Gorąca kąpiel wodna
Każdy napełniony dozownik aerozoli zanurza się w gorącej kąpieli wodnej.
(i)
|
Temperatura wody i czas zanurzenia powinny być takie, by ciśnienie wewnętrzne osiągnęło ciśnienie wewnętrzne wywierane przez zawartość w jednolitej temperaturze 50 °C.
|
(ii)
|
Dozownik aerozoli wykazujący widoczną i trwałą deformację lub nieszczelność musi zostać odrzucony.
|
b) Metody końcowego badania w wysokiej temperaturze
Można stosować inne metody ogrzewania zawartości dozowników aerozoli, jeżeli gwarantują one, że ciśnienie i temperatura w każdym napełnionym dozowniku aerozoli osiągną wartości wymagane w przypadku gorącej kąpieli wodnej, natomiast deformacje i nieszczelności zostaną wykryte z taką samą dokładnością co przy metodzie w gorącej kąpieli wodnej.
c) Metody końcowego badania w niskiej temperaturze
Można stosować alternatywną metodę badania końcowego w niskiej temperaturze, jeżeli jest ona zgodna z przepisami dotyczącymi metody alternatywnej dla gorącej kąpieli wodnej dozowników aerozoli, określonej w pkt 6.2.4.3.2.2 załącznika A do dyrektywy 94/55/WE.
6.1.4.2. W przypadku dozowników aerozoli, których zawartość ulega przemianom fizycznym lub chemicznym, zmieniając ich własności ciśnieniowe po napełnieniu i przed pierwszym użyciem, stosuje się metody badania końcowego w niskiej temperaturze, zgodnie z pkt 6.1.4.1 c).
6.1.4.3. W przypadku badania według metod określonych w pkt 6.1.4.1 lit. b) oraz 6.1.4.1 lit. c):
a)
|
metoda badania musi być zatwierdzona przez właściwy organ;
|
b)
|
osoba odpowiedzialna za wprowadzanie dozowników aerozoli do obrotu musi przedłożyć właściwemu organowi wniosek o zatwierdzenie. Do wniosku trzeba załączyć techniczny opis metody;
|
c)
|
osoba odpowiedzialna za wprowadzanie dozowników aerozoli do obrotu musi, do celów nadzoru, zachować zatwierdzenie wydane przez właściwy organ, techniczny opis metody oraz, w miarę potrzeb, raporty z kontroli, które muszą być łatwo dostępne pod adresem wskazanym na etykiecie, zgodnie z art. 8 ust. 1 lit. a);
|
d)
|
opis techniczny musi być sporządzony w języku urzędowym Wspólnoty lub dostępna musi być jego uwierzytelniona kopia;
|
e)
|
»właściwy organ« to organ wyznaczony przez państwo członkowskie na podstawie dyrektywy 94/55/WE.”;
|
|
k)
|
dodaje się pkt 6.3. w brzmieniu:
„6.3. Badania palności aerozoli
6.3.1. Badania zapłonu na odległość
6.3.1.1. Wstęp
6.3.1.1.1.
|
Niniejsza norma określająca badanie opisuje sposób ustalenia odległości zapłonu rozpylonego aerozolu w celu oceny związanego z tym zagrożenia ogniowego. Aerozol jest rozpylany w kierunku do źródła zapłonu z odległości zmienianej co 15 cm, żeby zaobserwować, czy zachodzi zapłon i utrzymujące się spalanie aerozolu. Zapłon i utrzymujące się spalanie jest definiowane, jeżeli stabilny płomień utrzymuje się przez co najmniej 5 s. Źródło zapłonu jest definiowane jako palnik gazowy z niebieskim, nieświecącym płomieniem o wysokości 4–5 cm.
|
6.3.1.1.2.
|
To badanie ma zastosowanie do wyrobów aerozolowych o odległości rozpylenia 15 cm lub większej. Wyroby aerozolowe o odległości rozpylenia mniejszej niż 15 cm, np. dozujące piany, pianki, żele i pasty lub wyposażone w zawór dozujący, są wyłączone z tego badania. Wyroby aerozolowe, w postaci piany, pianki, żelu lub pasty podlegają badaniom według metod badania palności piany aerozolowej.
|
6.3.1.2. Aparatura i materiał
6.3.1.2.1.
