27.9.2016   

NL

Publicatieblad van de Europese Unie

C 353/1

27.9.2016   

NL

Publicatieblad van de Europese Unie

C 353/2

—

gezien de documenten die zijn voorgekomen uit de Eerste en Tweede internationale Conferentie inzake financiële middelen voor ontwikkeling, met name de Consensus van Monterrey van 2002 en de Verklaring van Doha van 2008,

—

gezien de resoluties 68/204 en 68/279 van de Algemene Vergadering van de VN over de Derde internationale conferentie over financiële middelen voor ontwikkeling die van 13 tot 16 juli 2015 in Addis Abeba (Ethiopië) zal worden gehouden,

—

gezien het document getiteld „Elements” van 21 januari 2015 dat door de covoorzitters van het voorbereidingsproces voor de Derde internationale conferentie over financiële middelen voor ontwikkeling is gepresenteerd,

—

gezien het syntheseverslag van de secretaris-generaal van de VN van december 2014 over de agenda voor de periode na 2015, getiteld „The Road to Dignity by 2030: Ending Poverty, Transforming All Lives and Protecting the Planet”,

—

gezien het verslag van 8 augustus 2014 van het intergouvernementele comité van deskundigen inzake financiering van duurzame ontwikkeling,

—

gezien het verslag van juli 2014 van de open werkgroep duurzame ontwikkelingsdoelstellingen van de VN,

—

gezien het document getiteld „UNCTAD's World Investment Report 2014 — Investing in the SDGs: An Action Plan” (1),

—

gezien het document dat is voorgekomen uit de VN-conferentie over duurzame ontwikkeling (Rio+20) van juni 2012, getiteld „The Future We Want”,

—

gezien de resolutie van de Algemene Vergadering van de VN van september 2014 „Towards the establishment of a multilateral legal framework for sovereign debt restructurings”,

—

gezien de mededeling van de Commissie van 5 februari 2015 getiteld „Een mondiaal partnerschap voor de uitroeiing van armoede en duurzame ontwikkeling na 2015” (COM(2015)0044),

—

gezien de mededeling van de Commissie van 2 juni 2014 getiteld „Een waardig leven voor iedereen: van wensbeeld naar collectieve maatregelen” (COM(2014)0335),

—

gezien de mededeling van de Commissie van 16 juli 2013 getiteld „Na 2015: naar een alomvattend en geïntegreerd financieringsmodel voor armoedebestrijding en duurzame ontwikkeling” (COM(2013)0531),

—

gezien de mededeling van de Commissie van woensdag 27 februari 2013 getiteld „Een waardig leven voor iedereen: Armoede uitroeien en de wereld een duurzame toekomst geven” (COM(2013)0092),

—

gezien de conclusies van de Raad Buitenlandse Zaken van 12 december 2013 over beleidscoherentie voor ontwikkeling,

—

gezien de conclusies van de Raad Algemene Zaken van 16 december 2014 over een op verandering gerichte agenda voor de periode na 2015 (2),

—

gezien de conclusies van de Raad Buitenlandse Zaken van 12 december 2013 over de financiering van armoedebestrijding en duurzame ontwikkeling na 2015 (3),

—

gezien de conclusies van de Raad Buitenlandse Zaken van 12 december 2014 over een grotere rol van de particuliere sector in de ontwikkelingssamenwerking,

—

gezien de conclusies van de Raad Algemene Zaken van 25 juni 2013 over de overkoepelende agenda voor de periode na 2015 (4),

—

gezien zijn resolutie van 25 november 2014 over de EU en het mondiaal ontwikkelingskader voor de periode na 2015 (5),

—

gezien zijn resolutie van 23 september 2008 over het vervolg op de Internationale Conferentie inzake ontwikkelingsfinanciering, gehouden in Monterrey in 2002 (6),

—

gezien zijn resoluties van 26 november 2014 over de VN-Conferentie over klimaatverandering 2014 — COP 20 in Lima, Peru (1-12 december 2014) (7); van 26 februari 2014 over bevordering van ontwikkeling met verantwoordelijke bedrijfspraktijken, met inbegrip van de rol van extractieve bedrijven in ontwikkelingslanden (8); van 8 oktober 2013 over „Corruptie in de publieke en de private sector: het effect op mensenrechten in derde landen” (9), van 21 mei 2013 over de strijd tegen belastingfraude, belastingontduiking en belastingparadijzen (10); en van 16 april 2013 over de bevordering van ontwikkeling via handel (11),

—

gezien Besluit nr. 472/2014/EU van het Europees Parlement en de Raad van 16 april 2014 over het Europees jaar voor ontwikkeling (2015) (12),

—

gezien Verordening (EU) nr. 233/2014 van het Europees Parlement en de Raad van 11 maart 2014 tot vaststelling van een financieringsinstrument voor ontwikkelingssamenwerking voor de periode 2014-2020,

—

gezien het feit dat artikel 208 VWEU bepaalt dat het uitbannen van armoede de primaire doelstelling is van het ontwikkelingsbeleid van de EU, en het beginsel van beleidscoherentie ten behoeve van ontwikkeling,

—

gezien artikel 52 van zijn Reglement,

—

gezien het verslag van de Commissie ontwikkelingssamenwerking en het advies van de Begrotingscommissie (A8-0143/2015),

A.

overwegende dat 2015 een cruciaal jaar wordt voor de wereldwijde ontwikkelingsinspanningen, met de goedkeuring van de duurzame ontwikkelingsdoelstellingen (SDGs) en een overeenkomst over wereldwijde klimaatmaatregelen, die beide tot 2030 van toepassing zouden moeten zijn;

B.

overwegende dat de derde internationale conferentie over ontwikkelingsfinanciering, die van 13 t/m 16 juli 2015 in Addis Abeba, Ethiopië, zal worden gehouden, de voorwaarden moet creëren voor de financiering en uitvoering van de agenda voor de periode na 2015 en dat het succes van die agenda zal afhangen van de mate van ambitie die tijdens deze conferentie blijkt;

C.

overwegende dat 1,5 miljard mensen nog steeds in armoede leven en misdeeld zijn waar het gaat om gezondheid, onderwijs en levenspeil, met name in conflictgebieden en fragiele staten; overwegende dat dit onacceptabel is, aangezien er wereldwijd voldoende middelen zijn om aan deze situatie geleidelijk een einde te maken;

D.

overwegende dat de uitroeiing van armoede en ongelijkheid slechts kan worden verwezenlijkt door beschikbaarstelling van toereikende en passende middelen voor allen en door betere afstemming op gemarginaliseerde groepen, zoals kinderen, vrouwen, ouderen en personen met een handicap; overwegende dat ondanks dat de extreme armoede aanzienlijk is verminderd, de vooruitgang voor kinderen langzamer is verlopen, zodat de noodzaak om in kinderen te investeren — zowel via het mobiliseren van binnenlandse middelen als via internationale overheidsfinanciering — een sleutelfactor is;

E.

overwegende dat er geen duurzame ontwikkeling kan plaatsvinden zonder vrede en veiligheid, zoals is erkend door de Europese Consensus over ontwikkeling van 2005;

F.

overwegende dat drie kwart van de allerarmsten in de wereld — naar schatting 960 miljoen mensen — momenteel in middeninkomenslanden leven en dat een nieuw ontwikkelingsparadigma daarom programma's nodig maakt die zowel op arme mensen als op arme landen zijn gericht;

G.

overwegende dat UNCTAD de financiële behoeften in ontwikkelingslanden voor de komende SDGs op 3,9 biljoen US-dollar per jaar schat, waarvan nu jaarlijks 2,5 biljoen US-dollar ontbreekt; overwegende dat de kosten van ontoereikende maatregelen uiteindelijk veel hoger zullen zijn dan de kosten van doortastende maatregelen ten behoeve van duurzame ontwikkeling;

H.

overwegende dat de SDGs een dusdanige financiële uitdaging vormen dat er een krachtig wereldwijd partnerschap nodig is waarbij gebruik wordt gemaakt van alle vormen van financiering (binnenlandse, internationale, publieke, particuliere en innoverende bronnen) alsmede niet-financiële middelen; overwegende dat particuliere financiering wel een aanvulling kan vormen op publieke financiering, maar deze niet kan vervangen;

I.

overwegende dat de mobilisatie van binnenlandse bronnen en de officiële ontwikkelingshulp onvervangbare pijlers zijn voor de financiering van ontwikkelingshulp, die nog verder moeten worden uitgebouwd;

J.

overwegende dat het potentieel van ontwikkelingslanden om binnenlandse bronnen te mobiliseren, aanzienlijk is, maar dat er in de huidige omstandigheden grenzen zijn aan hetgeen landen op eigen kracht kunnen bewerkstelligen; overwegende dat de belastinginkomsten in de meeste ontwikkelingslanden laag blijven in verhouding tot het bbp en dat het daarom van essentieel belang is de invoering van evenwichtige, billijke en doeltreffende belastingstelsels aan te moedigen die zijn gebaseerd op de draagkracht van individuele burgers en bedrijven; overwegende dat de mobilisering van binnenlandse middelen ook een billijke en transparante verdeling van de opbrengsten uit natuurlijke hulpbronnen vereist;

K.

overwegende dat maar weinig ontwikkelde landen hun toezegging nakomen om 0,7 % van het bruto nationaal inkomen (bni) aan ontwikkelingshulp te besteden, waarvan 0,15 à 0,20 % van het bni aan de minst ontwikkelde landen (MOL); overwegende dat de lidstaten die in 2004 of later tot de EU zijn toegetreden, hebben toegezegd ernaar te streven 0,33 % van hun bni aan ontwikkelingshulp te besteden, maar dat geen van hen dit streefpercentage tot dusver heeft gehaald;

L.

overwegende dat veel van de minder ontwikkelde landen kwetsbaar zijn of kwetsbaar geworden zijn als gevolg van externe gebeurtenissen, zoals gewapende conflicten, epidemieën zoals ebola, of natuurrampen, en dat zij meer steun nodig hebben;

M.

overwegende dat de terugdringing van armoede, de economische groei en de veiligheid grotendeels afhangen van het vermogen van een land om zijn soevereine taken te vervullen om de rechtsstaat te waarborgen en openbare basisdiensten aan te bieden, zoals toegang tot onderwijs en gezondheidszorg, onder eerbiediging van het beginsel van eigen inbreng; overwegende dat deze landen met name meer steun nodig hebben om een solide stelsel van volksgezondheid op te zetten;

N.

overwegende dat de ontwikkelingsagenda steeds breder wordt en dat het derhalve belangrijk is de momenteel boven en buiten de officiële ontwikkelingshulp gedane inspanningen te erkennen en verder te stimuleren; overwegende dat de officiële ontwikkelingshulp ondanks de moeilijke begrotingssituatie in veel OESO-landen op een hoog peil is gebleven en dat in 2013 met 134,8 miljard US-dollar het hoogste bedrag ooit aan officiële ontwikkelingshulp werd uitgegeven; overwegende dat officiële ontwikkelingshulp als katalysator kan fungeren bij het aantrekken van particuliere investeringen en dat in deze context op de betekenis van innoverende financiële instrumenten moet worden gewezen;

O.

overwegende dat de particuliere sector en rechtstreekse buitenlandse investeringen, mits goed gereguleerd en gekoppeld aan concrete verbeteringen van de binnenlandse economie, kunnen bijdragen tot de verwezenlijking van de SDGs, zoals wordt beschreven in het voorstel van de UNCTAD voor een actieplan voor SDG-investeringen;

P.

overwegende dat particuliere kapitaalstromen ontwikkelingslanden op uiteenlopende manieren beïnvloeden, zowel in positieve als in negatieve zin; overwegende dat de geldstromen uit particuliere bronnen naar ontwikkelingslanden een aanzienlijke omvang hebben, maar grotendeels onstabiel en ongelijk verdeeld zijn en vaak neerkomen op uitstroom, bijvoorbeeld repatriëring van winst, die sinds 2010 groter is dan de nieuwe instroom van rechtstreekse buitenlandse investeringen;

Q.

overwegende dat het maatschappelijk middenveld een sleutelrol vervult bij het waarborgen van een universeel en inclusief proces, zowel op nationaal als op wereldniveau, en bijdraagt tot goed bestuur en verantwoordingsplicht; overwegende dat ontwikkelingshulp en corruptie absoluut onverenigbaar zijn;

R.

overwegende dat het belangrijk is het gebruik van bankdiensten in ontwikkelingslanden te bevorderen;

S.

overwegende dat de EU en de lidstaten als grootste donoren van ontwikkelingshulp het voortouw moeten nemen in het proces van financiering voor ontwikkeling en met een geloofwaardig antwoord op de uitdagingen op dit gebied moeten komen, waarbij zij moeten zorgen voor beleidscoherentie voor ontwikkeling in de agenda voor de periode na 2015; overwegende dat andere ontwikkelde en opkomende industrielanden het voorbeeld van de EU zouden moeten volgen;

1.

is verheugd over het nulontwerp van het slotdocument van de Derde conferentie over ontwikkelingsfinanciering en doet een beroep op de EU en haar lidstaten dit te steunen;

2.

spreekt zijn voldoening uit over het syntheseverslag van de secretaris-generaal van de VN en de daarin geschetste transformatieve, holistische en geïntegreerde benadering van een ambitieus wereldwijd partnerschap voor nieuwe ontwikkelingsdoelstellingen en het bijbehorende financiële kader, gericht op uitroeiing van armoede, universele eerbiediging van de mensenrechten en gendergelijkheid; onderstreept dat een dergelijk ambitieus partnerschap geen kans van slagen heeft zonder breed aangewende, substantiële middelen voor de verwezenlijking ervan;

3.

dringt er bij de EU op aan haar politieke leiderschap te bekrachtigen gedurende de gehele aanloop naar het definiëren van een kader voor duurzame ontwikkeling, een nieuwe overeenkomst over financiering voor ontwikkeling en andere manieren om een en ander ten uitvoer te leggen, en wel aan de hand van de verplichtingen en waarden die in haar oprichtingsverdragen zijn neergelegd; is van mening dat het verlenen van ontwikkelingshulp door de EU niet aan voorwaarden van andere mededonoren onderworpen mag zijn;

4.

benadrukt dat de EU en de lidstaten hun positie als belangrijke donoren van ontwikkelingshulp moeten handhaven, maar tegelijkertijd naar gedeelde verantwoordelijkheid moeten streven; dringt er bij landen met hoge en hogere middeninkomens alsmede bij opkomende landen op aan om aanzienlijke verplichtingen op zich te nemen;

5.

prijst de onlangs verschenen mededeling van de Commissie over een nieuw mondiaal partnerschap voor de uitroeiing van armoede en duurzame ontwikkeling na 2015 om de uitvoerigheid ervan, de focus op beleidscoherentie en het feit dat wordt bekrachtigd dat de EU zich ertoe verplicht haar rol in dit mondiale partnerschap volledig uit te voeren; betreurt echter dat de Commissie zich niet duidelijk uitspreekt over het tijdpad voor toekomstige financiële doelstellingen;

6.

benadrukt dat de officiële ontwikkelingshulp een essentieel instrument blijft bij de financiering van ontwikkeling; dringt er bij de EU en de lidstaten op aan zich onverwijld opnieuw te verbinden tot het streefcijfer van 0,7 % van het bni, waarvan 50 % van de officiële ontwikkelingshulp en ten minste 0,2 % van het bni voor MOL wordt gereserveerd, en rekening houdend met de budgettaire beperkingen, budgettaire meerjarentijdschema's te presenteren voor het bereiken van deze streefcijfers tot 2020; is ingenomen met het ferme standpunt van de EU wat betreft het concentreren van de inspanningen op de kwantiteit en kwaliteit van ontwikkelingshulp; roept andere ontwikkelde partnerlanden en opkomende landen op hun ontwikkelingshulp op te voeren en verzoekt de Commissie en de lidstaten de publieke en particuliere donoren in de wereld ertoe te bewegen hun financiële toezeggingen na te komen en nieuwe verbintenissen aan te gaan; onderstreept dat alle donoren ervoor moeten zorgen dat de officiële ontwikkelingshulp daadwerkelijke overdrachten naar ontwikkelingslanden mogelijk maakt;

7.

onderstreept dat de EU en andere ontwikkelde landen hun toezeggingen moeten nakomen om meer, nieuwe en bijkomende middelen voor klimaatmaatregelen beschikbaar te stellen zodat tegen 2020 het doel wordt bereikt om samen jaarlijks 100 miljard US-dollar te mobiliseren uit een brede waaier aan openbare en particuliere, bilaterale en multilaterale bronnen, met inbegrip van alternatieve bronnen; betreurt het gebrek aan vooruitgang wat betreft de additionaliteit van de klimaatfinanciering en de officiële ontwikkelingshulp; dringt aan op een gezamenlijke internationale inspanning van ontwikkelde en opkomende landen om in de overeenkomst over wereldwijde klimaatmaatregelen die tijdens de conferentie van Parijs in december 2015 zal worden afgesloten, nieuwe en aanvullende klimaatfinanciering voor ontwikkelingslanden te vinden, maar niet ten koste van de begroting voor ontwikkelingssamenwerking; is van mening dat de EU tussenliggende stappen zou moeten voorstellen op de weg naar volledige additionaliteit; verzoekt de lidstaten om inkomsten uit koolstofmarkten te gebruiken voor klimaatmaatregelen in ontwikkelingslanden; verzoekt ook de opkomende landen klimaatfinanciering voor ontwikkelingslanden beschikbaar te stellen;

8.

is voorstander van innoverende bijkomende financieringsbronnen voor ontwikkeling en klimaatmaatregelen, met inbegrip van belasting op financiële transacties, CO2-belasting in de internationale luchtvaart en het zeevervoer alsmede automatische toewijzing van koolstofmarktinkomsten; spreekt zich uit voor meer inspanningen in Europa en wereldwijd om verdere aanvullende bronnen te vinden;

9.

benadrukt dat officiële ontwikkelingshulp de standaardmaat moet blijven voor financiële inspanningen; is voorstander van invoering van een aanvullende indicator voor de totale officiële steun voor duurzame ontwikkeling (TOSSD), mits duidelijk is dat deze indicator de betekenis van genoemde maat niet vervangt of uitholt;

10.

constateert dat, hoewel de meeste officiële ontwikkelingshulp wordt verleend in de vorm van subsidies, concessieleningen ook een belangrijke rol spelen maar bijdragen aan de schuldenlast en het risico van een schuldenzeepbel meebrengen, met name in Afrika beneden de Sahara en in de landen in het Caribisch gebied, die maar over beperkte mogelijkheden beschikken om hun schulden af te lossen; verzoekt de donoren daarom hulp aan de minst ontwikkelde landen in de vorm van subsidies te verstrekken; is van oordeel dat concessieleningen wellicht niet geschikt zijn voor investeringen in sociale sectoren, waar het er niet om gaat winst te genereren; is verheugd over het akkoord van de Commissie voor ontwikkelingsbijstand van de OESO (OECD-DAC) om de verslaglegging over concessieleningen te moderniseren door invoering van een stelsel voor subsidie-equivalenten ter berekening van de cijfers voor officiële ontwikkelingshulp;

11.

wijst erop dat de EU 's werelds belangrijkste donor van ontwikkelingshulp is en bijna 60 % van de officiële ontwikkelingshulp wereldwijd voor haar rekening neemt; verzoekt de Commissie niettemin duidelijke en transparante gegevens te verstrekken over het aandeel voor EU-ontwikkelingshulp in de totale begroting om te kunnen beoordelen welk gevolg alle Europese donoren aan de consensus van Monterrey hebben gegeven; betreurt tevens dat de omvang van de financiële bijdragen van de EU aan ontwikkelingslanden te weinig zichtbaar is en verzoekt de Commissie adequate en gerichte communicatie- en informatie-instrumenten te ontwikkelen om de zichtbaarheid van de ontwikkelingshulp van de EU te vergroten;

12.

verzoekt de EU rekening te houden met financiële behoeften op de lange termijn door overeenkomstig de SDGs strategischer, ambitieuzer en universeler te werk te gaan en daarbij ook het voortouw te nemen;

13.

wijst op de bijdrage die de EU-begroting levert aan financiële middelen voor ontwikkeling, namelijk 19,7 miljard EUR voor ontwikkelingssamenwerking en 6,8 miljard EUR voor humanitaire hulp tussen 2014 en 2020, naast de reserve van 2,2 miljard EUR voor noodhulp; wijst ook op het Europees Ontwikkelingsfonds (EOF), dat goed is voor 30,5 miljard EUR; pleit ervoor het EOF in de begroting op te nemen, wat voordelen met zich mee zou brengen in de zin van meer transparantie, zichtbaarheid, efficiëntie en doeltreffendheid; is verheugd over de gelegenheid die de tussentijdse evaluatie en herziening van het meerjarig financieel kader na de verkiezingen biedt om rekening te houden met de toenemende structurele behoefte aan humanitaire hulp en de ontwikkelingsbehoeften van de armste en kwetsbaarste landen;

14.

merkt op dat in de begroting voor 2015 2,4 miljard EUR aan vastleggingskredieten (2,1 miljard EUR aan betalingskredieten) voor ontwikkelingssamenwerking is uitgetrokken en 928,8 miljoen EUR aan vastleggingskredieten (918,8 miljoen EUR aan betalingskredieten) voor humanitaire hulp; staat achter de maatregelen die zijn genomen om de achterstallige rekeningen te verminderen, met name om de kwetsbaarste partners financieel levensvatbaar te houden, en onderstreept het belang van het beginsel van pariteit tussen vastleggingen en betalingen op het gebied van humanitaire hulp, aangezien er steeds vaker crises plaatsvinden en middelen snel moeten worden uitbetaald;

15.

dringt er bij de EU op aan te waarborgen dat in de onderhandelingen over de agenda voor wereldwijde ontwikkeling in de periode na 2015 geloofwaardige verbanden worden gelegd tussen financiering voor ontwikkeling en klimaatverandering enerzijds en het nieuwe Sendai-kader voor rampenrisicovermindering 2015-2030 anderzijds, om veerkracht en paraatheid op te bouwen en er tegelijkertijd voor te zorgen dat het wereldwijde doel om niemand in de steek te laten, wordt bereikt;

16.

herinnert eraan dat ontwikkelingssamenwerking een gedeelde verantwoordelijkheid van de EU en haar lidstaten is en moet stroken met de begrippen complementariteit en coördinatie; benadrukt dat het noodzakelijk is het maatschappelijk middenveld en de plaatselijke autoriteiten bij het coördinatieproces te betrekken;

17.

dringt er bij de EU en de lidstaten op aan de agenda inzake doeltreffendheid van ontwikkelingshulp te bevorderen op basis van de toezeggingen in het partnerschap van Busan voor doeltreffende ontwikkelingssamenwerking, het tegengaan van versnippering van de hulp via een mechanisme voor gecombineerde financiering, alsmede betere coördinatie tussen de verschillende mechanismen voor de verlening van ontwikkelingshulp en de belanghebbenden; onderstreept dat alle ontwikkelingsfinanciering gericht moet zijn op de armen, rekening moet houden met gendergelijkheid, en uit milieu- en klimaatoogpunt verantwoord moet zijn;

18.

herinnert eraan dat volgens het VWEU het terugdringen en uiteindelijk uitroeien van armoede de primaire doelstelling van de EU op het gebied van ontwikkeling is, waarbij verdediging van de mensenrechten, gendergelijkheid, sociale samenhang en bestrijding van ongelijkheid de kern van de ontwikkelingsactiviteiten moeten blijven vormen;

19.

benadrukt het belang van vaststelling van duidelijke prioriteiten voor uitgaven, met bijzondere aandacht voor maatregelen op het gebied van gezondheidszorg, onderwijs, energie, watervoorziening en infrastructuur; benadrukt dat er verdere inspanningen en verbeteringen op het gebied van doeltreffendheid van de hulp nodig zijn via meer coördinatie tussen de verschillende hulpmechanismen en donoren;

20.

onderstreept dat de officiële ontwikkelingshulp voorrang moet verlenen aan essentiële sociale dienstverlening voor iedereen en „collectieve goederen” waarin minder doeltreffend wordt voorzien door de particuliere sector, zoals basisonderwijs, sociale vangnetten, gezondheidszorg en infrastructuur voor sanitaire voorzieningen, watervoorziening en energie, zodat ontwikkelingslanden tot volle bloei kunnen komen; onderstreept dat toegankelijkheid een essentieel criterium moet zijn bij de internationale publieke financiering, teneinde universele en inclusieve dienstverlening en infrastructuur te bevorderen;

21.

benadrukt dat moet worden gewaarborgd dat de meest kwetsbare bevolkingsgroepen toegang hebben tot ontwikkelingskansen; wijst er hierbij op dat indien de hulp uitsluitend via de overheid wordt verstrekt, gemarginaliseerde of kwetsbare gemeenschappen onvoldoende gefinancierd dreigen te worden;

22.

