23.9.2011   

NL

Publicatieblad van de Europese Unie

L 246/1

(1)

Richtlijn 2000/25/EG van het Europees Parlement en de Raad van 22 mei 2000 inzake maatregelen tegen de uitstoot van verontreinigende gassen en deeltjes door motoren bestemd voor het aandrijven van landbouw- of bosbouwtrekkers (3) regelt de uitlaatemissies van motoren die zijn gemonteerd in landbouw- en bosbouwtrekkers om de volksgezondheid en het milieu meer te vrijwaren. In Richtlijn 2000/25/EG was voorzien dat de als fase III A gekende emissiegrenswaarden die in 2010 van toepassing waren op de typegoedkeuring van de meeste compressieontstekingsmotoren, vervangen moesten worden door de strengere grenswaarden van fase III B, die geleidelijk vanaf 1 januari 2011 van kracht zouden worden voor het in de handel brengen, en vanaf 1 januari 2010 voor de typegoedkeuring van die motoren. Fase IV, met strengere emissiegrenswaarden dan die van fase III B, zal geleidelijk van kracht worden vanaf 1 januari 2013 voor de typegoedkeuring van die motoren, en vanaf 1 januari 2014 voor het in de handel brengen ervan.

(2)

De overgang naar fase III B omvat een abrupte verandering van technologie, hetgeen aanzienlijke uitvoeringskosten meebrengt voor het herontwerpen van de motoren en voor het ontwikkelen van geavanceerde technische oplossingen. De huidige mondiale financiële en economische crisis noch een periode van economische achteruitgang mag echter leiden tot afzwakking van de milieunormen. Deze herziening van Richtlijn 2000/25/EG dient derhalve als uitzonderlijk te worden beschouwd. Bovendien zijn investeringen in milieuvriendelijke technologieën belangrijk voor het bevorderen van toekomstige groei, werkgelegenheid en het beveiligen van de gezondheid.

(3)

Richtlijn 2000/25/EG voorziet in een flexibele regeling om trekkerfabrikanten in de gelegenheid te stellen gedurende een bepaalde fase een beperkt aantal motoren te kopen die niet voldoen aan de tijdens die fase toepasselijke emissiegrenswaarden, maar zijn goedgekeurd overeenkomstig de voorschriften van de fase die onmiddellijk aan de toepasselijke fase voorafgaat.

(4)

Sinds 2005 wordt in Richtlijn 2000/25/EG bepaald dat zal worden nagegaan of er extra flexibiliteit nodig is met betrekking tot de emissiegrenswaarden van de fasen III B en IV. Om de bedrijfstak een tijdelijke verlichting te bieden bij de overgang naar de volgende fase is het nodig de voorwaarden voor toepassing van de flexibele regeling aan te passen.

(5)

Tijdens fase III B mag het aantal trekkers dat in de handel wordt gebracht en in gebruik wordt genomen in elke motorcategorie niet meer dan 40 % bedragen van het aantal door de trekkerfabrikant in de handel gebrachte trekkers uit die motorcategorie. De alternatieve optie volgens welke een vast aantal trekkers in de handel mag worden gebracht en in gebruik mag worden genomen in het kader van de flexibele regeling, moet dienovereenkomstig worden aangepast.

(6)

Trekkersfabrikanten die onder het toepassingsgebied van deze richtlijn vallen, moeten in aanmerking komen voor financiële steun uit Europese programma's of uit relevante steunprogramma's van de lidstaten. Via deze steunprogramma's kunnen projecten worden begunstigd waarin gebruik wordt gemaakt van de beste beschikbare technologieën met de strengste emissienormen.

(7)

Richtlijn 2000/25/EG moet daarom dienovereenkomstig worden gewijzigd.

(8)

De maatregelen waarin deze richtlijn voorziet, hangen samen met tijdelijke moeilijkheden waarmee de bedrijfstak te kampen heeft. Deze maatregelen moeten derhalve worden beperkt tot de duur van fase III B.

(9)

De huidige emissiegrenswaarden dienen verstrengd te worden, ook voor ultrafijne zwarte koolstofdeeltjes, onder meer door in de toekomstige wetgeving grenswaarden voor het aantal deeltjes in te voeren, indien relevante effectbeoordelingen dit rechtvaardigen,

1)

in artikel 1 worden de volgende streepjes toegevoegd:

„—   „flexibele regeling”: de vrijstellingsprocedure waarbij een lidstaat het in de handel brengen en de ingebruikneming van een beperkt aantal trekkers volgens de in artikel 3 bis vastgelegde voorschriften toestaat;

—   „motorcategorie”: de indeling van motoren waarbij het vermogensbereik wordt gecombineerd met de fase van de grenswaarden voor de uitlaatgassen;

—   „op de markt aanbieden”: het in het kader van een handelsactiviteit, al dan niet tegen betaling, verstrekken van een trekker of motor met het oog op distributie of gebruik op de uniale markt;

—   „in de handel brengen”: het voor het eerst op de markt aanbieden van een trekker of motor;

—   „ingebruikneming”: het eerste gebruik, voor het bestemde doel, in de Unie van een trekker of motor. De datum van registratie ervan, waar van toepassing, of van het in de handel brengen ervan wordt beschouwd als de datum van ingebruikneming.”;

2)

artikel 3 bis wordt vervangen door de volgende tekst:

„Artikel 3 bis

Flexibele regeling

In afwijking van artikel 3, leden 1 en 2, bepalen de lidstaten dat op verzoek van de trekkerfabrikant en mits de goedkeuringsinstantie de nodige toestemming voor het in de handel brengen heeft verleend overeenkomstig de in bijlage IV vermelde procedures, mag een beperkt aantal trekkers die uitgerust zijn met motoren die zijn goedgekeurd overeenkomstig de voorschriften van de emissiegrenswaarden van de fase die onmiddellijk aan de toepasselijke fase voorafgaat, in gebruik worden genomen.

De flexibele regeling treedt in werking wanneer een bepaalde fase toepasselijk wordt, en is even lang geldig als de fase zelf. De flexibele regeling in bijlage IV, onder punt 1.2, blijft echter beperkt tot de duur van fase III B of tot een periode van drie jaar als een volgende fase ontbreekt.”;

3)

bijlage IV wordt vervangen door de tekst in de bijlage bij deze richtlijn.

