(1)

Het tekort aan arbeidskrachten in de Unie beperkt in belangrijke mate haar vermogen om in te spelen op de voortdurende veranderingen in de aard van het werk, de productie en de communicatie die zich voordoen in de verschillende economieën en arbeidsmarkten.

(2)

Werkgevers in de Unie berichten aanhoudend dat ze moeite hebben om werknemers met de vereiste vaardigheden te vinden. Bovendien leidt de demografische vergrijzing naar verwachting tot een afname van beschikbare arbeidskrachten en tot een toename van tekorten aan vaardigheden in de toekomst. Kleine en middelgrote ondernemingen (kmo’s), die in de Unie 25 miljoen entiteiten omvatten, worden met name getroffen omdat ze moeite hebben de juiste talenten te vinden die nodig zijn voor duurzame groei, schaalbaarheid en concurrentievermogen.

(3)

Het tekort aan vakmensen doet zich voor in alle industriële ecosystemen in veel lidstaten, waar het aantal vacatures voor hoog-, middelbaar en laaggeschoolde arbeidskrachten toeneemt. Sectoren als de bouw, de maakindustrie, de informatie- en communicatietechnologie (ICT), het vervoer, de professionele dienstverlening, de gezondheidszorg en de langdurige zorg hebben te kampen met aanhoudende tekorten. De tekorten aan arbeidskrachten in sleutelsectoren die van cruciaal belang zijn voor de groene transitie zijn bovendien tussen 2015 en 2021 verdubbeld. Dit probleem wordt verder verergerd door het feit dat ondernemingen moeite hebben om werknemers met voldoende digitale vaardigheden te vinden, waarbij zij met name problemen ondervinden bij de werving van ICT-specialisten.

(4)

Tekorten aan vaardigheden vormen een grote uitdaging voor de aspiraties van de Unie om een concurrerende wereldleider en een centrum voor nettonultechnologie te blijven en om te voldoen aan ambitieuze klimaat- en energiedoelstellingen. Ze zetten ook een rem op het vermogen van de Unie om het potentieel van de groene en digitale transitie aan te boren, het technologisch leiderschap van de Unie te versterken, groei en innovatie te stimuleren en adequaat te reageren op noodsituaties als de COVID-19-pandemie of geopolitieke conflicten. Door lacunes in vaardigheden in bepaalde sectoren, zoals de gezondheidszorg en de langdurige zorg, is er beperkte capaciteit om voor de vergrijzende bevolking te zorgen en iedereen toegang tot hoogwaardige gezondheidszorg te bieden.

(5)

De aanpak van deze tekorten aan vaardigheden vereist een aanzienlijke investering in bij- en omscholing alsook in maatregelen om de arbeidsmarktparticipatie van volwassenen in de werkende leeftijd te stimuleren, de arbeidsmobiliteit te vergroten, de arbeidsomstandigheden te verbeteren en personen met de benodigde vaardigheden aan te trekken naar de Unie.

(6)

De Unie heeft altijd steun gegeven aan maatregelen voor de aanpak van tekorten aan vaardigheden en arbeidskrachten door het potentieel van haar binnenlandse beroepsbevolking optimaal te benutten. Deze maatregelen betreffen onder meer initiatieven ter verbetering van de arbeidsmobiliteit binnen de interne markt, zoals het Europees netwerk van samenwerkende arbeidsbureaus (Eures). Daarnaast wil de Unie de arbeidsmarktparticipatie van vrouwen, personen met een beperking en personen met een migratieachtergrond vergroten. Bijzondere aandacht gaat ook uit naar de inzet van ondervertegenwoordigde groepen, met name jongeren die geen werk hebben en geen ondewijs of opleidingvolgen (NEET’s). In de Europese vaardighedenagenda 2020 (1) wordt een twaalftal maatregelen beschreven om personen en ondernemingen te helpen vaardigheden te ontwikkelen en toe te passen, waaronder aanbevelingen van de Raad betreffende beroepsonderwijs en -opleiding (2), individuele leerrekeningen (3), microcredentials (4) en de lancering van het pact voor vaardigheden. Het pact voor vaardigheden ondersteunt de samenwerking tussen publieke en private organisaties om collectieve actie op het gebied van vaardigheden te versterken en zo te voldoen aan de behoeften van de arbeidsmarkt, en ondersteunt grootschalige partnerschappen in belangrijke industriële ecosystemen.