benadrukt het belang van ontwikkelingsbanken die bijkomende middelen beschikbaar stellen om het tekort aan middelen voor de financiering van infrastructuur aan te vullen, en van toegang tot krediet in ontwikkelingslanden, gepaard met mechanismen voor toezicht en effectbeoordeling;

23.

benadrukt dat de EU absoluut moet streven naar optimale coördinatie om samenhang met andere beleidsterreinen (milieu, migratie, internationale handel, mensenrechten, landbouw, enz.) tot stand te brengen en dubbel werk en inconsistentie bij maatregelen te voorkomen; herinnert eraan dat beleidscoherentie voor ontwikkeling met het Verdrag van Lissabon (artikel 208 VWEU) een verdragsverplichting is geworden;

24.

benadrukt dat de mobilisering van binnenlandse bronnen beter te voorspellen en duurzamer is dan buitenlandse hulp en een essentiële financieringsbron moet zijn; moedigt de inspanningen aan van de ontwikkelingslanden om die mobilisering te vergroten; wijst op het belang van betere heffing van binnenlandse belastingen in ontwikkelingslanden en de noodzaak van solide, evenwichtige, billijke en doeltreffende belastingstelsels die de armen ten goede komen, rekening houden met de meest kwetsbare groepen en de internationale toezeggingen inzake duurzame ontwikkeling eerbiedigen; dringt aan op afschaffing van schadelijke subsidies op het gebied van energie (met name fossiele brandstoffen), visserij en landbouw;

25.

verzoekt de Commissie haar steun voor capaciteitsopbouw te verhogen op het gebied van belastingadministratie, financiële governance, beheer van overheidsfinanciën, corruptiebestrijding, terugvordering van gestolen activa alsmede bestrijding van belastingontduiking en valse rekeningen; is van oordeel dat de Unie op dit punt een essentiële rol te vervullen heeft; wijst op het belang van verdeling van de belastinginkomsten uit natuurlijke hulpbronnen, met name via de oprichting van staatsfondsen; benadrukt de noodzaak van versnelling en uitbreiding van de lopende inspanningen om de begrotingsrapportage te verbeteren en roept op tot een grotere mate van harmonisatie van praktijken voor begrotingsrapportage tussen landen;

26.

dringt er bij de EU en de lidstaten op aan actief maatregelen te treffen tegen belastingparadijzen, belastingontduiking en illegale geldstromen, die een veelvoud van de officiële ontwikkelingshulp bedragen en bijdragen tot de schuldenlast van ontwikkelingslanden, samen te werken met ontwikkelingslanden bij het bestrijden van de agressieve praktijken voor belastingontwijking van bepaalde transnationale ondernemingen, en naar wegen te zoeken om ontwikkelingslanden te helpen weerstand te bieden aan de druk om mee te gaan in de belastingconcurrentie, daar dit de mobilisering van binnenlandse middelen voor ontwikkeling ondermijnt;

27.

is voorstander van het opzetten van een intergouvernementeel orgaan voor samenwerking op belastinggebied, onder auspiciën van de VN; roept op tot de automatische uitwisseling van informatie; dringt aan op de invoering van openbare registers van daadwerkelijke begunstigden en verplichte land-voor-landrapportage voor transnationale bedrijven in alle sectoren, alsmede op een billijke verdeling van belastingheffingsrechten bij het afsluiten van verdragen inzake belasting en investeringen met ontwikkelingslanden;

28.

is van mening dat de internationale regels inzake vennootschapsbelasting het beginsel zouden moeten omvatten dat belasting daar moet worden betaald waar waarde wordt onttrokken of gecreëerd;

29.

benadrukt het doorslaggevende belang van goed bestuur, bescherming van de mensenrechten, eerbiediging van de rechtsstaat, een institutioneel kader en regelgevende instrumenten; spreekt zich in het bijzonder uit voor investeringen in capaciteitsopbouw, basisdiensten op sociaal gebied zoals onderwijs en gezondheidszorg (voor iedereen), met inbegrip van de seksuele en reproductieve gezondheid en rechten, voeding, overheidsdiensten en sociale bescherming, alsmede bestrijding van armoede en ongelijkheid, ook onder kinderen en in termen van gender; erkent dat toegankelijke infrastructuur en selectieve overheidsinvesteringen noodzakelijk zijn, evenals duurzaam gebruik van natuurlijke hulpbronnen, ook door de winningsindustrie;

30.

benadrukt dat ontwikkelingsfinanciering een bijdrage moet leveren aan de middelen die beschikbaar zijn om gelijkheid van vrouwen en mannen, vrouwenrechten en de positie van vrouwen te bevorderen; benadrukt de specifieke rol van vrouwen in de samenleving en onderstreept dat dit zowel gendergerichte budgettering en gerichte investeringen in cruciale sectoren als gezondheidszorg en onderwijs moet omvatten alsook maatregelen om te waarborgen dat alle ontwikkelingsfinanciering wordt gedaan met inachtneming van de situatie van vrouwen en meisjes;

31.

dringt aan op meer middelen voor onderzoek en ontwikkeling in wetenschap, technologie en innovatie in ontwikkelingslanden, in de erkenning dat deze financiering zowel nationaal als internationaal moet zijn; dringt aan op de bevordering van onderzoek en ontwikkeling waarmee grotere vooruitgang kan worden geboekt op het gebied van complexe uitdagingen en de ontwikkeling in de richting van goed beheer van mondiale collectieve goederen wordt ondersteund, zoals technologie en innovatie voor de gezondheidszorg; wijst in deze context op het belang van micro-, kleine en middelgrote ondernemingen; roept op tot een evaluatie van alle intellectuele-eigendomsregelingen die in ontwikkelingslanden zijn ingevoerd via vrijhandelsovereenkomsten, teneinde eventuele nadelige gevolgen voor volksgezondheid, milieu en technologieoverdracht vast te stellen;

32.

wijst erop hoe uiterst belangrijk het is om gunstige voorwaarden te creëren voor particuliere ondernemingen en particulier ondernemerschap in ontwikkelingslanden, met name voor micro-, kleine en middelgrote ondernemingen, daar deze een essentiële aandrijvende functie hebben bij het scheppen van banen en inclusieve groei; dringt met name aan op verdere verbetering van de stelsels voor microleningen en -waarborgen; benadrukt de noodzaak om lokale en regionale banken en kredietcoöperaties verder te ontwikkelen teneinde de buitensporig hoge rente voor leningen op de markt aanzienlijk te verlagen zodat de gemeenschapsontwikkeling op lokaal niveau beter kan worden ondersteund (13); dringt erop aan dat de particuliere sector aansluiting zoekt bij de SDGs via adequate partnerschappen, financiële instrumenten, stimulansen, een kader voor verantwoordingsplicht en doeltreffende regels inzake maatschappelijk verantwoord ondernemen; herinnert aan de noodzaak om te voldoen aan overeengekomen internationale normen zoals de normen van de Internationale Arbeidsorganisatie (IAO) en de leidende beginselen inzake bedrijfsleven en mensenrechten van de VN;

33.

dringt erop aan ondernemingen de voorlichtings- en opleidingsinstrumenten en adviesplatforms aan te bieden die onontbeerlijk zijn voor hun ontwikkeling;

34.

wijst erop dat om op de lange termijn een hefboomeffect op de economie te bewerkstelligen, het absoluut noodzakelijk is dat jongeren en vrouwen toegang krijgen tot krediet ter ondersteuning van start-ups;

35.

onderstreept de rol op het gebied van sociale samenhang van alle ondernemers in producentenorganisaties bij de preventie van etnische en religieuze conflicten;

36.

onderstreept dat de EU bij haar steun aan en samenwerking met de particuliere sector kan en moet bijdragen aan vermindering van armoede en ongelijkheid, en aan de eerbiediging van mensenrechten, milieunormen, klimaatverbintenissen en de sociale dialoog; verzoekt om vaststelling van een juridisch bindend kader voor bedrijven, met inbegrip van transnationale ondernemingen, dat voorzien is van een geschillenbeslechtingsmechanisme;

37.

dringt erop aan dat de EU samen met de ontwikkelingslanden een regelgevend kader opzet dat overeenkomt met het omvattende beleidskader voor investeringsbeleid voor duurzame ontwikkeling (Investment Policy Framework for Sustainable Development) van UNCTAD, om aldus meer verantwoorde, transparante en verantwoordbare investeringen aan te moedigen die bijdragen tot de ontwikkeling van een binnenlandse particuliere sector met maatschappelijk besef in ontwikkelingslanden;

38.

roept de Commissie op steun te verlenen aan betere toegang tot financiering voor micro-ondernemingen en kleine en middelgrote ondernemingen alsmede coöperaties in ontwikkelingslanden; onderstreept het belang van stelsels voor microleningen, met name voor vrouwen; moedigt de verdere ontwikkeling van lokale en regionale banken en kredietcoöperaties aan; verzoekt de Commissie ontwikkelingslanden aan te moedigen om beleids- en rechtskaders op te zetten die bevorderlijk zijn voor de ontwikkeling van bankdiensten; wijst op de behoefte — op verschillende niveaus, bijvoorbeeld onder armen, vrouwen en andere kwetsbare groepen — aan informatie en opleiding in financiële zaken, het gebruik van bankproducten en verzekeringen, en de desbetreffende nieuwe technologie;

39.

herinnert eraan dat overheidssteun alleen bij lange na niet toereikend is om in alle investeringsbehoeften in ontwikkelingslanden te voorzien; benadrukt derhalve het hefboomeffect van „blending” (gemengde financiering) en publiek-private partnerschappen (PPPs) als middel om het effect van ontwikkelingssteun te vergroten, particuliere financiering aan te trekken en lokale bedrijven te ondersteunen; wijst er evenwel op dat gemengde financiering niet in de plaats mag komen van de verantwoordelijkheid van de staat om in te spelen op de sociale behoeften en moet aansluiten bij de nationale ontwikkelingsdoelstellingen en de beginselen inzake doeltreffendheid van ontwikkelingshulp; moedigt PPPs aan, met name op het gebied van onderzoek dat verband houdt met het Initiatief innovatieve geneesmiddelen, zoals het Ebola+-programma;

40.

dringt aan op goedkeuring van internationale normen en criteria alsmede op een analyse van het schuldenrisico voor „blending”-projecten en PPPs die particuliere financiering aantrekken en het lokale bedrijfsleven ondersteunen, en zich houden aan de overeengekomen IAO- en WHO-normen en internationale mensenrechtennormen; verzoekt de Commissie, gezien haar wens om het gebruik van gemengde financiering in de toekomst aanzienlijk uit te breiden, uitvoering te geven aan de aanbevelingen in het speciaal verslag van de Europese Rekenkamer over het gebruik van „blending”, en om het mechanisme voor het combineren van leningen en subsidies te evalueren, met name wat betreft ontwikkeling en financiële additionaliteit, transparantie en verantwoordingsplicht; dringt er bij de EIB en andere instellingen voor de financiering van ontwikkeling op aan voorrang te geven aan investeringen in ondernemingen en fondsen die de daadwerkelijke begunstigden bekend maken en land-voor-landrapportage toepassen;

41.

is voorstander van grotere markttoegang voor ontwikkelingslanden, met name MOL, daar dit de particuliere sector kan stimuleren en prikkels voor hervormingen kan creëren; dringt er bij de Commissie op aan te waarborgen dat handels- en investeringsovereenkomsten, in het bijzonder met ontwikkelingslanden, MOL en fragiele staten, aansluiten bij de SDGs en mensenrechten en regionale integratie bevorderen; onderstreept dat dergelijke overeenkomsten moeten worden onderworpen aan SDG-effectbeoordelingen; steunt het voorstel van de Commissie om haar Aid-for-Trade-strategie te actualiseren in het licht van de resultaten van de onderhandelingen voor de periode na 2015 en ontwikkelingslanden, MOL en fragiele staten in handelsovereenkomsten een speciale en gedifferentieerde behandeling te geven, waarbij hun beleidsruimte om soevereine beslissingen te nemen die passen bij hun nationale context en de behoeften van de bevolking, niet in het gedrang komt;

42.

roept op tot bevordering van het gebruik en de transparantie van nationale publieke aanbestedingssystemen voor door de overheidssector beheerde activiteiten en tot maatregelen die de mededingingsautoriteiten in ontwikkelingslanden versterken;

43.

benadrukt de positieve bijdrage van migranten aan de ontwikkeling van hun landen van herkomst en dringt aan op doeltreffendere en innoverendere samenwerking op het gebied van migratiebeleid tussen landen van herkomst en landen van bestemming; vestigt de aandacht op de significante en groeiende geldstromen als gevolg van particuliere geldovermakingen door de diaspora en steunt de oprichting van diasporafondsen; dringt aan op grotere inspanningen om overschrijvingskosten te verlagen teneinde voor een grotere impact op de lokale ontwikkeling in de landen van herkomst te zorgen;

44.

roept op tot grotere participatie van de plaatselijke autoriteiten en het maatschappelijk middenveld, met inbegrip van in de gemeenschap gewortelde ngo's, in de discussie over ontwikkelingsprioriteiten, met name op de conferentie van Addis Abeba, en tot een meer inclusieve en verantwoordbare uitvoering van de agenda voor de periode na 2015; wijst op de rol van ngo's in de uitvoering van maatregelen in het veld en de ontwikkeling van mechanismen voor verantwoording, toezicht en evaluatie; erkent dat voor de taak van lokale autoriteiten bij het verwezenlijken van de SDGs de nodige middelen moeten worden toegewezen; roept op tot een intensievere raadpleging van jongeren bij het overleg over de agenda voor de periode na 2015, met name met behulp van innoverende communicatietechnologieën; onderstreept de rol van de EU-delegaties als facilitator van dergelijke dialogen;

45.

herinnert aan de centrale rol van de VN, in samenspel met andere instellingen en fora zoals de OESO, in de mondiale economische governance en ontwikkeling; dringt aan op een gelijke en in genderopzicht evenwichtige vertegenwoordiging van alle landen in multilaterale instellingen en andere normstellende organen, waaronder ook in internationale financiële instellingen; herinnert eraan dat alle internationale financiële instellingen moeten voldoen aan basisnormen van transparantie — zoals vastgelegd in het Transparantiehandvest voor internationale financiële instellingen — en beleid inzake openbaarmaking van informatie moeten invoeren;

46.

benadrukt dat duurzame oplossingen voor de schuldenproblematiek, waaronder normen voor verantwoord verlenen en opnemen van krediet, moeten worden gefaciliteerd door middel van een multilateraal juridisch kader voor staatsschuldherstructurering, met het doel de schuldenlast te verlichten en onhoudbare schuldenlasten te voorkomen; verzoekt de EU zich in de VN-onderhandelingen over dit kader constructief op te stellen; verzoekt de EU met klem om aan te dringen op tenuitvoerlegging van de UNCTAD-beginselen van verantwoorde transacties met staatschulden voor zowel kredietnemers als kredietgevers;

47.

is ingenomen met de internationale inspanningen om de internationale schuldverplichtingen van door ebola getroffen landen te verlichten om hen te helpen het hoofd te bieden aan de door de epidemie veroorzaakte economische crisis;

48.

dringt aan op een evaluatie van door internationale organisaties uitgevoerde programma's en instrumenten voor financiële ontwikkelingssteun, zodat deze aan de nieuwe SDGs kunnen worden aangepast; dringt er met name bij de Europese Investeringsbank, de Europese Bank voor wederopbouw en ontwikkeling, het Internationaal Monetair Fonds en de Wereldbank op aan om de hoogste normen voor verantwoorde financiering vast te stellen en de middelen beter toe te snijden op de behoeften van ontwikkelingslanden, onder meer via doeltreffende, specifiek voor armen bedoelde kredietfaciliteiten; roept er met name toe op de bedragen die de Europese Investeringsbank ter beschikking staan te vergroten ten opzichte van het huidige mandaat, teneinde de EIB-financiering aan lage-inkomenslanden verder op te voeren;

49.

dringt erop aan dat op de conferentie van Addis Abeba een solide, transparant en toegankelijk kader voor toezicht en verantwoordingsplicht overeengekomen wordt, zodat de investeringen en de voortgang op doeltreffende wijze kunnen worden getraceerd en gevolgd wat betreft specifieke toezeggingen en doelstellingen; roept op tot een internationaal initiatief om de kwaliteit van statistieken, gegevens en informatie te verbeteren, waaronder gegevens uitgesplitst naar inkomen, geslacht, leeftijd, ras, etniciteit en verblijfsstatus, handicap, geografische locatie en andere kenmerken die in de nationale context van belang zijn; verzoekt alle partijen te zorgen voor een transparante en efficiënte tenuitvoerlegging van hulp en financiering, met name door het VN-verdrag tegen corruptie te ondertekenen en toe te passen en door zich te verbinden tot systematische bekendmaking van nauwkeurige, actuele en vergelijkbare gegevens over ontvangsten en uitgaven en van begrotingsdocumenten; verzoekt de Commissie met name om toezicht en controle te blijven uitoefenen op haar financiering van hulpprogramma's en -projecten alsmede om adequate maatregelen te nemen bij aantoonbare gevallen van corruptie en wanbeheer; dringt er tevens bij de Commissie op aan haar steun voor de versterking van de rechterlijke macht en instanties voor corruptiebestrijding in ontwikkelingslanden te verhogen;

50.

roept op tot een internationaal initiatief om de kwaliteit van statistieken, gegevens en informatie te verbeteren teneinde de uitgaven, investeringen en vorderingen met betrekking tot specifieke verbintenissen en doelstellingen te kunnen volgen; is ingenomen met de mondiale inspanningen om ervoor te zorgen dat de gegevens die bij de uitvoering van de SDGs worden gebruikt, voldoende zijn uitgesplitst naar inkomen, geslacht, leeftijd en andere indicatoren, zodat het effect van het beleid adequaat kan worden geobserveerd;

51.

herhaalt dat er in aanvulling op het bbp een nieuwe reeks indicatoren nodig is om rekening te houden met de nieuwe maatschappelijke en ecologische uitdagingen, en dat deze reeks met name de menselijke ontwikkelingsindex, de Ginicoëfficiënt, een maatstaf voor gendergelijkheid, de CO2-voetafdruk en de ecologische voetafdruk zou moeten omvatten;

52.

verzoekt zijn voorzitter deze resolutie te doen toekomen aan de Raad, de Commissie, de vicevoorzitter van de Europese Commissie/hoge vertegenwoordiger van de Europese Unie voor buitenlandse zaken en veiligheidsbeleid, de secretaris-generaal van de VN en de medefacilitatoren voor het voorbereidingsproces van de Derde internationale conferentie over financiële middelen voor ontwikkeling.

27.9.2016   

NL

Publicatieblad van de Europese Unie

C 353/12

—

gezien zijn standpunt van 23 april 2009 over het voorstel voor een aanbeveling van de Raad betreffende patiëntveiligheid, met inbegrip van de preventie en bestrijding van zorginfecties (1),

—

gezien de aanbeveling van de Raad van 9 juni 2009 betreffende patiëntveiligheid, met inbegrip van de preventie en bestrijding van zorginfecties (2),

—

gezien Richtlijn 2011/24/EU van het Europees Parlement en de Raad van 9 maart 2011 betreffende de toepassing van de rechten van patiënten bij grensoverschrijdende zorg,

—

gezien de mededeling van 15 november 2011 met als titel Actieplan tegen het toenemende gevaar van antimicrobiële resistentie (COM(2011)0748),

—

gezien de conclusies van de Raad van 22 juni 2012 over „De gevolgen van antimicrobiële resistentie in de volksgezondheidssector en de veterinaire sector — een „één gezondheid”-perspectief”,

—

gezien zijn resolutie van 11 december 2012 over de microbiële uitdaging — het toenemende gevaar van antimicrobiële resistentie (3),

—

gezien de verslagen van 13 november 2012 en 19 juni 2014 van de Commissie aan de Raad op basis van de verslagen van de lidstaten over de uitvoering van de aanbeveling van de Raad (2009/C 151/01) betreffende patiëntveiligheid, met inbegrip van de preventie en bestrijding van zorginfecties (COM(2012)0658 en COM(2014)0371),

—

gezien zijn resolutie van 22 oktober 2013 over het verslag van de Commissie aan de Raad op basis van de verslagen van de lidstaten over de uitvoering van Aanbeveling (2009/C 151/01) van de Raad betreffende patiëntveiligheid, met inbegrip van de preventie en bestrijding van zorginfecties (4),

—

gezien Besluit nr. 1082/2013/EU van het Europees Parlement en de Raad van 22 oktober 2013 over ernstige grensoverschrijdende bedreigingen van de gezondheid,

—

gezien Speciale Eurobarometer 411 „Patiëntveiligheid en zorgkwaliteit”,

—

gezien het voortgangsverslag over het actieplan tegen het toenemende gevaar van antimicrobiële resistentie (SANTE/10251/2015),

—

gezien het voorstel van 10 september 2014 voor een verordening van het Europees Parlement en de Raad betreffende geneesmiddelen voor diergeneeskundig gebruik (2014/0257(COD)),

—

gezien het conceptueel kader voor de internationale classificatie voor patiëntveiligheid, dat door de Wereldgezondheidsorganisatie (World Health Organisation, WHO) werd opgesteld,

—

gezien de inspanningen van het Letse voorzitterschap voor het aanpakken van antimicrobiële resistentie, met name tuberculose en multiresistente tuberculose (MDR-TB, multi-drug resistant tuberculosis),

—

gezien de conclusies van de Raad van 1 december 2014 over patiëntveiligheid en kwaliteit van de gezondheidszorg, met inbegrip van de preventie en bestrijding van zorginfecties en antimicrobiële resistentie,

—

gezien het eerste gezamenlijk verslag van het Europees Centrum voor ziektepreventie en -bestrijding (ECDC), de Europese Autoriteit voor voedselveiligheid (EFSA) en het Europees Geneesmiddelenbureau (EMA) over de geïntegreerde analyse van de consumptie van antimicrobiële stoffen en het vóórkomen van antimicrobiële resistentie in bacteriën van mensen en voedselproducerende dieren (Joint Interagency Antimicrobial Consumption and Resistance Analysis — JIACRA),

—

gezien artikel 52 van zijn Reglement,

—

gezien het verslag van de Commissie milieubeheer, volksgezondheid en voedselveiligheid (A8-0142/2015),

A.

overwegende dat voor de kwaliteit van de gezondheidszorg de patiëntveiligheid de hoofdzaak is, met als fundamentele elementen een veiligheidscultuur bij de zorgverlening en een beheer van incidenten die de veiligheid van de patiënten in het gedrang brengen;

B.

overwegende dat het aantal gegevens over de prevalentie en incidentie van ongewenste voorvallen in de gezondheidssystemen van de lidstaten tot dusver beperkt is, maar constant toeneemt en overwegende dat de laatste beschikbare gegevens teruggaan tot 2008;

C.

overwegende dat naar schatting 8-12 % van de patiënten in ziekenhuizen in de Europese Unie te maken hebben met ongewenste voorvallen in verband met de zorg die hen wordt verstrekt en overwegende dat bijna de helft van deze voorvallen had kunnen worden voorkomen;

D.

overwegende dat de meest voorkomende ongewenste zorggerelateerde voorvallen de vorm aannemen van zorginfectie, bijwerkingen van medicijnen en complicaties tijdens of na de operatie;

E.

overwegende dat behoorlijke arbeidsomstandigheden en veiligheid op het werk voor gezondheidswerkers noodzakelijk zijn voor de patiëntveiligheid en de kwaliteit van de gezondheidszorg en overwegende dat het waarborgen van de patiëntveiligheid, de preventie en bestrijding van zorginfecties en de preventie van de verspreiding van multiresistente bacteriën erg moeilijk is in overbezette en onderbemande zorginstellingen;

F.

overwegende dat de huidige economische crisis meer druk heeft geplaatst op de begrotingen voor de gezondheidszorg van de lidstaten en dus gevolgen heeft voor de patiëntveiligheid, aangezien veel lidstaten de financiële en personele middelen in hun gezondheidszorgstelsels hebben verminderd zonder naar behoren de efficiëntie aan te pakken, maar eerder met de botte bijl;

G.

overwegende dat de economische crisis de bestaande ongelijkheden wat betreft de toegang tot gezondheidsdiensten verder heeft verscherpt;

H.

overwegende dat een continue opleiding van geneesheren en andere gezondheidswerkers noodzakelijk is om ongewenste voorvallen te vermijden (ook ongewenste voorvallen met drugs), die de gezondheidszorg in de EU naar schatting ongeveer 2,7 miljard EUR per jaar kosten aan zorguitgaven en goed zijn voor 1,1 % van alle ziekenhuisopnamen in de EU;

I.

overwegende dat elektronische patiëntendossiers (eHealth) en thuiszorg enorm zouden kunnen bijdragen aan de verbetering van de kwaliteit en efficiëntie van medische behandelingen, waardoor betere gezondheidszorg kan worden geleverd;

J.

overwegende dat een multidisciplinaire aanpak de kans op succesvolle medische behandelingen vergroot;

K.

overwegende dat patiënten, hun familieleden en patiëntenorganisaties een belangrijke rol spelen in het beijveren van veiligere gezondheidszorg, en hun rol moet worden bevorderd door patiënten meer zeggenschap te geven en op alle niveaus te laten deelnemen aan processen en beleid op het gebied van gezondheidszorg;

L.

overwegende dat thuiszorg een psychologische steun kan zijn voor patiënten waardoor betere gezondheidszorg kan worden geleverd;

M.

overwegende dat bij minder goed geïnformeerde mensen een groter antibioticagebruik wordt geconstateerd en dat een goede kennis van antibiotica burgers tot een meer verantwoord gebruik ervan zou kunnen zetten;

N.

overwegende dat 30 tot 50 % van de patiënten de geneesmiddelen die door hun arts werden voorgeschreven, niet innemen of ze innemen zonder het voorschrift van de arts na te leven;

O.

overwegende dat er in ziekenhuizen en onder huisartsen en dierenartsen belangenconflicten zijn die verband houden met de farmaceutische sector;

P.

overwegende dat zorginfecties een belangrijk probleem zijn voor de volksgezondheid in de lidstaten (volgens gegevens van het Europees Centrum voor ziektepreventie en -bestrijding (European Centre for Disease Prevention and Control, ECDC) wordt gemiddeld 1 patiënt op de 20 getroffen door een zorginfectie, oftewel 4,1 miljoen patiënten per jaar, en sterven 37 000 mensen in de EU jaarlijks aan de gevolgen van een ziekenhuisinfectie, terwijl 20 tot 30 % van die infecties door intensieve hygiëne- en controleprogramma's vermeden hadden kunnen worden) en een enorme druk leggen op de beperkte begrotingen van gezondheidsstelsels;

Q.

overwegende dat de ervaringen en ideeën van patiënten vaak verschillen van die van gezondheidswerkers en van grote waarde kunnen zijn om nieuwe manieren te vinden om zorginfecties te verminderen en te voorkomen;

R.

overwegende dat het aantal zorginfecties door multiresistente bacteriën toenemen;

S.

overwegende dat antimicrobiële resistentie wereldwijd toeneemt voor bacteriële pathogenen, waardoor zorginfecties vaker voorkomen en behandelingen van infectieziekten bij mensen en dieren op nationaal, Europees en internationaal niveau vaker mislukken;

T.

overwegende dat tegen 2050 naar schatting jaarlijks 10 miljoen mensen zullen sterven als gevolg van antimicrobiële resistentie;

U.

overwegende dat de resistentie tegen gangbare antibiotica voor de behandeling van ziekteverwekkende bacteriën in verschillende lidstaten minstens 25 % of meer is; overwegende dat antibioticaresistentie zich veel sneller verspreidt dan nieuwe antibiotica in de klinische praktijk worden opgenomen en dat dit te wijten is aan wetenschappelijke, financiële en met de regelgeving samenhangende uitdagingen;

V.

overwegende dat de meest recente studies aantonen dat antimicrobiële resistentie in ziekenhuizen — op enkele uitzonderingen na — de voorbije jaren in het algemeen is toegenomen in de EU;

W.

overwegende dat de EU schat dat elk jaar minstens 25 000 mensen sterven aan door resistente bacteriën veroorzaakte infecties en dat dit de gezondheidszorgstelsels naar schatting 1,5 miljard euro kost, volgens gegevens die in 2011 zijn verzameld door het ECDC;

X.

overwegende dat de kosten van geneesmiddelenresistente infecties oplopen tot naar schatting 1,5 miljard euro per jaar omwille van hogere uitgaven voor gezondheidszorg en een verlies aan productiviteit. overwegende dat patiënten die resistente bacteriën hebben opgelopen moeten worden geïsoleerd tijdens hun behandeling in het ziekenhuis en dat deze extra middelen 900 miljoen EUR kosten en tot 2,5 miljoen extra beddagen per jaar leiden;

Y.

overwegende dat een van de belangrijkste oorzaken van de verspreiding van antimicrobiële resistentie in ziekenhuizen een gebrekkige naleving van algemeen aanvaarde infectiepreventie- en beheersingsmaatregelen is;

Z.

overwegende dat eerstelijnsgeneesmiddelen steeds minder effectief worden tegen bacteriële pathogenen omwille van resistentie en tweede- en derdelijnsgeneesmiddelen niet altijd beschikbaar zijn en vaak toxischer, duurder en minder effectief zijn dan eerstelijnsgeneesmiddelen;

AA.

overwegende dat een van de belangrijkste oorzaken van antimicrobiële resistentie het misbruik van antimicrobiële stoffen, waaronder antibiotica, is en in het bijzonder het systematisch en buitensporig gebruik ervan;

AB.

overwegende dat de hoge mate van mobiliteit tussen de Europese gezondheidszorgstelsels en het toenemende grensoverschrijdende karakter van de gezondheidszorg in Europa de verspreiding van resistente micro-organismen van de ene lidstaat naar de andere kan bevorderen;

AC.

overwegende dat vaccinatieprogramma's een doeltreffend middel zijn in de strijd tegen antibioticaresistentie omdat ze een belangrijke rol spelen bij het terugdringen van het gebruik van antibiotica en daarmee ook van het ontstaan van antimicrobiële resistentie;

AD.

overwegende dat onderzoek en ontwikkeling van antimicrobiële stoffen bepaalde unieke uitdagingen stelt, waardoor er een langetermijnperspectief nodig is om expertise te ontwikkelen en toe te passen in laboratoria; overwegende dat het betreurenswaardig is dat veel onderzoekers met dergelijke expertise wegtrekken omwille van een gebrek aan particuliere en overheidsfinanciering;

AE.

overwegende dat een gebrek aan naleving van elementaire voorzorgsmaatregelen ten aanzien van persoonlijke hygiëne, zowel binnen als buiten het ziekenhuis, kan leiden tot een verhoogde verspreiding van ziekteverwekkers, met name van die welke resistent zijn tegen antimicrobiële middelen;

AF.

overwegende dat steeds meer wetenschappelijk bewijs aantoont dat er voor een goede handhygiëne in zorginstellingen methoden voor het drogen van de handen moeten worden gebruikt die microbiële kruisbesmetting door verspreiding via de lucht en aerosol niet bevorderen;

AG.

overwegende de aanwezigheid van resistente bacteriën op medische hulpmiddelen, ook wanneer deze volgens de specificaties van de fabrikant zijn gesteriliseerd;

AH.

overwegende dat het gebruik van antibiotica in de menselijke en de diergeneeskunde bijdraagt aan de ontwikkeling van antibioticaresistente genen in de omgeving die een bron van resistentie kunnen zijn in zowel mensen als dieren; overwegende dat dezelfde groepen antibiotica worden gebruikt in zowel de menselijke als in de diergeneeskunde en in beide sectoren gelijkaardige resistentiemechanismen zijn ontstaan;

AI.

overwegende dat in de intensieve veeteelt antibiotica vaak ongepast en routinematig aan vee, gevogelte en vis worden gevoederd om een snellere groei te bevorderen en ook algemeen als preventief middel worden gebruikt om de verspreiding van ziekten te voorkomen die verband houden met de krappe, benauwde en stresserende omstandigheden waarin dieren worden gehouden en die hun immuunsysteem onderdrukken, en om de onhygiënische omstandigheden waarin de dieren worden gehouden te compenseren;

AJ.

overwegende dat het „One Health”-concept, dat wordt gesteund door de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) en de Wereldorganisatie voor diergezondheid (OIE), erkent dat de gezondheid van mensen, dieren en ecosystemen onderling zijn verbonden; overwegende dat voedingsmiddelen van dierlijke oorsprong een rechtstreekse bron van resistente zoönotische pathogenen kunnen zijn; overwegende dat het gebruik van antibiotica bij dieren, vooral die voor menselijke consumptie en in de intensieve veeteelt gehouden, gevolgen kan hebben voor antibioticaresistentie bij mensen;

AK.

overwegende dat een systematische toepassing van de „One Health”-benadering, waarbij medisch personeel in zowel de menselijke als de diergeneeskunde initiatieven neemt om resistente infecties te voorkomen en het gebruik van antibiotica te verminderen, zorginfecties binnen de ziekenhuizen en daarbuiten kan voorkomen;

AL.

overwegende dat volgens de WHO in verschillende landen van de EU het gebruik van antimicrobiële stoffen voor vee vele malen hoger ligt dan het gebruik voor mensen (5);

AM.

gezien het feit dat volgens Europese consumentenorganisaties in zes landen van de EU meer dan 70 % van de onderzochte vleesproducten besmet bleek te zijn met voor antibiotica resistente bacteriën, terwijl in acht andere landen deze bacteriën in 50 % van de monsters werden aangetroffen (6);

AN.

overwegende dat er een hoge mate van fluorchinolonenresistentie bij Campylobacter is waargenomen en dat het merendeel van de Campylobacterinfecties bij mensen voortkomt uit de behandeling, verwerking of consumptie van kippenvlees; overwegende dat een dergelijke mate van hoge resistentie doeltreffende behandelingsopties voor Campylobacterinfecties bij mensen vermindert;

AO.

overwegende dat subtherapeutisch antibioticagebruik, waarbij lage geneesmiddelendoses als groeibevorderaar voor vee worden toegediend, sinds 2006 in de EU verboden is;

AP.

overwegende dat de overgrote meerderheid van diervoeders met medicinale werking voor landbouwhuisdieren antimicrobiële stoffen bevat;

AQ.

overwegende dat het gebruik van antimicrobiële stoffen bij gezelschapsdieren een bijkomende risicofactor vormt voor de ontwikkeling en overdracht van antibioticaresistentie bij de mens en dat deze toenemende trend van antibioticaresistentie in veterinaire klinieken voor gezelschapsdieren dezelfde trend volgt als die in ziekenhuizen;

AR.

overwegende dat het risico op overdracht van antimicrobiële resistentie bij gezelschapsdieren op de mens niet volledig kan worden gekwantificeerd en dat dit verder moet worden onderzocht;

AS.

overwegende dat wordt erkend dat de huidige wetgeving betreffende geneesmiddelen voor diergeneeskundig gebruik niet in voldoende instrumenten voorziet om een adequate beheersing van de gevaren voor de menselijke gezondheid die zijn te wijten aan het gebruik van antimicrobiële stoffen voor dieren, te waarborgen;

AT.

overwegende dat het off-labelgebruik van antibiotica zowel een probleem is in de menselijke als in de diergeneeskunde;

AU.

overwegende dat farmaceutische bedrijven geneigd zijn om nieuwe antibiotica toe te voegen binnen bestaande groepen van antibiotica, in plaats van echt nieuwe antimicrobiële stoffen te ontdekken en ontwikkelen met als gevolg dat er sneller resistentie ontstaat tegen deze nieuwe antibiotica dan tegen geneesmiddelen met een echt nieuw werkingsmechanisme;

AV.

overwegende dat het nodig is om farmaceutische laboratoria aan te moedigen nieuwe antibiotica te ontwikkelen door na te denken over de invoer van stimulerende maatregelen en alternatieve bedrijfsmodellen als compensatie voor innovatie;

AW.

het van essentieel belang is farmaceutische bedrijven aan te moedigen te (blijven) investeren in de ontwikkeling van antimicrobiële stoffen, in het bijzonder die die actief zijn tegen ziektes waarvoor antimicrobiële resistentie een ernstig probleem vormt, in het bijzonder:

alsook in de ontwikkeling van andere methoden om zorginfecties te bestrijden zonder antibiotica;

AX.

overwegende dat dit kan worden bereikt door belangrijke wetenschappelijke, economische of met de regelgeving samenhangende uitdagingen aan te pakken die de ontwikkeling van antibiotica hebben afgeremd, en door in het bijzonder investeringen in onderzoek en ontwikkeling te stimuleren en te concentreren op de belangrijkste behoeften van de volksgezondheid en tegelijkertijd de duurzaamheid van nationale zorgstelsels te bewaren;

AY.

overwegende dat artikel 4, lid 2 van Richtlijn 2001/18/EG een termijn vastlegt voor het gebruik van genen welke resistentie tegen antibiotica tot expressie brengen in transgene planten;

AZ.

overwegende dat productspecialisten nooit therapeutische behandelingen mogen uitvoeren, maar enkel medisch personeel mogen ondersteunen indien het dit vereist, bijvoorbeeld bij het monteren en demonteren van specifieke instrumenten;

BA.

overwegende dat de bepalingen van Richtlijn 2011/24/EU betreffende grensoverschrijdende gezondheidszorg in de hele EU worden toegepast, waardoor het des te relevanter is dat Europese patiënten worden geïnformeerd over patiëntveiligheid in de verschillende lidstaten;

BB.

overwegende dat patiëntenrechten en het vertrouwen van het publiek in gezondheidsdiensten moeten worden gegarandeerd door ervoor te zorgen dat de lidstaten systemen op poten stellen om billijke financiële compensatie te geven bij ongewenste voorvallen die te wijten zijn aan fout medisch handelen;

BC.

overwegende dat het internet de grootste ongereguleerde geneesmiddelenmarkt ter wereld is; overwegende dat 62 % van de online gekochte geneesmiddelen vals blijkt te zijn of niet aan de norm voldoet; overwegende dat er een zeer hoog percentage farmaceutische ondernemers bestaat die illegaal online werkt en dat de wereldwijde jaaromzet van de illegale verkoop van receptplichtige geneesmiddelen online op 200 miljard USD wordt geschat;

BD.

overwegende dat volgens artikel 168 van het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie het optreden van de Unie, dat een aanvulling vormt op het nationale beleid, gericht dient te zijn op verbetering van de volksgezondheid, preventie van ziekten en aandoeningen bij de mens en het wegnemen van bronnen van gevaar voor de fysieke en mentale gezondheid;

1.

herinnert eraan dat de geneesmiddelenwetgeving van de EU is ingevoerd om de patiëntveiligheid te beschermen; herinnert aan bovengenoemde resolutie van 22 oktober 2013 over het verslag van de Commissie aan de Raad op basis van de verslagen van de lidstaten over de uitvoering van Aanbeveling (2009/C 151/01) van de Raad betreffende patiëntveiligheid, met inbegrip van de preventie en bestrijding van zorginfecties;

2.

uit zijn tevredenheid over de verbetering van het bewakingssysteem voor zorginfecties in de EU en de andere recente maatregelen die bepaalde lidstaten hebben genomen om de algemene patiëntveiligheid te verbeteren en de incidentie van zorginfecties te verminderen, en meer bepaald de vooruitgang die de lidstaten hebben geboekt bij het ontwikkelen van strategieën en programma's voor patiëntveiligheid, met inbegrip van het opnemen van patiëntveiligheid in gezondheidswetgeving, en meldings- en leersystemen;

3.

stelt echter vast dat uit het tweede verslag over de tenuitvoerlegging blijkt dat de lidstaten niet even snel vooruitgang boeken op het vlak van patiëntveiligheid en betreurt het dat in sommige lidstaten de uitvoering van onder meer de aanbevelingen van de Raad was vertraagd, mogelijk ten gevolge van financiële beperkingen ten gevolge van de economische crisis;

4.

betreurt dat besparingsmaatregelen hebben geleid tot een inkrimping van het schoonmaakpersoneel in ziekenhuizen en andere zorginstellingen in Europa, gezien de cruciale rol die het schoonmaakpersoneel speelt in het waarborgen van een hoge mate van hygiëne;

5.

vraagt de lidstaten om ervoor te zorgen dat de veiligheid van de patiënt in deze tijden van economische crisis niet in het gedrang komt door besparingsmaatregelen en dat de gezondheidszorg over toereikende middelen blijft beschikken en meer bepaald de schadelijkste maatregelen te vermijden, zoals kortetermijnbesparingen die leiden tot hoge kosten op de middellange en lange termijn, maar daarentegen de nadruk te leggen op de verdere ontwikkeling van een uiterst kwalitatieve en efficiënte gezondheidszorg; raagt de lidstaten ervoor te zorgen dat er voldoende opgeleid of gespecialiseerd personeel voor infectiebestrijding en ziekenhuishygiëne beschikbaar is voor een patiëntgerichte aanpak;

6.

verzoekt de lidstaten concrete en ambitieuze kwantitatieve doelstellingen te bepalen om het antibioticagebruik te verminderen;

7.

is tevreden over het werk van de EU-werkgroep voor patiëntveiligheid en zorgkwaliteit die vertegenwoordigers van alle 28 EU-landen, EVA-landen, internationale organisaties en EU-organen samenbrengt en de ontwikkeling van de EU-agenda inzake patiëntveiligheid en kwaliteit ondersteunt;

8.

verzoekt de Commissie om de tenuitvoerlegging van de bepalingen over patiëntveiligheid in de lidstaten te blijven monitoren en indien nodig nieuwe richtsnoeren te ontwikkelen;

9.

is tevreden over het werk dat de OESO met medefinanciering van de EU heeft afgeleverd in verband met vergelijkbare indicatoren om patiëntveiligheid te beoordelen; vraagt de lidstaten deze indicatoren toe te passen om patiëntveiligheid te beoordelen;

10.

merkt op dat het belangrijk is patiëntveiligheid op te nemen in het onderwijs en de interne opleiding en bijscholing van gezondheidswerkers en medisch personeel in alle lidstaten;

11.

wijst op de mogelijke voordelen van eHealth voor het verminderen van ongewenste voorvallen door informatiestromen op te sporen en het begrip over medische processen te verbeteren alsook via digitale voorschriften en waarschuwingen over interactie tussen geneesmiddelen; vraagt de Commissie en de lidstaten de mogelijkheden van eHealth op het vlak van patiëntveiligheid, waaronder de invoer van elektronische patiëntendossiers, verder te onderzoeken en om de mate van samenwerking te intensiveren door hun ervaring, kennis en goede praktijken in deze sector te delen;

12.

roept de Europese Commissie en de lidstaten op om het potentieel van mobiele gezondheid (mhealth) voor de efficiëntie van gezondheidszorg, de incidentie van ziekenhuisopnamen en de jaarlijkse vermindering van kosten van de gezondheidszorg per hoofd te beoordelen;

13.

merkt op dat het gebruik van antibiotica en het optreden van antimicrobiële resistentie erg verschilt tussen de lidstaten en moedigt de lidstaten aan om beste praktijken toe te passen;

14.

onderstreept dat het dringend nodig is om onderzoek en ontwikkeling in de diergeneeskunde te bevorderen op EU- en nationaal niveau;

15.

dringt er bij de lidstaten op aan de volgende maatregelen uit te voeren of te ontwikkelen:

16.

verzoekt de lidstaten om mogelijk misbruik bij de vernieuwing en het hergebruik van medische apparatuur die oorspronkelijk voor eenmalig gebruik is ontworpen en geëtiketteerd, te onderzoeken;

17.

dringt er bij de lidstaten op aan om bewustmakingsprogramma's voor medisch personeel, andere gezondheidswerkers, dierenartsen en het publiek te verbeteren en de nadruk te leggen op het gebruik van antibiotica en de preventie van infecties;

18.

vraagt het Europees Geneesmiddelenbureau (European Medicines Agency, EMA) richtsnoeren te ontwikkelen over het off label/vergunningsvrij gebruik van geneesmiddelen op basis van medische behoefte en eveneens een lijst op te stellen van off label geneesmiddelen die worden gebruikt ondanks het feit dat er vergunde alternatieven voor bestaan;

19.

verzoekt de Commissie en het Europees Centrum voor ziektepreventie en -bestrijding om richtsnoeren te ontwikkelen voor medisch personeel, patiënten en hun families over het effectief wassen en drogen van de handen, en het gebruik van methoden voor het drogen van de handen die microbiële kruisbesmetting door verspreiding via de lucht en aerosol niet bevorderen, aan te moedigen;

20.

onderstreept de noodzaak om zowel de communicatie tussen, als het onderwijs en de opleiding van dierenartsen en landbouwers grondig te verbeteren;

21.

spoort de Commissie opnieuw aan om zo snel mogelijk te komen met een wetsvoorstel om verplicht een informatiekader over het geneesmiddel op te nemen in de bijsluiter; de informatie in dat kader moet duidelijk leesbaar en opvallend gepresenteerd zijn en is goed van de overige tekst te onderscheiden; het kader moet een korte beschrijving van de nodige feiten over het geneesmiddel bevatten zodat de patiënt het nut en de eventuele risico's van het geneesmiddel begrijpt en het op een veilige, juiste manier gebruikt. dit omvat onder andere advies over het correcte en passende gebruik van antibiotica;

22.

roept de Commissie en de lidstaten op de introductie van het Europese logo zoals voorzien in Uitvoeringsverordening (EU) nr. 699/2014 te bevorderen om internetapotheken die op afstand geneesmiddelen aan de bevolking te koop aanbieden goed te onderscheiden en de consument zo te behoeden voor aankoop van valse geneesmiddelen, die vaak gevaarlijk zijn voor de gezondheid;

23.

herinnert eraan dat op grond van Besluit nr. 1082/2013/EU over ernstige grensoverschrijdende bedreigingen van de gezondheid, de lidstaten geactualiseerde voorbereidingsplannen en een draaiboek op nationaal niveau aan de Commissie moeten voorleggen, en verzoekt de lidstaten de relevante informatie volgens het tijdschema zoals vastgelegd in dit besluit te presenteren;

24.

spoort de lidstaten aan om gezondheidswerkers aan te moedigen patiënten regelmatig te adviseren over hoe ze het gevaar voor hun veiligheid kunnen beperken door contact met de gezondheidszorg;

25.

moedigt de lidstaten aan om onafhankelijke organen op te richten om contact te houden met professionelen teneinde hen bewust te maken van en waarschuwingen te verspreiden over gevaren voor de patiëntveiligheid;

26.

vraagt de lidstaten hun systemen voor de verslaglegging over ongewenste voorvallen en medische fouten te verbeteren door maatregelen te ontwikkelen die gezondheidswerkers en patiënten aanmoedigen nauwkeurig, niet-beschuldigend en anoniem te rapporteren en te overwegen een elektronisch systeem in te voeren om de rapportering door patiënten te vergemakkelijken en verbeteren;

27.

verzoekt de lidstaten om maatregelen te nemen die niet enkel de kwantiteit, maar ook de kwaliteit van de rapportering over ongewenste voorvallen zouden verbeteren, opdat de rapportering degelijke informatie bevat die de patiëntveiligheid daadwerkelijk verbetert, en een systeem in te voeren waarin gegevens makkelijk terug te vinden zijn en dat een uitvoerige en systematische beoordeling verschaft;

28.

verzoekt de Commissie gestandaardiseerde enquêtes te ontwikkelen om gegevens te verzamelen over zorginfecties;

29.

dringt er bij de lidstaten op aan strenger toe te zien op het verbod van niet-medisch extern personeel om medische behandelingen uit te voeren en dit verbod te doen naleven;

30.

roept de lidstaten op patiënten in te lichten over de risico’s en preventieve maatregelen met betrekking tot ongewenste voorvallen in de gezondheidszorg en over de beschikbare klachtenprocedures en juridische mogelijkheden, bijvoorbeeld via een vertegenwoordiger van patiëntenrechten, indien zich een ongewenst voorval voordoet;

31.

dringt er bij de lidstaten op aan de nodige maatregelen te treffen om belangenverstrengelingen van artsen en dierenartsen met betrekking tot het voorschrijven en de verkoop van geneesmiddelen te voorkomen;

32.

vraagt de lidstaten ervoor te zorgen dat patiënten die het slachtoffer zijn van een zorginfectie of een medische fout gemakkelijk toegang kunnen krijgen tot volledige informatie over de bestaande klachten- en verhaalmechanismen;

33.

verzoekt de Commissie te rapporteren over de nationale praktijken in verband met collectief verhaal in gevallen van zorginfecties;

34.

erkent de waarde van burgerinitiatieven, zoals het Europees handvest voor patiëntenrechten op basis van het Handvest van de grondrechten van de Europese Unie, en de Europese dag van de patiëntenrechten, die sinds 2007 elk jaar op 18 april wordt georganiseerd; vraagt de Commissie en de lidstaten de Europese dag van de patiëntenrechten op lokaal, nationaal en EU-niveau te steunen;

35.

uit zijn tevredenheid over het werk van de Commissie op het vlak van antimicrobiële resistentie en de preventie en bestrijding van zorginfecties alsook de coördinatie- en toezichtswerkzaamheden van het Europees Centrum voor ziektepreventie en -bestrijding, met name in het kader van het Europees netwerk voor de surveillance van antimicrobiële resistentie (EARS-net), het Europees netwerk voor de surveillance van het gebruik van antimicrobiële stoffen (ESAC-net) en het netwerk voor de surveillance van zorginfecties (HAI-net));

36.

is verheugd over de gezamenlijke coördinatie- en surveillancewerkzaamheden op het vlak van antimicrobiële resistentie van het ECDC, het EMA en de Europese Autoriteit voor voedselveiligheid (European Food Safety Authority, EFSA);

37.