23.9.2011   

NL

Publicatieblad van de Europese Unie

L 246/5

(1)

Overeenkomstig artikel 147, lid 1, van het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie (VWEU) draagt de Unie bij tot een hoog werkgelegenheidsniveau door samenwerking tussen de lidstaten aan te moedigen en hun maatregelen te steunen en, indien nodig, aan te vullen.

(2)

Overeenkomstig artikel 153, lid 1, VWEU wordt het optreden van de lidstaten door de Unie ondersteund en aangevuld met betrekking tot de arbeidsvoorwaarden, de integratie van personen die van de arbeidsmarkt zijn uitgesloten en de bestrijding van sociale uitsluiting.

(3)

Overeenkomstig artikel 3, lid 3, van het Verdrag betreffende de Europese Unie heeft de Unie onder andere tot taak sociale uitsluiting en discriminatie te bestrijden en sociale rechtvaardigheid en bescherming, de gelijkheid van vrouwen en mannen, en de solidariteit tussen de generaties te bevorderen.

(4)

Het VWEU erkent in artikel 174 dat bepaalde regio's van de Unie kampen met ernstige en permanente demografische belemmeringen, die hun ontwikkelingsniveau nadelig kunnen beïnvloeden en bijzondere aandacht vergen, wil de Unie het doel van economische, sociale en territoriale samenhang verwezenlijken.

(5)

Overeenkomstig artikel 25 van het Handvest van de grondrechten van de Europese Unie erkent en eerbiedigt de Unie het recht van ouderen, een waardig en zelfstandig leven te leiden en aan het maatschappelijk en cultureel leven deel te nemen.

(6)

De vergrijzing is zonder meer een uitdaging voor de hele samenleving en alle generaties in Europa, evenals een kwestie van solidariteit tussen de generaties en van het gezin.

(7)

Het percentage mensen van eind vijftig en ouder op de totale bevolking van de Unie zal sneller stijgen dan ooit tevoren. Dit is een uiterst positieve zaak, want een logisch gevolg van een verbeterde volksgezondheid en levenskwaliteit. Niettemin ziet de Unie zich - door de praktische gevolgen van deze demografische veranderingen - geconfronteerd met een aantal uitdagingen.

(8)

Achtereenvolgende Europese Raden hebben erkend dat actie moet worden ondernomen met betrekking tot het effect van de vergrijzing van de bevolking op de Europese sociale modellen. Een belangrijk aspect van de reactie op deze snelle verandering van de leeftijdsopbouw is het bevorderen van het creëren van een cultuur van actief ouder worden als een levenslang proces, met andere woorden ervoor zorgen dat de snel groeiende groep van mensen die thans eind vijftig en ouder zijn en die over het algemeen gezonder en beter opgeleid zijn dan die leeftijdsgroep ooit geweest is, ruime mogelijkheden heeft om te werken en actief deel te nemen aan het maatschappelijk en gezinsleven, onder meer via vrijwilligerswerk, levenslang leren, culturele en sportactiviteiten.

(9)

De Wereldgezondheidsorganisatie omschrijft „actief ouder worden” als een proces waarin de mogelijkheden voor gezondheid, participatie en veiligheid geoptimaliseerd worden, teneinde de levenskwaliteit van mensen naarmate zij ouder worden te verbeteren. Actief ouder worden stelt hen in staat hun lichamelijk, maatschappelijk en geestelijk welzijn gedurende het hele leven te verwezenlijken en aan de samenleving deel te nemen en daarbij zo nodig een beroep te doen op adequate bescherming, veiligheid en zorg. In dat opzicht veronderstelt het bevorderen van actief ouder worden een multidimensionele aanpak, het ontwikkelen van een eigen inbreng (ownership) door en ononderbroken steun in alle generaties.

(10)

Het Europees Jaar voor actief ouder worden en solidariteit tussen de generaties (2012) moet voortbouwen op het Europees Jaar van de bestrijding van armoede en sociale uitsluiting (2010) en het Europees Jaar van het vrijwilligerswerk ter bevordering van actief burgerschap (2011) en daarom moet de synergie worden bevorderd tussen deze Europese Jaren en het Europees Jaar voor actief ouder worden en solidariteit tussen de generaties (2012) (hierna „het Europees Jaar”).

(11)

Het groeiende aandeel ouderen in de Europese bevolking en de toename van chronische aandoeningen maken het belangrijker dan ooit het gezond ouder worden van alle, met name oudere, mensen te bevorderen met ondersteuning van hun levenskracht en waardigheid, onder meer door ervoor te zorgen dat zij toegang hebben tot passende en kwalitatief hoogwaardige gezondheidszorg, langdurige zorg en sociale diensten en het ontwikkelen van initiatieven om met het verouderingsproces samenhangende gezondheidsrisico's tegen te gaan. Gezond ouder worden kan de arbeidsparticipatie van ouderen verhogen, hen in staat stellen langer een actieve rol in de samenleving te blijven spelen, hun individuele levenskwaliteit verbeteren, en de druk op de stelsels van gezondheidszorg, sociale zorg en pensioenen verminderen.

(12)

De Commissie heeft haar visie op de demografische uitdagingen waarmee de Unie wordt geconfronteerd en de mogelijkheden om die aan te pakken gepresenteerd in haar mededelingen „De demografische toekomst van Europa - probleem of uitdaging?” van 12 oktober 2006, „Meer solidariteit tussen de generaties” van 10 mei 2007 en „Opvangen van de gevolgen van de vergrijzing in de EU (Verslag 2009 over de vergrijzing)” van 29 april 2009.

(13)

De diversiteit van de oudere generaties in Europa zal verder toenemen. Het is daarom noodzakelijk gelijke kansen actief te bevorderen en participatie aan te moedigen. Actieve burgers met uiteenlopende achtergronden oefenen in de maatschappij belangrijke brugfuncties uit, bevorderen de integratie en leveren een bijdrage aan de economie.

(14)

De Raad en de vertegenwoordigers van de regeringen van de lidstaten in het kader van de Raad bijeen, hebben op 22 februari 2007 de Resolutie „Kansen en uitdagingen ten gevolge van de demografische veranderingen in Europa: de bijdrage van ouderen aan de economische en sociale ontwikkeling” aangenomen, waarin benadrukt werd dat ouderen meer mogelijkheden moeten krijgen om een actieve rol te spelen, met name door middel van vrijwilligerswerk, en dat de groeiende vraag van ouderen naar bepaalde goederen en diensten nieuwe economische mogelijkheden biedt (de „zilveren economie”), en dat gewerkt moet worden aan een positief beeld van ouderen.