(7)

De Unie werkt aan een inclusieve aanpak voor het aanvullen van tekorten aan arbeidskrachten, met name door mensen van alle generaties in de Unie in staat te stellen de keuzes die zij in hun leven maken en hun potentieel in de economie en de samenleving als geheel te realiseren. Hiertoe beschikken de lidstaten over een uitgebreid pakket beleidsinstrumenten van de Unie, waaronder in het bijzonder de mededeling van de Commissie “Demografische verandering in Europa: een toolbox met initiatieven”, om te zorgen voor een betere afstemming tussen gezin en betaalde arbeid, jongere generaties te ondersteunen en in staat te stellen om zichzelf te ontplooien, alsook oudere generaties sterker te maken en hun welzijn te ondersteunen.

(8)

Aan de vraag naar geschoolde werknemers kan echter niet worden voldaan door de beroepsbevolking van de Unie alleen. De economie van de Unie kan alleen succesvol en veerkrachtig zijn als ze aantrekkelijker wordt gemaakt voor internationaal talent. Beheerde legale migratie van werkzoekenden uit derde landen moet deel uitmaken van de oplossing voor de tekorten aan arbeidskrachten waarmee werkgevers te maken hebben. Dit stelt hen in staat om werknemers te vinden die beschikken over de vaardigheden die zij nodig hebben en om de economische groei te bevorderen.

(9)

Uit onderzoeksgegevens betreffende de beroepsbevolking van de EU blijkt dat onderdanen van derde landen die tertiair onderwijs hebben genoten, vaker te hoog opgeleid zijn voor hun baan en vaker een beroep uitoefenen voor laag- of middelbaar geschoold personeel dan burgers van de Unie. In 2022 bedroeg het overkwalificatiecijfer 39,4 % voor onderdanen van derde landen, 31,8 % voor burgers van de Unie uit andere lidstaten en slechts 21,1 % voor onderdanen van de desbetreffende lidstaat (5). Overkwalificatie kan leiden tot economische verliezen voor de betrokken personen zelf alsook voor de economie van de Unie.

(10)

Hoewel de lidstaten het recht behouden om te bepalen hoeveel mensen uit derde landen worden toegelaten om werk te zoeken, heeft de Unie een brede aanpak van legale migratie in het leven geroepen, waarin wordt erkend dat migranten een belangrijke rol spelen in de economie en samenleving van de Unie. De aanpak is bedoeld om migratieprocedures te stroomlijnen en toelatingsvoorwaarden en rechten van onderdanen van derde landen in de Unie te harmoniseren. In het migratie- en asielpact (6) wordt erkend dat de ontwikkeling van legale trajecten naar de Unie voor geschoolde onderdanen van derde landen een belangrijk onderdeel is van een breed migratiebeheersysteem. De herschikte Richtlijn (EU) 2021/1883 van het Europees Parlement en de Raad (7) (de zogeheten “blauwekaartrichtlijn”) is bedoeld om hoogopgeleid talent aan te trekken naar de arbeidsmarkt. Om te voldoen aan de toenemende vraag naar vakmensen in de ICT-sector in de lidstaten wordt in deze Richtlijn bepaald dat hogere beroepsvaardigheden in bepaalde ICT-beroepen moeten worden beschouwd als gelijkwaardig aan kwalificaties van hoger onderwijs. In het vaardigheden- en talentenpakket (8), dat in april 2022 door de Commissie is vastgesteld, wordt bovendien benadrukt dat legale migratie ten goede komt aan zowel migranten als hun landen van herkomst en bestemming. In het pakket zijn wetgevende, operationele en toekomstgerichte beleidsmaatregelen voorgesteld voor versterking van het kader voor legale migratie van de Unie, waaronder voorstellen om Richtlijn 2003/109/EG van de Raad (9) en Richtlijn 2011/98/EU van het Europees Parlement en de Raad (10) te wijzigen om de procedures voor de toelating van onderdanen van derde landen van alle vaardigheidsniveaus te vereenvoudigen en om hun rechten te versterken zodra ze in de Unie verblijven.

