27.12.2006   

NL

Publicatieblad van de Europese Unie

C 319/1

(1)

De doelstellingen van het gemeenschappelijk landbouwbeleid zijn vastgesteld in artikel 33 van het Verdrag. Bij de nadere uitwerking van het gemeenschappelijk landbouwbeleid en de bepaling van de maatregelen ter uitvoering ervan moet rekening worden gehouden met de specifieke kenmerken van landbouwactiviteiten als gevolg van de bijzondere structuur van de landbouw en van structurele en natuurlijke verschillen tussen landbouwgebieden, met de noodzaak de vereiste aanpassingen geleidelijk door te voeren en met het feit dat de landbouw nauw met de economie als geheel is verbonden. Staatssteun kan bijgevolg alleen gerechtvaardigd zijn, wanneer bij de toekenning ervan recht wordt gedaan aan de doelstellingen van dat beleid.

(2)

In Verordening (EG) nr. 1782/2003 van de Raad van 29 september 2003 tot vaststelling van gemeenschappelijke voorschriften voor regelingen inzake rechtstreekse steunverlening in het kader van het gemeenschappelijk landbouwbeleid en tot vaststelling van bepaalde steunregelingen voor landbouwers (1) is de wijze waarop landbouwers communautaire steun wordt verleend, ingrijpend gewijzigd. Bij Verordening (EG) nr. 1698/2005 van de Raad van 20 september 2005 inzake steun voor plattelandsontwikkeling uit het Europees Landbouwfonds voor Plattelandsontwikkeling (ELFPO) (2) is het kader voor het beleid inzake plattelandsontwikkeling voor de periode 2007-2013 vastgesteld en is de rol van plattelandsontwikkeling als tweede pijler van het gemeenschappelijk landbouwbeleid (GLB) bevestigd. De artikelen 88 en 89 van Verordening (EG) nr. 1698/2005 bevatten specifieke bepalingen over staatssteun. In artikel 5 is bepaald dat steun voor maatregelen inzake plattelandsontwikkeling in overeenstemming moet zijn met het Verdrag en met alle krachtens het Verdrag vastgestelde besluiten.

(3)

Omdat het feit dat de steun gedeeltelijk door de Gemeenschap dan wel door een lidstaat alleen wordt gefinancierd, niets verandert aan de economische gevolgen van die steun, is de Commissie van mening dat haar beleid inzake staatssteuncontrole in beginsel consistent en coherent moet zijn met de ondersteuning die in het kader van het eigen gemeenschappelijk landbouw- en plattelandsontwikkelingbeleid wordt verleend.

(4)

Bij brief van 30 mei 2005 zijn de lidstaten verzocht voorstellen ter vereenvoudiging van de regels inzake staatssteun in de landbouwsector in te dienen. De werkgroep „Mededingingsvoorwaarden in de landbouw” is in haar vergaderingen van 22 en 23 juni 2006 en 25 oktober 2006 over deze richtsnoeren geraadpleegd.

(5)

Deze richtsnoeren gelden voor alle staatssteun die wordt verleend voor activiteiten op het gebied van de productie, verwerking en afzet van onder bijlage I bij het Verdrag vallende landbouwproducten. Zij gelden voor alle steunmaatregelen, in welke vorm ook, met inbegrip van uit parafiscale heffingen gefinancierde steunmaatregelen, die voldoen aan de definitie van staatssteun in artikel 87, lid 1, van het Verdrag. Deze richtsnoeren zijn niet van toepassing op staatssteun in de visserij- en aquacultuursector (3). Hoofdstuk VII bevat regels inzake steun in de bosbouwsector, onder meer voor de bebossing van landbouwgrond.

(6)

Voor de toepassing van deze richtsnoeren wordt onder „landbouwproducten” verstaan de in bijlage I bij het Verdrag opgenomen producten, de producten van de GN-codes 4502, 4503 en 4504 (kurkproducten) en producten die bedoeld zijn om melk en zuivelproducten te imiteren of te vervangen (4), met uitzondering van de producten die vallen onder Verordening (EG) nr. 104/2000 van de Raad van 17 december 1999 houdende een gemeenschappelijke ordening der markten in de sector visserijproducten en producten van de aquacultuur (5).

(7)

Voor de toepassing van deze richtsnoeren wordt onder „de verwerking van een landbouwproduct” verstaan welke bewerking ook van een landbouwproduct die een product oplevert dat ook een landbouwproduct is, met uitzondering van activiteiten op het landbouwbedrijf die nodig zijn om een dierlijk of plantaardig product gereed te maken voor de eerste verkoop. De verwerking van onder bijlage I bij het Verdrag vallende landbouwproducten tot niet onder bijlage I vallende producten valt dus buiten de werkingssfeer van deze richtsnoeren.

(8)

Voor de toepassing van deze richtsnoeren wordt onder „de afzet van een landbouwproduct” verstaan het in voorraad hebben of uitstallen met het oog op verkoop, te koop aanbieden, leveren of op enige andere wijze verhandelen, met uitzondering van de eerste verkoop door een primaire producent aan wederverkopers of verwerkers en welke activiteit ook waarbij een product wordt gereedgemaakt voor een dergelijke eerste verkoop; de verkoop door een primaire producent aan eindverbruikers wordt als afzet beschouwd indien die verkoop plaatsvindt in daarvoor bestemde afzonderlijke lokalen. Steun voor reclame voor landbouwproducten valt onder de werkingssfeer van deze richtsnoeren, terwijl voor steun voor reclame voor niet onder bijlage I vallende producten de horizontale regels inzake overheidssteun gelden (6).

(9)

Voor de toepassing van deze richtsnoeren wordt onder „kleine en middelgrote ondernemingen (kmo's)” verstaan kleine en middelgrote ondernemingen zoals gedefinieerd in bijlage I bij Verordening (EG) nr. 70/2001 van de Commissie betreffende de toepassing van de artikelen 87 en 88 van het Verdrag op staatssteun voor kleine en middelgrote ondernemingen (7).

(10)

In artikel 36 van het Verdrag tot oprichting van de Europese Gemeenschap is bepaald dat de Verdragsregels betreffende mededinging slechts in zoverre op de voortbrenging van en de handel in landbouwproducten van toepassing zijn als door de Raad wordt bepaald. Anders dan in andere sectoren het geval is, vloeit in de landbouwsector de bevoegdheid van de Commissie om controle en toezicht op staatssteun uit te oefenen dus niet rechtstreeks voort uit het Verdrag, maar uit wetgeving die de Raad op grond van artikel 37 van het Verdrag heeft vastgesteld, en wordt deze bevoegdheid in de landbouwsector bijgevolg uitgeoefend binnen de grenzen van door de Raad gestelde beperkingen. In de praktijk is echter in alle verordeningen tot vaststelling van een gemeenschappelijke marktordening bepaald dat de in de artikelen 87, 88 en 89 van het Verdrag opgenomen regels inzake staatssteun voor de betrokken producten van toepassing zijn. Bovendien is in artikel 88 van Verordening (EG) nr. 1698/2005 uitdrukkelijk bepaald dat de artikelen 87, 88 en 89 van het Verdrag van toepassing zijn op steun die door de lidstaten wordt verleend ter ondersteuning van plattelandsontwikkeling. Dit betekent dat, behoudens specifieke beperkingen of afwijkingen die eventueel bij de betrokken verordeningen zijn vastgesteld, de Verdragsbepalingen volledig gelden voor de in de landbouwsector toegekende staatssteun, met uitzondering van de steun die specifiek is bedoeld voor het beperkte aantal producten die niet onder een gemeenschappelijke marktordening vallen (zie punt 21).

(11)

Hoewel de artikelen 87, 88 en 89 van het Verdrag ten volle van toepassing zijn op de sectoren die onder een gemeenschappelijke marktordening vallen, blijft de toepassing ervan ondergeschikt aan de bepalingen van de betrokken verordeningen. Met andere woorden, een beroep door een lidstaat op de artikelen 87, 88 en 89 kan geen voorrang hebben boven de verordening houdende ordening van de betrokken marktsector (8). Bijgevolg kan de Commissie in geen geval steun goedkeuren die onverenigbaar is met de bepalingen inzake een gemeenschappelijke marktordening of die een belemmering voor de goede werking van een gemeenschappelijke marktordening zou vormen.

(12)

De Commissie geeft geen toestemming voor steun aan met uitvoer verband houdende activiteiten, met name steun die rechtstreeks verband houdt met de uitgevoerde hoeveelheden en steun die afhankelijk wordt gesteld van het gebruik van nationaal geproduceerde goederen in plaats van ingevoerde goederen, noch geeft zij toestemming voor steun aan de oprichting en exploitatie van een distributienetwerk of andere lopende uitgaven in verband met uitvoeractiviteiten in andere lidstaten. Steun ter compensatie van de kosten voor deelname aan handelsbeurzen of voor studies of adviesdiensten die noodzakelijk zijn voor de introductie van een nieuw product of van een bestaand product op een nieuwe markt, is in de regel geen exportsteun.

(13)

Gezien de specifieke regels inzake de verlening van voedselhulp aan derde landen, geeft de Commissie normaliter geen toestemming voor staatssteun wanneer het gaat om transacties waarbij landbouwproducten in de Gemeenschap worden gekocht om als voedselhulp aan derde landen te worden verleend.

(14)

Deze richtsnoeren zijn van toepassing behoudens specifieke, in de Verdragen of in de communautaire wetgeving vastgestelde afwijkingen.

(15)

Om als verenigbaar met de gemeenschappelijke markt te kunnen worden beschouwd, moeten steunmaatregelen een stimulerend element bevatten of een tegenprestatie van de begunstigde vergen. Tenzij de communautaire wetgeving of deze richtsnoeren uitdrukkelijk in uitzonderingen voorzien, wordt eenzijdige staatssteun die louter bedoeld is om de financiële situatie van producenten te verbeteren maar op geen enkele wijze tot de ontwikkeling van de sector bijdraagt, en vooral steun die uitsluitend op grond van prijzen, hoeveelheden, productie-eenheden of eenheden van de productiemiddelen wordt toegekend, als exploitatiesteun beschouwd die onverenigbaar is met de gemeenschappelijke markt. Bovendien zal dit soort steun, met zijn typische kenmerken, waarschijnlijk een verstorend effect op de mechanismen van de gemeenschappelijke marktordeningen sorteren.

(16)

Om dezelfde reden bevat steun die achteraf wordt toegekend voor activiteiten die de begunstigde reeds heeft ondernomen, per definitie niet het vereiste stimulerende element en moet dergelijke steun worden beschouwd als exploitatiesteun die louter bedoeld is om de begunstigde van een financiële last te bevrijden. Om het stimulerende effect van de steun te maximaliseren en het aantonen ervan in het kader van een aanmelding te vergemakkelijken, moeten de door de lidstaten vastgestelde subsidiabiliteitsregels voorzien in de volgende stappen vóór de toekenning van de steun:

Steun uit hoofde van een steunregeling mag uitsluitend worden toegekend voor activiteiten die worden verricht of diensten die worden ontvangen nadat de steunregeling is ingesteld en door de Commissie als verenigbaar met het Verdrag is aangemerkt.

Indien de steunregeling een automatisch recht op het ontvangen van de steun schept waarvoor geen verdere administratieve handelingen van overheidswege nodig zijn, mag de steun zelf uitsluitend worden toegekend voor activiteiten die worden verricht of diensten die worden ontvangen nadat de steunregeling is ingesteld en door de Commissie als verenigbaar met het Verdrag is aangemerkt.

Indien de steunregeling vereist dat een aanvraag wordt ingediend bij de betrokken bevoegde autoriteit, mag de steun zelf uitsluitend worden toegekend voor activiteiten die worden verricht of diensten die worden ontvangen nadat aan de volgende voorwaarden is voldaan:

Individuele steun buiten elke steunregeling om mag uitsluitend worden toegekend voor activiteiten die worden verricht of diensten die worden ontvangen nadat is voldaan aan de voorwaarden in de bovenstaande punten b) en c).

Deze voorschriften zijn niet van toepassing op steunregelingen die compenserend van aard zijn.