(15)

De Raad heeft op 8 juni 2009 conclusies aangenomen betreffende „Gelijke kansen voor vrouwen en mannen: actief en waardig ouder worden”, waarin erkend wordt dat oudere vrouwen en mannen in de gehele Unie met serieuze uitdagingen geconfronteerd worden als zij een actief leven willen leiden en waardig ouder willen worden, en waarin de lidstaten en de Commissie uitgenodigd worden een aantal maatregelen te nemen, waaronder de bevordering van beleidsmaatregelen voor actief ouder worden, rekening houdend met de onderling uiteenlopende situaties in de lidstaten en de verschillende uitdagingen waaraan vrouwen en mannen het hoofd moeten bieden.

(16)

De Raad heeft op 30 november 2009 conclusies aangenomen betreffende „Gezond en waardig ouder worden”, waarin de Commissie uitgenodigd wordt om onder andere „bewustmakingsactiviteiten te ontwikkelen om actief ouder worden te bevorderen, waaronder mogelijk, in 2012, een Europees Jaar voor actief ouder worden en solidariteit tussen de generaties”.

(17)

De Commissie heeft in haar mededeling „Europa 2020 - een strategie voor slimme, duurzame en inclusieve groei” van 3 maart 2010 benadrukt hoe belangrijk het is voor de Unie dat de ouder wordende bevolking gezond en actief blijft, in het belang van sociale samenhang en hogere productiviteit. Op 23 november 2010 heeft de Commissie, als onderdeel van de Europa 2020-strategie een vlaggenschipinitiatief aangenomen onder de titel „Een agenda voor nieuwe vaardigheden en banen: een Europese bijdrage aan volledige werkgelegenheid”, in het kader waarvan de lidstaten met name beleid inzake actief ouder worden zouden moeten bevorderen. Op 16 december 2010 heeft de Commissie een ander vlaggenschipinitiatief aangenomen met als titel „Europees platform tegen armoede en sociale uitsluiting: een Europees kader voor sociale en territoriale samenhang”. De verwezenlijking van deze beleidsdoelen vereist actie op alle overheidsniveaus en van verschillende niet-gouvernementele belanghebbende partijen; deze doelstellingen kunnen op het niveau van de Unie ondersteund worden door activiteiten van het Europees Jaar die gericht zijn op bewustmaking en stimulering van de uitwisseling van goede praktijken. Nationale coördinatoren dienen erop toe te zien dat de nationale acties gecoördineerd worden en aansluiten op de doelstellingen van het Europees Jaar. Er moet ook worden voorzien in deelname van andere instellingen en belanghebbenden.

(18)

De Raad heeft op 7 juni 2010 conclusies betreffende actief ouder worden aangenomen waarin de Commissie verzocht wordt „werk te maken van de voorbereiding van een Europees Jaar voor actief ouder worden in 2012, waarin de voordelen van actief ouder worden en de bijdrage ervan aan de intergenerationele solidariteit kunnen worden belicht en veelbelovende initiatieven ter ondersteuning van actief ouder worden op alle niveaus kunnen worden bekendgemaakt”.

(19)

Het Europees Parlement heeft op 11 november 2010 een Resolutie aangenomen met als titel „Demografische vraagstukken en solidariteit tussen de generaties”, waarin de lidstaten worden uitgenodigd om het actief ouder worden tot een van de prioriteiten voor de komende jaren te maken. In de resolutie wordt tevens onderstreept dat tijdens het Europees Jaar vooral aandacht moet worden besteed aan de bijdrage die ouderen aan de samenleving leveren en kansen moeten worden gecreëerd om solidariteit, samenwerking en begrip tussen de generaties te stimuleren en om jongeren en ouderen ertoe te bewegen samen te werken.

(20)

In adviezen hebben ook het Europees Economisch en Sociaal Comité en het Comité van de Regio's het belang voor Europa onderlijnd van actief ouder worden en hebben zij daarbij onder meer gewezen op het belang van generatieoverschrijdende gezondheidszorg.

(21)

Besluit 2010/707/EU van de Raad van 21 oktober 2010 betreffende de richtsnoeren voor het werkgelegenheidsbeleid van de lidstaten (3), waarin de lidstaten onder de richtsnoeren 7 en 8 opgeroepen worden tot het opvoeren van de arbeidsmarktparticipatie door maatregelen ter bevordering van actief ouder worden, het verhogen van de arbeidsparticipatiegraad van oudere werknemers door het stimuleren van innovatie in de organisatie van de arbeid, en het verbeteren van de inzetbaarheid van oudere werknemers door bij- en nascholing en deelname aan regelingen voor een leven lang leren. Richtsnoer 10 benadrukt de noodzaak van verbetering van de socialezekerheidsstelsels, de mogelijkheden om een leven lang te leren en de actieve integratiemaatregelen, met het doel mensen nieuwe kansen te bieden in verschillende fasen van hun leven, hen te behoeden voor het risico van armoede en sociale uitsluiting en hun actieve participatie in de maatschappij te vergroten.

(22)

In haar mededeling „Een digitale agenda voor Europa”, het eerste Europa 2020-vlaggenschipinitiatief, dat op 19 mei 2010 is goedgekeurd, benadrukte de Commissie het belang van ICT-toepassingen en -diensten voor gezond ouder worden, en stelde zij met name voor om het AAL-programma (Ambient Assisted Living Joint Programme) te versterken. In deze mededeling werd ook aanbevolen gezamenlijke actie te ondernemen om de digitale competenties van alle Europeanen te verbeteren, met inbegrip van ouderen, die oververtegenwoordigd zijn in de 150 miljoen burgers, ongeveer 30 % van het totaal aantal burgers, die nog nooit gebruik hebben gemaakt van internet. Het vergemakkelijken van de toegang tot en het opleiden in het gebruik van nieuwe technologieën zou de mogelijkheden van de ouderen verbeteren.

(23)

In het kader van de Europa 2020-strategie heeft de Commissie voorgesteld een innovatiepartnerschap inzake actief en gezond ouder worden te lanceren binnen het vlaggenschipinitiatief van de „Innovatie-Unie”. Tevens zou het innovatiepartnerschap inzake actief en gezond ouder worden ernaar streven de burgers in staat te stellen langer onafhankelijk en in goede gezondheid te leven en tegen 2020 het gemiddelde aantal gezonde levensjaren met twee te verhogen.