(11)

Vakmensen die internationale bescherming nodig hebben en in de lidstaten willen werken, vormen een grotendeels onderbenut potentieel van mogelijke werkzoekenden die in de behoeften van werkgevers zouden kunnen voorzien. Overeenkomstig Aanbeveling (EU) 2020/1364 van de Commissie (11) betreffende de bevordering van legale trajecten voor bescherming in de EU heeft de Commissie de lidstaten aangemoedigd aanvullende arbeidstrajecten in te voeren voor mensen die internationale bescherming nodig hebben, om zo hun vaardigheden, kwalificaties en motivatie te benutten en gelijktijdig de tekorten aan vaardigheden en arbeidskrachten in de Unie aan te pakken.

(12)

Om de internationale werving te vergemakkelijken en onderdanen van derde landen mogelijkheden te bieden om te werken in beroepen waar sprake is van personeelstekorten en die worden beschouwd als belangrijk voor de Unie, heeft de Commissie een voorstel gedaan tot oprichting van een “EU-talentenpool” (12), een platform waar profielen van werkzoekenden uit derde landen en vacatures van werkgevers in de lidstaten worden verzameld en op elkaar kunnen worden afgestemd. De talentenpool is bedoeld om de Unie aantrekkelijker te maken voor onderdanen uit derde landen en werkgevers te helpen de tekorten aan vaardigheden en arbeidskrachten in de Unie aan te pakken. De EU-talentenpool zou ook de operationalisering van de aanvullende arbeidstrajecten kunnen ondersteunen.

(13)

De Commissie ontwikkelt ook talentpartnerschappen, die tot de belangrijkste aspecten van de externe dimensie van het migratie- en asielpact behoren en die geoperationaliseerd worden overeenkomstig de mededeling van de Commissie over het aantrekken van vaardigheden en talent naar de EU (13).

(14)

In de context van de toenemende wereldwijde concurrentie op het gebied van vaardigheden en talent staat slechts een van de lidstaten van de Unie in de top vijf van meest aantrekkelijke OESO-landen voor hooggeschoolde werknemers in 2023 (14). Het vermogen om talent aan te trekken en vast te houden is afhankelijk van meerdere variabelen, waaronder integratie- en inclusiebeleid, steunmaatregelen voor migranten met bijzondere behoeften, legale mogelijkheden voor permanent verblijf en staatsburgerschap voor onder anderen studenten, inkomensvooruitzichten en belasting, beleving van toekomstperspectieven, kwaliteit van leven en erkenning van vaardigheden en kwalificaties.

(15)

Het aantrekken van geschoolde werknemers en de rol van de erkenning van vaardigheden en kwalificaties komen aan bod in alle maatregelen van de Unie op het gebied van vaardigheden en migratie. In de mededeling van de Commissie bij de Europese vaardighedenagenda (15) wordt gewezen op de noodzaak om meer te doen aan de verbetering van legale mogelijkheden om naar de Unie te komen en de erkenning van vaardigheden van onderdanen van derde landen op de arbeidsmarkt van de Unie. In het actieplan voor integratie en inclusie 2021-2027 (16) wordt erkend dat het belangrijk is om de erkenning en vergelijkbaarheid van kwalificaties van onderdanen van derde landen te vergemakkelijken om onderdanen van derde landen te helpen hun vaardigheden ten volle te benutten. In het industrieel plan voor de Green Deal (17) zijn maatregelen aangekondigd als het toewerken naar de erkenning van kwalificaties van onderdanen van derde landen en is voor het eerst gewezen op de waarde van een “vaardigheden eerst”-benadering voor het vaststellen van de werkelijke vaardigheden van burgers en onderdanen van derde landen. In het steunpakket voor kmo’s (18) wordt erkend dat tekorten aan vaardigheden een van de grootste uitdagingen van kmo’s zijn en wordt herinnerd aan de toezegging om met een initiatief te komen om de erkenning van vaardigheden en kwalificaties van onderdanen van derde landen te verbeteren en zo te kunnen bijdragen aan de aanpak van lacunes in vaardigheden op de arbeidsmarkt van de Unie. In de mededeling van de Commissie “Concurrentievermogen van de EU op de lange termijn: blik op de periode na 2030” is ook gewezen op het feit dat de aanpak van tekorten aan vaardigheden in de Unie vraagt om bevordering van de mobiliteit door de erkenning van vaardigheden en kwalificaties van burgers van andere lidstaten en van onderdanen van derde landen eenvoudiger te maken.