(17)

Vanwege de gelijkenissen tussen bedrijven die landbouwproducten verwerken en afzetten, enerzijds, en bedrijven die niet-landbouwproducten verwerken en afzetten, bijvoorbeeld uit de levensmiddelensector, anderzijds, moeten de staatssteunregels die voor de eerste bedrijvencategorie gelden, worden geharmoniseerd met die voor de tweede bedrijvencategorie. Elke staatssteun, ongeacht het doel waarvoor hij wordt toegekend (bijv. investeringen, milieubescherming of technische ondersteuning), moet aan deze beleidslijn worden getoetst. De Commissie heeft in dit verband de verwerking en afzet van landbouwproducten reeds opgenomen in:

(18)

De afstemming van de regels op die voor de bedrijven die niet-landbouwproducten verwerken en afzetten, kan tot gevolg hebben dat grote ondernemingen niet meer in aanmerking komen voor bepaalde soorten steun, met name voor technische ondersteuning in de vorm van adviesdiensten. Steun voor grote ondernemingen wordt in dit verband beperkt tot de-minimissteun.

(19)

Tenzij in deze richtsnoeren andersluidende bepalingen zijn vastgesteld in de vorm van verwijzingen naar de landbouwsector (in tegenstelling tot verwijzingen naar óf de primaire productie (landbouwers), óf verwerking en afzet), wordt steun ten gunste van de verwerking en afzet van landbouwproducten slechts als verenigbaar met artikel 87, lid 2 of lid 3, van het Verdrag aangemerkt, indien die steun ook als verenigbaar zou worden aangemerkt als hij zou worden toegekend aan bedrijven voor de verwerking en afzet van niet-landbouwproducten die niet behoren tot specifieke sectoren zoals vervoer en visserij.

(20)

Omdat bij de beoordeling van steun voor probleemgebieden in de zin van artikel 36 van Verordening (EG) nr. 1698/2005 rekening moet worden gehouden met de zeer specifieke omstandigheden waaronder de primaire landbouwproductie plaatsvindt, gelden de richtsnoeren van de Commissie inzake regionale steunmaatregelen 2007-2013 (11) niet voor de primaire productie. De genoemde richtsnoeren zijn echter wel van toepassing op de verwerking en afzet van landbouwproducten in die gevallen waarin dat in de richtsnoeren is aangegeven.

(21)

Zoals hierboven reeds is opgemerkt, geldt voor sommige onder bijlage I bij het Verdrag vallende landbouwproducten nog geen gemeenschappelijke marktordening, onder meer voor andere aardappelen dan aardappelen voor de zetmeelproductie, paardenvlees, koffie, van alcohol afgeleide azijn en kurk. Wegens het ontbreken van een gemeenschappelijke marktordening blijft artikel 43 van Verordening (EG) nr. 1184/2006 van de Raad van 24 juli 2006 inzake de toepassing van bepaalde regels betreffende de mededinging op de voortbrenging van en de handel in landbouwproducten (12) gelden voor staatssteun die specifiek op deze producten is toegespitst. Volgens dat artikel 4 is op dit soort steun alleen artikel 88, lid 1 en lid 3, eerste zin, van toepassing. Daarom moeten de lidstaten de Commissie van elk voornemen tot invoering of wijziging van steunmaatregelen tijdig op de hoogte brengen, zodat de Commissie haar opmerkingen kan maken. De Commissie kan zich niet middels een definitief negatief besluit tegen de toekenning van dergelijke steun verzetten. Bij de beoordeling van dergelijke steun houdt de Commissie rekening met het feit dat op communautair niveau nog geen desbetreffende gemeenschappelijke marktordeningen zijn vastgesteld en dat in Verordening (EG) nr. 1782/2003 het beginsel is verankerd dat communautaire steun doorgaans moet worden verleend in de vorm van ontkoppelde steun die niet verbonden is met specifieke producten of met de bestaande productie. Bovendien moet worden opgemerkt dat bepaalde marktordeningen niet voorzien in interne communautaire steun. Mits het hierboven genoemde beginsel in de nationale steunregelingen in acht wordt genomen, maakt de Commissie geen opmerkingen, zelfs niet wanneer de betrokken maatregelen bestaan uit exploitatiesteun die normaliter zou worden verboden. De Commissie maakt haar opmerkingen met inachtneming van het risico dat steun voor een niet onder een gemeenschappelijke marktordening vallend product ten goede komt aan de productie van een product dat wél onder een marktordening valt. Dit is met name het geval in de aardappelsector. Wanneer een lidstaat geen gevolg geeft aan de opmerkingen en aanbevelingen, behoudt de Commissie zich het recht voor een beroep te doen op artikel 226 van het Verdrag.

(22)

In artikel 6 van het Verdrag wordt bepaald dat „de eisen inzake milieubescherming moeten worden geïntegreerd in de omschrijving en uitvoering van het beleid en het optreden van de Gemeenschap, als bedoeld in artikel 3, in het bijzonder met het oog op het bevorderen van duurzame ontwikkeling”. Het in artikel 3 van het Verdrag bedoelde optreden betreft onder meer het landbouwbeleid en het mededingingsbeleid. Daarom moet in toekomstige aanmeldingen van staatssteun bijzondere aandacht worden besteed aan milieuaspecten, zelfs voor steunregelingen die niet specifiek betrekking hebben op milieuaangelegenheden. Zo moet met betrekking tot steunregelingen voor investeringen die de productie moeten vergroten en het gebruik van schaarse hulpbronnen of de vervuiling doen toenemen, worden aangetoond dat deze regelingen niet tot inbreuken op de communautaire wetgeving inzake de milieubescherming leiden of anderszins milieuschade veroorzaken. Alle aanmeldingen van staatssteun dienen in de toekomst een beoordeling te bevatten van de verwachte milieugevolgen van de gesteunde activiteit. Vaak behelst dit niet meer dan een bevestiging dat er geen gevolgen voor het milieu worden verwacht. De Commissie behoudt zich het recht voor om aanvullende inlichtingen, verbintenissen en voorwaarden op te leggen, indien dat haars inziens voor een adequate milieubescherming noodzakelijk is.

(23)

De Commissie beoordeelt steunmaatregelen die niet onder deze richtsnoeren vallen, van geval tot geval, en houdt daarbij rekening met de beginselen van de artikelen 87, 88 en 89 van het Verdrag, het gemeenschappelijk landbouwbeleid en het beleid inzake plattelandsontwikkeling van de Gemeenschap. Voorstellen inzake niet onder deze richtsnoeren vallende steun voor de landbouwsector moeten door de lidstaten worden voorzien van een economische beoordeling van de positieve impact die de maatregel op de ontwikkeling van de landbouwsector heeft en van het gevaar van mededingingsvervalsing dat de betrokken maatregel met zich meebrengt. De Commissie keurt dergelijke maatregelen slechts goed, indien de positieve bijdrage ervan tot de ontwikkeling van de sector duidelijk groter is dan het gevaar van mededingingsvervalsing.

(24)

Tenzij anders aangegeven, gaat het bij alle steunpercentages in deze richtsnoeren om het totale steunbedrag in procenten van de in aanmerking komende uitgaven (brutosubsidie-equivalent).

(25)

Verordening (EG) nr. 1698/2005 heeft betrekking op een aantal steunmaatregelen inzake plattelandsontwikkeling. In dit hoofdstuk van de richtsnoeren worden de staatssteunregels voor dergelijke maatregelen en een aantal andere, nauw met plattelandsontwikkeling verbonden maatregelen vastgesteld.

(26)

Met het oog op coherentie tussen enerzijds de maatregelen voor plattelandsontwikkeling die worden voorgesteld voor medefinanciering in het kader van de door de lidstaten opgezette programma's voor plattelandsontwikkeling, en anderzijds de door middel van staatssteun gefinancierde maatregelen voor plattelandsontwikkeling, moet elke aanmelding inzake investeringssteun (hoofdstuk IV, onder A en B), steun met betrekking tot het milieu en het dierenwelzijn (hoofdstuk IV, onder C), steun ter compensatie van handicaps in bepaalde gebieden (hoofdstuk IV, onder D), steun voor de naleving van normen (hoofdstuk IV, onder E) en steun voor de vestiging van jonge landbouwers (hoofdstuk IV, onder F) vergezeld gaan van documentatie waarin wordt aangetoond hoe de staatssteun past in en coherent is met het relevante programma voor plattelandsontwikkeling. Staatssteun die niet coherent is met het relevante programma voor plattelandsontwikkeling, en met name staatssteun die leidt tot een toeneming van de capaciteit die een extra productie mogelijk zal maken waarvoor geen normale afzetmogelijkheden op de markt zullen kunnen worden gevonden, zal niet worden toegestaan.

(27)

Dit hoofdstukonderdeel is van toepassing op investeringen met betrekking tot de primaire productie van onder bijlage I bij het Verdrag vallende producten. Het is niet van toepassing op investeringen die in een landbouwbedrijf worden gedaan ten gunste van de verwerking en de afzet van dergelijke producten.

(28)

De Commissie heeft met het oog op de vaststelling van haar toekomstige beleid vooral rekening gehouden met de onderstaande overwegingen.

a)

Om het fysieke potentieel te herstructureren en te ontwikkelen en de innovatie te bevorderen, is in artikel 26, lid 1, van Verordening (EG) nr. 1698/2005 bepaald dat steun mag worden verleend voor materiële en/of immateriële investeringen die de algehele prestatie van het landbouwbedrijf verbeteren.

b)

Overeenkomstig artikel 26, lid 1, van Verordening (EG) nr. 1698/2005 mag, in het geval van investeringen om aan communautaire normen te voldoen, slechts steun worden verleend voor investeringen die worden verricht om te voldoen aan een pas ingevoerde communautaire norm. In dat geval kan een extra termijn voor de naleving van de betrokken norm worden toegestaan, die niet meer mag bedragen dan 36 maanden te rekenen vanaf de datum waarop die norm voor het landbouwbedrijf dwingend wordt. Aan jonge landbouwers die vestigingssteun ontvangen, mag met het oog op het voldoen aan bestaande communautaire normen investeringssteun worden verleend, wanneer dat in het in artikel 22, lid 1, onder c), van Verordening (EG) nr. 1698/2005 bedoelde bedrijfsplan is vermeld. De extra termijn waarbinnen aan de normen moet worden voldaan, mag niet meer bedragen dan 36 maanden vanaf de datum van vestiging.

c)

Krachtens artikel 88, lid 2, van Verordening (EG) nr. 1698/2005 is staatssteun voor de modernisering van landbouwbedrijven, die de volgende, in de bijlage bij die verordening vastgestelde percentages overschrijdt, verboden:

d)

Het in artikel 88, lid 2, van Verordening (EG) nr. 1698/2005 vastgestelde verbod is niet van toepassing op overwegend in het algemeen belang verrichte investeringen voor het behoud van het traditionele landschap dat door land- en bosbouw tot stand is gekomen, of voor de verplaatsing van bedrijfsgebouwen, noch op investeringen ten behoeve van milieubescherming en -verbetering, op investeringen ter verbetering van de hygiëne op veehouderijbedrijven en van het dierenwelzijn, of op investeringen betreffende arbeidsveiligheid op de werkplek.

e)

Is de verplaatsing noodzakelijk als gevolg van een onteigening die volgens de wetgeving van de betrokken lidstaat recht op schadeloosstelling geeft, dan wordt de betaling van een dergelijke schadeloosstelling doorgaans niet als staatssteun in de zin van artikel 87, lid 1, van het Verdrag beschouwd.

f)

Lidstaten die de tenuitvoerlegging van verplichte Gemeenschapsnormen uitstellen tot na de in de communautaire wetgeving vastgestelde datum, kunnen via een dergelijke vertraging landbouwers bevoordelen ten opzichte van landbouwers in lidstaten die de betrokken nieuwe normen wel in overeenstemming met de in de Gemeenschapswetgeving vastgestelde tenuitvoerleggingsdatum naleven. Het gevaar van vervalsing van de mededinging mag niet worden vergroot door hoge bedragen aan staatssteun te verlenen aan landbouwers die de met de nieuwe normen samenhangende kosten later dragen dan in de Gemeenschapswetgeving is vastgesteld. Bij het vaststellen van de juiste steunintensiteit voor investeringen die verbonden zijn met de naleving van pas ingevoerde normen, moet echter tevens rekening worden gehouden met het feit dat dergelijke normen vaak alleen maar kosten voor de landbouwer met zich meebrengen zonder dat zijn verdienpotentieel erop vooruitgaat. De hoogste steunintensiteit voor investeringen in verband met pas ingevoerde normen mag daarom slechts worden toegekend voor investeringen die binnen de in de Gemeenschapswetgeving vastgestelde termijn worden gedaan. Later gedane investeringen komen slechts in aanmerking voor een lagere steunintensiteit. Deze intensiteit moet in overeenstemming zijn met de opgelopen vertraging en moet op een bepaald moment tot nul worden herleid.

g)

Met betrekking tot de tenuitvoerlegging van Richtlijn 91/676/EEG moet rekening worden gehouden met de specifieke problemen en behoeften van de op 1 mei 2004 en op 1 januari 2007 tot de Gemeenschap toegetreden lidstaten.

h)

Staatssteun voor de aankoop van tweedehands materieel door kleine en middelgrote ondernemingen moet worden aanvaard, wanneer het gaat om landbouwbedrijven met een zeer beperkte technische startbasis en weinig kapitaal, die dankzij de lagere kosten van dergelijk materieel met moderniseringswerkzaamheden kunnen beginnen. Grote ondernemingen komen slechts in aanmerking voor investeringssteun, wanneer zij nieuw materieel aankopen.