(24)

De Commissie voert momenteel de Europese strategie inzake handicaps 2010-2020 uit, die, gezien de frequente correlatie tussen handicap en ouderdom, voor ouderen relevante acties omvat. Met name de acties met betrekking tot toegankelijkheid, op basis van de „ontwerpen voor iedereen”-benaderingen, zijn relevant. Ook relevant zijn acties ter ondersteuning van een onafhankelijk bestaan en integratie in de samenleving, waaronder maatregelen gericht op oudere personen met een handicap, die veel ondersteuning nodig hebben en complexe behoeften hebben, en die bijzonder kwetsbaar zijn en het risico lopen van sociale uitsluiting. Bovendien hebben de Unie en alle lidstaten het Verdrag van de Verenigde Naties voor de rechten van personen met een handicap ondertekend, dat onder andere voor ouderen relevante bepalingen bevat.

(25)

De Europese Dag van de solidariteit tussen de generaties wordt elk jaar op 29 april gevierd. Deze dag biedt een goede gelegenheid voor de Unie om zijn inzet ter versterking van de solidariteit en de samenwerking tussen de generaties te vernieuwen teneinde een rechtvaardige en duurzame samenleving te bevorderen.

(26)

In dit besluit worden de financiële middelen vastgesteld. Dit bedrag vormt voor de begrotingsautoriteit het voornaamste referentiepunt in de zin van punt 37 van het Interinstitutioneel Akkoord van 17 mei 2006 tussen het Europees Parlement, de Raad en de Commissie betreffende de begrotingsdiscipline en een goed financieel beheer (4).

(27)

Het thema actief ouder worden komt tevens aan de orde bij verschillende uniale fondsen, programma's en actieplannen, zoals het Europees Sociaal Fonds (5), het Europees Fonds voor Regionale Ontwikkeling (6), het Progress-programma (7), het Programma voor een leven lang leren (8), en met name het Grundtvig-programma, het programma op het gebied van gezondheid (9), de specifieke programma's voor informatie- en communicatietechnologie en voor sociaaleconomische en menswetenschappen in het zevende kaderprogramma voor onderzoek en ontwikkeling (10), het actieplan voor „Gezond ouder worden in de informatiemaatschappij”, het AAL-programma (11), het Kaderprogramma voor concurrentievermogen en innovatie (12), met ICT-proefprojecten voor gezond ouder worden, de voorbereidende actie Calypso voor een sociaal toerisme, en het Actieplan voor stedelijke mobiliteit.

(28)

Om de participatie van een breed scala van organisaties te waarborgen, moeten er tijdens het Europees Jaar zoveel mogelijk meer kleinschalige manifestaties en activiteiten worden bevorderd.

(29)

Relevante netwerken op uniaal niveau moeten worden aangemoedigd en met adequate middelen worden ondersteund om aan het Europees Jaar deel te nemen.

(30)

Aangezien de doelstellingen van het Europees Jaar niet voldoende door de lidstaten kunnen worden verwezenlijkt, vanwege de behoefte aan transnationale uitwisseling van informatie en aan verspreiding van voorbeelden van goede praktijken in de gehele Unie, en derhalve, wegens de schaal van de voorgestelde actie, beter op uniaal niveau kunnen worden bereikt, kan de Unie, overeenkomstig het in artikel 5 van het Verdrag betreffende de Europese Unie neergelegde subsidiariteitsbeginsel, maatregelen vaststellen. Overeenkomstig het in hetzelfde artikel neergelegde evenredigheidsbeginsel, gaat dit besluit niet verder dan noodzakelijk is om die doelstellingen te verwezenlijken,

a)

het algemene bewustzijn vergroten van de waarde van actief ouder worden en alle dimensies daarvan en verzekeren dat dit een prominente plaats krijgt op de politieke agenda's van de belanghebbenden op alle niveaus om duidelijk te maken dat ouderen een nuttige bijdrage leveren aan de samenleving en de economie, waardoor ook de waardering daarvoor toeneemt, actief ouder worden bevorderen, alsook de solidariteit tussen de generaties en de levenskracht en de waardigheid van alle mensen, en meer doen om het potentieel van ouderen, ongeacht hun herkomst, te mobiliseren en hen in staat te stellen een onafhankelijk leven te leiden;

b)

het debat stimuleren, informatie uitwisselen en het van elkaar leren tussen lidstaten en belanghebbenden op alle niveaus ontwikkelen, teneinde beleid inzake actief ouder worden te bevorderen, goede praktijken te inventariseren en te verspreiden, en samenwerking en synergieën aan te moedigen;

c)

een kader bieden voor engagement en concrete actie om de Unie, de lidstaten en de belanghebbenden op alle niveaus in staat te stellen - met betrokkenheid van het maatschappelijk middenveld, de sociale partners en het bedrijfsleven en met speciale aandacht voor het bevorderen van informatiestrategieën - vernieuwende oplossingen, beleidsmaatregelen en langetermijnstrategieën, met inbegrip van allesomvattende leeftijdbeheersstrategieën inzake werkgelegenheid en werk te ontwikkelen door middel van specifieke activiteiten, en specifieke doelstellingen in verband met actief ouder worden en de solidariteit tussen de generaties nastreven;

d)

activiteiten aanmoedigen die helpen discriminatie op grond van leeftijd te bestrijden, leeftijdsstereotypen te weerleggen en barrières, in het bijzonder wat de inzetbaarheid op de arbeidsmarkt betreft, uit de weg te ruimen.

a)

conferenties, evenementen en initiatieven, met actieve deelneming van alle relevante belanghebbenden, met als doel het debat en de bewustwording te bevorderen, en het aangaan van verplichtingen ten aanzien van specifieke doelstellingen aan te moedigen, waarmee wordt bijgedragen tot een duurzaam en blijvend resultaat;

b)

voorlichtings-, promotie- en educatieve campagnes met gebruikmaking van multimedia;

c)

uitwisseling van informatie, ervaring en goede praktijken, waarbij onder meer gebruik wordt gemaakt van de opencoördinatiemethode en netwerken van belanghebbenden die ijveren voor het verwezenlijken van de doelstellingen van het Europees Jaar;

d)

onderzoeken en enquêtes op uniale, nationale of regionale schaal, en verspreiding van de resultaten, met betrekking tot de economische en sociale weerslag van het bevorderen van het actief ouder worden en van beleidsmaatregelen voor actief ouder worden.

a)

de lidstaten;

b)

de kandidaat-lidstaten;

c)

de landen van de Westelijke Balkan, en

d)

de landen van de Europese Vrijhandelsassociatie die partij zijn bij de Overeenkomst betreffende de Europese Economische Ruimte.