(16)

Op 14 september 2022 kondigde voorzitter Von der Leyen het Europees Jaar van de Vaardigheden (2023) aan in haar toespraak over de staat van de Unie. Daarin benadrukte zij dat het aantrekken van de juiste vaardigheden naar de Unie deel moet uitmaken van de oplossing van uitdagingen op het gebied van vaardigheden. In Besluit (EU) 2023/936 van het Europees Parlement en de Raad (19) zijn vier doelstellingen geformuleerd voor het Europees Jaar van de Vaardigheden, waaronder de doelstelling om “mensen uit derde landen aan te trekken die beschikken over de vaardigheden die in de lidstaten nodig zijn”. Die doelstelling behelst het bevorderen van leermogelijkheden (waar nodig met inbegrip van taalonderwijs en taalopleidingen), het stimuleren van de ontwikkeling van vaardigheden en de mobiliteit en het vergemakkelijken van de erkenning van kwalificaties.

(17)

De erkenning van vaardigheden en kwalificaties speelt een belangrijke rol bij het aantrekken van talent en bij werving in het algemeen. Kwalificaties en met kwalificaties samenhangende leerresultaten geven een indicatie van leerprestaties. Kwalificaties en kwalificatieniveaus worden vaak gebruikt voor het stellen van eisen voor toegang tot banen en kunnen gekoppeld zijn aan doorgroei en beloning. Kwalificaties zijn vaak vereist om aan te tonen dat wordt voldaan aan normen en eisen om bepaalde beroepen te kunnen uitoefenen, bijvoorbeeld in het geval van gereglementeerde beroepen.

(18)

In een “vaardigheden eerst”-benadering wordt gepleit voor het in kaart brengen en ten volle benutten van de vaardigheden van een persoon — ongeacht of die verworven zijn in een formele, niet-formele of informele setting — in plaats van beoordelingen uitsluitend te baseren op kwalificaties. Maatregelen om talent aan te trekken en arbeidsmarktparticipatie te bevorderen kunnen worden geoptimaliseerd en moeten worden geschraagd door een “vaardigheden eerst”-benadering waarbij vaardigheden worden gewaardeerd en wordt getracht om mensen te koppelen aan banen die aansluiten bij hun talent en potentieel.

(19)

De erkenning van vaardigheden en kwalificaties van onderdanen van derde landen wordt op verschillende manieren geregeld en beheerd op nationaal niveau, afhankelijk van wettelijke vereisten en de manier waarop de werkgelegenheid, het onderwijs, opleiding en migratie in de verschillende lidstaten georganiseerd is. De lidstaten nemen juridisch bindende erkenningsbesluiten in gevallen waarin zij rechten toekennen aan onderdanen van derde landen die over specifieke kwalificaties beschikken. Dergelijke besluiten bieden de mogelijkheid zich ervan te vergewissen dat een persoon beschikt over de noodzakelijke vaardigheden en kwalificaties alvorens hem of haar in drie specifieke gevallen rechten te verlenen, namelijk toegang tot een gereglementeerd beroep, toegang tot onderwijs of in het kader van arbeidsmigratie.

(20)

Van het eerste geval, toegang tot een gereglementeerd beroep, is sprake wanneer een onderdaan van een derde land zijn of haar vaardigheden en kwalificaties moet laten erkennen met het oog op het verkrijgen van toegang tot of de uitoefening van een gereglementeerd beroep. Honderden beroepen vallen onder deze categorie, bijvoorbeeld beroepen in de verpleegkunde, geneeskunde, farmacie, architectuur en — in sommige lidstaten — metselaars, loodgieters, elektriciens en civiel ingenieurs. Er is een “erkenning van beroepskwalificaties” vereist om toegang te kunnen krijgen tot dergelijke beroepen in de lidstaten waar ze zijn gereglementeerd.