(29)

Steun voor investeringen in landbouwbedrijven wordt als verenigbaar met artikel 87, lid 3, onder c), van het Verdrag aangemerkt, indien hij voldoet aan alle voorwaarden die zijn vastgesteld bij artikel 4 van Verordening (EG) nr. 1857/2006. Onverminderd artikel 4, lid 7, onder c), van Verordening (EG) nr. 1857/2006 mag, met toepassing van de in voornoemd artikel 4 vastgestelde steunpercentages en onder de daarin vastgestelde voorwaarden, steun worden toegekend voor specifieke landbouwproducten en voor drainagevoorzieningen of irrigatie-installaties en -voorzieningen die niet leiden tot een daling van het eerdere waterverbruik met ten minste 25 %. Het bij artikel 4, lid 9, van Verordening (EG) nr. 1857/2006 vastgestelde maximale steunbedrag is niet van toepassing.

(30)

Steun voor de instandhouding van traditionele landschappen en gebouwen wordt als verenigbaar met artikel 87, lid 3, onder c) of d), van het Verdrag aangemerkt, indien hij voldoet aan alle voorwaarden die zijn vastgesteld bij artikel 5 van Verordening (EG) nr. 1857/2006. Het bij artikel 5, lid 2, van Verordening (EG) nr. 1857/2006 vastgestelde maximum van 10 000 EUR mag echter in naar behoren gerechtvaardigde gevallen worden overschreden.

(31)

Steun voor de verplaatsing van landbouwbedrijfsgebouwen in het algemeen belang wordt als verenigbaar met artikel 87, lid 3, onder c), van het Verdrag aangemerkt, indien hij voldoet aan alle voorwaarden die zijn vastgesteld bij artikel 6 van Verordening (EG) nr. 1857/2006.

(32)

Steun voor investeringen waarbij het gaat om extra kosten in verband met milieubescherming en -verbetering, de verbetering van de hygiëne op veehouderijbedrijven of de verbetering van het welzijn van landbouwhuisdieren, wordt als verenigbaar met artikel 87, lid 3, onder c), van het Verdrag aangemerkt, indien hij voldoet aan alle voorwaarden die zijn vastgesteld bij artikel 4, lid 2, onder e), van Verordening (EG) nr. 1857/2006. De maximale steunintensiteit voor investeringsuitgaven die naar aanleiding van de invoering van nieuwe normen worden gedaan ná de overeenkomstig artikel 2, punt 10, van Verordening (EG) nr. 1857/2006 vastgestelde datum, bedraagt:

(33)

Steun ten bedrage van 75 % voor extra investeringskosten die in de op 1 mei 2004 of 1 januari 2007 tot de Gemeenschap toegetreden lidstaten worden gedaan in verband met de tenuitvoerlegging van Richtlijn 91/676/EEG, wordt als verenigbaar met artikel 87, lid 3, onder c), van het Verdrag aangemerkt tot en met respectievelijk 31 december 2008 en 31 december 2010. Deze steunintensiteit mag slechts betrekking hebben op de noodzakelijke extra subsidiabele kosten en geldt niet voor investeringen die een stijging van de productiecapaciteit tot gevolg hebben. De Commissie gaat zorgvuldig na of de voorgestelde steunmaatregelen in overeenstemming zijn met de overeenkomstig Richtlijn 91/676/EEG vastgestelde actieprogramma's.

(34)

Steun voor extra investeringskosten in verband met de tenuitvoerlegging van Richtlijn 91/676/EEG ten bedrage van 50 % van de subsidiabele investeringen in probleemgebieden of in de in artikel 36, onder a), punten i), ii) en iii), van Verordening (EG) nr. 1698/2005 bedoelde gebieden, en ten bedrage van 40 % van de subsidiabele investeringen in andere gebieden, wordt als verenigbaar met artikel 87, lid 3, onder c), van het Verdrag aangemerkt, voor zover daarvoor steun wordt verleend op grond van Verordening (EG) nr. 1698/2005. Deze steunintensiteit mag slechts betrekking hebben op de noodzakelijke extra subsidiabele kosten en geldt niet voor investeringen die een stijging van de productiecapaciteit tot gevolg hebben. De Commissie gaat zorgvuldig na of de voorgestelde steunmaatregelen in overeenstemming zijn met de overeenkomstig Richtlijn 91/676/EEG vastgestelde actieprogramma's. Steunmaatregelen voor de tenuitvoerlegging van Richtlijn 91/676/EEG die door de Commissie vóór de datum van inwerkingtreding van deze richtsnoeren als verenigbaar met het Verdrag worden aangemerkt, mogen tot en met 31 december 2008 worden voortgezet met toepassing van de door de Commissie goedgekeurde steunpercentages.

(35)

Er wordt geen steun toegestaan voor investeringen in verband met de naleving van bestaande communautaire of nationale normen. Aan jonge landbouwers verleende investeringssteun voor de naleving van bestaande communautaire of nationale normen wordt echter wel als verenigbaar met artikel 87, lid 3, onder c), van het Verdrag aangemerkt, indien de investeringssteun is vermeld in het in artikel 22, lid 1, onder c), van Verordening (EG) nr. 1698/2005 bedoelde bedrijfsplan. Dergelijke steun wordt toegestaan tot 60 % van het bedrag van de subsidiabele investeringen die jonge landbouwers doen in probleemgebieden of in de in artikel 36, onder a), punten i), ii) en iii), van Verordening (EG) nr. 1698/2005 bedoelde gebieden, en tot 50 % van de subsidiabele investeringen die jonge landbouwers in andere gebieden doen. De steun mag slechts betrekking hebben op de extra kosten van de tenuitvoerlegging van de norm die binnen 36 maanden na de vestigingsdatum worden gemaakt.

(36)

Aanmeldingen van investeringssteun voor landbouwbedrijven moeten vergezeld gaan van documentatie waarin wordt aangetoond dat de steun wordt toegespitst op duidelijk omschreven doelstellingen die aansluiten bij onderkende structurele en territoriale behoeften en structurele nadelen.

(37)

Indien in het kader van een uit het Europees Landbouwgarantiefonds (ELGF) gefinancierde gemeenschappelijke marktordening, inclusief de regelingen inzake rechtstreekse steunverlening, productiebeperkingen of beperkingen op communautaire steunverlening gelden op het niveau van individuele landbouwers, landbouwbedrijven of verwerkende bedrijven, mag geen staatssteun worden verleend voor investeringen waardoor de productie zou uitkomen boven het op grond van die beperkingen toegestane niveau.

(38)

De Commissie past de regels van dit onderdeel op overeenkomstige wijze toe op investeringen in de primaire landbouwproductie die niet door landbouwers worden gedaan, bijvoorbeeld wanneer materieel voor gedeeld gebruik door een groep producenten wordt aangekocht.

(39)

Steun voor de aankoop van tweedehands materieel door grote ondernemingen wordt door de Commissie niet als verenigbaar met het Verdrag aangemerkt.

(40)

Dit hoofdstukonderdeel betreft investeringssteun voor de verwerking en de afzet van landbouwproducten.

(41)

De Commissie heeft met het oog op de vaststelling van haar toekomstige beleid vooral rekening gehouden met de onderstaande overwegingen.

(42)

Investeringssteun aan ondernemingen die landbouwproducten verwerken en afzetten, wordt als verenigbaar met artikel 87, lid 3, onder a) of c), van het Verdrag aangemerkt, indien hij voldoet aan alle voorwaarden van één van de onderstaande bepalingen.

(43)

Tenzij in de onderhavige richtsnoeren anders is bepaald, bijvoorbeeld voor steun voor milieubescherming, zal de Commissie derhalve in het geval van ondernemingen voor de verwerking en afzet van landbouwproducten met ten minste 750 werknemers en een omzet van ten minste 200 miljoen EUR slechts toestemming voor investeringssteun verlenen als die steun voldoet aan alle voorwaarden van de richtsnoeren inzake regionale steunmaatregelen 2007-2013, zulks tot het maximumbedrag dat is bepaald in de voor de betrokken lidstaat goedgekeurde regionale-steunkaart voor 2007-2013, en alleen voor ondernemingen in de gebieden die in aanmerking komen voor regionale steun. Investeringssteun die niet aan deze voorwaarden voldoet, wordt normaliter als niet-verenigbaar met het Verdrag aangemerkt. Er mag geen steun worden verleend voor de vervaardiging en de afzet van producten die melk en zuivelproducten imiteren of vervangen.

(44)

Steun voor de aankoop van tweedehands materieel wordt door de Commissie slechts als verenigbaar met het Verdrag aangemerkt indien de steun wordt verleend aan kleine en middelgrote ondernemingen

(45)

Steun voor investeringen waarbij de subsidiabele uitgaven meer dan 25 miljoen EUR bedragen of waarbij het feitelijke steunbedrag hoger zal zijn dan 12 miljoen euro, moeten specifiek bij de Commissie worden aangemeld overeenkomstig artikel 88, lid 3, van het Verdrag.

(46)

Aanmeldingen van investeringssteun in verband met de verwerking en afzet van landbouwproducten moeten vergezeld gaan van documentatie waarin wordt aangetoond dat de steun wordt toegespitst op duidelijk omschreven doelstellingen die aansluiten bij onderkende structurele en territoriale behoeften en structurele nadelen.

(47)

Indien in het kader van een uit het Europees Landbouwgarantiefonds (ELGF) gefinancierde gemeenschappelijke marktordening, inclusief de regelingen inzake rechtstreekse steunverlening, productiebeperkingen of beperkingen op communautaire steunverlening gelden op het niveau van individuele landbouwers, landbouwbedrijven of verwerkende bedrijven, mag geen staatssteun worden verleend voor investeringen waardoor de productie zou uitkomen boven het op grond van die beperkingen toegestane niveau.

(48)

Tenzij uitdrukkelijk anders is bepaald, is dit hoofdstukonderdeel uitsluitend van toepassing op steun aan primaire producenten (landbouwers).

(49)

De Commissie heeft met het oog op de vaststelling van haar toekomstige beleid vooral rekening gehouden met de onderstaande overwegingen.

(50)

De Commissie heeft met het oog op de vaststelling van haar toekomstige beleid vooral rekening gehouden met de onderstaande overwegingen.

(51)

Steun voor agromilieu- of dierenwelzijnsverbintenissen wordt als verenigbaar met artikel 87, lid 3, onder c), van het Verdrag aangemerkt, indien hij voldoet aan alle in artikel 39 of 40 van Verordening (EG) nr. 1698/2005 vastgestelde voorschriften, en aan de betrokken uitvoeringsbepalingen van de Commissie.

(52)

Bij het aanmelden van staatssteun voor agromilieu- of dierenwelzijnsverbintenissen moeten de lidstaten zich ertoe verbinden deze regelingen aan te passen aan alle relevante wijzigingen van Verordening (EG) nr. 1698/2005 en van de door de Commissie vastgestelde bepalingen tot uitvoering daarvan.

(53)

Een lidstaat die aanvullende steun wil toekennen boven de overeenkomstig artikel 39, lid 4, of artikel 40, lid 3, van Verordening (EG) nr. 1698/2005 vastgestelde maximumbedragen, moet bewijsmateriaal verstrekken waaruit blijkt dat de maatregel aan alle bij die verordening vastgestelde voorwaarden en aan de desbetreffende uitvoeringsbepalingen voldoet. De lidstaat dient de aanvullende steunbetalingen bovendien te verantwoorden, onder meer door middel van een gedetailleerde specificatie van de betrokken kostenbestanddelen op basis van gederfde inkomsten en extra kosten die met de verbintenis zijn gemoeid.