23.9.2011   

NL

Publicatieblad van de Europese Unie

L 246/11

(1)

De Raad heeft op 2 maart 2011 Verordening (EU) nr. 204/2011 vastgesteld.

(2)

Na de aanneming van Resolutie (UNSCR) 2009 (2011) van de Veiligheidsraad van de Verenigde Naties op 16 september 2011 en overeenkomstig Besluit 2011/625/GBVB van de Raad van 22 september 2011 houdende wijziging van Besluit 2011/137/GBVB betreffende beperkende maatregelen in verband met de situatie in Libië (2) dienen de lijsten van aan beperkende maatregelen onderworpen personen en entiteiten in de bijlagen II en III bij Verordening (EU) nr. 204/2011 te worden gewijzigd,

23.9.2011   

NL

Publicatieblad van de Europese Unie

L 246/13

(1)

Overeenkomstig artikel 80, lid 1, onder c), van Verordening (EG) nr. 1107/2009 is Richtlijn 91/414/EEG van de Raad (2) van toepassing — wat de procedure en de goedkeuringsvoorwaarden betreft — op werkzame stoffen waarvan de volledigheid is vastgesteld overeenkomstig artikel 16 van Verordening (EG) nr. 33/2008 van de Commissie van 17 januari 2008 tot vaststelling van nadere bepalingen voor de uitvoering van Richtlijn 91/414/EEG van de Raad met betrekking tot een normale en een versnelde procedure voor de beoordeling van werkzame stoffen die deel uitmaakten van het in artikel 8, lid 2, van die richtlijn bedoelde werkprogramma, maar niet in bijlage I ervan zijn opgenomen (3). Flufenoxuron is een werkzame stof waarvan de volledigheid is vastgesteld overeenkomstig die verordening.

(2)

Bij de Verordeningen (EG) nr. 451/2000 (4) en (EG) nr. 1490/2002 (5) van de Commissie zijn bepalingen voor de uitvoering van de tweede en derde fase van het in artikel 8, lid 2, van Richtlijn 91/414/EEG bedoelde werkprogramma vastgesteld en de lijsten opgesteld van werkzame stoffen die moeten worden onderzocht voor eventuele opneming in bijlage I bij Richtlijn 91/414/EEG. Flufenoxuron was in deze lijsten opgenomen.

(3)

Overeenkomstig artikel 3, lid 2, van Verordening (EG) nr. 1095/2007 van de Commissie van 20 september 2007 tot wijziging van Verordening (EG) nr. 1490/2002 houdende bepalingen voor de uitvoering van de derde fase van het werkprogramma zoals bedoeld in artikel 8, lid 2, van Richtlijn 91/414/EEG van de Raad en Verordening (EG) nr. 2229/2004 houdende nadere bepalingen voor de uitvoering van de vierde fase van het werkprogramma als bedoeld in artikel 8, lid 2, van Richtlijn 91/414/EEG van de Raad (6) heeft de kennisgever zijn steun voor de opneming van die werkzame stof in bijlage I bij Richtlijn 91/414/EEG ingetrokken binnen twee maanden na de inwerkingtreding van Verordening (EG) nr. 1095/2007. Bijgevolg werd Beschikking 2008/934/EG van de Commissie van 5 december 2008 betreffende de niet-opneming van bepaalde werkzame stoffen in bijlage I bij Richtlijn 91/414/EEG van de Raad en de intrekking van de toelating voor gewasbeschermingsmiddelen die deze stoffen bevatten (7), vastgesteld met betrekking tot de niet-opneming van flufenoxuron.

(4)

Krachtens artikel 6, lid 2, van Richtlijn 91/414/EEG heeft de oorspronkelijke kennisgever („de aanvrager”) een nieuwe aanvraag ingediend met het verzoek de versnelde procedure toe te passen overeenkomstig de artikelen 14 tot en met 19 van Verordening (EG) nr. 33/2008.

(5)

De aanvraag is ingediend bij Frankrijk, dat bij Verordening (EG) nr. 1490/2002 was aangewezen als rapporteur-lidstaat. De termijn voor de versnelde procedure is nageleefd. De specificatie van de werkzame stof en de ondersteunde toepassingen zijn dezelfde als voor Beschikking 2008/934/EG. Die aanvraag voldoet ook aan de overige materiële en procedurele voorschriften van artikel 15 van Verordening (EG) nr. 33/2008.

(6)

Frankrijk heeft de door de aanvrager ingediende aanvullende gegevens onderzocht en een aanvullend verslag opgesteld. Het heeft dat verslag op 8 maart 2010 aan de Europese Autoriteit voor voedselveiligheid (EFSA) en de Commissie toegezonden. De EFSA heeft het aanvullende verslag aan de overige lidstaten en aan de aanvrager voor commentaar toegezonden en de ontvangen opmerkingen naar de Commissie doorgestuurd. Overeenkomstig artikel 20, lid 1, van Verordening (EG) nr. 33/2008 en op verzoek van de Commissie heeft de EFSA haar conclusie over de risicobeoordeling van flufenoxuron op 23 februari 2011 aan de Commissie overgelegd (8). Het ontwerpevaluatieverslag, het aanvullende verslag en de conclusie van de EFSA zijn door de lidstaten en de Commissie in het kader van het Permanent Comité voor de voedselketen en de diergezondheid onderzocht en op 15 juli 2011 afgerond in de vorm van het evaluatieverslag van de Commissie voor flufenoxuron.

(7)

Tijdens de beoordeling van deze werkzame stof zijn problemen vastgesteld. De problemen houden met name verband met het feit dat de beoordeling van het risico voor de consument niet kon worden afgerond omdat de blootstelling niet op betrouwbare wijze kon worden geëvalueerd, met name wat betreft de orde van grootte en de toxicologische relevantie van verschillende metabolieten. Bovendien heeft flufenoxuron een groot potentieel voor bioaccumulatie in de voedselketen. Voorts werd een hoog risico voor in het water levende organismen vastgesteld.

