BIJLAGE I

Lijst van VN/ECE-reglementen waarvan de toepassing verplicht is

VN/ECE-reglement nr.	Onderwerp	Wijzigingenreeks	Verwijzing naar het PB	Toepasbaarheid
10	Elektromagnetische compatibiliteit (EMC)	04	PB L 254 van 20.9.2012, blz. 1	L1e, L2e, L3e, L4e, L5e, L6e en L7e
62	Beveiliging tegen onrechtmatig gebruik	00	PB L 89 van 27.3.2013, blz. 37	L1e, L2e, L3e, L4e, L5e, L6e en L7e

Toelichting

Het feit dat een onderdeel in deze lijst is opgenomen, wil niet zeggen dat de installatie ervan verplicht is. Voor bepaalde onderdelen zijn evenwel verplichte voorschriften vastgesteld in andere bijlagen bij deze verordening.

BIJLAGE II

Voorschriften voor maatregelen tegen manipulatie van de aandrijflijn

1.   Doel en toepassingsgebied

1.1.   De maatregelen tegen manipulatie van de aandrijflijn zijn bedoeld om te waarborgen dat wijzigingen in de aandrijflijn van voertuigen die een nadelige invloed hebben op de functionele veiligheid en/of het milieu worden ontmoedigd.

1.2.   De maatregelen moeten bijzondere voorschriften omvatten voor de merktekens met betrekking tot het maximumvermogen, de maximumontwerpsnelheid van het voertuig en het geluidsniveau tijdens stilstand op de voorgeschreven plaat als bedoeld in artikel 39, lid 1, van Verordening (EU) nr. 168/2013. De bijzondere merktekens op originele en niet-originele onderdelen, technische eenheden, voertuigdelen en uitrustingsstukken die van invloed zijn op de milieuprestaties en de prestaties van de aandrijfeenheid alsmede de functionele veiligheid moeten voldoen aan artikel 39, leden 2 en 3, van Verordening (EU) nr. 168/2013, teneinde handhavingsinstanties in staat te stellen te controleren of de op een in gebruik zijnd voertuig gemonteerde voertuigdelen en uitrustingsstukken geschikt zijn voor het voertuig waarvoor typegoedkeuring is verleend.

1.3.   Toepassingsgebied

Alle in artikel 2 van Verordening (EU) nr. 168/2013 genoemde voertuigen van categorie L, met uitzondering van de (sub)categorieën L3e-A3, L4e-A3 en L5e.

2.   Algemene voorschriften

2.1.   De fabrikant moet ervoor zorgen dat de goedkeuringsinstantie en de technische dienst beschikken over de noodzakelijke gegevens en, voor zover van toepassing, de voertuigen, aandrijvingen, onderdelen en technische eenheden die zij nodig hebben om te controleren of aan de voorschriften van deze bijlage is voldaan.

2.2.   De fabrikant moet in de typegoedkeuringsaanvraag verklaren geen verwisselbare onderdelen in de handel te brengen die het mogelijk maken de prestaties van de aandrijfeenheid te verhogen met betrekking tot de desbetreffende (sub)categorie.

2.3.   Onderlinge verwisselbaarheid van niet-identieke onderdelen tussen voertuigen waarvoor typegoedkeuring is verleend:

2.3.1.   De onderlinge verwisselbaarheid van de volgende onderdelen afzonderlijk of in combinatie met elkaar mag niet leiden tot een zodanige verhoging van de prestaties van de aandrijfeenheid dat de tijdens de typegoedkeuring gemeten en medegedeelde waarden worden overschreden, hetgeen inhoudt dat in elk geval de maximumontwerpsnelheid en/of het nominaal continu maximumvermogen en/of het nettomotorvermogen van de desbetreffende categorie binnen de in punt 4.1.4 van bijlage IV vastgestelde grenzen voor de conformiteit van de productie moet(en) blijven:

2.3.1.1.

voor voertuigen met een tweetaktmotor: het geheel gevormd door cilinder en zuiger, carburateur of brandstofinjector(en), spruitstuk en uitlaatsysteem;

2.3.1.2.

voor voertuigen met een viertaktmotor: het geheel gevormd door cilinderkop, nokkenas, cilinder en zuiger, carburateur of brandstofinjector(en), spruitstuk en uitlaatsysteem.

2.4.   In geen geval mag (mogen) de goedgekeurde maximumontwerpsnelheid en/of het nominaal continu maximumvermogen en/of het nettomotorvermogen van de desbetreffende (sub)categorie, als bedoeld in bijlage I bij Verordening (EU) nr. 168/2013, worden overschreden, hetgeen inhoudt dat in elk geval de prestaties van de aandrijfeenheid van het voertuig binnen de in punt 4.1.4 van bijlage IV vastgestelde grenzen voor de conformiteit van de productie moet blijven.

2.5.   Bij kettingen of tandriemen moet het aantal tanden op de rondsels worden aangegeven.

2.6.   De fabrikant moet verklaren dat door de fabrikant mogelijk gemaakte wijzigingen van de volgende kenmerken de prestaties van de aandrijfeenheid niet zodanig zullen verhogen dat de in punt 4.1.4 van bijlage IV vastgestelde grenzen voor de conformiteit van de productie worden overschreden: de vonkafgifte van het ontstekingssysteem (indien van toepassing), het brandstoftoevoersysteem, het luchtinlaatsysteem met inbegrip van een of meer luchtfilter(s) (wijziging of verwijdering), de configuratie van de aandrijfbatterij of de stroomvoorziening voor de elektromotor(en) (indien van toepassing), de overbrenging en de regeleenheid of -eenheden die de aandrijflijn van het voertuig regelen.

2.7.   Indien het ontstekingstijdstip instelbaar is, moeten de prestaties van de aandrijfeenheid worden gemeten terwijl de ontstekingsvervroeging is ingesteld binnen ± 5° van de waarde waarbij het maximummotorvermogen wordt bereikt.

2.8.   De fabrikant moet ervoor zorgen dat het goedgekeurde voertuig voldoet aan de volgende bepalingen inzake de veiligheid van de elektronische systemen ter begrenzing van de milieuprestaties en de prestaties van de aandrijfeenheid van het voertuig.

2.8.1.   Voor een voertuig dat is uitgerust met een of meer elektrische/elektronische inrichtingen ter begrenzing van de prestaties van de aandrijfeenheid moet de voertuigfabrikant gegevens en bewijsmateriaal overleggen aan de testinstanties om aan te tonen dat wijziging of afkoppeling van de inrichting of het bijbehorende bekabelingssysteem niet leidt tot een verbetering van de prestaties.

2.8.2.   Voertuigen die zijn uitgerust met een elektronische regeling moeten zijn voorzien van voorzieningen om niet door de fabrikant toegestane wijzigingen te verhinderen. De fabrikant moet wijzigingen toestaan die noodzakelijk zijn voor diagnose, service, keuring, latere aanpassing of reparatie van het voertuig.

2.8.3.   Herprogrammeerbare computercodes of bedrijfsparameters moeten bestand zijn tegen manipulatie en een beschermingsniveau bieden dat ten minste even hoog is als de bepalingen in ISO 15031-7:2001, mits de beveiligingsuitwisseling geschiedt met behulp van de communicatieprotocollen en de uniforme diagnoseconnector die wordt voorgeschreven in aanhangsel 1 van bijlage XII.

2.8.4.   Teneinde verhoging van de prestaties van de aandrijfeenheid te voorkomen mogen computergecodeerde bedrijfsparameters van de aandrijving alleen kunnen worden veranderd met behulp van bijzonder gereedschap en procedures (bv. gesoldeerde of ingekapselde computeronderdelen of verzegelde/dichtgesoldeerde computerbehuizingen).

2.8.5.   Verwijderbare geheugenchips met kalibratiegegevens moeten zijn ingekapseld, in een verzegelde behuizing zijn ondergebracht of met elektronische algoritmen zijn beschermd en mogen alleen met behulp van bijzonder gereedschap en procedures kunnen worden vervangen.

2.8.6.   Fabrikanten die gebruikmaken van programmeerbare computerbouwstenen (bv. EEPROM — Electrically Erasable Programmable Read-Only Memory), moeten ongeoorloofde herprogrammering tegengaan. Zij passen verbeterde manipulatiebestrijdingsstrategieën en schrijfbeveiliging toe, waarbij elektronische toegang tot een elders geplaatste computer van de fabrikant noodzakelijk is, waartoe onafhankelijke marktdeelnemers ook toegang hebben overeenkomstig bijlage XV. Methoden die een afdoende mate van manipulatiebeveiliging bieden, zoals met behulp van een zaadgetal en een sleutel beveiligde toegang volgens het Keyword 2000-protocol, worden door de goedkeuringsinstantie goedgekeurd.

2.8.7.   Aan boord van het voertuig opgeslagen diagnostische foutcodes in de regeleenheid of -eenheden van de aandrijflijn mogen bij afkoppeling van de boordcomputer van de stroomtoevoer van het voertuig of bij afkoppeling van of een storing in de voertuigbatterij of de aarding niet worden gewist.

3.   Aanvullende specifieke voorschriften voor voertuigen van de (sub)categorieën L1e, L2e en L6e

3.1.   De aanvaardbare toleranties voor de maximumsnelheid van het voertuig en/of de vermogensbegrenzing voor voertuigen van de categorieën L1e, L2e en L6e moeten ± 5 % bedragen van de indelingscriteria voor de maximumontwerpsnelheid van het voertuig en/of het nominaal nettovermogen en/of het nominaal continuvermogen als vermeld in bijlage I bij Verordening (EU) nr. 168/2013.

3.2.   Voorschriften voor voertuigen van de categorieën L1e, L2e en L6e die zijn uitgerust met een verbrandingsmotor

3.2.1.   Inlaatsysteem

3.2.1.1.

Spruitstukken moeten zijn bevestigd met zelfbrekende bouten of met bouten die alleen met bijzonder gereedschap kunnen worden gedemonteerd. Een restrictie, waarvan de plaats aan de buitenzijde is aangegeven, moet in het spruitstuk zijn aangebracht; op die plaats mag de wanddikte niet meer dan 4 mm bedragen, dan wel 5 mm indien deze bestaat uit elastisch materiaal zoals rubber.

3.2.1.2.

Elke ingreep die tot doel heeft de restrictie in het spruitstuk te veranderen, moet de vernieling ervan tot gevolg hebben of de werking van de motor volledig en blijvend verstoren totdat de goedgekeurde toestand is hersteld.

3.2.1.3.

Een merkteken dat de categorie of categorieën van het voertuig aangeeft, moet leesbaar op het oppervlak van het spruitstuk zijn aangebracht.

3.2.2.   Motor

3.2.2.1.

Indien een motor is uitgerust met een of meer membraanafsluiter(s), moet(en) deze zijn bevestigd met zelfbrekende bouten die het hergebruik van het dragende onderdeel verhinderen, of met bouten die alleen met bijzonder gereedschap kunnen worden gedemonteerd.

3.2.2.2.

De dikte van een cilinderkoppakking, indien aanwezig, mag na montage niet meer dan 1,3 mm bedragen.

3.2.2.3.

Zuiger bij tweetaktmotoren Wanneer de zuiger zich in het bovenste dode punt bevindt, mag deze de inlaatpoort niet afsluiten. Dit voorschrift geldt niet voor de delen van de overlooppoort/spoelpoort die samenvallen met de inlaatpoort bij voertuigen met een inlaatsysteem met membraanafsluiter(s).

3.2.2.4.

Bij tweetaktmotoren mag verdraaiing van de zuiger over 180° niet leiden tot een verbetering van de prestaties van de motor.

3.2.3.   Uitlaatsysteem

3.2.3.1.

In het uitlaatsysteem mogen geen kunstmatige belemmeringen voorkomen. De klepgeleiders van een viertaktmotor worden in dit verband niet als kunstmatige belemmeringen beschouwd.

3.2.3.2.

Verwijdering van de resonantiebuis, indien geïnstalleerd, mag niet leiden tot een verhoging van de prestaties van de aandrijfeenheid.

3.2.3.3.

Delen van het uitlaatsysteem in de uitlaatdempers(s) die de werkelijke lengte van de uitlaatpijp bepalen, moeten zodanig op de uitlaatdemper(s) of knalpot(ten) worden bevestigd dat zij niet kunnen worden verwijderd.

3.5.   Continuvariabele transmissie (CVT)

3.5.1.   De dekplaten van de CVT, indien aanwezig, moeten zijn bevestigd met ten minste 2 zelfbrekende bouten of alleen met bijzonder gereedschap kunnen worden gedemonteerd.

3.5.2.   Het CVT-mechanisme dat bedoeld is om de overbrengingsverhouding te begrenzen door beperking van de werkelijke afstand tussen twee schijven moet op dusdanige wijze in een of beide schijven zijn geïntegreerd dat het onmogelijk is om de werkelijke afstand zo te wijzigen dat de maximumsnelheid van het voertuig met meer dan 10 % van de toelaatbare maximumsnelheid van het voertuig wordt verhoogd zonder dat het schijvensysteem wordt vernield. Als de fabrikant in de CVT verwisselbare tussenringen gebruikt om de maximumsnelheid van het voertuig aan te passen, mag de volledige verwijdering van deze ringen niet leiden tot een verhoging van meer dan 10 % van de maximumsnelheid van het voertuig.

4.   Aanvullende specifieke voorschriften voor voertuigen van de (sub)categorieën L3e-A1 en L4e-A1

4.1.   Voertuigen van de subcategorieën L3e-A1 en L4e-A1 moeten voldoen aan de voorschriften van punt 3.2.1, 3.2.2.1 of 3.2.3.1, alsmede de voorschriften van de punten 3.2.3.2 en 3.2.3.3.

4.2.   Inlaatsysteem

Er moet een niet-demonteerbare bus in de inlaat worden geplaatst.

4.2.1.   Indien deze bus zich in het spruitstuk bevindt, moet dit onderdeel op het motorblok zijn bevestigd met behulp van zelfbrekende bouten of met bouten die alleen met bijzonder gereedschap kunnen worden gedemonteerd.

4.2.2.   De bus moet een hardheid van ten minste 60 HRC hebben. Ter hoogte van de restrictie mag de dikte van de bus ten hoogste 4 mm bedragen.

4.2.3.   Elke ingreep die tot doel heeft de bus te verwijderen of te wijzigen moet de vernieling ervan en van het dragende onderdeel tot gevolg hebben of de werking van de motor volledig en blijvend verstoren totdat de goedgekeurde toestand is hersteld.

4.2.4.   Een merkteken dat de categorie of categorieën van het voertuig aangeeft, moet leesbaar op het oppervlak van de bus of niet ver daar vandaan zijn aangebracht.

4.2.5.   Spruitstukken moeten zijn bevestigd met zelfbrekende bouten of met bouten die alleen met bijzonder gereedschap kunnen worden gedemonteerd. Een restrictie, waarvan de plaats aan de buitenzijde is aangegeven, moet in het spruitstuk zijn aangebracht; op die plaats mag de dikte van de wand niet meer dan 4 mm bedragen, dan wel 5 mm indien deze bestaat uit elastisch materiaal zoals rubber.

4.2.6.   Elke ingreep die tot doel heeft de restrictie in het spruitstuk te veranderen, moet de vernieling ervan tot gevolg hebben of de werking van de motor volledig en blijvend verstoren totdat de goedgekeurde toestand is hersteld.

4.2.7.   Een merkteken dat overeenkomstig de artikelen 2 en 4 van bijlage I bij Verordening (EU) nr. 168/2013 de (sub)categorie van het voertuig aangeeft, moet leesbaar op het oppervlak van het spruitstuk zijn aangebracht.

4.2.8.   Het deel van de inlaat dat zich in de cilinderkop bevindt, moet voorzien zijn van een restrictie. Er mag zich in de inlaat geen nauwere doorsnede bevinden (behalve de doorsnede van de klepzetels).

4.2.9.   Elke ingreep die tot doel heeft de restrictie in de inlaat te veranderen moet de vernieling ervan tot gevolg hebben of de werking van de motor volledig en blijvend verstoren totdat de goedgekeurde toestand is hersteld.

4.2.10.   Een merkteken dat overeenkomstig artikel 39 van Verordening (EU) nr. 168/2013 de categorie van het voertuig aangeeft, moet leesbaar op de cilinderkop zijn aangebracht.

4.2.11.   De diameter van de in punt 4.2 genoemde restricties mag variëren naargelang van de (sub)categorie van het voertuig in kwestie.

4.2.12.   De fabrikant moet de diameter van de restrictie(s) opgeven en tegenover de typegoedkeuringsinstantie en de technische dienst aantonen dat de restrictie in kwestie het meest kritisch is voor de gastoevoer en dat er geen enkele andere doorsnede is die bij wijziging de prestaties van de aandrijfeenheid kan verhogen.

5.   Aanvullende specifieke voorschriften voor voertuigen van andere (sub)categorieën die onder punt 1.3 vallen

5.1.   Bij voertuigen van subcategorie L3e-A2 of L4e-A2 mogen varianten of uitvoeringen binnen hetzelfde type geen maximaal nettovermogen en/of nominaal continu maximumvermogen hebben van meer dan het dubbele van dat vermogen.

5.2.   De fabrikant moet verklaren dat wijzigingen en de onderlinge verwisselbaarheid van de onderstaande kenmerken en onderdelen niet leiden tot:

—	bij voertuigen van de subcategorieën L3e-A2 en L4e-A2, een meer dan verdubbeling van het maximaal nettovermogen of nominaal continu maximumvermogen; of

—	bij voertuigen van categorie L7e, overschrijding van de goedgekeurde prestaties van de aandrijfeenheid;

5.2.1.   de vonkafgifte van het ontstekingssysteem (indien van toepassing);

5.2.3.   het brandstoftoevoersysteem;

5.2.4.   het luchtinlaatsysteem met inbegrip van een of meer luchtfilter(s) (wijziging of verwijdering);

5.2.5.   de overbrenging;

5.2.6.   de regeleenheid of -eenheden die de prestaties van de aandrijfeenheid van de aandrijflijn regelen;

5.2.7.   verwijdering van onderdelen (mechanisch, elektrisch, constructief, enz.) waardoor de vollast van de motor wordt begrensd zodat de overeenkomstig bijlage II, onder A), bij Verordening (EU) nr. 168/2013 goedgekeurde prestaties van de aandrijfeenheid op enigerlei wijze worden gewijzigd.

BIJLAGE III

Voorschriften voor de regelingen voor typegoedkeuringsprocedures

1.   Typegoedkeuringsprocedure

1.1.

Bij ontvangst van een aanvraag voor typegoedkeuring voor een voertuig gaat de goedkeuringsinstantie als volgt te werk: 1.1.1. zij controleert of alle EU-typegoedkeuringscertificaten die zijn afgegeven op grond van de regelgevingen die van toepassing zijn op de typegoedkeuring van voertuigen, het voertuigtype omvatten en aan de voorschriften voldoen; 1.1.2. zij vergewist zich er met betrekking tot de verstrekte documenten van dat de voertuigspecificaties en gegevens van het inlichtingenformulier voor het voertuig ook in de informatiepakketten en de EU-typegoedkeuringscertificaten in verband met de desbetreffende regelgevingen zijn opgenomen; 1.1.3. wanneer een nummer van een punt van het inlichtingenformulier niet voorkomt in het informatiepakket van een van de regelgevingen, vergewist zij zich ervan dat het desbetreffende onderdeel of kenmerk overeenkomt met de gegevens van het informatiedossier; 1.1.4. zij verricht inspecties, of laat deze verrichten, van onderdelen en systemen van een aantal representatieve exemplaren van het goed te keuren type voertuig om te controleren of het (de) voertuig(en) gebouwd is (zijn) overeenkomstig de desbetreffende gegevens in het gewaarmerkte informatiepakket met betrekking tot de relevante EU-typegoedkeuringscertificaten; 1.1.5. zij verricht, indien van toepassing, relevante controles, of laat deze verrichten, met betrekking tot de installatie van technische eenheden; 1.1.6. zij verricht de noodzakelijke controles, of laat deze verrichten, met betrekking tot de aanwezigheid van inrichtingen zoals bedoeld in bijlage II bij Verordening (EU) nr. 168/2013; 1.1.7. zij verricht, indien van toepassing, de noodzakelijke controles, of laat deze verrichten, om te waarborgen dat aan de voorschriften voor gasbrandstofsystemen is voldaan.

2.   Combinatie van technische specificaties

2.1.

Het aantal ter beschikking te stellen voertuigen moet voldoende zijn om een behoorlijke controle van de verschillende goed te keuren combinaties volgens de hiernavolgende criteria mogelijk te maken: 2.1.1. voertuigtype, varianten en uitvoeringen; 2.1.2. voertuig- en aandrijvingsfamilie; 2.1.3. overbrenging; 2.1.4. carrosserietype; 2.1.5. aantal deuren; 2.1.6. aantal zitplaatsen.

3.   Specifieke voorschriften

3.1.

Als er geen goedkeuringscertificaat overeenkomstig een van de relevante regelgevingen beschikbaar is, gaat de goedkeuringsinstantie als volgt te werk: 3.1.1. zij zorgt ervoor dat de nodige tests en controles volgens de voorschriften van elk van de toepasselijke regelgevingen plaatsvinden; 3.1.2. zij controleert of het voertuig in overeenstemming is met de gegevens van het informatiedossier van het voertuig en of het voldoet aan de technische voorschriften van elk van de toepasselijke regelgevingen; 3.1.3. zij verricht, indien van toepassing, relevante controles, of laat deze verrichten, met betrekking tot de installatie van technische eenheden; 3.1.4. zij verricht, indien van toepassing, de noodzakelijke controles, of laat deze verrichten, met betrekking tot de aanwezigheid van inrichtingen zoals bedoeld in bijlage II bij Verordening (EU) nr. 168/2013; 3.1.5. zij verricht, indien van toepassing, de noodzakelijke controles, of laat deze verrichten, om te waarborgen dat aan de voorschriften voor gasbrandstofsystemen is voldaan.

4.   Voorschriften voor het ombouwen van motorfietsen van de subcategorieën (L3e/ L4e)-A2 en (L3e/L4e)-A3

4.1.   Algemeen

Voorschriften voor het ombouwen zijn alleen van toepassing op motorfietsen van de subcategorieën (L3e/ L4e)-A2 en (L3e/L4e)-A3 met en zonder zijspan en omgekeerd.