(21)

Om de vrijheid van vestiging, de vrijheid om diensten te verrichten en het vrij verkeer van personen op doeltreffende wijze te waarborgen en er gelijktijdig op toe te zien dat professionele normen en eisen worden nageleefd, heeft de Unie gemeenschappelijke beginselen, procedures en criteria voor erkenning opgesteld ter bevordering van transparantie, rechtvaardigheid en samenhang bij de erkenning van beroepskwalificaties door middel van Richtlijn 2005/36/EG van het Europees Parlement en de Raad (20).

(22)

Richtlijn 2005/36/EG komt ten goede aan onderdanen van lidstaten die ingevolge het recht van de Unie het recht op vrij verkeer uitoefenen. Ter aanvulling op de richtlijn komt deze aanbeveling vooral ten goede aan onderdanen van derde landen die bezig zijn met het verkrijgen van een visum of werk- en verblijfsvergunning in een lidstaat of die al legaal in de Unie verblijven, ongeacht of zij beschikken over kwalificaties die in de Unie of in derde landen zijn uitgereikt. Een aantal van de aanbevelingen kan ook van belang zijn voor de erkenning van kwalificaties van onderdanen van de Unie die beschikken over kwalificaties die in derde landen zijn uitgereikt, om te waarborgen dat het beginsel van gelijke behandeling wordt geëerbiedigd.

(23)

In overweging 10 van Richtlijn 2005/36/EG staat dat de richtlijn de lidstaten geenszins belet om volgens hun eigen regels beroepskwalificaties te erkennen die buiten het grondgebied van de Europese Unie zijn verworven door een onderdaan van een derde land, maar dat dergelijke kwalificaties moeten worden erkend met inachtneming van minimumopleidingseisen voor bepaalde beroepen. Sommige regels betreffende de erkenning van kwalificaties zijn van toepassing op onderdanen van derde landen wanneer ze overeenkomstig de Uniewetgeving betreffende asiel en legale migratie dezelfde behandeling genieten als onderdanen van de ontvangende lidstaat alsook wanneer ze het recht van vrij verkeer genieten (bv. langdurig ingezetenen, onderdanen van derde landen die familieleden zijn van burgers uit de Unie, personen met een vluchtelingenstatus of de subsidiaire-beschermingsstatus, onderzoekers, hooggeschoolde werknemers die in het bezit zijn van een Europese blauwe kaart, onderdanen van derde landen die onder Richtlijn 2011/98/EU vallen, en seizoensarbeiders).

(24)

Richtlijn 2005/36/EG is door middel van verschillende instrumenten en overeenkomsten ook van toepassing op onderdanen van bepaalde derde landen. Zo is Richtlijn 2005/36/EG ook van toepassing op onderdanen van EER-landen (ingevolge de Overeenkomst betreffende de Europese Economische Ruimte) en op onderdanen van Zwitserland (ingevolge de Overeenkomst tussen de EU en Zwitserland betreffende het vrije verkeer van personen). In het terugtrekkingsakkoord en de handels- en samenwerkingsovereenkomst tussen de Europese Unie en het Verenigd Koninkrijk worden de regelingen verduidelijkt voor toepassing van Richtlijn 2005/36/EG op kwalificaties die voor het einde van de overgangsperiode op 31 december 2020 in het Verenigd Koninkrijk zijn verworven.

(25)

In de vrijhandelsovereenkomsten van de Unie zijn bepalingen opgenomen ter ondersteuning van de ontwikkeling van overeenkomsten inzake wederzijdse erkenning (MRA’s) voor beroepskwalificaties met derde landen. De MRA voor architecten, een principeakkoord dat in 2022 tussen de Unie en Canada is gesloten, maakt toegang tot uitoefening van het beroep van architect volgens overeengekomen criteria in beide gebieden mogelijk. De handelsovereenkomsten van de Unie bevatten ook toezeggingen om de tijdelijke aanwezigheid van vakmensen in de Unie te vergemakkelijken. Deze kunnen een aanvulling vormen op procedures voor een betere erkenning van in derde landen verworven kwalificaties.