|
Wymagana jest następująca aparatura:
Łaźnia wodna utrzymywana w temp. 20 °C
|
dokładność do ± 1 °C
|
Skalibrowana waga laboratoryjna (zrównoważenie)
|
dokładność do ± 0,1 g
|
Chronometr (stoper)
|
dokładność do ± 0,2 s
|
Linijka z podziałką, podpora i zacisk
|
podziałka w cm
|
Palnik gazowy z podporą i zaciskiem
|
|
Termometr
|
dokładność do ± 1 °C
|
Higrometr
|
dokładność do ± 5 %
|
Manometr
|
dokładność do ± 0,1 bar
|
|
6.3.1.3. Procedura
6.3.1.3.1. Wymagania ogólne
6.3.1.3.1.1.
|
Przed badaniem każdy dozownik aerozolowy powinien być stabilizowany a potem zainicjowany przez rozpylanie przez około 1 s. Celem tego działania jest usunięcie niejednorodnego materiału z rurki zgłębnej.
|
6.3.1.3.1.2.
|
Należy ściśle przestrzegać instrukcji obsługi, włącznie z tym, czy dozownik jest przeznaczony do używania w pozycji pionowo do góry, czy w pozycji odwróconej. Jeżeli wymagane jest wstrząśnięcie, należy wstrząsnąć bezpośrednio przed badaniem.
|
6.3.1.3.1.3.
|
Badanie należy wykonywać w środowisku bez przeciągu, z możliwością wentylacji, w temperaturze kontrolowanej 20 °C ± 5 °C i wilgotności względnej w przedziale 30–80 %.
|
6.3.1.3.1.4.
|
Każdy dozownik aerozolowy powinien być badany:
a)
|
gdy jest pełny, zgodnie z pełną procedurą, przy pomocy palnika gazowego znajdującego się w odległości w zakresie 15–90 cm od urządzenia uruchamiającego pojemnik aerozolowy;
|
b)
|
gdy jest napełniony w 10–12 % (% masowy) napełnienia nominalnego, tylko w pojedynczym badaniu, albo w odległości 15 cm od urządzenia uruchamiającego, jeżeli substancja rozpylona z pełnego pojemnika w ogóle się nie zapaliła, albo w odległości zapłonu płomienia substancji rozpylonej z pełnego pojemnika plus 15 cm.
|
|
6.3.1.3.1.5.
|
Podczas badania pojemnik umieszcza się w położeniu zgodnym z instrukcjami na etykiecie. Źródło zapłonu umieszcza się odpowiednio.
|
6.3.1.3.1.6.
|
Następująca procedura wymaga badania rozpylenia w odległości między płomieniem palnika a urządzeniem uruchamiającym dozownik zmienianej co 15 cm, w zakresie 15–90 cm. Dobrze jest rozpocząć od odległości między płomieniem palnika a urządzeniem uruchamiającym aerozol równej 60 cm. Odległość od płomienia palnika do urządzenia uruchamiającego aerozol zwiększa się o 15 cm w przypadku zapłonu substancji rozpylonej w odległości 60 cm. Odległość tę zmniejsza się o 15 cm w przypadku braku zapłonu w odległości od płomienia palnika do urządzenia uruchamiającego aerozol równej 60 cm. Celem procedury jest określenie maksymalnej odległości pomiędzy urządzeniem uruchamiającym aerozol a płomieniem palnika, która powoduje utrzymujące się spalanie substancji rozpylonej lub stwierdzenie, że nie można uzyskać zapłonu w odległości od płomienia palnika do urządzenia uruchamiającego aerozol równej 15 cm.
|
6.3.1.3.2. Procedura badania
a)
|
Minimum 3 pełne dozowniki aerozolowe na każdy wyrób stabilizuje się w temperaturze 20 °C ± 1 °C, przy czym co najmniej 95 % dozownika jest zanurzone w wodzie przez co najmniej 30 min przed każdą próbą (jeżeli aerozol jest całkowicie zanurzony, wystarczy 30 min stabilizowania).
|
b)
|
Zastosuj się do wymagań ogólnych. Zapisz temperaturę i wilgotność względną środowiska.
|
c)
|
Zważ dozownik aerozolowy i zanotuj jego masę.
|
d)
|
Określ ciśnienie wewnętrzne i prędkość początkową opróżniania w temperaturze 20 °C ± 1 °C (w celu wyeliminowania wadliwie lub częściowo napełnionych dozowników aerozolowych).