(54)

Steun die de in de bijlage bij Verordening (EG) nr. 1698/2005 vastgestelde bedragen overschrijdt, wordt in beginsel slechts als verenigbaar met artikel 87, lid 3, onder c), van het Verdrag aangemerkt, indien hij in uitzonderingsgevallen met inachtneming van naar behoren te rechtvaardigen specifieke omstandigheden wordt verleend voor aangetoonde extra kosten en/of gederfde inkomsten in het kader van verbintenissen die een echte wijziging van de bestaande landbouwpraktijken met zich meebrengen en een aantoonbaar en significant positief effect op het milieu sorteren. Tenzij uitzonderlijke voordelen voor de bescherming van het milieu kunnen worden aangetoond, wordt een dergelijk hoger steunbedrag dus niet toegestaan voor landbouwers die louter voorstellen de bestaande landbouwpraktijken op de betrokken grond niet te veranderen (en die bijvoorbeeld voorstellen extensief gebruikt grasland niet in te zetten voor intensievere productiemethoden).

(55)

Indien lidstaten compensatie willen verlenen voor transactiekosten die worden veroorzaakt door het aangaan van agromilieu- of dierenwelzijnsverbintenissen, moeten zij die kosten op overtuigende wijze aantonen, bijvoorbeeld door het overleggen van kostenvergelijkingen met landbouwbedrijven die dergelijke verbintenissen niet zijn aangegaan. De Commissie geeft daarom doorgaans geen toestemming voor het verlenen van staatssteun voor transactiekosten die worden gemaakt om reeds voordien aangegane agromilieu- of dierenwelzijnsverbintenissen voort te zetten, tenzij een lidstaat aantoont dat deze kosten blijven bestaan of dat nieuwe transactiekosten zijn ontstaan.

(56)

Wanneer de transactiekosten worden berekend op basis van gemiddelde kosten en/of gemiddelde landbouwbedrijven, moeten de lidstaten aantonen dat met name grote landbouwbedrijven niet worden overgecompenseerd. Bij de berekening van de compensatie moeten de lidstaten er rekening mee houden of de betrokken transactiekosten per landbouwbedrijf of per hectare worden gemaakt.

(57)

Steun voor de kosten van niet-productieve investeringen die verband houden met de nakoming van agromilieuverbintenissen, mag worden verleend tot 100 % van de subsidiabele uitgaven. De daartoe gedane investeringen moeten niet-productief zijn in die zin dat zij geen nettostijging van de waarde of de rentabiliteit van het landbouwbedrijf tot gevolg mogen hebben.

(58)

Wanneer een lidstaat bij uitzondering staatssteun wil verlenen voor verbintenissen met een kortere looptijd dan die welke overeenkomstig Verordening (EG) nr. 1698/2005 vereist is, moet deze lidstaat een gedetailleerde motivering verstrekken, waarin onder meer moet worden aangetoond dat de volledige milieugevolgen van de maatregel binnen de voorgestelde kortere tijd kunnen worden bereikt. Het voorgestelde steunbedrag dient te stroken met de kortere looptijd van de verbintenissen.

(59)

Met het oog op de vaststelling van het toekomstige beleid is vooral rekening gehouden met de onderstaande overwegingen.

(60)

Staatssteun wordt door de Commissie als verenigbaar met artikel 87, lid 3, onder c), van het Verdrag aangemerkt, indien hij voldoet aan alle bij artikel 38 van Verordening (EG) nr. 1698/2005 vastgestelde voorwaarden en aan de betrokken uitvoeringsbepalingen van de Commissie. Er wordt slechts steun toegestaan voor verbintenissen die verder gaan dan de nakoming van de uit de randvoorwaarden voortvloeiende verplichtingen en van de bij artikel 5 van Verordening (EG) nr. 1782/2003 vastgestelde voorwaarden. Steun die in strijd met het beginsel „de vervuiler betaalt” wordt verleend, mag slechts bij uitzondering worden toegekend en moet tijdelijk en degressief zijn.

(61)

Voor landbouwers bestemde investeringssteun voor milieubescherming wordt behandeld in hoofdstuk IV.A.

(62)

De Commissie toetst andere steun voor milieubescherming aan de communautaire kaderregeling inzake staatssteun ten behoeve van het milieu, die hierbij dus ook op de landbouwsector van toepassing wordt. Bij een wijziging of vervanging van de in die kaderregeling opgenomen richtsnoeren worden de nieuwe, gewijzigde of vervangen bepalingen toegepast, tenzij daarin anders wordt bepaald.

(63)

Milieubeschermingssteun voor ondernemingen die landbouwproducten verwerken en afzetten, wordt als verenigbaar met artikel 87, lid 3, onder c), van het Verdrag aangemerkt, indien hij voldoet aan alle voorwaarden van de communautaire kaderregeling inzake staatssteun ten behoeve van het milieu. Indien investeringssteun voor de bescherming van het milieu wordt verleend, mag een mogelijk hoger maximaal steunniveau worden toegepast dat voortvloeit uit de toepassing van de in hoofdstuk IV.B uiteengezette regels inzake investeringssteun.

(64)

Dit hoofdstukonderdeel is uitsluitend van toepassing op steun voor primaire producenten (landbouwers).

(65)

Artikel 37 van Verordening (EG) nr. 1698/2005 voorziet in betalingen voor natuurlijke handicaps aan landbouwers in berggebieden ten bedrage van maximaal 250 EUR per hectare cultuurgrond en in betalingen in andere gebieden met handicaps ten bedrage van 150 EUR per hectare cultuurgrond. Betalingen boven het maximumbedrag mogen in naar behoren gerechtvaardigde gevallen worden toegekend, op voorwaarde dat het gemiddelde van alle betrokken betalingen die op het niveau van de betrokken lidstaat worden toegekend, dit maximumbedrag niet overschrijdt. Krachtens artikel 88, lid 3, van Verordening (EG) nr. 1698/2005 is staatssteun die aan landbouwers wordt toegekend als compensatie voor natuurlijke handicaps in berggebieden en in andere gebieden met een handicap, verboden, indien die steun niet aan de bij artikel 37 vastgestelde voorwaarden voldoet. In naar behoren gerechtvaardigde gevallen mag echter aanvullende steun boven de overeenkomstig artikel 37, lid 3, vastgestelde bedragen worden verleend.

(66)

Overeenkomstig artikel 94, derde alinea, van Verordening (EG) nr. 1698/2005 zijn artikel 37 en artikel 88, lid 3, met ingang van 1 januari 2010 van toepassing onder voorbehoud van een besluit dat de Raad neemt volgens de procedure van artikel 37 van het Verdrag. Tot dan blijven, overeenkomstig artikel 93, lid 1, van Verordening (EG) nr. 1698/2005, de desbetreffende bepalingen van Verordening (EG) nr. 1257/1999, en met name artikel 14, lid 2, artikel 15 en artikel 51, lid 3, van toepassing. Bij Verordening (EG) nr. 1783/2003 van de Raad van 29 september 2003 tot wijziging van Verordening (EG) nr. 1257/1999 inzake steun voor plattelandsontwikkeling uit het Europees Oriëntatie- en Garantiefonds voor de Landbouw (EOGFL) (24) is het maximale gemiddelde bedrag per hectare dat op basis van artikel 15 van Verordening (EG) nr. 1257/1999 mag worden verleend, verhoogd van 200 EUR tot 250 EUR als het gaat om gevallen waarin die hogere steun naar behoren gerechtvaardigd wordt door objectieve omstandigheden. Anders dan het geval is bij artikel 88, lid 3, van Verordening (EG) nr. 1698/2005, is het krachtens artikel 51, lid 3, van Verordening (EG) nr. 1257/1999 verboden staatssteun te verlenen boven het in de bijlage bij de verordening vastgestelde bedrag, d.w.z. boven een gemiddelde van 250 EUR per hectare.

(67)

Op basis van de door de Commissie opgedane ervaring moet een consequente methode voor de berekening van de economische impact van erkende handicaps worden vastgesteld. Deze methode moet er met name voor zorgen dat het economische effect van natuurlijke handicaps niet wordt overgecompenseerd.

(68)

Er dient te worden voorkomen dat zich tussen de lidstaten gevallen van vervalsing van de mededinging en ernstige onevenwichtigheden in de algehele steunniveaus voordoen. Met het oog daarop moet een maximaal compensatieniveau worden vastgesteld.

(69)

Deze regels kunnen na de inwerkingtreding van artikel 37 en artikel 88, lid 3, van Verordening (EG) nr. 1698/2005 van de Raad worden herzien.

(70)

Tot de inwerkingtreding van artikel 37 en artikel 88, lid 3, van Verordening (EG) nr. 1698/2005 merkt de Commissie staatssteun als verenigbaar met artikel 87, lid 3, onder c), van het Verdrag aan, indien hij voldoet aan alle bij artikel 14, lid 1, artikel 14, lid 2, eerste en tweede streepje, en artikel 15 van Verordening (EG) nr. 1257/1999 vastgestelde voorwaarden en de betrokken uitvoeringsbepalingen van de Commissie, en indien de begunstigden aan de uit de randvoorwaarden voortvloeiende verplichtingen voldoen.

(71)

Wanneer staatssteun wordt gecombineerd met steun op grond van Verordening (EG) nr. 1257/1999 van de Raad, mag de totale steun die aan de landbouwer wordt verleend, niet hoger zijn dan het overeenkomstig artikel 15 van die verordening bepaalde bedrag.

(72)

Vanaf de inwerkingtreding van artikel 37 en artikel 88, lid 3, van Verordening (EG) nr. 1698/2005 merkt de Commissie staatssteun als verenigbaar met artikel 87, lid 3, onder c), van het Verdrag aan, indien hij voldoet aan voorwaarden van die artikelen en aan de betrokken uitvoeringsbepalingen van de Raad of de Commissie.

(73)

In alle gevallen geldt dat staatssteun die op grond van Verordening (EG) nr. 1257/1999 of Verordening (EG) nr. 1698/2005 wordt verleend, slechts als verenigbaar met artikel 87, lid 3, onder c), van het Verdrag wordt aangemerkt, indien hij voldoet aan de onderstaande voorwaarden.

(74)

De Commissie behoudt zich met het oog op coherentie met de regels inzake plattelandsontwikkeling het recht voor om degressieve betalingen te verlangen voor landbouwbedrijven boven een bepaalde omvang. Daartoe moet in de aanmeldingen de omvang worden gespecificeerd van de landbouwbedrijven die deze betalingen zullen ontvangen.

(75)

Dit hoofdstukonderdeel is uitsluitend van toepassing op steun voor primaire producenten (landbouwers).

(76)

De Commissie heeft met het oog op de vaststelling van haar toekomstige beleid vooral rekening gehouden met de onderstaande overwegingen.

(77)

Staatssteun wordt door de Commissie als verenigbaar met artikel 87, lid 3, onder c), van het Verdrag aangemerkt, indien hij voldoet aan alle in artikel 31 en artikel 88, lid 5 of lid 6, van Verordening (EG) nr. 1698/2005 vastgestelde voorwaarden en aan de betrokken uitvoeringsbepalingen van de Commissie.

(78)

Steun die hoger is dan het in de bijlage bij Verordening (EG) nr. 1698/2005 vastgestelde maximum, mag niet meer dan 80 % van de door de landbouwers gemaakte kosten en gederfde inkomsten dekken. Het totale steunbedrag, inclusief alle verleende communautaire steun, mag niet meer bedragen dan 12 000 EUR per bedrijf. Indien voor de naleving van meer dan één norm steun wordt verleend, mag dat bedrag in om het even welke periode van vijf jaar niet worden overschreden.

(79)

Er mag slechts steun worden verleend met betrekking tot normen die, indien de steun wordt berekend voor een gemiddeld landbouwbedrijf van de sector en voor de lidstaat waarvoor de betrokken norm geldt, aantoonbaar de rechtstreekse oorzaak zijn van:

(80)

Er mag slechts steun worden verleend met betrekking tot normen die een dergelijke toename van de exploitatiekosten of een dergelijk inkomensverlies veroorzaken voor ten minste 25 % van alle landbouwbedrijven van de (sub)sector en lidstaat waarvoor de norm geldt.

(81)

Met betrekking tot nationale normen moet de lidstaat aantonen dat de invoering van de betrokken norm op nationaal niveau een belangrijke mededingingshandicap voor de betrokken producenten met zich kan meebrengen. Het bestaan van een dergelijke handicap dient te worden aangetoond aan de hand van gemiddelde netto winstmarges voor gemiddelde landbouwbedrijven in de (sub)sector waarvoor de norm geldt.

(82)

Dit hoofdstukonderdeel is uitsluitend van toepassing op steun voor primaire producenten (landbouwers).