(26)

Het tweede geval waarin onderdanen van derde landen hun vaardigheden en kwalificaties mogelijk moeten laten erkennen, betreft “academische erkenning”. Dit is erkenning om toegang te verkrijgen tot vormen van verdere studie, zoals een universitaire of beroepsopleiding, of voor het voeren van een academische titel. Academische erkenning is gericht op de geldigheid, het niveau en de leerresultaten van een buitenlandse onderwijskwalificatie of van eerder verworven competenties met het oog op toegang tot verdere studies. De netwerken van het Europees netwerk van nationale informatiecentra en de nationale informatiecentra voor academische erkenning (de ENIC-NARIC-netwerken) verstrekken informatie, advies en erkenningsbesluiten om de toegang tot verdere studies (doorgaans in het hoger onderwijs) te vergemakkelijken en kunnen een rol spelen bij het nemen van erkenningsbesluiten, de behandeling van beroepen of het geven van advies over erkenning of vergelijkbaarheid van kwalificaties, onder andere voor toegang tot arbeid in sommige landen.

(27)

Het door de Unesco en de Raad van Europa opgestelde Verdrag inzake de erkenning van kwalificaties betreffende hoger onderwijs in de Europese regio is het primaire juridisch instrument voor de erkenning van kwalificaties in Europa en daarbuiten. Het bevordert eerlijke en transparante erkenningsprocedures binnen een redelijke tijdspanne met betrekking tot kwalificaties van hoger secundair onderwijs en hoger onderwijs. Artikel VII van de Erkenningsovereenkomst van Lissabon is bedoeld om de erkenning te bevorderen van kwalificaties van hoger onderwijs van vluchtelingen, ontheemden en personen in een situatie vergelijkbaar met die van vluchtelingen die niet in staat zijn hun kwalificaties te staven met bewijsstukken, om hun zodoende gemakkelijker toegang te bieden tot opleidingen in het hoger onderwijs of activiteiten op het gebied van werk. De Commissie voor de Erkenningsovereenkomst van Lissabon heeft voorts in 2017 een aanbeveling vastgesteld betreffende de erkenning van kwalificaties van vluchtelingen, ontheemden en personen in een situatie vergelijkbaar met die van vluchtelingen, waarin beginselen zijn opgenomen voor het bepalen van beleidsmaatregelen betreffende de erkenning van kwalificaties van vluchtelingen. In de Wereldwijde overeenkomst inzake de erkenning van kwalificaties betreffende hoger onderwijs van de Unesco zijn universele beginselen opgenomen voor de eerlijke, transparante en niet-discriminerende erkenning van kwalificaties van hoger onderwijs en kwalificaties die toegang tot hoger onderwijs en mogelijkheden voor verdere studie en werk bieden.

(28)

Het derde geval waarin onderdanen van derde landen hun vaardigheden en kwalificaties mogelijk moeten laten erkennen, is in het kader van arbeidsmigratieprocedures. De lidstaten controleren de vaardigheden en kwalificaties van onderdanen van een derde land met het oog op de afgifte van visa of werk- en verblijfsvergunningen in verband met werk. De beoordelingscriteria en -methoden verschillen per lidstaat. Erkenning van vaardigheden en kwalificaties in verband met arbeidsmigratie kan plaatsvinden in het kader van een proces voorafgaand aan het vertrek of na aankomst om onderdanen van een derde land op integratie voor te bereiden. Grote aantallen geweigerde aanvragen en lange doorlooptijden kunnen onderdanen van derde landen afschrikken, en een beoordeling die uitsluitend gebaseerd is op kwalificaties en formeel onderwijs en opleiding doet niet altijd recht aan alle vaardigheden en potentieel van aanvragers. Dit kan een rem zetten op de integratie van onderdanen van derde landen op de arbeidsmarkt.

(29)

Behalve de gevallen waarin erkenning van vaardigheden en kwalificaties vereist is, hebben onderdanen van derde landen mogelijk ook toegang nodig tot instrumenten en informatie die de transparantie van hun vaardigheden en kwalificaties bevorderen, bijvoorbeeld voor werk in niet-gereglementeerde beroepen of voor toegang tot financiering. Hoewel erkenning van vaardigheden niet vereist is, kunnen onderdanen van derde landen mogelijk toch een vergelijkbaarheidsverklaring nodig hebben, of informatie of advies over de aard en echtheid van hun in een derde land verworven kwalificaties om te weten en te kunnen uitleggen wat hun vaardigheden en kwalificaties waard zijn. Een dergelijk vrijwillig gebruik van instrumenten ter bevordering van de transparantie biedt de bezitter van de kwalificatie geen aanvullende rechten en valt niet onder de werkingssfeer van deze aanbeveling. Hoewel dit wordt uitgesloten van de definitie van de term “erkenning” in het kader van deze aanbeveling, kan het verkrijgen van een dergelijke officiële verklaring of het aan werkgevers verduidelijken van zijn of haar vaardigheden en kwalificaties in sommige lidstaten toch “erkenning” worden genoemd.