stelt met bezorgdheid vast dat tussen 2010 en 2013 het percentage K. pneumoniae dat resistent is tegen fluorchinolonen, cefalosporines van de derde generatie en aminoglycosides alsook gecombineerd resistent tegen alle drie antibioticagroepen en resistent tegen carbapenems, een groep reserveantibiotica, aanzienlijk is toegenomen in veel lidstaten en op EU-niveau; stelt ook vast dat tijdens dezelfde periode voor E. coli de resistentie tegen cefalosporines van de derde generatie eveneens aanzienlijk is toegenomen in veel lidstaten en op EU-niveau; stelt voorts vast dat het in bepaalde regio’s van Europa in tot wel 20 % van alle nieuwe tuberculosegevallen om multiresistente tuberculose gaat en dat het percentage succesvolle behandelingen van multiresistente tbc alarmerend laag is;

38.

stelt met bezorgdheid vast dat in landen met wijdverspreide multiresistentie, met inbegrip van resistentie tegen carbapenems, nog maar enkele therapeutische opties beschikbaar zijn, waaronder de behandeling met polymyxinen; benadrukt dat de aanwezigheid van tegen polymyxinen resistente bacteriën in deze landen een dringende waarschuwing is dat het aantal opties voor de behandeling van besmette patiënten steeds beperkter wordt;

39.

merkt op dat infecties met antimicrobieel resistente bacteriën in zeer veel gevallen dure ziekenhuisopnames tot gevolg hebben en de toepassing van alternatieve en duurdere behandelingen vereisen, wat een grotere belasting voor de gezondheidsstelsels van de lidstaten met zich brengt;

40.

betreurt het dat er de voorbije 25 jaar weinig bewustzijn was over het belang om antimicrobiële stoffen, en antibiotica in het bijzonder, rationeel te gebruiken en dat de geneesmiddelenontwikkeling op het vlak van antimicrobiële geneesmiddelen in die periode stagneerde, met name door het ontstaan van wetenschappelijke, financiële en met de regelgeving samenhangende belemmeringen;

41.

merkt op dat zowel het Horizon 2020- als het derde volksgezondheidsprogramma van de EU de nadruk hebben gelegd op zorginfecties en antimicrobiële resistentie;

42.

wijst erop dat sommige bestaande doeltreffende antibiotica in een aantal lidstaten niet beschikbaar zijn, wat leidt tot onjuiste keuzes voor de medicamenteuze behandeling, en roept de lidstaten en de Commissie derhalve op te onderzoeken hoe ervoor kan worden gezorgd dat er doeltreffende antibiotica beschikbaar blijven op de markt;

43.

stelt vast dat antibioticaresistentie vaak het voorschrijven van een gepaste antibioticabehandeling vertraagt, en dat de toediening van een ongepaste of laattijdige antibioticabehandeling ernstige complicaties veroorzaakt bij patiënten met ernstige infectieziektes en soms de dood tot gevolg kan hebben;

44.

stelt met grote bezorgdheid vast dat een fors aantal dieren is besmet met antibioticaresistente bacteriën en dat het risico bestaat van een overdracht van deze bacteriën van besmet vlees op consumenten;

45.

stelt met grote bezorgdheid vast dat er een verband bestaat tussen het diergeneeskundig gebruik van antimicrobiële stoffen en de ontwikkeling van antimicrobiële resistentie bij landbouwers en dat het risico bestaat van een verspreiding van die resistentie in het geval van ziekenhuisbehandelingen;

46.

is ingenomen met initiatieven en maatregelen die door de lidstaten, dierenartsen en eigenaren van dieren worden genomen voor een verantwoord gebruik van antimicrobiële stoffen bij dieren en voor een vermindering van het gebruik van die stoffen in de dierhouderij;

47.

acht onderzoek naar nieuwe antimicrobiële geneesmiddelen van het hoogste belang en verzoekt de Commissie het Europees Fonds voor strategische investeringen (EFSI) te gebruiken om onderzoek door bijvoorbeeld bestaande ondersteunende structuren als het Initiatief inzake innovatieve geneesmiddelen (IMI) te stimuleren;

48.

vraagt dat er meer aandacht komt voor de ontwikkeling van nieuwe antimicrobiële stoffen die zich op nieuwe doelwitten richten;

49.

is verheugd over en moedigt verder onderzoek naar echt nieuwe antimicrobiële geneesmiddelen aan, in het bijzonder naar antibiotica die actief zijn tegen wijdverspreide multiresistente Gram-negatieve bacteriën en tegen ziekten die bijzonder gevoelig zij voor antimicrobiële resistentie, zoals K. pneumoniae, Acinetobacter, E. coli, hiv, Staphylococcus aureus, tuberculose en malaria; wijst er met klem op dat het van het hoogste belang is om in de eerste plaats voor een verantwoordelijk en verstandig gebruik van antimicrobiële stoffen te zorgen; is verheugd over en moedigt verder onderzoek aan naar alternatieve methoden om zorginfecties te bestrijden zonder antibiotica en multiresistente tuberculose te bestrijden;

50.

roept de Commissie en de lidstaten op onderzoeks- en ontwikkelingsactiviteiten te bespoedigen om in nieuwe instrumenten te voorzien ter bestrijding van bacteriële infecties die zich in Europa in toenemende mate verspreiden;

51.

roept de Commissie en de lidstaten op om prikkels voor samenwerking tussen de publieke en de particuliere sector te versterken teneinde onderzoek en ontwikkeling op het gebied van antibiotica nieuw leven in te blazen;

52.

roept de lidstaten op de mate van samenwerking op het gebied van patiëntveiligheid en de bestrijding van antimicrobiële resistentie te intensiveren om de verspreiding van resistente micro-organismen van de ene lidstaat naar de andere te beperken en te verminderen;

53.

verzoekt de Commissie en de lidstaten gebruik te maken van regelingen voor „adaptive pathways” en andere regelgevingsinstrumenten die de patiënt eerder toegang bieden tot innovatieve antimicrobiële stoffen ter behandeling van infecties met resistente ziekteverwekkers;

54.

roept de Commissie en de lidstaten op om gebruik te maken van het „adaptive pathways”-programma van het Europees Geneesmiddelenbureau en alle beschikbare regelgevingsinstrumenten te benutten om patiënten zo snel mogelijk toegang te verschaffen tot innovatieve antimicrobiële behandelingen;

55.

benadrukt dat de patiënt in het middelpunt van elk gezondheidsbeleid moet staan en speekt zich uit voor grotere gezondheidskennis van patiënten en een grotere betrokkenheid van de patiënt bij de behandelingskeuze;

56.

acht het van essentieel belang dat de Commissie zorgt voor een vervolg op het EU-actieplan over antimicrobiële resistentie na 2016, waarbij bijzondere nadruk moet worden besteed aan het aanpakken van wetenschappelijke, economische of met de regelgeving samenhangende uitdagingen met betrekking tot antimicrobiële resistentie en tevens aandacht dient te worden besteed aan de voorkoming en bestrijding van zorginfecties;

57.

herinnert eraan dat zelfmedicatie met antibiotica strikt moet worden verboden en dat de bevoegde nationale autoriteiten van de lidstaten ten aanzien van antibacteriële stoffen een „alleen op voorschrift”-beleid moeten handhaven;

58.

vraagt de lidstaten gepaste maatregelen te nemen ter bevordering van verantwoord en verstandig gebruik van alle antimicrobiële stoffen, en in het bijzonder antibiotica die als laatstelijnsbehandeling van bacteriële infecties in ziekenhuizen worden beschouwd, in de menselijke geneeskunde, vermits ongepast preventief gebruik van antibiotica (ook in ziekenhuizen) een van de belangrijkste oorzaken is van het ontstaan van antibioticaresistentie;

59.

roept de lidstaten op de toegang tot hoogwaardige geneesmiddelen en de inachtneming van de volledige behandelingscyclus voor alle patiënten te bevorderen en daarbij specifieke ondersteuning te bieden voor de meest kwetsbare patiënten, om op die manier het ontstaan van resistenties te voorkomen;

60.

dringt er bij de lidstaten op aan ook onderzoek te doen naar de zogenaamde „vergeten” antibiotica om de keuze in middelen te kunnen vergroten;

61.

verzoekt de Commissie medewerking te verlenen aan de WHO om een nieuw economisch model te ontwikkelen dat rekening houdt met problemen en behoeften op het gebied van de volksgezondheid;

62.

roept de Commissie en de lidstaten op een bezinningsproces in gang te zetten met het oog op de ontwikkeling van een nieuw economisch model waarbij de vergoeding voor een nieuw antibioticum wordt losgekoppeld van de verkochte hoeveelheid, die het maatschappelijke belang van een nieuw antibioticum weerspiegelt en de onderneming voldoende rendement op haar investeringen biedt, waarbij de koper het recht zou verwerven om het product te gebruiken en volledige zeggenschap zou hebben over de hoeveelheid;

63.

dringt er bij de lidstaten op aan de volgende maatregelen uit te voeren of te ontwikkelen:

64.

verzoekt de Commissie na te denken over de gevolgen van de grotere mobiliteit waarin Richtlijn 2011/24/EU voorziet, in verband met de sterkere antimicrobiële resistentie die zich zou kunnen voordoen als patiënten door heel Europa reizen voor behandeling;

65.

uit zijn bezorgdheid over het feit dat uit het gezamenlijk verslag van de EFSA en het ECDC inzake antimicrobiële resistentie blijkt dat bacteriën die het vaakst door voedsel overgedragen infecties veroorzaken, zoals Salmonella en Campylobacter, een aanzienlijke resistentie tegen veel gebruikte antimicrobiële stoffen vertonen;

66.

herhaalt zijn verzoek uit zijn resolutie van 27 oktober 2011 over het gevaar van antimicrobiële resistentie (7) voor de volksgezondheid om een einde te maken aan het profylactisch gebruik van antibiotica in de veehouderij, waarbij moet worden benadrukt dat de sectoren veehouderij en intensieve visteelt zich moeten concentreren op ziektepreventie door een goede hygiëne in acht te nemen, de dieren goed onder te brengen, goede veehouderijpraktijken toe te passen en strenge bioveiligheidsmaatregelen te treffen in plaats van preventief gebruik te maken van antibiotica;

67.

vraagt de lidstaten de volgende maatregelen in te voeren of te ontwikkelen:

68.

dringt er bij de lidstaten op aan belangenconflicten van dierenartsen die zowel antibiotica voorschrijven als antibiotica verkopen alsook de financiële prikkels waaraan zij zijn blootgesteld te reguleren;

69.

verzoekt het Europees Geneesmiddelenbureau een lijst op te stellen van antibiotica die bij dieren worden gebruikt en waarvoor een aanzienlijk volksgezondheidrisico is vastgesteld;

70.

dringt er bij de nationale autoriteiten en het EMA op aan de volgende maatregelen te ontwikkelen:

71.

vraagt de medewetgever bij de onderhandelingen over het voorstel voor een verordening betreffende geneesmiddelen voor diergeneeskundig gebruik (2014/0257(COD)), in lijn met het „One Health”-beginsel op te treden, en meer bepaald:

72.

verzoekt de medewetgever om bij de onderhandelingen over het voorstel voor een verordening betreffende de productie, het in de handel brengen en het gebruik van diervoeders met medicinale werking en tot intrekking van Richtlijn 90/167/EEG van de Raad (2014/0255(COD)) te waarborgen dat deze verordening in voorschriften voorziet die zijn gericht op een substantiële beperking van het gebruik van antimicrobiële stoffen bevattende diervoeders met medicinale werking bij voedselproducerende dieren, en met name op een streng verbod op het preventief gebruik van antimicrobiële stoffen in diervoeders met medicinale werking;

73.

verzoekt de Commissie en het ECDC de mogelijke directe of indirecte schade, die voortkomt uit het gebruik van antimicrobiële stoffen bij gezelschapsdieren te onderzoeken en risicobeperkende maatregelen voor risico's op antimicrobiële resistentie die van huisdieren op mensen kunnen worden overgedragen uit te werken;

74.

wijst erop dat sommige lidstaten van de EU reeds met succes een einde hebben gemaakt aan het preventief gebruik van antibiotica op het boerenbedrijf; verzoekt de Commissie derhalve met een wetgevingsvoorstel te komen ter beëindiging van het preventief gebruik van antibiotica;

75.

spoort de lidstaten aan samen te werken bij de vaststelling van minimumnormen op het gebied van patiëntveiligheid en indicatoren voor de veiligheid en de kwaliteit van de gezondheidszorg op EU-niveau, in overleg met alle relevante belanghebbenden, met inbegrip van patiëntenorganisaties;

76.

vraagt de Commissie en de lidstaten een dialoog met alle belanghebbenden verder uit te bouwen en een gecoördineerde, alomvattende en duurzame EU-strategie voor patiëntveiligheid te ontwikkelen alsook concrete oplossingen voor te stellen die op EU-, nationaal, regionaal, lokaal niveau en/of niveau van de eerstelijnszorg kunnen worden toegepast;

77.

roept de lidstaten en de Commissie op om samen met de WHO een bezinningsproces in gang te zetten met het oog op de ontwikkeling van een nieuw economisch model waarbij de vergoeding voor een nieuw antibioticum wordt losgekoppeld van de verkochte hoeveelheid en de onderneming een billijk rendement op haar investeringen wordt geboden, onder waarborging van de duurzaamheid van de nationale gezondheidsstelsels;

78.

roept de Commissie, de lidstaten en de farmaceutische industrie op om Europese partnerschappen tussen de academische wereld en de farmaceutische industrie naar het voorbeeld van het Initiatief inzake innovatieve geneesmiddelen (IMI) optimaal gestalte te geven;

79.

moedigt farmaceutische bedrijven, regeringen en de academische wereld aan hun beste capaciteiten (infrastructuur, verbindingen, ideeën en financiële middelen) in te zetten voor grensverleggend fundamenteel onderzoek en preconcurrentiële gezamenlijke projecten; is van mening dat aan het initiatief innovatieve geneesmiddelen flexibiliteit moet worden gegeven om nieuwe bevindingen van deze projecten te onderzoeken;

80.

verzoekt de Commissie na te denken over een wetgevingskader om de ontwikkeling van nieuwe antibiotica te stimuleren, bijvoorbeeld in de vorm van een instrument dat het gebruik van antibiotica bij de mens regelt, vergelijkbaar met het instrument dat is voorgesteld voor het gebruik van antibiotica bij dieren;

81.

pleit voor meer publiek-private samenwerkingsverbanden zoals het Initiatief inzake innovatieve geneesmiddelen (IMI) en programma’s als „New Drugs for Bad Bugs”, COMBACTE, TRANSLOCATION, Drive AB of ENABLE, teneinde te profiteren van de kracht van samenwerking;

82.

is verheugd over het initiatief voor gezamenlijke programmering inzake antimicrobiële resistentie, waardoor de lidstaten overeenstemming kunnen bereiken over onderzoeksbehoeften zodat overlapping wordt vermeden en vraagt om méér financiering voor de ontwikkeling van nieuwe geneesmiddelen en andere methodes dan antibiotica om antimicrobiële resistentie te bestrijden;

83.

moedigt de Europese Unie aan toe te treden tot het mondiale innovatiefonds dat is voorgesteld in het kader van het in het VK uitgevoerde onderzoek inzake antimicrobiële resistentie („Antibiotic Resistance Review”), teneinde grensverleggend onderzoek te bevorderen;

84.

verzoekt de Commissie en de lidstaten om eenvoudig toe te passen diagnostische instrumenten te bevorderen om ervoor te zorgen dat, met name in de ambulante sector, gemakkelijker een goede diagnose kan worden gesteld voordat antibiotica worden voorgeschreven of toegediend;

85.

moedigt de Europese Unie aan om elk wereldwijd initiatief dat de middelen ter bestrijding van antibioticaresistentie helpt versterken en onderzoek op dit domein ondersteunt, te bevorderen en aan deze initiatieven deel te nemen;

86.

verzoekt de Commissie om in samenwerking met de lidstaten aanbevelingen op te stellen inzake de voedselveiligheidsnormen die moeten worden toegepast met betrekking tot de aanwezigheid van (multi)resistente ziekteverwekkers en/of gespecificeerde resistentiedeterminanten;

87.

benadrukt dat antimicrobiële resistentie is uitgegroeid tot een ernstig probleem dat dringend moet worden aangepakt; verzoekt de Commissie te overwegen om wetgeving betreffende verstandig gebruik van antibiotica voor te stellen indien binnen vijf jaar na de publicatie van deze aanbevelingen weinig of geen vooruitgang is geboekt in de lidstaten;

88.

verzoekt zijn Voorzitter deze resolutie te doen toekomen aan de Raad, de Commissie, het Comité van de Regio's en de lidstaten.

27.9.2016   

NL

Publicatieblad van de Europese Unie

C 353/27

—

gezien zijn resolutie van 5 februari 2013 over betere toegang tot financiering voor kmo's (1),

—

gezien zijn resolutie van 15 januari 2014 over de herindustrialisering van Europa ter bevordering van concurrentievermogen en duurzaamheid (2),

—

gezien zijn resolutie van 27 november 2014 over de herziening van de richtsnoeren van de Commissie voor effectbeoordeling en de rol van de kmo-test (3),

—

gezien de mededeling van de Commissie „Denk eerst klein, een „Small Business Act” voor Europa” (COM(2008)0394),

—

gezien de mededeling van de Commissie "Evaluatie van de „Small Business Act” voor Europa (COM(2011)0078),

—

gezien de mededeling van de Commissie „Mogelijkheden voor hulpbronnen-efficiëntie in de bouwsector” (COM(2014)0445),

—

gezien de Eurobarometer-enquête over kmo's, efficiënt gebruik van hulpbronnen en groene markten (Flash Eurobarometer 381) en de Eurobarometer-enquête over de rol van overheidssteun bij de commercialisering van innovaties (Flash Eurobarometer 394),

—

gezien het advies van het Comité van de Regio's (goedgekeurd tijdens de 109e plenaire vergadering van 3 en 4 december 2014) over het pakket industriebeleid,

—

gezien de mededeling van de Commissie „Groen actieplan voor het mkb” (COM(2014)0440),

—

gezien het manifest en de beleidsaanbevelingen van het Europees platform voor efficiënt hulpbronnengebruik van maart 2014,

—

gezien de mededeling van de Commissie „Naar een circulaire economie: een afvalvrij programma voor Europa” (COM(2014)0398),

—

gezien de mededeling van de Commissie „Innovatie voor een duurzame toekomst — Het actieplan voor eco-innovatie (Eco-AP)” (COM(2011)0899),

—

gezien artikel 52 van zijn Reglement,

—

gezien het verslag van de Commissie industrie, onderzoek en energie en de adviezen van de Begrotingscommissie en de Commissie regionale ontwikkeling (A8-0135/2015),

A.

overwegende dat meer dan 98 % van de ondernemingen in Europa kmo's zijn en dat zij instaan voor meer dan 67 % van de totale werkgelegenheid in de Unie en voor 58 % van de bruto toegevoegde waarde; overwegende dat kmo's de ruggengraat van de EU-economie vormen en in alle 28 lidstaten de belangrijkste drijfkracht zijn voor de groei op lange termijn en het creëren van duurzame banen in Europa; overwegende dat de werkgelegenheid in de sector milieugoederen en -diensten tussen 2007 en 2011 ondanks de crisis met 20 % is toegenomen en dat deze sector kmo's kansen biedt om economische activiteit en werkgelegenheid te genereren, ook in gebieden die met ontvolking en vergrijzing te maken hebben; overwegende dat kmo's bijgevolg net als midcapbedrijven en multinationals een belangrijke plaats innemen in het bedrijfslandschap; overwegende dat negen op tien kmo's kleine ondernemingen zijn, met ten hoogste 10 werknemers, en dat deze micro-ondernemingen instaan voor 53 % van alle banen in Europa;

B.

overwegende dat de wereldmarkt voor milieugoederen en -diensten momenteel op 1 000 miljard EUR per jaar wordt geraamd, en dat dit bedrag tegen 2020 vermoedelijk zal verdubbelen of zelfs verdrievoudigen, wat enorme mogelijkheden schept voor de Europese kmo's en voor de algemene economische groei in de EU; overwegende dat de Europese Unie een wereldleider is in zowel de invoer als de uitvoer van milieugoederen; overwegende dat diensten onlosmakelijk samenhangen met deze goederen maar dat er niet-tarifaire belemmeringen blijven bestaan voor de aanbieders van milieudiensten;

C.

overwegende dat de Europese Unie zich ertoe verbonden heeft de Europese industrie nieuw leven in te blazen door te investeren in duurzaamheid, concurrentievermogen en innovatie en door deze beginselen te ondersteunen om ervoor te zorgen dat het aandeel van de industriële productie in het bbp van de EU-lidstaten 20 % bedraagt tegen 2020; overwegende dat de Europese Raad zich er toe verbonden heeft de broeikasgasemissies in de EU met ten minste 40 % terug te dringen, het aandeel van hernieuwbare energie op te trekken tot ten minste 27 % en de energie-efficiëntie met ten minste 27 % te verbeteren tegen 2030, met de bedoeling dit streefdoel te verhogen naar 30 %; overwegende dat kmo's zouden moeten bijdragen tot de verwezenlijking van deze streefdoelen aangezien 93 % (4) van de kmo's al stappen onderneemt om efficiënter met hulpbronnen om te springen; overwegende dat maatregelen zoals een meer ecologisch ontwerp, afvalpreventie, recyclage of hergebruik volgens de Commissie voor de bedrijven in de EU zouden kunnen leiden tot een nettobesparing van 600 miljard euro, of 8 % van hun jaarlijkse omzet, en dat de jaarlijkse uitstoot van broeikasgassen tegelijkertijd met 2 tot 4 % kan worden teruggebracht;

D.

overwegende dat een van de doelen van de Small Business Act erin bestaat kmo's in staat te stellen milieu-uitdagingen in economische kansen om te zetten en hierbij duurzaam te werk gaan, maar overwegende dat er qua beleid niet veel vooruitgang is gemaakt en dat kmo's bij het opstarten van hun activiteit en bij de uitvoering van milieunormen vaak op incoherente beleidsmaatregelen stoten;

E.

overwegende dat kmo's door zowel de markt als de wetgeving zullen worden gestimuleerd om aan het groeiende aantal milieunormen te voldoen; overwegende dat de EU en de lidstaten de administratieve lasten in nieuwe en bestaande regelgeving moeten verkleinen en moeten vermijden om bijkomende kosten te veroorzaken voor ondernemingen waarop deze regelgeving van toepassing is; overwegende dat er nieuwe initiatieven zijn voorgesteld om de regelgevingsdruk voor kmo's en andere sectoren te verlagen en dat deze initiatieven door de Commissie en de lidstaten moeten worden uitgevoerd;

F.

overwegende dat 90 % van alle ondernemingen in de EU micro-ondernemingen zijn; overwegende dat kmo's ondanks recente inspanningen problemen blijven hebben om toegang te verkrijgen tot vaardigheden, informatie en financiering en tot een voldoende gediversifieerd aanbod van kapitaalinstrumenten die ondernemingen nodig hebben om te kunnen groeien, en overwegende dat de EU-programma's nog altijd niet noemenswaardig bijdragen tot innovatie; overwegende dat de aanvraagprocedures voor EU-financiering voor kmo's nog steeds teveel bureaucratische rompslomp vergen en daardoor ontoegankelijk zijn voor heel wat kmo's;

G.

overwegende dat rekening moet worden gehouden met de mogelijkheden die de EU-begroting, als een op investeringen gerichte begroting, biedt om de toegang tot financiering voor Europese kmo's te vergemakkelijken door middel van het reduceren van bureaucratie, gerichte financiële instrumenten en de verhoging van de financiële middelen voor plaatselijke ondernemingskantoren (local enterprise offices — LEO's); overwegende dat de ontwikkeling van gebruikersvriendelijke procedures voor de diverse vormen van steun moet worden bevorderd;

H.

overwegende dat kleine ondernemingen verhoudingsgewijs meer dan grote ondernemingen baat hebben bij maatregelen voor een efficiënt gebruik van hulpbronnen en dat er in het beleid meer aandacht moet worden besteed aan kleine ondernemingen; overwegende dat een efficiënter gebruik van grondstoffen afhankelijk van de bedrijfssector tot een brutowinst van 10 à 17 % van de omzet kan leiden;

I.

overwegende dat digitale technologieën zowel een belangrijk middel voor kmo's vormen om de voordelen die worden verwacht van een optimaal hulpbronnengebruik te bewerkstelligen als een sector te vormen die bevorderlijk is voor de oprichting en ontwikkeling van nieuwe kmo's;

J.

overwegende dat er vooral aandacht wordt besteed aan hightech-kmo's die zelf groene innovaties ontwikkelen, maar dat er ook steun moet worden geboden aan andere ondernemingen met het oog op de naleving van de milieuregelgeving, de uitvoering van groene innovatiemaatregelen en de verbetering van hun milieuprestaties; overwegende dat eco-innovatie een idee kan zijn voor nieuwe ondernemingen maar ook een manier om bestaande ondernemingen in de context van de groene economie te verbeteren;

K.

overwegende dat er ondanks het ontbreken van een internationaal erkende definitie van groene groei overeenstemming heerst over het feit dat groene groei een combinatie is van economische groei en ecologische duurzaamheid; overwegende dat het verbeteren van de vaardigheden en de opleiding een belangrijke uitdagingen is voor kmo's, die bijzondere aandacht moeten krijgen, met name wat innovatie en hulpbronnenefficiëntie betreft; overwegende dat de ontoereikende toegang tot gepaste bronnen van durfkapitaal, vooral in de beginfase van een bedrijf, gezien de huidige omstandigheden één van de grootste belemmeringen blijft voor de oprichting en ontwikkeling van groeigerichte bedrijven;

L.

overwegende dat er dringend nood is aan een coherent gebruik van de definitie van micro-ondernemingen, aangezien micro-ondernemingen duizenden banen genereren en goed zijn voor 53 % van de werkgelegenheid in heel Europa, en bijgevolg een specifiek kader vereisen voor hun activiteiten; overwegende dat micro-ondernemingen met verscheidene grote problemen te maken hebben, zoals obstakels betreffende de regels voor overheidsopdrachten, buitensporige regelgevingsdruk en toegang tot financiering;

1.

steunt het concept van groene groei en een circulaire economie en stelt vast dat de kansen die hiermee gepaard gaan, betrekking hebben op diverse belangrijke gebieden zoals de economisch duurzame exploitatie van hernieuwbare energiebronnen, met name geothermische, wind- en zonne-energie en waterkracht, energie- en hulpbronnenefficiëntie, afvalbeheer, emissiereductie, elektrificatie en „cradle to cradle”; wijst op het grote potentieel op economisch vlak en op het gebied van werkgelegenheid van deze gebieden voor verschillende sectoren; merkt op dat groene groei deel moet uitmaken van een ruimere strategie ter bevordering van de werkgelegenheid en de economische groei bij kmo's;

2.

benadrukt dat groene groei in een breder perspectief moet worden geplaatst en ook inspanningen in de hele waardeketen en het hele ondernemingslandschap moet omvatten, inclusief inspanningen door spelers uit de industriële productiesector om de ecologische voetafdruk van hun producten, productieprocessen, bedrijfspraktijken en diensten te verkleinen; herinnert aan de aanbevelingen van het Europees platform voor efficiënt hulpbronnengebruik, waarin erop wordt gewezen dat een efficiënt gebruik van de hulpbronnen een dynamisch regelgevingskader vereist, dat producenten en consumenten de juiste signalen geeft met betrekking tot de verbetering van de milieuprestaties van producten gedurende hun volledige levenscyclus; vraagt de Commissie om een omvattend beleidskader uit te werken dat concrete beleidsdoelstellingen bevat en waarin de bestaande beleidsinstrumenten beter worden geïntegreerd en gestroomlijnd, met als doel de kansen voor en de betrokkenheid van kmo's in de groene en circulaire economie te waarborgen;

3.

onderstreept dat de wereldeconomie een almaar groeiende bevolking — 9 miljard mensen in 2050 — moet onderhouden en dat natuurlijke grondstoffen niet onuitputtelijk zijn en bijgevolg op een duurzame manier en zo efficiënt mogelijk moeten worden gebruikt; wijst op nieuwe en vernieuwende ecologische en duurzame oplossingen voor deze uitdaging zoals nieuwe producten, productieprocessen, bedrijfspraktijken, diensten — bijvoorbeeld via innovatieve digitale technologieën — en een nieuw ondersteunend rechtskader;

4.

herinnert de Commissie en de lidstaten eraan dat kmo's in Europa heel heterogeen zijn, gaande van uiterst traditionele familiebedrijfjes tot snel groeiende ondernemingen, hightechbedrijven, micro-ondernemingen, sociale ondernemingen en start-ups, en dat de aanpak om hen bij te staan bijgevolg even gediversifieerd moet zijn;

5.

is van mening dat de ondernemingscultuur in de EU drastisch moet veranderen opdat de economie zou kunnen groeien, en met name dat meer mensen een eigen bedrijf moeten opzetten, er meer handelsperspectieven moeten worden gezocht (in het bijzonder in groene groei) en mislukkingen en het nemen van risico's beter moeten worden aanvaard; beklemtoont dat het belangrijk is om deze problematiek een centrale plaats in de beleidsvorming te geven; vraagt de lidstaten om in hun rechtskader voor een zachtere landing na faillissementen te zorgen, zodat mensen kort na het faillissement van een onderneming een nieuw bedrijf kunnen beginnen, vooral in nieuwe en innovatieve sectoren; verzoekt de Commissie de angst om te falen weg te nemen via bewustmakingscampagnes en voorlichting;

6.

benadrukt de toegevoegde waarde van de EU-begroting bij het helpen van kmo's, micro-ondernemingen, sociale ondernemingen en coöperaties om toegang tot financiering en internationale markten te krijgen, met name door middel van het Cosme-programma en in het kader van Horizon 2020 en de Europese structuur- en investeringsfondsen (ESIF); benadrukt de noodzaak van een duidelijke, in de hele EU uniforme interpretatie door nationale regelgevende instanties, en van transparante regels voor overheidsopdrachten;

7.

merkt op dat veel Europese kmo's tegenwoordig op internationaal vlak meedingen op het gebied van oplossingen die zowel producten als zogeheten 'groene diensten' omvatten, zoals bouw, installatie, reparatie en beheer; merkt op dat deze diensten een centrale rol spelen in de ontwikkeling, verkoop en uitvoer van groene producten; verzoekt de Commissie om groene diensten op te nemen in de lopende onderhandelingen over de overeenkomst inzake milieugoederen en in bilaterale handelsovereenkomsten zoals het TTIP, om de belemmeringen te beperken voor Europese kmo's en aanbieders van diensten die internationaal willen uitbreiden;

8.

onderstreept het belang van goed bestuur, een onafhankelijk gerechtelijke apparaat, transparantie en de rechtsstaat in de gehele EU om een goed ondernemingsklimaat te scheppen en een markt tot stand te brengen met gelijke concurrentievoorwaarden voor alle kmo's;

9.

wijst erop dat er, gezien de huidige omstandigheden, waarin de gebrekkige toegang tot gepaste bronnen van durfkapitaal, vooral in de beginfase van een bedrijf, één van de grootste belemmeringen blijft voor de oprichting en ontwikkeling van groeigerichte bedrijven, in het actieplan van de Commissie voor betere toegang tot financiering voor kmo's veel aandacht wordt besteed aan durfkapitaal als mogelijke financiering van groei; onderstreept evenwel dat dit soort financiering slechts voor een klein aantal kmo's geschikt is, dat bankleningen nog altijd een belangrijke vorm van financiering uitmaken en dat alternatieven door de privésector moeten worden uitgewerkt; wijst in dit kader op het belang van het stimuleren van alternatieve vormen van kredietverlening aan het midden- en kleinbedrijf zoals kredietunies; wijst op de mogelijkheden voor financiering die in het kader van het Europees Fonds voor strategische investeringen moeten worden verkend;

10.

moedigt de lidstaten ertoe aan om buitenlandse investeringen te stimuleren door taalbarrières weg te werken; merkt op dat het aanvaarden van aanvragen en het verstrekken van gegevens in het Engels, als aanvulling op de officiële taal of talen van de lidstaat daartoe een stap in de goede richting is;

11.

benadrukt dat er geen uniforme financieringsvorm bestaat en roept de Commissie ertoe op de belangen van kmo's mee te nemen in alle bestaande en mogelijke toekomstige programma's, instrumenten en initiatieven, vooral voor nieuwe bedrijfsmodellen in de groene economie, gaande van eigen vermogen (bijvoorbeeld particuliere investeerders, massafinanciering en multilaterale handelsfaciliteiten) en hybride kapitaalinstrumenten (bijvoorbeeld mezzaninefinanciering) tot schuldinstrumenten (bijvoorbeeld kleine bedrijfsobligaties, garantiefaciliteiten en platformen), alsook partnerschappen tussen banken en andere operatoren die betrokken zijn bij de financiering van kmo's (professionele accountants, bedrijfs- of kmo-verenigingen en kamers van koophandel), met als doel bedrijven te ondersteunen bij hun start, groei en overgang, rekening houdend met hun omvang, omzet en financieringsbehoeften; vraagt dat de lidstaten en de plaatselijke en regionale autoriteiten voor passende stimulansen zorgen en fiscale stimulansen voor deze financieringsmodellen verstrekken; benadrukt dat de bestaande instrumenten ter ondersteuning van kmo's moeten worden uitgebreid met aanvullende mogelijkheden inzake groene groei;

12.

benadrukt de noodzaak om te zorgen voor coördinatie en complementariteit met andere financiële instrumenten binnen de EU-begroting, met name in het kader van de Europese structuur- en investeringsfondsen (ESIF), het EU-programma voor werkgelegenheid en sociale innovatie en het LIFE-programma;

13.

verzoekt de Commissie en de lidstaten toe te zien op de resultaten die daadwerkelijk worden behaald door de kmo's die toegang hebben gehad tot de financieringsmaatregelen voor groene innovaties teneinde de doeltreffendheid van die maatregelen te beoordelen; spoort de Commissie aan om, indien de resultaten onbevredigend zijn, op korte termijn passende wijzigingen door te voeren om de maatregelen doeltreffender te maken;

14.

stelt vast dat het gezien de uiterst technische kenmerken van veel groene investeringsplannen essentieel is het belang van gestandaardiseerde risico- en rendementmodellen te benadrukken en nieuwe modellen te ontwerpen voor nieuwe uitdagingen en sectoren;

15.

wijst erop dat kmo's naar verwachting een belangrijke rol zullen spelen in de circulaire economie, doordat zij duurzame, maar toch arbeidsintensieve diensten aanbieden, zoals reparatie, opfrissing en recyclage; wijst erop dat de Europese Commissie, de Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling (OESO), het Internationaal Monetair Fonds (IMF), de Internationale Arbeidsorganisatie (IAO), het Europees Parlement en de Eurogroep het beginsel van een verschuiving van belastingen op arbeid naar belastingen op het gebruik van natuurlijke hulpbronnen en consumptie duidelijk steunen; verzoekt de Commissie om de effecten van een verschuiving van belastingen op arbeid naar belastingen op het gebruik van natuurlijke hulpbronnen te beoordelen;

16.

benadrukt dat ondernemers, kmo's, ondernemersorganisaties en ondersteunende organisaties beter op de hoogte moeten zijn van de financieringsmogelijkheden voor efficiëntere technologie of voor diensten zoals adviesverstrekking, begeleiding en opleiding op het vlak van ecologisch ontwerp, hulpbronnenbeheer en groen ondernemerschap, en van de beschikbaarheid van groene technologie, producten en diensten die gunstig zouden kunnen zijn voor hun bedrijven; verzoekt de lidstaten om de aanbieding van diensten voor kmo's op deze vlakken te verbeteren en wijst eveneens op de behoefte aan eenvoudige, toegankelijke informatiebronnen en gegevensbanken voor deze producten en diensten; vestigt de aandacht van de Commissie en de lidstaten op het feit dat deze informatie moet worden verstrekt op een manier die zo goed mogelijk overeenkomt met de logica en werkmethoden van kmo's;

17.

stelt vast dat EU-programma's geen significante bijdrage leveren aan eco-innovatie en de circulaire economie, en is derhalve van mening dat de Commissie financiële middelen van Cosme en Horizon 2020 meer moet inzetten voor de ontwikkeling van eco-innovatieve oplossingen door en voor kmo's en steun moet geven aan de financiering van de verbetering van productdesign en de prestaties van processen, waarbij ze voort moet bouwen op de succesvolle ervaringen in het vorige MFK; is in het bijzonder van mening dat het kmo-instrument in het kader van Horizon 2020 volledig moet worden benut;

18.

vraagt de Commissie en de EIB erop toe te zien dat kmo's, waaronder groene en innovatieve kmo's, in de uitvoeringsfase van het investeringsplan voor Europa de voornaamste begunstigden zullen zijn van de in het kader van dit voorstel verstrekte steun; dringt erop aan op duidelijke criteria, onder meer ten aanzien van de Europese meerwaarde, uit te werken om deze doelstelling te verwezenlijken en om de verlening van adviesdiensten inzake het efficiënte gebruik van hulpbronnen en eco-innovatie voor kmo's te versterken; vraagt de EIB en de Commissie om ervoor te zorgen dat alle categorieën die zijn opgesomd in de aanbeveling van de Commissie betreffende de definitie van kleine, middelgrote en micro-ondernemingen (C(2003)1422) hier voldoende van profiteren; wijst op het belang van Horizon 2020 en Cosme voor de ondersteuning van kmo's en op de noodzaak van de volledige benutting van het kmo-instrument in het kader van Horizon 2020;

19.

is van oordeel dat de coördinatie van de maatregelen die zijn genomen in het kader van het cohesiebeleid en andere programma's, zoals het Horizon 2020-programma, op zowel nationaal als regionaal niveau, cruciaal is om de complementariteit van financiële regelingen voor kmo's te waarborgen; benadrukt hoe belangrijk het is om kmo's in het Europese wetgevingskader in staat te stellen hun concurrentievermogen te handhaven;

20.

dringt er bij de Commissie en de lidstaten op aan een snelle en duurzame oplossing te vinden voor de enorme betalingsachterstanden bij regionale overheden en bij de afwikkeling van steun uit de Europese structuur- en investeringsfondsen voor de vorige programmeringsperiode, zodat kmo's als projectpartner niet door vertragingen bij de uitbetaling van steungeld worden ontmoedigd om aan deze steunprogramma's en projecten deel te nemen;

21.

beklemtoont dat het belangrijk is actief naar samenwerking tussen verschillende sectoren, waardeketens en geografische gebieden te streven, aangezien innovatie en nieuwe groeimogelijkheden dankzij de kruisbestuiving van ideeën en innovatieve concepten kunnen worden aangemoedigd; is ingenomen met de actie „door clusters gefaciliteerde projecten voor nieuwe industriële waardeketens” in het kader van Horizon 2020, die het innovatiepotentieel van kmo's op onder meer het vlak van eco-innovatieve en hulpbronnenefficiënte oplossingen zal helpen ontsluiten;

22.

is ingenomen met de oprichting van een Europees Kenniscentrum voor hulpbronnenefficiëntie dat advies en bijstand zal verlenen aan kmo's die hun prestaties ten aanzien van het efficiënte gebruik van hulpbronnen willen verbeteren; wijst erop dat dit centrum moet worden opgezet als een krachtig netwerk van partners uit alle regio's van de EU en moet voortbouwen op beproefde ervaringen in de lidstaten; is van mening dat het kmo's naar Europese, nationale en regionale programma's op dit actieterrein dient te leiden en toegang dient te bieden tot deskundigheid, netwerken en infrastructuur;

23.

benadrukt het belang van de al dan niet grensoverschrijdende kennisoverdracht en kennisdeling door meerdere belanghebbenden via informele netwerken, in het bijzonder voor kmo's en micro-ondernemingen, ter bewustmaking van bestaande en nieuwe innovatietechnieken, goede praktijken, manieren om gepaste financiering te verkrijgen, mogelijke overheidssteunregelingen, de toepasselijke rechtskaders en de minst ingewikkelde administratie en herinnert eraan dat de bestaande nationale contactpunten voor de EU-financieringsprogramma's en het Enterprise Europe Network (EEN) volledig moeten worden betrokken bij de steun voor kmo's en kmo's proactief moeten informeren, begeleiden en ondersteunen om financieringsmogelijkheden op EU-, nationaal of regionaal niveau te identificeren; steunt de organisatie van een Europese campagne voor het efficiënte gebruik van hulpbronnen om kmo's te informeren over de voordelen en kansen die het efficiënte gebruik van hulpbronnen biedt en over manieren om industriële synergieën met betrekking tot recycling tot stand te brengen; verzoekt de Commissie en het EEN om betreffende het efficiënte gebruik van hulpbronnen samen te werken met sectorale verenigingen, vakbonden, kmo's, ngo's en de academische wereld en mee te werken aan regionale initiatieven; is in dat opzicht ingenomen met de aandacht van de Commissie voor symbioses en clusters en spoort de Commissie aan om concrete initiatieven voor te stellen om de sectoroverschrijdende samenwerking en het beheer van hulpbronnen te bevorderen;

24.

spoort de sectorfederaties aan om een grotere rol te spelen bij het verstrekken van relevante informatie en relevant advies over groene technologie, financieringsmogelijkheden en de procedures hiervoor; vraagt de Commissie en de lidstaten eveneens om eventuele leemten als gevolg van het ontbreken van deze ondersteuning op te vullen en in samenwerking met de sectorale federaties en ondernemingen nader te onderzoeken welke mogelijkheden er zijn en om duurzame oplossingen te versnellen en te investeren in milieuvriendelijke technologie, het efficiënte gebruik van hulpbronnen en de kringloopeconomie; wijst op de groeiende kloof tussen de behoeften van kmo's en de vaardigheden van werknemers; merkt op dat 26 % van de werkgevers in Europa het moeilijk heeft om werknemers met de juiste vaardigheden te vinden;

25.

benadrukt dat fundamentele O&O (onderzoek en ontwikkeling) efficiënter moet worden ontwikkeld, kmo's hierbij ten volle moeten worden betrokken en de verdere omzetting van basisresultaten van O&O in nieuwe technologische ontwikkelingen actief moet worden ondersteund; beklemtoont het belang van de herindustrialisering van Europa gezien de betekenis van de be- en verwerkende industrie voor onderzoek, ontwikkeling en innovatie (O&O&I) en bijgevolg het concurrentievoordeel van de EU in de toekomst; is van mening dat ook niet-technologische en organisatorische innovatie, systeeminnovatie en innovatie in de overheidssector net als door technologie gestuurde oplossingen voldoende aandacht moeten krijgen;

26.

onderstreept het belang van de commercialisering en valorisatie door Europese bedrijven van de resultaten van O&O; vraagt de Commissie en de lidstaten om voor een stabieler regelgevingskader en gepaste financiële regelingen te zorgen met als doel economische initiatieven en ondernemerschap mogelijk te maken, en de tijd die nodig is om nieuwe producten, diensten en bedrijfspraktijken op de markt te brengen of in te voeren, met name in de groene economie, te verkorten;

27.

benadrukt de mogelijkheden voor innovatie en groene groei die nieuwe Europese ruimtevaartinfrastructuur biedt; verzoekt de Commissie het gebruik van gegevens afkomstig van deze infrastructuur door kmo's onder starterscentra te bevorderen; vraagt de Commissie kmo's te laten profiteren van een gunstige regeling ten aanzien van de toegang tot van deze infrastructuur afkomstige gegevens in de onderzoeks-, ontwikkelings- en commercialiseringsfasen;

28.

merkt op dat volgens de Innobarometer van mei 2014 slechts 9 % van alle bedrijven zegt sinds januari 2011 financiële overheidssteun voor hun O&O&I-activiteiten te hebben ontvangen; benadrukt dat er gebruikersvriendelijke procedures moeten worden uitgewerkt voor de diverse vormen van steun;

29.

wijst op de voordelen van het Europees eenheidsoctrooi voor kmo's, met name op het gebied van groene technologieën; vraagt alle lidstaten deel te nemen aan het Europees eenheidsoctrooi; verzoekt de lidstaten snel over te gaan tot de ratificatie van de overeenkomst inzake een gemeenschappelijk octrooigerecht dat nodig is voor de toepassing van het Europees eenheidsoctrooi; vraagt de Commissie ten behoeve van kmo's een vereenvoudigde procedure voor vervolging wegens namaak voor het gemeenschappelijk octrooigerecht voor te stellen;

30.

verzoekt om een verbeterd beleidskader voor de circulaire economie, onder meer door slimme regelgeving, normen en gedragscodes aan te nemen en uit te voeren met het oog op de internalisering van externe kosten, het aanpakken van hulpbronnenintensieve producten, het scheppen van gelijke concurrentievoorwaarden, het belonen van voortrekkers en het versnellen van de overgang naar een hulpbronnenefficiënte en duurzame economie;

31.

verzoekt de Commissie om de uitbreiding van het instrument voor ecologisch ontwerp naar de dimensie van hulpbronnenefficiëntie op te nemen in het pakket voor de circulaire economie; is van mening dat bij ecologisch ontwerp aandacht moet worden geschonken aan de duurzaamheid van producten, de mogelijkheid om ze te repareren en de mogelijkheid om ze te recyclen, onder meer via normen inzake de gewaarborgde minimale levensduur en demontage;

32.

pleit voor de uitbreiding van innovatieve steunregelingen, zoals groene innovatievouchers, waarmee de invoering van duurzame technologieën en milieuvriendelijke en uit klimaatoogpunt veerkrachtige oplossingen kan worden gestimuleerd; onderstreept het belang om met het oog op steunaanvragen eenvoudige en duidelijke regelgeving op te stellen en de administratieve lasten laag te houden; doet een beroep op de Commissie en de lidstaten om innovatieve financieringsoplossingen te vinden voor kmo's en om voor volledig toegankelijke financieringsinstrumenten te zorgen; brengt in herinnering dat het innovatieve vermogen en de duurzame groeicapaciteit van Europese kmo's een van de belangrijkste concurrentievoordelen van de EU op de wereldmarkten is;

33.

vraagt de lidstaten af te zien van overregulering, wat immers belemmeringen veroorzaakt voor de interne markt, hun huidige regelgevingskader te herzien, overbodige of niet-efficiënte regelgeving die tot marktbelemmeringen leidt, in te trekken en de Europese regelgeving op coherente wijze in nationale wetten om te zetten; verzoekt de Commissie om ervoor te zorgen dat de kmo-test volledig wordt toegepast in alle effectbeoordelingen; vraagt dat de Commissie haar inspanningen om gevallen van overregulering door individuele lidstaten aan te pakken, opdrijft; benadrukt de noodzaak van een duidelijke, in de hele EU uniforme interpretatie door nationale regelgevende instanties, en van transparante regels voor overheidsopdrachten, inclusief groene en elektronische overheidsopdrachten, aangezien de huidige situatie aanzienlijke obstakels opwerpt voor kmo's die willen internationaliseren en er tegelijk enorme kansen voor het grijpen liggen voor de lidstaten die hier als eersten verandering in brengen, onder meer voor wat hulpbronnen- en energie-efficiënte producten en oplossingen betreft;

34.

is ingenomen met het besluit van de Commissie om obsolete en al te bezwarende wetgevingsvoorstellen in te trekken; verwacht van de Commissie dat zij een ambitieuzer wetgevingsvoorstel inzake afval indient, zoals aangekondigd door ondervoorzitter Timmermans tijdens de plenaire vergadering van het Parlement in december 2014; vraagt de Commissie geen wetgevingsvoorstellen te doen die tot onnodige administratieve lasten zouden leiden voor bedrijven en kmo's, en de bestaande wetgeving voortdurend te herzien met als doel de huidige administratieve lasten te verkleinen, de kwaliteit en doeltreffendheid van de wetgeving te verbeteren en deze aan te passen aan nieuwe bedrijfsmodellen; onderstreept niettemin de noodzaak van ambitieuze maatregelen, een passende en tijdige tenuitvoerlegging van reeds bestaande wetgeving en de tijdige inschakeling van belanghebbenden uit de relevante sectoren en kmo's, onder meer bij de effectbeoordeling, om de milieudoelstellingen van de EU te bereiken;

35.

wijst nogmaals op het belang van technologieneutrale en innovatievriendelijke wetgeving, die het testen en waarderen van diverse nieuwe technologieën door de markt mogelijk maakt; is ingenomen met de ontwikkeling van het controlesysteem voor milieutechnologie als nieuw instrument om innovatieve milieutechnologie op de markt te helpen krijgen; vraagt de lidstaten om in hun regelingen voor overheidssteun op passende wijze gebruik te maken van marktconforme instrumenten en af te zien van het gebruik van concurrentievervalsende subsidies die schadelijk zijn voor het milieu; herhaalt dat de overheid moet optreden om gevallen van marktfalen, zoals buiten beschouwing blijvende externe kosten, aan te pakken; roept de Commissie ertoe op gemeenschappelijke richtsnoeren op te stellen betreffende nationale overheidssteunregelingen voor groene investeringsprojecten met als doel een uniformer maatregelenpakket te creëren;

36.

wijst erop dat sectoren en technologieën die zo vernieuwend zijn dat dit verstrekkende gevolgen heeft voor bestaande sectoren en technologieën, vaak op tekortkomingen in de bestaande wetgeving wijzen; beklemtoont de noodzaak van permanent toezicht op en bijwerking van de bestaande wetgeving en de toepassing ervan, om obstakels voor duurzame of eco-innovatieve technologieën en nieuwe technologische ontwikkelingen weg te nemen;

37.

is van mening dat de ontwikkeling van ondernemersvaardigheden, programma's om te leren hoe de markt, de economie en het financieel stelsel werken en met elkaar verbonden zijn, milieubewustzijn en manieren waarop nieuwe technologie effectieve, innovatieve en groene kansen kan stimuleren onderdeel moeten uitmaken van het lager en middelbaar onderwijs, en ook moeten worden opgenomen in buitenschoolse activiteiten en opleidingen gedurende het gehele leven; is van mening dat een goed voorbereid ondernemingsplan de eerste stap vormt voor een betere toegang tot financiering en voor reële overlevingskansen; verzoekt de Commissie en de lidstaten om onderwijs inzake ondernemerschap, financiën, economie en milieu onverwijld in hun onderwijsprogramma's op te nemen; steunt in dit verband het programma „Erasmus voor jonge ondernemers”, dat bedoeld is om een ondernemerschapscultuur te bevorderen en de interne markt en het concurrentievermogen te ontwikkelen;

38.

benadrukt dat micro-ondernemingen en start-ups ook hulp en sturing moeten krijgen bij de overgang naar duurzame, groene groei; verzoekt de Commissie om te verzekeren dat deze ondernemingen voldoende aandacht krijgen in de nieuwe initiatieven voor groene groeikansen voor kmo's;

39.

merkt op dat het Erasmus+-programma studenten en jongeren de mogelijkheid biedt om ondernemingsvaardigheden te ontwikkelen via onder meer financiering voor stages; steunt het programma „Erasmus voor jonge ondernemers”, dat bedoeld is om een ondernemerschapscultuur te bevorderen en de interne markt en het concurrentievermogen te ontwikkelen;

40.

merkt op dat het belangrijk is niet-duurzame consumptiepatronen aan te pakken en veranderingen in het consumptiegedrag aan te moedigen; benadrukt de noodzaak van gepaste consumenteneducatie en van het aanmoedigen van stimulansen voor een duurzamere consumptie; verzoekt de Commissie en de lidstaten om maatregelen aan de vraagzijde te versterken, zoals het gebruik van openbare aanbestedingen om de aanvaarding van hulpbronnen- en energie-efficiënte producten en oplossingen te versterken; onderstreept het belang van het in de productinformatie en op eco-etiketten opnemen van gegevens betreffende het gebruik van grondstoffen teneinde de positie van de consument te versterken;

41.

onderstreept dat het belangrijk is om start-ups en spin-offs middels samenwerking met technologische onderzoeksinstellingen, universiteiten en vakscholen aan te moedigen;

42.

wijst op het belang van uitvoer voor de werkgelegenheid en groei in Europa; verzoekt de Commissie om de onderhandelingen over aanstaande handelsovereenkomsten met onze partners te versnellen, om zo de toegang van Europese kmo's tot nieuwe markten te vergemakkelijken;

43.

is van mening dat ondernemerschap door vrouwen een nog onvoldoende gewaardeerd goed voor de groei en het concurrentievermogen van de EU is, dat moet worden bevorderd en versterkt, en dat alle belemmeringen waarmee vrouwen op de arbeidsmarkt kampen, in het bijzonder loondiscriminatie en ook in de groene economie, moeten worden weggenomen opdat vrouwen en mannen dezelfde voordelen ondervinden; is van mening dat de regelmatige opstelling van geharmoniseerde statistieken, onder meer over de genderspecifieke impact van wetgeving, en de regelmatige verzameling van naar sekse opgesplitste arbeidsgegevens bevorderlijk zouden zijn voor beleidsvorming en toezicht die in grotere mate op bewijs gebaseerd zijn, en een kennisleemte in het debat rond groene groei zouden dichten;

44.

vraagt dat de Commissie onderzoekt en bepaalt in welke Europese nijverheidssectoren en geografische gebieden de nodige voorwaarden aanwezig zijn om nieuwe clusters en hubs te creëren en hun ontwikkeling te ondersteunen;

45.

verzoekt de Commissie en de lidstaten om in het bijzonder te letten en te reageren op de kansen en uitdagingen van landelijke gebieden met betrekking tot kmo's, groene groei en eco-innovatie;

46.

vraagt de lidstaten (op het niveau van de nationale, regionale en plaatselijke beleidsmakers en beheersautoriteiten) om duurzame groei te blijven steunen in het kader van de strategieën voor slimme specialisatie, en de voornaamste belanghebbenden daarbij te betrekken, met het oog op het ontstaan van clusters, synergieën en netwerken rond de activiteiten van de groene economie; verzoekt de Commissie in voorkomend geval verslag uit te brengen aan het Parlement over de uitvoering van strategieën voor slimme specialisatie op nationaal en/of regionaal niveau, en met name wat betreft de verschillende typen 'stroomafwaartse acties' die in de EU en de lidstaten worden toegepast; verzoekt de Commissie en de lidstaten informatie te verschaffen over de praktische maatregelen die zijn getroffen met het oog op de ontwikkeling van vaardigheden bij eco-innovatieve kmo's door regionale innovatiecentra en de voornaamste steunnetwerken aan elkaar te koppelen;

47.

verzoekt de Commissie om in het kader van het regionaal beleid specifieke programma's te ontwikkelen die alle voor kmo's relevante elementen van groene groei omvatten; benadrukt dat het potentieel van ondernemerschap door jongeren beter moet worden benut in de context van groene groei van kmo's; verzoekt de Commissie om maatregelen voor te bereiden die verbindingen leggen tussen onderwijsinstellingen, Europese programma's en maatregelen om de groene economie te ondersteunen; verzoekt de Commissie en de lidstaten alle beschikbare instrumenten aan te wenden om werknemers van kmo's voor te lichten en hun kennis en vaardigheden te verbeteren; roept op tot steun voor de opleiding van jongeren en de meest benadeelde groepen;

48.

verzoekt zijn Voorzitter deze resolutie te doen toekomen aan de Raad en de Commissie.

27.9.2016   

NL

Publicatieblad van de Europese Unie

C 353/35

—

gezien de gedelegeerde richtlijn van de Commissie (C(2015)00383),

—

gezien artikel 290 van het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie,

—

gezien Richtlijn 2011/65/EU van het Europees Parlement en de Raad van 8 juni 2011 betreffende beperking van het gebruik van bepaalde gevaarlijke stoffen in elektrische en elektronische apparatuur, en met name artikel 4, artikel 5, lid 1, onder a), en artikel 22 (1),

—

gezien artikel 105, lid 4, van zijn Reglement,

A.

overwegende dat artikel 4, lid 1, van Richtlijn 2011/65/EU betreffende de beperking van het gebruik van bepaalde gevaarlijke stoffen in elektrische en elektronische apparatuur onder andere het gebruik van cadmium in elektrische en elektronische apparatuur beperkt (zie de lijst in bijlage II bij de voornoemde richtlijn);

B.

overwegende dat bijlage III bij de voornoemde richtlijn in uitzonderingen op de in artikel 4, lid 1, bedoelde beperkingen voorziet;

C.

overwegende dat punt 39 van bijlage III een vrijstelling bevat voor cadmium in II-VI-leds met kleuromzetting (< 10 μg Cd per mm2 lichtemitterend oppervlak), gebruikt in halfgeleiderverlichting of beeldweergavesystemen, met vervaldatum 1 juli 2014;

D.

overwegende dat artikel 5 voorziet in aanpassing van bijlage III aan de vooruitgang van wetenschap en techniek voor wat betreft het opnemen of verwijderen van vrijstellingen;

E.

overwegende dat de Commissie heeft aangegeven dat ze in december 2012 een aanvraag voor het verlengen van uitzondering 39 heeft ontvangen, alsook, in mei 2013, een daaraan gerelateerde aanvraag voor een beperktere en specifiekere vrijstelling voor het gebruik van cadmium in kwantumpunten in beeldschermen;

F.

overwegende dat in artikel 5, lid 1, onder a), wordt bepaald dat materialen en onderdelen in de lijst in bijlage III worden opgenomen, mits deze opneming de door Verordening (EG) nr. 1907/2006 geboden milieu- en gezondheidsbescherming niet afzwakt en wanneer aan een van de volgende voorwaarden is voldaan: de verwijdering of vervanging ervan door middel van ontwerpwijzigingen of door middel van materialen en onderdelen waarvoor geen gebruik hoeft te worden gemaakt van de in bijlage II opgesomde stoffen of materialen, is om technische of wetenschappelijke redenen onmogelijk; de betrouwbaarheid van vervangende stoffen is niet gewaarborgd; de vervanging houdt als geheel voor het milieu, de gezondheid en de veiligheid van de consument meer nadelen dan voordelen in;

G.

overwegende dat de gedelegeerde richtlijn van de Commissie vrijstelling 39 verlengt tot 30 juni 2017, haar hernoemt in vrijstelling 39(a), en een nieuwe, specifiekere vrijstelling (vrijstelling 39(b)) opneemt voor cadmium in 'downshifting cadmium based semiconductor nanocrystal quantum dots', gebruikt in beeldweergavetoepassingen (< 0,2 μg Cd per mm2 beeldscherm), met vervaldatum 30 juni 2018;

H.

overwegende dat de verlenging van vrijstelling 39 en de nieuwe vrijstelling 39(b) beide betrekking hebben op cadmium in kwantumpunten, hoewel alleen vrijstelling 39(b) een specifieke verwijzing naar kwantumpunten bevat;

I.

overwegende dat de verlenging van vrijstelling 39 betrekking heeft op twee verschillende toepassingen van cadmiumkwantumpunten: de ene toepassing betreft het gebruik in halfgeleiderverlichting (hierna 'verlichting'), de andere toepassing betreft beeldschermen;

J.

overwegende dat de nieuwe vrijstelling 39(b) alleen betrekking heeft op beeldschermen;

K.

overwegende dat de Commissie uitdrukkelijk aangeeft dat leds met kwantumpunten (met cadmium en zonder cadmium) voor verlichting nog niet bestaan en toegeeft dat de positieve milieugevolgen daarvan derhalve nog niet kunnen worden aangetoond; overwegende dat de Commissie de algemene vrijstelling voor kwantumpunten met cadmium voor verlichtingstoepassingen desalniettemin tot 30 juni 2017 heeft verlengd om de verlichtingsindustrie in staat te stellen een aanvraag voor een specifieke vrijstelling in te dienen aangezien dergelijke toepassingen zich reeds in de preproductiefase zouden bevinden;

L.

overwegende dat de door de Commissie ingehuurde onafhankelijke adviseurs tot de conclusie zijn gekomen dat het op basis van de verstrekte informatie niet mogelijk is te stellen dat een vrijstelling voor verlichtingstoepassingen op dit moment gerechtvaardigd is en derhalve uitdrukkelijk een negatieve aanbevelingen hebben gedaan (2);

M.

overwegende dat de informele informatie die de Commissie op 12 mei 2015 heeft verstrekt de situatie niet verandert aangezien geen bewijs wordt geleverd van de beschikbaarheid van deze producten op de Europese markt en ook geen beoordeling van de eigenschappen zoals bedoeld in artikel 5, lid 1, onder a), wordt overgelegd;

N.

overwegende dat de aanvrager bij ontstentenis van beschikbare relevante verlichtingsproducten niet heeft kunnen aantonen dat voor het gebruik van cadmiumhoudende kwantumpunten in verlichting aan de voorwaarden als bedoeld in artikel 5, lid 1, onder a), wordt voldaan; overwegende dat het derhalve niet gerechtvaardigd is de vrijstelling voor verlichting te verlengen;

O.

overwegende dat een dergelijke vrijstelling in de toekomst eventueel wel tot de mogelijkheden behoort, maar uitsluitend op basis van een gedegen beoordeling, die op dit moment dus niet beschikbaar is;

P.

overwegende dat de Commissie in haar gedelegeerde richtlijn verder een nieuwe, specifieke vrijstelling heeft toegekend voor cadmiumhoudende kwantumpunten in beeldschermen op basis van de overweging dat deze reeds in beeldschermen worden gebruikt, dat dit gebruik als geheel een positief effect zou hebben vanwege hun lage energieverbruik, en dat kwantumpunten zonder cadmium om technische redenen nog niet beschikbaar zijn;

Q.

overwegende dat de onafhankelijke adviseurs die de aanvragen namens de Commissie hebben beoordeeld in april 2014 hebben aanbevolen voor cadmiumhoudende kwantumpunten in beeldschermen een specifieke vrijstelling toe te staan voor een kortere periode dan waarom was gevraagd (tot 30 juni 2017, d.w.z. een jaar korter dan de door de Commissie vastgestelde periode) op basis van het gegeven dat toepassingen met geringere hoeveelheden cadmium alsook cadmiumvrije vervangende producten zich in de laatste fase van ontwikkeling bevinden; overwegende dat de aanbeveling derhalve gebaseerd was op de afwezigheid van cadmiumvrije kwantumpunten in beeldschermen op dat moment;

R.

overwegende dat er zich sindsdien evenwel belangrijke ontwikkelingen op de markt hebben voorgedaan; overwegende dat een van de mondiale marktleiders in televisietoestellen in 2015 een hele nieuwe lijn televisiemodellen met cadmiumvrije kwantumpunten in de EU op de markt heeft gebracht (in ieder geval bij grote detailhandelketens in Duitsland, het VK en België);

S.

overwegende dat er anderzijds geen televisietoestellen met cadmiumhoudende kwantumpunten meer in de EU op de markt beschikbaar lijken te zijn en dat ook de enige notebook met kwantumpuntentechnologie met cadmium nauwelijks op de markt te vinden is;

T.

overwegende dat ervan uit kan worden gegaan dat de energiebesparingseigenschappen van cadmiumvrije kwantumpunten vergelijkbaar zijn met die van cadmiumhoudende kwantumpunten; overwegende dat afgaande op de informatie op de ecolabels van televisietoestellen met dezelfde grootte een televisiescherm met cadmiumvrije kwantumpunten een lager energieverbruik heeft dan een model met cadmiumhoudende kwantumpunten; overwegende dat volgens informatie van de industrie de kleurprestatie van beeldschermen met cadmiumvrije kwantumpunten beter is dan die van de relevante norm;

U.

overwegende dat de belangrijkste rechtvaardiging van de Commissie om de nieuwe, specifieke vrijstelling toe te staan het feit is dat cadmiumvrije kwantumpunten 'om technische redenen' nog niet beschikbaar zijn;

V.

overwegende dat deze rechtvaardiging apert onjuist is aangezien cadmiumvrije kwantumpunten niet alleen technisch beschikbaar zijn, maar een hele serie televisietoestellen op basis van deze technologie inmiddels via grote detailhandelsketens in de EU op de markt wordt aangeboden;

W.

overwegende dat de informele informatie die de Commissie op 12 mei 2015 heeft verstrekt deze situatie niet verandert; overwegende dat de voorbeelden die de Commissie geeft van producten met beeldschermen met cadmiumhoudende kwantumpunten hetzij op dit moment niet beschikbaar zijn (TCL 55''-televisietoestel), hetzij alleen in de VS beschikbaar zijn (ASUS notebook, Sony-televisietoestellen), hetzij nog niet op de markt zijn (Konka, Phillips, AOC);

X.

overwegende dat zowel in het geval van de verlenging van de bestaande vrijstelling (39), als bij de nieuwe vrijstelling (39(b)) niet aan de voorwaarden van artikel 5, lid 1, onder a), wordt voldaan, en deze dus niet-gerechtvaardigd zijn; overwegende dat de relatief korte vervaldatums niets afdoen aan het feit dat niet wordt voldaan aan de voorwaarden als bedoeld in artikel 5, lid 1, onder a);

Y.

overwegende dat op basis van artikel 5, lid 5, van de richtlijn in kwestie de bestaande vrijstelling (39) geldig blijft totdat de Commissie een besluit heeft genomen over het verzoek om verlenging;

Z.

overwegende dat in artikel 5, lid 6, van de richtlijn in kwestie wordt bepaald dat indien een aanvraag om verlenging van een vrijstelling wordt afgewezen of een vrijstelling wordt ingetrokken de vrijstelling ten vroegste 12 maanden en ten laatste 18 maanden vanaf de datum dat het besluit wordt genomen, verstrijkt;

AA.

overwegende dat een verwerping van de gedelegeerde richtlijn cadmiumhoudende kwantumpunten derhalve niet verbiedt, maar uitsluitend een nieuwe beoordeling in gang zet; overwegende dat er derhalve geen sprake is van marktverstoringen aangezien de huidige vrijstelling geldig blijft tot intrekking, met een daarna toe te kennen aanvullende respijtperiode;

AB.

overwegende dat er zich belangrijke nieuwe ontwikkelingen hebben voorgedaan wat de commerciële beschikbaarheid van producten op basis van een cadmiumvrije kwantumpuntentechnologie betreft, die een nieuwe beoordelingen behoeven;

1.

maakt bezwaar tegen de gedelegeerde richtlijn van de Commissie;

2.

verzoekt zijn Voorzitter deze resolutie te doen toekomen aan de Commissie en haar ervan in kennis te stellen dat de gedelegeerde richtlijn niet in werking kan treden

3.

is van mening dat de gedelegeerde richtlijn van de Commissie, zowel voor de vrijstelling in punt 39(a) als de vrijstelling in punt 39(b) van Bijlage III van Richtlijn 2011/65/EU, niet in overeenstemming is met de voorwaarden die zijn vastgelegd in artikel 5, lid 1, onder a), van Richtlijn 2011/65/EU;

4.

is in het bijzonder van oordeel dat de rechtvaardiging die voor de vrijstelling in punt 39(b) wordt gegeven op een achterhaalde situatie stoelt wat de praktische haalbaarheid van het vervangen van cadmium in kwantumpunten betreft; dringt daarom in dit verband aan op een snelle herbeoordeling van de bestaande vrijstelling in punt 39 van bijlage III van Richtlijn 2011/65/EU in het licht van de voorwaarden van artikel 5, lid 1, onder a), met het oog op intrekking ervan;

5.

verzoekt de Commissie een nieuwe gedelegeerde handeling in te dienen waarin rekening wordt gehouden met het standpunt van het Parlement;

6.

verzoekt zijn Voorzitter deze resolutie te doen toekomen aan de Raad en aan de regeringen en parlementen van de lidstaten.

27.9.2016   

NL

Publicatieblad van de Europese Unie

C 353/38

—

gezien de gedelegeerde verordening van de Commissie (C(2015)00861),

—

gezien artikel 290 van het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie,

—

gezien Verordening (EU) nr. 1308/2013 van het Europees Parlement en de Raad van 17 december 2013 tot vaststelling van een gemeenschappelijke ordening van de markten voor landbouwproducten en tot intrekking van de Verordeningen (EEG) nr. 922/72, (EEG) nr. 234/79, (EG) nr. 1037/2001 en (EG) nr. 1234/2007 van de Raad (1), en met name artikel 177, lid 1, onder a), artikel 223, lid 2, en artikel 227, lid 5,

—

gezien de ontwerpresolutie van de Commissie landbouw en plattelandsontwikkeling,

—

gezien artikel 105, lid 3, van zijn Reglement,

A.

overwegende dat follow-up van gegevens in verband met ethylalcohol uit landbouwproducten zorgt voor transparantie en kennis met betrekking tot de evolutie van de markt, die nog onstabiel is en onderhevig is aan sterke concurrentie, in het bijzonder vanwege invoer vanuit derde landen;

B.

overwegende dat deze informatie ook uitzonderlijk nuttig is voor onderhandelingen over internationale overeenkomsten en antidumpingonderzoeken;

C.

overwegende dat Eurostat deze precieze informatie niet verstrekt, waardoor exploitanten, lidstaten en EU-instellingen zich niet op een andere manier volledig op de hoogte kunnen stellen van de marktsituatie;

1.

maakt bezwaar tegen de gedelegeerde verordening van de Commissie;

2.

verzoekt zijn Voorzitter deze resolutie te doen toekomen aan de Commissie en haar ervan in kennis te stellen dat de gedelegeerde verordening niet in werking kan treden;

3.

verzoekt zijn Voorzitter deze resolutie te doen toekomen aan de Raad en aan de regeringen en parlementen van de lidstaten.

27.9.2016   

NL

Publicatieblad van de Europese Unie

C 353/39

—

gezien artikel 2 en artikel 3, lid 3, tweede alinea, van het Verdrag betreffende de Europese Unie (VEU) en de artikelen 8 en 294 van het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie (VWEU),

—

gezien Richtlijn 92/85/EEG van de Raad van 19 oktober 1992 inzake de tenuitvoerlegging van maatregelen ter bevordering van de verbetering van de veiligheid en de gezondheid op het werk van werkneemsters tijdens de zwangerschap, na de bevalling en tijdens de lactatie (1) (de richtlijn zwangerschapsverlof),

—

gezien het voorstel van de Commissie voor een richtlijn van het Europees Parlement en de Raad tot wijziging van de richtlijn zwangerschapsverlof (COM(2008)0637),

—

gezien zijn in eerste lezing op 20 oktober 2010 vastgestelde standpunt met het oog op de aanneming van Richtlijn 2011/…/EU van het Europees Parlement en de Raad tot wijziging van de richtlijn zwangerschapsverlof (2),

—

gezien het feit dat het Parlement herhaaldelijk verklaringen heeft afgelegd over dit onderwerp, onder meer in zijn resolutie van 10 maart 2015 over vooruitgang op het gebied van de gelijkheid van vrouwen en mannen in de Europese Unie in 2013 (3),

—

gezien het interinstitutioneel akkoord „Beter wetgeven” (4) en het volgende interinstitutioneel akkoord over hetzelfde onderwerp,

—

gezien de vragen van de Raad en de Commissie over zwangerschapsverlof (O-000049/2015 — B8-0119/2015 en O-000050/2015 — B8-0120/2015),

—

gezien het arrest van het Europees Hof van Justitie van 14 april 2015, onder meer betreffende het recht van de Commissie om een voorstel in te trekken (zaak C-409/13),

—

gezien artikel 128, lid 5, en artikel 123, lid 2, van zijn Reglement,

A.

overwegende dat het beginsel van gelijke behandeling van vrouwen en mannen gestoeld is op de afwezigheid van directe of indirecte discriminatie, onder meer op grond van moederschap, vaderschap en wat betreft de verdeling van gezinstaken;

B.

overwegende dat de Europa 2020-strategie voor snelle, duurzame en inclusieve groei ambitieuze doelstellingen omvat, zoals een arbeidsparticipatie van 75 % en een vermindering tegen 2020 met ten minste 20 miljoen van het aantal mensen dat zich in een situatie van armoede of sociale uitsluiting bevindt of daarin terecht dreigt te komen;

C.

overwegende dat meer vrouwen dan mannen kampen met armoede en sociale uitsluiting, en met name oudere vrouwen — van wie het pensioen gemiddeld 39 % lager is dan dat van mannen — en alleenstaande moeders; overwegende dat vrouwen vaker deeltijds of met een tijdelijk contract of een contract van bepaalde duur werken dan mannen, en dat de armoede onder vrouwen grotendeels te wijten is aan hun onzekere arbeidssituatie;

D.

overwegende dat er binnen de Europese Unie sprake is van een dalend geboortecijfer, wat nog versterkt wordt door de crisis, omdat stellen, en met name jongere vrouwen, vanwege de werkloosheid, marginalisering en onzekerheid over de toekomst en de economie, het besluit om kinderen te krijgen uitstellen, waardoor de vergrijzing binnen de EU nog verder toeneemt;

E.

overwegende dat vrouwen wekelijks drie keer meer tijd dan mannen besteden aan huishoudelijke taken (met inbegrip van de zorg voor kinderen, ouderen en mensen met een handicap); overwegende dat de werkloosheid onder vrouwen wordt onderschat aangezien veel vrouwen, met name zij die zich enkel bezighouden met het huishouden en de zorg voor de kinderen, niet als werkloze geregistreerd staan;

F.

overwegende dat de verdeling van de gezins- en huishoudelijke taken tussen mannen en vrouwen essentieel is voor de verwezenlijking van gendergelijkheid; overwegende dat er in een kwart van de lidstaten geen regelingen zijn voor vaderschapsverlof;

G.

overwegende dat de Raad nog steeds geen officiële reactie heeft gegeven op het standpunt in eerste lezing van het Parlement van 20 oktober 2010 over het voorstel voor een richtlijn tot wijziging van de richtlijn zwangerschapsverlof;

1.

betreurt de impasse in de Raad met betrekking tot de richtlijn zwangerschapsverlof; verzoekt de lidstaten met klem de onderhandelingen hierover opnieuw op te starten;

2.

betreurt de interinstitutionele instabiliteit die voortkomt uit het nalatig optreden van de Raad, gezien het feit dat het Parlement zijn eerste lezing heeft afgerond maar de discussies in de Raad zijn gestaakt, waardoor de gehele wetgevingsprocedure in het gedrang komt;

3.

verklaart andermaal bereid te zijn de impasse te doorbreken, en vraagt de Commissie de rol van onpartijdige bemiddelaar op zich te nemen en op constructieve wijze met de medewetgevers in gesprek te gaan, om de standpunten van het Parlement en de Raad nader tot elkaar te brengen, met inachtneming van het evenwicht tussen de instellingen en de rol die haar bij de Verdragen is toegedeeld;

4.

betreurt dat de Commissie in het kader van het Refit-programma zou kunnen afzien van de voorgestelde herziening van de richtlijn; verzoekt, indien dit uiteindelijk het geval zou zijn, als onmiddellijk alternatief om een wetgevingsinitiatief voor de herziening van Richtlijn 92/85/EEG van de Raad, die van start zou moeten gaan tijdens het Luxemburgse voorzitterschap van de Raad, om de gezondheid en veiligheid van zwangere werknemers en werknemers die onlangs zijn bevallen of borstvoeding geven te verbeteren, en om zo in te spelen op demografische uitdagingen en de ongelijkheid van mannen en vrouwen te verminderen;

5.

neemt kennis van het arrest van het Europees Hof van Justitie van 14 april 2015 betreffende het recht van de Commissie een voorstel in te trekken (zaak C-409/13), en van de daarin vermelde specifieke voorwaarden waaraan de Commissie moet voldoen, zoals het meedelen van de gronden van de intrekking aan het Parlement en de Raad en het in acht nemen van de beginselen van bevoegdheidstoedeling, institutioneel evenwicht en loyale samenwerking, zoals vervat in het VEU;

6.

geeft opnieuw aan bereid te zijn een afzonderlijke richtlijn op te stellen met het oog op de invoering van ten minste tien werkdagen vaderschapsverlof en stimulerende (wetgevings- en niet-wetgevings-)maatregelen die mannen, en vaders in het bijzonder, in staat stellen hun recht op de combinatie van werk en gezin uit te oefenen;

7.

is in afwachting van de definitieve beoordeling van Richtlijn 2010/18/EU van de Raad over ouderschapsverlof en wenst, in het licht van de beschikbare tussentijdse studies, dat die richtlijn wordt herzien aangezien zij niet voldoende bijdraagt aan de doelstelling van de combinatie van werk en gezin met het oog op een beter evenwicht tussen werk en privéleven voor beide ouders, en met name voor vrouwen, die op het gebied van loon, pensioen en armoede te kampen hebben met de genderkloof;

8.

verzoekt zijn Voorzitter deze resolutie te doen toekomen aan de Raad en de Commissie.

27.9.2016   

NL

Publicatieblad van de Europese Unie

C 353/41

—

gezien het Verdrag van de Verenigde Naties inzake de rechten van personen met een handicap (CRPD), dat op 21 januari 2011 in de EU in werking is getreden overeenkomstig Besluit 2010/48/EG van de Raad van 26 november 2009 betreffende de sluiting door de Europese Gemeenschap van het Verdrag van de Verenigde Naties inzake de rechten van personen met een handicap (1),

—

gezien de gedragscode tussen de Raad, de lidstaten en de Commissie tot vaststelling van interne regelingen voor de uitvoering door en de vertegenwoordiging van de Europese Unie met betrekking tot het Verdrag van de Verenigde Naties inzake de rechten van personen met een handicap (2),

—

gezien de Universele Verklaring van de rechten van de mens, het Verdrag tot bescherming van de rechten van de mens en de fundamentele vrijheden en het Internationaal Verdrag inzake economische, sociale en culturele rechten,

—

gezien het werkdocument van de diensten van de Commissie getiteld „Verslag over de uitvoering van het VN-Verdrag inzake de rechten van personen met een handicap door de Europese Unie” (SWD(2014)0182),

—

gezien de vragenlijst die het VN-Comité voor de rechten van personen met een handicap heeft aangenomen in verband met het initiële verslag van de Europese Unie (3),

—

gezien de mededeling van de Commissie van 15 november 2010 getiteld „Europese strategie inzake handicaps 2010-2020: Een hernieuwd engagement voor een onbelemmerd Europa” (COM(2010)0636),

—

gezien zijn resolutie van 25 oktober 2011 over mobiliteit en inclusie van mensen met een handicap en de Europese strategie inzake handicaps 2010-2020 (4),

—

gezien het jaarverslag 2013 van de Europese Ombudsman,

—

gezien de artikelen 2, 9, 10, 19 en 168 van het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie (VWEU),

—

gezien de artikelen 3, 15, 21, 23 en 26 van het Handvest van de grondrechten van de Europese Unie,

—

gezien Richtlijn 2000/78/EG van de Raad van 27 november 2000 tot instelling van een algemeen kader voor gelijke behandeling in arbeid en beroep (5),

—

gezien artikel 123, lid 2, van zijn Reglement,

A.

overwegende dat personen met een handicap als volwaardige burgers gelijke rechten hebben en er niet getornd kan worden aan hun waardigheid en hun recht op gelijke behandeling, zelfstandig leven en volledige deelname aan de samenleving;

B.

overwegende dat naar schatting 80 miljoen mensen in de Europese Unie een handicap hebben;

C.

overwegende dat uit gegevens van het EU-Bureau voor de grondrechten constant blijkt dat personen met een handicap met discriminatie geconfronteerd worden en moeilijkheden ondervinden om hun rechten uit te oefenen op voet van gelijkheid met anderen;

D.

overwegende dat personen met een handicap tot de kwetsbaarste groepen in onze samenleving behoren en dat hun integratie op de arbeidsmarkt een van de grootste uitdagingen voor het sociaal en arbeidsmarktbeleid vormt;

E.

overwegende dat de volledige inclusie en gelijke deelname van personen met een handicap slechts mogelijk is door middel van een op de mensenrechten gestoelde benadering van gehandicapten op alle niveaus van de besluitvorming, tenuitvoerlegging en monitoring van het EU-beleid, ook binnen de instellingen, en dat de Commissie hier terdege rekening mee moet houden in toekomstige voorstellen;

F.

overwegende dat volgens het EU-Bureau voor de grondrechten 21 van de 28 lidstaten nog steeds beperkingen opleggen inzake de volledige uitoefening van handelingsbekwaamheid;

G.

overwegende dat de Commissie in 2008 een antidiscriminatierichtlijn heeft voorgesteld maar dat die nog steeds geblokkeerd zit in de Raad;

H.

overwegende dat de beginselen van het VN-Verdrag veel verder gaan dan discriminatie, een leidraad vormen voor de volledige uitoefening van de mensenrechten door alle personen met een handicap in een inclusieve samenleving, en er ook op gericht zijn de nodige bescherming en ondersteuning te bieden, teneinde hun gezinnen in staat te stellen bij te dragen aan het volledige genot van de rechten van personen met een handicap en wel op voet van gelijkheid met anderen;

I.

overwegende dat de EU het VN-Verdrag officieel heeft geratificeerd, en dat dit verdrag tevens door alle 28 lidstaten van de EU is ondertekend en door 25 lidstaten is geratificeerd;

J.

overwegende dat de Commissie verzoekschriften van het Parlement elk jaar verzoekschriften ontvangt in verband met discriminatie op grond van een handicap bij de toegang tot werkzaamheden in loondienst, werkzaamheden anders dan in loondienst, overheidsdiensten en onderwijs;

K.

overwegende dat mensen met een handicap geen homogene groep vormen en dat bij beleidsinitiatieven en acties ten gunste van hen rekening moet worden gehouden met dit gebrek aan eenvormigheid en met het feit dat bepaalde groepen, zoals vrouwen, kinderen en mensen die intensievere ondersteuning behoeven, met aanvullende problemen kampen en op verschillende manieren worden gediscrimineerd;

L.

overwegende dat het Parlement rekening moet houden met het feit dat de bepalingen van het VN-Verdrag minimumnormen zijn die de Europese instellingen toelaten verder te gaan om personen met een handicap te beschermen en discriminatie te bestrijden;

M.

overwegende dat toegang tot werk, tezamen met niet-discriminatie op het werk, essentieel is voor een zelfstandig en eigen leven; overwegende dat, ondanks alle bestaande programma's, initiatieven en strategieën op EU-niveau, de arbeidsparticipatie van mensen tussen de 20 en 64 jaar meer dan 70 % bedraagt, terwijl de arbeidsparticipatie van personen met een handicap minder dan 50 % bedraagt; overwegende dat de arbeidsparticipatie van vrouwen zonder een handicap 65 % bedraagt, tegenover 44 % voor vrouwen met een handicap;

N.

overwegende dat arbeid in loondienst van essentieel belang is om personen met een handicap in staat te stellen een onafhankelijk leven te leiden, en dat de lidstaten er daarom naar moeten streven de toegang tot de arbeidsmarkt voor mensen met een handicap te vergroten zodat zij kunnen bijdragen tot de maatschappij waarin zij leven, en dat de lidstaten, als voorafgaande voorwaarde, inclusief onderwijs moeten verstrekken voor alle kinderen met een handicap, waaronder kinderen met leerproblemen, om ze vanaf de lagere school een goede bagage te helpen verwerven zodat zij een op hun leervermogen afgestemde opleiding kunnen volgen, en hen daarbij in de gelegenheid te stellen een stevige onderwijsachtergrond op te doen die hen kan helpen een loopbaan uit te bouwen of een goede baan in de wacht te slepen waarmee ze later zelfstandig kunnen leven;

O.

overwegende dat de betekenis van het begrip „handicap” evolueert in samenhang met de wisselwerking tussen personen met functiebeperkingen en sociale en fysieke drempels die hen beletten volledig, effectief, op voet van gelijkheid en met dezelfde waardigheid met anderen in de samenleving te participeren;

P.

overwegende dat op grond van artikel 7 van de verordening houdende gemeenschappelijke bepalingen tijdens de voorbereiding en uitvoering van programma's die worden gefinancierd met middelen uit de Europese structuur- en investeringsfondsen, met name rekening moet worden gehouden met de toegankelijkheid voor personen met een handicap, en dat met dezelfde aspecten rekening moet worden gehouden tijdens de voorbereiding en uitvoering van andere EU-fondsen;

Q.

overwegende dat in sommige lidstaten de vraag naar sociale dienstverlening toeneemt vanwege demografische en maatschappelijke veranderingen, met meer werkloosheid, armoede en sociale uitsluiting, met inbegrip van een ontoereikende beschikbaarheid van hoogwaardige diensten voor personen met een handicap, wat negatieve gevolgen heeft voor het vermogen van personen met een handicap om zelfstandig, inclusief en op voet van gelijkheid met anderen te leven;

R.

overwegende dat de bestaande EU-wetgeving betreffende de rechten van personen met een handicap beter ten uitvoer gelegd en gehandhaafd moet worden om de toegankelijkheid te vergroten voor alle personen met een handicap in de hele EU;

S.

overwegende dat het Parlement deel uitmaakt van het EU-kader om de uitvoering van het VN-Verdrag te bevorderen, te beschermen en te monitoren, overeenkomstig artikel 33, lid 2, van het VN-Verdrag;

T.

overwegende dat verscheidene maatschappelijke organisaties bij het VN-Comité voor de rechten van personen met een handicap informatie hebben ingediend in verband met de vragenlijst;

U.

overwegende dat de Commissie, als steunpunt op grond van artikel 33, lid 1, van het VN-Verdrag, is aangewezen om de vragenlijst te beantwoorden die het VN-Comité voor de rechten van personen met een handicap heeft aangenomen;

V.

overwegende dat het Parlement het enige rechtstreeks verkozen orgaan van de Europese Unie is dat de Europese burgers vertegenwoordigt en derhalve volledig voldoet aan de beginselen van Parijs, zoals bepaald in artikel 33 van het VN-Verdrag;

1.

verzekert het VN-Comité voor de rechten van personen met een handicap dat het Europees Parlement de rechtstreeks aan het EP gerichte vragen zal beantwoorden, en dringt er bij de Commissie op aan bij het formuleren van haar eigen antwoorden aan het comité rekening te houden met de standpunten van het Parlement;

2.

acht het betreurenswaardig dat de Commissie en de Raad de gedragscode hebben aangenomen zonder het Parlement daarbij te betrekken, met als gevolg dat het Parlement beperkte bevoegdheden heeft inzake de monitoring van het VN-Verdrag;

3.

verzoekt de Commissie voor haar antwoord op de vragenlijst alle betrokken instellingen en agentschappen officieel te raadplegen, met inbegrip van het Parlement, het Europees Economisch en Sociaal Comité, het Comité van de Regio's, de Ombudsman en het Bureau van de EU voor de grondrechten;

4.

roept de Commissie op het EU-kader te verzoeken om officieel deel te nemen aan de constructieve dialoog;

5.

wijst erop dat het voorstel voor een Europese antidiscriminatierichtlijn tot doel heeft mensen met een handicap te beschermen tegen discriminatie op het gebied van sociale bescherming, gezondheidszorg, habilitatie en revalidatie, onderwijs en de toegang tot en het aanbod van goederen en diensten, zoals huisvesting, vervoer en verzekeringen; betreurt het gebrek aan vooruitgang bij de Raad in verband met dit voorstel en dringt er bij de lidstaten op aan onverwijld werk te maken van de vaststelling van een gemeenschappelijk standpunt;

6.

merkt op dat het gebrek aan uitgesplitste gegevens en statistieken met betrekking tot specifieke groepen gehandicapten een hinderpaal vormt om passend beleid uit te stippelen; verzoekt de Commissie daarom statistische gegevens over handicaps, uitgesplitst naar leeftijd en geslacht, te verzamelen en te verspreiden zodat in de hele EU toezicht kan worden gehouden op de situatie van personen met een handicap op relevante terreinen van het dagelijkse leven, en niet alleen op het gebied van werkgelegenheid;

7.

stipt aan dat verscheidene maatschappelijke organisaties bij het VN-Comité voor de rechten van personen met een handicap informatie hebben ingediend voor de vragenlijst; dringt er daarom bij de Commissie op aan verder te werken aan een gestructureerde dialoog en met gehandicaptenorganisaties te overleggen en samen te werken als onderdeel van het toetsingsproces, ook bij het formuleren van een antwoord aan het VN-Comité voor de rechten van personen met een handicap in verband met de vragenlijst, en bij het ontwikkelen, uitvoeren en monitoren van het EU-beleid op dit vlak;

8.

verzoekt de lidstaten die dit nog niet hebben gedaan om het VN-Verdrag onverwijld te ratificeren;

9.

verzoekt de Commissie een ambitieus voorstel voor een Europese toegankelijkheidswet te presenteren, met volledige betrokkenheid van personen met een handicap gedurende de hele wetgevingscyclus, en benadrukt dat dit voorstel een hele reeks beleidsgebieden moet bestrijken met betrekking tot de toegankelijkheid van goederen en diensten voor alle EU-burgers, waarbij het zelfstandig leven en de volledige inclusie van mensen met een handicap worden bevorderd en een permanent, doeltreffend en onafhankelijk toezichts- en handhavingsmechanisme tot stand wordt gebracht;

10.

verzoekt de lidstaten de verplichtingen uit hoofde van artikel 12 van het VN-Verdrag in nationaal recht om te zetten en met name eventuele beperkingen van het actief en passief kiesrecht weg te nemen;

11.

dringt er bij de Raad op aan zijn werkzaamheden in verband met het voorstel voor een richtlijn inzake de toegankelijkheid van de websites van overheidsinstanties te bespoedigen, om tot een gemeenschappelijk standpunt te komen en verdere stappen te zetten in de richting van de goedkeuring van deze wetgeving, en daarmee de toegankelijkheid van documenten, video's en websites te vergroten en alternatieve formaten en communicatiemiddelen aan te bieden;

12.

beveelt aan om EU-middelen te gebruiken om de toegankelijkheid en e-toegankelijkheid voor personen met een handicap te bevorderen, een overgang van institutionele naar gemeenschapsgebaseerde zorg te bevorderen, kwalitatief hoogwaardige sociale en gezondheidsdiensten te ontwikkelen, en in de capaciteitsopbouw voor gehandicaptenorganisaties te investeren;

13.

wijst op zijn antwoorden en acties in verband met de vragenlijst naar aanleiding van het initiële verslag van de Europese Unie als onderdeel van de toetsing van het VN-Verdrag:

14.

benadrukt dat er in het EU-kader meer politieke samenwerking nodig is, met inbegrip van de nodige financiële en personele middelen om ervoor te zorgen dat de EU haar taken kan vervullen zoals omschreven in het bovenvermelde besluit van de Raad, en dringt er bij de actoren in het EU-kader op aan de gevraagde middelen voor deze taak uit te trekken;

15.

is ingenomen met het initiatief van de leden om te vragen dat de Commissie burgerlijke vrijheden, justitie en binnenlandse zaken, de Commissie werkgelegenheid en sociale zaken en de Commissie verzoekschriften regelmatig een gezamenlijk verslag opstellen naar aanleiding van de aanbevelingen van het VN-Comité voor de rechten van personen met een handicap;

16.

verzoekt zijn Voorzitter deze resolutie te doen toekomen aan de Raad, de Commissie, het VN-Comité voor de rechten van personen met een handicap, en de regeringen en parlementen van de lidstaten.

27.9.2016   

NL

Publicatieblad van de Europese Unie

C 353/46

—

gezien Richtlijn 2000/29/EG van de Raad betreffende de beschermende maatregelen tegen het binnenbrengen en de verspreiding in de Gemeenschap van voor planten en voor plantaardige producten schadelijke organismen (1),

—

gezien de wetenschappelijke adviezen van de Europese Autoriteit voor voedselveiligheid (European Food Safety Authority, EFSA) over de risico's van Xylella fastidiosa voor de plantgezondheid op het EU-grondgebied met de identificatie en evaluatie van risicobeperkende opties, die op 26 november 2013 en 6 januari 2015 werden gepubliceerd,

—

gezien de uitvoeringsbesluiten van de Commissie van 13 februari 2014, 23 juli 2014 en 28 april 2015 betreffende maatregelen om het binnenbrengen en de verspreiding in de Unie van Xylella fastidiosa te voorkomen,

—

gezien de verslagen van het Voedsel- en Veterinair Bureau over in februari en november 2014 uitgevoerde audits,

—

gezien de vraag aan de Commissie over de uitbraak van Xylella fastidiosa in de olijventeelt (O-000038/2015 — B8-0117/2015),

—

gezien Richtlijn 2009/128/EG tot vaststelling van een kader voor communautaire actie ter verwezenlijking van een duurzaam gebruik van pesticiden (2),

—

gezien artikel 128, lid 5, en artikel 123, lid 4, van zijn Reglement,

A.

overwegende dat Xylella fastidiosa een zeer gevaarlijke, onmiddellijke bedreiging vormt voor de productie van bepaalde gewassen in Zuid-Europa, waaronder olijf-, amandel- en perzikbomen en sierplanten; overwegende dat het, afhankelijk van het soort bacterie, een potentiële bedreiging vormt voor wijngaarden, citrusbomen en andere gewassen en kan leiden tot ongekende, rampzalige verliezen, met alle dramatische economische, ecologische en maatschappelijke gevolgen van dien; overwegende dat de bacterie die de olijfbomen in de regio Apulië aantast, verschilt van de isolaten die ziekten veroorzaken in de druiven- en citrusteelt in andere delen van de wereld;

B.

overwegende dat de bacterie reeds ernstige schade toebrengt aan olijfboomgaarden in de regio Apulië in Zuid-Italië, hetgeen ook een bedreiging kan worden voor andere gewassen en regio's;

C.

overwegende dat de olijfproductie een van de belangrijkste landbouwsectoren van de regio Apulië is, die goed is voor 11,6 % (of 522 miljoen EUR) van de totale waarde van de landbouwproductie in de regio en 30 % van de waarde van de Italiaanse olijfproductie in 2013;

D.

overwegende dat de aanwezigheid van Xylella fastidiosa ernstige economische schade veroorzaakt, niet alleen voor de olijfproducenten, maar ook voor de gehele productieketen, met inbegrip van coöperatieve en particuliere perserijen, het toerisme en marketingactiviteiten;

E.

overwegende dat de Italiaanse autoriteiten op 21 oktober 2013 de eerste melding deden van een uitbraak van Xylella fastidiosa en dat sindsdien een alarmerend hoog aantal bomen is besmet;

F.

overwegende dat de inspecties die het Voedsel- en Veterinair Bureau (VVB) van het directoraat-generaal Gezondheid en voedselveiligheid in februari en november 2014 in Italië heeft uitgevoerd, bevestigen dat de situatie dramatisch is verslechterd en dat een verdere verspreiding van de bacterie niet kan worden uitgesloten;

G.

overwegende dat momenteel geen behandeling beschikbaar is om zieke planten in het veld te verzorgen en dat getroffen planten over het algemeen voor altijd besmet blijven of snel omvallen;

H.

overwegende dat een groot aantal verschillende planten in de Europese Unie de ziekte kunnen dragen, met inbegrip van asymptomatische wilde planten;

I.

overwegende dat de EFSA heeft benadrukt dat er prioriteit moet worden gegeven aan preventieve actie gericht op invoer en de beheersing van uitbraken, alsook aan de intensivering van het uitwisselen van onderzoek, omdat het moeilijk is de verspreiding van Xylella fastidiosa een halt toe te roepen zodra een productiegebied is aangetast;

1.

stelt vast dat de uitvoeringsbesluiten die de Commissie vóór april 2015 heeft vastgesteld, vooral gericht waren op interne maatregelen om de uitbraak te bestrijden, en geen krachtige maatregelen omvatten om te voorkomen dat de ziekte vanuit derde landen de EU zou binnenkomen;

2.

verzoekt de Commissie gerichte maatregelen tegen Xylella fastidiosa te nemen om de invoer van besmet materiaal in de EU te voorkomen; is verheugd over het besluit van de Commissie van april 2015 om de invoer van besmette koffieplanten uit Costa Rica en Honduras te verbieden, en over de invoerbeperkingen voor planten uit getroffen gebieden in andere derde landen; vraagt dat er zo nodig nog strengere maatregelen worden getroffen, bijvoorbeeld alleen invoer toestaan uit ziektevrije productiegebieden;

3.

betreurt het dat de Commissie zeer vaak niet snel genoeg reageert om de binnenkomst in de EU van plantenziekten uit derde landen te voorkomen; dringt er derhalve bij de Commissie op aan de besmettingsbron te controleren en de officiële fytosanitaire controleregeling van de EU te herzien teneinde het grondgebied van de EU te beschermen en te vrijwaren;

4.

dringt er bij de Commissie op aan, in het bijzonder omdat de zomer in aantocht is, doeltreffende maatregelen te nemen om de verspreiding van Xylella fastidiosa binnen de EU te voorkomen, met name door zich te concentreren op de meest bedreigde gewassen, maar andere gewassen die ook ernstig door de ziekte kunnen worden aangetast niet uit het oog te verliezen, en onderstreept in dit verband het belang van de bepalingen van artikel 9 van het uitvoeringsbesluit van 2015;

5.

vraagt de Commissie en de lidstaten producenten te vergoeden voor uitroeiingsmaatregelen en inkomstenderving — waarbij het niet alleen gaat om verloren landbouwproductie, maar ook om het verlies van cultureel erfgoed, geschiedenis en activiteiten in verband met toerisme;

6.

verzoekt de Commissie en de relevante autoriteiten gebruik te maken van alle mogelijke fondsen en instrumenten om het economisch herstel van de getroffen gebieden te bevorderen; verzoekt de Commissie stimulansen voor producenten vast te stellen waarmee zij tot het treffen van preventieve maatregelen kunnen worden aangezet;

7.

verzoekt de Commissie ervoor te zorgen dat er voldoende financiële en personele middelen beschikbaar zijn om de desbetreffende strategieën uit te voeren, onder meer financiële steun voor landbouwers om de juiste landbouwpraktijken toe te passen voor de bestrijding van Xylella fastidiosa en haar vectoren; dringt er bij de Commissie op aan onverwijld intensievere onderzoeksinspanningen te bevorderen, onder meer door middel van meer internationale netwerkactiviteiten en door financiering beschikbaar te stellen voor onderzoeksinstituten, teneinde de wetenschappelijke kennis over Xylella fastidiosa te vergroten en precies vast te stellen welk verband er bestaat tussen de ziekteverwekker, de symptomen en de ontwikkeling van de ziekte;

8.

onderstreept dat er voorlichtingscampagnes georganiseerd moeten worden in mogelijk aangetaste gebieden van de EU, met het oog op bewustmaking van de betrokkenen, niet alleen in de landbouw- maar ook in de tuinbouwsector, met inbegrip van handelaren in sierplanten, professionele tuinders en hun klanten;

9.

is van mening dat de Commissie en de lidstaten, met name omdat de zomer in aantocht is, reizigers moeten waarschuwen voor de risico's van het binnenbrengen in de EU van besmette planten uit door Xylella fastidiosa getroffen landen;

10.

dringt erop aan meer middelen uit te trekken om schadelijke organismen te detecteren op de plaatsen van binnenkomst in de EU; moedigt de lidstaten er voorts toe aan het aantal routine-inspecties te verhogen om de verspreiding van Xylella fastidiosa buiten de afgebakende gebieden tegen te gaan;

11.

vraagt de Commissie een open database op te zetten, met een lijst van instellingen en bevoegde autoriteiten op het niveau van de EU en de lidstaten, zodat informatie en ervaringen kunnen worden uitgewisseld, de bevoegde autoriteiten snel kunnen worden gewaarschuwd en de nodige maatregelen kunnen worden getroffen;

12.

vraagt de Commissie op transparante wijze uitgebreide richtsnoeren op te stellen voor de uitvoering van preventieve en ziektebestrijdingsmaatregelen, met duidelijke vermelding van het toepassingsgebied en de duur daarvan, op basis van bestaande ervaring en optimale werkwijzen, die de bevoegde autoriteiten en diensten in de lidstaten als ondersteunend instrument kunnen gebruiken;

13.

verzoekt de Commissie jaarlijks verslag uit te brengen aan het Parlement, of op enig ander moment indien de situatie verandert, over de dreiging voor EU-producenten die uitgaat van Xylella fastidiosa en andere organismen die een gevaar vormen voor de landbouwproductie;

14.

verzoekt zijn Voorzitter deze resolutie te doen toekomen aan de Raad en aan de Commissie.

27.9.2016   

NL

Publicatieblad van de Europese Unie

C 353/49

—

gezien zijn eerdere resoluties over de Zimbabwe, met name die van 7 februari 2013 (1),

—

gezien de lokale verklaringen van de EU van 11 maart 2015 en 9 april 2015 over de ontvoering van Itai Dzamara,

—

gezien de verklaring namens de EU van de vicevoorzitter van de Commissie/hoge vertegenwoordiger van de Unie voor buitenlandse zaken en veiligheidsbeleid van 19 februari 2014 over de herziening van de betrekkingen tussen de EU en Zimbabwe,

—

gezien de besluiten van de Raad 2014/98/GBVB van 17 februari 2014 (2) en 2015/277/GBVB (3) van 19 februari 2015 tot wijziging van Besluit 2011/101/GBVB betreffende beperkende maatregelen tegen Zimbabwe;

—

gezien de verklaring van de woordvoerder van het Bureau van de Hoge commissaris voor de mensenrechten (OHCHR) van 18 januari 2013 over de recente aanvallen op verdedigers van de mensenrechten vóór de verkiezingen,

—

gezien het algemeen politiek akkoord dat in 2008 is ondertekend door de drie grootste politieke partijen, te weten ZANU PF, MDC-T en MDC,

—

gezien de conclusies van de Europese Raad over Zimbabwe van 23 juli 2012 en het Uitvoeringsbesluit 2012/124/GBVB van de Raad van 27 februari 2012 (4) betreffende beperkende maatregelen tegen Zimbabwe,

—

gezien het Afrikaanse Handvest van de rechten van de mens en de volkeren van 27 juni 1981, dat door Zimbabwe is geratificeerd,

—

gezien de grondwet van Zimbabwe,

—

gezien de Overeenkomst van Cotonou,

—

gezien artikel 135, lid 5, en artikel 123, lid 4, van zijn Reglement,

A.

overwegende dat Itai Dzamara, een prominente Zimbabwaanse mensenrechtenactivist, leider van de Occupy Africa Unity Square-beweging en politiek tegenstander van president Mugabe, naar verluidt op 9 maart 2015 in een buitenwijk van Harare is ontvoerd door vijf ongeïdentificeerde gewapende mannen; overwegende dat onbekend is waar hij wordt vastgehouden en dat ernstige bezorgdheid bestaat over zijn veiligheid en gevreesd wordt dat zijn rechten worden geschonden;

B.

overwegende dat de heer Dzamara in de maanden voor zijn ontvoering een aantal vreedzame demonstraties heeft geleid tegen de verslechterende politieke en economische situatie in Zimbabwe; overwegende dat de heer Dzamara twee dagen eerder een politieke bijeenkomst toesprak die was georganiseerd door de oppositiebeweging Movement for Democratic Change — Tsvangirai (MDC-T), waarbij hij opriep tot massale protesten tegen de toenemende onderdrukking en verslechterende economische situatie in het land, president Mugabe opriep af te treden en opriep tot hervormingen van het kiesstelsel;

C.

overwegende dat de regering tot nu toe blijft zwijgen over de verdwijning van de heer Dzamara, wat bij het publiek het vermoeden doet rijzen dat de overheid verantwoordelijk zou kunnen zijn; overwegende dat de regerende partij ZANU-PF zijn gedwongen verdwijning ontkent en de oppositiepartijen beschuldigt van een in scène gezette actie;

D.

overwegende dat het Hooggerechtshof in een uitspraak van 13 maart 2015 de Zimbabwaanse autoriteiten opdroeg een zoekactie naar de heer Dzamara te starten en het Hooggerechtshof hiervan elke twee weken verslag uit te brengen, totdat zijn verblijfplaats bekend wordt; overwegende dat het Hooggerechtshof is genegeerd door de autoriteiten die verantwoordelijk zijn voor uitvoering van de uitspraak en dat de overheidsinstanties nog geen gevolg hebben gegeven aan de uitspraak;

E.

overwegende dat de heer Dzamara meerdere keren is aangevallen door aanhangers van de regeringspartij ZANU-PF en politieofficieren in uniform; overwegende dat in november 2014 ongeveer twintig politiemensen in uniform de heer Dzamara handboeien hebben omgedaan en hem bewusteloos hebben geslagen, en ook zijn advocaat, Kennedy Masiye, hebben aangevallen;

F.

overwegende dat op 27 april 2015 in Harare 11 mensen zijn gearresteerd nadat zij deelnamen aan een optocht om steun te betuigen aan de vermiste Itai Dzamara; overwegende dat de activisten zijn gearresteerd en zes uur lang zijn vastgehouden;

G.

overwegende dat de echtgenote van de heer Dzamara, Sheffra Dzamara, het Hooggerechtshof in Harare na zijn ontvoering heeft verzocht om de politie en de Central Intelligence Organisation (CIO) op te dragen een zoektocht naar haar man te starten; overwegende dat de politie en de CIO tijdens de hoorzitting ontkenden op de hoogte te zijn van de verblijfplaats van de heer Dzamara; overwegende dat Sheffra Dzamara begin april meldde dat onbekende mannen haar onafgebroken in de gaten hielden en dat ze vreesde voor haar leven;

H.

overwegende dat de huidige situatie in Zimbabwe op het gebied van de mensenrechten en de democratie verslechtert en dat voortdurend melding wordt gemaakt van intimidatie en schendingen van de mensenrechten van mensenrechtenactivisten, journalisten en leden van maatschappelijke organisaties in Zimbabwe;

I.

overwegende dat de politie vaak misbruik maakt van bestaande wetten, zoals de Public Order and Security Act (POSA) en de Access to Information and Protection of Privacy Act (AIPPA), om wettige openbare vergaderingen en bijeenkomsten te verbieden;

J.

overwegende dat de vrijheid van vergadering, vereniging en meningsuiting essentiële onderdelen zijn van elke democratie;

K.

overwegende dat de EU in 2015 weer steun is gaan verlenen aan Zimbabwe, in de vorm van 234 miljoen EUR voor het nationaal indicatief programma, om Zimbabwe te helpen democratischer en welvarender te worden, en dat de Europese Raad besloot om een aantal sancties tegen Zimbabwe te handhaven; overwegende dat alleen president Robert Mugabe, zijn vrouw en een defensieonderneming onderworpen blijven aan de bevriezing van tegoeden en het reisverbod; overwegende dat ook een wapenembargo van de EU van kracht blijft;

L.

overwegende dat op 16 maart 2013 per referendum een nieuwe grondwet is aangenomen, met als doel om de bezem door de politiek te halen, maar dat de vooruitgang in de praktijk traag verloopt en de mensenrechtensituatie precair blijft;

1.

veroordeelt ten stelligste de gedwongen verdwijning van de mensenrechtenactivist Itai Dzamara en roept op tot zijn onmiddellijke en onvoorwaardelijke vrijlating;

2.

dringt er bij de regering van Zimbabwe op aan alle nodige maatregelen te nemen om de heer Dzamara te vinden en alle verantwoordelijken voor het gerecht te brengen; roept de regering op volledig samen te werken met het Hooggerechtshof, dat de regering heeft opgedragen de heer Dzamara te gaan zoeken;

3.

roept de Zimbabwaanse autoriteiten op de veiligheid en beveiliging van zijn vrouw en familie, collega's en aanhangers te garanderen;

4.

is ernstig bezorgd over meldingen van mensenrechtenorganisaties van toenemend politiek geweld en intimidatie van de politieke oppositie, alsmede over de ernstige beperkingen en intimidatie waar mensenrechtenactivisten mee te maken hebben, die vaak worden geslagen door de politie en worden gearresteerd op grond van valse beschuldigingen; betreurt dat sinds de vorige verkiezingen en de goedkeuring van de nieuwe grondwet in 2013 weinig vooruitgang is geboekt met betrekking tot de rechtsstaat en in het bijzonder met de verbetering van de mensenrechtensituatie;

5.

dringt er bij de Zimbabwaanse autoriteiten op aan onderzoek te doen naar beschuldigingen van gebruik van excessief geweld en andere mensenrechtenschendingen door politie- en overheidsambtenaren, en deze daarvoor ter verantwoording te roepen;

6.

herinnert aan de algemene verantwoordelijkheid die de Zimbabwaanse regering draagt voor het waarborgen van de veiligheid van al haar burgers; roept de Zimbabwaanse autoriteiten op tot het uitvoeren van de bepalingen van de VN-verklaring van de rechten van de mens, het Afrikaans Handvest van de rechten van de mens en de volkeren en de door Zimbabwe geratificeerde regionale mensenrechteninstrumenten;

7.

herinnert eraan dat Zimbabwe in het kader van het algemeen politiek akkoord (GPA) heeft toegezegd te zullen waarborgen dat zowel de wetgeving als de procedures en praktijken in het land in overeenstemming zullen zijn met internationale beginselen en wetgeving op het gebied van de mensenrechten, waaronder de vrijheid van vergadering, vereniging en meningsuiting;

8.

neemt met instemming kennis van de instelling van de Zimbabwaanse Mensenrechtencommissie, maar is teleurgesteld dat deze niet is toegerust met significante bevoegdheden waarmee zij onafhankelijk zou kunnen optreden en haar doelstellingen met betrekking tot de urgente mensenrechtenvraagstukken waarmee het land wordt geconfronteerd zou kunnen bereiken;

9.

roept daarom op tot gecoördineerde maatregelen door de internationale gemeenschap, in het bijzonder de Ontwikkelingsgemeenschap van zuidelijk Afrika (SADC); is van oordeel dat aan deze regionale organisatie een belangrijke rol toekomt als hoeder van het algemeen politiek akkoord, die onder meer kan aandringen op de uitvoering van het akkoord, en met name artikel 13 daarvan, teneinde een onpartijdige opstelling van de politie en andere veiligheidskrachten te waarborgen;

10.

dringt er bij de Zimbabwaanse regering en president Mugabe op aan hun internationale verplichtingen na te komen en de bepalingen van de internationale verdragen die Zimbabwe heeft ondertekend uit te voeren, en de rechtsstaat en de civiele en politieke rechten te eerbiedigen;

11.

vraagt de EU haar politieke dialoog over de mensenrechten op basis van artikel 8 van de Overeenkomst van Cotonou te intensiveren, en de regering met name aan te moedigen de Public Order and Security Act en de Access to Information and Protection of Privacy Act in te trekken of op toereikende wijze te amenderen, teneinde misbruik ervan onmogelijk te maken;

12.

betreurt dat de tussentijdse economische partnerschapsovereenkomst (EPO) die met vier oostelijke en zuidelijke Afrikaanse (ESA) landen, waaronder Zimbabwe, is gesloten geen nadrukkelijke en handhaafbare mensenrechtenclausule bevat;

13.

wijst op de opheffing van sancties zoals besloten door de EU en steunt de gerichte maatregelen die gehandhaafd blijven tegen de president en zijn vrouw, alsmede het wapenembargo, die zijn ingesteld naar aanleiding van de politieke en mensenrechtensituatie in Zimbabwe;

14.

is van mening dat de bevordering van de democratie en de bescherming van de mensenrechten en de rechtsstaat van wezenlijk belang zijn om Zimbabwe in staat te stellen een vrij en welvarend land te worden;

15.

verzoekt de EU-delegatie in Harare de regering van nationale eenheid van Zimbabwe te blijven steunen om de mensenrechtensituatie te verbeteren; benadrukt dat de EU ervoor moet zorgen dat de ontwikkelingshulp aan Zimbabwe ook werkelijk wordt gebruikt om tegemoet te komen aan de behoeften van de bevolking, in het bijzonder via maatschappelijke organisaties, en dat de politieke en economische hervormingen waarvoor de steun bedoeld is worden doorgevoerd;

16.

verzoekt zijn Voorzitter deze resolutie te doen toekomen aan de vicevoorzitter van de Commissie/hoge vertegenwoordiger van de Unie voor buitenlandse zaken en veiligheidsbeleid, de Raad, de Commissie, de regeringen en parlementen van de lidstaten, de EDEO, de regering en het parlement van Zimbabwe, de regeringen van de Ontwikkelingsgemeenschap van zuidelijk Afrika, de Commissie van de Afrikaanse Unie, het Pan-Afrikaanse Parlement, de Paritaire Parlementaire Vergadering ACS-EU en de secretaris-generaal van het Gemenebest.

27.9.2016   

NL

Publicatieblad van de Europese Unie

C 353/52

—

gezien zijn eerdere resoluties over Myanmar/Birma en de Rohingya's, in het bijzonder die van 20 april 2012 (1), 13 september 2012 (2), 22 november 2012 (3) en 13 juni 2013 (4) , en zijn resolutie van 23 mei 2013 over hernieuwde toegang van Myanmar/Birma tot het stelsel van algemene tariefpreferenties (5),

—

gezien zijn resolutie van 5 februari 2009 over de situatie van Birmaanse vluchtelingen in Thailand (6),

—

gezien de verklaring van het VN-Bureau voor vluchtelingen (UNHCR) van 6 mei 2015 betreffende massagraven van Rohingya's in Thailand,

—

gezien de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens van 10 december 1948,

—

gezien het Internationaal Verdrag inzake burgerrechten en politieke rechten (ICCPR) van 1966,

—

gezien het VN-verdrag van 1951 betreffende de status van vluchtelingen en het aanvullende protocol hierbij van 1967,

—

gezien de mensenrechtenverklaring van de Associatie van Zuidoost-Aziatische staten (ASEAN), met name paragraaf 13, 15, 16 en 18,

—

gezien de oproep van UNHCR van 15 mei 2015 aan regionale overheden om opsporings- en reddingsoperaties uit te voeren, waarin het waarschuwt voor „een mogelijke humanitaire ramp”,

—

gezien artikel 135, lid 5, en artikel 123, lid 4, van zijn Reglement,

A.

overwegende dat in een escalerende regionale crisis volgens schattingen duizenden Rohingya's en andere vluchtelingen zich nog steeds op boten in de Andamanse Zee en de Straat van Malakka bevinden, dat sommigen van hen door mensenhandelaars zijn achtergelaten met weinig voedsel en water, en dat zij opnieuw de zee op worden geduwd wanneer hun boten de territoriale wateren binnenvaren;

B.

overwegende dat op 1 en 4 mei 2015 de militaire politie de lichamen van ten minste 30 etnische Rohingya-moslims heeft gevonden in een verdacht mensenhandelkamp in de regio Sadao, gelegen in de provincie Songkhla, dicht bij de grens tussen Thailand en Maleisië; overwegende dat een paar dagen later een ander kamp met ten minste vijf andere graven is gevonden;

C.

overwegende dat Rohingya's nog altijd worden vervolgd en gediscrimineerd, en dat hun nog altijd op arbitraire wijze het staatsburgerschap wordt ontnomen in Myanmar/Birma, waardoor zij statenloos worden; overwegende dat de Birmese regering op 1 april 2015 hun tijdelijke identiteitskaarten heeft ingetrokken waardoor zij hun stemrecht hebben verloren; overwegende dat misdrijven of wreedheden tegen hen nog altijd in de regel onbestraft blijven;

D.

overwegende dat Rohingya's Myanmar/Birma in groten getale hebben verlaten sinds de gewelduitbraak in 2012, die heeft geleid tot de verwoesting van buurten en tot honderden sterfgevallen; overwegende dat velen van hen die wisten te ontsnappen, in de handen zijn gevallen van smokkelbendes die actief zijn in de Golf van Bengalen;

E.

overwegende dat volgens het periodieke UNHCR-verslag van 8 mei 2015 ongeveer 25 000 Rohingya's en Bengalezen tussen januari en maart 2015 aan boord van smokkelboten zijn gegaan; overwegende dat dit bijna het dubbele is van het aantal personen die dit hebben gedaan in dezelfde periode in 2014;

F.

overwegende dat enkele duizenden Rohingya's over zee zijn gevlucht om aan vervolging te ontkomen, en overwegende dat honderden van hen om het leven zijn gekomen door zinkende boten of doordat zij weer de zee opgejaagd werden;

G.

overwegende dat sinds het optreden mensenhandelaars zeeroutes zijn gaan gebruiken; overwegende dat mensenhandelaars migranten steeds vaker op zee achterlaten;

H.

overwegende dat duizenden Rohingya's en andere migranten nog altijd via Thailand en uit andere landen in de regio worden gesmokkeld door mensenhandelaars, waaronder in bepaalde gevallen corrupte plaatselijke Thaise autoriteiten, en onder onmenselijke omstandigheden worden gevangengehouden in junglekampen in Zuid-Thailand, waar zij worden gefolterd, uitgehongerd en doodgeslagen voor losgeld van hun gezinnen en familieleden, of worden verkocht als slaven;

I.

overwegende dat UNHCR heeft opgeroepen tot gezamenlijke actie na de ontdekking van de massagraven van Rohingya's in Thailand, en landen in de regio heeft aangespoord hun samenwerking op te voeren bij het nemen van maatregelen ter bestrijding van mensensmokkel en -handel, en te zorgen voor bescherming van slachtoffers;

J.

overwegende dat het Rohingya-vraagstuk niet is besproken tijdens de kort gelden gehouden 26e ASEAN-top (26-28 april 2015) in Maleisië;

K.

overwegende dat van 2010 tot 2015 het directoraat-generaal Humanitaire Hulp en Civiele Bescherming (ECHO) van de Commissie ongeveer 57,3 miljoen EUR aan humanitaire hulp heeft verstrekt aan kwetsbare personen in de deelstaat Rakhine; overwegende dat ECHO in 2015 projecten in de deelstaat Rakhine financiert om in te spelen op enkele van de meest urgente behoeften van de Rohingya's in de noordelijke gemeenten, waaronder voedsel en voeding, basisgezondheidsdiensten en andere huishoudelijke basisartikelen, en om de sinds 2012 verplaatste bevolking te ondersteunen;

L.

overwegende dat ECHO sinds 2013 325 000 EUR heeft toegewezen aan de Internationale Organisatie voor Migratie (IOM), voor de verstrekking van voedsel, huishoudelijke basisartikelen, gezondheidszorg en bescherming aan ongeveer 3 000 Rohingya's (mannen, vrouwen en kinderen) die worden vastgehouden in Thailand;

1.

spreekt zijn diepste bezorgdheid uit over het lot van de Rohingya-vluchtelingen en de humanitaire crisis die zich momenteel afspeelt op volle zee en in de territoriale wateren tussen Myanmar/Birma, Bangladesh, Thailand en Indonesië, en is geschokt over de bevindingen na de recente opgraving van tientallen lichamen uit massagraven in de buurt van mensenhandelkampen in Zuid-Thailand; betuigt zijn deelneming aan de nabestaanden van de slachtoffers;

2.

roept de Thaise autoriteiten op tot het instellen van een onmiddellijk, volledig en geloofwaardig strafrechtelijk onderzoek naar de massagraven van Rohingya-moslims, indien nodig met ondersteuning van de VN, om ervoor te zorgen dat degenen die hiervoor verantwoordelijk zijn worden berecht;

3.

is verheugd over het feit dat de Thaise regering het probleem van de mensenhandel in Thailand en de rest van de regio heeft erkend, evenals de medeplichtigheid van bepaalde corrupte autoriteiten bij de mensensmokkel; roept de Thaise regering en zijn functionarissen op om een einde te maken aan elke vorm van medewerking met de criminele bendes die verantwoordelijk zijn voor de smokkel van Rohingya's en andere migranten in Thailand;

4.

roept alle landen in de regio op om hun samenwerking op te voeren bij het nemen van maatregelen ter bestrijding van mensensmokkel en -handel, en te zorgen voor bescherming van slachtoffers; onderstreept de belangrijke rol die de ASEAN op dit gebied kan spelen; moedigt de regeringen van de landen in de regio aan om deel te nemen aan de komende regionale bijeenkomst over de situatie van migranten, op uitnodiging van Thailand, op 29 mei 2015 in Bangkok; is verheugd over het feit dat wordt gewerkt aan een ASEAN-verdrag ter bestrijding van mensenhandel, in het bijzonder vrouwenhandel en kinderhandel (ACTIP), dat door de ASEAN-leiders in de loop van 2015 zou moeten worden goedgekeurd;

5.

roept alle landen in de regio ertoe op het VN-verdrag betreffende de status van vluchtelingen te ondertekenen en te ratificeren en Rohingya-asielzoekers ten minste tijdelijke bescherming te bieden, en tegelijkertijd de Birmese regering te ondersteunen bij het vinden van duurzame, rechtvaardige oplossingen voor de onderliggende problemen;

6.

roept de regering van Myanmar/Birma er verder toe op zijn beleid te wijzigen en alle noodzakelijke maatregelen te treffen om een einde te maken aan de vervolging en discriminatie van de Rohingya-minderheid; herhaalt zijn eerdere oproepen om de wet op het staatsburgerschap van 1982 te wijzigen of in te trekken, om ervoor te zorgen dat de Rohingya's gelijke toegang hebben tot het staatsburgerschap van Myanmar/Birma;

7.

is verheugd over de langverwachte verklaring van 18 mei 2015 van de woordvoerder van de oppositiepartij van Aung San Suu Kyi, de Nationale Liga voor Democratie, volgens welke de regering van Myanmar/Birma het staatsburgerschap aan de Rohingya-minderheid moet verlenen;

8.

spoort de leiders van Indonesië, Maleisië en Thailand aan om het redden van de levens van de migranten en vluchtelingen die vastzitten op schepen in de Golf van Bengalen en de Andamanse Zee tot een topprioriteit te maken, en is verheugd over de verklaring van Maleisië en Indonesië van 20 mei 2015 volgens welke zij tijdelijk asiel zullen verlenen aan op zee onderschepte migranten;

9.

is verheugd over steun van de Europese Unie en internationale organisaties zoals UNHCR aan de Rohingya's in Myanmar/Birma en Thailand, en de humanitaire steun van de EU aan binnenlands ontheemden in de deelstaat Arakan/Rakhine, aan Rohingya's zonder documenten en kwetsbare gastgemeenschappen in Bangladesh en aan Rohingya- en Bengaalse migranten die momenteel vastzitten in detentiecentra voor immigranten (mannen) en socialezekerheidscentra (vrouwen en kinderen) in Thailand;

10.

verzoekt de vicevoorzitter van de Commissie/hoge vertegenwoordiger van de Unie voor buitenlandse zaken en veiligheidsbeleid deze kwestie op het hoogst mogelijke politieke niveau aan te kaarten bij haar ontmoetingen met vertegenwoordigers van Thailand en Myanmar/Birma en andere ASEAN-landen;

11.

verzoekt zijn Voorzitter deze resolutie te doen toekomen aan de Raad, de Commissie, de vicevoorzitter van de Commissie/hoge vertegenwoordiger van de Unie voor buitenlandse zaken en veiligheidsbeleid, de regeringen en de parlementen van de lidstaten, de regering en het parlement van Myanmar/Birma, de regering en het parlement van Thailand, de secretaris-generaal van de Associatie van Zuidoost-Aziatische staten (ASEAN), de intergouvernementele commissie voor de mensenrechten van de ASEAN, de speciale vertegenwoordiger van de VN voor de mensenrechten in Myanmar/Birma, de Hoge Commissaris voor de Vluchtelingen van de VN, de VN-Raad voor de mensenrechten en de regeringen en parlementen van andere landen in de regio.

27.9.2016   

NL

Publicatieblad van de Europese Unie

C 353/55

—

gezien de Overeenkomst van Cotonou,

—

gezien de Universele Verklaring van de rechten van de mens,

—

gezien het Internationaal Verdrag inzake burgerrechten en politieke rechten,

—

gezien het Afrikaanse Handvest van de rechten van de mens en de volkeren,

—

gezien de wet van Swaziland van 2000 inzake arbeidsverhoudingen (gewijzigd),

—

gezien het nationaal programma voor fatsoenlijk werk van de Internationale Arbeidsorganisatie (International Labour Organisation, ILO) voor Swaziland,