(8)

De Commissie heeft de aanvrager verzocht zijn opmerkingen over de conclusie van de EFSA in te dienen. Bovendien heeft de Commissie de aanvrager overeenkomstig artikel 21, lid 1, van Verordening (EG) nr. 33/2008 verzocht zijn opmerkingen over het ontwerpbeoordelingsverslag in te dienen. De aanvrager heeft zijn opmerkingen ingediend en deze zijn zorgvuldig onderzocht.

(9)

Ondanks de argumenten van de aanvrager blijven de in overweging 7 vermelde problemen echter bestaan. Bijgevolg is niet aangetoond dat mag worden verwacht dat gewasbeschermingsmiddelen die flufenoxuron bevatten, onder de voorgestelde gebruiksvoorwaarden in het algemeen aan de eisen van artikel 5, lid 1, onder a) en b), van Richtlijn 91/414/EEG voldoen.

(10)

Flufenoxuron mag daarom niet worden goedgekeurd overeenkomstig artikel 13, lid 2, van Verordening (EG) nr. 1107/2009.

(11)

Als de lidstaten overeenkomstig artikel 46 van Verordening (EG) nr. 1107/2009 een respijtperiode toekennen voor gewasbeschermingsmiddelen die flufenoxuron bevatten, moet deze periode uiterlijk op 31 december 2012 aflopen overeenkomstig artikel 3, tweede alinea, van Beschikking 2008/934/EG.

(12)

Deze verordening laat de mogelijkheid om een nieuwe aanvraag voor flufenoxuron in te dienen overeenkomstig artikel 7 van Verordening (EG) nr. 1107/2009 onverlet.

(13)

Duidelijkheidshalve moet in de bijlage bij Beschikking 2008/934/EG de regel betreffende flufenoxuron worden geschrapt.

(14)

Beschikking 2008/934/EG moet daarom dienovereenkomstig worden gewijzigd.

(15)

De in deze verordening vervatte maatregelen zijn in overeenstemming met het advies van het Permanent Comité voor de voedselketen en de diergezondheid,

23.9.2011   

NL

Publicatieblad van de Europese Unie

L 246/16

(1)

Overeenkomstig artikel 80, lid 1, onder c), van Verordening (EG) nr. 1107/2009 is Richtlijn 91/414/EEG van de Raad (2) van toepassing — wat de procedure en de goedkeuringsvoorwaarden betreft — op werkzame stoffen waarvan de volledigheid is vastgesteld overeenkomstig artikel 16 van Verordening (EG) nr. 33/2008 van de Commissie van 17 januari 2008 tot vaststelling van nadere bepalingen voor de uitvoering van Richtlijn 91/414/EEG van de Raad met betrekking tot een normale en een versnelde procedure voor de beoordeling van werkzame stoffen die deel uitmaakten van het in artikel 8, lid 2, van die richtlijn bedoelde werkprogramma, maar niet in bijlage I ervan zijn opgenomen (3). Propargite is een werkzame stof waarvan de volledigheid is vastgesteld overeenkomstig die verordening.

(2)

Bij de Verordeningen (EG) nr. 451/2000 (4) en (EG) nr. 1490/2002 (5) van de Commissie zijn bepalingen voor de uitvoering van de tweede en derde fase van het in artikel 8, lid 2, van Richtlijn 91/414/EEG bedoelde werkprogramma vastgesteld en de lijsten opgesteld van werkzame stoffen die moeten worden onderzocht voor eventuele opneming in bijlage I bij Richtlijn 91/414/EEG. Propargite was in deze lijsten opgenomen.

(3)

Overeenkomstig artikel 3, lid 2, van Verordening (EG) nr. 1095/2007 van de Commissie van 20 september 2007 tot wijziging van Verordening (EG) nr. 1490/2002 houdende bepalingen voor de uitvoering van de derde fase van het werkprogramma zoals bedoeld in artikel 8, lid 2, van Richtlijn 91/414/EEG van de Raad en Verordening (EG) nr. 2229/2004 houdende nadere bepalingen voor de uitvoering van de vierde fase van het werkprogramma als bedoeld in artikel 8, lid 2, van Richtlijn 91/414/EEG van de Raad (6) heeft de kennisgever zijn steun voor de opneming van die werkzame stof in bijlage I bij Richtlijn 91/414/EEG ingetrokken binnen twee maanden na de inwerkingtreding van Verordening (EG) nr. 1095/2007. Bijgevolg is bij Beschikking 2008/934/EG van de Commissie van 5 december 2008 betreffende de niet-opneming van bepaalde werkzame stoffen in bijlage I bij Richtlijn 91/414/EEG van de Raad en de intrekking van de toelatingen voor gewasbeschermingsmiddelen die deze stoffen bevatten (7), propargite niet opgenomen.

(4)

Krachtens artikel 6, lid 2, van Richtlijn 91/414/EEG heeft de oorspronkelijke kennisgever („de aanvrager”) een nieuwe aanvraag ingediend met het verzoek de versnelde procedure toe te passen overeenkomstig de artikelen 14 tot en met 19 van Verordening (EG) nr. 33/2008.

(5)

De aanvraag was ingediend in Italië, dat de evaluatie verrichtte in overeenstemming met Frankrijk, dat op grond van Verordening (EG) nr. 1490/2002 als rapporteur was aangewezen. De termijn voor de versnelde procedure is nageleefd. De specificatie van de werkzame stof en de ondersteunde toepassingen zijn dezelfde als voor Beschikking 2008/934/EG. Die aanvraag voldoet ook aan de overige materiële en procedurele voorschriften van artikel 15 van Verordening (EG) nr. 33/2008.

(6)

Italië heeft de door de aanvrager verstrekte nadere gegevens onderzocht en een aanvullend verslag opgesteld. Op 4 maart 2010 heeft het dat verslag bij de Europese Autoriteit voor voedselveiligheid (EFSA) en bij de Commissie ingediend. De EFSA heeft het aanvullende verslag aan de andere lidstaten en de aanvrager toegezonden en de naar aanleiding daarvan ontvangen opmerkingen naar de Commissie doorgestuurd. Overeenkomstig artikel 20, lid 1, van Verordening (EG) nr. 33/2008 en op verzoek van de Commissie heeft de EFSA haar conclusie over de risicobeoordeling van propargite op 23 februari 2011 aan de Commissie overgelegd. (8) Het ontwerpbeoordelingsverslag, het aanvullende verslag en de conclusie van de EFSA zijn door de lidstaten en de Commissie in het kader van het Permanent Comité voor de voedselketen en de diergezondheid onderzocht en op 15 juli 2011 afgerond in de vorm van het evaluatieverslag van de Commissie voor propargite.