(30)

Reeds lang bestaande initiatieven, zoals het Europass-kader (21), en instrumenten ter bevordering van de transparantie, zoals het Europees kwalificatiekader (EKK) (22), de Europese classificatie van vaardigheden, competenties, kwalificaties en beroepen (ESCO), de Europese digitale credentials voor leerprestaties en de instrumenten ter bevordering van de transparantie van het Bolognaproces kunnen worden gebruikt om de transparantie en vergelijkbaarheid van vaardigheden en kwalificatie in de Unie te ondersteunen om de mogelijkheid te bieden om te leren en door te groeien.

(31)

Voor alle drie gevallen waarin onderdanen van derde landen hun vaardigheden en kwalificaties mogelijk moeten laten erkennen, geldt dat de procedures voor erkenning van de vaardigheden en kwalificaties vaak complexer en duurder zijn dan die voor burgers van de Unie. Onderdanen van derde landen hebben doorgaans beperkter toegang tot ondersteuning. Ze kunnen moeilijkheden ondervinden als gevolg van taalbarrières (als informatie en ondersteunende diensten niet beschikbaar zijn in de talen die zij kennen) of ze kunnen moeite hebben om hun weg te vinden in de verschillende nationale systemen voor de erkenning van vaardigheden en kwalificaties. Van onderdanen van derde landen wordt mogelijk verwacht dat ze het vertalen en officieel waarmerken van documenten zelf regelen en bekostigen en dat ze documenten en andere bewijsstukken van hun kwalificatie aanleveren die niet verlangd worden van onderdanen van de Unie of die niet standaard in hun thuisland worden afgegeven. Personen die internationale bescherming in de Unie genieten of deze aanvragen, alsook personen die internationale bescherming nodig hebben en die in derde landen verblijven en in aanmerking zouden kunnen komen voor aanvullende arbeidstrajecten, kunnen hun kwalificaties mogelijk niet eens volledig documenteren, bijvoorbeeld wanneer documenten verloren zijn gegaan tijdens een vlucht of ontheemding.

(32)

De werving van onderdanen van derde landen stelt werkgevers en recruiters vaak voor uitdagingen en kosten. Gebrek aan toegang tot informatie over in derde landen verworven kwalificaties, omslachtige administratieve processen, vertaalvereisten, het controleren van echtheid, naleving en langdurige doorlooptijden (onder andere voor de erkenning van vaardigheden en kwalificaties) kunnen het hun lastiger maken om talent aan te trekken op een concurrerende arbeidsmarkt. Sommige lidstaten hanteren het beginsel van voorrang voor burgers van de Unie (arbeidsmarkttoetsen), waarbij bedrijven eerst moeten aantonen dat zij zonder succes hebben gezocht naar nationale werknemers, burgers van de Unie of legaal verblijvende onderdanen van derde landen met toegang tot de arbeidsmarkt overeenkomstig de nationale wetgeving, voordat ze een onderdaan van een derde land mogen gaan werven. Deze vereiste vormt een extra belasting voor werkgevers, vooral voor kmo’s.

(33)

De erkenning van in derde landen verworven vaardigheden en kwalificaties kan voor nationale instanties in lidstaten lastig zijn wegens gebrek aan toegang tot informatie betreffende in derde landen verworven kwalificaties, verschillen in de manier waarop onderwijs-, opleidings- en kwalificatiestelsels georganiseerd zijn, taalverschillen, moeilijkheden bij het controleren van echtheid en gebrek aan vaste netwerken en contactpersonen voor het opbouwen van vertrouwen in en begrip van kwalificaties die buiten de Unie verworven zijn. De nationale autoriteiten hebben bovendien verschillende, niet-consistente manieren om gegevens en informatie betreffende de erkenning van vaardigheden en kwalificaties te beheren en zijn daardoor slechts beperkt in staat om informatie met elkaar uit te wisselen en consistente methoden te ontwikkelen voor de erkenning van vaardigheden en kwalificaties van onderdanen van derde landen.