|
e)
|
Podeprzyj palnik gazowy na płaskiej powierzchni poziomej lub przymocuj palnik do podpory przy pomocy zacisku.
|
f)
|
Zapal palnik gazowy; płomień powinien być nieświecący i wysoki na ok. 4–5 cm.
|
g)
|
Umieść otwór wylotowy urządzenia uruchamiającego w wymaganej odległości od płomienia. Aerozol bada się w pozycji, w jakiej jest przeznaczony do użytku, np. pionowo do góry lub w pozycji odwróconej.
|
h)
|
Ustaw w jednym poziomie otwór urządzenia uruchamiającego i płomień palnika, zapewniając, żeby otwór był właściwie zwrócony w kierunku płomienia i był z nim w jednej osi (patrz rys. 6.3.1.1). Substancja rozpylana przechodzi przez górną połowę płomienia.
Rys. 6.3.1.1
|
i)
|
Zastosuj się do wymagań ogólnych dotyczących wstrząśnięcia dozownika.
|
j)
|
Uruchom zawór dozownika aerozolowego, w celu opróżniania jego zawartości przez 5 s, o ile nie nastąpi zapłon. Jeżeli zapłon nastąpi, kontynuuj opróżnianie i mierz czas trwania płomienia przez 5 s od rozpoczęcia zapłonu.
|
k)
|
Zapisz wyniki zapłonu dla odległości pomiędzy palnikiem gazowym a dozownikiem aerozolowym w ustalonej tabeli.
|
l)
|
Jeżeli zapłon nie nastąpi podczas kroku j), aerozol bada się w alternatywnych położeniach, np. odwróconej dla wyrobów używanych w pozycji pionowej, aby sprawdzić czy otrzymuje się zapłon.
|
m)
|
Powtórz kroki g)–l) jeszcze dwa razy (w sumie 3) dla tego samego pojemnika w tej samej odległości od palnika gazowego do urządzenia uruchamiającego dozownik.
|
n)
|
Powtórz procedurę badania dla dwóch innych pojemników aerozolowych tego samego aerozolu w tej samej odległości między palnikiem gazowym a urządzeniem uruchamiającym aerozol.
|
o)
|
Powtórz kroki g)–n) procedury badania w odległości od urządzenia uruchamiającego pojemnik aerozolowy do płomienia palnika w zakresie od 15 do 90 cm w zależności od wyników każdej próby (zob. również 6.3.1.3.1.4 i 6.3.1.3.1.5).
|
p)
|
Jeżeli w odległości 15 cm nie nastąpi zapłon, procedura jest ukończona dla pojemników początkowo pełnych. Procedura jest również zakończona, jeżeli zapłon i utrzymujące się spalanie uzyskuje się w odległości 90 cm. Jeżeli zapłonu nie udało się uzyskać w odległości 15 cm, zapisz, że zapłon nie nastąpił. Maksymalna odległość pomiędzy płomieniem palnika i urządzeniem uruchamiającym aerozol, dla którego zaobserwowano zapłon i utrzymujące się spalanie, jest we wszystkich innych sytuacjach zapisywana jako »odległość zapłonu«.
|
q)
|
Jedno badanie wykonuje się również na 3 pojemnikach napełnionych do 10–12 % nominalnego poziomu napełnienia. Te pojemniki bada się w odległości pomiędzy urządzeniem uruchamiającym aerozol i płomieniem palnika równej »odległości zapłonu płomieniowego pełnych pojemników + 15 cm«.
|
r)
|
Opróżnij pojemnik aerozolowy do 10–12 % nominalnego poziomu napełnienia (masowo) w impulsach trwających maks. 30 s. Przestrzegaj minimalnego czasu pomiędzy impulsami równego 300 s. Podczas tego okresu przejściowego dozowniki umieszcza się w kąpieli wodnej w celu stabilizacji.
|
s)
|
Powtórz kroki g)–n) dla pojemników aerozolowych napełnionych do 10–12 % pojemności nominalnej, pomijając kroki l) i m). Te badania wykonuje się z wyrobem aerozolowym tylko w jednej pozycji, np. pionowo do góry, lub odwrotnie, odpowiadającej pozycji, w której nastąpił zapłon (jeżeli wystąpił) pojemników napełnionych.
|
t)
|
Zapisz wszystkie wyniki w tabeli 6.3.1.1, jak pokazano poniżej.
|
6.3.1.3.2.1. Wszystkie doświadczenia wykonuje się pod okapem wyciągowym w pomieszczeniu, które ma możliwość być dobrze wentylowane. Okap wyciągowy i pomieszczenie mogą być przewietrzane przez co najmniej 3 min po każdym badaniu. Podejmij wszystkie niezbędne środki bezpieczeństwa, aby zapobiec wdychaniu produktów spalania.