4.2.   Het ombouwen van een motorfiets van subcategorie (L3e/ L4e)-A2 tot een motorfiets van subcategorie (L3e/L4e)-A3 en omgekeerd is toegestaan onder de volgende gecontroleerde omstandigheden:

4.2.1.   Typegoedkeuring

De fabrikant moet tijdens de typegoedkeuring afzonderlijke tests uitvoeren voor de motorfietsconfiguraties (L3e/L4e)-A2 en (L3e/L4e)-A3, tegenover de technische dienst en ten genoegen van de goedkeuringsinstantie aantonen dat de motorfiets van subcategorie L3e aan de voorschriften van punt 4 voldoet en apart verslag uitbrengen over de volgende voorschriften:

4.2.2.   de in hoofdstuk III van Verordening (EU) nr. 168/2013 vastgestelde voorschriften voor milieuprestaties en prestaties van de aandrijfeenheid en de in de bijlagen II, V, VI en VII bij Verordening (EU) nr. 168/2013 genoemde tests:

4.2.2.1.

de in bijlage V bij Verordening (EU) nr. 168/2013 genoemde milieutests van de typen I, II, V, VII, VIII en IX;

4.2.2.2.

de in punt A 2 van bijlage II bij Verordening (EU) nr. 168/2013 genoemde voorschriften voor de prestaties van de aandrijfeenheid;

4.2.2.3.

de definities van de voertuig-/aandrijvingsfamilie moeten afzonderlijk worden vastgesteld en medegedeeld voor de motorfietsconfiguraties (L3e/L4e)-A2 en (L3e/L4e)-A3.

4.2.3.   Voorschriften voor functionele veiligheid: er moeten tests worden uitgevoerd en er moet worden voldaan aan de desbetreffende voorschriften overeenkomstig de punten B 2, B 4, B 14, B 17 en B 18 van bijlage II bij Verordening (EU) nr. 168/2013;

4.2.4.   Er moeten testprocedures voor de voertuigconstructie worden uitgevoerd en er moet worden voldaan aan de desbetreffende voorschriften overeenkomstig de punten C 1 en C 10 van bijlage II bij Verordening (EU) nr. 168/2013 in de configuratie (L3e/ L4e)-A2.

4.2.5.   Alle andere typegoedkeuringsvoorschriften dan die welke worden vermeld in punt 4.1.1.1 van bijlage II bij Verordening (EU) nr. 168/2013 moeten worden beschouwd als gemeenschappelijk en gelijkwaardig tussen de motorfietsconfiguraties (L3e/ L4e)-A2 en (L3e/L4e)-A3, en moeten derhalve slechts eenmaal worden getest voor beide prestatieconfiguraties en er moet slechts eenmaal over worden gerapporteerd. Voor de systemen, onderdelen, technische eenheden, voertuigdelen of uitrustingsstukken die bij het ombouwen onveranderd blijven mogen dezelfde testrapporten worden gebruikt.

4.2.6.   Er moet één typegoedkeuring worden afgegeven voor motorfietsen van de categorie L3e-A2 met een uniek EU-typegoedkeuringsnummer. In een speciaal gedeelte van het informatiedocument en in het typegoedkeuringscertificaat moet informatie worden opgenomen over de typeaanduiding, het typegoedkeuringsnummer, de technische gegevens van het omgebouwde voertuig alsmede de beschrijving van de onderdelen, de software enz., die zijn gebruikt om het voertuig om te bouwen tot de configuratie L3e-A3.

4.2.7.   Er moet één typegoedkeuring worden afgegeven voor motorfietsen van de categorie L3e-A3 met een uniek EU-typegoedkeuringsnummer. Het in punt 4.1.2 genoemde speciale gedeelte in het informatiedocument moet worden toegevoegd aan het typegoedkeuringsdossier van het voertuig van categorie L3e-A3.

4.2.8.   Indien de volledige informatie over het ombouwen niet beschikbaar is ten tijde van de typegoedkeuring, mag de vervolledigde informatie worden toegevoegd door middel van een uitbreiding van de EU-typegoedkeuring. Indien alleen het nummer van de andere EU-typegoedkeuring ontbreekt, mag dit door middel van een herziening van de EU-typegoedkeuring.

4.2.9.   Elektronische informatie over motorfietsen van subcategorie (L3e/ L4e)-A2 of A3

De fabrikant moet de toepasselijke subcategorie voor motorfietsen „L3e-A2” of „L3e-A3” vastleggen in het PAE/ECU-geheugen van de motorfiets tijdens het ombouwen van de configuratie (L3e/ L4e)-A2 tot de configuratie (L3e/L4e)-A3 of omgekeerd.

4.2.9.1.

Deze elektronische informatie moet op verzoek beschikbaar worden gesteld in een met een universele scanner leesbare indeling overeenkomstig bijlage XII.

4.2.9.2.

Deze elektronische informatie moet worden beschermd tegen manipulatie overeenkomstig punt 2.8 van bijlage II.

4.2.9.3.

Op verzoek van de fabrikant van de motorfiets mag het voertuig tot 1 januari 2020 worden vrijgesteld van het voldoen aan de voorschriften van de punten 4.2.9.1 en 4.2.9.2, op voorwaarde dat er een uitvoerige technische motivering aan het informatiedossier wordt toegevoegd.

4.2.10.   Op het certificaat van overeenstemming zijn alleen de gegevens van één voertuigconfiguratie opgenomen, hetzij (L3e/L4e)-A2 hetzij (L3e/L4e)-A3, aan het einde van de productielijn in de fabriek wanneer uiteindelijk een van de twee mogelijke configuraties is bepaald.

4.2.11.   Er wordt slechts één voertuigidentificatienummer (VIN) van het type (L3e/L4e)-A2 en A3 toegewezen aan motorfietsen die kunnen worden omgebouwd van de subcategorie (L3e/ L4e)-A2 tot (L3e/L4e)-A3 of omgekeerd. Op de voorgeschreven plaat die op het voertuig is aangebracht worden dit VIN en de twee EU-typegoedkeuringsnummers aangegeven, onder duidelijke opgave van de stationaire geluidsniveaus en de motorvermogens in beide configuraties.

4.3.   Ombouwen

Het ombouwen van de configuratie (L3e/L4e)-A2 tot (L3e/L4e)-A3 of omgekeerd moet worden uitgevoerd en gecontroleerd door de fabrikant van de motorfiets.

4.3.1.

De fabrikant verstrekt op verzoek van de eigenaar van het voertuig een verklaring met de noodzakelijke informatie voor het ombouwen waarin het VIN is gekoppeld aan het certificaat van overeenstemming volgens het model in de bijlage bij het in artikel 38, lid 2, van Verordening (EU) nr. 168/2013 genoemde certificaat van overeenstemming en verklaart dat de goedgekeurde motorfiets van categorie L3e vanuit technisch oogpunt mag worden omgebouwd tot de prestatieniveaus van de categorie (L3e/L4e)-A2 of (L3e/L4e)-A3.

4.3.2.

Deze verklaring van de fabrikant moet de volgende elementen omvatten: de EU-typegoedkeuringsnummer, de gewijzigde gegevens (onder verwijzing naar de desbetreffende typegoedkeuringsnummers in het certificaat van overeenstemming), een korte beschrijving van de voertuigdelen of uitrustingsstukken die moeten worden gewijzigd en de identificatie- en kalibratiecontrolenummers van de software voor beide configuraties. Een voorbeeld van een ingevulde verklaring van de fabrikant moet worden opgenomen in het informatiedossier.

4.4.   Eerste registratie

Lidstaten mogen de eerste registratie niet wijzigen en mogen geen aanvullende tests verplicht stellen voor de eerste registratie van een nieuwe motorfiets van categorie (L3e/L4e)-A2 of (L3e/L4e)-A3 indien de nieuwe motorfiets van categorie (L3e/L4e)-A2 wordt omgebouwd tot het prestatieniveau van categorie (L3e/L4e)-A3 of omgekeerd, onder de volgende voorwaarden:

4.4.1.

bij inlezing van de gegevens met de in punt 4.2.9 bedoelde universele scanner blijkt dat de configuratie (L3e/L4e)-A2 of (L3e/L4e)-A3 juist is en uit een visuele inspectie wordt geconcludeerd dat alle voor het ombouwen van de motorfiets noodzakelijke onderdelen zijn gewijzigd en/of gemonteerd;

4.4.2.

de eigenaar van het voertuig legt een geldig certificaat van overeenstemming over met daarbij gevoegd de in punt 4.3.1 genoemde verklaring van de fabrikant.

5.   Procedures voor de meerfasen-EU-typegoedkeuring

5.1.   Algemeen

5.1.1.

Het goede verloop van een meerfasen-EU-typegoedkeuring is afhankelijk van samenwerking door alle betrokken fabrikanten. Met het oog hierop zorgen de goedkeuringsinstanties ervoor dat er, voordat goedkeuring aan de eerste of latere fase wordt verleend, goede afspraken zijn gemaakt tussen de desbetreffende fabrikanten wat de levering en uitwisseling van documenten en gegevens betreft, zodat het voltooide voertuigtype voldoet aan de technische voorschriften van Verordening (EU) nr. 168/2013. Dergelijke informatie omvat gegevens met betrekking tot relevante goedkeuringen van systemen, onderdelen en afzonderlijke technische eenheden, alsmede van voertuigdelen die bij het niet-volledige voertuig behoren, maar nog niet zijn goedgekeurd.

5.1.2.

De overeenkomstig punt 5 verleende typegoedkeuringen zijn afgestemd op de staat van voltooiing van het type voertuig en omvatten alle voor eerdere fasen verleende goedkeuringen.

5.1.3.

Iedere bij een meerfasen-EU-typegoedkeuring betrokken fabrikant is verantwoordelijk voor de goedkeuring en conformiteit van de productie van alle systemen, onderdelen of afzonderlijke technische eenheden die door hem zijn vervaardigd dan wel door hem aan de vorige bouwfase zijn toegevoegd. Hij is niet verantwoordelijk voor aspecten die in een vroegere fase goedgekeurd zijn, behalve wanneer hij de desbetreffende delen zo sterk wijzigt dat de eerder verleende goedkeuring ongeldig wordt.

5.2.   Procedures

De goedkeuringsinstantie gaat als volgt te werk:

5.2.1.

zij controleert of alle EU-typegoedkeuringscertificaten die zijn afgegeven op grond van de regelgevingen die van toepassing zijn op de typegoedkeuring van voertuigen, het voertuigtype in de desbetreffende staat van voltooiing omvatten en aan de voorschriften voldoen;

5.2.2.

zij zorgt er overeenkomstig artikel 25, lid 6, van Verordening (EU) nr. 168/2013 voor dat het tijdens de laatste fase goedgekeurde voertuigtype voldoet aan alle technische voorschriften die op dat moment gelden. Dit houdt in dat een documentencontrole wordt uitgevoerd voor alle voorschriften van een typegoedkeuring voor een incompleet voertuig die tijdens een meerfasenprocedure is verleend, zelfs als deze is verleend voor een andere voertuigcategorie of -subcategorie;

5.2.3.

zij zorgt er overeenkomstig artikel 25, lid 7, van Verordening (EU) nr. 168/2013 voor dat de keuze voor een bepaalde goedkeuringsprocedure geen gevolgen heeft voor de van toepassing zijnde inhoudelijke voorschriften waaraan het goedgekeurde voertuigtype ten tijde van de afgifte van de typegoedkeuring van een geheel voertuig moet voldoen;

5.2.4.

zij zorgt ervoor dat alle desbetreffende gegevens, al naargelang van de staat van voltooiing van het voertuig, opgenomen worden in het informatiedossier;

5.2.5.

zij vergewist zich er aan de hand van de verstrekte documentatie van dat de specificatie(s) en gegevens van deel I van het voertuiginformatiedossier zich ook bij de gegevens van de informatiepakketten en de goedkeuringsformulieren van de desbetreffende EU-typegoedkeuringen op grond van de desbetreffende regelgevingen bevinden; indien bij een voltooid voertuig een nummer van een punt van deel I van het informatiedossier niet vermeld is in de informatiedossiers voor de regelgevingen, vergewist zij zich ervan dat het desbetreffende onderdeel of kenmerk in overeenstemming is met de gegevens van het informatiedossier;

5.2.6.

zij verricht inspecties, of laat deze verrichten, van onderdelen en systemen van een aantal representatieve exemplaren van het goed te keuren type voertuig om te controleren of het (de) voertuig(en) gebouwd is (zijn) overeenkomstig de desbetreffende gegevens in het gewaarmerkte informatiepakket met betrekking tot alle toepasselijke regelgevingen;

5.2.7.

zij verricht, indien van toepassing, relevante controles, of laat deze verrichten, met betrekking tot de installatie van technische eenheden.

5.3.   Het aantal in de zin van punt 4.2.4 te inspecteren voertuigen moet voldoende zijn om, rekening houdend met de staat van voltooiing van het voertuig en de in punt 2.1 vastgestelde criteria, een adequate controle mogelijk te maken van de verschillende combinaties waarvoor EU-typegoedkeuring moet worden verleend.

6.   Specifieke voorwaarden voor virtuele testmethoden en regelgevingen waarvoor virtuele testmethoden of zelftestmethoden mogen worden gebruikt door een fabrikant of een technische dienst

6.0.   Doelstellingen en toepassingsgebied

6.0.1.

In dit punt worden passende voorschriften vastgesteld voor virtueel testen overeenkomstig artikel 32, lid 6, van Verordening (EU) nr. 168/2013. Dit punt is niet van toepassing op de tweede alinea van artikel 32, lid 3, van die verordening.

6.0.2.

In dit punt worden tevens de onderwerpen voor zelftesten overeenkomstig de voorschriften van artikel 64, lid 1, van Verordening (EU) nr. 168/2013 vastgesteld.

6.1.   Lijst van gedelegeerde handelingen en de bijbehorende bijlagen

Tabel 3-1

Overzicht van in Verordening (EU) nr. 168/2013 opgenomen voorschriften met betrekking tot virtueel testen en zelftesten

In Verordening (EU) nr. 168/2013 opgenomen voorschriften	Virtueel en/of zelftesten van toepassing?	Onderwerp	Beperkingen/opmerkingen
Punt A 2 van bijlage II	Zelftesten	Testprocedures voor de maximumontwerpsnelheid van het voertuig	Geldt alleen voor de subcategorieën L3e-A3, L4e-A3 en L5e en omvat geen andere tests van de prestaties van de aandrijfeenheid
Punt B 1 van bijlage II	Zelftesten	Geluidssignaalinrichtingen	Alleen de installatie
Punt B 7 van bijlage II	Zelftesten	Door de bestuurder bediende bedieningsorganen, waaronder, identificatie van de bedieningsorganen, verklikkerlichten en meters	Alleen de snelheidsmeter
Punt B 8 van bijlage II	Virtueel testen	Installatie van verlichtings- en lichtsignaalinrichtingen	Alleen de afmetingen
Punt B 9 van bijlage II	Virtueel testen	Gezichtsveld naar achteren	Alleen de installatie; alleen overeenkomstig VN/ECE-Reglement nr. 81
Punt B 14 van bijlage II	Virtueel testen	Montage van banden	Alleen indien de vrije hoogte groter is dan 10 mm
Punt C 13 van bijlage II	Zelftesten en virtueel testen	Ruimte voor de kentekenplaat
Punt C 15 van bijlage II	Zelftesten	Standaards	Alleen het blokkeersysteem voor de standaard overeenkomstig punt 2.5
Artikel 39 van Verordening (EU) nr. 168/2013	Zelftesten	Voorgeschreven plaat en EU-typegoedkeuringsmerk

7.   Algemene voorschriften voor virtuele testmethoden

7.1.   Patroon van de virtuele test

Als basisstructuur voor de beschrijving en uitvoering van virtuele tests wordt het volgende schema gebruikt:

7.1.1.

doel;

7.1.2.

structuurmodel;

7.1.3.

randvoorwaarden;

7.1.4.

belastingsparameters;

7.1.5.

berekening;

7.1.6.

beoordeling;

7.1.7.

documentatie.

7.2.   Basisbeginselen voor computersimulatie en -berekening

7.2.1.   Wiskundig model

Het wiskundige model wordt door de fabrikant ter beschikking gesteld. Het moet een weerspiegeling zijn van de complexiteit van de constructie van het te testen voertuig, het te testen systeem en de te testen onderdelen in verhouding tot de voorschriften en randvoorwaarden van de toepasselijke regelgeving. Dezelfde voorschriften zijn van overeenkomstige toepassing op het onafhankelijk van het voertuig als geheel testen van onderdelen of technische eenheden.

7.2.2.   Validering van het wiskundige model

Het wiskundig model wordt ten opzichte van de werkelijke testomstandigheden gevalideerd. Er wordt een fysieke test uitgevoerd om de resultaten bij gebruik van het wiskundige model te kunnen vergelijken met de resultaten van een fysieke test. Er moet worden aangetoond dat de testresultaten vergelijkbaar zijn. De fabrikant of de technische dienst stelt een valideringsrapport op en dient dit in bij de goedkeuringsinstantie. Elke wijziging in het wiskundige model of de software die afbreuk kan doen aan de geldigheid van het valideringsrapport wordt gemeld aan de goedkeuringsinstantie, die kan opdragen een nieuwe validering uit te voeren. Het stroomschema voor de validering is opgenomen in aanhangsel 3.

7.2.3.   Documentatie

De voor de simulatie en berekening gebruikte gegevens en hulpmiddelen worden door de fabrikant beschikbaar gesteld en naar behoren gedocumenteerd.

7.2.4.   Hulpmiddelen en ondersteuning

Op verzoek van de technische dienst worden de benodigde hulpmiddelen, waaronder ook geschikte software, door de fabrikant verstrekt of toegankelijk gemaakt.

7.2.5.   Ook verleent de fabrikant de benodigde ondersteuning aan de technische dienst.

7.2.6.   Het verlenen van toegang en ondersteuning aan een technische dienst ontslaat deze dienst niet van enige verplichting met betrekking tot de vaardigheden van zijn personeel, de betaling van licentierechten en de vertrouwelijkheid.

8.   Valideringsproces voor virtueel testen

8.1.

Figuur 3-1 Stroomschema van validering van virtuele tests

BIJLAGE IV

Voorschriften voor de conformiteit van de productie

0.   Doelstellingen

0.1.

De procedure voor de conformiteit van de productie heeft tot doel te garanderen dat alle voertuigen, systemen, onderdelen, technische eenheden, voertuigdelen en uitrustingsstukken overeenstemmen met het goedgekeurde type.

0.2.

Deze procedure omvat de volgende maatregelen die onlosmakelijk met elkaar verbonden zijn: de beoordeling van de kwaliteitsbewakings-/kwaliteitsborgingssystemen, hierna de „eerste beoordeling” genoemd, en controles die verband houden met de verificatie en de producten, hierna „maatregelen betreffende de conformiteit van de productie” genoemd.

1.   Eerste beoordeling

1.1.

Alvorens een typegoedkeuring te verlenen moet de goedkeuringsinstantie nagaan of de fabrikant adequate maatregelen en procedures heeft vastgesteld voor een effectieve controle, zodat de vervaardigde voertuigen, systemen, onderdelen of technische eenheden met het goedgekeurde type overeenstemmen.

1.2.

Aanwijzingen voor het verrichten van beoordelingen zijn te vinden in norm EN ISO 19011:2011 — Richtlijnen voor het uitvoeren van kwaliteits- en/of milieumanagementsysteemaudits.

1.3.

De typegoedkeuringsinstantie controleert of aan het voorschrift in punt 1.1 is voldaan. De goedkeuringsinstantie moet tevreden zijn over de eerste beoordeling en de maatregelen betreffende de conformiteit van de productie van punt 2, waarbij zo nodig rekening wordt gehouden met een van de in de punten 1.3.1 tot en met 1.3.3 beschreven maatregelen of — naargelang van het geval — een complete of incomplete combinatie daarvan.

1.3.1.

De eerste beoordeling en/of controle van de maatregelen betreffende de conformiteit van de productie worden/wordt uitgevoerd door de goedkeuringsinstantie die de goedkeuring heeft verleend of door een technische dienst die namens die instantie optreedt.

1.3.1.1.

Voor het bepalen van de omvang van de uit te voeren eerste beoordeling mag de goedkeuringsinstantie gebruikmaken van de beschikbare informatie met betrekking tot: 1.3.1.1.1. de in punt 1.3.3 beschreven certificering van de fabrikant, die krachtens dat punt niet als voldoende wordt beschouwd of niet wordt erkend; 1.3.1.1.2. in het geval van een typegoedkeuring van systemen, onderdelen of technische eenheden, de beoordeling van het kwaliteitssysteem die door de voertuigfabrikant(en) wordt uitgevoerd in het bedrijf van de fabrikant(en) waar de systemen, de onderdelen of de technische eenheden worden vervaardigd overeenkomstig een of meer specificaties van de bedrijfstak die voldoen aan de voorschriften van de normen EN ISO 9001:2008 of ISO/TS16949:2009.

1.3.2.

De eerste beoordeling en/of verificatie van de maatregelen betreffende de conformiteit van de productie mag worden uitgevoerd door de goedkeuringsinstantie van een andere lidstaat of door de technische dienst die daartoe door die instantie is aangewezen.

1.3.2.1.

In een dergelijk geval stelt de goedkeuringsinstantie van de andere lidstaat een verklaring van overeenstemming op waarin de gebieden en productiefaciliteiten staan vermeld die van belang worden geacht voor het (de) goed te keuren product(en) en voor de EU-voorschriften krachtens welke deze producten worden goedgekeurd.

1.3.2.2.

Na ontvangst van een aanvraag voor een verklaring van overeenstemming van de goedkeuringsinstantie die de typegoedkeuring heeft verleend, stuurt de goedkeuringsinstantie van de andere lidstaat onmiddellijk de verklaring van overeenstemming of deelt zij mee dat zij geen verklaring kan afgeven.

1.3.2.3.

De verklaring van overeenstemming omvat ten minste het volgende: 1.3.2.3.1. groep of onderneming (bv. XYZ automobielen); 1.3.2.3.2. organisatie (bv. regionale afdeling); 1.3.2.3.3. fabrieken/vestigingsplaatsen (bv. motorenfabriek 1 (in land A) — voertuigfabriek 2 (in land B)); 1.3.2.3.4. voertuig-/onderdelenserie (bv. alle modellen van categorie LXe); 1.3.2.3.5. beoordeelde afdelingen (bv. motorenassemblageafdeling, carrosserieperserij en assemblageafdeling, voertuigassemblage); 1.3.2.3.6. onderzochte documenten (bv. kwaliteitshandboek en -procedures van het bedrijf en de vestiging); 1.3.2.3.7. datum van beoordeling (bv. controle uitgevoerd van dd-mm-jjjj t/m dd-mm-jjjj); 1.3.2.3.8. gepland controlebezoek (bv. mm-jjjj).

1.3.3.

De goedkeuringsinstantie mag ook een certificaat aanvaarden waaruit blijkt dat de fabrikant voldoet aan de internationale norm EN ISO 9001:2008 of ISO/TS16949:2009 (in dat geval geldt dit certificaat voor het product of de producten waarvoor goedkeuring wordt verleend) of een vergelijkbare certificeringsnorm die overeenstemt met de voorschriften voor de eerste beoordeling in punt 1.1, mits de conformiteit van de productie inderdaad onder het kwaliteitsbeheersysteem valt. De fabrikant verschaft gegevens over het certificaat en verbindt zich ertoe de goedkeuringsinstantie op de hoogte te brengen wanneer de geldigheid of het toepassingsgebied ervan wordt gewijzigd.

1.4.

Bij de typegoedkeuring van een voertuig hoeven de eerste beoordelingen die uitgevoerd zijn voor de verlening van de goedkeuring van systemen, onderdelen en technische eenheden van het voertuig niet te worden herhaald, maar moeten deze wel worden aangevuld met een beoordeling van de locaties en activiteiten die betrekking hebben op de assemblage van het complete voertuig, die niet eerder zijn beoordeeld.

2.   Maatregelen betreffende de conformiteit van de productie

2.1.

Alle voertuigen, systemen, onderdelen, technische eenheden, voertuigdelen of uitrustingsstukken waarvoor krachtens een aan de Herziene Overeenkomst van 1958 gehecht VN/ECE-reglement en Verordening (EU) nr. 168/2013 goedkeuring is verleend, zijn zo vervaardigd dat zij in overeenstemming zijn met het type dat is goedgekeurd, en met name voldoen aan de voorschriften van deze bijlage, voornoemd(e) VN/ECE-reglement(en) en Verordening (EU) nr. 168/2013.

2.2.

Alvorens een typegoedkeuring te verlenen krachtens Verordening (EU) nr. 168/2013 en een aan de Herziene Overeenkomst van 1958 gehecht VN/ECE-reglement verifieert de goedkeuringsinstantie of er behoorlijke afspraken en gedocumenteerde plannen zijn, die bij elke goedkeuring in overleg met de fabrikant moeten worden opgesteld, om op gezette tijden die tests of bijbehorende controles uit te voeren die nodig zijn om na te gaan of er nog steeds conformiteit is met het goedgekeurde type, waartoe in voorkomende gevallen ook de tests behoren die zijn vastgesteld in Verordening (EU) nr. 168/2013 en voornoemd VN/ECE-reglement.

2.3.

De houder van de typegoedkeuring moet in het bijzonder: 2.3.1. ervoor zorgen dat er procedures bestaan voor een doeltreffende controle van de conformiteit van producten (voertuigen, systemen, onderdelen of technische eenheden) met het goedgekeurde type en dat deze ook worden toegepast; 2.3.2. toegang hebben tot de test- of andere geschikte apparatuur die nodig is om de conformiteit met elk goedgekeurd type te verifiëren; 2.3.3. ervoor zorgen dat de resultaten en gegevens van tests en verificaties worden vastgelegd en dat bijgevoegde documenten gedurende een in overleg met de goedkeuringsinstantie vastgestelde periode van ten hoogste 10 jaar beschikbaar blijven. 2.3.4. de resultaten van elk type test of controle analyseren om de stabiliteit van de productkenmerken te verifiëren en te waarborgen, rekening houdend met afwijkingen bij industriële productie; 2.3.5. ervoor zorgen dat voor elk soort product ten minste de in Verordening (EU) nr. 168/2013 en in de bijbehorende gedelegeerde en uitvoeringshandelingen voorgeschreven en in het genoemde en toepasselijke VN/ECE-reglement vastgestelde controles en tests worden verricht; 2.3.6. ervoor zorgen dat, indien bij het desbetreffende type test monsters of testobjecten niet in overeenstemming blijken te zijn, er opnieuw monsters worden genomen en een nieuwe test wordt uitgevoerd, alsmede dat alle nodige maatregelen worden getroffen om de conformiteit van het productieproces voor het goedgekeurde type te herstellen.

2.4.

Bij stapsgewijze, gemengde of meerfasentypegoedkeuringsprocedures mag de goedkeuringsinstantie die de typegoedkeuring voor het complete voertuig heeft verleend, een goedkeuringsinstantie die de typegoedkeuring voor een relevant(e) systeem, onderdeel of technische eenheid heeft verleend, verzoeken om nadere gegevens te verstrekken over de naleving van de voorschriften voor de conformiteit van de productie in deze bijlage.

2.5.

Indien de goedkeuringsinstantie die de typegoedkeuring voor het complete voertuig heeft verleend, niet tevreden is over de in punt 2.4 bedoelde doorgegeven informatie en dit schriftelijk heeft medegedeeld aan de betrokken fabrikant en de goedkeuringsinstantie die de typegoedkeuring voor het systeem, het onderdeel of de technische eenheid heeft verleend, verzoekt de goedkeuringsinstantie die de typegoedkeuring voor het complete voertuig heeft verleend om de uitvoering van aanvullende verificaties of controles van de conformiteit van de productie op de vestiging van de fabrikant(en) van die systemen, onderdelen of technische eenheden en worden de resultaten onmiddellijk ter beschikking van de betrokken goedkeuringsinstantie gesteld.

2.6.

Indien de punten 2.4 en 2.5 van toepassing zijn en de resultaten van de nadere verificatie of controle naar het oordeel van de goedkeuringsinstantie die de typegoedkeuring voor het complete voertuig heeft verleend niet tot tevredenheid zijn, zorgt de fabrikant ervoor dat de conformiteit van de productie zo spoedig mogelijk wordt hersteld door ten genoegen van de goedkeuringsinstantie die de typegoedkeuring voor het complete voertuig heeft verleend en ten genoegen van de goedkeuringsinstantie die de typegoedkeuring voor het systeem, het onderdeel of de technische eenheid heeft verleend, corrigerende maatregelen te treffen.

3.   Vervolgmaatregelen aangaande de controle

3.1

De instantie die de typegoedkeuring heeft verleend, kan te allen tijde in elk productiebedrijf de aldaar toegepaste methoden voor controle van de conformiteit van de productie verifiëren door middel van periodieke controles. De fabrikant moet daartoe toegang verschaffen tot productie-, inspectie-, test-, opslag- en distributievestigingen en alle noodzakelijke gegevens verstrekken over de documentatie en dossiers van het kwaliteitsbeheersysteem.

3.1.1.

De normale benadering bij dergelijke periodieke controles is de blijvende effectiviteit van de in de delen 1 en 2 (eerste beoordeling en maatregelen betreffende de conformiteit van de productie) vastgelegde procedures te bewaken.

3.1.1.1.

Toezicht door de (overeenkomstig punt 1.3.3 bevoegde of erkende) technische diensten wordt als toereikend beschouwd voor wat betreft de naleving van de vereisten van punt 3.1.1 met betrekking tot de procedures die voor de eerste beoordeling zijn vastgesteld.

3.1.1.2.

De normale frequentie van de (andere dan de in punt 3.1.1.1 bedoelde) verificaties door de goedkeuringsinstantie is zodanig dat de relevante, overeenkomstig de delen 1 en 2 uitgevoerde controles van de conformiteit van de productie geëvalueerd worden over een periode die past bij het door de goedkeuringsinstantie gestelde vertrouwen.

3.2.

Bij elke evaluatie moeten de test-, verificatie- en productiegegevens, met name dossiers van die tests of controles die vereist zijn volgens punt 2.2, ter beschikking worden gesteld van de inspecteur.

3.3.

De inspecteur mag willekeurig gekozen monsters nemen, die in het laboratorium van de fabrikant of in de voorzieningen van de technische dienst moeten worden getest, in welk geval er alleen een fysieke test wordt uitgevoerd. Het minimum aantal monsters kan worden bepaald op basis van de resultaten van de controles die de fabrikant zelf heeft uitgevoerd.

3.4.

Indien het niveau van de controle onvoldoende blijkt, of indien het nodig blijkt de geldigheid van de overeenkomstig punt 3.2 uitgevoerde tests te controleren, selecteert de inspecteur de monsters die naar een technische dienst worden gezonden om fysieke tests uit te voeren overeenkomstig de voorschriften voor de conformiteit van de productie die zijn vastgesteld in punt 4 en in de in Verordening (EU) nr. 168/2013 of in de bijbehorende gedelegeerde handelingen bedoelde VN/ECE-reglementen.

3.5.

Indien de tijdens een inspectie of verificatie verkregen resultaten onbevredigend zijn, zorgt de goedkeuringsinstantie ervoor dat alle maatregelen worden getroffen die nodig zijn om de conformiteit van de productie zo snel mogelijk te herstellen.

3.6.

Indien overeenstemming met VN/ECE-reglementen krachtens Verordening (EU) nr. 168/2013 of de bijbehorende gedelegeerde handelingen vereist is, mag de fabrikant de bepalingen van deze bijlage toepassen als een gelijkwaardig alternatief voor de voorschriften voor de conformiteit van de productie in de desbetreffende VN/ECE-reglementen. Als punt 3.5 of 3.6 van toepassing is, moet echter ten genoegen van de goedkeuringsinstantie worden voldaan aan alle afzonderlijke voorschriften voor de conformiteit van de productie in de VN/ECE-reglementen, totdat de goedkeuringsinstantie besluit dat de conformiteit van de productie is hersteld.

4.   Testvoorschriften voor de conformiteit van de productie in geval van een niet-bevredigend niveau van de controle van de conformiteit van producten als bedoeld in punt 3.4

4.1.   Voorschriften voor milieuprestaties en prestaties van de aandrijfeenheid

4.1.1   Test van type I met betrekking tot de emissies na een koude start, test van type II met betrekking tot de emissies bij een verhoogd stationair toerental en test van type VII met betrekking tot het meten van de CO2-emissies, het brandstofverbruik en het elektriciteitsverbruik en het bepalen van het elektrisch bereik

4.1.1.1.   De vervaardigde voertuigen moeten in overeenstemming zijn met het goedgekeurde voertuigtype.

4.1.1.2.   Er worden passende controles op de conformiteit van de productie verricht om te verifiëren of de voorwaarden als bedoeld in punt 4.1.1.1 zijn vervuld.

4.1.1.3.   Voertuigen met uitsluitend een verbrandingsmotor

4.1.1.3.1.   In het algemeen dienen de maatregelen ter waarborging van de conformiteit van de productie met betrekking tot de uitlaat- en CO2-emissies van voertuigen te worden gecontroleerd op basis van de beschrijving in het typegoedkeuringscertificaat volgens het in artikel 30, lid 2, van Verordening (EU) nr. 168/2013 vastgestelde model.

De controle van de conformiteit van de productie is gebaseerd op een door de goedkeuringsinstantie verrichte beoordeling van de controleprocedure die de fabrikant volgt om de conformiteit van het vervaardigde voertuig, wat de uitlaat- en CO2-emissies betreft, met het goedgekeurde type te garanderen.

Als de goedkeuringsinstantie niet tevreden is over de kwaliteit van de controleprocedure van de fabrikant, kan zij eisen dat op in productie zijnde voertuigen verificatietests worden uitgevoerd.

4.1.1.3.1.1.   Metingen van de uitlaat- en CO2-emissies bij een voertuigtype waarvan de goedkeuring een of meerdere keren is uitgebreid, moeten worden uitgevoerd op het voertuig dat of de voertuigen die op het moment van de test beschikbaar is of zijn (voertuig(en) beschreven in het eerste document of in latere uitbreidingen).

4.1.1.3.1.1.1.   De conformiteit van het voertuig voor de test van type I, uitlaatemissies na een koude start en de test van type VII met betrekking tot CO2-emissies

4.1.1.3.1.1.1.1.   Er worden drie willekeurige voertuigen uit de reeks gekozen en getest overeenkomstig de voorschriften van de artikelen 23 en 24 van Verordening (EU) nr. 168/2013. Er worden als volgt verslechteringsfactoren toegepast op het gemiddelde van de resultaten van de test van type I met betrekking tot emissies van verontreinigende stoffen:

4.1.1.3.1.1.1.1.1.

Indien de in artikel 23, lid 3, onder a), van Verordening (EU) nr. 168/2013 vastgestelde duurzaamheidsmethode van toepassing is, worden de verslechteringsfactoren bepaald aan de hand van de resultaten van de test van type I met betrekking tot de emissies tot en met de volledige afstand als bedoeld in bijlage VII, onder A), bij Verordening (EU) nr. 168/2013 en in overeenstemming met de in punt 4.1.1.3.1.1.1.1.2 genoemde lineaire berekeningsmethode die resulteert in hellings- en offset-waarden per emissiebestanddeel. De resultaten met betrekking tot de emissies van verontreinigende stoffen voor de conformiteit van de productie worden berekend met de formule: Vergelijking 4-1: waarbij: a = de hellingswaarde die is bepaald overeenkomstig de test van type V in overeenstemming met bijlage V, onder A), bij Verordening (EU) nr. 168/2013; b = de offsetwaarde die is bepaald overeenkomstig de test van type V in overeenstemming met bijlage V, onder A), bij Verordening (EU) nr. 168/2013; x = de resultaten voor de test met betrekking tot verontreiniging door uitlaatgassen (HC, CO, NOx, NMHC en PM, indien van toepassing) per emissiebestanddeel van een voertuig dat maximaal totaal 100 km heeft afgelegd na de eerste start op de productielijn, in mg/km; y = resultaten met betrekking tot de emissies van verontreinigende stoffen voor de conformiteit van de productie in mg/km. De gemiddelde resultaten voor de conformiteit van de productie moeten lager zijn dan de in bijlage VI, onder A), bij Verordening (EU) nr. 168/2013 vastgestelde grenswaarden voor emissies van verontreinigende stoffen.

4.1.1.3.1.1.1.1.2.

Indien de in artikel 23, lid 3, onder b), van Verordening (EU) nr. 168/2013 bedoelde duurzaamheidsmethode van toepassing is, bestaat de verslechteringsfactor uit de hellings- en offset-waarde per emissiebestanddeel die volgens de berekening voldoet aan de test van type V overeenkomstig bijlage V, onder A), bij Verordening (EU) nr. 168/2013. Vergelijking 4-1 wordt gebruikt om de resultaten met betrekking tot de emissies van verontreinigende stoffen voor de conformiteit van de productie (y) te berekenen.

4.1.1.3.1.1.1.1.3.

Indien de in artikel 23, lid 3, onder c), van Verordening (EU) nr. 168/2013 bedoelde duurzaamheidsmethode van toepassing is, worden de vaste verslechteringsfactoren, als bedoeld in bijlage VII, onder A), bij Verordening (EU) nr. 168/2013, gebruikt als hellingswaarden waarbij de offset-waarde is ingesteld op 0. Vergelijking 4-1 wordt gebruikt om de resultaten met betrekking tot de emissies van verontreinigende stoffen voor de conformiteit van de productie (y) te berekenen.

4.1.1.3.1.1.1.1.4.

De gemiddelde resultaten van de test van type VII (CO2-emissies, brand-/energieverbruik en elektrisch bereik, indien van toepassing) moeten lager zijn dan of gelijk zijn aan de door de fabrikant ten tijde van de typegoedkeuring aangegeven waarden.

4.1.1.3.1.1.1.1.5.

Indien de gemiddelde emissies van de eerste twee voertuigen voldoen aan de voorschriften van punt 4.1.1.3.1.1.1.1, wordt de conformiteit van de productie als tevredenstellend beschouwd.

4.1.1.3.1.1.1.2.   Indien de gemiddelde emissies van de eerste twee voertuigen niet aan de voorschriften voldoen, wordt de procedure voor de conformiteit van de productie als volgt voortgezet:

4.1.1.3.1.1.1.2.1.

Indien de instantie tevreden is over de door de fabrikant opgegeven standaardafwijking van de productie, worden de tests overeenkomstig punt 4.1.1.3.2 uitgevoerd.

4.1.1.3.1.1.1.2.2.

Indien de instantie niet tevreden is over de door de fabrikant opgegeven standaardafwijking van de productie, worden de tests overeenkomstig punt 4.1.1.3.3 uitgevoerd.

4.1.1.3.1.1.1.3.   Op basis van tests op de drie willekeurig gekozen voertuigen wordt de productie van een serie in overeenstemming of niet in overeenstemming geacht, nadat er een beslissing is genomen over het al dan niet voldoen aan de voorschriften voor uitlaat- en CO2-emissies aan de hand van de toegepaste testcriteria uit de desbetreffende tabel.

Indien er geen beslissing valt over het al dan niet voldoen aan de voorschriften voor uitlaat- en CO2-emissies, wordt een test op een extra voertuig uitgevoerd (zie figuur 4-1).

4.1.1.3.1.1.1.4.   In het geval van periodiek regenererende systemen worden de resultaten vermenigvuldigd met de factor Ki die is bepaald ten tijde van de verlening van de typegoedkeuring.

Op verzoek van de fabrikant kunnen de tests onmiddellijk na een regeneratie worden uitgevoerd.

Figuur 4-1

Goedkeurings-/afkeuringscriteria voor tests van type I, II en VII

4.1.1.3.1.1.2.   Niettegenstaande de milieuvoorschriften van de artikelen 23 en 24 van Verordening (EU) nr. 168/2013, worden de tests uitgevoerd bij voertuigen die een maximumafstand van 100 km hebben afgelegd nadat ze voor het eerst zijn gestart op de productielijn.

4.1.1.3.1.1.2.1.   Op verzoek van de fabrikant kunnen de tests echter worden uitgevoerd op voertuigen die ten hoogste 1 000 km zijn ingereden.

In dat geval voert de fabrikant de inrijprocedure uit en verbindt hij zich ertoe die voertuigen niet bij te stellen.

4.1.1.3.1.1.2.2.   Indien de fabrikant om toestemming voor een inrijprocedure vraagt (x km, waarbij x ≤ 1 000 km), mag deze als volgt worden uitgevoerd:

de uitlaat- en CO2-emissies worden gemeten ten hoogste 100 km na de eerste start op de productielijn en bij x km op het eerste testvoertuig (dit kan het typegoedkeuringsvoertuig zijn);

de evolutiecoëfficiënt (EC) van de emissies tussen 100 km en x km wordt als volgt berekend:

Vergelijking 4-2:

De EC-waarde kan minder dan 1 bedragen.

De daarop volgende voertuigen worden niet aan de inrijprocedure onderworpen, maar hun emissies bij 100 km worden met de evolutiecoëfficiënt gewijzigd.

In dat geval worden de volgende waarden gemeten:

de waarde bij x km voor het eerste voertuig;

de waarden bij 100 km, vermenigvuldigd met de evolutiecoëfficiënt (EC), voor de daarop volgende voertuigen.

4.1.1.3.1.1.2.3.   Bij wijze van alternatief voor deze procedure kan de voertuigfabrikant een vaste EC van 0,92 toepassen en alle bij 0 km gemeten uitlaat- en CO2-emissies daarmee vermenigvuldigen.

4.1.1.3.1.1.2.4.   Tests voor de conformiteit van de productie mogen worden uitgevoerd met een commerciële brandstof waarvan, voor lpg, de C3/C4-verhouding tussen die van de in punt A 1 van bijlage II bij Verordening (EU) nr. 168/2013 bedoelde referentiebrandstoffen ligt of waarvan, voor aardgas of H2NG, de Wobbe-index tussen die van de uiterste referentiebrandstoffen ligt. In dat geval moet een brandstofanalyse worden overgelegd aan de goedkeuringsinstantie.

4.1.1.3.2.   Conformiteit van de productie wanneer statistische gegevens van de fabrikant beschikbaar zijn

4.1.1.3.2.1.   In de volgende punten wordt de procedure beschreven die moet worden toegepast om de voorschriften voor de conformiteit van de productie met betrekking tot de uitlaat- en CO2-emissies te controleren wanneer de standaardafwijking van de productie van de fabrikant wederom aanvaardbaar is.

4.1.1.3.2.2.   Bij een minimale steekproefomvang van drie wordt de steekproef zo gekozen dat de kans dat een partij waarvan 40 % van de productie gebreken vertoont een test doorstaat 0,95 is (risico van de producent = 5 %), terwijl de kans dat een partij wordt aanvaard waarvan 65 % van de productie gebreken vertoont, 0,10 is (risico van de consument = 10 %).

4.1.1.3.2.3.   De volgende procedure wordt toegepast (zie figuur 4-1):

L staat voor de natuurlijke logaritme van de uitlaatemissiegrenswaarden die zijn vastgesteld in bijlage VI, onder A), bij Verordening (EU) nr. 168/2013 en de opgegeven CO2-emissiewaarde van de typegoedkeuring:

xi	=	de natuurlijke logaritme van de gemeten waarde voor voertuig i van de steekproef;
s	=	een raming van de standaardafwijking van de productie (na berekening van de natuurlijke logaritme van de meetwaarden);
n	=	het aantal monsters in de steekproef.

4.1.1.3.2.4.   Bereken voor de steekproef de testgrootheid, d.w.z. de som van de standaardafwijkingen van de grenswaarde, op basis van de volgende formule:

Vergelijking 4-2:

4.1.1.3.2.5.   Vervolgens geldt:

4.1.1.3.2.5.1.

indien de testgrootheid groter is dan het in tabel 4-1 vermelde goedkeuringsgetal voor de steekproefgrootte, wordt tot goedkeuring besloten;

4.1.1.3.2.5.2.

indien de testgrootheid kleiner is dan de voor de steekproefgrootte geldende drempelwaarde voor een negatief oordeel in tabel 4-1, wordt een negatief oordeel geveld;

4.1.1.3.2.5.3.

in alle andere gevallen wordt een extra voertuig getest overeenkomstig bijlage II, onder A), bij Verordening (EU) nr. 168/2013 en wordt de procedure toegepast op de steekproefgrootte plus één.

4.1.1.3.2.5.4.

Tabel 4-1 De drempelwaarden voor een positief/negatief oordeel afhankelijk van de steekproefgrootte; conformiteit van de productie wanneer statistische gegevens van de fabrikant beschikbaar zijn Steekproefomvang (cumulatief aantal geteste voertuigen) Drempelwaarde voor een positief oordeel Drempelwaarde voor een negatief oordeel (a) (b) (c) 3 3,327 –4,724 4 3,261 –4,79 5 3,195 –4,856 6 3,129 –4,922 7 3,063 –4,988 8 2,997 –5,054 9 2,931 –5,12 10 2,865 –5,185 11 2,799 –5,251 12 2,733 –5,317 13 2,667 –5,383 14 2,601 –5,449 15 2,535 –5,515 16 2,469 –5,581 17 2,403 –5,647 18 2,337 –5,713 19 2,271 –5,779 20 2,205 –5,845 21 2,139 –5,911 22 2,073 –5,977 23 2,007 –6,043 24 1,941 –6,109 25 1,875 –6,175 26 1,809 –6,241 27 1,743 –6,307 28 1,677 –6,373 29 1,611 –6,439 30 1,545 –6,505 31 1,479 –6,571 32 –2,112 –2,112

4.1.1.3.3.   Conformiteit van de productie wanneer statistische gegevens van de fabrikant beschikbaar niet bevredigend of niet beschikbaar blijven

4.1.1.3.3.1.   In de volgende punten wordt de procedure beschreven die moet worden toegepast om de conformiteit van de productie met betrekking tot de voorschriften voor de uitlaat- en CO2-emissies te controleren wanneer de bewijsstukken inzake de standaardafwijking van de productie van de fabrikant niet bevredigend of niet beschikbaar zijn.

4.1.1.3.3.2.   Bij een minimale steekproefomvang van drie wordt de steekproef zo gekozen dat de kans dat een partij waarvan 40 % van de productie gebreken vertoont een test doorstaat 0,95 is (risico van de producent = 5 %), terwijl de kans dat een partij wordt aanvaard waarvan 65 % van de productie gebreken vertoont, 0,10 is (risico van de consument = 10 %).

4.1.1.3.3.3.   De meting van de uitlaat- en CO2-emissies wordt als lognormaal verdeeld beschouwd en moet eerst worden omgezet door de natuurlijke logaritmen te nemen. Hierbij staan mo en m voor de minimale en maximale steekproefomvang (mo = 3 en m = 32) en staat n voor het gegeven aantal monsters.

4.1.1.3.3.4.   Indien de natuurlijke logaritmen van de bij de serie gemeten waarden x1, x2, …, xj zijn en L de natuurlijke logaritme van de in bijlage VI, onder A), van Verordening (EU) nr. 168/2013 vastgestelde grenswaarden voor emissies van verontreinigende stoffen en de opgegeven CO2-typegoedkeuringswaarde, dan is:

Vergelijkingen 4-3:

4.1.1.3.3.5.   Tabel 4-2 hieronder geeft de drempelwaarden voor een positief (An) en een negatief oordeel (Bn) bij het gegeven aantal monsters. De testgrootheid is de verhouding die wordt gebruikt om vast te stellen of de serie wordt goedgekeurd of afgekeurd, en wel op de volgende wijze:

voor mo ≤ n ≤ m:

4.1.1.3.3.5.1.

wordt de serie goedgekeurd indien ;

4.1.1.3.3.5.2.

wordt de serie afgekeurd indien ;

4.1.1.3.3.5.3.

wordt een andere meting verricht indien . Tabel 4-2 De drempelwaarden voor een positief/negatief oordeel afhankelijk van de steekproefgrootte; conformiteit van de productie wanneer statistische gegevens van de fabrikant niet bevredigend of niet beschikbaar zijn Steekproefomvang (cumulatief aantal geteste voertuigen) Drempelwaarde voor een positief oordeel An Drempelwaarde voor een negatief oordeel Bn (a) (b) (c) 3 –0,80380 16,64743 4 –0,76339 7,68627 5 –0,72982 4,67136 6 –0,69962 3,25573 7 –0,67129 2,45431 8 –0,64406 1,94369 9 –0,61750 1,59105 10 –0,59135 1,33295 11 –0,56542 1,13566 12 –0,53960 0,97970 13 –0,51379 0,85307 14 –0,48791 0,74801 15 –0,46191 0,65928 16 –0,43573 0,58321 17 –0,40933 0,51718 18 –0,38266 0,45922 19 –0,35570 0,40788 20 –0,32840 0,36203 21 –0,30072 0,32078 22 –0,27263 0,28343 23 –0,24410 0,24943 24 –0,21509 0,21831 25 –0,18557 0,18970 26 –0,15550 0,16328 27 –0,12483 0,13880 28 –0,09354 0,11603 29 –0,06159 0,09480 30 –0,02892 0,07493 31 0,00449 0,05629 32 0,03876 0,03876

4.1.1.3.3.6.   Opmerkingen

Onderstaande recursieve formules zijn nuttig voor de berekening van de opeenvolgende waarden van de testgrootheid:

Vergelijkingen 4-4:

(n=2, 3, …; ; v1=0)

4.1.1.3.4.   De typegoedkeuringsinstanties die de goedkeuring verlenen, kunnen te allen tijde de in elke productie-eenheid toegepaste methoden verifiëren.

4.1.1.3.5   Bij elke inspectie moeten de test- en productiecontrolegegevens aan de bezoekende inspecteur worden verstrekt.

4.1.1.3.6.   De inspecteur mag willekeurig kiezen welke monsters in het laboratorium van de fabrikant moeten worden getest. Het minimumaantal monsters mag worden bepaald op basis van de resultaten van de controles die de fabrikant zelf heeft uitgevoerd.

4.1.1.3.7.   Wanneer het kwaliteitsniveau onbevredigend lijkt of wanneer het nodig blijkt de geldigheid van de volgens punt 9.4.2.2 verrichte tests te verifiëren, neemt de inspecteur monsters die moeten worden toegezonden aan de technische dienst die de typegoedkeuringstests heeft verricht.

4.1.1.3.8.   De typegoedkeuringsinstanties mogen alle in deze bijlage voorgeschreven tests uitvoeren.

4.1.1.4.   Voertuigen met een hybride elektrische aandrijflijn

In het algemeen dienen de maatregelen ter waarborging van de conformiteit van de productie met betrekking tot de uitlaat- en CO2-emissies, het elektriciteitsverbruik en het elektrisch bereik van hybride elektrische voertuigen te worden gecontroleerd op basis van de beschrijving in het typegoedkeuringscertificaat volgens het in artikel 30, lid 2, van Verordening (EU) nr. 168/2013 vastgestelde model.

De controles van de conformiteit van de productie zijn gebaseerd op een door de goedkeuringsinstantie verrichte beoordeling van de controleprocedure die de fabrikant volgt om de conformiteit van het voertuigtype, wat de uitlaat- en CO2-emissies, het elektriciteitsverbruik en het bereik betreft, met het goedgekeurde type te garanderen.

Als de instantie niet tevreden is over de kwaliteit van de controleprocedure van de fabrikant, kan zij eisen dat op in productie zijnde voertuigen verificatietests worden uitgevoerd.

De conformiteit voor uitlaat- en CO2-emissies wordt gecontroleerd middels statistische procedures die worden beschreven in de punten 4.1.1.3.1 tot en met 4.1.1.3.3. Voertuigen worden getest overeenkomstig de procedure van bijlage II, onder A), bij Verordening (EU) nr. 168/2013.

4.1.1.5.   Vervangingssystemen voor verontreinigingsbeheersing

4.1.1.5.1.   Teneinde de hierboven voorgeschreven conformiteit te testen, wordt uit de productielijn van het voertuig waarvoor typegoedkeuring is verleend een vervangingssysteem voor verontreinigingsbeheersing als monster genomen.

4.1.1.5.2.   De productie wordt geacht te voldoen aan de bepalingen van deze bijlage indien een representatief basisvoertuig dat is uitgerust met een willekeurig uit de productielijn geselecteerde voorziening tegen verontreiniging, qua milieuprestaties voldoet aan de toepasselijke voorschriften zoals vastgesteld in artikel 23 van Verordening (EU) nr. 168/2013. De prestaties van de op het representatieve basisvoertuig gemonteerde aandrijving worden gemeten overeenkomstig bijlage II, onder A), bij Verordening (EU) nr. 168/2013 en mogen de prestaties van de aandrijfeenheid van het originele systeem voor verontreinigingsbeheersing dat deze vervangt niet overtreffen.

4.1.1.6.   Te treffen maatregelen in geval van niet-conformiteit van de productie

Indien tijdens de inspecties wordt vastgesteld dat er sprake is van niet-conformiteit, neemt de goedkeuringsinstantie alle nodige maatregelen om de conformiteit van de productie zo snel mogelijk te herstellen.

4.1.1.7.   Sancties bij non-conformiteit van de productie

4.1.1.7.1.   De voor een voertuigtype verleende goedkeuring kan worden ingetrokken indien niet aan de voorschriften van punt 4.1.1.1 is voldaan.

4.1.1.7.2.   Indien een lidstaat een eerder door hem verleende goedkeuring intrekt, stelt hij de andere lidstaten daarvan onmiddellijk in kennis.

4.1.2.   Conformiteit van de productie voor tests van type IV met betrekking tot verdampingsemissies

Voor routinekeuringen aan het eind van de productielijn kan de fabrikant de conformiteit aantonen door middel van steekproeven met voertuigen die aan de volgende voorschriften voldoen. Als alternatief wordt de volledige testprocedure uitgevoerd die in deze bijlage wordt beschreven. Op verzoek van de fabrikant kan een andere testprocedure worden toegepast, indien de methode in de loop van de typegoedkeuringsprocedure is voorgelegd aan de technische dienst die deze ook heeft geaccepteerd, ten genoegen van de goedkeuringsinstantie.

4.1.2.1.   Lekkagetest

4.1.2.1.1.   Openingen van het systeem ter beperking van de verdampingsemissies naar de buitenlucht moeten worden afgesloten.

4.1.2.1.2.   Op het brandstofsysteem moet een druk van 3,7 kPa ± 0,1 kPa (370 ± 10 mm H2O) worden uitgeoefend.

4.1.2.1.3.   Wanneer de druk is gestabiliseerd, wordt het brandstofsysteem afgesloten van de druktoevoer.

4.1.2.1.4.   Na afsluiting van het brandstofsysteem mag de druk in vijf minuten met niet meer dan 0,5 kPa (50 mm H2O) dalen.

4.1.2.2.   Ontluchtingstest

4.1.2.2.1.   Openingen van het emissiebeperkingssysteem naar de buitenlucht moeten worden afgesloten.

4.1.2.2.2.   Op het brandstofsysteem moet een druk van 3,7 kPa ± 0,1 kPa (370 ± 10 mm H2O) worden uitgeoefend.

4.1.2.2.3.   Wanneer de druk is gestabiliseerd, wordt het brandstofsysteem afgesloten van de druktoevoer.

4.1.2.2.4.   De ontluchtingsopeningen van het emissiebeperkingssysteem naar de buitenlucht worden in de oorspronkelijke toestand hersteld.

4.1.2.2.5.   De druk van het brandstofsysteem moet in twee minuten tot onder 1,0 kPa (100 mm H2O) dalen.

4.1.2.3.   Ontlaadtest

4.1.2.3.1.   Apparatuur waarmee een luchtstroomsnelheid van 0,25 liter per minuut kan worden gedetecteerd, wordt op de luchtinlaat bevestigd en een drukvat dat voldoende groot is om een te verwaarlozen effect op het ontlaadsysteem te hebben, wordt via een wisselafsluiter of anders op de luchtinlaat aangesloten.

4.1.2.3.2.   Een andere mogelijkheid is dat de fabrikant een stromingsmeter naar eigen keuze gebruikt, mits deze door de goedkeuringsinstantie wordt geaccepteerd.

4.1.2.3.3.   Het voertuig moet zodanig werken dat elk aspect of onderdeel van het ontlaadsysteem dat een belemmering voor het ontladen kan vormen, wordt gedetecteerd en de omstandigheden worden geregistreerd.

4.1.2.3.4.   Terwijl de motor draait, met inachtneming van de in dit punt vermelde limieten, wordt de luchtstroming bepaald door:

4.1.2.3.4.1.

een meter die wordt ingeschakeld bij een daling van de atmosferische druk naar een niveau dat erop wijst dat er binnen één minuut een volume van 0,25 liter lucht in het systeem ter beperking van de verdampingsemissies is gestroomd;

4.1.2.3.4.2.

een andere stromingsmeter waarop een aanwijzing van ten minste 0,25 liter per minuut wordt afgelezen.

4.1.2.3.4.3.

Op verzoek van de fabrikant kan een andere ontlaadtestmethode worden toegepast, indien de methode in de loop van de typegoedkeuringsprocedure is voorgelegd aan de technische dienst die deze ook heeft geaccepteerd.

4.1.2.4.   Controlemethoden

4.1.2.4.1.   De goedkeuringsinstantie die de typegoedkeuring heeft verleend, kan te allen tijde de in elke productie-eenheid toegepaste methoden voor de controle van de conformiteit verifiëren.

4.1.3.   Test van type VIII met betrekking tot het geluidsniveau

4.1.3.1.   Conformiteit van het voertuig met betrekking tot het geluidsniveau

Elk geproduceerd voertuig moet in overeenstemming zijn met een goedgekeurd type voertuig, zijn uitgerust met de geluidsdemper waarmee de typegoedkeuring werd verleend en voldoen aan de voorschriften van artikel 23 en bijlage VI, onder D), bij Verordening (EU) nr. 168/2013 met betrekking tot het desbetreffende voertuigtype.

4.1.3.1.1.   Teneinde de hierboven voorgeschreven conformiteit te testen, wordt uit de productielijn waarvoor krachtens punt 4.1.3 typegoedkeuring is verleend een voertuig als monster genomen. De productie wordt geacht in overeenstemming te zijn met de bepalingen van dit punt indien het geluidsniveau, gemeten volgens de in bijlage VI, onder D), bij Verordening (EU) nr. nr. 168/2013 beschreven testmethode, de ten tijde van de typegoedkeuring gemeten waarde met niet meer dan 3 dB(A) en de onder dit punt voorgeschreven grenswaarden met niet meer 1 dB(A) overschrijdt.

4.1.3.2.   Conformiteit van de productie van een niet-origineel vervangingsuitlaatsysteem

4.1.3.2.1.   Elk geproduceerd uitlaatsysteem moet in overeenstemming zijn met een type dat krachtens dit punt is goedgekeurd en voldoen aan de voorschriften van bijlage VI, onder D), bij Verordening (EU) nr. 168/2013 met betrekking tot het voertuig waarvoor het is bestemd.

4.1.3.2.2.   Teneinde de hierboven voorgeschreven conformiteit te testen, wordt uit de productielijn van het krachtens punt 4.1.3 goedgekeurde type een uitlaatsysteem als monster genomen.

4.1.3.2.3.   De productie wordt geacht overeen te stemmen met punt 4.1.3 indien is voldaan aan de voorschriften van bijlage VI, onder D), bij Verordening (EU) nr. 168/2013 en indien het geluidsniveau, gemeten volgens de in die bijlage bedoelde testmethode, de ten tijde van de typegoedkeuring gemeten waarde met niet meer dan 3 dB(A) overschrijdt.

4.1.4.   Voorschriften voor de conformiteit van de productie met betrekking tot de maximumontwerpsnelheid van het voertuig, het maximumkoppel, het nominaal continu maximumvermogen en het maximaal piekvermogen

4.1.4.1.   Toleranties bij de meting van de maximumsnelheid tijdens het testen van de conformiteit van de productie

Tijdens het controleren van de conformiteit van de productie mag de maximumontwerpsnelheid van het voertuig met ± 5 % van de tijdens de typegoedkeuringstest gemeten waarde verschillen.

4.1.4.2.   Toleranties voor het maximumkoppel, het nominaal continu maximumvermogen, het nettomaximumvermogen en het maximaal piekvermogen tijdens het testen van de conformiteit van de productie

Tabel 4-3

Meettolerantie bij het maximumkoppel, het nominaal continu maximumvermogen, het nettomaximumvermogen en het maximaal piekvermogen afhankelijk van het gemeten vermogen

Gemeten vermogen	Aanvaardbare tolerantie bij maximumkoppel, nominaal continu maximumvermogen, nettomaximumvermogen en maximaal piekvermogen
< 1 kW	≤ 20 %
1 kW ≤ gemeten vermogen <11 kW	≤ 10 %
> 11 kW	≤ 5 %

4.1.5.   Voorschriften voor de conformiteit van de productie met betrekking tot de massa in rijklare toestand

De massa in rijklare toestand van een voertuig van categorie L mag met niet meer dan 8 % van de nominale waarde afwijken voor wat betreft de toelaatbare onderste en bovenste afwijkingen, d.w.z. de negatieve en positieve afwijking rond de opgegeven nominale waarde van ten hoogste de drempelwaarden van de massa in rijklare toestand als bedoeld in bijlage I bij Verordening (EU) nr. 168/2013.

5.   Herziening van de aanvaardbare toleranties van de massa in rijklare toestand

Ongeacht of punt 4 van toepassing is, moeten de lidstaten uiterlijk op 31 december 2019 statistische gegevens bij de Commissie indienen over de tijdens het toezicht op de conformiteit van de productie daadwerkelijk waargenomen toleranties van de massa in rijklare toestand. Deze statistieken moeten de tijdens de typegoedkeuring gemeten massa in rijklare toestand omvatten, alsmede in voorkomend geval de tijdens de beoordeling van de conformiteit van de productie op de productielijn waargenomen en gemeten positieve of negatieve toleranties als percentage van deze massa in rijklare toestand volgens de typegoedkeuring. Op basis van deze gegevens zal de Commissie beoordelen of het in punt 4.1.5 vastgestelde maximaal toelaatbare tolerantiepercentage al dan niet moet worden herzien.

BIJLAGE V

Voorschriften voor koppelinrichtingen en bevestigingen

1.   Toepassingsgebied

1.1.

Deze bijlage is van toepassing op koppelinrichtingen en bevestigingen voor voertuigen van categorie L, indien aanwezig.

1.2.

In deze bijlage worden de voorschriften vermeld waaraan koppelinrichtingen voor voertuigen van categorie L moeten voldoen teneinde: 1.2.1. ervoor te zorgen dat wanneer voertuigen van categorie L met verschillende typen aanhangwagens worden gecombineerd, de koppelinrichtingen op elkaar passen; 1.2.2. ervoor te zorgen dat het voertuig en de aanhangwagen onder alle gebruiksomstandigheden veilig aan elkaar gekoppeld kunnen worden; 1.2.3. ervoor te zorgen dat er veilige methoden zijn voor het aan- en afkoppelen.

2.   Algemene voorschriften

2.1.

De koppelinrichtingen voor voertuigen van categorie L worden vervaardigd en bevestigd volgens de regels van goed vakmanschap en moeten veilig te bedienen zijn. Ze kunnen als technische eenheden worden goedgekeurd krachtens deze verordening of worden goedgekeurd op grond van VN/ECE-Reglement nr. 55 (1).

2.2.

De koppelinrichtingen moeten zodanig zijn ontworpen en vervaardigd dat zij bij normaal gebruik, goed onderhoud en tijdige vervanging van aan slijtage onderhevige onderdelen naar behoren blijven functioneren.

2.3.

Elke koppelinrichting moet vergezeld gaan van een montage- en gebruikershandleiding waarin voldoende informatie staat dat een vakbekwaam persoon deze naar behoren op het voertuig kan monteren en bedienen. De instructies zijn gesteld in de officiële taal of talen van de lidstaat waar de koppelinrichting op de markt wordt gebracht.

2.4.

De materialen die mogen worden gebruikt, zijn die waarvan de voor de toepassing relevante eigenschappen vastgelegd zijn in een norm of die waarvan de eigenschappen in de bij de goedkeuringsaanvraag gevoegde documentatie worden vermeld.

2.5.

Alle onderdelen van de koppelinrichtingen waarvan mankementen scheiding van de twee voertuigen tot gevolg kunnen hebben, moeten zijn gemaakt van staal. Er mogen andere materialen worden gebruikt, mits de fabrikant ten genoegen van de technische dienst heeft aangetoond dat deze gelijkwaardige eigenschappen hebben.

2.6.

Alle koppelinrichtingen moeten zodanig zijn ontworpen dat een goede mechanische verbinding tot stand komt, en in de gesloten toestand moeten zij ten minste eenmaal vergrendeld zijn door een positieve mechanische sluiting.

2.7.

Indien een voertuig van categorie L is uitgerust met een koppelinrichting, moet er een koppelingskogel worden toegepast met de specificaties die zijn vastgesteld overeenkomstig aanhangsel 1, figuur Aanh1-1. Het koppelingstype moet zo worden gekozen en geplaatst dat een maximale combineerbaarheid met uiteenlopende typen aanhangwagens wordt verkregen. Er mag evenwel ook een andere inrichting dan een koppelingskogel worden gebruikt, mits is voldaan aan de voorschriften van punt 2.8 en de combineerbaarheid en onderlinge verwisselbaarheid van aanhangwagens niet noodzakelijk of niet mogelijk is (vaste combinaties).

2.8.

Koppelinrichtingen moeten zodanig zijn ontworpen dat zij voldoen aan de voorschriften inzake werking, ligging, beweegbaarheid en sterkte van de punten 2.9, 2.10, 2.11, 3, 4 en 5.

2.9.

De koppelinrichtingen moeten zodanig zijn ontworpen en bevestigd dat een zo groot mogelijke veiligheid wordt bereikt volgens de regels van goed vakmanschap; dit geldt tevens voor de werking van de koppeling.

2.10.

Veilig aan- en afkoppelen van de voertuigen moet door één persoon zonder het gebruik van gereedschappen kunnen worden uitgevoerd.

2.11.

De bediening van afneembare koppelinrichtingen moet gemakkelijk met de hand en zonder het gebruik van gereedschappen kunnen gebeuren.

2.12.

Wanneer producten op de markt worden aangeboden, moeten de fabrikanten van koppelinrichtingen of voertuigen de consument in alle officiële talen richtlijnen en informatie verstrekken met betrekking tot de gevolgen voor het rijgedrag van een voertuig van categorie L met een aanhangwagen.

3.   Voorschriften voor de ligging

3.1.

De aan de voertuigen bevestigde koppelinrichtingen moeten een onbelemmerde en veilige bediening mogelijk maken.

3.2.

De aan de voertuigen bevestigde koppelingskogels moeten voldoen aan de geometrische voorschriften van aanhangsel 1, figuur Aanh1-2.

3.3.

De hoogte van het koppelpunt van een andere koppelinrichting dan een koppelingskogel moet met een onnauwkeurigheid van niet meer dan ± 35 mm overeenstemmen met de hoogte van het koppelpunt van de dissel van de aanhangwagen wanneer de aanhangwagen horizontaal staat.

3.4.

Vorm en afmetingen van de trekinrichtingen moeten voldoen aan de eisen van de voertuigfabrikant inzake de bevestigingspunten en eventuele extra montagehulpstukken die nodig zijn.

3.5.

Er moet zijn voldaan aan de eisen van de voertuigfabrikant inzake het type koppelinrichting, de toelaatbare massa van de aanhangwagen en de toelaatbare verticale statische belasting op het koppelpunt.

3.6.

De bevestigde koppelinrichting mag de zichtbaarheid van de achterste kentekenplaat en/of verlichtingsinrichtingen niet beperken; anders dient een koppelinrichting te worden gebruikt die zonder bijzonder gereedschap afneembaar is.

3.7.

Fabrikanten van trekinrichtingen moeten voorzien in bevestigingspunten voor de montage van hulpkoppelingen of inrichtingen die ervoor zorgen dat de aanhangwagen automatisch tot stilstand komt als de hoofdkoppeling wordt verbroken.

3.7.1.

De bevestigingspunten voor een hulpkoppeling en/of losbreekkabel moeten zodanig zijn geplaatst dat de hulpkoppeling of losbreekkabel de normale bewegingen van de koppeling of de werking van de normale oploopreminrichting niet verhinderen.

3.7.2.

Indien er maar één bevestigingspunt is, moet het zich op maximaal 100 mm bevinden van een verticaal vlak dat door het aangrijppunt van de koppeling loopt. Indien dit in de praktijk niet mogelijk is, moeten twee bevestigingspunten worden aangebracht, één aan elke kant en op gelijke afstand (maximaal 250 mm) van de verticale middellijn. De bevestigingspunten moeten zo ver mogelijk naar achteren en zo hoog mogelijk worden aangebracht.

4.   Beweegbaarheidseisen

4.1.

De volgende bewegingen moeten mogelijk zijn wanneer de koppelinrichting niet op het voertuig is bevestigd: 4.1.1. een verticale beweging naar boven en beneden over een hoek van 20° ten opzichte van de horizontaal moet mogelijk zijn bij alle horizontale verdraaiingshoeken tot ten minste 90° rond de lengteas van de koppelinrichting; 4.1.2. bij alle horizontale verdraaiingshoeken tot 90° rond de lengteas van de koppelinrichting dient de vrije axiale verdraaiingshoek aan beide zijden van de verticale as 25° te bedragen voor voertuigen op drie en op vier wielen en 40° voor voertuigen op twee wielen.

4.2.

Bij alle horizontale verdraaiingshoeken moeten de volgende bewegingscombinaties mogelijk zijn: 4.2.1. in het geval van voertuigen op twee wielen, behalve wanneer de koppelinrichting wordt gebruikt op eenwielige aanhangwagens die met het voertuig mee hellen: 4.2.1.1. een verticale hoek van ± 15° bij een axiale verdraaiing ± 40°; 4.2.1.2. een axiale verdraaiing van ± 30° bij een verticale hoek van ± 20°; 4.2.2. in het geval van voertuigen op drie wielen of vierwielers: 4.2.2.1. een verticale hoek van ± 15° bij een axiale verdraaiing ± 25°; 4.2.2.2. een axiale verdraaiing van ± 10° bij een verticale hoek van ± 20°.

4.3.

Koppelingskogels moeten kunnen worden aan- en afgekoppeld wanneer de lengteas van de koppelingskogel ten opzichte van de middellijn van de koppelingskogel en de bevestiging de volgende hoeken maakt: 4.3.1. horizontaal β = 60° naar rechts of naar links; 4.3.2. verticaal α = 10° omhoog of omlaag; 4.3.3. axiaal 10° naar rechts of naar links gedraaid.

5.   Eisen inzake de sterkte

5.1.   Er moet een dynamische sterkteproef (duurzaamheidstest) worden uitgevoerd.

5.1.1.   De duurzaamheidstest moet worden uitgevoerd met een bij benadering sinusoïdale wisselende belasting met een voor het materiaal geschikt aantal belastingscycli. Er mogen zich geen scheuren of breuken, of andere zichtbare uitwendige schade voordoen, noch buitensporige blijvende vervormingen die nadelig zouden zijn voor de goede werking van de koppelinrichting.

5.1.2.   Als basis voor de in de dynamische test gebruikte belasting wordt de onderstaande D-waarde genomen. De verticale statische belasting dient te worden beschouwd in de richting van de testbelasting ten opzichte van het horizontale vlak, afhankelijk van de positie van het koppelpunt en de toegestane statische verticale belasting op het koppelpunt.

Vergelijking 3-1:

waarbij:

T	=	de technisch toelaatbare maximummassa, in tonnen, van het trekkende voertuig;
R	=	de technisch toelaatbare maximummassa, in tonnen, van de aanhangwagen;
g	=	de versnelling als gevolg van de zwaartekracht, afgerond op 9,81 m/s2.

5.1.3.   De karakteristieke waarden D en S waarop de test moet worden gebaseerd, moeten worden overgenomen uit de door de fabrikant ingediende typegoedkeuringsaanvraag, waarbij S de toegestane maximale statische verticale belasting op het koppelpunt in kg is.

5.2.   Testprocedure

5.2.1.   Voor de dynamische tests moet het monster op een geschikte testbank worden geplaatst met een geschikte inrichting voor de uitoefening van de kracht, zodat de te testen koppeling niet wordt blootgesteld aan andere krachten of momenten dan de voorgeschreven testkracht. In geval van wisselende tests mag de richting van de kracht niet meer dan ± 10° van de voorgeschreven richting afwijken. Ter voorkoming van niet-voorgeschreven krachten en momenten kan het noodzakelijk zijn om een scharnier aan te brengen op het punt waar de kracht wordt uitgeoefend en een tweede scharnier op voldoende afstand daarvan.

5.2.2.   De testfrequentie mag niet meer dan 35 Hz bedragen. De gekozen frequentie mag niet in de buurt liggen van de resonantiefrequentie van de testopstelling, met inbegrip van de te testen koppelinrichting. Voor uit staal vervaardigde koppelinrichtingen bedraagt het aantal belastingscycli 2 × 106. Voor koppelinrichtingen die zijn gemaakt van andere materialen dan staal kan een groter aantal belastingscycli noodzakelijk zijn. Voor het onderzoek naar scheurvorming moet in principe de kleurstofpenetratiemethode worden gebruikt; ook daaraan gelijkwaardige methoden zijn toegestaan.

5.2.3.   De te testen koppelinrichtingen moeten in principe zo stevig mogelijk op de testbank worden gemonteerd in de stand waarin ze op het voertuig worden gebruikt. Hiervoor moeten de door de fabrikant of de aanvrager opgegeven bevestigingsmiddelen worden gebruikt. Deze moeten bestemd zijn voor de bevestiging van de koppelinrichting op het voertuig en/of moeten identieke mechanische eigenschappen bezitten.

5.2.4.   Testvoorwaarden

5.2.4.1.

De te testen koppelinrichtingen dienen bij voorkeur in de oorspronkelijke toestand te worden getest zoals zij op de weg worden gebruikt. Het wordt aan de fabrikant overgelaten om in overleg met de technische dienst flexibele onderdelen vast te zetten indien dit voor de testprocedure noodzakelijk is en indien de testresultaten hierdoor niet onrealistisch worden beïnvloed.

5.2.4.2.

Flexibele onderdelen die klaarblijkelijk oververhit raken door deze versnelde testprocedure, mogen tijdens de test worden vervangen.

5.2.4.3.

De testbelastingen mogen worden uitgeoefend met behulp van speciale spelingvrije inrichtingen.

5.2.4.4.

De te testen inrichtingen moeten worden verstrekt met inbegrip van ontwerpdetails die van invloed kunnen zijn op de sterktecriteria (bv. de platen met de elektrische aansluitingen, merktekens enz.). De test eindigt op de verankeringspunten of bevestigingspunten. De geometrische plaats van de koppelingskogel en de bevestigingspunten van de koppelinrichting ten opzichte van de referentielijn moeten door de voertuigfabrikant worden verstrekt en in het testrapport worden aangegeven.

5.2.4.5.

Alle relatieve posities van de bevestigingspunten ten opzichte van de referentielijn zoals aangegeven in aanhangsel 2 worden op de testbank gereproduceerd; daartoe verstrekt de fabrikant van het trekkende voertuig alle noodzakelijke gegevens aan de fabrikant van de trekinrichting.

5.3.   Test van koppelingskogels en trekinrichtingen

5.3.1.   De op de testbank gemonteerde eenheid dient een dynamische test te ondergaan met wisselende trekbelastingen (bv. op een pulsator). Deze test omvat het volgende:

5.3.1.1.

de testbelasting is een wisselende kracht en wordt onder een hoek van 15° ± 1° op de koppelingskogel uitgeoefend (zie aanhangsel 2, figuur Aanh2-1 en figuur Aanh2-2).

5.3.1.2.

Indien het middelpunt van de kogel zich boven de evenwijdig aan de referentielijn lopende lijn bevindt (zie aanhangsel 2, figuur Aanh2-3) die door het hoogste en meest nabij gelegen bevestigingspunt loopt, dient de test te worden uitgevoerd onder een hoek (aanhangsel 2, figuur Aanh2-1).

5.3.1.3.

Indien het middelpunt van de kogel zich onder de evenwijdig aan de referentielijn lopende lijn bevindt (zie aanhangsel 2, figuur Aanh2-3) die door het hoogste en meest nabij gelegen bevestigingspunt loopt, dient de test te worden uitgevoerd onder een hoek (aanhangsel 2, figuur Aanh2-2). Deze hoeken zijn gekozen om rekening te houden met de verticale statische en dynamische belasting. Deze testmethode is slechts van toepassing op een toegestane statische belasting van niet meer dan: Vergelijking 3-2:

5.3.1.4.

Indien om een grotere statische belasting wordt gevraagd, wordt de testhoek vergroot tot 20°. De dynamische test wordt met de volgende testkracht uitgevoerd: Vergelijking 3-3:

5.3.2.   Uit één stuk bestaande koppelingskogels met inbegrip van koppelinrichtingen met niet-verwisselbare afneembare kogels en trekinrichtingen met verwisselbare en afneembare kogels (met uitzondering van kogels op integrale steun), worden getest overeenkomstig punt 5.3.1.

5.3.3.   Het testen van trekinrichtingen die kunnen worden gebruikt met verschillende kogeltypen, wordt uitgevoerd overeenkomstig de testvoorschriften van VN/ECE-Reglement nr. 55.

5.4.   De in punt 5.3.1 bedoelde testvoorschriften zijn ook van toepassing op andere koppelinrichtingen dan koppelingskogels.

6.   Koppelingskoppen

6.1.

De koppelingskoppen moeten zodanig zijn ontworpen dat ze veilig kunnen worden gebruikt in combinatie met de in aanhangsel 1, figuur Aanh1-1, beschreven koppelingskogels.

6.2.

Koppelingskoppen die zijn bedoeld voor montage op onberemde aanhangwagens moeten worden uitgerust met een hulpkoppelinrichting of ten minste een of meer bevestigingspunten die montage van een of meer hulpkoppelinrichtingen mogelijk maken. Het/de bevestigingspunt(en) moet(en) zodanig zijn geplaatst dat de hulpkoppelinrichting(en) de normale bewegingen van de koppeling niet belemmert of belemmeren.

6.3.

Er moet een duurzaamheidstest met een wisselende testkracht, gevolgd door een statische test (heftest) van hetzelfde monster, worden uitgevoerd.

6.4.

De dynamische test moet worden uitgevoerd met een geschikte koppelingskogel van voldoende sterkte. De koppelingskop en de kogel moeten volgens de instructies van de fabrikant op de testbank worden geplaatst en wel zodanig dat de stand overeenkomt met de manier waarop ze op het voertuig zijn bevestigd. Er mogen geen andere krachten dan de testkracht op het monster worden uitgeoefend. De testkracht moet worden uitgeoefend langs een lijn die door het middelpunt van de kogel loopt en in achterwaartse richting schuin naar beneden loopt onder een hoek van 15° (zie figuur Aanh3-1 van aanhangsel 3). Bij de vermoeiingstest moet de volgende kracht op het monster worden uitgeoefend: Vergelijking 3-3:

6.5.

De voor de test gebruikte koppelingskogel moet een diameter hebben van 49 – 0+0;13 mm zodat deze representatief is voor een gesleten koppelingskogel. De hefkracht FA moet geleidelijk en snel worden opgevoerd tot een waarde van: Vergelijking 3-4: en gedurende 10 seconden op dit niveau worden gehandhaafd, waarbij: C = de massa van de aanhangwagen (de som van de asbelastingen van de aanhangwagen die de toegestane maximumbelasting draagt), in tonnen.

6.6.

Indien er andere koppelinrichtingen dan koppelingskogels worden gebruikt, moet de test van de koppelingskop naargelang van het geval geschieden overeenkomstig de desbetreffende voorschriften van VN/ECE-Reglement nr. 55.

---

(1)  PB L 227 van 28.8.2010, blz. 1.

BIJLAGE VI

Voorschriften voor voorzieningen ter beveiliging tegen onrechtmatig gebruik

1.   Voorschriften

1.1.

Onder een „voertuigtype met betrekking tot voorzieningen ter beveiliging tegen onrechtmatig gebruik” wordt een categorie voertuigen verstaan die onderling niet verschillen op essentiële punten zoals de ontwerpkenmerken van de voorziening ter beveiliging tegen onrechtmatig gebruik van het voertuig;

1.2.

Voertuigen van categorie L1e met een massa in rijklare toestand van > 35 kg, alsmede de categorieën L2e, L3e, L4e en L5e die zijn uitgerust met een stuur moeten voldoen aan alle desbetreffende voorschriften van VN/ECE-Reglement nr. 62 (1).

1.2.1.

Voertuigen van de categorieën L1e, L2e, L3e, L4e en L5e die niet zijn uitgerust met een stuur moeten voldoen aan alle desbetreffende voorschriften van VN/ECE-Reglement nr. 18 (2), zoals voorgeschreven voor voertuigcategorie N2.

1.3.

Voertuigen van categorie L6e die zijn uitgerust met een stuur moeten voldoen aan alle desbetreffende voorschriften van VN/ECE-Reglement nr. 62, zoals voorgeschreven voor voertuigcategorie L2e.

1.3.1.

Voertuigen van categorie L6e die niet zijn uitgerust met een stuur moeten voldoen aan alle desbetreffende voorschriften van VN/ECE-Reglement nr. 18, zoals voorgeschreven voor voertuigcategorie N2.

1.4.

Voertuigen van categorie L7e die zijn uitgerust met een stuur moeten voldoen aan alle desbetreffende voorschriften van VN/ECE-Reglement nr. 62, zoals voorgeschreven voor voertuigcategorie L5e.

1.4.1.

Voertuigen van categorie L7e die niet zijn uitgerust met een stuur moeten voldoen aan alle desbetreffende voorschriften van VN/ECE-Reglement nr. 18, zoals voorgeschreven voor voertuigcategorie N2.

---

(1)  PB L 89 van 27.3.2013, blz. 37.

(2)  PB L 120 van 13.5.2010, blz. 29.

BIJLAGE VII

Voorschriften voor elektromagnetische compatibiliteit (EMC)

1.   Voorschriften

1.1.

Onder een „voertuigtype met betrekking tot elektromagnetische compatibiliteit” wordt een categorie voertuigen verstaan die onderling niet verschillen op essentiële punten zoals de ontwerpkenmerken van de elektronische onderdelen, de bougies en de kabelbomen alsmede de wijze waarop en de plaats waar deze op het voertuig zijn bevestigd.

1.2.

Voertuigen van de categorieën L1e, L2e, L3e, L4e, L5e, L6e en L7e moeten voldoen aan alle desbetreffende voorschriften van VN/ECE-Reglement nr. 10 (1).

---

(1)  PB L 254 van 20.9.2012, blz. 1.

BIJLAGE VIII

Voorschriften voor uitstekende delen

1.   Voorschriften voor bromfietsen op twee wielen en motorfietsen op twee wielen met en zonder zijspan

1.1.   Algemene voorschriften

1.1.2.   Voertuigen van de categorieën L1e, L3e en L4e moeten voldoen aan de volgende algemene voorschriften:

1.1.2.1.   De voertuigen mogen niet zijn voorzien van enig naar buiten gericht puntig, scherp of uitstekend deel met een zodanige vorm, afmeting, richting of hardheid dat het risico of de ernst van lichamelijk letsel van een persoon die bij een ongeval tegen het voertuig stoot of daardoor wordt geraakt, wordt vergroot. De voertuigen moeten zodanig ontworpen zijn dat de delen en randen waarmee kwetsbare weggebruikers als voetgangers in geval van een ongeluk in aanraking kunnen komen, voldoen aan de voorschriften van de punten 1 tot en met 1.3.8.

1.1.2.2.   Alle uitstekende delen of randen die geraakt kunnen worden en die zijn vervaardigd van of bekleed met materiaal zoals zacht rubber of zachte kunststof met een hardheid van minder dan 60 Shore A, worden geacht te voldoen aan de voorschriften van de punten 1.3 tot en met 1.3.8. De hardheid wordt gemeten wanneer het materiaal naar behoren op het voertuig is gemonteerd.

1.1.3.   Specifieke voorschriften voor voertuigen van de categorieën L1e, L3e en L4e

1.1.3.1.   De voertuigen worden beoordeeld overeenkomstig de punten 1.2 tot en met 1.2.4.1.

1.1.3.2.   In het geval van voertuigen die zijn voorzien van een structuur of panelen die bedoeld zijn om de berijder, de passagier of de bagage te omgeven of gedeeltelijk te omgeven of om delen van het voertuig af te dekken, kan de voertuigfabrikant bij wijze van alternatief de desbetreffende voorschriften van VN/ECE-Reglement nr. 26 toepassen zoals voorgeschreven voor voertuigcategorie M1, op grond waarvan hetzij specifieke uitstekende delen hetzij het volledige buitenoppervlak van het voertuig moet worden afgedekt.

De desbetreffende uitstekende delen die overeenkomstig deze bepaling worden beoordeeld, moeten duidelijk worden aangegeven in het informatiedocument en het resterende buitenoppervlak moet voldoen aan de voorschriften van de punten 1 tot en met 1.3.8.

1.1.4.   Specifieke voorschriften voor voertuigen van categorie L4e

1.1.4.1.   Bij motorfietsen met zijspan waarbij het zijspan hetzij vast hetzij demontabel is, hoeft de ruimte tussen de motorfiets en het zijspan niet te worden beoordeeld (zie figuur 8-1).

Figuur 8-1

Bovenaanzicht van een motorfiets van categorie L4e met zijspan

1.1.4.2.   Als het zijspan zodanig demontabel is dat de motorfiets ook zonder kan worden gebruikt, moet de motorfiets zelf voldoen aan de voorschriften voor solomotorfietsen onder de punten 1 tot en met 1.3.8.

1.2.   Beoordeling van de uitstekende delen

1.2.1   Er moet een testinrichting worden gebruikt die voldoet aan de voorschriften die worden beschreven in aanhangsel 1, figuur Aanh1-1, om de uitstekende delen van het voertuig te controleren.

1.2.2.   Het voertuig moet op een horizontaal vlak worden geplaatst en rechtop worden gehouden, waarbij de stuurinrichting en het gestuurde wiel in eerste instantie in de rechtuitstand zijn geplaatst.

1.2.2.1.   Een antropomorfe dummy die een volwassen man van het 50e percentiel voorstelt wordt op zodanige wijze in de normale rijpositie op het testvoertuig geplaatst of een persoon met soortgelijke fysieke kenmerken neemt op zodanige wijze in de normale rijpositie op het testvoertuig plaats dat de beweging van de stuurinrichting niet wordt belemmerd. De voeten worden op de daartoe aangebrachte voetsteunen geplaatst en rusten daarbij niet op een versnellingspedaal of rempedaal.

1.2.3.   De testinrichting wordt in een vloeiende beweging van de voorzijde naar de achterzijde van het voertuig bewogen, aan beide zijden van het voertuig. Indien de testinrichting in aanraking komt met de stuurinrichting of daaraan bevestigde onderdelen, moet de stuurinrichting worden weggedraaid totdat deze volledig blokkeert; in de tussentijd en daarna wordt de test voortgezet. Tijdens de test moet de testinrichting steeds in aanraking blijven met het voertuig of de berijder (zie figuur 8-2).

Figuur 8-2

De bewegingszones van de testinrichting

1.2.3.1.   De voorzijde van het voertuig wordt als eerste geraakt en de testinrichting wordt in zijwaartse richting naar buiten toe langs de omtrek van het voertuig en de berijder (indien van toepassing) bewogen. De testinrichting mag daarbij tevens naar binnen toe bewegen met een snelheid die niet hoger is dan de snelheid van de beweging in achterwaartse richting (d.w.z. onder een hoek van 45° ten opzichte van het middenlangsvlak van het voertuig).

1.2.3.2.   De handen en voeten van de berijder worden weggedrukt door de testinrichting indien deze rechtstreeks hiermee in aanraking komt en de betrokken steunen (bv. de voetsteunen) moeten onbelemmerd kunnen draaien, wegklappen of buigen als gevolg van de aanraking van de testinrichting en worden in alle daaruit voortvloeiende tussenstanden beoordeeld.

1.2.3.3.   Delen en onderdelen van achteruitkijkspiegels die onder de typegoedkeuring van het desbetreffende onderdeel vallen, worden geacht te voldoen aan de voorschriften van de punten 1 tot en met 1.3.8.

1.2.3.4.   Uitstekende delen waarmee de testinrichting in aanraking kan komen in een willekeurige beoogde gebruiksstand (bv. voetsteunen voor passagiers, zowel in dicht- als opengeklapte toestand) worden in alle beoogde gebruiksstanden beoordeeld.

1.2.4.   Wanneer de testinrichting op de hierboven beschreven wijze langs het voertuig wordt bewogen, worden de uitstekende delen en de randen van het voertuig die in aanraking komen met de testinrichting ingedeeld bij:

—	groep 1: indien de testinrichting delen van het voertuig schampt; of

—	groep 2: indien de testinrichting in botsing komt met delen van het voertuig.

1.2.4.1.   Om onderscheid te maken tussen de groepen waartoe de geraakte uitstekende delen en randen behoren, moet de testinrichting worden gebruikt in overeenstemming met de beoordelingsmethode die hieronder in figuur 8-3 wordt weergegeven en worden de geraakte uitstekende delen en randen geacht te behoren tot:

groep 1 indien 0° ≤ α < 45°; en

groep 2 indien 45° ≤ α ≤ 90°.

Figuur 8-3

Bovenaanzicht van de testinrichting die de zijde van een voertuig schampt en in botsing komt met een uitstekend voertuigdeel

1.3.   Specifieke voorschriften

1.3.1.   Voorschriften voor de kromtestraal van de voertuigdelen in groep 1 (bij schampen)

1.3.1.1.   Platen:

—	de randen van platen hebben een kromtestraal van ten minste 0,5 mm.

Structuur, stroomlijnkuipen, carrosserie, enz.:

—	de hoeken hebben een kromtestraal van ten minste 3,0 mm; onder een „hoek” wordt de driedimensionale vorm van een oppervlak verstaan dat geen plaatrand of stang is.

1.3.1.1.1.   De kromtestralen van hoeken en plaatranden worden gemeten op het raakpunt of de raakpunten met de testinrichting en er moet een geleidelijke overgang zijn naar een kleinere straal, indien aanwezig, in de richting waarin de testinrichting en de hoek of rand elkaar niet langer raken.

1.3.1.2.   Stangen:

—	stangen of vergelijkbare voertuigdelen hebben een totale diameter van ten minste 10 mm;

—	de randen aan het uiteinde van een stang hebben een kromtestraal van ten minste 2,0 mm.

1.3.1.2.1.   De kromtestralen van de randen aan het uiteinde van een stang worden gemeten op het aanraakpunt of de aanraakpunten met de testinrichting en kunnen steeds kleiner worden rond de volledige omtrek van het uiteinde van de stang.

1.3.2.   Voorschriften voor de kromtestraal van de voertuigdelen in groep 2 (bij botsen)

1.3.2.1.   Platen:

—	de randen van platen hebben een kromtestraal van ten minste 2,0 mm.

Structuur, stroomlijnkuipen, carrosserie, enz.:

—	de hoeken hebben een kromtestraal van ten minste 2,0 mm.

1.3.2.1.1.   De kromtestralen van hoeken en plaatranden worden gemeten op het raakpunt of de raakpunten met de testinrichting en blijven gelijk of worden steeds kleiner in de richtingen waarin de testinrichting en de hoek of rand elkaar niet langer raken.

1.3.2.2.   Stangen:

—	stangen of vergelijkbare voertuigdelen hebben een totale diameter van ten minste 20 mm;

—	een stang of een vergelijkbaar voertuigdeel mag evenwel een totale diameter van minder dan 20 mm hebben, mits minder dan de helft van de totale diameter ervan uitsteekt;

—	de randen aan het uiteinde van een stang hebben een kromtestraal van ten minste 2,0 mm.

1.3.2.2.1.   De kromtestralen van de randen aan het uiteinde van een stang worden gemeten op het aanraakpunt of de aanraakpunten met de testinrichting en kunnen steeds kleiner worden rond de volledige omtrek van het uiteinde van de stang.

1.3.3.   De bovenrand van het windscherm of de kuip, hetzij doorzichtig hetzij ondoorzichtig, moet een kromtestraal van ten minste 2,0 mm hebben of mag zijn bekleed met beschermend materiaal, overeenkomstig punt 1.1.1.2.

1.3.3.1.   De bovenrand wordt begrensd door vlakken onder een hoek van 45° ten opzichte van het horizontale vlak (zie figuur 8-4).

Figuur 8-4

Het zicht van de berijder door een doorzichtig windscherm

1.3.3.2.   Indien de bovenrand is voorzien van een kromtestraal, mag deze niet groter zijn dan 0,70 maal de dikte van het windscherm of de kuip, gemeten vanaf de bovenrand.

1.3.3.3.   Kappen die lijken op windschermen of kuipen en die uitsluitend zijn gemonteerd om de instrumentencluster of de koplampinrichting van de berijder te beschermen en die in totaal niet meer uitsteken dan 50 mm gemeten vanaf de bovenzijde van de desbetreffende instrumentencluster of koplampinrichting hoeven niet te voldoen aan de voorschriften van de punten 1.3.3, 1.3.3.1 en 1.3.3.2.

1.3.4.   Het uiteinde van de koppelingshendel en de remhendels die op de stuurinrichting zijn gemonteerd, moeten zichtbaar zijn afgerond en een kromtestraal van ten minste 7,0 mm hebben. De overige buitenranden van deze hendels moeten een kromtestraal van ten minste 2,0 mm hebben over de hele lengte van de handgrepen. De controle hiervan geschiedt met de hendels in de neutrale stand.

1.3.4.1.   Indien de hendels volledig worden bedekt door beschermingskappen en derhalve niet in aanraking kunnen komen met een persoon die door het voertuig wordt geraakt, worden de hendels geacht te voldoen aan de voorschriften van punt 1.3.4.

1.3.5.   De voorkant van het voorspatbord of daarop gemonteerde voertuigdelen moeten een kromtestraal van ten minste 2,0 mm hebben.

1.3.5.1.   De voorkant van het voorspatbord wordt begrensd door twee verticale vlakken die een horizontale hoek van 45° vormen ten opzichte van het middenlangsvlak van het voertuig.

1.3.5.2.   Indien de voorkant van het voorspatbord is voorzien van een kromtestraal, mag deze niet groter zijn dan 0,70 maal de dikte van het spatbord, gemeten vanaf de voorkant.

1.3.6.   Een bijvoorbeeld aan de bovenzijde van de brandstoftank geplaatste vuldop of een voorziening met een vergelijkbare vorm, waartegen de berijder zich bij een ongeval in voorwaartse richting kan stoten, mag aan de achterkant niet meer dan 15 mm boven het onderliggende oppervlak uitsteken en de overgang daarvan naar het onderliggende oppervlak moet in hetzelfde vlak liggen of duidelijk bolvormig zijn. Zie figuur 8-5 voor een voorbeeld hiervan. Een dergelijke voorziening mag meer dan 15 mm boven het onderliggende oppervlak uitsteken, mits erachter een afscherming is aangebracht die ervoor zorgt dat de voorziening naar verhouding niet meer 15 mm uitsteekt.

Figuur 8-5

Montagevoorschrift voor de vuldop op een brandstoftank

1.3.6.1.   Vuldoppen of voorzieningen met een vergelijkbare vorm die niet voor de berijder zijn geplaatst of zich onder het niveau van de zitplaats van de berijder bevinden hoeven niet aan de voorschriften van punt 1.3.6 te voldoen.

1.3.7.   Contactsleutels moeten aan de achterkant (de kop) zijn voorzien van een beschermend kapje van rubber of kunststof met stompe randen.

1.3.7.1.   Contactsleutels die niet in het contactslot hoeven te zijn geplaatst tijdens het voertuiggebruik, die zijn verzonken in of worden omgeven door het omringende oppervlak, waarvan de kop kan worden ingeklapt ten opzichte van de schacht of het lichaam van de sleutel, die zich bevinden onder de zitplaats van de berijder of die zich niet vóór de berijder bevinden, hoeven niet aan de voorschriften van punt 1.3.7 te voldoen.

1.3.8.   Naar buiten gerichte of uitstekende delen van het voertuig in zijn normale verticale stand waarmee de testinrichting niet in aanraking komt, maar die het risico of de ernst van lichamelijk letsel van een persoon die bij een ongeval wordt geraakt kunnen vergroten, moeten zijn afgerond.

2.   Voorschriften voor voertuigen op drie wielen en vierwielers

2.1.   Algemene voorschriften

2.1.1.   Voertuigen van de categorieën L2e, L5e, L6e en L7e moeten voldoen aan de volgende algemene voorschriften:

2.1.1.1.

De voertuigen mogen niet zijn voorzien van enig naar buiten gericht puntig, scherp of uitstekend deel met een zodanige vorm, afmeting, richting of hardheid dat het risico of de ernst van lichamelijk letsel van een persoon die bij een ongeval tegen het voertuig stoot of daardoor wordt geraakt, wordt vergroot. De voertuigen moeten zodanig ontworpen zijn dat de delen en randen waarmee kwetsbare weggebruikers als voetgangers in geval van een ongeluk in aanraking kunnen komen, voldoen aan de voorschriften van de punten 2.1.2 tot en met 2.1.2.1.4.

2.1.2.   Specifieke voorschriften voor voertuigen van de categorieën L2e, L5e, L6e en L7e

2.1.2.1.

De voertuigen moeten voldoen aan alle desbetreffende voorschriften van VN/ECE-Reglement nr. 26 zoals voorgeschreven voor voertuigcategorie M1.

2.1.2.1.1.

Gezien echter de verscheidenheid aan constructievormen van deze voertuigcategorieën en afhankelijk van de vraag of het voertuig is uitgerust met een achteruitrijvoorziening, kan de fabrikant bij wijze van alternatief voor de voorschriften van punt 2.1.2.1 besluiten de voorschriften van de punten 1.1 tot en met 1.1.2.1 alsmede de punten 1.2 tot en met 1.3.8, zoals voorgeschreven voor voertuigen van de categorieën L1e en L3e, met betrekking tot specifieke uitstekende delen (bv. voorvorken, wielen, stootranden, spatborden en kuipen alsmede de achterkant van voertuigen die niet zijn uitgerust met een achteruitrijvoorziening) van het goed te keuren type voertuig, toe te passen in overleg met de technische dienst en de goedkeuringsinstantie (bv. voor een type voertuig dat er in grote lijnen uitziet als een motorfiets, maar dat is uitgerust met drie wielen, waardoor het moet worden ingedeeld als voertuig van categorie L5e). De desbetreffende uitstekende delen die overeenkomstig deze bepaling worden beoordeeld, moeten duidelijk worden aangegeven in het informatiedocument en het resterende buitenoppervlak moet voldoen aan de voorschriften van de punten 2 tot en met 2.1.2.1.4.

2.1.2.1.2.

Indien de voertuigen zijn voorzien van een structuur of panelen die bedoeld is/zijn om de berijder, de passagier of de bagage te omgeven of gedeeltelijk te omgeven of om onderdelen van het voertuig af te dekken, en delen van het buitenoppervlak niet naar behoren kunnen worden beoordeeld overeenkomstig punt 2.1.2.1.1 (bv. wat het dak, de dakstijlen, de deuren, de deurhendels, de ruiten, de bovenkant van de motorkap, het kofferdeksel, de openingsknoppen en laadplatformen betreft), moeten deze overige uitstekende delen voldoen aan alle desbetreffende voorschriften van VN/ECE-Reglement nr. 26 zoals voorgeschreven voor voertuigcategorie M1.

2.1.2.1.3.

In het geval van voertuigen van de categorieën L2e-U, L5e-B, L6e-BU en L7e-CU moeten de randen waarmee aanraking mogelijk is overeenkomstig de bovenstaande bepalingen en die zich achter het achterste schutbord bevinden, ten minste zijn afgerond wanneer deze delen 1,5 mm of meer uitsteken. Indien er geen achterste schutbord aanwezig is, geldt hetzelfde voor een verticaal dwarsvlak dat door een punt loopt dat zich 50 cm achter het R-punt van de achterste zitplaats bevindt.

2.1.2.1.4.

Naleving van deze voorschriften wordt gecontroleerd zonder dat er een kentekenplaat op het voertuig is bevestigd en de ruimte of het oppervlak voor de kentekenplaat is derhalve niet van beoordeling vrijgesteld.

BIJLAGE IX

Voorschriften voor brandstofopslag

1.   Algemene voorschriften

1.1.

Onder een „voertuigtype wat de brandstofopslag betreft” wordt een categorie voertuigen verstaan die onderling niet verschillen op essentiële punten als vorm, grootte en materiaaleigenschappen, alsook de bevestigingsmethode en de plaatsing van de brandstoftank op het voertuig.

1.2.

De brandstoftanks van de ermee uitgeruste voertuigen moeten voldoen aan de volgende algemene voorschriften: 1.2.1. Brandstoftanks moeten zijn vervaardigd uit materialen waarvan het thermische, mechanische en chemische gedrag aangepast blijft aan de gebruiksomstandigheden waarvoor zij bestemd zijn. 1.2.2. Brandstoftanks en de aangrenzende delen moeten zodanig zijn ontworpen dat er geen elektrostatische lading ontstaat waardoor tussen de tank en het chassis van het voertuig vonken zouden kunnen overslaan die het brandstof-luchtmengsel kunnen ontsteken. 1.2.3. Brandstoftanks moeten zodanig zijn vervaardigd dat zij bestand zijn tegen corrosie. 1.2.4. Brandstoftanks moeten zijn voorzien van geschikte inrichtingen (bv. openingen of veiligheidskleppen) die eventuele overdruk of iedere druk die groter is dan de bedrijfsdruk automatisch compenseren. Dergelijke inrichtingen moeten zodanig zijn ontworpen dat ieder gevaar voor ontsteking van het brandstof-luchtmengsel wordt voorkomen. 1.2.5. Brandstoftanks moeten zodanig zijn ontworpen dat brandstof die weglekt wanneer de brandstoftanks worden gevuld niet op het uitlaatsysteem, de motor of andere delen van de aandrijflijn van het voertuig of op de binnenkant van een passagiers- of bagageruimte kan vallen, maar wordt afgevoerd naar de grond. 1.2.6. Brandstof mag niet weg kunnen stromen uit de vuldop of andere inrichtingen om overdruk te compenseren, zelfs indien de tank volledig is gekanteld. Weglekken wordt getolereerd tot een maximum van 30 g/min. Dit dient te worden geverifieerd met behulp van de in de punten 2.1 tot en met 2.1.4 beschreven tests. Indien de lekkage niet constant is, moet de maximumlekkage binnen een periode van één minuut worden bepaald (d.w.z. niet als gemiddelde voor een langere periode). 1.2.7. Tanks mogen zich niet in een oppervlak (bv. de vloer, de wand, het dak of het schutbord) van de passagiersruimte of een andere ruimte die daarmee een geheel vormt, bevinden of er een oppervlak van vormen, indien het voertuig is voorzien van een carrosserie. 1.2.7.1. Voor de toepassing van deze bijlage wordt een voertuig geacht te zijn uitgerust met een passagiers- of andere ruimte die daarmee een geheel vormt indien het is uitgerust met veiligheidsruiten, zijdeuren, een achterdeur, zijstijlen en/of een dak waardoor een gesloten of gedeeltelijk gesloten ruimte wordt gevormd. De technische dienst moet de beoordelingscriteria duidelijk motiveren in het testrapport. 1.2.8. De vulopeningen mogen zich niet in de passagiersruimte, de bagageruimte of de motorruimte bevinden, indien aanwezig. 1.2.8.1. In aanvulling op punt 1.2.7.1 hiervoor wordt een voertuig geacht een motorruimte of een bagageruimte te hebben wanneer het is voorzien van zijpanelen in combinatie met een motorkap en/of kofferdeksel waardoor een gesloten of gedeeltelijk gesloten ruimte wordt gevormd. De technische dienst moet de beoordelingscriteria duidelijk motiveren in het testrapport. 1.2.9. Brandstoftanks moeten de dichtheidstests doorstaan die worden uitgevoerd bij een inwendige druk die gelijk is aan het dubbele van de relatieve bedrijfsdruk (ontwerpdruk) of een overdruk van 30 kPa, indien deze hoger is, zoals beschreven in de punten 2.2 tot en met 2.2.1. Voor deze test mogen de openingen worden geblokkeerd. Gedurende de test mag de brandstoftank niet barsten of lekken; de tank mag echter wel blijvend vervormen. 1.2.9.1. Brandstoftanks die zijn vervaardigd uit andere materialen dan metaal worden geacht aan dit voorschrift te voldoen indien zij de in de punten 3.4 tot en met 3.4.1 beschreven test hebben doorstaan. 1.2.10. Brandstoftanks die zijn vervaardigd uit andere materialen dan metaal moeten worden onderworpen aan de tests overeenkomstig de punten 3 tot en met 3.7.5.1, in aanvulling op de in de punten 2.1 tot en met 2.1.4 beschreven tests.

1.3.

Voertuigen die zijn uitgerust met een of meer brandstoftanks moeten voldoen aan de volgende algemene voorschriften: 1.3.1. Brandstoftanks moeten zodanig worden bevestigd en geïnstalleerd dat ze hun functie onder alle te verwachten bedrijfsomstandigheden vervullen. 1.3.2. Alle delen en onderdelen van het brandstoftoevoersysteem van het voertuig moeten door delen van het chassis of de carrosserie afdoende beschermd zijn tegen aanraking met mogelijke obstakels op de grond. Een dergelijke bescherming is niet vereist indien de desbetreffende delen of onderdelen onder het voertuig zich verder van de grond bevinden dan de delen van het chassis of de carrosserie die zich onmiddellijk vóór deze onderdelen bevinden. 1.3.3. Alle delen en onderdelen van het brandstoftoevoersysteem van het voertuig moeten zodanig zijn ontworpen, vervaardigd en geïnstalleerd dat ze bestand zijn tegen de gevolgen van de inwendige en uitwendige corrosie waaraan ze zijn blootgesteld. De draai- en buigbewegingen en de trillingen van de voertuigconstructie, de motor en de overbrenging mogen delen of onderdelen van het brandstoftoevoersysteem niet onderwerpen aan abnormale wrijvingen of belastingen. 1.3.4. Voertuigen die vloeibaar petroleumgas (lpg) gebruiken in hun aandrijfsysteem, alsmede de bijbehorende lpg-tanks moeten voldoen aan alle desbetreffende voorschriften voor voorzieningen of uitrustingsstukken van VN/ECE-Reglement nr. 67 (1) zoals voorgeschreven voor voertuigcategorie M1. 1.3.5. Voertuigen die gecomprimeerd aardgas (cng) gebruiken in hun aandrijfsysteem, alsmede de bijbehorende cng-tanks moeten voldoen aan alle desbetreffende voorschriften voor voorzieningen of uitrustingsstukken van VN/ECE-Reglement nr. 110 (2) zoals voorgeschreven voor voertuigcategorie M1.

2.   Tests voor brandstoftanks

2.1.   Kanteltest

2.1.1.

De tank met alle toebehoren wordt op een testopstelling gemonteerd op een wijze die overeenkomt met de installatie in het voertuig waarvoor hij is bestemd. Dit geldt ook voor de systemen voor compensatie van inwendige overdruk.

2.1.2.

De testopstelling draait om een as die evenwijdig is aan de lengteas van het voertuig.

2.1.3.

De test wordt uitgevoerd met de tank voor 30 % van de nominale inhoud en daarna voor 90 % van de nominale inhoud gevuld met een niet-ontvlambare vloeistof waarvan de dichtheid en de viscositeit die van de gewoonlijk gebruikte brandstof benaderen, of met water.

2.1.4.

De tank wordt vanuit de beginstand 90° naar links gedraaid en gedurende ten minste vijf minuten in deze positie gehouden. Vervolgens wordt hij nogmaals 90° in dezelfde richting gedraaid en opnieuw gedurende ten minste vijf minuten in deze positie, d.w.z. ondersteboven, gehouden. Daarna wordt hij naar de beginpositie teruggedraaid. Testvloeistof die niet uit het ontluchtingssysteem naar de tank is teruggevloeid, mag worden afgetapt en zo nodig worden aangevuld. De tank wordt vanuit de beginstand 90° naar rechts gedraaid en gedurende ten minste vijf minuten in deze positie gehouden. Vervolgens wordt hij nogmaals 90° in dezelfde richting gedraaid en opnieuw gedurende ten minste vijf minuten in deze positie, d.w.z. ondersteboven, gehouden. Daarna wordt hij naar de beginpositie teruggedraaid. De draaiingen van 90° moeten plaatsvinden binnen een tijdsinterval van 1 tot 3 minuten.

2.2.   Hydraulische test

2.2.1.

De tank wordt onderworpen aan een hydraulische inwendige-druktest die wordt uitgevoerd op een losstaande tank met alle toebehoren. De tank wordt volledig gevuld met een niet-ontvlambare vloeistof waarvan de dichtheid en de viscositeit die van de gewoonlijk gebruikte brandstof benaderen, of met water. In de volledig afgedichte tank wordt de druk via de brandstoftoevoerleiding naar de motor geleidelijk opgevoerd tot de in punt 1.1.9 aangegeven inwendige druk en deze druk wordt ten minste 60 seconden lang gehandhaafd.

3.   Specifieke voorschriften en tests voor brandstoftanks die zijn vervaardigd uit andere materialen dan metaal

3.1.   Brandstoftanks die zijn vervaardigd uit andere materialen dan metaal worden onderworpen aan de volgende aanvullende tests:

—	permeabiliteitstest,

—	schoktest,

—	test van de mechanische sterkte,

—	test van de brandstofbestendigheid,

—	test bij hoge temperatuur,

—	test van de vuurvastheid.

3.2.   De permeabiliteitstest die moet worden uitgevoerd op een gloednieuwe brandstoftank

3.2.1.   De permeabiliteitstest als onderdeel van tests van type IV zoals bedoeld in bijlage V, onder A), bij Verordening (EU) nr. 168/2013 zonder dat rekening hoeft te worden gehouden met metingen van de lichtverstrooiing voor de test overeenkomstig deze bijlage, wordt uitgevoerd op een voldoende aantal tanks voor tests overeenkomstig de punten 3.3 tot en met 3.7.5.1.

3.3.   De schoktest die moet worden uitgevoerd op een brandstoftank die de permeabiliteitstest heeft ondergaan

3.3.1.   De brandstoftank wordt gevuld tot de nominale inhoud met een mengsel van 50 % water en 50 % ethyleenglycol of met een andere koelvloeistof die het materiaal van de brandstoftank niet aantast en waarvan het cryoscopisch punt lager is dan .

De temperatuur van de stoffen in de brandstoftank tijdens de test moet bedragen. De tank wordt gekoeld tot een overeenkomstige omgevingstemperatuur. De brandstoftank mag ook worden gevuld met een voldoende gekoelde vloeistof, mits de brandstoftank gedurende ten minste één uur op de testtemperatuur wordt gehouden.

Voor de test wordt een slinger gebruikt. De slagmassa moet de vorm van een regelmatige driezijdige piramide hebben met een kromtestraal van 3,0 mm aan de punt en de randen. De vrij bewegende massa van de slinger moet 15 kg ± 0,5 kg bedragen en de door de slinger uitgeoefende energie mag niet minder dan 30,0 J zijn per slag op de brandstoftank.

De technische dienst kan een willekeurig aantal punten op de te testen brandstoftank selecteren die worden beschouwd als zwakke plekken als gevolg van de montage van de tank en de plaats daarvan op het voertuig. Afscherming van andere materialen dan metaal wordt niet in beschouwing genomen; de buizen van het frame of de delen van het chassis mogen wel in beschouwing worden genomen voor de beoordeling van het risico.

Er mag meer dan een brandstoftank worden gebruikt om alle slagtests uit te voeren, mits alle gebruikte brandstoftanks de permeabiliteitstest hebben ondergaan.

Na een slag op een van de geteste punten mag er geen vloeistof lekken.

3.4.   De test van de mechanische sterkte die moet worden uitgevoerd op een brandstoftank die de permeabiliteitstest heeft ondergaan

3.4.1.   De brandstoftank wordt tot de nominale inhoud gevuld met water met een temperatuur van . Vervolgens wordt de tank onderworpen aan een inwendige druk die gelijk is aan het dubbele van de relatieve bedrijfsdruk (ontwerpdruk) of een overdruk van 30 kPa, als deze hoger is. De tank moet intact blijven en de druk moet gehandhaafd blijven gedurende een periode van ten minste vijf uur bij een omgevingstemperatuur van .

De brandstoftank mag geen tekenen van lekkage vertonen en eventuele tijdelijke of blijvende vervorming die optreedt, mag de tank niet onbruikbaar maken. Bij het beoordelen van de vervorming van de tank moet rekening worden gehouden met de bijzondere montagevoorwaarden.

3.5.   De test van de brandstofbestendigheid die moet worden uitgevoerd op monsters van een gloednieuwe brandstoftank en monsters van een brandstoftank die de permeabiliteitstest heeft ondergaan

3.5.1.   Van de platte of nagenoeg platte vlakken van de gloednieuwe brandstof worden zes proefstukken voor een rekproef genomen, die ongeveer dezelfde dikte hebben. De treksterkte en de rekgrens worden vastgesteld bij en een reksnelheid van 50 mm/min. De verkregen waarden moeten vervolgens worden vergeleken met de waarden voor de treksterkte en de rekgrens die zijn verkregen door middel van vergelijkbare tests met een brandstoftank die is onderworpen aan de permeabiliteitstest. Het materiaal wordt aanvaardbaar geacht indien de waarden voor de treksterkte niet meer dan 25 % verschillen.

3.6.   De test bij hoge temperatuur die moet worden uitgevoerd op monsters van een brandstoftank die de permeabiliteitstest heeft ondergaan

3.6.1.   De brandstoftank wordt bevestigd op een representatief onderdeel van het voertuig en tot 50 % van de nominale inhoud gevuld met water met een temperatuur van . De testopstelling wordt vervolgens samen met de brandstoftank gedurende 60 minuten in een omgevingstemperatuur van geplaatst, waarna de brandstoftank geen blijvende vervormingen of lekken mag vertonen en in volledig bruikbare toestand moet verkeren.

3.7.   De test van de vuurvastheid die moet worden uitgevoerd op monsters van een brandstoftank die de permeabiliteitstest heeft ondergaan

3.7.1.   Voorbereiding van de monsters

3.7.1.1.   Van de platte of nagenoeg platte vlakken van een of meer brandstoftanks die aan de permeabiliteitstest zijn onderworpen, worden ten minste tien monsters genomen met een lengte van 125 ± 5 mm en een breedte van 12,5 ± 0,2 mm. Indien het als gevolg van de ontwerpkenmerken (d.w.z. de vorm) van de brandstoftank evenwel niet mogelijk is dergelijke monsters te nemen, wordt het voor de doelstelling van deze test aanvaardbaar geacht dat er een of meer speciale tanks met vergelijkbare kenmerken worden voorbereid waarvan de wanden meer platte of nagenoeg platte vlakken omvatten. De totale dikte van alle monsters moet binnen ± 5 % van het dikste monster liggen.

3.7.1.2.   In elk monster worden twee strepen gegrift op 25 mm en op 100 mm van een uiteinde van het monster.

3.7.1.3.   De randen van de monsters moeten zuiver zijn. Door zagen verkregen randen moeten worden bijgeschuurd om ze glad te maken.

3.7.2.   Testapparatuur

3.7.2.1.   De testruimte bestaat uit een volledig gesloten zuurkast met een brandvrij kijkvenster om de proef te observeren. Bij bepaalde proefopstellingen kan een spiegel worden gebruikt om de achterkant van het monster te zien.

De rookafzuiginrichting wordt tijdens de test stilgezet en onmiddellijk na de test opnieuw in werking gesteld, teneinde de verbrandingsproducten af te voeren.

De test kan tevens worden uitgevoerd in een metalen kast die onder de afzuigkap wordt opgesteld, terwijl de afzuiginrichting in werking blijft.

In de bodem en de bovenkant van de kast moeten beluchtingsopeningen zijn aangebracht die voldoende lucht voor de verbranding laten doorstromen, maar tijdens de verbranding mag geen luchtstroom op het monster ontstaan.

3.7.2.2.   De standaard moet voorzien zijn van twee klemmen die door middel van beweeglijke verbindingen in alle standen verstelbaar zijn.

3.7.2.3.   Er moet een gasbrander worden gebruikt van het type „Bunsen” of „Tirill” met een mondstuk van 10 mm. Het mondstuk mag niet van hulpstukken zijn voorzien.

3.7.2.4.   Er moet een metalen scherm met een maaswijdte van 20 en totale afmetingen van ca. 100 × 100 mm worden gebruikt.

3.7.2.5.   Er moet een waterbak met aanbevolen afmetingen van ca. 150 × 75 × 30 mm worden gebruikt.

3.7.2.6.   Er moet een chronometer (met een onderverdeling in seconden) worden gebruikt.

3.7.2.7.   Er moet een schaal (met een onderverdeling in millimeters) worden gebruikt.

3.7.2.8.   Er moet een schuifpasser (met een nauwkeurigheid van ten minste 0,05 mm) of een gelijkwaardig meetapparaat worden gebruikt.

3.7.3.   Testprocedure

3.7.3.1.   Een monster wordt met behulp van een van de klemmen op de standaard bevestigd bij het uiteinde dat zich het dichtst bij de 100 mm-merkstreep bevindt, waarbij de lengteas horizontaal is en de dwarsas een hoek van 45° met de horizontale lijn vormt. Onder het monster wordt een schoon scherm van metaalgaas horizontaal bevestigd op 10 mm onder de rand van het monster, waarbij het uiteinde van het monster ongeveer 13 mm uitsteekt ten opzichte van het uiteinde van het metaalgaas (zie figuur 9-1). Een met water gevulde bak wordt op de tafel van de zuurkast geplaatst om alle gloeiende deeltjes op te vangen die tijdens de test kunnen vallen.

Figuur 9-1

Opstelling voor het testen van de vuurvastheid

3.7.3.2.   De luchttoevoer van de brander wordt zodanig afgesteld dat een blauwe vlam met een hoogte van ca. 25 mm wordt verkregen.

3.7.3.3.   De brander wordt zodanig opgesteld dat de vlam het uiteinde van het monster raakt (zie figuur 1) en op dat moment wordt de chronometer gestart.

Het contact wordt gedurende 30 seconden gehandhaafd. Indien het monster wordt vervormd, smelt of zich samentrekt, wordt de vlam verplaatst om in aanraking met het monster te blijven. Een sterke vervorming van het monster gedurende de test kan het resultaat echter ongeldig maken.

Na 30 seconden of zodra de punt van de vlam de 25 mm-merkstreep heeft bereikt, wordt de brander verwijderd. De brander moet op een afstand van ten minste 450 mm van het monster worden geplaatst en de zuurkast moet worden gesloten.

3.7.3.4.   Wanneer de punt van de vlam de 25 mm-merkstreep heeft bereikt, wordt de door de chronometer aangegeven tijd in seconden genoteerd als tijd t1.

3.7.3.5.   De chronometer wordt gestopt wanneer de verbranding (met of zonder vlam) ophoudt of de 100 mm-merkstreep van het vrije uiteinde bereikt. De aangegeven tijd wordt genoteerd als tijd t. Indien een monster opnieuw wordt ontstoken door brandend materiaal dat zich op het scherm van metaalgaas bevindt, kan dat het testresultaat ongeldig maken.

3.7.3.6.   Indien de verbranding de 100 mm-merkstreep niet bereikt, wordt langs de onderrand van het monster de onverbrande lengte vanaf de 100 mm-merkstreep gemeten en op de naaste millimeter afgerond. De verbrande lengte is gelijk aan 100 mm min de onverbrande lengte uitgedrukt in millimeter.

3.7.3.7   Indien het monster tot de 100 mm-merkstreep of verder heeft gebrand, wordt de verbrandingssnelheid als volgt berekend: en uitgedrukt in mm/s.

3.7.3.8   De onder de punten 3.7.3.1 tot en met 3.7.3.7 beschreven test wordt herhaald totdat drie monsters tot de 100 mm-merkstreep of verder hebben gebrand dan wel totdat tien monsters aan de test zijn onderworpen.

3.7.3.9.   Indien slechts een van de tien monsters tot de 100 mm-merkstreep of verder brandt, wordt de onder de punten 3.7.3.1 tot en met 3.7.3.7 beschreven test herhaald met ten hoogste tien nieuwe monsters.

3.7.4.   Uitdrukking van de resultaten

3.7.4.1.   Het testrapport moet ten minste de volgende gedetailleerde informatie bevatten:

—	aantal geteste monsters,

en met betrekking tot de afzonderlijke monsters:

—	middel tot identificatie,

—	methode van voorbereiding en opslag,

—	gemeten dikte van elk derde deel van de lengte van het monster (in millimeters, met ten minste één decimaal),

—	verbrandingstijd (s),

—	verbrandingslengte (mm),

—	een verklaring van de reden waarom een monster niet tot de 100 mm-merkstreep brandt (bv. omdat het vloeibaar wordt, druipt of in deeltjes uiteen valt),

—	een verklaring indien een monster opnieuw wordt ontstoken door brandend materiaal dat zich op het scherm van metaalgaas bevindt.

3.7.4.2.   Indien ten minste twee monsters hebben gebrand tot of voorbij het 100 mm-merkteken, wordt de gemiddelde verbrandingssnelheid (uitgedrukt in mm/s en zoals afgeleid van meerdere resultaten die volgens de formule van punt 3.7.3.7 zijn berekend) bepaald. De gemiddelde verbrandingssnelheid is derhalve het gemiddelde van de verbrandingssnelheden van alle monsters die tot of voorbij het 100 mm-merkteken hebben gebrand. Deze waarde wordt vergeleken met de voorschriften van de punten 3.7.5 tot en met 3.7.5.1, en de in punt 3.7.4.3 genoemde berekeningen en verificatie worden niet uitgevoerd.

3.7.4.3.   De gemiddelde verbrandingstijd (GVT) en de gemiddelde verbrandingslengte (GVL) moeten worden berekend indien geen van de tien monsters of niet meer dan één van de twintig monsters heeft gebrand tot het 100 mm-merkteken.

Vergelijking 9-1:

waarbij n het aantal monsters is.

Het resultaat wordt afgerond op de naaste periode van vijf seconden. Een GVT van 0 seconden wordt echter niet gebruikt (d.w.z. indien de verbranding tussen de 2 en 7 seconden duurt, is de GVT 5 seconden; indien de verbranding tussen de 8 en 12 seconden duurt, is de GVT 10 seconden; indien de verbranding tussen de 13 en 17 seconden duurt is de GVT 15 seconden, enz.).

Vergelijking 9-2:

waarbij n het aantal monsters is.

Het resultaat wordt uitgedrukt in verhouding tot de naaste lengte van 5 mm (d.w.z. „minder dan 5 mm” wordt aangegeven indien de verbrandingslengte minder dan 2 mm is en een GVL van 0 mm kan in geen geval worden opgegeven).

Indien een van de 20 monsters brandt tot of voorbij het 100 mm-merkteken, wordt voor de verbrandingslengte (d.w.z. de waarde van (100 – onverbrande lengtei) voor dat monster) 100 mm genomen.

Vergelijking 9-3:

De gemiddelde verbrandingssnelheid is derhalve (GVL/GVT) (uitgedrukt in mm/s).

Deze waarde wordt vergeleken met de voorschriften van de punten 3.7.5 tot en met 3.7.5.1.

3.7.5.   Voorschriften voor de vuurvastheid van andere dan metalen brandstoftanks

3.7.5.1.   Het materiaal van de brandstoftank mag niet branden met een gemiddelde verbrandingssnelheid van meer dan 0,64 mm/s, zoals bepaald volgens de testprocedure die in de punten 3.7 tot en met 3.7.4.3 is vastgesteld.

---

(1)  PB L 72 van 14.3.2008, blz. 1.

(2)  PB L 120 van 7.5.2011, blz. 1.

BIJLAGE X

Voorschriften voor laadplatforms

1.   Doel

1.1.

Indien een laadplatform is bevestigd op een voertuig van (sub)categorie L2e, L5e-B, L6e-B, L7e-B of L7e-C, moeten het samenstel van het voertuig en het laadplatform voldoen aan een reeks minimumeisen voor de constructie teneinde goederen veilig te vervoeren.

2.   Voorschriften

2.1.

Indien gemonteerd moet het laadplatform ontworpen zijn voor het goederenvervoer en een open of gesloten, nagenoeg plat en horizontaal laadvlak hebben.

2.2.

Het zwaartepunt van het voertuig van categorie L met geladen platform en zonder de bestuurder moet zich tussen de assen bevinden.

2.3.

Voor de afmetingen van het platform geldt het volgende: 2.3.1. De lengte van het laadvlak, d.w.z. de afstand tussen het voorste inwendige punt en het achterste inwendige punt van de laadruimte, horizontaal gemeten in het middenlangsvlak van de lengte van het voertuig, mag niet groter zijn dan 1,4 maal de voorspoorbreedte of de achterspoorbreedte van het voertuig van categorie L, indien deze groter is. De subcategorieën L6e-BU en L7e-CU zijn van dit voorschrift vrijgesteld. 2.3.2. De breedte van het laadvlak is niet groter dan de totale maximumbreedte van het voertuig van categorie L zonder platform. 2.3.3. Het laadplatform moet aan de zijkanten zijn voorzien van afdoende voorzieningen om te voorkomen dat de geladen goederen van het platform vallen.

2.4.

Het platform moet symmetrisch zijn aangebracht ten opzichte van het middenlangsvlak van het voertuig van categorie L.

2.5.

Het laadplatform mag zich ten hoogste 1 000 mm boven het wegdek bevinden.

2.6.

Het laadplatvorm moet zodanig op het voertuig van categorie L zijn bevestigd dat er geen gevaar bestaat dat het toevallig loslaat.

2.7.

De montage en het type van het platform moeten zodanig zijn dat het gezichtsveld van de bestuurder bij normale belading voldoende blijft en de diverse voorgeschreven verlichtings- en lichtsignaalinrichtingen hun functie naar behoren kunnen blijven vervullen.

2.8.

De voertuigfabrikant geeft het veilige draagvermogen voor een dergelijk laadplatform op.

2.9.

Het laadplatform moet zijn voorzien van afdoende bevestigingspunten voor bevestigingsmiddelen voor de nuttige massa.

BIJLAGE XI

Voorschriften voor massa's en afmetingen

1.   Doel

1.1.

In deze bijlage worden de voorschriften vastgesteld voor de typegoedkeuring van voertuigen van categorie L wat hun massa's en afmetingen betreft.

2.   Indiening van de massaspecificaties van het voertuig en de testvoorschriften om de massaspecificaties te bepalen

2.1.

In de aanvraag voor de EU-typegoedkeuring voor een type voertuig wat zijn massa's en afmetingen betreft, moet de fabrikant de goedkeuringsinstantie, voor elke versie binnen een voertuigtype, ongeacht de staat van voltooiing van het voertuig, bijzonderheden over de volgende massa's verstrekken: 2.1.1. de massa in rijklare toestand als bedoeld in artikel 5 van Verordening (EU) nr. 168/2013; 2.1.2. de feitelijke massa; 2.1.3. de technisch toelaatbare maximummassa in beladen toestand; 2.1.4. de technisch maximaal toelaatbare massa op de assen; 2.1.5. indien van toepassing, de technisch toelaatbare getrokken maximummassa; 2.1.6. indien van toepassing, de technisch toelaatbare maximummassa's op het koppelpunt, rekening houdend met de technische kenmerken van de koppelingen die op het voertuig zijn of kunnen worden gemonteerd, al naargelang van het geval; 2.1.7. indien van toepassing, de massa van de optionele uitrusting; 2.1.8. indien van toepassing, de massa van de bovenbouw; 2.1.9. indien van toepassing, de massa van de aandrijfbatterij.

2.2.

Bij het bepalen van de in punt 2 genoemde massa's houdt de fabrikant rekening met de regels van goed vakmanschap en de beste beschikbare technische kennis om de risico's van mechanische defecten, met name als gevolg van materiaalmoeheid, zo veel mogelijk te beperken en beschadiging van de weginfrastructuur te voorkomen.

2.3.

Bij het bepalen van de in punt 2 bedoelde massa's houdt de fabrikant rekening met de door de constructie bepaalde maximumsnelheid van het voertuig. Wanneer het voertuig door de fabrikant met een snelheidsbegrenzer is uitgerust, is de door de constructie bepaalde maximumsnelheid gelijk aan de door de snelheidsbegrenzer daadwerkelijk mogelijk gemaakte snelheid.

2.4.

Bij het bepalen van de in punt 2 bedoelde massa's stelt de fabrikant geen beperkingen aan het gebruik van het voertuig, behalve waar het de capaciteiten van de banden betreft, die aan de door de constructie bepaalde snelheid kunnen worden aangepast.

2.5.

Voor incomplete voertuigen, met inbegrip van chassis-cabinevoertuigen, die nog een verdere voltooiingsfase moeten ondergaan, verstrekt de fabrikant alle relevante informatie aan de fabrikanten van de volgende fase om ervoor te zorgen dat voortdurend aan de voorschriften van deze verordening wordt voldaan. Voor de toepassing van de eerste alinea specificeert de fabrikant de positie van het zwaartepunt van de massa die overeenkomt met de som van de belasting.

2.6.

Wanneer de optionele uitrusting van aanzienlijke invloed is op de massa's en afmetingen van het voertuig, moet de fabrikant de plaats, massa en geometrische positie van het zwaartepunt ten opzichte van de assen van de optionele uitrusting die op het voertuig kan worden gemonteerd, aan de technische dienst doorgeven.

2.7.

Wanneer de goedkeuringsinstantie of de technische dienst dit nodig acht, mag zij de fabrikant verzoeken een voertuig dat representatief is voor het goed te keuren type voor inspectie beschikbaar te stellen.

2.8.

In het geval van bedrijfsvoertuigen van de subcategorieën L5e-B, L6e-BU en L7e-CU die voor goederenvervoer zijn bestemd en zijn ontworpen om met vervangbare bovenbouwen te worden uitgerust, wordt de totale massa van deze bovenbouwen als deel van de nuttige massa beschouwd. In dat geval moet aan de volgende aanvullende voorwaarden zijn voldaan: 2.8.1. een bovenbouw wordt als vervangbaar beschouwd als hij gemakkelijk van de chassiscabine kan worden losgemaakt; 2.8.2. in het informatiedocument moet de fabrikant de maximaal toegestane afmetingen, de totale massa van de bovenbouw, de beperkingen voor de plaats van het zwaartepunt en een tekening met de plaats van de bevestigingsinrichtingen bijvoegen.

2.9.

Er moet worden voldaan aan de testcriteria en voorschriften van aanhangsel 1 om de massa's te bepalen die de fabrikant aan de goedkeuringsinstantie moet voorleggen.

3.   Indiening van de afmetingen van het voertuig en de testvoorschriften om de afmetingen te bepalen

3.1.

In de aanvraag voor de EU-typegoedkeuring voor een type voertuig wat zijn massa's en afmetingen betreft, moet de fabrikant de goedkeuringsinstantie, voor elke versie binnen een voertuigtype, ongeacht de staat van voltooiing van het voertuig, de volgende afmetingen [in mm] van het voertuig verstrekken: 3.1.1. de lengte van het voertuig, d.w.z. de afstand tussen twee loodrecht op het langsvlak van het voertuig staande verticale vlakken die het voertuig respectievelijk aan de voor- en achterkant raken; 3.1.2. de breedte van het voertuig, d.w.z. de afstand tussen twee met het langsvlak evenwijdige vlakken die het voertuig aan weerszijden van dit vlak raken; 3.1.3. de hoogte van het voertuig, d.w.z. de afstand tussen het steunvlak van het voertuig en een daarmee evenwijdig vlak dat het hoogste deel van het voertuig raakt; 3.1.4. de wielbasis van het voertuig, d.w.z. de in punt 6.4.1 van ISO-norm 612:1978 bedoelde afmeting; 3.1.5. voor voertuigen met dubbellucht of voor voertuigen met drie of vier wielen: de voor- en/of achterspoorbreedte, d.w.z. de in punt 6.5 van ISO-norm 612:1978 bedoelde afstand; 3.1.6. indien van toepassing, de lengte van het laadvlak en de breedte van het laadvlak.

3.2.

Er moet worden voldaan aan de testcriteria en voorschriften van aanhangsel 1 om de afmetingen te bepalen die de fabrikant moet voorleggen.

3.3.

De werkelijke afmetingen als bedoeld in punt 3.1 mogen met niet meer dan 3 % verschillen van de door de fabrikant opgegeven afmetingen.

BIJLAGE XII

Voorschriften voor functionele boorddiagnosesystemen (OBD)

1.   Inleiding

Deze bijlage is van toepassing op de functionele voorschriften voor boorddiagnosesystemen (OBD) voor voertuigen van categorie L en bevat voorschriften als bedoeld in artikel 21 van Verordening (EU) nr. 168/2013 overeenkomstig het in bijlage IV bij die verordening vastgestelde tijdschema en onder verwijzing naar de in bijlage VI, onder B), bij die verordening beschreven OBD-drempelwaarden.

2.   OBD-fase I en OBD-fase II

2.1.   OBD-fase I

2.1.1.

De technische voorschriften van deze bijlage zijn verplicht voor voertuigen van categorie L die zijn uitgerust met een fase I-boorddiagnosesysteem als bedoeld in artikel 21 van en bijlage IV bij Verordening (EU) nr. 168/2013. Deze verplichting behelst de naleving van alle navolgende punten met uitzondering van de punten 2.2 en 2.3, waarin de voorschriften voor OBD-fase II worden vastgesteld.

2.2.   OBD-fase II

2.2.1.

Een voertuig van categorie L kan zijn uitgerust met een fase II-boorddiagnosesysteem indien de fabrikant daarvoor kiest.

2.2.2.

Indien een fase II-boorddiagnosesysteem is geïnstalleerd, gelden de technische voorschriften van deze bijlage. Dit geldt met name voor de toepasselijke punten in tabel 12-1. Tabel 12-1 Functies van en bijbehorende voorschriftn voor fase II-boorddiagnosesystemen in de punten van deze bijlage en aanhangsel 1 Onderwerp Punten in deze bijlage en aanhangsel 1 Bewaking van katalysator 3.3.3.1 / 3.3.4.1 Bewaking van EGR-efficiëntie/-stroom 3.3.4.4 Bewaking van prestaties tijdens het gebruik Punt 4 van aanhangsel 1 Detectie van ontstekingsfouten 3.3.3.2 / 3.5.3 / 3.6.2 / 3.7.1 / 3.1.2 van aanhangsel 1 Bewaking van NOx-nabehandelingssysteem 3.3.4.5 / 3.3.4.6 Bewaking van verslechtering van de zuurstofsensor 3.3.3.3 Bewaking van deeltjesfilter 3.3.4.2 Bewaking van deeltjesemissie 3.3.3.5

2.3.   Diagnose van het elektrisch circuit

2.3.1.

Voor de toepassing van de punten 3.3.5 en 3.3.6 omvat het diagnosesysteem dat elektrische of elektronische storingen detecteert met betrekking tot OBD-fase I en/of OBD-fase II ten minste de diagnose van sensoren en actuatoren alsook de diagnose van de in aanhangsel 2 vermelde elektronische regeleenheden.

2.3.2.

Diagnosesystemen ter bewaking van het elektrische circuit die niet permanent actief zijn, d.w.z. diagnosesystemen die van tijd tot tijd worden uitgevoerd totdat de tests zijn doorstaan, en voltooiing van de procedure in punt 3.3.6 voor de onderdelen die worden genoemd in aanhangsel 2, maken deel uit van OBD-fase II.

2.3.3.

Uiterlijk op 31 december 2018 moet de lijst in aanhangsel 2 zijn geëvalueerd en aangepast aan de technische vooruitgang, indien dit noodzakelijk wordt geacht. Storingen in aanvullende inrichtingen die moeten worden bewaakt, vallen onder OBD-fase II in aanvulling op de in de tabel vermelde inrichtingen.

3.   Functionele voorschriften voor boorddiagnose

3.1.   Alle voertuigen van categorie L moeten voorzien zijn van een OBD-systeem dat zo ontworpen, geconstrueerd en in het voertuig geïnstalleerd is dat het in staat is teruglopende prestaties of een bepaalde storing tijdens de periode waarin het voertuig in gebruik is, op te sporen. Daarbij moet de goedkeuringsinstantie aanvaarden dat voertuigen die een grotere afstand hebben afgelegd dan bij de in bijlage VII, onder A), bij Verordening (EU) nr. 168/2013 bedoelde duurzaamheidstest van type V, enige achteruitgang van de prestaties van het OBD-systeem kunnen vertonen, in die zin dat de OBD-emissiegrenswaarden van bijlage VI, onder B), bij Verordening (EU) nr. 168/2013 mogen worden overschreden voordat het OBD-systeem de bestuurder van het voertuig op een storing attendeert.

3.1.1.   Het OBD-systeem moet volledig toegankelijk en gestandaardiseerd zijn voor zover deze toegang vereist is voor inspectie, diagnose, onderhoud of reparatie van het voertuig. Alle foutcodes die verband houden met het OBD-systeem moeten in overeenstemming zijn met punt 3.1.1 van aanhangsel 1 van deze bijlage.

3.1.2.   Naar keuze van de fabrikant kan het OBD-systeem zodanig worden uitgebreid dat het de status van andere boordsystemen bewaakt en doorgeeft teneinde een doelmatige reparatie van voertuigen van categorie L mogelijk te maken. Uitgebreide diagnosesystemen worden niet geacht onder het toepassingsgebied van de voorschriften voor typegoedkeuring te vallen.

3.2.   Het OBD-systeem moet zo ontworpen, geconstrueerd en in het voertuig geïnstalleerd zijn dat het onder normale gebruiksomstandigheden aan de voorschriften van deze bijlage voldoet.

3.2.1.   Tijdelijke deactivering van het OBD-systeem

3.2.1.1.   Een fabrikant mag het OBD-systeem deactiveren wanneer de bewakingsmogelijkheden door een te laag brandstofpeil worden beïnvloed. Deactivering mag niet gebeuren wanneer het brandstofreservoir voor meer dan 20 % van de nominale capaciteit is gevuld.

3.2.1.2.   Een fabrikant mag het OBD-systeem deactiveren indien de omgevingstemperatuur bij het starten van de motor lager is dan 266,2 K (– 7 °C) of indien de hoogte meer dan 2 500 m boven zeeniveau bedraagt, mits hij gegevens en/of een technisch rapport overlegt waaruit voldoende blijkt dat de bewaking onder dergelijke omstandigheden onbetrouwbaar is. Een fabrikant mag ook om deactivering van het OBD-systeem bij een andere starttemperatuur verzoeken indien hij door middel van gegevens en/of een technisch rapport tegenover de goedkeuringsinstantie aantoont dat onder dergelijke omstandigheden een foute diagnose zou worden gesteld. De storingsindicator hoeft niet op te lichten indien de OBD-grenswaarden tijdens een regeneratie worden overschreden, mits zich geen defect voordoet.

3.2.1.3.   Bij voertuigen waarop krachtafneeminrichtingen kunnen worden geïnstalleerd, is deactivering van de relevante bewakingssystemen toegestaan, mits dit alleen gebeurt wanneer de krachtafneeminrichting actief is.

Naast de voorschriften van dit punt mag de fabrikant het OBD-systeem tijdelijk deactiveren onder de volgende omstandigheden:

a)	bij flexfuel- of mono-/bifuelvoertuigen op gas: gedurende 1 minuut na het tanken zodat de PAE de brandstofkwaliteit en -samenstelling kan herkennen;

b)	bij bifuelvoertuigen: gedurende vijf seconden na overschakeling op de andere brandstof zodat de motorparameters kunnen worden bijgesteld;

c)

de fabrikant mag van deze tijdsgrenzen afwijken als kan worden aangetoond dat het stabiliseren van het brandstofsysteem na het tanken of het overschakelen om gegronde technische redenen meer tijd vergt. Het OBD-systeem moet in elk geval worden gereactiveerd zodra de brandstofkwaliteit of -samenstelling is herkend of de motorparameters zijn bijgesteld.

3.2.2.   Ontstekingsfouten bij voertuigen met elektrischeontstekingsmotor

3.2.2.1.   Fabrikanten mogen bij een specifiek motortoerental en een specifieke belasting een hoger percentage ontstekingsfouten vaststellen dan opgegeven aan de goedkeuringsinstantie, indien aan de goedkeuringsinstantie kan worden aangetoond dat de detectie van lagere percentages ontstekingsfouten onbetrouwbaar zou zijn. In termen van OBD-bewaking: het percentage ontstekingsfouten op het totale aantal ontstekingspogingen (volgens de opgave van de fabrikant) dat leidt tot overschrijding van de in bijlage VI, onder B), bij Verordening (EU) nr. 168/2013 vastgestelde OBD-drempelwaarden of tot oververhitting van de katalysator of katalysatoren met onherstelbare schade als gevolg.

3.2.2.1.   Fabrikanten die tegenover de goedkeuringsinstantie kunnen aantonen dat de detectie van een hoger percentage ontstekingsfouten nog steeds niet uitvoerbaar is of dat geen onderscheid mogelijk is tussen ontstekingsfouten en andere verschijnselen (bv. oneffen wegen, schakelen, na het starten van de motor enz.), mogen het bewakingssysteem voor de ontstekingsfouten onder deze omstandigheden deactiveren.

3.3.   Beschrijving van de tests

3.3.1.   Het OBD-systeem moet een storing in een emissiegerelateerd onderdeel of systeem aangeven, wanneer die storing ertoe leidt dat de emissies de in bijlage VI, onder B), bij Verordening (EU) nr. 168/2013 vastgestelde OBD-grenswaarden voor emissies overschrijden.

3.3.2.   Bewakingsvoorschriften voor voertuigen met elektrischeontstekingsmotor

Om te voldoen aan de voorschriften van artikel 21 van Verordening (EU) nr. 168/2013 moet het OBD-systeem ten minste de volgende gebeurtenissen detecteren:

3.3.2.1.   De vermindering van de efficiëntie van de katalysator voor emissies van koolwaterstoffen en stikstofoxiden. Het staat de fabrikanten vrij de voorste katalysator alleen of in combinatie met de volgende katalysator(en) te bewaken. Elke bewaakte katalysator of combinatie van katalysatoren moet worden geacht slecht te functioneren wanneer de NMHC- of NOx-emissies de grenswaarden overschrijden die zijn vastgesteld in bijlage VI, onder B), bij Verordening (EU) nr. 168/2013.

3.3.2.2.   Ontstekingsfouten

De aanwezigheid van een ontstekingsfout in het werkingsgebied van de motor dat begrensd wordt door de volgende lijnen:

a)	door de constructie bepaald maximaal motortoerental min 500 min-1;

b)	de positieve koppelkromme (d.w.z. de motorbelasting met de overbrenging in neutraal);

c)	rechte lijnen door de volgende werkpunten van de motor: het punt van de positieve koppelkromme bij 3 000 min-1 en een punt op de lijn van het maximumtoerental zoals gedefinieerd onder a) bij een druk in het inlaatspruitstuk die 13,3 kPa onder die van de positieve koppelkromme ligt.

3.3.2.3.   Verslechtering van de zuurstofsensor

Hieronder wordt begrepen dat de verslechtering van alle zuurstofsensoren die gemonteerd en gebruikt worden om storingen van de katalysator te detecteren overeenkomstig de voorschriften van deze bijlage, moet worden bewaakt.

3.3.2.4.   De elektronische regeling van de ontlading van het verdampingsemissiebeheersingssysteem moet ten minste op circuitonderbreking worden bewaakt.

3.3.2.5.   Bij elektrischeontstekingsmotoren met directe inspuiting moet elke storing worden bewaakt die ertoe kan leiden dat de OBD-emissies de deeltjesgrenswaarden van bijlage VI, onder B), bij Verordening (EU) nr. 168/2013 overschrijden en die volgens de voorschriften van deze bijlage voor compressieontstekingsmotoren moet worden bewaakt.

3.3.3.   Bewakingsvoorschriften voor voertuigen met compressieontstekingsmotor

Om te voldoen aan de voorschriften van artikel 21 van Verordening (EU) nr. 168/2013 moet het OBD-systeem de volgende gebeurtenissen detecteren:

3.3.3.1.

vermindering van de efficiëntie van de katalysator, indien gemonteerd;

3.3.3.2.

aantasting van de effectiviteit en integriteit van de deeltjesvanger, indien gemonteerd.

3.3.3.3.

De elektronische doseer- en timingactuatoren van het brandstofinspuitsysteem worden bewaakt wat circuitonderbreking in volledige functionele storing betreft.

3.3.3.4.

Storingen en de vermindering van de efficiëntie van het EGR-systeem moeten worden bewaakt.

3.3.3.5.

Storingen en de vermindering van de efficiëntie van een NOx-nabehandelingssysteem dat met een reagens werkt, en het reagensdoseersubsysteem moeten worden bewaakt.

3.3.3.6.

Storingen en de vermindering van de efficiëntie van een NOx-nabehandelingssysteem dat zonder reagens werkt, moeten worden bewaakt.

3.3.4.   Indien actief bij de gekozen brandstof, moeten andere onderdelen of systemen van het emissiebeperkingssysteem of emissiegerelateerde onderdelen of systemen van de aandrijving die op een computer zijn aangesloten, worden bewaakt wat storingen betreft die ertoe kunnen leiden dat de emissies via de uitlaat de in bijlage VI, onder B), bij Verordening (EU) nr. 168/2013 vermelde OBD-emissiedrempels overschrijden.

3.3.5.   Tenzij anders bewaakt, moeten andere onderdelen van de elektrische aandrijflijn die op een computer zijn aangesloten en die relevant zijn voor de milieuprestaties en/of functionele veiligheid, met inbegrip van eventuele sensoren die het vervullen van bewakingsfuncties mogelijk maken, worden bewaakt wat elektrische of elektronische storingen betreft. Met name deze elektronische onderdelen moeten onafgebroken worden bewaakt wat onderbrekingen in het elektrische circuit, kortgesloten elektrische circuits, het elektrisch bereik/de elektrische prestaties en het blokkeringsignaal van het emissiebeperkingssysteem betreft.

3.3.6.   Tenzij anders bewaakt, moeten andere onderdelen van de aandrijflijn die op een computer zijn aangesloten, die relevant zijn voor de milieuprestaties en/of de functionele veiligheid en die een geprogrammeerde „limp-home”-modus in werking stellen waardoor het motorkoppel aanmerkelijk wordt teruggebracht, bv. om onderdelen van de aandrijflijn te beschermen, worden bewaakt. Onverminderd de lijst in tabel Aanh2-1 moet de desbetreffende diagnostische foutcode worden opgeslagen.

3.3.7.   Fabrikanten mogen tegenover de goedkeuringsinstantie aantonen dat bepaalde onderdelen of systemen niet hoeven te worden bewaakt indien de emissiegrenzen van bijlage VI, onder B), bij Verordening (EU) nr. 168/2013 zelfs bij een totale uitval of verwijdering niet worden overschreden.

3.4.   Bij het starten van de motor moet een reeks diagnostische controles worden gestart, die ten minste één keer moet worden voltooid, mits aan de testvoorwaarden is voldaan. Deze testvoorwaarden moeten zo worden gekozen dat hieraan onder normale rijomstandigheden, zoals die worden gesimuleerd met de test van het type I, is voldaan. Indien de storing onder normale omstandigheden van de test van het type I niet op betrouwbare wijze kan worden gedetecteerd, mag de fabrikant in overleg met de technische dienst en ten genoegen van de goedkeuringsinstantie aanvullende testomstandigheden voorstellen aan de hand waarvan de storing op betrouwbare wijze wordt gedetecteerd.

3.5.   Activering van de storingsindicator (MI)

3.5.1.   Het OBD-systeem omvat een MI die zich op een voor de voertuigbestuurder in het oog vallende plaats bevindt. De MI mag niet voor andere doeleinden worden gebruikt dan om de bestuurder op noodstart- of „limp-home”-strategieën te attenderen. De storingsindicator moet onder alle redelijke verlichtingsomstandigheden zichtbaar zijn. Indien de MI geactiveerd is, moet hij een symbool tonen dat conform is met ISO-norm 2575:2010, symbool nr. F.01. Een voertuig mag niet met meer dan één algemene MI voor emissiegerelateerde problemen of storingen in de aandrijflijn die leiden tot een aanzienlijk lager koppel, worden uitgerust. Afzonderlijke specifieke waarschuwingslampjes (bv. voor het remsysteem, sluiting van de veiligheidsgordels, oliedruk enz.) zijn toegestaan. Het gebruik van de kleur rood voor de MI is verboden.

3.5.2.   Voor strategieën waarbij meer dan twee conditioneringscycli nodig zijn voordat de storingsindicator geactiveerd wordt, moet de fabrikant gegevens en/of een technisch rapport overleggen waaruit voldoende blijkt dat zijn bewakingssysteem even effectief en snel is in het opsporen van teruglopende prestaties van onderdelen. Strategieën waarbij gemiddeld meer dan tien rijcycli nodig zijn voordat de MI geactiveerd wordt, zijn onaanvaardbaar. De storingsindicator moet ook geactiveerd worden wanneer de aandrijflijnbesturing overschakelt op een permanente standaardbedrijfsmodus die leidt tot een aanzienlijke verlaging van het koppel, indien de OBD-emissiegrenswaarden in bijlage VI, onder B), bij Verordening (EU) nr. 168/2013 worden overschreden of indien het OBD-systeem de fundamentele bewakingsvoorschriften als vastgelegd in de punten 3.3.2 of 3.3.3 niet kan vervullen.

3.5.3.   De MI moet een bepaald waarschuwingssignaal geven, bv. in de vorm van een knipperlicht, gedurende elke periode waarin het percentage ontstekingsfouten zo hoog is dat het volgens de opgave van de fabrikant schadelijk wordt geacht voor de katalysator.

3.5.4.   De MI moet eveneens worden geactiveerd wanneer de sleutel in het contact wordt gestoken en in de garagestand („key on”) wordt gedraaid vóór het starten of aantrappen van de motor, en worden gedeactiveerd indien geen storing is waargenomen. Voor voertuigen zonder batterij moet de MI oplichten zodra de motor is gestart en vervolgens na 5 seconden worden gedeactiveerd indien er geen storing is waargenomen.

3.6.   Het OBD-systeem moet een of meer foutcodes registreren die wijzen op een status van het emissiebeperkingssysteem of van het functionele veiligheidssysteem die een bedrijfsmodus met een aanmerkelijk lager koppel in vergelijking met de normale bedrijfsmodus tot gevolg heeft. Afzonderlijke statuscodes worden gebruikt om vast te stellen of emissiebeperkingssystemen en functionele veiligheidssystemen goed functioneren en of het voertuig nog langer moet worden gebruikt voordat een volledige evaluatie van het emissiebeperkingssysteem mogelijk is. Indien de MI op grond van teruglopende prestaties, storing of overschakeling naar een permanente emissiestandaardinstelling wordt geactiveerd, moet een foutcode worden geregistreerd die de aard van de storing aangeeft. Er wordt tevens een foutcode opgeslagen in de onder de punten 3.2.2.5 en 3.2.3.5 genoemde gevallen.

3.6.1.   De afstand die het voertuig met geactiveerde MI heeft afgelegd, moet op elk ogenblik kunnen worden afgelezen via de seriële poort van de gestandaardiseerde diagnoseconnector. Voor voertuigen met een mechanische kilometerteller die niet over een uitgang naar de elektronische regeleenheid beschikt mag „afgelegde afstand” bij wijze van uitzondering worden vervangen door „bedrijfsduur van de motor” en moet deze te allen tijde via de seriële poort van de gestandaardiseerde diagnoseconnector kunnen worden afgelezen.

3.6.2.   Bij voertuigen met elektrischeontstekingsmotor hoeven de cilinders waarin een ontstekingsfout optreedt niet eenduidig te worden bepaald, indien bij een ontstekingsfout voor elke cilinder of combinatie van cilinders een andere code wordt opgeslagen.

3.6.3.   De MI mag worden geactiveerd bij emissieniveaus die onder de OBD-emissiegrenswaarden liggen die zijn vastgesteld in bijlage VI, onder B), bij Verordening (EU) nr. 168/2013.

3.6.3.   De MI mag worden geactiveerd indien er een standaardmodus actief is zonder een aanmerkelijke verlaging van het aandrijfkoppel.

3.7.   Deactivering van de MI

3.7.1.   Zodra een percentage ontstekingsfouten dat schadelijk wordt geacht voor de katalysator (volgens de opgave van de fabrikant) zich niet langer voordoet of zodra het toerental of de belasting van de motor zodanig is veranderd dat het percentage ontstekingsfouten niet langer schadelijk is voor de katalysator, mag de MI weer naar de vorige activeringsstand worden geschakeld van de eerste rijcyclus waarin het percentage ontstekingsfouten werd gedetecteerd en in de volgende rijcycli in de normale stand worden geschakeld. Indien de MI weer naar de vorige activeringsstand wordt geschakeld, mogen de desbetreffende foutcodes en opgeslagen foutcontextgegevens worden gewist.

3.7.2.   Bij alle andere storingen mag de MI worden gedeactiveerd na drie opeenvolgende rijcycli waarin de storing niet meer wordt gedetecteerd door het bewakingssysteem dat de MI heeft geactiveerd, mits geen andere storing is gedetecteerd waardoor de MI onafhankelijk zou worden geactiveerd.

3.8.   Wissen van foutcodes

3.8.1.   Het OBD-systeem mag een foutcode, de afgelegde afstand en de foutcontextgegevens wissen indien dezelfde fout in ten minste 40 warmloopcycli van de motor niet opnieuw wordt geregistreerd.

3.8.2.   Opgeslagen diagnostische foutcodes mogen bij afkoppeling van de boordcomputer van de stroomtoevoer van het voertuig of bij afkoppeling van of een storing in de voertuigbatterij of -batterijen niet worden gewist.

3.9.   Bifuelvoertuigen (benzine/gas)

In het algemeen gelden bij bifuelvoertuigen op gas voor elk van de brandstoftypen (benzine en (aardgas/biomethaan)/lpg)) alle OBD-voorschriften die gelden voor monofuelvoertuigen. Daartoe moet een van de twee alternatieven in punt 3.8.1 of 3.8.2 of een combinatie ervan worden toegepast.

3.9.1.   Eén OBD-systeem voor beide brandstoftypen

3.9.1.1.   Voor elke diagnose bij één enkel OBD-systeem voor het rijden op benzine en op (aardgas/biomethaan)/lpg moeten de volgende procedures moeten toegepast, hetzij onafhankelijk van de op dat ogenblik gebruikte brandstof, hetzij brandstofspecifiek:

a)	activering van de MI (zie punt 3.5);

b)	opslag van een foutcode (zie punt 3.6);

c)	deactivering van de MI (zie punt 3.7);

d)	wissen van een foutcode (zie punt 3.8).

Voor te bewaken onderdelen of systemen kunnen afzonderlijke diagnosen voor elk brandstoftype of een gemeenschappelijke diagnose worden gebruikt.

3.9.1.2.   Het OBD-systeem kan zich in een of meer computers bevinden.

3.9.2.   Twee afzonderlijke OBD-systemen, één voor elk brandstoftype.

3.9.2.1.   De volgende procedures moeten onafhankelijk van elkaar worden uitgevoerd wanneer het voertuig op benzine of op (aardgas/biomethaan)/lpg rijdt:

a)	activering van de MI (zie punt 3.5);

b)	opslag van een foutcode (zie punt 3.6);

c)	deactivering van de MI (zie punt 3.7);

d)	wissen van een foutcode (zie punt 3.8).

3.9.2.2.   De afzonderlijke OBD-systemen kunnen zich in een of meer computers bevinden.

3.9.3.   Specifieke voorschriften voor de verzending van diagnosesignalen van bifuelvoertuigen (benzine/gas)

3.9.3.1.   Indien de diagnosesignalen met een diagnosescanner worden opgevraagd, moeten zij naar een of meer bronadressen worden verzonden. Het gebruik van bronadressen wordt beschreven in ISO 15031-5:2011.

3.9.3.2.   Brandstofspecifieke informatie kan worden geïdentificeerd:

a)	aan de hand van bronadressen; en/of

b)	aan de hand van een brandstofschakelaar; en/of

c)	aan de hand van brandstofspecifieke foutcodes.

3.9.4.   Wat de statuscode (zoals beschreven in punt 3.6) betreft, moet een van de volgende twee alternatieven worden gebruikt indien een of meer van de diagnosen die gereedheid rapporteren, brandstofspecifiek zijn:

a)	de statuscode is brandstofspecifiek, d.w.z. gebruik van twee statuscodes, één voor elk brandstoftype;

b)	de statuscode moet aangeven dat de emissiebeperkingssystemen voor beide brandstoftypen (benzine en (aardgas/biomethaan)/lpg)) volledig zijn geëvalueerd wanneer dit maar voor een van beide brandstoftypen is gebeurd.

Indien geen van de diagnosen die gereedheid rapporteren, brandstofspecifiek is, moet maar één statuscode worden ondersteund.

4.   Voorschriften voor de typegoedkeuring van boorddiagnosesystemen

4.1.   Een fabrikant kan de goedkeuringsinstantie verzoeken voor een OBD-systeem typegoedkeuring te verlenen, ook al vertoont het systeem een of meer gebreken, zodat niet ten volle aan de specifieke voorschriften van deze bijlage is voldaan.

4.2.   Bij de behandeling van het verzoek gaat de goedkeuringsinstantie na of naleving van de voorschriften van deze bijlage onhaalbaar of onredelijk is.

De instantie houdt rekening met gegevens van de fabrikant betreffende factoren zoals, maar niet uitsluitend, technische uitvoerbaarheid, doorlooptijd en productiecycli, met inbegrip van de geleidelijke introductie of stopzetting van de productie van motoren of voertuigmodellen en geprogrammeerde computerupgrades, de mate waarin het resulterende OBD-systeem aan de voorschriften van dit reglement zal kunnen voldoen en de mate waarin de fabrikant er werkelijk naar heeft gestreefd om aan die voorschriften te voldoen.

4.2.1.

De goedkeuringsinstantie aanvaardt geen verzoeken in verband met gebreken waarbij een diagnostisch bewakingssysteem volledig ontbreekt.

4.2.2.

De goedkeuringsinstantie aanvaardt geen verzoeken in verband met gebreken waarbij de OBD-grenswaarden in bijlage VI, onder B), bij Verordening (EU) nr. 168/2013 niet worden nageleefd.

4.3.   Bij het bepalen van de volgorde van gebreken worden voor elektrischeontstekingsmotoren eerst de gebreken in verband met de punten 3.3.3.1, 3.3.3.2 en 3.3.3.3 onderzocht en voor compressieontstekingsmotoren eerst de gebreken in verband met de punten 3.3.4.1, 3.3.4.2 en 3.3.4.3.

4.4.   Voor of bij de typegoedkeuring worden geen gebreken aanvaard in verband met de voorschriften van punt 3.5, met uitzondering van punt 3.5.3.4 van aanhangsel 1.

4.5.   Voor gebreken toegestane termijnen

4.5.1.

Een gebrek mag nog twee jaar na de datum van typegoedkeuring van het voertuigtype blijven bestaan, tenzij afdoende kan worden aangetoond dat ingrijpende wijzigingen in het voertuig zelf en extra productietijd na die twee jaar noodzakelijk zijn om het te verhelpen. In dat geval mag het gebrek blijven bestaan gedurende een periode van ten hoogste drie jaar.

4.5.2.

Een fabrikant kan de goedkeuringsinstantie verzoeken met terugwerkende kracht een gebrek te aanvaarden wanneer een dergelijk gebrek na de oorspronkelijke typegoedkeuring wordt ontdekt. In dat geval mag het gebrek nog twee jaar na de datum van kennisgeving aan de administratieve instantie blijven bestaan, tenzij afdoende kan worden aangetoond dat ingrijpende wijzigingen in het voertuig zelf en extra productietijd na die twee jaar noodzakelijk zijn om het te verhelpen. In dat geval mag het gebrek blijven bestaan gedurende een periode van ten hoogste drie jaar.

4.6.   De goedkeuringsinstantie deelt haar beslissing om een verzoek in verband met een gebrek te aanvaarden aan alle andere lidstaten mee.