(34)

De erkenning op nationaal niveau van vaardigheden en kwalificaties van onderdanen van derde landen zou gepland, gefinancierd en ontwikkeld moeten worden binnen een overheidsbrede aanpak voor het aantrekken van talent die is afgestemd op verschuivingen in het aanbod van en de vraag naar vaardigheden.

(35)

De nationale autoriteiten moeten hun vermogen om erkenningsprocedures te vereenvoudigen en te bespoedigen verbeteren en relevante ondersteuning en informatie bieden aan onderdanen van derde landen, erkenningsinstanties, openbare diensten voor arbeidsvoorziening, arbeidsinspectiediensten en migratie-instanties. Samenwerking binnen de Unie op het gebied van vaardigheden en kwalificaties en de expertise en ervaring van lidstaten op het gebied van de erkenning van vaardigheden en kwalificaties kunnen de nationale autoriteiten ondersteunen en bijdragen aan de gezamenlijke capaciteit van de Unie om de processen voor de erkenning van de vaardigheden en kwalificatie van onderdanen van derde landen te hervormen en te verbeteren. Samenwerking kan de uitwisseling van expertise en informatie en consistente werkwijzen voor de erkenning van de vaardigheden en kwalificatie van onderdanen van derde landen mogelijk maken, met name wat betreft kwalificaties die vaak terugkomen in erkenningsprocedures in lidstaten.

(36)

Administratieve samenwerking, partnerschappen en overeenkomsten met derde landen, en samenwerking met onderwijs- en opleidingsaanbieders en andere belanghebbenden in derde landen kunnen het vertrouwen, de transparantie en de eenvoudigere uitwisseling van informatie en legalisatie van kwalificaties bevorderen.

(37)

Door de aanvalsoorlog van Rusland tegen Oekraïne is er dringend behoefte aan een betere toegang tot de arbeidsmarkt van de Unie voor personen die tijdelijke bescherming genieten. In aanbeveling (EU) 2022/554 van de Commissie (23) zijn aanbevelingen en aanwijzingen opgenomen om lidstaten te helpen bij het vergemakkelijken van de erkenning van beroepskwalificaties van personen die op de vlucht zijn voor de aanvalsoorlog van Rusland tegen Oekraïne. In een in juni 2023 gepubliceerde beoordeling (24) door de Commissie van de toepassing en opvolging door de lidstaten van die aanbeveling wordt een reeks veelbelovende praktijken vastgesteld. In de beoordeling werd gewezen op het feit dat sommige lidstaten belangrijke stappen hadden gezet ter bevordering van de integratie van Oekraïense vakmensen, met name op het gebied van de gezondheidszorg en het onderwijs. Aanbeveling (EU) 2022/554 gaf lidstaten een stevig politiek signaal om al het mogelijke te doen om de dringende nood in deze situatie te lenigen. Belanghebbenden, zoals de Groep van coördinatoren voor de erkenning van beroepskwalificaties, hebben hun waardering uitgesproken voor Aanbeveling (EU) 2022/554 en enkele van hen hebben in overweging gegeven de maatregelen uit te breiden naar onderdanen van derde landen.

(38)

De Unie hecht eraan menselijke en economische ontwikkeling te ondersteunen door middel van ontwikkelingshulp en -samenwerking. Er worden op wederzijds voordelige wijze partnerschappen met derde landen ontwikkeld om talent aan te trekken, waarbij de arbeidsmarktbehoeften van beide partners worden vervuld. Beleid en maatregelen van de Unie en lidstaten betreffende internationale werving moeten mogelijke negatieve gevolgen voor landen van herkomst beperken. Inspanningen om talent aan te trekken mogen niet leiden tot een vlucht van menselijk kapitaal, of “braindrain”, omdat dit de sociaaleconomische capaciteit en ontwikkeling van derde landen en hun vermogen om essentiële diensten te beheren, kan beperken. Er is een systematische aanpak van internationale werving nodig, onder meer door middel van wederzijds voordelige partnerschappen met landen van herkomst, zoals talentpartnerschappen ter ondersteuning van de ontwikkeling van vaardigheden en capaciteit in het land van herkomst,