30.8.2016   

NL

Publicatieblad van de Europese Unie

C 316/1

30.8.2016   

NL

Publicatieblad van de Europese Unie

C 316/2

—

gezien artikel 2 en artikel 3, lid 3, tweede alinea, van het Verdrag betreffende de Europese Unie (VEU) en artikel 8 van het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie (VWEU),

—

gezien artikel 23 van het Handvest van de grondrechten van de Europese Unie,

—

gezien het Europees Verdrag tot bescherming van de rechten van de mens en de fundamentele vrijheden (EVRM),

—

gezien het Verdrag van de Verenigde Naties van 18 december 1979 inzake de uitbanning van alle vormen van discriminatie van vrouwen (CEDAW),

—

gezien het VN-verdrag van 1949 ter bestrijding van de handel in personen en van de exploitatie van prostitutie door anderen,

—

gezien de Verklaring en het Actieprogramma van Peking die op 15 september 1995 tijdens de vierde wereldvrouwenconferentie werden aangenomen, alsmede de daaruit voortkomende documenten die tijdens de bijzondere VN-zittingen Peking + 5 (2000), Peking + 10 (2005) en Peking + 15 (2010) werden aangenomen,

—

gezien Verordening (EU) nr. 606/2013 van het Europees Parlement en de Raad van 12 juni 2013 betreffende de wederzijdse erkenning van beschermingsmaatregelen in burgerlijke zaken (1),

—

gezien Richtlijn 2012/29/EU van het Europees Parlement en de Raad van 25 oktober 2012 tot vaststelling van minimumnormen voor de rechten, de ondersteuning en de bescherming van slachtoffers van strafbare feiten, en ter vervanging van Kaderbesluit van de Raad 2001/220/JBZ (2),

—

gezien het VN-Verdrag van 13 december 2006 inzake de rechten van personen met een handicap en met name artikel 6 betreffende vrouwen met een handicap,

—

gezien Richtlijn 2011/99/EU van het Europees Parlement en de Raad van 13 december 2011 betreffende het Europees beschermingsbevel (3),

—

gezien Richtlijn 2011/36/EU van het Europees Parlement en van de Raad van 5 april 2011 betreffende het voorkomen en tegengaan van mensenhandel en het beschermen van de slachtoffers, en ter vervanging van Kaderbesluit 2002/629/JBZ van de Raad (4),

—

gezien het voorstel voor een richtlijn van het Europees Parlement en de Raad inzake de verbetering van de man-vrouwverhouding bij niet-uitvoerende bestuurders van beursgenoteerde ondernemingen en daarmee samenhangende maatregelen (richtlijn vrouwelijke bestuurders (COM(2012)0614)),

—

gezien het Verdrag van de Raad van Europa inzake het voorkomen en bestrijden van geweld tegen vrouwen en huiselijk geweld (Overeenkomst van Istanbul),

—

gezien het Europees Pact voor gendergelijkheid (2011-2020) van 7 maart 2011 (5),

—

gezien de mededeling van de Commissie van 5 maart 2010 getiteld „Een grotere inzet voor de gelijkheid van vrouwen en mannen: Een vrouwenhandvest” (COM(2010)0078),

—

gezien de mededeling van de Commissie van 21 september 2010 getiteld „Strategie voor de gelijkheid van vrouwen en mannen 2010-2015” (COM(2010)0491),

—

gezien de mededeling van de Commissie getiteld „Europa 2020: een strategie voor slimme, duurzame en inclusieve groei” (COM(2010)2020),

—

gezien het werkdocument van de diensten van de Commissie van 16 september 2013 getiteld „Tussentijdse herziening van de strategie voor gelijkheid van vrouwen en mannen 2010-2015” (SWD(2013)0339),

—

gezien het werkdocument van de diensten van de Commissie van woensdag 8 mei 2013 getiteld „Report on Progress on equality between women and men in 2012” (SWD(2013)0171),

—

gezien de mededeling van de Commissie van 25 november 2013 getiteld „Vrouwelijke genitale verminking uitbannen” (COM(2013)0833),

—

gezien het verslag van het Europees Instituut voor gendergelijkheid (EIGE) van 2012 getiteld „Evaluatie van de uitvoering door de EU-lidstaten van het actieprogramma van Peking: Geweld tegen vrouwen — slachtofferhulp”,

—

gezien de conclusies van de Raad van 5 en 6 juni 2014 over de preventie en bestrijding van alle vormen van geweld tegen vrouwen en meisjes, met inbegrip van vrouwelijke genitale verminking,

—

gezien zijn resolutie van 6 februari 2014 over het uitbannen van vrouwelijke genitale verminking (6),

—

gezien het bestaan sinds 1975 van EU-richtlijnen inzake verschillende aspecten van de gelijke behandeling van mannen en vrouwen (Richtlijn 2010/41/EU (7), Richtlijn 2010/18/EU (8), Richtlijn 2006/54/EG (9), Richtlijn 2004/113/EG (10), Richtlijn 92/85/EEG (11), Richtlijn 86/613/EEG (12) en Richtlijn 79/7/EEG) (13),

—

gezien zijn resolutie van 12 september 2013 betreffende de toepassing van het beginsel van gelijke beloning van mannelijke en vrouwelijke werknemers voor gelijke of gelijkwaardige arbeid (14),

—

gezien zijn resolutie van 12 maart 2013 over de gevolgen van de economische crisis voor de gendergelijkheid en de rechten van de vrouw (15),

—

gezien zijn resolutie van 11 juni 2013 over onderwijs- en beroepsmobiliteit van vrouwen in de EU (16),

—

gezien zijn resolutie van 12 maart 2013 over de uitbanning van genderstereotypen in de EU (17),

—

gezien zijn resolutie van 6 februari 2013 over de 57ste zitting van de VN-Raad voor de rechten van de Mens: uitbanning en preventie van alle vormen van geweld jegens vrouwen en meisjes (18),

—

gezien zijn resolutie van 11 september 2012 over de arbeidsomstandigheden van vrouwen in de dienstensector (19),

—

gezien zijn resolutie van 24 mei 2012 met aanbevelingen aan de Commissie betreffende de toepassing van het beginsel van gelijke beloning van mannelijke en vrouwelijke werknemers voor gelijke of gelijkwaardige arbeid (20),

—

gezien zijn resolutie van 10 februari 2010 over gelijkheid van vrouwen en mannen in de Europese Unie — 2009 (21), van 8 maart 2011 over gelijkheid van vrouwen en mannen in de Europese Unie — 2010 (22), en van 13 maart 2012 over gelijkheid van vrouwen en mannen in de Europese Unie — 2011 (23),

—

gezien zijn resolutie van 6 juli 2011 over vrouwen en leidinggevende functies in het bedrijfsleven (24),

—

gezien zijn resolutie van 5 april 2011 over de prioriteiten en het ontwerp van een nieuw beleidskader van de EU voor de bestrijding van geweld tegen vrouwen (25),

—

gezien zijn resolutie van 8 maart 2011 over armoede bij vrouwen in de Europese Unie (26),

—

gezien zijn resolutie van 17 juni 2010 over de genderaspecten van de economische neergang en de financiële crisis (27),

—

gezien zijn resolutie van 3 februari 2009 over de bestrijding van discriminatie op grond van geslacht en solidariteit tussen de generaties (28),

—

gezien zijn resolutie van 26 februari 2014 over seksuele uitbuiting en prostitutie en de gevolgen daarvan voor de gendergelijkheid (29),

—

gezien zijn resolutie van 13 oktober 2005 over vrouwen en armoede in de Europese Unie (30),

—

gezien zijn resolutie van 25 februari 2014 over het bestrijden van geweld tegen vrouwen (31),

—

gezien het voorstel voor een richtlijn van het Europees Parlement en de Raad tot wijziging van Richtlijn 92/85/EEG van de Raad inzake de tenuitvoerlegging van maatregelen ter bevordering van de verbetering van de veiligheid en de gezondheid op het werk van werkneemsters tijdens de zwangerschap, na de bevalling en tijdens de lactatie (de richtlijn moederschapsverlof (COM(2008)0637)),

—

gezien de conclusies van de Raad van 20 mei 2014 over gendergelijkheid in de sport,

—

gezien Richtlijn 2006/54/EG betreffende de toepassing van het beginsel van gelijke kansen en gelijke behandeling van mannen en vrouwen in arbeid en beroep (32),

—

gezien het voortgangsverslag van de Commissie van 3 juni 2013 over de doelstellingen van Barcelona met als titel „Ontwikkeling van opvangdiensten voor jonge kinderen in Europa met het oog op een duurzame en inclusieve groei”,

—

gezien het verslag van de Commissie uit september 2014 getiteld „Statistical Data on Women Entrepreneurs in Europe”,

—

gezien het onderzoek van het Bureau van de Europese Unie voor de grondrechten (FRA) van maart 2014 getiteld „Violence against women: an EU-wide survey”, waarin voor de eerste keer gegevens werden gepresenteerd betreffende de omvang, de aard en de gevolgen van verschillende vormen van geweld tegen vrouwen, alsook de reactie van slachtoffers op gewelddadige incidenten en hun bewustzijn van hun rechten,

—

gezien artikel 168 van het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie inzake volksgezondheid en in het bijzonder lid 7 van dit artikel, waarin staat dat „het optreden van de Unie […] de verantwoordelijkheden van de lidstaten [eerbiedigt] met betrekking tot de bepaling van hun gezondheidsbeleid, alsmede de organisatie en de verstrekking van gezondheidsdiensten en geneeskundige verzorging”,

—

gezien artikel 52 van zijn Reglement,

—

gezien het verslag van de Commissie rechten van de vrouw en gendergelijkheid (A8-0015/2015),

A.

overwegende dat gelijkheid tussen vrouwen en mannen een grondrecht is dat wordt erkend in de Verdragen sinds het Verdrag tot oprichting van de Europese Gemeenschap uit 1957 en in het Handvest van de Grondrechten van de Europese Unie; overwegende dat de geboekte vooruitgang onvoldoende blijft en er veel ongelijkheden tussen vrouwen en mannen blijven bestaan, ondanks het feit dat de Europese Unie veel teksten heeft aangenomen om een gelijke behandeling van mannen en vrouwen te waarborgen en iedere vorm van discriminatie op grond van geslacht te bestrijden en ondanks het feit dat de Unie de taak op zich heeft genomen om het beginsel van gelijkheid tussen mannen en vrouwen in al haar activiteiten te integreren;

B.

overwegende dat het beginsel van gelijke behandeling van vrouwen en mannen de afwezigheid van directe of indirecte discriminatie veronderstelt, waaronder op grond van moederschap, vaderschap en wat betreft de verdeling van gezinstaken;

C.

overwegende dat het van cruciaal belang is rekening te houden met de meervoudige en elkaar overlappende vormen van discriminatie die veel vrouwen en meisjes in Europa ondervinden (op grond van handicap, migrantenachtergrond, etnische afkomst, leeftijd, seksuele gerichtheid, genderidentiteit, zwangerschap, huisvestingsstatus, een laag opleidingsniveau, als slachtoffers van geweld, enz.) en het feit dat hun situatie er de laatste jaren op achteruit is gegaan;

D.

overwegende dat de Europa 2020-strategie voor een slimme, duurzame en inclusieve economie ambitieuze doelstellingen bevat, waaronder een arbeidsparticipatie van 75 % en een vermindering met ten minste 20 miljoen van het aantal mensen dat zich in een situatie van armoede of sociale uitsluiting bevindt of dreigt daarin terecht te komen tegen 2020, die enkel kunnen worden bereikt indien de lidstaten innovatief beleid ten uitvoer leggen met het oog op daadwerkelijke gelijkheid van vrouwen en mannen;

E.

overwegende dat de door de lidstaten genomen beleidsmaatregelen ter consolidatie van de begroting hoofdzakelijk de openbare sector treffen, waarin voornamelijk vrouwen werkzaam zijn en waarvan de voorzieningen het vaakst door vrouwen worden gebruikt, en dus een dubbele straf inhouden, en overwegende dat dit beleid leidt tot een grote stijging van de onzekerheid op arbeidsgebied, met name door een toename van deeltijds werk (32 % bij vrouwen, tegenover 8,2 % bij mannen) en het aantal tijdelijke contracten, om het nog niet te hebben over een daling van de lonen;

F.

overwegende dat er meer vrouwen dan mannen in armoede leven en uitgesloten zijn, en met name oudere vrouwen, van wie het pensioen gemiddeld 39 % lager is dan dat van mannen, en alleenstaande moeders; overwegende dat vrouwen omwille van hun gezin vaker halftijds of met een tijdelijk contract of een contract van bepaalde duur werken dan mannen, en dat de armoede onder vrouwen grotendeels te wijten is aan hun onzekere tewerkstelling;

G.

overwegende dat de strijd tegen armoede een van de vijf meetbare doelstellingen vormt die de Commissie heeft voorgesteld in het kader van de Europa 2020-strategie; overwegende dat geïntegreerd richtsnoer 10 van de Europa 2020-strategie (bevordering van sociale integratie en bestrijding van armoede) de lidstaten ertoe zou kunnen aanzetten nationale beleidsmaatregelen te nemen die met name vrouwen beschermen tegen het risico om tot armoede te vervallen en eenoudergezinnen en oudere vrouwen een inkomen garanderen;

H.

overwegende dat er binnen de EU sprake is van een dalend geboortecijfer, wat nog versterkt wordt door de crisis, omdat stellen, en met name jongere vrouwen, vanwege de werkloosheid, marginalisering en onzekerheid over de toekomst en de economie, het besluit om kinderen te krijgen uitstellen, waardoor de vergrijzing binnen de EU nog verder toeneemt;

I.

overwegende dat de huidige belastingstelsels in bepaalde lidstaten gebaseerd zijn op een beperkte opvatting van het gezin, en gezinnen die afhankelijk zijn van één inkomen begunstigen, vaak arbeid van vrouwen ontmoedigen en eenoudergezinnen, kroostrijke gezinnen en gezinnen met afhankelijke familieleden ten laste onvoldoende ondersteunen;

J.

overwegende dat, hoewel 60 % van de afgestudeerden in de EU vrouw is, hun vertegenwoordiging in hogere bestuurlijke en leidinggevende functies onevenredig laag is, en minder dan 33 % van de wetenschappers en ingenieurs in de EU vrouw is, terwijl bijna 80 % van de werknemers in de gezondheids-, onderwijs- en welzijnssector vrouw is;

K.

overwegende dat er een sterke horizontale segregatie of genderkloof bestaat op de arbeidsmarkt: ongeveer de helft van de vrouwen met een baan is terug te vinden in 10 van de 130 beroepen die zijn opgenomen in de internationale standaardberoepenclassificatie (ISCO) van de Internationale Arbeidsorganisatie (IAO), en slechts 16 % van de werknemers is actief in een sector waarin de verhouding tussen mannen en vrouwen paritair is;

L.

overwegende dat de rol van kleine en middelgrote ondernemingen (kmo's), die 99 % van de Europese ondernemingen uitmaken en goed zijn voor twee op de drie banen in de particuliere sector, cruciaal is voor de verwezenlijking van de Europa 2020-strategie voor slimme, duurzame en inclusieve groei; overwegende dat slechts 31 % van de ondernemers in de EU vrouw is; overwegende dat 10 % van de vrouwen in de EU ondernemer is tegenover 19 % van de mannen; overwegende dat de stijging van het aantal vrouwelijke ondernemers moet worden aangemoedigd en ondersteund;

M.

overwegende dat ongeveer 42 % van diegenen die actief zijn in de landbouw in de EU vrouwen zijn en dat drie op tien Europese landbouwbedrijven worden beheerd door vrouwen; overwegende dat de bevordering van gelijke kansen voor mannen en vrouwen, waarbij de deelname van vrouwen aan het economische en sociale leven wordt bevorderd, met name in de landbouw, een voortdurende bekommernis in Europa moet zijn;

N.

overwegende dat de arbeidsparticipatie van vrouwen 63 % bedraagt, dat het loonverschil tussen vrouwen en mannen 16,4 % bedraagt, dat 73 % van de nationale parlementsleden man is, dat de raden van bestuur van de grote bedrijven voor 17,8 % uit vrouwen bestaan en dat vrouwen per week bijna drie keer meer tijd besteden aan huishoudelijke taken dan mannen (bv. zorgen voor kinderen, ouderen en personen met een handicap en zich bezighouden met het huishouden);

O.

overwegende dat 37 % van de leden van het nieuwe Europees Parlement, 9 van de 28 nieuwe commissarissen en 7 van de 28 rechters van het Hof van Justitie van de Europese Unie vrouwen zijn;

P.

overwegende dat de werkloosheid bij vrouwen onderschat wordt, aangezien veel vrouwen niet als werkloze zijn ingeschreven, met name vrouwen die in landelijke of afgezonderde gebieden wonen en zich vaak enkel bezighouden met het huishouden en de zorg voor de kinderen; overwegende dat deze situatie aanleiding geeft tot een ongelijke toegang tot openbare diensten (subsidies, pensioenen, moederschapsverlof, ziekteverlof, toegang tot sociale zekerheid, enz.);

Q.

overwegende dat het aan het huidige tempo tot 2038 zal duren om de doelstelling van een arbeidsparticipatiegraad van 75 % te bereiken voor vrouwen, en dat gelijke beloning pas in 2084 een realiteit zal zijn; overwegende dat pariteit in de nationale parlementen, de Europese instellingen en de raden van bestuur van Europese bedrijven mogelijk zal zijn in 2034, maar dat het tot 2054 zal duren vooraleer de huishoudelijke taken gelijk verdeeld zijn;

R.

overwegende dat het gebrek aan bevordering van beleid om werk en privéleven beter te combineren in het algemeen en het ontbreken van betaalbare en kwalitatief hoogstaande diensten voor kinderopvang en bijstand voor ouderen en personen die bijzondere zorg nodig hebben in het bijzonder een ernstig obstakel vormen voor de economische onafhankelijkheid van vrouwen en voor hun doorstroming naar verantwoordelijke posities, en voor de gelijke deelname van vrouwen en mannen op de arbeidsmarkt, ook als manier om armoede te bestrijden en te voorkomen;

S.

overwegende dat de verdeling van de gezins- en huishoudelijke taken tussen mannen en vrouwen, met name dankzij het beter benutten van ouderschaps- en vaderschapsverlof, een conditio sine qua non is voor de verwezenlijking van gelijkheid tussen vrouwen en mannen; overwegende dat er in een kwart van de lidstaten geen regelingen zijn voor vaderschapsverlof;

T.

overwegende dat de traditionele genderrollen en stereotypen nog steeds een aanzienlijke invloed hebben op de taakverdeling tussen mannen en vrouwen in het huishouden, op het werk en in de samenleving in het algemeen en daardoor de arbeidskansen en de persoonlijke en professionele ontwikkeling van vrouwen hinderen, waardoor vrouwen zich niet volledig kunnen ontplooien als persoon en als deelnemer aan de economie;

U.

overwegende dat de media een rol kunnen spelen zowel in de verspreiding van stereotypen, de aantasting van het beeld van de vrouw en de overseksualisering van meisjes als in de bestrijding van genderstereotypen, de bevordering van de deelname van vrouwen aan de besluitvorming en de bevordering van gendergelijkheid;

V.

overwegende dat de Raad nog steeds geen officieel standpunt heeft ingenomen over de twee wetgevingsresoluties van het Europees Parlement over onderwerpen die van fundamenteel belang zijn voor de gelijkheid tussen vrouwen en mannen, te weten zijn resolutie van 20 oktober 2010 over het voorstel voor een richtlijn inzake moederschapsverlof en zijn resolutie van 20 november 2013 over het voorstel voor een richtlijn inzake de verbetering van de man-vrouwverhouding bij niet-uitvoerende bestuurders van beursgenoteerde ondernemingen en daarmee samenhangende maatregelen;

W.

overwegende dat de Commissie in haar verslag over de toepassing van Richtlijn 2006/54/EG van 6 december 2013 vraagtekens heeft geplaatst bij de overeenstemming van de nationale wetgeving van 26 lidstaten met de nieuwe bepalingen van deze richtlijn (33);

X.

overwegende dat, volgens het onderzoek van het FRA van maart 2014, een op de drie vrouwen in de EU het slachtoffer is geworden van fysiek en/of seksueel geweld, een op de vijf vrouwen fysiek geweld heeft ondergaan na de leeftijd van 15 jaar, en bijna een op de twee vrouwen het slachtoffer is geworden van psychologisch geweld; overwegende dat geweld tegen vrouwen een schending van de grondrechten inhoudt met mogelijk ernstige psychologische gevolgen, alle lagen van de samenleving treft, ongeacht leeftijd, opleidingsniveau, inkomen, sociale positie of land van afkomst of verblijf, en een van de minst gemelde misdrijven is; overwegende dat geweld tegen vrouwen een van de grootste belemmering vormt voor daadwerkelijke gelijkheid tussen vrouwen en mannen;

Y.

overwegende dat het geweld tegen vrouwen en meisjes op internet toeneemt en dat minderjarigen in dit verband buitengewoon zorgwekkend gedrag vertonen op sociale netwerken;

Z.

overwegende dat de EU-strategie voor de uitroeiing van mensenhandel afloopt in 2016; overwegende dat de overgrote meerderheid (80 %) van de geregistreerde slachtoffers van mensenhandel in de EU, volgens het verslag van Eurostat van 2014 inzake mensenhandel, vrouwen en meisjes zijn;

AA.

overwegende dat zes lidstaten het Verdrag van de Raad van Europa inzake het voorkomen en bestrijden van geweld tegen vrouwen en huiselijk geweld (de Overeenkomst van Istanbul) nog steeds niet hebben ondertekend en dat slechts acht lidstaten dit verdrag hebben geratificeerd;

AB.

overwegende dat de verzameling van betrouwbare, vergelijkbare en naar geslacht gedifferentieerde gegevens met name belangrijk is in het kader van de uitwerking van nationaal en Europees overheidsbeleid, in het bijzonder met betrekking tot geweld tegen vrouwen;

AC.

overwegende dat vrouwen te maken hebben met specifieke gezondheidsproblemen en minder vaak dan mannen het onderwerp van klinische proeven zijn, en dat deze verschillen grote gevolgen hebben voor de gezondheid van vrouwen;

AD.

overwegende dat meisjes en vrouwen minder vaak aan lichaamsbeweging doen dan jongens en mannen, met name in de leeftijdscategorie van 15 tot 24 jaar, en dat sport een middel is om jezelf te uiten en te ontplooien en burgerschap en solidariteit tot uiting helpt brengen en dat regelmatig sporten de fysieke en psychische gezondheid verbetert; overwegende dat geweld tegen vrouwen, stereotypen, loonverschillen en belemmeringen voor de vertegenwoordiging van vrouwen in bestuursfuncties eveneens voorkomen in de sport;

AE.

overwegende dat seksuele en reproductieve rechten fundamentele mensenrechten zijn en dat hiermee rekening moet worden gehouden in het actieprogramma van de EU op het gebied van gezondheid;

AF.

overwegende dat de ontwikkeling en tenuitvoerlegging van beleidsmaatregelen op het gebied van seksuele en reproductieve gezondheid en rechten tot de bevoegdheid van de lidstaten behoren;

AG.

overwegende dat het door de Commissie opgestelde jaarverslag betreffende de gelijkheid van vrouwen en mannen een uiterst belangrijk instrument is om de evolutie van de situatie van vrouwen in Europa te evalueren;

1.

vraagt de EU-instellingen en de lidstaten om rekening te houden met het genderperspectief, met de rechten van vrouwen en met gelijke kansen bij de uitwerking van hun beleid, in het kader van hun begrotingsprocedures en bij de toepassing van EU-programma's en -acties, door middel van proactieve maatregelen, en met name in de context van stimuleringsprogramma's, door stelselmatig gendereffectbeoordelingen uit te voeren;

2.

betreurt dat de doelstellingen van de Strategie voor de gelijkheid van vrouwen en mannen 2010-2015 dreigen te mislukken, in het bijzonder wat de economische onafhankelijkheid betreft, onder meer doordat het voorstel voor een richtlijn betreffende moederschapsverlof werd ingetrokken; wijst er tegelijkertijd op dat de economische verschillen tussen mannen en vrouwen geleidelijk aan toenemen;

3.

verzoekt de Raad, de Commissie en de lidstaten een genderpijler op te nemen in de Europa 2020-strategie om te meten hoe de vermindering van het verschil in werkgelegenheid tussen mannen en vrouwen vordert en om de beleidsmaatregelen in het kader van de jaarlijkse groeianalyse om te zetten in de landenspecifieke aanbevelingen;

4.

verzoekt de Commissie en de lidstaten een algemeen investeringsplan voor de sociale infrastructuur te ontwikkelen, aangezien het Europese bruto binnenlands product (bbp) met een gendergerelateerd investeringsplan naar schatting geleidelijk zal stijgen, en tegen 2018 2,4 % hoger zal liggen dan zonder een investeringsplan;

5.

merkt op dat een gelijke deelname van vrouwen en mannen aan het arbeidsproces het economisch potentieel van de EU aanzienlijk zou kunnen verhogen en tegelijkertijd ervoor zou kunnen zorgen dat dit een eerlijk en inclusief karakter krijgt; wijst erop dat een volledige convergentie van de arbeidsparticipatiecijfers zich, volgens prognoses van de Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling (OESO), zou vertalen in een stijging van het bbp per inwoner met 12,4 % tegen 2030;

6.

benadrukt dat het belangrijk is om armoede onder vrouwen te bestrijden, en met name onder oudere vrouwen, vrouwen die het slachtoffer zijn geweest van gendergeweld, vrouwen met een handicap, migrantenvrouwen, vrouwen die tot een minderheid behoren en alleenstaande moeders; verzoekt de lidstaten dus krachtigere inclusiestrategieën ten uitvoer te leggen en de middelen die worden uitgetrokken voor sociaal beleid op een meer doeltreffende manier aan te wenden, met name in het kader van het Europees Sociaal Fonds en de structuurfondsen;

7.

betreurt het feit dat de doeltreffendheid van het sociale beleid met betrekking tot de vermindering van de armoede in 2012 met 50 % gedaald is in vergelijking met 2005 in huishoudens met slechts één volwassene, een situatie waarin de meeste weduwen en alleenstaande moeders zich bevinden; uit zijn bezorgdheid over het feit dat de doeltreffendheid van het sociale beleid dat in sommige lidstaten wordt gevoerd slechts een derde van het Europese gemiddelde bedraagt; verzoekt de lidstaten bijgevolg hun sociale beleid, met name gericht op werklozen, te versterken teneinde de toenemende armoede, in het bijzonder onder vrouwen, tegen te gaan;

8.

roept de Raad en de Commissie op de genderdimensie van armoede en sociale uitsluiting aan te pakken; betreurt het dat de landenspecifieke aanbevelingen die tot nu toe zijn aangenomen als onderdeel van de jaarlijkse cycli van het Europees semester niet voldoende zijn afgestemd op de werkgelegenheids- en sociale doelstellingen van de Europa 2020-strategie; vraagt dat de structurele oorzaken van armoede bij vrouwen stelselmatig worden aangepakt in het kader van de landenspecifieke aanbevelingen;

9.

verzoekt de Commissie en de lidstaten rekening te houden met de evolutie van de gezinsstructuren bij de uitwerking van hun belasting- en uitkeringsstelsels, door met name eenoudergezinnen en ouderen financieel te ondersteunen door middel van belastingkortingen of steun voor gezondheidszorg;

10.

verzoekt de lidstaten en de Commissie erop toe te zien dat de gelijkheid van mannen en vrouwen en de integratie van het genderperspectief worden meegewogen in de cohesiebeleidsfondsen en worden bevorderd tijdens de voorbereiding en uitvoering van de programma's in het kader daarvan, onder meer op het vlak van toezicht, rapportage en evaluatie;

11.

betreurt dat het jaarverslag nog slechts een werkdocument is dat als bijlage bij het verslag over de toepassing van het Handvest van de grondrechten van de Europese Unie is gevoegd en vraagt de Commissie onverwijld de volledige politieke legitimiteit van dit verslag te erkennen door te zorgen voor een officiële en afzonderlijke goedkeuring ervan;

12.

staat erop dat het absoluut noodzakelijk is het verschil in beloning en het verschil in pensioenen tussen vrouwen en mannen te verminderen, eveneens door het aanhoudend grote aantal vrouwen met een deeltijdse, laagbetaalde of onzekere baan aan te pakken en door kwalitatief voldoende hoogstaande opvangvoorzieningen voor kinderen en andere afhankelijke personen te waarborgen; veroordeelt in de scherpste bewoordingen dat meer dan een derde van de oudere vrouwen in de EU geen enkel pensioen krijgt; vraagt de lidstaten bijgevolg er onmiddellijk voor te zorgen dat de rechten die zijn vervat in Richtlijn 2006/54/EG, en met name het beginsel van gelijke beloning en de transparantie van de lonen, volledig ten uitvoer worden gelegd, alsook hun nationale regelgeving op het vlak van gelijke behandeling te herzien om deze te vereenvoudigen en te moderniseren; vraagt de Commissie regelmatig de omzetting van richtlijnen met betrekking tot de gelijkheid tussen vrouwen en mannen te blijven evalueren en vraagt de Commissie zo spoedig mogelijk een herschikking van Richtlijn 2006/54/EG voor te stellen overeenkomstig artikel 32 van die richtlijn en op basis van artikel 157 van het VWEU, met inachtneming van de gedetailleerde aanbevelingen zoals opgenomen in de bijlage bij de resolutie van het Parlement van 24 mei 2012;

13.

veroordeelt in de scherpste bewoordingen dat vrouwen niet hetzelfde loon ontvangen wanneer zij hetzelfde werk of gelijkwaardig werk doen als mannen, en veroordeelt eveneens zowel horizontale als verticale segregatie; beklemtoont voorts dat de overgrote meerderheid van de lage lonen en vrijwel alle zeer lage lonen voor deeltijdwerk worden betaald, en dat 80 % van die arme loontrekkenden vrouwen zijn; benadrukt dat een afname van de loonkloof met 1 procentpunt volgens de conclusies van de beoordeling van de Europese meerwaarde een economische groei van 0,1 % zal opleveren, wat betekent dat het dichten van de loonkloof bijgevolg van cruciaal belang is in de huidige economische crisis; dringt er bijgevolg bij de lidstaten, werkgevers en vakverenigingen op aan om bruikbare en concrete jobevaluatie-instrumenten te ontwikkelen en toe te passen die kunnen helpen bepalen wat gelijkwaardig werk is en zodoende gelijk loon voor vrouwen en mannen kunnen helpen verzekeren;

14.

vraagt de Commissie en de lidstaten proactief beleid ten uitvoer te leggen ten gunste van kwalitatief hoogstaande banen voor vrouwen, om zo de Europa 2020-doelstellingen te kunnen bereiken, met name door stereotypen en verticale en horizontale segregatie op de arbeidsmarkt te bestrijden en door de overgang van deeltijds werk naar voltijds werk te ondersteunen en door zich met name te richten op de categorie personen die niet werken en geen onderwijs of opleiding volgen; verzoekt de lidstaten in het kader van hun nationale hervormingsprogramma's specifieke streefdoelen inzake werkgelegenheid vast te stellen teneinde ervoor te zorgen dat vrouwen dezelfde kansen krijgen als mannen om de arbeidsmarkt te betreden en er te blijven;

15.

spoort de Commissie en de lidstaten ertoe aan om proactief beleid ten uitvoer te leggen en vrouwen aan te sporen om loopbanen in de wetenschap na te streven, en om de participatie van vrouwen in sectoren die traditioneel als 'mannelijk' worden beschouwd te bevorderen, in het bijzonder door voorlichtings- en bewustmakingscampagnes, en dan vooral in de wetenschappelijke sector en de sector van de nieuwe technologieën, om zo ten volle te profiteren van het menselijke kapitaal dat de Europese vrouwen vertegenwoordigen; benadrukt dat met name de informatie- en communicatietechnologie nieuwe mogelijkheden bieden en roept de Commissie op ervoor te zorgen dat ten volle rekening wordt gehouden met het genderperspectief bij het bepalen van de prioriteit voor de digitale agenda de komende vijf jaar;