6.3.1.3.2.2. Pojemniki napełnione do 10–12 % nominalnego poziomu napełnienia bada się tylko raz. W tabelach wyników należy podać tylko jeden wynik na pojemnik.
6.3.1.3.2.3. Jeżeli badanie w pozycji, w której pojemnik jest przeznaczony do użytku, daje wynik negatywny, próbę powtarza się w pozycji, w której dozownik może najprawdopodobniej dać wynik dodatni.
6.3.1.4. Metoda oceny wyników
6.3.1.4.1. Wszystkie wyniki są zapisywane. Tabela 6.3.1.1. poniżej pokazuje model »tabeli wyników« do wykorzystania.
Tabela 6.3.1.1
Data
|
Temperatura … °C
Wilgotność względna … %
|
Nazwa wyrobu
|
|
Pojemność netto
|
|
Pojemnik 1
|
Pojemnik 2
|
Pojemnik 3
|
Początkowy poziom napełnienia
|
|
%
|
%
|
%
|
Odległość dozownika
|
Próba
|
1
|
2
|
3
|
1
|
2
|
3
|
1
|
2
|
3
|
15 cm
|
Zapłon?
T lub N
|
|
|
|
30 cm
|
Zapłon?
T lub N
|
|
|
|
45 cm
|
Zapłon?
T lub N
|
|
|
|
60 cm
|
Zapłon?
T lub N
|
|
|
|
75 cm
|
Zapłon?
T lub N
|
|
|
|
90 cm
|
Zapłon?
T lub N
|
|
|
|
Obserwacje – włącznie z pozycją pojemnika
|
|
|
|
|
6.3.2. Badanie zapłonu w przestrzeni zamkniętej
6.3.2.1. Wstęp
Niniejsza norma badawcza opisuje sposób oceny palności produktów uwolnionych z dozowników aerozolowych, spowodowanej ich skłonnością do zapłonu w przestrzeniach zamkniętych lub ograniczonych. Zawartość dozownika aerozolowego jest rozpylana do cylindrycznego naczynia badawczego zawierającego płonącą świeczkę. Jeżeli wystąpi widoczny zapłon, zapisuje się czas, który upłynął do momentu zapłonu i rozpyloną ilość.
6.3.2.2. Aparatura i materiał
6.3.2.2.1. Wymagana jest następująca aparatura:
Chronometr (stoper)
|
dokładność od ± 0,2 s
|
Łaźnia wodna utrzymywana w temp. 20 °C
|
dokładność od ± 1 °C
|
Skalibrowana waga laboratoryjna
|
dokładność od ± 0,1 g
|
Termometr
|
dokładność od ± 1 °C
|
Higrometr
|
dokładność od ± 5 %
|
Manometr
|
dokładność od ± 0,1 bar
|
Cylindryczne naczynie badawcze
|
jak opisano poniżej
|
6.3.2.2.2. Przygotowanie aparatury badawczej
6.3.2.2.2.1. Cylindryczne naczynie badawcze, o objętości około 200 dm3, średnicy około 600 mm i długości około 720 mm, otwarte na jednym końcu, dostosowuje się następująco:
a)
|
zamknięcie składające się z pokrywy na zawiasach dopasowuje się na otwartym końcu zbiornika; lub
|
b)
|
jako zamknięcie można zastosować folię z tworzywa sztucznego o grubości 0,01 do 0,02 mm. Jeżeli badanie przeprowadza się z folią z tworzywa sztucznego, musi być ona używana zgodnie z poniższym opisem: naciągnij folię na otwarty koniec bębna i przytrzymaj na miejscu przy pomocy taśmy elastycznej. Wytrzymałość taśmy jest taka, że kiedy jest umieszczona wokół bębna, spoczywając na jego pobocznicy, rozciąga się tylko o 25 mm, jeżeli do jej najniższego punktu jest przyłożona masa 0,45 kg. Wytnij w folii szczelinę o długości 25 mm, zaczynając 50 mm od krawędzi bębna. Zapewnij, żeby folia była napięta;
|
c)
|
na drugim końcu bębna wywierć otwór o średnicy 50 mm w odległości 100 mm od krawędzi, w taki sposób, żeby ten otwór znajdował się w najwyższym położeniu, jeżeli zbiornik jest położony i gotowy do badania (rys. 6.3.2.1);