(83)

Steun voor de vestiging van jonge landbouwers heeft doorgaans tot gevolg dat de ontwikkeling van de sector als geheel wordt bevorderd en de ontvolking van plattelandsgebieden wordt voorkomen. Daarom voorziet artikel 22 van Verordening (EG) nr. 1698/2005 in een communautaire regeling ter ondersteuning van de vestiging van jonge landbouwers.

(84)

Staatssteun voor de vestiging van jonge landbouwers wordt door de Commissie als verenigbaar met artikel 87, lid 3, onder c), van het Verdrag aangemerkt, indien hij voldoet aan de bij artikel 22 van Verordening (EG) nr. 1698/2005 vastgestelde voorwaarden en aan de betrokken uitvoeringsbepalingen van de Commissie.

(85)

Dit hoofdstuk is uitsluitend van toepassing op steun voor primaire producenten (landbouwers).

(86)

De Commissie heeft met het oog op de vaststelling van haar toekomstige beleid vooral rekening gehouden met de onderstaande overweging.

(87)

Staatssteun voor vervroegde uittreding wordt door de Commissie als verenigbaar met artikel 87, lid 3, onder c), van het Verdrag aangemerkt, indien hij voldoet aan de bij artikel 23 van Verordening (EG) nr. 1698/2005 van de Raad vastgestelde voorwaarden. De Commissie verleent toestemming voor betalingen boven de in de verordening vastgestelde maximumbedragen, mits de lidstaat aantoont dat die betalingen niet aan actieve landbouwers worden doorgegeven.

(88)

De Commissie geeft toestemming voor staatssteun voor de uittreding van landbouwers uit de landbouw, mits aan die steun de voorwaarde wordt verbonden dat de commerciële landbouwactiviteiten permanent en definitief worden stopgezet.

(89)

De Commissie heeft met het oog op de vaststelling van haar toekomstige beleid vooral rekening gehouden met de volgende overwegingen. Wegens het versnipperde karakter van de landbouwproductie heeft de Commissie zich steeds positief opgesteld tegenover de betaling van aanloopsteun voor de oprichting van producentengroeperingen, die landbouwers in staat stellen hun aanbod beter te concentreren en hun productie meer op de markteisen af te stemmen. Om ervoor te zorgen dat dergelijke steun vooral op kleine producentengroeperingen wordt gericht en te voorkomen dat grote steunbedragen worden toegekend, moet deze steun evenwel worden beperkt tot kleine en middelgrote ondernemingen en met inachtneming van een maximumbedrag worden verleend.

(90)

Aanloopsteun aan producentengroeperingen wordt door de Commissie als verenigbaar met artikel 87, lid 3, onder c), van het Verdrag aangemerkt, indien hij voldoet aan alle [bij artikel 9 van het ontwerp van vrijstellingsverordening vastgestelde] voorwaarden.

(91)

Dit onderdeel heeft geen betrekking op steunverlening aan andere landbouwverenigingen die op de bedrijven van de leden taken in verband met de landbouwproductie vervullen, zoals onderlinge samenwerking, dienstverlening in de vorm van bedrijfsverzorging en ondersteuning van het bedrijfsbeheer, zonder zich bezig te houden met de gezamenlijke afstemming van het aanbod op de markt. De Commissie past de in dit onderdeel uiteengezette beginselen echter wel toe op steun ter dekking van de aanloopkosten van producentenverenigingen die bevoegd zijn voor het toezicht op het gebruik van oorsprongsbenamingen of kwaliteitslabels.

(92)

Aan producentengroeperingen of unies van producentengroeperingen verleende steun ter dekking van uitgaven die niet samenhangen met aanloopkosten, zoals investerings- of verkoopbevorderingsuitgaven, wordt beoordeeld volgens de regels die voor dat soort steun gelden.

(93)

De op grond van dit onderdeel toegestane steunregelingen moeten aan elke wijziging van de verordeningen betreffende de gemeenschappelijke marktordeningen worden aangepast.

(94)

In plaats van steun te verlenen aan producentengroeperingen of unies van producentengroeperingen, mag ook rechtstreeks aan de producenten steun voor hetzelfde totale bedrag worden toegekend als compensatie voor hun bijdrage in de werkingskosten van de groepering gedurende de eerste vijf jaar na de oprichting ervan. De Commissie geeft geen toestemming voor staatssteun die betrekking heeft op onder dit hoofdstukonderdeel vallende uitgaven ten gunste van grote ondernemingen.

(95)

De Commissie heeft met het oog op de vaststelling van haar toekomstige beleid vooral rekening gehouden met de onderstaande overwegingen:

(96)

De Commissie merkt steun voor ruilverkavelingen aan als verenigbaar met artikel 87, lid 3, onder c), van het Verdrag, indien die steun voldoet aan alle voorwaarden van artikel 13 van Verordening (EG) nr. 1857/2006.

(97)

De Commissie heeft met het oog op de vaststelling van haar toekomstige beleid vooral rekening gehouden met de onderstaande overwegingen.

(98)

Steun die aan primaire producenten (landbouwers) wordt verleend ter bevordering van de productie van kwaliteitslandbouwproducten, wordt door de Commissie als verenigbaar met artikel 87, lid 3, onder c), van het Verdrag aangemerkt, indien hij voldoet aan alle bij artikel 14 van Verordening (EG) nr. 1857/2006 vastgestelde voorwaarden.

(99)

Steun die ter bevordering van de productie van kwaliteitslandbouwproducten wordt verleend aan bedrijven die landbouwproducten verwerken en afzetten, wordt door de Commissie als verenigbaar met artikel 87, lid 3, onder c), van het Verdrag aangemerkt, indien hij voldoet aan alle voorwaarden van artikel 5 van Verordening (EG) nr. 70/2001.

(100)

Staatssteun ter dekking van de in dit hoofdstukonderdeel bedoelde kosten die bestemd is voor grote ondernemingen, wordt niet door de Commissie toegestaan.

(101)

Steun voor investeringen die nodig zijn om de productie-installaties te verbeteren, met inbegrip van investeringen voor het beheer van het documentatiesysteem en de uitvoering van proces- en productcontroles, mag alleen volgens de in de hoofdstukken IV.A en IV.B uiteengezette regels worden verleend.

(102)

De Commissie heeft met het oog op de vaststelling van haar toekomstige beleid vooral rekening gehouden met de onderstaande overwegingen.

(103)

Aan primaire producenten (landbouwers) verleende staatssteun voor technische ondersteuning wordt door de Commissie als verenigbaar met artikel 87, lid 3, onder c), van het Verdrag aangemerkt, indien hij voldoet aan alle in artikel 15 van Verordening (EG) nr. 1857/2006 vastgestelde voorwaarden.

(104)

Voor de technische ondersteuning van primaire producenten (landbouwers) mag zorg worden gedragen door producentengroeperingen of andere organisaties, ongeacht hoe groot deze zijn.

(105)

Staatssteun voor technische ondersteuning die wordt verleend aan bedrijven die landbouwproducten verwerken en afzetten, wordt door de Commissie als verenigbaar met artikel 87, lid 3, onder c), van het Verdrag aangemerkt, indien hij voldoet aan alle voorwaarden van artikel 5 van Verordening (EG) nr. 70/2001.

(106)

Staatssteun ter dekking van de in de punten 104 en 105 bedoelde kosten die bestemd is voor grote ondernemingen, wordt niet door de Commissie toegestaan.

(107)

Staatssteun voor andere activiteiten ter verspreiding van nieuwe technieken, zoals redelijke kleinschalige proef- of demonstratieprojecten, wordt door de Commissie per geval beoordeeld. De lidstaat moet een duidelijke beschrijving van het project geven, inclusief uitleg over het nieuwe karakter van het project en over het algemeen belang dat wordt gediend door de toekenning van steun voor het project (bijvoorbeeld het argument dat het gaat om een project dat niet eerder is getest), en moet aantonen dat het project aan de volgende voorwaarden voldoet:

(108)

De Commissie heeft met het oog op de vaststelling van haar toekomstige beleid vooral rekening gehouden met de onderstaande overwegingen:

(109)

De Commissie merkt staatssteun aan de sector dierlijke productie aan als verenigbaar met artikel 87, lid 3, onder c), van het Verdrag, indien die steun voldoet aan alle voorwaarden van artikel 16, lid 1, onder a), b) en c), en lid 3, van Verordening (EG) nr. 1857/2006. Staatssteun aan grote ondernemingen voor de onder dit hoofdstukonderdeel vallende kosten zal de Commissie niet toestaan.

(110)

De Commissie heeft met het oog op de vaststelling van haar toekomstige beleid vooral rekening gehouden met de onderstaande overwegingen.

(111)

De Commissie zal daarom voorstellen tot toekenning van staatssteun die erop is gericht in de behoeften van deze gebieden te voorzien, van geval tot geval onderzoeken op basis van de specifieke, voor die gebieden geldende wettelijke bepalingen en met inachtneming van de verenigbaarheid van de betrokken maatregelen met de programma's voor plattelandsontwikkeling voor de betrokken gebieden en de gevolgen van die steunmaatregelen voor de mededinging in de betrokken gebieden en in andere delen van de Gemeenschap.

(112)

Goed risico- en crisisbeheer is van essentieel belang voor de duurzaamheid en het concurrentievermogen van de landbouwsector in de Gemeenschap. Het debat hierover heeft onlangs een impuls gekregen met de bekendmaking van de mededeling van de Commissie aan de Raad over risico- en crisisbeheer in de landbouw (27). De Raad concludeerde in 2005 unaniem (28) dat het gebruik van staatssteun voor maatregelen op het gebied van risico- en crisisbeheer moet worden getoetst aan de desbetreffende communautaire mededingingsregels. Bovendien kwam de Raad tot de conclusie dat in aanmerking komende crisisbeheersinstrumenten bijgevolg in overeenstemming moeten zijn met de communautaire richtsnoeren voor staatssteun in de landbouwsector. Met een ruime consensus kwamen de lidstaten overeen dat, hoewel overheidsfinanciering, met name voor de invoering en goede start van de nieuwe instrumenten, onontbeerlijk kan zijn, medeverantwoordelijkheid en dus een financiële bijdrage van de kant van de landbouwproducenten eveneens onontbeerlijk zijn.

(113)

Voor bepaalde soorten risico's en crises die zich in de landbouwsector voordoen, kan de verlening van staatssteun een adequaat steuninstrument vormen. Men moet evenwel altijd voor ogen houden dat een lidstaat niet verplicht is daadwerkelijk staatssteun te verlenen. Dit betekent dat producenten in sommige lidstaten of regio's voor bepaalde risico's of crises steun krijgen, terwijl dat elders niet het geval is. Dergelijke verschillen in de steunverlening kunnen tot mededingsvervalsing leiden. Daarom moet bij de goedkeuring van staatssteun voor risico- en crisisbeheer, net zoals bij andere soorten staatssteun, rekening worden gehouden met de noodzaak ongepaste vervalsing van de mededinging te vermijden. Om het gevaar van mededingingsvervalsing te milderen en initiatieven voor een optimale risicobeperking aan te moedigen, moet van de producenten een minimumbijdrage in de verliezen of in de kosten die met dergelijke maatregelen gepaard gaan, of een andere adequate tegenprestatie worden geëist.

(114)

Met name de primaire sector (landbouw) staat bloot aan de specifieke risico's en crises waarmee de landbouwsector wordt geconfronteerd. Bedrijven die landbouwproducten verwerken en afzetten, beschikken doorgaans over veel betere mogelijkheden om zich tegen risico's in te dekken. Daarom moeten bepaalde soorten risico- en crisissteun beperkt blijven tot de sector primaire productie.

(115)

Staatssteun mag alleen worden toegekend aan landbouwers die ondanks redelijke inspanningen om de risico's optimaal te beperken, toch met verschillende problemen te kampen hebben. Staatssteun mag er niet toe leiden dat landbouwers onnodige risico's nemen. De landbouwer moet zelf de gevolgen van een onvoorzichtige keuze van productiemethoden of producten dragen.

(116)

De Commissie heeft de bestaande risico- en crisisbeheersmaatregelen die met staatssteun mogen worden gefinancierd, aan deze overwegingen getoetst. Uit deze toetsing bleek dat het bestaande instrumentarium volstaat, maar in het licht van de ervaring moet worden verfijnd. Aangezien de grootschalige evaluatie en toetsing van het communautaire beleid inzake de vergoeding van met dierziekten gepaard gaande kosten nog niet is afgesloten, zal het desbetreffende hoofdstukonderdeel V.B.4 moeten worden herzien zodra deze evaluatie is afgerond.