16.

onderstreept dat financiële onafhankelijkheid een belangrijke manier is om gelijkheid te bereiken en dat het potentieel dat ondernemerschap bij vrouwen heeft voor groei en concurrentievermogen in de EU wordt onderschat en onvoldoende wordt uitgebuit; vraagt het Europees Instituut voor gendergelijkheid (EIGE) bijgevolg meer en betere gegevens te verzamelen over ondernemerschap bij vrouwen; verzoekt de lidstaten, de Commissie, andere relevante organen, zoals kamers van koophandel, en de industrie ondernemerschap bij vrouwen aan te moedigen, te bevorderen en te steunen door de toegang tot krediet te vergemakkelijken, bureaucratische rompslomp en andere belemmeringen voor startende vrouwelijke ondernemers te verminderen, een genderperspectief op te nemen in het relevante beleid, de totstandbrenging van een enkelvoudig, meertalig en elektronisch gegevensuitwisselingsplatform voor vrouwelijke ondernemers te bevorderen, en regionale en Europese mentoring- en „peer-to-peer”-netwerken te ondersteunen;

17.

is van mening dat, om de herintreding van vrouwen op de arbeidsmarkt te bevorderen, veelzijdig beleid nodig is (met inbegrip van beroepsonderwijs en een leven lang leren, en de bevordering van stabielere werkgelegenheid en op maat gemaakte arbeidspatronen), en vestigt de aandacht op het feit dat het concept flexibele werkuren steeds meer gemeengoed wordt; wijst erop dat er meer behoefte is aan flexibiliteit bij deeltijdse werknemers, en dat meer vrouwen deeltijds werken dan mannen; dringt er bijgevolg op aan dat het recht op collectieve onderhandelingen zoveel mogelijk moet worden verdedigd, aangezien dit bijdraagt tot de bestrijding van discriminatie en de verdediging en versterking van de rechten;

18.

benadrukt dat flexibelere werkregelingen vrouwen meer mogelijkheden kunnen bieden om actief deel te nemen aan de arbeidsmarkt, maar wijst er tegelijkertijd op dat deze flexibiliteit negatieve gevolgen kan hebben voor de lonen en pensioenen van vrouwen; benadrukt bijgevolg dat er specifieke voorstellen nodig zijn om een beter evenwicht tussen werk en privéleven te creëren, en moedigt mannen en vrouwen aan te zorgen voor een evenwichtigere verdeling van beroeps- en gezinstaken en sociale verantwoordelijkheden, met name op het gebied van hulp aan afhankelijke personen en kinderopvang;

19.

vraagt de lidstaten om in de programma's voor plattelandsontwikkeling strategieën op te nemen die het scheppen van banen voor vrouwen in landelijke gebieden stimuleren, om hen zo een fatsoenlijk pensioen te garanderen, naast beleid om de vertegenwoordiging van vrouwen in de politieke, economische en sociale fora van deze sector te verbeteren en gelijke kansen te bevorderen in landelijke gebieden, rekening houdend met het multifunctionele karakter van de landbouw;

20.

benadrukt dat er een toenemende consensus bestaat binnen de EU over de noodzaak om gelijkheid tussen vrouwen en mannen te bevorderen door onder meer de participatie van vrouwen in het economische en politieke besluitvormingsproces te bevorderen, wat een kwestie is die zowel de grondrechten als de democratie raakt, aangezien dit momenteel een democratisch deficit inhoudt; is bijgevolg ingenomen met de wettelijk vastgelegde pariteitssystemen en genderquota die bepaalde lidstaten hebben ingevoerd, en vraagt de Raad een standpunt in te nemen over de richtlijn inzake de verbetering van de man-vrouwverhouding bij niet-uitvoerende bestuurders van beursgenoteerde ondernemingen om het wetgevingsproces zo spoedig mogelijk te kunnen voortzetten; vraagt de Raad en de Commissie de nodige maatregelen te nemen om de lidstaten ertoe aan te zetten maatregelen te nemen die de evenwichtige deelname van mannen en vrouwen in de verschillende domeinen van de besluitvorming mogelijk maken; verzoekt de EU-instellingen eveneens al het mogelijke te doen om de gendergelijkheid te waarborgen in het college van commissarissen en in de hoge functies van alle instellingen, agentschappen, instituten en organen van de EU;

21.

roept de Commissie en de lidstaten ertoe op de mogelijkheid te bestuderen om in openbare aanbestedingen genderclausules op te nemen om ondernemingen ertoe aan te zetten om binnen hun organisatie te streven naar gendergelijkheid; erkent dat het mededingingsrecht van de EU moet worden geëerbiedigd bij de uitwerking van dit idee;

22.

feliciteert Zweden, België, Frankrijk, Slovenië, Denemarken en het Verenigd Koninkrijk met het bereiken van de doelstellingen van Barcelona en vraagt de andere lidstaten zich te blijven inzetten; vraagt de lidstaten verder te gaan dan de doelstellingen van Barcelona, door te opteren voor een meer systematische en geïntegreerde aanpak op het vlak van onderwijs en diensten voor voorschoolse opvang tussen de nationale en plaatselijke autoriteiten, met name voor zeer jonge kinderen jonger dan 3 jaar; vraagt de Commissie financiële steun te blijven verlenen aan de lidstaten om betaalbare kinderopvang en met name kinderdagverblijven aan te bieden aan ouders, onder meer door ervoor te zorgen dat deze structuren voorhanden zijn op de werkplek; is van mening dat er alleen een juist evenwicht tussen gezinsplanning, privéleven en professionele ambities kan worden bereikt als de betrokkenen zowel in economisch als in maatschappelijk opzicht daadwerkelijk vrij zijn in hun keuze en door de politieke en economische besluitvorming op Europees en nationaal niveau worden ondersteund, zonder dat daaruit nadelen voortvloeien, en als de noodzakelijke infrastructuur voorhanden is; verzoekt de lidstaten meer middelen voor kinderen te begroten, met name door het openbaar netwerk van kleuterscholen, crèches en openbare diensten voor vrijetijdsactiviteiten voor kinderen uit te breiden; roept de Commissie tevens op het gebrek aan betaalbare kinderopvang aan te pakken in de landenspecifieke aanbevelingen;

23.

veroordeelt in de scherpste bewoordingen dat, ondanks de beschikbare EU-financiering (er werd 3,2 miljard EUR uit de structuurfondsen voor 2007-2013 toegewezen aan ondersteuning van de lidstaten bij de ontwikkeling van voorzieningen voor kinderopvang en de bevordering van de werkgelegenheid voor vrouwen), sommige lidstaten bezuinigingen hebben doorgevoerd die gevolgen hebben voor de beschikbaarheid (bijvoorbeeld door de sluiting van crèches), kwaliteit (bijvoorbeeld als gevolg van een tekort aan personeel) en de prijs van de kinderopvang;

24.

verzoekt de Commissie en de lidstaten te zorgen voor betaald vaderschapsverlof met een minimumduur van tien werkdagen en wetgevings- en niet-wetgevingsmaatregelen te stimuleren die het voor mannen, en met name voor vaders, mogelijk maken hun recht op het combineren van privéleven en beroep uit te oefenen, bijvoorbeeld door ouderschapsverlof te bevorderen dat zowel door de moeder als door de vader kan worden opgenomen, maar niet kan worden overgedragen, tot de kinderen een bepaalde leeftijd hebben bereikt;

25.

betreurt de impasse in de Raad met betrekking tot de richtlijn moederschapsverlof; verzoekt de lidstaten de onderhandelingen hierover opnieuw op te starten en herhaalt zijn bereidheid samen te werken;

26.

verzoekt de lidstaten te voorzien in betaalbare, flexibele, kwaliteitsvolle en toegankelijke diensten voor personen die hulp nodig hebben bij hun dagelijkse activiteiten omdat zij onvoldoende zelfstandig zijn, opdat zij privéleven, gezin en werk kunnen combineren;

27.

verzoekt de Commissie de ratificaties op nationaal niveau te stimuleren en de procedure voor de toetreding van de EU tot de Overeenkomst van Istanbul zo snel mogelijk op te starten; onderstreept dat de onmiddellijke toetreding van alle lidstaten tot de Overeenkomst van Istanbul een wezenlijke bijdrage zal leveren aan de totstandkoming van een geïntegreerd beleid en de bevordering van de internationale samenwerking bij de bestrijding van elke vorm van geweld tegen vrouwen;

28.

herhaalt zijn verzoek aan de Commissie om op basis van artikel 84 van het VWEU een voorstel voor een wettekst in te dienen dat maatregelen omvat ter bevordering en ondersteuning van de acties die de lidstaten ondernemen om geweld tegen vrouwen en meisjes te voorkomen, door een alomvattend en doeltreffend beleidskader voor gendergeweld te ontwikkelen, dat gericht is op preventie, vervolging van daders, bescherming van slachtoffers, passende en toereikende dienstverlening en onderwijs over gelijkheid, en door sancties in te voeren voor de discriminatie van en het geweld tegen vrouwen; verzoekt de lidstaten bovendien systematisch te werken aan het verbeteren van de positie van vrouwen bij het melden van geweld aan de autoriteiten, alsook aan de opleiding en training van deskundigen die met de slachtoffers werken;

29.

verzoekt de Commissie haar mededeling getiteld „Vrouwelijke genitale verminking uitbannen” doeltreffend ten uitvoer te leggen en daar voldoende middelen beschikbaar voor te stellen;

30.

vraagt de Raad de passerelle-clausule toe te passen en een unaniem besluit vast te stellen waarin gendergeweld wordt gedefinieerd als een van de vormen van criminaliteit die zijn vastgelegd in artikel 83, lid 1, van het VWEU, zoals dat nu reeds het geval is voor mensenhandel en de seksuele uitbuiting van vrouwen en kinderen;

31.

verzoekt de Commissie de digitale markt beter te reguleren om vrouwen en meisjes te beschermen tegen geweld op internet;

32.

beveelt de lidstaten aan om in hun nationale actieplannen ter bestrijding van huiselijk geweld te vermelden dat migrantenvrouwen zonder papieren precies dezelfde hulp moeten krijgen als vrouwen die legaal in het land verblijven en om instellingen niet te verplichten om dit soort gevallen aan de autoriteiten te melden;

33.

verzoekt de lidstaten te investeren in gratis openbare gezondheidsdiensten ter ondersteuning van alle vrouwen die het slachtoffer zijn van geweld, met inbegrip van vluchtelingen, onder meer door de capaciteit te vergroten en gespecialiseerde steun te verlenen aan vrouwen van verschillende nationaliteiten en vrouwen met een handicap;

34.

herhaalt zijn verzoek aan de Commissie en de lidstaten om een Europees Jaar voor de bestrijding van geweld tegen vrouwen in te stellen in 2016 en voldoende middelen uit te trekken voor het uitvoeren van bewustmakingsacties; benadrukt dat met het oog daarop gezorgd moet worden voor gepaste educatie van alle betrokken autoriteiten, diensten en beroepen, zoals politieagenten, artsen, rechters, advocaten, leerkrachten en alle anderen die vanuit hun positie hulp kunnen bieden aan vrouwen die het slachtoffer zijn van geweld;

35.

verzoekt de Commissie om, rekening houdend met het feit dat de termijn voor de omzetting van Richtlijn 2011/99/EU betreffende het Europees beschermingsbevel door de lidstaten op 11 januari 2015 verstreken is, werk te maken van een Europees register van Europese beschermingsbevelen;

36.

erkent dat geweld tegen vrouwen in oorlogsgebieden een flagrante schending is van de grondrechten van vrouwen en denigrerend en vernederend is voor vrouwen; benadrukt dat gelijkheid van vrouwen en mannen een wezenlijke factor is bij vredesopbouw en uiting geeft aan de noodzaak soortgelijke, tegen vrouwen gerichte verschijnselen te voorkomen en te bestrijden;

37.

verzoekt het EIGE, het Bureau van de Europese Unie voor de grondrechten en Eurostat vergelijkbare gegevens te blijven verzamelen, en met name geharmoniseerde gegevens over geweld, om de lidstaten en de Commissie de nodige instrumenten te bieden om doeltreffend beleid uit te werken; roept de Commissie en de lidstaten verder op hun aandacht te vestigen op de institutionele mechanismen voor gendergelijkheid in de lidstaten, teneinde ervoor te zorgen dat de economische crisis en de hervormingen die als gevolg daarvan worden doorgevoerd daaraan geen afbreuk doen, want zonder deze mechanismen levert de horizontale prioritering van gendergelijkheid in alle beleid, en de maatregelen die nodig zijn voor de uitvoering daarvan, geen resultaat op;

38.

vraagt de Commissie om het DAPHNE-programma te handhaven in het programma Rechten en burgerschap, zowel wat de financiering als de zichtbaarheid ervan betreft, opdat de verenigingen die geweld tegen vrouwen bestrijden hun werk kunnen voortzetten;

39.

verzoekt de Commissie nogmaals een Europees Waarnemingscentrum voor gendergeweld op te richten (naar het voorbeeld van het huidige Europees Instituut voor gendergelijkheid), dat onder leiding moet staan van een Europees coördinator voor de preventie van geweld tegen vrouwen en meisjes;

40.

dringt er bij de Commissie op aan mediacampagnes en andere uitingen waarin slachtoffers van seksueel geweld verantwoordelijk worden gesteld voor dat geweld, krachtig te veroordelen, aangezien dergelijke aannames tegen alle basisbeginselen van de gelijkheid van vrouwen en mannen indruisen;

41.

onderstreept dat onderwijs een beslissende rol speelt in de strijd tegen genderstereotypen en om een einde te maken aan discriminatie op grond van geslacht; onderstreept dat jongens en mannen bij de bevordering van de rechten van vrouwen en de gelijkheid van mannen en vrouwen moeten worden betrokken; verzoekt de Commissie en de lidstaten bijgevolg serieus te werken aan het bestrijden van genderstereotypen en de lidstaten voor te stellen bewustwording te creëren omtrent gelijke rechten en kansen voor mannen en vrouwen in hun onderwijsstelsels;

42.

roept de Raad en de Commissie op maatregelen te nemen om ervoor te zorgen dat de media taal op een niet-seksistische manier gebruiken en ervoor zorgen dat vrouwen actief deelnemen en op een evenwichtige manier vertegenwoordigd zijn, en zorgen voor diverse beelden van beide geslachten, die verder gaan dan de algemene schoonheidsidealen en seksistische stereotypen over rollen die worden vervuld op verschillende levensterreinen, met name wanneer het gaat om inhoud die gericht is op kinderen en jongeren;

43.

roept de lidstaten en hun regelgevingsinstanties voor de media op aandacht te besteden aan de plaats van de vrouw in de media, met name op televisie, zowel kwantitatief als kwalitatief, met name door erop toe te zien dat de waardigheid van de vrouw wordt geëerbiedigd, dat er geen genderstereotypen worden uitgedragen en dat er niet wordt meegewerkt aan de overseksualisering van meisjes;

44.

vraagt de lidstaten om, naar aanleiding van de aanname van de conclusies van de Raad over gendergelijkheid in de sport, de mogelijkheden die sport biedt om de gelijkheid van mannen en vrouwen te bevorderen ten volle te benutten, met name door concrete actieplannen uit te werken om stereotypen en geweld te bestrijden, de gelijkheid van mannen en vrouwen die beroepshalve met sport bezig zijn te stimuleren en de vrouwensport te promoten;

45.

wijst erop dat uit verschillende studies is gebleken dat de abortuscijfers vergelijkbaar zijn in landen waar deze ingreep wettig is en in landen waar hij verboden is, en dat er zelfs meer abortussen zijn in die laatste landen (Wereldgezondheidsorganisatie, 2014);

46.

wijst erop dat de ontwikkeling en tenuitvoerlegging van beleidsmaatregelen op het gebied van seksuele en reproductieve gezondheid en rechten en op het gebied van seksuele voorlichting tot de bevoegdheid van de lidstaten behoren; benadrukt niettemin dat de EU kan bijdragen aan de bevordering van optimale werkwijzen in de lidstaten;

47.

wijst er met nadruk op dat vrouwen zeggenschap moeten hebben over hun seksuele en reproductieve gezondheid en rechten, met name door gemakkelijke toegang tot contraceptie en abortus; ondersteunt daarom maatregelen en acties om de toegang van vrouwen tot diensten op het gebied van seksuele en reproductieve gezondheid te verbeteren en hen meer bewust te maken van hun rechten en de beschikbare diensten; verzoekt de lidstaten en de Commissie maatregelen en acties uit te voeren die ertoe moeten leiden dat mannen zich meer bewust worden van hun verantwoordelijkheid ten aanzien van seksuele en reproductieve kwesties;

48.

wijst op het belang van een actief beleid inzake preventie, opleiding en voorlichting gericht op adolescenten, jongeren en volwassenen, om te waarborgen dat de burgers een goede seksuele en reproductieve gezondheid kunnen genieten en om zo seksueel overdraagbare aandoeningen en ongewenste zwangerschappen te voorkomen;

49.

verzoekt de lidstaten, wanneer zij Verordening (EU) nr. 536/2014 toepassen in klinische proeven met geneesmiddelen voor menselijk gebruik, te zorgen voor een gelijke vertegenwoordiging van vrouwen en mannen in die proeven en bijzondere aandacht te schenken aan transparantie met betrekking tot de man-vrouwverhouding bij deelnemers; verzoekt de Commissie bij de beoordeling van de juiste tenuitvoerlegging van deze verordening specifiek te kijken naar aspecten van de gelijkheid tussen vrouwen en mannen;

50.

wijst erop dat de EU op 22 januari 2011 het Verdrag van de Verenigde Naties inzake de rechten van personen met een handicap heeft geratificeerd, waarin is vastgelegd dat de verdragslanden moeten waarborgen en bevorderen dat alle personen met een handicap al hun mensenrechten en fundamentele vrijheden volledig kunnen uitoefenen zonder enige vorm van discriminatie op grond van handicap, en zich moeten onthouden van elke handeling of praktijk die niet verenigbaar is met dit verdrag;

51.

verzoekt de Commissie de gelijkheid van vrouwen en mannen op vastberaden wijze te bevorderen in de externe betrekkingen van de EU met derde landen en zodoende bij te dragen aan een alomvattende strategische benadering op het gebied van gelijkheid; belangrijk hierbij is tevens de versterking van de samenwerking met internationale en regionale organisaties om de gelijkheid van vrouwen en mannen te bevorderen en de voorlichting over vrouwenrechten te verbeteren;

52.

verzoekt de EU beleidsmaatregelen die voor afhankelijkheid van gezinsleden in het kader van gezinshereniging zorgen te beëindigen en verzoekt de EU en haar lidstaten migrantenvrouwen een autonoom verblijfsrecht te verlenen, vooral in geval van huiselijk geweld;

53.

verzoekt de Commissie de gelijkheid van vrouwen en mannen en vrouwenrechten op te nemen in alle partnerschapsovereenkomsten en alle onderhandelingen met derde landen;

54.

verzoekt zijn Voorzitter deze resolutie te doen toekomen aan de Raad, de Commissie en de regeringen van de lidstaten.

30.8.2016   

NL

Publicatieblad van de Europese Unie

C 316/15

—

gezien het Commissieverslag van 6 mei 2014 over het mededingingsbeleid 2013 (COM(2014)0249) en het begeleidende werkdocument van de diensten van de Commissie (SWD(2014)0148),

—

gezien het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie (VWEU), en met name op de artikelen 101 t/m 109 daarvan,

—

gezien Verordening (EG) nr. 1/2003 van de Raad van 16 december 2002 betreffende de uitvoering van de mededingingsregels van de artikelen 81 en 82 van het Verdrag (1),

—

gezien Verordening (EG) nr. 169/2009 van de Raad van 26 februari 2009 houdende de toepassing van mededingingsregels op het gebied van het vervoer per spoor, over de weg en over de binnenwateren (2),

—

gezien Richtlijn 2014/104/EU van het Europees Parlement en de Raad van 26 november 2014 betreffende bepaalde regels voor schadevorderingen volgens nationaal recht wegens inbreuken op de bepalingen van het mededingingsrecht van de lidstaten en van de Europese Unie (3),

—

gezien de mededeling van de Commissie van 11 juni 2013 over de kwantificering van de schade in schadevergoedingsacties n.a.v. overtreding van de artikelen 101 en 102 van het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie (4),

—

gezien het werkdocument van de diensten van de Commissie van 4 februari 2011 getiteld „Openbare hoorzitting: op weg naar een samenhangende Europese aanpak van collectieve verhaalmechanismen” (SEC(2011)0173),

—

gezien de mededeling van de Commissie van 11 juni 2013 met als titel „Naar een Europees horizontaal kader voor collectief verhaal” (COM(2013)0401),

—

gezien Aanbeveling 2013/396/EU van de Commissie van 11 juni 2013 over gemeenschappelijke beginselen voor mechanismen voor collectieve vorderingen tot staking en tot schadevergoeding in de lidstaten betreffende schendingen van aan het EU-recht ontleende rechten (5),

—

gezien de studie van juni 2012 van de beleidsondersteunende afdeling van het directoraat-generaal Intern Beleid met als titel „Collectief verhaal in antitrust”,

—

gezien de mededeling van de Commissie van 11 juni 2013 overeenkomstig artikel 27, lid 4, van Verordening (EG) nr. 1/2003 in zaak AT.39740 — Google (6),

—

gezien de door de Commissie aangeboden toezeggingen overeenkomstig artikel 9 van Verordening (EG) nr. 1/2003 van de Raad in zaak COMP/39.398 — Visa MIF,

—

gezien Verordening (EG) nr. 139/2004 van de Raad van 20 januari 2004 betreffende de controle op concentraties van ondernemingen (de „EG-concentratieverordening”) (7),

—

gezien de raadpleging van de Commissie van 27 maart 2013 over de concentratiecontrole van de EU — ontwerpherziening van de vereenvoudigde procedure en de concentratie-uitvoeringsverordening,

—

gezien de mededeling van de Commissie van 13 oktober 2008 over de toepassing van de staatssteunregels op maatregelen in het kader van de huidige wereldwijde financiële crisis genomen met betrekking tot financiële instellingen (8) (de mededeling over het bankwezen),

—

gezien de mededeling van de Commissie van 5 december 2008 getiteld „De herkapitalisatie van financiële instellingen in de huidige financiële crisis: beperking van steun tot het noodzakelijke minimum en bescherming tegen buitensporige mededingingsverstoringen” (9) (de herkapitalisatiemededeling),

—

gezien de mededeling van de Commissie van 25 februari 2009 over de behandeling van aan een bijzondere waardevermindering onderhevige activa in de communautaire banksector (10) (de mededeling over aan bijzondere waardevermindering onderhevige activa),

—

gezien de mededeling van de Commissie van 23 juli 2009 betreffende het herstel van de levensvatbaarheid en de beoordeling van de herstructureringsmaatregelen in de financiële sector in de huidige crisis met inachtneming van de staatssteunregels (11) (de herstructureringsmededeling),

—

gezien de mededeling van de Commissie van 17 december 2008 over een tijdelijke communautaire kaderregeling inzake staatssteun ter stimulering van de toegang tot financiering in de huidige financiële en economische crisis (12) (de oorspronkelijke tijdelijke kaderregeling),

—

gezien de mededeling van de Commissie van 1 december 2010 over een tijdelijke communautaire kaderregeling inzake staatssteun ter stimulering van de toegang tot financiering in de huidige financiële en economische crisis (13) (de tijdelijke kaderregeling tot vervanging van de op 31 december 2010 verstreken kaderregeling),

—

gezien de mededeling van de Commissie over de toepassing, vanaf 1 augustus 2013, van de staatssteunregels op steunmaatregelen ten voordele van banken in het kader van de financiële crisis (de mededeling over het bankwezen) (14),

—

gezien de puntennota van de Commissie ter attentie van het EFC over de herziening van de richtsnoeren inzake staatssteun voor de herstructurering van banken,

—

gezien de studie van juni 2011 van de beleidsondersteunende afdeling van het directoraat-generaal Intern Beleid met als titel „Staatssteun — Crisisregels voor de financiële sector en de reële economie”,

—

gezien de mededeling van de Commissie betreffende de toepassing van de staatssteunregels van de Europese Unie op voor het verrichten van diensten van algemeen economisch belang verleende compensatie (15),

—

gezien Besluit 2012/21/EU van 20 december 2011 betreffende de toepassing van artikel 106, lid 2, van het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie op staatssteun in de vorm van compensatie voor de openbare dienst, verleend aan bepaalde met het beheer van diensten van algemeen economisch belang belaste ondernemingen (16),

—

gezien de mededeling van de Commissie getiteld „EU-kaderregeling inzake staatssteun in de vorm van compensatie voor de openbare dienst (2011)” (17),

—

gezien Verordening (EU) nr. 360/2012 van de Commissie van 25 april 2012 betreffende de toepassing van de artikelen 107 en 108 van het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie op de-minimissteun verleend aan diensten van algemeen economisch belang verrichtende ondernemingen (18),

—

gezien zijn resolutie van 15 november 2011 over de hervorming van de EU-staatssteunregels voor diensten van algemeen economisch belang (19),

—

gezien de mededeling van de Commissie van 9 februari 2012 met als titel „De modernisering van het EU-staatssteunbeleid” (COM(2012)0209),

—

gezien zijn resolutie van 17 januari 2013 over modernisering van het staatssteunbeleid (20),

—

gezien het voorstel van de Commissie van 30 juli 2012 voor een verordening van de Raad tot wijziging van Verordening (EG) nr. 994/98 van 7 mei 1998 betreffende de toepassing van de artikelen 92 en 93 van het Verdrag tot oprichting van de Europese Gemeenschap op bepaalde soorten van horizontale steunmaatregelen en Verordening (EG) nr. 1370/2007 van het Europees Parlement en de Raad van 23 oktober 2007 betreffende het openbaar personenvervoer per spoor en over de weg (COM(2012)0730),

—

gezien het voorstel van de Commissie voor een verordening van de Raad van 5 juli 2012 tot wijziging van Verordening (EG) nr. 659/1999 tot vaststelling van nadere bepalingen voor de toepassing van artikel 93 van het EG-Verdrag (COM(2012)0725),

—

gezien de communautaire richtsnoeren betreffende staatssteun aan spoorwegondernemingen (21),

—

gezien zijn resolutie van 12 juni 2013 over regionaal beleid als onderdeel van bredere regelingen inzake staatssteun (22),

—

gezien de kaderovereenkomst van 20 oktober 2010 over de betrekkingen tussen het Europees Parlement en de Europese Commissie (23) (hierna „de kaderovereenkomst” genoemd), en met name de paragrafen 9, 12, 15 en 16 daarvan,

—

gezien zijn resoluties van 22 februari 2005 over het 33e verslag van de Commissie inzake het mededingingsbeleid 2003 (24), van 4 april 2006 over het Commissieverslag inzake het mededingingsbeleid 2004 (25), van 19 juni 2007 over het verslag inzake het mededingingsbeleid 2005 (26), van 10 maart 2009 over de verslagen inzake het mededingingsbeleid 2006 en 2007 (27), van 9 maart 2010 over het verslag inzake het mededingingsbeleid 2008 (28), van 20 januari 2011 over het verslag inzake het mededingingsbeleid 2009 (29), van 2 februari 2012 over het jaarverslag inzake het mededingingsbeleid van de EU (30) en van 12 juni 2013 over het jaarverslag over het mededingingsbeleid van de EU (31), en van 11 december 2013 over het jaarverslag over het mededingingsbeleid van de EU (32),

—

gezien het werkdocument van de diensten van de Commissie van 20 juni 2013 getiteld „Towards more effective merger control”,

—

gezien het Witboek van de Commissie van 9 juli 2014 getiteld „Towards more effective merger control”,

—

gezien zijn resolutie van 5 februari 2014 over EU-samenwerkingsovereenkomsten over handhaving van het mededingingsbeleid — de toekomst (33),

—

gezien de verklaring van 6 november 2014 van de Europees commissaris voor Mededingingsbeleid, Margrethe Vestager, over onderzoeken naar staatssteun en belastingheffing,

—

gezien het digitale scorebord voor het jaar 2014 van de Commissie,

—

gezien artikel 52 en artikel 132, lid 2, van zijn Reglement,

—

gezien het verslag van de Commissie economische en monetaire zaken en het advies van de Commissie interne markt en consumentenbescherming (A8-0019/2015),

A.

overwegende sommige sectoren in de interne markt nog te kampen hebben met obstakels zoals nationale grenzen en kunstmatige barrières, en dat tegelijkertijd onrustbarende praktijken zoals sociale dumping of misbruik van de Structuurfondsmiddelen aanleiding geven tot bezorgdheid en ook dienen te worden aangepakt binnen het kader van het EU-mededingingsbeleid; overwegende dat de mededinging niet in alle lidstaten naar even grote tevredenheid functioneert;

B.

overwegende dat het mededingingsbeleid een instrument ter bescherming van de Europese democratie is, omdat het een buitensporige concentratie van de economische en financiële macht in de handen van slechts enkelen onmogelijk maakt, hetgeen een bedreiging zou vormen voor de onafhankelijkheid van de Europese politieke macht ten aanzien van de grote industriële en bankconcerns;

C.

overwegende dat een mededingingsbeleid dat is gebaseerd op totstandbrenging van gelijke randvoorwaarden in alle sectoren een hoeksteen van de Europese sociale markteconomie is en een sleutelrol vervult bij het garanderen van de goede werking van een dynamische, efficiënte, duurzame en innovatieve interne markt, en bij het aanzwengelen van economische groei en nieuwe werkgelegenheid, en bij het waarborgen van mondiaal concurrentievermogen; overwegende dat de economische en financiële crisis derhalve geen voorwendsel mag zijn om de handhaving van de mededingingsregels te versoepelen;

D.

overwegende dat elk jaar verliezen van 181-320 miljard EUR — ongeveer 3 % van het bbp van de EU — te wijten zijn aan het bestaan van kartels;

E.

overwegende dat van 2008 tot einde 2011 het equivalent van 1 600 miljard EUR in de vorm van staatssteun aan banken in de EU is toegekend;

F.

overwegende dat de belastingbetaler in de EU jaarlijks wordt geconfronteerd met een verlies aan belastinginkomsten van naar schatting 1 000 miljard EUR ten gevolge van belastingontwijking, belastingfraude en belastingparadijzen, en dat deze praktijken leiden tot concurrentievervalsing op de interne markt, waarbij sommige bedrijven wel en andere geen belasting betalen;

G.

overwegende dat de Europese burgers verzorgd willen worden met kwalitatief hoogwaardige en betaalbare openbare diensten;

H.

overwegende dat de strikte toepassing van de aan het mededingingsrecht ten grondslag liggende beginselen vooral de consument ten goede komt, terwijl een gebrek aan concurrentie tot een verkeerde inzet van middelen en een lagere productiviteit leidt;

I.

overwegende dat wat betreft energiekosten de Europese interne markt slechter presteert dan de Amerikaanse, aangezien de prijsspreiding op de Europese markt 31 % bedraagt, tegen 22 % op de Amerikaanse markt;

J.

overwegende dat de invoering van een „administratief paspoort voor de interne markt” zou leiden tot minder concurrentieverstoring en fragmentatie van de interne markt en op die manier tot versterking van het groeipotentieel van de Europese economie;

K.