Rys. 6.3.2.1
|
d)
|
na podstawce metalowej o wymiarach 200 × 200 mm umieść świecę parafinową o średnicy 20 do 40 mm i wysokości 100 mm. Świecę wymienia się, jeżeli jej wysokość jest niższa niż 80 mm. Płomień świecy jest chroniony przed działaniem substancji rozpylonej przez osłonę o szerokości 150 mm i wysokości 200 mm. Zawiera ona płaszczyznę nachyloną pod kątem 45° umieszczoną w odległości 150 mm od podstawy osłony (rys. 6.3.2.2);
Rys. 6.3.2.2
|
e)
|
świecę umieszczoną na metalowej podstawie ustawia się w połowie odległości pomiędzy dwoma końcami bębna (rys. 6.3.2.3);
Rys. 6.3.2.3
|
f)
|
bęben kładzie się na ziemi lub na podstawie w miejscu o temperaturze pomiędzy 15 °C i 25 °C. Wyrób badany będzie rozpylany w bębnie o przybliżonej objętości 200 dm3, w którym znajdować się będzie źródło zapłonu.
|
6.3.2.2.2.2. Zwykle produkt jest uwalniany z pojemnika aerozolowego pod kątem 90° do pionowej osi pojemnika. Opisany układ i procedura odnoszą się do tego rodzaju wyrobów aerozolowych. W przypadku wyrobów aerozolowych o nietypowym działaniu (np. dozowniki aerozolowe z rozpylaniem pionowym) konieczne będzie zapisanie zmian w sprzęcie i procedurach zgodnie z dobrą praktyką laboratoryjną, taką jak np. ISO/IEC 17025:1999 – Ogólne wymagania dotyczące kompetencji laboratoriów badawczych i wzorcujących.
6.3.2.3. Procedura
6.3.2.3.1. Wymagania ogólne
6.3.2.3.1.1.
|
Przed badaniem każdy dozownik aerozolowy powinien być stabilizowany, a potem zainicjowany przez rozpylanie przez około 1 sekundę. Celem tego działania jest usunięcie niejednorodnego materiału z rurki zgłębnej.
|
6.3.2.3.1.2.
|
Należy ściśle przestrzegać instrukcji obsługi, włącznie z tym, czy dozownik jest przeznaczony do używania w pozycji pionowo do góry czy w pozycji odwróconej. Jeżeli wymagane jest wstrząśnięcie, należy wstrząsnąć bezpośrednio przed badaniem.
|
6.3.2.3.1.3.
|
Badania należy prowadzić w środowisku bez przeciągu, z możliwością wentylacji, w temperaturze regulowanej 20 °C ± 5 °C i wilgotności względnej w przedziale 30–80 %.
|
6.3.2.3.2. Procedura badania
a)
|
Minimum 3 pełne dozowniki wyrobu aerozolowego na każdy wyrób stabilizuje się w temperaturze 20 °C ± 1 °C w kąpieli wodnej, przy czym co najmniej 95 % dozownika jest zanurzone w wodzie przez co najmniej 30 min (jeżeli aerozol jest całkowicie zanurzony, wystarczy 30 min. stabilizacji).
|
b)
|
Zmierz lub oblicz rzeczywistą pojemność bębna w dm3.
|
c)
|
Przestrzegaj ogólnych wymogów. Rejestruj temperaturę i wilgotność względną otoczenia.
|
d)
|
Określ ciśnienie wewnętrzne i prędkość początkową opróżniania w temperaturze 20 °C ± 1 °C (w celu wyeliminowania wadliwie lub częściowo napełnionych dozowników aerozolowych).
|
e)
|
Zważ jeden z dozowników aerozolowych i zapisz jego masę.
|
f)
|
Zapal świecę i załóż zamknięcie (pokrywę lub folię z tworzywa sztucznego).
|
g)
|
Umieść otwór urządzenia uruchamiającego dozownik aerozolowy w odległości 35 mm od środka otworu wejściowego w bębnie lub bliżej dla wyrobu o szerokim kącie rozpylania. Uruchom chronometr (stoper) i postępuj zgodnie z instrukcją obsługi wyrobu; skieruj rozpylacz w kierunku środka przeciwległego końca (pokrywa lub folia z tworzywa sztucznego). Wyrób aerozolowy bada się w pozycji, w jakiej jest przeznaczony do użytku, np. pionowo do góry lub w pozycji odwróconej.
|
h)
|
Rozpylaj aż do wystąpienia zapłonu. Zatrzymaj chronometr i zanotuj czas, który upłynął. Zważ dozownik aerozolowy i zanotuj jego masę.
|
i)
|
Przewietrz i oczyść bęben, usuwając wszelkie pozostałości, które mogą wpłynąć na kolejne badania. W razie potrzeby pozwól na ochłodzenie bębna.
|
j)
|
Powtórz kroki procedury próby d)–i) dla dalszych dwóch dozowników aerozolowych tego samego wyrobu (w sumie 3, zauważ: każdy dozownik jest badany tylko raz).
|
6.3.2.4. Metoda oceny wyników
6.3.2.4.1. Sporządza się sprawozdanie z badania zawierające następujące informacje:
a)
|
badany wyrób i jego dane referencyjne;
|
b)
|
ciśnienie wewnętrzne i prędkość opróżniania dozownika aerozolowego;
|
c)
|
temperatura i wilgotność względna powietrza w pomieszczeniu;
|
d)
|
dla każdego badania, czas opróżniania potrzebny do osiągnięcia zapłonu (jeżeli wyrób się nie zapala, podać tę informację);
|
e)
|
masa produktu rozpylonego w czasie każdego badania (w g);
|
f)
|
rzeczywista objętość bębna (w dm3).
|
6.3.2.4.2. Równoważnik czasu (teq) potrzebny do osiągnięcia zapłonu w jednym metrze sześciennym może być obliczony następująco:
6.3.2.4.3. Gęstość deflagracji (Ddef) potrzebna do osiągnięcia zapłonu w czasie badania może być obliczona również następująco:
6.3.3. Badanie palności piany aerozolowej
6.3.3.1. Wstęp
6.3.3.1.1. Niniejsza norma badawcza opisuje sposób określenia palności strugi aerozolu emitowanego w postaci piany, pianki, żelu lub pasty. Aerozol, który emituje pianę, piankę, żel lub pastę jest rozpylany (ok. 5 g) na szkiełko zegarkowe i źródło zapłonu (świeca, stożek woskowy, zapałka lub zapalniczka) jest umieszczane przy podstawie szkiełka zegarkowego w celu zaobserwowania, czy występuje zapłon i utrzymujące się spalanie piany, pianki, żelu lub pasty. Zapłon jest definiowany jako stabilny płomień utrzymujący się przez co najmniej 2 s i o minimalnej wysokości 4 cm.
6.3.3.2. Aparatura i materiał
6.3.3.2.1. Wymagana jest następująca aparatura:
Linijka z podziałką, podpora i zacisk
|
podziałka w cm
|
Ognioodporne szkiełko zegarkowe o średnicy ok. 150 mm
|
|
Chronometr (stoper)
|
dokładność do ± 0,2 s
|
Świeca, stożek woskowy, zapałka lub zapalniczka
|
|
Skalibrowana waga laboratoryjna (zrównoważenie)
|
dokładność do ± 0,1 g
|
Łaźnia wodna utrzymywana w temp. 20 °C
|
dokładność do ± 1 °C
|
Termometr
|
dokładność do ± 1 °C
|
Higrometr
|
dokładność od ± 5 %
|
Manometr
|
dokładność do ± 0,1 bar
|
6.3.3.2.2. Szkiełko zegarkowe umieszcza się na ognioodpornej powierzchni w obszarze wolnym od przeciągu, który może być przewietrzany po każdym badaniu. Linijka z podziałką jest umieszczona dokładnie za szkiełkiem zegarkowym i utrzymywana w pionie przy pomocy podpory i zacisku.
6.3.3.2.3. Linijka jest umieszczona w taki sposób, że jej początek jest na tym samym poziomie co podstawa szkiełka zegarkowego w płaszczyźnie poziomej.
6.3.3.3. Procedura
6.3.3.3.1. Wymagania ogólne
6.3.3.3.1.1.
|
Przed badaniem każdy dozownik aerozolowy powinien być stabilizowany a potem zainicjowany przez opróżnianie przez około 1 sekundę. Celem tego działania jest usunięcie niejednorodnego materiału z rurki zgłębnej.
|
6.3.3.3.1.2.
|
Należy ściśle przestrzegać instrukcji obsługi, włącznie z tym, czy dozownik jest przeznaczony do używania w pozycji pionowo do góry czy w pozycji odwróconej. Jeżeli wymagane jest wstrząśnięcie, należy wstrząsnąć bezpośrednio przed badaniem.
|
6.3.3.3.1.3.
|
Badania wykonuje się w środowisku bez przeciągu, z możliwością wentylacji, w temperaturze kontrolowanej 20 °C ± 5 °C i wilgotności względnej w zakresie 30–80 %.
|
6.3.3.3.2. Procedura badania
a)
|
Minimum cztery pełne dozowniki aerozolowe na każdy wyrób stabilizuje się w temperaturze 20 °C ± 1 °C, przy czym co najmniej 95 % dozownika jest zanurzone w wodzie przez co najmniej 30 min przed każdym badaniem (jeżeli aerozol jest całkowicie zanurzony, wystarczy 30 min. stabilizacji).
|
b)
|
Należy przestrzegać ogólnych wymogów. Rejestrować temperaturę i względną wilgotność w otoczeniu.
|
c)
|
Określ ciśnienie wewnętrzne w 20 °C ± 1 °C (żeby wyeliminować wadliwe lub częściowo napełnione dozowniki aerozolowe).
|
d)
|
Zmierz szybkość opróżniania lub przepływu wyrobu aerozolowego, który ma być badany, tak aby ilość wyrzuconego wyrobu badanego mogła być dokładniej zmierzona.
|
e)
|
Zważ jeden z dozowników aerozolowych i zapisz jego masę.
|
f)
|
Na podstawie zmierzonej prędkości opróżniania lub przepływu i przestrzegając instrukcji producenta, wypuść ok. 5 g produktu na środek czystego szkiełka zegarkowego, tak aby utworzyć wzgórek o wysokości nieprzekraczającej 25 mm.
|
g)
|
W ciągu 5 s od ukończenia opróżniania przyłóż źródło zapłonu do krawędzi próbki przy jej podstawie i jednocześnie uruchom chronometr (stoper). W razie potrzeby źródło zapłonu odsuwa się od krawędzi próbki po ok. dwóch sekundach, w celu wyraźnego zaobserwowania, czy wystąpił zapłon. Jeżeli nie jest widoczny zapłon próbki, źródło zapłonu ponownie przykłada się do jej krawędzi.
|
h)
|
Jeżeli zapłon występuje, zwróć uwagę na następujące punkty:
(i)
|
maksymalna wysokość płomienia w cm ponad podstawę szkiełka zegarkowego;
|
(ii)
|
czas trwania płomienia w s;
|
(iii)
|
osusz i ponownie zważ dozownik aerozolowy i oblicz masę uwolnionego produktu.
|
|
i)
|
Natychmiast po każdym badaniu przewietrz miejsce jej wykonywania.
|
j)
|
Jeżeli nie otrzymano zapłonu i uwolniony produkt pozostaje w postaci piany lub pasty przez cały czas swojego okresu używania, powtarza się kroki e)–i). Pozostaw produkt na 30 s, 1 min, 2 min lub 4 min przed przyłożeniem źródła zapłonu.
|
k)
|
Powtórz kroki procedury badania e)–j) jeszcze dwa razy (w sumie 3) dla tego samego pojemnika.
|
l)
|
Powtórz kroki procedury próby e)–k) dla dalszych dwóch pojemników aerozolowych (w sumie 3 pojemniki) tego samego wyrobu.
|
6.3.3.4. Metoda oceny wyników
6.3.3.4.1. Sporządza się sprawozdanie z badania zawierające następujące informacje:
a)
|
czy produkt się zapala;
|
b)
|
maksymalna wysokość płomienia w cm;
|
c)
|
czas trwania płomienia w s;
|
d)
|
masa badanego produktu.”.
|
|
|