(117)

Dankzij de invoering in 2005 van de-minimissteun (29) voor de primaire productie beschikken de lidstaten over een extra instrument om op korte termijn een minimum aan steun te verlenen zonder dat zij daarvoor de toestemming van de Commissie nodig hebben. Door de opname van bedrijven die landbouwproducten verwerken en afzetten, in de de-minimisverordening die geldt voor ondernemingen voor de verwerking en afzet van niet-landbouwproducten, in het kader waarvan steun tot [200 000 euro] per bedrijf en per periode van drie fiscale jaren kan worden verleend, is een aanvullend mechanisme ter ondersteuning van dergelijke bedrijven in het leven geroepen. Het moge evenwel duidelijk zijn dat de-minimissteun geen oplossing kan bieden voor de grotere economische problemen die door een crisis worden veroorzaakt. De toekenning van substantiëlere steun moet plaatsvinden aan de hand van een kader voor staatssteun dat garant staat voor controle door de Commissie en robuust genoeg is om vervalsing van de mededinging te voorkomen.

(118)

Het moet duidelijk zijn dat deze staatssteunregels op zich niet volstaan om een optimaal crisisbeheer te garanderen of te vervangen. Staatssteun kan een dergelijk beheer slechts in bepaalde omstandigheden vergemakkelijken. Een crisis kan zich van de ene op de andere dag voordoen en vergt dan een snelle reactie. Met het oog op een effectief crisisbeheer moeten de lidstaten in een vroege fase nagaan welke staatssteunmaatregelen ter beschikking moeten worden gesteld. Het is de taak van de lidstaten om de verschillende mogelijkheden op het gebied van staatssteun onder de loep te leggen en ervoor te zorgen dat tijdig steunregelingen worden ontworpen die bij dringende problemen onmiddellijk kunnen worden ingezet. Wacht men echter met het opzetten van een compensatieregeling, die vervolgens ter goedkeuring aan de Commissie moet worden gemeld, dan gaat kostbare tijd verloren voor degenen die het meest behoefte hebben aan hulp.

(119)

Om het gevaar van vervalsing van de mededingingsvoorwaarden te voorkomen, acht de Commissie het belangrijk ervoor te zorgen dat steun om bedrijven voor schade aan de landbouwproductie te vergoeden, zo spoedig mogelijk na de schade toebrengende gebeurtenis wordt uitbetaald. Wanneer de steun pas verscheidene jaren na de betrokken gebeurtenis wordt uitbetaald, bestaat er een reëel gevaar dat deze steunbetaling dezelfde economische gevolgen heeft als exploitatiesteun. Dit gevaar bestaat met name wanneer alsnog steun wordt uitgekeerd op basis van aanvragen waarvoor ten tijde van de schade geen behoorlijk bewijsmateriaal werd bijeengebracht. Daarom geeft de Commissie, behoudens specifieke rechtvaardigingsgronden die bijvoorbeeld de aard en omvang van de gebeurtenis of het pas later of nog steeds optreden van de schade betreffen, geen goedkeuring aan steunvoorstellen die meer dan drie jaar na de gebeurtenis worden ingediend, en aan voorstellen betreffende steun die meer dan vier jaar na de gebeurtenis moet worden betaald.

(120)

Dit hoofdstukonderdeel is van toepassing op de gehele landbouwsector.

(121)

Omdat het gaat om uitzonderingen op het in artikel 87, lid 1, van het Verdrag neergelegde algemene beginsel dat staatssteun onverenigbaar is met de gemeenschappelijke markt, heeft de Commissie steeds het standpunt ingenomen dat de in artikel 87, lid 2, onder b), gehanteerde begrippen „natuurramp” en „buitengewone gebeurtenis” eng moeten worden uitgelegd. Dit standpunt is bekrachtigd door het Hof van Justitie van de Europese Gemeenschappen (30). Tot nu toe heeft de Commissie aanvaard dat aardbevingen, lawines, grondverschuivingen en overstromingen natuurrampen kunnen zijn. In het belang van snel crisisbeheer zal de Commissie in de toekomst toestemming geven voor steunregelingen die tot doel hebben de door aardbevingen, lawines, grondverschuivingen, overstromingen en andere natuurrampen veroorzaakte schade te vergoeden, op voorwaarde dat een voldoende nauwkeurige beschrijving ervan kan worden opgesteld.

(122)

Tot de buitengewone gebeurtenissen die de Commissie tot dusver als zodanig heeft erkend, behoren oorlog, binnenlandse ordeverstoringen en stakingen alsmede, op bepaalde voorwaarden en afhankelijk van de omvang ervan, ernstige nucleaire of industriële ongevallen en grote branden die tot wijdverspreide verliezen leiden. Daarentegen heeft de Commissie niet aanvaard dat een brand in een enkel verwerkingsbedrijf die door een gewone commerciële verzekering was gedekt, als een buitengewone gebeurtenis werd aangemerkt. In de regel aanvaardt de Commissie niet dat uitbraken van dier- of plantenziekten als natuurrampen of buitengewone gebeurtenissen worden beschouwd. In één geval heeft de Commissie echter de zeer wijdverbreide uitbraak van een volkomen nieuwe dierziekte als een buitengewone gebeurtenis erkend. Omdat het per definitie moeilijk is dergelijke gebeurtenissen te voorzien, zal de Commissie steunvoorstellen op grond van artikel 87, lid 2, onder b), van het Verdrag van geval tot geval blijven beoordelen, met inachtneming van haar vroegere praktijk terzake.

(123)

Is eenmaal aangetoond dat het om een natuurramp of een buitengewone gebeurtenis gaat, dan staat de Commissie toe dat steun tot 100 % wordt verleend als vergoeding voor materiële schade. De vergoeding moet normaliter worden berekend op het niveau van de individuele begunstigde. Om overcompensatie te voorkomen, moeten verschuldigde betalingen, bijvoorbeeld in het kader van een verzekeringspolis, in mindering worden gebracht op het steunbedrag. Steun om landbouwers te vergoeden voor het inkomensverlies dat door het tenietgaan van productiemiddelen voor de landbouw wordt veroorzaakt, wordt door de Commissie aanvaard, op voorwaarde dat geen overcompensatie plaatsvindt. In elk geval moet de lidstaat op grond van de jurisprudentie van het Hof van Justitie aantonen dat er een rechtstreeks verband bestaat tussen de door de buitengewone gebeurtenis veroorzaakte schade en de staatssteun, en een zo nauwkeurig mogelijke beoordeling van de door de betrokken producenten geleden schade opstellen.

(124)

Dit hoofdstukonderdeel is uitsluitend van toepassing op steun aan primaire producenten (landbouwers).

(125)

De Commissie heeft met het oog op de vaststelling van haar toekomstige beleid vooral rekening gehouden met de onderstaande overwegingen.

(126)

Steun ter compensatie van verliezen als gevolg van ongunstige weersomstandigheden wordt door de Commissie als verenigbaar met artikel 87, lid 3, onder c), van het Verdrag aangemerkt, indien hij voldoet aan alle in artikel 11 van Verordening (EG) nr. 1857/2006 vastgestelde voorwaarden.

(127)

Om het de Commissie mogelijk te maken dergelijke steunregelingen te beoordelen, moeten bij de aanmelding van steunmaatregelen ter compensatie van door ongunstige weersomstandigheden veroorzaakte schade ook passende ondersteunende meteorologische gegevens worden verstrekt. Deze informatie mag ook achteraf worden verstrekt in een jaarverslag overeenkomstig de laatste zin van artikel 20, lid 3, van Verordening (EG) nr. 1857/2006.

(128)

De Commissie accepteert ook andere methoden voor de berekening van de normale productie, met inbegrip van regionale referentiewaarden, op voorwaarde dat zij ervan overtuigd is dat deze methoden representatieve resultaten opleveren en niet gebaseerd zijn op abnormaal hoge opbrengsten. Indien de ongunstige weersomstandigheden een groot gebied op dezelfde wijze hebben getroffen, mag bij de berekening van de steunbedragen evenwel worden uitgegaan van gemiddelde verliezen op voorwaarde dat die verliezen representatief zijn en geen aanleiding geven tot een al te grote overcompensatie van de begunstigden.

(129)

De in dit hoofdstukonderdeel bedoelde steun mag uitsluitend worden betaald aan landbouwers of aan een producentenorganisatie waarvan de landbouwer lid is, en het steunbedrag mag niet hoger zijn dan het werkelijk door de landbouwer geleden verlies.

(130)

Voor op of na 1 januari 2010 geleden verliezen wijkt de Commissie slechts af van de in artikel 11, lid 8, van Verordening (EG) nr. 1857/2006 vastgestelde voorwaarde, indien een lidstaat op overtuigende wijze kan aantonen dat ondanks alle redelijke inspanningen geen betaalbare verzekering ter dekking van de statistisch meest frequente weerrisico's in de betrokken lidstaat of regio beschikbaar was toen de schade zich voordeed.

(131)

Dit hoofdstukonderdeel is uitsluitend van toepassing op steun aan primaire producenten (landbouwers). Aangezien de grootschalige evaluatie en toetsing van het communautaire beleid inzake de vergoeding van met dierziekten gepaard gaande kosten nog niet is afgesloten, zal het desbetreffende hoofdstukonderdeel moeten worden herzien zodra deze evaluatie is afgerond.

(132)

De Commissie heeft met het oog op de vaststelling van haar toekomstige beleid vooral rekening gehouden met de onderstaande overwegingen.

(133)

Staatssteun ter bestrijding van dier- en plantenziekten wordt door de Commissie als verenigbaar met artikel 87, lid 3, onder c), van het Verdrag aangemerkt, indien hij voldoet aan alle in artikel 10 van Verordening (EG) nr. 1857/2006 vastgestelde voorwaarden.

(134)

Staatssteun met betrekking tot TSE-tests en gestorven dieren wordt door de Commissie als verenigbaar met artikel 87, lid 3, onder c), van het Verdrag aangemerkt, indien hij voldoet aan alle [in artikel 16 van het ontwerp van vrijstellingsverordening vastgestelde] voorwaarden.

(135)

In de volgende gevallen verleent de Commissie geen toestemming voor staatssteun met betrekking tot gestorven dieren en slachthuisafval:

(136)

Wanneer steun wordt verleend in het kader van communautaire en/of nationale en/of regionale steunregelingen, zal de Commissie het bewijs verlangen dat overcompensatie door middel van het cumuleren van verschillende regelingen onmogelijk is. Wanneer communautaire steun is goedgekeurd, moeten de datum en de referentiegegevens van het desbetreffende besluit van de Commissie worden verstrekt.

(137)

De Commissie zal voor dergelijke staatssteun slechts toestemming verlenen als het gaat om steun aan landbouwers.

(138)

Dit hoofdstukonderdeel is uitsluitend van toepassing op steun aan primaire producenten (landbouwers).

(139)

De Commissie heeft met het oog op de vaststelling van haar toekomstige beleid vooral rekening gehouden met de onderstaande overwegingen.

(140)

Staatssteun als bijdrage in verzekeringspremies wordt door de Commissie als verenigbaar met artikel 87, lid 3, onder c), van het Verdrag aangemerkt, indien hij voldoet aan alle in artikel 12 van Verordening (EG) nr. 1857/2006 vastgestelde voorwaarden.

(141)

De Commissie zal andere steunmaatregelen op het gebied van verzekeringen tegen natuurrampen en buitengewone gebeurtenissen, en vooral herverzekeringsregelingen en andere maatregelen ter ondersteuning van producenten in gebieden met bijzonder grote risico's, van geval tot geval onderzoeken.

(142)

De Commissie verleent geen toestemming voor staatssteun als bijdrage in verzekeringspremies van grote ondernemingen en ondernemingen die landbouwproducten verwerken en afzetten.

(143)

De Commissie staat positief tegenover steunregelingen voor de sluiting van capaciteit in de landbouwsector, mits deze regelingen in overeenstemming zijn met de communautaire regelingen ter verlaging van de productiecapaciteit en aan de volgende voorwaarden voldoen:

(144)

Steun voor de sluiting van capaciteit wordt door de Commissie als verenigbaar met artikel 87, lid 3, onder c), van het Verdrag aangemerkt, indien hij voldoet aan de onderstaande voorwaarden.

(145)

Reddings- en herstructureringssteun aan ondernemingen in moeilijkheden in de landbouwsector wordt beoordeeld op grond van de geldende communautaire richtsnoeren voor reddings- en herstructureringssteun aan ondernemingen in moeilijkheden (36).