overwegende dat de succesvolle ontwikkeling van het midden- en kleinbedrijf (mkb) in een klimaat van vrije concurrentie een essentiële voorwaarde is voor nieuwe banen, duurzame groei, innovatie en investeringen; overwegende dat de kmo's, die 98 % van het Europese bedrijfsleven uitmaken, in veel lidstaten gebukt gaan onder een ernstige kredietcrisis;

L.

overwegende dat het vrije verkeer van goederen, diensten, personen en kapitaal van essentieel belang is voor groei; overwegende dat protectionisme schadelijk kan zijn voor de binnenlandse groeivooruitzichten op de lange termijn;

M.

overwegende dat de aan het licht gebrachte kartels reeds 6 tot 14 jaar blijken te bestaan en al die tijd schade aan de economie toebrengen, waardoor eerst hun klanten, en uiteindelijk alle consumenten, meer kosten moeten maken;

N.

overwegende dat het EU-eenheidsoctrooi een stap in de richting van de voltooiing van de interne markt is en dat alle lidstaten eraan zouden moeten deelnemen;

O.

overwegende dat de publicatie van de zogenaamde „Luxleaks”-documenten door het Internationaal Consortium van onderzoeksjournalisten de noodzaak heeft aangetoond van een gedegen en onafhankelijk onderzoek naar de in de lidstaten gehanteerde praktijk van belastingbeslissingen („tax rulings”) en hun verenigbaarheid met de EU-regels inzake controle op overheidssteun; overwegende dat de onafhankelijkheid van het DG Mededinging van cruciaal belang is hiervoor alsook voor het behalen van zijn andere doelstellingen;

1.

is verheugd over het feit dat de economische dimensie van de EU in de Verdragen wordt opgevat als een „openmarkteconomie met vrije mededinging”; benadrukt dat er voor het verwezenlijken van de ambitieuze doelstellingen op het gebied van werkgelegenheid, groei, investeringen en het concurrentievermogen van de Europese economie op de wereldmarkt hernieuwd aandacht moet worden besteed aan stimulering van de mededinging, aangezien duurzame en doeltreffende mededinging een aandrijver is voor investeringen, voordelen biedt voor eindgebruikers en een impuls geeft aan de economie; onderstreept de cruciale rol van de handhaving van het mededingingsbeleid voor het tot stand brengen van gelijke randvoorwaarden dat goed is voor innovatie, productiviteit, nieuwe banen en investeringen voor alle actoren op de interne markt en in alle bedrijfsmodellen, waaronder het mkb, met volledige inachtneming van de verschillen tussen de lidstaten; verzoekt de Commissie om de regels inzake de controle op trustvorming, staatssteun en fusies te handhaven teneinde een goed functionerende interne markt en sociale vooruitgang te verwezenlijken;

2.

is van oordeel dat het waarborgen van gelijke mededingingsvoorwaarden voor ondernemingen in de interne markt ook het bestrijden van sociale dumping omvat, alsook de implementatie van de Europese sociale en milieuwetgeving; verzoekt de Commissie een beoordeling te maken van de sociale en werkgelegenheidsgevolgen van haar interventies op staatssteungebied met name in regio's met een hoog werkloosheidspercentage, en deze analyse mee te wegen in haar besluitvorming;

3.

onderstreept dat de Europese industriële groepen en het MKB middels aangepaste mededingings- en belastingmaatregelen in de uitdagingen van mondialisering moeten worden ondersteund;

4.

verzoekt de Commissie vast te stellen welke mogelijke onevenwichtigheden er zijn tussen de lidstaten die de mededinging zouden kunnen verstoren, alsmede de oorzaken en economische gevolgen ervan;

5.

benadrukt dat het mededingingsbeleid een beslissende rol speelt bij een versterkte holistische aanpak van de interne markt en bij de aanpak van de uitdagingen waar Europa zich op economisch, sociaal en milieugebied mee geconfronteerd ziet; verzoekt de Commissie effectief aan de behoeften van burgers, consumenten en kmo's tegemoet te komen en hun belangen centraal te stellen in het besluitvormingsproces, zodat de voorstellen voor het mededingingsbeleid meerwaarde kunnen creëren voor de Europese burgers;

6.

herhaalt dat de Commissie zou moeten overwegen kredieten van in onbruik geraakte of onderbenutte begrotingsposten naar DG Mededinging over te hevelen; is van oordeel dat er passende personele middelen aan de Commissie ter beschikking moeten worden gesteld om haar in staat te stellen haar onderzoeken naar fiscale staatssteun, zoals „tax rulings” en belastingontwijking, uit te breiden en te verdiepen, zodat de mededinging afdoende proactief kan worden gestimuleerd; is van oordeel dat de Commissie ook voldoende juridische middelen moet hebben om meer onderzoek te doen naar leemtes die aan het licht zijn gekomen bij de bedoelde belastingregelingen in de lidstaten; beveelt hiertoe aan, gelet op de LuxLeaks-onthullingen, om met name de dienst fiscale staatssteun van DG Mededinging uit te breiden;

7.

kijkt uit naar de inventarisatie (door de Commissie) van tien jaar Verordening (EG) nr. 1/2003 betreffende de uitvoering van de mededingingsregels en roept de Commissie op het Parlement te betrekken bij alle daaruit volgende initiatieven; roept de Commissie op gepaste maatregelen te nemen om de verordening aan te passen aan de nieuwe juridische situatie, met name na de aanneming van de richtlijn inzake schadevergoedingsacties;

8.

herinnert de Commissie eraan dat de kwestie van de onafhankelijkheid van de nationale mededingingsautoriteiten de grootst mogelijke aandacht moet krijgen;

9.

benadrukt dat de instrumenten van het mededingingsbeleid niet moeten worden verdraaid ten behoeve van belastingmaatregelen; moedigt de Commissie aan haar zorgen op het vlak van fiscaliteit duidelijk te formuleren;

10.

is van mening dat de fundamenten en de belangrijkste richtsnoeren van het mededingingsbeleid in de toekomst in nauwere samenwerking met het Parlement uitgewerkt en vastgesteld moeten worden om de democratische legitimiteit van de mededingingsautoriteiten te vergroten;

11.

is het eens met de gemeenschappelijke aanpak die bij de modernisering van de staatssteun wordt gehanteerd om de overheidsuitgaven doeltreffender te maken in een context van beperkte begrotingen, met name in de lidstaten die het zwaarst getroffen zijn door de crisis;

12.

erkent dat voor een doeltreffende uitvoering van het mededingingsbeleid een coherente en consistente juridische interpretatie nodig is;

13.

merkt op dat de Commissie haar beleid in toenemende mate laat afhangen van toewijzingsbesluiten; is evenwel van mening dat er meer transparantie nodig is over de gronden van beschuldigingen en dat er meer juridische precedenten dienen te worden geschapen; acht dit met name van toepassing op gevallen waarin antitrustkwesties in nieuwe sectoren worden aangepakt, zoals in de digitalegoederenmarkt, waar bedrijven moeite hebben om in te schatten of een bepaalde praktijk een schending van de mededingingsregels inhoudt;

14.

is van mening dat, met het oog op het verwezenlijken van meer transparantie en het beperken van een aantal negatieve gevolgen van toewijzingsbesluiten, waarbij hun voordelen behouden moeten blijven, alle details over de bezwaren van de Commissie tegen de verweerders dienen te worden gepubliceerd;

15.

merkt op dat diensten van algemeen economisch belang een belangrijk aandeel van alle in de lidstaten verrichte diensten uitmaken, en is van oordeel dat indien deze diensten efficiënter worden verricht (in vergelijking met andere diensten) significante voordelen kunnen worden behaald; bevestigt nogmaals het belang om algemeen toegankelijke diensten van cruciale betekenis voor Europese burgers aan te merken als diensten van algemeen belang, zoals gezondheidszorg, sociale zekerheid en huisvesting; onderstreept tegelijkertijd dat het de verantwoordelijkheid van de Commissie is ervoor te zorgen dat de compensatie die aan diensten van algemeen economisch belang wordt toegekend, met de EU-regels inzake staatssteun verenigbaar is;

16.

herhaalt dat EU-Structuurfondsen niet mogen worden gebruikt om direct of indirect steun te verlenen aan het naar andere lidstaten verplaatsen van dienstverlening of productieactiviteiten;

17.

is van mening dat er meer onderzoek moet worden verricht naar sportclubs (met name voetbalclubs), omdat zij miljoenen aan socialezekerheidspremies verschuldigd zijn, zonder dat deze bedragen worden overgemaakt of door regeringen worden teruggevorderd, aangezien dit de facto als staatssteun kan worden aangemerkt;

18.

benadrukt dat het goed zou zijn de cumulatieve effecten van de belastingdruk op bedrijven en de steun te beoordelen;

19.

roept de Commissie op nauwlettend toe te zien op de omzetting van deze richtlijn door de lidstaten en in de hele Unie een gelijke toepassing van de voorschriften te waarborgen;

20.

herhaalt zijn bezorgdheid over het feit dat het gebruik van boetes als enige vorm van sancties niet doeltreffend genoeg is; dringt eens te meer aan op de ontwikkeling van verfijndere instrumenten ter vergroting van de doeltreffendheid van het sanctiesysteem; dringt er opnieuw bij de Commissie op aan de voorschriften betreffende de richtsnoeren voor de vaststelling van boetes te herzien en de herziening op te nemen in Verordening (EG) nr. 1/2003; verzoekt de Commissie de mogelijkheid te overwegen om de boetes voor kartelvorming aan te vullen met persoonlijke sancties, zoals boetes voor individuen en intrekking van leidinggevende bevoegdheden; dringt er bij de Commissie op aan ervoor te zorgen dat ondernemingen die de wet overtreden geen andere negatieve gevolgen ondervinden dan een evenredige straf voor de gepleegde inbreuk;

21.

roept de Commissie op speciale DG-overschrijdende taskforces op te zetten voor de controle van sectoren waarin er vanwege structurele eigenschappen (zoals een hoge toegangsdrempel of hoge kosten voor klanten om over te stappen) meer kans bestaat op antitrustschendingen;

22.

verzoekt de Commissie steun te verlenen aan de invoering van een institutioneel mechanisme dat ervoor zorgt dat na ieder antitrustbesluit van een nationale instantie een automatische follow-upcontrole wordt uitgevoerd waarbij de Commissie onderzoekt of vergelijkbare kwesties zich in andere geografische markten van Europa voordoen waar de bedrijven waarvoor sancties zijn ingesteld, ook actief zijn;

23.

ondersteunt de permanente samenwerking binnen het Europees concurrentienetwerk (ECN), dat EU-brede, coherente handhaving van de mededingingsregels mogelijk maakt en de verdere ontwikkeling ervan bevordert;

24.

dringt bij de Commissie aan op de uitwerking van duidelijke richtsnoeren betreffende tijdschema's en deadlines, teneinde het onderzoeksproces te versnellen en onterechte verlengingen te vermijden; dringt aan op formele rechten van alle bij antitrust- en kartelzaken betrokken slachtoffers en partijen, met voldoende aandacht voor het beginsel van het vermoeden van onschuld;

25.

dringt bij de Commissie aan op een uitvoerige juridische en economische beoordeling van gevallen van trust- en kartelvorming, met name in snel veranderende markten, om een duidelijk beeld te krijgen van de marktstructuur en de marktontwikkelingen, en vraagt haar passende maatregelen te treffen ter bescherming van de consument;

26.

merkt op dat het mededingingsbeleid met name dient te zijn gericht op bescherming van de consument, verbetering van het consumentenwelzijn, bevordering van innovatie en stimulering van de economische groei;

27.

vraagt in dit verband dat de voorwaarden worden vastgesteld waaronder een moederonderneming, die een bepaalde invloed heeft op haar dochteronderneming, maar die niet rechtstreeks betrokken is bij de inbreuk, hoofdelijk aansprakelijk gesteld kan worden voor inbreuken op de mededingingsregels die zijn begaan door haar dochteronderneming;

28.

herhaalt wat betreft recidive dat een duidelijk verband gelegd moet worden tussen enerzijds de onderzochte inbreuk en anderzijds de inbreuken die de desbetreffende onderneming in het verleden begaan heeft;

29.

stelt vast dat het aantal aanvragen voor een verlaging van de boetegelden wegens insolventie is toegenomen, met name voor monoproducenten en mkb's; wijst andermaal op de noodzaak om de boeterichtsnoeren met betrekking tot monoproducenten en mkb's aan te passen;

30.

is van mening dat marktdominantie door groei, innovatie en succes op zich geen mededingingsprobleem is; het misbruik van een machtspositie is daarentegen wel degelijk een ernstig mededingingsprobleem; roept de Commissie daarom op de onafhankelijkheid en objectiviteit van de procedures te bewaren;

31.

roept de Commissie op vastberaden iets te doen aan alle bekommernissen die in het kader van lopende antitrust- en kartelzaken aan het licht zijn gekomen en alle nodige maatregelen te nemen om een einde te maken aan schadelijke praktijken en de eerlijke concurrentie te herstellen;

32.

onderschrijft dat een doeltreffende concentratiecontrole een belangrijk instrument van de handhaving van de mededingingsregels is, aangezien het ertoe bijdraagt dat marktdeelnemers met concurrentiedruk geconfronteerd blijven worden;

33.

dringt aan bij de Commissie op aan om waakzaam te zijn op gevallen waarbij na de goedkeuring van een fusie de prijzen voor consumenten worden verhoogd of de kwaliteit van een product aanzienlijk verslechtert;

34.

verwelkomt het voorstel betreffende concentratievereenvoudiging van de Commissie van 5 december 2013, alsmede de voorstellen uit haar meest recente Witboek (34), maar vraagt om een betere definitie van marktaandeel, marktmacht en marktafbakening;

35.

benadrukt de noodzaak na te gaan of de huidige praktijk van controles op concentraties rekening houdt met de internationalisering van de markt, met name wat betreft geografische afbakening; is van mening dat de Commissie rekening moet houden met de resultaten van een dergelijk onderzoek bij de herziening van de controles op concentraties;

36.

roept de Commissie op zorgvuldig te onderzoeken of er werkelijk sprake is van een wetgevingslacune wat betreft de bevoegdheid van de Commissie om onderzoek in te stellen naar niet-controlerende minderheidsbelangen;

37.

onderstreept dat de betaalbaarheid, duurzaamheid en veiligheid van de energievoorziening essentieel zijn voor de Europese economie en het Europese concurrentievermogen; is van oordeel dat hiermee in het kader van het mededingingsbeleid rekening moet worden gehouden bij het aanpakken van de huidige marktfragmentatie, bij de juiste en tijdige implementatie van het derde liberaliseringspakket voor gas en elektriciteit, bij het realiseren van de ontbundeling van groothandels- en detailhandelsdiensten ter voorkoming van concurrentiebelemmerende praktijken, en bij het aanbieden van betaalbare energie voor huishoudens en ondernemingen; onderkent dat de nieuwe „Richtsnoeren voor staatssteun voor milieubescherming en energie” van de Commissie een spaak in de wielen zouden kunnen steken van de inspanningen van sommige lidstaten gericht op het bevorderen van hernieuwbare energie; onderstreept dat de regulering van de staatssteun voor duurzame energiebronnen zoveel mogelijk in dezelfde geest moet plaatsvinden als in de andere sectoren, terwijl rekening moet worden gehouden met de EU 2030-streefdoelen voor het klimaat en energie, alsook met verschillen tussen lidstaten;

38.

onderstreept het belang om monopolistische praktijken te vermijden teneinde een volledig eerlijke en concurrerende Europese energiemarkt te verwezenlijken; dringt in dit verband aan op het elimineren van monopolistische leveranciers en discriminerende praktijken voor gebruikers; meent dat de Europese gasmarkt zich door een betere diversificatie van de energiebronnen en een betere toegang tot strategische infrastructuren zou moeten ontwikkelen tot een energie-unie met eerlijke en stabiele prijzen;

39.

verzoekt de Commissie om bestaande elektriciteitsnetkoppelingen te onderzoeken en de noodzakelijke stappen te ondernemen om ervoor te zorgen dat de transmissiesysteembeheerders (TSO's) hiertoe volledige toegang verlenen aan deelnemers van de elektriciteitsmarkt, ter verbetering van de werking van de interne elektriciteitsmarkt en ter ondersteuning van de verwezenlijking van de EU 2030-streefdoelen voor het klimaat en energie voor zo min mogelijk sociaaleconomische kosten op EU-niveau;

40.

dringt er bij de Commissie op aan beursgenoteerde bedrijven en bedrijven die naar de beurs willen gaan in de interne markt te verplichten verslag te doen van fossiele brandstofreserves en potentiële CO2-emissies, alsook aan correcte en betrouwbare geaggregeerde verslaglegging over het milieu te doen en de omvang van de reserves en emissies te publiceren met gebruikmaking van passende boekhoudkundige richtlijnen, opdat gelijke randvoorwaarden tot stand kunnen worden gebracht in de duurzame-investeringsmarkt;

41.

verzoekt de Commissie te onderzoeken in welke mate een concentratie van leveranciers van essentiële grondstoffen kan leiden tot ongelijke randvoorwaarden en nadelig kan zijn voor de activiteiten in klantensectoren en voor een ecologisch verantwoorde economie; is van oordeel dat een aantal van deze grondstoffen onmisbaar is voor de ontwikkeling van de ecologisch verantwoorde technologieën en vernieuwingen die nodig zijn om de milieudoelstellingen te verwezenlijken;

42.

herhaalt dat het mededingingsbeleid moet bijdragen tot de bevordering van transparantie, open normen en interoperabiliteit, om te vermijden dat consumenten en klanten op het gebied van de gebruikte technologie in de greep van een van de marktdeelnemers in de energiesector terechtkomen; dringt er bij de Commissie op aan om nauw toe te zien op de mate van concurrentie, omdat de drie grootste spelers nog steeds ongeveer 75 % (elektriciteit) en meer dan 60 % (gas) van de markt uitmaken, ondanks de geleidelijke openstelling van de markten sinds het midden van de jaren negentig; verzoekt de Commissie te zorgen voor fatsoenlijke concurrentie op de energiemarkt teneinde de nationale steun voor vernieuwing te vergroten en de toegang tot hernieuwbare energiebronnen te verbeteren;

43.

verzoekt de Commissie ervoor te zorgen dat energieverordeningen en -richtlijnen in alle lidstaten correct worden omgezet en toegepast; verzoekt de Commissie om bijzonder waakzaam te zijn wanneer prijzen boven het EU-gemiddelde uitkomen, omdat hoge prijzen de mededinging verstoren en consumenten schaden;

44.

is van mening dat waarborging van de interne digitale markt als kernwaarde moet blijven gelden bij de inspanningen van de EU om de doelstellingen op het gebied van het creëren van werkgelegenheid, groei en investeringen te verwezenlijken; erkent het belang van de rol van het mededingingsbeleid bij de totstandbrenging van de digitale interne markt; is van mening dat het Europese wetgevingskader snel moet worden aangepast aan de ontwikkelingen van de markt; roept de Commissie op na te gaan of de beschikbare instrumenten van het mededingingsrecht nog wel geschikt zijn voor het digitale tijdperk; is van mening dat de prioriteiten die in het verslag „Priorities towards a Digital Single Market in the Baltic Sea Region” worden genoemd, ambities voor de hele EU zouden kunnen zijn;

45.

verheugt zich over de aankondiging van de commissaris voor mededinging dat de Commissie verder onderzoek zal verrichten naar de praktijken van Google in de mobiele sector en in de digitale markt in het algemeen; betreurt het dat de Commissie, na vier jaar van onderzoek en drie pakketten met voorstellen, nauwelijks vooruitgang heeft geboekt in haar antitrustzaak tegen Google, d.w.z. de zaak waarbij Google er van wordt beschuldigd zijn eigen diensten prioritair te behandelen bij het weergeven van zoekresultaten; benadrukt dat de Commissie de antitrustzaak met Google zo snel mogelijk dient op te lossen, indien zij geloofwaardig wil blijven overkomen bij het nastreven van haar digitale agenda; dringt er bij de Commissie op aan om krachtdadig te handelen ten aanzien van alle vastgestelde punten van zorg, stevige maatregelen te nemen op basis van het non-discriminatiebeginsel tegen inbreuken op de mededingingsregels in de snel veranderende en dynamische digitale markten, zoals die van de onlinezoekdiensten en onlinereclamediensten, en een langetermijnoplossing te vinden voor een evenwichtige, billijke en open zoekstructuur op het internet;

46.

verzoekt de Commissie zich toe te spitsen op het beschikbaar stellen van instrumenten van het mededingingsbeleid en marktdeskundigheid, opdat zij waar nodig kunnen bijdragen aan de agenda voor werkgelegenheid en groei, waaronder op het gebied van de interne digitale markt; acht het in dit verband van belang dat zowel de economische als de juridische dimensie van de beoordeling van mededingingskwesties verder worden ontwikkeld, en dat de controle op de markt verder wordt uitgewerkt ter ondersteuning van de uitbreiding van de activiteiten van de Commissie;

47.

onderstreept dat in het breedbandnetwerk van de volgende generatie de voormalige monopolisten een enorm marktaandeel van meer dan 80 % hebben; brengt in herinnering dat doeltreffende concurrentie de beste aanjager is van doelgerichte investeringen en de consument de meeste voordelen biedt waar het gaat om keuze, prijs en kwaliteit; verzoekt de Commissie derhalve om zowel ex-post- als ex-antecontroles uit te voeren, opdat de EU-mededingingsregels correct worden nageleefd en buitensporige marktconcentratie en misbruik van machtsposities worden voorkomen, aangezien de druk van mededinging er in belangrijke mate voor zorgt dat de consument het meeste profijt heeft van diensten van hoge kwaliteit voor een betaalbare prijs;

48.

benadrukt dat beperking van de mededinging waarschijnlijk niet tot meer breedbandinvesteringen zal leiden, zelfs niet in afgelegen gebieden, aangezien de volledige dekking van basisbreedbanddiensten in Europa is verwezenlijkt krachtens een regelgevingskader dat ervoor heeft gezorgd dat toegang werd verleend tot de netwerken van dominante telecomexploitanten;

49.

merkt op dat het duidelijk is dat investeringen in de breedbandinfrastructuur van de volgende generatie essentieel zijn voor de verwezenlijking van een digitale economie en maatschappij, maar dat, om investeringen te kunnen maximaliseren, het telecombeleid alle marktdeelnemers de mogelijkheid moet bieden om doeltreffende investeringen te plegen door doeltreffende toegang te verschaffen tot niet-kopieerbare netactiva en tot voor het beoogde doel geschikte toegangsproducten voor grootgebruik;

50.

verzoekt de Commissie haar besluitvorming en beleidsvoorstellen te baseren op een gedegen en onpartijdige analyse van correcte, relevante en onafhankelijke datasets; benadrukt met name de twijfels over de juistheid van de gegevens die de basis vormden voor de slechte prestaties van de EU op het gebied van breedband met hoge snelheid, zoals een door eindgebruikers ondervonden lage snelheid, investeringen in infrastructuur en de financiële status van de sector in vergelijking met de rest van de wereld;

51.

brengt in herinnering dat netneutraliteit van het grootste belang is om ervoor te zorgen dat er geen discriminatie tussen internetdiensten plaatsvindt en dat de mededinging volledig wordt gewaarborgd;

52.

onderstreept dat het ter bevordering van de mededinging en met het oog op meer groei, concurrentievermogen en consumentenvertrouwen in de digitale sector essentieel is om de versnippering van de interne digitale markt tegen te gaan, onder meer door onderzoek te verrichten naar de aard van de huidige belemmeringen voor belangrijke sectoren van die markt, een open internet te garanderen en netneutraliteit in de EU-wetgeving te verankeren, opdat alle internetverkeer gelijk wordt behandeld, zonder discriminatie, beperking of inmenging; is van mening dat open normen en interoperabiliteit bijdragen tot eerlijke concurrentie; benadrukt dat het mededingingsbeleid toekomstbestendig moet zijn en rekening moet houden met nieuwe methoden voor onlineverkoop;

53.

benadrukt dat de inspanningen ter bevordering van eerlijke en vrije mededinging, onder meer door de ontwikkeling van de digitale interne markt, alsook andere aspecten van de dienstensector, de belangen van de consumenten en de kmo's moeten dienen; herhaalt dat deze inspanningen de consumenten meer keuze zullen bieden en een omgeving tot stand zullen brengen waarin kleine, middelgrote en micro-ondernemingen meer blijk kunnen geven van creativiteit en innovatie; is van mening dat snel optreden van de regelgevings- en handhavingsinstanties tegen misleidende en oneerlijke praktijken essentieel is voor de uitvoering van het mededingingsbeleid;

54.

verzoekt de Commissie te analyseren op welke wijze de „economie van het delen” in Europese wetgeving kan worden geïntegreerd; is van mening dat een dergelijke aanpassing nodig is om gelijke randvoorwaarden en eerlijke mededinging voor alle betrokken marktdeelnemers te kunnen waarborgen;

55.

is van mening dat bedrijven die deelnemen aan de zogenaamde „economie van het delen” net zozeer belasting moeten betalen en aan regelgeving moeten voldoen als traditionele bedrijven, aangezien dit niet doen niet alleen concurrentievervalsing zou inhouden, maar ook negatieve fiscale gevolgen zou kunnen hebben voor de financiën van de lidstaten;

56.

onderstreept dat doeltreffend toezicht op het gedrag van dominante bedrijven, alsmede een snelle reactie op vastgesteld misbruik, uitermate belangrijk zijn, aangezien illegale praktijken ertoe kunnen leiden dat kleine en innovatieve concurrenten zich in een vroeg stadium van de markt terugtrekken;

57.

merkt op dat door een gebrek aan regulering van de „economie van het delen” sommige bedrijven hieruit oneerlijk voordeel behalen, terwijl er als gevolg hiervan tevens minder aandrang bestaat om in de betrokken sectoren te investeren;

58.

vraagt de lidstaten de nieuwe EU-regels inzake overheidsopdrachten tijdig om te zetten, met inbegrip van de bepalingen betreffende criteria in verband met het voorwerp van de opdracht, zoals sociale, milieu- en innovatieve kenmerken, en betreffende e-overheid, e-aanbesteding en splitsing in percelen, teneinde eerlijke mededinging te bevorderen en overheden de beste prijs-kwaliteitsverhouding te garanderen; vraagt de Commissie met aandrang erop toe te zien dat deze regels zo volledig mogelijk worden toegepast teneinde concurrentieverstoring door manipulatie van aanbestedingsprocedures, misbruik van machtspositie, discriminatie en gebrekkige toegang voor kmo's tegen te gaan; vraagt de Commissie haar acties in een alomvattend kader op te nemen door het mededingingsbeleid van de EU binnen Europa te koppelen aan het pleiten voor de openstelling van de markten voor overheidsopdrachten buiten de EU;

59.

benadrukt dat de Commissie moet voorzien in gedetailleerde en duidelijke richtsnoeren voor bedrijven, met name kmo's, en voor overheden, opdat deze de onlangs aangenomen wetgeving inzake overheidsopdrachten en met name de nieuwe vormen van de daarin opgenomen flexibiliteit beter leren begrijpen;

60.

vraagt de Commissie nauwlettend toezicht te houden op de centralisatie van aankopen op de markten voor overheidsopdrachten teneinde buitensporige concentratie van koopkracht en collusie te voorkomen en kmo's toegang tot de markt te blijven bieden overeenkomstig de Europese Small Business Act;

61.

verzoekt de Commissie om bij haar openbare aanbestedingen via haar directoraten-generaal en uitvoerende agentschappen het aantal aanbestedingen via opdrachten met een geringe waarde en opdrachten van meer dan EUR 193 000 te verhogen in plaats van bijna uitsluitend gebruik te maken van kadercontracten, die een belemmering vormen voor de openstelling van de markt voor overheidsopdrachten voor Europese kmo's en enkel grote ondernemingen en consortia die zich dicht bij de besluitvormingscentra bevinden ten goede komen;

62.

dringt voor de vierde achtereenvolgende keer aan op een snelle stopzetting van de crisisregeling voor staatssteun voor de bankensector; erkent dat de bankenmededeling van de Commissie van augustus 2013 niet toereikend is voor het beschermen van de Europese belastingbetalers en het beperken van het steunbedrag dat banken kunnen krijgen, en derhalve bijdraagt aan het doorbreken van de solidariteit tussen burgers en banken; benadrukt dat de staatssteun aan het bankensysteem niet heeft geleid tot meer kredietverlening of herstel van het vertrouwen; dringt er bij de Commissie op aan de bankensector nauwlettend te blijven controleren teneinde de mededinging op de Europese bankenmarkten te stimuleren en zodoende de voordelen voor de burgers in de Unie te maximaliseren; benadrukt dat het noodzakelijk is naar het traditionele toezicht op staatssteun terug te keren zodra dit voor de bankensector mogelijk is;

63.

onderstreept dat handhaving van de kartelwetgeving bijdraagt aan de totstandbrenging van een transparantere sector van financiële diensten;

64.

betreurt dat de Commissie geen actie heeft ondernomen om de gevallen van misbruik aan te pakken die tijdens de herstructurering van private banken hebben plaatsgevonden, waaronder schendingen ten nadele van eigenaren van kleine deposito's en kleine financiële producten, zoals preferente aandelen, die in veel gevallen werden verhandeld zonder dat de EU-wetgeving volledig werd nageleefd;

65.

verzoekt de Commissie de financiële sector nauwkeurig te monitoren ter stimulering van de mededinging en verbetering van de bescherming van investeerders en consumenten in de Europese banken- en investeringsmarkt; merkt op dat door de consolidatie in de bankensector sommige financiële instellingen een groter marktaandeel hebben weten te bemachtigen dan vóór de crisis en dat de financiële investeringssector tegelijkertijd in omvang is toegenomen zonder dat de reële economie hieraan binnen de Unie enig profijt van heeft ondervonden; is van mening dat om een volledig functionerende interne markt te behouden gelijke randvoorwaarden voor alle marktdeelnemers in de financiële sector tot stand moeten worden gebracht en maatregelen genomen moeten worden om de vorming van kartels en vermindering van de transparantie te voorkomen;

66.

onderkent de belangrijke rol die het toezicht op staatssteun sinds het begin van de crisis speelt als herstructurerings- en beslechtingsmechanisme voor noodlijdende banken;

67.

is van mening dat de controle op staatssteun zich tijdens de crisis moet toespitsen op zowel de stabilisering van het bankensysteem als de aanpak van oneerlijke segmentatie van de kredietvoorwaarden voor en discriminatie van mkb's in de interne markt;

68.

is van mening dat de Commissie dient te overwegen de mogelijkheid voor staatssteun aan banken onderhevig te maken aan de voorwaarde om krediet te verlenen aan het mkb;

69.

is van mening dat in de regelgeving inzake bankdiensten in aanmerking moet worden genomen dat kleine instellingen minder middelen ter beschikking hebben om aan de regelgeving te voldoen en dat deze regelgeving derhalve zo eenvoudig mogelijk moet zijn om verstoring ten voordele van grote banken te voorkomen;

70.

dringt er bij de Commissie op aan om markten in de banksector waarin concentraties talrijk zijn en toenemen, in het bijzonder ten gevolge van herstructureringen als antwoord op de crisis, nauwgezet te controleren; herinnert eraan dat oligopolistische markten bijzonder gevoelig zijn voor concurrentiebeperkende praktijken; vreest dat deze concentratie uiteindelijk consumenten kan schaden;

71.

dringt er bij de Commissie op aan ervoor te zorgen dat banken, voordat zij staatssteun ontvangen, hun aandelen in andere bedrijven verkopen en zo de last voor de belastingbetaler verminderen;

72.

is van mening dat er bijzondere aandacht moet worden besteed aan de fragmentering van de markt voor elektronische betalingen met kaart, inclusief situaties zoals de stopzetting van de dienstverlening wanneer de consument naar een andere lidstaat verhuist;

73.

is verheugd over het arrest van het Hof van Justitie van de Europese Unie van 11 september 2014 inzake concurrentievervalsende vergoedingen voor kredietkaarten en over de geslaagde stappen die de Commissie heeft ondernomen om ervoor te zorgen dat de standaardiseringsprocessen in het betaalverkeer geen invloed hebben op markttoegang en innovatie; herhaalt zijn standpunt dat er voor vergoedingen voor kaartbetalingen een maximum moet worden vastgesteld om consumenten onnodige kosten te besparen; vraagt de Commissie in dit verband sneller werk te maken van het in kaart brengen van de standaardiseringswerkzaamheden voor mobiele betalingen en er daarbij op toe te zien dat als er maatregelen worden genomen, nieuwe marktdeelnemers niet worden uitgesloten, dominante marktdeelnemers niet worden voorgetrokken en het wetgevingskader technologisch neutraal is om toekomstige technologische ontwikkelingen te vergemakkelijken;

74.

is van oordeel dat de externaliteiten van de ontwikkelingen in deze sector nauwgezet in de gaten moeten worden gehouden; is bezorgd over de ontwikkeling van verschillende standaarden tussen gelijke concurrenten ten gevolg van de standaardisering van de financiële regelgeving;

75.

wijst op de aanzienlijke vooruitgang die sinds 2008 is geboekt op het gebied van verbetering van de regulering van de financiële sector; benadrukt dat het probleem van financiële instellingen die te groot zijn om failliet te gaan, en daardoor nog steeds profiteren van impliciete subsidies, nog steeds moet worden aangepakt; is van oordeel dat de concurrentie-aspecten van nieuwe EU-regelgeving voor de financiële sector in het aanstaande ECON-verslag over de effectbeoordeling en inventarisatie van de wetgeving voor de financiële diensten aan een alomvattende analyse onderworpen moet worden om het mededingingsvermogen van EU-banken in alle concurrentiesituaties met internationale instituten te waarborgen;

76.

uit zijn bezorgdheid over mogelijke illegale praktijken inzake bedrijfsbelasting in sommige lidstaten en verzoekt de Commissie haar onderzoek naar dergelijke praktijken zo snel mogelijk af te ronden met gebruikmaking van al het beschikbare bewijsmateriaal; eist dat de onderzoeken naar belastingverlagingen die kunnen wijzen op ongeoorloofde staatssteun, met prioriteit worden behandeld; benadrukt dat een eerlijke belastingconcurrentie onontbeerlijk is voor de integriteit van de interne markt, de houdbaarheid van de openbare financiën en gelijke concurrentievoorwaarden;

77.

wijst op de publicatie van de zogenaamde „LuxLeaks”-documenten door het Internationaal Consortium van onderzoeksjournalisten; verheugt zich over de toezegging van de commissaris voor mededinging om een grondig en onafhankelijk onderzoek in te stellen naar de in de lidstaten gehanteerde praktijk van „tax rulings” en hun verenigbaarheid met de EU-mededingingsregels; wijst erop dat de belastingontwijking door sommige ondernemingen leidt tot verstoring van de mededinging in de interne markt, moedigt de Commissie aan alert te zijn bij de handhaving van de EU-regels inzake controle op staatssteun;

78.

verzoekt de Voorzitter van de Commissie te waarborgen dat de lopende en toekomstige onderzoeken naar de in de lidstaten gehanteerde praktijk van „tax rulings” onder leiding van de commissaris voor mededinging op onafhankelijke wijze worden verricht; dringt er op aan dat het Parlement in grote lijnen op de hoogte wordt gehouden van deze onderzoeken, teneinde te waarborgen dat zij op transparante en onafhankelijke wijze worden verricht; verzoekt de Commissie zo snel mogelijk een verslag te presenteren over haar bevindingen; brengt in herinnering dat de commissaris voor mededinging heeft toegezegd haar onderzoek uit te breiden tot de verdergaande implicaties voor mededinging van aggressieve belastingontwijkingspraktijken van ondernemingen met hulp van staten, en de onderzoeken uit te breiden indien hier na het verzamelen van de feiten aanleiding toe is;

79.

verzoekt de Commissie in het kader van de op stapel staande toetsing van de hervorming van het GLB te kijken naar de medefinanciering voor overgeschreven financiële middelen, te zorgen voor een vereenvoudiging van de maatregelen voor ecologische aandachtsgebieden die op concurrentievermogen gericht zijn en aan te dringen op een mededingingsneutrale toetsing — in het kader van de regeling voor ecologische aandachtsgebieden — voor tussengewassen en gewassen die stikstof uit de lucht binden;

80.

verzoekt de Commissie, in navolging van haar verslag over de economische gevolgen van moderne handelspraktijken voor de keuzemogelijkheden en innovatie in de EU-voedselsector, aandacht te besteden aan de gevolgen van het feit dat grote winkelketens op de markt een dusdanige positie hebben ingenomen dat zij door de omvang van hun collectieve aankopen, zowel in Europa als in ontwikkelingslanden, de concurrentie tussen toeleveringsketens verstoren;

81.

stelt vast dat deze sectoren ten gevolg van nationale regelgeving gefragmenteerd zijn; is verheugd over de rol die het EU-mededingingsbeleid speelt bij het aanpakken van de kunstmatige obstakels voor toegang tot deze sectoren;

82.

verzoekt om bij de beoordeling van de tijdelijke prijszetting in het bijzonder rekening te houden met innovatieve geneesmiddelen en behandelingen;

83.

merkt op dat het mededingingsbeleid een rol kan spelen bij de verbetering van de toegang tot generieke geneesmiddelen;

84.

verzoekt de Commissie en de lidstaten in alle verschillende vervoersvormen gelijke randvoorwaarden tot stand te brengen die voorzien in vrije én eerlijke concurrentie; erkent in dit verband dat naar behoren rekening dient te worden gehouden met het grote aantal nationale bijzonderheden van het verkeersrecht; onderstreept dat vervoersinfrastructuur essentieel is voor het overleven en het welzijn van natuurlijke en rechtspersonen, met name in dunbevolkte regio's en perifere eilanden;

85.

roept de Commissie en de lidstaten op meer inspanningen te leveren om voor eerlijke concurrentie en een betere dienstverlening in de spoorvervoerssector te zorgen, alsook het beheer van havens en luchthavens te verbeteren, met name wanneer het beheer een monopolie van de centrale overheid is; onderstreept dat mededinging niet noodzakelijkerwijs privatisering van de bestaande diensten inhoudt; verzoekt de Commissie ook ervoor te zorgen dat luchtvaartmaatschappijen hun dominante positie op bepaalde luchthavens niet misbruiken;

86.

is van mening dat de Commissie de samenhang tussen het mededingingsbeleid en het vervoersbeleid moet versterken teneinde het concurrentievermogen van de Europese vervoersector te verbeteren en vooruitgang moet blijven boeken op de weg naar voltooiing van de interne markt voor de vervoerssector;

87.

dringt er bij de Commissie op aan de uitvoering van één Europese spoorwegruimte te voltooien, te zorgen voor volledige transparantie in de geldstromen tussen infrastructuurbeheerders en spoorwegondernemingen en te controleren dat elke lidstaat een sterke en onafhankelijke nationale regelgevende instantie heeft;

88.

onderstreept dat de interne markt op het vlak van goederenvervoer per spoor wordt getroffen door een incorrecte of onvolledige omzetting van EU-wetgeving door de lidstaten en door knelpunten voor grensoverschrijdende mobiliteit die de groei en mededinging schaden; vraagt de Commissie te onderzoeken of technische of marktbelemmeringen die van de ene lidstaat tot de andere verschillen, zoals de spoorwijdte of systemen voor energietoevoer en signalisatie, als inbreuken op de mededingingsregels kunnen worden beschouwd;

89.

verzoekt de Commissie een gestaafd overzicht te leveren om na te gaan welke luchtvaartmaatschappijen via speciale voorwaarden of vermeend misbruik van machtsposities in bepaalde luchthavens van voordelen genieten boven andere dienstverleners;

90.

maakt zich er zorgen over dat de lidstaten de regelgeving voor het internationale wegvervoer, bijvoorbeeld de cabotageverordening en de rij-en rusttijdenregeling, verschillend uitvoeren en handhaven, en maakt zich zorgen over de risico's van sociale dumping bij meerdere vervoersdiensten, en is van oordeel dat deze problemen aangepakt moeten worden;

91.

is tevreden over het initiatief van de Commissie om een halt toe te roepen aan de praktijken van internationale autoverhuurbedrijven om consumenten op grond van hun land van verblijf de toegang te beletten tot de beste beschikbare prijs; benadrukt dat consumenten niet mag worden belet gebruik te maken van de best beschikbare prijs bij de aankoop van goederen of diensten binnen de interne markt;

92.

verzoekt de Commissie actie te ondernemen om de fragmentatie in de autoverhuursector te verminderen, aangezien de huidige nationale regelgevingen zorgen voor een aanzienlijke verhoging van de kosten voor grensoverschrijdende bewegingen, waarvan de interne markt schade ondervindt;

93.

benadrukt dat inspanningen ter stimulering van de mededinging in de EU te allen tijde het openbaar belang moeten dienen; erkent dat er een relatie bestaat tussen een doeltreffend EU-mededingingsbeleid en de behoefte aan grootschalige investeringen in essentiële openbare diensten, waaronder vervoersdiensten;

94.

dringt er bij de Commissie op aan de restrictieve en oneerlijke praktijken van internationale sportfederaties te onderzoeken, zoals het ontnemen van het recht van leden om deel te nemen aan alternatieve sportevenementen die door de respectieve federaties niet zijn goedgekeurd, en het aan atleten, officials en trainers opleggen van een verbod voor het leven om deel te nemen aan wedstrijden als de Olympische Spelen en wereldkampioenschappen indien hieraan niet wordt voldaan;

95.

steunt de toevoeging — aan de partnerschapsovereenkomst over trans-Atlantische handel en investeringen — van een mededingingshoofdstuk, met bepalingen betreffende antitrust, fusies, staatsbedrijven, subsidies en ongelijke markttoegang; vraagt om objectieve rapportage over maatregelen, problemen en vooruitgang in het kader van deze overeenkomsten;

96.

erkent en steunt de behoefte van de Commissie om de rol van het mededingingsbeleid in internationale economische samenwerking te vergroten, ook door middel van samenwerking met mededingingsautoriteiten in de rest van de wereld; herinnert eraan dat dergelijke samenwerking op het vlak van regulering en handhaving bijdraagt aan het tot stand brengen van gelijke randvoorwaarden voor Europese bedrijven in de wereldmarkten;

97.

benadrukt dat voor een doeltreffende toepassing van de beginselen van het mededingingsrecht in het tijdperk van de globalisering internationale samenwerking onontbeerlijk is; roept de Europese Commissie daarom op de internationale samenwerking bij vraagstukken op het gebied van het mededingingsrecht te versterken;

98.

roept de Commissie op na te gaan of het mogelijk is met meer derde landen mededingingsovereenkomsten te sluiten die de uitwisseling van informatie tussen de bij een onderzoek betrokken mededingingsautoriteiten mogelijk maken; benadrukt dat de onlangs met Zwitserland gesloten mededingingsovereenkomst in dit verband als voorbeeld kan dienen voor andere, gelijksoortige overeenkomsten;

99.

wijst op het feit dat in de kaderovereenkomst voorzien wordt in gelijke behandeling van het Parlement en de Raad wat de toegang tot vergaderingen en de verstrekking van informatie in het kader van de voorbereiding van wetgeving of niet-dwingende wetgevingsinstrumenten op het gebied van mededinging betreft;

100.

onderstreept dat het Europees Parlement een cruciale rol speelt bij het vertegenwoordigen van de belangen van de Europese consument met betrekking tot de correcte handhaving van de mededingingsregels;

101.

is verheugd over de rol die het Parlement als medewetgever speelt bij de richtlijn inzake schadevergoedingsacties in verband met inbreuken op de mededingingsregels en is van mening dat de werkzaamheden die zijn verricht voor de richtlijn model kunnen staan voor de toekomstige interinstitutionele samenwerking op het gebied van het mededingingsrecht;

102.

herhaalt dat de Commissie de volle verantwoordelijkheid dient te dragen voor het uitwerken van het mededingingsbeleid en navolging moet geven aan de resoluties van het Parlement;

103.

verzoekt de commissaris in te stemmen met regelmatige ontmoetingen met de hierbij betrokken commissie(s) van het Parlement, alsmede met de werkgroep mededinging van de Commissie economische en monetaire zaken van het Parlement;

104.

is van mening dat het EP medebeslissingsbevoegdheid moet hebben op het vlak van mededingingsbeleid; betreurt het dat in de artikelen 103 en 109 VWEU alleen wordt voorzien in raadpleging van het Parlement; is van mening dat deze democratische tekortkoming onaanvaardbaar is; stelt voor deze leemte zo snel mogelijk op te vullen met behulp van interinstitutionele regelingen op het vlak van mededingingsbeleid en te corrigeren bij de volgende wijziging van het Verdrag;

105.

benadrukt de rol die de commissaris voor mededinging speelt bij het aanzwengelen van nieuwe banen en groei, alsook bij het boeken van vooruitgang bij de totstandbrenging van de digitale interne markt, het energiebeleid, financiële diensten, het industriebeleid en de bestrijding van belastingontduiking;

106.

dringt er bij de Commissie op aan om in het kader van het ECN richtsnoeren en procedures uit te werken die zorgen voor een doeltreffend toezicht op de in de lidstaten gehanteerde praktijk van „tax rulings” en de verenigbaarheid daarvan met de regels inzake staatssteun;

107.

is er verheugd over dat de Commissie zich krachtdadig inzet voor een doeltreffende handhaving van de mededingingsregels op de gebieden antitrust en kartels, fusies en staatssteun, en in dat verband zorgt voor een constante afstemming van de mededingingsinstrumenten op de ontwikkelingen op de markt, en tegelijkertijd werkt aan een innovatieve concurrentiecultuur, zowel in de EU, als op mondiaal niveau;

108.

verzoekt de Commissie haar aanpak van recente antitrustdossiers nog eens tegen het licht te houden en iets te doen aan de tot uitdrukking gebrachte formalistische zorgen;

109.

verzoekt de Commissie om op gecoördineerde wijze voorstellen op het gebied van belastingconcurrentie uit te werken en aan de Raad voor te leggen;

110.

verzoekt de Commissie het Parlement jaarlijks verslag te blijven uitbrengen van de ontwikkelingen in en de gevolgen van de uitvoering van het mededingingsbeleid;

111.

is verheugd over de toezeggingen die de commissaris tijdens haar hoorzitting heeft gedaan, met name wat betreft de toekomstige samenwerking en de versterking van de banden met het Europees Parlement;

112.

roept de Commissie op om krachtiger te pleiten voor een actief mededingingsbeleid als pijler van de sociale markteconomie;

113.

is van mening dat consumenten en ondernemingen onverwijld een overzicht met concurrentiegevallen ter beschikking gesteld moet worden bij wijze van concurrentiescorebord;

114.

wijst erop dat het op dit moment in vele lidstaten onduidelijk is of de steun aan Europese centra voor consumentenbescherming als ongerechtvaardigde overheidssteun wordt beschouwd; is bezorgd over het feit dat de steun aan de Europese centra voor consumentenbescherming daardoor op de helling komt te staan; roept de Commissie op de lidstaten zo spoedig mogelijk informatie te verschaffen over de noodzaak van kennisgeving van deze steunmaatregelen, opdat de steunverlening aan de Europese centra voor consumentenbescherming ook in de toekomst kan worden gewaarborgd;

115.

roept de Europese Commissie en de lidstaten op om ervoor te zorgen dat met name alle politieke niveaus de voorschriften inzake staatssteun nauwgezet naleven;

116.

roept op een gemeenschappelijk orgaan van het Parlement, de Raad, de Commissie en de wetenschap op te richten en te belasten met een analyse van de langetermijnoriëntatie en de verdere ontwikkeling van het mededingingsbeleid in sectoren van de toekomst, zoals de digitale economie of de energiesector;

117.

roept op tot een grondige analyse van het nationaal te verantwoorden belastingbeleid, gelet op oneerlijke belastingbeleidsvormen en concurrentievervalsende belastingregelingen en -uitzonderingen, teneinde daar in de toekomst doeltreffende maatregelen tegen te kunnen nemen;

118.

verzoekt zijn Voorzitter deze resolutie te doen toekomen aan de Raad, de Commissie en de nationale mededingingsautoriteiten.

30.8.2016   

NL

Publicatieblad van de Europese Unie

C 316/30

—

gezien het jaarverslag 2013 van de Europese Centrale Bank),

—

gezien de statuten van het Europees Stelsel van centrale banken en van de Europese Centrale Bank, inzonderheid artikel 15,

—

gezien artikel 284, lid 3, van het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie,

—

gezien artikelen 126 en 132, lid 1, van zijn Reglement,

—

gezien het verslag van de Commissie economische en monetaire zaken en het advies van de Commissie werkgelegenheid en sociale zaken (A8-0011/2015),

A.

overwegende dat het bbp in de eurozone volgens de voorjaarsprognose 2014 van de diensten van de Commissie in 2013 met 0,4 % is teruggelopen, nadat het in 2012 een daling van 0,7 % te zien had gegeven, en dat de diensten van de Commissie een herstel verwachten, waarbij het bbp in 2014 met 1,2 % en in 2015 met 1,7 % zal toenemen; overwegende dat in de najaarsprognose 2014 van de diensten van de Commissie de groeiprognoses naar beneden zijn bijgesteld, waarbij het bbp in 2014 met slechts 0,8 % en in 2015 met 1,1 % zal toenemen en de neerwaartse risico's overheersen;

B.

overwegende dat volgens dezelfde prognose de werkloosheid in de eurozone van 11,3 % aan het eind van 2012 is gestegen naar 11,9 % aan het eind van 2013, en in 2014 hoog zal blijven;

C.

overwegende dat er tussen de werkloosheidscijfers in de respectieve lidstaten grote verschillen zijn, waarbij de cijfers variëren van 5 % tot 26 %; overwegende dat de jeugdwerkloosheidscijfers zelfs nog hoger uitvallen en in sommige lidstaten tot ongeveer 50 % zijn opgelopen; overwegende dat door de verschillen in werkloosheidscijfers een verdere economische divergentie tussen de lidstaten in de hand wordt gewerkt;

D.

overwegende dat de lidstaten het succes dat werd geboekt met de aankondiging van het OMT-programma (rechtstreekse monetaire transacties) bij het verminderen van de rentetarieven voor leningen, niet mogen aangrijpen als een gelegenheid om zich te onttrekken aan structuurhervormingen ter stimulering van het groeipotentieel en ter verwezenlijking van begrotingsduurzaamheid op de middellange termijn; overwegende dat gezien de tendens met betrekking tot werkgelegenheid en armoedebestrijding het gevaar bestaat dat de nationale Europa 2020-doelstellingen niet worden gehaald;

E.

overwegende dat de Europese Centrale Bank (ECB) haar belangrijkste rentetarieven in mei 2013 en later opnieuw in november heeft verlaagd, waardoor de rente voor de basisherfinancieringstransacties terugliep tot 0,25 %; overwegende dat de basisherfinancieringsrente als gevolg van de sedert begin 2014 aangekondigde aanvullende monetaire beleidsmaatregelen inmiddels op 0,05 % staat en de rente voor de depositofaciliteit op -0,20 %;

F.

overwegende dat de daling van de reële rentepercentages zich niet heeft vertaald in een hogere kredietverlening aan gezinnen en bedrijven of in een stijging van het bbp of het aantal banen;

G.

overwegende dat het geconsolideerd financieel overzicht van het Eurosysteem eind 2013 uitkwam op een bedrag van 2 285 miljard euro, wat overeenkwam met een daling met circa 25 % in de loop van 2013;

H.

overwegende dat niet-verhandelbare activa het grootste deel uitmaakten van de activa die in 2013 bij wijze van onderpand aan het Eurosysteem zijn aangeboden, en wel ongeveer 25 % van het totaal; overwegende dat niet-verhandelbare waardepapieren samen met door activa gedekte waardepapieren ongeveer 40 % uitmaken van de totale activa die als onderpand zijn aangeboden;

I.

overwegende dat het gemiddelde inflatiepercentage in de eurozone volgens de najaarsprognose 2014 van de diensten van de Commissie in 2013 bij 1,4 % lag, terwijl het in 2012 nog 2,5 % bedroeg; overwegende dat de inflatie in de eurozone sinds begin 2014 een neergaande lijn heeft gevolgd, voor 2014 op 0,5 % wordt geraamd en in september een laagtepunt van 0,3 % heeft bereikt; overwegende dat de globale inflatie volgens het geharmoniseerde indexcijfer van de consumptieprijzen (GICP) in september 2014 in sommige lidstaten is gedaald tot 0 % of nog lager en ook in 2015 onder het streefcijfer zal blijven;

J.

overwegende dat de lage energieprijzen, en met name die van aardolie, tot de belangrijkste factoren behoorden die hebben bijgedragen tot de daling van de inflatiecijfers in de eurozone;

K.

overwegende dat de omvang van de overheids- en particuliere investeringen in de eurozone sedert enige tijd stagneert op een niveau dat beduidend lager ligt dan vóór de aanvang van de crisis het geval was; overwegende dat veel grote ondernemingen de mogelijkheden voor goedkope financiering benutten om uit eigenbelang terugkopen te realiseren, in plaats van nieuwe investeringen te doen; overwegende dat het relatieve aandeel van investeringen in het bbp ook vóór de crisis al gestaag terugliep en dus dringend moest worden opgetrokken;

L.

overwegende dat de groei op jaarbasis van M3 verder is blijven dalen, van 3,5 % in december 2012 naar 1 % in december 2013;

M.

overwegende dat de kredietverlening aan de particuliere sector zich in negatieve zin is blijven ontwikkelen en in december 2013 een daling van 2,3 % op jaarbasis te zien gaf, tegenover -0,7 % in december 2012; overwegende dat de gebrekkige kredietverlening aan het mkb in sommige lidstaten een van de voornaamste oorzaken is waardoor het economisch herstel uitblijft; overwegende dat de afname van de kredietverlening aan het mkb tussen 2008 en 2013 ongeveer 35 % bedroeg; overwegende dat stimulering van de kredietverlening aan het mkb van cruciaal belang is, aangezien 72 % van de beroepsbevolking van de eurozone werkzaam is in het mkb en de bruto banengroei er hoger ligt dan bij grote ondernemingen;

N.

overwegende dat de fragmentatie van de financiële markten nog steeds een groot probleem is, waardoor mkb-bedrijven — met name in landen van de eurozone die al gebukt gaan onder ernstige economische omstandigheden — geconfronteerd worden met veel hogere financieringskosten, en er binnen de interne markt distorsies ontstaan, het herstel wordt vertraagd en de verschillen tussen landen steeds groter worden; overwegende dat de resultaten van de alomvattende beoordeling van de Europese banken een positief effect zouden moeten hebben op het huidige monetaire beleid en de bereidheid van de banken om hun kredietactiviteiten uit te breiden, met name in de reële economie;

O.

overwegende dat de balansomvang van het Eurosysteem in de loop van 2013 als gevolg van de door banken terugbetaalde LTRO-middelen (langerlopende herfinancieringstransacties) gestaag is teruggelopen;

P.

overwegende dat de Raad van Bestuur van de ECB in juli 2013 heeft besloten prognosegestuurde beleidsprojecties te verstrekken, waarin stond dat hij verwachtte dat de voornaamste rentetarieven zich gedurende langere tijd op de bestaande of nog lagere niveaus zouden handhaven;

Q.

overwegende dat de effecten van een eventuele kwantitatieve versoepeling in de eurozone waarschijnlijk zouden worden afgezwakt door de buitensporige kredietbemiddeling van de bankensector;

R.

overwegende dat artikel 282 VWEU bepaalt dat de primaire doelstelling van het Europees Stelsel van Centrale Banken (ESCB) erin bestaat de prijsstabiliteit te handhaven; overwegende dat artikel 127 VWEU bepaalt dat het ESCB onverminderd deze primaire doelstelling het algemene economische beleid in de Unie ondersteunt; overwegende dat artikel 123 VWEU en artikel 21 van de statuten van het Europees Stelsel van Centrale Banken en van de Europese Centrale Bank het de nationale centrale banken en de ECB verbieden door EU- of nationale overheden of overheidsinstanties uitgegeven schuldinstrumenten rechtstreeks aan te kopen; overwegende dat diverse lidstaten dit als een absolute voorwaarde beschouwden voor hun toetreding tot de economische en monetaire unie; overwegende dat dergelijke aankopen op secundaire markten wel toegestaan zijn;

1.

is verheugd over de snelle reactie van de ECB, in weerwil van de zeer moeilijke situatie waarmee zij zich geconfronteerd zag, en over het feit dat het monetaire beleid erop gericht was de gespannen situatie op de financiële markten van de eurozone tot bedaren te brengen en het vertrouwen van de beleggers in de gemeenschappelijke munt te herstellen; is ingenomen met de bereidheid van de ECB om al het nodige te doen om de euro te redden; neemt kennis van de positieve algehele verlaging van de nationale langetermijnrentes– met name in de eurolanden met de hoogste schuldenlast — tot niveaus die sinds het begin van de crisis niet meer waren voorgekomen; merkt op dat de lage rentes niet hebben geleid tot meer werkgelegenheid en groei, en dat het uitblijven hiervan een bedreiging vormt voor de financiële stabiliteit;

2.

merkt op dat het gebruik van basisherfinancieringstransacties, herfinancieringstransacties voor de middellange en lange termijn met volledige toewijzing tegen vaste rentes, de marginale beleningsfaciliteit, noodliquiditeitssteun (ELA) en de depositofaciliteit zich in 2013 op een zeer hoog niveau handhaafde, hetgeen erop wijst dat het monetaire transmissiemechanisme en de interbancaire kredietmarkt in de eurozone onder druk bleven staan, ofschoon de situatie vergeleken met voorgaande jaren aanzienlijk verbeterde, blijkens de stabilisering van de spreads, de geleidelijke normalisering van de interbancaire markten en de afname van het aantal onevenwichtigheden binnen Target II;

3.

vindt het bemoedigend dat de omvang van de Target II-onevenwichtigheden gedurende 2003 is gestabiliseerd; onderstreept dat het Target II-vereveningssysteem van cruciaal belang is geweest voor het behoud van de integriteit van het financieel systeem van de eurozone;

4.

is nog steeds ernstig bezorgd over het feit dat de economische activiteit maar moeizaam op gang komt en dat de groei van het bbp in de eurozone in 2013 voor het tweede jaar op rij negatief is uitgevallen en in de eerste drie kwartalen van 2014 zwak was, terwijl de hoge werkloosheidscijfers in veel eurolanden niveaus bereiken die een bedreiging vormen voor de stabiliteit van de eurozone en het draagvlak voor het Europese project onder de bevolking en in de politiek ondermijnen;

5.

constateert grote bezorgdheid dat de inflatie in de eurozone sinds 2011 onverminderd een neergaande lijn volgt en tussen de lidstaten verschilt; wijst met nadruk op de aanzienlijke discrepantie die momenteel zichtbaar is tussen het expliciete streefdoel van de ECB om de inflatie op middellange termijn onder, maar dicht bij 2 % te houden en de huidige inflatiepercentages, die bijna tot 0 % zijn gedaald en in sommige lidstaten van de eurozone zelfs onder de 0 % liggen; vindt het zorgwekkend dat, zoals ook werd erkend door de president van de ECB, de huidige deflatoire ontwikkelingen ertoe zouden kunnen leiden dat de inflatieverwachtingen voor de middellange tot langere termijn op drift raken;

6.

erkent dat de voortdurende aanpassing van de balansen in de financiële en niet-financiële sectoren, in combinatie met de hoge werkloosheid, een domper bleef zetten op de economische bedrijvigheid in de eurozone in 2013;

7.

houdt mogelijke deflatierisico's nauwlettend in het oog; wijst er nogmaals op dat een inflatie van bijna nul in de eurozone ten koste gaat van de effectiviteit van het monetaire beleid; neemt ter kennis dat de ECB de zeer lage inflatie toeschrijft aan kortetermijneffecten, en hoopt dat de doelstelling voor de middellange termijn zonder deflatoire fase kan worden gehaald; merkt echter op dat de ECB de inflatieramingen voor 2015 en 2016 verder naar beneden heeft bijgesteld (met 0,1 % à 0,2 %);

8.

wijst erop dat voor de komende jaren wordt verwacht dat het inflatieniveau onder het streefdoel zal blijven, en dat dit van invloed zal zijn op de schuldverminderingsprogramma's van meerdere lidstaten;

9.

wijst erop dat het, met het vooruitzicht van verdere stimuleringsmaatregelen, zoals kwantitatieve versoepeling, en gelet op de huidige juridische stappen tegen het OMT-programma, van cruciaal belang is om voor juridische duidelijkheid en rechtszekerheid te zorgen zodat deze instrumenten doeltreffend kunnen worden ingezet, met inachtneming van de voorstellen die de advocaat-generaal van het Hof van Justitie van de Europese Unie Pedro Cruz Villalon op 14 januari 2015 heeft gedaan in zaak C-62/14;

10.

benadrukt dat de lage financieringskosten voor de lidstaten gepaard gaan met een stijgende overheidsschuld, die in veel gevallen bijna of meer dan 100 % van het bbp bedraagt, en waarschuwt dat bij een nieuwe crisis de financiële markten tot een herwaardering van de risico's zouden kunnen overgaan;

11.

wijst erop dat de ECB in haar in 2013 gepubliceerde prognoses niet heeft voorzien dat, zoals thans het geval is, vlakke groei zou samenvallen met zeer lage inflatie en zelfs tekenen van deflatie; dringt er tegen deze achtergrond op aan de huidige prognoses, waarbij wordt uitgegaan van een sterkere economische groei en een hogere inflatie in 2015 en 2016, met de nodige voorzichtigheid te hanteren;

12.

is van mening dat zwakke balansen niet alleen gevolgen hebben voor banken, maar ook een negatief domino-effect hebben op bedrijven en andere particuliere actoren, aangezien bedrijven door een gebrek aan kapitaal en financiering niet in staat zijn concurrerend te blijven en te groeien en uiteindelijk banen te behouden en te creëren;

13.

acht het van het grootste belang de voorwaarden te creëren voor een herstel van zowel de openbare als de particuliere investeringen in de eurozone, rekening houdend met het feit dat ondanks de inzet van de ECB voor het behoud van gunstige financieringsvoorwaarden, de investeringen nog niet zijn toegenomen; dringt er in dit verband bij de lidstaten op aan de onderliggende oorzaken van de financiële fragmentatie aan te pakken, zoals verschillen in risicostructuren waardoor de kredietverstrekking in de desbetreffende landen duurder wordt; verzoekt de lidstaten voorts passende structurele hervormingen door te voeren om weer een gunstig ondernemersklimaat te creëren, met name door de landenspecifieke aanbevelingen uit te voeren;

14.

moedigt de ECB aan in het kader van haar beleid tot verruiming van haar balans de aankoop te overwegen van EIB-projectobligaties, waarmee enkele van de productievere investeringen in de eurozone worden gefinancierd, met name als het gaat om projecten die door de Commissie zijn geselecteerd omdat ze volgens de kosten-batenanalyse een Europese meerwaarde hebben, in het bijzonder TEN-T-projecten in de energie- en vervoerssector en projecten die verband houden met de digitale interne markt;

15.

constateert dat ECB-president Draghi in zijn toespraak op de jaarlijkse conferentie van centrale banken in Jackson Hole op 22 augustus 2014 heeft verklaard dat er zowel aan de vraag- als aan de aanbodzijde maatregelen nodig zijn, en op het volgende heeft gewezen: dat beleidsmaatregelen gericht op de totale vraag gepaard moeten gaan met nationale structuurhervormingen en -maatregelen; dat het monetaire beleid aan de vraagzijde een centrale rol kan en moet vervullen, hetgeen in de huidige context betekent dat er voor langere tijd behoefte is aan een soepel monetair beleid; dat er, naast het monetaire beleid, ruimte is voor een belangrijkere rol voor het begrotingsbeleid, waarbij rekening dient te worden gehouden met de duurzaamheid van de overheidsschulden; en dat enerzijds de overheidsinvesteringen op een nieuwe leest moeten worden geschoeid om extra particuliere investeringen uit te lokken en de structuurhervormingen soepeler te laten verlopen, maar dat anderzijds het accent ook moet liggen op adequate begrotingsmaatregelen;

16.

is het met president Draghi eens dat de flexibiliteit die momenteel wordt geboden door de regels van het Stabiliteits- en groeipact, kan worden benut om het zwakke herstel beter het hoofd te bieden en ruimte te creëren voor de kosten van de noodzakelijke structuurhervormingen;

17.

is het met president Draghi eens dat er ruimte is om het geheel van budgettaire beleidsmaatregelen op een groeivriendelijkere manier samen te stellen en om de belastingdruk op een begrotingsneutrale wijze te verlagen;

18.

is het met president Draghi eens dat er ook aanvullend optreden op EU-niveau nodig lijkt te zijn om voor een passende geaggregeerde positie te zorgen en een groot programma voor overheidsinvesteringen te realiseren;

19.

merkt op dat de ECB, afgezien van de verlaging van haar voornaamste rentetarieven en de uitbreiding van haar herfinancieringstransacties, innovatieve instrumenten, zoals gerichte langer lopende herfinancieringstransacties (TLTRO's), en nieuwe communicatiestrategieën, zoals prognosegestuurde beleidsprojecties, heeft ingevoerd;

20.

is van mening dat het transmissiemechanisme niet goed functioneert, en dat de monetaire beleidsinstrumenten die sedert het begin van de crisis door de ECB worden gebruikt weliswaar een welkome steun betekenen voor de noodlijdende financiële markten, maar op zichzelf niet effectief kunnen zijn bij het tegengaan van de financiële fragmentatie, het stimuleren van de groei of de verbetering van de situatie op de arbeidsmarkt; spoort de ECB ertoe aan erop toe te zien dat haar beleid beter is afgestemd op de reële economie, met name ten behoeve van het mkb;

21.

is van mening dat door het slechte functioneren van het monetaire transmissiemechanisme ook de positieve effecten van de beslissingen om de rentetarieven van de ECB te verlagen beperkt zijn; wijst erop dat zeer lage rentetarieven op de lange termijn leiden tot scheve ontwikkelingen in het bedrijfsleven en schadelijk kunnen zijn voor particuliere spaartegoeden en pensioenvoorzieningen;

22.

is ingenomen met de door de ECB in juni 2014 aangekondigde maatregelen met het oog op een beter functionerend mechanisme voor de transmissie van het monetaire beleid; merkt op dat met het TLTRO-instrument voor het eerst een verband wordt gelegd tussen de door banken aan de niet-financiële particuliere sector verstrekte leningen en het herfinancieringsbedrag waarop de banken aanspraak kunnen maken; hoopt dat dankzij de uitkomst van de evaluatie van de activakwaliteit (AQR) de Europese banken sterker gebruik zullen maken van TLTRO's en daarmee de overdracht van liquiditeit naar de reële economie zullen stimuleren;

23.

merkt op dat de ECB heeft aangekondigd dat zij zal overgaan tot de aankoop van effecten met activa als onderpand (ABS) en gedekte obligaties om het kredietversoepelingseffect van TLTRO's te faciliteren; benadrukt dat dergelijke interventies op de ABS-markt omvangrijk genoeg moeten zijn om de financieringsrente voor het mkb te beïnvloeden en de fragmentatie te verminderen, en op een transparante manier moeten worden uitgevoerd, zodat er voor de balans van de ECB geen excessieve risico's worden gecreëerd;

24.

geeft met nadruk uiting aan zijn bezorgdheid omtrent de vergaande fragmentatie van de kredietvoorwaarden voor mkb-bedrijven in alle landen van de eurozone, en omtrent de bestaande divergentie tussen de financieringstarieven die gelden voor mkb'ers en die welke worden toegekend aan grotere bedrijven; stelt dat de onlangs door de ECB aangekondigde maatregelen om banken tot meer kredietverlening aan te zetten, geen adequate oplossing bieden voor deze al lang bestaande problemen en dat de ECB zou moeten onderzoeken welke onderliggende factoren de toegang tot krediet voor mkb-bedrijven bemoeilijken; dringt er bij de ECB op aan te onderzoeken of deze divergentie enig verband houdt met de concentratie in de bankensector;

25.

wijst er nadrukkelijk op dat de balans van de ECB, als gevolg van de in juni en september 2014 aangekondigde maatregelen, naar verwachting de omvang zal aannemen die deze begin 2012 had; merkt op dat de aldus verwachte uitbreiding noopt tot hoge waakzaamheid van de zijde van de ECB met betrekking tot de kredietrisico's die zij uiteindelijk te dragen krijgt;

26.

is van oordeel dat het tot dusver verstrekte totale bedrag aan impliciete subsidies geleidelijk ten behoeve van de belastingbetaler dient te worden teruggevorderd, zodra de economische situatie zich normaliseert;

27.

merkt op dat de ECB zich herhaaldelijk bereid heeft verklaard om binnen de grenzen van haar mandaat bijkomende onconventionele instrumenten in te zetten en de omvang of de samenstelling van haar interventies aan te passen in geval van een buitensporig langdurige periode van lage inflatie; staat nog steeds open voor bijkomende onconventionele maatregelen, maar onderstreept dat deze maatregelen niet voldoende zullen zijn zonder de juiste mix van begrotingsbeleid, investeringen en structuurhervormingen;

28.

wijst er met nadruk op dat het effect op de reële economie van de onconventionele monetaire beleidsmaatregelen die momenteel worden toegepast niet mag worden overschat; onderstreept dat deze maatregelen van tijdelijke aard zijn en erop gericht zijn de lidstaten tijd te geven om hun begroting te consolideren en de nodige structuurhervormingen door te voeren teneinde stimulansen te kunnen bieden voor economische groei en verbetering van de arbeidsmarkt;

29.

merkt op dat het gedurende langere tijd toepassen van ongebruikelijke monetaire beleidsmaatregelen de verstoringen op de kapitaalmarkt zouden kunnen verergeren; verzoekt de ECB het juiste evenwicht te vinden tussen het risico van vroegtijdige beëindiging van haar soepele monetaire beleid en de risico's en kosten die voortvloeien uit de verstoringen die door een dergelijk beleid kunnen worden veroorzaakt; verzoekt de ECB derhalve ongebruikelijke beleidsmaatregelen zodanig af te stemmen dat dergelijke verstoringen beperkt blijven;

30.

merkt op dat de totale vraag niet uitsluitend met monetaire maatregelen kan worden gestimuleerd, tenzij zij worden aangevuld met adequate begrotings- en structuurhervormingen en -maatregelen op nationaal niveau;

31.

benadrukt dat de ervaring uit de aan de crisis voorafgaande jaren heeft aangetoond dat een stabiele inflatie in lijn met de door de ECB opgestelde doelstelling voor de middellange termijn in verband kan worden gebracht met een niet-duurzame dynamiek van particuliere schulden; dit maakt duidelijk hoe belangrijk het is dat financiële zeepbellen en de groei van de kredietverstrekking goed worden beheerd, zelfs wanneer prijsstabiliteit is gewaarborgd;

32.

wijst er nogmaals op dat de onafhankelijkheid van de ECB in het door haar gevoerde monetaire beleid, zoals die in de Verdragen is neergelegd, onontbeerlijk is om prijsstabiliteit als doelstelling te kunnen waarborgen, d.w.z. de inflatie onder en dichtbij 2 % te houden; wijst erop dat alle regeringen en nationale overheidsinstanties zich ook dienen te onthouden van verzoeken aan de ECB om maatregelen te nemen;

33.

brengt in herinnering dat alle leden van de Algemene Raad van de ECB achter de genomen besluiten staan, die vertrouwelijk blijven, tenzij is besloten om deze openbaar te maken;

34.

dringt er bij de ECB op aan een stap terug te doen in haar rol binnen de trojka, om zo haar onafhankelijkheid ten opzichte van de politieke besluitvorming te versterken;

35.

brengt in herinnering dat artikel 127 VWEU bepaalt dat de ECB, onverminderd haar primaire doelstelling, het algemene economische beleid in de Unie moet ondersteunen, zoals ook vermeld staat in artikel 282 VWEU; onderstreept in dit verband het belang van de monetaire dialoog;

36.

benadrukt dat een duidelijke scheiding tussen monetair en begrotingsbeleid inhoudt dat de monetaire autoriteit geen subsidies mag verstrekken aan instellingen die profiteren van liquiditeitsverschaffing, omdat dit soort subsidieverlening neerkomt op begrotingsbeleid;

37.

betreurt het dat de ECB haar in het Verdrag vastgelegde mandaat te buiten is gegaan, zoals wordt geïllustreerd in de brieven van de voormalige ECB-president aan de Spaanse, de Italiaanse en de Ierse regering;

38.

is ingenomen met het feit dat de ECB een stap vooruit heeft gezet en de beknopte notulen van haar vergaderingen gaat publiceren, en kijkt uit naar het begin van deze praktijk in januari 2015; juicht het toe dat de Raad van Bestuur van de ECB daarmee gevolg heeft gegeven aan het verzoek dat het Parlement in al zijn jaarlijkse verslagen betreffende de ECB heeft geformuleerd;

39.

is van mening dat alle centrale banken ter wereld actief moeten samenwerken om te voorkomen dat beleid wordt gevoerd met voor anderen negatieve overloopeffecten; merkt op dat sommige centrale banken lange tijd nadat zij zelf eenzijdig eigen beleidsmaatregelen hebben genomen, andere centrale banken verzoeken om de eventuele negatieve overloopeffecten van dit monetaire beleid voor hun rekening te nemen;

40.

is van mening dat uit de onlangs in de openbaarheid gekomen informatie duidelijk blijkt dat een prudent gebruik van noodliquiditeitssteun in de toekomst van groot belang is. onderstreept dat voortaan niet meer kan worden aanvaard dat de bankensector van een lidstaat zich op deze wijze voor een aanzienlijk percentage van het bbp in de schulden steekt;

41.

moedigt de ECB aan haar genderbeleid bij benoemingen te blijven verbeteren teneinde de huidige kloof te dichten; is ingenomen met de benoeming van Danièle Nouy tot hoofd toezicht op de Europese bankensector, met name gezien haar grote verdiensten en haar sterke curriculum vitae;

42.

is van mening dat een grotere nadruk op groei en overheidsinvesteringen (zoals het door de voorzitter van de Commissie, Jean-Claude Juncker, voorgestelde investeringspakket van 300 miljard EUR) een aanvulling zou zijn op de beleidsinspanningen van de ECB om de werkgelegenheid en de groei in Europa te vergroten;

43.

ervaart het als positief dat het gemeenschappelijk toezichtsmechanisme (GTM), de eerste pijler van de bankenunie, op 4 november 2014 volledig in werking is getreden; merkt op dat deze belangrijke stap in de Europese financiële integratie te danken is aan de succesvolle afronding van de voorbereidende werkzaamheden, met inbegrip van de activakwaliteitsbeoordeling (AQR); dankt de ECB voor het feit dat zij haar geloofwaardigheid heeft aangewend om het Europese bankensysteem te ondersteunen; benadrukt dat de functies van de ECB op prudentieel en monetair gebied niet met elkaar vermengd mogen worden;

44.

merkt op dat de door de Europese Bankautoriteit (EBA) in samenwerking met het GTM uitgevoerde AQR en stresstest aan het licht hebben gebracht dat het Europese bankensysteem op een aantal punten nog steeds kwetsbaar is; spreekt de hoop uit dat bij de evaluaties afdoende rekening is gehouden met alle risico's, teneinde te voorkomen dat de Europese bankensector „gejapaniseerd” wordt en evergreening van nooit meer terug te betalen leningen ontstaat;

45.

is van mening dat de ECB een grote verantwoordelijkheid toekomt omdat zij ervoor moet zorgen dat in de toekomst, wanneer de toegang tot de markt moeilijk of onmogelijk is, herkapitalisatie van banken geschiedt via de inbreng van de particuliere sector;

46.

verzoekt de ECB ervoor te zorgen dat in de dagelijkse werkzaamheden het monetaire beleid volledig wordt afgeschermd van de taken die zij moet vervullen als bankentoezichthouder;

47.

benadrukt dat het GTM tot doel heeft het vertrouwen in het bankwezen in de eurozone, en daarmee de financiële stabiliteit te waarborgen; herinnert eraan dat de democratische verantwoordingsplicht van het nieuwe GTM jegens het Europees Parlement van cruciaal belang is voor het waarborgen van de geloofwaardigheid van het nieuwe toezichtstelsel; benadrukt dan ook het belang van het in november 2013 tussen het Parlement en de ECB gesloten interinstitutioneel akkoord inzake de praktische modaliteiten voor de uitoefening van democratische controle op het GTM, en van de volledige uitvoering daarvan;

48.

ondersteunt het idee dat de Europese wetgeving verder moet worden ontwikkeld om risicovollere investeringsactiviteiten te scheiden van traditionele bankdiensten en aldus de inbreng van de particuliere sector geloofwaardiger en doeltreffender te maken;

49.

is van oordeel dat de meest recente stresstests duidelijk hebben aangetoond wat de beperkingen zijn van het huidige interinstitutionele bestel, aangezien in de stresstest geen deflatiescenario in ogenschouw is genomen, ook al zijn deflatierisico's verre van imaginair;

50.

merkt op dat de banken in de eurozone, in weerwil van hun relatief geringe winstgevendheid, hun kapitaalpositie hebben weten te versterken door middel van een combinatie van kapitaalverhogingen en vermindering van hun risicogewogen activa en ook de overheidssteun; beseft dat in diverse gevallen kapitaalverhogingen werden verricht in het kader van financiële steunprogramma's van de lidstaten;

51.

stelt met bezorgdheid vast dat veel banken in de eurozone nog steeds zijn aangewezen op centralebankfinanciering; acht het van essentieel belang om een kapitaalmarktunie op te zetten om de buitensporige afhankelijkheid van de economieën in de eurozone van de bankensector terug te dringen;

52.

wijst erop dat een versterking van goed bestuur van banken het vertrouwen in de bancaire sector vergroot en daarmee ook bijdraagt aan de financiële stabiliteit;

53.

wijst erop dat de handel in overheidspapier nog steeds een van de voornaamste winstbronnen is voor de banken in de eurozone, terwijl de kredietverlening aan de niet-financiële particuliere sector maar niet van de grond komt; is van mening dat meer vaart moet worden gezet achter de technische en wetgevende werkzaamheden met betrekking tot de met staatsschuld verband houdende risico's; verzoekt de ECB een waarschuwing uit te spreken aan het adres van banken die hun portefeuilles met staatsobligaties blijven uitbreiden en tegelijkertijd de kredietverlening aan de particuliere sector verminderen;

54.

is ingenomen met het wetgevingsvoorstel van de Europese Commissie inzake de structurele hervorming van de bankensector; merkt op dat in diverse lidstaten al vergelijkbare hervormingen zijn doorgevoerd; verzoekt de ECB met de andere relevante instellingen samen te werken in de richting van duurzame structurele hervormingen op Europees niveau die een einde maken aan subsidies voor handelsactiviteiten van grote financiële instellingen en een gelijk speelveld voor financiële diensten creëren;

55.

brengt in herinnering dat het gemeenschappelijk afwikkelingsmechanisme (GAM), de tweede pijler van de bankenunie, begin 2015 in werking treedt; benadrukt dat ook werk moet worden gemaakt van de ontwikkeling van de derde pijler van het bankenunie;

56.

verzoekt zijn Voorzitter deze resolutie te doen toekomen aan de Raad, de Commissie en de Europese Centrale Bank.

30.8.2016   

NL

Publicatieblad van de Europese Unie

C 316/37

—

gezien artikel 325, lid 5, van het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie,

—

gezien zijn resoluties over eerdere jaarverslagen van de Commissie en van het Europees Bureau voor fraudebestrijding (OLAF),

—

gezien het verslag van de Commissie van 17 juli 2014 getiteld „Bescherming van de financiële belangen van de Europese Unie — Fraudebestrijding — Jaarverslag 2013” (COM(2014)0474) en de bijbehorende werkdocumenten (SWD(2014)0243, SWD(2014)0244, SWD(2014)0245, SWD(2014)0246, SWD(2014)0247 en SWD(2014)0248),

—

gezien het jaarverslag 2013 van OLAF,

—

gezien het activiteitenverslag van het Comité van toezicht van OLAF: februari 2013 — januari 2014,

—

gezien het jaarverslag van de Rekenkamer over de uitvoering van de begroting over het begrotingsjaar 2013, vergezeld van de antwoorden van de instellingen,

—

gezien de mededeling van de Commissie van 29 september 2014 getiteld „Bescherming van de EU-begroting tot eind 2013” (COM(2014)0618),

—

gezien de mededeling van de Commissie van 3 februari 2014 getiteld „Corruptiebestrijdingsverslag van de EU” (COM(2014)0038),

—

gezien het verslag van de speciale Eurobarometer 397 over corruptie,

—

gezien de verslagen van de Europese Commissie over het btw-deficit,

—

gezien Verordening(EU) nr. 250/2014 van het Europees Parlement en de Raad van 26 februari 2014 tot vaststelling van een programma voor de bevordering van acties op het gebied van de bescherming van de financiële belangen van de Europese Unie (programma „Hercules III”) en tot intrekking van Besluit nr. 804/2004/EG (1),

—

gezien het voorstel voor een verordening van de Raad van 17 juli 2013 tot instelling van het Europees Openbaar Ministerie (COM(2013)0534),

—

gezien Verordening (EU, Euratom) nr. 883/2013 van het Europees Parlement en de Raad van 11 september 2013 betreffende onderzoeken door het Europees Bureau voor fraudebestrijding (OLAF) en tot intrekking van Verordening (EG) nr. 1073/1999 van het Europees Parlement en de Raad en Verordening (Euratom) nr. 1074/1999 (2) van de Raad,

—

gezien het voorstel van de Commissie van 11 juli 2012 voor een richtlijn van het Europees Parlement en de Raad betreffende de strafrechtelijke bestrijding van fraude die de financiële belangen van de Unie schaadt (COM(2012)0363),

—

gezien Verordening (EU, Euratom) nr. 966/2012 van het Europees Parlement en de Raad van 25 oktober 2012 tot vaststelling van de financiële regels van toepassing op de algemene begroting van de Unie en tot intrekking van Verordening (EG, Euratom) nr. 1605/2002 (3),

—

gezien zijn resolutie van 15 september 2011 over de inspanningen van de Unie ter bestrijding van corruptie (4), zijn verklaring van 18 mei 2010 over de inspanningen van de EU ter bestrijding van corruptie (5), en de mededeling van de Commissie van 6 juni 2011 getiteld „Corruptiebestrijding in de EU” (COM(2011)0308),

—

gezien Verordening (EG, Euratom) nr. 2988/95 van de Raad van 18 december 1995 betreffende de bescherming van de financiële belangen van de Europese Gemeenschappen (6),

—

gezien het Verdrag van de Verenigde Naties tegen corruptie,

—

gezien de verdragen van de Raad van Europa inzake burgerrechtelijke en strafrechtelijke bestrijding van corruptie,

—

gezien artikel 52 van zijn Reglement,

—

gezien het verslag van de Commissie begrotingscontrole en de adviezen van de Commissie regionale ontwikkeling en de Commissie burgerlijke vrijheden, justitie en binnenlandse zaken (A8-0024/2015),

A.

overwegende dat de EU-begroting, waar elke lidstaat evenredig aan bijdraagt overeenkomstig gezamenlijke objectieve criteria, dient voor de uitvoering van het beleid van de Unie en uitdrukking geeft aan het beginsel van gezamenlijkheid, en daarnaast een instrument vormt ter bevordering van de Europese integratie;

B.

overwegende dat de bescherming van de financiële belangen van de EU samen met het beginsel van goed financieel beheer moet waarborgen dat de ontvangsten en uitgaven van de begroting bijdragen aan het verwezenlijken van de prioriteiten en doelstellingen van de EU en aan het vergroten van het vertrouwen van de burgers door ze te waarborgen dat hun geld wordt besteed op een transparante wijze die volledig overeenstemt met de doelstellingen en het beleid van de EU en de belangen van de burgers van de EU;

C.

overwegende dat de verscheidenheid van juridische en administratieve stelsels in de lidstaten een uitdaging vormt bij het bestrijden van onregelmatigheden en fraude, en overwegende dat een onjuist gebruik van EU-middelen niet alleen individuele maar ook collectieve verliezen met zich meebrengt en de belangen van iedere lidstaat en van de Unie als geheel schaadt;

D.

overwegende dat de Commissie met het oog op de verbetering van de bestaande maatregelen, om fraude, corruptie, witwaspraktijken en andere illegale activiteiten die de financiële belangen van de Unie schaden te bestrijden, zoals de Overeenkomst aangaande de bescherming van de financiële belangen van de Europese Gemeenschappen (PIF-overeenkomst), twee voorstellen heeft ingediend voor strafrechtelijke instrumenten, te weten de PIF-richtlijn en de verordening tot instelling van het Europees Openbaar Ministerie (EOM-verordening), die erop gericht zijn te zorgen voor doeltreffender onderzoek en een betere bescherming van de belastinggelden in de Europese ruimte van vrijheid, veiligheid en recht;

E.

overwegende dat de bestrijding van fraude, corruptie en witwaspraktijken in de Unie een prioriteit moet zijn van het beleid van de communautaire instellingen en dat daartoe de politiële en justitiële samenwerking tussen de lidstaten cruciaal is;

1.

neemt kennis van het verslag van de Commissie over de bescherming van de financiële belangen van de Europese Unie — Fraudebestrijding — Jaarverslag 2013 (het „jaarverslag” van de Commissie); verwelkomt het scala van juridische en administratieve maatregelen die de Commissie sinds 2011 heeft genomen, en waarmee zij een nieuw kader heeft opgezet voor de verdere bevordering van het beleid ter bescherming van de financiële belangen van de Unie; onderstreept dat de huidige tekortschietende resultaten bij de bestrijding van fraude niet te wijten zijn aan een gebrek aan regelgeving, maar aan een onbevredigende uitvoering; vraagt de Commissie de verzoeken van het Parlement in zijn eerdere jaarlijkse verslagen over de bescherming van de financiële belangen van de Gemeenschappen tijdiger te beantwoorden in het volgende Commissieverslag;

2.

herinnert eraan, dat in de context van de economische moeilijkheden die de lidstaten momenteel ondervinden en het tekort aan EU-begrotingsmiddelen, de bescherming van de financiële belangen van de Europese Unie bijzonder belangrijk is; benadrukt dat de EU-middelen naar behoren moeten worden beheerd en zo doelmatig mogelijk moeten worden gebruikt;

3.

merkt op dat in 2013 in totaal 15 779 onregelmatigheden werden gemeld aan de Commissie, waarvan 14 170 niet-frauduleus en 1 609 frauduleus, goed voor een totaalbedrag van ongeveer 2,14 miljard EUR, waarbij ongeveer 1,76 miljard EUR betrekking heeft op de uitgavensectoren van de EU-begroting, oftewel 1,34 % van alle betalingen, en de resterende 380 miljoen EUR goed is voor 1,86 % van het brutobedrag van de geïnde traditionele eigen middelen (TEM);

4.

merkt op dat hoewel de totale financiële impact van de niet als fraude gemelde onregelmatigheden in 2013 daalde tot ongeveer 1,84 miljard EUR, of 38 % minder dan in 2012, het aantal van dergelijke gemelde onregelmatigheden steeg met 16 % ten opzichte van het voorgaande jaar; merkt verder op dat het aantal in 2013 gemelde frauduleuze onregelmatigheden steeg met wel 30 % ten opzichte van 2012, terwijl de financiële impact daarvan, te weten 309 miljoen EUR aan EU-middelen, daalde met 21 %;

5.

wijst erop dat vanwege de beschikbaarheid van nieuwe informatie dankzij aanzienlijke wijzigingen in de wijze waarop de lidstaten en de Commissie onregelmatigheden melden, de aandacht in het jaarverslag 2013 van de Commissie is verschoven van vanuit een algemeen oogpunt behandelde onregelmatigheden naar onregelmatigheden die als fraude zijn gemeld; verzoekt de Commissie deze aanpak te handhaven in haar toekomstige jaarverslag over de bescherming van de financiële belangen van de EU — Fraudebestrijding; dringt er bij de Commissie echter sterk op aan om de beschikbaarheid van informatie uit te breiden en de analyses van de verspreiding, de soorten en de impact van niet-frauduleuze onregelmatigheden te verbeteren, omdat het gaat om een groot aantal onregelmatigheden met negatieve financiële gevolgen, waardoor de financiële belangen van de EU worden geschaad;

6.

benadrukt dat, overeenkomstig de bepalingen van het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie, zowel de Commissie als de lidstaten alles in het werk dienen te stellen om fraude, corruptie en alle andere illegale activiteiten die de financiële belangen van de Unie schaden, te bestrijden; herinnert eraan dat het van wezenlijk belang is dat de Commissie en de lidstaten nauw samenwerken en hun activiteiten coördineren om de doeltreffende bescherming van de financiële belangen van de Unie te garanderen, en dat het bijgevolg uiterst belangrijk is deze samenwerking en coördinatie te versterken en zo efficiënt mogelijk te maken; wijst erop dat de bescherming van de financiële belangen van de Unie evenzeer waakzaamheid vereist waar het gaat om inkomsten en uitgaven;

7.

merkt op dat de algemene trend in het opsporen en melden van mogelijke frauduleuze onregelmatigheden in de afgelopen vijf jaar een langzame daling laat zien, maar dat het aantal niet als fraude gemelde onregelmatigheden geleidelijk is gestegen; vraagt de Commissie nader te onderzoeken wat de voornaamste onderliggende oorzaken voor deze stijging zijn en een analyse te verrichten waarmee antwoord wordt gegeven op de vraag of de trend het gevolg is van een verschuiving naar de opsporing van onregelmatige zaken of van de wijze waarop de lidstaten zaken classificeren;

8.

is ervan overtuigd dat de strafrechtelijke instrumenten in de PIF-richtlijn enkel doeltreffend kunnen zijn indien er een duidelijke definitie van „PIF-misdrijven” wordt opgenomen en er minimale en maximale gevangenisstraffen worden vastgesteld die van toepassing zijn in alle deelnemende lidstaten, alsook minimumvoorschriften voor verjaringstermijnen, en indien deze bepalingen vervolgens ook door alle lidstaten op gelijke en doeltreffende wijze worden omgezet;

9.

verwelkomt het feit dat 98 % van de TEM zijn geïnd zonder problemen van belang, waarbij de gemelde frauduleuze onregelmatigheden 0,29 % van het brutobedrag van de geïnde TEM uitmaakten (ter hoogte van 61 miljoen EUR) en niet-frauduleuze onregelmatigheden 1,57 % van de TEM vertegenwoordigden (ter hoogte van 327,4 miljoen EUR); merkt op dat met de in 2013 opgespoorde fraude en onregelmatigheden 380 miljoen EUR gemoeid was, waarvan de lidstaten in het totaal 234 miljoen EUR hebben teruggevorderd; wijst met name op het feit dat dit terugvorderingspercentage van 62 % voor TEM in 2013 het beste resultaat in de afgelopen tien jaar was;

10.

stelt met bezorgdheid vast dat in 2013 de meeste vastgestelde bedragen in de OWNRES-databank in de EU-28 verband hielden met de douaneregeling „vrijgave voor het vrije verkeer” voor zowel fraudezaken (93 %) als onregelmatigheden (87 %); verzoekt de Commissie passende maatregelen te nemen die gericht zijn op het versterken van de douaneregeling „vrijgave voor het vrije verkeer” teneinde deze regeling minder gevoelig te maken voor fraude en onregelmatigheden;

11.

stelt met bezorgdheid vast dat in de OWNRES-databank het terugvorderingspercentage voor fraudezaken in 2013 slechts 23,74 % bedraagt, wat lager is dan het gemiddelde percentage van 33,5 % voor de periode 2008-2012; wijst erop dat het terugvorderingspercentage voor onregelmatigheden die voor 2013 werden gemeld, 67,9 % bedraagt; benadrukt in algemene zin de verantwoordelijkheid van de autoriteiten van de lidstaten en de diensten van de Commissie voor de terugvordering van onterecht betaalde bedragen en roept hen op om deze verantwoordelijkheid naar behoren te vervullen en te zorgen voor een aanzienlijke verhoging van het terugvorderingspercentage in gevallen van fraude, dat over het algemeen opmerkelijk laag is vergeleken met het terugvorderingspercentage voor niet-frauduleuze onregelmatigheden;

12.

is verheugd over de ondertekening van het VN-protocol tot uitbanning van illegale handel in tabaksproducten door de Europese Unie in 2013; stelt vast dat vijftien lidstaten het protocol hebben ondertekend maar dat het op dit moment alleen door Oostenrijk is geratificeerd; verzoekt de resterende lidstaten derhalve hun respectieve ratificatieprocedures zo spoedig mogelijk te voltooien;

13.

benadrukt het feit dat de smokkel van zwaar belaste goederen tot een aanzienlijke derving van inkomsten voor de begrotingen van de EU en haar lidstaten leidt, en dat het directe verlies aan douane-inkomsten door sigarettensmokkel alleen al op meer dan 10 miljard EUR per jaar wordt geschat; vestigt tevens de aandacht op de handel in namaakgoederen die schade toebrengt aan de staatskas van de lidstaten en aan het Europese bedrijfsleven;

14.

verwijst naar de lopende werkzaamheden ter verbetering van de gegevens over het bruto nationaal inkomen (bni) en kwesties die aan de orde zijn gesteld in speciaal verslag 11/2013 van de Europese Rekenkamer, waarin wordt gepleit voor een kortere en meer gerichte verificatie van bni-cijfers en betere verslaglegging en coördinatie van resultaten, zodat de bijdrage van het bni-systeem aan de berekening van de EU-opbrengsten steeds betrouwbaarder wordt;

15.

wijst erop dat de opname van de onzichtbare economie in de nationale rekeningen moet bijdragen aan meer volledige en betrouwbare bni-gegevens; verzoekt de Commissie en Eurostat de samenwerking met de nationale bureaus voor de statistiek te intensiveren om ervoor te zorgen dat dit onderdeel in alle lidstaten op coherente en vergelijkbare wijze wordt behandeld, waarbij de meest actuele gegevens worden gebruikt;

16.

onderstreept het feit dat de btw-kloof in veel lidstaten voortdurend groot is als gevolg van btw-fraude en -ontwijking; benadrukt dat de Commissie de bevoegdheid heeft om controle en toezicht uit te oefenen op de door de lidstaten getroffen maatregelen; verzoekt de Commissie derhalve ten volle gebruik te maken van haar bevoegdheden om de lidstaten te helpen bij de bestrijding van btw-fraude en belastingontwijking;

17.

merkt voorts op dat de lidstaten in 2013 133 gevallen van sigarettensmokkel hebben gemeld, goed voor een geschat TEM-bedrag van ongeveer 7 miljoen EUR; onderstreept dat deze trend neerkomt op een sterke daling in vergelijking met 2012, toen 224 gevallen werden gemeld waarmee ongeveer 25 miljoen EUR gemoeid was; maakt zich ernstig zorgen over het feit dat Denemarken, Estland, Spanje, Frankrijk, Cyprus, Luxemburg, Portugal, Slovenië, Slowakije en Zweden in 2013 geen gevallen van sigarettensmokkel aan de Commissie hebben gemeld en trekt de efficiëntie van het verslagleggingsproces in deze lidstaten in twijfel; dringt erop aan dat alle lidstaten gevallen van smokkel en namaak correct en tijdig aan de Commissie melden zodat het mogelijk wordt een betere schatting te maken van de negatief beïnvloede TEM;

18.

merkt op dat de Commissie een studie zal publiceren over de haalbaarheid van een volg- en opsporingssysteem voor tabaksproducten; onderstreept dat dit een enorme stap vooruit is in de bestrijding van smokkel; verzoekt de Commissie een open en concurrerend volg- en opsporingssysteem zodanig te ontwikkelen en uit te voeren, dat het ontwerp en de manier waarop het systeem wordt uitgevoerd niet in het voordeel is van één of slechts een paar aanbieders van oplossingen;

19.

brengt in herinnering dat:

20.

vestigt de aandacht op de alarmerende stijging met 76 % van het aantal als fraude gemelde onregelmatigheden met betrekking tot uitgaven van de EU en roept de bevoegde autoriteiten dringend op alle nodige maatregelen te nemen om deze negatieve ontwikkeling de komende jaren te stoppen;

21.

is bezorgd dat in de landbouwsector het aantal onregelmatigheden in het algemeen en het aantal frauduleuze activiteiten in het bijzonder in 2013 aanzienlijk is toegenomen ten opzichte van 2012; wijst erop dat er zich in 2013 een nieuwe ontwikkeling heeft voorgedaan wat betreft ernstige overtredingen die betrekking hebben op de „begunstigde voldoet niet aan de kwaliteitseisen”, met 51 gemelde gevallen van frauduleuze onregelmatigheden; is van mening dat deze ontwikkeling gerichte maatregelen vereist teneinde enerzijds praktijken uit te bannen die kunnen leiden tot onbedoelde overtredingen en anderzijds hard op te treden tegen corrupte en criminele handelingen;

22.

erkent dat de lidstaten in het begrotingsjaar 2013 op het gebied van landbouw en plattelandsontwikkeling 197 miljoen EUR van de begunstigden hebben teruggevorderd, terwijl er aan het eind van het jaar nog 1 318,3 miljoen EUR van de begunstigden moet worden teruggevorderd, waarvan 1 097,1 miljoen EUR ten bate van de EU-begroting als gevolg van de toepassing van het 50/50-mechanisme; is verontrust omdat de terugvordering voor het Europees Landbouwgarantiefonds (ELGF) onder het algemene gemiddelde ligt en nog niet eens de helft van de in 2009 geconstateerde onregelmatigheden aan het eind van 2013 waren teruggevorderd;

23.

wijst op de aanzienlijke verschillen tussen de lidstaten wat betreft de mate waarin zij in staat zijn de ten gevolge van vastgestelde onregelmatigheden verdwenen bedragen in het kader van het GLB terug te vorderen en dringt er bij de lidstaten met terugvorderingspercentages lager dan 33 % op aan hun resultaten in 2015 en de daaropvolgende jaren aanzienlijk te verbeteren;

24.

erkent dat de lidstaten na de hervorming van het gemeenschappelijk landbouwbeleid (GLB) van 2013 profiteren van meer flexibiliteit bij de uitvoering van het beleid en dit met name mogen aanpassen aan hun regionale of nationale capaciteiten en prioriteiten, en overdrachten tussen de verschillende pijlers mogen doen; verzoekt de Commissie en de lidstaten ervoor te zorgen dat deze grotere flexibiliteit niet ten koste gaat van de controle- en evaluatiesystemen; merkt voorts op dat de Commissie in het kader van het nieuwe GLB aan een vereenvoudigingsagenda werkt; verzoekt de Commissie de vereenvoudigingsagenda volledig af te stemmen op de fraudebestrijdingsstrategie van het DG AGRI en een evenwicht tussen vereenvoudiging en het degelijke beheer van de EU-fondsen te handhaven door te zorgen voor voldoende controles;

25.

maakt zich ook zorgen over het feit dat de gemiddelde termijn tussen een onregelmatigheid, de opsporing ervan en uiteindelijk de melding ervan aan de Commissie in de landbouwsector 6,3 jaar en in andere sectoren 2,75 jaar bedraagt; herinnert eraan dat na de opsporing van onregelmatigheden verdere procedures in werking treden (invorderingsopdrachten, OLAF-onderzoeken etc.); verzoekt de Commissie voor elk beleidsterrein de gemiddelde, minimale en maximale afhandelingstijd te bepalen van een geconstateerde onregelmatigheid onder gedeeld beheer;

26.

verwacht dat de aanzienlijke verhoging met 475 % van de gemelde onregelmatigheden in de visserijsector in 2013 een eenmalige uitschieter vormt die verband houdt met de vertraagde uitvoering van programma's in de sector, en dat het geen negatieve ontwikkeling zou moeten vormen die het beeld van de waarde van het visserijbeleid van de EU ondergraaft;

27.

stelt met bezorgdheid vast dat het aantal gemelde onregelmatigheden op het gebied van het cohesiebeleid met 15 % is gestegen; merkt echter tevens op dat de bedragen in verband met niet-frauduleuze gevallen met 49 % zijn gedaald en in verband met frauduleuze gevallen met 22 %;

28.

merkt op dat, in verband met het cohesiebeleid, 321 frauduleuze onregelmatigheden en 4 672 niet-frauduleuze onregelmatigheden gemeld zijn; beseft dat in vergelijking met 2012, in beide categorieën het aantal meldingen met 15 % gestegen zijn, en dat zoals in de voorgaande jaren, het grootste deel van de bij onregelmatigheden betrokken bedragen in 2013 (63 %), nog steeds voortkomt uit het cohesiebeleid; wijst er echter op dat in beide categorieën de betreffende bedragen lager zijn, een geleidelijke verbetering op grond van de ervaringen van de voorbije jaren waar te nemen is en dat voor het eerst, het cohesiebeleid niet het uitgaventerrein van de begroting was met het grootste aantal als fraude gemelde onregelmatigheden;

29.

betreurt evenwel het gebrek aan beschikbare informatie over de terug te vorderen bedragen en de terugvorderingspercentages specifiek met betrekking tot het cohesiebeleid voor het begrotingsjaar 2013; verzoekt de Commissie in haar toekomstige jaarverslagen nadere informatie hierover te verstrekken;

30.

merkt op dat wat betreft de uitgaven onder centraal beheer over een periode van vijf jaar het terugvorderingspercentage voor als fraude gemelde onregelmatigheden 54,4 % bedraagt en voor niet-frauduleuze onregelmatigheden 63,9 %; dringt er bij de Commissie op aan de terugvorderingsprocedure verder te verbeteren en korter te maken;

31.

verzoekt de Commissie de volledige verantwoordelijkheid te aanvaarden voor de terugvordering van onterecht uit de EU-begroting betaalde bedragen en uniforme grondslagen voor de financiële verslaglegging vast te stellen voor alle lidstaten met het oog op het verzamelen van de juiste vergelijkbare en nauwkeurige gegevens;

32.

is bezorgd over het feit dat ten aanzien van de tussen 2009 en 2013 onder gecentraliseerd beheer gegeven invorderingsopdrachten die als onregelmatigheden zijn aangeduid (als fraude en niet als fraude gemeld), de gemiddelde periode tussen een onregelmatigheid en de opsporing ervan 3,4 jaar bedraagt: meer dan de helft van de gevallen (54 %) werd opgespoord binnen 4 jaar na het jaar waarin de onregelmatigheid werd begaan, terwijl in de andere helft (46 %) van de gevallen deze periode varieerde tussen de 4 en 13 jaar; herinnert eraan dat na de opsporing van onregelmatigheden verdere procedures in werking treden (invorderingsopdrachten, OLAF-onderzoeken etc.); verzoekt de Commissie de gemiddelde, minimale en maximale afhandelingstijd te bepalen van een geconstateerde onregelmatigheid onder gecentraliseerd beheer;

33.

is verheugd dat het aantal als fraude gemelde gevallen in 2013 met betrekking tot het Europees Sociaal Fonds 40 % lager was dan in de jaren 2009 en 2010 en dat 2013 het derde jaar op rij was waarin deze positieve ontwikkeling zich voortzette;

34.

stelt met tevredenheid vast dat voor de programmeringsperiode 2007-2013 het doorvoeren van administratieve verificaties, controles ter plaatse en controleverrichtingen heeft geleid tot een aanzienlijk hoger percentage van 63 % bij de opsporing van frauduleuze onregelmatigheden, tegenover een percentage van minder dan 20 % voor de daaraan voorafgaande periode van zeven jaar, hoewel er in 2013 een lichte daling was tot 55 %;

35.

neemt er nota van dat de Commissie in 2013 217 zaken van onderbrekingen van betalingen op het gebied van het cohesiebeleid heeft afgerond en dat er aan het eind van het jaar nog 131 zaken openstonden, goed voor een bedrag van 1,977 miljoen EUR; erkent tevens dat de Commissie in 2013 15 besluiten tot schorsing heeft genomen en twee in januari 2014;

36.

erkent dat er in 2013, als onderdeel van de pretoetredingssteun (PAA), 33 onregelmatigheden als fraude werden gemeld, waarmee een bedrag van 14,4 miljoen EUR is gemoeid, en dat deze onregelmatigheden hoofdzakelijk verband houden met het speciaal toetredingsprogramma op het gebied van landbouw en plattelandsontwikkeling (Sapard); merkt voorts op dat er in het kader van het instrument voor pretoetredingssteun (IPA) negen frauduleuze onregelmatigheden zijn gemeld, waarmee een bedrag van 1,2 miljoen EUR is gemoeid; constateert dat tussen 2003 en 2013 in het kader van de PAA de terugvorderingspercentages 37,36 % en 29,22 % bedroegen voor respectievelijk onregelmatigheden en fraudezaken; verzoekt de Commissie en de begunstigde landen van het IPA maatregelen te nemen om te zorgen voor een hoger terugvorderingspercentage in het kader van het IPA;

37.

roept op tot het indienen van voorstellen om het aantal uitgavenprogramma's te verminderen, met name wanneer deze elkaar gedeeltelijk overlappen, en om de programma's, indien mogelijk, te richten op de lidstaten die de grootste behoefte aan ondersteuning hebben, zodat niet alle programma's noodzakelijkerwijs ten goede komen aan activiteiten in alle lidstaten;

38.

uit zijn bezorgdheid over het feit dat verschillende door de Europese Investeringsbank (EIB) gefinancierde projecten onder corruptie en fraude te lijden hebben; is van mening dat het EIB-document van 8 november 2013, dat het beleid van de EIB omschrijft inzake het voorkomen en afschrikken van corrupte praktijken, fraude, collusie, dwang, obstructie, witwassen en financiering van terrorisme, in een aantal gevallen op een gebrek aan adequate controle wijst tijdens de uitvoering van door de EIB gefinancierde projecten; spreekt zijn bezorgdheid uit over het feit dat de EIB in 2013 het Passante of Mestre-project voor in het totaal 350 miljoen EUR heeft gefinancierd en zij overweegt om het project opnieuw te financieren voor een bedrag van 700 miljoen euro door middel van projectobligaties, ondanks het feit dat bij dit project fraude en corruptie zijn vastgesteld, hetgeen heeft geleid tot de arrestatie van diverse betrokken personen; verzoekt bijgevolg dat in geval van aangetoonde fraude en corruptie, de EIB verplicht wordt alle lopende en geplande financiering van het betreffende project te schorsen en/of stop te zetten;

39.

is ernstig bezorgd over de aanhoudende bedreigingen voor de EU-begroting, zowel in de vorm van niet-naleving van de regels (niet-frauduleuze onregelmatigheden) als van opzettelijke misstappen en criminele handelingen (d.w.z. fraude); dringt aan op versterkte samenwerking tussen de lidstaten en de Commissie om relevante en adequate maatregelen en middelen vast te stellen ter voorkoming en correctie van niet-frauduleuze onregelmatigheden en ter bestrijding van fraude;

40.

benadrukt dat de situatie zich al vele jaren voordoet dat de lidstaten nalaten gegevens tijdig in te dienen of nauwkeurige gegevens in te dienen; uit andermaal zijn bezorgdheid over het feit dat er in de verschillende lidstaten nog steeds sprake is van uiteenlopende benaderingen om frauduleuze en niet-frauduleuze onregelmatigheden op te sporen en te melden, onder meer op gebieden als cohesiebeleid en landbouw, en in sommige gevallen van niet-uniforme interpretaties van het rechtskader; wijst erop dat hierdoor vergelijkingen en de totstandkoming van een objectieve beoordeling en aanbevelingen van het Parlement, de Commissie en OLAF worden belemmerd; verzoekt de Commissie gemeenschappelijke richtsnoeren en indicatoren te ontwikkelen om het verschil tussen de verschillende benaderingen van de lidstaten te verkleinen en een uniforme en omvattende database op te zetten van onregelmatigheden die feitelijk zijn onderzocht en van de genomen maatregelen, waaronder gevallen van fraude en corruptie waarbij ambtenaren betrokken zijn, zodat autoriteiten en burgers over betrouwbare, vergelijkbare en gecentraliseerde informatie beschikken voor het treffen van doeltreffende corrigerende maatregelen, en een objectieve beoordeling kan plaatsvinden van de feitelijke, in plaats van de vermeende, ernst van de overtredingen en van de verantwoordelijken;

41.

constateert dat de aanbevelingen van de Commissie aan de lidstaten in 2012 over de uitvoeringsstatus waarvan verslag is gedaan in het jaarverslag van de Commissie 2013 — met name wat betreft de coördinatiediensten voor fraudebestrijding, de gemeenschappelijke voorschriften inzake fraude, de hervorming van overheidsopdrachten, de gemelde frauduleuze onregelmatigheden, de verificatie- en controlesystemen en risicobeoordelingssystemen — over het algemeen adequaat waren en betreurt het dat een aantal aandachtspunten niet volledig is aangepakt; merkt bijvoorbeeld op dat niet alle lidstaten zijn begonnen met de voorbereidingen voor de uitvoering van het meerjarig financieel kader (MFK) 2014-2020 en de hierin opgenomen bepalingen met betrekking tot de preventie van fraude; verzoekt de lidstaten gevolg te geven aan de aanbevelingen die de Commissie in 2012 tot hen heeft gericht en te waarborgen dat de aanbevelingen die in haar verslag over 2011 en over 2013 zijn gedaan, volledig worden opgevolgd, en indien zij dit niet hebben kunnen doen hiervoor een met redenen omklede verklaring te verschaffen;

42.

beseft dat onregelmatigheden waarbij geen sprake is van fraude dikwijls voortkomen uit fouten die veroorzaakt worden door gebrekkige kennis van de regels, complexe vereisten, en regelgeving; wijst erop dat voor het wijzigen of vereenvoudigen van de regels inzake zowel ontvangsten als uitgaven tijd nodig is, omdat de autoriteiten die deze wijzigingen moeten doorvoeren ze eerst moeten goedkeuren; dringt er bij de lidstaten en de Commissie in dit verband op aan om de interpretatie van het rechtskader en de strikte toepassing daarvan beter te coördineren, om op korte termijn gerichte maatregelen te nemen ter versterking van de administratieve capaciteiten, zowel bij de overheid als bij belanghebbenden, waaronder maatschappelijke organisaties, onder meer in de vorm van begeleiding en training en door het invoeren van regelingen om gekwalificeerd en kundig personeel te behouden; roept de Europese instellingen en de lidstaten op om tussentijds te beoordelen of het nieuwe regelgevingskader op het gebied van het cohesiebeleid het risico van onregelmatigheden verder voorkomt en beperkt, en om na te gaan of de bestaande regelgeving verder vereenvoudigd kan worden;

43.

is van mening dat lidstaten die op eigen gelegenheid onregelmatigheden opsporen en melden, waaronder gevallen van fraude, gesteund en gestimuleerd moeten worden om hun rapportage- en beheersysteem verder te verbeteren; is bezorgd over het feit dat de Commissie niet in staat is vast te stellen of het lage aantal onregelmatigheden en fraudegevallen dat door sommige lidstaten wordt vastgesteld en het grote verschil in het aantal gemelde gevallen per jaar al dan niet het gevolg is van de ineffectiviteit van de controlesystemen van deze lidstaten;

44.

betreurt het dat slechts enkele lidstaten afdoende middelen aan fraudebestrijding toewijzen en acht het onaanvaardbaar dat in geval van frauduleuze onregelmatigheden bepaalde lidstaten slechts corrigerende maatregelen nemen, zonder onderzoek te doen naar het mogelijk strafbare feit en de verantwoordelijken te straffen, en op die manier te weinig doen om de financiële belangen van zowel de EU als van de belastingbetalers te beschermen; merkt op dat door de lidstaten ingediende statistieken met betrekking tot strafzaken en de uitkomst hiervan onvolledig zijn, waardoor het lastig is om de effectiviteit van het onderzoek en de vervolging met betrekking tot fraude in de lidstaten te beoordelen; is daarom van mening dat besluiten moeten worden genomen ter invoering van strafrechtelijke verantwoordelijkheid op EU-niveau en dat een Europees openbaar ministerie moet worden opgericht als instrument voor het starten en coördineren van onderzoeken naar dergelijke onregelmatigheden, om te zorgen voor een sterk afschrikwekkend effect voor het plegen van illegale handelingen en voor het achterwege laten van het vervolgen en straffen van corruptie en criminele handelingen die de financiële belangen van de EU schaden;

45.

is van mening dat strafrechtelijke maatregelen, indien deze worden toegepast en aangevuld met andere maatregelen zoals verhoogde transparantie en verantwoording, een doeltreffende bestrijding van corruptie mogelijk maken; dringt er daarom bij de lidstaten op aan blijk te geven van hun sterke politieke wil wat betreft de doeltreffende bestrijding van corruptie op zowel nationaal als EU-niveau door effectieve anticorruptiewetgeving vast te stellen en voortgang te maken met de bestaande voorstellen op EU-niveau en roept de burgers op druk uit te oefenen op hun regeringen om een krachtig en doeltreffend anticorruptiebeleid te voeren;

46.

is ingenomen met het eerste corruptiebestrijdingsverslag van de EU van februari 2014 als een waardevol instrument voor het toezicht op en de evaluatie van inspanningen in de strijd tegen corruptie, en wijst nogmaals op het bijzondere belang van een intensievere uitwisseling van de in dat verslag belichte bestaande beste praktijken. is ook ingenomen met de mededeling van de Commissie over de bestrijding van corruptie in de EU (COM(2011)0308), waarin wordt nagegaan welke maatregelen moeten worden genomen voor een betere tenuitvoerlegging van de bestaande instrumenten voor corruptiebestrijding en manieren worden voorgesteld om strengere anticorruptiemaatregelen in een aantal interne en externe beleidsterreinen te integreren; wijst evenwel op het belang om de reikwijdte van het corruptiebestrijdingsverslag uit te breiden met het grensoverschrijdende en Europese element van corruptie en met de beoordeling van de maatregelen die zijn getroffen om de integriteit van de EU-instellingen verder te verbeteren; benadrukt dat er een allesomvattende en coherente anticorruptiestrategie moet komen die alle EU-beleidsmaatregelen omvat en die, onder meer, de in het eerste EU-corruptiebestrijdingsverslag aan de orde gestelde vraagstukken aanpakt; verzoekt de Commissie verslag uit te brengen bij het Europees Parlement en de Raad over de uitvoering door de EU-instellingen van hun interne beleidsmaatregelen ter bestrijding van corruptie, met inbegrip van de nakoming van de EU-verplichtingen krachtens het VN-verdrag tegen corruptie;

47.

benadrukt de noodzaak van gestructureerde coördinatie tussen administratieve instanties en fraudebestrijdingsorganen en het belang van coördinatie en uitwisseling van beste praktijken tussen de lidstaten en verschillende overheden binnen dezelfde lidstaat, teneinde de aanpak van de bestrijding van fraude zo uniform mogelijk te maken; verzoekt de Commissie een mechanisme in te stellen voor de uitwisseling van informatie tussen de bevoegde nationale autoriteiten, om een onderlinge vergelijking van de bestanden van transacties tussen twee of meer lidstaten mogelijk te maken om de opsporing te vergemakkelijken van transnationale fraude in de context van het nieuwe MFK 2014-2020, met het oog op de macro-categorie van de Europese structuur- en investeringsfondsen (Europees Sociaal Fonds –ESF; Europees Fonds voor regionale ontwikkeling — EFRO; Cohesiefonds — CF; Europees Landbouwfonds voor plattelandsontwikkeling — Elfpo; Europees Fonds voor maritieme zaken en visserij, om te zorgen voor een horizontale benadering van de bescherming van de financiële belangen van de Europese Unie;

48.

onderstreept dat meer transparantie en, in het verlengde daarvan, goede controle van cruciaal belang zijn voor het opsporen van frauduleuze constructies; herinnert eraan dat het Parlement er de afgelopen jaren bij de Commissie op aangedrongen heeft stappen te ondernemen om transparantie in één oogopslag van alle begunstigden van EU-middelen uit alle lidstaten te waarborgen door op één enkele website van de Commissie alle begunstigden van EU-middelen bekend te maken, ongeacht de beheerder van de middelen en gebaseerd op standaardcategorieën informatie die door alle lidstaten in ten minste één werktaal van de Unie worden verstrekt; verzoekt de lidstaten samen te werken met de Commissie en haar volledige en betrouwbare informatie te verstrekken met betrekking tot de begunstigden van de door de lidstaten beheerde EU-middelen; betreurt het feit dat deze maatregel niet is uitgevoerd en verzoekt de Commissie zulks met spoed te doen; betreurt het feit dat dit herhaalde verzoek niet door de Commissie is ingewilligd;

49.

verzoekt de Commissie adequate wetgeving ter bescherming van klokkenluiders, toegang tot informatie en de transparantie van het lobbyen te bevorderen, aangezien dit alles noodzakelijk is om de civiele controle van regeringen en EU-instellingen te waarborgen en hun praktijken aan publieke controle te onderwerpen, en EU-financiering aan te wenden voor de ondersteuning van onafhankelijke organisaties op dit gebied, onder meer om financiële steun te bieden aan grensoverschrijdende onderzoeksjournalistiek;

50.

moedigt de Commissie aan versterkt toezicht uit te oefenen op de begrotingsuitgaven van de EU door middel van audits, controles en inspecties, maatregelen ter verbetering en waarschuwingsbrieven voorafgaand aan de indiening van verzoeken tot betaling; verzoekt de lidstaten en hun autoriteiten hun inspanningen op te voeren en alvorens de Commissie om terugbetaling te verzoeken, gebruik te maken van hun potentieel voor het opsporen en corrigeren van fouten door de beschikbare informatie ten volle te benutten; hecht in dit verband met name belang aan preventieve maatregelen om onwettige betalingen te voorkomen, zodat naderhand geen maatregelen meer nodig zijn om onterecht betaalde bedragen terug te vorderen;

51.

is ingenomen met de vaststelling van de richtlijnen betreffende overheidsopdrachten en de richtlijn betreffende de gunning van concessies, en is ingenomen met het feit dat tien lidstaten specifieke maatregelen of reeksen van maatregelen hebben ingevoerd met betrekking tot overheidsopdrachten om corruptie te beperken, de transparantie te vergroten en de doeltreffendheid van beheer-, controle- en auditsystemen te verhogen; verzoekt de Commissie de tenuitvoerlegging van de regels inzake overheidsopdrachten voort te zetten, om de lidstaten de nodige ondersteuning te bieden door middel van begeleiding, het uitwisselen van beste praktijken en training; verzoekt de Commissie om permanent en onpartijdig toezicht te houden op de naleving door de lidstaten van de bestaande richtlijnen en indien nodig inbreukprocedures in te leiden;

52.

merkt op dat het niveau van onregelmatigheden en fraude als gevolg van het niet in acht nemen van de regels inzake overheidsopdrachten, nog steeds hoog is; roept de lidstaten op te zorgen voor een spoedige omzetting in het nationale recht van de onlangs vastgestelde Richtlijn 2014/24/EU van het Europees Parlement en de Raad van 26 februari 2014 betreffende het plaatsen van overheidsopdrachten (8), Richtlijn 2014/25/EU van het Europees Parlement en de Raad van 26 februari 2014 betreffende het plaatsen van opdrachten in de sectoren water- en energievoorziening, vervoer en postdiensten (9), en Richtlijn 2014/23/EU van het Europees Parlement en de Raad van 26 februari 2014 betreffende het plaatsen van concessieovereenkomsten (10), om het risico op onregelmatigheden en fraude verder te verkleinen;

53.

verwelkomt de oprichting van het Kenniscentrum voor administratieve capaciteitsopbouw (Competence Centre for administrative capacity building) ter ondersteuning van overheidsdiensten die verantwoordelijk zijn voor het beheer van het EFRO en de cohesiefondsen, en de invoering van het actieplan op het gebied van overheidsopdrachten door het Kenniscentrum in samenwerking met de bevoegde diensten van de Commissie; verzoekt de Commissie echter verslag uit te brengen van de tot nu toe bereikte concrete resultaten voortvloeiend uit de activiteiten van het centrum en de uitvoering van bovengenoemd actieplan;

54.

dringt er bij de Commissie op aan haar strikte beleid van onderbreking en opschorting van betalingen te handhaven;

55.

verwelkomt het verslag over de uitvoering van de fraudebestrijdingsstrategie van de Commissie (CAFS) en de ondersteuning voor de beheersautoriteiten van de lidstaten bij de uitvoering van de relevante antifraudebepalingen; dringt er echter op aan dat de Commissie in de gedelegeerde en uitvoeringshandelingen in verband met de Europese structuur- en investeringsfondsen vereenvoudigde regels vaststelt, om een doeltreffende en efficiënte absorptie te stimuleren en tegelijkertijd te waarborgen dat het niveau van de fraudebestrijding niet wordt ondergraven door de gedelegeerde en uitvoeringshandelingen;

56.

is ingenomen met de oprichting van fraudebestrijdingscoördinatiediensten (Afcos) in de lidstaten ingevolge artikel 3, lid 4, van de nieuwe OLAF-verordening en met het feit dat Duitsland zijn samenwerkingsovereenkomst met OLAF heeft herbevestigd; merkt op dat de Afcos tot doel hebben een doeltreffende samenwerking en uitwisseling van informatie met OLAF te vergemakkelijken en dringt er bij de lidstaten die nog geen Afcos hebben opgericht op aan dit onverwijld te doen; verwacht dat de Afcos zullen bijdragen aan een betere vastlegging van onregelmatigheden en aan een evenwichtige uitleg van de relevante EU-regelgeving; is toch bezorgd over de grote verschillen die reeds bestaan tussen de verschillende Afcos in de lidstaten wat betreft de functies, taken, bevoegdheden en toegewezen personeel; erkent dat het mandaat, het institutioneel kader en de taken van de Afcos niet tot in detail worden omschreven in Verordening (EU, Euratom) nr. 883/2013, maar is van mening dat onafhankelijk werkende Afcos met een breed mandaat dat onderzoeksbevoegdheden omvat, als benchmark moeten gelden voor alle lidstaten;

57.

neemt kennis van de verslaglegging van de Commissie over de resultaten van het Hercules II-programma; neemt er nota van dat het budget van het Hercules II-programma in 2013 werd teruggebracht tot 14 miljoen EUR aan vastleggingskredieten en 9,9 miljoen EUR aan betalingskredieten ten opzichte van 2012, waardoor er problemen zijn ontstaan bij de nakoming van de in 2013 en voorgaande jaren aangegane financiële verbintenissen; stelt met tevredenheid vast dat de Hercules II-activiteiten steeds meer belangstelling van de lidstaten krijgen, zoals blijkt uit het groeiende aantal ontvangen aanvragen na de oproepen tot het indienen van voorstellen; is verheugd over de positieve resultaten die in 2013 onder meer in Duitsland, Spanje en Roemenië geboekt zijn door de inzet van geavanceerde en transnationaal compatibele technische apparatuur die dankzij het programma is aangeschaft;

58.

is verheugd over de aanneming van de verordening tot vaststelling van het programma Hercules III voor de financiële periode 2014-2020, waardoor voor subsidies voor technische bijstand een hoger maximaal cofinancieringspercentage van 80 % van de subsidiabele kosten mogelijk is en maximaal 90 % in uitzonderlijke en naar behoren gemotiveerde gevallen in plaats van het maximum van 50 % krachtens het besluit Hercules II; merkt op dat de eerste oproep tot het indienen van voorstellen met succes werd gedaan in 2014; is niettemin bezorgd dat het programma al met name beïnvloed wordt door het probleem van achterstallige betalingen, hetgeen tot mogelijke schadelijke effecten leidt voor gefinancierde en toekomstige projecten; wijst opnieuw op het belang van deugdelijke financiële instrumenten zoals Pericles 2020 en Hercules III in de strijd tegen illegale activiteiten die de middelen van de Unie aantasten;

59.

is verheugd over de succesvolle resultaten van een groot aantal gezamenlijke douaneoperaties (GDO's), waarbij OLAF en de lidstaten samenwerkten met verschillende diensten van derde landen, met actieve ondersteuning van DG Belastingen en Douane-Unie, Europol en Frontex, en die hebben geleid tot de onderschepping van onder meer 68 miljoen gesmokkelde sigaretten, 124 kg cocaïne en 140 000 liter dieselolie;

60.

merkt op dat OLAF in 2013 353 aanbevelingen heeft gedaan voor administratieve, disciplinaire, financiële en gerechtelijke maatregelen die door de relevante EU-instellingen, -organen en -instanties of de bevoegde nationale autoriteiten genomen moeten worden en dat ongeveer 402,8 miljoen EUR voor terugvordering werd aanbevolen; is bezorgd dat het percentage aanklachten na de aanbevelingen voor juridische stappen van OLAF voor de periode 2006-2013 slechts ongeveer 54 % bedraagt; maakt zich zorgen omdat het lage percentage aanklachten ook de kwaliteit en bruikbaarheid van de onderzoeksresultaten van OLAF in een slecht daglicht stelt; verzoekt de Commissie dringend de doeltreffendheid van OLAF te verbeteren; acht een volledig en deugdelijk toezicht door het Comité van toezicht (zonder inmenging in lopende onderzoeken) op de zaken van OLAF onmisbaar en dringt er dan ook bij de Commissie en OLAF op aan de huidige situatie, waarin het Comité van toezicht zijn opdracht niet kan verrichten, te verbeteren; betreurt ook het gebrek aan informatie over het veroordelingspercentage veroordelingen in zaken met schade voor de begroting van de Unie;

61.

neemt er nota van dat OLAF naar eigen zeggen in 2013 tot nu toe de meeste informatie heeft ontvangen en stelt nog niet eerder zoveel aanbevelingen te hebben gedaan; wijst erop dat de manier waarop ontvangen informatie en geformuleerde aanbevelingen worden geteld, ook veranderd is; vraagt het Comité van toezicht de gevolgen van deze wijzigingen in de gegevens en de kwaliteit van de aanbevelingen van OLAF te onderzoeken;

62.

verzoekt het Comité van toezicht van OLAF het Parlement te informeren over de duur van OLAF-onderzoeken en de methode waarop dit wordt berekend, aangezien deze methode in 2012 is gewijzigd; wijst erop dat door deze wijziging de kennelijke duur van onderzoeken kunstmatig kan worden verminderd; vraagt het Comité van toezicht de kwaliteit van de door OLAF verstrekte informatie nauwkeurig te onderzoeken, met inbegrip van de verslagen aan de instellingen;

63.

neemt nota van de vaststelling van nieuwe werkafspraken tussen OLAF en zijn Comité van toezicht en verzoekt om een spoedige oplossing van de resterende problemen tussen deze twee instellingen;

64.

verzoekt zijn Voorzitter deze resolutie te doen toekomen aan de Raad, de Commissie, het Hof van Justitie van de Europese Unie, de Europese Rekenkamer, het Comité van toezicht van het OLAF en OLAF.

30.8.2016   

NL

Publicatieblad van de Europese Unie

C 316/48

—

gezien de conclusies van de Europese Raad van 19-20 juni 2003 en de bijlage daarbij getiteld „De agenda van Thessaloniki voor de westelijke Balkan: op weg naar Europese integratie”,

—

gezien de stabilisatie- en associatieovereenkomst van 29 maart 2010 (1) tussen de Europese Gemeenschappen en hun lidstaten, enerzijds, en de Republiek Montenegro, anderzijds,

—

gezien de resultaten van de toetredingsconferentie EU-Montenegro van 16 december 2014,

—

gezien het verslag van 22 mei 2012 van de Commissie aan het Europees Parlement en de Raad over de vorderingen van Montenegro bij de uitvoering van de hervormingen (COM(2012)0222) en de conclusies van de Raad van 26 juni 2012 met het besluit om op 29 juni 2012 de toetredingsonderhandelingen te openen met Montenegro,

—

gezien de mededeling van de Commissie getiteld „Uitbreidingsstrategie en voornaamste uitdagingen 2014-15” van 8 oktober 2014 (COM(2014)0700), samen met het werkdocument van de diensten van de Commissie SWD(2014)0301 getiteld „Montenegro 2014 Progress Report”, alsmede het indicatieve strategiedocument (2014-2020), dat op 19 augustus 2014 is goedgekeurd,

—

gezien de conclusies van de Raad Algemene Zaken van 16 december 2014 over de uitbreiding en het stabilisatie- en associatieproces,

—

gezien de verklaring en de aanbevelingen van de negende bijeenkomst van het Parlementair Stabilisatie- en Associatiecomité (SAPC) EU-Montenegro van 1-2 december 2014,

—

gezien zijn eerdere resoluties over Montenegro,

—

gezien het werk van Charles Tannock in zijn hoedanigheid van permanent rapporteur voor Montenegro van de Commissie buitenlandse zaken,

—

gezien artikel 123, lid 2, van zijn Reglement,

A.

overwegende dat Montenegro momenteel het enige land in de regio is dat hoofdstukken van de onderhandelingen met de EU opent en voorlopig sluit, hetgeen een welkome ontwikkeling is; overwegende dat deze voortrekkersrol een grotere verantwoordelijkheid met zich brengt, zowel in regionaal verband, als voor het uitbreidingsproces als geheel;

B.

overwegende dat elke kandidaat-lidstaat op zijn eigen merites wordt beoordeeld, en dat verdere vooruitgang ervan zal afhangen of het land de hervormingsstrategieën en actieplannen doeltreffend uitvoert;

C.

overwegende dat een duurzame dialoog en constructieve samenwerking tussen de regering en de oppositie belangrijk zijn voor het boeken van vooruitgang bij de toetredingsvoorbereidingen en om te waarborgen dat de burgers vertrouwen hebben in het verkiezingsproces en de overheidsinstellingen; overwegende dat alle politieke krachten de blik gericht moeten houden op het toetredingsproces van het land tot de EU;

D.

overwegende dat Montenegro verdere degelijke resultaten zou moeten boeken op het vlak van de rechtsstaat, die een fundamentele voorwaarde vormt voor de toetreding tot de EU en het op zich nemen van de verplichtingen die voortvloeien uit het EU-lidmaatschap; overwegende dat corruptie een ernstig punt van zorg blijft;

E.

overwegende dat het maatschappelijk middenveld een belangrijke rol speelt in het proces van hervorming en EU-toetreding;

F.

overwegende dat de onderwerpen vrijheid van meningsuiting en mediavrijheid punten van zorg blijven; overwegende dat tijdens de verslagperiode nieuwe gewelddadige incidenten plaatsvonden tegen de media, hoewel minder dan daarvóór; overwegende dat de bevoegde autoriteiten de onderzoeken naar en de vervolgingen van oude en nieuwe incidenten moeten verbeteren, en een positief klimaat moeten creëren waarin de media vrij en onafhankelijk hun werk kunnen doen;

1.

is verheugd over de vooruitgang die is geboekt in de toetredingsonderhandelingen en merkt op dat tot dusverre 16 hoofdstukken, waaronder hoofdstuk 23, 24 en 31, zijn geopend en dat er twee (wetenschap en onderzoek, en onderwijs en cultuur) voorlopig zijn gesloten;

2.

moedigt de voortzetting van de toetredingsonderhandelingen aan, op basis van de uitgevoerde hervormingen en concrete resultaten, met name op het gebied van de rechtsstaat, het mediaklimaat en de bestrijding van corruptie; is verheugd over de goedkeuring — op 16 december 2014 -van een aantal wetten overeenkomstig het actieplan voor hoofdstuk 23; is van mening dat vooruitgang in de onderhandelingen en het verbeteren van het strategische, normatieve en institutionele kader hand in hand moeten gaan met echte vooruitgang in de praktijk, waarbij de nadruk dient te liggen op de tenuitvoerlegging van de desbetreffende actieplannen en strategieën;

3.

is verheugd over de verdere versterking van de onderhandelingsstructuren, o.a. door de oprichting van de Raad voor de rechtsstaat; verzoekt de regering de intra-institutionele coördinatie te verbeteren en het interministeriële overleg te verbreden;

4.

herhaalt dat hervormingen met betrekking tot de rechtsstatelijkheid de kern van het Europese integratieproces vormen en een essentiële voorwaarde zijn voor voortgang in de algemene toetredingsonderhandelingen; is van mening dat politieke wil cruciaal blijft voor het verwezenlijken en bestendigen van substantiële vorderingen in de strijd tegen corruptie en georganiseerde misdaad, die dient als lakmoesproef voor de onafhankelijkheid, doeltreffendheid en professionaliteit van het gerechtelijke apparaat;

5.

wijst erop hoe belangrijk het is ervoor te zorgen dat het hervormingsproces van inclusieve aard is en dat het maatschappelijk middenveld hier actief aan deelneemt, teneinde de nodige vooruitgang in de onderhandelingen tot stand te brengen; dringt in dit verband aan op een actievere parlementaire controle;

6.

is verheugd over de goedkeuring van het actieplan van 2014 ter versterking van de parlementaire controle en over de goedkeuring van de parlementaire gedragscode in december 2014; onderstreept dat de capaciteiten van het parlement van Montenegro moeten worden versterkt en dat een vervolg moet worden gegeven aan het verslag over het vermeende misbruik van overheidsgeld voor partijpolitieke doeleinden dat het in juli 2013 heeft aangenomen, en dat de gerechtelijke follow-up onvolledig blijft; verzoekt de regering de aanbevelingen van het parlement van Montenegro in overweging te nemen en ervoor te zorgen dat het parlement verbeterde toegang tot de relevante informatie krijgt;

7.

maakt zich er zorgen over dat het sterk gepolariseerde binnenlandse klimaat ertoe heeft geleid dat de grootste oppositiepartij bepaalde parlementaire sessies, met name het vragenuurtje met de minister-president, boycot en dat dit de democratische werking van de instellingen ondermijnt; dringt er derhalve bij alle politieke krachten — zowel binnen de regering, als in de oppositie — op aan de blik in eerste instantie te richten op het proces van toetreding tot de EU en om deel te nemen aan een permanente dialoog en constructief samen te werken, in het bijzonder in het parlement; benadrukt dat een sterke politieke wil nodig is voor een succesvolle uitvoering en institutionele kracht;

8.

verzoekt de regering concreet invulling te geven aan de aanbevelingen van de OVSE/ODIHR, de Commissie van Venetië en Greco inzake verkiezingsvoorschriften en daarbij de Europese normen en de beste praktijken te volgen, waaronder met betrekking tot het recht om zich als onafhankelijke kandidaat verkiesbaar te stellen, proportionele overheidsfinanciering om een gelijk speelveld voor alle kandidaten te bevorderen en accountantscontroles bij de politieke partijen; merkt op dat de lokale verkiezingen werden verstoord door beschuldigingen van electoraal wangedrag; benadrukt dat deze beschuldigingen moeten worden onderzocht, en dat de bevoegde autoriteiten, indien nodig, vervolging moet instellen;

9.

benadrukt het belang van een duidelijke scheiding tussen regerings- en partijbeleid; is verheugd over de nieuwe wet van december 2014 over de financiering van politieke partijen en verzoekt alle politieke partijen de doeltreffende implementatie ervan bij te houden, hetgeen de kansen op misbruik van overheidsgelden significant zou moeten doen afnemen; betreurt het dat belangrijke delen van relevante wetgeving zijn goedgekeurd zonder consensus tussen alle partijen;

10.

juicht het toe dat de Commissie in het toetredingsproces het accent sterker legt op de hervorming van het openbaar bestuur; is verheugd dat de vorderingen op dit gebied op schema liggen, maar merkt op dat verdere stappen kunnen worden genomen om de kwaliteit van de wetgeving en het lokale bestuur te verbeteren; deelt de zorg over de politisering van het openbaar bestuur; dringt aan op vooruitgang bij het vergroten van de transparantie, efficiëntie en verantwoordingsplicht van centrale en lokale overheidsinstanties, alsook op verbetering van de onderlinge coördinatie, ook tussen lokale organen met zelfbestuur, met name op het gebied van investeringen, projectplanning en uitvoering; hecht groot belang aan de aanpak van tekortkomingen, zoals vage aanwervings-, ontslag- en beoordelingscriteria, het niet uitvoeren van prestatiebeoordelingen en een zwakke bestuurs-, controle-. en inspectiecapaciteit;

11.

moedigt verdere inspanningen aan om de capaciteiten van het bureau van de ombudsman op het gebied van antidiscriminatiezaken te versterken;

12.

is verheugd over de nieuwe strategie voor de hervorming van de rechterlijke macht voor de periode 2014-2018 en stelt met voldoening vast dat het desbetreffende actieplan over het algemeen tijdig wordt uitgevoerd en dat de nieuwe hoogste openbare aanklager is gekozen; is ingenomen met de nieuwe wettelijke maatregelen om de verkiezing van openbare aanklagers transparanter te laten verlopen; merkt op dat de geboekte vooruitgang op het gebied van de hervorming van justitie het openen van vier extra hoofdstukken tijdens de intergouvernementele conferentie van december 2014 heeft vergemakkelijkt; vindt dat Montenegro zich verdere inspanningen moet getroosten om de achterstand bij rechtszaken en de duur ervan in kaart te brengen en verder terug te dringen, en om tot een efficiënter functioneren van het constitutionele hof te komen;

13.

is verheugd over de vooruitgang die Montenegro heeft geboekt met betrekking tot de tenuitvoerlegging van hervormingen om de onafhankelijkheid en de grotere efficiëntie van het gerechtelijke apparaat te waarborgen; blijft ernstig bezorgd over ongepaste beïnvloeding van onafhankelijke rechtbanken, met name bij de aanwerving en het carrièreverloop van rechters en aanklagers; dringt met klem aan op verbetering van de criteria voor benoemingen en bevorderingen, alsmede op naleving van de beginselen van legaliteit en evenredigheid in tuchtrechtelijke zaken; vraagt om de vaststelling van essentiële hervormingsmaatregelen voor de aanwervings-, bevorderings- en tuchtrechtelijke regeling voor rechters en aanklagers; is van oordeel dat sommige van deze bekommernissen aangepakt moeten worden middels een pakket van wetgeving betreffende de organisatie van het justitieel apparaat;

14.

is bezorgd over de achterstand bij lopende rechtszaken voor het constitutionele hof en met name bij zaken die betrekking hebben op een mogelijke stelselmatige schending van de mensenrechten, zoals het initiatief om de grondwettigheid te beoordelen van de wet inzake misdrijven;

15.

vindt het zorgwekkend dat er geen serieuze pogingen zijn ondernomen om straffeloosheid in zaken over oorlogsmisdaden aan te pakken; spoort de bevoegde autoriteiten aan zaken over oorlogsmisdaden, ook die op het hoogste niveau, tijdig te behandelen; dringt er bij de bevoegde autoriteiten op aan oorlogsmisdaden volgens internationale normen te onderzoeken, te vervolgen, te berechten en te bestraffen, en te waarborgen dat uitspraken worden uitgevoerd en dat de slachtoffers snel toegang tot het rechtssysteem hebben en schadevergoeding ontvangen;

16.

stelt bezorgd vast dat er, ondanks de terbeschikkingstelling van aanzienlijke financiële middelen door internationale donoren aan de autoriteiten, slechts beperkte vooruitgang is geboekt bij de bestrijding van corruptie, die een bedreiging blijft voor de goede werking en de stabiliteit van democratische instellingen, de rechtsstaat en de economische ontwikkeling; dringt aan op een proactievere rol voor de Nationale Commissie voor de uitvoering van de strategie voor de bestrijding van corruptie en georganiseerde misdaad, als de belangrijkste coördinatie-eenheid voor de corruptiebestrijding; onderstreept het grote belang van een actievere rol van en daadwerkelijke samenwerking tussen de regering, alle delen van het openbare leven en het maatschappelijk middenveld bij de preventie en van corruptie en bij de versterking van het wetgevingskader en de bescherming van klokkenluiders;

17.

dringt er bij de autoriteiten op aan de mogelijkheden voor openbare aanklagers, rechters, de politie en de andere wethandhavingsinstanties te verruimen en een goede staat van dienst op te bouwen op het gebied van onderzoek, vervolging en veroordeling op alle niveaus, inclusief ten aanzien van corruptiezaken op hoog niveau; is verheugd over de goedkeuring van anticorruptiewetten, met name met betrekking tot lobbying, algemene bestuursprocedures en openbare aanbestedingen, en over de goedkeuring van de amendementen op de wetgeving betreffende het voorkomen van belangenconflicten; dringt aan op een daadwerkelijke implementatie van deze wetten om meer samenwerking tussen de wetshandhavingsinstanties mogelijk te maken en een versterking van het controlesysteem voor belangenconflicten en vermogensverklaringen te realiseren; vraagt de Commissie nauwgezet toezicht te houden op de uitvoering van deze wetten; vindt het belangrijk dat de instituties worden versterkt zodat zij corruptie op een proactievere wijze kunnen bestrijden, alsook dat de nieuwe parlementaire commissie voor toezicht op het anticorruptie-agentschap hier volledig bij wordt betrokken en dat dit agentschap voldoende middelen ter beschikking worden gesteld; benadrukt dat tekortkomingen ten aanzien van de onafhankelijkheid en de verantwoordingsplicht van het gerechtelijke apparaat een punt van ernstige zorg blijven en de corruptiebestrijding bemoeilijken;

18.

verzoekt ook de rechterlijke macht op transparantere wijze te werken bij de bestrijding van corruptie en georganiseerde misdaad, met name als het gaat om het in uitspraken bekendmaken van de namen van ondernemingen, individuen en ambtenaren die bij dergelijke misdrijven zijn betrokken;

19.

merkt op dat veelvuldige wetswijzigingen een doeltreffende bestrijding van de georganiseerde misdaad in de weg kunnen staan; vindt dat de capaciteiten van de bevoegde autoriteiten moeten worden vergroot, met name waar het gaat om het doen van ingewikkelde onderzoeken en het afwikkelen van complexe dossiers; is verheugd over de wijzigingen in het wetboek van strafrecht met het oog op het voorkomen en monitoren van radicalisering en religieus extremisme; is ingenomen met het nieuwe wetboek van strafrecht, dat de activiteiten van „buitenlandse strijders”, waaronder jihadisten, strafbaar stelt; verzoekt de bevoegde autoriteiten de desbetreffende wettelijke bepalingen daadwerkelijk toe te passen, teneinde mogelijke bedreigingen voor de veiligheid van de burgers van Montenegro in kaart te brengen en te voorkomen; onderstreept het belang van het bestrijden van alle vormen van extremisme;

20.

is verheugd over de ondertekening van de overeenkomst inzake de strategische en operationele samenwerking tussen Montenegro en Europol, over de voortgang in de onderhandelingen over de sluiting van de overeenkomst met Eurojust en over het feit dat de Montenegrijnse instellingen in de relevante Europese justitiële netwerken de waarnemersstatus hebben verkregen; dringt aan op nauwe operationele samenwerking met de relevante Europese gerechtelijke instanties, waaronder met betrekking tot mensenhandel;

21.

neemt nota van de recente inspanningen om de overlegstructuren met de maatschappelijke organisaties (MO's) te verbeteren om in een inclusief proces voor meer transparantie in de beleidsvorming en het wetgevingsproces te zorgen; verwelkomt het maatschappelijk debat over de herziening van de actieplannen voor de hoofdstukken 23 en 24; verzoekt de bevoegde autoriteiten om verder te werken aan duurzame overheidsfinanciering voor MO's en een passend institutioneel kader; juicht het toe dat er door de regering een nieuwe raad voor de ontwikkeling van niet-gouvernementele organisaties is benoemd; verzoekt de bevoegde autoriteiten het wettelijke kader en de praktijken aan te passen om activisten uit het maatschappelijk middenveld te beschermen tegen aanvallen en uitingen van haat die naar verluidt in bepaalde kranten worden afgedrukt, en een klimaat tot stand te brengen waarin zij zonder angst voor represailles kunnen werken;

22.

wijst opnieuw op het belang van de vrijheid van meningsuiting als een van de kernwaarden van de Europese Unie; vindt het van het allergrootste belang dat journalisten volledig onafhankelijk zijn; maakt zich ernstige zorgen over de afnemende mediavrijheid en over de lage beroeps- en ethische normen van de Montenegrijnse mediaprofessionals; betreurt het ten zeerste dat de gerichte aanvallen tegen journalisten en eigendommen van media doorgaan; neemt er kennis van dat de regering van Montenegro een commissie heeft ingesteld die tot opdracht heeft de aanvallen op journalisten te onderzoeken; dringt er bij de bevoegde autoriteiten op aan de aanbevelingen van deze commissie op te volgen en serieus werk te maken van het vervolgen en veroordelen van de daders; beschouwt onafhankelijke publieke media, met onafhankelijke redacties en gegarandeerde en duurzame financiering, van cruciaal belang voor het verdiepen van de democratie; benadrukt dat alle spelers uit politiek en media verantwoordelijk zijn voor het scheppen van een klimaat waarin afwijkende meningen worden getolereerd; onderstreept dat publieke verklaringen ter ondersteuning van de mediavrijheid bijdragen tot het creëren van een klimaat dat bevorderlijk is voor het respect voor en de bescherming van journalisten; is verheugd over het akkoord tussen mediavertegenwoordigers om als eerste stap naar een betere zelfregulering van de media de gedragscode te herzien; is van mening dat het noodzakelijk is om een duidelijk wetgevingskader goed te keuren waarin regels worden vastgesteld met betrekking tot mediaeigendom en -financiering;

23.

is van mening dat een transparante omgang met het totalitaire verleden, met inbegrip van het openstellen van de archieven van de geheime diensten, een stap voorwaarts is op weg naar verdere democratisering, verantwoordingsplicht en institutionele kracht;

24.

vindt het verheugend dat de antidiscriminatiewet bijna geheel in overeenstemming is gebracht met het acquis; vraagt de autoriteiten iets te doen aan de resterende tekortkomingen met betrekking tot rassendiscriminatie en de sanctiebepalingen; verzoekt de autoriteiten de antidiscriminatieraad de noodzakelijke financiële en administratieve middelen ter beschikking te stellen; maakt zich zorgen over het grote percentage uitvallers onder Roma-studenten in vergelijking met de totale studentenpopulatie, in de erkenning dat er wel enige vooruitgang is geboekt op het gebied van de sociale integratie en het onderwijs van de Roma; dringt aan op ondersteuning van huisvestings-, gezondheids-, onderwijs- en werkgelegenheidsinitiatieven voor Roma, en op empowerment van Roma-vrouwen en op scholing van vrouwelijke Roma-studenten; is verheugd over de inspanningen van de bevoegde autoriteiten om de LGBTI-rechten te beschermen tijdens de tweede Pride-parade, die zonder incidenten is verlopen; maakt zich overigens wel zorgen over de voortdurende aanvallen op leden van de LGBTI-gemeenschap en LGBTI-activisten; dringt er zowel bij politici, als bij vertegenwoordigers van het maatschappelijk middenveld op aan om de veel voorkomende vijandige houding en het geweld tegen seksuele minderheden te bestrijden, met name door het publiek op te voeden en te informeren en zo attitudes te veranderen, en door politieagenten, openbaar aanklagers en rechters te trainen;

25.

is verheugd over de verbeteringen in het wetgevingskader ten aanzien van de rechten van personen met een handicap; merkt op dat verdere maatregelen nodig zijn om te voldoen aan het EU-acquis; dringt er bij de regering op aan de vorderingen te bespoedigen met betrekking tot de toegankelijkheid van gebouwen voor personen met een handicap en betreurt het dat de meerderheid van overheids- en lokale instellingen, waaronder de geselecteerde prioritaire gebouwen (zoals het parlement en de rechtbanken), nog steeds niet toegankelijk is voor personen met een handicap; blijft bezorgd over het hoge percentage schoolverlaters onder personen met een handicap na de basisschool en na de middelbare school; wijst op het belang van het zorgen voor voldoende transparantie ten aanzien van het fonds voor beroepsomscholing en werkgelegenheid voor personen met een handicap, alsook op het belang van voldoende financiering ervan;

26.

onderstreept de noodzaak van een verdere versterking van de uitvoering en de follow-up van aan kinderen gerelateerde wetgeving en beleidsmaatregelen, en van de terbeschikkingstelling van voldoende capaciteiten; vindt dat de kwaliteit van het onderwijs voor alle kinderen moet worden verbeterd en dat meer moet worden gedaan op het vlak van de ondersteuning van kwetsbare groepen kinderen; benadrukt dat het van belang is om de hervorming op het gebied van het jeugdrecht uit te breiden naar kinderen in administratieve, burgerrechtelijke en strafrechtelijke procedures om een bredere toegang tot de rechter te bevorderen;

27.

is bezorgd dat weinig vorderingen zijn gemaakt op het gebied van vrouwenrechten, gelijke behandeling van mannen en vrouwen, het vrouwenaandeel in de politiek en op de arbeidsmarkt, alsmede op het gebied van de bestrijding van huiselijk geweld; dringt in dit verband met klem aan op snellere vooruitgang op het gebied van vrouwenrechten, gelijke behandeling van mannen en vrouwen, het vrouwenaandeel in de politiek en op de arbeidsmarkt, alsmede ten aanzien van de bestrijding van huiselijk geweld; vraagt in dit verband om meer betrokkenheid van het parlement, een gestructureerdere samenwerking met maatschappelijke organisaties en de versterking van institutionele capaciteiten, o.a. in de vorm van een verbetering van de samenwerking tussen sociale diensten en wetshandhavers; onderstreept dat de rechten van slachtoffers bij alle maatregelen leidend moeten zijn en dat met de nodige zorg moet worden gewerkt aan het voorkomen, onderzoeken en bestraffen van huiselijk geweld en het verlenen van schadevergoeding aan de slachtoffers;

28.

is verheugd over het beleid van Montenegro gericht op het creëren van een klimaat van tolerantie en inclusie voor alle nationale minderheden; moedigt de Montenegrijnse autoriteiten sterk aan om de multinationale identiteit van de regio Boka Kotorska verder te beschermen en de culturele en economische samenwerking met aangrenzende EU-lidstaten te versterken;

29.

is verheugd over het feit dat de vrijheid van gedachte, geweten en godsdienst nog steeds wordt gewaarborgd en gehandhaafd; merkt op dat spanningen blijven bestaan tussen de Servische en Montenegrijnse orthodoxe kerk, met name wat eigendomskwesties betreft; pleit voor de goedkeuring van een nieuwe wet inzake de juridische status van religieuze gemeenschappen;

30.

moedigt de regering aan om duurzame economische hervormingen door te voeren, waaronder het vaststellen van wettelijke bepalingen ten aanzien van mechanismen die de concurrentie inperken, om de concurrentiekracht te vergroten en structurele zwakke punten weg te nemen, de grote informele sector aan te pakken en globaal voor een beter ondernemingsklimaat te zorgen; dringt erop aan de maatschappelijke dialoog tussen de verschillende partijen te vergroten; dringt verder aan op versterking van de capaciteiten, waaronder met betrekking tot participatie in openbare raadpleging, alsook op verbetering van de ontwikkeling en coördinatie van het economisch beleid, teneinde de regionale ongelijkheden te verminderen; wijst op het belang van het daadwerkelijk aanpakken van belastingontduiking; stelt met zorg vast dat wettelijke en juridische onzekerheden, o.a. ten aanzien van vergunningverlening, fiscale procedures en het afdwingen van contractuitvoering, risico's kunnen opleveren voor economische actoren en het vermogen van Montenegro om buitenlandse investeringen aan te trekken, kunnen ondermijnen; onderstreept dat het belangrijk is oplossingen te vinden voor de handelsgeschillen met buitenlandse investeerders, die van primordiaal belang zijn voor de economie van Montenegro; deelt de zorgen over het gebrek aan tastbare verbetering in de arbeidsmarktsituatie en over de aanhoudend hoge jeugdwerkloosheid en langdurige werkloosheid, en dringt daarom aan op actieve arbeidsmarktmaatregelen;

31.

merkt op dat de sociale dialoog nog altijd onvoldoende is en vraagt om een verdere versterking van het recht van mensen om nieuwe vakorganisaties op te richten; is ingenomen met de wijzigingen van de arbeidswet om de rechten van werknemers in geval van een faillissement te reguleren; moedigt de regering aan om de werkzaamheden met betrekking tot het eerste programma voor werkgelegenheid en sociale hervorming te bespoedigen met het oog op het identificeren en aanpakken van de belangrijkste uitdagingen van Montenegro op het gebied van het werkgelegenheidsbeleid, sociale inclusie en armoedebestrijding;

32.

prijst de uitvoering van de „Small Business Act” en de toetreding van Montenegro tot het programma voor het concurrentievermogen van ondernemingen en kleine en middelgrote ondernemingen (Cosme) van de EU; pleit ervoor de steunregelingen van de publieke sector voor kmo's te bespoedigen, wetende dat kmo's een van de belangrijkste drijvende krachten achter de economische ontwikkeling zijn;

33.

blijft ernstig verontrust over de vertraging bij de afwikkeling van de faillissementsprocedure bij de grootste industrieonderneming in Montenegro, de aluminiumfabriek KAP, waarmee sprake is van niet-naleving van de verplichtingen van het land uit hoofde van de stabiliserings- en associatieovereenkomst; dringt er bij de regering en de betrokken partijen op aan een duurzame oplossing voor KAP te vinden en daarbij te zorgen voor conformiteit met de staatssteunregels van de stabiliserings- en associatieovereenkomsten en met het transparantiebeginsel en de regels van de rechtsstaat;

34.

betreurt het dat Montenegro de beschikking van de Cypriotische rechter met betrekking tot de verkoop van KAP heeft genegeerd en verzoekt Montenegro de relevante beslissingen van de gerechtelijke autoriteiten van EU-lidstaten volledig te erkennen;

35.

spoort Montenegro aan vorderingen te blijven maken op het gebied van milieubescherming en klimaatverandering door de administratieve capaciteit te versterken, beleid ten aanzien van duurzame energie te formuleren en een milieuvriendelijk economisch model te ontwikkelen dat investeringen stimuleert, met het oog op de afstemming op het milieu- en klimaatacquis; herinnert aan de noodzaak om een nationale energiestrategie op te stellen waarin rekening wordt gehouden met de vele verschillende hernieuwbare energiebronnen, alsook aan de noodzaak van eerbiediging van het natuurlijke erfgoed en van beschermde en internationaal erkende gebieden; dringt erop aan op zo kort mogelijke termijn overleg te plegen over grensoverschrijdende projecten;

36.

roept op tot langetermijnplanning met betrekking tot het toerisme aan de kust, en tot de oprichting van krachtige mechanismen ter voorkoming van de vernietiging van het milieu en van corruptie in de ruimtelijke planning en bouw;

37.

prijst de proactieve participatie en de constructieve rol van Montenegro in de regionale en internationale samenwerking, en in het regionale verzoeningsproces; feliciteert de regering van Montenegro met de volledige afstemming op het gemeenschappelijk buitenlands- en veiligheidsbeleid van de EU en spoort de autoriteiten in het land aan het buitenlands beleid van Montenegro op één lijn te houden met dat van de EU, met name gezien de huidige situatie van internationale terroristische bedreigingen; feliciteert de regering dat Montenegro — samen met Albanië — de enige EU-kandidaat-lidstaat is die zich volledig heeft aangesloten bij de standpunten en besluiten van de EU inzake de situatie in Oekraïne; verzoekt de Montenegrijnse autoriteiten de samenwerking met internationale politieke en economische partners te intensiveren, teneinde de weerbaarheid van het land tegen druk van buitenaf en pogingen om het land en de regio te destabiliseren, te vergroten; is verheugd over de deelname van het land aan de civiele en militaire missies van de EU, de NAVO en de VN;

38.

verzoekt alle NAVO-lidstaten, en met name de EU-lidstaten die lid zijn van de NAVO, om de toetreding van Montenegro tot het NAVO-bondgenootschap actief te steunen, teneinde voor meer veiligheid te zorgen in het gebied van de Adriatische Zee, waar alle andere landen reeds lid zijn van de NAVO, en zodoende de regionale veiligheid te verbeteren;

39.

dringt er bij Montenegro op aan de hangende bilaterale kwesties met zijn buurlanden zo vroeg mogelijk in het toetredingsproces op constructieve wijze en in een sfeer van goed nabuurschap op te lossen; herhaalt dat de nog hangende grensafbakeningsgeschillen met Kroatië, Bosnië-Herzegovina, Servië en Kosovo snel moeten worden bijgelegd; pleit voor verdere samenwerking met de buurlanden door de uitwisseling van ervaringen met de toetredingsonderhandelingen; is verheugd over de waarnemersstatus van Montenegro bij het Verdrag over het Energiehandvest;

40.

dringt er met klem op aan dat het grensgeschil met Kroatië onverwijld en in onderling overleg wordt opgelost en dat het geschil, wanneer een onderling overeengekomen oplossing onmogelijk blijkt, wordt beslecht voor het Internationaal Gerechtshof in Den Haag, overeenkomstig de regels en beginselen van het internationaal recht;

41.

verzoekt zijn Voorzitter deze resolutie te doen toekomen aan de Raad, de Commissie, de regeringen en parlementen van de lidstaten en de regering en het parlement van Montenegro.

30.8.2016   

NL

Publicatieblad van de Europese Unie

C 316/54

—

gezien het besluit van de Europese Raad van 16 december 2005 om de status van kandidaat-land voor EU-lidmaatschap toe te kennen, evenals zijn conclusies van 17 december 2013; gezien de conclusies van de Raad van de Europese Unie van 16 december 2014,

—

gezien de conclusies van het voorzitterschap van de Europese Raad van 19 en 20 juni 2003 in Thessaloniki over het vooruitzicht van de toetreding van de landen op de westelijke Balkan tot de Unie,

—

gezien de conclusies van de elfde bijeenkomst van de Stabilisatie- en Associatieraad tussen het land en de EU van 23 juli 2014,

—

gezien het voortgangsverslag van de Commissie (SWD(2014)0303) en haar mededeling van 8 oktober 2014 met de titel „Uitbreidingsstrategie en voornaamste uitdagingen 2014-2015” (COM(2014)0700), evenals haar op 19 augustus 2014 aangenomen indicatieve strategiedocument (2014-2020),

—

gezien resoluties 817 (1993) en 845 (1993) van de VN-Veiligheidsraad,

—

gezien de uitspraak van het Internationaal Gerechtshof van 13 september 1995 over de toepassing van het interimakkoord,

—

gezien het advies van de Commissie van Venetië over de zeven wijzigingen van de grondwet van het land, aangenomen op 10 en 11 oktober 2014,

—

gezien de bevindingen van de verkiezingswaarnemingsmissie van het OVSE/ODHIR voor de presidentsverkiezingen en de vervroegde parlementsverkiezingen,

—

gezien de twaalfde bijeenkomst van de Gemengde Parlementaire Commissie EU-voormalige Joegoslavische Republiek Macedonië gehouden op 26 en 27 november 2014,

—

gezien zijn eerdere resoluties,

—

gezien het werk verricht door Ivo Vajgl in zijn hoedanigheid van permanent rapporteur over het land van de Commissie buitenlandse zaken,

—

gezien artikel 123, lid 2, van zijn Reglement,

A.

overwegende dat de voormalige Joegoslavische Republiek Macedonië al negen jaar de status van kandidaat-lidstaat heeft en het verst gevorderde land is wat betreft de aanpassing aan het acquis;

B.

overwegende dat de Commissie de Raad voor de zesde opeenvolgende keer heeft aanbevolen de onderhandelingen te openen; overwegende dat het land bereid is met de EU te onderhandelen; overwegende dat het Parlement de afgelopen acht jaar voortdurend heeft verzocht om opening van de toetredingsonderhandelingen met het land, en overwegende dat verdere vertragingen in het openen van de onderhandelingen negatieve gevolgen kunnen hebben voor de hervormingsprocessen in het land en de geloofwaardigheid van de EU in de regio;

C.

overwegende dat de Raad de overgang naar het volgende stadium van het toetredingsproces heeft tegengehouden vanwege de onopgeloste naamskwestie met Griekenland; overwegende dat de toetredingsonderhandelingen met de Europese Unie niet gehinderd mogen worden door bilaterale kwesties; overwegende dat de gebrekkige voortgang van het EU-integratieproces ertoe kan leiden dat de kosten voor regionale stabiliteit hoger uitvallen, de geloofwaardigheid van de EU wordt aangetast en de democratische normen van het land in verval raken;

D.

overwegende dat door dit verdere uitstel de frustratie over de impasse in het EU-integratieproces in de Macedonische publieke opinie verder toeneemt, en de binnenlandse problemen en interne spanningen kunnen verergeren;

E.

overwegende dat elke (potentiële) kandidaat-lidstaat wordt beoordeeld op zijn eigen verdiensten, en dat het tijdschema voor toetreding wordt bepaald door de snelheid en kwaliteit van de vereiste hervormingen;

F.

overwegende dat bilaterale kwesties op zo kort mogelijke termijn constructief moeten worden aangepakt en dat hierbij rekening moet worden gehouden met de beginselen en de waarden van de VN en de EU;

G.

overwegende dat het ontbreken van een constructieve en inclusieve dialoog tussen de regering en de oppositie evenals de boycot na de verkiezingen door de oppositie, de parlementaire werkzaamheden hebben gecompliceerd; overwegende dat zowel de regering als de oppositie verantwoordelijk is voor de waarborging van duurzame politieke samenwerking, die van essentieel belang is voor de democratische ontwikkeling van het land en voor de uitvoering van de Europese agenda; overwegende dat er tijdens de verkiezingen sprake was van tendentieuze berichtgeving door de media en een gebrekkige scheiding tussen staats- en partijactiviteiten;

H.

overwegende dat tijdens de twaalfde bijeenkomst van de Gemengde Parlementaire Commissie geen gezamenlijke aanbeveling is aangenomen; overwegende dat een volledig functionerende Gemengde Parlementaire Commissie van wezenlijk belang is om het parlementair toezicht op het toetredingsproces te kunnen waarborgen;

I.

overwegende dat de rechtsstaat, de vrijheid van de media, regionale samenwerking en goede betrekkingen met de buurlanden wezenlijke onderdelen zijn van het EU-uitbreidingsproces;

J.

overwegende dat corruptie en de georganiseerde misdaad nog steeds een groot probleem vormen; overwegende dat de vrijheid van meningsuiting en de onafhankelijkheid van de media nog altijd onder druk staan;

1.

herhaalt voor de negende opeenvolgende keer zijn verzoek aan de Raad om onverwijld een datum vast te stellen voor de opening van de toetredingsonderhandelingen, om geen vaart te verliezen, en bij wijze van stimulans voor de acquisgerelateerde hervormingen en ter versterking van het democratiseringsproces; herhaalt zijn standpunt dat de naamskwestie (een bilaterale aangelegenheid) geen hindernis mag vormen voor de opening van de toetredingsonderhandelingen, maar wel moet zijn opgelost voordat het toetredingsproces wordt afgerond; onderschrijft de opmerking van de Commissie dat het uitblijven van een compromis na bijna twee decennia van bemiddelingsgesprekken rechtstreekse en nadelige gevolgen heeft voor de Europese aspiraties van het land en zijn bevolking; verzoekt beide regeringen om concrete stappen te zetten voor het vinden van een voor beide partijen aanvaardbare oplossing; wijst nog eens op het belang en de noodzaak van een constructieve aanpak van problemen met buurlanden in deze bilaterale kwesties;

2.

herinnert zich dat de lidstaten hadden toegezegd zich in 2015 opnieuw over de kwestie te buigen met het oog op het openen van de toetredingsonderhandelingen; meent dat het openen van de onderhandelingen met de EU enkel een positieve uitwerking kan hebben op de beslechting van bilaterale geschillen, en zal leiden tot verdere zeer noodzakelijke hervormingen, met name op het gebied van de rechtsstaat, de onafhankelijkheid van de rechterlijke macht en corruptiebestrijding; benadrukt dat het voortdurend uitstellen van de opening van de onderhandelingen almaar stijgende en onvoorziene schade met zich meebrengt, zowel voor het land als voor de regionale stabiliteit; benadrukt dat een verder behoud van de status quo schadelijk is voor de geloofwaardigheid en doeltreffendheid van het EU-uitbreidingsbeleid en voor de positie van de EU in de regio;

3.

herhaalt zijn standpunt dat bilaterale kwesties niet mogen worden gebruikt om het toetredingsproces te dwarsbomen; is van mening dat deze de officiële opening van toetredingsonderhandelingen niet in de weg mogen staan, maar dat ze zo vroeg mogelijk in het toetredingsproces moeten worden aangepakt; is zich bewust van de gebrekkige naleving door een van de partijen van de uitspraak van het Internationaal Gerechtshof van 5 december 2011 over de toepassing van het interim-akkoord; verzoekt Griekenland zijn in het kader van de agenda van Thessaloniki uit 2003 gedane toezegging opnieuw te bevestigen, en een positief klimaat te scheppen voor het beslechten van bilaterale verschillen in de geest van Europese waarden en beginselen; roept op tot verdere vorderingen, waaronder in contacten op hoog niveau tussen de regeringen en in de bilaterale betrekkingen met Bulgarije met het oog op een overeenkomst over goede nabuurschapsbetrekkingen waarin gemeenschappelijke kwesties zouden worden behandeld; herhaalt zijn bezorgdheid over het gebruik van historische argumenten in het huidige debat met buurlanden, en moedigt alle inspanningen aan voor gezamenlijke vieringen van historische gebeurtenissen met naburige EU-lidstaten; is van mening dat dit zou kunnen bijdragen tot een beter begrip van de geschiedenis en tot goede betrekkingen met de buurlanden;

4.

roept op tot meer actief engagement van de EU in de naamskwestie, en steunt een proactieve aanpak van de politieke leiders van de EU; verzoekt de nieuwe vicevoorzitter/hoge vertegenwoordiger (VV/HV) nieuwe initiatieven te ontwikkelen om de huidige impasse te doorbreken, en in samenwerking met de speciale vertegenwoordiger van de VN tot een wederzijds aanvaardbare oplossing te komen; verzoekt de Raad in de eerste helft van 2015 een diepgaand debat te voeren over het vooruitzicht van Macedonië op EU-toetreding; benadrukt dat alle kandidaat-lidstaten en potentiële kandidaat-lidstaten tijdens het integratieproces op grond van hun eigen verdiensten moeten worden behandeld; is van mening dat de voortzetting van de toetredingsdialoog op hoog niveau met de Commissie het hervormingsproces ten goede zou komen;

5.

roept alle NAVO-leden, en in het bijzonder alle EU-lidstaten die lid zijn van de NAVO, op om actieve steun te verlenen aan de toetreding van het land tot de NAVO, met het oog op meer veiligheid en politieke stabiliteit in Zuidoost-Europa;

6.

moedigt grensoverschrijdende samenwerking aan op het gebied van geschiedenis, cultuur en onderwijs en de bevordering van Europese waarden, waarmee op democratische veranderingen gerichte inspanningen worden ondersteund; roept in dit verband, in de geest van goede betrekkingen met de buurlanden, de naburige EU-lidstaten op steun te bieden aan de bereidheid om democratische veranderingen door te voeren, wat neerkomt op steun voor het openen van het onderhandelingsproces;

7.

moedigt het land aan om met zijn buurlanden gemeenschappelijke deskundigencommissies met betrekking tot geschiedenis en onderwijs op te richten, met als doel bij te dragen tot een objectieve interpretatie van de geschiedenis, nauwere academische samenwerking, en de bevordering van een positieve houding van jongeren ten aanzien van hun buren;

8.

dringt er krachtig bij de autoriteiten en het maatschappelijk middenveld op aan passende maatregelen voor historische verzoening te treffen, teneinde de scheidslijnen tussen en binnen verschillende etnische en nationale groeperingen, met inbegrip van burgers met een Bulgaarse nationaliteit, weg te nemen;

9.

neemt nota van het voorgestelde pakket met wijzigingen van de grondwet; is van mening dat sommige voorstellen, waaronder de bepalingen betreffende de definitie van het huwelijk en de invoering van de internationale financiële zones, nog kunnen worden verbeterd in overeenstemming met de aanbevelingen van de Commissie van Venetië; herinnert voorts aan de noodzaak om het Europees Verdrag tot bescherming van de rechten van de mens te eerbiedigen en om rekening te houden met het EU-acquis; onderstreept het belang van een zorgvuldige voorbereiding van de uitvoeringswetgeving voor alle grondwetswijzigingen; benadrukt dat het proces van langdurige grondwetswijziging brede politieke steun vereist, evenals een constructieve dialoog en samenwerking tussen alle politieke groeperingen; onderstreept de noodzaak van een inclusief publiek debat, zorgvuldige raadpleging en consensus met de oppositie, maatschappelijke organisaties en relevante belanghebbenden;

10.

maakt zich zorgen over het verdeelde binnenlandse klimaat; dringt er bij de regering op aan dat zij de rol van het parlement eerbiedigt door voldoende tijd en ruimte te bieden voor raadplegingen, onder andere over grondwetswijzigingen, met het oog op volledig, onafhankelijk parlementair toezicht; verzoekt de regering en alle politieke partijen te werken aan een verbetering van de betrekkingen teneinde de politieke stabiliteit te handhaven, duurzame constructieve politieke samenwerking te waarborgen en de uitvoering van de Europese agenda te versnellen; herinnert eraan dat compromissen van wezenlijk belang zijn voor een goed functionerende democratie; onderstreept de noodzaak om de alomvattende benadering en transparantie van het toetredingsproces te versterken; benadrukt dat de boycot na de verkiezingen een probleem vormt dat moet worden opgelost in een geest van gedeelde verantwoordelijkheid tussen de regering en de oppositie ten aanzien van een goede werking van het parlement; verzoekt de VV/HV met alle partijen samen te werken teneinde de politieke dialoog te vergemakkelijken;

11.

is ernstig bezorgd over de verslechtering van de betrekkingen tussen de regering en de oppositie, in het bijzonder in verband met de kort geleden gedane aankondiging van de aanklacht van de premier tegen de oppositieleider, en met de wederzijdse beschuldigingen van strafrechtelijke vergrijpen; veroordeelt iedere vorm van onwettig toezicht, en wenst dat alle beschuldigen openbaar worden gemaakt en dat hierover vrijelijk verslag wordt uitgebracht; verzoekt om een onafhankelijk onderzoek naar alle beschuldigingen en het uitgevoerde toezicht, op grond van de volledige eerbiediging van de beginselen van transparantie, onpartijdigheid en het vermoeden van onschuld; herinnert aan het belang van de eerbiediging van het grondbeginsel van vrijheid van meningsuiting; roept alle politieke spelers ertoe op om deel te nemen aan een constructieve dialoog om de nadruk te houden op de strategische prioriteiten van het land en zijn burgers;

12.

betreurt het ontbreken van de oppositie bij de regelmatige werkzaamheden van de Gemengde Parlementaire Commissie; is van mening dat het wezenlijk belang is het goede functioneren van de Gemengde Parlementaire Commissie te waarborgen door ervoor te zorgen dat alle parlementaire partijen vertegenwoordigd zijn bij haar werkzaamheden;

13.

is verontrust over het feit dat de interetnische samenleving kwetsbaar blijft en een uitdaging vormt voor het land; is verontrust over de stijgende interetnische spanningen waaruit het gebrek aan vertrouwen tussen de gemeenschappen blijkt; veroordeelt met klem het gebruik van etnocentrisch en tweedracht zaaiend taalgebruik, vooral tijdens verkiezingscampagnes; benadrukt dat de opening van de toetredingsonderhandelingen met de EU het land kan helpen deze uitdaging beter het hoofd te bieden door de interetnische cohesie rond dat gemeenschappelijk doel te versterken; veroordeelt alle vormen van extreem nationalisme en etnocentrisme die leiden tot een diepere maatschappelijke kloof; roept alle politieke partijen en maatschappelijke organisaties op om een inclusieve en tolerante multi-etnische en multireligieuze samenleving actief te bevorderen en de grondrechten van personen van welke etnische minderheid dan ook te beschermen; herinnert eraan dat onderwijs een cruciale rol speelt bij het creëren van tolerantie en respect tussen verschillende mensen; roept de Commissie op om de projecten en programma's gericht op het versterken van de interetnische dialoog en het wederzijds begrip, een extra impuls te geven;

14.

is verheugd over het feit dat de EU-agenda de strategische prioriteit van het land blijft; moedigt het land aan hervormingen verder te consolideren, en beleid en praktijken die nog steeds belemmeringen kunnen vormen voor zijn Europese toekomst te wijzigen, en vooruitgang te boeken bij de tenuitvoerlegging van EU-gerelateerde hervormingsprioriteiten, onder andere in het kader van de toetredingsdialoog op hoog niveau;

15.

merkt op dat de OVSE en het ODIHR van oordeel waren dat de presidents- en vervroegde parlementsverkiezingen van april 2014 efficiënt zijn verlopen; deelt echter de bezorgdheid over de gebrekkige scheiding tussen staats- en partijactiviteiten, hetgeen in strijd is met de internationale verplichtingen voor democratische verkiezingen, evenals over tendentieuze berichtgeving door de media en beschuldigingen dat kiezers zijn geïntimideerd; staat positief tegenover de verkiezingshervormingen, maar dringt er bij de autoriteiten op aan dat zij onderzoek doen naar de vermeende onregelmatigheden voor en tijdens de verkiezingen; verzoekt de regering tijdig werk te maken van de aanbevelingen van het ODIHR om het verkiezingsproces, met inbegrip van het beheer en de nauwkeurigheid van de kiezersregisters, te verbeteren; herhaalt eveneens in dit verband de noodzaak om kiezersregisters op te stellen overeenkomstig de internationale normen;

16.

spoort de regering aan zich te buigen over de tekortkomingen bij de tenuitvoerlegging van IPA-steun, zoals de systemische problemen van het controlesysteem, de gebrekkige intra- en interinstitutionele coördinatie, de achterstand op het vlak van aanbestedingen, en de lage absorptiegraad en het beperkte vermogen van instellingen; pleit voor een betere koppeling tussen EU-steun en nationale hervormingsstrategieën en voor het gebruik van IPA-middelen als hefboom voor een veel grotere decentralisatie van de begroting in het land; verzoekt om maatregelen om verder verlies van steun te voorkomen en de uitvoering van het programma te versnellen om de effecten van EU-steun te vergroten;

17.

juicht de goedkeuring van het nieuwe wettelijke kader voor het ambtenarenapparaat en werkgelegenheid bij de overheid in februari 2014 toe, en beschouwt dit als een stap voorwaarts ten aanzien van een uniform, transparant en verantwoordingsplichtig openbaar bestuur; maakt zich er zorgen over dat het openbaar bestuur, ondanks de voortgang op wetgevingsgebied, versnipperd, gepolitiseerd en onder politieke invloed blijft; moedigt het ter sterkste aan om zijn beroepsmatigheid en onafhankelijkheid op alle niveau te versterken; moedigt inspanningen aan om de wet ten uitvoer te leggen met inachtneming van de beginselen van transparantie, verdienste en evenredige vertegenwoordiging; verzoekt de regering een hervormingsprogramma voor het beheer van de overheidsfinanciën aan te nemen;

18.

roept op tot de volledige tenuitvoerlegging van de kaderovereenkomst van Ohrid; dringt erop aan dat de herziening van de tenuitvoerlegging ervan moet resulteren in beleidsaanbevelingen; beveelt ten sterkste aan de kaderovereenkomst van Ohrid te beschouwen als een essentieel onderdeel van de rechtsstaat, betrekkingen tussen gemeenschappen en aanhoudende decentralisatie; pleit ten zeerste voor de ontwikkeling van lokaal bestuur en de bevordering van vertrouwenswekkende maatregelen op politiek niveau voor de lange termijn, zoals het houden van openbare debatten om de voordelen van deze kaderovereenkomst uit te leggen; verzoekt de regering en de bevoegde lokale overheden de uitvoering van de strategie voor geïntegreerd onderwijs voort te zetten en hiervoor meer financiering beschikbaar te stellen; acht het van groot belang dat maatschappelijke organisaties bij dit proces worden betrokken; beveelt een meer proactieve aanpak aan teneinde toe te zien op de etnische, culturele en taalkundige identiteit van alle gemeenschappen;

19.

is ingenomen met het hoge niveau van aanpassing van de wetgeving aan het wetgevend acquis en de toenemende doeltreffendheid en beroepsmatigheid van de rechtbanken ten gevolge van brede justitiële hervormingen; maakt zich echter zorgen over ongepaste politieke invloed op bepaalde gerechtelijke procedures, en benadrukt dat de rechterlijke macht gevrijwaard moet blijven van elke vorm van externe druk van de parlementaire en uitvoerende macht; onderstreept dat moet worden toegezien op een juiste toepassing van justitiële normen, overeenkomstig Europese maatstaven en optimale werkmethoden; dringt aan op de harmonisering van de jurisprudentie, teneinde de rechtspraak voorspelbaar te maken en het vertrouwen van het publiek te waarborgen; dringt aan op een betere kwaliteit van justitie, intensiever gebruik van buitengerechtelijke redresvoorzieningen en alternatieve geschillenbeslechting, betere strategische planning, betere toegang tot de rechter voor kwetsbare leden van de samenleving en meer betrokkenheid van vakkundige en maatschappelijke organisaties bij het toezicht op de justitiële onafhankelijkheid;

20.

neemt kennis van de positieve ontwikkelingen bij de tenuitvoerlegging van de anticorruptieprogramma's 2011-2015, en van de versterking van het persoonlijke en institutionele integriteitssysteem en de interinstitutionele en internationale samenwerking; merkt op dat er nog aanzienlijke kwesties moeten worden opgelost op het vlak van de tenuitvoerlegging van witwaswetgeving, waaronder grensoverschrijdende kwesties, de uitvoering van nationale risicobeoordeling en de verbetering van de operationele efficiëntie; herhaalt dat een onafhankelijke en volledig functionerende staatscommissie ter voorkoming van corruptie als staatsinstelling het voortouw moet nemen bij de aanpak van dit probleem; roept de bevoegde autoriteiten op om, teneinde het werk van die commissie te verbeteren, de interconnectie tussen de IT-systemen van rechtbanken en het openbaar ministerie te verbeteren en een centraal register van overheidsambtenaren tot stand te brengen;

21.

dringt aan op een doeltreffender uitvoering van anticorruptiemaatregelen en -wetgeving, met name in de politiek, het openbaar bestuur, bij openbare aanbestedingen en wetshandhaving, en pleit voor een verhoging van de administratieve capaciteit; roept het land op om een prestatiebalans met betrekking tot veroordelingen in corruptiezaken, onder andere op hoog niveau, op te stellen; vraagt onafhankelijke maatschappelijke organisaties en de media om corruptie aan het licht te brengen en te pleiten voor onafhankelijke en onpartijdige onderzoeken en gerechtelijke procedures; dringt er bij het openbaar ministerie op aan om een adequaat en tijdig onderzoek naar vorderingen op dit gebied mogelijk te maken;

22.

stelt met voldoening vast dat er een wettelijk en institutioneel kader bestaat met betrekking tot de bestrijding van georganiseerde misdaad; prijst de actieve regionale en internationale samenwerking van het land, onder meer via Eurojust en Europol; is ingenomen met een aantal succesvol uitgevoerde politiële acties tegen georganiseerde groepen, waaronder met name het afsnijden van internationale routes voor drugshandel en de smokkel van migranten;

23.

veroordeelt alle vormen van politiek en/of religieus extremisme en meent dat er behoefte is aan grensoverschrijdende samenwerking met andere landen van de Westelijke Balkan en EU-lidstaten; staat positief tegenover de wijzigingen in het wetboek van strafrecht waarbij zowel de strafbare feiten als de sancties voor personen die zich schuldig maken aan politiek en/of religieus extremisme, duidelijker worden gedefinieerd; herhaalt met klem de noodzaak van een gemeenschappelijke proactieve strategie voor buitenlands, veiligheids- en defensiebeleid, gelet op de huidige internationale terroristische dreiging; herinnert eraan dat overheidsbeleid alle vormen van extremisme moet bestrijden en dat stigmatisering van welke religieuze groepering dan ook in dit verband zorgvuldig moet worden vermeden;

24.

betreurt het gebrek aan samenwerking met maatschappelijke organisaties en publieke belanghebbenden op het gebied van wetgeving; wijst erop dat deze samenwerking moet berusten op de oprechte wil van de regering om verschillende belanghebbenden te raadplegen zowel op het gebied van wetgeving als op het gebied van beleidsvorming; benadrukt de cruciale rol die maatschappelijke organisaties kunnen spelen bij het bewuster maken van het publiek van het toetredingsproces, bij het transparanter en inclusiever maken ervan en bij het verbeteren van de verantwoordingsplicht in dit proces; spoort de regering aan om ook de ontwikkeling van het maatschappelijk middenveld in plattelandsgebieden te ondersteunen; verzoekt de regering een grondig debat met universiteiten, academici en studenten over de hervorming van het hoger onderwijs, in gang te zetten;

25.

spoort de autoriteiten aan om de relevante archieven van de Joegoslavische geheime dienst uit Servië terug te halen; is van mening dat een transparante afhandeling van het totalitaire verleden, met inbegrip van het openstellen van de archieven van de geheime diensten, een stap voorwaarts is op weg naar verdere democratisering, verantwoordingsplicht en institutionele kracht;

26.

is zeer verontrust over het feit dat de onafhankelijkheid van de media continu en in aanzienlijke mate wordt ondermijnd door politieke en financiële druk; betreurt de voortdurende vermindering van de vrijheid van meningsuiting, waardoor het land het laagste niveau van persvrijheid in de regio heeft; betreurt in dit verband dat het land op de index van Reporters without Borders is gezakt van de 34e plaats in 2009 naar de 117e plaats in 2015; neemt met groeiende bezorgdheid kennis van staatscontrole over de media, waaronder aanhoudende afhankelijkheid van de overheidsbegroting, vaak voorkomende zelfcensuur en lage ethische en beroepsnormen; neemt met bezorgdheid kennis van het gebruik van smaad als hulpmiddel binnen de politiek en de media; betreurt dat de wet over audiovisuele diensten zonder een behoorlijke raadpleging van belanghebbenden op mediagebied door middel van een versnelde procedure is gewijzigd, hoewel er al wel enkele stappen zijn gezet om de dialoog tussen de regering en mediagemeenschap te herstellen;

27.

spoort de regering ertoe aan een beleid te voeren dat het pluralisme in de media en de diversiteit van opinies bevordert, en de onafhankelijkheid van de publieke omroep en de regulator van de media te waarborgen; stelt met verontrusting vast dat de publieke omroep een significant vertekend beeld in het voordeel van de regeringspartijen heeft weergegeven, zowel tijdens de verkiezingscampagnes (zoals vermeld in de OVSE/ODIHR-verslagen) als in omstandigheden buiten de campagne om (zoals vermeld in het voortgangsverslag van de Commissie); is ingenomen met het feit dat de regering gegevens over overheidsadvertenties voor het publiek toegankelijk heeft gemaakt; verzoekt de regering echter voor meer transparantie te zorgen wat betreft de geldende criteria voor de toewijzing van middelen; beveelt de Commissie ten zeerste aan zich actiever op te stellen bij het volgen van en adviseren over beleidsontwikkelingen en bij het bevorderen van de dialoog tussen alle belanghebbenden in de media;

28.

herinnert de regering en de politieke partijen eraan dat zij verantwoordelijk zijn voor het tot stand brengen van een cultuur van integratie en tolerantie; dringt erop aan dat de antidiscriminatiewetgeving — die geen verbod op discriminatie op grond van seksuele geaardheid inhoudt — in overeenstemming wordt gebracht met het acquis; veroordeelt alle vormen van geweld tegen de gemeenschap van lesbiennes, homoseksuelen, biseksuelen, transgenders en interseksuelen, en wenst dat diegenen die hiervoor verantwoordelijk zijn, met inbegrip van de verantwoordelijken voor de gewelddadige aanvallen op het hulpcentrum voor lesbiennes, homoseksuelen, biseksuelen, transgenders en interseksuelen in Skopje, voor het gerecht worden gebracht; onderstreept de noodzaak om de vooroordelen en discriminatie tegen de Roma te bestrijden en om verdere maatregelen te nemen ter verbetering van hun situatie, met name op het gebied van huisvesting, gezondheid, onderwijs en werkgelegenheid; verzoekt de autoriteiten ervoor te zorgen dat op alle beleidsterreinen aandacht aan de genderproblematiek wordt besteedt teneinde gelijkheid van mannen en vrouwen te waarborgen; uit opnieuw zijn zorgen over het voortbestaan van genderstereotypen in de maatschappij en over huiselijk geweld; spoort de overheid ertoe aan de structurele genderkloof en loonverschillen tussen mannen en vrouwen op economisch, politiek en sociaal gebied, aan te pakken; dringt er bij de Commissie op aan haar eigen verplichting na te komen en het hoofdstuk werkgelegenheid en sociaal beleid binnen het toetredingsproces tot prioriteit uit te roepen, door in dit verband in de toetredingsdialoog op hoog niveau met het land een initiatief te starten;

29.

blijft bezorgd over de hoge percentages van kinderarmoede en het gebrek aan capaciteit van de instellingen die verantwoordelijk zijn voor de tenuitvoerlegging van beleid en strategische acties op dit gebied; dringt er bij de regering op aan om haar inspanningen voor de tenuitvoerlegging van de herziene nationale strategie inzake armoede en sociale uitsluiting, te vergroten; dringt erop aan dat er meer aandacht wordt besteed aan het waarborgen van eerlijke en effectieve toegang tot de rechter voor alle kinderen; onderstreept dat het noodzakelijk is dat de regering extra inspanningen levert om kinderen met een handicap en kinderen van de Roma-gemeenschap te ondersteunen; dringt aan op verdere inspanningen ter verbetering van de gezondheid en voeding van kinderen, waarbij speciale aandacht moet uitgaan naar Roma-kinderen;

30.

juicht toe dat het land in de regio koploper blijft wat betreft het gemak van het zakendoen, en is verheugd over zijn stijging in de mondiale ranking van de Wereldbank van de 31e plek in 2013 naar de 30e plek in 2014; merkt echter op dat de moeizame handhaving van contracten en de veelvuldige juridische wijzigingen zonder adequate raadplegingen een ernstige bedreiging vormen voor het ondernemingsklimaat; onderstreept tegelijkertijd dat het van groot belang is om vooruitgang te boeken met betrekking tot de arbeidswet en de sociale dialoog te versterken; onderstreept dat het ondernemingsklimaat verder moet worden verbeterd door kmo's te ondersteunen, regionale verschillen te verkleinen en banden te creëren tussen O&O-instellingen en de bedrijfs- en werkgelegenheidssector;

31.

is verheugd over het feit dat de instroom van buitenlandse directe investeringen stabiel is gebleven en heeft gezorgd voor een grotere exportdiversificatie; stelt vast dat 80 % van de totale voorraad van buitenlandse directe investeringen afkomstig is van bedrijven uit de EU, en dat handelsstromen in goederen en diensten met de EU verder zijn gegroeid; onderstreept hoe belangrijk het is om buitenlandse investeringen aan te trekken, en is van mening dat de vertraging in het EU-toetredingsproces een verdergaande economische integratie in de weg kan staan; erkent de noodzaak om overheidsinkomsten te verhogen en banen te creëren in sectoren met een hoge productiviteit, aangezien de algehele structuur van de economie gericht blijft op activiteiten met een lage productiviteit; benadrukt dat alle bepalingen met betrekking tot de internationale financiële zones moeten voldoen aan het acquis en de internationale voorschriften;

32.

is ingenomen met de verlaging van het totale werkloosheidspercentage van 29,9 % in het eerste kwartaal van 2013 naar 27,9 % in het derde kwartaal van 2014; verzoekt de regering zich opnieuw in te spannen om de structurele en langetermijnwerkloosheid verder te verlagen, met name onder jongeren (meer dan 50 %) en kwetsbare groepen, zoals de Roma; roept op tot de aanneming van hervormingen om de participatie op de arbeidsmarkt en de arbeidsbeidsmobiliteit te verhogen, en om de omvangrijke informele sector die een belemmering blijft vormen voor de concurrentie, te verkleinen; maakt zich er zorgen over dat het onderwijs- en opleidingsniveau van de beroepsbevolking grotendeels niet strookt met de reële economische behoeften, en dat een groot aantal jonge geschoolde werknemers derhalve wordt gedwongen te emigreren vanwege de beperkte kans op het vinden van een passende baan in eigen land; spreekt zijn bezorgdheid uit over recente wetswijzigingen waarin het stakingsrecht wordt gewraakt, en dringt er bij de autoriteiten op aan de wetgeving volgens de IAO-normen te herzien;

33.

neemt kennis van maatregelen ter vermindering van de werkloosheid onder vrouwen, maar roept op tot verdere inspanningen door de regering, aangezien de werkloosheid onder vrouwen nog steeds beduidend hoger is dan het gemiddelde voor EU-lidstaten;

34.

wijst erop dat er op milieugebied belangrijke inspanningen moeten worden gedaan, in samenwerking met maatschappelijke organisaties en relevante belanghebbenden, in het bijzonder op het gebied van lucht- en waterkwaliteit, natuurbescherming en afvalbeheer; is bezorgd over de lucht- en waterverontreiniging; is bezorgd over de concentratie van schadelijke deeltjes, die vele malen hoger is dan de toegestane limiet, in het bijzonder in Skopje, Tetovo, Bitola, Kičevo en Kavadarci; verzoekt de bevoegde autoriteiten hun onderlinge samenwerking op te schroeven om de desbetreffende wetgeving ten uitvoer te leggen, de bestuurlijke capaciteit te vergroten en toereikende middelen beschikbaar te stellen voor investeringen in infrastructuur, zoals afvalwaterzuiveringsinstallaties;

35.

betreurt dat de energiedoelstellingen voor 2013 niet zijn behaald, met name met betrekking tot energie-efficiëntie en het gebruik van hernieuwbare energiebronnen; roept in dit verband op tot de goedkeuring van de relevante actieplannen en de aanpassing aan het klimaatbeleid van de EU;