(7)

Tijdens de beoordeling van deze werkzame stof zijn problemen vastgesteld. Deze problemen houden met name verband met het feit dat het niet mogelijk was betrouwbare risicobeoordelingen te verrichten voor consumenten, toedieners, werknemers en omstanders. Bovendien was het niet mogelijk de ecotoxicologische risicobeoordeling te voltooien. Met name werd een hoog langetermijnrisico voor zoogdieren, een risico van secundaire vergiftiging van vogels en een hoog risico voor aquatische organismen vastgesteld.

(8)

De Commissie heeft de aanvrager verzocht zijn opmerkingen over de conclusie van de EFSA in te dienen. Bovendien heeft de Commissie de aanvrager overeenkomstig artikel 21, lid 1, van Verordening (EG) nr. 33/2008 verzocht zijn opmerkingen over het ontwerpbeoordelingsverslag in te dienen. De aanvrager heeft zijn opmerkingen ingediend en deze zijn zorgvuldig onderzocht.

(9)

Ondanks de argumenten van de aanvrager blijven de in overweging 7 vermelde problemen echter bestaan. Bijgevolg is niet aangetoond dat mag worden verwacht dat gewasbeschermingsmiddelen die propargite bevatten, onder de voorgestelde gebruiksvoorwaarden in het algemeen aan de eisen van artikel 5, lid 1, onder a) en b), van Richtlijn 91/414/EEG voldoen.

(10)

Propargite mag daarom niet worden goedgekeurd overeenkomstig artikel 13, lid 2, van Verordening (EG) nr. 1107/2009.

(11)

Als de lidstaten overeenkomstig artikel 46 van Verordening (EG) nr. 1107/2009 een respijtperiode toekennen voor gewasbeschermingsmiddelen die propargite bevatten, moet deze periode uiterlijk op 31 december 2012 verstrijken overeenkomstig artikel 3, tweede alinea, van Beschikking 2008/934/EG.

(12)

Deze verordening laat de mogelijkheid om een nieuwe aanvraag voor propargite in te dienen overeenkomstig artikel 7 van Verordening (EG) nr. 1107/2009 onverlet.

(13)

Duidelijkheidshalve moet in de bijlage bij Beschikking 2008/934/EG de regel betreffende propargite worden geschrapt.

(14)

Beschikking 2008/934/EG moet daarom dienovereenkomstig worden gewijzigd.

(15)

De in deze verordening vervatte maatregelen zijn in overeenstemming met het advies van het Permanent Comité voor de voedselketen en de diergezondheid,

23.9.2011   

NL

Publicatieblad van de Europese Unie

L 246/18

23.9.2011   

NL

Publicatieblad van de Europese Unie

L 246/20

(1)

Krachtens artikel 162, lid 1, van Verordening (EG) nr. 1234/2007 kan het verschil tussen de prijzen van de in deel XV van bijlage I bij die verordening bedoelde producten op de wereldmarkt en die in de Unie worden overbrugd door een restitutie bij uitvoer.

(2)

Gelet op de huidige situatie op de markt voor rundvlees dienen uitvoerrestituties te worden vastgesteld in overeenstemming met de voorschriften en criteria van de artikelen 162, 163, 164, 167, 168 en 169 van Verordening (EG) nr. 1234/2007.

(3)

Krachtens artikel 164, lid 1, van Verordening (EG) nr. 1234/2007 kan de restitutie naargelang van de bestemming worden gedifferentieerd, met name indien dit noodzakelijk is wegens de situatie op de wereldmarkt, de specifieke vereisten van bepaalde markten of de verplichtingen die voortvloeien uit volgens artikel 300 van het Verdrag gesloten overeenkomsten.

(4)

Restituties mogen uitsluitend worden toegekend voor producten die vrij in de Unie kunnen circuleren en die zijn voorzien van een gezondheidsmerk zoals bedoeld in artikel 5, lid 1, onder a), van Verordening (EG) nr. 853/2004 van het Europees Parlement en de Raad van 29 april 2004 houdende vaststelling van specifieke hygiënevoorschriften voor levensmiddelen van dierlijke oorsprong (2). Deze producten moeten ook voldoen aan de voorschriften van Verordening (EG) nr. 852/2004 van het Europees Parlement en de Raad van 29 april 2004 inzake levensmiddelenhygiëne (3) en van Verordening (EG) nr. 854/2004 van het Europees Parlement en de Raad van 29 april 2004 houdende vaststelling van specifieke voorschriften voor de organisatie van de officiële controles van voor menselijke consumptie bestemde producten van dierlijke oorsprong (4).

(5)

Overeenkomstig artikel 7, lid 2, derde alinea, van Verordening (EG) nr. 1359/2007 van de Commissie van 21 november 2007 tot vaststelling van de voorwaarden voor de toekenning van bijzondere restituties bij uitvoer van bepaalde soorten rundvlees zonder been (5) wordt de bijzondere restitutie verlaagd wanneer de voor uitvoer bestemde hoeveelheid minder dan 95 %, doch ten minste 85 % van de totale hoeveelheid (in gewicht) door uitbening verkregen stukken bedraagt.

(6)

De thans geldende restituties zijn vastgesteld bij Uitvoeringsverordening (EU) nr. 614/2011 van de Commissie (6). Aangezien nieuwe restituties moeten worden vastgesteld, moet die verordening worden ingetrokken.

(7)

De in deze verordening vervatte maatregelen zijn in overeenstemming met het advies van het Beheerscomité voor de gemeenschappelijke ordening van de landbouwmarkten,

23.9.2011   

NL

Publicatieblad van de Europese Unie

L 246/24

(1)

Krachtens artikel 162, lid 1, van Verordening (EG) nr. 1234/2007 kan het verschil tussen de prijzen van de in deel XX van bijlage I bij die verordening bedoelde producten op de wereldmarkt en die in de Unie worden overbrugd door een restitutie bij uitvoer.

(2)

Gezien de huidige situatie op de pluimveevleesmarkt, moeten uitvoerrestituties worden vastgesteld overeenkomstig de regels en criteria van de artikelen 162, 163, 164, 167 en 169 van Verordening (EG) nr. 1234/2007.