(146)

Steun voor het creëren van werkgelegenheid in de landbouwsector valt sinds 2002 onder Verordening (EG) nr. 2204/2002 van de Commissie van 12 december 2002 betreffende de toepassing van de artikelen 87 en 88 van het Verdrag op werkgelegenheidssteun (37). De in deze verordening vastgestelde regels vormen een samenhangend kader voor dergelijke steun. Werkgelegenheidssteun die tot de landbouwsector is beperkt, maar aan alle andere voorwaarden van deze verordening voldoet, wordt niet vrijgesteld. Vanwege de specifieke kenmerken van de landbouwsector, en met name van de primaire productie, kunnen lidstaten belang hebben bij de invoering van specifieke steunregelingen ter bevordering van de werkgelegenheid in de landbouwsector. Op voorwaarde dat dit soort steun voor de hele landbouwsector beschikbaar is en niet tot bepaalde producten wordt beperkt, lijken de voordelen van de steun nog steeds op te wegen tegen het gevaar van mededingingsvervalsing dat een dergelijke benadering met zich mee zou brengen.

(147)

Staatssteun ter bevordering van de werkgelegenheid in de landbouwsector wordt door de Commissie als verenigbaar met artikel 87, lid 3, onder c), van het Verdrag aangemerkt, indien hij voldoet aan alle voorwaarden die zijn vastgesteld in de artikelen 1 en 2 en de artikelen 4 tot en met 9 van Verordening (EG) nr. 2204/2002. Tot de landbouwsector beperkte steun wordt op dezelfde voorwaarden toegestaan.

(148)

Steun voor onderzoek en ontwikkeling wordt onderzocht aan de hand van de criteria die zijn uiteengezet in de geldende communautaire kaderregeling inzake staatssteun voor onderzoek en ontwikkeling (38), met inbegrip van de mogelijkheid aanvullende steun voor onderzoek ten gunste van de landbouwsector te verlenen.

(149)

Voor de volledigheid moet erop worden gewezen dat naast de hierboven beschreven steuninstrumenten en regels, met name ook de onderstaande regels inzake de omschrijving van steun en de verenigbaarheid van steun met het Verdrag, van toepassing zijn op de landbouwsector:

(150)

De Commissie is van plan om bij een herziening van deze steuninstrumenten vast te houden aan haar beleid om de desbetreffende regels ook op de landbouw toe te passen, tenzij er overtuigende argumenten zijn om voor de landbouwsector een specifieke behandeling vast te stellen.

(151)

Wat de toepassing van artikel 86, lid 2, van het Verdrag in de landbouwsector betreft, heeft de Commissie aangegeven dat bedrijven die zich bezighouden met de productie en afzet van onder bijlage I bij het Verdrag vallende en onder een gemeenschappelijke marktordening vallende producten, niet kunnen worden aangemerkt als ondernemingen die belast zijn met het beheer van diensten van algemeen economisch belang in de zin van artikel 86, lid 2, van het Verdrag (48).

(152)

De Commissie heeft met het oog op de vaststelling van haar toekomstige beleid vooral rekening gehouden met de onderstaande overwegingen.

(153)

Staatssteun voor reclamecampagnes binnen de Gemeenschap zal als verenigbaar met het Verdrag worden aangemerkt, indien is voldaan aan de volgende voorwaarden:

(154)

Als de reclamecampagne betrekking heeft op door de Gemeenschap erkende benamingen, mag naar de oorsprong van de betrokken producten worden verwezen, mits die verwijzing exact overeenkomt met de door de Gemeenschap geregistreerde verwijzingen.

(155)

Als het gaat om nationale of regionale kwaliteitslabels, mag de oorsprong van de producten als ondergeschikte boodschap worden vermeld. Om te beoordelen of de vermelding van de oorsprong inderdaad een ondergeschikte boodschap is, zal de Commissie rekening houden enerzijds met de algehele belangrijkheid van de tekst en/of het symbool, inclusief afbeeldingen en de algemene presentatie, die naar de oorsprong verwijzen, en anderzijds met de belangrijkheid van de tekst en/of het symbool die verwijzen naar het exclusieve verkoopargument, d.w.z. het niet op de oorsprong toegespitste deel van de reclameboodschap.

(156)

De rechtstreekse steun mag niet meer dan 50 % bedragen. Indien de sector, in welke vorm ook, ten minste 50 % van de kosten bijdraagt, mag de steunintensiteit tot 100 % bedragen.

(157)

Bovendien wordt staatssteun voor reclame tot 100 % aangemerkt als verenigbaar met het Verdrag, als die reclame algemeen van aard is en alle producenten van het betrokken type product ten goede komt. In dergelijke reclame mag de oorsprong van het product niet worden vermeld. De reclame kan worden gemaakt door producentengroeperingen of andere organisaties, ongeacht hoe groot deze zijn.

(158)

Reclameactiviteiten waarvoor het jaarlijkse budget meer dan 5 miljoen EUR bedraagt, moeten elk afzonderlijk worden gemeld.

(159)

Staatssteun voor reclame in derde landen wordt door de Commissie onderzocht en wordt door haar als verenigbaar met artikel 87, lid 3, onder c), van het Verdrag toegestaan, indien hij voldoet aan de beginselen van Verordening (EG) nr. 2702/1999. Staatssteun voor reclame wordt door de Commissie echter niet als verenigbaar met het Verdrag aangemerkt, indien die reclame:

(160)

De Commissie heeft met het oog op de vaststelling van haar toekomstige beleid vooral rekening gehouden met de onderstaande overwegingen.

(161)

Staatssteun voor kortlopende kredieten wordt door de Commissie niet als verenigbaar met het Verdrag aangemerkt.

(162)

Sedert 1993 is in de accijnswetgeving van de Gemeenschap voorzien in de mogelijkheid tot toepassing van verlaagde belastingvoeten en van vrijstelling van landbouwbelastingen. Tot nu toe is evenwel nog geen duidelijk beleid vastgesteld met betrekking tot de verenigbaarheid van dergelijk maatregelen met de regels inzake staatssteun. Op grond van Richtlijn 2003/96/EG van de Raad van 23 oktober 2003 tot herstructurering van de communautaire regeling voor de belasting van energieproducten en elektriciteit (54) mogen de lidstaten belastingvrijstelling, -verlaging, -differentiatie en -teruggaaf toepassen. In artikel 26, lid 2, van die richtlijn staat het volgende: „Maatregelen als belastingvrijstelling, -verlaging, -differentiatie en -teruggaaf in de zin van deze richtlijn kunnen staatssteun inhouden en moeten in dat geval uit hoofde van artikel 88, lid 3, van het Verdrag bij de Commissie worden aangemeld.”.

(163)

Om de volgende redenen kunnen de betrokken maatregelen inderdaad staatssteun inhouden: zij kunnen worden beschouwd als bekostigd met staatsmiddelen aangezien de staat door toepassing ervan afziet van de inning van financiële middelen; bij toepassing ervan in een specifieke sector van de economie begunstigen zij bepaalde ondernemingen of bepaalde producties; in een gevoelige sector zoals de landbouw, waarin de handelsstromen zeer intensief zijn, kunnen zij de mededinging vervalsen of dreigen te vervalsen.

(164)

Een stel regels moet worden opgesteld voor de beoordeling van de verenigbaarheid van dergelijke maatregelen met artikel 87, lid 3, onder c), van het Verdrag.

(165)

In artikel 8 van Richtlijn 2003/96/EG staat dat lagere minimumbelastingniveaus (namelijk die welke zijn vastgesteld in tabel B in bijlage I bij de richtlijn) gelden voor producten die als motorbrandstof worden gebruikt in de landbouw, de tuinbouw of de bosbouw.

(166)

In artikel 15, lid 3, van Richtlijn 2003/96/EG staat enerzijds dat de lidstaten een tot een nultarief verlaagd belastingniveau kunnen toepassen op energieproducten en elektriciteit die worden gebruikt voor de landbouw, de tuinbouw of de bosbouw, maar anderzijds ook dat de Raad op basis van een voorstel van de Commissie vóór 1 januari 2008 beziet of de mogelijkheid om een tot een nultarief verlaagd belastingniveau toe te passen moet worden ingetrokken.

(167)

De Commissie houdt rekening met deze bepalingen bij het opstellen van haar regels voor de verenigbaarheid van staatssteun voor primaire productie in de landbouwsector, waarbij zij er evenwel voor moet zorgen dat binnen de sector geen belastingdifferentiatie wordt toegepast. Wanneer een in artikel 8 of artikel 15, lid 3, van Richtlijn 2003/96/EG vastgestelde belastingmaatregel op dezelfde wijze wordt toegepast voor de gehele landbouwsector, gaat de Commissie ervan uit dat de maatregel kan bijdragen aan de ontwikkeling van de sector. Tot nog toe heeft de Commissie enkel kennisgevingen ontvangen belastingverlagingen in verband met motorbrandstoffen voor gebruik bij primaire landbouwproductie. Gezien het feit dat deze gebaseerd zijn op daadwerkelijk bij primaire productie gebruikte hoeveelheden motorbrandstof en gelet op van de landbouwbedrijven in de Europese Unie (meer dan 60 % van de bedrijven hebben minder dan 5 ha gebruikt landbouwareaal), is de Commissie van oordeel dat door deze maatregel de concurrentie niet onnodig wordt verstoord. Ter vergelijking: belastingverlaging voor energie en elektriciteit voor gebruik bij primaire landbouwproductie moeten ook vrij kleinschalig zijn en geen dusdanige nadelige gevolgen voor de handelsvoorwaarden hebben dat het algemeen belang wordt geschaad.

(168)

Het is mogelijk dat, wat de primaire landbouwproductie betreft, onrechtmatige staatssteun in de vorm van belastingvrijstelling, -verlaging, -differentiatie of -teruggaaf is verleend sinds de inwerkingtreding van de Richtlijn 2003/96/EG. Dergelijke steun dient als verenigbaar met artikel 87, lid 3, onder c), van het Verdrag te worden aangemerkt, mits hij aan de relevante bepalingen van de richtlijn voldoet en er binnen de landbouw geen belastingdifferentiatie is toegepast.

(169)

De toepassing van lagere minimumbelastingniveaus zoals vastgesteld in tabel B in bijlage I bij Richtlijn 2003/96/EG voor producten die als motorbrandstof worden gebruikt in de primaire landbouwproductie, zal als verenigbaar met artikel 87, lid 3, onder c), van het Verdrag worden aangemerkt mits niet binnen de landbouw wordt gedifferentieerd.

(170)

De toepassing van een tot een nultarief verlaagd belastingniveau op energieproducten en elektriciteit die worden gebruikt voor de primaire landbouwproductie, zal tot en met 31 december 2007 of enige andere door de Raad vastgestelde datum als verenigbaar met artikel 87, lid 3, onder c), van het Verdrag worden aangemerkt mits niet binnen de landbouw wordt gedifferentieerd. Indien Richtlijn 2003/96/EG wordt gewijzigd, zal deze bepaling dienovereenkomstig worden aangepast.

(171)

Indien de mogelijkheid om een tot een nultarief verlaagd belastingniveau toe te passen op energieproducten en elektriciteit die worden gebruikt voor de landbouw, door de Raad wordt ingetrokken, zal staatssteun in de vorm van een belastingverlaging overeenkomstig Richtlijn 2003/96/EG als verenigbaar met artikel 87, lid 3, onder c), van het Verdrag worden aangemerkt mits de betrokken verlaging aan alle relevante bepalingen van de richtlijn voldoet en er binnen de landbouw geen belastingdifferentiatie wordt toegepast.

(172)

Onrechtmatige staatssteun die is verleend sinds de inwerkingtreding van Richtlijn 2003/96/EG, zal als verenigbaar met artikel 87, lid 3, onder c), van het Verdrag worden aangemerkt mits hij aan alle relevante bepalingen van dit hoofdstuk voldoet en er binnen de landbouw geen belastingdifferentiatie is toegepast.

(173)

Er bestaan geen specifieke regels inzake staatssteun voor de bossector (bosbouw en op bos gebaseerde industrie) (55). Dit neemt niet weg dat, naast de voor alle sectoren geldende communautaire staatssteunregels, met name de communautaire kaderregeling inzake staatssteun voor onderzoek en ontwikkeling (56) en de communautaire richtsnoeren voor reddings- en herstructureringssteun aan ondernemingen in moeilijkheden (57), bepaalde communautaire instrumenten inzake staatssteun voor de handel en de industriële productie tevens op de bossector van toepassing zijn, met name de communautaire richtsnoeren inzake regionale steunmaatregelen en de communautaire kaderregeling inzake staatssteun ten behoeve van het milieu (58). De bossector komt ook in aanmerking voor steun in het kader van de verordening inzake de toepassing van de-minimissteun op industriële activiteiten en (EG) nr. 70/2001, die niet van toepassing zijn op de landbouwproductie. Bovendien is het ter aanvulling van de genoemde regels en instrumenten vaste praktijk van de Commissie om, vanwege de milieu-, beschermings- en recreatiefuncties van bossen, goedkeuring te verlenen voor staatssteun die gericht is op de instandhouding, de verbetering, de ontwikkeling en het onderhoud ervan. Om de toepassing van deze praktijk transparant te maken en deze praktijk af te bakenen ten opzichte van de andere regels inzake staatssteun voor de bossector, dient te worden bepaald welk beleid de Commissie zal toepassen ten aanzien van staatssteun voor de bossector. Bij de vaststelling van dit beleid moet met het oog op de coherentie tussen staatssteun en medegefinancierde steun voor de bosbouw tevens rekening worden gehouden met de regels inzake steun voor een duurzaam gebruik van bosgrond in het kader van Verordening (EG) nr. 1698/2005.

(174)

De Commissie heeft met het oog op de vaststelling van haar toekomstige beleid vooral rekening gehouden met de onderstaande overwegingen.

(175)

Met het oog op de instandhouding en de verbetering van de bossen en de bevordering van de milieu-, beschermings- en recreatiefuncties ervan zal de Commissie staatssteun tot maximaal 100 % van de volgende in aanmerking komende kosten als verenigbaar met artikel 87, lid 3, onder c), van het Verdrag aanmerken, mits de lidstaten kunnen aantonen dat de betrokken maatregelen rechtstreeks bijdragen tot het behoud of het herstel van de ecologische, beschermings- en recreatiefuncties van de bossen, de biodiversiteit en de gezondheid van het bos als ecosysteem:

(176)

Staatssteun voor de bebossing van landbouwgrond of niet-landbouwgrond, de totstandbrenging van boslandbouwsystemen op landbouwgrond, Natura 2000-betalingen, bosmilieubetalingen, het herstel van het bosbouwpotentieel en het treffen van preventieve maatregelen en niet-productieve investeringen wordt door de Commissie als verenigbaar met artikel 87, lid 3, onder c), van het Verdrag aangemerkt, indien de steun voldoet aan de voorwaarden van de artikelen 43 tot en met 49 van Verordening (EG) nr. 1698/2005 en de aldaar bepaalde maximale steunintensiteit niet overschrijdt.

(177)

De Commissie zal toestemming verlenen voor staatssteun ter dekking van de extra kosten en de gederfde inkomsten die het gevolg zijn van het gebruik van milieuvriendelijke bosbouwtechnologie die verder gaat dan de naleving van de relevante dwingende eisen, indien de betrokken bosbezitter een vrijwillige verbintenis met betrekking tot het gebruik van dergelijke technologie aangaat en indien die verbintenis voldoet aan de voorwaarden die zijn vastgesteld in artikel 47 van Verordening (EG) nr. 1698/2005. Steun die hoger is dan de in de bijlage bij Verordening (EG) nr. 1698/2005 vastgestelde maximumbedragen wordt in beginsel slechts als verenigbaar met artikel 87, lid 3, onder c), van het Verdrag aangemerkt, indien deze steun wordt verleend voor aangetoonde extra kosten en/of gederfde inkomsten, waarbij in uitzonderlijke gevallen met deugdelijk te motiveren specifieke omstandigheden rekening wordt gehouden ten gunste van verbintenissen die leiden tot een aantoonbaar belangrijk positief effect op het milieu.

(178)

De Commissie merkt staatssteun voor de aankoop van bosgrond als verenigbaar met artikel 87, lid 3, onder c), van het Verdrag aan, indien de steunintensiteit niet hoger is dan die welke in [artikel 4 van de verordening inzake een groepsvrijstelling] is vastgesteld voor de aankoop van landbouwgrond.

(179)

Staatssteun voor de opleiding van bosbezitters en -arbeiders, de verlening van adviesdiensten door derden, met inbegrip van het opstellen van bedrijfsplannen, bosbeheersplannen en haalbaarheidsstudies, en deelname aan wedstrijden, tentoonstellingen en beurzen wordt door de Commissie als verenigbaar met artikel 87, lid 3, onder c), van het Verdrag aangemerkt, indien de steun voldoet aan de voorwaarden van [artikel 15 van het ontwerp van vrijstellingsverordening].

(180)

Steun voor de oprichting van verenigingen van bosbouwers wordt door de Commissie toegestaan, indien deze steun voldoet aan de voorwaarden van [artikel 9 van het ontwerp van vrijstellingsverordening].

(181)

De Commissie zal toestemming verlenen voor staatssteun voor activiteiten ter verspreiding van nieuwe technieken, zoals redelijke kleinschalige proef- of demonstratieprojecten, mits die steun voldoet aan de in [punt 107 van de onderhavige richtsnoeren] vastgestelde voorwaarden.

(182)

De bepalingen van het onderhavige hoofdstuk laten de mogelijkheid onverlet om ten aanzien van de bossector andere, voor alle sectoren of de handel en de industrie geldende regels inzake staatssteun toe te passen.

(183)

Behoudens het bepaalde in de onderstaande punten, moeten alle nieuwe steunregelingen en alle nieuwe individuele steunmaatregelen overeenkomstig artikel 88, lid 3, van het Verdrag en Verordening (EG) nr. 659/1999 tot vaststelling van nadere bepalingen voor de toepassing van artikel 88 van het Verdrag (59) bij de Commissie worden aangemeld voordat zij tot uitvoering worden gebracht. Dit geldt niet voor steun die valt onder één van de vrijstellingsverordeningen die de Commissie heeft vastgesteld op basis van Verordening (EG) nr. 994/98 van de Raad van 7 mei 1998 betreffende de toepassing van de artikelen 92 en 93 van het Verdrag tot oprichting van de Europese Gemeenschap op bepaalde soorten van horizontale steunmaatregelen (60).

(184)

Overeenkomstig artikel 89 van Verordening (EG) nr. 1698/2005 van de Raad is een afzonderlijke aanmelding overeenkomstig artikel 88, lid 3, van het Verdrag niet vereist voor staatssteun die tot doel heeft te voorzien in aanvullende financiering voor maatregelen inzake plattelandsontwikkeling waarvoor communautaire steun wordt verleend, mits deze staatssteun overeenkomstig de bepalingen van de genoemde verordening bij de Commissie is aangemeld en door de Commissie is goedgekeurd als onderdeel van de in die verordening bedoelde programmering.

(185)

Om voor deze uitzondering in aanmerking te komen, moeten de betrokken maatregelen zelf voldoen aan alle basisvoorwaarden inzake staatssteun, en met name aan de in deze richtsnoeren uiteengezette voorwaarden betreffende de in aanmerking komende kosten en de steunintensiteit. Het aanvullende staatssteunbedrag dat voor elk van deze maatregelen wordt toegekend, moet duidelijk in het programma voor plattelandsontwikkeling worden aangegeven overeenkomstig de uitvoeringsverordening van de verordening inzake plattelandsontwikkeling. De goedkeuring van het programma door de Commissie zal uitsluitend betrekking hebben op de maatregelen die op deze wijze in het programma voor plattelandsontwikkeling zijn opgenomen. Staatssteun voor andere maatregelen, ongeacht of deze maatregelen in het programma zijn opgenomen, of voor maatregelen waarbij andere dan de in het programma vermelde voorwaarden gelden, moet overeenkomstig artikel 88, lid 3, van het Verdrag afzonderlijk bij de Commissie worden aangemeld.

(186)

Voorts heeft de goedkeuring van het programma door de Commissie slechts betrekking op het door de lidstaat vermelde steunbedrag.

(187)

Dezelfde regels zijn van overeenkomstige toepassing voor wijzigingen van het programma voor plattelandsontwikkeling.

(188)

In het kader van de in de periode 2000-2006 toegepaste communautaire richtsnoeren voor staatssteun in de landbouwsector heeft de Commissie aanmeldingen inzake staatssteunregelingen van onbeperkte duur aanvaard. Dit kan leiden tot een gebrek aan transparantie, met name wanneer verschillende jaren na elkaar geen gebruik van een steunmaatregel wordt gemaakt. Bovendien wordt het geregelde onderzoek waaraan de Commissie alle steunregelingen moet onderwerpen, erdoor bemoeilijkt.

(189)

Daarom verleent de Commissie in de toekomst slechts toestemming voor regelingen van beperkte duur. Regelingen betreffende staatssteun voor maatregelen die tevens in aanmerking komen voor medefinanciering in het kader van Verordening (EG) nr. 1698/2005, moeten beperkt worden tot de duur van de programmeringsperiode 2007-2013. De looptijd van andere steunregelingen mag maximaal zeven jaar bedragen.

(190)

Krachtens artikel 21 van Verordening (EG) nr. 659/1999 moeten de lidstaten bij de Commissie jaarlijks een verslag indienen over alle bestaande steunregelingen waarvoor bij voorwaardelijke beschikking geen specifieke rapportageverplichting is opgelegd. Nadere bepalingen zijn vastgesteld bij Verordening (EG) nr. 794/2004 van de Commissie van 21 april 2004 tot uitvoering van Verordening (EG) nr. 659/1999 van de Raad tot vaststelling van nadere bepalingen voor de toepassing van artikel 93 van het Verdrag (61).

(191)

De Commissie behoudt zich het recht voor om van geval tot geval aanvullende inlichtingen over bestaande steunregelingen te vragen, zo dit nodig is om haar in staat te stellen aan haar verantwoordelijkheden ingevolge artikel 88, lid 1, van het Verdrag te voldoen.

(192)

Wanneer de jaarlijkse verslagen niet overeenkomstig de onderhavige richtsnoeren worden ingediend, kan de Commissie handelen overeenkomstig artikel 18 van Verordening (EG) nr. 659/1999.

(193)

In het licht van de door de lidstaten ingediende jaarlijkse verslagen neemt de Commissie passende maatregelen ter verbetering van de doorzichtigheid van de informatie over staatssteun in de landbouwsector.

(194)

De Commissie past deze richtsnoeren met ingang van 1 januari 2007 toe op nieuwe staatssteunmaatregelen. Op 31 december 2006 nog in behandeling zijnde aanmeldingen van de lidstaten worden beoordeeld op basis van de communautaire richtsnoeren voor staatssteun die in de landbouwsector van toepassing waren op de datum van aanmelding van de steun. Met ingang van 1 januari 2007 past de Commissie de onderstaande teksten niet meer toe, tenzij het gaat om maatregelen als bedoeld in punt 195:

(195)

Voor de beoordeling van de steunregelingen en individuele steunmaatregelen die overeenkomstig bijlage IV, hoofdstuk 4, punt 4, van de Toetredingsakte van 2003 (65) als bestaande steun worden aangemerkt, blijven de op 31 december 2006 geldende communautaire richtsnoeren voor staatssteun in de landbouwsector van toepassing tot en met 31 december 2007, onverminderd het bepaalde in punt 196, voor zover dergelijke steun uiterlijk op 30 april 2007 aan die richtsnoeren voldoet.

(196)

Overeenkomstig artikel 88, lid 1, van het Verdrag stelt de Commissie de lidstaten voor hun bestaande steunregelingen te wijzigen opdat deze uiterlijk op 31 december 2007 met deze richtsnoeren in overeenstemming zullen zijn, behalve voor bestaande steunregelingen voor investeringen in verband met de verwerking en afzet van landbouwproducten, die uiterlijk op 31 december 2008 moeten zijn afgeschaft, en voor investeringen in landbouwbedrijven in de vorm van de aankoop van grond, die uiterlijk op 31 december 2009 aan deze richtsnoeren moeten zijn aangepast.

(197)

De lidstaten wordt verzocht uiterlijk op 28 februari 2007 schriftelijk te bevestigen dat zij deze voorstellen voor dienstige maatregelen aanvaarden.

(198)

Indien een lidstaat op die datum zijn aanvaarding nog niet schriftelijk heeft bevestigd, zal de Commissie artikel 19, lid 2, van Verordening (EG) nr. 659/1999 toepassen en zo nodig de in dat lid bedoelde procedure inleiden.

(199)

Deze richtsnoeren blijven tot en met 31 december 2013 van toepassing. De Commissie kan deze richtsnoeren vóór die datum wijzigen om zwaarwegende redenen die verband houden met het mededingingsbeleid, het landbouwbeleid of het beleid inzake de gezondheid van mens of dier, of om rekening te houden met het beleid op andere terreinen of internationale verbintenissen van de Gemeenschap.