(3)

Krachtens artikel 164, lid 1, van Verordening (EG) nr. 1234/2007 kunnen de restituties naargelang van de bestemming worden gedifferentieerd, met name indien dit noodzakelijk is wegens de situatie op de wereldmarkt, de specifieke vereisten van bepaalde markten of de verplichtingen die voortvloeien uit volgens artikel 300 van het Verdrag gesloten overeenkomsten.

(4)

De restituties moeten slechts worden toegekend voor producten die vrij in de Unie mogen worden verhandeld en die zijn voorzien van het identificatiemerk als bedoeld in artikel 5, lid 1, onder b), van Verordening (EG) nr. 853/2004 van het Europees Parlement en de Raad van 29 april 2004 houdende vaststelling van specifieke hygiënevoorschriften voor levensmiddelen van dierlijke oorsprong (2). Deze producten moeten tevens voldoen aan de vereisten van Verordening (EG) nr. 852/2004 van het Europees Parlement en de Raad van 29 april 2004 inzake levensmiddelenhygiëne (3).

(5)

De thans geldende restituties zijn vastgesteld bij Uitvoeringsverordening (EU) nr. 615/2011 van de Commissie (4). Aangezien nieuwe restituties moeten worden vastgesteld, moet die verordening worden ingetrokken.

(6)

De in deze verordening vervatte maatregelen zijn in overeenstemming met het advies van het Beheerscomité voor de gemeenschappelijke ordening van de landbouwmarkten,

23.9.2011   

NL

Publicatieblad van de Europese Unie

L 246/26

(1)

Bij Verordening (EG) nr. 1484/95 van de Commissie (3) zijn bepalingen vastgesteld voor de toepassing van de regeling inzake aanvullende invoerrechten en zijn de representatieve prijzen in de sectoren slachtpluimvee en eieren, alsmede van ovoalbumine, vastgesteld.

(2)

Uit de regelmatige controle van de gegevens die als basis worden gebruikt voor het bepalen van de representatieve prijzen in de sectoren slachtpluimvee en eieren, alsmede van ovoalbumine, blijkt dat de representatieve prijzen voor de invoer van bepaalde producten moeten worden gewijzigd met inachtneming van de naar gelang van de oorsprong optredende prijsverschillen. De representatieve prijzen moeten derhalve worden bekendgemaakt.

(3)

Deze wijziging moet, gezien de marktsituatie, zo spoedig mogelijk worden toegepast.

(4)

De in deze verordening vervatte maatregelen zijn in overeenstemming met het advies van het Beheerscomité voor de gemeenschappelijke ordening van de landbouwmarkten,

23.9.2011   

NL

Publicatieblad van de Europese Unie

L 246/28

(1)

De representatieve prijzen en aanvullende invoerrechten voor witte suiker, ruwe suiker en bepaalde stropen voor het verkoopseizoen 2010/11 zijn vastgesteld bij Verordening (EU) nr. 867/2010 van de Commissie (3). Deze prijzen en rechten zijn laatstelijk gewijzigd bij Uitvoeringsverordening (EU) nr. 933/2011 van de Commissie (4).

(2)

Naar aanleiding van de gegevens waarover de Commissie momenteel beschikt, dienen deze bedragen overeenkomstig Verordening (EG) nr. 951/2006 te worden gewijzigd,

23.9.2011   

NL

Publicatieblad van de Europese Unie

L 246/30

(1)

De Raad heeft op 28 februari 2011 Besluit 2011/137/GBVB vastgesteld (1) ter uitvoering van Resolutie 1970 (2011) van de Veiligheidsraad van de Verenigde Naties (UNSCR 1970 (2011)).

(2)

De Raad heeft op 23 maart 2011, ter uitvoering van UNSCR 1973 (2011), Besluit 2011/178/GBVB tot wijziging van Besluit 2011/137/GBVB (2) vastgesteld.

(3)

Op 16 september 2011 heeft de Veiligheidsraad van de Verenigde Naties Resolutie 2009 (2011) aangenomen tot wijziging van onder meer de beperkende maatregelen, opgelegd door de Resoluties 1970 (2011) en 1973 (2011).

(4)

Besluit 2011/137/GBVB dient dienovereenkomstig te worden gewijzigd,

1)

Aan artikel 2 wordt het volgende lid toegevoegd:

„3.   Artikel 1 geldt niet voor de levering, verkoop of overdracht van:

indien het Comité daarvan vooraf op de hoogte wordt gesteld en zonder negatief besluit van het Comité binnen vijf dagen na die kennisgeving.”.

2)

Artikel 4 bis, lid 1, wordt geschrapt.

3)

Aan artikel 6:

23.9.2011   

NL

Publicatieblad van de Europese Unie

L 246/33

(1)

Overeenkomstig artikel 8 van Verordening (EG) nr. 762/2008 kan de Commissie, wanneer de opneming van gegevens over een specifieke tak van de aquacultuur in de statistiek problemen oplevert die onevenredig zijn met het belang van die tak, een lidstaat toestaan voor die tak geen nationale gegevens in te dienen of schattingsmethoden te gebruiken voor het verstrekken van gegevens over meer dan 10 % van de totale productie.

(2)

De Tsjechische Republiek, het Groothertogdom Luxemburg en de Republiek Oostenrijk hebben om een afwijking verzocht.

(3)

Op grond van de door de Tsjechische Republiek, het Groothertogdom Luxemburg en de Republiek Oostenrijk verstrekte gegevens is het gerechtvaardigd die afwijking toe te staan.

(4)

De in dit besluit vervatte maatregelen zijn in overeenstemming met het advies van het Permanent Comité voor de landbouwstatistiek, dat is opgericht bij Besluit 72/279/EEG van de Raad (2).

(5)

De in dit besluit vervatte maatregelen zijn een aanvulling op Besluit 2010/76/EU van de Commissie van 9 februari 2010 tot toekenning aan Tsjechië, Duitsland, Griekenland, Oostenrijk, Polen, Portugal en Slovenië van een overgangsperiode voor de uitvoering van Verordening (EG) nr. 762/2008 van het Europees Parlement en de Raad betreffende de indiening door de lidstaten van statistieken over aquacultuur (3),

23.9.2011   

NL

Publicatieblad van de Europese Unie

L 246/34

„a)

tabel 1.1 wordt als volgt gewijzigd:

„a)

tabel 1.1 wordt als volgt gewijzigd: