ISSN 1977-0758

Publicatieblad

van de Europese Unie

L 214

European flag  

Uitgave in de Nederlandse taal

Wetgeving

66e jaargang
31 augustus 2023


Inhoud

 

II   Niet-wetgevingshandelingen

Bladzijde

 

 

VERORDENINGEN

 

*

Gedelegeerde Verordening (EU) 2023/1668 van de Commissie van 25 mei 2023 tot aanvulling van Richtlijn (EU) 2019/2034 van het Europees Parlement en de Raad met technische reguleringsnormen tot nadere bepaling van de meting van risico’s of aspecten van risico’s die niet of niet voldoende worden gedekt door de eigenvermogensvereisten van de delen drie en vier van Verordening (EU) 2019/2033 van het Europees Parlement en de Raad en de indicatieve kwalitatieve maatstaven voor de bedragen van het aanvullend eigen vermogen ( 1 )

1

 

*

Gedelegeerde Verordening (EU) 2023/1669 van de Commissie van 16 juni 2023 tot aanvulling van Verordening (EU) 2017/1369 van het Europees Parlement en de Raad met betrekking tot de energie-etikettering van smartphones en slatecomputers ( 1 )

9

 

*

Verordening (EU) 2023/1670 van de Commissie van 16 juni 2023 tot vaststelling van eisen inzake ecologisch ontwerp voor smartphones, andere mobiele telefoons dan smartphones, draadloze telefoons en slatecomputers overeenkomstig Richtlijn 2009/125/EG van het Europees Parlement en de Raad en tot wijziging van Verordening (EU) 2023/826 van de Commissie ( 1 )

47

 

*

Uitvoeringsverordening (EU) 2023/1671 van de Commissie van 24 augustus 2023 tot inschrijving van een naam in het register van beschermde oorsprongsbenamingen en beschermde geografische aanduidingen (Ciliegia di Lari (BGA))

94

 

*

Uitvoeringsverordening (EU) 2023/1672 van de Commissie van 30 augustus 2023 tot vaststelling van technische informatie voor de berekening van de technische voorzieningen en het kernvermogen voor rapportage met referentiedata vanaf 30 juni 2023 tot en met 29 september 2023 in overeenstemming met Richtlijn 2009/138/EG van het Europees Parlement en de Raad betreffende de toegang tot en uitoefening van het verzekerings- en het herverzekeringsbedrijf ( 1 )

95

 

 

III   Andere handelingen

 

 

EUROPESE ECONOMISCHE RUIMTE

 

*

Besluit van de Toezichthoudende Autoriteit van de EVA nr. 004/23/COL van 8 februari 2023 tot wijziging van de materiële regels op het gebied van staatssteun door de invoering van nieuwe richtsnoeren inzake staatssteun voor breedbandnetwerken [2023/1673]

177

 

 

Rectificaties

 

*

van Verordening (EG) nr. 1480/2004 van de Commissie tot vaststelling van specifieke regels met betrekking tot goederen die van oorsprong zijn uit gebieden waarover de regering van de Republiek Cyprus niet feitelijk het gezag uitoefent en die worden binnengebracht in gebieden waarover de regering wel feitelijk het gezag uitoefent ( PB L 272 van 20.8.2004 )

228

 


 

(1)   Voor de EER relevante tekst.

NL

Besluiten waarvan de titels mager zijn gedrukt, zijn besluiten van dagelijks beheer die in het kader van het landbouwbeleid zijn genomen en die in het algemeen een beperkte geldigheidsduur hebben.

Besluiten waarvan de titels vet zijn gedrukt en die worden voorafgegaan door een sterretje, zijn alle andere besluiten.


II Niet-wetgevingshandelingen

VERORDENINGEN

31.8.2023   

NL

Publicatieblad van de Europese Unie

L 214/1


GEDELEGEERDE VERORDENING (EU) 2023/1668 VAN DE COMMISSIE

van 25 mei 2023

tot aanvulling van Richtlijn (EU) 2019/2034 van het Europees Parlement en de Raad met technische reguleringsnormen tot nadere bepaling van de meting van risico’s of aspecten van risico’s die niet of niet voldoende worden gedekt door de eigenvermogensvereisten van de delen drie en vier van Verordening (EU) 2019/2033 van het Europees Parlement en de Raad en de indicatieve kwalitatieve maatstaven voor de bedragen van het aanvullend eigen vermogen

(Voor de EER relevante tekst)

DE EUROPESE COMMISSIE,

Gezien het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie,

Gezien Richtlijn (EU) 2019/2034 van het Europees Parlement en de Raad van 27 november 2019 betreffende het prudentiële toezicht op beleggingsondernemingen en tot wijziging van Richtlijnen 2002/87/EG, 2009/65/EG, 2011/61/EU, 2013/36/EU, 2014/59/EU en 2014/65/EU (1), en met name artikel 40, lid 6, vierde alinea,

Overwegende hetgeen volgt:

(1)

Om de geharmoniseerde toepassing van het aanvullend-eigenvermogensvereiste in de hele Unie te waarborgen, is het noodzakelijk een uniforme benadering voor de meting van de risico’s en aspecten van risico’s vast te stellen ter ondersteuning van het bepalen van het kapitaalniveau dat toereikend is om alle materiële risico’s te ondervangen waaraan beleggingsondernemingen kunnen zijn blootgesteld. De bevoegde autoriteiten moeten er daarom voor zorgen dat beleggingsondernemingen voldoende aanvullend eigen vermogen aanhouden om elke risicocategorie (Risk-to-Client, Risk-to-Firm en Risk-to-Market) en alle andere materiële risico’s te dekken.

(2)

Om de bevoegde autoriteiten in staat te stellen het risicoprofiel van beleggingsondernemingen op passende wijze te monitoren en materiële risico’s te identificeren, te beoordelen en te kwantificeren, is het noodzakelijk een gedetailleerde en omvattende methodologie vast te stellen die in verhouding staat tot de aard, reikwijdte en complexiteit van de activiteiten van beleggingsondernemingen op basis van alle beschikbare informatiebronnen, met inbegrip van informatie die is verzameld voor de toepassing van artikel 36 van Richtlijn (EU) 2019/2034.

(3)

Het niveau van het aanvullend-eigenvermogensvereiste wordt toereikend geacht wanneer het de kans op faillissement van een beleggingsonderneming vermindert en het risico beperkt van een wanordelijke liquidatie die een bedreiging zou vormen voor de cliënten van de beleggingsonderneming en voor de ruimere markt, met inbegrip van andere financiële instellingen, marktinfrastructuren of de markt als geheel. Vanwege deze tweeledige doelstelling van het aanvullend-eigenvermogensvereiste en in overeenstemming met de structuur van de eigenvermogensvereisten zoals uiteengezet in de delen drie en vier van Verordening (EU) 2019/2033 van het Europees Parlement en de Raad (2), moeten de bevoegde autoriteiten de risico’s die verbonden zijn aan lopende activiteiten van beleggingsondernemingen en het risico van een wanordelijke afwikkeling van de bedrijfsactiviteiten van de beleggingsonderneming los van elkaar beschouwen.

(4)

Om ervoor te zorgen dat alle risico’s of aspecten van risico’s waaraan een beleggingsonderneming blootstaat of anderen blootstelt, naar behoren worden gedekt, moet een beleggingsonderneming voldoende eigen vermogen aanhouden, rekening houdend met het bedrijfsmodel, de schaal en de complexiteit van de door de beleggingsonderneming verrichte activiteiten, om extra operationele kosten in verband met een ordelijk liquidatieproces te kunnen dragen. Om ervoor te zorgen dat dergelijk eigen vermogen in specifieke economische omstandigheden toereikend zou zijn, moeten de bevoegde autoriteiten tijdens het overeenkomstig artikel 36 van Richtlijn (EU) 2019/2034 uitgevoerde toetsings- en evaluatieproces verschillende plausibele economische scenario’s in overweging nemen. Met name de bedrijfscontinuïteit, de beleggersbescherming en de marktintegriteit mogen tijdens het liquidatieproces niet in gevaar worden gebracht. Daartoe moet de beleggingsonderneming ook tijdens dat proces in staat zijn kosten en verliezen te absorberen waar niet voldoende winst tegenover staat. Aangezien de duur van het liquidatieproces naargelang van de specifieke omstandigheden aanzienlijk kan verschillen, moeten de bevoegde autoriteiten hiermee rekening houden bij het vaststellen van het aanvullend-eigenvermogensvereiste. Gezien de potentieel uiteenlopende rechtsvormen die beleggingsondernemingen kunnen aannemen, moeten de bevoegde autoriteiten bovendien rekening houden met de toepasselijke nationale insolventie-, vennootschaps- en handelswetgeving, die van invloed kan zijn op de duur van de liquidatieprocessen en op de daaraan verbonden kosten en risico’s.

(5)

Om te zorgen voor evenredigheid bij het bepalen van het aanvullend-eigenvermogensvereiste, mogen risico’s en aspecten van risico die niet of niet voldoende worden gedekt door het K-factorvereiste als bedoeld in artikel 15 van Verordening (EU) 2019/2033 alleen worden gemeten voor beleggingsondernemingen waarvoor het in dat artikel bedoelde K-factorvereiste geldt, en niet voor kleine en niet-verweven ondernemingen die voldoen aan de voorwaarden van artikel 12, lid 1, van die verordening. Voor beleggingsondernemingen bestaan er andere risico’s die helemaal niet onder de eigenvermogensvereisten van de delen drie en vier van Verordening (EU) 2019/2033 vallen, onder meer risico’s die uitdrukkelijk van die eigenvermogensvereisten zijn uitgesloten. Daarom moet worden gespecificeerd dat die risico’s door de bevoegde autoriteiten worden beoordeeld en gemeten op basis van de omvang en het bedrijfsmodel van de beleggingsonderneming en op basis van de omvang, de aard en de complexiteit van haar activiteiten.

(6)

Om te zorgen voor een correcte meting en dekking van alle risico’s waarnaar in de delen drie en vier van Verordening (EU) 2019/2033 wordt verwezen maar die niet volledig of adequaat door die vereisten worden gedekt, moeten dergelijke risico’s voor elke risicocategorie (Risk-to-Client, Risk-to-Market en Risk-to-Firm) afzonderlijk worden gemeten. Om dezelfde reden moeten de risico’s die niet onder de delen drie en vier van die verordening vallen, met inbegrip van de risico’s die uitdrukkelijk van die vereisten zijn uitgesloten, per risico worden gemeten. Indien de meting per risicocategorie of per risico echter te belastend is of niet haalbaar is voor beleggingsondernemingen waarvoor een aanvangskapitaalvereiste geldt dat lager is dan het vereiste van artikel 9, lid 1, van Richtlijn (EU) 2019/2034, moet de meting van risico’s in die gevallen op geaggregeerd niveau worden uitgevoerd, met inachtneming van het evenredigheidsbeginsel.

(7)

Om het juiste evenwicht te vinden tussen prudentiële overwegingen en evenredige toepassing, mag de meting van risico’s op geaggregeerd niveau niet van toepassing zijn op beleggingsondernemingen waarvoor het in artikel 9, lid 1, van Richtlijn (EU) 2019/2034 vastgestelde aanvangskapitaalvereiste geldt. Beleggingsondernemingen waarvoor hogere aanvangskapitaalvereisten gelden, moeten worden beoordeeld in termen van risico’s met een meting per risicocategorie en per risico.

(8)

Om te zorgen voor consistentie bij de meting van materiële risico’s die beleggingsondernemingen voor anderen kunnen inhouden of die zij zelf kunnen lopen, moeten de bevoegde autoriteiten zich baseren op een geharmoniseerde reeks indicatieve kwalitatieve minimummaatstaven. Aangezien de risico’s gedurende de gehele bedrijfscyclus van een onderneming evolueren, moeten de bevoegde autoriteiten niet alleen een statische beoordeling uitvoeren maar ook een analyse van historische trends van dergelijke maatstaven. Om alle relevante risico’s naar behoren te dekken, moeten verschillende maatstaven worden gebruikt voor beleggingsondernemingen met verschillende bedrijfsmodellen en activiteiten. Om alle relevante risico’s van de beleggingsonderneming naar behoren te dekken, rekening houdend met het specifieke bedrijfsmodel of de specifieke activiteit, de rechtsvorm en de beschikbaarheid van betrouwbare gegevens, moeten de bevoegde autoriteiten, in bepaalde omstandigheden die met name verband houden met de specifieke kenmerken van het bedrijfsmodel of de gegevenskwaliteit van een onderneming, de maatstaven aanpassen en die aangepaste maatstaven gebruiken of, indien dat niet mogelijk is, alternatieve maatstaven gebruiken die in verhouding staan tot de omvang, de complexiteit, het bedrijfsmodel en het bedrijfsmodel van de beleggingsonderneming en die een passende risicobeoordeling waarborgen.

(9)

Deze verordening is gebaseerd op de ontwerpen van technische reguleringsnormen die de Europese Bankautoriteit aan de Commissie heeft voorgelegd.

(10)

De Europese Bankautoriteit heeft openbare raadplegingen gehouden over de ontwerpen van technische reguleringsnormen waarop deze verordening is gebaseerd, de mogelijke daaraan verbonden kosten en baten geanalyseerd en de bij artikel 10 van Verordening (EU) nr. 1093/2010 van het Europees Parlement en de Raad opgerichte Stakeholdersgroep bankwezen om advies verzocht (3),

HEEFT DE VOLGENDE VERORDENING VASTGESTELD:

Artikel 1

Risico van wanordelijke liquidatie

1.   De bevoegde autoriteiten meten, rekening houdend met de rechtsvorm, het bedrijfsmodel, de bedrijfs- en risicostrategie en de omvang en complexiteit van de activiteiten van een beleggingsonderneming, tijdens hun toetsings- en evaluatieproces door de toezichthouder overeenkomstig artikel 36 van Richtlijn (EU) 2019/2034 het risico van een wanordelijke afwikkeling van de bedrijfsactiviteiten van de beleggingsonderneming door het bedrag aan kapitaal te bepalen dat toereikend zou worden geacht om die onderneming in plausibele scenario’s op ordelijke wijze te kunnen ontbinden.

2.   De in lid 1 bedoelde meting staat in verhouding tot de complexiteit, het risicoprofiel en de reikwijdte van de activiteiten van de beleggingsonderneming en tot het potentiële effect van haar liquidatie op cliënten en markten, en omvat het volgende:

a)

een raming van het realistische tijdsbestek voor de liquidatie van de beleggingsonderneming;

b)

een beoordeling van de operationele en juridische taken van de beleggingsonderneming tijdens het liquidatieproces in een realistisch tijdsbestek;

c)

de identificatie en beoordeling van materiële vaste en variabele kosten;

d)

de identificatie en beoordeling van materiële risico’s of aspecten van risico’s die zich tijdens het afwikkelingsproces kunnen voordoen;

e)

alle andere aspecten die relevant zijn voor het afwikkelingsproces.

3.   Waar Richtlijn 2014/59/EU van het Europees Parlement en de Raad (4) van toepassing is, houden de bevoegde autoriteiten voor de toepassing van lid 2, punten b) en c), rekening met de beschikbare informatie over herstelmaatregelen en governanceregelingen in het herstel- of groepsherstelplan van de beleggingsonderneming, indien de bevoegde autoriteiten die informatie voldoende geloofwaardig en betrouwbaar achten.

4.   Voor beleggingsondernemingen waarvoor het in artikel 9, lid 1, van Richtlijn (EU) 2019/2034 neergelegde aanvangskapitaalvereiste geldt, nemen de bevoegde autoriteiten in hun meting het volgende op:

a)

de afsluitkosten, met inbegrip van proceskosten voor de toepassing van lid 2, punt c), van dit artikel;

b)

het verlies aan inkomsten en het verlies in de netto realiseerbare waarde van activa die naar verwachting zullen ontstaan als gevolg van het liquidatieproces voor de toepassing van lid 2, punt d), van dit artikel.

5.   De bevoegde autoriteiten identificeren en kwantificeren materiële kosten, risico’s of aspecten van risico’s en bepalen het kapitaal dat toereikend wordt geacht om deze te absorberen overeenkomstig de leden 1 en 2 van dit artikel.

De bevoegde autoriteiten maken gebruik van de relevante indicatieve kwalitatieve maatstaven als bedoeld in artikel 6, lid 1, en combineren deze met een analyse van statische en historische trends, waarbij zij zo nodig een deskundig oordeel geven.

6.   Het overeenkomstig dit artikel gemeten kapitaal dat toereikend wordt geacht om het risico van een wanordelijke afwikkeling van de bedrijfsactiviteiten van een beleggingsonderneming te dekken, is ten minste gelijk aan het overeenkomstig artikel 13 van Verordening (EU) 2019/2033 berekende vastekostenvereiste van die beleggingsonderneming.

Artikel 2

Materiële risico’s of aspecten van risico’s die niet of niet volledig worden gedekt door het K-factorvereiste van deel drie, titel II, van Verordening (EU) 2019/2033

1.   Indien de beleggingsonderneming niet voldoet aan de voorwaarden om te worden aangemerkt als kleine en niet-verweven beleggingsonderneming in de zin van artikel 12, lid 1, van Verordening (EU) 2019/2033, meten de bevoegde autoriteiten, rekening houdend met het bedrijfsmodel, de rechtsvorm, de bedrijfs- en risicostrategie en de schaal en complexiteit van de activiteiten van de beleggingsonderneming, tijdens hun overeenkomstig de artikelen 36 en 37 van Richtlijn (EU) 2019/2034 uitgevoerde toetsingen, elk materieel risico of materieel risicoaspect dat uit de lopende activiteiten van de beleggingsonderneming voortvloeit en dat zij zichzelf, haar cliënten en de markt oplevert en dat niet of niet volledig wordt gedekt door het K-factorvereiste van deel drie, titel II, van Verordening (EU) 2019/2033.

De bevoegde autoriteiten bepalen welk kapitaal toereikend zou worden geacht om de relevante risico’s in verband met het K-factorvereiste te dekken.

2.   De in lid 1 bedoelde meting wordt afzonderlijk verricht voor elke risicocategorie “Risk-to-Client” (RtC), “Risk-to-Market” (RtM) en “Risk-to-Firm” (RtF) als bedoeld in artikel 15 van Verordening (EU) 2019/2033.

In afwijking van de eerste alinea wordt voor beleggingsondernemingen waarvoor een aanvangskapitaalvereiste geldt dat lager is dan het vereiste van artikel 9, lid 1, van Richtlijn (EU) 2019/2034, indien de bevoegde autoriteiten een gedetailleerdere kwantificering niet haalbaar of te belastend achten, de meting op geaggregeerd niveau uitgevoerd.

3.   Bij de in lid 2 bedoelde meting worden materiële risico’s of aspecten van risico’s voor elke risicocategorie geïdentificeerd en gekwantificeerd, met inbegrip van risico’s die voortvloeien uit het gebruik van de alternatieve internemodellenbenadering als bedoeld in artikel 22, punt c), van Verordening (EU) 2019/2033, op basis van de indicatieve kwalitatieve maatstaven als bedoeld in artikel 6, lid 2, lid 3 en lid 4, van deze verordening en op basis van deskundig oordeel van de bevoegde autoriteiten.

4.   De bevoegde autoriteiten zorgen ervoor dat het kapitaal dat toereikend wordt geacht om materiële risico’s in verband met het K-factorvereiste te dekken, niet lager is dan het totale K-factorvereiste.

Artikel 3

Materiële risico’s of aspecten van risico’s die niet volledig worden gedekt door het eigenvermogensvereiste van de delen drie en vier van Verordening (EU) 2019/2033

1.   Indien de beleggingsonderneming niet voldoet aan de voorwaarden om te worden aangemerkt als kleine en niet-verweven beleggingsonderneming in de zin van artikel 12, lid 1, van Verordening (EU) 2019/2033, meten de bevoegde autoriteiten, rekening houdend met het bedrijfsmodel, de rechtsvorm, de bedrijfs- en risicostrategie en de schaal en complexiteit van de activiteiten van de beleggingsonderneming, tijdens hun toetsings- en evaluatieproces door de toezichthouder overeenkomstig artikel 36 van Richtlijn (EU) 2019/2034, elk materieel risico of materieel risicoaspect dat voortvloeit uit de lopende activiteiten van een beleggingsonderneming, ander dan bedoeld in artikel 2 van deze verordening en niet al gedekt door het eigenmiddelenvereisten van die onderneming als bepaald in de delen drie en vier van Verordening (EU) 2019/2033, door per risico het aanvullend kapitaal te bepalen dat voldoende wordt geacht om materiële risico’s of aspecten van risico’s te dekken.

2.   De in lid 1 bedoelde meting omvat de identificatie, beoordeling en, in voorkomend geval, kwantificering van de volgende risicogebieden:

a)

de risico’s voor de beveiliging van het netwerk en de informatiesystemen die beleggingsondernemingen gebruiken om te zorgen voor de vertrouwelijkheid, integriteit en beschikbaarheid van hun processen, gegevens en activa;

b)

het renterisico en het kredietrisico die voortvloeien uit activiteiten buiten de handelsportefeuille.

Voor beleggingsondernemingen waarvoor een aanvangskapitaalvereiste geldt dat lager is dan het vereiste van artikel 9, lid 1, van Richtlijn (EU) 2019/2034, wordt de meting op geaggregeerd niveau uitgevoerd indien de bevoegde autoriteiten een gedetailleerdere kwantificering niet haalbaar of te belastend achten.

3.   Bij het uitvoeren van de in de leden 1 en 2 bedoelde meting, maken de bevoegde autoriteiten gebruik van de in artikel 6, lid 5, bedoelde relevante indicatieve kwalitatieve maatstaven, en combineren zij deze met een analyse van statische en historische trends, waarbij zij zo nodig een deskundig oordeel geven.

Artikel 4

Totale materiële risico’s die niet of niet volledig worden gedekt door het eigenvermogensvereiste van de delen drie en vier van Verordening (EU) 2019/2033

1.   Het totale bedrag aan aanvullend kapitaal dat toereikend wordt geacht ter dekking van materiële risico’s of aspecten van risico’s die voortvloeien uit de lopende activiteiten van de beleggingsonderneming, wordt door de bevoegde autoriteiten berekend als de som van het overeenkomstig de artikelen 2 en 3 berekende toereikend geachte kapitaal.

2.   De bevoegde autoriteiten meten het totale materiële risico dat niet of niet volledig wordt gedekt door de eigenvermogensvereisten van de delen drie en vier van Verordening (EU) 2019/2033 door het niveau van het vereiste aanvullend eigen vermogen te bepalen als het verschil tussen het hoogste van de overeenkomstig artikel 1 of lid 1 van dit artikel berekende bedragen en de eigenvermogensvereisten van deel drie of deel vier van Verordening (EU) 2019/2033.

Artikel 5

Algemene kwalitatieve maatstaven voor de bepaling van het aanvullend-eigenvermogensvereiste

1.   Bij het bepalen van het bedrag van de aanvullend-eigenvermogensvereisten voor de toepassing van de artikelen 1, 2 en 3 houden de bevoegde autoriteiten rekening met het volgende:

a)

de resultaten van het interne beoordelingsproces van de kapitaaltoereikendheid en het interne risicobeoordelingsproces van de beleggingsonderneming als bedoeld in artikel 24 van Richtlijn (EU) 2019/2034;

b)

overeenkomstig artikel 54, lid 55, van Verordening (EU) 2019/2033 gerapporteerde gegevens;

c)

de resultaten van de overeenkomstig de artikelen 36 en 37 van Richtlijn (EU) 2019/2034 uitgevoerde evaluaties;

d)

de resultaten van andere toezichtactiviteiten;

e)

andere relevante input, met inbegrip van het oordeel van de toezichthouder.

2.   De bevoegde autoriteiten zorgen voor vergelijkbaarheid bij de kwantificering van het aanvullend-eigenvermogensvereiste dat wordt opgelegd aan alle beleggingsondernemingen die onder hun toezichthoudende bevoegdheid vallen.

Artikel 6

Indicatieve kwalitatieve maatstaven

1.   Voor de toepassing van artikel 1, lid 5, tweede alinea, zijn de indicatieve kwalitatieve maatstaven de volgende:

a)

het aantal verbonden agenten in vergelijking met het totale personeelsbestand;

b)

de gemiddelde duur van een liquidatie in het rechtsgebied, rekening houdend met de complexiteit van de bedrijfsactiviteiten van de beleggingsonderneming;

c)

het aandeel niet-opzegbare contracten en de resterende looptijd ervan;

d)

de identificatie van markten waar de beleggingsonderneming de belangrijkste dienstverlener is;

e)

de waarde en liquiditeit van vaste activa waarover de beleggingsonderneming tijdens een liquidatie zou moeten beschikken;

f)

de gemiddelde ontslagvergoedingen die bij een liquidatie moeten worden betaald, rekening houdend met de arbeidswetgeving en de arbeidsovereenkomsten met de werknemers.

2.   Voor de toepassing van artikel 2, zijn voor wat de meting van de RtC betreft de indicatieve kwalitatieve maatstaven de volgende:

a)

het bedrag aan aangehouden cliëntengelden van cliënten tijdens de voorgaande vijf jaar;

b)

het bedrag aan activa onder beheer tijdens de voorgaande vijf jaar;

c)

het bedrag aan activa onder bewaring en beheer tijdens de voorgaande vijf jaar;

d)

het bedrag van de verliezen of schade die de beleggingsonderneming heeft geleden als gevolg van inbreuken op haar wettelijke of contractuele verplichtingen gedurende ten minste de voorafgaande vijf jaar, met inbegrip van verliezen als gevolg van:

i)

ongeschikt advies aan beleggers en daarmee verband houdende compensatie aan beleggers;

ii)

verzuim om passende procedures vast te stellen, toe te passen en te handhaven om inbreuken te voorkomen;

iii)

handels- of waarderingsfouten;

iv)

bedrijfsverstoring, systeemstoringen, mislukte transactieverwerking of procesbeheer;

v)

een handeling van de verbonden agenten of aangestelde vertegenwoordigers van de beleggingsonderneming waarvoor de beleggingsonderneming aansprakelijk is;

e)

specifiek voor beleggingsondernemingen die gelden van cliënten aanhouden, het onvermogen van de beleggingsonderneming om, indien nodig, geld van cliënten tijdig terug te geven, en de daaraan verbonden financiële gevolgen gedurende de afgelopen vijf jaar.

3.   Voor de toepassing van artikel 2 zijn voor wat de meting van de RtC betreft de indicatieve kwalitatieve maatstaven de volgende:

a)

de variabiliteit van de waarde van de posities, onder meer als gevolg van veranderende marktomstandigheden;

b)

het aandeel complexe en niet-liquide producten in de handelsportefeuille van de beleggingsonderneming, in termen van volume en netto-inkomsten;

c)

specifiek voor beleggingsondernemingen die interne modellen gebruiken, de beschikbaarheid van regelmatige back-testing van modellen die voor regelgevingsdoeleinden worden gebruikt.

4.   Voor de toepassing van artikel 2 zijn voor wat de meting van de RtF betreft de indicatieve kwalitatieve maatstaven de volgende:

a)

de dagelijkse transactiestroom en de gemiddelde dagelijkse transactiestroom tijdens de voorgaande vijf jaar;

b)

alle belangrijke operationele gebeurtenissen in verband met de dagelijkse transactiestroom en daarmee gepaard gaande financiële verliezen tijdens de voorgaande vijf jaar, met inbegrip van verwerkingsfouten;

c)

de variabiliteit van bruto- en netto-inkomsten van de beleggingsonderneming tijdens de voorgaande vijf jaar;

d)

verliezen als gevolg van variaties in posities in financiële instrumenten, vreemde valuta en grondstoffen tijdens de voorgaande vijf jaar;

e)

de wanbetalingsgraad van cliënten of tegenpartijen, en de daarmee samenhangende verliezen tijdens de voorgaande vijf jaar;

f)

verliezen als gevolg van materiële veranderingen in de boekwaarde van activa, onder meer als gevolg van veranderingen in marktomstandigheden en in de kredietwaardigheid van tegenpartijen;

g)

de bedragen en variabiliteit van de betalingen of bijdragen in het kader van een toegezegde-uitkeringsregeling tijdens de voorgaande vijf jaar;

h)

elke concentratie van de activa van de beleggingsonderneming, met inbegrip van concentratie van cliënten en tegenpartijen, alsmede sectorale en geografische concentratie;

i)

het aandeel van de blootstelling buiten de balanstelling ten opzichte van het beleggingstotaal van de activa en het daaraan verbonden kredietrisico.

5.   Voor de toepassing van artikel 3 zijn de indicatieve kwalitatieve maatstaven de volgende:

a)

elke indicatie van significante financiële risico’s die niet worden gedekt door de eigenvermogensvereisten van artikel 11 van Verordening (EU) 2019/2033, met name:

i)

het gemiddelde van de totale operationeel-risicoverliezen ten opzichte van de bruto-inkomsten tijdens de voorgaande vijf jaar;

ii)

alle belangrijke operationele gebeurtenissen en daarmee gepaard gaande financiële verliezen tijdens de voorgaande vijf jaar;

iii)

het aandeel van de netto-inkomsten van de beleggingsonderneming uit niet in deel A van bijlage I bij Richtlijn 2014/65/EU van het Europees Parlement en de Raad (5) vermelde diensten of activiteiten;

b)

alle aanwijzingen voor een significant risico met betrekking tot informatie- en communicatietechnologie (ICT), met name:

i)

de algehele complexiteit van de ICT-architectuur, met inbegrip van het aandeel uitbestede ICT-diensten;

ii)

het aantal materiële veranderingen in de ICT-omgeving tijdens de voorbije vijf jaar;

iii)

verliezen als gevolg van verstoringen veroorzaakt door incidenten waarbij kritieke ICT-diensten werden getroffen tijdens de voorgaande vijf jaar;

iv)

het aantal cyberaanvallen en de daarmee samenhangende verliezen tijdens de voorbije vijf jaar;

c)

aanwijzingen voor een significant renterisico dat voortvloeit uit activiteiten buiten de handelsportefeuille, met name:

i)

het volume transacties op basis van of anderszins afhankelijk van rentetarieven, buiten de handelsportefeuille van de beleggingsonderneming;

ii)

het afdekkingsbeleid van de beleggingsonderneming en mogelijke discrepanties tussen de positie en de afdekking, buiten de handelsportefeuille van de beleggingsonderneming.

6.   De bevoegde autoriteiten kunnen de in de leden 1 tot en met 5 bedoelde lijst van indicatieve kwalitatieve maatstaven uitbreiden en er daarbij voor zorgen dat deze aanvullende maatstaven in verhouding staan tot de omvang, de complexiteit, het bedrijfsmodel en het operationele model van de beleggingsonderneming.

7.   De bevoegde autoriteiten passen de in de leden 1 tot en met 5 vastgestelde maatstaven aan en gebruiken die aangepaste maatstaven wanneer een van de volgende omstandigheden van toepassing is:

a)

de maatstaf is niet passend gezien de specifieke rechtsvorm, structurele veranderingen, bedrijfsmodel en het operationele van de beleggingsonderneming;

b)

de raming van de maatstaf is te belastend gezien de omvang en complexiteit van de activiteiten van de beleggingsonderneming;

c)

de raming van de maatstaf is niet haalbaar bij gebreke aan betrouwbare gegevens, indien dergelijke gegevens niet onder de artikelen 54 en 55 van Verordening (EU) 2019/2033 of artikel 39, lid 2, punt j), van Richtlijn (EU) 2019/2034 vallen;

d)

de raming van de maatstaf is niet haalbaar bij gebreke aan betrouwbare historische gegevens, waardoor de historische analyseperiode irrelevant is. In dergelijke gevallen beperken de bevoegde autoriteiten de periode van historische analyse tot de tijd die is verstreken sinds het laatste toetsings- en evaluatieproces door de toezichthouder als bedoeld in artikel 36 van Richtlijn (EU) 2019/2034.

Indien het voor de bevoegde autoriteiten niet mogelijk is de in de eerste alinea bedoelde maatstaven aan te passen, gebruiken de bevoegde autoriteiten waar passend alternatieve maatstaven, waarbij zij ervoor zorgen dat die alternatieve maatstaven in verhouding staan tot de omvang, de complexiteit, het bedrijfsmodel en het operationele model van de beleggingsonderneming.

Artikel 7

Inwerkingtreding

Deze verordening treedt in werking op de twintigste dag na die van de bekendmaking ervan in het Publicatieblad van de Europese Unie.

Deze verordening is verbindend in al haar onderdelen en is rechtstreeks toepasselijk in elke lidstaat.

Gedaan te Brussel, 25 mei 2023.

Voor de Commissie

De voorzitter

Ursula VON DER LEYEN


(1)  PB L 314 van 5.12.2019, blz. 64.

(2)  Verordening (EU) 2019/2033 van het Europees Parlement en de Raad van 27 november 2019 betreffende prudentiële vereisten voor beleggingsondernemingen en tot wijziging van Verordeningen (EU) nr. 1093/2010, (EU) nr. 575/2013, (EU) nr. 600/2014 en (EU) nr. 806/2014 (PB L 314 van 5.12.2019, blz. 1).

(3)  Verordening (EU) nr. 1093/2010 van het Europees Parlement en de Raad van 24 november 2010 tot oprichting van een Europese toezichthoudende autoriteit (Europese Bankautoriteit), tot wijziging van Besluit nr. 716/2009/EG en tot intrekking van Besluit 2009/78/EG van de Commissie (PB L 331 van 15.12.2010, blz. 12).

(4)  Richtlijn 2014/59/EU van het Europees Parlement en de Raad van 15 mei 2014 betreffende de totstandbrenging van een kader voor het herstel en de afwikkeling van kredietinstellingen en beleggingsondernemingen en tot wijziging van Richtlijn 82/891/EEG van de Raad en de Richtlijnen 2001/24/EG, 2002/47/EG, 2004/25/EG, 2005/56/EG, 2007/36/EG, 2011/35/EU, 2012/30/EU en 2013/36/EU en de Verordeningen (EU) nr. 1093/2010 en (EU) nr. 648/2012 van het Europees Parlement en de Raad (PB L 173 van 12.6.2014, blz. 190).

(5)  Richtlijn 2014/65/EU van het Europees Parlement en de Raad van 15 mei 2014 betreffende markten voor financiële instrumenten en tot wijziging van Richtlijn 2002/92/EG en Richtlijn 2011/61/EU (PB L 173 van 12.6.2014, blz. 349).


31.8.2023   

NL

Publicatieblad van de Europese Unie

L 214/9


GEDELEGEERDE VERORDENING (EU) 2023/1669 VAN DE COMMISSIE

van 16 juni 2023

tot aanvulling van Verordening (EU) 2017/1369 van het Europees Parlement en de Raad met betrekking tot de energie-etikettering van smartphones en slatecomputers

(Voor de EER relevante tekst)

DE EUROPESE COMMISSIE,

Gezien het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie,

Gezien Verordening (EU) 2017/1369 van het Europees Parlement en de Raad van 4 juli 2017 tot vaststelling van een kader voor energie-etikettering en tot intrekking van Richtlijn 2010/30/EU (1), en met name artikel 16, lid 1,

Overwegende hetgeen volgt:

(1)

Krachtens Verordening (EU) 2017/1369 heeft de Commissie de bevoegdheid om gedelegeerde handelingen vast te stellen betreffende de etikettering of de schaalaanpassing van de etikettering van productgroepen die een aanzienlijk energiebesparingspotentieel bieden en, waar van toepassing, van andere hulpbronnen.

(2)

De Commissie heeft een voorbereidende studie uitgevoerd om de technische, economische en milieuaspecten van mobiele telefoons, smartphones en slatecomputers te analyseren. De studie is uitgevoerd in nauwe samenwerking met belanghebbenden en betrokken partijen uit de Europese Unie en uit derde landen, en de resultaten ervan zijn openbaar gemaakt.

(3)

In de voorbereidende studie werd geconcludeerd dat er veel ruimte is om het energieverbruik van smartphones en slatecomputers te verminderen. Ook werd geconcludeerd dat de levensduur van de batterij van smartphones en slatecomputers, en bijgevolg de levensduur van die producten zelf, aanzienlijk kan worden verbeterd door middel van een energie-etiketteringsregeling. Daarom moeten er energie-etiketteringsvoorschriften voor smartphones en slatecomputers komen te gelden. Voor draadloze telefoons en featurephones wordt een energie-etiket momenteel echter niet geschikt geacht, aangezien er geen grote verschillen zijn in de energie-efficiëntie van die producten zoals die op de markt verkrijgbaar zijn.

(4)

In 2020 verbruikten smartphones en slatecomputers in alle fasen van de levenscyclus gezamenlijk 36,1 TWh primaire energie. Uit de voorbereidende studie is gebleken deze waarden zonder regelgevende maatregelen waarschijnlijk zullen stijgen tot 36,5 TWh primaire energie in 2030. Met deze verordening en Verordening (EU) 2023/1670 van de Commissie (2) wordt het energieverbruik van smartphones en slatecomputers in 2030 naar verwachting beperkt tot 23,3 TWh, wat betekent dat 35 % van de primaire energie wordt bespaard in vergelijking met een situatie waarin geen maatregelen zouden worden getroffen.

(5)

Smartphones en slatecomputers die op handelsbeurzen worden getoond, moeten voorzien zijn van het energie-etiket indien het eerste exemplaar reeds in de handel is gebracht of op de handelsbeurs in de handel wordt gebracht.

(6)

De relevante productparameters moeten worden gemeten of berekend aan de hand van betrouwbare, accurate en reproduceerbare methoden. Bij de toepassing van die methoden moet rekening worden gehouden met de erkende stand van de techniek op het gebied van meetmethoden, waaronder in voorkomend geval geharmoniseerde normen die door de in bijlage I bij Verordening (EU) nr. 1025/2012 van het Europees Parlement en de Raad (3) genoemde Europese normalisatieorganisaties worden vastgesteld.

(7)

De energie-efficiëntie-index van een smartphone of slatecomputer moet worden berekend met de versie van het besturingssysteem die op de dag van in de handel brengen op het productmodel was geïnstalleerd. Tot de datum waarop het product voor het laatst in de handel wordt gebracht, moeten de energie-efficiëntie-index, en in voorkomend geval de waarde van andere parameters van het etiket en het productinformatieblad, opnieuw worden beoordeeld als er een nieuwe versie van het besturingssysteem op hetzelfde productmodel wordt geïnstalleerd. Elke verandering van de energie-efficiëntie-index, of in voorkomend geval de waarde van andere parameters van het etiket en het productinformatieblad, moeten relevant worden geacht met betrekking tot artikel 4, lid 4, van Verordening (EU) 2017/1369, met name indien de verandering nadelig is voor eindgebruikers.

(8)

Ten behoeve van de nalevingscontroles moet de inhoud van de in bijlage VI bedoelde technische documentatie voldoende zijn om de markttoezichtautoriteiten in staat te stellen de op het etiket en in het productinformatieblad vermelde waarden te controleren. Overeenkomstig artikel 12 van Verordening (EU) 2017/1369 moeten de waarden voor de gemeten en berekende parameters van het model in de productendatabank worden ingevoerd.

(9)

Gezien de toenemende verkoop van energiegerelateerde producten via aanbieders van onlineplatforms, zoals gedefinieerd in Verordening (EU) 2022/2065 van het Europees Parlement en de Raad (4) betreffende een eengemaakte markt voor digitale diensten, in plaats van rechtstreeks vanaf de websites van leveranciers, moet worden verduidelijkt dat dergelijke aanbieders van onlineplatforms handelaren in staat moeten stellen informatie over de etikettering van het desbetreffende product te verstrekken overeenkomstig artikel 31, lid 2, van Verordening (EU) 2022/2065. Voor de toepassing van deze verordening moet de “informatie over de etikettering en markering” als genoemd in artikel 31, lid 2, punt c), van Verordening (EU) 2022/2065 zodanig worden opgevat dat deze zowel betrekking heeft op het energie-etiket als op het productinformatieblad. Overeenkomstig artikel 6 van Verordening (EU) 2022/2065 zijn aanbieders van onlineplatforms niet aansprakelijk voor producten die via hun interfaces worden verkocht, mits zij geen daadwerkelijke kennis hebben van de illegaliteit van dergelijke producten en zij zodra zij kennis krijgen van de illegaliteit van de producten prompt handelen om die van hun interfaces te verwijderen. Leveranciers die direct aan eindgebruikers verkopen via hun eigen website zijn onderworpen aan de verplichtingen van handelaren inzake verkoop op afstand als bedoeld in artikel 5 van Verordening (EU) 2017/1369.

(10)

Om voor samenhang met bestaande industrienormen te zorgen, zijn de verwijzingen naar bevestigingsmiddelen en verbindingsstukken, gereedschappen, werkomgeving en vaardigheidsniveau in het kader van de berekening van de repareerbaarheidsscore in deze verordening in overeenstemming met de terminologie van norm EN 45554, waarin wordt voorzien in algemene methoden om de mogelijkheden te bepalen voor het repareren, hergebruiken en upgraden van energiegerelateerde producten.

(11)

De bepalingen van deze verordening moeten 21 maanden na de inwerkingtreding daarvan van toepassing worden.

(12)

De in deze verordening vervatte maatregelen zijn besproken in het bij artikel 14, lid 1, van Verordening (EU) 2017/1369 opgerichte overlegforum en met de deskundigen van de lidstaten overeenkomstig artikel 17 van Verordening (EU) 2017/1369,

HEEFT DE VOLGENDE VERORDENING VASTGESTELD:

Artikel 1

Onderwerp en toepassingsgebied

Bij deze verordening worden vereisten vastgesteld voor de etikettering van smartphones en slatecomputers en voor de vermelding van aanvullende productinformatie op smartphones en slatecomputers.

Deze verordening is niet van toepassing op de volgende producten:

a)

mobiele telefoons en tablets met een flexibel hoofdscherm dat de gebruiker geheel of gedeeltelijk kan uit- en oprollen;

b)

smartphones voor zwaarbeveiligde communicatie.

Artikel 2

Definities

1.   Voor de toepassing van deze verordening wordt verstaan onder:

1)

“mobiele telefoon”: een draadloos en draagbaar elektronisch apparaat dat de volgende kenmerken heeft:

a)

het is ontworpen voor spraakcommunicatie over lange afstand via een cellulair telecommunicatienetwerk of een satelliettelecommunicatienetwerk, en heeft een simkaart, e-sim of een vergelijkbaar middel nodig om de verbonden partijen te identificeren;

b)

het is ontworpen voor gebruik in batterijmodus, en aansluiting ervan op het elektriciteitsnet via een externe stroomvoorziening en/of via draadloze elektriciteitstransmissie is met name bedoeld om de batterij op te laden;

c)

het is niet ontworpen om aan de pols te worden gedragen;

2)

“smartphone”: een mobiele telefoon:

a)

die wordt gekenmerkt door een draadloze netwerkverbinding, mobiel gebruik van internetdiensten en een voor handapparatuur geoptimaliseerd besturingssysteem, en die compatibel is met originele softwaretoepassingen en softwaretoepassingen van derden;

b)

met een geïntegreerd aanraakscherm waarvan het zichtbare oppervlak een diagonaal van minimaal 10,16 centimeter (4,0 inch) en maximaal 17,78 centimeter (7,0 inch) heeft;

c)

waarvan, indien die een inklapbaar beeldscherm of meer dan één beeldscherm heeft, ten minste één van de beeldschermen, uit- dan wel ingeklapt, die afmetingen heeft;

3)

“smartphone voor zwaarbeveiligde communicatie”: een smartphone die:

a)

door de daartoe aangewezen autoriteit in een lidstaat geaccrediteerd of anderszins goedgekeurd is of wordt om gerubriceerde informatie te verzenden, te verwerken of op te slaan;

b)

enkel is bestemd voor professionele gebruikers;

c)

kan waarnemen wanneer de hardware ervan wordt binnengedrongen, ten minste door middel van een controller en de bedrading daarvan, een op het frame van het apparaat geïntegreerde flexibele printplaat om te beschermen tegen boren, en geïntegreerde manipulatielussen op de hoofdprintplaat;

4)

“professionele gebruiker”: elke natuurlijke of rechtspersoon aan wie een product ter beschikking is gesteld voor gebruik in het kader van zijn industriële of professionele werkzaamheden;

5)

“slatecomputer”: een draagbaar apparaat dat de volgende kenmerken heeft:

a)

het heeft een geïntegreerd aanraakscherm waarvan het zichtbare oppervlak een diagonaal van minimaal 17,78 centimeter (7 inch) en maximaal 44,20 centimeter (17,4 inch) heeft;

b)

het heeft in zijn ontwerpconfiguratie geen geïntegreerd, fysiek bevestigd toetsenbord;

c)

het gebruikt draadloze netwerken als voornaamste netwerkverbinding;

d)

het werkt op een interne batterij en is niet bedoeld om zonder batterij te functioneren, en

e)

het wordt in de handel gebracht met een besturingssysteem dat is ontworpen voor mobiele platforms en dat identiek is aan of vergelijkbaar is met een besturingssysteem voor smartphones;

6)

“verkooppunt”: een locatie waar smartphones of slatecomputers worden uitgestald of te koop, te huur of in huurkoop worden aangeboden.

2.   Voor de toepassing van de bijlagen II tot en met IX gelden de definities die in bijlage I zijn vermeld.

Artikel 3

Verplichtingen van leveranciers

1.   De leveranciers waarborgen dat:

a)

elke smartphone of slatecomputer wordt voorzien van een gedrukt etiket in het in bijlage III vastgestelde formaat;

b)

de waarden van de in het productinformatieblad opgenomen en in bijlage V vastgestelde parameters in het openbare gedeelte van de productendatabank worden ingevoerd;

c)

het productinformatieblad in gedrukte vorm ter beschikking wordt gesteld indien de handelaar hier uitdrukkelijk om verzoekt;

d)

de inhoud van de technische documentatie, zoals vastgesteld in bijlage VI, in de productendatabank wordt ingevoerd;

e)

in alle visuele advertenties voor een specifiek model smartphone of slatecomputer de energie-efficiëntieklasse en de schaal van de beschikbare energie-efficiëntieklassen op het etiket worden vermeld overeenkomstig de bijlagen VII en VIII;

f)

in al het technische promotiemateriaal voor een specifiek model smartphone of slatecomputer waarin de specifieke technische parameters voor dat model worden beschreven, met inbegrip van het technische promotiemateriaal op internet, de energie-efficiëntieklasse van dat model en de schaal van de beschikbare energie-efficiëntieklassen op het etiket worden vermeld overeenkomstig bijlage VII;

g)

voor elk model smartphone of slatecomputer een elektronisch etiket, in het formaat van en met vermelding van de informatie als beschreven in bijlage III, aan de handelaren beschikbaar wordt gesteld;

h)

voor elk model smartphone of slatecomputer een elektronisch productinformatieblad, zoals beschreven in bijlage V, aan de handelaren beschikbaar wordt gesteld.

2.   De in bijlage II bedoelde energie-efficiëntieklasse en betrouwbaarheidsklasse in herhaalde vrije val worden berekend overeenkomstig bijlage IV.

Artikel 4

Verplichtingen van handelaren

Handelaren waarborgen dat:

a)

elke smartphone of slatecomputer op het verkooppunt, met inbegrip van handelsbeurzen, is voorzien van het etiket dat door de leveranciers overeenkomstig artikel 3, lid 1, punt a), is verstrekt, dat wordt weergegeven bij het product, aan het product wordt gehangen, of zodanig wordt geplaatst dat het duidelijk zichtbaar is en ondubbelzinnig in verband wordt gebracht met het specifieke model;

b)

het etiket en het productinformatieblad overeenkomstig de bijlagen VII en VIII worden verstrekt in het geval van verkoop op afstand;

c)

in alle visuele advertenties voor een specifiek model smartphone of slatecomputer, ook op het internet, de energie-efficiëntieklasse en de schaal van de beschikbare energie-efficiëntieklassen op het etiket worden vermeld overeenkomstig bijlage VII;

d)

in al het technische promotiemateriaal voor een specifiek model smartphone of slatecomputer waarin de specifieke technische parameters voor dat model worden beschreven, met inbegrip van het technische promotiemateriaal op internet, de energie-efficiëntieklasse van dat model en de schaal van de beschikbare energie-efficiëntieklassen op het etiket worden vermeld overeenkomstig bijlage VII.

Artikel 5

Meetmethoden

De op grond van de artikelen 3 en 4 te verstrekken informatie wordt verkregen met behulp van betrouwbare, nauwkeurige en reproduceerbare meet- en berekeningsmethoden, waarbij rekening wordt gehouden met de erkende stand van de techniek op het gebied van meet- en berekeningsmethoden als uiteengezet in bijlage IV.

Artikel 6

Controleprocedure voor markttoezicht

Bij het uitvoeren van de in artikel 8, lid 3, van Verordening (EU) 2017/1369 bedoelde markttoezichtcontroles gebruiken de lidstaten de in bijlage IX bij deze verordening beschreven controleprocedure.

Artikel 7

Evaluatie

Uiterlijk op 20 september 2027 evalueert de Commissie deze verordening in het licht van de technologische vooruitgang en legt zij de resultaten van die beoordeling, in voorkomend geval samen met een ontwerpvoorstel voor herziening, voor aan het uit hoofde van artikel 14, lid 1, van Verordening (EU) 2017/1369 opgerichte overlegforum.

Bij deze evaluatie wordt met name beoordeeld of:

a)

de testmethoden moeten worden herzien om rekening te houden met veranderingen in het gedrag van eindgebruikers en met nieuwe functionaliteiten;

b)

informatie met betrekking tot de milieuvoetafdruk op het etiket moet worden toegevoegd;

c)

de in bijlage IX opgenomen controletoleranties moeten worden herzien;

d)

de repareerbaarheidsindex moet worden herzien, ook wat betreft aanvullende aspecten en de prijzen van reserveonderdelen.

Artikel 8

Inwerkingtreding en toepassing

Deze verordening treedt in werking op de twintigste dag na die van de bekendmaking ervan in het Publicatieblad van de Europese Unie.

Zij is van toepassing met ingang van 20 juni 2025.

Deze verordening is verbindend in al haar onderdelen en is rechtstreeks toepasselijk in elke lidstaat.

Gedaan te Brussel, 16 juni 2023.

Voor de Commissie

De voorzitter

Ursula VON DER LEYEN


(1)  PB L 198 van 28.7.2017, blz. 1.

(2)  Verordening (EU) 2023/1670 van de Commissie van 16 juni 2023 tot vaststelling van eisen inzake ecologisch ontwerp voor smartphones, andere mobiele telefoons dan smartphones, draadloze telefoons en slatecomputers overeenkomstig Richtlijn 2009/125/EG van het Europees Parlement en de Raad en tot wijziging van Verordening (EU) 2023/826 van de Commissie (zie bladzijde 47 van dit Publicatieblad).

(3)  Verordening (EU) nr. 1025/2012 van het Europees Parlement en de Raad van 25 oktober 2012 betreffende Europese normalisatie, tot wijziging van de Richtlijnen 89/686/EEG en 93/15/EEG van de Raad alsmede de Richtlijnen 94/9/EG, 94/25/EG, 95/16/EG, 97/23/EG, 98/34/EG, 2004/22/EG, 2007/23/EG, 2009/23/EG en 2009/105/EG van het Europees Parlement en de Raad en tot intrekking van Beschikking 87/95/EEG van de Raad en Besluit nr. 1673/2006/EG van het Europees Parlement en de Raad (PB L 316 van 14.11.2012, blz. 12).

(4)  Verordening (EU) 2022/2065 van het Europees Parlement en de Raad van 19 oktober 2022 betreffende een eengemaakte markt voor digitale diensten en tot wijziging van Richtlijn 2000/31/EG (digitaledienstenverordening) (PB L 277 van 27.10.2022, blz. 1).


BIJLAGE I

Definities voor de bijlagen

1)   

“Opgegeven waarden”: de door de leverancier verstrekte waarden voor de aangegeven, berekende of gemeten technische parameters in de technische documentatie overeenkomstig artikel 3, lid 3, van Verordening (EU) 2017/1369, artikel 3, lid 1, punt d), van deze verordening en bijlage VI bij deze verordening, ten behoeve van de nalevingscontrole door de autoriteiten van de lidstaat;

2)   

“batterijduur per cyclus”: de periode waarin een smartphone of slatecomputer met een aanvankelijk volledig opgeladen batterij een gespecificeerd testscenario kan uitvoeren totdat het apparaat zichzelf automatisch uitschakelt omdat de batterij leeg is, uitgedrukt in uren (h);

3)   

“nominaal vermogen”: de hoeveelheid stroom die een batterij volgens de fabrikant gedurende een periode van vijf uur kan leveren, gemeten onder gespecificeerde omstandigheden en uitgedrukt in milliampère-uur (mAh);

4)   

“resterend vermogen van een batterij”: het vermogen van de batterij met normale piekprestaties en gemeten in verhouding tot het vermogen toen het product nieuw was;

5)   

“batterijduur in cycli”: het aantal laad-/ontladingscycli dat een batterij kan weerstaan totdat het bruikbare elektrische vermogen 80 % van het nominale vermogen van de batterij bereikt, uitgedrukt in cycli;

6)   

“ENDdevice [h]”: de batterijduur per cyclus berekend als een gewogen waarde op basis van de gemeten batterijduur voor bepaalde functies met inbegrip van de stand-byfunctie, in uren;

7)   

“C”: een maat voor de snelheid waarmee een batterij wordt opgeladen in verhouding tot de capaciteit ervan, gedefinieerd als de laadstroom gedeeld door de capaciteit en uitgedrukt in 1/h;

8)   

“nominale spanning”: de spanning van een batterij gemeten op het middelpunt tussen volledig opgeladen en volledig leeg, op basis van een ontladingspatroon van 0,2 C;

9)   

“eindspanning voor test van batterijduur in cycli”: de gespecificeerde werkspanning waarbij de ontlading van de batterij tijdens het testen ervan wordt afgebroken;

10)   

“energie-efficiëntie-index”: de verhouding tussen de batterijduur per cyclus (ENDdevice) en de nominale spanning van de batterij, vermenigvuldigd met het nominaal vermogen van de batterij;

11)   

“beschermingsgraad tegen binnendringing”: de mate van bescherming die een omhulsel biedt tegen binnendringing van vaste vreemde voorwerpen en/of water, gemeten overeenkomstig gestandaardiseerde testmethoden en uitgedrukt met een systeem van codes om de mate van bescherming uit te drukken;

12)   

“volledig uitgeklapte toestand”: een toestand van een apparaat waarin voor gebruik bestemde beweegbare delen, zoals beeldschermen en toetsenborden, zijn uitgeklapt, uitgeschoven of anderszins uitgestrekt tot de maximale bedoelde lengte en breedte ervan;

13)   

“garantie”: elke verbintenis door de detailhandelaar of de leverancier aan de consument om:

a)

de betaalde prijs terug te betalen,

b)

de smartphone of slatecomputer op welke manier dan ook te vervangen, te repareren of te bewerken als deze niet aan de in de garantieverklaring of de betrokken reclame-uitingen vermelde specificaties voldoet;

14)   

“reserveonderdeel”: een afzonderlijk onderdeel waarmee een onderdeel met dezelfde of een soortgelijke functie in een smartphone of slatecomputer kan worden vervangen. Als het onderdeel door een reserveonderdeel wordt vervangen, wordt de functionaliteit van de smartphone of de slatecomputer hersteld of verbeterd; Reserveonderdelen kunnen tweedehandsonderdelen zijn;

15)   

“demontage”: een proces waarbij de onderdelen van een product op zodanige wijze los worden gemaakt dat het product vervolgens weer kan worden gemonteerd en operationeel kan worden gemaakt;

16)   

“bevestigingsmiddel”: een hardwarecomponent waarmee twee of meer voorwerpen, onderdelen of stukken mechanisch, magnetisch of op andere wijze met elkaar worden verbonden of aan elkaar worden vastgezet. Een hardwareapparaat dat ook een elektrische functie heeft, wordt ook als bevestigingsmiddel beschouwd;

17)   

“herbruikbaar bevestigingsmiddel”: een bevestigingsmiddel dat volledig kan worden hergebruikt voor hetzelfde doel en waarmee het product of het bevestigingsmiddel zelf tijdens het demontage- of hermontageproces niet wordt beschadigd op een manier die het hergebruik ervan onmogelijk maakt;

18)   

“opnieuw geleverd bevestigingsmiddel”: een herbruikbaar bevestigingsmiddel dat zonder bijkomende kosten wordt geleverd met het reserveonderdeel dat ermee moet worden verbonden of vastgezet. Kleefmiddelen worden als opnieuw geleverde bevestigingsmiddelen beschouwd als een hoeveelheid ervan die voldoende is voor hermontage zonder bijkomende kosten wordt geleverd met het reserveonderdeel;

19)   

“verwijderbaar bevestigingsmiddel”: een bevestigingsmiddel dat niet herbruikbaar is, maar waarvan de verwijdering het product niet beschadigt en geen residuen achterlaat waardoor hermontage onmogelijk wordt;

20)   

“stap”: een handeling die eindigt met het verwijderen van een onderdeel (of bundel daarvan) of een wisseling van gereedschap. Elke verplaatsing van een onderdeel weg van de oorspronkelijke locatie ervan, zelfs als dat betekent dat het onderdeel deels wordt losgemaakt of ontkoppeld, wordt ook als verwijdering beschouwd;

21)   

“beveiligingsupdate”: een update van het besturingssysteem, met inbegrip van beveiligingspatches indien dat voor een bepaald apparaat relevant is, waarvan het belangrijkste doel is de beveiliging van het apparaat te verbeteren;

22)   

“corrigerende update”: een update van het besturingssysteem, met inbegrip van corrigerende patches, met als doel bugs, fouten of storingen in het besturingssysteem te verhelpen;

23)   

“functionele update”: een update van het besturingssysteem waarvan het belangrijkste doel is nieuwe functionaliteiten te implementeren;

24)   

“batterij”: elk onderdeel dat uit één of meer batterijcellen bestaat, voor zover relevant voor het productmodel met inbegrip van elektronische circuits met batterijsensoren voor batterijbeheer, behuizing(en), een batterijhouder, een drager, afschermingen, thermische-interfacematerialen en elektrische verbindingen met andere samenstellen van het apparaat;

25)   

“achterkant” of “samenstel van de achterkant”: de hoofdbehuizing van de achterzijde, voor zover relevant voor het productmodel met inbegrip van een of meer van de volgende elementen: het frame, een aan de achterste hoofdbehuizing bevestigde hoes, de hoes van de naar achteren gerichte cameralens, gedrukte antennes, dragers, afschermingen, pakkingen, elektrische verbindingen met andere samenstellen van het apparaat, en thermische-interfacematerialen;

26)   

“secundaire microfoon”: een microfoon die niet essentieel is voor de spraaksignalen van de gebruiker maar die secundaire functies vervult, zoals maar niet beperkt tot het dempen van omgevingsgeluid;

27)   

“voorwaarts gericht camerasamenstel”: elk onderdeel dat bestaat uit een of meer camera’s die gericht zijn op de gebruiker van het apparaat, voor zover relevant voor het productmodel met inbegrip van:

a)

cameraonderdelen en bijbehorende sensoren,

b)

flitsonderdelen,

c)

optische onderdelen,

d)

mechanische onderdelen die nodig zijn voor functies als beeldstabilisatie en -focus,

e)

behuizing(en) van de modules,

f)

dragers,

g)

afschermingen,

h)

signaallampjes,

i)

secundaire microfoons,

j)

elektrische verbindingen met andere samenstellen van het apparaat;

28)   

“naar achteren gericht camerasamenstel”: elk onderdeel dat bestaat uit een of meer camera’s die vanaf de achterkant van het apparaat gericht zijn, voor zover relevant voor het productmodel met inbegrip van:

a)

cameraonderdelen en bijbehorende sensoren,

b)

flitsonderdelen,

c)

optische onderdelen,

d)

mechanische onderdelen die nodig zijn voor functies als beeldstabilisatie en -focus,

e)

behuizing(en) van de modules,

f)

dragers,

g)

afschermingen,

h)

secundaire microfoons,

i)

elektrische verbindingen met andere samenstellen van het apparaat;

29)   

“externe audioaansluiting”: een aansluiting voor een hoofdtelefoon, externe luidsprekers of soortgelijke audioapparatuur, voor zover relevant voor het productmodel met inbegrip van dragers, pakkingen en elektrische verbindingen met andere samenstellen van het apparaat, om audiosignalen te verzenden of ontvangen;

30)   

“externe laadpoort”: een poort voor het opladen van de batterij met een kabel, die ook kan worden gebruikt voor gegevensuitwisseling en als lader voor het opladen van een ander apparaat, en die bestaat uit een USB-C-poort en bijbehorende behuizing, voor zover relevant voor het productmodel met inbegrip van dragers, pakkingen en elektrische verbindingen met andere samenstellen van het apparaat;

31)   

“mechanische knop”: een mechanische schakelaar of samenstel daarvan die/dat kan worden ingedrukt, of een schuifknop die mechanisch kan worden verplaatst, om functies zoals het volume aan of uit te schakelen, de camera te bedienen of het apparaat aan of uit te schakelen, voor zover relevant voor het productmodel met inbegrip van dragers, pakkingen en elektrische verbindingen met andere samenstellen van het apparaat;

32)   

“primaire microfoon(s)”: de microfoon(s) bestemd voor de spraaksignalen van de gebruiker, voor zover relevant voor het productmodel met inbegrip van dragers, pakkingen en elektrische verbindingen met andere samenstellen van het apparaat;

33)   

“luidspreker”: elke luidspreker of elk mechanisch onderdeel waarmee geluid wordt gegenereerd, voor zover relevant voor het productmodel met inbegrip van behuizing(en) van de modules, pakkingen en elektrische verbindingen met andere samenstellen van het apparaat;

34)   

“scharnier”: een onderdeel waarmee een apparaat kan worden ingeklapt zonder dat afbreuk wordt gedaan aan de integriteit en werking van het apparaat, in voorkomend geval met inbegrip van modulebehuizingen;

35)   

“mechanisch inklapmechanisme voor het beeldscherm”: een onderdeel waarmee een apparaat, met inbegrip van het beeldscherm daarvan, kan worden ingeklapt zonder afbreuk te doen aan de integriteit en werking van het apparaat;

36)   

“oplader”: een externe stroomvoorziening om de batterij van een mobiele telefoon, draadloze telefoon of slatecomputer op batterijen op te laden en van stroom te voorzien;

37)   

“beeldschermsamenstel”: het samenstel van het beeldscherm en in voorkomend geval de digitizer van het frontpaneel, voor zover relevant voor het productmodel met inbegrip van:

a)

de achterplaat,

b)

afschermingsmateriaal,

c)

het beeldschermframe,

d)

de eenheden voor achtergrondverlichting,

e)

elektronische circuits, met inbegrip van:

i)

de besturingseenheid van het beeldscherm, maar exclusief de belangrijkste functies van de beeldcomputer;

ii)

de rij- en kolomcontrollers;

iii)

de circuits voor het aanraaksignaal;

iv)

elektrische verbindingen met andere samenstellen van het apparaat;

38)   

“professionele reparateur”: een marktdeelnemer of onderneming die reparaties en professioneel onderhoud van smartphones of slatecomputers uitvoert, hetzij als dienst, hetzij met het oog op de latere wederverkoop van het gerepareerde apparaat;

39)   

“reparatie- en onderhoudsinformatie”: de reparatie- en onderhoudsinformatie in deel B, punt 1.1, 2), e), van bijlage II bij Verordening (EU) 2023/1670, voor smartphones en in deel D, punt 1.1, 2), e), van bijlage II bij Verordening (EU) 2023/1670, voor slatecomputers, waartoe fabrikanten, importeurs of gemachtigde vertegenwoordigers met betrekking tot het desbetreffende product toegang moeten verlenen;

40)   

“datum van het in de handel brengen”: de datum waarop het eerste product van een bepaald model in de handel is gebracht;

41)   

“datum waarop het productmodel voor het laatst in de handel wordt gebracht”: de datum waarop het laatste product van een bepaald model in de handel wordt gebracht;

42)   

“door eigendomsrechten beschermd gereedschap”: gereedschap dat niet voor het grote publiek te koop is of waarvoor geen ter zake toepasselijke octrooien of patenten beschikbaar zijn waarvoor onder eerlijke, redelijke en niet-discriminerende voorwaarden licenties kunnen worden verleend;

43)   

“basisgereedschap”: een sleufschroevendraaier, een kruiskopschroevendraaier, een torxschroevendraaier, een inbussleutel, een combinatiesleutel, een combinatietang, een combinatietang voor het strippen van draden en het krimpen van kabelschoenen, een telefoontang, een zijkniptang, een waterpomptang, een griptang, een hefboom om delen mee open te wrikken, een pincet, een vergrootglas, een spudger-opener met hefboomwerking en een plectrum;

44)   

“in de handel verkrijgbaar gereedschap”: gereedschap dat het grote publiek kan kopen en geen basisgereedschap of door eigendomsrechten beschermd gereedschap is;

45)   

“afzonderlijk hoesje”: een beschermhoesje dat samen met een smartphone of slatecomputer kan worden verzonden, maar dat geen noodzakelijk onderdeel van de behuizing is en niet als integrerend deel van het product wordt beschouwd.


BIJLAGE II

Energie-efficiëntieklassen

A.

De energie-efficiëntieklasse van een smartphone of slatecomputer wordt bepaald aan de hand van de energie-efficiëntie-index (EEI), zoals vastgesteld in tabel 1 voor smartphones en in tabel 2 voor slatecomputers. De EEI van een smartphone of een slatecomputer wordt bepaald overeenkomstig bijlage IV, punt 1.

Tabel 1

Energie-efficiëntieklassen van smartphones

Energie-efficiëntieklasse

Energie-efficiëntie-index (EEI)

A (meest efficiënt)

EEI > 2,70

B

2,30 < EEI ≤ 2,70

C

1,95 < EEI ≤ 2,30

D

1,66 < EEI ≤ 1,95

E

1,41 < EEI ≤ 1,66

F

1,20 < EEI ≤ 1,41

G (minst efficiënt)

EEI ≤ 1,20


Tabel 2

Energie-efficiëntieklassen van slatecomputers

Energie-efficiëntieklasse

Energie-efficiëntie-index (EEI)

A (meest efficiënt)

EEI > 7,90

B

6,32 < EEI ≤ 7,90

C

5,06 < EEI ≤ 6,32

D

4,04 < EEI ≤ 5,06

E

3,24 < EEI ≤ 4,04

F

2,59 < EEI ≤ 3,24

G (minst efficiënt)

EEI ≤ 2,59

B.

De betrouwbaarheidsklasse in herhaalde vrije val van een smartphone of slatecomputer wordt bepaald aan de hand van het aantal keren dat het product valt zonder defect te raken, zoals vastgesteld in tabel 3. Het aantal keren dat het product valt zonder defect te raken, wordt bepaald overeenkomstig bijlage IV, punt 4.

Tabel 3

Betrouwbaarheidsklassen in herhaalde vrije val van smartphones en slatecomputers

 

Aantal keren dat het product valt zonder defect te raken

Betrouwbaarheidsklasse in herhaalde vrije val

Niet-inklapbare smartphone

Niet-inklapbare slatecomputer

Inklapbare smartphones

Inklapbare slatecomputer

A (meest robuust)

n ≥ 270

n ≥ 208

n ≥ 210 (in niet-uitgeklapte toestand) en

n ≥ 45 (in volledig uitgeklapte toestand)

n ≥ 182 (in niet-uitgeklapte toestand) en

n ≥ 20 (in volledig uitgeklapte toestand)

B

180 ≤ n < 270

156 ≤ n < 208

140 ≤ n < 210 (in niet-uitgeklapte toestand) en

35 ≤ n < 45 (in volledig uitgeklapte toestand)

130 ≤ n < 182 (in niet-uitgeklapte toestand) en

15 ≤ n < 20 (in volledig uitgeklapte toestand)

C

90 ≤ n < 180

104 ≤ n < 156

70 ≤ n < 140 (in niet-uitgeklapte toestand) en 25 ≤ n < 35 (in volledig uitgeklapte toestand)

78 ≤ n < 130 (in niet-uitgeklapte toestand) en 10 ≤ n < 15 (in volledig uitgeklapte toestand)

D

45 ≤ n < 90

52 ≤ n < 104

35 ≤ n < 70 (in niet-uitgeklapte toestand) en

15 ≤ n < 25 (in volledig uitgeklapte toestand)

52 ≤ n < 78 (in niet-uitgeklapte toestand) en

5 ≤ n < 10 (in volledig uitgeklapte toestand)

E (minst robuust)

n < 52

n < 52 (in niet-uitgeklapte toestand) en

n < 5 (in volledig uitgeklapte toestand)

C.

De repareerbaarheidsklasse van een smartphone of slatecomputer wordt bepaald aan de hand van de repareerbaarheidsindex, zoals vastgesteld in tabel 4. De repareerbaarheidsindex wordt bepaald overeenkomstig bijlage IV, punt 5.

Tabel 4

Repareerbaarheidsklassen van smartphones en slatecomputers

Repareerbaarheidsklasse

Repareerbaarheidsindex (R)

A (gemakkelijkst repareerbaar)

R ≥ 4,00

B

4,00 > R ≥ 3,35

C

3,35 > R ≥ 2,55

D

2,55 > R ≥ 1,75

E (moeilijkst repareerbaar)

1,75 > R ≥ 1,00


BIJLAGE III

Etiket voor smartphones en slatecomputers

1.   ETIKET VOOR SMARTPHONES EN SLATECOMPUTERS

Etiket:

Image 1

De volgende informatie wordt op het etiket voor smartphones en slatecomputers vermeld:

I)

een QR-code;

II)

het handelsmerk;

III)

de typeaanduiding van de leverancier;

IV)

de schaal van de energie-efficiëntieklassen van A tot en met G;

V)

de energie-efficiëntieklasse, zoals bepaald overeenkomstig bijlage II;

VI)

de batterijduur per cyclus (ENDdevice), in uren en minuten per volledige lading van de batterij, overeenkomstig bijlage IV, punt 1;

VII)

de betrouwbaarheidsklasse in herhaalde vrije val, zoals bepaald overeenkomstig bijlage II;

VIII)

de repareerbaarheidsklasse, zoals bepaald overeenkomstig bijlage II;

IX)

de batterijduur in cycli, overeenkomstig bijlage IV, punt 2;

X)

mate van bescherming tegen binnendringing overeenkomstig bijlage IV, punt 3;

XI)

het nummer van deze verordening, namelijk “ 2023/1669”.

2.   ONTWERP VAN HET ETIKET VOOR SMARTPHONES EN SLATECOMPUTERS

2.1.

Het etiket voor smartphones en slatecomputers moet overeenstemmen met het onderstaande model.

Image 2

2.2.

Het etiket voor smartphones en slatecomputers moet aan de volgende specificaties voldoen:

a)

het etiket is minstens 68 mm breed en 136 mm hoog. Als het etiket op groter formaat wordt afgedrukt, moeten de verhoudingen van de inhoud toch overeenkomstig bovenstaande specificaties blijven. Indien dat nodig is om het etiket op de verpakking van het product te laten passen, kan het etiket in een kleiner formaat worden afgedrukt, maar niet kleiner dan 70 % van de hierboven vermelde breedte en hoogte. De verhoudingen van de inhoud moeten niettemin overeenkomstig bovenstaande specificaties blijven, en de QR-code moet leesbaar blijven met een algemeen beschikbare QR-scanner, bijvoorbeeld op een smartphone;

b)

de achtergrond van het etiket is 100 % wit;

c)

het lettertype is Verdana;

d)

de elementen op het etiket worden weergegeven met de afmetingen en volgens de specificaties van het etiketontwerp;

e)

de gebruikte kleuren zijn cyaan, magenta, geel en zwart en worden volgens het volgende voorbeeld gebruikt: 0,70,100,0: 0 % cyaan, 70 % magenta, 100 % geel, 0 % zwart;

f)

het etiket moet aan de volgende vereisten voldoen (de cijfers verwijzen naar bovenstaande figuur):

 

Image 3
de kleuren van het EU-logo zijn als volgt:

de achtergrond: 100,80,0,0;

de sterren: 0,0,100,0;

 

Image 4
de kleur van het EU-logo is als volgt: 100,80,0,0,

 

Image 5
de QR-code wordt in 100 % zwart weergegeven,

 

Image 6
het handelsmerk wordt in 100 % zwart, vetgedrukt en in lettergrootte 7 weergegeven,

 

Image 7
de typeaanduiding wordt in 100 % zwart, niet-vetgedrukt en in lettergrootte 7 weergegeven,

 

Image 8
de schaal van A tot en met G wordt als volgt weergegeven:

de letters van de energie-efficiëntieschaal worden in 100 % wit, vetgedrukt en in lettergrootte 11 weergegeven; de letters worden gecentreerd op een as op (4 mm) van de linkerkant van de pijlen;

de pijlen van de schaal van A tot en met G hebben de volgende kleuren:

A-klasse: 100,0,100,0,

B-klasse: 70,0,100,0,

C-klasse: 30,0,100,0,

D-klasse: 0,0,100,0,

E-klasse: 0,30,100,0,

F-klasse: 0,70,100,0,

G-klasse: 0,100,100,0;

 

Image 9
de scheidingslijnen hebben lijndikte 0,5 en worden in 100 % zwart weergegeven;

 

Image 10
de letter van de energie-efficiëntieklasse wordt in 100 % wit, vetgedrukt en in lettergrootte 20 weergegeven. De pijl van de energie-efficiëntieklasse en de overeenkomstige pijl in de schaal van A tot en met G worden zo geplaatst dat de punten ervan op één lijn liggen. De letter in de pijl van de energie-efficiëntieklasse wordt centraal geplaatst in het rechthoekige gedeelte van de 100 % zwarte pijl;

 

Image 11
de uurwaarde van de batterijduur per cyclus wordt vetgedrukt en in lettergrootte 20 weergegeven; “h” wordt niet-vetgedrukt en in lettergrootte 13 weergegeven; de minutenwaarde van de batterijduur per cyclus wordt vetgedrukt en in lettergrootte 13 weergegeven; “min” wordt niet-vetgedrukt en in lettergrootte 9 weergegeven; de tekst wordt gecentreerd weergegeven in 100 % zwart;

 

Image 12
de pictogrammen worden weergegeven zoals in het etiketontwerp en als volgt:

de pictogrammen hebben lijndikte 1 en zowel de pictogrammen als de tekst (getallen en eenheden) worden weergegeven in 100 % zwart,

pictogram betrouwbaarheidsklasse in herhaalde vrije val: de schaal van de betrouwbaarheidsklassen in herhaalde vrije val (A tot en met E voor slatecomputers, A tot en met D voor smartphones) wordt op een verticale as links van het pictogram uitgelijnd, met de letter van de toepasselijke betrouwbaarheidsklasse in herhaalde vrije val vetgedrukt in lettergrootte 12, en de andere letters van de betrouwbaarheidsklassen in herhaalde vrije val niet-vetgedrukt in lettergrootte 8,

pictogram repareerbaarheidsklasse: de schaal van de repareerbaarheidsklassen (A tot en met E) wordt op een verticale as links van het pictogram uitgelijnd, met de letter van de toepasselijke repareerbaarheidsklasse vetgedrukt in lettergrootte 12, en de andere letters van de repareerbaarheidsklassen niet-vetgedrukt in lettergrootte 8,

pictogram batterijduur in cycli: de waarde van de batterijduur in cycli wordt vetgedrukt in lettergrootte 12 weergegeven; “x” wordt niet-vetgedrukt in lettergrootte 10 weergegeven; de tekst wordt gecentreerd onder het pictogram weergegeven,

pictogram mate van bescherming tegen binnendringing: de tekst onder het pictogram wordt vetgedrukt in lettergrootte 12 weergegeven, en wordt gecentreerd onder het pictogram;

 

Image 13
het nummer van de verordening wordt in 100 % zwart, niet-vetgedrukt en in lettergrootte 5 weergegeven.


BIJLAGE IV

Meet- en rekenmethoden

Met het oog op de naleving en de controle op de naleving van de eisen van deze verordening moeten metingen en berekeningen worden verricht aan de hand van de geharmoniseerde normen waarvan de referentienummers zijn gepubliceerd in het Publicatieblad van de Europese Unie, of aan de hand van andere betrouwbare, nauwkeurige en reproduceerbare methoden die beantwoorden aan de algemeen erkende laatste stand van de techniek, die in overeenstemming moeten zijn met de hieronder vastgestelde bepalingen.

Bij ontstentenis van relevante normen en totdat de referenties van de desbetreffende geharmoniseerde normen in het Publicatieblad van de Europese Unie zijn bekendgemaakt, worden de in bijlage IVa beschreven overgangstestmethoden of andere betrouwbare, nauwkeurige en reproduceerbare methoden gebruikt, die beantwoorden aan de algemeen erkende laatste stand van de techniek.

Wanneer een parameter wordt opgegeven overeenkomstig artikel 3, lid 3, van Verordening (EU) 2017/1369 en overeenkomstig tabel 9 van bijlage VI bij deze verordening, gebruikt de leverancier de opgegeven waarde ervan voor de berekeningen in deze bijlage.

1.   BEREKENING VAN DE ENERGIE-EFFICIËNTIE-INDEX

Smartphones en slatecomputers worden in de volgende testinstellingen getest op batterijduur per cyclus, waarbij de test begint met een volledig opgeladen batterij:

1.1.   Algemene instellingen en configuratie van het apparaat:

er wordt een applicatie op het apparaat geïnstalleerd om het testscenario en de tijdens de test benodigde inhoud vast te leggen;

alle applicaties worden gesloten (behalve de vereiste systeemapplicaties);

er is geen specifiek gebruikersaccount (bv. een Googleaccount of een Apple ID) nodig om de test uit te voeren;

de tijdens de test gebruikte webbrowser is de standaardbrowser van het besturingssysteem van het apparaat;

voordat met de tests wordt begonnen, worden de energiebesparingsfuncties uitgeschakeld;

er worden geen accessoires op het apparaat aangesloten;

als er twee simkaarten in een apparaat kunnen worden ingebracht (dual SIM), wordt slechts één simkaart ingebracht. Als een dual SIM-apparaat beschikt over e-sim, wordt de e-sim uitgeschakeld. Voor apparaten met alleen e-sim, wordt de e-sim gebruikt;

de helderheid wordt ingesteld op 200 cd/m2, waarbij externe apparatuur wordt gebruikt om deze instelling te verifiëren;

de automatische instelling van de helderheid wordt uitgeschakeld, en de verversingssnelheid wordt ingesteld op de standaardwaarde;

de donkere modus wordt uitgeschakeld;

alle audiovolumes (oproepen en media) worden ingesteld op 75 dBa op een bepaalde afstand, waarbij externe apparatuur wordt gebruikt om deze instelling te waarborgen. Het audiovolume wordt ingesteld met behulp van een geluidsniveaumeter op 20 cm van de voorkant (het beeldscherm) van het apparaat;

de luidspreker die bij video’s moet worden gebruikt, is de luidspreker die volgens de standaardinstelling van het apparaat wordt gebruikt;

tijdens het bellen moet de applicatie ervoor zorgen dat het scherm is uitgeschakeld. Een specifieke simulatie van de afstandssensor is niet vereist;

er mag gebruik worden gemaakt van elke netwerksimulator, mits deze de vereiste instellingen kan ondersteunen. De specifieke inhoud (video, webpagina’s, bestanden) wordt naar de simulator geüpload.

1.2.   Testvolgorde

1.2.1.   Testvolgorde voor smartphones

Van 100 % opgeladen batterij tot het apparaat zichzelf uitschakelt: herhaal een cyclus van:

bellen (4 minuten);

inactief (30 minuten);

browsen op het internet (9 minuten);

inactief (30 minuten);

streamen van video’s (4 minuten);

gamen (1 minuut);

inactief (30 minuten);

gegevensoverdracht: http-upload en -download (8 minuten);

inactief (30 minuten);

video’s afspelen (4 minuten).

Als het apparaat zichzelf uitschakelt: test beëindigen.

1.2.2.   Testvolgorde voor slatecomputers

Van 100 % opgeladen batterij tot het apparaat zichzelf uitschakelt: herhaal een cyclus van:

gamen (5 minuten);

inactief (66 minuten);

browsen op het internet (11 min);

inactief (66 minuten);

streamen van video’s (6 minuten);

inactief (66 minuten);

gegevensoverdracht: http-upload en -download (2 minuten);

inactief (66 minuten);

video’s afspelen (6 minuten);

inactief (66 minuten).

Als het apparaat zichzelf uitschakelt: test beëindigen.

1.3.   Berekening

De batterijduur (ENDdevice) in uren is gelijk aan de tijd waarin de gespecificeerde testvolgorde is uitgevoerd:

ENDdevice = ENDtest

waarbij: ENDtest = de duur van de test in uren, afgerond op twee decimalen.

De energie-efficiëntie-index (EEI) van een smartphone of slatecomputer wordt berekend met de volgende vergelijking en afgerond op twee decimalen:

EEI =

Formula

waarbij:

EEI = de energie-efficiëntie-index in 1/W;

Unom = de nominale spanning in V;

Crated = het nominale vermogen van de batterij in mAh.

De EEI wordt berekend met de versie van het besturingssysteem die op de datum van het in de handel brengen van het productmodel daarop is geïnstalleerd.

2.   METING VAN DE BATTERIJDUUR IN CYCLI

Batterijen van smartphones en slatecomputers worden getest op hun batterijduur in cycli totdat de batterij in volledig opgeladen toestand een resterend vermogen van ten minste 80 % van het nominaal vermogen heeft. De batterij wordt getest volgens de door de fabrikant toegepaste standaardoplaadalgoritmen.

Het resulterende aantal cycli wordt naar beneden afgerond op honderdtallen als “≥ x00” en uitgedrukt in bereiken van cycli als ≥ 800, ≥ 900, ≥ 1 000, ≥ 1 100, ≥ 1 200, ≥ 1 300, ≥ 1 400.

De batterijduur in cycli wordt berekend met de versie van het besturingssysteem die op de datum van het in de handel brengen van het productmodel daarop is geïnstalleerd.

3.   METING VAN DE MATE VAN BESCHERMING TEGEN BINNENDRINGING

De mate van bescherming tegen het binnendringen van deeltjes en vocht wordt uitgedrukt als een IP-code die overeenstemt met de niveaus in tabel 5. De tests worden uitgevoerd zonder beschermhoesje.

Tabel 5

Beschermingsgraad tegen binnendringing

Beschermingsgraad

Binnendringing van vaste vreemde voorwerpen

Binnendringing van water met schadelijke gevolgen

 

Afmetingen van de objecten

Bescherming tegen

0

Geen bescherming

Geen bescherming

1

≥ 50  mm

Verticale druppels water

2

Beschermd tegen aanraking met vingers en ≥ 12  mm

Waterstraal minder dan 15 graden vanaf verticaal

3

≥ 2,5  mm

Waterstraal minder dan 60 graden vanaf verticaal

4

≥ 1  mm

Spetters water

5

Beschermd tegen stof

Straal water

6

Stofdicht

Sterke straal water

7

N.v.t.

Tijdelijke onderdompeling op 1 meter diepte

8

N.v.t.

Continue onderdompeling op ten minste 1 meter diepte

4.   BESTENDIGHEID TEGEN HET PER ONGELUK LATEN VALLEN VAN HET APPARAAT, OF BETROUWBAARHEID IN HERHAALDE VRIJE VAL

De bestendigheid tegen het per ongeluk laten vallen van het apparaat of de betrouwbaarheid in herhaalde vrije val wordt gemeten als het aantal keren dat het product valt zonder defect te raken in de test in herhaalde vrije val. Voor elk van de toepasselijke testcases worden met vijf exemplaren van elk model tests in herhaalde vrije val uitgevoerd. De bestendigheid tegen het per ongeluk laten vallen van het apparaat is het aantal keren dat ten minste vier van de vijf geteste exemplaren kunnen vallen. Het aantal keren dat elk exemplaar van het product kan vallen, wordt bepaald onder de volgende testomstandigheden:

a)

voor niet-inklapbare apparaten: zonder beschermende folie en eventuele afzonderlijke beschermhoesjes;

b)

voor inklapbare apparaten: met een beschermfolie op het scherm, eerst in niet-uitgeklapte toestand en vervolgens met hetzelfde exemplaar in volledig uitgeklapte toestand, overeenkomstig de tabellen 6 en 7;

c)

valhoogte 1 meter;

d)

na een bepaald aantal keren dat het product valt, dat overeenkomt met de in de tabellen 6 en 7 gespecificeerde intervallen, moet het geteste product functioneel en zonder defect zijn, waarbij in voorkomend geval met name wordt gelet op de volgende functionaliteiten:

i)

integriteit van het scherm,

ii)

beeldscherm met maximaal 10 pixeldefecten of vergelijkbare defecten,

iii)

alle camera’s, getest voor stilstaande beelden en video,

iv)

mobiele communicatie,

v)

bluetoothverbinding,

vi)

wifiverbinding,

vii)

laden van de batterij: met en zonder kabel,

viii)

aanraakgevoeligheid van het beeldscherm,

ix)

responsiviteit van de knoppen en schakelaars,

x)

trillingsalarm,

xi)

primaire microfoon(s),

xii)

luidspreker,

xiii)

audio van de hoofdtelefoon;

e)

barsten in het frame of de achterkant worden niet als een defect beschouwd zolang het geteste product volledig functioneel is en veilig kan worden gebruikt;

f)

barsten in het aanraakscherm of andere bekledingslagen van een beeldscherm worden niet als een defect beschouwd zolang het geteste product volledig functioneel is en veilig kan worden gebruikt;

g)

indien er geen defect wordt vastgesteld, wordt de test voortgezet;

h)

indien een defect wordt vastgesteld of na het maximale aantal keren dat het product mag vallen als bepaald in de tabellen 6 en 7, wordt de test van het product beëindigd.

Tabel 6

Testintervallen om te bepalen of een smartphone defect is

Aantal keren dat het product valt

Niet-inklapbaar apparaat

Inklapbaar apparaat

45

Eerste controle op defecten

N.v.t.

35 in niet-uitgeklapte toestand, en nog eens 15 in volledig uitgeklapte toestand

N.v.t.

Eerste controle op defecten

90

Tweede controle op defecten

N.v.t.

70 in niet-uitgeklapte toestand, en nog eens 25 in volledig uitgeklapte toestand

N.v.t.

Tweede controle op defecten

180

Derde controle op defecten

N.v.t.

140 in niet-uitgeklapte toestand, en nog eens 35 in volledig uitgeklapte toestand

N.v.t.

Derde controle op defecten

270

Vierde controle op defecten

N.v.t.

210 in niet-uitgeklapte toestand, en nog eens 45 in volledig uitgeklapte toestand

N.v.t.

Vierde controle op defecten

Tabel 7

Testintervallen om te bepalen of een slatecomputer defect is

Aantal keren dat het product valt

Niet-inklapbaar apparaat

Inklapbaar apparaat

52

Eerste controle op defecten

N.v.t.

52 in niet-uitgeklapte toestand, en nog eens 5 in volledig uitgeklapte toestand

N.v.t.

Eerste controle op defecten

104

Tweede controle op defecten

N.v.t.

78 in niet-uitgeklapte toestand, en nog eens 10 in volledig uitgeklapte toestand

N.v.t.

Tweede controle op defecten

156

Derde controle op defecten

N.v.t.

130 in niet-uitgeklapte toestand, en nog eens 15 in volledig uitgeklapte toestand

N.v.t.

Derde controle op defecten

208

Vierde controle op defecten

N.v.t.

182 in niet-uitgeklapte toestand, en nog eens 20 in volledig uitgeklapte toestand

N.v.t.

Vierde controle op defecten

5.   METHODE VOOR DE BEREKENING VAN DE REPAREERBAARHEIDSINDEX VAN SMARTPHONES EN SLATECOMPUTERS

De reparaarbaarheidsindex is een geaggregeerde en genormaliseerde score waarvan de waarde wordt afgeleid van zes scoringparameters, waarbij:

SDD = de score voor demontagecomplexiteit;

SF = de score voor bevestigingsmiddelen (type);

ST = de score voor gereedschap (type);

SSP = de score voor reserveonderdelen;

SSU = de score voor software-updates (duur);

SRI = de score voor reparatie-informatie.

Deze scoremethode is zowel van toepassing op smartphones als op slatecomputers. De repareerbaarheidsindex (R) wordt als volgt berekend:

R = (SDD*0,25)+(SF*0,15)+ (ST*0,15)+ (SSP*0,15)+(SSU*0,15)+(SRI*0,15)

De scores voor demontagecomplexiteit (SDD), bevestigingsmiddelen (type) (SF) en gereedschap (type) (ST) zijn gebaseerd op de aggregatie van de volgende onderdelenscores:

BAT = de batterij;

DA = het beeldschermsamenstel;

BC = de achterkant of het samenstel van de achterkant;

FFC = het voorwaarts gericht camerasamenstel;

RFC = het naar achteren gericht camerasamenstel;

EC = de externe laadpoort;

BUT = de mechanische knop

MIC = de primaire microfoon(s);

SPK = de luidspreker;

FM = het scharnier of het mechanisch inklapmechanisme voor het beeldscherm.

Indien een of meer van de hierboven genoemde prioritaire onderdelen meer dan één keer in het product voorkomt, wordt enkel het onderdeel dat het laagste scoort in aanmerking genomen bij de berekening van de scores voor demontagecomplexiteit (SDD), bevestigingsmiddelen (type) (SF) en gereedschap (type) (ST). Indien een prioritair onderdeel niet in het product voorkomt, wordt het hoogste puntenaantal voor elke score voor dit onderdeel in aanmerking genomen.

De score voor de demontagecomplexiteit (SDD) wordt als volgt berekend:

a)

als het product geen scharnier of mechanisch inklapmechanisme voor het beeldscherm heeft, wordt de volgende formule gebruikt:

SDD = (DDBAT*0,30)+ (DDDA*0,30)+ (DDBC*0,10)+(DDFFC*0,05)+(DDRFC*0,05)+(DDEC *0,05)+(DDBUT*0,05)+(DDMIC*0,05)+(DDSPK *0,05)

b)

als het product een scharnier of een mechanisch inklapmechanisme voor het beeldscherm heeft, wordt de volgende formule gebruikt:

SDD = (DDBAT*0,25)+ (DDDA*0,25)+ (DDBC*0,09)+(DDFFC*0,04)+(DDRFC*0,04)+(DDEC *0,04)+(DDBUT*0,04)+(DDMIC*0,04)+(DDSPK *0,04)+ (DDFM*0,17)

Beoordeling van de demontagecomplexiteit (DD) op onderdeelniveau:

De score voor de demontagecomplexiteit (DDi) voor elk prioritair onderdeel i (DDBAT; DDDA, DDBC, DDFFC, DDRFC, DDEC, DDBUT, DDMIC, DDSPK, DDFM) wordt berekend op basis van het aantal stappen dat nodig is om een onderdeel van een product te verwijderen zonder het product te beschadigen. Er wordt begonnen met het tellen van de stappen wanneer het product volledig geassembleerd is, en de oplader mag niet ingestoken zijn en er moet een simkaart zijn geïnstalleerd. Er worden als volgt 1 tot 5 punten toegekend:

DDi ≤ 2 stappen = 5 punten;

5 stappen ≥ DDi > 2 stappen = 4 punten;

10 stappen ≥ DDi > 5 stappen = 3 punten;

15 stappen ≥ DDi > 10 stappen = 2 punten;

DDi > 15 stappen = 1 punt.

Voor de berekening van het aantal demontagestappen gelden de volgende regels:

het tellen van de demontagecomplexiteit is afgelopen wanneer het doelonderdeel losgemaakt en afzonderlijk toegankelijk is;

indien meerdere stuks gereedschap tegelijkertijd moeten worden gebruikt, wordt het gebruik van elk stuk gereedschap als afzonderlijke stap geteld;

handelingen met betrekking tot schoonmaken, het verwijderen van sporen of verhitten worden als stappen geteld;

de demontagecomplexiteit wordt berekend op basis van de reparatie- en onderhoudsinformatie en de beschrijving van de demontagestappen voor elk prioritair onderdeel, als beschreven in de technische documentatie;

indien kennisgeving of autorisatie van serienummers op afstand nodig is voor de volledige functionaliteit van het reserveonderdeel en het apparaat, wordt elk van deze handelingen als vijf extra demontagestappen geteld.

De score voor bevestigingsmiddelen (type) (SF) wordt als volgt berekend:

a)

voor niet-inklapbare smartphones of slatecomputers wordt de volgende formule gebruikt:

SF=(FBAT*0,30)+ (FDA*0,30)+ (FBC*0,10)+(FFFC*0,05)+(FRFC *0,05)+(FEC *0,05)+(FBUT*0,05)+(FMIC*0,05)+(FSPK*0,05)

b)

voor inklapbare smartphones of slatecomputers wordt de volgende formule gebruikt:

SF=(FBAT*0,25)+ (FDA*0,25)+ (FBC*0,09)+(FFFC*0,04)+(FRFC *0,04)+(FEC *0,04)+(FBUT*0,04)+(FMIC*0,04)+(FSPK*0,04)+(FFM*0,17)

Beoordeling van bevestigingsmiddelen (type) (F) op onderdeelniveau:

De scores voor bevestigingsmiddelen (type) (Fi) voor elk prioritair onderdeel i (FBAT, FDA, FBC, FFFC, FRFC, FEC, FBUT, FMIC, FSPK, FFM) worden toegekend overeenkomstig de mate waarin de bij de montage van het apparaat gebruikte bevestigingsmiddelen kunnen worden verwijderd en hergebruikt. Er worden als volgt 1 tot 5 punten toegekend:

herbruikbare bevestigingsmiddelen = 5 punten;

nageleverde bevestigingsmiddelen = 3 punten;

verwijderbare bevestigingsmiddelen = 1 punt.

De beoordeling van het type bevestigingsmiddelen is gebaseerd op het demontageproces voor het specifieke prioritaire onderdeel, te beginnen vanaf het vorige prioritaire onderdeel in de volgorde van demontage dat reeds is verwijderd.

Indien verschillende typen bevestigingsmiddelen worden aangetroffen bij de demontage van een prioritair onderdeel, wordt de slechtste score aangerekend.

De Fi-scores worden berekend op basis van de reparatie- en onderhoudsinformatie en de beschrijving van de bevestigingsmiddelen voor elk prioritair onderdeel, als beschreven in de technische documentatie.

De score voor gereedschap (type) (ST) wordt als volgt berekend:

a)

voor niet-inklapbare smartphones of slatecomputers wordt de volgende formule gebruikt:

ST=(TBAT*0,30)+(TSCR*0,30)+(TBC*0,10)+(TFFC*0,05)+(TRFC*0,05)+(TEC*0,05)+(TBUT*0,05)+(TMIC*0,05)+(TSPK*0,05)

b)

voor inklapbare smartphones of slatecomputers wordt de volgende formule gebruikt:

ST=(TBAT*0,25)+(TSCR*0,25)+(TBC*0,09)+(TFFC*0,04)+(TRFC*0,04)+(TEC*0,04)+(TBUT*0,04)+(TMIC*0,04)+(TSPK*0,04)+(TFM*0,17)

Beoordeling van gereedschap (type) (T) op onderdeelniveau:

De scores voor gereedschap (type) (Ti) voor elk prioritair onderdeel i (TBAT, TDA, TBC, TFFC, TRFC, TEC, TBUT, TMIC, TSPK en TFM) worden toegekend overeenkomstig de complexiteit en beschikbaarheid van het voor de vervanging van dat onderdeel benodigde gereedschap. Er worden als volgt 1 tot 5 punten toegekend:

geen gereedschap = 5 punten;

basisgereedschap = 4 punten;

een gereedschapset die wordt geleverd met het reserveonderdeel (of waarvan wordt aangeboden die te leveren zonder aanvullende kosten) = 3 punten;

een gereedschapset die wordt geleverd met het product (of waarvan wordt aangeboden die te leveren zonder aanvullende kosten) = 2 punten;

in de handel verkrijgbaar gereedschap = 1 punt.

De beoordeling van het type gereedschap is gebaseerd op het demontageproces voor het specifieke prioritaire onderdeel, te beginnen vanaf het vorige prioritaire onderdeel in de volgorde van demontage dat reeds is verwijderd.

Indien verschillende typen gereedschap nodig zijn voor de demontage van een prioritair onderdeel, wordt de laagste score aangerekend.

De Ti-scores worden berekend op basis van de reparatie- en onderhoudsinformatie en de beschrijving van het gereedschap voor elk prioritair onderdeel, als beschreven in de technische documentatie.

Reserveonderdelen

De score voor reserveonderdelen (SSP) wordt als volgt op productniveau berekend:

reserveonderdelen voor alle prioritaire onderdelen zijn beschikbaar voor eindgebruikers en professionele reparateurs = 5 punten;

reserveonderdelen voor het beeldschermsamenstel, de batterij, de achterkant (of het samenstel van de achterkant) en de camera’s zijn beschikbaar voor eindgebruikers en professionele reparateurs; reserveonderdelen voor alle andere onderdelen zijn beschikbaar voor professionele reparateurs = 4 punten;

reserveonderdelen voor het beeldschermsamenstel, de batterij en de achterkant (of het samenstel van de achterkant) zijn beschikbaar voor eindgebruikers en professionele reparateurs; reserveonderdelen voor alle andere onderdelen zijn beschikbaar voor professionele reparateurs = 3 punten;

reserveonderdelen voor het beeldschermsamenstel en de batterij zijn beschikbaar voor eindgebruikers en professionele reparateurs; reserveonderdelen voor alle andere onderdelen zijn beschikbaar voor professionele reparateurs = 2 punten;

reserveonderdelen voor het beeldschermsamenstel zijn beschikbaar voor eindgebruikers en professionele reparateurs; reserveonderdelen voor alle andere onderdelen zijn beschikbaar voor professionele reparateurs = 1 punt;

reserveonderdelen voor het scharnier of het mechanisch inklapmechanisme hoeven alleen beschikbaar te zijn in het geval van inklapbare smartphones.

Software-updates (duur)

De score voor software-updates (duur) (SSU) wordt als volgt op productniveau berekend:

veiligheidsupdates, corrigerende updates en functionele updates van het besturingssysteem blijven gegarandeerd ten minste zeven jaar beschikbaar = 5 punten;

veiligheidsupdates, corrigerende updates en functionele updates van het besturingssysteem blijven gegarandeerd zes jaar beschikbaar = 3 punten;

veiligheidsupdates, corrigerende updates en functionele updates van het besturingssysteem blijven gegarandeerd vijf jaar beschikbaar = 1 punt;

bovenstaande perioden hebben betrekking op het aantal jaren na de datum waarop het productmodel voor het laatst in de handel wordt gebracht.

Reparatie-informatie

De score voor reparatie-informatie (SRI) wordt als volgt op productniveau berekend:

reparatie- en onderhoudsinformatie, met uitzondering van schakelschema’s van de printplaat, zijn gratis beschikbaar voor eindgebruikers, en reparatie- en onderhoudsinformatie, met inbegrip van schakelschema’s van de printplaat, zijn gratis beschikbaar voor professionele reparateurs = 5 punten;

reparatie- en onderhoudsinformatie is gratis beschikbaar voor professionele reparateurs = 3 punten;

reparatie- en onderhoudsinformatie is tegen een redelijke en evenredige vergoeding beschikbaar voor professionele reparateurs = 1 punt;

een vergoeding wordt als redelijk beschouwd als deze geen ontmoedigend effect heeft omdat geen rekening wordt gehouden met de mate waarin de professionele reparateur deze informatie gebruikt.


BIJLAGE IVa

Overgangsmethoden

Referenties en toelichting voor smartphones en slatecomputers

Parameter

Bron

Referentietestmethode/titel

Toelichting

 

 

 

 

Score voor bevestigingsmiddelen (type) (SF) en score voor gereedschap (type) (ST)

CEN

EN 45554:2020

Bevestigingsmiddelen en verbindingsstukken: zie tabel A.1 van de norm, tenzij anders gespecificeerd in deze verordening.

Gereedschap: zie tabel A.2 van de norm, tenzij anders gespecificeerd in deze verordening.

EEI

Europese Commissie

EEI test specifications

https://ec.europa.eu/docsroom/documents/50214

Bescherming tegen deeltjes en water

IEC

IEC 60529:1989/AMD2:2013/COR1:2019

Stofdicht en beschermd tegen onderdompeling in water tot 1 meter diepte: IP67;

beschermd tegen binnendringing van vaste vreemde voorwerpen groter dan 1 millimeter en tegen spetters water: IP44.

Nominaal vermogen en batterijduur in cycli

Cenelec

IEC EN 61960-3:2017

Batterijduur in cycli wordt gemeten met de volgende testvolgorde:

1)

één cyclus met een ontladingspatroon van 0,2 C en meting van het vermogen;

2)

cycli 2-499 met een ontladingspatroon van 0,5 C;

3)

herhaal stap 1.

Om het aantal cycli na de 500e cyclus te bepalen, moet verder worden gegaan met stap 4;

4)

99 cycli met een ontladingspatroon van 0,5 C;

5)

herhaal stap 1;

6)

herhaal stappen 4 en 5 totdat de gemeten capaciteit minder dan 80 % bedraagt.

De tests worden uitgevoerd met een externe stroombron die het stroomverbruik van de batterij niet beperkt en het gespecificeerde standaardoplaadalgoritme de laadsnelheid laat bepalen.

Krasbestendigheid

CEN

EN 15771:2010

De krasbestendigheid wordt getest het zichtbare deel van het beeldscherm, zonder beschermende afdekking op het beeldscherm.

Test van de batterijduur in omgevingsomstandigheden

ECMA

ECMA 383

Omgevingstemperatuur (23 ± 5) °C, relatieve vochtigheid 10 % tot 80 %, omgevingslicht (250 ± 50) Lux.

Bestendigheid tegen het per ongeluk laten vallen van het apparaat, of betrouwbaarheid in herhaalde vrije val

IEC

IEC 60068-2-31, Free fall repeated — Procedure 2

Smartphones moeten worden getest op bestendigheid tegen het per ongeluk laten vallen ervan (valhoogte 1 meter). De test moet opeenvolgende worden uitgevoerd met 5 exemplaren en is geslaagd als ten minste 4 exemplaren de test doorstaan.

De valtest wordt onderbroken overeenkomstig tabel 6 om te beoordelen of het apparaat nog volledig functioneel is.

Indien er geen defect wordt vastgesteld, wordt de test voortgezet, waarbij de geteste smartphone in de valtester wordt geplaatst in dezelfde richting als waarin het werd gevonden toen de test werd onderbroken.

Het aantal keren dat ten minste vier van de vijf exemplaren de val doorstaat, is de waarde die op het in bijlage V bedoelde productinformatieblad moet worden vermeld.

IEC 60068-2-31, Free fall — Procedure 1

Slatecomputers moeten worden getest op bestendigheid tegen het per ongeluk laten vallen ervan, valhoogte 1 meter op staalplaat van 3 mm met daarachter hardhout van 10-19 mm dik (afwijking van procedure 1); 26 gecontroleerde richtingen met een val op elke zijde, rand en hoek, zoals gespecificeerd in de onderstaande testvolgorde. De test moet opeenvolgende worden uitgevoerd met 5 exemplaren en is geslaagd als ten minste 4 exemplaren de test doorstaan.

Laat de slatecomputer in volledig uitgeklapte toestand in de volgende richtingen vallen totdat het vereiste aantal vallen is bereikt. Aanduidingen van randen, hoeken en zijden worden bepaald met het grootste beeldscherm naar voren gericht, in “liggende” oriëntatie, met de voorwaarts gerichte camera aan de bovenrand, of, als de aanduiding hiermee niet ondubbelzinnig wordt bepaald, met de voorwaarts gerichte camera aan de linkerrand, zodat het apparaat zo veel mogelijk de vorm van een balk heeft. Laat vallen op:

1)

beeldschermzijde;

2)

hoek linksonder aan de voorkant;

3)

onderste rand aan de achterkant;

4)

rechterrand aan de voorkant;

5)

linkerzijde;

6)

hoek rechtsonder aan de achterkant;

7)

hoek rechtsonder aan de voorkant;

8)

onderste zijde;

9)

achterste zijde;

10)

linkerrand aan de voorkant;

11)

hoek linksboven aan de achterkant;

12)

rechterrand aan de achterkant;

13)

hoek rechtsboven aan de voorkant;

14)

linkerrand aan de onderkant;

15)

rechterrand aan de bovenkant;

16)

hoek linksboven aan de voorkant;

17)

rechterrand aan de onderkant;

18)

bovenzijde;

19)

onderste rand aan de voorkant;

20)

hoek linksonder aan de achterkant;

21)

linkerrand aan de bovenkant;

22)

bovenste rand aan de voorkant;

23)

hoek rechtsboven aan de achterkant;

24)

linkerrand aan de achterkant;

25)

rechterzijde;

26)

bovenste rand aan de achterkant.

Nadat het apparaat het in tabel 7 aangegeven aantal keren is gevallen, wordt beoordeeld of het apparaat volledig functioneel is.

Indien er geen defect wordt vastgesteld, wordt de test voortgezet:

i.

met tests in vrije val voor niet-inklapbare slatecomputers: tweemaal voor alle 26 richtingen;

ii.

met tests in vrije val voor inklapbare slatecomputers:

1)

na de eerste controle op defecten: eerst eenmaal in alle 26 richtingen in niet-uitgeklapte toestand, vervolgens in de richtingen 6 tot en met 10 in volledig uitgeklapte toestand,

2)

na de tweede controle op defecten: eerst tweemaal in alle 26 richtingen in niet-uitgeklapte toestand, vervolgens in de richtingen 11 tot en met 15 in volledig uitgeklapte toestand,

3)

na de derde controle op defecten: eerst tweemaal in alle 26 richtingen in niet-uitgeklapte toestand, vervolgens in de richtingen 16 tot en met 20 in volledig uitgeklapte toestand.

Het aantal keren dat ten minste vier van de vijf exemplaren de val doorstaat, is de waarde die op het in bijlage V bedoelde productinformatieblad moet worden vermeld.


BIJLAGE V

Productinformatieblad

De leverancier voert de in tabel 8 vermelde informatie in de productendatabank in overeenkomstig artikel 3, lid 1, punt b).

De handleiding of andere schriftelijke informatie die bij het product wordt geleverd, moet duidelijk de link naar het model in de productendatabank als een voor mensen leesbare Uniform Resource Locator (URL) of als QR-code bevatten of het productregistratienummer vermelden.

Tabel 8

Productinformatieblad

1.

Handelsmerk  (1)  (2)

2.

Typeaanduiding  (2)

3.

Algemene productparameters:

Parameter

Waarde

4.

Soort apparaat

[smartphone/tablet]

5.

Besturingssysteem

[Android/iOS/ander]

6.

Energie-efficiëntieklasse

[A/B/C/D/E/F/G]b

7.

Batterij vervangbaar door de gebruiker (3)

[ja/neen]

8.

Batterijduur per cyclus (ENDdevice [h])

x

9.

Batterij in cycli — standaardinstellingen [cycli]

≥x00

10.

Nominaal batterijvermogen (Crated [mAh])

x

11.

Verzonden met beschermende afdekking

[ja/neen]

12.

Test op betrouwbaarheid in herhaalde vrije val — aantal keren dat het product valt zonder defect te raken [n]

[≥ x]

13.

Test op betrouwbaarheid in herhaalde vrije val — aantal keren dat het product valt zonder defect te raken, getest in volledig uitgeklapte toestand [n]

[≥ x/n.v.t.]

14.

Betrouwbaarheidsklasse in herhaalde vrije val

[A/B/C/D/E]b

15.

Mate van bescherming tegen binnendringing

IPxx

16.

Gespecificeerde diepte van onderdompeling in water, in geval van IPx8 [m]

[x,xx/n.v.t.]

17.

Krasbestendigheid van het scherm, op de hardheidschaal van Mohs

x

18.

Oplader

Vereist uitgangsvermogen [W]

x

Soort poort (aan het apparaat)

[USB-A/USB-Micro B/USB-C/andere]

Informatie inzake repareerbaarheid:

19.

Minimale gegarandeerde beschikbaarheid van veiligheidsupdates, corrigerende updates en functionele updates van het besturingssysteem  (1)  (2) (jaren)

x

20.

Repareerbaarheidsklasse (gebaseerd op onderstaande index)

[A/B/C/D/E]b

21.

Repareerbaarheidsindex (2)

x,xx/5

21a.

Score voor demontagecomplexiteit (SDD) (2)

x,xx/5

21b.

Score voor bevestigingsmiddelen (type) (SF) (2)

x,xx/5

21c.

Score voor gereedschap (type) (ST) (2)

x,xx/5

21d.

Score voor reserveonderdelen (SSP) (2)

x,xx/5

21e.

Score voor software-updates (duur) (SSU) (2)

x,xx/5

21f.

Score voor reparatie-informatie (SRI) (2)

x,xx/5

22.

Internetlink naar informatie over de beschikbaarheid van reserveonderdelen voor professionele reparateurs en eindgebruikers  (1)  (2)  (4)

https://xxx

23.

Internetlink naar reparatie-instructies voor eindgebruikers  (1)  (2)  (5)

https://xxx

24.

Internetlink naar indicatieve prijzen exclusief belastingen  (1)  (2)  (6)

https://xxx

Aanvullende informatie:

25.

Minimumduur van de door de leverancier geboden garantie  (1)  (2) [maanden]

x

Adres van de leverancier  (1)  (2)  (7)

 


(1)  Wijzigingen van deze elementen worden niet relevant geacht voor de toepassing van artikel 4, lid 4, van Verordening (EU) 2017/1369.

(2)  Dit element wordt niet relevant geacht voor de toepassing van artikel 2, lid 6, van Verordening (EU) 2017/1369.

(3)  Het proces voor het vervangen van de batterij voldoet aan de volgende criteria:

de bevestigingsmiddelen worden nageleverd of zijn herbruikbaar;

het vervangingsproces kan zonder gereedschap, met gereedschap dat met het product of reserveonderdeel wordt geleverd of met basisgereedschap worden uitgevoerd;

het vervangingsproces kan worden uitgevoerd in een gebruiksomgeving;

het vervangingsproces kan door een leek worden uitgevoerd.

(4)  Leveranciers zijn verplicht de link te verstrekken naar de website waar relevante informatie beschikbaar is. Er moet niettemin doeltreffende toegang worden verleend tot de website overeenkomstig de termijnen en bepalingen van deel B, punt 1.1, 1), d), van bijlage II bij Verordening (EU) 2023/1670, voor smartphones, en van deel D, punt 1.1, 1), d), van bijlage II bij Verordening (EU) 2023/1670, voor slatecomputers.

(5)  Leveranciers zijn verplicht de link te verstrekken naar de website waar relevante informatie beschikbaar is. Er moet niettemin doeltreffende toegang worden verleend tot de website overeenkomstig de termijnen en bepalingen van de laatste alinea van deel B, punt 1.1, 2), van bijlage II bij Verordening (EU) 2023/1670, voor smartphones, en van de laatste alinea van deel D, punt 1.1, 2), van bijlage II bij Verordening (EU) 2023/1670, voor slatecomputers.

(6)  Leveranciers zijn verplicht de link te verstrekken naar de website waar relevante informatie beschikbaar is. Er moet niettemin doeltreffende toegang worden verleend tot de website overeenkomstig de termijnen en bepalingen van deel B, punt 1.1, 4), van bijlage II bij Verordening (EU) 2023/1670, voor smartphones, en van deel D, punt 1.1, 4), van bijlage II bij Verordening (EU) 2023/1670, voor slatecomputers.

(7)  De leverancier voert deze gegevens niet voor elk model in, indien die gegevens automatisch uit de databank komen.


BIJLAGE VI

Technische documentatie

1.   

De in artikel 3, lid 1, punt d), bedoelde technische documentatie omvat:

a)

een algemene beschrijving van het model aan de hand waarvan dit duidelijk en gemakkelijk kan worden herkend;

b)

verwijzingen naar de toegepaste geharmoniseerde normen of andere gehanteerde meetnormen;

c)

een beschrijving van de demontagestappen voor elk prioritair onderdeel van bijlage IV, punt 5, in voorkomend geval met inbegrip van het gereedschap en het bevestigingsmiddel of de bevestigingsmiddelen die voor elke stap nodig zijn;

d)

de specifieke voorzorgsmaatregelen die moeten worden genomen voor de assemblage, de installatie, het onderhoud of het testen van het model;

e)

de waarden voor de technische parameters van tabel 9. Voor de toepassing van de in bijlage IX vastgestelde controleprocedure worden deze waarden als de opgegeven waarden beschouwd;

f)

de details en resultaten van de berekeningen, uitgevoerd overeenkomstig bijlage IV;

g)

meet- of testomstandigheden indien niet voldoende beschreven in punt b), in voorkomend geval met inbegrip van de batterijoplaadalgoritmen voor de standaardlaadprocedure;

h)

parameters van de oorspronkelijke testprocedure voor de energie-efficiëntie-index indien niet voldoende beschreven onder de instellingen in bijlage IV, punt 1, en bijlage IVa.

2.   

Deze elementen vormen ook de verplichte specifieke delen van de technische documentatie die de leverancier overeenkomstig artikel 12, lid 5, van Verordening (EU) 2017/1369 in de databank moet invoeren.

Tabel 9

Technische parameters van het model en de opgegeven waarden daarvan

 

Parameter

Parameterwaarde en precisie

Eenheid

1

Handelsmerk

 

TEKST

2

Typeaanduiding

 

TEKST

3

Batterijduur per cyclus (ENDdevice)

x,xx

[h]

4

Batterijduur in cycli — standaardinstellingen

≥x00

[honderdtal cycli]

5

Nominaal batterijvermogen (Crated)

x

[mAh]

6

Nominale spanning

x,xx

[V]

7

Eindspanning voor test op batterijduur in cycli [V]

x,xx

[V]

8

Energie-efficiëntie-index (EEI)

x,xx

[n]

9

Verzonden met beschermende afdekking

[ja/neen]

-

10

Test op betrouwbaarheid in herhaalde vrije val — aantal keren dat het product valt zonder defect te raken

[≥ x/n.v.t.]

[n]

11

Test op betrouwbaarheid in herhaalde vrije val — aantal keren dat het product valt zonder defect te raken, getest in volledig uitgeklapte toestand

[≥ x/n.v.t.]

[n]

12

Mate van bescherming tegen binnendringing

IPxx

 

13

Gespecificeerde diepte van onderdompeling in water, in geval van IPx8

[x,x/n.v.t.]

[m]

14

Krasbestendigheid van het beeldscherm

x

hardheidschaal van Mohs

15

Minimale gegarandeerde beschikbaarheid van veiligheidsupdates, corrigerende updates en functionele updates van het besturingssysteem

x

[jaar]

16

Repareerbaarheidsklasse

[A/B/C/D/E]

[A/B/C/D/E]

17

Repareerbaarheidsindex (berekend op basis van de onderstaande waarden)

x,xx

[n]

18

Demontagecomplexiteit (SDD)

x,xx

[n]

19

Score voor bevestigingsmiddelen (type) (SF)

x,xx

[n]

20

Score voor gereedschap (type) (ST)

x,xx

[n]

21

Score voor reserveonderdelen (SSP)

x,xx

[n]

22

Score voor software-updates (duur) (SSU)

x,xx

[n]

23

Score voor reparatie-informatie (SRI)

x,xx

[n]

24

Besturingssysteem

[Android/iOS/ander]

-

25

Versie van het besturingssysteem

 

TEKST

3.   

Indien de informatie die voor een bepaald model smartphone of slatecomputer in de technische documentatie is opgenomen, is verkregen door middel van een van de volgende methoden, of beide:

a)

op basis van een model met dezelfde technische kenmerken die relevant zijn voor de te verstrekken technische informatie, maar dat door een andere leverancier wordt geproduceerd;

b)

door berekeningen op basis van het ontwerp of door extrapolatie van een ander model van dezelfde of een andere leverancier,

dan omvat de technische documentatie de details van deze berekening, de beoordeling door de leverancier van de juistheid van de berekening en in voorkomend geval de verklaring van overeenkomstigheid tussen de modellen van verschillende leveranciers.


BIJLAGE VII

Te verstrekken informatie in visuele advertenties, technisch promotiemateriaal en in het geval van verkoop op afstand, behalve verkoop op afstand via internet

1.   

Om ervoor te zorgen dat wordt voldaan aan de eisen van artikel 3, lid 1, punt e), en artikel 4, lid 1, punt c), worden de energie-efficiëntieklasse en de reeks beschikbare energie-efficiëntieklassen op het etiket in visuele advertenties weergegeven zoals uiteengezet in punt 4 van deze bijlage.

2.   

Om ervoor te zorgen dat wordt voldaan aan de eisen van artikel 3, lid 1, punt f), en artikel 4, lid 1, punt d), worden de energie-efficiëntieklasse en de reeks beschikbare energie-efficiëntieklassen op het etiket in technisch promotiemateriaal weergegeven zoals uiteengezet in punt 4 van deze bijlage.

3.   

Op drukwerk voor de verkoop op afstand worden de energie-efficiëntieklasse en de reeks beschikbare energie-efficiëntieklassen op het etiket weergegeven zoals uiteengezet in punt 4 van deze bijlage.

4.   

In de in de punten 1, 2 en 3 bedoelde gevallen worden, zoals aangegeven in figuur 1, de energie-efficiëntieklasse en de reeks energie-efficiëntieklassen getoond volgens de volgende specificaties:

a)

er wordt een pijl met daarin de letter van de energie-efficiëntieklasse gebruikt, weergegeven in 100 % wit, in Calibri Bold en in een lettergrootte die minstens even groot is als die van de prijs, wanneer die wordt weergegeven;

b)

de pijl en de energie-efficiëntieklasse hebben dezelfde kleur;

c)

de reeks beschikbare energie-efficiëntieklassen wordt in 100 % zwart weergegeven;

d)

de afmetingen zijn zodanig dat de pijl duidelijk zichtbaar en leesbaar is. De letter in de pijl van de energie-efficiëntieklasse wordt centraal in het rechthoekige gedeelte van de pijl geplaatst, waarbij een 100 % zwarte rand met lijndikte 0,5 rond de pijl en de letter van de energie-efficiëntieklasse wordt geplaatst.

Indien de visuele advertentie, het technische promotiemateriaal of het drukwerk voor de verkoop op afstand in één kleur worden afgedrukt, mag de pijl bij wijze van uitzondering één kleur hebben in de visuele advertentie, het technische of andere promotiemateriaal of het drukwerk voor de verkoop op afstand in kwestie.

Image 14
Figuur 1: gekleurde/monochrome pijl naar links waarop de reeks energie-efficiëntieklassen is aangegeven

5.   

Bij verkoop op afstand via telemarketing wordt de klant specifiek geïnformeerd over de energie-efficiëntieklasse van het product en de reeks beschikbare energie-efficiëntieklassen op het etiket, en wordt de klant in staat gesteld om het volledige etiket en het productinformatieblad op een vrij toegankelijke website te raadplegen of om een gedrukt exemplaar te verzoeken.

6.   

Voor alle in de punten 1, 2, 3 en 5 genoemde situaties kan de klant op verzoek een gedrukt exemplaar van het etiket en het productinformatieblad verkrijgen.


BIJLAGE VIII

Te verstrekken informatie in het geval van verkoop op afstand via internet

1.   

Het passende etiket dat door de leveranciers beschikbaar wordt gesteld overeenkomstig artikel 3, lid 1, punt g), wordt met het weergavemechanisme getoond in de nabijheid van de prijs van het product. De afmetingen zijn zodanig dat het etiket duidelijk zichtbaar en leesbaar is en komen overeen met de in bijlage III gespecificeerde afmetingen. Het etiket kan worden weergegeven met gebruikmaking van een geneste weergave, in welk geval het beeld dat wordt gebruikt voor de toegang tot het etiket voldoet aan de in punt 2 van deze bijlage vastgestelde specificaties. Indien geneste weergave wordt toegepast, verschijnt het etiket bij de eerste muisklik, mouse-over of uitvergroting van het beeld op het aanraakscherm.

2.   

Het beeld dat bij geneste weergave wordt gebruikt voor de toegang tot het etiket, zoals aangegeven in figuur 2:

a)

is een pijl in de kleur die overeenkomt met de energie-efficiëntieklasse van het product op het etiket;

b)

geeft op de pijl de energie-efficiëntieklasse van het betrokken product weer in 100 % wit, in Calibri Bold en in een lettergrootte die even groot is als die van de prijs;

c)

geeft de reeks beschikbare energie-efficiëntieklassen in 100 % zwart weer;

d)

heeft het volgende formaat, met zodanige afmetingen dat de pijl duidelijk zichtbaar en leesbaar is. De letter in de pijl van de energie-efficiëntieklasse wordt centraal in het rechthoekige gedeelte van de pijl geplaatst, waarbij een 100 % zwarte, zichtbare rand rond de pijl en de letter van de energie-efficiëntieklasse wordt geplaatst.

Image 15
Figuur 2: gekleurde pijl naar links waarop de reeks energie-efficiëntieklassen is aangegeven

3.   

In het geval van een geneste weergave is de weergavevolgorde van het etiket als volgt:

a)

het in punt 2 van deze bijlage bedoelde beeld wordt met het weergavemechanisme getoond in de nabijheid van de prijs van het product;

b)

het beeld vormt een link naar het in bijlage III opgenomen etiket;

c)

het etiket wordt weergegeven na een muisklik, mouse-over of uitvergroting van het beeld op het aanraakscherm;

d)

het etiket wordt getoond in een pop-up, een nieuwe tab of pagina, of in een ingezette weergave op het beeldscherm;

e)

voor de uitvergroting van het etiket op aanraakschermen gelden de apparatuurconventies voor uitvergroting op aanraakschermen;

f)

de weergave van het etiket wordt beëindigd door middel van een optie “sluiten” of door een ander standaardafsluitingsmechanisme;

g)

de alternatieve tekst voor de grafische weergave, die moet worden weergegeven wanneer het etiket niet kan worden weergegeven, is de energie-efficiëntieklasse van het product in een lettergrootte die even groot is als die van de prijs.

4.   

Het digitale productinformatieblad dat door de leverancier beschikbaar wordt gesteld overeenkomstig artikel 3, lid 1, punt h), wordt met het weergavemechanisme getoond in de nabijheid van de prijs van het product. De afmetingen van het productinformatieblad zijn zodanig dat het duidelijk zichtbaar en leesbaar is. Het productinformatieblad kan worden weergegeven met gebruikmaking van een geneste weergave of door een verwijzing naar de productendatabank, waarbij het beeld dat wordt gebruikt voor de toegang tot het productinformatieblad duidelijk leesbaar het woord “Productinformatieblad” toont. Wanneer geneste weergave wordt gebruikt, verschijnt het productinformatieblad bij de eerste muisklik, mouse-over of uitvergroting van de link op het aanraakscherm.


BIJLAGE IX

Controleprocedure voor markttoezicht

De in deze bijlage vastgestelde controletoleranties worden uitsluitend gebruikt voor de controle van de opgegeven waarden door de autoriteiten van de lidstaten en mogen door de leverancier niet worden gebruikt als toegestane tolerantie voor de vaststelling van de waarden in de technische documentatie of ten behoeve van de interpretatie van deze waarden met het oog op het bereiken van naleving of het meedelen van betere prestaties op welke wijze dan ook. De op het etiket of in het productinformatieblad gepubliceerde waarden en klassen mogen niet gunstiger zijn voor de leverancier dan de in de technische documentatie opgegeven waarden.

Wanneer een model zo is ontworpen dat het kan herkennen dat het getest wordt (bv. door de testomstandigheden of testcyclus te herkennen) en daarop kan reageren door tijdens de test automatisch beter te presteren en zo betere waarden te behalen voor de in deze verordening vastgestelde of in de technische documentatie of in de verstrekte documentatie aangegeven parameters, worden dit model en alle equivalente modellen geacht niet aan de eisen te voldoen.

De EEI, de batterijduur in cycli en de batterijduur per cyclus voor nalevingscontrole worden berekend met de versie van het besturingssysteem die op de datum van het in de handel brengen van het exemplaar/de exemplaren daarop is geïnstalleerd.

De autoriteiten van de lidstaten passen de volgende procedure toe, wanneer zij als onderdeel van de controle nagaan of een productmodel aan de in deze verordening vervatte eisen voldoet:

1)

De autoriteiten van de lidstaten controleren overeenkomstig punt 2, a), b) en c), één exemplaar van het model, behalve voor tests voor betrouwbaarheid in herhaalde vrije val, waarbij overeenkomstig punt 2, d), vijf exemplaren van een model worden beoordeeld, en voor tests voor de batterijduur in cycli, waarbij overeenkomstig punt 2, e), vijf exemplaren van een model worden beoordeeld.

2)

Het model wordt geacht aan de toepasselijke eisen te voldoen indien:

a)

de waarden in de technische documentatie als bedoeld in artikel 3, lid 3, van Verordening (EU) 2017/1369 (opgegeven waarden) en, indien van toepassing, de waarden die worden gebruikt voor de berekening van deze waarden, niet gunstiger zijn voor de leverancier dan de overeenkomstige waarden in de testrapporten;

b)

de waarden die op het etiket en op het productinformatieblad bekend worden gemaakt niet gunstiger zijn voor de leverancier dan de opgegeven waarden, en de opgegeven energie-efficiëntieklasse, de betrouwbaarheidsklasse in herhaalde vrije val en de repareerbaarheidsklasse niet gunstiger zijn voor de leverancier dan de klasse die is bepaald op basis van de opgegeven waarden;

c)

de vastgestelde waarden (de waarden voor de betrokken parameters zoals gemeten bij tests en de waarden die op basis van deze metingen zijn berekend), aan de respectieve, in tabel 10 vastgestelde controletoleranties voldoen wanneer de autoriteiten van de lidstaat het exemplaar van het model testen;

d)

de vastgestelde waarden (de waarden voor de betrokken parameters zoals gemeten bij tests en de waarden die op basis van deze metingen zijn berekend), aan het respectieve, in tabel 11 vastgestelde slagingspercentage voldoen wanneer de autoriteiten van de lidstaat vijf exemplaren van het model testen op betrouwbaarheid in herhaalde vrije val;

e)

het rekenkundig gemiddelde van de vastgestelde waarden (de waarden voor de betrokken parameters zoals gemeten bij tests en de waarden die op basis van deze metingen zijn berekend), aan de respectieve, in tabel 10 vastgestelde controletoleranties voldoet wanneer de autoriteiten van de lidstaat vijf exemplaren van het model testen op de batterijduur in cycli.

3)

Indien het in punt 2, a), b) en e), bedoelde resultaat niet wordt behaald, worden het model en alle gelijkwaardige modellen geacht niet aan deze verordening te voldoen.

4)

Indien het in punt 2, c), bedoelde resultaat niet wordt behaald, selecteren de autoriteiten van de lidstaat drie extra te testen exemplaren van hetzelfde model, behalve voor het resultaat van de repareerbaarheidsindex. Als alternatief mogen de drie aanvullende geselecteerde exemplaren één of meer equivalente modellen zijn. Indien het in punt 2, c), bedoelde resultaat voor de repareerbaarheidsindex niet wordt behaald, selecteren de autoriteiten van de lidstaat één extra te testen exemplaar van hetzelfde model.

5)

Indien het in punt 2, d), bedoelde resultaat niet wordt behaald, selecteren de autoriteiten van de lidstaat vijf extra te testen exemplaren van hetzelfde model. Als alternatief mogen de vijf aanvullende geselecteerde exemplaren een of meer equivalente modellen zijn.

6)

Het model wordt geacht te voldoen aan de toepasselijke eisen als voor deze drie exemplaren die in voorkomend geval overeenkomstig punt 4 worden getest het rekenkundig gemiddelde van de vastgestelde waarden aan de in tabel 10 vastgestelde respectieve toleranties voldoet, behalve voor het resultaat van de repareerbaarheidsindex, waarbij het model wordt geacht aan de toepasselijke eisen te voldoen indien de vastgestelde waarde aan de in tabel 10 vastgestelde respectieve tolerantie voldoet.

7)

Het model wordt geacht te voldoen aan de toepasselijke eisen als voor de vijf, in voorkomend geval overeenkomstig punt 5 geteste, exemplaren het slagingspercentage aan de respectieve in tabel 11 vastgestelde waarden voldoet.

8)

Indien de in punt 6 of punt 7 bedoelde resultaten niet worden behaald, worden het model en alle equivalente modellen geacht niet aan deze verordening te voldoen, behalve voor het resultaat van de repareerbaarheidsindex, waarbij het model wordt geacht niet aan deze verordening te voldoen.

9)

Zodra een besluit van niet-overeenstemming van het model overeenkomstig punt 3, punt 8 of de tweede alinea van deze bijlage is genomen, verstrekken de autoriteiten van de lidstaat alle relevante informatie aan de autoriteiten van de overige lidstaten en aan de Commissie.

De autoriteiten van de lidstaten gebruiken de in bijlage IV vastgestelde meet- en berekeningsmethoden.

De autoriteiten van de lidstaten passen uitsluitend de controletoleranties van tabel 10 en het slagingspercentage van tabel 11 toe, en gebruiken uitsluitend de in de punten 1 tot en met 9 vastgestelde procedure voor de in deze bijlage bedoelde eisen. Voor de parameters van tabel 10 worden geen andere toleranties, bijvoorbeeld toleranties uit geharmoniseerde normen of andere meetmethoden, toegepast.

Tabel 10

Controletoleranties voor gemeten parameters

Parameters

Controletoleranties

Batterijduur per cyclus (ENDdevice [h])

De vastgestelde waarde (1) ligt niet meer dan 3 % lager dan de opgegeven waarde.

Batterijduur in cycli — standaardinstellingen [cycli]

De vastgestelde waarde (1) ligt niet meer dan 20 cycli lager dan de opgegeven waarde.

Nominaal batterijvermogen (Crated [mAh])

De vastgestelde waarde (1) ligt niet meer dan 10 % hoger dan de opgegeven waarde.

Nominale spanning [V]

De vastgestelde waarde (1) ligt niet meer dan 2 % hoger dan de opgegeven waarde.

Eindspanning voor test op batterijduur in cycli [V]

De vastgestelde waarde (1) ligt niet meer dan 2 % hoger dan de opgegeven waarde.

Repareerbaarheidsindex (R)

De vastgestelde waarde ligt niet meer dan 4 % lager dan de opgegeven waarde.


Tabel 11

Slagingspercentages voor bestendigheid tegen het per ongeluk laten vallen van het apparaat

Parameters

Toleranties voor slagingspercentages

Bestendigheid tegen het per ongeluk laten vallen van het apparaat

Ten minste 80 % van de geteste exemplaren voldoet aan de vastgestelde waarde, die overeenkomt met de opgegeven waarde.


(1)  Indien drie extra exemplaren worden getest overeenkomstig de vierde paragraaf, punt 4, is de vastgestelde waarde het rekenkundig gemiddelde van de waarden die zijn vastgesteld voor deze drie aanvullende exemplaren.


31.8.2023   

NL

Publicatieblad van de Europese Unie

L 214/47


VERORDENING (EU) 2023/1670 VAN DE COMMISSIE

van 16 juni 2023

tot vaststelling van eisen inzake ecologisch ontwerp voor smartphones, andere mobiele telefoons dan smartphones, draadloze telefoons en slatecomputers overeenkomstig Richtlijn 2009/125/EG van het Europees Parlement en de Raad en tot wijziging van Verordening (EU) 2023/826 van de Commissie

(Voor de EER relevante tekst)

DE EUROPESE COMMISSIE,

Gezien het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie,

Gezien Richtlijn 2009/125/EG van het Europees Parlement en de Raad van 21 oktober 2009 betreffende de totstandbrenging van een kader voor het vaststellen van eisen inzake ecologisch ontwerp voor energiegerelateerde producten (1), en met name artikel 15, lid 1,

Overwegende hetgeen volgt:

(1)

Krachtens Richtlijn 2009/125/EG moet de Commissie eisen inzake ecologisch ontwerp vaststellen voor energiegerelateerde producten met een significant omzet- en handelsvolume in de Unie en met een significant milieueffect en een significant potentieel om door middel van het ontwerp hun milieueffect te verbeteren, zonder dat dit buitensporige kosten met zich meebrengt.

(2)

De Commissie heeft een voorbereidende studie uitgevoerd om de technische, economische en milieuaspecten van mobiele telefoons, draadloze telefoons en slatecomputers te analyseren. Die studie is verricht in samenwerking met belanghebbenden en betrokken partijen uit de Unie en derde landen, en de bevindingen ervan zijn openbaar gemaakt.

(3)

De sterke stijging van de vraag naar smartphones en tablets heeft, in combinatie met hun toegenomen functionaliteit, geleid tot meer vraag naar de energie en materialen die nodig zijn om deze apparaten op de EU-markt te produceren, met een toename van hun milieueffecten tot gevolg. Daarnaast vervangen gebruikers apparaten vaak voortijdig en worden apparaten aan het einde van hun nuttige levensduur vaak niet voldoende hergebruikt of gerecycled, waardoor hulpbronnen worden verspild. In de voorbereidende studie werden naar aanleiding van het voorgaande milieuaspecten aangewezen die met deze verordening moeten worden aangepakt. Die aspecten hebben voornamelijk betrekking op hulpbronnenefficiëntie en omvatten onder meer het voorkomen van vroegtijdige veroudering, de repareerbaarheid en de betrouwbaarheid van de producten en de belangrijkste componenten ervan, zoals batterijen en beeldschermen, alsook hun herbruikbaarheid en recyclebaarheid.

(4)

Met de eisen inzake ecologisch ontwerp moeten de eisen voor de energie-efficiëntie van mobiele telefoons, draadloze telefoons en slatecomputers overal in de Unie worden geharmoniseerd, zodat de werking van de interne markt en de milieuprestaties van die producten kunnen worden verbeterd. Met het oog op die doelstelling en gezien de milieuaspecten die moeten worden bestreken, bleek uit de voorbereidende studie dat de eisen inzake ecologisch ontwerp betrekking moeten hebben op het centraal stellen van betrouwbaarheid in het productontwerp, met inbegrip van bestendigheid tegen het per ongeluk laten vallen van het apparaat, krasbestendigheid, bescherming tegen stof en water, en de levensduur van de batterij, op de mogelijkheid om te worden gedemonteerd en gerepareerd, op de beschikbaarheid van upgrades van de versies van besturingssystemen, op verwijdering en overdracht van gegevens na gebruik, op de voorziening van passende informatie aan gebruikers, reparateurs en recyclers, en op de batterijduur.

(5)

Om ervoor te zorgen dat apparaten doeltreffend kunnen worden gerepareerd, moet voor professionele reparateurs en eindgebruikers een reeks reserveonderdelen beschikbaar zijn. Met die — nieuwe of gebruikte — reserveonderdelen moet de functionaliteit van het apparaat waarin zij worden geïnstalleerd, worden verbeterd of hersteld.

(6)

Om te waarborgen dat apparaten doeltreffend kunnen worden gerepareerd, moet de prijs van reserveonderdelen redelijk zijn en mag deze de reparatie van het apparaat niet ontmoedigen. Om voor transparantie te zorgen en de vaststelling van redelijke prijzen te stimuleren, moet de indicatieve prijs, exclusief belastingen, voor reserveonderdelen die krachtens deze verordening moeten worden verstrekt op een vrij toegankelijke website beschikbaar zijn.

(7)

Eigenaars van mobiele telefoons, waaronder smartphones, en tablets kunnen het besturingssysteem van hun apparaat momenteel niet of slechts met zeer veel moeite wijzigen, aangezien het besturingssysteem door de fabrikant wordt gekozen en door middel van regelmatige updates wordt onderhouden. Dergelijke updates leiden in het algemeen tot de creatie van een reeks hoofd- en onderversies van het besturingssysteem. Door middel van updates kan ervoor worden gezorgd dat het apparaat veilig blijft, kunnen fouten in het besturingssysteem worden gecorrigeerd, of kunnen gebruikers nieuwe functies worden geboden. Die updates kunnen vrijwillig worden aangeboden of op grond van het Unierecht verplicht zijn. Om de betrouwbaarheid van apparaten te verbeteren, moet daarom worden gewaarborgd dat gebruikers dergelijke updates gedurende een minimale periode gratis blijven ontvangen, ook nadat de fabrikant stop met de verkoop van het desbetreffende productmodel. Dergelijke updates moeten worden aangeboden in de vorm van de meest recente versie van het besturingssysteem die op het apparaat kan worden geïnstalleerd, of als updates van de versie van het besturingssysteem die op het moment waarop het product voor het laatst in de handel wordt gebracht op het productmodel was geïnstalleerd, of latere versies.

(8)

Aan de eis dat de cryptografische sleutel veilig moet kunnen worden gewist, kan worden voldaan door middel van technische oplossingen zoals, maar niet beperkt tot, een in de firmware — doorgaans de bootloader — verwerkte functie, of een softwarefunctie, verwerkt in een onafhankelijke opstartbare omgeving dan wel installeerbaar in de ondersteunde besturingssystemen die bij het product worden geleverd.

(9)

In 2020 bedroeg het totale primaire energieverbruik van alle geïnstalleerde mobiele telefoons, draadloze telefoons en slatecomputers in de EU-27 gedurende hun levenscyclus 39,5 TWh (waarvan 28,5 TWh door smartphones, 1,6 TWh door andere mobiele telefoons, 1,8 TWh door draadloze telefoons en 7,6 TWh door slatecomputers), waarvan een groot deel buiten de EU-27 bij de productie wordt verbruikt. Van die 39,5 TWh wordt 26,6 TWh toegeschreven aan het elektriciteitsverbruik, voor zowel productie als gebruik (voor smartphones, andere mobiele telefoons, draadloze telefoons en slatecomputers respectievelijk 19,2 TWh, 0,9 TWh, 1,1 TWh en 5,4 TWh). Zonder regelgevende maatregelen zullen die waarden naar verwachting licht dalen tot 39,3 TWh primaire energie in 2030 (voor smartphones, andere mobiele telefoons, draadloze telefoons en slatecomputers respectievelijk 29,3 TWh, 1,5 TWh, 1,4 TWh en 7,3 TWh). Met deze verordening en Gedelegeerde Verordening (EU) 2023/1669 van de Commissie (2) wordt deze waarde in 2030 naar verwachting beperkt tot 25,4 TWh (voor smartphones, andere mobiele telefoons, draadloze telefoons en slatecomputers respectievelijk 18,2 TWh, 1,0 TWh, 1,1 TWh en 5,2 TWh), waarmee ongeveer 33 % wordt bespaard op het primaire energieverbruik van smartphones, andere mobiele telefoons, draadloze telefoons en slatecomputers vergeleken met een scenario waarin geen maatregelen worden getroffen.

(10)

De relevante productparameters moeten worden gemeten aan de hand van betrouwbare, accurate en reproduceerbare methoden. Bij de toepassing van die methoden moet rekening worden gehouden met de erkende stand van de techniek op het gebied van meetmethoden, waaronder, indien beschikbaar, geharmoniseerde normen die door de in bijlage I bij Verordening (EU) nr. 1025/2012 van het Europees Parlement en de Raad (3) genoemde Europese normalisatieorganisaties worden vastgesteld.

(11)

Overeenkomstig artikel 8 van Richtlijn 2009/125/EG moeten in deze verordening de toepasselijke conformiteitsbeoordelingsprocedures worden gespecificeerd.

(12)

Ter ondersteuning van de controles op de naleving moeten de fabrikanten, importeurs of gemachtigde vertegenwoordigers informatie vermelden in de technische documentatie als bedoeld in de bijlagen IV en V van Richtlijn 2009/125/EG, voor zover deze informatie betrekking heeft op de eisen van deze verordening.

(13)

Ten behoeve van het markttoezicht moeten fabrikanten, importeurs of gemachtigde vertegenwoordigers kunnen verwijzen naar de productendatabank indien de technische documentatie in het kader van Gedelegeerde Verordening (EU) 2023/1669 dezelfde informatie bevat.

(14)

Om consumenten te beschermen en te voorkomen dat de in deze verordening vastgestelde voorschriften worden omzeild, moeten producten die in een testomgeving automatisch hun prestaties kunnen veranderen om de opgegeven parameters te verbeteren, worden verboden.

(15)

Naast de wettelijk bindende eisen die in deze verordening zijn vastgesteld, moeten indicatieve benchmarks voor de beste beschikbare technologieën worden vastgesteld om de informatie over de milieuprestaties gedurende de levenscyclus van de producten die onder deze verordening vallen, breed beschikbaar en gemakkelijk toegankelijk te maken, overeenkomstig deel 3, punt 2, van bijlage I bij Richtlijn 2009/125/EG.

(16)

Bij een evaluatie van deze verordening moet worden beoordeeld of de bepalingen ervan passend en doeltreffend zijn om de doelstellingen ervan te verwezenlijken. Bij de planning van de evaluatie moet onder meer rekening worden gehouden met de vraag of alle bepalingen zijn uitgevoerd en effecten op de markt sorteren.

(17)

Verordening (EU) 2023/826 van de Commissie (4) moet worden gewijzigd om draadloze telefoons van het toepassingsgebied uit te sluiten, teneinde overlapping met dezelfde producten binnen het toepassingsgebied van deze verordening te voorkomen.

(18)

De eisen inzake ecologisch ontwerp moeten 21 maanden na de inwerkingtreding van deze verordening van toepassing worden, zodat fabrikanten voldoende tijd hebben om het ontwerp van producten die onder deze verordening vallen aan te passen.

(19)

De in deze verordening vervatte maatregelen zijn in overeenstemming met het advies van het bij artikel 19, lid 1, van Richtlijn 2009/125/EG ingestelde comité,

HEEFT DE VOLGENDE VERORDENING VASTGESTELD:

Artikel 1

Onderwerp en toepassingsgebied

1.   Bij deze verordening worden eisen inzake ecologisch ontwerp vastgesteld voor het in de handel brengen van smartphones, andere mobiele telefoons, draadloze telefoons en slatecomputers.

2.   Deze verordening is niet van toepassing op de volgende producten:

a)

mobiele telefoons en tablets met een flexibel hoofdscherm dat de gebruiker geheel of gedeeltelijk kan uit- en oprollen;

b)

smartphones voor zwaarbeveiligde communicatie.

Artikel 2

Definities

1.   Voor de toepassing van deze verordening wordt verstaan onder:

1)

“mobiele telefoon”: een draadloos en draagbaar elektronisch apparaat dat de volgende kenmerken heeft:

a)

het is ontworpen voor spraakcommunicatie over lange afstand via een cellulair telecommunicatienetwerk of een satelliettelecommunicatienetwerk, en heeft een simkaart, e-sim of een vergelijkbaar middel nodig om de verbonden partijen te identificeren;

b)

het is ontworpen voor gebruik in batterijmodus, terwijl de aansluiting ervan op het elektriciteitsnet via een externe stroomvoorziening en/of via draadloze elektriciteitstransmissie met name is bedoeld om de batterij op te laden;

c)

het is niet ontworpen om aan de pols te worden gedragen;

2)

“smartphone”: een mobiele telefoon:

a)

die wordt gekenmerkt door een draadloze netwerkverbinding, mobiel gebruik van internetdiensten en een voor handapparatuur geoptimaliseerd besturingssysteem, en die compatibel is met originele softwaretoepassingen en softwaretoepassingen van derden;

b)

met een geïntegreerd aanraakscherm waarvan het zichtbare oppervlak een diagonaal van minimaal 10,16 centimeter (4,0 inch) en maximaal 17,78 centimeter (7,0 inch) heeft;

c)

waarvan, indien die een inklapbaar beeldscherm of meer dan één beeldscherm heeft, ten minste één van de beeldschermen, uit- dan wel ingeklapt, die afmetingen heeft;

3)

“smartphone voor zwaarbeveiligde communicatie”: een smartphone die:

a)

door de daartoe aangewezen autoriteit in een lidstaat geaccrediteerd of anderszins goedgekeurd is of wordt om gerubriceerde informatie te verzenden, te verwerken of op te slaan;

b)

enkel is bestemd voor professionele gebruikers;

c)

kan waarnemen wanneer de hardware ervan wordt binnengedrongen, ten minste door middel van een controller en de bedrading daarvan, een op het frame van het apparaat geïntegreerde flexibele printplaat om te beschermen tegen boren, en geïntegreerde manipulatielussen op de hoofdprintplaat;

4)

“professionele gebruiker”: elke natuurlijke of rechtspersoon aan wie een product ter beschikking is gesteld voor gebruik in het kader van zijn industriële of professionele werkzaamheden;

5)

“draadloze telefoon”: een draadloos en draagbaar elektronisch apparaat dat de volgende kenmerken heeft:

a)

het is ontworpen voor spraakcommunicatie over lange afstand via een vast telecommunicatienetwerk;

b)

het is via een radiointerface verbonden met een basisstation;

c)

het is ontworpen voor gebruik in batterijmodus, terwijl de aansluiting ervan op het elektriciteitsnet via een externe stroomvoorziening met name is bedoeld om de batterij op te laden;

6)

“basisstation”: een apparaat dat als brug tussen de netwerkverbinding (telefoon- of internetverbinding) en een of meerdere draadloze telefoontoestellen fungeert, maar geen routerfunctie voor andere apparaten heeft. Een basisstation dient doorgaans ook als laadstation voor het opladen van het telefoontoestel;

7)

“laadstation”: een apparaat dat als oplader voor één draadloos telefoontoestel fungeert, maar geen netwerkverbindingsfunctie heeft;

8)

“slatecomputer”: een draagbaar apparaat dat de volgende kenmerken heeft:

a)

het heeft een geïntegreerd aanraakscherm waarvan het zichtbare oppervlak een diagonaal van minimaal 17,78 centimeter (7 inch) en maximaal 44,20 centimeter (17,4 inch) heeft;

b)

het heeft in zijn ontwerpconfiguratie geen geïntegreerd, fysiek bevestigd toetsenbord;

c)

het gebruikt draadloze netwerken als voornaamste netwerkverbinding;

d)

het werkt op een interne batterij en is niet bedoeld om zonder batterij te functioneren;

e)

het wordt in de handel gebracht met een besturingssysteem dat is ontworpen voor mobiele platforms en dat identiek is aan of vergelijkbaar is met een besturingssysteem voor smartphones;

9)

“typeaanduiding”: de doorgaans alfanumerieke code waarmee een specifiek model van een product wordt onderscheiden van andere modellen met hetzelfde handelsmerk of dezelfde naam van de fabrikant, de importeur of de gemachtigde vertegenwoordiger;

10)

“productendatabank”: een verzameling gegevens over producten, die op systematische wijze geordend is en bestaat uit een openbaar, consumentgericht gedeelte waarin informatie over individuele productparameters toegankelijk is langs elektronische weg, een internetportaal voor toegankelijkheid en een overeenstemmingsgedeelte, met duidelijk omschreven voorschriften inzake toegankelijkheid en beveiliging, zoals vastgesteld in Verordening (EU) 2017/1369;

11)

“equivalent model”: een model dat dezelfde voor de te verstrekken technische informatie relevante technische eigenschappen heeft, maar door dezelfde fabrikant, importeur, of gemachtigde vertegenwoordiger in de handel wordt gebracht of in gebruik wordt gesteld als een ander model met een andere typeaanduiding.

2.   Voor de toepassing van de bijlagen II tot en met V gelden de definities die in bijlage I zijn vermeld.

Artikel 3

Eisen inzake ecologisch ontwerp

De in bijlage II vermelde eisen inzake ecologisch ontwerp zijn van toepassing met ingang van de daarin vermelde data.

Artikel 4

Conformiteitsbeoordeling

1.   De bij artikel 8 van Richtlijn 2009/125/EG vastgestelde conformiteitsbeoordelingsprocedure bestaat uit de in bijlage IV bij die richtlijn beschreven interne ontwerpcontrole of het in bijlage V bij die richtlijn beschreven beheersysteem.

2.   Ten behoeve van de conformiteitsbeoordeling overeenkomstig artikel 8, lid 2, van Richtlijn 2009/125/EG bevat het technisch documentatiedossier een exemplaar van de productinformatie die overeenkomstig bijlage II bij deze verordening is verstrekt, alsmede de details en de resultaten van de in bijlage III vermelde berekeningen.

3.   Wanneer de informatie die is opgenomen in de technische documentatie voor een bepaald model is verkregen:

a)

op basis van een model met dezelfde technische kenmerken die relevant zijn voor de te verstrekken technische informatie, maar dat door een andere fabrikant wordt geproduceerd, of

b)

door berekeningen op basis van het ontwerp of door extrapolatie van een ander model van dezelfde of een andere fabrikant, of beide,

dan omvat de technische documentatie de details van deze berekening, de beoordeling door de fabrikant van de juistheid van de berekening en, indien van toepassing, de verklaring van overeenkomstigheid tussen de modellen van verschillende fabrikanten.

De technische documentatie omvat een lijst van alle equivalente modellen, met inbegrip van de typeaanduidingen.

4.   De technische documentatie omvat ook de informatie in de volgorde van en als vermeld in bijlage VI bij Gedelegeerde Verordening (EU) 2023/1669. Ten behoeve van het markttoezicht mogen fabrikanten, importeurs of gemachtigde vertegenwoordigers, onverminderd punt 2, g), van bijlage IV bij Richtlijn 2009/125/EG, refereren aan de technische documentatie die is geüpload naar de productendatabank die dezelfde informatie bevat als bedoeld in Verordening (EU) 2023/1669.

Artikel 5

Controleprocedure voor markttoezicht

Bij het uitvoeren van de bij artikel 3, lid 2, van Richtlijn 2009/125/EG ingestelde markttoezichtcontroles gebruiken de lidstaten de in bijlage IV bij deze verordening vastgestelde controleprocedure.

Artikel 6

Omzeiling

1.   Fabrikanten, importeurs of gemachtigde vertegenwoordigers mogen geen producten in de handel brengen die zijn ontworpen om bij een test door de autoriteiten van de lidstaten die controleren of een product aan de voorschriften voldoet, hun gedrag of eigenschappen aan te passen om een beter resultaat te behalen voor een van de opgegeven parameterwaarden die onder de eisen inzake ecologisch ontwerp van deze verordening vallen, zoals die gelden ten tijde van het in de handel brengen van de producten.

Dit omvat, maar is niet beperkt tot, producten die zijn ontworpen om te herkennen dat zij worden getest (bijvoorbeeld door herkenning van de testomstandigheden of de testcyclus) en hun gedrag of eigenschappen als reactie daarop automatisch aan te passen, en producten die vooraf zijn ingesteld om hun gedrag of eigenschappen ten tijde van een test aan te passen.

2.   Fabrikanten, importeurs of gemachtigde vertegenwoordigers mogen geen specifieke testinstructies voorschrijven voor tests door de autoriteiten van de lidstaten die controleren of een product aan de voorschriften voldoet waarmee het gedrag of de eigenschappen van producten worden aangepast om een beter resultaat te behalen voor een van de opgegeven parameterwaarden die onder de eisen inzake ecologisch ontwerp van deze verordening vallen, zoals die gelden ten tijde van het in de handel brengen van de producten.

Dit omvat, maar is niet beperkt tot, het voorschrijven van een handmatige aanpassing aan een product ter voorbereiding op de test waarmee het gedrag of de eigenschappen van dat product vergeleken met een normaal gebruik door de gebruiker worden aangepast.

3.   Fabrikanten, importeurs of gemachtigde vertegenwoordigers mogen geen producten in de handel brengen die zijn ontworpen om binnen korte tijd na ingebruikname hun gedrag of eigenschappen aan te passen waardoor een van de opgegeven parameterwaarden die onder de eisen inzake ecologisch ontwerp van deze verordening vallen, zoals die gelden ten tijde van het in de handel brengen van de producten, verslechtert.

Artikel 7

Indicatieve benchmarks

De indicatieve benchmarks voor de best presterende producten en technologieën die op 20 september 2023 op de markt beschikbaar zijn, zijn vermeld in bijlage V.

Artikel 8

Evaluatie

Uiterlijk op 20 september 2027 evalueert de Commissie deze verordening in het licht van de technologische vooruitgang en legt zij de resultaten van die beoordeling, in voorkomend geval met inbegrip van een ontwerpvoorstel voor de herziening ervan, voor aan het uit hoofde van artikel 14, lid 1, van Verordening (EU) 2017/1369 van het Europees Parlement en de Raad (5) opgerichte overlegforum.

In die evaluatie wordt met name nagegaan of:

a)

het nodig is het toepassingsgebied van deze verordening te herzien om rekening te houden met de marktontwikkelingen;

b)

het passend is slimme wearables in het toepassingsgebied van deze verordening op te nemen en daar algemene en specifieke eisen voor vast te stellen;

c)

het passend is specifieke eisen inzake ecologisch ontwerp vast te stellen voor de bestendigheid van slatecomputers tegen het per ongeluk laten vallen ervan;

d)

het passend is de eis inzake de batterijduur in cycli aan te scherpen;

e)

het passend is een gestandaardiseerde batterij te definiëren die in alle mobiele telefoons en slatecomputers van een reeks kan worden gebruikt;

f)

het nodig is eisen vast te stellen om reparatie en upgrades met gebruikte reserveonderdelen of reserveonderdelen van derden mogelijk te maken of te verbeteren;

g)

het nodig is de lijst van reserveonderdelen, of de beschikbaarheid van reserveonderdelen per doelgroep (onder meer professionele reparateurs en eindgebruikers), of de lijst van reparatie-informatie waarvoor eisen zijn vastgesteld, te herzien of uit te breiden;

h)

aanvullende chemische elementen in de informatievereisten van bijlage II moeten worden opgenomen;

i)

het nodig is betrouwbaarheidseisen met betrekking tot inklapbare apparaten op te nemen;

j)

het passend is eisen vast te stellen voor het gehalte aan gerecycled materiaal dat wordt gebruikt;

k)

het passend is meer informatie-eisen voor de prijzen van reserveonderdelen op te leggen;

l)

fabrikanten de gegevens voor 3D-printen van kunststofonderdelen (bijvoorbeeld de deksel van het batterijcompartiment of drukknoppen) op een vrij toegankelijke website openbaar kunnen maken, als aanvulling op hun verplichting om deze reserveonderdelen ter beschikking van professionele reparateurs of eindgebruikers te stellen of als manier om aan die verplichting te voldoen;

m)

het passend is de serialisatie van onderdelen te verbieden;

n)

het passend is eisen met betrekking tot functionaliteitsupdates van het besturingssysteem vast te stellen;

o)

de uitzonderingen voor inklapbare apparaten passend zijn;

p)

het passend is eisen voor ecologisch ontwerp vast te stellen voor mobiele telefoons met een flexibel hoofdscherm dat de gebruiker geheel of gedeeltelijk kan uit- en oprollen;

q)

het passend is de perioden waarin updates van het besturingssysteem beschikbaar zijn, te verlengen;

r)

het passend is de perioden waarin reserveonderdelen beschikbaar zijn, te verlengen.

Artikel 9

Wijziging van Verordening (EU) 2023/826

Verordening (EU) 2023/826 wordt als volgt gewijzigd:

in punt 3 van bijlage II wordt de vermelding “andere apparatuur voor het opnemen of weergeven van geluid of beelden, waaronder signalen of andere beeld- en geluidverspreidingstechnieken dan telecommunicatie, behalve elektronische beeldschermen die onder Verordening (EU) 2019/2021 vallen en projectoren met mechanismen waarmee de lenzen kunnen worden vervangen door lenzen met een andere brandpuntsafstand” vervangen door:

“andere apparatuur voor het opnemen of weergeven van geluid of beelden, waaronder signalen of andere beeld- en geluidverspreidingstechnieken dan telecommunicatie, behalve elektronische beeldschermen die onder Verordening (EU) 2019/2021 vallen, draadloze telefoons die onder Verordening (EU) 2023/1669 vallen en projectoren met mechanismen waarmee de lenzen kunnen worden vervangen door lenzen met een andere brandpuntafstand”.

Artikel 10

Inwerkingtreding en toepassing

Deze verordening treedt in werking op de twintigste dag na die van de bekendmaking ervan in het Publicatieblad van de Europese Unie.

Zij is van toepassing met ingang van 20 juni 2025.

Artikel 6 is van toepassing met ingang van 20 september 2023. Deze verordening is verbindend in al haar onderdelen en is rechtstreeks toepasselijk in elke lidstaat.

Gedaan te Brussel, 16 juni 2023.

Voor de Commissie

De voorzitter

Ursula VON DER LEYEN


(1)  PB L 285 van 31.10.2009, blz. 10.

(2)  Gedelegeerde Verordening (EU) 2023/1669 van de Commissie van 16 juni 2023 tot aanvulling van Verordening (EU) 2017/1369 van het Europees Parlement en de Raad met betrekking tot de energie-etikettering van smartphones en slatecomputers (zie bladzijde 9 van dit Publicatieblad).

(3)  Verordening (EU) nr. 1025/2012 van het Europees Parlement en de Raad van 25 oktober 2012 betreffende Europese normalisatie, tot wijziging van de Richtlijnen 89/686/EEG en 93/15/EEG van de Raad alsmede de Richtlijnen 94/9/EG, 94/25/EG, 95/16/EG, 97/23/EG, 98/34/EG, 2004/22/EG, 2007/23/EG, 2009/23/EG en 2009/105/EG van het Europees Parlement en de Raad en tot intrekking van Beschikking 87/95/EEG van de Raad en Besluit nr. 1673/2006/EG van het Europees Parlement en de Raad (PB L 316 van 14.11.2012, blz. 12).

(4)  Verordening (EU) 2023/826 van de Commissie van 17 april 2023 tot vaststelling van eisen inzake ecologisch ontwerp voor het energieverbruik van elektrische en elektronische huishoud- en kantoorapparaten in de uitstand, de standby-stand en de netwerkgebonden standby-stand overeenkomstig Richtlijn 2009/125/EG van het Europees Parlement en de Raad en tot intrekking van Verordening (EG) nr. 1275/2008 van de Commissie en Verordening (EG) nr. 107/2009 van de Commissie (PB L 103 van 18.4.2023, blz. 29).

(5)  Verordening (EU) 2017/1369 van het Europees Parlement en de Raad van 4 juli 2017 tot vaststelling van een kader voor energie-etikettering en tot intrekking van Richtlijn 2010/30/EU (PB L 198 van 28.7.2017, blz. 1).


BIJLAGE I

Definities voor de bijlagen

1)

“netwerkgebonden stand-by”: netwerkgebonden stand-by in de zin van artikel 2, punt 10, van Verordening (EU) 2023/826;

2)

“Pn”: het elektriciteitsverbruik in netwerkgebonden stand-bystand, uitgedrukt in watt en afgerond op twee decimalen;

3)

“reserveonderdeel”: een afzonderlijk onderdeel waarmee een onderdeel met dezelfde of een soortgelijke functie in een mobiele telefoon, draadloze telefoon of slatecomputer kan worden vervangen. Als het onderdeel door een reserveonderdeel wordt vervangen, wordt de functionaliteit van de mobiele telefoon, draadloze telefoon of slatecomputer hersteld of verbeterd. Reserveonderdelen kunnen tweedehandsonderdelen zijn;

4)

“geserialiseerd onderdeel”: een onderdeel met een unieke code die is gekoppeld aan een afzonderlijke eenheid van een apparaat, en waarvoor een reserveonderdeel ter vervanging daarvan moet worden gekoppeld aan het apparaat door middel van een softwarecode om de volledige werking van het reserveonderdeel en het apparaat te waarborgen;

5)

“professionele reparateur”: een marktdeelnemer of onderneming die reparaties en professioneel onderhoud van mobiele telefoons, draadloze telefoons of slatecomputers uitvoert, hetzij als dienst, hetzij met het oog op de latere wederverkoop van het gerepareerde apparaat;

6)

“bevestigingsmiddel”: een hardwarecomponent waarmee twee of meer voorwerpen, onderdelen of stukken mechanisch, magnetisch of op andere wijze met elkaar worden verbonden of aan elkaar worden vastgezet. Een hardware-apparaat dat ook een elektrische functie heeft, wordt ook als bevestigingsmiddel beschouwd;

7)

“benodigd bevestigingsmiddel”: elk bevestigingsmiddel dat volgens de door de fabrikanten, importeurs of gemachtigde vertegenwoordigers verstrekte reparatie-instructies moet worden gedemonteerd om toegang te krijgen tot een onderdeel dat door een reserveonderdeel moet worden vervangen;

8)

“herbruikbaar bevestigingsmiddel”: een bevestigingsmiddel dat volledig kan worden hergebruikt voor hetzelfde doel en waarmee het product of het bevestigingsmiddel zelf tijdens het demontage- of hermontageproces niet wordt beschadigd op een manier die het hergebruik ervan onmogelijk maakt;

9)

“opnieuw geleverd bevestigingsmiddel”: een herbruikbaar bevestigingsmiddel dat zonder bijkomende kosten wordt geleverd met het reserveonderdeel dat ermee moet worden verbonden of vastgezet. Kleefmiddelen worden als opnieuw geleverde bevestigingsmiddelen beschouwd als een hoeveelheid ervan die voldoende is voor hermontage zonder bijkomende kosten wordt geleverd met het reserveonderdeel;

10)

“verwijderbaar bevestigingsmiddel”: een bevestigingsmiddel dat niet herbruikbaar is, maar waarvan de verwijdering het product niet beschadigt en geen residuen achterlaat waardoor hermontage onmogelijk wordt;

11)

“batterij”: elk onderdeel dat uit een of meerdere batterijcellen bestaat, voor zover relevant voor het productmodel met inbegrip van elektronische circuits met batterijsensoren voor batterijbeheer, behuizing(en), een batterijhouder, een drager, afschermingen, thermische-interfacematerialen en elektrische verbindingen met andere samenstellen van het apparaat;

12)

“achterkant” of “samenstel van de achterkant”: de hoofdbehuizing van de achterzijde, voor zover relevant voor het productmodel met inbegrip van een of meer van de volgende onderdelen: het frame, een aan de achterste hoofdbehuizing bevestigde hoes, de hoes van de naar achteren gerichte cameralens, gedrukte antennes, dragers, afschermingen, pakkingen, elektrische verbindingen met andere samenstellen van het apparaat, en thermische-interfacematerialen;

13)

“secundaire microfoon”: een microfoon die niet essentieel is voor de spraaksignalen van de gebruiker maar die secundaire functies vervult, zoals, maar niet beperkt tot, het dempen van omgevingslawaai;

14)

“voorwaarts gericht camerasamenstel”: elk onderdeel dat bestaat uit een of meer camera’s die gericht zijn op de gebruiker van het apparaat, voor zover relevant voor het productmodel met inbegrip van:

a)

cameraonderdelen en bijbehorende sensoren;

b)

flitsonderdelen;

c)

optische onderdelen;

d)

mechanische onderdelen die nodig zijn voor functies als beeldstabilisatie en -focus;

e)

behuizing(en) van de modules;

f)

dragers;

g)

afschermingen;

h)

signaallampjes;

i)

secundaire microfoons;

j)

elektrische verbindingen met andere samenstellen van het apparaat;

15)

“naar achteren gericht camerasamenstel”: elk onderdeel dat bestaat uit een of meer camera’s die vanaf de achterkant van het apparaat gericht zijn, voor zover relevant voor het productmodel met inbegrip van:

a)

cameraonderdelen en bijbehorende sensoren;

b)

flitsonderdelen;

c)

optische onderdelen;

d)

mechanische onderdelen die nodig zijn voor functies als beeldstabilisatie en -focus;

e)

behuizing(en) van de modules;

f)

dragers;

g)

afschermingen;

h)

secundaire microfoons;

i)

elektrische verbindingen met andere samenstellen van het apparaat;

16)

“externe audioaansluiting”: een aansluiting voor een hoofdtelefoon, externe luidsprekers of soortgelijke audioapparatuur, voor zover relevant voor het productmodel met inbegrip van dragers, pakkingen en elektrische verbindingen met andere samenstellen van het apparaat, om audiosignalen te verzenden of ontvangen;

17)

“externe laadpoort”: een poort voor het opladen van de batterij met een kabel, die ook kan worden gebruikt voor gegevensuitwisseling en als lader voor het opladen van een ander apparaat, en bestaat uit een USB-C-poort en bijbehorende behuizing, voor zover relevant voor het productmodel met inbegrip van dragers, pakkingen en elektrische verbindingen met andere samenstellen van het apparaat;

18)

“mechanische knop”: een mechanische schakelaar of samenstel daarvan die/dat kan worden ingedrukt, of een schuifknop die mechanisch kan worden verplaatst, om functies zoals het volume aan of uit te schakelen, de camera te bedienen of het apparaat aan of uit te schakelen, voor zover relevant voor het productmodel met inbegrip van dragers, pakkingen en elektrische verbindingen met andere samenstellen van het apparaat;

19)

“primaire microfoon(s)”: de microfoon(s) bestemd voor de spraaksignalen van de gebruiker, voor zover relevant voor het productmodel met inbegrip van dragers, pakkingen en elektrische verbindingen met andere samenstellen van het apparaat;

20)

“luidspreker”: elke luidspreker of elk mechanisch onderdeel waarmee geluid wordt gegenereerd, voor zover relevant voor het productmodel met inbegrip van behuizing(en) van de modules, pakkingen en elektrische verbindingen met andere samenstellen van het apparaat;

21)

“scharnier”: een onderdeel waarmee een apparaat kan worden ingeklapt zonder dat afbreuk wordt gedaan aan de integriteit en werking van het apparaat, in voorkomend geval met inbegrip van modulebehuizingen;

22)

“mechanisch inklapmechanisme voor het beeldscherm”: een onderdeel waarmee een apparaat, met inbegrip van het beeldscherm daarvan, kan worden ingeklapt zonder afbreuk te doen aan de integriteit en werking van het apparaat;

23)

“oplader”: een externe stroomvoorziening om de batterij van een mobiele telefoon, draadloze telefoon of slatecomputer op batterijen op te laden en van stroom te voorzien;

24)

“simkaarthouder en geheugenkaarthouder”: een beweegbare houder voor een verwijderbare simkaart of geheugenkaart;

25)

“beeldschermsamenstel”: het samenstel van het beeldscherm en in voorkomend geval de digitizer van het frontpaneel, voor zover relevant voor het productmodel met inbegrip van:

a)

de achterplaat;

b)

afschermingsmateriaal;

c)

het beeldschermframe;

d)

de eenheden voor achtergrondverlichting;

e)

elektronische circuits, met inbegrip van:

i)

de besturingseenheid van het beeldscherm, maar exclusief de belangrijkste functies van de beeldcomputer;

ii)

de rij- en kolomcontrollers;

iii)

de circuits voor het aanraaksignaal;

iv)

elektrische verbindingen met andere samenstellen van het apparaat;

26)

“beschermfolie voor inklapbaar beeldscherm”: een beschermende folie die is ontworpen om op het beeldscherm van een inklapbaar apparaat te worden bevestigd om de betrouwbaarheid te vergroten en de mechanische slijtage van het schermoppervlak te verkleinen;

27)

“vrij toegankelijke website”: een website die toegankelijk is zonder dat daarvoor een betaling moet worden gedaan of persoonlijke informatie, met inbegrip van een e-mailadres of telefoonnummer, moet worden verstrekt;

28)

“storingsanalyse”: een proces waarbij gegevens worden verzameld en geanalyseerd om vast te stellen welk onderdeel van een mobiele telefoon, draadloze telefoon of slatecomputer een storing veroorzaakt;

29)

“afzonderlijk hoesje”: een beschermhoesje dat samen met een mobiele telefoon, draadloze telefoon of slatecomputer kan worden verzonden, maar dat geen noodzakelijk onderdeel van de behuizing is en niet als integrerend deel van het product wordt beschouwd;

30)

“versleuteling”: een (omkeerbare) transformatie van gegevens door een cryptografisch algoritme waarmee een cryptogram wordt gecreëerd om de informatieve inhoud van de gegevens te verbergen;

31)

“sleutel”: een reeks symbolen waarmee de werking van een cryptografische transformatie (bv. versleuteling en ontsleuteling) wordt geregeld;

32)

“demontage”: een proces waarbij de onderdelen van een product op zodanige wijze los worden gemaakt dat het product vervolgens weer kan worden gemonteerd en operationeel kan worden gemaakt;

33)

“besturingssysteem”: de algemene soort vooraf geïnstalleerde software waarmee de uitvoering van programma’s wordt geregeld en die functies kan hebben als toewijzing, planning, controle van de in- en output en gegevensbeheer. Doorgaans moet deze software regelmatig worden geüpdatet, die leiden tot de creatie van een reeks hoofd- en onderversies. Het besturingssysteem omvat alle vooraf geïnstalleerde softwaretoepassingen die de gebruiker niet kan de-installeren;

34)

“beveiligingsupdate”: een update van het besturingssysteem, met inbegrip van beveiligingspatches indien dat voor een bepaald apparaat relevant is, waarvan het belangrijkste doel is de beveiliging van het apparaat te verbeteren;

35)

“corrigerende update”: een update van het besturingssysteem, met inbegrip van corrigerende patches, met als doel bugs, fouten of storingen in het besturingssysteem te verhelpen;

36)

“functionele update”: een update van het besturingssysteem waarvan het belangrijkste doel is nieuwe functionaliteiten te implementeren;

37)

“nominaal vermogen”: de hoeveelheid stroom die een batterij volgens de fabrikant gedurende een periode van vijf uur kan leveren, gemeten onder gespecificeerde omstandigheden en uitgedrukt in milliampère-uur (mAh);

38)

“batterijduur in cycli”: het aantal laad- of ontladingscycli dat een batterij kan weerstaan totdat het bruikbare elektrische vermogen 80 % van het nominale vermogen van de batterij bereikt, uitgedrukt in cycli;

39)

“batterijpercentage”: het beschikbare vermogen van een batterij, uitgedrukt als percentage van het nominale vermogen;

40)

“conditie van de batterij”: een maatstaf voor de algehele toestand van een oplaadbare batterij en het vermogen ervan om de gespecificeerde prestaties te leveren vergeleken met de oorspronkelijke toestand, uitgedrukt als het resterend vermogen met volledig opgeladen batterij in verhouding tot het nominale vermogen, in procenten;

41)

“batterijbeheersysteem”: een elektronisch apparaat waarmee de elektrische en thermische functies van de batterij worden geregeld of beheerd, de gegevens over de parameters voor de registratie van de productiedatum van de batterij, de datum van het eerste gebruik van de batterij, het aantal laad-/ontladingscycli en de conditie van de batterij worden beheerd en opgeslagen, en waarmee met het product waarin de batterij is ingebouwd wordt gecommuniceerd;

42)

“resterend vermogen van een batterij”: het vermogen van de batterij met normale piekprestaties en gemeten in verhouding tot het vermogen toen het product nieuw was;

43)

“slim laden”: een adaptief profiel voor het opladen van de batterij dat is gebaseerd op algoritmen die leren van het gedrag van de gebruiker om het laadprofiel te optimaliseren voor het terugdringen van effecten die de levensduur van de batterij verkorten;

44)

“Rcyc”: de mate van recycleerbaarheid in procenten;

45)

“beschermingsgraad tegen binnendringing”: de mate van bescherming die een omhulsel biedt tegen binnendringing van vaste vreemde voorwerpen en/of water, gemeten overeenkomstig gestandaardiseerde testmethoden en uitgedrukt met een systeem van codes om de mate van bescherming uit te drukken;

46)

“datum van in de handel brengen”: de datum waarop het eerste product van een bepaald model in de handel is gebracht;

47)

“datum waarop het product voor het laatst in de handel wordt gebracht”: de datum waarop het laatste product van een bepaald model in de handel wordt gebracht;

48)

“veilige verwijdering van de cryptografische sleutel”: de effectieve wissing van de cryptografische sleutel die wordt gebruikt om gegevens de versleutelen en ontsleutelen, waarbij de sleutel volledig wordt overschreven op zodanige wijze dat toegang tot de oorspronkelijke sleutel of delen daarvan onhaalbaar wordt;

49)

“door eigendomsrechten beschermd gereedschap”: gereedschap dat niet voor het grote publiek te koop is of waarvoor geen ter zake toepasselijke octrooien of patenten beschikbaar zijn waarvoor onder eerlijke, redelijke en niet-discriminerende voorwaarden licenties kunnen worden verleend;

50)

“basisgereedschap”: een sleufschroevendraaier, een kruiskopschroevendraaier, een torxschroevendraaier, een inbussleutel, een combinatiesleutel, een combinatietang, een combinatietang voor het strippen van draden en het krimpen van kabelschoenen, een telefoontang, een zijkniptang, een waterpomptang, een griptang, een hefboom om delen mee open te wrikken, een pincet, een vergrootglas, een spudger-opener met hefboomwerking en een plectrum;

51)

“in de handel verkrijgbaar gereedschap”: gereedschap dat het grote publiek kan kopen en geen basisgereedschap of door eigendomsrechten beschermd gereedschap is;

52)

“met de productieomgeving vergelijkbare omgeving”: een omgeving die vergelijkbaar is met de omgeving waarin een product is vervaardigd;

53)

“gebruiksomgeving”: een omgeving waarin het product wordt gebruikt;

54)

“werkplaatsomgeving”: een omgeving die noch een gebruiksomgeving noch een met de productieomgeving vergelijkbare omgeving is, en waar machines en/of gereedschappen onder gecontroleerde en voor de reparatieactiviteiten geschikte omstandigheden worden gebruikt;

55)

“generalist”: een persoon met algemene kennis van basale reparatietechnieken en veiligheidsvoorzorgsmaatregelen;

56)

“leek”: een persoon zonder specifieke ervaring of kwalificaties met betrekking tot reparatie;

57)

“opgegeven waarden”: de door de fabrikant, de importeur of de gemachtigde vertegenwoordiger verstrekte waarden voor de opgegeven, berekende of gemeten technische parameters overeenkomstig artikel 4 voor de controle op de naleving door de autoriteiten van de lidstaat;

58)

“volledig uitgeklapte toestand”: een toestand van een apparaat waarin voor gebruik bestemde beweegbare delen, zoals beeldschermen en toetsenborden, zijn uitgeklapt, uitgeschoven of anderszins uitgestrekt tot de maximale bedoelde lengte en breedte ervan.


BIJLAGE II

Eisen inzake ecologisch ontwerp

A.   Andere mobiele telefoons dan smartphones

1.   EISEN INZAKE EFFICIËNT HULPBRONNENGEBRUIK

1.1.   Ontwerp met het oog op reparatie en hergebruik

1)   Beschikbaarheid van reserveonderdelen

a)

Met ingang van 20 juni 2025 of, indien dat later is, een maand na de datum van in de handel brengen, stellen fabrikanten, importeurs of gemachtigde vertegenwoordigers tot ten minste zeven jaar na de datum waarop het product voor het laatst in de handel wordt gebracht ten minste de volgende reserveonderdelen (indien die van toepassing) ter beschikking van professionele reparateurs (met inbegrip van de benodigde bevestigingsmiddelen indien die niet herbruikbaar zijn):

i)

batterij of batterijen;

ii)

voorwaarts gericht camerasamenstel;

iii)

naar achteren gericht camerasamenstel;

iv)

externe audioaansluiting(en);

v)

externe laadpoort(en);

vi)

mechanische knop(pen);

vii)

primaire microfoon(s);

viii)

luidspreker(s);

ix)

scharnier;

x)

mechanisch inklapmechanisme voor het beeldscherm.

b)

De in de punten a) en c) bedoelde reserveonderdelen mogen geen samenstellen van meer dan één van de vermelde soorten reserveonderdelen zijn, met uitzondering van:

i)

microfoons die deel kunnen uitmaken van een samenstel van een luidspreker of een externe laadpoort;

ii)

een of meerdere externe audioaansluitingen die met een of meerdere externe laadpoorten tot een of meerdere poorten kunnen worden samengevoegd;

iii)

een of meerdere externe laadpoorten die met een of meerdere externe audioaansluitingen tot een of meerdere poorten kunnen worden samengevoegd;

iv)

een scharnier dat deel kan uitmaken van een mechanisch uitklapmechanisme voor het beeldscherm;

v)

microfoons, luidsprekers, knoppen en externe aansluitingen die met een groter samenstel kunnen worden gecombineerd indien aan de volgende betrouwbaarheidsvereisten wordt voldaan:

de aan/uit-knop is bestand tegen ten minste 225 000 cycli van contactsluiting;

de volumeknop is bestand tegen ten minste 100 000 cycli van contactsluiting;

de laadpoort is bestand tegen ten minste 12 000 cycli van insteek/uitname.

c)

Met ingang van 20 juni 2025 of, indien dat later is, een maand na de datum van in de handel brengen:

i)

stellen fabrikanten, importeurs en gemachtigde vertegenwoordigers tot zeven jaar na de datum waarop het product voor het laatst in de handel wordt gebracht ten minste de volgende reserveonderdelen ter beschikking van professionele reparateurs en eindgebruikers (met inbegrip van de benodigde bevestigingsmiddelen indien die niet herbruikbaar zijn):

a)

batterij of batterijen;

b)

achterkant of samenstel van de achterkant, indien die/dat volledig moet worden verwijderd om de batterij te vervangen;

c)

beschermfolie voor inklapbare beeldschermen;

d)

beeldschermsamenstel;

e)

oplader, tenzij het apparaat voldoet aan artikel 3, lid 4, van Richtlijn 2014/53/EU (1);

f)

simkaarthouder en geheugenkaarthouder, indien er een externe opening is voor een simkaarthouder of een geheugenkaarthouder;

ii)

mogen fabrikanten, importeurs of gemachtigde vertegenwoordigers de batterij of batterijen als bedoeld in punt i), a), enkel ter beschikking van professionele reparateurs stellen indien fabrikanten, importeurs of gemachtigde vertegenwoordigers waarborgen dat de volgende eisen worden nageleefd:

a)

na 500 volledige opladingscycli heeft de batterij in volledig opgeladen toestand een resterend vermogen van ten minste 83 % van het nominale vermogen;

b)

de batterijduur in cycli bedraagt ten minste 1 000 volledige opladingscycli, en de batterij heeft na 1 000 volledige opladingscycli in volledig opgeladen toestand een resterend vermogen van ten minste 80 % van het nominale vermogen;

c)

het apparaat heeft beschermingsgraad IP67.

d)

Met ingang van 20 juni 2025 of, indien dat later is, een maand na de datum van in de handel brengen, moeten de lijst van de in punt a) en c) bedoelde reserveonderdelen en de procedure voor het bestellen daarvan openbaar beschikbaar zijn op de vrij toegankelijke website van de fabrikant, de importeur of gemachtigde vertegenwoordiger, tot het einde van de periode van beschikbaarheid van die reserveonderdelen.

2)   Toegang tot reparatie- en onderhoudsinformatie

a)

Tenzij die informatie openbaar wordt gemaakt op een vrij toegankelijke website van de fabrikant, importeur of gemachtigde vertegenwoordiger, verlenen fabrikanten, importeurs of gemachtigde vertegenwoordigers met ingang van 20 juni 2025 of, indien dat later is, een maand na de datum van in de handel brengen, professionele reparateurs toegang tot de reparatie- en onderhoudsinformatie van de in punt 1, a) en c), bedoelde onderdelen tot ten minste zeven jaar na de datum waarop het product voor het laatst in de handel wordt gebracht, en onder de volgende voorwaarden:

a)

op de website van de fabrikant, de importeur of de gemachtigde vertegenwoordiger wordt aangegeven hoe professionele reparateurs zich kunnen registreren om toegang te krijgen tot informatie; alvorens een dergelijk verzoek te aanvaarden, mogen de fabrikanten, importeurs of gemachtigde vertegenwoordigers enkel van de professionele reparateur eisen aan te tonen dat:

i)

de professionele reparateur de technische bekwaamheid heeft om andere mobiele telefoons dan smartphones te herstellen en aan de toepasselijke voorschriften voor reparateurs van elektrische apparatuur voldoet in de lidstaten waar hij actief is. Verwijzing naar een officieel registratiesysteem voor professionele reparateurs, wanneer in de betrokken lidstaten een dergelijk systeem bestaat, wordt als bewijs van naleving van dit punt geaccepteerd;

ii)

de professionele reparateur wordt gedekt door een verzekering die de uit zijn activiteit voortvloeiende aansprakelijkheid dekt, of dit nu door de lidstaat wordt vereist of niet;

b)

fabrikanten, importeurs of gemachtigde vertegenwoordigers aanvaarden of weigeren de registratie binnen vijf werkdagen na de datum van het verzoek. In geval van weigering wordt dit duidelijk aan de verzoeker gemotiveerd, met opgaaf van de redenen voor een dergelijk besluit, dat wordt ingetrokken als dezelfde professionele reparateur verzoekt om te worden geregistreerd met bijgewerkte informatie die voldoet aan de voorwaarden om toegang te krijgen;

c)

fabrikanten, importeurs of gemachtigde vertegenwoordigers mogen redelijke en evenredige vergoedingen vragen voor toegang tot reparatie- en onderhoudsinformatie of voor het ontvangen van regelmatige updates van dergelijke informatie. De registratie zelf is gratis. Een vergoeding wordt met name als redelijk beschouwd als deze geen ontmoedigend effect heeft omdat geen rekening wordt gehouden met de mate waarin de professionele reparateur deze informatie gebruikt;

d)

eenmaal geregistreerd, krijgen professionele reparateurs binnen één werkdag nadat zij hierom vragen, toegang tot de gevraagde reparatie- en onderhoudsinformatie. De informatie kan worden verstrekt voor een equivalent model of een model van dezelfde familie, indien relevant;

e)

de in punt a) bedoelde reparatie- en onderhoudsinformatie is voldoende gedetailleerd om op basis ervan de onder punt 1, a) en c), vallende onderdelen te kunnen vervangen, en omvat ten minste:

i)

de ondubbelzinnige productidentificatie;

ii)

een demontagekaart of opengewerkte weergave;

iii)

bedradingsschema’s, die nodig zijn voor storingsanalyse;

iv)

schakelschema’s van de printplaat;

v)

een lijst van de nodige reparatie- en testapparatuur;

vi)

een technische handleiding met reparatie-instructies in afzonderlijke stappen;

vii)

diagnostische storingsinformatie (met inbegrip van eventuele eigen codes van de fabrikant);

viii)

informatie over onderdelen en diagnose (zoals de theoretische minimale en maximale meetwaarden);

ix)

instructies voor software en firmware (met inbegrip van resetsoftware);

x)

informatie over de wijze waarop in voorkomend geval toegang kan worden verkregen tot op het apparaat opgeslagen gegevensbestanden, met uitzondering van tot een persoon te herleiden gegevens, bijvoorbeeld met betrekking tot het gedrag of de locatie van gebruikers;

xi)

informatie over de wijze waarop toegang kan worden verkregen tot professionele reparatiemogelijkheden, met inbegrip van de internetpagina’s, adressen en contactgegevens van overeenkomstig punt 2, a) en b), geregistreerde professionele reparateurs;

f)

onverminderd intellectuele-eigendomsrechten mogen derden ongewijzigde reparatie- en onderhoudsinformatie gebruiken en publiceren die aanvankelijk door de fabrikant, importeur of gemachtigde vertegenwoordiger is gepubliceerd en onder punt e) valt, zodra de fabrikant, importeur of gemachtigde vertegenwoordiger de toegang tot die informatie na afloop van de periode van toegang tot reparatie- en onderhoudsinformatie beëindigt.

b)

Met ingang van 20 juni 2025 of, indien dat later is, een maand na de datum van in de handel brengen, moeten de reparatie-instructies en de onderhoudsinformatie voor onder punt 1, c), vallende onderdelen openbaar beschikbaar zijn op de vrij toegankelijke website van de fabrikant, de importeur of gemachtigde vertegenwoordiger, tot ten minste zeven jaar na de datum waarop het product voor het laatst in de handel wordt gebracht. Deze informatie moet voldoende gedetailleerd zijn om op basis ervan de onder punt 1, c), vallende onderdelen te kunnen vervangen.

3)   Maximale levertijd van reserveonderdelen

a)

Fabrikanten, importeurs of gemachtigde vertegenwoordigers waarborgen dat:

i)

reserveonderdelen gedurende de eerste vijf jaar van de in punt 1, a) en c), bedoelde periode binnen vijf werkdagen na ontvangst van de bestelling worden geleverd;

ii)

reserveonderdelen gedurende de resterende twee jaar van de in punt 1, a) en c), bedoelde periode binnen tien werkdagen na ontvangst van de bestelling worden geleverd.

b)

De beschikbaarheid van de in punt 1, a), bedoelde reserveonderdelen mag worden beperkt tot overeenkomstig punt 2, a) en b), geregistreerde professionele reparateurs.

4)   Informatie over de prijs van reserveonderdelen

Gedurende de in punt 1, a) en c), bedoelde periode verstrekken de fabrikanten, importeurs of gemachtigde vertegenwoordigers, ten minste in euro’s, indicatieve prijzen exclusief belastingen voor de in punt 1, a) en c), genoemde reserveonderdelen, met inbegrip van de prijs exclusief belastingen van bevestigingsmiddelen en gereedschap als die met het reserveonderdeel worden geleverd op de vrij toegankelijke website van de fabrikant, importeur of gemachtigde vertegenwoordiger.

5)   Demontage-eisen

Fabrikanten, importeurs of gemachtigde vertegenwoordigers moeten aan de volgende demontage-eisen voldoen:

a)

met ingang van 20 juni 2025 waarborgen de fabrikanten, importeurs of gemachtigde vertegenwoordigers dat het proces voor de vervanging van het beeldschermsamenstel en de in punt 1, a), bedoelde onderdelen, met uitzondering van de batterij of batterijen, aan de volgende criteria voldoet:

i)

de bevestigingsmiddelen zijn verwijderbaar of herbruikbaar, of worden nageleverd;

ii)

het vervangingsproces kan op ten minste een van de volgende manieren worden uitgevoerd:

zonder gereedschap, met gereedschap dat met het product of reserveonderdeel wordt geleverd, of met basisgereedschap;

met in de handel verkrijgbaar gereedschap;

iii)

het vervangingsproces kan ten minste worden uitgevoerd in een werkplaatsomgeving;

iv)

het vervangingsproces kan ten minste door een generalist worden uitgevoerd;

b)

met ingang van 20 juni 2025 waarborgen de fabrikanten, importeurs of gemachtigde vertegenwoordigers dat het proces voor de vervanging van de in punt 1, c), bedoelde onderdelen, met uitzondering van de batterij of batterijen, aan de volgende criteria voldoet:

i)

de bevestigingsmiddelen zijn verwijderbaar of herbruikbaar, of worden nageleverd;

ii)

het vervangingsproces kan zonder gereedschap, met gereedschap dat met het product of reserveonderdeel wordt geleverd of met basisgereedschap worden uitgevoerd;

iii)

het vervangingsproces kan worden uitgevoerd in een gebruiksomgeving;

iv)

het vervangingsproces kan door een leek worden uitgevoerd;

c)

met ingang van 20 juni 2025 waarborgen fabrikanten, importeurs of gemachtigde vertegenwoordigers dat het proces voor het vervangen van de batterij:

i)

aan de volgende criteria voldoet:

de bevestigingsmiddelen worden nageleverd of zijn herbruikbaar;

het vervangingsproces kan zonder gereedschap, met gereedschap dat met het product of reserveonderdeel wordt geleverd of met basisgereedschap worden uitgevoerd;

het vervangingsproces kan worden uitgevoerd in een gebruiksomgeving;

het vervangingsproces kan door een leek worden uitgevoerd;

ii)

of, als alternatief voor punt i), dat:

het proces voor het vervangen van de batterij voldoet aan de criteria van punt a);

de batterij na 500 volledige opladingscycli daarnaast in volledig opgeladen toestand een resterend vermogen van ten minste 83 % van het nominale vermogen heeft;

de batterijduur in cycli ten minste 1 000 volledige opladingscycli bedraagt, en dat de batterij na 1 000 volledige opladingscycli daarnaast in volledig opgeladen toestand een resterend vermogen van ten minste 80 % van het nominale vermogen heeft;

het apparaat ten minste stofdicht is en beschermd is tegen onderdompeling in water tot 1 meter diepte voor ten minste 30 minuten.

6)   Eisen met betrekking tot voorbereiding voor hergebruik

Met ingang van 20 juni 2025 waarborgen de fabrikanten, importeurs of gemachtigde vertegenwoordigers dat apparaten een softwarefunctie hebben waarmee het apparaat naar fabrieksinstellingen kan worden teruggezet en waarmee standaard op veilige wijze alle persoonlijke informatie, met inbegrip van maar niet beperkt tot het adresboek, tekstberichten, foto’s, video’s, instellingen en de gespreksgeschiedenis wordt gewist.

1.2.   Ontwerp voor betrouwbaarheid

Met ingang van 20 juni 2025:

1)

Bestendigheid tegen het per ongeluk laten vallen van het apparaat: fabrikanten, importeurs of gemachtigde vertegenwoordigers waarborgen dat de apparaten zonder beschermfolie of afzonderlijk hoesje in de testprocedure overeenkomstig bijlage III 45 keer kunnen vallen en volledig functioneel kunnen blijven, behalve inklapbare mobiele telefoons die geen smartphones zijn die zijn ontworpen om met beschermfolie op het inklapbare beeldscherm te worden gebruikt, die met de permanent bevestigde beschermfolie worden getest. Inklapbare mobiele telefoons die geen smartphones zijn die zijn ontworpen om met beschermfolie op het inklapbare beeldscherm te worden gebruikt moeten in de testprocedure van bijlage III en getest met de beschermfolie 35 keer kunnen vallen in de niet-uitgeklapte toestand en 15 keer in de uitgeklapte toestand en daarbij volledig functioneel blijven.

2)

Krasbestendigheid: fabrikanten, importeurs of gemachtigde vertegenwoordigers waarborgen dat het beeldscherm van het apparaat ten minste schaal 4 op de hardheidsschaal van Mohs heeft, behalve voor inklapbare mobiele telefoons die geen smartphones zijn die zijn ontworpen om met beschermfolie op het inklapbare beeldscherm te worden gebruikt.

3)

Bescherming tegen stof en water: fabrikanten, importeurs of gemachtigde vertegenwoordigers waarborgen dat de apparaten beschermd zijn tegen binnendringing van vaste vreemde voorwerpen groter dan 1 millimeter en tegen spetters water.

4)

Batterijduur in cycli: fabrikanten, importeurs of gemachtigde vertegenwoordigers waarborgen dat de apparaten na ten minste 500 cycli nog 80 % resterend vermogen hebben, hetgeen moet worden getest onder laadomstandigheden waarbij de laadsnelheid wordt beperkt door het batterijbeheersysteem en niet door het vermogen van de stroomvoorziening.

5)

Batterijbeheer:

i)

fabrikanten, importeurs of gemachtigde vertegenwoordigers voorzien in een laadfunctie waarmee de gebruiker ervoor kan kiezen het laadproces automatisch te beëindigen wanneer de batterij tot 80 % van het volledige vermogen is opgeladen. Wanneer deze functie is ingeschakeld, kunnen fabrikanten, importeurs of gemachtigde vertegenwoordigers het apparaat periodiek volledig laten opladen om accurate ramingen van het batterijpercentage te handhaven. De gebruiker wordt er, wanneer het apparaat voor het eerst of tijdens het installatieproces wordt opgeladen, automatisch van in kennis gesteld dat de levensduur van de batterij kan worden verlengd als de functie wordt ingeschakeld en de batterij regelmatig slechts tot 80 % van het volledige vermogen wordt opgeladen;

ii)

fabrikanten, importeurs of gemachtigde vertegenwoordigers voorzien in een beheerfunctie waarmee er standaard voor wordt gezorgd dat er geen stroom aan de batterij wordt geleverd zodra de batterij volledig is opgeladen, tenzij het laadniveau daalt tot minder dan 95 % van het maximale laadvermogen.

6)

Updates van het besturingssysteem:

a)

indien zij beveiligingsupdates, corrigerende updates of functionele updates verstrekken, stellen fabrikanten, importeurs of gemachtigde vertegenwoordigers vanaf de datum waarop het product voor het laatst in de handel wordt gebracht tot ten minste vijf jaar na die datum die updates gratis beschikbaar voor alle eenheden van een productmodel met hetzelfde besturingssysteem;

b)

de in punt a) bedoelde eis is zowel van toepassing op updates van het besturingssysteem die fabrikanten, importeurs of gemachtigde vertegenwoordigers vrijwillig aanbieden als op updates van besturingssystemen die worden verstrekt om aan het Unierecht te voldoen;

c)

de in punt a) bedoelde beveiligingsupdates en functionele updates moeten ten laatste beschikbaar zijn voor de gebruiker vier maanden na de openbaarmaking van de broncode van een update van het onderliggende besturingssysteem of, als de broncode niet openbaar wordt gemaakt, vier maanden nadat de aanbieder van het besturingssysteem een update van dat besturingssysteem of een ander product van hetzelfde merk uitbrengt;

d)

de in punt a) bedoelde functionele updates moeten ten laatste beschikbaar zijn voor de gebruiker zes maanden na de openbaarmaking van de broncode van een update van het onderliggende besturingssysteem of, als de broncode niet openbaar wordt gemaakt, zes maanden nadat de aanbieder van het besturingssysteem een update van dat besturingssysteem of een ander product van hetzelfde merk uitbrengt;

e)

een update van het besturingssysteem kan zowel beveiligingsupdates, corrigerende updates als functionele updates inhouden.

1.3.   Markering van kunststof onderdelen

Met ingang van 20 juni 2025 moeten kunststof onderdelen die zwaarder zijn dan 50 gram worden gemarkeerd, waarbij het soort polymeer moet worden aangegeven met het bijbehorende standaardsymbool of een afkorting tussen de tekens “>” en “<”, zoals gespecificeerd in de beschikbare normen. De markering moet leesbaar zijn.

Kunststof onderdelen zijn uitgesloten van markeringsvoorschriften als aan de volgende voorwaarden wordt voldaan:

i)

markering is niet mogelijk vanwege de vorm of de afmetingen;

ii)

markering zou invloed hebben op de prestaties of de functionaliteit van het kunststof onderdeel;

iii)

markering is technisch niet mogelijk vanwege de vormingsmethode.

Voor de volgende kunststof onderdelen is geen markering vereist:

i)

verpakking, tape, etiketten en rekfolie;

ii)

bedrading, kabels en verbindingsstukken, rubber onderdelen en andere onderdelen waarop onvoldoende oppervlakte beschikbaar is voor een leesbare markering;

iii)

samenstellen met pcb, PMMA-platen, optische onderdelen, elektrostatische-ontladingsonderdelen, elektromagnetische-interferentieonderdelen, luidsprekers;

iv)

transparante onderdelen waarbij markering de functie van het betrokken onderdeel zou hinderen.

1.4.   Eisen inzake recyclebaarheid

Met ingang van 20 juni 2025:

1)

stellen fabrikanten, importeurs of hun gemachtigde vertegenwoordigers, onverminderd artikel 15, lid 1, van Richtlijn 2012/19/EU van het Europees Parlement en de Raad (2), op een vrij toegankelijke website de informatie over de ontmanteling beschikbaar die nodig is om toegang te krijgen tot de onderdelen van producten als bedoeld in punt 1 van bijlage VII bij Richtlijn 2012/19/EU;

2)

De in punt 1 bedoelde informatie omvat de volgorde van de ontmantelingsstappen en de instrumenten of de technologieën die nodig zijn om toegang te krijgen tot de bedoelde onderdelen.

3)

blijft de in punt 1 bedoelde informatie beschikbaar tot ten minste vijftien jaar na het in de handel brengen van het laatste exemplaar van een productmodel.

2.   INFORMATIE-EISEN

Met ingang van 20 juni 2025:

1)

voorzien de fabrikanten, importeurs of gemachtigde vertegenwoordigers in de technische documentatie de volgende informatie, en maken zij deze openbaar op vrij toegankelijke websites van de fabrikant, importeur of gemachtigde vertegenwoordiger:

a)

de compatibiliteit met verwijderbare geheugenkaarten, indien van toepassing;

b)

het indicatieve gewichtsbereik van de volgende kritieke grondstoffen en vanuit milieuoogpunt relevante materialen:

i)

kobalt in de batterij (gewichtsbereiken: minder dan 2 gram, tussen 2 gram en 5 gram, meer dan 5 gram);

ii)

tantaal in condensatoren (gewichtbereiken: minder dan 0,05 gram, tussen 0,05 gram en 0,2 gram, meer dan 0,2 gram);

iii)

neodymium in luidsprekers, vibratiemotoren en andere magneten (gewichtsbereiken: minder dan 0,05 gram, tussen 0,05 gram en 0,2 gram, meer dan 0,2 gram);

iv)

goud in alle onderdelen (gewichtsbereiken: minder dan 0,02 gram, tussen 0,02 gram en 0,1 gram, meer dan 0,1 gram);

c)

het indicatieve recyclebaarheidspercentage (Rcyc);

d)

het indicatieve percentage gerecyclede inhoud van het product of in voorkomend geval van een onderdeel daarvan. Indien dit niet beschikbaar is, moet worden vermeld dat de gerecyclede inhoud “niet bekend” of “niet beschikbaar” is;

e)

de beschermingsgraad tegen binnendringing;

f)

de minimale batterijduur in cycli (in aantal cycli);

g)

op inklapbare apparaten wordt het volgende aangegeven: “Dit apparaat is niet onderworpen aan een krasbestendigheidstest.”;

2)

voorzien fabrikanten, importeurs of gemachtigde vertegenwoordigers gebruikers van instructies op hun vrij toegankelijke website in de vorm van een gebruikershandleiding. Die handleiding omvat instructies voor het onderhoud van de batterij, met inbegrip van:

i)

de gevolgen van het blootstellen van het apparaat aan hoge temperaturen, suboptimale oplaadprocedures, snel opladen en andere bekende ongunstige factoren;

ii)

de gevolgen van het uitschakelen van radioverbindingen, zoals wifi en bluetooth, voor het energieverbruik;

iii)

informatie over de vraag of het apparaat andere functies ondersteunt waarmee de levensduur van de batterij wordt verlengd, zoals slim opladen, en over hoe deze functies worden geactiveerd of onder welke omstandigheden zij het best werken;

3)

Indien de verpakking geen oplader bevat, bevatten de in punt 2 bedoelde instructies voor gebruikers de volgende informatie: “Omwille van het milieu bevat deze verpakking geen oplader. Dit apparaat kan worden opgeladen met de meeste USB-stroomadapters en een kabel met USB-C-stekker.”.

B.   Smartphones

1.   EISEN INZAKE EFFICIËNT HULPBRONNENGEBRUIK

1.1.   Ontwerp met het oog op reparatie en hergebruik

1)   Beschikbaarheid van reserveonderdelen

a)

Met ingang van 20 juni 2025 of, indien dat later is, een maand na de datum van in de handel brengen, stellen fabrikanten, importeurs of gemachtigde vertegenwoordigers tot ten minste zeven jaar na de datum waarop het product voor het laatst in de handel wordt gebracht ten minste de volgende reserveonderdelen (indien die van toepassing) ter beschikking van professionele reparateurs (met inbegrip van de benodigde bevestigingsmiddelen indien die niet herbruikbaar zijn):

i)

batterij of batterijen;

ii)

voorwaarts gericht camerasamenstel;

iii)

naar achteren gericht camerasamenstel;

iv)

externe audioaansluiting(en);

v)

externe laadpoort(en);

vi)

mechanische knop(pen);

vii)

primaire microfoon(s);

viii)

luidspreker(s);

ix)

scharnier;

x)

mechanisch inklapmechanisme voor het beeldscherm.

b)

De in de punten a) en c) bedoelde reserveonderdelen mogen geen samenstellen van meer dan één van de vermelde soorten reserveonderdelen zijn, met uitzondering van:

i)

microfoons die deel kunnen uitmaken van een samenstel van een luidspreker of een externe laadpoort;

ii)

een of meerdere externe audioaansluitingen die met een of meerdere externe laadpoorten tot een of meerdere poorten kunnen worden samengevoegd;

iii)

een of meerdere externe laadpoorten die met een of meerdere externe audioaansluitingen tot een of meerdere poorten kunnen worden samengevoegd;

iv)

een scharnier dat deel kan uitmaken van een mechanisch uitklapmechanisme voor het beeldscherm;

v)

microfoons, luidsprekers, knoppen en externe aansluitingen die met een groter samenstel kunnen worden gecombineerd indien aan de volgende betrouwbaarheidsvereisten wordt voldaan:

het apparaat heeft beschermingsgraadIP67;

de aan/uit-knop is bestand tegen ten minste 225 000 cycli van contactsluiting;

de volumeknop is bestand tegen ten minste 100 000 cycli van contactsluiting;

de laadpoort is bestand tegen ten minste 12 000 cycli van insteek/uitname.

c)

Met ingang van 20 juni 2025 of, indien dat later is, een maand na de datum van in de handel brengen:

i)

stellen fabrikanten, importeurs en gemachtigde vertegenwoordigers tot zeven jaar na de datum waarop het product voor het laatst in de handel wordt gebracht ten minste de volgende reserveonderdelen ter beschikking van professionele reparateurs en eindgebruikers (met inbegrip van de benodigde bevestigingsmiddelen indien die niet herbruikbaar zijn):

a)

batterij of batterijen;

b)

achterkant of samenstel van de achterkant, indien die/dat volledig moet worden verwijderd om de batterij te vervangen;

c)

beschermfolie voor inklapbare beeldschermen;

d)

beeldschermsamenstel;

e)

oplader, tenzij het apparaat voldoet aan artikel 3, lid 4, van Richtlijn 2014/53/EU;

f)

simkaarthouder en geheugenkaarthouder, indien er een externe opening is voor een simkaarthouder of een geheugenkaarthouder;

ii)

mogen fabrikanten, importeurs of gemachtigde vertegenwoordigers de batterij of batterijen als bedoeld in punt i), a), enkel ter beschikking van professionele reparateurs stellen indien fabrikanten, importeurs of gemachtigde vertegenwoordigers waarborgen dat de volgende eisen worden nageleefd:

a)

na 500 volledige opladingscycli heeft de batterij in volledig opgeladen toestand een resterend vermogen van ten minste 83 % van het nominale vermogen;

b)

de batterijduur in cycli bedraagt ten minste 1 000 volledige opladingscycli, en de batterij heeft na 1 000 volledige opladingscycli in volledig opgeladen toestand een resterend vermogen van ten minste 80 % van het nominale vermogen;

c)

het apparaat heeft beschermingsgraad IP67.

d)

Met ingang van 20 juni 2025 of, indien dat later is, een maand na de datum van in de handel brengen, moeten de lijst van de in punt a) en c) bedoelde reserveonderdelen en de procedure voor het bestellen daarvan openbaar beschikbaar zijn op de vrij toegankelijke website van de fabrikant, de importeur of gemachtigde vertegenwoordiger, tot het einde van de periode van beschikbaarheid van die reserveonderdelen.

2)   Toegang tot reparatie- en onderhoudsinformatie

Tenzij die informatie openbaar wordt gemaakt op een vrij toegankelijke website van de fabrikant, importeur of gemachtigde vertegenwoordiger, verlenen fabrikanten, importeurs of gemachtigde vertegenwoordigers met ingang van 20 juni 2025 of, indien dat later is, een maand na de datum van in de handel brengen, professionele reparateurs toegang tot de reparatie- en onderhoudsinformatie van de in punt 1, a) en c), bedoelde onderdelen tot ten minste zeven jaar na de datum waarop het product voor het laatst in de handel wordt gebracht, en onder de volgende voorwaarden:

a)

op de website van de fabrikant, de importeur of de gemachtigde vertegenwoordiger wordt aangegeven hoe professionele reparateurs zich kunnen registreren om toegang te krijgen tot informatie; alvorens een dergelijk verzoek te aanvaarden, mogen de fabrikanten, importeurs of gemachtigde vertegenwoordigers enkel van de professionele reparateur eisen aan te tonen dat:

i)

de professionele reparateur de technische bekwaamheid heeft om smartphones te herstellen en aan de toepasselijke voorschriften voor reparateurs van elektrische apparatuur voldoet in de lidstaten waar hij actief is. Verwijzing naar een officieel registratiesysteem voor professionele reparateurs, wanneer in de betrokken lidstaten een dergelijk systeem bestaat, wordt als bewijs van naleving van dit punt geaccepteerd;

ii)

de professionele reparateur wordt gedekt door een verzekering die de uit zijn activiteit voortvloeiende aansprakelijkheid dekt, of dit nu door de lidstaat wordt vereist of niet;

b)

fabrikanten, importeurs of gemachtigde vertegenwoordigers aanvaarden of weigeren de registratie binnen vijf werkdagen na de datum van het verzoek. In geval van weigering wordt dit duidelijk aan de verzoeker gemotiveerd, met opgaaf van de redenen voor een dergelijk besluit, dat wordt ingetrokken als dezelfde professionele reparateur verzoekt om te worden geregistreerd met bijgewerkte informatie die voldoet aan de voorwaarden om toegang te krijgen;

c)

fabrikanten, importeurs of gemachtigde vertegenwoordigers mogen redelijke en evenredige vergoedingen vragen voor toegang tot reparatie- en onderhoudsinformatie of voor het ontvangen van regelmatige updates van dergelijke informatie. De registratie zelf is gratis. Een vergoeding wordt met name als redelijk beschouwd als deze geen ontmoedigend effect heeft omdat geen rekening wordt gehouden met de mate waarin de professionele reparateur deze informatie gebruikt;

d)

eenmaal geregistreerd, krijgen professionele reparateurs binnen één werkdag nadat zij hierom vragen, toegang tot de gevraagde reparatie- en onderhoudsinformatie. De informatie kan worden verstrekt voor een equivalent model of een model van dezelfde familie, indien relevant;

e)

de in punt a) bedoelde reparatie- en onderhoudsinformatie is voldoende gedetailleerd om op basis ervan de onder punt 1, a) en c), vallende onderdelen te kunnen vervangen, en omvat ten minste:

i)

de ondubbelzinnige productidentificatie;

ii)

een demontagekaart of opengewerkte weergave;

iii)

bedradingsschema’s, die nodig zijn voor storingsanalyse;

iv)

schakelschema’s van de printplaat;

v)

een lijst van de nodige reparatie- en testapparatuur;

vi)

een technische handleiding met reparatie-instructies in afzonderlijke stappen;

vii)

diagnostische storingsinformatie (met inbegrip van eventuele eigen codes van de fabrikant);

viii)

informatie over onderdelen en diagnose (zoals de theoretische minimale en maximale meetwaarden);

ix)

instructies voor software en firmware (met inbegrip van resetsoftware);

x)

informatie over de wijze waarop in voorkomend geval toegang kan worden verkregen tot op het apparaat opgeslagen gegevensbestanden, met uitzondering van tot een persoon te herleiden gegevens, bijvoorbeeld met betrekking tot het gedrag of de locatie van gebruikers;

xi)

informatie over de wijze waarop toegang kan worden verkregen tot professionele reparatiemogelijkheden, met inbegrip van de internetpagina’s, adressen en contactgegevens van overeenkomstig punt 2, a) en b), geregistreerde professionele reparateurs;

f)

onverminderd intellectuele-eigendomsrechten mogen derden ongewijzigde reparatie- en onderhoudsinformatie gebruiken en publiceren die aanvankelijk door de fabrikant, importeur of gemachtigde vertegenwoordiger is gepubliceerd en onder punt e) valt, zodra de fabrikant, importeur of gemachtigde vertegenwoordiger de toegang tot die informatie na afloop van de periode van toegang tot reparatie- en onderhoudsinformatie beëindigt.

Met ingang van 20 juni 2025 of, indien dat later is, een maand na de datum van in de handel brengen, moeten de reparatie-instructies en de onderhoudsinformatie voor onder punt 1, c), vallende onderdelen openbaar beschikbaar zijn op de vrij toegankelijke website van de fabrikant, de importeur of gemachtigde vertegenwoordiger, tot ten minste zeven jaar na de datum waarop het product voor het laatst in de handel wordt gebracht. Deze informatie moet voldoende gedetailleerd zijn om op basis ervan de onder punt 1, c), vallende onderdelen te kunnen vervangen.

3)   Maximale levertijd van reserveonderdelen

a)

Fabrikanten, importeurs of gemachtigde vertegenwoordigers waarborgen dat:

i)

reserveonderdelen gedurende de eerste vijf jaar van de in punt 1, a) en c), bedoelde periode binnen vijf werkdagen na ontvangst van de bestelling worden geleverd;

ii)

reserveonderdelen gedurende de resterende twee jaar van de in punt 1, a) en c), bedoelde periode binnen tien werkdagen na ontvangst van de bestelling worden geleverd.

b)

De beschikbaarheid van de in punt 1, a), bedoelde reserveonderdelen mag worden beperkt tot overeenkomstig punt 2, a) en b), geregistreerde professionele reparateurs.

4)   Informatie over de prijs van reserveonderdelen

Gedurende de in punt 1, a) en c), bedoelde periode verstrekken de fabrikanten, importeurs of gemachtigde vertegenwoordigers, ten minste in euro’s, indicatieve prijzen exclusief belastingen voor de in punt 1, a) en c), genoemde reserveonderdelen, met inbegrip van de prijs exclusief belastingen van bevestigingsmiddelen en gereedschap als die met het reserveonderdeel worden geleverd op de vrij toegankelijke website van de fabrikant, importeur of gemachtigde vertegenwoordiger.

5)   Demontage-eisen

Fabrikanten, importeurs of gemachtigde vertegenwoordigers moeten aan de volgende demontage-eisen voldoen:

a)

met ingang van 20 juni 2025 waarborgen de fabrikanten, importeurs of gemachtigde vertegenwoordigers dat het proces voor de vervanging van het beeldschermsamenstel en de in punt 1, a), bedoelde onderdelen, met uitzondering van de batterij of batterijen, aan de volgende criteria voldoet:

i)

de bevestigingsmiddelen zijn verwijderbaar of herbruikbaar, of worden nageleverd;

ii)

het vervangingsproces kan op ten minste een van de volgende manieren worden uitgevoerd:

zonder gereedschap, met gereedschap dat met het product of reserveonderdeel wordt geleverd, of met basisgereedschap;

met in de handel verkrijgbaar gereedschap;

iii)

het vervangingsproces kan ten minste worden uitgevoerd in een werkplaatsomgeving;

iv)

het vervangingsproces kan ten minste door een generalist worden uitgevoerd;

b)

met ingang van 20 juni 2025 waarborgen de fabrikanten, importeurs of gemachtigde vertegenwoordigers dat het proces voor de vervanging van de in punt 1, c), bedoelde onderdelen, met uitzondering van de batterij of batterijen, aan de volgende criteria voldoet:

i)

de bevestigingsmiddelen zijn verwijderbaar of herbruikbaar, of worden nageleverd;

ii)

het vervangingsproces kan zonder gereedschap, met gereedschap dat met het product of reserveonderdeel wordt geleverd of met basisgereedschap worden uitgevoerd;

iii)

het vervangingsproces kan worden uitgevoerd in een gebruiksomgeving;

iv)

het vervangingsproces kan door een leek worden uitgevoerd;

c)

met ingang van 20 juni 2025 waarborgen fabrikanten, importeurs of gemachtigde vertegenwoordigers dat het proces voor het vervangen van de batterij:

i)

aan de volgende criteria voldoet:

de bevestigingsmiddelen worden nageleverd of zijn herbruikbaar;

het vervangingsproces kan zonder gereedschap, met gereedschap dat met het product of reserveonderdeel wordt geleverd of met basisgereedschap worden uitgevoerd;

het vervangingsproces kan worden uitgevoerd in een gebruiksomgeving;

het vervangingsproces kan door een leek worden uitgevoerd;

ii)

of, als alternatief voor punt i), dat:

het proces voor het vervangen van de batterij voldoet aan de criteria van punt a);

de batterij na 500 volledige opladingscycli in volledig opgeladen toestand een resterend vermogen van ten minste 83 % van het nominale vermogen heeft;

de batterijduur in cycli ten minste 1 000 volledige opladingscycli bedraagt, en dat de batterij na 1 000 volledige opladingscycli daarnaast in volledig opgeladen toestand een resterend vermogen van ten minste 80 % van het nominale vermogen heeft;

het apparaat ten minste stofdicht is en beschermd is tegen onderdompeling in water tot 1 meter diepte voor ten minste 30 minuten.

6)   Eisen met betrekking tot voorbereiding voor hergebruik

Met ingang van 20 juni 2025: waarborgen fabrikanten, importeurs of gemachtigde vertegenwoordigers dat de apparaten:

a)

de in de interne opslag van het apparaat opgeslagen gebruikersgegevens standaard versleutelen met behulp van een willekeurig gegenereerde cryptografische sleutel;

b)

een softwarefunctie bevatten waarmee het apparaat naar de fabrieksinstellingen kan worden teruggezet en waarmee de cryptografische sleutel standaard op veilige wijze wordt gewist en een nieuwe wordt aangemaakt;

c)

de volgende gegevens van het batterijbeheersysteem registreren in de systeeminstellingen of op een andere plaats die voor eindgebruikers toegankelijk is:

i)

de productiedatum van de batterij;

ii)

de datum waarop de batterij voor het eerst is gebruikt na installatie van het apparaat door de eerste gebruiker;

iii)

het aantal volledige laad-/ontladingscycli (referentie: nominaal vermogen);

iv)

de gemeten conditie van de batterij (resterend vermogen met volledig opgeladen batterij in verhouding tot het nominale vermogen in procenten).

7)   Vervanging van geserialiseerde onderdelen

Met ingang van 20 juni 2025 of, indien dat later is, een maand na de datum van in de handel brengen en tot ten minste zeven jaar na de datum waarop het product voor het laatst in de handel wordt gebracht:

a)

verlenen fabrikanten, importeurs of gemachtigde veregenwoordigers, indien de in punt 1, a), bedoelde reserveonderdelen geserialiseerde onderdelen zijn, professionele reparateurs tijdens en na de vervanging niet-discriminerende toegang tot alle softwaretools, firmware of soortgelijke hulpmiddelen die nodig zijn om de volledige functionaliteit te waarborgen van die reserveonderdelen en van het apparaat waarop die reserveonderdelen zijn geïnstalleerd;

b)

verlenen fabrikanten, importeurs of gemachtigde vertegenwoordigers, indien de in punt 1, c), bedoelde reserveonderdelen geserialiseerde onderdelen zijn, professionele reparateurs en eindgebruikers niet-discriminerende toegang tot alle softwaretools, firmware of soortgelijke hulpmiddelen die nodig zijn om de volledige functionaliteit van die reserveonderdelen en van het apparaat waarop die reserveonderdelen zijn geïnstalleerd tijdens en na de vervanging te waarborgen;

c)

verstrekken fabrikanten, importeurs of gemachtigde vertegenwoordigers op een vrij toegankelijke website van de fabrikant, importeur of gemachtigde vertegenwoordiger een beschrijving van de procedure voor de kennisgeving van en toestemming voor de voorgenomen vervanging van geserialiseerde onderdelen door de in punt d) bedoelde eigenaar van het apparaat. Binnen die procedure moet het mogelijk zijn de kennisgeving en toestemming op afstand te verstrekken;

d)

mogen fabrikanten, importeurs of gemachtigde vertegenwoordigers voordat zij toegang verlenen tot in de punten a) en b) bedoelde softwaretools, firmware of soortgelijke hulpmiddelen alleen eisen dat zij een kennisgeving en toestemming van de eigenaar van het apparaat voor de vervanging van het desbetreffende onderdeel hebben ontvangen. Ook een professionele reparateur kan, met de uitdrukkelijke schriftelijke instemming van de eigenaar, die kennisgeving doen en die toestemming verlenen;

e)

verlenen fabrikanten, importeurs of gemachtigde vertegenwoordigers toegang tot de in de punten a) en b) bedoelde softwaretools, firmware of soortgelijke hulpmiddelen binnen drie werkdagen na ontvangst van het verzoek en in voorkomend geval van de kennisgeving en toestemming als bedoeld in punt d);

f)

mag de toegang van professionele reparateurs tot de in punt a) bedoelde softwaretools, firmware of soortgelijke hulpmiddelen worden beperkt tot overeenkomstig punt 2, a) en b), geregistreerde professionele reparateurs.

1.2.   Ontwerp voor betrouwbaarheid

Met ingang van 20 juni 2025:

1)

Bestendigheid tegen het per ongeluk laten vallen van het apparaat: fabrikanten, importeurs of gemachtigde vertegenwoordigers waarborgen dat de apparaten zonder beschermfolie of afzonderlijk hoesje in de testprocedure overeenkomstig bijlage III 45 keer kunnen vallen en volledig functioneel kunnen blijven, behalve inklapbare smartphones zijn die zijn ontworpen om met beschermfolie op het inklapbare beeldscherm te worden gebruikt, die met de permanent bevestigde beschermfolie worden getest. Inklapbare smartphones zijn die zijn ontworpen om met beschermfolie op het inklapbare beeldscherm te worden gebruikt moeten in de testprocedure van bijlage III en getest met de beschermfolie 35 keer kunnen vallen in de niet-uitgeklapte toestand en 15 keer in de uitgeklapte toestand en daarbij volledig functioneel blijven.

2)

Krasbestendigheid: fabrikanten, importeurs of gemachtigde vertegenwoordigers waarborgen dat het beeldscherm van het apparaat ten minste schaal 4 op de hardheidsschaal van Mohs heeft, behalve voor inklapbare smartphones die ontworpen zijn om met beschermfolie op het inklapbare beeldscherm te worden gebruikt.

3)

Bescherming tegen stof en water: fabrikanten, importeurs of gemachtigde vertegenwoordigers waarborgen dat de apparaten beschermd zijn tegen binnendringing van vaste vreemde voorwerpen groter dan 1 millimeter en tegen spetters water.

4)

Batterijduur in cycli: fabrikanten, importeurs of gemachtigde vertegenwoordigers waarborgen dat de apparaten na ten minste 800 cycli nog 80 % resterend vermogen hebben, hetgeen moet worden getest onder laadomstandigheden waarbij de laadsnelheid wordt beperkt door het batterijbeheersysteem en niet door het vermogen van de stroomvoorziening.

5)

Batterijbeheer:

i)

fabrikanten, importeurs of gemachtigde vertegenwoordigers voorzien in een laadfunctie waarmee de gebruiker ervoor kan kiezen het laadproces automatisch te beëindigen wanneer de batterij tot 80 % van het volledige vermogen is opgeladen. Wanneer deze functie is ingeschakeld, kunnen fabrikanten, importeurs of gemachtigde vertegenwoordigers het apparaat periodiek volledig laten opladen om accurate ramingen van het batterijpercentage te handhaven. De gebruiker wordt er, wanneer het apparaat voor het eerst of tijdens het installatieproces wordt opgeladen, automatisch van in kennis gesteld dat de levensduur van de batterij kan worden verlengd als de functie wordt ingeschakeld en de batterij regelmatig slechts tot 80 % van het volledige vermogen wordt opgeladen;

ii)

fabrikanten, importeurs of gemachtigde vertegenwoordigers voorzien in een beheerfunctie waarmee er standaard voor wordt gezorgd dat er geen stroom aan de batterij wordt geleverd zodra de batterij volledig is opgeladen, tenzij het laadniveau daalt tot minder dan 95 % van het maximale laadvermogen.

6)

Updates van het besturingssysteem:

a)

indien zij beveiligingsupdates, corrigerende updates of functionele updates verstrekken, stellen fabrikanten, importeurs of gemachtigde vertegenwoordigers vanaf de datum waarop het product voor het laatst in de handel wordt gebracht tot ten minste vijf jaar na die datum die updates gratis beschikbaar voor alle eenheden van een productmodel met hetzelfde besturingssysteem;

b)

de in punt a) bedoelde eis is zowel van toepassing op updates van het besturingssysteem die fabrikanten, importeurs of gemachtigde vertegenwoordigers vrijwillig aanbieden als op updates van besturingssystemen die worden verstrekt om aan het Unierecht te voldoen;

c)

de in punt a) bedoelde beveiligingsupdates en functionele updates moeten ten laatste beschikbaar zijn voor de gebruiker vier maanden na de openbaarmaking van de broncode van een update van het onderliggende besturingssysteem of, als de broncode niet openbaar wordt gemaakt, vier maanden nadat de aanbieder van het besturingssysteem een update van dat besturingssysteem of een ander product van hetzelfde merk uitbrengt;

d)

de in punt a) bedoelde functionele updates moeten ten laatste beschikbaar zijn voor de gebruiker zes maanden na de openbaarmaking van de broncode van een update van het onderliggende besturingssysteem of, als de broncode niet openbaar wordt gemaakt, zes maanden nadat de aanbieder van het besturingssysteem een update van dat besturingssysteem of een ander product van hetzelfde merk uitbrengt;

e)

een update van het besturingssysteem kan zowel beveiligingsupdates, corrigerende updates als functionele updates inhouden;

f)

wanneer blijkt dat een door een fabrikant, importeur of gemachtigde vertegenwoordiger verstrekte functionele update negatieve gevolgen heeft voor de prestaties van het apparaat, past de fabrikant, importeur of gemachtigde vertegenwoordiger het uitgebrachte besturingssysteem binnen een redelijke termijn, gratis en zonder aanzienlijke overlast voor de eindgebruiker zodanig aan dat dezelfde prestaties als vóór de update worden gewaarborgd, tenzij de eindgebruiker voorafgaand aan de update uitdrukkelijk toestemming heeft gegeven voor het negatieve effect.

1.3.   Markering van kunststof onderdelen

Met ingang van 20 juni 2025 moeten kunststof onderdelen die zwaarder zijn dan 50 gram worden gemarkeerd, waarbij het soort polymeer moet worden aangegeven met het bijbehorende standaardsymbool of een afkorting tussen de tekens “>” en “<”, zoals gespecificeerd in de beschikbare normen. De markering moet leesbaar zijn.

Kunststof onderdelen zijn uitgesloten van markeringsvoorschriften als aan de volgende voorwaarden wordt voldaan:

i)

markering is niet mogelijk vanwege de vorm of de afmetingen;

ii)

markering zou invloed hebben op de prestaties of de functionaliteit van het kunststof onderdeel;

iii)

markering is technisch niet mogelijk vanwege de vormingsmethode.

Voor de volgende kunststof onderdelen is geen markering vereist:

i)

verpakking, tape, etiketten en rekfolie;

ii)

bedrading, kabels en verbindingsstukken, rubber onderdelen en andere onderdelen waarop onvoldoende oppervlakte beschikbaar is voor een leesbare markering;

iii)

samenstellen met pcb, PMMA-platen, optische onderdelen, elektrostatische-ontladingsonderdelen, elektromagnetische-interferentieonderdelen, luidsprekers;

iv)

transparante onderdelen waarbij markering de functie van het betrokken onderdeel zou hinderen.

1.4.   Eisen inzake recyclebaarheid

Met ingang van 20 juni 2025:

1)

stellen fabrikanten, importeurs of hun gemachtigde vertegenwoordigers, onverminderd artikel 15, lid 1, van Richtlijn 2012/19/EU, op een vrij toegankelijke website informatie over de ontmanteling beschikbaar die nodig is om toegang te krijgen tot de onderdelen van producten als bedoeld in punt 1 van bijlage VII bij Richtlijn 2012/19/EU;

2)

omvat de in punt 1 bedoelde informatie de volgorde van de ontmantelingsstappen en de instrumenten of de technologieën die nodig zijn om toegang te krijgen tot de bedoelde onderdelen;

3)

blijft de in punt 1 bedoelde informatie beschikbaar tot ten minste vijftien jaar na het in de handel brengen van het laatste exemplaar van een productmodel.

2.   INFORMATIE-EISEN

Met ingang van 20 juni 2025:

1)

voorzien de fabrikanten, importeurs of gemachtigde vertegenwoordigers in de technische documentatie de volgende informatie, en maken zij deze openbaar op vrij toegankelijke websites van de fabrikant, importeur of gemachtigde vertegenwoordiger:

a)

de compatibiliteit met verwijderbare geheugenkaarten, indien van toepassing;

b)

het indicatieve gewichtsbereik van de volgende kritieke grondstoffen en vanuit milieuoogpunt relevante materialen:

i)

kobalt in de batterij (gewichtsbereiken: minder dan 2 gram, tussen 2 gram en 10 gram, meer dan 10 gram);

ii)

tantaal in condensatoren (gewichtsbereiken: minder dan 0,01 gram, tussen 0,01 gram en 0,1 gram, meer dan 0,1 gram);

iii)

neodymium in luidsprekers, vibratiemotoren en andere magneten (gewichtsbereiken: minder dan 0,05 gram, tussen 0,05 gram en 0,2 gram, meer dan 0,2 gram);

iv)

goud in alle onderdelen (gewichtsbereiken: minder dan 0,02 gram, tussen 0,02 gram en 0,05 gram, meer dan 0,05 gram);

c)

het indicatieve recyclebaarheidspercentage (Rcyc);

d)

het indicatieve percentage gerecyclede inhoud van het product of in voorkomend geval van een onderdeel daarvan. Indien dit niet beschikbaar is, moet worden vermeld dat de gerecyclede inhoud “niet bekend” of “niet beschikbaar” is;

e)

de beschermingsgraad tegen binnendringing;

f)

de minimale batterijduur in cycli (in aantal cycli);

g)

op inklapbare apparaten wordt het volgende aangegeven: “Dit apparaat is niet onderworpen aan een krasbestendigheidstest.”;

2)

voorzien fabrikanten, importeurs of gemachtigde vertegenwoordigers gebruikers van instructies op hun vrij toegankelijke website in de vorm van een gebruikershandleiding, waarin ten minste het volgende is opgenomen:

a)

de wijze waarop op het apparaat toegang kan worden verkregen tot informatie van het batterijbeheersysteem over:

i)

de productiedatum van de batterij;

ii)

de datum waarop de batterij voor het eerst is gebruikt na installatie van het apparaat door de eerste gebruiker;

iii)

het aantal volledige laad-/ontladingscycli (referentie: nominaal vermogen);

iv)

de gemeten conditie van de batterij (resterend vermogen met volledig opgeladen batterij in verhouding tot het nominale vermogen in procenten);

b)

instructies voor het onderhoud van de batterij, met inbegrip van:

i)

de gevolgen van het blootstellen van het apparaat aan hoge temperaturen, suboptimale oplaadprocedures, snel opladen en andere bekende ongunstige factoren;

ii)

de gevolgen van het uitschakelen van radioverbindingen, zoals wifi en bluetooth, op het energieverbruik;

iii)

informatie over de vraag of het apparaat andere functies ondersteunt waarmee de levensduur van de batterij wordt verlengd, zoals slim opladen, en over hoe deze functies worden geactiveerd of onder welke omstandigheden zij het best werken;

3)

waarborgen fabrikanten, importeurs of gemachtigde vertegenwoordigers dat:

a)

de informatie dat de gegevensversleuteling standaard is ingeschakeld aan de gebruiker wordt getoond in de loop van het configureren van een nieuw apparaat, waarbij wordt uitgelegd dat dit het wissen van gegevens bij het terugzetten naar fabrieksinstellingen vergemakkelijkt;

b)

wanneer wordt gekozen voor draadloos opladen, de gebruiker ervan op de hoogte wordt gesteld dat draadloos opladen waarschijnlijk zal leiden tot een toename van het energieverbruik van de batterij;

4)

Indien de verpakking geen oplader bevat, bevatten de in punt 2 bedoelde instructies voor gebruikers de volgende informatie: “Omwille van het milieu bevat deze verpakking geen oplader. Dit apparaat kan worden opgeladen met de meeste USB-stroomadapters en een kabel met USB-C-stekker.”.

C.   Draadloze telefoons

1.   SPAARSTANDEN

Met ingang van 20 juni 2025 waarborgen fabrikanten, importeurs of gemachtigde vertegenwoordigers dat draadloze telefoons aan de volgende eisen voldoen:

1)

het elektriciteitsverbruik in netwerkgebonden stand-bystand (Pn) van een basisstation dat met een draadloos telefoontoestel wordt geleverd, mag niet meer dan 1 W bedragen, ongeacht of er een telefoontoestel op het basisstation staat;

2)

het elektriciteitsverbruik in stand-bystand (Pn) van een laadstation dat niet als basisstation dient en met een draadloos telefoontoestel wordt geleverd, mag niet meer dan 0,6 W bedragen als er een opgeladen telefoontoestel op het laadstation staat, en niet meer dan 0,3 W als er geen telefoontoestel op het laadstation staat.

2.   EISEN INZAKE EFFICIËNT HULPBRONNENGEBRUIK

2.1.   Ontwerp met het oog op reparatie en hergebruik

1)   Beschikbaarheid van reserveonderdelen

a)

Met ingang van 20 juni 2025 of, indien dat later is, een maand na de datum van in de handel brengen, stellen fabrikanten, importeurs of gemachtigde vertegenwoordigers tot ten minste zeven jaar na de datum waarop het product voor het laatst in de handel wordt gebracht ten minste de volgende reserveonderdelen (indien die van toepassing) ter beschikking van professionele reparateurs (met inbegrip van de benodigde bevestigingsmiddelen indien die niet herbruikbaar zijn):

i)

beeldschermsamenstel;

ii)

externe audioaansluiting(en);

iii)

externe laadpoort(en);

iv)

mechanische knop(pen);

v)

primaire microfoon(s);

vi)

luidspreker(s);

b)

Met ingang van 20 juni 2025of, indien dat later is, een maand na de datum van in de handel brengen, stellen fabrikanten, importeurs of gemachtigde vertegenwoordigers tot ten minste zeven jaar na de datum waarop het product voor het laatst in de handel wordt gebracht ten minste de volgende reserveonderdelen ter beschikking van professionele reparateurs en eindgebruikers:

i)

batterij of batterijen;

ii)

deksel van het batterijcompartiment;

iii)

oplader, tenzij het basisstation is uitgerust met een USB-C-poort die ten allen tijde toegankelijk en operationeel blijft;

iv)

laadstation;

c)

de in de punten a) en b) bedoelde reserveonderdelen mogen geen samenstellen van meer dan één van de vermelde soorten reserveonderdelen zijn.

Met ingang van 20 juni 2025 of, indien dat later is, een maand na de datum van in de handel brengen, moeten de lijst van de in punt a) en b) bedoelde reserveonderdelen en de procedure voor het bestellen daarvan openbaar beschikbaar zijn op de vrij toegankelijke website van de fabrikant, de importeur of gemachtigde vertegenwoordiger, tot het einde van de periode van beschikbaarheid van die reserveonderdelen.

Draadloze telefoons worden ontworpen voor gebruik met oplaadbare batterijen met gestandaardiseerde afmetingen.

2)   Toegang tot reparatie- en onderhoudsinformatie

Tenzij die informatie openbaar wordt gemaakt op een vrij toegankelijke website van de fabrikant, importeur of gemachtigde vertegenwoordiger, verlenen fabrikanten, importeurs of gemachtigde vertegenwoordigers met ingang van 20 juni 2025 of, indien dat later is, een maand na de datum van in de handel brengen, professionele reparateurs toegang tot de reparatie- en onderhoudsinformatie van de in punt 1, a) en b), bedoelde onderdelen tot ten minste zeven jaar na de datum waarop het product voor het laatst in de handel wordt gebracht, en onder de volgende voorwaarden:

a)

op de website van de fabrikant, de importeur of de gemachtigde vertegenwoordiger wordt aangegeven hoe professionele reparateurs zich kunnen registreren om toegang te krijgen tot informatie; alvorens een dergelijk verzoek te aanvaarden, mogen de fabrikanten, importeurs of gemachtigde vertegenwoordigers enkel van de professionele reparateur eisen aan te tonen dat:

i)

de professionele reparateur de technische bekwaamheid heeft om draadloze telefoons te herstellen en aan de toepasselijke voorschriften voor reparateurs van elektrische apparatuur voldoet in de lidstaten waar hij actief is. Verwijzing naar een officieel registratiesysteem voor professionele reparateurs, wanneer in de betrokken lidstaten een dergelijk systeem bestaat, wordt als bewijs van naleving van dit punt geaccepteerd;

ii)

de professionele reparateur wordt gedekt door een verzekering die de uit zijn activiteit voortvloeiende aansprakelijkheid dekt, of dit nu door de lidstaat wordt vereist of niet;

b)

fabrikanten, importeurs of gemachtigde vertegenwoordigers aanvaarden of weigeren de registratie binnen vijf werkdagen na de datum van het verzoek. In geval van weigering wordt dit duidelijk aan de verzoeker gemotiveerd, met opgaaf van de redenen voor een dergelijk besluit, dat wordt ingetrokken als dezelfde professionele reparateur verzoekt om te worden geregistreerd met bijgewerkte informatie die voldoet aan de voorwaarden om toegang te krijgen;

c)

fabrikanten, importeurs of gemachtigde vertegenwoordigers mogen redelijke en evenredige vergoedingen vragen voor toegang tot reparatie- en onderhoudsinformatie of voor het ontvangen van regelmatige updates van dergelijke informatie. De registratie zelf is gratis. Een vergoeding wordt met name als redelijk beschouwd als deze geen ontmoedigend effect heeft omdat geen rekening wordt gehouden met de mate waarin de professionele reparateur deze informatie gebruikt;

d)

eenmaal geregistreerd, krijgen professionele reparateurs binnen één werkdag nadat zij hierom vragen, toegang tot de gevraagde reparatie- en onderhoudsinformatie. De informatie kan worden verstrekt voor een equivalent model of een model van dezelfde familie, indien relevant;

e)

de in punt a) bedoelde reparatie- en onderhoudsinformatie is voldoende gedetailleerd om op basis ervan de onder punt 1, a) en b), vallende onderdelen te kunnen vervangen, en omvat ten minste:

i)

de ondubbelzinnige productidentificatie;

ii)

een demontagekaart of opengewerkte weergave;

iii)

bedradingsschema’s, die nodig zijn voor storingsanalyse;

iv)

schakelschema’s van de printplaat;

v)

een lijst van de nodige reparatie- en testapparatuur;

vi)

een technische handleiding met reparatie-instructies in afzonderlijke stappen;

vii)

diagnostische storingsinformatie (met inbegrip van eventuele eigen codes van de fabrikant);

viii)

informatie over onderdelen en diagnose (zoals de theoretische minimale en maximale meetwaarden);

ix)

instructies voor software en firmware (met inbegrip van resetsoftware);

x)

informatie over de wijze waarop in voorkomend geval toegang kan worden verkregen tot op het apparaat opgeslagen gegevensbestanden, met uitzondering van tot een persoon te herleiden gegevens, bijvoorbeeld met betrekking tot het gedrag of de locatie van gebruikers;

xi)

informatie over de wijze waarop toegang kan worden verkregen tot professionele reparatiemogelijkheden, met inbegrip van de internetpagina’s, adressen en contactgegevens van overeenkomstig punt 2, a) en b), geregistreerde professionele reparateurs;

f)

onverminderd intellectuele-eigendomsrechten mogen derden ongewijzigde reparatie- en onderhoudsinformatie gebruiken en publiceren die aanvankelijk door de fabrikant, importeur of gemachtigde vertegenwoordiger is gepubliceerd en onder punt e) valt, zodra de fabrikant, importeur of gemachtigde vertegenwoordiger de toegang tot die informatie na afloop van de periode van toegang tot reparatie- en onderhoudsinformatie beëindigt.

Met ingang van 20 juni 2025 of, indien dat later is, een maand na de datum van in de handel brengen, moeten de reparatie-instructies en de onderhoudsinformatie voor onder punt1, b), vallende onderdelen openbaar beschikbaar zijn op de vrij toegankelijke website van de fabrikant, de importeur of gemachtigde vertegenwoordiger, tot ten minste zeven jaar na de datum waarop het product voor het laatst in de handel wordt gebracht. Deze informatie moet voldoende gedetailleerd zijn om op basis ervan de onder punt 1, b), vallende onderdelen te kunnen vervangen.

3)   Maximale levertijd van reserveonderdelen

a)

Fabrikanten, importeurs of gemachtigde vertegenwoordigers waarborgen dat:

i)

reserveonderdelen gedurende de eerste vijf jaar van de in punt 1, a) en b), bedoelde periode binnen vijf werkdagen na ontvangst van de bestelling worden geleverd;

ii)

reserveonderdelen gedurende de resterende twee jaar van de in punt 1, a) en b), bedoelde periode binnen tien werkdagen na ontvangst van de bestelling worden geleverd.

b)

De beschikbaarheid van de in punt 1, a), bedoelde reserveonderdelen mag worden beperkt tot overeenkomstig punt 2, a) en b), geregistreerde professionele reparateurs.

4)   Informatie over de prijs van reserveonderdelen

Gedurende de in punt 1, a) en b), bedoelde periode verstrekken de fabrikanten, importeurs of gemachtigde vertegenwoordigers, ten minste in euro’s, indicatieve prijzen exclusief belastingen voor de in punt 1, a) en b), genoemde reserveonderdelen, met inbegrip van de prijs exclusief belastingen van bevestigingsmiddelen en gereedschap als die met het reserveonderdeel worden geleverd op de vrij toegankelijke website van de fabrikant, importeur of gemachtigde vertegenwoordiger.

5)   Demontage-eisen

Fabrikanten, importeurs of gemachtigde vertegenwoordigers moeten aan de volgende demontage-eisen voldoen:

a)

met ingang van 20 juni 2025 waarborgen de fabrikanten, importeurs of gemachtigde vertegenwoordigers dat het proces voor de vervanging van de in punt 1, a), bedoelde onderdelen aan de volgende criteria voldoet:

i)

de bevestigingsmiddelen zijn verwijderbaar of herbruikbaar, of worden nageleverd;

ii)

het vervangingsproces kan op ten minste een van de volgende manieren worden uitgevoerd:

zonder gereedschap, met gereedschap dat met het product of reserveonderdeel wordt geleverd, of met basisgereedschap;

met in de handel verkrijgbaar gereedschap;

iii)

het vervangingsproces kan ten minste worden uitgevoerd in een werkplaatsomgeving;

iv)

het vervangingsproces kan ten minste door een generalist worden uitgevoerd;

b)

met ingang van 20 juni 2025 waarborgen fabrikanten, importeurs of gemachtigde vertegenwoordigers dat het proces voor het vervangen van de batterij aan de volgende criteria voldoet:

i)

de bevestigingsmiddelen zijn herbruikbaar of worden nageleverd;

ii)

het vervangingsproces kan zonder gereedschap, met gereedschap dat met het product of reserveonderdeel wordt geleverd of met basisgereedschap worden uitgevoerd;

iii)

het vervangingsproces kan worden uitgevoerd in een gebruiksomgeving;

iv)

het vervangingsproces kan door een leek worden uitgevoerd;

c)

met ingang van 20 juni 2025 waarborgen fabrikanten, importeurs of gemachtigde vertegenwoordigers dat het proces voor het vervangen van het beeldschermsamenstel aan de volgende criteria voldoet:

i)

de bevestigingsmiddelen zijn verwijderbaar of herbruikbaar, of worden nageleverd;

ii)

het vervangingsproces kan op ten minste een van de volgende manieren worden uitgevoerd:

zonder gereedschap, met gereedschap dat met het product of reserveonderdeel wordt geleverd, of met basisgereedschap;

met in de handel verkrijgbaar gereedschap;

iii)

het vervangingsproces kan worden uitgevoerd in een werkplaatsomgeving;

iv)

het vervangingsproces kan door een generalist worden uitgevoerd.

6)   Eisen met betrekking tot voorbereiding voor hergebruik

Met ingang van 20 juni 2025 waarborgen de fabrikanten, importeurs of gemachtigde vertegenwoordigers dat apparaten een softwarefunctie hebben waarmee het apparaat naar fabrieksinstellingen kan worden teruggezet en waarmee standaard op veilige wijze alle persoonlijke informatie, met inbegrip van maar niet beperkt tot het adresboek, tekstberichten, foto’s, video’s, instellingen en de gespreksgeschiedenis wordt gewist.

2.2.   Markering van kunststof onderdelen

Met ingang van 20 juni 2025 moeten kunststof onderdelen die zwaarder zijn dan 50 gram worden gemarkeerd, waarbij het soort polymeer moet worden aangegeven met het bijbehorende standaardsymbool of een afkorting tussen de tekens “>” en “<”, zoals gespecificeerd in de beschikbare normen. De markering moet leesbaar zijn.

Kunststof onderdelen zijn uitgesloten van markeringsvoorschriften als aan de volgende voorwaarden wordt voldaan:

i)

markering is niet mogelijk vanwege de vorm of de afmetingen;

ii)

markering zou invloed hebben op de prestaties of de functionaliteit van het kunststof onderdeel;

iii)

markering is technisch niet mogelijk vanwege de vormingsmethode.

Voor de volgende kunststof onderdelen is geen markering vereist:

i)

verpakking, tape, etiketten en rekfolie;

ii)

bedrading, kabels en verbindingsstukken, rubber onderdelen en andere onderdelen waarop onvoldoende oppervlakte beschikbaar is voor een leesbare markering;

iii)

samenstellen met pcb, PMMA-platen, optische onderdelen, elektrostatische-ontladingsonderdelen, elektromagnetische-interferentieonderdelen, luidsprekers;

iv)

transparante onderdelen waarbij markering de functie van het betrokken onderdeel zou hinderen.

2.3.   Eisen inzake recyclebaarheid

Met ingang van 20 juni 2025:

1)

stellen fabrikanten, importeurs of hun gemachtigde vertegenwoordigers, onverminderd artikel 15, lid 1, van Richtlijn 2012/19/EU, op een vrij toegankelijke website informatie over de ontmanteling beschikbaar die nodig is om toegang te krijgen tot de onderdelen van producten als bedoeld in punt 1 van bijlage VII bij Richtlijn 2012/19/EU;

2)

omvat de in punt 1 bedoelde informatie de volgorde van de ontmantelingsstappen en de instrumenten of de technologieën die nodig zijn om toegang te krijgen tot de bedoelde onderdelen;

3)

blijft de in punt 1 bedoelde informatie beschikbaar tot ten minste vijftien jaar na het in de handel brengen van het laatste exemplaar van een productmodel.

3.   INFORMATIE-EISEN

Met ingang van 20 juni 2025:

1)

voorzien de fabrikanten, importeurs of gemachtigde vertegenwoordigers in de technische documentatie de volgende informatie, en maken zij deze openbaar op vrij toegankelijke websites van de fabrikant, importeur of gemachtigde vertegenwoordiger:

a)

de compatibiliteit met verwijderbare geheugenkaarten, indien van toepassing;

b)

het indicatieve gewichtsbereik van de volgende kritieke grondstoffen en vanuit milieuoogpunt relevante materialen:

i)

kobalt in de batterij (gewichtsbereiken: minder dan 0,5 gram, tussen 0,5 gram en 3 gram, meer dan 3 gram);

ii)

tantaal in condensatoren (gewichtbereiken: minder dan 0,01 gram, tussen 0,01 gram en 0,2 gram, meer dan 0,2 gram);

iii)

neodymium in luidsprekers, vibratiemotoren en andere magneten (gewichtsbereiken: minder dan 0,1 gram, tussen 0,1 gram en 0,5 gram, meer dan 0,5 gram);

iv)

goud in alle onderdelen (gewichtsbereiken: minder dan 0,02 gram, tussen 0,02 gram en 0,1 gram, meer dan 0,1 gram);

c)

het indicatieve recyclebaarheidspercentage (Rcyc);

d)

het indicatieve percentage gerecyclede inhoud van het product of in voorkomend geval van een onderdeel daarvan. Indien dit niet beschikbaar is, moet worden vermeld dat de gerecyclede inhoud “niet bekend” of “niet beschikbaar” is;

2)

voorzien fabrikanten, importeurs of gemachtigde vertegenwoordigers gebruikers van instructies op hun vrij toegankelijke website in de vorm van een gebruikershandleiding. Indien de verpakking geen oplader bevat, bevatten de instructies voor gebruikers de volgende informatie: “Omwille van het milieu bevat deze verpakking geen oplader. Dit apparaat kan worden opgeladen met de meeste USB-stroomadapters en een kabel met USB-C-stekker.”.

D.   Slatecomputers

1.   EISEN INZAKE EFFICIËNT HULPBRONNENGEBRUIK

1.1.   Ontwerp met het oog op reparatie en hergebruik

1)   Beschikbaarheid van reserveonderdelen

a)

Met ingang van 20 juni 2025 of, indien dat later is, een maand na de datum van in de handel brengen, stellen fabrikanten, importeurs of gemachtigde vertegenwoordigers tot ten minste zeven jaar na de datum waarop het product voor het laatst in de handel wordt gebracht ten minste de volgende reserveonderdelen (indien die van toepassing) ter beschikking van professionele reparateurs (met inbegrip van de benodigde bevestigingsmiddelen indien die niet herbruikbaar zijn):

i)

batterij of batterijen;

ii)

voorwaarts gericht camerasamenstel;

iii)

naar achteren gericht camerasamenstel;

iv)

externe audioaansluiting(en);

v)

externe laadpoort(en);

vi)

mechanische knop(pen);

vii)

primaire microfoon(s);

viii)

luidspreker(s);

ix)

scharnier;

x)

mechanisch inklapmechanisme voor het beeldscherm.

b)

De in de punten a) en c) bedoelde reserveonderdelen mogen geen samenstellen van meer dan één van de vermelde soorten reserveonderdelen zijn, met uitzondering van:

i)

microfoons die deel kunnen uitmaken van een samenstel van een luidspreker of een externe laadpoort;

ii)

een of meerdere externe audioaansluitingen die met een of meerdere externe laadpoorten tot een of meerdere poorten kunnen worden samengevoegd;

iii)

een of meerdere externe laadpoorten die met een of meerdere externe audioaansluitingen tot een of meerdere poorten kunnen worden samengevoegd;

iv)

een scharnier dat deel kan uitmaken van een mechanisch uitklapmechanisme voor het beeldscherm;

v)

microfoons, luidsprekers, knoppen en externe aansluitingen die met een groter samenstel kunnen worden gecombineerd indien aan de volgende betrouwbaarheidsvereisten wordt voldaan:

het apparaat heeft beschermingsgraad IP42;

de aan/uit-knop is bestand tegen ten minste 20 000 cycli van contactsluiting;

de volumeknop is bestand tegen ten minste 10 000 cycli van contactsluiting;

de laadpoort is bestand tegen ten minste 3 000 cycli van insteek/uitname.

c)

Met ingang van 20 juni 2025 of, indien dat later is, een maand na de datum van in de handel brengen:

i)

stellen fabrikanten, importeurs en gemachtigde vertegenwoordigers tot zeven jaar na de datum waarop het product voor het laatst in de handel wordt gebracht ten minste de volgende reserveonderdelen ter beschikking van professionele reparateurs en eindgebruikers (met inbegrip van de benodigde bevestigingsmiddelen indien die niet herbruikbaar zijn):

a)

batterij of batterijen;

b)

achterkant of samenstel van de achterkant, indien die/dat volledig moet worden verwijderd om de batterij te vervangen;

c)

beschermfolie voor inklapbare beeldschermen;

d)

beeldschermsamenstel;

e)

oplader, tenzij het apparaat voldoet aan artikel 3, lid 4, van Richtlijn 2014/53/EU;

f)

simkaarthouder en geheugenkaarthouder, indien er een externe opening is voor een simkaarthouder of een geheugenkaarthouder;

ii)

mogen fabrikanten, importeurs of gemachtigde vertegenwoordigers de batterij of batterijen als bedoeld in punt i), a), enkel ter beschikking van professionele reparateurs stellen indien fabrikanten, importeurs of gemachtigde vertegenwoordigers waarborgen dat de volgende eisen worden nageleefd:

a)

het apparaat heeft beschermingsgraad IP42;

b)

na 500 volledige opladingscycli heeft de batterij in volledig opgeladen toestand een resterend vermogen van ten minste 83 % van het nominale vermogen;

c)

de batterijduur in cycli bedraagt ten minste 1 000 volledige opladingscycli, en de batterij heeft na 1 000 volledige opladingscycli in volledig opgeladen toestand een resterend vermogen van ten minste 80 % van het nominale vermogen.

d)

Met ingang van 20 juni 2025 of, indien dat later is, een maand na de datum van in de handel brengen, moeten de lijst van de in punt a) en c) bedoelde reserveonderdelen en de procedure voor het bestellen daarvan openbaar beschikbaar zijn op de vrij toegankelijke website van de fabrikant, de importeur of gemachtigde vertegenwoordiger, tot het einde van de periode van beschikbaarheid van die reserveonderdelen.

2)   Toegang tot reparatie- en onderhoudsinformatie

Tenzij die informatie openbaar wordt gemaakt op een vrij toegankelijke website van de fabrikant, importeur of gemachtigde vertegenwoordiger, verlenen fabrikanten, importeurs of gemachtigde vertegenwoordigers met ingang van 20 juni 2025 of, indien dat later is, een maand na de datum van in de handel brengen, professionele reparateurs toegang tot de reparatie- en onderhoudsinformatie van de in punt 1, a) en c), bedoelde onderdelen tot ten minste zeven jaar na de datum waarop het product voor het laatst in de handel wordt gebracht, en onder de volgende voorwaarden:

a)

op de website van de fabrikant, de importeur of de gemachtigde vertegenwoordiger wordt aangegeven hoe professionele reparateurs zich kunnen registreren om toegang te krijgen tot informatie; alvorens een dergelijk verzoek te aanvaarden, mogen de fabrikanten, importeurs of gemachtigde vertegenwoordigers enkel van de professionele reparateur eisen aan te tonen dat:

i)

de professionele reparateur de technische bekwaamheid heeft om slatecomputers te herstellen en aan de toepasselijke voorschriften voor reparateurs van elektrische apparatuur voldoet in de lidstaten waar hij actief is. Verwijzing naar een officieel registratiesysteem voor professionele reparateurs, wanneer in de betrokken lidstaten een dergelijk systeem bestaat, wordt als bewijs van naleving van dit punt geaccepteerd;

ii)

de professionele reparateur wordt gedekt door een verzekering die de uit zijn activiteit voortvloeiende aansprakelijkheid dekt, of dit nu door de lidstaat wordt vereist of niet;

b)

fabrikanten, importeurs of gemachtigde vertegenwoordigers aanvaarden of weigeren de registratie binnen vijf werkdagen na de datum van het verzoek. In geval van weigering wordt dit duidelijk aan de verzoeker gemotiveerd, met opgaaf van de redenen voor een dergelijk besluit, dat wordt ingetrokken als dezelfde professionele reparateur verzoekt om te worden geregistreerd met bijgewerkte informatie die voldoet aan de voorwaarden om toegang te krijgen;

c)

fabrikanten, importeurs of gemachtigde vertegenwoordigers mogen redelijke en evenredige vergoedingen vragen voor toegang tot reparatie- en onderhoudsinformatie of voor het ontvangen van regelmatige updates van dergelijke informatie. De registratie zelf is gratis. Een vergoeding wordt met name als redelijk beschouwd als deze geen ontmoedigend effect heeft omdat geen rekening wordt gehouden met de mate waarin de professionele reparateur deze informatie gebruikt;

d)

eenmaal geregistreerd, krijgen professionele reparateurs binnen één werkdag nadat zij hierom vragen, toegang tot de gevraagde reparatie- en onderhoudsinformatie. De informatie kan worden verstrekt voor een equivalent model of een model van dezelfde familie, indien relevant;

e)

de in punt a) bedoelde reparatie- en onderhoudsinformatie is voldoende gedetailleerd om op basis ervan de onder punt 1, a) en c), vallende onderdelen te kunnen vervangen, en omvat ten minste:

i)

de ondubbelzinnige productidentificatie;

ii)

een demontagekaart of opengewerkte weergave;

iii)

bedradingsschema’s, die nodig zijn voor storingsanalyse;

iv)

schakelschema’s van de printplaat;

v)

een lijst van de nodige reparatie- en testapparatuur;

vi)

een technische handleiding met reparatie-instructies in afzonderlijke stappen;

vii)

diagnostische storingsinformatie (met inbegrip van eventuele eigen codes van de fabrikant);

viii)

informatie over onderdelen en diagnose (zoals de theoretische minimale en maximale meetwaarden);

ix)

instructies voor software en firmware (met inbegrip van resetsoftware);

x)

informatie over de wijze waarop in voorkomend geval toegang kan worden verkregen tot op het apparaat opgeslagen gegevensbestanden, met uitzondering van tot een persoon te herleiden gegevens, bijvoorbeeld met betrekking tot het gedrag of de locatie van gebruikers;

xi)

informatie over de wijze waarop toegang kan worden verkregen tot professionele reparatiemogelijkheden, met inbegrip van de internetpagina’s, adressen en contactgegevens van overeenkomstig punt 2, a) en b), geregistreerde professionele reparateurs;

f)

onverminderd intellectuele-eigendomsrechten mogen derden ongewijzigde reparatie- en onderhoudsinformatie gebruiken en publiceren die aanvankelijk door de fabrikant, importeur of gemachtigde vertegenwoordiger is gepubliceerd en onder punt e) valt, zodra de fabrikant, importeur of gemachtigde vertegenwoordiger de toegang tot die informatie na afloop van de periode van toegang tot reparatie- en onderhoudsinformatie beëindigt.

Met ingang van 20 juni 2025 of, indien dat later is, een maand na de datum van in de handel brengen, moeten de reparatie-instructies en de onderhoudsinformatie voor onder punt1, c), vallende onderdelen openbaar beschikbaar zijn op de vrij toegankelijke website van de fabrikant, de importeur of gemachtigde vertegenwoordiger, tot ten minste zeven jaar na de datum waarop het product voor het laatst in de handel wordt gebracht. Deze informatie moet voldoende gedetailleerd zijn om op basis ervan de onder punt 1, c), vallende onderdelen te kunnen vervangen.

3)   Maximale levertijd van reserveonderdelen

a)

Fabrikanten, importeurs of gemachtigde vertegenwoordigers waarborgen dat:

i)

reserveonderdelen gedurende de eerste vijf jaar van de in punt 1, a) en c), bedoelde periode binnen vijf werkdagen na ontvangst van de bestelling worden geleverd;

ii)

reserveonderdelen gedurende de resterende twee jaar van de in punt 1, a) en c), bedoelde periode binnen tien werkdagen na ontvangst van de bestelling worden geleverd.

b)

De beschikbaarheid van de in punt 1, a), bedoelde reserveonderdelen mag worden beperkt tot overeenkomstig punt 2, a) en b), geregistreerde professionele reparateurs.

4)   Informatie over de prijs van reserveonderdelen

Gedurende de in punt 1, a) en c), bedoelde periode verstrekken de fabrikanten, importeurs of gemachtigde vertegenwoordigers, ten minste in euro’s, indicatieve prijzen exclusief belastingen voor de in punt 1, a) en c), genoemde reserveonderdelen, met inbegrip van de prijs exclusief belastingen van bevestigingsmiddelen en gereedschap als die met het reserveonderdeel worden geleverd op de vrij toegankelijke website van de fabrikant, importeur of gemachtigde vertegenwoordiger.

5)   Demontage-eisen

Fabrikanten, importeurs of gemachtigde vertegenwoordigers moeten aan de volgende demontage-eisen voldoen:

a)

met ingang van 20 juni 2025 waarborgen de fabrikanten, importeurs of gemachtigde vertegenwoordigers dat het proces voor de vervanging van het beeldschermsamenstel en de in punt 1, a), bedoelde onderdelen, met uitzondering van de batterij of batterijen, aan de volgende criteria voldoet:

i)

de bevestigingsmiddelen zijn verwijderbaar of herbruikbaar, of worden nageleverd;

ii)

het vervangingsproces kan op ten minste een van de volgende manieren worden uitgevoerd:

zonder gereedschap, met gereedschap dat met het product of reserveonderdeel wordt geleverd, of met basisgereedschap;

met in de handel verkrijgbaar gereedschap;

iii)

het vervangingsproces kan ten minste worden uitgevoerd in een werkplaatsomgeving;

iv)

het vervangingsproces kan ten minste door een generalist worden uitgevoerd;

b)

met ingang van 20 juni 2025 waarborgen de fabrikanten, importeurs of gemachtigde vertegenwoordigers dat het proces voor de vervanging van de in punt 1, c), bedoelde onderdelen, met uitzondering van de batterij of batterijen, aan de volgende criteria voldoet:

i)

de bevestigingsmiddelen zijn verwijderbaar of herbruikbaar, of worden nageleverd;

ii)

het vervangingsproces kan zonder gereedschap, met gereedschap dat met het product of reserveonderdeel wordt geleverd of met basisgereedschap worden uitgevoerd;

iii)

het vervangingsproces kan worden uitgevoerd in een gebruiksomgeving;

iv)

het vervangingsproces kan door een leek worden uitgevoerd;

c)

met ingang van 20 juni 2025 waarborgen fabrikanten, importeurs of gemachtigde vertegenwoordigers dat het proces voor het vervangen van de batterij:

i)

dat het proces voor het vervangen van de batterij aan de volgende criteria voldoet:

de bevestigingsmiddelen worden nageleverd of zijn herbruikbaar;

het vervangingsproces kan zonder gereedschap, met gereedschap dat met het product of reserveonderdeel wordt geleverd of met basisgereedschap worden uitgevoerd;

het vervangingsproces kan worden uitgevoerd in een gebruiksomgeving;

het vervangingsproces kan door een leek worden uitgevoerd;

ii)

of, als alternatief voor punt i), dat:

het proces voor het vervangen van de batterij voldoet aan de criteria van punt a);

het apparaat heeft beschermingsgraad IP42;

de batterij na 500 volledige opladingscycli in volledig opgeladen toestand een resterend vermogen van ten minste 83 % van het nominale vermogen heeft;

de batterijduur in cycli ten minste 1 000 volledige opladingscycli bedraagt, en dat de batterij na 1 000 volledige opladingscycli daarnaast in volledig opgeladen toestand een resterend vermogen van ten minste 80 % van het nominale vermogen heeft;

6)   Eisen met betrekking tot voorbereiding voor hergebruik

Met ingang van 20 juni 2025 waarborgen fabrikanten, importeurs of gemachtigde vertegenwoordigers dat de apparaten:

a)

de in de interne opslag van het apparaat opgeslagen gebruikersgegevens standaard versleutelen met behulp van een willekeurig gegenereerde cryptografische sleutel;

b)

een softwarefunctie bevatten waarmee het apparaat naar de fabrieksinstellingen kan worden teruggezet en waarmee de cryptografische sleutel standaard op veilige wijze wordt gewist en een nieuwe wordt aangemaakt;

c)

de volgende gegevens van het batterijbeheersysteem registreren in de systeeminstellingen of op een andere plaats die voor eindgebruikers toegankelijk is:

i)

de productiedatum van de batterij;

ii)

de datum waarop de batterij voor het eerst is gebruikt na installatie van het apparaat door de eerste gebruiker;

iii)

het aantal volledige laad-/ontladingscycli (referentie: nominaal vermogen);

iv)

de gemeten conditie van de batterij (resterend vermogen met volledig opgeladen batterij in verhouding tot het nominale vermogen in procenten);

7)   Vervanging van geserialiseerde onderdelen

Met ingang van 20 juni 2025 of, indien dat later is, een maand na de datum van in de handel brengen en tot ten minste zeven jaar na de datum waarop het product voor het laatst in de handel wordt gebracht:

a)

verlenen fabrikanten, importeurs of gemachtigde vertegenwoordigers, indien de in punt 1, a), bedoelde reserveonderdelen geserialiseerde onderdelen zijn, professionele reparateurs tijdens en na de vervanging niet-discriminerende toegang tot alle softwaretools, firmware of soortgelijke hulpmiddelen die nodig zijn om de volledige functionaliteit te waarborgen van die reserveonderdelen en van het apparaat waarop die reserveonderdelen zijn geïnstalleerd;

b)

verlenen fabrikanten, importeurs of gemachtigde vertegenwoordigers, indien de in punt 1, c), bedoelde reserveonderdelen geserialiseerde onderdelen zijn, professionele reparateurs en eindgebruikers niet-discriminerende toegang tot alle softwaretools, firmware of soortgelijke hulpmiddelen die nodig zijn om de volledige functionaliteit van die reserveonderdelen en van het apparaat waarop die reserveonderdelen zijn geïnstalleerd tijdens en na de vervanging te waarborgen;

c)

verstrekken fabrikanten, importeurs of gemachtigde vertegenwoordigers op een vrij toegankelijke website van de fabrikant, importeur of gemachtigde vertegenwoordiger een beschrijving van de procedure voor de kennisgeving van en toestemming voor de voorgenomen vervanging van geserialiseerde onderdelen door de in punt d) bedoelde eigenaar van het apparaat. Binnen die procedure moet het mogelijk zijn de kennisgeving en toestemming op afstand te verstrekken;

d)

mogen fabrikanten, importeurs of gemachtigde vertegenwoordigers voordat zij toegang verlenen tot in de punten a) en b) bedoelde softwaretools, firmware of soortgelijke hulpmiddelen alleen eisen dat zij een kennisgeving en toestemming van de eigenaar van het apparaat voor de vervanging van het desbetreffende onderdeel hebben ontvangen. Ook een professionele reparateur kan, met de uitdrukkelijke schriftelijke instemming van de eigenaar, die kennisgeving doen en die toestemming verlenen;

e)

verlenen fabrikanten, importeurs of gemachtigde vertegenwoordigers toegang tot de in de punten a) en b) bedoelde softwaretools, firmware of soortgelijke hulpmiddelen binnen drie werkdagen na ontvangst van het verzoek en in voorkomend geval van de kennisgeving en toestemming als bedoeld in punt d);

f)

mag de toegang van professionele reparateurs tot de in punt a) bedoelde softwaretools, firmware of soortgelijke hulpmiddelen worden beperkt tot overeenkomstig punt 2, a) en b), geregistreerde professionele reparateurs.

1.2.   Ontwerp voor betrouwbaarheid

Met ingang van 20 juni 2025:

1)

Krasbestendigheid: fabrikanten, importeurs of gemachtigde vertegenwoordigers waarborgen dat het beeldscherm van het apparaat ten minste schaal 4 op de hardheidsschaal van Mohs heeft, behalve voor inklapbare slatecomputers die ontworpen zijn om met beschermfolie op het inklapbare beeldscherm te worden gebruikt.

2)

Bescherming tegen spatwater: fabrikanten, importeurs of gemachtigde vertegenwoordigers waarborgen dat de apparaten bestand zijn tegen per ongeluk gemorst water.

3)

Batterijduur in cycli: fabrikanten, importeurs of gemachtigde vertegenwoordigers waarborgen dat de apparaten na ten minste 800 cycli nog 80 % resterend vermogen hebben, hetgeen moet worden getest onder laadomstandigheden waarbij de laadsnelheid wordt beperkt door het batterijbeheersysteem en niet door het vermogen van de stroomvoorziening.

4)

Batterijbeheer:

i)

fabrikanten, importeurs of gemachtigde vertegenwoordigers voorzien in een laadfunctie waarmee de gebruiker ervoor kan kiezen het laadproces automatisch te beëindigen wanneer de batterij tot 80 % van het volledige vermogen is opgeladen. Wanneer deze functie is ingeschakeld, kunnen fabrikanten, importeurs of gemachtigde vertegenwoordigers het apparaat periodiek volledig laten opladen om accurate ramingen van het batterijpercentage te handhaven. De gebruiker wordt er, wanneer het apparaat voor het eerst of tijdens het installatieproces wordt opgeladen, automatisch van in kennis gesteld dat de levensduur van de batterij kan worden verlengd als de functie wordt ingeschakeld en de batterij regelmatig slechts tot 80 % van het volledige vermogen wordt opgeladen;

ii)

fabrikanten, importeurs of gemachtigde vertegenwoordigers voorzien in een beheerfunctie waarmee er standaard voor wordt gezorgd dat er geen stroom aan de batterij wordt geleverd zodra de batterij volledig is opgeladen, tenzij het laadniveau daalt tot minder dan 95 % van het maximale laadvermogen.

5)

Updates van het besturingssysteem:

a)

indien zij beveiligingsupdates, corrigerende updates of functionele updates verstrekken, stellen fabrikanten, importeurs of gemachtigde vertegenwoordigers vanaf de datum waarop het product voor het laatst in de handel wordt gebracht tot ten minste vijf jaar na die datum die updates gratis beschikbaar voor alle eenheden van een productmodel met hetzelfde besturingssysteem;

b)

de in punt a) bedoelde eis is zowel van toepassing op updates van het besturingssysteem die fabrikanten, importeurs of gemachtigde vertegenwoordigers vrijwillig aanbieden als op updates van besturingssystemen die worden verstrekt om aan het Unierecht te voldoen;

c)

de in punt a) bedoelde beveiligingsupdates en functionele updates moeten ten laatste beschikbaar zijn voor de gebruiker vier maanden na de openbaarmaking van de broncode van een update van het onderliggende besturingssysteem of, als de broncode niet openbaar wordt gemaakt, vier maanden nadat de aanbieder van het besturingssysteem een update van dat besturingssysteem of een ander product van hetzelfde merk uitbrengt;

d)

de in punt a) bedoelde functionele updates moeten ten laatste beschikbaar zijn voor de gebruiker zes maanden na de openbaarmaking van de broncode van een update van het onderliggende besturingssysteem of, als de broncode niet openbaar wordt gemaakt, zes maanden nadat de aanbieder van het besturingssysteem een update van dat besturingssysteem of een ander product van hetzelfde merk uitbrengt;

e)

een update van het besturingssysteem kan zowel beveiligingsupdates, corrigerende updates als functionele updates inhouden;

f)

wanneer blijkt dat een door een fabrikant, importeur of gemachtigde vertegenwoordiger verstrekte functionele update negatieve gevolgen heeft voor de prestaties van het apparaat, past de fabrikant, importeur of gemachtigde vertegenwoordiger het uitgebrachte besturingssysteem binnen een redelijke termijn, gratis en zonder aanzienlijke overlast voor de eindgebruiker zodanig aan dat dezelfde prestaties als vóór de update worden gewaarborgd, tenzij de eindgebruiker voorafgaand aan de update uitdrukkelijk toestemming heeft gegeven voor het negatieve effect.

1.3.   Markering van kunststof onderdelen

Met ingang van 20 juni 2025 moeten kunststof onderdelen die zwaarder zijn dan 50 gram worden gemarkeerd, waarbij het soort polymeer moet worden aangegeven met het bijbehorende standaardsymbool of een afkorting tussen de tekens “>” en “<”, zoals gespecificeerd in de beschikbare normen. De markering moet leesbaar zijn.

Kunststof onderdelen zijn uitgesloten van markeringsvoorschriften als aan de volgende voorwaarden wordt voldaan:

i)

markering is niet mogelijk vanwege de vorm of de afmetingen;

ii)

markering zou invloed hebben op de prestaties of de functionaliteit van het kunststof onderdeel;

iii)

markering is technisch niet mogelijk vanwege de vormingsmethode.

Voor de volgende kunststof onderdelen is geen markering vereist:

i)

verpakking, tape, etiketten en rekfolie;

ii)

bedrading, kabels en verbindingsstukken, rubber onderdelen en andere onderdelen waarop onvoldoende oppervlakte beschikbaar is voor een leesbare markering;

iii)

samenstellen met pcb, PMMA-platen, optische onderdelen, elektrostatische-ontladingsonderdelen, elektromagnetische-interferentieonderdelen, luidsprekers;

iv)

transparante onderdelen waarbij markering de functie van het betrokken onderdeel zou hinderen.

1.4.   Eisen inzake recyclebaarheid

Met ingang van 20 juni 2025:

1)

stellen fabrikanten, importeurs of hun gemachtigde vertegenwoordigers, onverminderd artikel 15, lid 1, van Richtlijn 2012/19/EU, op een vrij toegankelijke website informatie over de ontmanteling beschikbaar die nodig is om toegang te krijgen tot de onderdelen van producten als bedoeld in punt 1 van bijlage VII bij Richtlijn 2012/19/EU;

2)

omvat de in punt 1 bedoelde informatie de volgorde van de ontmantelingsstappen en de instrumenten of de technologieën die nodig zijn om toegang te krijgen tot de bedoelde onderdelen;

3)

blijft de in punt 1 bedoelde informatie beschikbaar tot ten minste vijftien jaar na het in de handel brengen van het laatste exemplaar van een productmodel.

2.   INFORMATIE-EISEN

Met ingang van 20 juni 2025:

1)

voorzien de fabrikanten, importeurs of gemachtigde vertegenwoordigers in de technische documentatie de volgende informatie, en maken zij deze openbaar op vrij toegankelijke websites van de fabrikant, importeur of gemachtigde vertegenwoordiger:

a)

de compatibiliteit met verwijderbare geheugenkaarten, indien van toepassing;

b)

het indicatieve gewichtsbereik van de volgende kritieke grondstoffen en vanuit milieuoogpunt relevante materialen:

i)

kobalt in de batterij (gewichtsbereiken: minder dan 10 gram, tussen 10 gram en 20 gram, meer dan 20 gram);

ii)

tantaal in condensatoren (gewichtbereiken: minder dan 0,01 gram, tussen 0,01 gram en 0,1 gram, meer dan 0,1 gram);

iii)

neodymium in luidsprekers, vibratiemotoren en andere magneten (gewichtsbereiken: minder dan 0,2 gram, tussen 0,2 gram en 1 gram, meer dan 1 gram);

iv)

goud in alle onderdelen (gewichtsbereiken: minder dan 0,02 gram, tussen 0,02 gram en 0,1 gram, meer dan 0,1 gram);

c)

het indicatieve recyclebaarheidspercentage (Rcyc);

d)

het indicatieve percentage gerecyclede inhoud van het product of in voorkomend geval van een onderdeel daarvan. Indien dit niet beschikbaar is, moet worden vermeld dat de gerecyclede inhoud “niet bekend” of “niet beschikbaar” is;

e)

de beschermingsgraad tegen binnendringing;

f)

de minimale batterijduur in cycli (in aantal cycli);

g)

op inklapbare apparaten wordt het volgende aangegeven: “Dit apparaat is niet onderworpen aan een krasbestendigheidstest.”;

2)

voorzien fabrikanten, importeurs of gemachtigde vertegenwoordigers gebruikers van instructies op hun vrij toegankelijke website in de vorm van een gebruikershandleiding, waarin ten minste het volgende is opgenomen:

a)

de wijze waarop op het apparaat toegang kan worden verkregen tot informatie van het batterijbeheersysteem over:

i)

de productiedatum van de batterij;

ii)

de datum waarop de batterij voor het eerst is gebruikt na installatie van het apparaat door de eerste gebruiker;

iii)

het aantal volledige laad-/ontladingscycli (referentie: nominaal vermogen);

iv)

de gemeten conditie van de batterij (resterend vermogen met volledig opgeladen batterij in verhouding tot het nominale vermogen in procenten);

b)

instructies voor het onderhoud van de batterij, met inbegrip van:

i)

de gevolgen van het blootstellen van het apparaat aan hoge temperaturen, suboptimale oplaadprocedures, snel opladen en andere bekende ongunstige factoren;

ii)

de gevolgen van het uitschakelen van radioverbindingen, zoals wifi en bluetooth, op het energieverbruik;

iii)

informatie over de vraag of het apparaat andere functies ondersteunt waarmee de levensduur van de batterij wordt verlengd, zoals slim opladen, en over hoe deze functies worden geactiveerd of onder welke omstandigheden zij het best werken;

3)

waarborgen fabrikanten, importeurs of gemachtigde vertegenwoordigers dat:

a)

de informatie dat de gegevensversleuteling standaard is ingeschakeld aan de gebruiker wordt getoond in de loop van het configureren van een nieuw apparaat, waarbij wordt uitgelegd dat dit het wissen van gegevens bij het terugzetten naar fabrieksinstellingen vergemakkelijkt;

b)

wanneer wordt gekozen voor draadloos opladen, de gebruiker ervan op de hoogte wordt gesteld dat draadloos opladen waarschijnlijk zal leiden tot een toename van het energieverbruik van de batterij;

4)

Indien de verpakking geen oplader bevat, bevatten de in punt 2 bedoelde instructies voor gebruikers de volgende informatie: “Omwille van het milieu bevat deze verpakking geen oplader. Dit apparaat kan worden opgeladen met de meeste USB-stroomadapters en een kabel met USB-C-stekker.”.


(1)  Richtlijn 2014/53/EU van het Europees Parlement en de Raad van 16 april 2014 betreffende de harmonisatie van de wetgevingen van de lidstaten inzake het op de markt aanbieden van radioapparatuur en tot intrekking van Richtlijn 1999/5/EG (PB L 153 van 22.5.2014, blz. 62).

(2)  Richtlijn 2012/19/EU van het Europees Parlement en de Raad van 4 juli 2012 betreffende afgedankte elektrische en elektronische apparatuur (AEEA) (PB L 197 van 24.7.2012, blz. 38).


BIJLAGE III

Metingen en berekeningen

1.

Met het oog op de naleving en de controle op de naleving van de in deze verordening vastgestelde eisen, worden metingen verricht en berekeningen gemaakt volgens geharmoniseerde normen of andere betrouwbare, nauwkeurige en reproduceerbare methoden die beantwoorden aan de algemeen erkende laatste stand van de techniek en die in overeenstemming zijn met de onderstaande bepalingen. De referentienummers van die geharmoniseerde normen zijn voor dit doel bekendgemaakt in het Publicatieblad van de Europese Unie.

2.

Bij ontstentenis van relevante normen en totdat de referenties van de desbetreffende geharmoniseerde normen in het Publicatieblad zijn bekendgemaakt, worden de in bijlage IIIa beschreven overgangstestmethoden of andere betrouwbare, nauwkeurige en reproduceerbare methoden gebruikt, waarbij rekening wordt gehouden met de algemeen erkende stand van de techniek.

3.

Draadloze telefoons die met een basisstation in de handel worden gebracht, worden getest op hun energieverbruik in netwerkgebonden stand-bystand, met de volgende testinstellingen:

a)

de tests worden uitgevoerd op het basisstation, zowel met als zonder het telefoontoestel op het basisstation, en met het opgeladen telefoontoestel op het basisstation;

b)

de apparaten worden afgemeten in de toestand waarin zij aan de eindgebruiker worden geleverd (fabrieksconfiguratie);

c)

het energieverbruik wordt gemeten als het gemiddelde energieverbruik gedurende 10 minuten;

d)

de metingen worden uitgevoerd met een netspanning van 230 V ± 1 %.

4.

Draadloze telefoons die met een laadstation in de handel worden gebracht, worden getest op hun energieverbruik in netwerkgebonden stand-bystand, met de volgende testinstellingen:

a)

de tests worden uitgevoerd met het opgeladen telefoontoestel op het laadstation;

b)

de apparaten worden afgemeten in de toestand waarin zij aan de eindgebruiker worden geleverd (fabrieksconfiguratie);

c)

het energieverbruik wordt gemeten als het gemiddelde energieverbruik gedurende 10 minuten;

d)

de metingen worden uitgevoerd met een netspanning van 230 V ± 1 %.

5.

Batterijen van mobiele telefoons en slatecomputers worden getest volgens de door de fabrikant toegepaste standaardoplaadalgoritmen. Het resulterende aantal cycli wordt naar beneden afgerond op honderdtallen en uitgedrukt als “≥ x00”.

6.

De mate van bescherming tegen het binnendringen van deeltjes en vocht wordt uitgedrukt als een IP-code die overeenstemt met de niveaus in tabel 1. De tests worden uitgevoerd zonder beschermhoesje.

Tabel 1

Beschermingsgraad tegen binnendringing

Beschermingsgraad

Binnendringing van vaste vreemde voorwerpen

Binnendringing van water met schadelijke gevolgen

 

Afmetingen van de objecten

Bescherming tegen

2

Beschermd tegen aanraking met vingers en ≥ 12 mm

Waterstraal minder dan 15 graden vanaf verticaal

3

≥ 2,5 mm

Waterstraal minder dan 60 graden vanaf verticaal

4

≥1 mm

Spetters water

5

Beschermd tegen stof

Straal water

6

Stofdicht

Sterke straal water

7

N.v.t.

Tijdelijke onderdompeling op 1 meter diepte

8

N.v.t

Continue onderdompeling op ten minste 1 meter diepte

7.

De bestendigheid tegen het per ongeluk laten vallen van het apparaat of de betrouwbaarheid in herhaalde vrije val wordt gemeten als het aantal keren dat het product valt zonder defect te raken in de test in herhaalde vrije val. Voor elk van de toepasselijke testcases worden met vijf exemplaren van elk model tests in herhaalde vrije val uitgevoerd. De bestendigheid tegen het per ongeluk laten vallen van het apparaat is het aantal keren dat ten minste vier van de vijf geteste exemplaren kunnen vallen. Het aantal keren dat elk exemplaar van het product kan vallen, wordt bepaald onder de volgende testomstandigheden:

a)

voor niet-inklapbare apparaten: zonder beschermende folie en eventuele afzonderlijke beschermhoesjes;

b)

voor inklapbare apparaten: met een beschermfolie op het scherm, eerst in niet-uitgeklapte toestand en vervolgens met hetzelfde exemplaar in volledig uitgeklapte toestand, overeenkomstig tabel 2;

c)

valhoogte 1 meter;

d)

na een bepaald aantal keren dat het product valt, dat overeenkomt met de in tabel 2 gespecificeerde intervallen, moet het geteste product functioneel en zonder defect zijn, waarbij in voorkomend geval met name wordt gelet op de volgende functionaliteiten:

i)

integriteit van het scherm;

ii)

beeldscherm met maximaal 10 pixeldefecten of vergelijkbare defecten;

iii)

alle camera’s, getest voor stilstaande beelden en video;

iv)

mobiele communicatie;

v)

bluetoothverbinding;

vi)

wifiverbinding;

vii)

laden van de batterij, met en zonder kabel;

viii)

aanraakgevoeligheid van het beeldscherm;

ix)

responsiviteit van de knoppen en schakelaars;

x)

trillingsalarm;

xi)

primaire microfoon(s);

xii)

luidspreker;

xiii)

audio van de hoofdtelefoon;

e)

barsten in het frame of de achterkant worden niet als een defect beschouwd zolang het geteste product volledig functioneel is en veilig kan worden gebruikt;

f)

barsten in het aanraakscherm of andere bekledingslagen van een beeldscherm worden niet als een defect beschouwd zolang het geteste product volledig functioneel is en veilig kan worden gebruikt;

g)

indien er geen defect wordt vastgesteld, wordt de test voortgezet, waarbij het geteste product in de valtester wordt geplaatst in dezelfde richting als waarin het werd gevonden toen de test werd onderbroken;

h)

bij niet-inklapbare apparaten wordt de test van het exemplaar beëindigd wanneer een defect wordt vastgesteld, of na 157 keer vallen.

i)

bij inklapbare apparaten wordt de test van het exemplaar beëindigd wanneer een defect wordt vastgesteld, of na 175 keer vallen.

Tabel 2

Testintervals om te bepalen of het product defect is (smartphones)

Niet-inklapbaar apparaat

Inklapbaar apparaat

45

35 in niet-uitgeklapte toestand, en nog eens 15 in volledig uitgeklapte toestand


BIJLAGE IIIa

Overgangsmethoden

Tabel 3

Referenties en toelichting voor mobiele telefoons, draadloze telefoons en slatecomputers

Parameter

Bron

Referentietestmethode/titel

Toelichting

Demontage-eisen

CEN

EN 45554:2020

Bevestigingsmiddelen: zie tabel A.1 van de norm

Gereedschap: zie tabel A.2 van de norm, tenzij anders gespecificeerd in deze verordening

Werkomgeving: zie tabel A.4 van de norm

Vaardigheidsniveau: zie tabel A.5 van de norm

Bescherming tegen deeltjes en water

IEC

IEC 60529:1989/AMD2:2013/COR1:2019

Stofdicht en beschermd tegen onderdompeling in water tot 1 meter diepte: IP67

Beschermd tegen binnendringing van vaste vreemde voorwerpen groter dan 1 millimeter en tegen spetters water: IP44

Bescherming tegen spatwater:

Europese Commissie

 

Er wordt een morstest uitgevoerd door 220 ml gedeïoniseerd water zonder extra druk te laten vloeien van 5 cm van een rand van de slatecomputer (afstand tussen de rand van de gekantelde beker en het geteste exemplaar) en de overgebleven vloeistof op de slatecomputer voorzichtig met een papieren doekje te absorberen. De tablet moet 24 uur blijven liggen tot aan de functionele inspectie (zoals hieronder gespecificeerd). De procedure moet worden uitgevoerd voor elke rand van de tablet met het beeldscherm naar boven. Na elke uitvoering van de testprocedure als hierboven beschreven, moet het geteste product functioneel en zonder defect zijn, waarbij in voorkomend geval met name wordt gelet op de volgende functionaliteiten:

i)

alle camera’s, getest voor stilstaande beelden en video;

ii)

mobiele communicatie;

iii)

bluetoothverbinding;

iv)

wifiverbinding;

v)

laden van de batterij, met en zonder kabel;

vi)

aanraakgevoeligheid van het beeldscherm;

vii)

responsiviteit van de knoppen en schakelaars;

viii)

trillingsalarm;

ix)

primaire microfoon(s);

x)

luidspreker;

xi)

audio van de hoofdtelefoon.

Nominaal vermogen en batterijduur in cycli

Cenelec

IEC EN 61960-3:2017

De batterijduur in cycli wordt gemeten met de volgende testsequentie:

1)

één cyclus met een ontladingspatroon van 0,2 C en meting van het vermogen;

2)

cycli 2-499 met een onladingspatroon van 0,5 C;

3)

herhaal stap 1;

om het aantal cycli na 500 cycli te bepalen, wordt de test voortgezet:

4)

99 cycli met een ontladingspatroon van 0,5 C;

5)

herhaal stap 1;

6)

herhaal stappen 4 en 5 totdat de gemeten capaciteit minder dan 80 % bedraagt.

De tests worden uitgevoerd met een externe stroombron, die het stroomverbruik van de batterij niet beperkt en het gespecificeerde standaardoplaadalgoritme de laadsnelheid laat bepalen.

Krasbestendigheid

CEN

EN 15771:2010

De krasbestendigheid wordt getest het zichtbare deel van het beeldscherm, zonder beschermende afdekking op het beeldscherm.

Gerecyclede inhoud van het product of van een onderdeel

CEN

EN 45557:2020

 

Gestandaardiseerde fysieke afmetingen van oplaadbare batterijen

IEC

IEC 60086-2:2015

 

Simulator van het basisstation voor het testen van de batterijduur

ETSI

ETSI TR 125 914 — V16.0.0, hoofdstuk 9

 

Test van de batterijduur in omgevingsomstandigheden

ECMA

ECMA 383

Omgevingstemperatuur (23±5) °C, relatieve vochtigheid 10 % tot 80 %, omgevingslicht (250±50) Lux

Bestendigheid tegen het per ongeluk laten vallen van het apparaat

IEC

IEC 60068-2-31, Free fall repeated – Procedure 2

Mobiele telefoons moeten worden getest op bestendigheid tegen het per ongeluk laten vallen ervan (valhoogte 1 meter). De test moet opeenvolgende worden uitgevoerd met 5 exemplaren en is geslaagd als ten minste 4 exemplaren de test doorstaan.

Contactsluitingsbestendigheid

ASTM

ASTM-F1578-07

Knoppen worden getest zoals ze in het apparaat ingebouwd zijn. De apparaat zelf fungeert als controleapparaat voor de contactsluiting door als bedoeld te reageren op het indrukken van een knop. De oriëntatie van de testsonde moet 90 graden bedragen ten opzichte van het geteste exemplaar. Voor volumeknoppen geldt dit criterium afzonderlijk voor zowel het deel om het volume te verhogen als voor het deel om het volume te verlagen van een gecombineerde knop. Afkeuringscriterium: het apparaat reageert niet zoals bedoeld op het indrukken van de knop. Testverslag volgens ASTM-F1578-07, behalve voor veranderingen van de elektrische eigenschappen.

De test wordt uitgevoerd met één exemplaar. Dit kan één exemplaar zijn voor alle knoppen, of één exemplaar per knop.

Insteek-/uitnamebestendigheid

IEC, EIA

EN ISO 62680-1-3

EIA-364-09D

De test wordt uitgevoerd met een snelheid van 500 ± 50 cycli per uur, waarbij geen enkel deel van de laadpoort fysiek mag worden beschadigd; als het apparaat met een oplaadkabel wordt verkocht, moet deze kabel worden gebruikt; als het apparaat zonder oplaadkabel wordt verkocht, wordt de kabel gespecificeerd door de fabrikant, importeur of gemachtigde vertegenwoordiger.

De test wordt uitgevoerd met één exemplaar.

Rcyc

 

EN 45555:2019

Te berekenen als op massa gebaseerd recyclebaarheidspercentage, met het volgende referentiescenario aan het einde van de levensduur:

batterij: massa van Co, Li (Rcyc,Li 90 %) wordt meegeteld in het recyclebaarheidspercentage;

onderdelen van één materiaal worden verwijderd bij het uitnemen van de batterij. Massa van staal, Al, Mg, kunststoffen of koper worden meegeteld in het recyclebaarheidspercentage;

alle andere onderdelen: massa van Cu, Co, Sn (Rcyc,Sn 50 %), Ni (Rcyc,Ni 85 %), In (Rcyc,In 50%), Au, Ag, PGM (Rcyc,PGM 95 %) wordt meegeteld in het recyclebaarheidspercentage.

Gehalte kritieke grondstoffen

 

EN 45558:2019

Van toepassing op goud met dezelfde aanpak als voor kritieke grondstoffen

Veilige verwijdering

NIST

Guidelines for Media Sanitization, NIST Special Publication 800-88 — Herziening 1

 


BIJLAGE IV

Controleprocedure voor markttoezicht

De in deze bijlage vastgestelde controletoleranties worden uitsluitend gebruikt voor de controle door de autoriteiten van de lidstaten van de opgegeven waarden; zij mogen door de fabrikant de importeur of de gemachtigd vertegenwoordiger niet worden gebruikt als een toegestane tolerantie voor de vaststelling van de in de technische documentatie opgenomen waarden of om deze waarden te interpreteren om ervoor te zorgen dat naleving wordt bereikt of om op welke manier dan ook betere prestaties naar buiten te brengen.

Indien een model niet in overeenstemming is met de eisen in artikel 6, worden het model en alle equivalente modellen geacht niet aan de eisen te voldoen.

De lidstaten passen met het oog op de in deze bijlage vervatte eisen de volgende procedure toe, wanneer zij als onderdeel van de controle nagaan of een productmodel voldoet aan de in bijlage II vervatte eisen overeenkomstig artikel 3, lid 2, van Richtlijn 2009/125/EG.

1.

De autoriteiten van de lidstaten controleren één exemplaar van het model overeenkomstig punt 2, a), b), c), en d), met uitzondering van de controle op de eis als bedoeld in punt 1.2.1 van delen A en B van bijlage II (Bestendigheid tegen het per ongeluk laten vallen van het apparaat), waarbij de test wordt uitgevoerd met vijf exemplaren van het model overeenkomstig punt 2, e), en met uitzondering van de controle op de eis als bedoeld in punt 1.2.4 van delen A en B en punt 1.2.3 van deel D van bijlage II (Batterijduur in cycli), waarbij de test wordt uitgevoerd met vijf exemplaren van het model overeenkomstig punt 2, f).

2.

Het model wordt geacht te voldoen aan de toepasselijke eisen indien het voldoet aan alle volgende voorwaarden:

a)

de waarden in de technische documentatie als bedoeld in punt 2 van bijlage IV bij Richtlijn 2009/125/EG (opgegeven waarden) en, indien van toepassing, de waarden die worden gebruikt voor de berekening van die waarden, zijn niet gunstiger voor de fabrikant, de importeur of de gemachtigde vertegenwoordiger dan de resultaten van de metingen die worden uitgevoerd overeenkomstig punt 2, onder g), van die bijlage;

b)

de opgegeven waarden voldoen aan de in deze verordening vastgestelde eisen, en de door de fabrikant, importeur of gemachtigde vertegenwoordiger bekendgemaakte vereiste productinformatie bevat geen waarden die gunstiger zijn voor de fabrikant, de importeur of de gemachtigde vertegenwoordiger dan de opgegeven waarden;

c)

de autoriteiten van de lidstaat stellen bij de controle van het model vast dat het voldoet aan de eisen, behalve de eisen waarop de punten d), e) en f) van toepassing zijn;

d)

wanneer de autoriteiten van de lidstaat het exemplaar van het model testen, voldoen de vastgestelde waarden (de waarden voor de desbetreffende parameters zoals gemeten bij tests en de waarden die op basis van deze metingen zijn berekend) aan de respectieve, in tabel 4 vastgestelde controletoleranties;

e)

de vastgestelde waarden (de waarden voor de betrokken parameters zoals gemeten bij tests en de waarden die op basis van deze metingen zijn berekend), voldoen aan het respectieve in tabel 5 vastgestelde slagingspercentage wanneer de autoriteiten van de lidstaat vijf exemplaren van het model testen;

f)

het rekenkundig gemiddelde van de vastgestelde waarden (de waarden voor de betrokken parameters zoals gemeten bij tests en de waarden die op basis van die metingen zijn berekend), voldoet aan de respectieve in tabel 4 vastgestelde controletoleranties wanneer de autoriteiten van de lidstaat de vijf exemplaren van het model testen.

3.

Indien de in punt 2, a), b), c) of f), bedoelde resultaten niet worden behaald, worden het model en alle equivalente modellen geacht niet aan deze verordening te voldoen.

4.

Indien het in punt 2, d), bedoelde resultaat niet wordt behaald, selecteren de autoriteiten van de lidstaat drie extra te testen exemplaren van hetzelfde model.

5.

Indien het in punt 2, e), bedoelde resultaat niet wordt behaald, selecteren de autoriteiten van de lidstaat vijf extra te testen exemplaren van hetzelfde model. Als alternatief mogen de aanvullende geselecteerde exemplaren één of meer equivalente modellen zijn.

6.

Het model wordt geacht te voldoen aan de toepasselijke eisen als voor deze in voorkomend geval overeenkomstig punt 4 geteste exemplaren het rekenkundig gemiddelde van de vastgestelde waarden aan de in tabel 4 vastgestelde respectieve controletoleranties voldoet.

7.

Het model wordt geacht te voldoen aan de toepasselijke eisen als voor deze vijf, in voorkomend geval overeenkomstig punt 5 geteste, exemplaren het slagingspercentage aan de respectieve in tabel 5 vastgestelde waarden voldoet.

8.

Indien de in punt 6 of punt 7 bedoelde resultaten niet worden behaald, worden het model en alle equivalente modellen geacht niet aan deze verordening te voldoen.

9.

Zodra een besluit van non-conformiteit van het model overeenkomstig punt 3 of punt 8, of overeenkomstig de tweede alinea van deze bijlage, is genomen, verstrekken de autoriteiten van de lidstaat alle relevante informatie aan de autoriteiten van de overige lidstaten en aan de Commissie.

De autoriteiten van de lidstaten gebruiken de in bijlage III vastgestelde meet- en berekeningsmethoden.

De autoriteiten van de lidstaten passen uitsluitend de controletoleranties toe die in tabel 4 zijn vastgesteld, en gebruiken uitsluitend de in de derde alinea beschreven procedure voor de in deze bijlage bedoelde eisen. Voor de parameters van tabel 4 worden geen andere toleranties, bijvoorbeeld de toleranties die zijn opgenomen in geharmoniseerde normen of in een andere meetmethode, toegepast.

Tabel 4

Controletoleranties

Parameters

Controletoleranties

Energieverbruik in netwerkgebonden stand-bystand [W] en energieverbruik in stand-bystand [W]

De vastgestelde waarde (1) ligt niet meer dan 0,10 W hoger dan de opgegeven waarde.

Batterijduur in cycli — standaardinstellingen [cycli]

De vastgestelde waarde (1) ligt niet meer dan 20 cycli lager dan de opgegeven waarde.

Nominaal batterijvermogen (Crated [mAh])

De vastgestelde waarde (1) ligt niet meer dan 10 % hoger dan de opgegeven waarde.

Resterend batterijvermogen (%)

De vastgestelde waarde (1) ligt niet meer dan 2 procentpunt lager dan de opgegeven waarde.

Beschermingsgraad tegen binnendringing (IPxx)

Beoordeeld overeenkomstig de in bijlage IIIa vermelde norm voor deze parameter.

Bescherming tegen spatwater

Beoordeeld overeenkomstig de in bijlage IIIa vermelde norm voor deze parameter.


Tabel 5

Slagingspercentages voor bestendigheid tegen het per ongeluk laten vallen van het apparaat

Parameters

Toleranties voor slagingspercentages

Bestendigheid tegen het per ongeluk laten vallen van het apparaat

Ten minste 80 % van de geteste exemplaren voldoet aan de vastgestelde waarde, die overeenkomt met de opgegeven waarde.


(1)  Indien drie extra exemplaren worden getest overeenkomstig punt 4, is de vastgestelde waarde het rekenkundig gemiddelde van de waarden die zijn vastgesteld voor deze drie extra exemplaren.


BIJLAGE V

Benchmarks

Bij de inwerkingtreding van deze verordening is de beste beschikbare technologie op de markt als volgt geïdentificeerd.

Mobiele telefoons:

1)

bestendigheid tegen het per ongeluk laten vallen van het apparaat: >100 keer; >>100 keer voor verstevigde apparaten;

2)

krasbestendigheid: 6;

3)

beschermingsgraad tegen binnendringing: IP68 (in combinatie met door de gebruiker vervangbare batterij);

4)

batterijduur in cycli: 1 200 cycli.

Draadloze telefoons:

5)

energieverbruik in stand-bystand van draadloze telefoons met basisstation: 0,4 W;

6)

energieverbruik in stand-bystand van draadloze telefoons met enkel een laadstation: < 0,05 W;

7)

beschermingsgraad tegen binnendringing: IP65;

8)

compatibel met batterijen van standaardgrootte: ja.

Slatecomputers:

9)

krasbestendigheid: 6;

10)

beschermingsgraad tegen binnendringing: IP68;

11)

batterijduur in cycli: 1 000 cycli.


31.8.2023   

NL

Publicatieblad van de Europese Unie

L 214/94


UITVOERINGSVERORDENING (EU) 2023/1671 VAN DE COMMISSIE

van 24 augustus 2023

tot inschrijving van een naam in het register van beschermde oorsprongsbenamingen en beschermde geografische aanduidingen (“Ciliegia di Lari” (BGA))

DE EUROPESE COMMISSIE,

Gezien het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie,

Gezien Verordening (EU) nr. 1151/2012 van het Europees Parlement en de Raad van 21 november 2012 inzake kwaliteitsregelingen voor landbouwproducten en levensmiddelen (1), en met name artikel 52, lid 2,

Overwegende hetgeen volgt:

(1)

Overeenkomstig artikel 50, lid 2, punt a), van Verordening (EU) nr. 1151/2012 is de door Italië ingediende aanvraag tot registratie van de naam “Ciliegia di Lari” bekendgemaakt in het Publicatieblad van de Europese Unie (2).

(2)

Aangezien bij de Commissie geen met redenen omklede bezwaarschriften zijn ingediend overeenkomstig artikel 51 van Verordening (EU) nr. 1151/2012, moet de naam “Ciliegia di Lari” worden ingeschreven in het register van beschermde oorsprongsbenamingen en beschermde geografische aanduidingen,

HEEFT DE VOLGENDE VERORDENING VASTGESTELD:

Artikel 1

De naam “Ciliegia di Lari” (BGA) wordt ingeschreven in het register van beschermde oorsprongsbenamingen en beschermde geografische aanduidingen.

Met de in de eerste alinea vermelde naam wordt een product aangeduid van categorie 1.6. (Groenten, fruit en granen, in ongewijzigde staat of verwerkt) als opgenomen in bijlage XI bij Uitvoeringsverordening (EU) nr. 668/2014 van de Commissie (3).

Artikel 2

Deze verordening treedt in werking op de twintigste dag na die van de bekendmaking ervan in het Publicatieblad van de Europese Unie.

Deze verordening is verbindend in al haar onderdelen en is rechtstreeks toepasselijk in elke lidstaat.

Gedaan te Brussel, 24 augustus 2023.

Voor de Commissie,

namens de voorzitter,

Janusz WOJCIECHOWSKI

Lid van de Commissie


(1)  PB L 343 van 14.12.2012, blz. 1.

(2)  PB C 158 van 4.5.2023, blz. 11.

(3)  Uitvoeringsverordening (EU) nr. 668/2014 van de Commissie van 13 juni 2014 houdende uitvoeringsbepalingen van Verordening (EU) nr. 1151/2012 van het Europees Parlement en de Raad inzake kwaliteitsregelingen voor landbouwproducten en levensmiddelen (PB L 179 van 19.6.2014, blz. 36).


31.8.2023   

NL

Publicatieblad van de Europese Unie

L 214/95


UITVOERINGSVERORDENING (EU) 2023/1672 VAN DE COMMISSIE

van 30 augustus 2023

tot vaststelling van technische informatie voor de berekening van de technische voorzieningen en het kernvermogen voor rapportage met referentiedata vanaf 30 juni 2023 tot en met 29 september 2023 in overeenstemming met Richtlijn 2009/138/EG van het Europees Parlement en de Raad betreffende de toegang tot en uitoefening van het verzekerings- en het herverzekeringsbedrijf

(Voor de EER relevante tekst)

DE EUROPESE COMMISSIE,

Gezien het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie,

Gezien Richtlijn 2009/138/EG van het Europees Parlement en de Raad van 25 november 2009 betreffende de toegang tot en uitoefening van het verzekerings- en het herverzekeringsbedrijf (Solvabiliteit II) (1), met name artikel 77 sexies, lid 2, derde alinea,

Overwegende hetgeen volgt:

(1)

Om te zorgen voor eenvormige voorwaarden voor de berekening van de technische voorzieningen en het kernvermogen door verzekerings- en herverzekeringsondernemingen voor de toepassing van Richtlijn 2009/138/EG, moet voor elke referentiedatum technische informatie over de relevante risicovrije rentetermijnstructuren, fundamentele spreads voor de berekening van de matchingopslag en volatiliteitsaanpassingen worden vastgesteld.

(2)

Verzekerings- en herverzekeringsondernemingen moeten de technische informatie gebruiken die is gebaseerd op marktgegevens met betrekking tot het eind van de laatste maand voorafgaand aan de eerste rapportagereferentiedatum waarop deze verordening van toepassing is. Op 6 juli 2023 heeft de Europese Autoriteit voor verzekeringen en bedrijfspensioenen aan de Commissie de technische informatie met betrekking tot de marktgegevens van eind juni 2023 verstrekt. Die informatie is op 6 juli 2023 bekendgemaakt in overeenstemming met artikel 77 sexies, lid 1, van Richtlijn 2009/138/EG.

(3)

Gezien de noodzaak van onmiddellijke beschikbaarheid van de technische informatie is het belangrijk dat deze verordening met spoed in werking treedt.

(4)

Om prudentiële redenen is het noodzakelijk dat verzekerings- en herverzekeringsondernemingen dezelfde technische informatie gebruiken voor het berekenen van de technische voorzieningen en het kernvermogen ongeacht de datum waarop zij aan hun bevoegde autoriteiten rapporteren. Deze verordening moet derhalve van toepassing zijn vanaf de eerste rapportagereferentiedatum waarop deze verordening van toepassing is.

(5)

Om zo spoedig mogelijk rechtszekerheid te bieden, is het op dwingende gronden van urgentie in verband met de beschikbaarheid van de relevante risicovrije rentetermijnstructuur naar behoren gerechtvaardigd dat de maatregelen waarin deze verordening voorziet, worden vastgesteld in overeenstemming met artikel 8, in samenhang met artikel 4, van Verordening (EU) nr. 182/2011 van het Europees Parlement en de Raad (2),

HEEFT DE VOLGENDE VERORDENING VASTGESTELD:

Artikel 1

1.   Verzekerings- en herverzekeringsondernemingen gebruiken de in lid 2 bedoelde technische informatie bij de berekening van de technische voorzieningen en het kernvermogen voor rapportage met referentiedata vanaf 30 juni 2023 tot en met 29 september 2023.

2.   Voor elke relevante munteenheid is de technische informatie voor het berekenen van de beste schatting in overeenstemming met artikel 77 van Richtlijn 2009/138/EG, de matchingopslag in overeenstemming met artikel 77 quater van die richtlijn en de volatiliteitsaanpassing in overeenstemming met artikel 77 quinquies van die richtlijn als volgt:

(a)

de relevante risicovrije rentetermijnstructuren beschreven in bijlage I;

(b)

de fundamentele spreads voor de berekening van de matchingopslag beschreven in bijlage II;

(c)

voor elke relevante nationale verzekeringsmarkt de volatiliteitsaanpassingen beschreven in bijlage III.

Artikel 2

Deze verordening treedt in werking op de dag na die van de bekendmaking ervan in het Publicatieblad van de Europese Unie.

Zij is van toepassing met ingang van 30 juni 2023.

Deze verordening is verbindend in al haar onderdelen en is rechtstreeks toepasselijk in elke lidstaat.

Gedaan te Brussel, 30 augustus 2023.

Voor de Commissie

De voorzitter

Ursula VON DER LEYEN


(1)  PB L 335 van 17.12.2009, blz. 1.

(2)  Verordening (EU) nr. 182/2011 van het Europees Parlement en de Raad van 16 februari 2011 tot vaststelling van de algemene voorschriften en beginselen die van toepassing zijn op de wijze waarop de lidstaten de uitoefening van de uitvoeringsbevoegdheden door de Commissie controleren (PB L 55 van 28.2.2011, blz. 13).


BIJLAGE I

Relevante risicovrije rentetermijnstructuren voor de berekening van de beste schatting, zonder matchingopslag of volatiliteitsaanpassing

Looptijd (in jaren)

Euro (in %)

Tsjechische kroon (in %)

Deense kroon (in %)

Forint (in %)

Zweedse kroon (in %)

Lev (in %)

1

3,983

6,675

3,973

10,109

4,127

3,933

2

3,772

5,586

3,762

9,347

3,935

3,722

3

3,501

4,936

3,491

8,668

3,656

3,451

4

3,282

4,551

3,272

8,087

3,426

3,232

5

3,132

4,309

3,122

7,626

3,255

3,083

6

3,037

4,162

3,027

7,273

3,131

2,987

7

2,970

4,072

2,960

7,009

3,043

2,920

8

2,926

4,018

2,916

6,821

2,983

2,877

9

2,897

3,988

2,887

6,696

2,947

2,847

10

2,879

3,972

2,870

6,612

2,933

2,830

11

2,869

3,968

2,860

6,564

2,939

2,820

12

2,859

3,970

2,849

6,538

2,957

2,809

13

2,851

3,975

2,841

6,531

2,979

2,801

14

2,839

3,979

2,829

6,539

3,003

2,790

15

2,819

3,982

2,809

6,553

3,026

2,770

16

2,788

3,981

2,778

6,555

3,049

2,739

17

2,752

3,979

2,742

6,545

3,070

2,702

18

2,716

3,974

2,706

6,526

3,090

2,666

19

2,684

3,968

2,674

6,499

3,108

2,635

20

2,660

3,960

2,650

6,467

3,124

2,611

21

2,644

3,952

2,635

6,431

3,139

2,596

22

2,636

3,944

2,627

6,393

3,153

2,589

23

2,634

3,935

2,625

6,353

3,166

2,588

24

2,636

3,926

2,627

6,312

3,177

2,591

25

2,642

3,916

2,633

6,270

3,188

2,597

26

2,650

3,907

2,641

6,228

3,198

2,606

27

2,660

3,898

2,651

6,186

3,208

2,618

28

2,671

3,888

2,663

6,145

3,216

2,630

29

2,684

3,879

2,676

6,105

3,224

2,644

30

2,697

3,870

2,689

6,066

3,232

2,658

31

2,710

3,861

2,703

6,027

3,239

2,673

32

2,724

3,852

2,717

5,990

3,245

2,688

33

2,738

3,844

2,731

5,954

3,252

2,703

34

2,753

3,835

2,746

5,919

3,257

2,718

35

2,767

3,827

2,760

5,885

3,263

2,733

36

2,781

3,819

2,774

5,852

3,268

2,747

37

2,794

3,811

2,788

5,820

3,273

2,762

38

2,808

3,804

2,801

5,789

3,278

2,776

39

2,821

3,797

2,815

5,760

3,282

2,790

40

2,834

3,790

2,828

5,731

3,286

2,804

41

2,846

3,783

2,840

5,704

3,290

2,817

42

2,859

3,776

2,853

5,678

3,294

2,830

43

2,870

3,770

2,865

5,652

3,298

2,842

44

2,882

3,763

2,876

5,628

3,301

2,854

45

2,893

3,757

2,888

5,604

3,304

2,866

46

2,904

3,752

2,899

5,581

3,308

2,878

47

2,915

3,746

2,909

5,559

3,311

2,889

48

2,925

3,740

2,920

5,538

3,314

2,899

49

2,935

3,735

2,930

5,518

3,316

2,910

50

2,944

3,730

2,939

5,498

3,319

2,920

51

2,953

3,725

2,949

5,479

3,322

2,930

52

2,962

3,720

2,958

5,461

3,324

2,939

53

2,971

3,715

2,967

5,443

3,326

2,948

54

2,980

3,711

2,975

5,426

3,329

2,957

55

2,988

3,706

2,983

5,409

3,331

2,966

56

2,996

3,702

2,991

5,393

3,333

2,974

57

3,003

3,698

2,999

5,378

3,335

2,982

58

3,011

3,694

3,007

5,363

3,337

2,990

59

3,018

3,690

3,014

5,349

3,339

2,997

60

3,025

3,686

3,021

5,335

3,341

3,005

61

3,032

3,682

3,028

5,321

3,343

3,012

62

3,038

3,679

3,035

5,308

3,344

3,019

63

3,045

3,675

3,041

5,295

3,346

3,026

64

3,051

3,672

3,047

5,283

3,348

3,032

65

3,057

3,668

3,053

5,271

3,349

3,038

66

3,063

3,665

3,059

5,259

3,351

3,045

67

3,069

3,662

3,065

5,248

3,352

3,050

68

3,074

3,659

3,071

5,237

3,354

3,056

69

3,080

3,656

3,076

5,226

3,355

3,062

70

3,085

3,653

3,081

5,216

3,356

3,067

71

3,090

3,650

3,086

5,206

3,358

3,073

72

3,095

3,648

3,091

5,196

3,359

3,078

73

3,100

3,645

3,096

5,186

3,360

3,083

74

3,104

3,642

3,101

5,177

3,361

3,088

75

3,109

3,640

3,106

5,168

3,363

3,093

76

3,113

3,637

3,110

5,159

3,364

3,097

77

3,118

3,635

3,115

5,151

3,365

3,102

78

3,122

3,633

3,119

5,142

3,366

3,106

79

3,126

3,630

3,123

5,134

3,367

3,111

80

3,130

3,628

3,127

5,126

3,368

3,115

81

3,134

3,626

3,131

5,119

3,369

3,119

82

3,138

3,624

3,135

5,111

3,370

3,123

83

3,142

3,622

3,139

5,104

3,371

3,127

84

3,145

3,620

3,142

5,096

3,372

3,131

85

3,149

3,618

3,146

5,089

3,373

3,135

86

3,152

3,616

3,150

5,083

3,374

3,138

87

3,156

3,614

3,153

5,076

3,375

3,142

88

3,159

3,612

3,156

5,069

3,376

3,145

89

3,162

3,610

3,160

5,063

3,376

3,149

90

3,166

3,608

3,163

5,057

3,377

3,152

91

3,169

3,607

3,166

5,050

3,378

3,155

92

3,172

3,605

3,169

5,044

3,379

3,158

93

3,175

3,603

3,172

5,039

3,380

3,162

94

3,178

3,602

3,175

5,033

3,380

3,165

95

3,181

3,600

3,178

5,027

3,381

3,168

96

3,183

3,599

3,181

5,022

3,382

3,171

97

3,186

3,597

3,184

5,016

3,382

3,173

98

3,189

3,596

3,186

5,011

3,383

3,176

99

3,191

3,594

3,189

5,006

3,384

3,179

100

3,194

3,593

3,192

5,001

3,384

3,182

101

3,196

3,591

3,194

4,996

3,385

3,184

102

3,199

3,590

3,197

4,991

3,386

3,187

103

3,201

3,588

3,199

4,986

3,386

3,190

104

3,204

3,587

3,201

4,981

3,387

3,192

105

3,206

3,586

3,204

4,977

3,388

3,195

106

3,208

3,585

3,206

4,972

3,388

3,197

107

3,211

3,583

3,208

4,968

3,389

3,199

108

3,213

3,582

3,211

4,964

3,389

3,202

109

3,215

3,581

3,213

4,959

3,390

3,204

110

3,217

3,580

3,215

4,955

3,390

3,206

111

3,219

3,578

3,217

4,951

3,391

3,208

112

3,221

3,577

3,219

4,947

3,391

3,210

113

3,223

3,576

3,221

4,943

3,392

3,213

114

3,225

3,575

3,223

4,939

3,393

3,215

115

3,227

3,574

3,225

4,935

3,393

3,217

116

3,229

3,573

3,227

4,932

3,393

3,219

117

3,231

3,572

3,229

4,928

3,394

3,221

118

3,233

3,571

3,231

4,924

3,394

3,223

119

3,235

3,570

3,233

4,921

3,395

3,225

120

3,237

3,569

3,235

4,917

3,395

3,226

121

3,238

3,568

3,236

4,914

3,396

3,228

122

3,240

3,567

3,238

4,910

3,396

3,230

123

3,242

3,566

3,240

4,907

3,397

3,232

124

3,243

3,565

3,241

4,904

3,397

3,234

125

3,245

3,564

3,243

4,900

3,398

3,235

126

3,247

3,563

3,245

4,897

3,398

3,237

127

3,248

3,562

3,246

4,894

3,398

3,239

128

3,250

3,561

3,248

4,891

3,399

3,240

129

3,251

3,561

3,250

4,888

3,399

3,242

130

3,253

3,560

3,251

4,885

3,400

3,244

131

3,254

3,559

3,253

4,882

3,400

3,245

132

3,256

3,558

3,254

4,879

3,400

3,247

133

3,257

3,557

3,256

4,876

3,401

3,248

134

3,259

3,556

3,257

4,874

3,401

3,250

135

3,260

3,556

3,258

4,871

3,401

3,251

136

3,262

3,555

3,260

4,868

3,402

3,253

137

3,263

3,554

3,261

4,865

3,402

3,254

138

3,264

3,553

3,263

4,863

3,403

3,256

139

3,266

3,553

3,264

4,860

3,403

3,257

140

3,267

3,552

3,265

4,857

3,403

3,258

141

3,268

3,551

3,267

4,855

3,404

3,260

142

3,270

3,550

3,268

4,852

3,404

3,261

143

3,271

3,550

3,269

4,850

3,404

3,262

144

3,272

3,549

3,270

4,848

3,404

3,264

145

3,273

3,548

3,272

4,845

3,405

3,265

146

3,275

3,548

3,273

4,843

3,405

3,266

147

3,276

3,547

3,274

4,840

3,405

3,267

148

3,277

3,546

3,275

4,838

3,406

3,269

149

3,278

3,546

3,276

4,836

3,406

3,270

150

3,279

3,545

3,278

4,834

3,406

3,271


Looptijd (in jaren)

Pond sterling (in %)

Roemeense leu (in %)

Zloty (in %)

IJslandse kroon (in %)

Noorse kroon (in %)

Zwitserse frank (in %)

1

6,062

6,161

5,941

8,902

4,873

1,991

2

5,960

6,280

5,698

8,245

4,722

1,955

3

5,630

6,408

5,594

7,724

4,492

1,901

4

5,309

6,500

5,529

7,283

4,273

1,852

5

5,028

6,573

5,498

6,919

4,099

1,814

6

4,795

6,632

5,498

6,611

3,975

1,789

7

4,601

6,673

5,516

6,347

3,884

1,774

8

4,454

6,700

5,544

6,120

3,816

1,766

9

4,340

6,720

5,577

5,926

3,762

1,764

10

4,250

6,729

5,606

5,762

3,720

1,767

11

4,185

6,714

5,614

5,623

3,685

1,774

12

4,137

6,679

5,605

5,501

3,657

1,784

13

4,096

6,629

5,582

5,394

3,634

1,796

14

4,061

6,568

5,551

5,298

3,614

1,809

15

4,027

6,501

5,513

5,212

3,597

1,824

16

3,996

6,429

5,471

5,134

3,583

1,838

17

3,965

6,355

5,425

5,062

3,570

1,853

18

3,936

6,279

5,379

4,997

3,559

1,867

19

3,909

6,202

5,331

4,936

3,550

1,882

20

3,884

6,127

5,283

4,880

3,541

1,896

21

3,861

6,052

5,235

4,828

3,534

1,910

22

3,838

5,978

5,187

4,779

3,527

1,924

23

3,816

5,907

5,141

4,733

3,521

1,937

24

3,794

5,837

5,095

4,691

3,516

1,950

25

3,772

5,769

5,051

4,650

3,511

1,963

26

3,749

5,704

5,008

4,612

3,507

1,975

27

3,724

5,641

4,966

4,577

3,503

1,987

28

3,699

5,580

4,926

4,543

3,499

1,998

29

3,671

5,522

4,887

4,511

3,496

2,009

30

3,642

5,466

4,849

4,481

3,493

2,020

31

3,611

5,412

4,813

4,452

3,491

2,030

32

3,579

5,360

4,778

4,424

3,488

2,040

33

3,547

5,310

4,744

4,398

3,486

2,049

34

3,514

5,262

4,712

4,374

3,484

2,058

35

3,483

5,217

4,681

4,350

3,482

2,067

36

3,452

5,173

4,651

4,327

3,480

2,076

37

3,422

5,130

4,623

4,306

3,479

2,084

38

3,394

5,090

4,595

4,285

3,477

2,092

39

3,367

5,051

4,569

4,266

3,476

2,100

40

3,342

5,014

4,543

4,247

3,475

2,107

41

3,319

4,978

4,519

4,229

3,473

2,114

42

3,297

4,944

4,495

4,211

3,472

2,121

43

3,278

4,911

4,472

4,195

3,471

2,128

44

3,259

4,879

4,450

4,179

3,470

2,134

45

3,243

4,849

4,429

4,163

3,469

2,140

46

3,228

4,819

4,409

4,149

3,469

2,146

47

3,215

4,791

4,390

4,135

3,468

2,152

48

3,204

4,764

4,371

4,121

3,467

2,158

49

3,194

4,738

4,353

4,108

3,466

2,163

50

3,186

4,713

4,335

4,095

3,466

2,168

51

3,180

4,689

4,319

4,083

3,465

2,173

52

3,175

4,665

4,302

4,071

3,465

2,178

53

3,171

4,643

4,287

4,060

3,464

2,183

54

3,168

4,621

4,271

4,049

3,464

2,188

55

3,166

4,600

4,257

4,038

3,463

2,192

56

3,165

4,579

4,243

4,028

3,463

2,197

57

3,165

4,560

4,229

4,018

3,462

2,201

58

3,165

4,541

4,216

4,008

3,462

2,205

59

3,165

4,522

4,203

3,999

3,462

2,209

60

3,166

4,505

4,190

3,990

3,461

2,213

61

3,167

4,487

4,178

3,981

3,461

2,216

62

3,169

4,471

4,167

3,973

3,461

2,220

63

3,171

4,455

4,156

3,965

3,460

2,223

64

3,173

4,439

4,145

3,957

3,460

2,227

65

3,175

4,424

4,134

3,949

3,460

2,230

66

3,177

4,409

4,124

3,942

3,459

2,233

67

3,179

4,395

4,114

3,934

3,459

2,237

68

3,182

4,381

4,104

3,927

3,459

2,240

69

3,184

4,367

4,094

3,920

3,459

2,243

70

3,187

4,354

4,085

3,914

3,459

2,246

71

3,190

4,341

4,076

3,907

3,458

2,248

72

3,192

4,329

4,068

3,901

3,458

2,251

73

3,195

4,317

4,059

3,895

3,458

2,254

74

3,198

4,305

4,051

3,889

3,458

2,256

75

3,200

4,294

4,043

3,883

3,458

2,259

76

3,203

4,283

4,035

3,877

3,458

2,261

77

3,206

4,272

4,028

3,872

3,457

2,264

78

3,209

4,261

4,020

3,866

3,457

2,266

79

3,211

4,251

4,013

3,861

3,457

2,268

80

3,214

4,241

4,006

3,856

3,457

2,271

81

3,216

4,231

3,999

3,851

3,457

2,273

82

3,219

4,222

3,992

3,846

3,457

2,275

83

3,221

4,212

3,986

3,841

3,457

2,277

84

3,224

4,203

3,979

3,837

3,457

2,279

85

3,226

4,194

3,973

3,832

3,456

2,281

86

3,229

4,186

3,967

3,828

3,456

2,283

87

3,231

4,177

3,961

3,823

3,456

2,285

88

3,233

4,169

3,955

3,819

3,456

2,287

89

3,236

4,161

3,950

3,815

3,456

2,289

90

3,238

4,153

3,944

3,811

3,456

2,290

91

3,240

4,145

3,939

3,807

3,456

2,292

92

3,242

4,138

3,933

3,803

3,456

2,294

93

3,245

4,130

3,928

3,799

3,456

2,296

94

3,247

4,123

3,923

3,796

3,456

2,297

95

3,249

4,116

3,918

3,792

3,456

2,299

96

3,251

4,109

3,913

3,788

3,455

2,300

97

3,253

4,102

3,908

3,785

3,455

2,302

98

3,255

4,095

3,904

3,781

3,455

2,303

99

3,257

4,089

3,899

3,778

3,455

2,305

100

3,259

4,082

3,895

3,775

3,455

2,306

101

3,260

4,076

3,890

3,772

3,455

2,308

102

3,262

4,070

3,886

3,768

3,455

2,309

103

3,264

4,064

3,882

3,765

3,455

2,310

104

3,266

4,058

3,877

3,762

3,455

2,312

105

3,267

4,052

3,873

3,759

3,455

2,313

106

3,269

4,046

3,869

3,756

3,455

2,314

107

3,271

4,041

3,865

3,754

3,455

2,316

108

3,273

4,035

3,862

3,751

3,455

2,317

109

3,274

4,030

3,858

3,748

3,455

2,318

110

3,276

4,025

3,854

3,745

3,455

2,319

111

3,277

4,020

3,850

3,743

3,455

2,321

112

3,279

4,014

3,847

3,740

3,455

2,322

113

3,280

4,009

3,843

3,737

3,454

2,323

114

3,282

4,005

3,840

3,735

3,454

2,324

115

3,283

4,000

3,836

3,732

3,454

2,325

116

3,285

3,995

3,833

3,730

3,454

2,326

117

3,286

3,990

3,830

3,728

3,454

2,327

118

3,287

3,986

3,827

3,725

3,454

2,328

119

3,289

3,981

3,823

3,723

3,454

2,329

120

3,290

3,977

3,820

3,721

3,454

2,330

121

3,291

3,972

3,817

3,718

3,454

2,331

122

3,293

3,968

3,814

3,716

3,454

2,332

123

3,294

3,964

3,811

3,714

3,454

2,333

124

3,295

3,960

3,808

3,712

3,454

2,334

125

3,297

3,956

3,806

3,710

3,454

2,335

126

3,298

3,952

3,803

3,708

3,454

2,336

127

3,299

3,948

3,800

3,706

3,454

2,337

128

3,300

3,944

3,797

3,704

3,454

2,338

129

3,301

3,940

3,794

3,702

3,454

2,339

130

3,302

3,936

3,792

3,700

3,454

2,339

131

3,304

3,932

3,789

3,698

3,454

2,340

132

3,305

3,929

3,787

3,696

3,454

2,341

133

3,306

3,925

3,784

3,694

3,454

2,342

134

3,307

3,922

3,782

3,692

3,454

2,343

135

3,308

3,918

3,779

3,691

3,454

2,344

136

3,309

3,915

3,777

3,689

3,454

2,344

137

3,310

3,911

3,774

3,687

3,454

2,345

138

3,311

3,908

3,772

3,685

3,454

2,346

139

3,312

3,905

3,770

3,684

3,454

2,347

140

3,313

3,901

3,767

3,682

3,454

2,347

141

3,314

3,898

3,765

3,680

3,454

2,348

142

3,315

3,895

3,763

3,679

3,453

2,349

143

3,316

3,892

3,761

3,677

3,453

2,349

144

3,317

3,889

3,759

3,675

3,453

2,350

145

3,318

3,886

3,756

3,674

3,453

2,351

146

3,319

3,883

3,754

3,672

3,453

2,352

147

3,319

3,880

3,752

3,671

3,453

2,352

148

3,320

3,877

3,750

3,669

3,453

2,353

149

3,321

3,874

3,748

3,668

3,453

2,354

150

3,322

3,871

3,746

3,666

3,453

2,354


Looptijd (in jaren)

Australische dollar (in %)

Baht (in %)

Canadese dollar (in %)

Chileense peso (in %)

Colombiaanse peso (in %)

Hongkongdollar (in %)

1

4,726

1,957

5,218

7,432

9,838

4,813

2

4,609

2,085

4,917

6,130

9,793

4,522

3

4,418

2,150

4,475

5,600

9,755

4,282

4

4,300

2,193

4,090

5,397

9,764

4,127

5

4,259

2,232

3,830

5,299

9,805

4,009

6

4,265

2,273

3,690

5,248

9,858

3,944

7

4,284

2,322

3,614

5,220

9,926

3,898

8

4,312

2,383

3,568

5,203

9,998

3,849

9

4,338

2,450

3,535

5,191

10,067

3,806

10

4,358

2,523

3,507

5,180

10,135

3,778

11

4,385

2,602

3,482

5,167

10,158

3,767

12

4,412

2,682

3,457

5,154

10,136

3,768

13

4,431

2,759

3,434

5,139

10,081

3,775

14

4,442

2,830

3,412

5,124

10,001

3,783

15

4,446

2,894

3,391

5,109

9,904

3,791

16

4,444

2,948

3,372

5,094

9,794

3,796

17

4,435

2,995

3,355

5,079

9,674

3,798

18

4,419

3,035

3,338

5,064

9,549

3,799

19

4,394

3,070

3,324

5,050

9,420

3,798

20

4,361

3,101

3,310

5,036

9,290

3,796

21

4,318

3,128

3,298

5,022

9,159

3,793

22

4,270

3,152

3,287

5,009

9,029

3,789

23

4,219

3,173

3,278

4,996

8,902

3,784

24

4,167

3,191

3,269

4,983

8,777

3,780

25

4,116

3,208

3,262

4,971

8,655

3,775

26

4,066

3,223

3,256

4,960

8,537

3,769

27

4,020

3,237

3,250

4,948

8,422

3,764

28

3,977

3,249

3,246

4,937

8,311

3,758

29

3,937

3,260

3,243

4,927

8,205

3,752

30

3,902

3,270

3,240

4,917

8,102

3,747

31

3,871

3,279

3,239

4,907

8,003

3,741

32

3,843

3,287

3,238

4,897

7,909

3,736

33

3,818

3,295

3,238

4,888

7,818

3,730

34

3,796

3,302

3,238

4,879

7,730

3,725

35

3,776

3,308

3,239

4,871

7,647

3,719

36

3,758

3,314

3,240

4,863

7,567

3,714

37

3,742

3,319

3,241

4,855

7,490

3,709

38

3,728

3,324

3,243

4,847

7,416

3,704

39

3,715

3,329

3,245

4,840

7,346

3,699

40

3,703

3,333

3,247

4,833

7,278

3,694

41

3,692

3,337

3,249

4,826

7,213

3,690

42

3,682

3,341

3,251

4,819

7,151

3,685

43

3,673

3,344

3,254

4,813

7,091

3,681

44

3,665

3,348

3,256

4,806

7,034

3,676

45

3,657

3,351

3,259

4,800

6,979

3,672

46

3,650

3,354

3,261

4,795

6,926

3,668

47

3,644

3,356

3,264

4,789

6,876

3,664

48

3,638

3,359

3,266

4,784

6,827

3,660

49

3,632

3,361

3,269

4,778

6,780

3,657

50

3,627

3,363

3,271

4,773

6,735

3,653

51

3,622

3,366

3,274

4,768

6,691

3,649

52

3,617

3,368

3,276

4,764

6,649

3,646

53

3,613

3,369

3,279

4,759

6,609

3,643

54

3,609

3,371

3,281

4,754

6,570

3,639

55

3,605

3,373

3,284

4,750

6,532

3,636

56

3,602

3,375

3,286

4,746

6,496

3,633

57

3,599

3,376

3,288

4,742

6,461

3,630

58

3,595

3,378

3,291

4,738

6,427

3,627

59

3,592

3,379

3,293

4,734

6,394

3,625

60

3,589

3,380

3,295

4,730

6,363

3,622

61

3,587

3,382

3,297

4,727

6,332

3,619

62

3,584

3,383

3,299

4,723

6,302

3,617

63

3,582

3,384

3,302

4,720

6,274

3,614

64

3,579

3,385

3,304

4,716

6,246

3,612

65

3,577

3,386

3,306

4,713

6,219

3,609

66

3,575

3,388

3,308

4,710

6,193

3,607

67

3,573

3,389

3,309

4,707

6,167

3,605

68

3,571

3,390

3,311

4,704

6,143

3,602

69

3,569

3,390

3,313

4,701

6,119

3,600

70

3,567

3,391

3,315

4,698

6,095

3,598

71

3,565

3,392

3,317

4,696

6,073

3,596

72

3,564

3,393

3,318

4,693

6,051

3,594

73

3,562

3,394

3,320

4,690

6,030

3,592

74

3,560

3,395

3,322

4,688

6,009

3,590

75

3,559

3,396

3,323

4,685

5,989

3,589

76

3,557

3,396

3,325

4,683

5,969

3,587

77

3,556

3,397

3,327

4,681

5,950

3,585

78

3,554

3,398

3,328

4,678

5,931

3,583

79

3,553

3,398

3,330

4,676

5,913

3,582

80

3,552

3,399

3,331

4,674

5,895

3,580

81

3,550

3,400

3,332

4,672

5,878

3,578

82

3,549

3,400

3,334

4,670

5,861

3,577

83

3,548

3,401

3,335

4,668

5,844

3,575

84

3,547

3,402

3,336

4,666

5,828

3,574

85

3,545

3,402

3,338

4,664

5,812

3,572

86

3,544

3,403

3,339

4,662

5,797

3,571

87

3,543

3,403

3,340

4,660

5,782

3,570

88

3,542

3,404

3,341

4,658

5,767

3,568

89

3,541

3,404

3,343

4,657

5,753

3,567

90

3,540

3,405

3,344

4,655

5,739

3,566

91

3,539

3,405

3,345

4,653

5,725

3,564

92

3,538

3,406

3,346

4,651

5,712

3,563

93

3,537

3,406

3,347

4,650

5,699

3,562

94

3,536

3,407

3,348

4,648

5,686

3,561

95

3,535

3,407

3,349

4,647

5,673

3,560

96

3,534

3,408

3,350

4,645

5,661

3,559

97

3,533

3,408

3,351

4,644

5,649

3,557

98

3,533

3,409

3,352

4,642

5,637

3,556

99

3,532

3,409

3,353

4,641

5,626

3,555

100

3,531

3,410

3,354

4,639

5,614

3,554

101

3,530

3,410

3,355

4,638

5,603

3,553

102

3,529

3,410

3,356

4,637

5,593

3,552

103

3,529

3,411

3,357

4,635

5,582

3,551

104

3,528

3,411

3,358

4,634

5,571

3,550

105

3,527

3,411

3,359

4,633

5,561

3,549

106

3,526

3,412

3,360

4,631

5,551

3,548

107

3,526

3,412

3,361

4,630

5,541

3,547

108

3,525

3,413

3,361

4,629

5,532

3,547

109

3,524

3,413

3,362

4,628

5,522

3,546

110

3,524

3,413

3,363

4,627

5,513

3,545

111

3,523

3,414

3,364

4,626

5,504

3,544

112

3,522

3,414

3,364

4,624

5,495

3,543

113

3,522

3,414

3,365

4,623

5,486

3,542

114

3,521

3,415

3,366

4,622

5,477

3,541

115

3,520

3,415

3,367

4,621

5,468

3,541

116

3,520

3,415

3,367

4,620

5,460

3,540

117

3,519

3,415

3,368

4,619

5,452

3,539

118

3,519

3,416

3,369

4,618

5,444

3,538

119

3,518

3,416

3,370

4,617

5,436

3,538

120

3,517

3,416

3,370

4,616

5,428

3,537

121

3,517

3,417

3,371

4,615

5,420

3,536

122

3,516

3,417

3,371

4,614

5,413

3,535

123

3,516

3,417

3,372

4,613

5,405

3,535

124

3,515

3,417

3,373

4,612

5,398

3,534

125

3,515

3,418

3,373

4,612

5,391

3,533

126

3,514

3,418

3,374

4,611

5,384

3,533

127

3,514

3,418

3,375

4,610

5,377

3,532

128

3,513

3,418

3,375

4,609

5,370

3,531

129

3,513

3,419

3,376

4,608

5,363

3,531

130

3,512

3,419

3,376

4,607

5,356

3,530

131

3,512

3,419

3,377

4,606

5,350

3,530

132

3,511

3,419

3,377

4,606

5,343

3,529

133

3,511

3,420

3,378

4,605

5,337

3,528

134

3,510

3,420

3,379

4,604

5,331

3,528

135

3,510

3,420

3,379

4,603

5,324

3,527

136

3,509

3,420

3,380

4,602

5,318

3,527

137

3,509

3,421

3,380

4,602

5,312

3,526

138

3,509

3,421

3,381

4,601

5,306

3,526

139

3,508

3,421

3,381

4,600

5,301

3,525

140

3,508

3,421

3,382

4,600

5,295

3,524

141

3,507

3,421

3,382

4,599

5,289

3,524

142

3,507

3,422

3,383

4,598

5,284

3,523

143

3,507

3,422

3,383

4,597

5,278

3,523

144

3,506

3,422

3,383

4,597

5,273

3,522

145

3,506

3,422

3,384

4,596

5,267

3,522

146

3,505

3,422

3,384

4,595

5,262

3,521

147

3,505

3,423

3,385

4,595

5,257

3,521

148

3,505

3,423

3,385

4,594

5,252

3,520

149

3,504

3,423

3,386

4,594

5,247

3,520

150

3,504

3,423

3,386

4,593

5,242

3,519


Looptijd (in jaren)

Indiase roepie (in %)

Mexicaanse peso (in %)

Nieuwe Taiwandollar (in %)

Nieuw-Zeelandse dollar (in %)

Rand (in %)

Real (in %)

1

6,884

11,422

0,896

5,794

8,805

11,351

2

7,001

9,985

0,930

5,430

8,628

10,235

3

7,072

9,101

0,961

5,025

8,608

10,046

4

7,120

8,635

0,985

4,758

8,720

10,102

5

7,130

8,401

1,005

4,595

8,923

10,229

6

7,146

8,295

1,023

4,512

9,207

10,362

7

7,160

8,248

1,039

4,461

9,490

10,482

8

7,176

8,224

1,054

4,426

9,752

10,593

9

7,197

8,201

1,067

4,406

9,990

10,674

10

7,212

8,166

1,080

4,404

10,204

10,740

11

7,211

8,113

1,109

4,419

10,391

10,759

12

7,198

8,045

1,153

4,444

10,551

10,735

13

7,177

7,967

1,206

4,474

10,678

10,679

14

7,149

7,883

1,264

4,505

10,772

10,599

15

7,118

7,795

1,324

4,536

10,827

10,502

16

7,083

7,705

1,386

4,565

10,841

10,393

17

7,047

7,615

1,447

4,589

10,822

10,275

18

7,010

7,524

1,508

4,608

10,776

10,151

19

6,972

7,435

1,567

4,622

10,710

10,024

20

6,934

7,348

1,624

4,629

10,628

9,896

21

6,897

7,263

1,680

4,629

10,534

9,767

22

6,860

7,180

1,733

4,623

10,432

9,640

23

6,824

7,099

1,785

4,613

10,324

9,515

24

6,789

7,022

1,835

4,599

10,212

9,392

25

6,755

6,947

1,882

4,583

10,099

9,273

26

6,722

6,875

1,927

4,565

9,984

9,157

27

6,689

6,805

1,971

4,546

9,871

9,045

28

6,658

6,739

2,013

4,526

9,758

8,936

29

6,628

6,675

2,052

4,505

9,648

8,832

30

6,599

6,614

2,091

4,483

9,540

8,731

31

6,571

6,555

2,127

4,462

9,435

8,634

32

6,544

6,498

2,162

4,441

9,333

8,541

33

6,518

6,445

2,195

4,419

9,235

8,452

34

6,493

6,393

2,227

4,398

9,139

8,367

35

6,469

6,343

2,258

4,378

9,047

8,285

36

6,446

6,296

2,287

4,358

8,959

8,207

37

6,424

6,250

2,315

4,338

8,873

8,131

38

6,402

6,207

2,342

4,319

8,792

8,059

39

6,382

6,165

2,368

4,300

8,713

7,990

40

6,362

6,125

2,393

4,282

8,637

7,924

41

6,343

6,086

2,416

4,264

8,564

7,860

42

6,325

6,049

2,439

4,247

8,494

7,799

43

6,307

6,014

2,461

4,230

8,427

7,741

44

6,290

5,980

2,482

4,214

8,363

7,685

45

6,273

5,947

2,503

4,199

8,301

7,631

46

6,258

5,916

2,522

4,184

8,241

7,579

47

6,242

5,885

2,541

4,169

8,184

7,530

48

6,228

5,856

2,559

4,155

8,129

7,482

49

6,214

5,828

2,576

4,142

8,075

7,436

50

6,200

5,801

2,593

4,129

8,024

7,391

51

6,187

5,775

2,609

4,116

7,975

7,349

52

6,174

5,750

2,625

4,104

7,928

7,308

53

6,162

5,726

2,640

4,092

7,882

7,268

54

6,150

5,703

2,655

4,080

7,838

7,230

55

6,138

5,680

2,669

4,069

7,796

7,193

56

6,127

5,658

2,682

4,058

7,754

7,158

57

6,116

5,637

2,695

4,048

7,715

7,123

58

6,106

5,617

2,708

4,038

7,677

7,090

59

6,096

5,597

2,721

4,028

7,639

7,058

60

6,086

5,578

2,732

4,019

7,604

7,027

61

6,077

5,560

2,744

4,009

7,569

6,997

62

6,067

5,542

2,755

4,001

7,535

6,968

63

6,059

5,525

2,766

3,992

7,503

6,940

64

6,050

5,508

2,777

3,983

7,471

6,912

65

6,042

5,492

2,787

3,975

7,441

6,886

66

6,033

5,476

2,797

3,967

7,411

6,860

67

6,025

5,461

2,806

3,960

7,383

6,835

68

6,018

5,446

2,816

3,952

7,355

6,811

69

6,010

5,431

2,825

3,945

7,328

6,788

70

6,003

5,417

2,834

3,938

7,301

6,765

71

5,996

5,404

2,842

3,931

7,276

6,743

72

5,989

5,390

2,851

3,925

7,251

6,721

73

5,982

5,377

2,859

3,918

7,227

6,700

74

5,976

5,365

2,867

3,912

7,203

6,680

75

5,970

5,353

2,875

3,906

7,180

6,660

76

5,963

5,341

2,882

3,900

7,158

6,641

77

5,957

5,329

2,889

3,894

7,136

6,622

78

5,952

5,318

2,897

3,888

7,115

6,603

79

5,946

5,307

2,903

3,883

7,095

6,586

80

5,940

5,296

2,910

3,877

7,075

6,568

81

5,935

5,286

2,917

3,872

7,055

6,551

82

5,930

5,275

2,923

3,867

7,036

6,535

83

5,924

5,265

2,930

3,862

7,017

6,518

84

5,919

5,256

2,936

3,857

6,999

6,503

85

5,914

5,246

2,942

3,852

6,981

6,487

86

5,910

5,237

2,948

3,847

6,964

6,472

87

5,905

5,228

2,954

3,843

6,947

6,457

88

5,900

5,219

2,959

3,838

6,931

6,443

89

5,896

5,210

2,965

3,834

6,914

6,429

90

5,891

5,202

2,970

3,830

6,899

6,415

91

5,887

5,194

2,975

3,825

6,883

6,402

92

5,883

5,185

2,980

3,821

6,868

6,389

93

5,879

5,177

2,985

3,817

6,853

6,376

94

5,875

5,170

2,990

3,813

6,839

6,363

95

5,871

5,162

2,995

3,810

6,825

6,351

96

5,867

5,155

3,000

3,806

6,811

6,339

97

5,863

5,147

3,005

3,802

6,797

6,327

98

5,859

5,140

3,009

3,799

6,784

6,316

99

5,856

5,133

3,014

3,795

6,771

6,304

100

5,852

5,126

3,018

3,792

6,758

6,293

101

5,849

5,120

3,022

3,788

6,745

6,282

102

5,845

5,113

3,026

3,785

6,733

6,272

103

5,842

5,107

3,030

3,782

6,721

6,261

104

5,839

5,100

3,034

3,778

6,709

6,251

105

5,835

5,094

3,038

3,775

6,698

6,241

106

5,832

5,088

3,042

3,772

6,686

6,231

107

5,829

5,082

3,046

3,769

6,675

6,221

108

5,826

5,076

3,050

3,766

6,664

6,212

109

5,823

5,070

3,053

3,763

6,653

6,202

110

5,820

5,065

3,057

3,761

6,643

6,193

111

5,817

5,059

3,061

3,758

6,633

6,184

112

5,814

5,054

3,064

3,755

6,622

6,175

113

5,812

5,048

3,068

3,752

6,612

6,167

114

5,809

5,043

3,071

3,750

6,603

6,158

115

5,806

5,038

3,074

3,747

6,593

6,150

116

5,804

5,033

3,077

3,744

6,584

6,142

117

5,801

5,028

3,081

3,742

6,574

6,134

118

5,798

5,023

3,084

3,739

6,565

6,126

119

5,796

5,018

3,087

3,737

6,556

6,118

120

5,793

5,013

3,090

3,735

6,547

6,110

121

5,791

5,009

3,093

3,732

6,539

6,103

122

5,789

5,004

3,096

3,730

6,530

6,095

123

5,786

5,000

3,099

3,728

6,522

6,088

124

5,784

4,995

3,101

3,725

6,513

6,081

125

5,782

4,991

3,104

3,723

6,505

6,074

126

5,779

4,986

3,107

3,721

6,497

6,067

127

5,777

4,982

3,110

3,719

6,489

6,060

128

5,775

4,978

3,112

3,717

6,481

6,053

129

5,773

4,974

3,115

3,715

6,474

6,046

130

5,771

4,970

3,117

3,713

6,466

6,040

131

5,769

4,966

3,120

3,711

6,459

6,033

132

5,767

4,962

3,122

3,709

6,452

6,027

133

5,765

4,958

3,125

3,707

6,444

6,021

134

5,763

4,954

3,127

3,705

6,437

6,015

135

5,761

4,951

3,130

3,703

6,430

6,009

136

5,759

4,947

3,132

3,701

6,423

6,003

137

5,757

4,943

3,134

3,699

6,417

5,997

138

5,755

4,940

3,137

3,697

6,410

5,991

139

5,753

4,936

3,139

3,696

6,403

5,985

140

5,751

4,933

3,141

3,694

6,397

5,980

141

5,750

4,929

3,143

3,692

6,391

5,974

142

5,748

4,926

3,145

3,690

6,384

5,969

143

5,746

4,923

3,148

3,689

6,378

5,963

144

5,744

4,919

3,150

3,687

6,372

5,958

145

5,743

4,916

3,152

3,685

6,366

5,953

146

5,741

4,913

3,154

3,684

6,360

5,948

147

5,739

4,910

3,156

3,682

6,354

5,942

148

5,738

4,907

3,158

3,681

6,348

5,937

149

5,736

4,903

3,160

3,679

6,343

5,932

150

5,735

4,900

3,162

3,678

6,337

5,927


Looptijd (in jaren)

Renminbi yuan (in %)

Ringgit (in %)

Russische roebel (in %)

Singaporedollar (in %)

Zuid-Koreaanse won (in %)

Turkse lire (in %)

1

1,924

3,235

9,415

3,861

3,787

12,896

2

2,027

3,342

9,679

3,690

3,669

13,780

3

2,161

3,440

9,921

3,564

3,561

14,803

4

2,276

3,518

10,175

3,454

3,495

15,728

5

2,371

3,591

10,424

3,364

3,439

16,477

6

2,448

3,661

10,654

3,298

3,402

17,036

7

2,515

3,726

10,866

3,249

3,380

17,446

8

2,577

3,786

11,069

3,213

3,369

17,737

9

2,637

3,842

11,234

3,186

3,362

17,922

10

2,697

3,892

11,365

3,168

3,355

18,011

11

2,756

3,938

11,465

3,155

3,348

18,022

12

2,815

3,981

11,533

3,147

3,340

17,971

13

2,873

4,019

11,568

3,143

3,332

17,871

14

2,928

4,055

11,566

3,141

3,324

17,729

15

2,982

4,089

11,528

3,141

3,317

17,554

16

3,034

4,124

11,460

3,143

3,311

17,350

17

3,083

4,156

11,369

3,145

3,305

17,124

18

3,130

4,185

11,260

3,149

3,300

16,880

19

3,175

4,209

11,138

3,152

3,296

16,623

20

3,217

4,227

11,006

3,157

3,293

16,355

21

3,258

4,238

10,868

3,161

3,292

16,082

22

3,297

4,244

10,727

3,166

3,290

15,805

23

3,334

4,245

10,583

3,171

3,290

15,527

24

3,369

4,242

10,440

3,176

3,290

15,251

25

3,402

4,236

10,297

3,182

3,291

14,978

26

3,434

4,228

10,157

3,187

3,292

14,710

27

3,465

4,219

10,019

3,192

3,293

14,449

28

3,494

4,208

9,885

3,197

3,294

14,194

29

3,522

4,196

9,754

3,202

3,296

13,948

30

3,548

4,184

9,628

3,207

3,298

13,709

31

3,574

4,170

9,506

3,212

3,300

13,479

32

3,598

4,157

9,388

3,217

3,302

13,258

33

3,621

4,144

9,274

3,221

3,304

13,045

34

3,643

4,130

9,165

3,226

3,306

12,841

35

3,664

4,116

9,060

3,230

3,308

12,645

36

3,685

4,103

8,960

3,235

3,310

12,458

37

3,704

4,090

8,863

3,239

3,313

12,278

38

3,723

4,077

8,770

3,243

3,315

12,106

39

3,741

4,064

8,681

3,247

3,317

11,942

40

3,758

4,051

8,596

3,251

3,319

11,784

41

3,774

4,039

8,514

3,255

3,321

11,633

42

3,790

4,027

8,435

3,258

3,323

11,489

43

3,805

4,016

8,360

3,262

3,325

11,350

44

3,820

4,005

8,288

3,265

3,327

11,218

45

3,834

3,994

8,218

3,269

3,329

11,090

46

3,848

3,983

8,151

3,272

3,331

10,968

47

3,861

3,973

8,087

3,275

3,333

10,851

48

3,873

3,963

8,026

3,278

3,335

10,739

49

3,885

3,953

7,966

3,281

3,337

10,631

50

3,897

3,944

7,909

3,284

3,339

10,527

51

3,908

3,935

7,854

3,287

3,341

10,427

52

3,919

3,926

7,801

3,290

3,342

10,331

53

3,930

3,917

7,750

3,293

3,344

10,239

54

3,940

3,909

7,701

3,295

3,346

10,150

55

3,950

3,901

7,654

3,298

3,347

10,064

56

3,959

3,893

7,608

3,300

3,349

9,981

57

3,969

3,886

7,564

3,303

3,350

9,901

58

3,978

3,879

7,521

3,305

3,352

9,824

59

3,986

3,871

7,480

3,307

3,353

9,750

60

3,994

3,865

7,440

3,309

3,355

9,678

61

4,003

3,858

7,401

3,311

3,356

9,608

62

4,010

3,852

7,364

3,314

3,358

9,541

63

4,018

3,845

7,328

3,316

3,359

9,475

64

4,025

3,839

7,293

3,318

3,360

9,412

65

4,033

3,833

7,259

3,319

3,361

9,351

66

4,040

3,828

7,226

3,321

3,363

9,292

67

4,046

3,822

7,194

3,323

3,364

9,234

68

4,053

3,817

7,163

3,325

3,365

9,178

69

4,059

3,811

7,133

3,327

3,366

9,124

70

4,066

3,806

7,103

3,328

3,367

9,072

71

4,072

3,801

7,075

3,330

3,368

9,021

72

4,078

3,796

7,047

3,332

3,369

8,971

73

4,083

3,792

7,020

3,333

3,371

8,923

74

4,089

3,787

6,994

3,335

3,372

8,876

75

4,094

3,783

6,969

3,336

3,373

8,830

76

4,100

3,778

6,944

3,338

3,374

8,785

77

4,105

3,774

6,920

3,339

3,374

8,742

78

4,110

3,770

6,896

3,340

3,375

8,700

79

4,115

3,766

6,873

3,342

3,376

8,659

80

4,119

3,762

6,851

3,343

3,377

8,619

81

4,124

3,758

6,829

3,344

3,378

8,580

82

4,129

3,754

6,808

3,346

3,379

8,542

83

4,133

3,751

6,787

3,347

3,380

8,505

84

4,137

3,747

6,767

3,348

3,381

8,468

85

4,142

3,743

6,747

3,349

3,381

8,433

86

4,146

3,740

6,728

3,350

3,382

8,398

87

4,150

3,737

6,709

3,352

3,383

8,365

88

4,154

3,733

6,691

3,353

3,384

8,332

89

4,158

3,730

6,673

3,354

3,384

8,299

90

4,162

3,727

6,655

3,355

3,385

8,268

91

4,165

3,724

6,638

3,356

3,386

8,237

92

4,169

3,721

6,621

3,357

3,387

8,207

93

4,172

3,718

6,605

3,358

3,387

8,177

94

4,176

3,715

6,588

3,359

3,388

8,149

95

4,179

3,713

6,573

3,360

3,388

8,120

96

4,183

3,710

6,557

3,361

3,389

8,093

97

4,186

3,707

6,542

3,362

3,390

8,066

98

4,189

3,705

6,527

3,363

3,390

8,039

99

4,192

3,702

6,513

3,363

3,391

8,013

100

4,195

3,699

6,499

3,364

3,392

7,988

101

4,198

3,697

6,485

3,365

3,392

7,963

102

4,201

3,695

6,471

3,366

3,393

7,938

103

4,204

3,692

6,458

3,367

3,393

7,915

104

4,207

3,690

6,444

3,368

3,394

7,891

105

4,210

3,688

6,431

3,368

3,394

7,868

106

4,213

3,685

6,419

3,369

3,395

7,845

107

4,215

3,683

6,406

3,370

3,395

7,823

108

4,218

3,681

6,394

3,371

3,396

7,802

109

4,220

3,679

6,382

3,371

3,396

7,780

110

4,223

3,677

6,371

3,372

3,397

7,759

111

4,225

3,675

6,359

3,373

3,397

7,739

112

4,228

3,673

6,348

3,373

3,398

7,718

113

4,230

3,671

6,337

3,374

3,398

7,699

114

4,233

3,669

6,326

3,375

3,399

7,679

115

4,235

3,667

6,315

3,375

3,399

7,660

116

4,237

3,665

6,305

3,376

3,400

7,641

117

4,240

3,663

6,294

3,377

3,400

7,623

118

4,242

3,661

6,284

3,377

3,400

7,605

119

4,244

3,660

6,274

3,378

3,401

7,587

120

4,246

3,658

6,264

3,378

3,401

7,569

121

4,248

3,656

6,254

3,379

3,402

7,552

122

4,250

3,654

6,245

3,380

3,402

7,535

123

4,252

3,653

6,236

3,380

3,402

7,518

124

4,254

3,651

6,226

3,381

3,403

7,502

125

4,256

3,650

6,217

3,381

3,403

7,486

126

4,258

3,648

6,208

3,382

3,404

7,470

127

4,260

3,646

6,200

3,382

3,404

7,454

128

4,262

3,645

6,191

3,383

3,404

7,439

129

4,264

3,643

6,183

3,383

3,405

7,423

130

4,266

3,642

6,174

3,384

3,405

7,409

131

4,267

3,640

6,166

3,384

3,405

7,394

132

4,269

3,639

6,158

3,385

3,406

7,379

133

4,271

3,637

6,150

3,385

3,406

7,365

134

4,273

3,636

6,142

3,386

3,406

7,351

135

4,274

3,635

6,134

3,386

3,407

7,337

136

4,276

3,633

6,127

3,387

3,407

7,324

137

4,277

3,632

6,119

3,387

3,407

7,310

138

4,279

3,631

6,112

3,388

3,408

7,297

139

4,281

3,629

6,104

3,388

3,408

7,284

140

4,282

3,628

6,097

3,389

3,408

7,271

141

4,284

3,627

6,090

3,389

3,408

7,258

142

4,285

3,626

6,083

3,390

3,409

7,246

143

4,287

3,624

6,076

3,390

3,409

7,234

144

4,288

3,623

6,069

3,390

3,409

7,221

145

4,290

3,622

6,063

3,391

3,410

7,210

146

4,291

3,621

6,056

3,391

3,410

7,198

147

4,293

3,620

6,049

3,392

3,410

7,186

148

4,294

3,618

6,043

3,392

3,410

7,175

149

4,295

3,617

6,037

3,392

3,411

7,163

150

4,297

3,616

6,030

3,393

3,411

7,152


Looptijd (in jaren)

US-dollar (in %)

Yen (in %)

1

5,379  %

-0,007  %

2

4,788  %

0,063  %

3

4,357  %

0,118  %

4

4,069  %

0,165  %

5

3,882  %

0,223  %

6

3,756  %

0,294  %

7

3,667  %

0,369  %

8

3,602  %

0,442  %

9

3,555  %

0,508  %

10

3,521  %

0,568  %

11

3,498  %

0,623  %

12

3,484  %

0,673  %

13

3,475  %

0,721  %

14

3,467  %

0,766  %

15

3,460  %

0,810  %

16

3,452  %

0,851  %

17

3,441  %

0,890  %

18

3,426  %

0,925  %

19

3,406  %

0,957  %

20

3,379  %

0,984  %

21

3,347  %

1,006  %

22

3,310  %

1,023  %

23

3,272  %

1,036  %

24

3,235  %

1,044  %

25

3,198  %

1,047  %

26

3,164  %

1,047  %

27

3,133  %

1,045  %

28

3,106  %

1,046  %

29

3,083  %

1,052  %

30

3,064  %

1,065  %

31

3,049  %

1,085  %

32

3,039  %

1,112  %

33

3,031  %

1,143  %

34

3,026  %

1,177  %

35

3,023  %

1,214  %

36

3,022  %

1,252  %

37

3,022  %

1,291  %

38

3,024  %

1,331  %

39

3,026  %

1,371  %

40

3,029  %

1,410  %

41

3,033  %

1,450  %

42

3,037  %

1,489  %

43

3,042  %

1,527  %

44

3,047  %

1,564  %

45

3,052  %

1,601  %

46

3,057  %

1,637  %

47

3,063  %

1,672  %

48

3,068  %

1,706  %

49

3,074  %

1,739  %

50

3,079  %

1,771  %

51

3,085  %

1,802  %

52

3,090  %

1,832  %

53

3,096  %

1,862  %

54

3,101  %

1,890  %

55

3,107  %

1,918  %

56

3,112  %

1,945  %

57

3,117  %

1,971  %

58

3,122  %

1,996  %

59

3,127  %

2,021  %

60

3,132  %

2,045  %

61

3,136  %

2,068  %

62

3,141  %

2,090  %

63

3,146  %

2,112  %

64

3,150  %

2,133  %

65

3,154  %

2,154  %

66

3,159  %

2,174  %

67

3,163  %

2,193  %

68

3,167  %

2,212  %

69

3,171  %

2,230  %

70

3,174  %

2,248  %

71

3,178  %

2,266  %

72

3,182  %

2,283  %

73

3,185  %

2,299  %

74

3,189  %

2,315  %

75

3,192  %

2,331  %

76

3,196  %

2,346  %

77

3,199  %

2,361  %

78

3,202  %

2,375  %

79

3,205  %

2,389  %

80

3,208  %

2,403  %

81

3,211  %

2,417  %

82

3,214  %

2,430  %

83

3,217  %

2,443  %

84

3,219  %

2,455  %

85

3,222  %

2,467  %

86

3,225  %

2,479  %

87

3,227  %

2,491  %

88

3,230  %

2,502  %

89

3,232  %

2,513  %

90

3,235  %

2,524  %

91

3,237  %

2,535  %

92

3,239  %

2,545  %

93

3,242  %

2,556  %

94

3,244  %

2,566  %

95

3,246  %

2,575  %

96

3,248  %

2,585  %

97

3,250  %

2,594  %

98

3,252  %

2,604  %

99

3,254  %

2,613  %

100

3,256  %

2,621  %

101

3,258  %

2,630  %

102

3,260  %

2,639  %

103

3,262  %

2,647  %

104

3,264  %

2,655  %

105

3,265  %

2,663  %

106

3,267  %

2,671  %

107

3,269  %

2,679  %

108

3,270  %

2,686  %

109

3,272  %

2,694  %

110

3,274  %

2,701  %

111

3,275  %

2,708  %

112

3,277  %

2,715  %

113

3,278  %

2,722  %

114

3,280  %

2,729  %

115

3,281  %

2,736  %

116

3,283  %

2,742  %

117

3,284  %

2,749  %

118

3,286  %

2,755  %

119

3,287  %

2,761  %

120

3,288  %

2,767  %

121

3,290  %

2,773  %

122

3,291  %

2,779  %

123

3,292  %

2,785  %

124

3,294  %

2,791  %

125

3,295  %

2,797  %

126

3,296  %

2,802  %

127

3,297  %

2,808  %

128

3,298  %

2,813  %

129

3,300  %

2,818  %

130

3,301  %

2,823  %

131

3,302  %

2,829  %

132

3,303  %

2,834  %

133

3,304  %

2,839  %

134

3,305  %

2,844  %

135

3,306  %

2,848  %

136

3,307  %

2,853  %

137

3,308  %

2,858  %

138

3,309  %

2,863  %

139

3,310  %

2,867  %

140

3,311  %

2,872  %

141

3,312  %

2,876  %

142

3,313  %

2,880  %

143

3,314  %

2,885  %

144

3,315  %

2,889  %

145

3,316  %

2,893  %

146

3,317  %

2,897  %

147

3,318  %

2,902  %

148

3,319  %

2,906  %

149

3,320  %

2,910  %

150

3,321  %

2,913  %


BIJLAGE II

Fundamentele spreads voor de berekening van de matchingopslag

De in deze bijlage opgenomen fundamentele spreads zijn uitgedrukt in basispunten en omvatten geen verhoging overeenkomstig artikel 77 quater, lid 1, punt c), van Richtlijn 2009/138/EG.

1.   BLOOTSTELLINGEN AAN CENTRALE OVERHEDEN EN CENTRALE BANKEN

De fundamentele spreads zijn van toepassing op in alle valuta’s luidende blootstellingen.

De fundamentele spreads voor looptijden van 11 tot 30 jaar zijn gelijk aan de fundamentele spreads voor de looptijd van 10 jaar.

Looptijd (in jaren)

Oostenrijk

België

Bulgarije

Kroatië

Tsjechië

Cyprus

Denemarken

1

0

0

27

5

0

21

0

2

0

0

35

5

0

35

0

3

0

0

40

5

0

40

0

4

0

1

43

5

2

42

0

5

0

2

47

5

3

45

0

6

0

3

50

5

5

47

0

7

1

4

53

5

8

49

0

8

2

5

54

5

10

49

0

9

2

6

56

5

11

47

0

10

3

7

58

5

12

46

0


Looptijd (in jaren)

Estland

Finland

Frankrijk

Duitsland

Griekenland

Hongarije

Ierland

1

0

0

0

0

347

4

13

2

0

0

0

0

217

4

18

3

0

0

0

0

193

4

21

4

1

0

0

0

170

4

22

5

2

0

0

0

156

4

23

6

3

0

0

0

154

4

24

7

4

0

0

0

152

4

25

8

5

0

1

0

156

3

26

9

6

0

2

0

158

1

27

10

7

0

3

0

160

4

27


Looptijd (in jaren)

Italië

Letland

Litouwen

Luxemburg

Malta

Nederland

Polen

1

6

3

4

0

13

0

4

2

14

8

10

0

19

0

4

3

18

11

13

0

21

0

4

4

21

13

15

0

22

0

4

5

23

15

17

0

23

0

4

6

25

17

19

0

25

0

4

7

27

18

20

0

25

0

4

8

29

19

22

0

27

0

4

9

30

20

23

1

27

0

4

10

32

21

24

1

27

0

4


Looptijd (in jaren)

Portugal

Roemenië

Slowakije

Slovenië

Spanje

Zweden

Verenigd Koninkrijk

1

21

8

10

14

4

0

0

2

35

15

13

17

10

0

0

3

40

17

15

22

13

0

0

4

42

18

17

26

15

0

0

5

45

19

18

29

17

0

0

6

47

21

19

33

19

0

0

7

49

22

21

34

20

0

0

8

49

23

22

36

22

0

0

9

47

24

22

36

23

0

0

10

46

22

23

37

24

0

0


Looptijd (in jaren)

IJsland

Liechtenstein

Noorwegen

Zwitserland

Australië

Brazilië

Canada

1

5

0

0

0

0

12

0

2

5

0

0

0

0

12

0

3

5

0

0

0

0

12

0

4

5

0

0

0

0

12

0

5

5

0

0

0

0

12

0

6

5

0

0

0

0

12

0

7

5

0

0

0

0

12

0

8

5

0

0

0

0

12

0

9

5

0

0

0

0

12

0

10

5

0

0

0

0

12

0


Looptijd (in jaren)

Chili

China

Colombia

Hongkong

India

Japan

Maleisië

1

16

0

11

0

10

0

0

2

18

1

17

0

10

0

0

3

17

2

27

0

10

0

0

4

16

3

33

0

10

0

0

5

15

3

35

0

10

0

0

6

14

3

38

0

10

0

0

7

13

4

39

0

10

0

0

8

14

7

38

0

10

0

0

9

15

5

35

0

10

0

0

10

13

5

37

0

10

1

0


Looptijd (in jaren)

Mexico

Nieuw-Zeeland

Rusland

Singapore

Zuid-Afrika

Zuid-Korea

Thailand

1

8

0

0

0

7

8

1

2

9

0

0

0

10

11

0

3

10

0

0

0

11

11

0

4

10

0

0

0

13

13

0

5

11

0

2

0

13

15

0

6

10

0

5

0

15

15

0

7

10

0

7

0

17

15

0

8

10

0

11

0

19

15

0

9

10

0

16

0

20

15

0

10

10

0

16

0

22

15

0


Looptijd (in jaren)

Taiwan

Turkijje

Verenigde Staten

1

4

0

0

2

4

0

0

3

4

0

0

4

4

0

0

5

4

0

0

6

4

0

0

7

4

0

0

8

4

0

0

9

4

0

0

10

4

0

0

2.   BLOOTSTELLINGEN AAN FINANCIËLE INSTELLINGEN

2.1.   Euro

Looptijd (in jaren)

Krediet-kwaliteits-categorie 0

Krediet-kwaliteits-categorie 1

Krediet-kwaliteits-categorie 2

Krediet-kwaliteits-categorie 3

Krediet-kwaliteits-categorie 4

Krediet-kwaliteits-categorie 5

Krediet-kwaliteits-categorie 6

1

6

19

42

109

224

509

1 252

2

6

19

42

109

224

509

1 007

3

7

21

43

104

221

505

820

4

9

24

46

107

220

504

678

5

10

26

51

110

219

504

569

6

11

28

54

115

219

504

504

7

12

30

56

117

219

504

504

8

12

31

56

116

219

504

504

9

13

32

56

116

219

504

504

10

13

33

57

115

219

504

504

11

14

34

57

116

219

504

504

12

14

35

57

116

219

504

504

13

14

35

57

116

219

504

504

14

15

36

57

116

219

504

504

15

15

36

57

116

219

504

504

16

15

36

57

116

219

504

504

17

15

36

57

116

219

504

504

18

15

36

57

116

219

504

504

19

15

36

57

116

219

504

504

20

16

36

57

116

219

504

504

21

16

36

57

116

219

504

504

22

18

36

57

116

219

504

504

23

18

36

57

116

219

504

504

24

19

36

57

116

219

504

504

25

19

36

57

116

219

504

504

26

20

36

57

116

219

504

504

27

21

36

57

116

219

504

504

28

21

36

57

116

219

504

504

29

22

36

57

116

219

504

504

30

23

36

57

116

219

504

504

2.2.   Tsjechische kroon

Looptijd (in jaren)

Krediet-kwaliteits-categorie 0

Krediet-kwaliteits-categorie 1

Krediet-kwaliteits-categorie 2

Krediet-kwaliteits-categorie 3

Krediet-kwaliteits-categorie 4

Krediet-kwaliteits-categorie 5

Krediet-kwaliteits-categorie 6

1

18

31

54

122

236

521

1 302

2

20

33

55

123

237

522

1 038

3

21

35

57

118

234

518

841

4

22

37

59

120

232

517

694

5

22

38

63

122

232

516

582

6

23

40

66

126

231

515

515

7

23

41

67

128

230

515

515

8

22

41

66

126

229

514

514

9

22

41

65

125

229

513

513

10

22

42

65

124

228

513

513

11

22

42

65

124

228

512

512

12

22

42

64

123

227

512

512

13

21

42

64

122

226

511

511

14

21

42

63

122

226

510

510

15

21

42

63

122

225

510

510

16

20

41

62

121

225

510

510

17

20

41

62

121

225

510

510

18

20

41

62

121

225

510

510

19

20

41

62

121

225

510

510

20

20

42

63

121

225

510

510

21

21

42

63

122

226

510

510

22

21

42

63

122

226

510

510

23

21

42

63

122

226

511

511

24

21

42

63

122

226

511

511

25

21

42

63

122

226

510

510

26

21

42

63

122

226

510

510

27

21

42

63

122

226

510

510

28

21

42

63

122

226

510

510

29

23

42

63

122

225

510

510

30

24

42

63

121

225

510

510

2.3.   Deense kroon

Looptijd (in jaren)

Krediet-kwaliteits-categorie 0

Krediet-kwaliteits-categorie 1

Krediet-kwaliteits-categorie 2

Krediet-kwaliteits-categorie 3

Krediet-kwaliteits-categorie 4

Krediet-kwaliteits-categorie 5

Krediet-kwaliteits-categorie 6

1

6

19

42

109

224

508

1 251

2

6

19

42

109

224

508

1 007

3

7

21

43

104

220

505

820

4

9

24

46

107

219

504

678

5

10

26

51

110

219

504

569

6

11

28

54

114

219

504

504

7

12

30

56

117

219

504

504

8

12

31

56

116

219

504

504

9

12

32

56

115

219

504

504

10

13

33

56

115

219

504

504

11

14

34

57

115

219

504

504

12

14

35

57

115

219

504

504

13

14

35

57

115

219

504

504

14

14

36

57

115

219

504

504

15

14

36

57

115

219

504

504

16

14

36

57

115

219

504

504

17

14

36

57

115

219

504

504

18

14

36

57

115

219

504

504

19

15

36

57

115

219

504

504

20

16

36

57

115

219

504

504

21

16

36

57

115

219

504

504

22

18

36

57

115

219

504

504

23

18

36

57

115

219

504

504

24

19

36

57

115

219

504

504

25

19

36

57

115

219

504

504

26

20

36

57

115

219

504

504

27

21

36

57

115

219

504

504

28

21

36

57

115

219

504

504

29

22

36

57

115

219

504

504

30

23

36

57

115

219

504

504

2.4.   Forint

Looptijd (in jaren)

Krediet-kwaliteits-categorie 0

Krediet-kwaliteits-categorie 1

Krediet-kwaliteits-categorie 2

Krediet-kwaliteits-categorie 3

Krediet-kwaliteits-categorie 4

Krediet-kwaliteits-categorie 5

Krediet-kwaliteits-categorie 6

1

80

93

115

183

297

582

1 368

2

76

89

112

179

294

579

1 095

3

80

94

115

176

293

577

888

4

79

94

116

177

290

574

732

5

78

94

119

178

288

572

612

6

78

95

121

181

286

571

571

7

77

95

121

182

284

569

569

8

76

95

120

180

283

568

568

9

75

95

119

178

282

567

567

10

73

93

116

175

279

564

564

11

71

91

114

173

277

561

561

12

70

91

113

172

275

560

560

13

70

91

112

171

275

559

559

14

70

91

112

171

274

559

559

15

69

90

112

170

274

559

559

16

69

90

111

170

274

558

558

17

68

90

111

169

273

558

558

18

68

89

110

169

273

558

558

19

67

88

110

168

272

557

557

20

67

88

109

168

272

556

556

21

66

87

108

167

271

556

556

22

65

87

108

166

270

555

555

23

64

86

107

165

269

554

554

24

63

85

106

164

268

553

553

25

62

84

105

163

267

552

552

26

61

83

104

162

266

551

551

27

60

82

103

161

265

550

550

28

59

81

102

160

264

549

549

29

58

79

100

159

263

548

548

30

57

78

99

158

262

547

547

2.5.   Zweedse kroon

Looptijd (in jaren)

Krediet-kwaliteits-categorie 0

Krediet-kwaliteits-categorie 1

Krediet-kwaliteits-categorie 2

Krediet-kwaliteits-categorie 3

Krediet-kwaliteits-categorie 4

Krediet-kwaliteits-categorie 5

Krediet-kwaliteits-categorie 6

1

10

23

46

114

228

513

1 254

2

12

25

47

115

230

514

1 009

3

14

28

50

111

227

512

822

4

16

31

53

114

227

511

679

5

17

34

58

117

227

511

570

6

18

36

62

122

227

511

511

7

19

37

63

124

226

511

511

8

19

38

63

123

226

511

511

9

19

38

62

122

226

510

510

10

19

39

62

121

225

510

510

11

19

40

63

121

225

510

510

12

20

41

63

121

225

510

510

13

20

41

63

121

225

510

510

14

20

42

63

121

225

510

510

15

21

42

63

122

225

510

510

16

20

42

63

121

225

510

510

17

21

42

63

122

226

510

510

18

21

42

63

122

226

510

510

19

21

42

63

122

226

511

511

20

22

43

64

123

227

511

511

21

22

43

64

123

227

512

512

22

22

44

65

123

227

512

512

23

23

44

65

124

227

512

512

24

23

44

65

124

227

512

512

25

23

44

65

124

227

512

512

26

23

44

65

124

227

512

512

27

22

44

65

123

227

512

512

28

22

44

65

123

227

512

512

29

22

43

64

123

227

512

512

30

23

43

64

123

227

512

512

2.6.   Lev

Looptijd (in jaren)

Krediet-kwaliteits-categorie 0

Krediet-kwaliteits-categorie 1

Krediet-kwaliteits-categorie 2

Krediet-kwaliteits-categorie 3

Krediet-kwaliteits-categorie 4

Krediet-kwaliteits-categorie 5

Krediet-kwaliteits-categorie 6

1

5

18

41

109

223

508

1 251

2

5

18

41

109

223

508

1 006

3

7

21

42

103

220

504

819

4

8

23

45

106

219

503

677

5

9

25

50

109

219

503

569

6

10

27

54

114

219

503

503

7

12

30

55

116

219

503

503

8

12

30

55

115

219

503

503

9

12

31

55

115

219

503

503

10

12

32

56

115

219

503

503

11

13

33

56

115

219

503

503

12

13

34

56

115

219

503

503

13

14

35

56

115

219

503

503

14

14

35

56

115

219

503

503

15

14

35

56

115

219

503

503

16

14

35

56

115

219

503

503

17

14

35

56

115

219

503

503

18

14

35

56

115

219

503

503

19

15

35

56

115

219

503

503

20

16

35

56

115

219

503

503

21

16

35

56

115

219

503

503

22

18

35

56

115

219

503

503

23

18

35

56

115

219

503

503

24

19

35

56

115

219

503

503

25

19

35

56

115

219

503

503

26

20

35

56

115

219

503

503

27

21

35

56

115

219

503

503

28

21

35

56

115

219

503

503

29

22

35

56

115

219

503

503

30

23

35

56

115

219

503

503

2.7.   Pond sterling

Looptijd (in jaren)

Krediet-kwaliteits-categorie 0

Krediet-kwaliteits-categorie 1

Krediet-kwaliteits-categorie 2

Krediet-kwaliteits-categorie 3

Krediet-kwaliteits-categorie 4

Krediet-kwaliteits-categorie 5

Krediet-kwaliteits-categorie 6

1

7

24

52

139

242

527

1 291

2

7

24

52

139

242

527

1 040

3

8

26

52

127

239

523

847

4

10

28

54

119

237

521

699

5

12

30

56

110

236

520

586

6

14

34

59

104

235

519

519

7

16

36

60

98

233

518

518

8

18

38

59

92

232

517

517

9

20

44

62

87

231

516

516

10

20

44

61

85

231

515

515

11

19

43

59

85

230

514

514

12

19

43

60

87

229

514

514

13

19

43

60

87

228

513

513

14

19

43

60

87

228

512

512

15

19

43

60

87

227

512

512

16

19

43

60

87

226

510

510

17

19

44

60

87

225

510

510

18

19

44

60

87

224

509

509

19

19

44

60

87

224

509

509

20

19

44

60

87

225

509

509

21

19

44

60

87

225

509

509

22

19

44

60

87

224

509

509

23

19

44

60

87

224

509

509

24

19

44

60

87

223

508

508

25

20

44

60

87

223

507

507

26

20

44

60

87

222

507

507

27

21

44

60

87

221

506

506

28

21

44

60

87

221

506

506

29

23

44

60

87

220

505

505

30

24

44

60

87

220

505

505

2.8.   Roemeense leu

Looptijd (in jaren)

Krediet-kwaliteits-categorie 0

Krediet-kwaliteits-categorie 1

Krediet-kwaliteits-categorie 2

Krediet-kwaliteits-categorie 3

Krediet-kwaliteits-categorie 4

Krediet-kwaliteits-categorie 5

Krediet-kwaliteits-categorie 6

1

84

97

119

187

302

586

1 293

2

83

95

118

186

300

585

1 044

3

83

97

118

180

296

580

854

4

82

97

120

181

293

578

709

5

82

98

123

182

291

576

597

6

81

98

124

185

289

574

574

7

80

98

124

185

287

572

572

8

78

97

122

182

285

570

570

9

76

96

120

179

283

568

568

10

76

96

119

178

282

567

567

11

75

95

118

177

281

565

565

12

74

95

117

175

279

564

564

13

73

94

115

174

278

562

562

14

71

93

114

172

276

561

561

15

70

91

112

171

275

560

560

16

69

90

111

170

274

559

559

17

68

89

110

169

273

558

558

18

67

88

109

168

272

557

557

19

66

88

109

167

271

556

556

20

66

87

108

167

270

555

555

21

65

86

107

166

269

554

554

22

64

85

106

165

268

553

553

23

63

84

105

164

267

552

552

24

61

83

104

162

266

551

551

25

60

82

103

161

265

550

550

26

59

80

101

160

264

549

549

27

58

79

100

159

263

548

548

28

57

78

99

158

262

547

547

29

56

77

98

157

261

545

545

30

55

76

97

156

260

544

544

2.9.   Zloty

Looptijd (in jaren)

Krediet-kwaliteits-categorie 0

Krediet-kwaliteits-categorie 1

Krediet-kwaliteits-categorie 2

Krediet-kwaliteits-categorie 3

Krediet-kwaliteits-categorie 4

Krediet-kwaliteits-categorie 5

Krediet-kwaliteits-categorie 6

1

57

70

92

160

275

559

1 288

2

56

69

92

159

274

559

1 037

3

57

71

93

154

270

554

846

4

57

72

95

156

268

553

700

5

57

74

98

157

267

551

589

6

57

74

100

160

265

550

550

7

57

75

101

162

264

549

549

8

56

74

100

159

263

547

547

9

54

74

98

157

261

546

546

10

54

74

97

156

260

545

545

11

54

74

97

156

259

544

544

12

53

74

96

155

259

543

543

13

53

74

95

154

258

543

543

14

53

74

95

153

257

542

542

15

52

73

94

153

257

541

541

16

51

72

93

152

256

541

541

17

51

72

93

152

255

540

540

18

50

71

92

151

255

540

540

19

50

71

92

151

255

539

539

20

50

71

92

151

254

539

539

21

49

70

91

150

254

539

539

22

49

70

91

150

254

538

538

23

48

69

90

149

253

538

538

24

48

69

90

149

252

537

537

25

47

68

89

148

252

536

536

26

46

67

88

147

251

536

536

27

45

67

88

146

250

535

535

28

45

66

87

146

250

534

534

29

44

65

86

145

249

534

534

30

43

64

86

144

248

533

533

2.10.   IJslandse kroon

Looptijd (in jaren)

Krediet-kwaliteits-categorie 0

Krediet-kwaliteits-categorie 1

Krediet-kwaliteits-categorie 2

Krediet-kwaliteits-categorie 3

Krediet-kwaliteits-categorie 4

Krediet-kwaliteits-categorie 5

Krediet-kwaliteits-categorie 6

1

91

104

126

194

308

593

1 345

2

90

103

126

194

308

593

1 078

3

90

104

126

187

303

588

875

4

90

105

128

188

301

586

722

5

91

107

131

190

300

585

605

6

91

108

134

194

299

584

584

7

92

110

136

197

299

584

584

8

92

111

136

196

299

584

584

9

92

111

136

195

299

584

584

10

93

113

136

195

299

584

584

11

93

113

136

195

299

583

583

12

93

113

135

194

298

583

583

13

92

113

134

193

297

582

582

14

91

112

133

192

296

581

581

15

90

111

132

191

295

580

580

16

89

110

131

190

294

578

578

17

88

109

130

189

293

577

577

18

87

108

129

188

292

576

576

19

86

107

128

187

291

575

575

20

85

106

127

186

290

574

574

21

84

105

126

184

288

573

573

22

82

103

124

183

287

572

572

23

81

102

123

182

286

570

570

24

79

100

121

180

284

569

569

25

78

99

120

179

283

567

567

26

76

97

118

177

281

566

566

27

75

96

117

176

279

564

564

28

73

94

115

174

278

563

563

29

72

93

114

173

276

561

561

30

70

91

112

171

275

560

560

2.11.   Noorse kroon

Looptijd (in jaren)

Krediet-kwaliteits-categorie 0

Krediet-kwaliteits-categorie 1

Krediet-kwaliteits-categorie 2

Krediet-kwaliteits-categorie 3

Krediet-kwaliteits-categorie 4

Krediet-kwaliteits-categorie 5

Krediet-kwaliteits-categorie 6

1

31

44

66

134

249

533

1 268

2

32

44

67

135

249

534

1 021

3

32

46

68

129

245

530

832

4

33

48

70

131

243

528

688

5

33

49

74

133

242

527

577

6

34

51

77

137

242

526

526

7

34

52

78

139

241

526

526

8

33

52

77

137

240

525

525

9

33

52

76

135

239

524

524

10

32

52

76

135

239

523

523

11

32

53

75

134

238

523

523

12

32

53

75

134

237

522

522

13

32

53

74

133

237

521

521

14

31

53

74

132

236

521

521

15

31

52

73

132

236

520

520

16

30

51

72

131

235

520

520

17

30

51

72

131

235

520

520

18

30

51

72

131

235

519

519

19

30

51

72

131

234

519

519

20

30

51

72

131

235

519

519

21

30

51

72

131

235

519

519

22

30

51

72

131

235

519

519

23

30

51

72

131

234

519

519

24

29

51

72

130

234

519

519

25

29

50

71

130

234

519

519

26

29

50

71

130

234

518

518

27

29

50

71

129

233

518

518

28

28

49

70

129

233

518

518

29

28

49

70

129

233

517

517

30

28

49

70

129

232

517

517

2.12.   Zwitserse frank

Looptijd (in jaren)

Krediet-kwaliteits-categorie 0

Krediet-kwaliteits-categorie 1

Krediet-kwaliteits-categorie 2

Krediet-kwaliteits-categorie 3

Krediet-kwaliteits-categorie 4

Krediet-kwaliteits-categorie 5

Krediet-kwaliteits-categorie 6

1

0

4

23

91

206

490

1 214

2

1

5

24

92

206

491

979

3

2

5

26

87

203

488

799

4

3

6

29

89

202

487

662

5

4

9

34

93

202

487

556

6

5

11

37

97

202

487

487

7

5

13

39

100

202

487

487

8

7

14

39

99

202

487

487

9

7

15

39

98

202

487

487

10

8

16

39

98

202

487

487

11

9

18

40

99

203

488

488

12

9

17

39

98

202

487

487

13

10

19

40

99

203

487

487

14

12

19

40

99

202

487

487

15

12

18

39

97

201

486

486

16

13

17

38

97

201

485

485

17

14

17

38

97

201

485

485

18

14

17

38

97

201

485

485

19

15

18

38

97

201

486

486

20

15

18

39

98

202

486

486

21

16

19

39

98

202

487

487

22

18

19

39

98

202

487

487

23

18

21

39

98

202

486

486

24

19

21

39

98

202

486

486

25

19

22

39

98

201

486

486

26

20

22

39

97

201

486

486

27

20

23

39

97

201

486

486

28

21

24

40

97

201

486

486

29

22

24

41

97

201

486

486

30

22

26

42

97

201

486

486

2.13.   Australische dollar

Looptijd (in jaren)

Krediet-kwaliteits-categorie 0

Krediet-kwaliteits-categorie 1

Krediet-kwaliteits-categorie 2

Krediet-kwaliteits-categorie 3

Krediet-kwaliteits-categorie 4

Krediet-kwaliteits-categorie 5

Krediet-kwaliteits-categorie 6

1

44

57

80

147

262

546

1 265

2

44

57

80

147

262

546

1 019

3

45

59

81

142

258

543

831

4

46

61

83

144

257

541

688

5

46

62

87

146

256

540

578

6

47

64

90

150

255

540

540

7

47

65

91

152

254

539

539

8

46

65

90

150

253

538

538

9

45

65

89

148

252

537

537

10

45

65

89

148

252

536

536

11

45

66

88

147

251

536

536

12

45

66

88

146

250

535

535

13

45

66

87

146

250

534

534

14

44

65

87

145

249

534

534

15

44

65

86

145

249

533

533

16

43

64

85

144

248

533

533

17

43

64

85

144

247

532

532

18

42

63

84

143

247

532

532

19

42

63

84

143

247

531

531

20

42

63

84

143

246

531

531

21

41

62

83

142

246

531

531

22

41

62

83

142

246

530

530

23

40

61

82

141

245

530

530

24

40

61

82

141

244

529

529

25

39

60

81

140

244

528

528

26

38

59

80

139

243

528

528

27

37

59

80

138

242

527

527

28

37

58

79

138

241

526

526

29

36

57

78

137

241

525

525

30

35

56

77

136

240

525

525

2.14.   Baht

Looptijd (in jaren)

Krediet-kwaliteits-categorie 0

Krediet-kwaliteits-categorie 1

Krediet-kwaliteits-categorie 2

Krediet-kwaliteits-categorie 3

Krediet-kwaliteits-categorie 4

Krediet-kwaliteits-categorie 5

Krediet-kwaliteits-categorie 6

1

16

29

52

120

234

519

1 214

2

20

33

55

123

238

522

980

3

24

38

60

121

237

522

801

4

28

43

65

126

239

523

664

5

30

47

71

130

240

524

559

6

30

47

73

133

238

523

523

7

34

52

78

139

241

526

526

8

33

52

77

137

240

525

525

9

34

54

78

137

241

526

526

10

36

56

80

138

242

527

527

11

38

58

81

140

243

528

528

12

39

60

81

140

244

529

529

13

39

60

82

141

244

529

529

14

40

61

82

141

245

530

530

15

40

61

82

141

245

530

530

16

40

61

82

141

245

529

529

17

40

61

82

141

245

530

530

18

40

61

82

141

244

529

529

19

39

60

82

140

244

529

529

20

39

61

82

140

244

529

529

21

39

61

82

140

244

529

529

22

39

60

81

140

244

529

529

23

39

60

81

140

244

528

528

24

39

60

81

139

243

528

528

25

38

59

80

139

243

528

528

26

38

59

80

139

242

527

527

27

37

58

79

138

242

527

527

28

37

58

79

138

241

526

526

29

36

57

78

137

241

526

526

30

36

57

78

136

240

525

525

2.15.   Canadese dollar

Looptijd (in jaren)

Krediet-kwaliteits-categorie 0

Krediet-kwaliteits-categorie 1

Krediet-kwaliteits-categorie 2

Krediet-kwaliteits-categorie 3

Krediet-kwaliteits-categorie 4

Krediet-kwaliteits-categorie 5

Krediet-kwaliteits-categorie 6

1

18

31

54

122

236

521

1 275

2

19

32

55

122

237

522

1 025

3

21

35

57

118

234

519

833

4

23

38

60

121

234

518

687

5

24

40

65

124

233

518

576

6

25

42

68

128

233

518

518

7

26

44

70

131

233

518

518

8

26

45

70

130

233

518

518

9

26

46

70

129

233

518

518

10

27

47

70

129

233

518

518

11

28

48

71

129

233

518

518

12

28

49

71

130

233

518

518

13

28

49

71

130

233

518

518

14

29

50

71

130

233

518

518

15

29

50

71

130

233

518

518

16

28

50

71

129

233

518

518

17

28

50

71

129

233

518

518

18

28

50

71

129

233

518

518

19

28

50

71

129

233

518

518

20

29

50

71

129

233

518

518

21

28

50

71

129

233

518

518

22

28

49

70

129

233

518

518

23

28

49

70

129

233

517

517

24

27

48

70

128

232

517

517

25

27

48

69

128

232

516

516

26

26

48

69

127

231

516

516

27

26

47

68

127

231

515

515

28

25

47

68

126

230

515

515

29

25

46

67

126

230

515

515

30

25

46

67

126

229

514

514

2.16.   Chileense peso

Looptijd (in jaren)

Krediet-kwaliteits-categorie 0

Krediet-kwaliteits-categorie 1

Krediet-kwaliteits-categorie 2

Krediet-kwaliteits-categorie 3

Krediet-kwaliteits-categorie 4

Krediet-kwaliteits-categorie 5

Krediet-kwaliteits-categorie 6

1

53

66

89

156

271

555

1 317

2

55

68

90

158

273

557

1 047

3

58

72

94

155

271

556

850

4

61

76

98

159

271

556

702

5

63

79

103

162

272

557

590

6

64

81

107

168

272

557

557

7

65

83

109

170

272

557

557

8

65

84

109

169

272

557

557

9

65

84

109

168

272

557

557

10

66

86

109

168

272

557

557

11

66

86

109

168

272

556

556

12

66

87

109

167

271

556

556

13

65

86

108

167

270

555

555

14

65

86

107

166

270

554

554

15

64

85

106

165

269

554

554

16

64

85

106

164

268

553

553

17

63

84

105

164

268

552

552

18

62

83

105

163

267

552

552

19

62

83

104

163

267

551

551

20

61

82

103

162

266

551

551

21

60

82

103

161

265

550

550

22

60

81

102

161

264

549

549

23

59

80

101

160

264

548

548

24

58

79

100

159

263

547

547

25

57

78

99

158

262

546

546

26

56

77

98

157

261

546

546

27

55

76

97

156

260

545

545

28

54

75

96

155

259

544

544

29

53

74

95

154

258

543

543

30

52

74

95

153

257

542

542

2.17.   Colombiaanse peso

Looptijd (in jaren)

Krediet-kwaliteits-categorie 0

Krediet-kwaliteits-categorie 1

Krediet-kwaliteits-categorie 2

Krediet-kwaliteits-categorie 3

Krediet-kwaliteits-categorie 4

Krediet-kwaliteits-categorie 5

Krediet-kwaliteits-categorie 6

1

84

97

119

187

302

586

1 363

2

89

102

124

192

307

591

1 100

3

91

105

127

188

305

589

898

4

93

108

131

191

304

589

745

5

97

113

137

196

306

591

627

6

99

116

142

202

307

592

592

7

101

119

145

205

308

592

592

8

102

121

146

206

309

594

594

9

103

122

147

206

310

595

595

10

104

124

147

206

310

595

595

11

104

124

147

206

310

594

594

12

104

124

146

205

309

594

594

13

103

124

145

204

308

593

593

14

102

123

144

203

306

591

591

15

100

121

143

201

305

590

590

16

99

120

141

200

304

588

588

17

98

119

140

199

302

587

587

18

96

117

138

197

301

586

586

19

95

116

137

196

300

584

584

20

93

115

136

194

298

583

583

21

92

113

134

193

297

581

581

22

90

112

133

191

295

580

580

23

89

110

131

190

294

578

578

24

87

108

129

188

292

576

576

25

85

106

127

186

290

575

575

26

84

105

126

184

288

573

573

27

82

103

124

183

287

571

571

28

80

101

122

181

285

570

570

29

79

100

121

179

283

568

568

30

77

98

119

178

282

566

566

2.18.   Hongkongdollar

Looptijd (in jaren)

Krediet-kwaliteits-categorie 0

Krediet-kwaliteits-categorie 1

Krediet-kwaliteits-categorie 2

Krediet-kwaliteits-categorie 3

Krediet-kwaliteits-categorie 4

Krediet-kwaliteits-categorie 5

Krediet-kwaliteits-categorie 6

1

12

25

48

115

230

515

1 267

2

15

28

50

118

233

517

1 019

3

18

32

54

115

231

516

830

4

21

36

58

119

232

516

686

5

23

39

64

123

233

517

577

6

25

42

68

128

233

518

518

7

26

44

70

131

233

518

518

8

26

45

70

130

233

518

518

9

26

46

70

129

233

518

518

10

27

47

70

129

233

518

518

11

27

48

70

129

233

518

518

12

27

48

70

129

233

517

517

13

27

48

69

128

232

517

517

14

27

48

69

128

231

516

516

15

26

47

68

127

231

516

516

16

25

47

68

126

230

515

515

17

25

46

67

126

230

515

515

18

25

46

67

126

230

514

514

19

25

46

67

126

230

514

514

20

25

46

67

126

230

515

515

21

25

46

67

126

230

515

515

22

25

46

67

126

230

515

515

23

25

46

67

126

230

515

515

24

25

46

67

126

230

515

515

25

25

46

67

126

230

514

514

26

25

46

67

126

229

514

514

27

24

46

67

125

229

514

514

28

24

45

66

125

229

514

514

29

24

45

66

125

229

513

513

30

24

45

66

125

229

513

513

2.19.   Indiase roepie

Looptijd (in jaren)

Krediet-kwaliteits-categorie 0

Krediet-kwaliteits-categorie 1

Krediet-kwaliteits-categorie 2

Krediet-kwaliteits-categorie 3

Krediet-kwaliteits-categorie 4

Krediet-kwaliteits-categorie 5

Krediet-kwaliteits-categorie 6

1

94

107

130

197

312

596

1 306

2

95

108

131

198

313

598

1 055

3

97

111

133

194

310

595

863

4

99

114

136

197

310

594

716

5

100

116

141

200

310

594

602

6

101

118

144

204

309

594

594

7

102

120

146

207

309

594

594

8

102

120

146

206

309

594

594

9

101

121

145

204

308

593

593

10

100

120

144

203

307

592

592

11

100

120

143

201

305

590

590

12

98

119

141

200

304

588

588

13

97

118

139

198

302

587

587

14

95

117

138

196

300

585

585

15

94

115

136

195

299

583

583

16

92

113

134

193

297

581

581

17

91

112

133

191

295

580

580

18

89

110

131

190

294

579

579

19

88

109

130

189

293

577

577

20

87

108

129

188

292

576

576

21

86

107

128

187

291

575

575

22

85

106

127

186

289

574

574

23

83

105

126

184

288

573

573

24

82

103

124

183

287

572

572

25

81

102

123

182

286

571

571

26

80

101

122

181

285

569

569

27

79

100

121

180

283

568

568

28

77

99

120

178

282

567

567

29

76

98

119

177

281

566

566

30

75

96

117

176

280

565

565

2.20.   Mexicaanse peso

Looptijd (in jaren)

Krediet-kwaliteits-categorie 0

Krediet-kwaliteits-categorie 1

Krediet-kwaliteits-categorie 2

Krediet-kwaliteits-categorie 3

Krediet-kwaliteits-categorie 4

Krediet-kwaliteits-categorie 5

Krediet-kwaliteits-categorie 6

1

306

319

342

409

524

809

1 394

2

88

101

124

191

306

590

1 108

3

91

105

127

188

304

589

896

4

94

109

132

192

305

590

739

5

96

113

137

196

306

590

619

6

98

115

141

201

306

591

591

7

100

118

144

204

307

591

591

8

100

119

144

204

307

592

592

9

101

120

144

204

308

592

592

10

101

121

144

203

307

592

592

11

102

122

145

203

307

592

592

12

102

123

145

203

307

592

592

13

103

124

145

204

308

592

592

14

103

124

145

204

308

593

593

15

104

125

146

205

309

593

593

16

105

126

147

206

310

594

594

17

106

127

148

207

310

595

595

18

106

128

149

207

311

596

596

19

107

128

149

208

312

597

597

20

108

129

150

208

312

597

597

21

107

129

150

208

312

597

597

22

107

128

149

208

312

597

597

23

106

127

149

207

311

596

596

24

105

126

148

206

310

595

595

25

104

125

146

205

309

594

594

26

103

124

145

204

308

592

592

27

102

123

144

202

306

591

591

28

100

121

142

201

305

590

590

29

99

120

141

200

303

588

588

30

97

118

139

198

302

587

587

2.21.   Nieuwe Taiwandollar

Looptijd (in jaren)

Krediet-kwaliteits-categorie 0

Krediet-kwaliteits-categorie 1

Krediet-kwaliteits-categorie 2

Krediet-kwaliteits-categorie 3

Krediet-kwaliteits-categorie 4

Krediet-kwaliteits-categorie 5

Krediet-kwaliteits-categorie 6

1

0

11

34

102

216

501

1 194

2

1

11

34

101

216

501

963

3

2

13

35

96

212

497

787

4

3

15

37

98

211

495

652

5

4

17

41

100

210

495

549

6

5

18

44

104

209

494

494

7

5

19

45

106

209

493

493

8

7

19

45

104

208

492

492

9

7

19

44

103

207

491

491

10

8

20

43

102

206

491

491

11

9

21

44

102

206

491

491

12

9

22

44

102

206

491

491

13

10

22

44

102

206

491

491

14

12

23

44

103

207

491

491

15

12

23

44

103

207

492

492

16

13

23

45

103

207

492

492

17

14

24

45

104

208

492

492

18

14

25

46

105

208

493

493

19

15

25

46

105

209

494

494

20

15

26

47

106

210

495

495

21

16

27

48

107

211

495

495

22

17

28

49

108

211

496

496

23

18

28

49

108

212

497

497

24

19

29

50

109

212

497

497

25

19

29

50

109

213

498

498

26

20

29

51

109

213

498

498

27

20

30

51

110

213

498

498

28

21

30

51

110

214

498

498

29

21

30

51

110

214

499

499

30

22

30

52

110

214

499

499

2.22.   Nieuw-Zeelandse dollar

Looptijd (in jaren)

Krediet-kwaliteits-categorie 0

Krediet-kwaliteits-categorie 1

Krediet-kwaliteits-categorie 2

Krediet-kwaliteits-categorie 3

Krediet-kwaliteits-categorie 4

Krediet-kwaliteits-categorie 5

Krediet-kwaliteits-categorie 6

1

51

63

86

154

268

553

1 286

2

51

64

87

155

269

554

1 033

3

52

66

88

149

265

550

840

4

53

68

90

151

264

548

694

5

54

70

95

154

263

548

583

6

54

71

97

158

263

547

547

7

54

72

98

159

261

546

546

8

54

73

98

158

261

546

546

9

53

73

97

156

260

545

545

10

53

73

96

155

259

544

544

11

52

72

95

154

258

542

542

12

51

72

94

153

256

541

541

13

50

71

93

151

255

540

540

14

49

70

91

150

254

539

539

15

48

69

90

149

253

537

537

16

47

68

89

148

251

536

536

17

46

67

88

147

251

535

535

18

45

66

87

146

250

534

534

19

44

65

86

145

249

534

534

20

44

65

86

145

249

533

533

21

43

64

85

144

248

533

533

22

43

64

85

144

247

532

532

23

42

63

84

143

247

531

531

24

41

62

84

142

246

531

531

25

41

62

83

142

245

530

530

26

40

61

82

141

245

529

529

27

39

60

81

140

244

529

529

28

39

60

81

140

243

528

528

29

38

59

80

139

243

527

527

30

37

59

80

138

242

527

527

2.23.   Rand

Looptijd (in jaren)

Krediet-kwaliteits-categorie 0

Krediet-kwaliteits-categorie 1

Krediet-kwaliteits-categorie 2

Krediet-kwaliteits-categorie 3

Krediet-kwaliteits-categorie 4

Krediet-kwaliteits-categorie 5

Krediet-kwaliteits-categorie 6

1

113

126

149

217

331

616

1 343

2

115

128

150

218

333

617

1 082

3

118

132

154

215

331

615

884

4

120

135

158

218

331

616

733

5

123

139

164

223

332

617

618

6

124

141

168

228

333

617

617

7

126

144

170

230

333

618

618

8

126

144

170

230

333

618

618

9

126

145

169

229

333

617

617

10

126

146

169

228

332

617

617

11

126

146

169

228

331

616

616

12

125

146

168

226

330

615

615

13

124

145

166

225

329

613

613

14

122

143

165

223

327

612

612

15

121

142

163

222

325

610

610

16

118

140

161

219

323

608

608

17

117

138

159

218

322

606

606

18

115

136

157

216

320

604

604

19

113

134

155

214

318

602

602

20

111

132

154

212

316

601

601

21

110

131

152

211

314

599

599

22

108

129

150

209

313

597

597

23

106

127

148

207

311

595

595

24

104

125

146

205

309

594

594

25

102

123

144

203

307

592

592

26

100

122

143

201

305

590

590

27

99

120

141

200

303

588

588

28

97

118

139

198

302

586

586

29

95

116

137

196

300

585

585

30

93

115

136

194

298

583

583

2.24.   Real

Looptijd (in jaren)

Krediet-kwaliteits-categorie 0

Krediet-kwaliteits-categorie 1

Krediet-kwaliteits-categorie 2

Krediet-kwaliteits-categorie 3

Krediet-kwaliteits-categorie 4

Krediet-kwaliteits-categorie 5

Krediet-kwaliteits-categorie 6

1

167

180

202

270

385

669

1 393

2

175

188

211

279

393

678

1 111

3

181

195

217

278

394

679

905

4

184

199

222

282

395

680

750

5

186

202

227

286

395

680

680

6

186

203

229

290

395

679

679

7

187

205

231

291

394

678

678

8

186

204

229

289

393

677

677

9

185

204

228

288

392

676

676

10

184

204

228

287

391

675

675

11

183

204

226

285

389

674

674

12

181

202

224

283

387

671

671

13

179

200

222

280

384

669

669

14

176

198

219

277

381

666

666

15

174

195

216

275

378

663

663

16

171

192

213

272

376

660

660

17

168

189

210

269

373

657

657

18

165

186

207

266

370

654

654

19

162

183

204

263

367

652

652

20

159

180

201

260

364

649

649

21

156

177

198

257

361

646

646

22

153

174

195

254

358

643

643

23

150

171

192

251

355

640

640

24

147

168

189

248

352

636

636

25

144

165

186

245

349

633

633

26

141

162

183

242

346

630

630

27

138

159

180

239

343

628

628

28

135

156

177

236

340

625

625

29

132

154

175

233

337

622

622

30

130

151

172

231

335

619

619

2.25.   Renminbi yuan

Looptijd (in jaren)

Krediet-kwaliteits-categorie 0

Krediet-kwaliteits-categorie 1

Krediet-kwaliteits-categorie 2

Krediet-kwaliteits-categorie 3

Krediet-kwaliteits-categorie 4

Krediet-kwaliteits-categorie 5

Krediet-kwaliteits-categorie 6

1

31

44

67

134

249

533

1 213

2

32

45

67

135

250

534

979

3

33

47

69

130

247

531

801

4

35

50

72

133

246

530

665

5

36

52

77

136

245

530

560

6

36

53

79

140

244

529

529

7

37

55

81

141

244

529

529

8

36

54

80

140

243

528

528

9

35

55

79

138

242

527

527

10

35

55

79

137

241

526

526

11

35

56

78

137

241

526

526

12

35

56

78

136

240

525

525

13

35

56

77

136

240

525

525

14

35

56

77

136

239

524

524

15

34

56

77

135

239

524

524

16

34

56

77

135

239

524

524

17

34

56

77

135

239

524

524

18

35

56

77

136

239

524

524

19

35

56

77

136

240

524

524

20

35

56

77

136

240

524

524

21

35

56

77

136

240

524

524

22

35

56

77

136

240

524

524

23

35

56

77

136

239

524

524

24

34

56

77

135

239

524

524

25

34

55

76

135

239

524

524

26

34

55

76

135

239

523

523

27

34

55

76

134

238

523

523

28

33

54

75

134

238

523

523

29

33

54

75

134

238

522

522

30

32

54

75

133

237

522

522

2.26.   Ringgit

Looptijd (in jaren)

Krediet-kwaliteits-categorie 0

Krediet-kwaliteits-categorie 1

Krediet-kwaliteits-categorie 2

Krediet-kwaliteits-categorie 3

Krediet-kwaliteits-categorie 4

Krediet-kwaliteits-categorie 5

Krediet-kwaliteits-categorie 6

1

29

42

65

132

247

531

1 237

2

31

44

66

134

249

533

999

3

34

48

70

131

247

531

817

4

36

51

74

134

247

532

678

5

39

55

79

138

248

533

571

6

40

57

83

143

248

533

533

7

42

60

86

146

249

533

533

8

42

60

86

145

249

533

533

9

42

61

86

145

249

534

534

10

43

63

86

145

249

534

534

11

44

64

87

146

250

534

534

12

45

65

87

146

250

535

535

13

45

66

87

146

250

535

535

14

45

66

87

146

250

535

535

15

45

66

87

146

250

535

535

16

45

66

87

146

250

534

534

17

45

66

87

146

250

535

535

18

45

66

87

146

250

535

535

19

45

66

88

146

250

535

535

20

46

67

88

147

250

535

535

21

46

67

88

147

251

535

535

22

46

67

88

147

250

535

535

23

45

67

88

146

250

535

535

24

45

66

87

146

250

534

534

25

44

66

87

145

249

534

534

26

44

65

86

145

249

533

533

27

43

65

86

144

248

533

533

28

43

64

85

144

248

532

532

29

42

63

84

143

247

532

532

30

42

63

84

143

246

531

531

2.27.   Russische roebel

Looptijd (in jaren)

Krediet-kwaliteits-categorie 0

Krediet-kwaliteits-categorie 1

Krediet-kwaliteits-categorie 2

Krediet-kwaliteits-categorie 3

Krediet-kwaliteits-categorie 4

Krediet-kwaliteits-categorie 5

Krediet-kwaliteits-categorie 6

1

127

140

163

230

345

629

1 355

2

125

138

161

229

343

628

1 097

3

126

140

162

223

339

623

899

4

127

142

164

225

337

622

747

5

127

143

168

227

337

621

630

6

127

144

170

231

335

620

620

7

128

146

172

232

335

619

619

8

127

146

171

231

334

619

619

9

126

145

170

229

333

618

618

10

126

146

169

228

332

617

617

11

126

146

169

228

332

616

616

12

125

146

168

227

331

615

615

13

124

145

167

226

329

614

614

14

123

145

166

224

328

613

613

15

122

143

164

222

326

611

611

16

120

141

162

221

324

609

609

17

117

138

159

218

322

607

607

18

115

136

157

216

320

605

605

19

113

134

155

214

318

603

603

20

111

132

153

212

316

601

601

21

109

130

151

210

314

598

598

22

107

128

149

208

311

596

596

23

104

126

147

205

309

594

594

24

102

123

144

203

307

592

592

25

100

121

142

201

305

590

590

26

98

119

140

199

303

587

587

27

96

117

138

197

301

585

585

28

94

115

136

195

299

583

583

29

92

113

134

193

296

581

581

30

90

111

132

191

295

579

579

2.28.   Singaporedollar

Looptijd (in jaren)

Krediet-kwaliteits-categorie 0

Krediet-kwaliteits-categorie 1

Krediet-kwaliteits-categorie 2

Krediet-kwaliteits-categorie 3

Krediet-kwaliteits-categorie 4

Krediet-kwaliteits-categorie 5

Krediet-kwaliteits-categorie 6

1

1

14

37

105

219

504

1 249

2

3

16

39

106

221

505

1 005

3

6

20

41

102

219

503

820

4

8

23

45

106

219

503

679

5

10

26

51

110

219

504

570

6

12

29

55

115

220

504

504

7

13

31

57

118

220

505

505

8

13

32

57

117

220

505

505

9

13

32

57

116

220

505

505

10

13

33

57

116

220

504

504

11

14

34

57

116

219

504

504

12

14

35

57

115

219

504

504

13

14

35

56

115

219

504

504

14

14

35

56

115

219

503

503

15

14

35

56

115

219

503

503

16

13

34

56

114

218

503

503

17

14

35

56

114

218

503

503

18

14

35

56

114

218

503

503

19

15

35

56

115

219

503

503

20

16

35

56

115

219

504

504

21

16

36

57

116

219

504

504

22

18

36

57

116

220

504

504

23

18

36

57

116

220

505

505

24

19

36

57

116

220

505

505

25

20

36

58

116

220

505

505

26

20

37

58

116

220

505

505

27

21

37

58

116

220

505

505

28

21

37

58

116

220

505

505

29

22

37

58

116

220

505

505

30

23

37

58

116

220

505

505

2.29.   Zuid-Koreaanse won

Looptijd (in jaren)

Krediet-kwaliteits-categorie 0

Krediet-kwaliteits-categorie 1

Krediet-kwaliteits-categorie 2

Krediet-kwaliteits-categorie 3

Krediet-kwaliteits-categorie 4

Krediet-kwaliteits-categorie 5

Krediet-kwaliteits-categorie 6

1

35

48

71

138

253

537

1 248

2

35

48

71

139

253

538

1 005

3

36

50

71

133

249

533

820

4

36

51

73

134

247

531

679

5

36

52

77

136

246

530

571

6

38

55

82

142

247

531

531

7

36

54

80

141

243

528

528

8

39

58

83

143

246

531

531

9

39

58

82

141

245

530

530

10

34

54

77

136

240

525

525

11

30

51

74

132

236

521

521

12

28

49

71

129

233

518

518

13

26

47

68

127

231

516

516

14

24

45

66

125

229

514

514

15

23

44

65

124

228

512

512

16

21

43

64

122

226

511

511

17

21

42

63

122

226

510

510

18

20

41

62

121

225

510

510

19

20

41

62

121

225

509

509

20

20

41

62

121

225

509

509

21

20

41

62

121

225

509

509

22

20

41

62

121

225

509

509

23

20

41

62

121

224

509

509

24

20

41

62

120

224

509

509

25

20

41

62

120

224

509

509

26

20

40

61

120

224

509

509

27

21

40

61

120

224

509

509

28

21

40

61

120

224

508

508

29

22

40

61

120

224

508

508

30

23

40

61

120

223

508

508

2.30.   Turkse lire

Looptijd (in jaren)

Krediet-kwaliteits-categorie 0

Krediet-kwaliteits-categorie 1

Krediet-kwaliteits-categorie 2

Krediet-kwaliteits-categorie 3

Krediet-kwaliteits-categorie 4

Krediet-kwaliteits-categorie 5

Krediet-kwaliteits-categorie 6

1

210

223

246

314

428

713

1 423

2

207

220

243

310

425

709

1 160

3

204

217

239

300

417

701

959

4

200

215

238

298

411

696

803

5

197

213

238

297

406

691

691

6

193

210

236

296

401

686

686

7

190

208

234

295

397

682

682

8

185

204

229

289

393

677

677

9

182

201

225

284

388

673

673

10

178

198

221

280

384

669

669

11

174

195

217

276

380

665

665

12

171

192

213

272

376

661

661

13

167

188

209

268

372

657

657

14

163

185

206

264

368

653

653

15

160

181

202

261

365

649

649

16

156

177

198

257

361

646

646

17

153

174

195

254

358

642

642

18

150

171

192

251

355

639

639

19

147

168

189

248

352

636

636

20

144

165

186

245

349

633

633

21

141

162

183

242

346

631

631

22

138

159

180

239

343

628

628

23

135

156

177

236

340

625

625

24

132

154

175

233

337

622

622

25

130

151

172

231

334

619

619

26

127

148

169

228

332

616

616

27

124

146

167

225

329

614

614

28

122

143

164

223

327

611

611

29

119

141

162

220

324

609

609

30

117

138

159

218

322

607

607

2.31.   US-dollar

Looptijd (in jaren)

Krediet-kwaliteits-categorie 0

Krediet-kwaliteits-categorie 1

Krediet-kwaliteits-categorie 2

Krediet-kwaliteits-categorie 3

Krediet-kwaliteits-categorie 4

Krediet-kwaliteits-categorie 5

Krediet-kwaliteits-categorie 6

1

8

25

47

100

235

519

1 278

2

8

25

47

100

235

519

1 024

3

10

28

50

96

233

517

832

4

12

33

54

95

233

517

687

5

16

38

59

97

233

518

577

6

18

42

63

95

234

519

519

7

19

44

63

90

234

519

519

8

18

43

62

89

234

519

519

9

19

45

65

92

234

519

519

10

21

48

67

96

234

519

519

11

23

50

68

99

234

519

519

12

24

52

70

99

234

519

519

13

26

54

70

100

234

519

519

14

26

55

71

100

234

519

519

15

26

55

71

100

234

519

519

16

26

55

71

100

234

519

519

17

26

55

71

100

234

519

519

18

26

55

71

100

234

519

519

19

26

55

71

100

234

519

519

20

26

55

71

100

234

519

519

21

26

55

71

100

235

519

519

22

26

55

71

100

235

519

519

23

26

55

71

100

234

519

519

24

26

55

71

100

234

519

519

25

26

55

71

100

234

519

519

26

26

55

71

100

234

518

518

27

26

55

71

100

233

518

518

28

26

55

71

100

233

518

518

29

26

55

71

100

233

517

517

30

26

55

71

100

232

517

517

2.32.   Yen

Looptijd (in jaren)

Krediet-kwaliteits-categorie 0

Krediet-kwaliteits-categorie 1

Krediet-kwaliteits-categorie 2

Krediet-kwaliteits-categorie 3

Krediet-kwaliteits-categorie 4

Krediet-kwaliteits-categorie 5

Krediet-kwaliteits-categorie 6

1

0

4

14

82

196

481

1 177

2

1

5

13

80

195

479

950

3

2

5

13

74

190

475

776

4

2

6

15

75

188

473

644

5

4

6

19

78

187

472

542

6

5

7

22

82

187

472

472

7

5

9

23

84

187

471

471

8

7

9

23

83

186

471

471

9

7

10

23

83

186

471

471

10

8

10

24

83

187

471

471

11

9

11

24

83

187

471

471

12

9

11

24

83

187

471

471

13

10

13

24

83

187

472

472

14

11

14

25

83

187

472

472

15

12

14

25

84

188

472

472

16

13

15

26

84

188

472

472

17

13

15

27

84

188

473

473

18

14

17

28

85

189

473

473

19

15

17

29

85

189

474

474

20

15

18

30

86

190

474

474

21

16

18

32

86

190

475

475

22

16

19

33

87

191

475

475

23

18

20

34

87

191

475

475

24

19

21

35

87

191

476

476

25

19

22

36

87

191

476

476

26

20

22

37

87

191

476

476

27

20

23

38

87

191

475

475

28

21

23

40

87

191

475

475

29

21

24

41

87

191

475

475

30

22

24

42

87

191

475

475

3.   ANDERE BLOOTSTELLINGEN

3.1.   Euro

Looptijd (in jaren)

Krediet-kwaliteits-categorie 0

Krediet-kwaliteits-categorie 1

Krediet-kwaliteits-categorie 2

Krediet-kwaliteits-categorie 3

Krediet-kwaliteits-categorie 4

Krediet-kwaliteits-categorie 5

Krediet-kwaliteits-categorie 6

1

2

14

20

41

158

306

3 148

2

2

14

20

41

158

347

2 358

3

1

14

22

46

153

361

1 785

4

1

15

25

50

150

361

1 382

5

2

17

29

52

150

352

1 096

6

4

20

31

55

150

338

889

7

5

22

33

57

150

322

735

8

6

23

34

59

150

305

618

9

6

24

35

62

150

288

526

10

6

25

37

64

150

271

453

11

7

25

38

65

150

254

393

12

7

25

38

65

150

243

344

13

7

26

38

65

150

243

303

14

7

26

38

65

150

243

268

15

7

26

40

65

150

243

243

16

7

26

42

65

150

243

243

17

7

26

45

65

150

243

243

18

7

26

47

65

150

243

243

19

7

26

49

65

150

243

243

20

8

26

52

65

150

243

243

21

8

26

54

65

150

243

243

22

9

26

56

65

150

243

243

23

9

26

59

65

150

243

243

24

9

26

61

65

150

243

243

25

10

26

64

65

150

243

243

26

10

26

66

67

150

243

243

27

11

26

69

68

150

243

243

28

11

26

71

70

150

243

243

29

11

26

74

72

150

243

243

30

12

26

76

73

150

243

243

3.2.   Tsjechische kroon

Looptijd (in jaren)

Krediet-kwaliteits-categorie 0

Krediet-kwaliteits-categorie 1

Krediet-kwaliteits-categorie 2

Krediet-kwaliteits-categorie 3

Krediet-kwaliteits-categorie 4

Krediet-kwaliteits-categorie 5

Krediet-kwaliteits-categorie 6

1

14

26

32

53

170

318

3 284

2

15

27

34

55

171

357

2 437

3

15

27

36

59

166

370

1 837

4

14

28

38

63

163

368

1 419

5

15

29

41

64

162

359

1 124

6

15

31

42

66

162

345

911

7

16

33

43

67

161

328

753

8

15

33

44

69

160

311

632

9

15

33

45

71

160

293

538

10

15

33

46

73

159

276

463

11

15

33

46

73

158

259

402

12

14

33

45

73

158

251

352

13

14

32

45

72

157

250

310

14

13

32

44

71

157

250

274

15

13

31

44

71

156

249

249

16

12

31

43

71

156

249

249

17

12

31

45

71

156

249

249

18

12

31

48

70

156

249

249

19

12

31

51

71

156

249

249

20

13

31

52

71

156

249

249

21

13

32

55

71

156

249

249

22

13

32

58

71

157

250

250

23

13

32

60

71

157

250

250

24

13

32

63

71

157

250

250

25

13

32

65

71

157

250

250

26

13

32

68

71

157

250

250

27

13

32

70

71

157

250

250

28

13

32

73

71

156

249

249

29

13

31

75

73

156

249

249

30

13

31

77

75

156

249

249

3.3.   Deense kroon

Looptijd (in jaren)

Krediet-kwaliteits-categorie 0

Krediet-kwaliteits-categorie 1

Krediet-kwaliteits-categorie 2

Krediet-kwaliteits-categorie 3

Krediet-kwaliteits-categorie 4

Krediet-kwaliteits-categorie 5

Krediet-kwaliteits-categorie 6

1

1

13

20

41

157

306

3 148

2

1

13

20

41

157

347

2 358

3

1

14

22

46

152

361

1 785

4

1

15

25

50

150

361

1 382

5

2

17

28

52

150

352

1 096

6

4

20

31

55

150

338

889

7

5

22

32

57

150

322

735

8

5

23

34

59

150

305

618

9

6

24

35

62

150

288

526

10

6

25

37

64

150

271

453

11

7

25

37

65

150

254

393

12

7

25

38

65

150

243

344

13

7

25

38

65

150

243

303

14

7

25

38

65

150

243

268

15

7

25

40

65

150

243

243

16

7

25

42

65

150

243

243

17

7

25

45

65

150

243

243

18

7

25

47

65

150

243

243

19

7

25

49

65

150

243

243

20

8

25

52

65

150

243

243

21

8

25

54

65

150

243

243

22

9

25

56

65

150

243

243

23

9

25

59

65

150

243

243

24

9

25

61

65

150

243

243

25

10

25

64

65

150

243

243

26

10

25

66

67

150

243

243

27

11

25

69

68

150

243

243

28

11

25

71

70

150

243

243

29

11

25

74

72

150

243

243

30

12

26

76

73

150

243

243

3.4.   Forint

Looptijd (in jaren)

Krediet-kwaliteits-categorie 0

Krediet-kwaliteits-categorie 1

Krediet-kwaliteits-categorie 2

Krediet-kwaliteits-categorie 3

Krediet-kwaliteits-categorie 4

Krediet-kwaliteits-categorie 5

Krediet-kwaliteits-categorie 6

1

75

87

94

115

231

333

3 461

2

72

84

90

111

228

376

2 581

3

73

86

95

118

225

390

1 947

4

72

85

95

120

220

388

1 501

5

71

85

97

120

218

377

1 186

6

70

86

97

122

217

362

959

7

70

87

97

122

215

344

791

8

69

87

97

123

214

325

663

9

69

87

98

125

213

306

564

10

66

84

96

123

210

303

485

11

64

82

95

122

208

301

421

12

63

81

94

121

206

299

368

13

62

81

93

120

206

299

324

14

62

80

93

120

205

298

298

15

62

80

93

120

205

298

298

16

61

80

92

119

205

298

298

17

61

79

92

119

204

297

297

18

60

79

91

118

204

297

297

19

60

78

91

118

203

296

296

20

59

78

90

117

203

296

296

21

58

77

89

117

202

295

295

22

58

76

89

116

201

294

294

23

57

75

88

115

200

293

293

24

56

74

87

114

199

292

292

25

55

73

86

113

198

291

291

26

54

72

85

112

197

290

290

27

53

71

84

111

196

289

289

28

52

70

83

110

195

288

288

29

51

69

82

109

194

287

287

30

50

68

80

108

193

286

286

3.5.   Zweedse kroon

Looptijd (in jaren)

Krediet-kwaliteits-categorie 0

Krediet-kwaliteits-categorie 1

Krediet-kwaliteits-categorie 2

Krediet-kwaliteits-categorie 3

Krediet-kwaliteits-categorie 4

Krediet-kwaliteits-categorie 5

Krediet-kwaliteits-categorie 6

1

6

18

24

45

162

306

3 156

2

7

19

26

47

163

348

2 364

3

8

21

29

53

159

362

1 790

4

9

22

32

57

157

361

1 385

5

10

25

36

59

158

352

1 098

6

11

27

38

62

158

339

891

7

12

29

40

64

157

323

737

8

12

30

40

66

157

306

619

9

12

30

42

68

157

288

527

10

12

31

43

70

156

271

453

11

12

31

43

71

156

255

394

12

13

31

44

71

156

249

345

13

13

31

44

71

156

249

304

14

13

31

44

71

156

249

269

15

13

31

44

71

156

249

249

16

13

31

44

71

156

249

249

17

13

32

45

71

156

249

249

18

13

32

47

71

157

250

250

19

14

32

49

72

157

250

250

20

14

33

52

72

157

250

250

21

14

33

55

73

158

251

251

22

15

33

56

73

158

251

251

23

15

33

59

73

158

251

251

24

15

33

61

73

158

251

251

25

15

33

64

73

158

251

251

26

15

33

66

73

158

251

251

27

15

33

69

73

158

251

251

28

15

33

71

73

158

251

251

29

15

33

74

73

158

251

251

30

14

33

76

75

158

251

251

3.6.   Lev

Looptijd (in jaren)

Krediet-kwaliteits-categorie 0

Krediet-kwaliteits-categorie 1

Krediet-kwaliteits-categorie 2

Krediet-kwaliteits-categorie 3

Krediet-kwaliteits-categorie 4

Krediet-kwaliteits-categorie 5

Krediet-kwaliteits-categorie 6

1

1

13

19

40

157

305

3 146

2

1

13

19

40

157

346

2 356

3

1

13

22

45

152

361

1 784

4

1

14

24

49

149

360

1 381

5

2

16

28

51

149

352

1 095

6

3

19

30

54

149

338

889

7

5

21

32

56

149

322

735

8

5

22

33

59

149

305

617

9

5

23

35

61

149

288

526

10

6

24

36

63

149

271

453

11

6

24

37

64

149

254

393

12

6

24

37

64

149

242

344

13

6

25

37

64

149

242

303

14

6

25

37

64

149

242

268

15

6

25

40

64

149

242

242

16

6

25

42

64

149

242

242

17

6

25

45

64

149

242

242

18

6

25

47

64

149

242

242

19

7

25

49

64

149

242

242

20

8

25

52

64

149

242

242

21

8

25

54

64

149

242

242

22

9

25

56

64

149

242

242

23

9

25

59

64

149

242

242

24

9

25

61

64

150

243

243

25

10

25

64

65

150

243

243

26

10

25

66

67

150

243

243

27

11

25

69

68

150

243

243

28

11

25

71

70

150

243

243

29

11

25

74

72

150

243

243

30

12

26

76

73

150

243

243

3.7.   Pond sterling

Looptijd (in jaren)

Krediet-kwaliteits-categorie 0

Krediet-kwaliteits-categorie 1

Krediet-kwaliteits-categorie 2

Krediet-kwaliteits-categorie 3

Krediet-kwaliteits-categorie 4

Krediet-kwaliteits-categorie 5

Krediet-kwaliteits-categorie 6

1

0

10

21

44

176

315

3 253

2

0

10

21

44

176

358

2 441

3

1

10

23

49

171

373

1 848

4

1

13

26

54

168

372

1 429

5

2

16

28

58

167

362

1 132

6

2

18

33

59

165

348

917

7

4

21

36

60

164

331

757

8

6

24

37

59

163

313

635

9

9

31

42

59

162

295

540

10

11

34

42

58

161

277

465

11

10

33

42

57

161

260

403

12

9

32

42

57

160

253

353

13

8

31

42

58

159

252

310

14

8

31

43

58

158

251

275

15

9

31

43

58

158

251

251

16

9

31

44

58

156

249

249

17

9

31

45

58

156

249

249

18

9

32

48

58

155

248

248

19

9

32

51

58

155

248

248

20

9

32

52

58

155

248

248

21

9

32

55

58

156

249

249

22

9

32

58

60

155

248

248

23

9

32

60

62

155

248

248

24

10

32

63

64

154

247

247

25

10

32

65

65

153

246

246

26

10

32

68

67

153

246

246

27

11

32

70

69

152

245

245

28

11

32

73

71

152

245

245

29

11

32

75

73

151

244

244

30

12

32

77

75

151

244

244

3.8.   Roemeense leu

Looptijd (in jaren)

Krediet-kwaliteits-categorie 0

Krediet-kwaliteits-categorie 1

Krediet-kwaliteits-categorie 2

Krediet-kwaliteits-categorie 3

Krediet-kwaliteits-categorie 4

Krediet-kwaliteits-categorie 5

Krediet-kwaliteits-categorie 6

1

79

91

98

119

235

330

3 258

2

78

90

97

117

234

359

2 451

3

76

89

98

121

228

376

1 865

4

75

89

99

124

224

377

1 448

5

74

89

100

123

222

369

1 152

6

74

90

101

125

220

356

936

7

73

90

100

125

218

340

775

8

71

89

100

125

216

322

651

9

70

88

99

126

214

307

555

10

69

87

100

127

213

306

478

11

68

86

99

126

211

304

415

12

66

85

98

125

210

303

363

13

65

84

96

123

209

302

319

14

64

82

95

122

207

300

300

15

63

81

93

121

206

299

299

16

61

80

92

120

205

298

298

17

60

79

91

119

204

297

297

18

60

78

90

118

203

296

296

19

59

77

90

117

202

295

295

20

58

76

89

116

201

294

294

21

57

76

88

115

200

293

293

22

56

75

87

114

199

292

292

23

55

73

86

113

198

291

291

24

54

72

85

112

197

290

290

25

53

71

84

111

196

289

289

26

52

70

82

110

195

288

288

27

50

69

81

109

194

287

287

28

49

68

80

107

193

286

286

29

48

67

79

106

192

285

285

30

47

66

80

105

191

284

284

3.9.   Zloty

Looptijd (in jaren)

Krediet-kwaliteits-categorie 0

Krediet-kwaliteits-categorie 1

Krediet-kwaliteits-categorie 2

Krediet-kwaliteits-categorie 3

Krediet-kwaliteits-categorie 4

Krediet-kwaliteits-categorie 5

Krediet-kwaliteits-categorie 6

1

52

64

71

92

208

314

3 247

2

52

64

70

91

207

357

2 433

3

51

64

72

95

202

372

1 845

4

50

64

74

99

199

373

1 431

5

50

64

76

99

198

364

1 136

6

50

65

77

101

196

350

923

7

50

67

77

101

195

334

764

8

49

66

77

103

194

317

642

9

48

66

77

104

192

299

547

10

47

65

78

105

191

284

471

11

47

65

78

105

190

283

409

12

46

65

77

104

189

282

358

13

45

64

76

104

189

282

315

14

45

63

76

103

188

281

281

15

44

63

75

102

188

281

281

16

43

62

74

102

187

280

280

17

43

62

74

101

186

279

279

18

42

61

73

101

186

279

279

19

42

61

73

100

185

278

278

20

42

60

73

100

185

278

278

21

42

60

72

100

185

278

278

22

41

60

72

99

184

277

277

23

41

59

71

99

184

277

277

24

40

58

71

98

183

276

276

25

39

58

70

97

183

276

276

26

38

57

69

97

182

275

275

27

38

56

71

96

181

274

274

28

37

56

74

95

180

273

273

29

36

55

76

94

180

273

273

30

36

54

79

94

179

272

272

3.10.   IJslandse kroon

Looptijd (in jaren)

Krediet-kwaliteits-categorie 0

Krediet-kwaliteits-categorie 1

Krediet-kwaliteits-categorie 2

Krediet-kwaliteits-categorie 3

Krediet-kwaliteits-categorie 4

Krediet-kwaliteits-categorie 5

Krediet-kwaliteits-categorie 6

1

86

98

105

126

242

337

3 399

2

86

98

104

125

242

370

2 537

3

84

97

105

129

235

385

1 916

4

83

97

107

131

232

383

1 479

5

83

98

109

132

231

373

1 170

6

84

100

111

135

230

358

947

7

85

102

112

137

230

340

781

8

85

102

113

139

230

323

655

9

86

103

115

142

230

323

556

10

86

104

117

144

230

323

478

11

86

104

117

144

230

323

414

12

85

104

116

144

229

322

362

13

84

103

115

143

228

321

321

14

83

102

114

142

227

320

320

15

82

101

113

140

226

319

319

16

81

100

112

139

225

318

318

17

80

99

111

138

224

317

317

18

79

98

110

137

223

316

316

19

78

97

109

136

222

315

315

20

77

96

108

135

220

313

313

21

76

94

107

134

219

312

312

22

74

93

105

133

218

311

311

23

73

92

104

131

216

309

309

24

72

90

102

130

215

308

308

25

70

89

101

128

213

306

306

26

68

87

99

127

212

305

305

27

67

85

98

125

210

303

303

28

65

84

96

124

209

302

302

29

64

83

95

122

207

300

300

30

62

81

93

121

206

299

299

3.11.   Noorse kroon

Looptijd (in jaren)

Krediet-kwaliteits-categorie 0

Krediet-kwaliteits-categorie 1

Krediet-kwaliteits-categorie 2

Krediet-kwaliteits-categorie 3

Krediet-kwaliteits-categorie 4

Krediet-kwaliteits-categorie 5

Krediet-kwaliteits-categorie 6

1

26

38

45

66

182

310

3 193

2

27

39

46

66

183

352

2 394

3

26

39

47

71

177

366

1 814

4

25

39

49

74

174

366

1 404

5

25

40

52

75

173

357

1 113

6

26

42

53

77

173

343

903

7

27

44

54

78

172

327

746

8

26

44

55

80

171

310

627

9

26

44

55

82

170

292

534

10

26

44

56

83

170

275

459

11

25

44

56

84

169

262

399

12

25

43

56

83

168

261

349

13

24

43

55

82

168

261

307

14

24

42

55

82

167

260

272

15

23

42

54

81

167

260

260

16

23

41

53

81

166

259

259

17

22

41

53

80

166

259

259

18

22

41

53

80

165

258

258

19

22

40

53

80

165

258

258

20

22

41

53

80

165

258

258

21

22

41

55

80

166

259

259

22

22

41

57

80

165

258

258

23

22

40

60

80

165

258

258

24

22

40

63

80

165

258

258

25

21

40

64

80

165

258

258

26

21

40

67

79

165

258

258

27

21

39

69

79

164

257

257

28

20

39

71

79

164

257

257

29

20

39

75

78

164

257

257

30

20

38

77

78

163

256

256

3.12.   Zwitserse frank

Looptijd (in jaren)

Krediet-kwaliteits-categorie 0

Krediet-kwaliteits-categorie 1

Krediet-kwaliteits-categorie 2

Krediet-kwaliteits-categorie 3

Krediet-kwaliteits-categorie 4

Krediet-kwaliteits-categorie 5

Krediet-kwaliteits-categorie 6

1

0

0

4

23

139

297

3 050

2

0

1

6

23

140

337

2 287

3

1

1

9

28

135

352

1 736

4

1

3

12

32

133

353

1 346

5

1

4

15

35

133

344

1 069

6

2

4

17

38

133

331

868

7

2

6

20

40

133

316

719

8

2

7

21

42

133

299

604

9

4

7

24

45

133

283

515

10

4

9

27

47

133

266

443

11

4

9

29

48

134

250

385

12

4

10

32

47

133

234

337

13

5

11

34

48

134

227

297

14

5

11

37

48

133

226

263

15

6

13

39

47

132

225

234

16

6

13

41

46

131

224

224

17

6

15

44

49

131

224

224

18

6

15

46

50

132

225

225

19

7

16

48

52

132

225

225

20

7

17

51

54

132

225

225

21

8

18

53

57

133

226

226

22

9

18

56

58

133

226

226

23

9

20

58

60

133

226

226

24

9

20

60

62

132

225

225

25

10

22

63

63

132

225

225

26

10

22

65

65

134

225

225

27

10

23

68

67

135

225

225

28

11

24

70

69

137

225

225

29

11

25

72

71

137

225

225

30

12

26

75

73

139

225

225

3.13.   Australische dollar

Looptijd (in jaren)

Krediet-kwaliteits-categorie 0

Krediet-kwaliteits-categorie 1

Krediet-kwaliteits-categorie 2

Krediet-kwaliteits-categorie 3

Krediet-kwaliteits-categorie 4

Krediet-kwaliteits-categorie 5

Krediet-kwaliteits-categorie 6

1

39

51

58

79

195

309

3 186

2

39

52

58

79

195

351

2 389

3

39

52

60

84

190

366

1 811

4

38

52

62

87

187

366

1 403

5

39

53

65

88

187

357

1 114

6

39

55

66

90

186

344

905

7

40

57

67

92

185

328

749

8

39

57

68

93

184

311

630

9

39

57

68

95

183

294

537

10

39

57

69

96

183

277

462

11

38

57

69

96

182

275

401

12

38

56

69

96

181

274

351

13

37

56

68

95

181

274

310

14

37

55

68

95

180

273

274

15

36

55

67

94

179

272

272

16

35

54

66

93

179

272

272

17

35

53

66

93

178

271

271

18

34

53

65

93

178

271

271

19

34

53

65

92

177

270

270

20

34

52

65

92

177

270

270

21

34

52

64

92

177

270

270

22

33

52

64

91

176

269

269

23

32

51

63

91

176

269

269

24

32

50

63

90

175

268

268

25

31

50

65

89

175

268

268

26

30

49

68

89

174

267

267

27

30

48

70

88

173

266

266

28

29

47

73

87

172

265

265

29

28

47

75

86

172

265

265

30

27

46

77

86

171

264

264

3.14.   Baht

Looptijd (in jaren)

Krediet-kwaliteits-categorie 0

Krediet-kwaliteits-categorie 1

Krediet-kwaliteits-categorie 2

Krediet-kwaliteits-categorie 3

Krediet-kwaliteits-categorie 4

Krediet-kwaliteits-categorie 5

Krediet-kwaliteits-categorie 6

1

12

24

30

51

168

297

3 048

2

15

27

34

55

171

338

2 291

3

18

31

39

63

169

353

1 741

4

20

34

44

69

169

354

1 351

5

23

37

49

72

171

346

1 074

6

23

38

49

74

169

333

873

7

27

44

55

79

172

318

723

8

27

44

55

80

171

302

609

9

28

46

57

84

172

285

519

10

29

48

60

87

173

269

447

11

31

49

62

89

174

267

389

12

31

50

62

90

175

268

341

13

32

50

63

90

175

268

300

14

32

51

63

90

176

269

269

15

32

51

63

91

176

269

269

16

32

51

63

90

176

269

269

17

32

51

63

91

176

269

269

18

32

50

63

90

175

268

268

19

32

50

63

90

175

268

268

20

32

50

63

90

175

268

268

21

32

50

63

90

175

268

268

22

31

50

62

90

175

268

268

23

31

50

62

89

175

268

268

24

31

49

62

89

174

267

267

25

30

49

64

89

174

267

267

26

30

48

66

88

173

266

266

27

29

48

69

88

173

266

266

28

29

47

71

87

172

265

265

29

28

47

74

86

172

265

265

30

28

46

76

86

171

264

264

3.15.   Canadese dollar

Looptijd (in jaren)

Krediet-kwaliteits-categorie 0

Krediet-kwaliteits-categorie 1

Krediet-kwaliteits-categorie 2

Krediet-kwaliteits-categorie 3

Krediet-kwaliteits-categorie 4

Krediet-kwaliteits-categorie 5

Krediet-kwaliteits-categorie 6

1

14

26

32

53

170

311

3 210

2

15

27

33

54

170

353

2 403

3

15

28

36

60

166

367

1 816

4

15

29

39

64

164

365

1 403

5

16

31

42

66

164

356

1 112

6

18

34

45

69

164

342

901

7

19

36

46

71

164

326

745

8

19

37

48

73

164

309

626

9

20

38

49

76

164

291

533

10

20

39

51

78

164

274

459

11

21

39

52

79

164

257

398

12

21

39

52

79

164

257

348

13

21

39

52

79

164

257

307

14

21

39

52

79

164

257

271

15

21

40

52

79

164

257

257

16

21

39

52

79

164

257

257

17

21

39

52

79

164

257

257

18

21

39

52

79

164

257

257

19

21

39

52

79

164

257

257

20

21

39

52

79

164

257

257

21

21

39

55

79

164

257

257

22

20

39

57

79

164

257

257

23

20

39

60

78

163

256

256

24

20

38

61

78

163

256

256

25

19

38

64

77

162

255

255

26

19

37

66

77

162

255

255

27

18

37

69

76

162

255

255

28

18

36

71

76

161

254

254

29

17

36

74

75

161

254

254

30

17

36

76

75

160

253

253

3.16.   Chileense peso

Looptijd (in jaren)

Krediet-kwaliteits-categorie 0

Krediet-kwaliteits-categorie 1

Krediet-kwaliteits-categorie 2

Krediet-kwaliteits-categorie 3

Krediet-kwaliteits-categorie 4

Krediet-kwaliteits-categorie 5

Krediet-kwaliteits-categorie 6

1

48

60

67

88

204

321

3 323

2

50

62

69

90

206

360

2 460

3

52

65

73

97

204

373

1 857

4

53

67

77

102

202

373

1 437

5

55

70

81

104

203

364

1 140

6

57

73

84

108

203

350

925

7

58

75

86

110

203

334

765

8

58

76

87

112

203

316

643

9

59

76

88

115

203

298

547

10

59

77

90

117

203

296

471

11

59

77

90

117

203

296

409

12

59

77

90

117

202

295

357

13

58

77

89

116

201

294

315

14

57

76

88

115

201

294

294

15

56

75

87

115

200

293

293

16

56

74

87

114

199

292

292

17

55

74

86

113

199

292

292

18

55

73

86

113

198

291

291

19

54

73

85

112

197

290

290

20

53

72

84

112

197

290

290

21

53

71

84

111

196

289

289

22

52

71

83

110

195

288

288

23

51

70

82

109

194

287

287

24

50

69

81

108

194

287

287

25

49

68

80

107

193

286

286

26

48

67

79

106

192

285

285

27

47

66

78

106

191

284

284

28

46

65

77

105

190

283

283

29

46

64

76

104

189

282

282

30

45

63

79

103

188

281

281

3.17.   Colombiaanse peso

Looptijd (in jaren)

Krediet-kwaliteits-categorie 0

Krediet-kwaliteits-categorie 1

Krediet-kwaliteits-categorie 2

Krediet-kwaliteits-categorie 3

Krediet-kwaliteits-categorie 4

Krediet-kwaliteits-categorie 5

Krediet-kwaliteits-categorie 6

1

79

91

98

119

235

332

3 447

2

84

96

103

124

240

378

2 592

3

85

98

107

130

237

395

1 969

4

86

100

110

134

235

396

1 527

5

89

104

115

138

237

387

1 213

6

91

107

118

143

238

373

986

7

94

110

121

145

239

356

816

8

95

112

123

149

240

338

686

9

96

114

126

152

241

334

584

10

97

115

128

155

241

334

503

11

97

116

128

155

241

334

437

12

96

115

127

155

240

333

382

13

95

114

126

153

239

332

336

14

94

113

125

152

237

330

330

15

93

111

124

151

236

329

329

16

91

110

122

149

235

328

328

17

90

108

121

148

233

326

326

18

89

107

119

147

232

325

325

19

87

106

118

145

231

324

324

20

86

104

117

144

229

322

322

21

84

103

115

142

228

321

321

22

83

101

114

141

226

319

319

23

81

100

112

139

224

317

317

24

79

98

110

137

223

316

316

25

78

96

108

136

221

314

314

26

76

94

107

134

219

312

312

27

74

93

105

132

218

311

311

28

72

91

103

131

216

309

309

29

71

89

102

129

214

307

307

30

69

88

100

127

213

306

306

3.18.   Hongkongdollar

Looptijd (in jaren)

Krediet-kwaliteits-categorie 0

Krediet-kwaliteits-categorie 1

Krediet-kwaliteits-categorie 2

Krediet-kwaliteits-categorie 3

Krediet-kwaliteits-categorie 4

Krediet-kwaliteits-categorie 5

Krediet-kwaliteits-categorie 6

1

8

20

26

47

163

309

3 190

2

10

22

29

50

166

351

2 388

3

12

25

33

57

163

365

1 808

4

14

27

37

62

162

365

1 401

5

16

30

42

65

163

356

1 111

6

17

33

44

69

164

343

902

7

19

36

46

71

164

327

746

8

19

37

48

73

164

309

627

9

20

38

49

76

164

292

534

10

20

38

51

78

164

275

459

11

20

39

51

78

164

258

399

12

20

39

51

78

163

256

349

13

20

38

50

78

163

256

307

14

19

37

50

77

162

255

272

15

18

37

49

77

162

255

255

16

18

36

49

76

161

254

254

17

17

36

48

76

161

254

254

18

17

36

48

75

161

254

254

19

17

36

50

75

161

254

254

20

17

36

52

76

161

254

254

21

17

36

55

76

161

254

254

22

17

36

57

76

161

254

254

23

17

36

60

76

161

254

254

24

17

36

63

75

161

254

254

25

17

36

65

75

161

254

254

26

17

35

68

75

160

253

253

27

17

35

70

75

160

253

253

28

16

35

73

75

160

253

253

29

16

35

75

74

160

253

253

30

16

35

77

75

159

252

252

3.19.   Indiase roepie

Looptijd (in jaren)

Krediet-kwaliteits-categorie 0

Krediet-kwaliteits-categorie 1

Krediet-kwaliteits-categorie 2

Krediet-kwaliteits-categorie 3

Krediet-kwaliteits-categorie 4

Krediet-kwaliteits-categorie 5

Krediet-kwaliteits-categorie 6

1

89

101

108

129

245

340

3 295

2

91

103

109

130

246

363

2 480

3

91

104

112

136

242

380

1 885

4

91

105

115

140

240

381

1 464

5

92

107

119

142

240

372

1 163

6

94

109

121

145

240

359

944

7

95

112

122

147

240

342

782

8

95

112

123

149

240

333

657

9

95

113

124

151

239

332

560

10

94

112

124

151

238

331

482

11

93

111

123

151

236

329

418

12

91

110

122

149

235

328

366

13

89

108

120

148

233

326

326

14

88

106

119

146

231

324

324

15

86

105

117

144

229

322

322

16

84

103

115

142

228

321

321

17

83

101

114

141

226

319

319

18

81

100

112

140

225

318

318

19

80

99

111

138

224

317

317

20

79

98

110

137

223

316

316

21

78

97

109

136

222

315

315

22

77

96

108

135

220

313

313

23

76

94

107

134

219

312

312

24

75

93

105

133

218

311

311

25

73

92

104

131

217

310

310

26

72

91

103

130

216

309

309

27

71

89

102

129

214

307

307

28

70

88

101

128

213

306

306

29

69

87

100

127

212

305

305

30

67

86

98

126

211

304

304

3.20.   Mexicaanse peso

Looptijd (in jaren)

Krediet-kwaliteits-categorie 0

Krediet-kwaliteits-categorie 1

Krediet-kwaliteits-categorie 2

Krediet-kwaliteits-categorie 3

Krediet-kwaliteits-categorie 4

Krediet-kwaliteits-categorie 5

Krediet-kwaliteits-categorie 6

1

302

314

320

341

457

552

3 530

2

83

95

102

123

239

380

2 614

3

85

98

106

130

236

393

1 967

4

87

101

111

135

236

391

1 518

5

89

103

115

138

237

381

1 202

6

91

107

118

142

237

367

974

7

93

109

120

144

238

349

805

8

94

111

122

147

238

331

676

9

94

112

124

150

238

331

575

10

94

113

125

152

238

331

495

11

95

113

125

153

238

331

429

12

95

113

126

153

238

331

375

13

95

114

126

153

239

332

332

14

96

114

126

154

239

332

332

15

96

115

127

154

240

333

333

16

97

116

128

155

240

333

333

17

98

116

129

156

241

334

334

18

99

117

130

157

242

335

335

19

99

118

130

158

243

336

336

20

100

118

131

158

243

336

336

21

100

118

131

158

243

336

336

22

99

118

130

158

243

336

336

23

99

117

130

157

242

335

335

24

98

116

129

156

241

334

334

25

96

115

127

155

240

333

333

26

95

114

126

153

239

332

332

27

94

112

125

152

237

330

330

28

92

111

123

151

236

329

329

29

91

109

122

149

234

327

327

30

89

108

120

148

233

326

326

3.21.   Nieuwe Taiwandollar

Looptijd (in jaren)

Krediet-kwaliteits-categorie 0

Krediet-kwaliteits-categorie 1

Krediet-kwaliteits-categorie 2

Krediet-kwaliteits-categorie 3

Krediet-kwaliteits-categorie 4

Krediet-kwaliteits-categorie 5

Krediet-kwaliteits-categorie 6

1

0

6

12

33

150

292

2 996

2

0

6

12

33

150

332

2 248

3

1

6

14

38

144

347

1 708

4

1

6

16

41

142

348

1 325

5

1

8

19

42

141

340

1 054

6

2

9

20

45

140

327

856

7

2

11

22

46

139

312

709

8

2

11

22

48

139

296

596

9

4

11

24

49

138

279

508

10

4

12

27

51

137

263

438

11

4

12

29

52

137

247

380

12

4

12

31

52

137

232

333

13

5

12

34

52

137

230

294

14

5

13

37

52

137

230

260

15

6

13

38

53

138

231

232

16

6

13

41

53

138

231

231

17

6

15

44

53

139

232

232

18

6

15

45

54

139

232

232

19

7

16

48

55

140

233

233

20

7

17

51

56

141

234

234

21

8

18

53

56

142

235

235

22

9

18

55

58

142

235

235

23

9

20

58

60

143

236

236

24

9

20

60

61

143

236

236

25

10

22

63

63

144

237

237

26

10

22

65

65

144

237

237

27

10

23

68

67

144

237

237

28

11

24

70

69

145

238

238

29

11

25

72

71

145

238

238

30

12

26

75

73

145

238

238

3.22.   Nieuw-Zeelandse dollar

Looptijd (in jaren)

Krediet-kwaliteits-categorie 0

Krediet-kwaliteits-categorie 1

Krediet-kwaliteits-categorie 2

Krediet-kwaliteits-categorie 3

Krediet-kwaliteits-categorie 4

Krediet-kwaliteits-categorie 5

Krediet-kwaliteits-categorie 6

1

46

58

65

85

202

314

3 240

2

47

59

65

86

203

355

2 423

3

46

59

67

91

198

370

1 832

4

46

59

70

94

195

369

1 417

5

46

61

72

95

194

360

1 124

6

47

63

74

98

193

346

912

7

47

64

74

99

192

330

754

8

47

64

75

101

192

312

634

9

47

65

76

103

191

295

539

10

46

64

77

104

190

283

464

11

45

63

76

103

189

282

403

12

44

62

75

102

187

280

353

13

43

61

74

101

186

279

311

14

41

60

72

99

185

278

278

15

40

59

71

98

184

277

277

16

39

57

70

97

182

275

275

17

38

57

69

96

181

274

274

18

37

56

68

95

181

274

274

19

36

55

67

95

180

273

273

20

36

55

67

94

179

272

272

21

35

54

66

94

179

272

272

22

35

53

66

93

178

271

271

23

34

53

65

92

178

271

271

24

34

52

65

92

177

270

270

25

33

51

65

91

176

269

269

26

32

51

68

90

176

269

269

27

32

50

70

90

175

268

268

28

31

49

73

89

174

267

267

29

30

49

75

88

174

267

267

30

30

48

77

88

173

266

266

3.23.   Rand

Looptijd (in jaren)

Krediet-kwaliteits-categorie 0

Krediet-kwaliteits-categorie 1

Krediet-kwaliteits-categorie 2

Krediet-kwaliteits-categorie 3

Krediet-kwaliteits-categorie 4

Krediet-kwaliteits-categorie 5

Krediet-kwaliteits-categorie 6

1

109

121

127

148

265

359

3 394

2

110

122

129

150

266

372

2 547

3

112

125

133

156

263

389

1 934

4

113

127

137

161

262

390

1 502

5

115

130

141

165

263

382

1 196

6

117

133

144

168

263

369

973

7

119

136

146

170

264

357

807

8

119

136

147

173

264

357

680

9

119

137

149

175

263

356

581

10

119

137

150

177

263

356

501

11

119

137

150

177

262

355

436

12

118

136

149

176

261

354

382

13

116

135

147

174

260

353

353

14

115

133

146

173

258

351

351

15

113

131

144

171

256

349

349

16

111

129

142

169

254

347

347

17

109

128

140

167

252

345

345

18

107

126

138

165

250

343

343

19

105

124

136

163

249

342

342

20

104

122

135

162

247

340

340

21

102

120

133

160

245

338

338

22

100

119

131

158

244

337

337

23

98

117

129

156

242

335

335

24

96

115

127

155

240

333

333

25

94

113

125

153

238

331

331

26

93

111

124

151

236

329

329

27

91

109

122

149

234

327

327

28

89

108

120

147

232

325

325

29

87

106

118

146

231

324

324

30

86

104

117

144

229

322

322

3.24.   Real

Looptijd (in jaren)

Krediet-kwaliteits-categorie 0

Krediet-kwaliteits-categorie 1

Krediet-kwaliteits-categorie 2

Krediet-kwaliteits-categorie 3

Krediet-kwaliteits-categorie 4

Krediet-kwaliteits-categorie 5

Krediet-kwaliteits-categorie 6

1

162

174

181

202

318

413

3 526

2

171

183

189

210

327

421

2 621

3

175

188

196

220

326

421

1 986

4

177

191

201

225

326

419

1 541

5

178

193

204

228

326

419

1 225

6

179

195

206

230

325

418

996

7

180

196

207

231

325

418

824

8

179

196

207

233

323

416

693

9

178

196

208

234

322

415

591

10

178

196

208

235

321

414

509

11

176

195

207

234

320

413

442

12

174

193

205

232

318

411

411

13

172

190

203

230

315

408

408

14

169

187

200

227

312

405

405

15

166

184

197

224

309

402

402

16

163

182

194

221

306

399

399

17

160

179

191

218

303

396

396

18

157

176

188

215

301

394

394

19

154

173

185

212

298

391

391

20

151

170

182

210

295

388

388

21

148

167

179

207

292

385

385

22

145

164

176

204

289

382

382

23

142

161

173

200

286

379

379

24

139

158

170

197

283

376

376

25

136

155

167

194

280

373

373

26

133

152

164

191

277

370

370

27

130

149

161

188

274

367

367

28

127

146

158

186

271

364

364

29

125

143

156

183

268

361

361

30

122

141

153

180

265

358

358

3.25.   Renminbi yuan

Looptijd (in jaren)

Krediet-kwaliteits-categorie 0

Krediet-kwaliteits-categorie 1

Krediet-kwaliteits-categorie 2

Krediet-kwaliteits-categorie 3

Krediet-kwaliteits-categorie 4

Krediet-kwaliteits-categorie 5

Krediet-kwaliteits-categorie 6

1

26

39

45

66

182

297

3 046

2

27

39

46

67

183

338

2 289

3

27

40

49

72

179

353

1 740

4

27

41

51

76

176

354

1 352

5

28

43

54

78

176

347

1 076

6

29

45

56

80

175

334

875

7

30

47

57

81

175

319

725

8

29

46

57

83

174

303

610

9

29

47

58

85

173

286

520

10

28

47

59

86

172

269

448

11

28

47

59

86

172

265

389

12

28

46

59

86

171

264

341

13

27

46

58

85

171

264

301

14

27

46

58

85

170

263

267

15

27

45

58

85

170

263

263

16

27

45

58

85

170

263

263

17

27

45

58

85

170

263

263

18

27

45

58

85

170

263

263

19

27

46

58

85

170

263

263

20

27

46

58

85

171

264

264

21

27

46

58

85

171

264

264

22

27

46

58

85

171

264

264

23

27

46

59

85

170

263

263

24

27

45

61

85

170

263

263

25

26

45

64

85

170

263

263

26

26

45

66

84

170

263

263

27

26

44

69

84

169

262

262

28

25

44

71

84

169

262

262

29

25

44

74

83

169

262

262

30

25

43

76

83

168

261

261

3.26.   Ringgit

Looptijd (in jaren)

Krediet-kwaliteits-categorie 0

Krediet-kwaliteits-categorie 1

Krediet-kwaliteits-categorie 2

Krediet-kwaliteits-categorie 3

Krediet-kwaliteits-categorie 4

Krediet-kwaliteits-categorie 5

Krediet-kwaliteits-categorie 6

1

24

36

43

64

180

302

3 111

2

26

38

45

66

182

344

2 338

3

28

40

49

72

179

360

1 778

4

29

43

53

77

178

361

1 381

5

31

46

57

80

179

353

1 098

6

33

48

59

84

179

340

893

7

35

51

62

86

180

325

739

8

35

52

63

89

180

308

622

9

35

53

65

92

180

291

530

10

36

55

67

94

180

274

457

11

37

55

68

95

181

274

397

12

37

56

68

96

181

274

348

13

37

56

68

96

181

274

306

14

37

56

68

96

181

274

274

15

37

56

68

95

181

274

274

16

37

56

68

95

181

274

274

17

37

56

68

95

181

274

274

18

37

56

68

96

181

274

274

19

38

56

69

96

181

274

274

20

38

56

69

96

181

274

274

21

38

57

69

96

181

274

274

22

38

56

69

96

181

274

274

23

38

56

69

96

181

274

274

24

37

56

68

95

181

274

274

25

37

55

68

95

180

273

273

26

36

55

68

94

180

273

273

27

36

54

70

94

179

272

272

28

35

54

73

93

179

272

272

29

34

53

75

93

178

271

271

30

34

52

77

92

177

270

270

3.27.   Russische roebel

Looptijd (in jaren)

Krediet-kwaliteits-categorie 0

Krediet-kwaliteits-categorie 1

Krediet-kwaliteits-categorie 2

Krediet-kwaliteits-categorie 3

Krediet-kwaliteits-categorie 4

Krediet-kwaliteits-categorie 5

Krediet-kwaliteits-categorie 6

1

122

134

141

162

278

373

3 425

2

121

133

139

160

277

377

2 584

3

120

133

141

164

271

395

1 969

4

119

133

143

168

268

397

1 531

5

120

134

146

169

268

389

1 219

6

120

136

147

171

266

376

992

7

121

137

148

172

266

360

823

8

120

137

148

174

265

358

693

9

119

137

149

176

264

357

591

10

119

138

150

177

263

356

509

11

119

137

150

177

263

356

443

12

118

137

149

176

261

354

387

13

117

136

148

175

260

353

353

14

116

134

147

174

259

352

352

15

114

132

145

172

257

350

350

16

112

130

143

170

255

348

348

17

109

128

140

168

253

346

346

18

107

126

138

166

251

344

344

19

105

124

136

164

249

342

342

20

103

122

134

161

247

340

340

21

101

120

132

159

245

338

338

22

99

117

130

157

242

335

335

23

97

115

128

155

240

333

333

24

95

113

125

153

238

331

331

25

92

111

123

150

236

329

329

26

90

109

121

148

234

327

327

27

88

107

119

146

231

324

324

28

86

105

117

144

229

322

322

29

84

103

115

142

227

320

320

30

82

101

113

140

225

318

318

3.28.   Singaporedollar

Looptijd (in jaren)

Krediet-kwaliteits-categorie 0

Krediet-kwaliteits-categorie 1

Krediet-kwaliteits-categorie 2

Krediet-kwaliteits-categorie 3

Krediet-kwaliteits-categorie 4

Krediet-kwaliteits-categorie 5

Krediet-kwaliteits-categorie 6

1

0

9

15

36

153

305

3 142

2

0

10

17

38

154

346

2 355

3

1

12

21

44

151

361

1 786

4

1

14

24

49

150

361

1 384

5

2

17

28

52

150

353

1 098

6

4

20

31

55

151

339

891

7

6

23

33

58

151

323

737

8

6

24

34

60

151

306

620

9

6

24

36

63

151

289

528

10

7

25

37

64

151

272

454

11

7

25

38

65

150

255

394

12

7

25

38

65

150

243

345

13

6

25

37

64

150

243

304

14

6

25

38

64

150

243

269

15

6

25

40

64

149

242

242

16

6

24

42

64

149

242

242

17

6

24

45

64

149

242

242

18

6

24

47

64

149

242

242

19

7

25

49

64

149

242

242

20

8

25

52

65

150

243

243

21

8

25

55

65

150

243

243

22

9

26

56

65

151

244

244

23

9

26

59

66

151

244

244

24

9

26

61

66

151

244

244

25

10

26

64

66

151

244

244

26

10

26

66

67

151

244

244

27

11

26

69

69

151

244

244

28

11

26

71

71

151

244

244

29

11

26

74

73

151

244

244

30

12

27

76

75

151

244

244

3.29.   Zuid-Koreaanse won

Looptijd (in jaren)

Krediet-kwaliteits-categorie 0

Krediet-kwaliteits-categorie 1

Krediet-kwaliteits-categorie 2

Krediet-kwaliteits-categorie 3

Krediet-kwaliteits-categorie 4

Krediet-kwaliteits-categorie 5

Krediet-kwaliteits-categorie 6

1

30

42

49

70

186

305

3 139

2

31

43

49

70

187

346

2 353

3

29

42

51

74

181

361

1 785

4

29

42

53

77

178

361

1 384

5

29

43

55

78

177

353

1 099

6

31

47

58

82

177

340

892

7

29

46

57

81

174

324

738

8

33

50

61

86

177

307

621

9

32

50

61

88

176

290

529

10

27

46

58

85

171

273

455

11

23

42

54

82

167

260

395

12

21

39

52

79

164

257

346

13

18

37

49

76

162

255

305

14

17

35

47

75

160

253

270

15

15

34

46

73

159

252

252

16

14

32

45

72

157

250

250

17

13

32

45

71

156

249

249

18

12

31

47

71

156

249

249

19

12

31

49

70

155

248

248

20

12

31

52

70

155

248

248

21

12

31

55

70

155

248

248

22

12

31

57

70

155

248

248

23

12

30

59

70

155

248

248

24

12

30

61

70

155

248

248

25

12

30

64

70

155

248

248

26

12

30

66

70

155

248

248

27

11

30

69

70

155

248

248

28

11

30

71

71

155

248

248

29

11

30

74

73

154

247

247

30

12

29

76

75

154

247

247

3.30.   Turkse lire

Looptijd (in jaren)

Krediet-kwaliteits-categorie 0

Krediet-kwaliteits-categorie 1

Krediet-kwaliteits-categorie 2

Krediet-kwaliteits-categorie 3

Krediet-kwaliteits-categorie 4

Krediet-kwaliteits-categorie 5

Krediet-kwaliteits-categorie 6

1

206

218

224

245

362

456

3 608

2

202

214

221

242

358

453

2 743

3

197

210

219

242

349

443

2 107

4

193

207

217

241

342

436

1 650

5

189

204

215

239

337

430

1 320

6

186

202

213

237

332

425

1 077

7

183

200

210

234

328

421

895

8

179

196

207

232

323

416

754

9

175

193

204

231

319

412

643

10

171

190

202

229

315

408

554

11

167

186

198

226

311

404

481

12

163

182

194

222

307

400

421

13

159

178

190

218

303

396

396

14

156

174

187

214

299

392

392

15

152

171

183

210

295

388

388

16

149

167

180

207

292

385

385

17

145

164

176

203

289

382

382

18

142

161

173

200

286

379

379

19

139

158

170

197

283

376

376

20

136

155

167

194

280

373

373

21

133

152

164

191

277

370

370

22

130

149

161

189

274

367

367

23

128

146

158

186

271

364

364

24

125

143

156

183

268

361

361

25

122

140

153

180

265

358

358

26

119

138

150

177

263

356

356

27

117

135

148

175

260

353

353

28

114

133

145

172

258

351

351

29

112

130

143

170

255

348

348

30

109

128

140

167

253

346

346

3.31.   US-dollar

Looptijd (in jaren)

Krediet-kwaliteits-categorie 0

Krediet-kwaliteits-categorie 1

Krediet-kwaliteits-categorie 2

Krediet-kwaliteits-categorie 3

Krediet-kwaliteits-categorie 4

Krediet-kwaliteits-categorie 5

Krediet-kwaliteits-categorie 6

1

0

14

25

50

168

312

3 219

2

0

14

25

50

168

352

2 401

3

1

17

28

55

165

366

1 814

4

1

20

31

60

164

365

1 403

5

3

23

36

66

164

356

1 112

6

6

27

39

68

165

342

902

7

8

31

42

70

165

326

746

8

11

34

45

74

165

309

626

9

13

37

49

76

165

291

533

10

14

39

51

77

165

274

459

11

15

41

53

78

165

258

398

12

16

42

54

79

165

258

348

13

16

43

55

80

165

258

307

14

17

44

55

80

165

258

272

15

17

44

55

81

165

258

258

16

17

44

56

81

165

258

258

17

17

44

56

81

165

258

258

18

17

44

56

81

165

258

258

19

17

44

56

81

165

258

258

20

17

44

56

81

165

258

258

21

17

44

56

81

165

258

258

22

17

44

57

81

165

258

258

23

17

44

60

81

165

258

258

24

17

44

61

81

165

258

258

25

17

44

64

81

165

258

258

26

17

44

66

81

165

258

258

27

17

44

69

81

164

257

257

28

17

44

71

81

164

257

257

29

17

44

74

81

164

257

257

30

17

44

76

81

163

256

256

3.32.   Yen

Looptijd (in jaren)

Krediet-kwaliteits-categorie 0

Krediet-kwaliteits-categorie 1

Krediet-kwaliteits-categorie 2

Krediet-kwaliteits-categorie 3

Krediet-kwaliteits-categorie 4

Krediet-kwaliteits-categorie 5

Krediet-kwaliteits-categorie 6

1

0

0

4

13

130

288

2 952

2

0

1

6

13

128

328

2 215

3

1

1

8

16

122

343

1 683

4

1

3

11

18

119

343

1 307

5

1

4

13

21

118

336

1 039

6

2

4

16

23

118

323

845

7

2

6

19

26

117

309

700

8

2

6

21

29

117

293

589

9

4

7

24

30

117

277

503

10

4

9

27

33

117

260

433

11

4

9

28

35

118

245

377

12

4

9

31

37

118

230

330

13

4

11

34

39

118

215

291

14

5

11

36

41

118

211

258

15

6

13

38

43

118

211

230

16

6

13

41

45

119

212

212

17

6

15

43

47

119

212

212

18

6

15

45

50

120

213

213

19

7

16

48

51

121

213

213

20

7

17

51

54

123

214

214

21

7

18

52

55

125

214

214

22

9

18

55

57

126

214

214

23

9

20

57

59

128

215

215

24

9

20

60

61

129

215

215

25

10

21

61

63

130

215

215

26

10

22

64

65

132

215

215

27

10

23

66

66

133

215

215

28

11

24

69

68

134

215

215

29

11

25

71

70

135

214

214

30

12

25

73

71

137

214

214


BIJLAGE III

Volatiliteitsaanpassing aan de relevante risicovrije rentetermijnstructuur

Valuta

Nationale verzekeringsmarkt

Volatiliteitsaanpassing (in basispunten)

Euro

Oostenrijk

21

Euro

België

21

Euro

Cyprus

21

Euro

Estland

21

Euro

Finland

21

Euro

Frankrijk

21

Euro

Duitsland

21

Euro

Griekenland

21

Euro

Ierland

21

Euro

Italië

21

Euro

Kroatië

21

Euro

Letland

21

Euro

Litouwen

21

Euro

Luxemburg

21

Euro

Malta

21

Euro

Nederland

21

Euro

Portugal

21

Euro

Slowakije

21

Euro

Slovenië

21

Euro

Spanje

21

Tsjechische kroon

Tsjechië

14

Deense kroon

Denemarken

25

Forint

Hongarije

13

Zweedse kroon

Zweden

-1

Lev

Bulgarije

18

Pond sterling

Verenigd Koninkrijk

18

Roemeense leu

Roemenië

11

Zloty

Polen

12

IJslandse kroon

IJsland

50

Noorse kroon

Noorwegen

24

Zwitserse frank

Liechtenstein

-3

Zwitserse frank

Zwitserland

-3

Australische dollar

Australië

6

Canadese dollar

Canada

19

Renminbi yuan

China

3

Hongkongdollar

Hongkong

3

US-dollar

Verenigde Staten

53

Yen

Japan

-2


III Andere handelingen

EUROPESE ECONOMISCHE RUIMTE

31.8.2023   

NL

Publicatieblad van de Europese Unie

L 214/177


BESLUIT VAN DE TOEZICHTHOUDENDE AUTORITEIT VAN DE EVA nr. 004/23/COL

van 8 februari 2023

tot wijziging van de materiële regels op het gebied van staatssteun door de invoering van nieuwe richtsnoeren inzake staatssteun voor breedbandnetwerken [2023/1673]

DE TOEZICHTHOUDENDE AUTORITEIT VAN DE EVA (“de Autoriteit”),

Gezien de Overeenkomst betreffende de Europese Economische Ruimte (“de EER-overeenkomst”), en met name de artikelen 61, 62 en 63 en Protocol nr. 26,

Gezien de Overeenkomst tussen de EVA-staten betreffende de oprichting van een Toezichthoudende Autoriteit en een Hof van Justitie (“de Toezichtovereenkomst”), en met name artikel 24 en artikel 5, lid 2, punt b),

Gezien Protocol nr. 3 bij de Toezichtovereenkomst (“Protocol nr. 3”), en met name artikel 1, lid 1, van deel I,

OVERWEGENDE HETGEEN VOLGT:

Overeenkomstig artikel 24 van de Toezichtovereenkomst geeft de Autoriteit uitvoering aan de staatssteunbepalingen van de EER-overeenkomst.

Overeenkomstig artikel 5, lid 2, punt b), van de Toezichtovereenkomst maakt de Autoriteit mededelingen en richtsnoeren bekend over aangelegenheden waarop de EER-overeenkomst betrekking heeft, indien de EER-overeenkomst of de Toezichtovereenkomst daarin uitdrukkelijk voorziet of indien de Autoriteit zulks nodig acht.

Overeenkomstig artikel 1, lid 1, van deel I van Protocol nr. 3 bij de Toezichtovereenkomst dient de Autoriteit alle in de EVA-staten (1) bestaande steunregelingen aan een voortdurend onderzoek te onderwerpen en dienstige maatregelen voor te stellen, welke de geleidelijke ontwikkeling of de werking van de EER-overeenkomst vereist.

De richtsnoeren van de Autoriteit inzake de toepassing van de staatssteunregels in het kader van de snelle uitrol van breedbandnetwerken (2), zoals gewijzigd (3), komen overeen met de mededeling van de Europese Commissie (“de Commissie”) over EU-richtsnoeren voor de toepassing van de staatssteunregels in het kader van de snelle uitrol van breedbandnetwerken (4).

Op 12 december 2022 heeft de Commissie een herziene mededeling aangenomen betreffende richtsnoeren inzake staatssteun voor breedbandnetwerken (“de breedbandrichtsnoeren van 2022”) (5).

De breedbandrichtsnoeren van 2022 zijn ook relevant voor de Europese Economische Ruimte (“EER”).

Overeenkomstig de homogeniteitsdoelstelling die in artikel 1 van de EER-overeenkomst is vastgesteld, moet een eenvormige toepassing van de EER-staatssteunregels in de hele Europese Economische Ruimte worden verzekerd.

De Autoriteit dient, ingevolge punt II onder de titel “ALGEMEEN” op bladzijde 11 van bijlage XV bij de EER-overeenkomst, na overleg met de Commissie, besluiten vast te stellen die met de besluiten van de Commissie overeenstemmen,

In de breedbandrichtsnoeren van 2022 kan worden verwezen naar bepaalde beleidsinstrumenten van de Europese Unie en naar bepaalde rechtshandelingen van de Europese Unie die niet in de EER-Overeenkomst zijn opgenomen. Wanneer de Autoriteit nagaat of steun verenigbaar is met de werking van de EER-overeenkomst, al zij over het algemeen dezelfde vergelijkingspunten hanteren als de Commissie met het oog op een eenvormige toepassing van de bepalingen inzake staatssteun en gelijke mededingingsvoorwaarden in de hele EER.

Na raadpleging van de Commissie,

Na raadpleging van de EVA-staten,

HEEFT HET VOLGENDE BESLUIT VASTGESTELD:

Artikel 1

1)   De materiële regels op het gebied van staatssteun worden gewijzigd door de invoering van nieuwe richtsnoeren inzake staatssteun voor breedbandnetwerken (“de breedbandrichtsnoeren”). De breedbandrichtsnoeren, in de vorm van de breedbandrichtsnoeren van 2022, zijn aan dit besluit gehecht en maken er integrerend deel van uit.

2)   De Autoriteit zal de in de breedbandrichtsnoeren van 2022 uiteengezette beginselen en richtsnoeren volgen bij de verenigbaarheidsbeoordeling van alle aangemelde steun voor breedbandnetwerken waarover zij een besluit moet nemen na 8 februari 2023 wanneer de breedbandrichtsnoeren in werking treden. Onrechtmatige steun voor breedbandnetwerken zal worden beoordeeld volgens de op het tijdstip van de toekenning van de steun toepasselijke regels.

Artikel 2

De Autoriteit past de breedbandrichtsnoeren van 2022 in voorkomend geval toe met onder andere de volgende aanpassingen:

a)

een verwijzing naar “lidstaat”/“lidstaten” wordt door de Autoriteit gelezen als een verwijzing naar “EVA-staat”/“EVA-staten” (6), of, in voorkomend geval, “EER-staat”/“EER-staten”;

b)

een verwijzing naar de “Europese Commissie” wordt door de Autoriteit in voorkomend geval gelezen als een verwijzing naar de “Toezichthoudende Autoriteit van de EVA”;

c)

een verwijzing naar “het Verdrag” of “VWEU” wordt door de Autoriteit gelezen als een verwijzing naar “de EER-overeenkomst”;

d)

een verwijzing naar “de Unie” wordt door de Autoriteit gelezen als een verwijzing naar “de EER”;

e)

een verwijzing naar artikel 106 VWEU of naar delen van dat artikel wordt door de Autoriteit gelezen als een verwijzing naar artikel 59 van de EER-overeenkomst en de overeenkomstige delen van dat artikel;

f)

een verwijzing naar artikel 107 VWEU of naar delen van dat artikel wordt door de Autoriteit gelezen als een verwijzing naar artikel 61 van de EER-overeenkomst en de overeenkomstige delen van dat artikel;

g)

een verwijzing naar artikel 108 VWEU of naar delen van dat artikel wordt door de Autoriteit gelezen als een verwijzing naar artikel 1 van deel I van Protocol nr. 3 van de Toezichtovereenkomst en de overeenkomstige delen van dat artikel;

h)

een verwijzing naar Verordening (EU) 2015/1589 van de Raad (7) wordt door de Autoriteit gelezen als een verwijzing naar deel II van Protocol nr. 3 van de Toezichtovereenkomst;

i)

een verwijzing naar Verordening (EG) nr. 794/2004 van de Commissie (8) wordt door de Autoriteit gelezen als een verwijzing naar Besluit nr. 195/04/COL van de Toezichthoudende Autoriteit van de EVA;

j)

“(on)verenigbaar met de interne markt” wordt door de Autoriteit gelezen als “(on)verenigbaar met de werking van de EER-overeenkomst”;

k)

een verwijzing naar mededelingen van de Commissie, bekendmakingen of richtsnoeren wordt door de Autoriteit gelezen als een verwijzing naar de overeenkomstige richtsnoeren van de Autoriteit.

Artikel 3

1)   Punt 221, a), van de breedbandrichtsnoeren van 2022 wordt vervangen door:

“overeenkomstig artikel 1, lid 1, van deel I van Protocol nr. 3 bij de Toezichtovereenkomst stelt de Autoriteit voor dat de EVA-Staten waar nodig hun bestaande steunregelingen voor breedbandnetwerken aanpassen aan onderdeel 7.1 van deze breedbandrichtsnoeren, en wel binnen twaalf maanden na de inwerkingtreding ervan;”.

2)   Punt 221, b), van de kaderregeling 2022 wordt vervangen door:

“de EVA-staten moeten binnen twee maanden na de inwerkingtreding van deze breedbandrichtsnoeren hun uitdrukkelijke en onvoorwaardelijke instemming met de in punt a) voorgestelde dienstige maatregelen (inclusief wijzigingen) meedelen. Wanneer binnen twee maanden geen antwoord wordt ontvangen, zal de Autoriteit aannemen dat de betrokken EVA-staat niet met de voorgestelde maatregelen instemt;”.

Gedaan te Brussel, 8 februari 2023.

Voor de Toezichthoudende Autoriteit van de EVA

Arne RØKSUND

Voorzitter

Verantwoordelijk lid van het College

Stefan BARRIGA

Lid van het College

Árni Páll ÁRNASON

Lid van het College

Melpo-Menie JOSÉPHIDÈS

Medeondertekenaar,

directeur van de Juridische en Uitvoerende Dienst


(1)  Artikel 1, punt b), van de Toezichtovereenkomst bepaalt dat onder “EVA-staten” wordt verstaan “de Republiek IJsland en het Koninkrijk Noorwegen en, onder de voorwaarden van artikel 1, lid 2, van het Protocol tot aanpassing van de Overeenkomst tussen de EVA-staten betreffende de oprichting van een Toezichthoudende Autoriteit en een Hof van Justitie, het Vorstendom Liechtenstein”.

(2)  De richtsnoeren van de Autoriteit inzake de toepassing van de staatssteunregels in het kader van de snelle uitrol van breedbandnetwerken, ingevoerd bij Beschikking van de Toezichthoudende Autoriteit van de EVA nr. 73/13/COL van 20 februari 2013 houdende de negenentachtigste wijziging van de formele en materiële regels op het gebied van staatssteun door invoeging van een nieuw hoofdstuk betreffende de toepassing van de staatssteunregels in het kader van de snelle uitrol van breedbandnetwerken (PB L 135 van 8.5.2014, blz. 49).

(3)  Besluit van de Toezichthoudende Autoriteit van de EVA nr. 302/14/COL van 16 juli 2014 houdende de negenennegentigste wijziging van de formele en materiële regels op het gebied van staatssteun door wijziging van een aantal staatssteunrichtsnoeren (PB L 15 van 22.1.2015, blz. 103).

(4)  Mededeling van de Commissie — “EU-richtsnoeren voor de toepassing van de staatssteunregels in het kader van de snelle uitrol van breedbandnetwerken” (PB C 25 van 26.1.2013, blz. 1).

(5)  C(2022) 9343 final, nog niet bekendgemaakt in het Publicatieblad van de Europese Unie.

(6)  Met “EVA-staten” wordt verwezen naar IJsland, Liechtenstein en Noorwegen.

(7)  Verordening (EU) 2015/1589 van de Raad van 13 juli 2015 tot vaststelling van nadere bepalingen voor de toepassing van artikel 108 van het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie (PB L 248 van 24.9.2015, blz. 9).

(8)  Verordening (EG) nr. 794/2004 van de Commissie van 21 april 2004 tot uitvoering van Verordening (EU) 2015/1589 van de Raad tot vaststelling van nadere bepalingen voor de toepassing van artikel 108 van het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie (PB L 140 van 30.4.2004, blz. 1).


BIJLAGE

MEDEDELING VAN DE COMMISSIE

Richtsnoeren voor staatssteun aan breedbandnetwerken

INHOUD

1.

INLEIDING 182

2.

TOEPASSINGSGEBIED, DEFINITIES, SOORTEN BREEDBANDNETWERKEN 184

2.1

Toepassingsgebied 184

2.2

Definities 184

2.3

Soorten breedbandnetwerken 186

2.3.1

Vaste ultrasnelle toegangsnetwerken 186

2.3.2

Mobiele toegangsnetwerken 187

2.3.3

Backhaulnetwerken 187

3.

BEOORDELING VAN DE VERENIGBAARHEID OP GROND VAN ARTIKEL 106, LID 2, VAN HET VERDRAG 188

4.

BEOORDELING VAN DE VERENIGBAARHEID OP GROND VAN ARTIKEL 107, LID 3, PUNT C), VAN HET VERDRAG 189

5.

STEUN VOOR DE UITROL VAN BREEDBANDNETWERKEN 190

5.1

Eerste voorwaarde: facilitering van de ontwikkeling van een economische activiteit 190

5.1.1

Netwerken als faciliteerders van economische activiteiten 190

5.1.2

Stimulerend effect 191

5.1.3

Naleving van andere bepalingen van het Unierecht 191

5.2

Tweede voorwaarde: de steun mag de voorwaarden waaronder het handelsverkeer plaatsvindt, niet zodanig beïnvloeden dat het gemeenschappelijk belang wordt geschaad 191

5.2.1

Positieve effecten van de steun 191

5.2.2

Noodzaak van overheidsoptreden 192

5.2.3

Geschiktheid van de steun als beleidsinstrument 199

5.2.4

Evenredigheid van de steun 202

5.2.5

Transparantie, verslaglegging en monitoring van de steun 211

5.3

Negatieve effecten op de mededinging en het handelsverkeer 211

5.4

Afweging tussen de positieve effecten van steun en de negatieve effecten ervan op de mededinging en het handelsverkeer 211

6.

VERENIGBAARHEIDSBEOORDELING VAN INTRODUCTIEMAATREGELEN 212

6.1

Sociale vouchers 213

6.2

Connectiviteitsvouchers 214

6.2.1

Eerste voorwaarde: facilitering van de ontwikkeling van een economische activiteit 214

6.2.2

Tweede voorwaarde: de steun mag de voorwaarden waaronder het handelsverkeer plaatsvindt, niet zodanig beïnvloeden dat het gemeenschappelijk belang wordt geschaad 214

7.

TRANSPARANTIE, VERSLAGLEGGING EN MONITORING 215

7.1

Transparantie 215

7.2

Verslaglegging 216

7.3

Monitoring 216

8.

PLAN INZAKE EX-POSTEVALUATIES 216

9.

SLOTBEPALINGEN 217

1.   Inleiding

1.

Connectiviteit is een fundamentele bouwsteen van de digitalisering. Zij is van strategisch belang voor de groei en innovatie in alle economische sectoren van de Unie en voor sociale en territoriale samenhang.

2.

De Unie heeft ambitieuze doelstellingen voor connectiviteit vastgesteld in de mededeling over de gigabitmaatschappij (1), de mededeling “De digitale toekomst van Europa vormgeven” (2), de mededeling over het digitale kompas (3) en in haar voorstel voor een besluit van het Europese Parlement en de Raad tot vaststelling van het beleidsprogramma 2030 “Traject naar het digitale decennium” (4) (hierna “DDPP-voorstel” genoemd).

3.

In de mededeling over de gigabitmaatschappij heeft de Commissie de volgende doelstellingen voor de connectiviteit voor 2025 uiteengezet: a) alle huishoudens in de Unie, in de steden en op het platteland, dienen toegang te hebben tot internetverbindingen met een downloadsnelheid van ten minste 100 Mbps, die moet kunnen worden opgewaardeerd tot 1 Gbps; b) sociaaleconomische actoren, zoals ondernemingen die in sterke mate digitaal werken, scholen, ziekenhuizen en overheden, dienen te beschikken over een downloadsnelheid van ten minste 1 Gbps en een uploadsnelheid van ten minste 1 Gbps; en c) in alle stedelijke gebieden en op alle belangrijke transportroutes dient ononderbroken 5G-dekking aanwezig te zijn (5).

4.

In de mededeling “De digitale toekomst van Europa vormgeven” is uitgelegd dat “100 Mbps, op te waarderen tot gigabitsnelheid” de verwachting van de Commissie weerspiegelt dat huishoudens in de loop van dit decennium steeds vaker 1 Gbps nodig zullen hebben (6).

5.

In de mededeling over het digitale kompas is als connectiviteitsdoelstelling opgenomen dat alle huishoudens in de Unie tegen 2030 moeten zijn aangesloten op een gigabitnetwerk (7) en dat alle bevolkte gebieden door 5G moeten worden gedekt (8). In het DDPP-voorstel wordt onderstreept dat “[d]e maatschappelijke behoefte aan bandbreedte voor uploaden en downloaden […] voortdurend [groeit]. Tegen 2030 moeten er netwerken met gigabitsnelheden beschikbaar komen die toegankelijk zijn voor iedereen die dergelijke capaciteit nodig heeft of wil” (9).

6.

Om de doelstellingen van de Unie voor 2025 en 2030 te behalen, zijn adequate investeringen nodig. Dergelijke investeringen zijn voornamelijk afkomstig van particuliere investeerders en kunnen waar nodig worden aangevuld met openbare middelen, in overeenstemming met de staatssteunregels.

7.

De COVID-19-pandemie heeft het belang van performante elektronische-communicatienetwerken voor mensen, ondernemingen en overheden onderstreept. Op 27 mei 2020 heeft de Commissie een voorstel gedaan voor een belangrijk herstelplan om de economische en sociale impact van de pandemie te verzachten: NextGenerationEU (10). De herstel- en veerkrachtfaciliteit, die is ingesteld bij Verordening (EU) 2021/241 van het Europees Parlement en de Raad (11), maakt deel uit van dat plan. Eén van de belangrijkste prioriteiten van de herstel- en veerkrachtfaciliteit is het ondersteunen van de digitale transitie, door middel van connectiviteitsmaatregelen die met name gericht zijn op het dichten van de digitale kloof tussen stedelijke en plattelandsgebieden en op het aanpakken van marktfalen met betrekking tot de uitrol van performante netwerken. Verordening (EU) 2021/241 vereist dat elke lidstaat ten minste 20 % van de toegewezen middelen besteedt aan maatregelen ter bevordering van de digitale transitie.

8.

Elektronische-communicatienetwerken kunnen bovendien bijdragen tot het behalen van duurzaamheidsdoelstellingen. De doelstelling van de Unie om tegen 2050 klimaatneutraal te zijn, zoals uiteengezet in de mededeling over de Europese Green Deal (12) en in Verordening (EU) 2021/1119 van het Europees Parlement en de Raad (13), kan niet worden behaald zonder een wezenlijke digitale transformatie van de maatschappij. Eén van de essentiële componenten van de digitale transformatie van de Unie bestaat in de ontwikkeling van beveiligde en performante elektronische-communicatienetwerken die helpen een belangrijke bijdrage te leveren aan de belangrijkste milieudoelstellingen van de Unie. Elektronische-communicatienetwerken zelf zullen tegelijkertijd duurzamer en energie- en hulpbronnenefficiënter moeten worden.

9.

De elektronische-communicatiesector heeft een diepgaand liberalisatieproces ondergaan en is nu aan sectorale regulering onderworpen. Richtlijn (EU) 2018/1972 van het Europees Parlement en de Raad (14) voorziet in het regelgevingskader voor elektronische communicatie.

10.

Het mededingingsbeleid, en de staatssteunregels in het bijzonder, spelen een belangrijke rol bij het behalen van de doelstellingen van de digitale strategie en het ontwikkelen van een gecoördineerde investeringsstrategie voor connectiviteit. Het staatssteuntoezicht in de breedbandsector moet garanderen dat staatssteun leidt tot meer breedbanddekking en -gebruik dan zonder overheidsoptreden het geval zou zijn en daarbij beter betaalbare diensten van hogere kwaliteit en concurrentiebevorderende investeringen ondersteunen. Iedere overheidsmaatregel dient zoveel mogelijk het risico te beperken dat particuliere investeringen worden verdrongen, dat prikkels voor commerciële investeringen worden verstoord en dat uiteindelijk de mededinging wordt vervalst in strijd met het gemeenschappelijk belang.

11.

In 2020 startte de Commissie een evaluatie van de breedbandrichtsnoeren van 2013 (15) om te beoordelen of die nog steeds geschikt waren. Uit de resultaten (16) bleek dat de regels weliswaar in principe goed werkten, maar dat gerichte aanpassingen nodig waren om de recente technologische en marktontwikkelingen te weerspiegelen en rekening te houden met wetgevingsontwikkelingen en huidige prioriteiten (17).

2.   Toepassingsgebied, definities, soorten breedbandnetwerken

2.1   Toepassingsgebied

12.

Om te beletten dat staatssteun de mededinging op de interne markt buitensporig verstoort of dreigt te verstoren en het handelsverkeer tussen lidstaten aanzienlijk ongunstig beïnvloedt, is in artikel 107, lid 1, van het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie (hierna “het Verdrag” genoemd) het beginsel vastgelegd dat staatssteun verboden is. In bepaalde gevallen kan staatssteun echter met de interne markt verenigbaar zijn op grond van artikel 107, leden 2 en 3, van het Verdrag.

13.

De lidstaten zijn op grond van artikel 108, lid 3, van het Verdrag verplicht om de Commissie op de hoogte te brengen van elk voornemen tot invoering van steunmaatregelen, tenzij de steun valt onder een van de categorieën die uit hoofde van artikel 109 van het Verdrag zijn vrijgesteld van de kennisgevingsvereiste (18).

14.

In deze richtsnoeren wordt toegelicht hoe de Commissie op basis van artikel 106, lid 2, artikel 107, lid 2, punt a), en artikel 107, lid 3, punt c), van het Verdrag de verenigbaarheid zal beoordelen van staatssteun voor de uitrol en benutting van vaste en mobiele breedbandnetwerken en -diensten.

15.

Overheidsoptreden dat niet voldoet aan een van de in artikel 107, lid 1, van het Verdrag vastgelegde voorwaarden vormt geen staatssteun. Dat optreden valt dienovereenkomstig niet onder de in deze richtsnoeren vastgelegde beoordeling van de verenigbaarheid.

16.

Met name financiering van de Unie die centraal wordt beheerd door de instellingen, agentschappen, gezamenlijke ondernemingen of andere organen van de Unie en die niet onder de directe of indirecte controle van de lidstaten valt (19), vormt geen staatssteun.

17.

Steun voor de uitrol en benutting van breedbandnetwerken en -diensten mag niet worden toegekend aan ondernemingen in moeilijkheden, zoals uiteengezet in de richtsnoeren van de Commissie voor reddings- en herstructureringssteun aan niet-financiële ondernemingen in moeilijkheden (20).

18.

Bij de beoordeling van steun aan een onderneming ten aanzien waarvan er een uitstaand bevel tot terugvordering bestaat naar aanleiding van een eerder besluit van de Commissie waarbij de steun illegaal en onverenigbaar met de interne markt is verklaard, houdt de Commissie rekening met het bedrag aan steun dat nog moet worden teruggevorderd (21).

2.2   Definities

19.

Voor de toepassing van deze richtsnoeren wordt verstaan onder:

a)

“breedbandnetwerk”: een elektronischecommunicatienetwerk, zoals gedefinieerd in artikel 2, punt 1, van Richtlijn (EU) 2018/1972, dat breedbanddiensten voor elektronische communicatie (“breedbanddiensten”) levert;

b)

“toegangsnetwerk”: het segment van een breedbandnetwerk dat het backhaulnetwerk aansluit op de panden of apparaten van eindgebruikers;

c)

“vast toegangsnetwerk”: een breedbandnetwerk dat voorziet in diensten voor gegevensoverdracht aan eindgebruikers op een vaste locatie met gebruik van verschillende technologieën, waaronder kabel, digital subscriber line (“DSL”), glasvezel en draadloze technologieën;

d)

“vast ultrasnel toegangsnetwerk”: een vast toegangsnetwerk dat breedbanddiensten levert met een downloadsnelheid van ten minste 100 Mbps (“vaste ultrasnelle breedbanddiensten”);

e)

“mobiel toegangsnetwerk”: een draadloos communicatienetwerk dat voorziet in connectiviteit voor eindgebruikers op elke locatie in het door het netwerk gedekte gebied met gebruik van één of meer internationale normen voor mobiele telecommunicatie (“IMT”);

f)

“backhaulnetwerk”: het deel van een netwerk dat het toegangsnetwerk verbindt met het backbonenetwerk. Het is dat deel van het netwerk waar het verkeer van eindgebruikers wordt gebundeld;

g)

“backbonenetwerk”: het kernnetwerk dat backhaulnetwerken van verschillende geografische gebieden of regio’s onderling verbindt;

h)

“actief netwerk”: een breedbandnetwerk met actieve componenten (bijvoorbeeld transponders, routers en schakelaars, actieve antennes) en passieve componenten (bijvoorbeeld buizen, palen, masten, dark fibre, kasten en mangaten);

i)

“infrastructuur”: een breedbandnetwerk zonder actieve component dat doorgaans de fysieke infrastructuur, zoals gedefinieerd in artikel 2, lid 2, punt 2), van Richtlijn 2014/61/EU van het Europees Parlement en de Raad (22), en kabels (met inbegrip van dark fibre en koperen kabels) omvat;

j)

“piektijd”: de tijd van de dag met een typische duur van één uur, waarin de netwerkbelasting gewoonlijk op het maximum zit;

k)

“piektijdomstandigheden”: de omstandigheden waarmee het netwerk naar verwachting te maken zal krijgen tijdens de “piektijd”;

l)

“aansluitbaar pand”: pand van een eindgebruiker waaraan een exploitant, op verzoek van eindgebruikers en binnen vier weken na de datum van het verzoek, breedbanddiensten kan verstrekken (ongeacht of dit pand al op het netwerk is aangesloten). De prijs die de exploitant in rekening brengt voor het verstrekken van dergelijke breedbanddiensten in het pand van eindgebruikers mag in dit geval niet hoger liggen dan de normale aansluitkosten. Dat houdt in dat de prijs geen extra of buitengewone kosten ten opzichte van de normale handelspraktijk mag omvatten en in ieder geval niet hoger mag zijn dan de gebruikelijke prijs in de betrokken lidstaat. Die prijs moet worden vastgesteld door de bevoegde nationale instantie;

m)

“relevante tijdshorizon”: een tijdshorizon die wordt gebruikt voor het verifiëren van geplande particuliere investeringen en die overeenkomt met de termijn die door de lidstaat wordt geraamd voor de uitrol van het geplande door de staat gefinancierde netwerk, beginnend op het moment van publicatie van de openbare raadpleging over het geplande overheidsoptreden en eindigend op het moment dat het netwerk in werking treedt, namelijk de start van de verlening van wholesale- of retaildiensten op het door de staat gefinancierde netwerk. De relevante tijdshorizon die in aanmerking wordt genomen mag niet korter zijn dan twee jaar;

n)

“overbebouwing”: het uitrollen van een door de staat gefinancierd netwerk in aanvulling op een of meer bestaande netwerken in een bepaald gebied;

o)

“verdringing”: een economisch effect van een overheidsoptreden dat ertoe leidt dat particuliere investeringen worden ontmoedigd, verhinderd, verlaagd of zelfs stopgezet. Dat kan bijvoorbeeld het geval zijn wanneer particuliere investeerders de winstgevendheid van hun eerdere of geplande investering zien afnemen als gevolg van staatssteun voor een alternatieve investering, waardoor zij ertoe kunnen besluiten hun investering te verminderen, stop te zetten of te wijzigen, de markt geheel te verlaten of te besluiten een nieuwe markt of een geografisch gebied niet te betreden;

p)

“sprongsgewijze verandering”: een aanzienlijke verbetering die wordt verwezenlijkt door door de staat gefinancierde netwerken, leidend tot aanzienlijke nieuwe investeringen in de breedbandnetwerken en aanzienlijke nieuwe capaciteiten voor de markt in termen van de beschikbaarheid van breedbanddiensten, capaciteit, snelheid of andere relevante kenmerken van het netwerk en de mededinging;

q)

“digitale kloof”: de kloof tussen de gebieden of regio’s die toegang tot adequate breedbanddiensten hebben en die welke niet over die toegang beschikken.

2.3   Soorten breedbandnetwerken

20.

Voor de beoordeling van staatssteun wordt in deze richtsnoeren een onderscheid gemaakt tussen vaste ultrasnelle toegangsnetwerken, mobiele toegangsnetwerken en backhaulnetwerken, zoals verder omschreven in de delen 2.3.1, 2.3.2 en 2.3.3. “Vaste ultrasnelle toegangsnetwerken” en “mobiele toegangsnetwerken” worden door elkaar gebruikt met respectievelijk “vaste netwerken” en “mobiele netwerken”. Alle in deze richtsnoeren vermelde snelheden gelden voor de piektijdomstandigheden.

2.3.1   Vaste ultrasnelle toegangsnetwerken

21.

In het huidige stadium van technologische ontwikkeling zijn er verschillende soorten vaste ultrasnelle netwerken, waaronder: a) op glasvezelkabels gebaseerde netwerken (FTTx) (23); en b) geavanceerde, geüpgradede kabelnetten die minstens de standaard “DOCSIS 3.0” gebruiken (24). Draadloze netwerken, zoals bepaalde vaste draadloze toegangsnetwerken (25) en satellietnetwerken (26), kunnen ook in staat zijn om vaste ultrasnelle breedbanddiensten te verlenen.

2.3.2   Mobiele toegangsnetwerken

22.

In het huidige stadium van de markt- en technologische ontwikkeling bestaan verschillende generaties mobiele technologieën naast elkaar (27).

23.

De overgang naar elke nieuwe mobiele generatie is over het algemeen incrementeel (28). In het huidige stadium worden 4G-netwerken in sommige delen van de Unie nog steeds gebruikt en is de uitrol van niet-autonome 5G-netwerken afhankelijk van bestaande netwerken voor 4G Long Term Evolution (“LTE”) en LTE-Advanced (29). Verwacht wordt dat 5G-netwerken in de toekomst geleidelijk autonoom zullen worden en niet langer afhankelijk zullen zijn van bestaande 4G-netwerken. Autonome 5G-netwerken zullen naar verwachting performantere mobiele diensten mogelijk maken, waaronder een lagere latentie en een hogere overdrachtscapaciteit, evenals geavanceerde gebruiksscenario’s en toepassingen.

24.

Om een doeltreffend en efficiënt gebruik van radiospectrum te garanderen, kunnen lidstaten voorwaarden opleggen voor individuele rechten op het gebruik van radiospectrum, zoals verplichtingen in verband met de dekking en de kwaliteit van de dienst. Dergelijke verplichtingen kunnen de geografische dekking, dekking van de bevolking en transportroutes omvatten met bepaalde vereisten inzake de minimale kwaliteit van de dienst (30).

2.3.3   Backhaulnetwerken

25.

Backhaulnetwerken zijn noodzakelijk voor het gebruik van zowel vaste als mobiele toegangsnetwerken. Backhaulnetwerken kunnen gebaseerd zijn op koper, glasvezel, microgolven en satellietoplossingen (31).

3.   Beoordeling van de verenigbaarheid op grond van artikel 106, lid 2, van het Verdrag

26.

In sommige gevallen mogen de lidstaten de verlening van breedbanddiensten aanmerken als dienst van algemeen economisch belang (“DAEB”) in de zin van artikel 106, lid 2, van het Verdrag (32) en de uitrol ondersteunen van een netwerk dat dergelijke diensten verleent. Compensatie voor de kosten die zijn gemaakt om een dergelijke dienst van algemeen economisch belang te verlenen, vormt geen staatssteun indien aan de vier cumulatieve voorwaarden van het Altmark-arrest (33) is voldaan. De compensatie voor de verlening van een dienst van algemeen economisch belang die staatssteun vormt, zal worden beoordeeld volgens de regels die van toepassing zijn op staatssteun in de vorm van compensatie voor de openbare dienst (“het DAEB-pakket”) (34).

27.

In deze richtsnoeren wordt de definitie van een DAEB slechts geïllustreerd door de regels van het DAEB-pakket toe te passen op breedbandnetwerken, met inachtneming van specifieke sectorale kenmerken.

28.

Met betrekking tot de definitie van een echte DAEB heeft de Commissie verduidelijkt dat lidstaten geen specifieke openbaredienstverplichtingen kunnen verbinden aan diensten die al worden verricht of kunnen worden verricht op bevredigende wijze en op voorwaarden, zoals prijs, objectieve kwaliteitsmerken, en continuïteit van en toegang tot de dienst, die stroken met het algemeen belang, zoals bepaald door de lidstaat, door ondernemingen die onder normale marktomstandigheden actief zijn (35).

29.

Wanneer de Commissie dit beginsel toepast op de breedbandsector, houdt zij bij haar beoordeling van de vraag of er bij de kwalificatie als DAEB geen kennelijke fout is gemaakt, rekening met de volgende elementen:

a)

de staatssteun mag alleen gebieden bestrijken waar kan worden aangetoond dat particuliere investeerders niet in staat zijn om toegang tot adequate breedbanddiensten te bieden. Overeenkomstig Richtlijn (EU) 2018/1972 wordt het niveau van adequate breedbanddiensten vastgesteld door elke lidstaat, op basis van de nationale omstandigheden en van de minimumbandbreedte waarover de meerderheid van de consumenten in een lidstaat beschikt, teneinde de vereiste bandbreedte voor een passend niveau van sociale inclusie en participatie in de digitale economie en maatschappij op zijn grondgebied te garanderen. De adequate breedbanddiensten moeten de bandbreedte kunnen leveren die nodig is om ten minste het in bijlage V bij Richtlijn (EU) 2018/1972 omschreven minimumpakket van diensten te ondersteunen. Een lidstaat moet het ontbreken van adequate breedbanddiensten vaststellen op basis van kartering en openbare raadpleging overeenkomstig de onderdelen 5.2.2.4.1 en 5.2.2.4.2 (36). De Commissie is van mening dat in gebieden waar particuliere investeerders reeds in een breedbandnetwerk hebben geïnvesteerd of dat van plan zijn om toegang tot adequate breedbanddiensten te verlenen, het opzetten van een parallel breedbandnetwerk met overheidsfinanciering niet als een DAEB in de zin van artikel 106, lid 2, van het Verdrag kan worden aangemerkt (37);

b)

het netwerk moet, in het licht van de specifieke nationale omstandigheden, universele en betaalbare breedbanddiensten (38) bieden voor alle locaties in het doelgebied. Steun voor de aansluiting van alleen ondernemingen zou niet voldoende zijn (39);

c)

het netwerk moet technologisch neutraal zijn;

d)

de DAEB-aanbieder dient op niet-discriminerende basis open wholesaletoegang aan te bieden overeenkomstig onderdeel 5.2.4.4 (40);

e)

wanneer de aanbieder van de DAEB ook een verticaal geïntegreerde onderneming is, dient de lidstaat voldoende garanties (41) in te voeren om belangenconflicten, onrechtmatige discriminatie en ieder ander verborgen indirect voordeel te vermijden (42).

4.   Beoordeling van de verenigbaarheid op grond van artikel 107, lid 3, punt c), van het Verdrag

30.

De Commissie zal staatssteun voor de uitrol of de benutting van breedbandnetwerken en -diensten alleen verenigbaar met de interne markt achten overeenkomstig artikel 107, lid 3, punt c), van het Verdrag wanneer de steun bijdraagt tot de ontwikkeling van bepaalde economische activiteiten of van bepaalde economische gebieden (eerste voorwaarde) en wanneer dergelijke steun de voorwaarden waaronder het handelsverkeer plaatsvindt niet zodanig verandert dat het gemeenschappelijk belang wordt geschaad (tweede voorwaarde).

31.

In haar beoordeling van de verenigbaarheid zal de Commissie de volgende twee aspecten onderzoeken.

a)

in het kader van de eerste voorwaarde zal de Commissie onderzoeken of de steun bedoeld is om de ontwikkeling van bepaalde economische activiteiten te faciliteren, en met name:

i)

de economische activiteit die door de steun wordt vergemakkelijkt;

ii)

het stimulerende effect van de steun, namelijk het potentieel dat de steun het gedrag van de betrokken ondernemingen zodanig verandert dat zij bijkomende activiteiten verrichten die zij zonder de steun niet zouden uitvoeren, dan wel in beperktere mate of op een andere wijze of locatie zouden uitvoeren;

iii)

het bestaan van een inbreuk op een bepaling van het Unierecht in verband met de maatregel in kwestie;

b)

in het kader van de tweede voorwaarde zal de Commissie een afweging maken tussen de positieve effecten van de geplande steun en de negatieve effecten die de steun kan hebben op de interne markt in termen van verstoringen van de mededinging en negatieve gevolgen voor de handel die door de steun worden veroorzaakt, en zal zij daarom het volgende onderzoeken:

i)

de positieve effecten van de steun;

ii)

of de steun nodig is en gericht op situaties waar die steun kan zorgen voor een wezenlijke verbetering die de markt zelf niet tot stand kan brengen, door bijvoorbeeld een oplossing te bieden voor marktfalen of door iets te doen aan een rechtvaardigheids- of cohesieprobleem;

iii)

of de steun een passend beleidsinstrument is voor het behalen van de doelstelling ervan;

iv)

of de steun evenredig is en beperkt is tot het minimum dat nodig is voor het stimuleren van de aanvullende investeringen of activiteiten in het desbetreffende gebied;

v)

of de steun transparant is, met name of de lidstaten, belanghebbenden, het publiek en de Commissie eenvoudig toegang hebben tot informatie over de toegekende steun;

vi)

de negatieve effecten van de steun op de mededinging en handel tussen de lidstaten.

32.

Als laatste stap maakt de Commissie een afweging tussen de vastgestelde negatieve effecten van de steun op de interne markt en de positieve effecten ervan op de gesteunde economische activiteiten.

33.

De stappen in de beoordeling van de Commissie van steun voor de uitrol en de benutting van breedbandnetwerken en -diensten worden nader uiteengezet in de onderdelen 5 tot 8.

5.   Steun voor de uitrol van breedbandnetwerken

34.

De Commissie beschouwt de markt voor vaste breedbanddiensten als gescheiden van de markt voor mobiele breedbanddiensten (43). De regels voor de beoordeling van de steun kunnen derhalve verschillen, afhankelijk van de markt in kwestie (44).

5.1   Eerste voorwaarde: facilitering van de ontwikkeling van een economische activiteit

5.1.1   Netwerken als faciliteerders van economische activiteiten

35.

De lidstaten moeten de economische activiteiten identificeren die zullen worden gefaciliteerd als gevolg van de steun, zoals de uitrol van vaste netwerken voor de verlening van performante vaste breedbanddiensten of de uitrol van mobiele netwerken voor de verlening van spraakdiensten en breedbanddiensten met hoge prestaties. Zij moeten ook uitleggen hoe de ontwikkeling van die activiteiten wordt gesteund.

36.

Steun voor de uitrol van vaste netwerken en steun voor de uitrol van mobiele netwerken kunnen de ontwikkeling van veel economische activiteiten faciliteren door het uitbreiden van de connectiviteit en van de toegang tot breedbandnetwerken en -diensten voor het publiek, ondernemingen en overheden. Dergelijke steun kan de ontwikkeling van economische activiteiten faciliteren in gebieden waar dergelijke activiteiten niet worden verricht of slechts op een niveau worden gewaarborgd dat niet naar behoren voorziet in de behoeften van de eindgebruikers.

5.1.2   Stimulerend effect

37.

Steun kan alleen worden geacht een bijdrage te leveren aan de ontwikkeling van een economische activiteit wanneer die steun een stimulerend effect heeft.

38.

Steun heeft een stimulerend effect wanneer de begunstigde wordt gestimuleerd zijn gedrag ten opzichte van de ontwikkeling van een bepaalde economische activiteit die door de steun wordt gesteund, te veranderen, en hij die economische activiteit, wanneer de steun niet zou zijn toegekend, niet binnen dezelfde termijn had uitgevoerd of op beperkte of andere wijze of op een andere locatie had uitgevoerd.

39.

De steun mag niet dienen om de kosten van een activiteit te financieren die een onderneming sowieso zou uitvoeren. De steun mag niet dienen om het normale zakelijke risico van een economische activiteit te compenseren (45).

40.

Het bewijzen dat er sprake is van een stimulerend effect van de steun voor de uitrol van vaste of mobiele netwerken houdt in dat wordt gecontroleerd, door middel van kartering en openbare raadpleging overeenkomstig de onderdelen 5.2.2.4.1 en 5.2.2.4.2, of belanghebbenden hebben geïnvesteerd of binnen de relevante tijdshorizon beogen te investeren in respectievelijk vaste of mobiele netwerken in de doelgebieden. Indien binnen dezelfde termijn een gelijkwaardige investering in het gebied ook zonder de steun zou worden gedaan, kan worden geoordeeld dat de steun geen stimulerend effect heeft. Wanneer een onderneming bijvoorbeeld wettelijke verplichtingen heeft, zoals verplichtingen inzake de dekking en de kwaliteit van de dienst in verband met de gebruiksrechten voor een bepaald radiospectrum voor de mobiele uitrol, kan geen staatssteun worden gebruikt om dergelijke verplichtingen na te komen, aangezien die steun waarschijnlijk geen stimulerend effect heeft en derhalve waarschijnlijk niet verenigbaar is met de interne markt. Staatssteun mag echter worden beschouwd als verenigbaar met de interne markt waar en voor zover dat noodzakelijk is om te voorzien in een kwaliteit van de dienst die verder gaat dan wat in dergelijke verplichtingen wordt vereist.

5.1.3   Naleving van andere bepalingen van Unierecht

41.

Indien staatssteun, de daaraan gekoppelde voorwaarden, met inbegrip van de financieringsmethode wanneer die integrerend deel uitmaakt van de steun, of de gefinancierde activiteit leiden tot een schending van een bepaling of van een algemeen beginsel van Unierecht, kan de steun niet met de interne markt verenigbaar worden verklaard (46). Dat kan het geval zijn bij steun waarvoor de toekenning direct of indirect afhankelijk wordt gemaakt van de herkomst van producten of apparatuur, zoals vereisten voor de begunstigde om in het binnenland geproduceerde producten te kopen.

5.2   Tweede voorwaarde: de steun mag de voorwaarden waaronder het handelsverkeer plaatsvindt niet zodanig beïnvloeden dat het gemeenschappelijk belang wordt geschaad

5.2.1   Positieve effecten van de steun

42.

De lidstaten moeten beschrijven of en zo ja, hoe de steun positieve effecten zal hebben.

43.

De lidstaten kunnen besluiten overheidsmaatregelen uit te werken die bijdragen tot het verkleinen van de digitale kloof. Zij kunnen ervoor kiezen op te treden om sociale of regionale ongelijkheden te corrigeren of om doelstellingen op het gebied van rechtvaardigheid te behalen, dat wil zeggen als manier om de toegang tot essentiële communicatiemiddelen en de participatie in de samenleving te verbeteren en zo de sociale en territoriale samenhang te verbeteren. Daarnaast kunnen de lidstaten besluiten overheidsmaatregelen uit te werken die ook bijdragen tot de verwezenlijking van de doelstellingen van het digitale beleid van de Unie, de verwezenlijking van de doelstellingen van de Europese Green Deal bevorderen en duurzame groene investeringen in alle sectoren stimuleren.

5.2.2   Noodzaak van overheidsoptreden

44.

Staatssteun moet gericht zijn op situaties waar steun kan zorgen voor een wezenlijke verbetering die de markt alleen niet tot stand kan brengen.

45.

Een overheidsoptreden kan noodzakelijk zijn indien de markten, zonder overheidsingrijpen, er niet in slagen om een voor de samenleving doeltreffend resultaat op te leveren. Dit kan bijvoorbeeld het geval zijn wanneer bepaalde investeringen achterwege blijven hoewel het voordeel voor de samenleving groter is dan de kosten ervan (47). In dergelijke gevallen kan de toekenning van staatssteun gunstige effecten hebben en kan de algehele efficiëntie worden verbeterd door het bijsturen van de economische prikkels voor belanghebbenden.

46.

In de breedbandsector kan één vorm van marktfalen verband houden met positieve externe effecten die niet worden geïnternaliseerd door marktdeelnemers. Zo zijn vaste en mobiele netwerken weliswaar sleutelfactoren voor de verlening van aanvullende diensten en voor innovatie, maar zijn de totale kosten waarschijnlijk groter dan de economische voordelen die zij opleveren voor de investeerders in het netwerk, vooral in afgelegen regio’s of gebieden met een lage bevolkingsdichtheid of onbevolkte gebieden. De markt zou daarom onvoldoende particuliere investeringen in vaste en mobiele netwerken genereren, met name in bepaalde gebieden.

47.

Door de economische wetmatigheden in verband met dichtheid is de uitrol van breedbandnetwerken doorgaans rendabeler wanneer de mogelijke vraag groter en meer geconcentreerd is, dat wil zeggen in dichtbevolkte gebieden. Omdat de vaste investeringskosten hoog zijn, nemen de eenheidskosten aanzienlijk toe naarmate de bevolkingsdichtheid afneemt. Bijgevolg kunnen breedbandnetwerken, wanneer zij onder marktvoorwaarden worden uitgerold, doorgaans slechts een deel van de bevolking op rendabele wijze bestrijken. Staatssteun kan onder bepaalde voorwaarden marktfalen corrigeren, en zodoende de doelmatigheid van de markten verbeteren.

48.

Er kan ook sprake zijn van marktfalen wanneer het bestaande of geplande netwerk/de bestaande of geplande netwerken eindgebruikers een suboptimale combinatie van dienstenkwaliteit en tarieven biedt/bieden (48). Dit kan het geval zijn wanneer: a) aan bepaalde categorieën gebruikers mogelijk geen bevredigende dienst wordt verleend; of b) het retailtarief, vooral wegens het ontbreken van gereguleerde wholesaletarieven, hoger is dan het tarief dat voor dezelfde diensten wordt berekend in gebieden of regio’s van de lidstaat die meer concurrentie kennen maar overigens vergelijkbaar zijn.

49.

Indien staatssteun wordt verleend voor de uitrol van vaste en mobiele netwerken in gebieden waar marktdeelnemers normaal gesproken toch al zouden investeren of reeds hebben geïnvesteerd, zouden bestaande prikkels voor private investeerders om te investeren echter aanzienlijk kunnen worden afgezwakt.

50.

Wanneer de markten doelmatige uitkomsten opleveren die echter uit het oogpunt van het cohesiebeleid ontoereikend worden geacht, kan staatssteun voorts noodzakelijk zijn om sociale of regionale ongelijkheden te corrigeren om meer gewenste, rechtvaardige marktuitkomsten te behalen. In dergelijke omstandigheden kan een doelgericht overheidsoptreden op het gebied van breedband bijdragen tot het verkleinen van de digitale kloof (49).

51.

Het feit dat binnen een bepaalde context marktfalen bestaat, is op zich geen voldoende argument voor overheidsmaatregelen. Staatssteun dient alleen gericht te zijn op marktfalen dat niet wordt aangepakt met ander, minder verstorend beleid en andere minder verstorende maatregelen, zoals administratieve maatregelen of wettelijke verplichtingen inzake het doeltreffende en efficiënte gebruik van radiospectrum, waaronder verplichtingen in verband met de dekking en de kwaliteit van de dienst die gepaard gaan met gebruiksrechten voor radiospectrum.

52.

Om de mogelijke verstorende effecten op de mededinging veroorzaakt door de steun verder tot een minimum te beperken, kan voor overheidsoptreden een beschermingsperiode voor particuliere investeringen gelden van maximaal zeven jaar (50).

5.2.2.1   Bestaan van marktfalen in verband met vaste toegangsnetwerken

53.

Steun moet gericht zijn op gebieden waar geen vast netwerk is of waar de uitrol daarvan niet op geloofwaardige wijze is gepland binnen de relevante tijdshorizon om te voorzien in de behoeften van eindgebruikers.

54.

In het huidige ontwikkelingsstadium van de markt en gezien de vastgestelde behoeften van eindgebruikers, kan sprake zijn van marktfalen in situaties waarin de markt eindgebruikers niet voorziet en waarschijnlijk niet zal voorzien van een downloadsnelheid van ten minste 1 Gbps en een uploadsnelheid van ten minste 150 Mbps (51).

55.

Bij de beoordeling of de markt waarschijnlijk een downloadsnelheid van ten minste 1 Gbps en een uploadsnelheid van ten minste 150 Mbps zal bieden, moet rekening worden gehouden met geloofwaardige plannen om dergelijke netwerken binnen de relevante tijdshorizon uit te rollen (in overeenstemming met onderdeel 5.2.2.4.3).

56.

Bijgevolg is de Commissie van oordeel dat er geen sprake is van marktfalen in gebieden waar ten minste één vast netwerk met een downloadsnelheid van ten minste 1 Gbps en een uploadsnelheid van ten minste 150 Mbps aanwezig is of op geloofwaardige wijze is gepland, of waar het bestaande netwerk/de bestaande netwerken kan/kunnen worden opgewaardeerd om een downloadsnelheid van ten minste 1 Gbps en een uploadsnelheid van ten minste 150 Mbps te bieden. Een netwerk wordt geacht naar dergelijke snelheden te kunnen worden opgewaardeerd als het die prestaties kan leveren op basis van een beperkte investering, zoals een upgrade van actieve componenten.

57.

Overheidsoptreden om een alternatief netwerk uit te rollen in de in punt 56 beschreven gebieden zou de marktdynamiek kunnen verstoren. De Commissie zal dan ook waarschijnlijk een negatief standpunt innemen ten aanzien van staatssteun voor de uitrol van een extra netwerk in dergelijke gebieden.

58.

In gebieden waar ten minste twee onafhankelijke vaste ultrasnelle netwerken aanwezig of op geloofwaardige wijze gepland zijn, worden breedbanddiensten normaal gesproken geleverd tegen concurrerende voorwaarden (op infrastructuur gebaseerde mededinging). Het is dus waarschijnlijk dat een of meer van dergelijke netwerken zich zullen ontwikkelen om een downloadsnelheid van ten minste 1 Gbps en een uploadsnelheid van ten minste 150 Mbps te bieden, zonder dat een overheidsoptreden nodig is.

59.

De waarschijnlijkheid dat netwerken in de in punt 58 beschreven gebieden zullen evolueren naar een downloadsnelheid van ten minste 1 Gbps en een uploadsnelheid van ten minste 150 Mbps, kan echter ook afhangen van de omvang van de investeringen die nodig zijn om netwerken met die snelheden uit te rollen, gelet op het huidige stadium van technologische ontwikkeling. Bijgevolg geldt in die gebieden:

a)

indien geen van de bestaande of op geloofwaardige wijze geplande netwerken een downloadsnelheid van ten minste 300 Mbps (52) biedt, is het onwaarschijnlijk dat zij zullen evolueren naar een downloadsnelheid van ten minste 1 Gbps en een uploadsnelheid van ten minste 150 Mbps. Daarom kan een overheidsoptreden worden toegestaan, op voorwaarde dat aan alle verenigbaarheidscriteria die in deze richtsnoeren zijn uiteengezet is voldaan;

b)

indien ten minste één van de bestaande of op geloofwaardige wijze geplande netwerken een downloadsnelheid van ten minste 300 Mbps biedt, maar geen downloadsnelheid van ten minste 500 Mbps (53), zal de Commissie een gedetailleerdere analyse uitvoeren om na te gaan of ten minste één van de bestaande of op geloofwaardige wijze geplande netwerken zal evolueren naar 1 Gbps downloadsnelheid en 150 Mbps uploadsnelheid en of een overheidsoptreden noodzakelijk is. Tenzij de lidstaat aantoont dat i) op basis van kartering en openbare raadpleging er in de vastgestelde doelgebieden nog steeds sprake is van marktfalen omdat er geen netwerken zullen evolueren naar een downloadsnelheid van ten minste 1 Gbps en een uploadsnelheid van ten minste 150 Mbps; en ii) het voorgenomen overheidsoptreden voldoet aan alle verenigbaarheidscriteria die in deze richtsnoeren zijn uiteengezet, zal de Commissie waarschijnlijk een negatief standpunt innemen ten aanzien van een dergelijk overheidsoptreden;

c)

indien ten minste één van de bestaande of op geloofwaardige wijze geplande netwerken een downloadsnelheid van ten minste 500 Mbps biedt, is het waarschijnlijk dat ten minste één van de bestaande of op geloofwaardige wijze geplande netwerken zal evolueren naar een downloadsnelheid van ten minste 1 Gbps en een uploadsnelheid van ten minste 150 Mbps. Staatssteun is derhalve over het algemeen onnodig en de Commissie zal waarschijnlijk een negatief standpunt innemen ten aanzien van een dergelijk overheidsoptreden;

d)

de lidstaat kan de situatie opnieuw beoordelen en een overheidsmaatregel ter goedkeuring aanmelden na een periode van vijf jaar vanaf de datum van aankondiging (54) van de in de punten b) en c) bedoelde overheidsmaatregelen. De periode van vijf jaar moet investeerders de kans bieden om te beginnen met de uitrol van met particuliere middelen gefinancierde netwerken met een downloadsnelheid van ten minste 1 Gbps en een uploadsnelheid van ten minste 150 Mbps. Dergelijke aanmelding moet gebaseerd zijn op een nieuwe kartering en een openbare raadpleging waaruit blijkt dat er nog steeds sprake is van marktfalen, en moet aantonen dat het voorgenomen overheidsoptreden voldoet aan alle verenigbaarheidscriteria die in deze richtsnoeren zijn uiteengezet.

5.2.2.2   Bestaan van marktfalen in verband met mobiele toegangsnetwerken

60.

De Commissie is van oordeel dat er sprake is van marktfalen in gebieden waar geen mobiel netwerk is of waar de uitrol daarvan niet op geloofwaardige wijze is gepland binnen de relevante tijdshorizon om te voorzien in de behoeften van eindgebruikers (55).

61.

Bestaande en toekomstige communicatietoepassingen zijn steeds vaker afhankelijk van performante mobiele netwerken die op brede geografische basis beschikbaar zijn (56). Eindgebruikers hebben behoefte aan communicatie en toegang tot informatie terwijl zij onderweg zijn. In de loop van de tijd zullen naar verwachting nieuwe economische activiteiten worden ontwikkeld die een naadloze onlinetoegang vereisen tot performante mobiele diensten. Om die verandering te begeleiden zullen mobiele netwerken naar verwachting evolueren om steeds betere connectiviteit te bieden. In bepaalde omstandigheden kan een gebrek aan of ontoereikende mobiele connectiviteit nadelig zijn voor bepaalde economische activiteiten, zoals industrie, landbouw, toerisme of geconnecteerde mobiliteit. Het kan ook een risico vormen voor de veiligheid van de burgers (57). Dit kan met name gevolgen hebben voor afgelegen, dunbevolkte of onbevolkte gebieden.

62.

In een gebied waar reeds ten minste één mobiel netwerk aanwezig is of waarvan de uitrol op geloofwaardige wijze is gepland binnen de relevante tijdshorizon, en dat kan voorzien in de behoeften van eindgebruikers, kan staatssteun voor de uitrol van een aanvullend mobiel netwerk de marktdynamiek onterecht verstoren.

63.

Staatssteun voor de uitrol van een mobiel netwerk in dergelijke gebieden kan noodzakelijk worden geacht wanneer is aangetoond dat aan beide volgende voorwaarden is voldaan: a) het bestaande of geplande mobiele netwerk voorziet eindgebruikers niet van een toereikende dienstenkwaliteit om in hun veranderende behoeften te voorzien; en b) het overheidsoptreden zal een dergelijke dienstenkwaliteit bieden en zodoende leiden tot een wezenlijke verbetering die de markt niet tot stand kan brengen (58).

64.

In bepaalde gevallen kan een overheidsoptreden nodig zijn om specifiek marktfalen in verband met vastgestelde gebruikssituaties aan te pakken, zelfs wanneer een mobiel 4G- of zelfs 5G-netwerk aanwezig is, indien dat netwerk eindgebruikers niet voorziet van en waarschijnlijk niet zal voorzien van een toereikende dienstenkwaliteit om te voorzien in hun veranderende behoeften. Dergelijke gebruikssituaties die verband houden met nieuwe economische activiteiten en diensten zullen mogelijk behoefte hebben aan: a) een naadloze onlinetoegang (bijvoorbeeld voor geconnecteerde en geautomatiseerde mobiliteit langs vervoerstrajecten); b) bepaalde minimumsnelheden en capaciteiten; c) andere specifieke kenmerken, zoals een lagere latentie, netwerkvirtualisatie of de mogelijkheid om meerdere terminals te verbinden voor de industrie of de landbouw.

65.

Staatssteun kan in beginsel niet worden toegekend en kan niet worden gebruikt om wettelijke verplichtingen na te komen, zoals verplichtingen in verband met de toewijzing van spectrumrechten, zelfs niet wanneer er sprake is van marktfalen. Staatssteun kan echter worden toegekend wanneer en voor zover dit noodzakelijk is om te voorzien in een betere dienstenkwaliteit die nodig is om te voorzien in aangetoonde behoeften van eindgebruikers en die verder gaat dan wat reeds vereist is om dergelijke wettelijke verplichtingen na te komen. Dergelijke steun mag worden toegekend voor zover nodig om aanvullende kosten te dekken die nodig zijn om de verbeterde kwaliteit van de dienstverlening te waarborgen.

66.

Indien er in een bepaald gebied ten minste één mobiel netwerk is of binnen de relevante tijdshorizon zal zijn dat kan voorzien in de evoluerende behoeften van eindgebruikers (zie de punten 61, 63 en 64), zal de toekenning van staatssteun voor een aanvullend mobiel netwerk met vergelijkbare capaciteiten in principe leiden tot een onaanvaardbare verstoring van de mededinging en het verdringen van particuliere investeringen. De Commissie zal waarschijnlijk een negatief standpunt innemen ten aanzien van een dergelijk overheidsoptreden.

5.2.2.3   Bestaan van marktfalen in verband met backhaulnetwerken

67.

Backhaulnetwerken zijn een noodzakelijke voorwaarde voor de uitrol van toegangsnetwerken. Backhaulnetwerken kunnen de mededinging in het toegangsgebied bevorderen ten voordele van alle toegangsnetwerken en technologieën. Een performant backhaulnetwerk kan particuliere investeringen voor het aansluiten van eindgebruikers stimuleren, mits het backhaulnetwerk de wholesaletoegang onder open, transparante en niet-discriminerende voorwaarden waarborgt voor alle aanvragers van toegang en technologieën. Bij afwezigheid van particuliere investeringen kan staatssteun voor de uitrol van backhaulnetwerken nodig zijn om mededinging en investeringen op het toegangsniveau te bevorderen, aangezien hiermee aanvragers van toegang in staat worden gesteld toegangsnetwerken uit te rollen en connectiviteitsdiensten aan te bieden aan eindgebruikers.

68.

Aangezien backhaulnetwerken het verkeer van verschillende vaste of mobiele toegangsnetwerken overbrengen, vereisen die netwerken een veel grotere overdrachtscapaciteit dan afzonderlijke toegangsnetwerken. Backhaulnetwerken moeten tijdens hun levensduur zorgen voor een aanzienlijke uitbreiding van de benodigde capaciteit. Dit is het gevolg van de behoeften van de eindgebruikers en de continue snelle upgrades van vaste of mobiele toegangsnetwerken met een toenemende vraag naar betere gegevensoverdracht en betere prestaties (ook voor nieuwe mobiele generaties). Om te voorkomen dat een backhaulnetwerk een knelpunt wordt, kan het nodig zijn om de capaciteit ervan te verhogen om de uitrol van performante vaste of mobiele toegangsnetwerken te begeleiden. Er kan dus sprake zijn van marktfalen wanneer de bestaande of geplande backhaulcapaciteit niet berekend is op de verwachte ontwikkeling van de bijbehorende vaste of mobiele toegangsnetwerken op basis van de huidige en toekomstige behoeften van de eindgebruikers. In het huidige stadium van de technologische ontwikkeling kan de toename van de vraag naar capaciteit doorgaans worden aangepakt door middel van op glasvezel gebaseerde backhaulnetwerken of door middel van backhaulnetwerken op basis van andere technologieën die hetzelfde prestatie- en betrouwbaarheidsniveau kunnen bieden als op glasvezel gebaseerde backhaulnetwerken. Er kan derhalve sprake zijn van marktfalen wanneer er geen backhaulnetwerk is of wanneer het bestaande of op geloofwaardige wijze geplande netwerk niet gebaseerd is op glasvezel of op andere technologieën die hetzelfde prestatie- en betrouwbaarheidsniveau als glasvezel kunnen bieden.

69.

Ongeacht de onderliggende technologie van het bestaande backhaulnetwerk kan er sprake zijn van marktfalen wanneer dat backhaulnetwerk een suboptimale combinatie van dienstenkwaliteit en tarieven biedt. Een lidstaat kan bijvoorbeeld aantonen dat de toegangsvoorwaarden voor het bestaande backhaulnetwerk de uitrol van nieuwe of performantere vaste of mobiele toegangsnetwerken kan verhinderen omdat bepaalde categorieën aanvragers van toegang niet goed worden bediend (59) of omdat de wholesaletoegangstarieven hoger zijn dan de tarieven die voor dezelfde diensten worden berekend in gebieden van de lidstaat die meer concurrentie kennen maar overigens vergelijkbaar zijn, en het probleem niet via sectorale regulering kan worden opgelost (60).

5.2.2.4   Instrumenten om de noodzaak van overheidsoptreden te bepalen

70.

Om te bepalen of in een bepaald gebied overheidsoptreden nodig is, moeten de lidstaten, op basis van een gedetailleerde kartering en een openbare raadpleging, overeenkomstig de onderdelen 5.2.2.4.1 en 5.2.2.4.2, de prestaties verifiëren van de vaste toegangsnetwerken, mobiele toegangsnetwerken of backhaulnetwerken die in het doelgebied bestaan of waarvan de uitrol op geloofwaardige wijze is gepland binnen de relevante tijdshorizon.

71.

De lidstaten hebben een ruime beoordelingsvrijheid bij het vaststellen van de doelgebieden. Zij worden echter aangemoedigd om rekening te houden met de economische, geografische en sociale omstandigheden bij de vaststelling van die gebieden.

5.2.2.4.1   Gedetailleerde kartering en analyse van de dekking

72.

Aan de hand van gedetailleerde kartering moeten de lidstaten de geografische gebieden (doelgebieden) aanwijzen die in aanmerking komen voor staatssteun, op basis van een objectieve weergave van de prestaties van de netwerken die in een bepaald gebied bestaan of op geloofwaardige wijze gepland zijn.

73.

Wat betreft staatssteun ter ondersteuning van de uitrol van vaste of mobiele toegangsnetwerken, moet de kartering voldoen aan beide hierna vermelde criteria:

a)

de prestaties moeten ten minste worden uitgedrukt in termen van downloadsnelheden en, waar passend, uploadsnelheden (61) die in piektijdomstandigheden voor eindgebruikers beschikbaar zijn of zullen zijn (62). Elk knelpunt dat het bereiken van die prestaties in de weg kan staan, moet naar behoren in aanmerking worden genomen (bijvoorbeeld wat betreft backhaul);

b)

de kartering moet worden verricht: i) voor vaste bekabelde netwerken op adresniveau op basis van aansluitbare panden; en ii) voor vaste draadloze toegangsnetwerken en mobiele netwerken, op adresniveau, op basis van aansluitbare panden of op basis van netwerkroosters van ten hoogste 100×100 meter (63).

74.

De lidstaten kunnen rekening houden met de beste praktijken voor het toepassen van de in bijlage I beschreven karteringsmethoden.

75.

Wat betreft staatssteun ter ondersteuning van de uitrol van backhaulnetwerken, moeten de lidstaten de prestaties in kaart brengen van bestaande backhaulnetwerken of backhaulnetwerken die binnen de relevante tijdshorizon op geloofwaardige wijze gepland zijn. Wanneer de uitrol van een netwerk tegelijkertijd de uitrol van een toegangsnetwerk en van het nodige backhaulnetwerk omvat om de werking van het toegangsnetwerk mogelijk te maken, is een afzonderlijke kartering van de backhaulnetwerken niet vereist.

76.

De lidstaten moeten de methodologie en de onderliggende technische criteria (bijvoorbeeld benuttingsfactor en celbelasting) die worden gebruikt om het doelgebied in kaart te brengen, openbaar maken.

77.

De raadpleging van de nationale regelgevende instantie (NRI) wordt aanbevolen, zoals uiteengezet in onderdeel 5.2.4.6.

5.2.2.4.2   Openbare raadpleging

78.

De lidstaten moeten de voornaamste kenmerken van het voorgenomen overheidsoptreden en de lijst van doelgebieden die aan de hand van de kartering zijn vastgesteld, voor raadpleging bekendmaken (64). Die informatie moet beschikbaar worden gesteld op een zowel op regionaal als nationaal publiek toegankelijke website (65).

79.

De openbare raadpleging moet belanghebbenden uitnodigen om a) opmerkingen in te dienen over het voorgenomen overheidsoptreden, de opzet en de voornaamste kenmerken ervan; en b) onderbouwde informatie in te dienen over de bestaande netwerken of netwerken waarvan de uitrol in het doelgebied op geloofwaardige wijze is gepland binnen de relevante tijdshorizon (66).

80.

Bij het overwegen van de relevante tijdshorizon moeten de lidstaten alle aspecten in aanmerking nemen die redelijkerwijs gevolgen kunnen hebben voor de duur van de uitrol van het nieuwe netwerk (namelijk de tijd die nodig is voor de selectieprocedure, mogelijke juridische procedures en aanvechtingen, de tijd om doorgangsrechten en vergunningen te verkrijgen, overige verplichtingen die voortvloeien uit de nationale wetgeving, beschikbare capaciteit van civieltechnische werken enz.). Indien de uitrol van het geplande, door de overheid gefinancierde netwerk (tot aan de inwerkingtreding) langer duurt dan geraamd, zijn een nieuwe kartering en openbare raadpleging noodzakelijk.

81.

Ongeacht of de lidstaat bij de kartering reeds informatie over toekomstige investeringsplannen heeft verzameld, moet het resultaat van de meest recente kartering altijd in de openbare raadpleging worden opgenomen. Dit is noodzakelijk om mogelijke ongerechtvaardigde verstoringen van de mededinging tussen ondernemingen die reeds netwerken of diensten in het doelgebied aanbieden, en die welke reeds beschikken over geloofwaardige investeringsplannen voor de relevante tijdshorizon, tot een minimum te beperken.

82.

De openbare raadpleging moet ten minste dertig dagen duren. De lidstaat moet na het einde van de openbare raadpleging de concurrerende selectieprocedure of, in het geval van modellen voor directe investeringen, de uitvoering van het desbetreffende project (67), binnen één jaar starten. Indien de lidstaat de concurrerende selectieprocedure of de uitvoering van het door de staat gefinancierde project niet binnen die periode start, moet hij een nieuwe openbare raadpleging houden voordat hij de concurrerende selectieprocedure kan starten of het door de staat gefinancierde project kan uitvoeren.

83.

Raadpleging van de NRI wat betreft de resultaten van de openbare raadpleging wordt aanbevolen (68).

5.2.2.4.3   Beste praktijken: beoordeling van particuliere investeringsplannen in het kader van de openbare raadpleging

84.

Het risico bestaat dat een loutere “blijk van belangstelling” in toekomstige particuliere investeringsplannen in het doelgebied door een belanghebbende in een openbare raadpleging de uitrol van breedbandnetwerken kan vertragen indien die particuliere investering vervolgens niet plaatsvindt terwijl het overheidsoptreden is uitgesteld.

85.

Om het risico te beperken dat overheidsoptreden wordt voorkomen op basis van toekomstige investeringsplannen die niet zullen worden uitgevoerd, kunnen lidstaten besluiten belanghebbenden te verzoeken om, binnen een termijn die passend en evenredig is voor de hoeveelheid informatie waarom wordt verzocht, bewijs te leveren van de geloofwaardigheid van hun investeringsplannen (69). Dat bewijs kan bijvoorbeeld een gedetailleerd plan voor de uitrol met mijlpalen omvatten (bijvoorbeeld voor elke periode van zes maanden), waarmee wordt aangetoond dat de investering binnen de relevante tijdshorizon zal worden afgerond en vergelijkbare prestaties zal waarborgen als het geplande, door de staat gefinancierde netwerk.

86.

Om de geloofwaardigheid van de vermelde prestaties en dekking te beoordelen, kunnen de lidstaten, waar redelijk en passend, dezelfde criteria gebruiken als voor de beoordeling van de prestaties van de bestaande netwerken.

87.

Bij de beoordeling van de geloofwaardigheid van toekomstige investeringsplannen kunnen de lidstaten met name de volgende criteria in aanmerking nemen:

a)

of de belanghebbende een projectgerelateerd bedrijfsplan heeft ingediend waarin passende criteria zijn meegenomen, zoals de termijn, de begroting, de locatie van de panden van de doelgroep, de kwaliteit van de te leveren dienst, het soort netwerk en de soort technologie die moeten worden uitgerold, en het benuttingspercentage;

b)

of de relevante belanghebbende een geloofwaardig projectplan op hoog niveau heeft ingediend waarin naar behoren rekening wordt gehouden met belangrijke projectmijlpalen, zoals administratieve procedures en vergunningen (met inbegrip van rechten van doorgang, milieuvergunningen, veiligheids- en beveiligingsbepalingen), civieltechnische werkzaamheden, de voltooiing van het netwerk, de start van exploitatie en het aanbieden van diensten aan eindgebruikers;

c)

de geschiktheid van de omvang van het bedrijf in het licht van de omvang van de investering;

d)

de staat van dienst van de belanghebbende ten aanzien van vergelijkbare projecten;

e)

indien noodzakelijk en passend, de geografische coördinaten van de belangrijkste onderdelen van het geplande netwerk (basisstations, inbelpunten enz.).

88.

Indien een lidstaat van mening is dat de particuliere investeringsplannen geloofwaardig zijn, kan hij besluiten de betrokken belanghebbenden uit te nodigen om verbintenissen te ondertekenen die verplichtingen kunnen omvatten om verslag uit te brengen over de vooruitgang ten opzichte van de vermelde mijlpalen.

89.

De betrokken belanghebbenden zijn verantwoordelijk voor het verstrekken van betekenisvolle informatie in overeenstemming met relevante Unie- (70) of nationale regels.

90.

De lidstaat dient het NRI te raadplegen met betrekking tot zijn beoordeling van de geloofwaardigheid van de toekomstige investeringsplannen (71).

91.

De lidstaat moeten alle belanghebbenden die informatie hebben ingediend over hun particuliere investeringsplannen op de hoogte brengen van de resultaten van de beoordeling en de redenen daarvan.

5.2.2.4.4   Beste praktijken: ex-postmonitoring van de uitvoering van particuliere investeringsplannen

92.

Indien de lidstaat van mening is dat de ingediende particuliere investeringsplannen geloofwaardig zijn en het desbetreffende gebied dienovereenkomstig is geschrapt uit het toepassingsgebied van het overheidsoptreden, kan de lidstaat besluiten van de belanghebbenden welke die plannen hebben ingediend te verlangen dat zij regelmatig verslag uitbrengen over het bereiken van de mijlpalen om het netwerk uit te rollen en om de diensten te leveren.

93.

Wanneer de lidstaat vaststelt dat van het ingediende plan wordt afgeweken en dit erop duidt dat het project niet zal worden uitgevoerd of wanneer de lidstaat voldoende redenen heeft om te betwijfelen dat de investering zal worden afgerond als aangegeven, kan de lidstaat besluiten van de betrokken belanghebbenden te verlangen nadere informatie te verstrekken waaruit de blijvende geloofwaardigheid van de aangemelde investering blijkt.

94.

Indien de lidstaat aanzienlijke twijfels over de vraag of de investering zal worden afgerond als aangegeven, kan hij op elk moment tijdens de relevante tijdshorizon besluiten de gebieden die onder de investering vallen, op te nemen in een nieuwe openbare raadpleging met het oog op het verifiëren van de vraag of zij in aanmerking komen voor overheidsoptreden.

5.2.3   Geschiktheid van de steun als beleidsinstrument

95.

De lidstaat moet aantonen dat de steun geschikt is om het vastgestelde marktfalen aan te pakken en de doelstellingen van de steun te verwezenlijken. Staatssteun is niet geschikt wanneer dezelfde uitkomst op andere, minder verstorende wijze kan worden verwezenlijkt.

96.

Staatssteun is niet het enige beleidsinstrument waarover de lidstaten beschikken om de investeringen in de uitrol van breedbandnetwerken te stimuleren. De lidstaten kunnen andere, minder verstorende middelen gebruiken, zoals administratieve en regelgevingsmaatregelen of op de markt gebaseerde instrumenten.

97.

Om als steun geschikt te zijn, moeten de door de staat gefinancierde vaste en mobiele netwerken voorzien in aanzienlijk verbeterde kenmerken ten opzichte van bestaande netwerken. Door de staat gefinancierde vaste en mobiele netwerken moeten daarom voor een sprongsgewijze verandering zorgen. Er is sprake van een sprongsgewijze verandering indien, als gevolg van het overheidsoptreden, aan de volgende voorwaarden is voldaan: a) de uitrol van het door de staat gefinancierde vaste of mobiele netwerk vormt een aanzienlijke nieuwe investering (72); en b) het door de staat gefinancierde netwerk brengt aanzienlijke nieuwe mogelijkheden op de markt wat betreft beschikbaarheid, capaciteit, snelheid (73) en concurrentievermogen van breedbanddiensten.

98.

De prestaties van het door de staat gefinancierde netwerk moeten worden vergeleken met de sterkste prestaties van het bestaande netwerk/de bestaande netwerken. Voor de beoordeling van de sprongsgewijze verandering dient enkel rekening te worden gehouden met geloofwaardige investeringsplannen indien die plannen, op zichzelf en in de doelgebieden, binnen de relevante tijdshorizon voorzien in vergelijkbare prestaties als het geplande, door de staat gefinancierde netwerk.

5.2.3.1   Sprongsgewijze verandering — Vaste toegangsnetwerken

99.

Wat staatssteun voor vaste toegangsnetwerken betreft, wordt de aanwezigheid van een sprongsgewijze verandering beoordeeld op basis van een onderscheid tussen de soorten doelgebieden, afhankelijk van de aanwezigheid van vaste ultrasnelle netwerken.

5.2.3.1.1   Witte en grijze gebieden

100.

Witte gebieden zijn gebieden waar geen vast ultrasnel netwerk aanwezig is of op geloofwaardige wijze is gepland binnen de relevante tijdshorizon.

101.

Grijze gebieden zijn gebieden waar slechts één vast ultrasnel netwerk aanwezig is of op geloofwaardige wijze is gepland binnen de relevante tijdshorizon.

102.

In witte en grijze gebieden moet het overheidsoptreden, om een sprongsgewijze verandering te verwezenlijken, zowel:

a)

ten opzichte van het bestaande netwerk de downloadsnelheid ten minste verdriedubbelen; als

b)

een aanzienlijke nieuwe infrastructuurinvestering inhouden die aanzienlijke nieuwe mogelijkheden op de markt introduceert (74).

5.2.3.1.2   Gemengde gebieden (wit en grijs)

103.

Het geplande optreden moet in principe zo worden opgezet dat het volledige doelgebied wit of grijs is.

104.

Met het oog op efficiëntie, wanneer het niet gerechtvaardigd is witte en grijze gebieden van elkaar te scheiden, kunnen de lidstaten echter doelgebieden selecteren die voor een deel wit en voor een deel grijs zijn. In dergelijke gebieden, wanneer sommige eindgebruikers reeds door één vast ultrasnel netwerk worden bediend (of zullen worden bediend binnen de relevante tijdshorizon), moet de lidstaat ervoor zorgen dat het overheidsoptreden niet leidt tot een ongerechtvaardigde verstoring van de mededinging ten aanzien van het bestaande netwerk.

105.

Een passende oplossing kan bestaan uit het toelaten van een beperkte overbebouwing van het bestaande vaste ultrasnelle netwerk waarop eindgebruikers in het grijze gebied, dat deel uitmaakt van het gemengde gebied, zijn aangesloten. In dergelijke situaties kan het volledige doelgebied als wit worden behandeld met het oog op de beoordeling van het overheidsoptreden op voorwaarde dat aan de volgende voorwaarden is voldaan:

a)

de overbebouwing leidt niet tot ongerechtvaardigde verstoringen van de mededinging, op basis van de resultaten van een openbare raadpleging;

b)

de overbebouwing is beperkt tot maximaal 10 % van alle locaties in het doelgebied;

c)

voor witte gebieden is voldaan aan de eisen inzake sprongsgewijze verandering zoals uiteengezet in onderdeel 5.2.3.1.1 en het door de overheid gefinancierde netwerk biedt aanzienlijk betere diensten dan de diensten die beschikbaar zijn in het grijze gedeelte van het gemengde gebied. Voor grijze gebieden hoeft niet te zijn voldaan aan de eisen inzake sprongsgewijze verandering van onderdeel 5.2.3.1.1.

106.

De Commissie zal de geschiktheid van overheidsmaatregelen in gemengde gebieden per geval beoordelen.

5.2.3.1.3   Zwarte gebieden

107.

Zwarte gebieden zijn gebieden waar ten minste twee vaste ultrasnelle netwerken aanwezig zijn of op geloofwaardige wijze zijn gepland binnen de relevante tijdshorizon.

108.

Op voorwaarde dat het overheidsoptreden voldoet aan de voorwaarden van onderdeel 5.2.2.1, moet het door de staat gefinancierde netwerk voldoen aan alle volgende voorwaarden:

a)

de downloadsnelheid ten minste verdriedubbelen ten opzichte van die van het bestaande netwerk;

b)

een downloadsnelheid van ten minste 1 Gbps en een uploadsnelheid van ten minste 150 Mbps bieden;

c)

een aanzienlijke nieuwe infrastructuurinvestering inhouden die aanzienlijke nieuwe mogelijkheden op de markt introduceert (75).

5.2.3.2   Sprongsgewijze verandering — Mobiele toegangsnetwerken

109.

Een door de staat gefinancierd mobiel netwerk moet zorgen voor een sprongsgewijze verandering in termen van de beschikbaarheid, capaciteit, snelheden en mededinging van mobiele diensten, die het gebruik van nieuwe innovatieve diensten kan bevorderen (76).

110.

Zoals opgemerkt in onderdeel 2.3.2 is de overgang naar elke nieuwe IMT-norm over het algemeen incrementeel. Tussen twee volledige op elkaar volgende IMT-normen bestaan incrementele hybride systemen die vaak performanter zijn dan hun voorgangers. Het cellulaire communicatiesysteem 4G LTE scoort bijvoorbeeld op verschillende punten beter dan 4G en autonoom 5G is performanter dan niet-autonoom 5G. Op vergelijkbare wijze heeft elke nieuwe IMT-norm nieuwe mogelijkheden geïntroduceerd (77). Terwijl alle IMT-normen mobiele spraakdiensten leveren, kunnen alleen de nieuwste IMT-normen performante mobiele breedbanddiensten leveren, met inbegrip van lagere latentie en hogere transmissiecapaciteiten.

111.

Omdat meer capaciteit vereist is om in nieuwe mogelijkheden te voorzien, zijn nieuwe frequenties nodig voor nieuwe IMT-normen. Aangezien frequenties een schaars hulpmiddel zijn, vindt de toewijzing ervan voor de verlening van mobiele diensten in de Unie plaats op basis van een veiling of een andere concurrerende selectieprocedure en moet hiervoor een vergoeding worden betaald. Wanneer als resultaat van het spectrumtoewijzingsproces een nieuwe IMT-norm wordt ingevoerd, kan worden verwacht dat mobiele netwerken welke die technologie gebruiken, voorzien in aanzienlijke nieuwe mogelijkheden ten opzichte van de bestaande mobiele netwerken. Aanbieders van mobiele diensten zijn slechts bereid hoge aanloopkosten voor hun rekening te nemen om nieuwe gebruiksrechten voor spectrum te verkrijgen ter ondersteuning van een nieuwe IMT-norm wanneer zij verwachten dat de nieuwe IMT-norm betere capaciteiten zal bieden die hen na verloop van tijd een rendement op hun investering opleveren. Op basis hiervan heeft de Commissie aanvaard dat de aanvullende functies van 4G-netwerken ten opzichte van eerdere generaties een sprongsgewijze verandering vormen (78). Op vergelijkbare wijze hebben 5G-netwerken, en met name autonome 5G-netwerken, over het algemeen extra functionele capaciteiten, zoals ultralage latentie, hoge betrouwbaarheid en de mogelijkheid om een deel van het netwerk voor een specifiek gebruik te reserveren en een bepaalde kwaliteit van de dienst te waarborgen. Die kenmerken zullen het mogelijk maken om met 5G-netwerken, en met name met autonome 5G-netwerken, nieuwe diensten te ondersteunen (bv. diensten voor gezondheidsmonitoring en hulpdiensten, de realtimecontrole van machines in een fabriek, slimme netten voor het beheer van hernieuwbare energie, geconnecteerde en geautomatiseerde mobiliteit, de precieze opsporing van fouten en snelle interventies), wat zorgt voor een sprongsgewijze verandering ten opzichte van mobiele technologieën van vorige generaties. Mobiele technologieën van de volgende generatie (zoals 6G) zullen naar verwachting in de toekomst voorzien in nog betere mogelijkheden.

5.2.3.3   Sprongsgewijze verandering — Backhaulnetwerken

112.

Een door de overheid gefinancierd backhaulnetwerk moet een sprongsgewijze verandering teweegbrengen ten opzichte van het bestaande netwerk/de bestaande netwerken. Er is sprake van een sprongsgewijze verandering indien, als gevolg van het overheidsoptreden, het gefinancierde backhaulnetwerk een aanzienlijke investering in backhaulinfrastructuur vertegenwoordigt en afdoende tegemoetkomt aan de toenemende behoeften van vaste of mobiele toegangsnetwerken. Dit kan het geval zijn wanneer het door de overheid gefinancierde backhaulnetwerk, in tegenstelling tot het bestaande backhaulnetwerk/de bestaande backhaulnetwerken, is gebaseerd op glasvezel of op andere technologieën die hetzelfde prestatieniveau kunnen bieden als op glasvezel gebaseerde backhaulnetwerken. Wanneer bestaande netwerken gebaseerd zijn op glasvezel of op vergelijkbare performante technologieën, kan een sprongsgewijze verandering worden bereikt door, bijvoorbeeld, een passende dimensionering van de backhaulcapaciteit, die afhangt van de specifieke situatie zoals die zich ontwikkelt in de doelgebieden.

113.

Indien een overheidsoptreden zowel backhaul- als toegangsnetwerken (vast of mobiel) omvat, moet het backhaulnetwerk zo worden gedimensioneerd dat het kan voldoen aan de behoeften van de toegangsnetwerken.

114.

De lidstaat moet, overeenkomstig het beginsel van technologische neutraliteit, de meest geschikte technologieën kiezen, rekening houdend met de kenmerken en behoeften van de doelgebieden, met name wanneer op glasvezel gebaseerde netwerken of netwerken met vergelijkbare prestaties technisch of economisch niet levensvatbaar zijn.

5.2.4   Evenredigheid van de steun

115.

De lidstaten moeten aantonen dat de steun in verhouding staat tot het probleem dat wordt aangepakt. Zij moeten in wezen laten zien dat dezelfde gedragsverandering niet tot stand zou zijn gekomen met minder steun en minder verstoringen. Steun wordt als evenredig beschouwd wanneer het bedrag ervan beperkt is tot het noodzakelijke minimum en de potentiële verstoringen van de mededinging zo beperkt mogelijk blijven, in overeenstemming met de beginselen zoals uiteengezet in dit onderdeel.

5.2.4.1   Concurrerende selectieprocedure

116.

Staatssteun wordt evenredig geacht wanneer het bedrag van de steun beperkt is tot het minimum dat noodzakelijk is voor het plaatsvinden van de gesteunde economische activiteit.

117.

Onverminderd de toepasselijke regels inzake overheidsopdrachten moet de steun worden toegekend op basis van een open, transparante en niet-discriminerende concurrerende selectieprocedure, in overeenstemming met de beginselen inzake overheidsopdrachten (79). De steun moet ook het beginsel van technologische neutraliteit in acht nemen, zoals uiteengezet in onderdeel 5.2.4.2.

118.

Staatssteun wordt beschouwd als evenredig en tot het noodzakelijke minimumbedrag beperkt wanneer hij wordt verleend door middel van een concurrerende selectieprocedure die een toereikend aantal deelnemers aantrekt. Als het aantal deelnemers of het aantal in aanmerking komende inschrijvingen niet toereikend is, moet de lidstaat een onafhankelijke controleur de opdracht geven de winnende inschrijving te beoordelen (met inbegrip van kostenberekeningen).

119.

Afhankelijk van de omstandigheden kunnen verschillende procedures geschikt zijn. Voor interventies met een hoge technische complexiteit, bijvoorbeeld, kunnen de lidstaten ervoor kiezen een concurrerende dialoogprocedure te volgen met potentiële inschrijvers teneinde het passendste ontwerp van de interventie te waarborgen.

120.

De lidstaat moet ervoor zorgen dat de economisch voordeligste offerte (80) wordt geselecteerd. Met het oog hierop moeten de lidstaten objectieve, transparante en niet-discriminerende kwalitatieve gunningscriteria vaststellen en vooraf het relatieve gewicht specificeren dat aan elk criterium wordt toegekend.

121.

Kwalitatieve gunningscriteria kunnen onder meer de prestaties van het netwerk (met inbegrip van de beveiliging ervan), de geografische dekking, de mate van toekomstbestendigheid van de technologische aanpak, de effecten van de voorgestelde oplossing op de mededinging (met inbegrip van de voorwaarden en tariefstelling inzake wholesaletoegang) (81) en de totale eigendomskosten omvatten (82).

122.

De lidstaten kunnen overwegen extra voorkeurspunten toe te kennen voor criteria betreffende de klimaat- en milieuprestaties van het netwerk (83), alsook wat betreft de klimaatneutraliteitskenmerken, met inbegrip van de koolstofvoetafdruk, en het effect van het netwerk op de voornaamste bestanddelen van het natuurlijke kapitaal, namelijk lucht, water, land en biodiversiteit. De lidstaten kunnen ook verplichtingen opnemen voor de geselecteerde inschrijver om evenredige mitigerende maatregelen uit te voeren wanneer het netwerk nadelige gevolgen heeft voor het milieu.

123.

Indien de steun zonder concurrerende selectieprocedure direct of via een interne entiteit (model voor directe investeringen) wordt toegekend aan een overheidsinstantie die een breedbandnetwerk op wholesaleniveau (84) uitrolt en beheert, moet de lidstaat op vergelijkbare wijze zijn keuze voor het netwerk en de technologische oplossing motiveren (85).

124.

Elke concessie of andere toewijzing van activiteiten door een dergelijke overheidsinstantie of interne entiteit aan derden om een netwerk te ontwerpen, aan te leggen of te exploiteren, moet worden toegekend via een open, transparante en niet-discriminerende concurrerende selectieprocedure. De procedure moet in overeenstemming zijn met de beginselen inzake overheidsopdrachten, gebaseerd zijn op het economisch voordeligste bod en met inachtneming van het beginsel van technologische neutraliteit, onverminderd de toepasselijke regels inzake overheidsopdrachten.

5.2.4.2   Technologische neutraliteit

125.

Het beginsel van technologische neutraliteit vereist dat bij overheidsoptreden geen specifieke technologie de voorkeur krijgt of wordt uitgesloten, zowel bij de selectie van begunstigden als bij de verlening van wholesaletoegang. Omdat er verschillende technologische oplossingen bestaan, mag bij de inschrijving geen specifieke technologie of specifiek netwerkplatform de voorkeur krijgen of worden uitgesloten. Inschrijvers moeten het recht hebben om voor het leveren van de gevraagde diensten de technologie of de combinatie van technologieën voor te stellen die zij het meest geschikt achten. Dit doet geen afbreuk aan de mogelijkheid van de lidstaten om vóór de procedure de gewenste prestaties te bepalen, met inbegrip van de energie-efficiëntie van de netwerken, en om voorkeurspunten toe te kennen aan de meest geschikte technologische oplossing of combinatie van technologische oplossingen op basis van objectieve, transparante en niet-discriminerende criteria, in overeenstemming met onderdeel 5.2.4.1. Een door de staat gefinancierd netwerk moet toegang mogelijk maken onder eerlijke en niet-discriminerende voorwaarden voor alle aanvragers van toegang, ongeacht de gebruikte technologie.

5.2.4.3   Gebruik van bestaande infrastructuur

126.

Het gebruik van bestaande infrastructuur is een van de belangrijkste factoren die kunnen bijdragen tot het verlagen van de kosten van de uitrol van een nieuw breedbandnetwerk en het beperken van de effecten op het milieu.

127.

De lidstaten moeten ondernemingen die aan een concurrerende selectieprocedure wensen deel te nemen, aanmoedigen om gebruik te maken van alle beschikbare bestaande infrastructuur. De lidstaten moeten die ondernemingen ook aanmoedigen gedetailleerde informatie te verstrekken over de bestaande infrastructuur die zij in het geplande steungebied bezitten of controleren (86). Die informatie moet tijdig worden verstrekt zodat er bij het opstellen van de inschrijvingen rekening mee kan worden gehouden. De lidstaten moeten het verstrekken van deze informatie als voorwaarde stellen voor deelname aan de selectieprocedure, gesteld dat dit evenredig is, onder meer rekening houdend met de omvang van het steungebied, de beschikbaarheid van de informatie en de beschikbare tijd (87). De informatie kan met name het volgende omvatten: a) de locatie en route van de infrastructuur; b) de aard en het huidige gebruik van de infrastructuur; c) een contactpunt en d) indien beschikbaar (88), de voorwaarden voor het gebruik ervan.

128.

De lidstaten moeten alle informatie waarover zij beschikken (89) betreffende bestaande infrastructuur die kan worden gebruikt voor de uitrol van breedbandnetwerken in het interventiegebied toegankelijk maken. De lidstaten worden aangemoedigd een beroep te doen op het krachtens artikel 4, lid 2, van Richtlijn 2014/61/EU ingestelde centrale informatiepunt.

5.2.4.4   Wholesaletoegang

129.

Daadwerkelijke wholesaletoegang voor derden tot de gefinancierde netwerken is een noodzakelijke voorwaarde van elke staatssteunmaatregel. Dankzij wholesaletoegang kunnen derde ondernemingen met name concurreren met de geselecteerde inschrijver, hetgeen de keuze en de concurrentie versterkt in de gebieden die door de maatregel worden bestreken. Wholesaletoegang voorkomt ook het ontstaan van regionale dienstenmonopolies. Omdat de concurrentie in het doelgebied dankzij wholesaletoegang de ruimte krijgt om zich te ontwikkelen, wordt in dat gebied tevens de ontwikkeling van de markt voor de langere termijn gewaarborgd. Die toegang hangt niet af van een voorafgaande marktanalyse in de zin van hoofdstuk III van Richtlijn (EU) 2018/1972. Niettemin moet het soort verplichtingen inzake wholesaletoegang waaraan een door de overheid gefinancierd netwerk moet voldoen, rekening houden met de portefeuille van toegangsverplichtingen die op grond van de sectorale regels is vastgesteld. Aangezien begunstigden van de steun niet alleen hun eigen middelen, maar ook overheidsmiddelen gebruiken, moeten zij evenwel een ruimer assortiment wholesaletoegangsproducten aanbieden dan door de NRI’s wordt verlangd van ondernemingen met aanzienlijke marktmacht. Dergelijke wholesaletoegang moet zo vroeg mogelijk vóór de aanvang van de levering van de desbetreffende diensten worden verleend, en ten minste zes maanden vóór met de retaildiensten wordt begonnen in gevallen waarin de netwerkexploitant tevens van plan is die retaildiensten aan te bieden.

130.

Het door de overheid gefinancierde netwerk moet ondernemingen onder eerlijke en niet-discriminerende voorwaarden daadwerkelijke toegang bieden. Dit kan betekenen dat de bestaande infrastructuur zo nodig moet worden geüpgraded en dat de capaciteit ervan zo nodig moet worden uitgebreid, en ook dat er voldoende nieuwe infrastructuur moet worden uitgerold (bv. buizen die groot genoeg zijn om plaats te bieden voor een voldoende aantal netwerken en voor verschillende netwerktopologieën) (90).

131.

In de documenten van de concurrerende selectieprocedure moeten de lidstaten de voorwaarden en tarieven van de wholesaletoegangsproducten vermelden en die informatie publiceren op een alomvattende website, op nationaal of regionaal niveau. Het algemene publiek moet toegang krijgen tot deze website zonder beperkingen, dus ook zonder zich vooraf te moeten registreren.

132.

Om de wholesaletoegang doeltreffend te maken en de aanvrager van toegang in staat te stellen zijn diensten aan te bieden, moet wholesaletoegang worden verleend tot onderdelen van het netwerk die niet door de overheid zijn gefinancierd en mogelijk niet door de begunstigde van de steun zijn uitgerold (91).

5.2.4.4.1   Voorwaarden van wholesaletoegang

133.

Voor alle actieve producten, met uitzondering van virtueel ontbundelde toegang (VULA), moet voor een termijn van ten minste tien jaar daadwerkelijke wholesaletoegang worden verleend.

134.

De toegang op basis van VULA moet worden verleend voor een termijn die overeenkomt met de levensduur van de infrastructuur waarvoor VULA als alternatief fungeert (92).

135.

De toegang tot nieuwe infrastructuur (zoals buizen, masten, kasten of dark fibre) moet worden verleend voor een termijn die overeenkomt met de levensduur van het betreffende netwerkonderdeel (93). Indien staatssteun voor nieuwe infrastructuur wordt verleend, moet de infrastructuur groot genoeg zijn om te voldoen aan de huidige en evoluerende vraag van de aanvragers van toegang (94). Dat is aanvullend en geldt onverminderd de wettelijke verplichtingen die door de NRI kunnen worden opgelegd.

136.

De lidstaten moeten de NRI’s raadplegen over producten, voorwaarden en tariefstelling inzake wholesaletoegang. De NRI’s worden aangemoedigd advies te geven, zoals beschreven in onderdeel 5.2.4.6.

137.

Dezelfde toegangsvoorwaarden moeten van toepassing zijn op het gehele door de overheid gefinancierde netwerk, met inbegrip van de delen van dat netwerk waar bestaande infrastructuur is gebruikt. De verplichting toegang te verlenen moet worden afgedwongen, ongeacht of er een verandering is van eigenaar, van management of van exploitatie van het door de overheid gefinancierde netwerk.

138.

Begunstigden van steun of aanvragers van toegang die zich aansluiten op het door de overheid gefinancierde netwerk, kunnen, indien zij hun eigen middelen aanwenden, besluiten hun netwerken uit te breiden tot aangrenzende gebieden buiten het doelgebied. Aanvragers van toegang kunnen dergelijke uitbreidingen realiseren op grond van de verplichtingen in verband met wholesaletoegang. Indien zij geen banden hebben met de begunstigde van de steun, gelden er voor hen geen beperkingen wat betreft uitbreidingen naar aangrenzende gebieden. Een aanvrager van toegang wordt geacht geen banden te hebben met de begunstigde van de steun indien zij niet tot dezelfde groep behoren en geen participatie in elkaars onderneming hebben. Een uitbreiding door de begunstigden van de steun kan worden toegestaan als de volgende cumulatieve waarborgen worden nageleefd:

a)

wanneer lidstaten een openbare raadpleging houden (zie onderdeel 5.2.2.4.2), moet de lidstaat aangeven dat uitbreidingen op particuliere basis in een later stadium zijn toegestaan en betekenisvolle informatie verstrekken over de mogelijke dekking van dergelijke uitbreidingen;

b)

indien een van de volgende situaties zich voordoet, mogen uitbreidingen naar aangrenzende gebieden pas twee jaar na de ingebruikname van het door de overheid gefinancierde netwerk plaatsvinden:

i)

tijdens de openbare raadpleging tonen belanghebbenden aan dat de geplande uitbreiding het risico inhoudt zich uit te strekken tot een aangrenzend gebied dat reeds wordt bediend door ten minste twee onafhankelijke netwerken met snelheden die vergelijkbaar zijn met die van het door de overheid gefinancierde netwerk;

ii)

er bevindt zich in het aangrenzende gebied minstens één netwerk met snelheden die vergelijkbaar zijn met die van het door de overheid gefinancierde netwerk dat minder dan vijf jaar vóór het door de overheid gefinancierde netwerk in gebruik is genomen (95).

139.

Als uit de resultaten van de openbare raadpleging een risico op andere aanzienlijke verstoringen van de mededinging blijkt, moeten uitbreidingen door de begunstigde van de steun worden verboden.

5.2.4.4.2   Wholesaletoegangsproducten

5.2.4.4.2.1   Uitrol van vaste toegangsnetwerken in witte gebieden

140.

Het door de overheid gefinancierde netwerk moet zorgen voor ten minste bitstroomtoegang, toegang tot dark fibre en toegang tot infrastructuur, waaronder straatkasten, masten, torens en buizen.

141.

Bovendien moeten de lidstaten ervoor zorgen dat het door de staat gefinancierde netwerk ten minste voorziet in ofwel fysieke ontbundeling ofwel VULA. Om als een wholesaletoegangsproduct geschikt te worden geacht, moet elk VULA-product vooraf door de NRI of een andere bevoegde autoriteit worden goedgekeurd.

5.2.4.4.2.2   Uitrol van vaste toegangsnetwerken in grijze en zwarte gebieden

142.

Het door de overheid gefinancierde netwerk moet voorzien in ten minste a) de wholesaletoegangsproducten waarnaar wordt verwezen in punt 140; en b) fysieke ontbundeling.

143.

De lidstaten kunnen het passend achten om VULA op te leggen in plaats van fysieke ontbundeling. In dat geval moeten de lidstaten in de openbare raadpleging hun voornemen kenbaar maken om een afwijking toe te staan van de verplichting tot fysieke ontbundeling en moeten zij die keuze motiveren. De lidstaten moeten aantonen dat de vervanging van fysieke ontbundeling door VULA niet het risico loopt om te leiden tot ongerechtvaardigde verstoring van de mededinging, rekening houdend met het resultaat van de openbare raadpleging en de kenmerken van de betrokken markt en het betrokken gebied (96). Op die basis zal de Commissie nagaan of met het aanbieden van VULA, in plaats van fysieke ontbundeling, de steun voldoet aan het evenredigheidsbeginsel.

5.2.4.4.2.3   Mobiele toegangsnetwerken

144.

Het door de overheid gefinancierde netwerk moet een redelijk pakket wholesaletoegangsproducten aanbieden, rekening houdend met de kenmerken van de markt, om een daadwerkelijke toegang tot het gesubsidieerde netwerk te verzekeren. Dat omvat ten minste roaming en toegang tot masten, torens en buizen. Zodra die beschikbaar komen, moet het door de overheid gefinancierde netwerk de toegangsproducten leveren die nodig zijn om de meer geavanceerde functies (97) van mobiele netwerken, zoals 5G en toekomstige generaties van mobiele netwerken, te kunnen benutten (98).

5.2.4.4.2.4   Backhaulnetwerken

145.

Het door de overheid gefinancierde netwerk moet ten minste één actieve dienst en toegang tot masten, torens, buizen en dark fibre garanderen.

146.

De lidstaten moeten voorzien in de uitrol van voldoende capaciteit voor nieuwe infrastructuur (bijvoorbeeld buizen die groot genoeg zijn om plaats te bieden voor glasvezel om tegemoet te komen aan de verwachte behoeften van alle aanvragers van toegang) indien dit nodig is om daadwerkelijke toegang onder eerlijke en niet-discriminerende voorwaarden te waarborgen.

5.2.4.4.3   Wholesaletoegang op grond van een redelijke vraag

147.

Bij wijze van uitzondering op de voorwaarden in onderdeel 5.2.4.4.2 kunnen de lidstaten het aanbod van bepaalde wholesaletoegangsproducten beperken tot gevallen waarin sprake is van een redelijke vraag van een aanvrager van toegang, indien het aanbieden van dergelijke producten de investeringskosten onevenredig zou opdrijven zonder dat daar aanzienlijke voordelen in de zin van grotere concurrentie tegenover staan.

148.

Om van de Commissie de goedkeuring te verkrijgen voor een dergelijke uitzondering, moet de lidstaat die uitzondering motiveren op basis van de kenmerken van die specifieke interventie. De motivering moet gebaseerd zijn op goed gemotiveerde en objectieve criteria, zoals de geringe bevolkingsdichtheid van de betrokken gebieden, de omvang van het doelgebied of de omvang van de begunstigden van de steun (99). De lidstaat moet op basis van gedetailleerde en objectieve kostenberekeningen, voor elk toegangsproduct dat niet zal worden aangeboden, aantonen dat het aanbieden van dat product zou leiden tot een onevenredige kostenstijging van de interventie.

149.

Het verzoek van de aanvrager van toegang wordt redelijk geacht wanneer a) de aanvrager van toegang een businessplan overlegt dat de ontwikkeling van het product op het door de overheid gefinancierde netwerk rechtvaardigt; en b) er in hetzelfde geografische gebied niet reeds een vergelijkbaar product wordt aangeboden door een andere onderneming tegen soortgelijke tarieven als die welke in dichterbevolkte gebieden van toepassing zijn (100).

150.

Indien een verzoek om toegang redelijk is, dienen de extra kosten om aan het verzoek tot toegang te voldoen te worden gedragen door de begunstigde van de steun.

5.2.4.4.4   Tariefstelling inzake wholesaletoegang

151.

Bij het bepalen van de tarieven voor wholesaletoegangsproducten moeten de lidstaten erop toezien dat het wholesaletoegangstarief van elk product op de volgende benchmarks en tariefstellingsbeginselen berust:

a)

de gemiddelde gepubliceerde wholesaletarieven die gelden in andere vergelijkbare en meer concurrerende gebieden van de lidstaat;

b)

de gereguleerde tarieven die reeds door de NRI zijn vastgesteld of goedgekeurd voor de betrokken markten en diensten;

c)

de kostenoriëntatie of een methodologie die is voorgeschreven overeenkomstig het sectorale regelgevingskader.

152.

De NRI moet worden geraadpleegd over wholesaletoegangsproducten en de voorwaarden voor wholesaletoegang, met inbegrip van de tarieven en de daarmee verband houdende geschillen, zoals wordt beschreven in onderdeel 5.2.4.6.

5.2.4.4.5   Terugvordering

153.

Het steunbedrag van overheidsmaatregelen ter ondersteuning van de uitrol van vaste en mobiele netwerken wordt vaak vooraf vastgesteld, teneinde het tijdens de looptijd van een gesteunde infrastructuur verwachte financieringstekort aan te vullen.

154.

Aangezien de toekomstige kosten en opbrengsten over het algemeen onzeker zijn, moeten de lidstaten in dat geval gedurende de gehele levensduur van de gesteunde infrastructuur van elk door de overheid gefinancierd project (101) nauwlettend toezien op de uitvoering ervan en voorzien in een terugvorderingsmechanisme. Met dat mechanisme wordt het mogelijk gedegen rekening te houden met informatie die de begunstigde van de steun, toen hij staatssteun aanvroeg, niet in zijn oorspronkelijke businessplan kon meenemen. Factoren die van invloed kunnen zijn op de winstgevendheid van het project en die zich van tevoren moeilijk of onmogelijk met voldoende nauwkeurigheid laten bepalen, zijn: a) de werkelijke uitrolkosten van het netwerk; b) de werkelijke opbrengsten uit de kerndiensten; c) het daadwerkelijke gebruik; en d) de werkelijke opbrengsten uit secundaire diensten (102).

155.

De lidstaten moeten voor een termijn die overeenkomt met de levensduur van de gesteunde infrastructuur een terugvorderingsmechanisme toepassen indien het steunbedrag van het project meer dan 10 miljoen EUR bedraagt. De lidstaten moeten de voorschriften van dat mechanisme op transparante en duidelijke wijze vaststellen in de stukken van de aanbestedingsprocedure.

156.

Een terugvordering is niet noodzakelijk wanneer het project volgens het model voor directe investeringen wordt uitgevoerd, waarbij een overheidsinstantie een op wholesale gebaseerd netwerk in overheidshanden opzet en exploiteert, louter om alle ondernemingen eerlijke en niet-discriminerende toegang te verschaffen (103).

157.

Aangezien diverse factoren een positief of negatief effect kunnen hebben op het businessplan van de begunstigde van de steun, dient in de opzet van het terugvorderingsmechanisme rekening te worden gehouden met en een evenwicht te worden gevonden tussen de volgende twee doelstellingen: a) de lidstaat moet met het mechanisme bedragen kunnen terugvorderen die een redelijk winstniveau overschrijden (104); b) het mechanisme mag niet de prikkels voor ondernemingen wegnemen om mee te doen aan een aanbestedingsprocedure (105) en om bij de uitrol van het netwerk naar kostenefficiëntie (efficiëntiewinsten) te streven. Om tot een goed evenwicht tussen beide doelstellingen te komen, moeten de lidstaten criteria invoeren om efficiëntiewinsten te stimuleren (106).

158.

Voor het stimuleringspercentage moet een plafond van 30 % van de redelijke winst worden vastgesteld. De extra winst die gelijk aan die drempel of onder die drempel (dat wil zeggen: de redelijke winst vermeerderd met het stimuleringspercentage (107)) uitkomt, dient door de lidstaten niet te worden teruggevorderd. De winst die boven de drempel uitkomt, moet worden verdeeld tussen de begunstigde van de steun en de lidstaat, op basis van de steunintensiteit waartoe de aanbestedingsprocedure heeft geleid (108).

159.

In terugvorderingsmechanismen moet ook rekening worden gehouden met winsten die worden behaald met andere transacties in verband met het door de overheid gefinancierde netwerk. Als er bijvoorbeeld speciaal voor de bouw of exploitatie van het door de overheid gefinancierde netwerk een onderneming is opgericht en een bestaande aandeelhouder van die onderneming zijn deelneming geheel of gedeeltelijk verkoopt binnen zeven jaar na voltooiing van het netwerk of binnen tien jaar na gunning van de steun, moet de lidstaat elk bedrag terugvorderen die hoger ligt dan de verkoopopbrengst die de bestaande aandeelhouder een redelijke winst zou opleveren (109).

5.2.4.5   Gescheiden boekhouding

160.

Om de evenredigheid van de steun te waarborgen en te voorkomen dat de steun tot overcompensatie of tot kruissubsidiëring van niet-gesteunde activiteiten leidt, moet de begunstigde van de steun zorgen voor een boekhoudkundige scheiding zodat de kosten voor de uitrol en de exploitatie en de inkomsten uit de exploitatie van het met staatssteun uitgerolde netwerk duidelijk zijn aangemerkt.

5.2.4.6   Rol van de NRI’s, de nationale mededingingsautoriteiten, de nationale kenniscentra en de adviesbureaus voor breedband

161.

De rol van de NRI’s bij het uitwerken van de meest geschikte overheidsmaatregelen ter ondersteuning van breedbandnetwerken is van bijzonder belang. De NRI’s hebben door de cruciale rol die hun is toebedeeld in het kader van sectorale regulering, technische kennis en expertise verworven en verkeren in de beste positie om overheden te ondersteunen met betrekking tot de uitwerking van overheidsmaatregelen.

162.

De lidstaten worden aangemoedigd de NRI’s systematisch te betrekken bij de uitwerking, uitvoering en monitoring van overheidsmaatregelen en in het bijzonder, maar niet beperkt tot: a) de vaststelling van doelgebieden (kartering en openbare raadpleging), b) de beoordeling van de naleving van de vereisten inzake sprongsgewijze verandering, en c) de mechanismen voor geschillenbeslechting, met inbegrip van geschillen in verband met elk van deze aspecten.

163.

Aangezien de NRI’s over bijzondere expertise inzake nationale markten beschikken, en omdat zij daartoe ook het best geplaatst zijn, moeten zij door de lidstaten worden geraadpleegd over: a) de producten, voorwaarden en tariefstelling inzake wholesaletoegang (onderdeel 5.2.4.4); en b) de bestaande infrastructuren die aan regelgeving vooraf zijn onderworpen (onderdeel 5.2.4.3). Wanneer de NRI de nodige bevoegdheden heeft gekregen voor haar betrokkenheid bij overheidsoptreden voor de uitrol van breedbandnetwerken, moet de lidstaat de NRI ten minste twee maanden vóór een aanmelding van staatssteun een gedetailleerde beschrijving van de steunmaatregelen sturen zodat de NRI een redelijke periode heeft om advies te verlenen.

164.

Het is goede praktijk dat NRI’s, zonder afbreuk te doen aan de bevoegdheden van de NRI’s op grond van het regelgevingskader, richtsnoeren kunnen opstellen voor lokale overheden over onder meer de uitvoering van marktanalyses en definities van wholesaletoegangsproducten en -tariefstelling. In dergelijke richtsnoeren moet rekening worden gehouden met het regelgevingskader en de door de Commissie gedane aanbevelingen (110).

165.

Naast de betrokkenheid van de NRI’s kunnen de lidstaten ook de nationale mededingingsautoriteiten raadplegen, bijvoorbeeld om advies te krijgen over de totstandbrenging van een gelijk speelveld voor ondernemingen en om te voorkomen dat een onevenredig hoog aandeel van de overheidsmiddelen aan één onderneming wordt toegekend, waarbij een (mogelijk reeds dominante) marktpositie wordt versterkt (111).

166.

De lidstaten kunnen nationale kenniscentra of adviesbureaus voor breedband oprichten die de autoriteiten kunnen helpen bij het uitwerken van overheidsmaatregelen om de uitrol van breedbandnetwerken te ondersteunen (112).

5.2.5   Transparantie, verslaglegging en monitoring van de steun

167.

De lidstaten moeten voldoen aan de in onderdeel 7 vastgestelde vereisten inzake transparantie, verslaglegging en monitoring.

5.3   Negatieve effecten op de mededinging en het handelsverkeer

168.

Steun voor de uitrol van vaste en mobiele netwerken kan negatieve effecten hebben in de zin van verstoringen van de markt en beïnvloeding van het handelsverkeer tussen de lidstaten.

169.

De Commissie beoordeelt de mate waarin de mededinging wordt vervalst en het handelsverkeer wordt beïnvloed aan de hand van de effecten op de concurrenten en de mogelijke verdringing van particuliere investeringen. Door de overheidssteun kunnen lokale dienstverleners ook worden aangemoedigd om gebruik te maken van diensten die door het door de overheid gefinancierde netwerk worden aangeboden in plaats van diensten die tegen marktvoorwaarden worden aangeboden. Daar komt bij dat wanneer de begunstigde van de steun waarschijnlijk een onderneming is die reeds een machtspositie op een markt heeft of die machtspositie dankzij de overheidsinvestering kan verwerven, de steun kan leiden tot een verzwakking van de concurrentiedruk die concurrenten kunnen uitoefenen. Zelfs wanneer verstoringen op een individueel niveau als beperkt kunnen worden beschouwd, kunnen steunregelingen op cumulatieve basis nog steeds leiden tot sterke niveaus van verstoring.

5.4   Afweging tussen de positieve effecten van steun en de negatieve effecten ervan op de mededinging en het handelsverkeer

170.

De Commissie zal de positieve effecten van de voorgenomen steun op de gesteunde vormen van economische bedrijvigheid afwegen tegen de werkelijke en potentiële negatieve effecten op de mededinging en op de voorwaarden waaronder het handelsverkeer plaatsvindt. Wil de staatssteun verenigbaar zijn met de interne markt, dan moeten de positieve effecten zwaarder wegen dan de negatieve effecten ervan.

171.

Om te beginnen zal de Commissie de positieve effecten van de steun voor de gesteunde vormen van economische bedrijvigheid beoordelen, waaronder de bijdrage van die steun aan het verwezenlijken van de doelstellingen van het digitaal beleid. Aan de hand van een contrafeitelijke analyse moet de lidstaat aantonen dat de maatregel positieve effecten heeft ten opzichte van dat wat zonder de steun zou hebben plaatsgevonden. Zoals in onderdeel 5.2.1 is aangegeven, kan het bij die positieve effecten gaan om de verwezenlijking van de doelstellingen van het overheidsoptreden, zoals de uitrol van een nieuw netwerk op de markt dat zorgt voor extra capaciteit en snelheid, alsook lagere tarieven en betere keuzemogelijkheden voor de eindgebruikers en hogere kwaliteit en innovatie. Dit zou tevens tot gevolg hebben dat eindgebruikers meer toegang krijgen tot online-resources en het zal vermoedelijk tot een stijging van de vraag leiden. Als gevolg daarvan wordt hiermee mogelijk een stap gezet in de richting van de voltooiing van de digitale eengemaakte markt waarvan de economie van de Unie als geheel profiteert.

172.

Verder kan de Commissie, indien van toepassing, ook in aanmerking nemen of de steun voor andere positieve effecten zorgt, zoals verbeteringen in de energie-efficiëntie van netwerkactiviteiten of met betrekking tot het beleid van de Unie, zoals de Europese Green Deal.

173.

Ten tweede moeten de lidstaten aantonen dat de negatieve effecten tot het noodzakelijke minimum beperkt blijven. Bij het uitwerken van de maatregelen, rekening houdend met de noodzaak, de geschiktheid en de evenredigheid van de steun (onderdelen 5.2.2, 5.2.3 en 5.2.4), dienen de lidstaten bijvoorbeeld te letten op de projectomvang, de individuele en cumulatieve steunbedragen, de kenmerken van de begunstigden (bijvoorbeeld of zij over aanzienlijke marktmacht beschikken) en de kenmerken van de doelgebieden (zoals het aantal performante bestaande of geloofwaardig geplande netwerken in een bepaald gebied). Om de Commissie in staat te stellen de te verwachten negatieve effecten te beoordelen, worden de lidstaten ertoe aangezet om de effectbeoordelingen waarover zij beschikken voor te leggen, samen met ex-postevaluaties die voor soortgelijke voorgaande regelingen zijn uitgevoerd.

6.   Verenigbaarheidsbeoordeling van introductiemaatregelen

174.

De beschikbaarheid van een breedbandnetwerk is een voorwaarde om zich op breedbanddiensten te kunnen abonneren. Dit kan in sommige gevallen echter onvoldoende zijn om ervoor te zorgen dat aan de behoeften van eindgebruikers (met name zoals bedoeld in de punten 53 en 61) wordt voldaan en dat de baten voor de samenleving als geheel worden verwezenlijkt.

175.

De reden daarvoor kan zijn dat de eindgebruikers niet bijzonder geneigd zijn om zich op breedbanddiensten te abonneren. Aan die neiging kunnen verschillende redenen ten grondslag liggen, zoals: a) de financiële consequenties die een abonnement op breedbanddiensten met zich meebrengt voor eindgebruikers in het algemeen en voor bepaalde categorieën eindgebruikers in kwetsbare omstandigheden; en b) het niet op de hoogte zijn van de voordelen die een abonnement op breedbanddiensten oplevert.

176.

Om een specifieke vorm van marktfalen met betrekking tot het gebruik van beschikbare breedbanddiensten te verhelpen, kunnen maatregelen aan de vraagzijde zoals vouchers hun nut bewijzen. Dergelijke maatregelen zijn bedoeld om de kosten voor eindgebruikers te verlagen. Ruim beschikbare en betaalbare toegang tot connectiviteit genereert positieve externaliteiten omdat hierdoor de groei en innovatie in alle sectoren van de economie kunnen worden versneld. Wanneer het niet mogelijk is om betaalbare toegang tot afdoende breedbanddiensten te garanderen, bijvoorbeeld vanwege hoge retailtarieven, kan staatssteun een dergelijk marktfalen verhelpen. In dergelijke gevallen kan de toekenning van staatssteun gunstige effecten hebben.

177.

Vouchers vormen geen steun aan eindgebruikers, onder wie individuele verbruikers, indien die eindgebruikers geen economische activiteit uitoefenen die onder de werkingssfeer van artikel 107, lid 1, van het Verdrag valt. Vouchers kunnen echter steun aan eindgebruikers vormen indien zij een economische activiteit uitoefenen die onder de werkingssfeer van artikel 107, lid 1, van het Verdrag valt. Gelet op de beperkte waarde van de vouchers kan de steun in de meeste gevallen niettemin onder het toepassingsgebied van de de-minimisverordening (113) vallen.

178.

De rechtspraak van het Hof van Justitie van de Europese Unie bevestigt dat wanneer een voordeel wordt verleend aan eindgebruikers zoals individuele verbruikers die geen economische activiteit uitoefenen, dit toch een voordeel kan inhouden voor bepaalde ondernemingen en dus staatssteun kan vormen in de zin van artikel 107, lid 1, van het Verdrag (114).

179.

Vouchers kunnen dus steun inhouden voor ondernemingen in de elektronische-communicatiesector die hun dienstenaanbod zullen kunnen verbeteren of uitbreiden door gebruik te maken van de bestaande breedbandnetwerken en zo hun marktpositie zullen kunnen versterken ten nadele van andere ondernemingen in de breedbandsector. Die ondernemingen vallen, indien het voordeel dat hun wordt verleend de de-minimisdrempel overschrijdt, onder staatssteuntoezicht.

180.

Maatregelen met vouchers zijn niet mogelijk in gebieden waar geen netwerk aanwezig is waarmee de in aanmerking komende diensten worden geleverd.

6.1   Sociale vouchers

181.

Sociale vouchers zijn bedoeld om bepaalde individuele verbruikers te helpen bij het kopen of aanhouden van breedbanddiensten. Op grond van artikel 107, lid 2, punt a), van het Verdrag kunnen zij verenigbaar met de interne markt worden verklaard als zijnde “steunmaatregelen van sociale aard aan individuele verbruikers op voorwaarde dat deze toegepast worden zonder onderscheid naar de oorsprong van de producten”.

182.

Om verenigbaar te zijn met artikel 107, lid 2, punt a), van het Verdrag moeten sociale vouchers worden voorbehouden aan bepaalde categorieën individuele verbruikers wier financiële omstandigheden het rechtvaardigen dat de steun om sociale redenen wordt toegekend (bijvoorbeeld gezinnen met een laag inkomen, studenten, leerlingen enz.) (115). Daartoe moeten de lidstaten op basis van objectieve criteria de categorieën consumenten aanduiden waarop de regelingen voor sociale vouchers zijn gericht (116).

183.

De volgende kosten kunnen subsidiabel zijn: de maandelijkse vergoeding, de standaardkosten (117) voor de installatie en de voor de toegang tot de breedbanddiensten noodzakelijke eindapparatuur van de consument. Ook de kosten van de bekabeling binnenshuis en van aanlegwerkzaamheden op beperkte schaal in de privéwoning van de consumenten of in nabijgelegen openbaar onroerend goed, kunnen subsidiabel zijn voor zover het voor de dienstverlening noodzakelijke en bijkomende kosten betreft.

184.

Sociale vouchers kunnen worden gebruikt om een abonnement te nemen op nieuwe breedbanddiensten of om bestaande abonnementen aan te houden (“in aanmerking komende diensten”).

185.

Door naleving van het beginsel van technologische neutraliteit wordt voldaan aan de eis om onderscheid naar de oorsprong van de producten te voorkomen [zie punt 181]. Consumenten moeten sociale vouchers kunnen gebruiken om in aanmerking komende breedbanddiensten af te nemen bij elke aanbieder welke die diensten kan leveren, ongeacht de technologie die voor de dienstverlening wordt gebruikt. De regelingen voor sociale vouchers moeten een gelijke behandeling van alle mogelijke dienstverleners waarborgen en moeten consumenten een zo groot mogelijke keuze aan leveranciers bieden. De lidstaten moeten daartoe een online register opzetten van alle in aanmerking komende dienstverleners of een gelijkwaardige alternatieve methode toepassen waarmee het open, transparante en niet-discriminerende karakter van het overheidsoptreden wordt gewaarborgd. Consumenten moeten dergelijke informatie over alle ondernemingen die de in aanmerking komende diensten kunnen verlenen kunnen raadplegen. Alle ondernemingen die de in aanmerking komende breedbanddiensten kunnen leveren op basis van objectieve en transparante criteria (zoals het vermogen om te voldoen aan de minimumvereisten voor de verlening van dergelijke diensten), moeten een aanvraag kunnen doen tot opname in het online register of in een andere door de lidstaat gekozen plaats. Om consumenten te helpen, kan het online register (of de andere plaats waarvoor is gekozen) ook aanvullende informatie bevatten, zoals het soort diensten dat door de verschillende ondernemingen wordt aangeboden.

186.

De lidstaten moeten een openbare raadpleging houden over de belangrijkste kenmerken van de regeling. De openbare raadpleging moet ten minste dertig dagen duren.

187.

Om eventueel misbruik van sociale vouchers door consumenten, aanbieders van diensten of andere betrokken begunstigden te voorkomen, kunnen de lidstaten aanvullende waarborgen toepassen. Zo kunnen in bepaalde omstandigheden, waarin alleen het abonnement op nieuwe in aanmerking komende diensten wordt gesubsidieerd, aanvullende waarborgen nodig zijn om te voorkomen dat sociale vouchers worden gebruikt voor de aanschaf van breedbanddiensten terwijl een lid van hetzelfde huishouden al is geabonneerd op een in aanmerking komende dienst.

188.

De lidstaten moeten daarnaast voldoen aan de in onderdeel 7 vastgestelde vereisten inzake transparantie, verslaglegging en monitoring.

6.2   Connectiviteitsvouchers

189.

Ter aansporing van het gebruik van breedbanddiensten die bijdragen aan de ontwikkeling van een bepaalde vorm van economische bedrijvigheid, kunnen connectiviteitsvouchers voor ruimere categorieën eindgebruikers worden ontworpen (bijvoorbeeld connectiviteitsvouchers voor consumenten of voor bepaalde ondernemingen, zoals kleine en middelgrote ondernemingen). Dergelijke maatregelen kunnen op grond van artikel 107, lid 3, punt c), van het Verdrag verenigbaar worden verklaard met de interne markt.

190.

De Commissie zal dergelijke maatregelen aanmerken als verenigbaar indien zij bijdragen aan de ontwikkeling van een bepaalde vorm van economische bedrijvigheid (eerste voorwaarde) en de voorwaarden waaronder het handelsverkeer plaatsvindt daardoor niet zodanig worden veranderd dat het gemeenschappelijk belang wordt geschaad (tweede voorwaarde).

6.2.1   Eerste voorwaarde: facilitering van de ontwikkeling van een economische activiteit

191.

De Commissie meent dat de ontwikkeling van diverse vormen van economische bedrijvigheid kan worden vergemakkelijkt door regelingen voor connectiviteitsvouchers die daadwerkelijk bijdragen tot het gebruik van bepaalde breedbanddiensten en zo zorgen voor betere connectiviteit en ruimere toegang tot breedbanddiensten wanneer er sprake is van marktfalen met betrekking tot het gebruik van de betrokken diensten (118).

192.

De lidstaten moeten aantonen dat de regelingen voor connectiviteitsvouchers een stimulerend effect hebben.

193.

Connectiviteitsvouchers mogen slechts maximaal 50 % van de subsidiabele kosten dekken (119). De volgende kosten kunnen subsidiabel zijn: de maandelijkse vergoeding, de standaardkosten voor de installatie en de voor de toegang tot de breedbanddiensten noodzakelijke eindapparatuur van de eindgebruiker. Ook de kosten van de bekabeling binnenshuis en van aanlegwerkzaamheden op beperkte schaal in de privéwoningen van eindgebruikers of in nabijgelegen openbare onroerend goederen, kunnen subsidiabel zijn voor zover het voor de dienstverlening noodzakelijke en bijkomende kosten betreft.

6.2.2   Tweede voorwaarde: de steun mag de voorwaarden waaronder het handelsverkeer plaatsvindt, niet zodanig beïnvloeden dat het gemeenschappelijk belang wordt geschaad

194.

Staatssteun dient te zijn gericht op situaties waar steun kan zorgen voor een wezenlijke verbetering die de markt niet alleen tot stand kan brengen, dat wil zeggen dat de steun nodig is om marktfalen met betrekking tot het gebruik van de betrokken breedbanddiensten aan te pakken. Als de regelingen voor connectiviteitsvouchers bijvoorbeeld niet gericht zijn op het aanpakken van de behoeften van de eindgebruikers met betrekking tot het gebruik (bijvoorbeeld wanneer vouchers niet worden gebruikt voor vraagstimulering maar misbruikt om de uitrol te ondersteunen) of inbreuk maken op het beginsel van technologische neutraliteit, zijn dergelijke regelingen geen geschikt beleidsinstrument. In dergelijke gevallen zou steun in de vorm van vouchers de voorwaarden waaronder het handelsverkeer plaatsvindt zodanig veranderen dat het gemeenschappelijk belang wordt geschaad en zal de steun dus naar alle waarschijnlijkheid niet verenigbaar worden verklaard met de interne markt.

195.

Connectiviteitsvouchers kunnen niet worden gebruikt om bestaande diensten aan te houden. Vouchers kunnen worden gebruikt om een nieuwe dienst aan te schaffen of een bestaande dienst op te waarderen. Als de connectiviteitsvouchers kunnen worden gebruikt om een bestaand abonnement op te waarderen, moeten de lidstaten aantonen dat de voucherregeling niet leidt tot ongerechtvaardigde verstoring van de mededinging op retail- en wholesaleniveau, bijvoorbeeld dat zij geen onevenredige winsten creëert voor sommige exploitanten en andere exploitanten buitensporig benadeelt.

196.

Connectiviteitsvouchers moeten technologisch neutraal zijn. Eindgebruikers moeten in staat zijn de connectiviteitsvouchers te gebruiken om in aanmerking komende breedbanddiensten af te nemen bij elke aanbieder welke die diensten kan verlenen, ongeacht de technologie die voor de dienstverlening wordt gebruikt. De regelingen voor connectiviteitsvouchers moeten een gelijke behandeling van alle mogelijke dienstverleners waarborgen en moeten eindgebruikers een zo groot mogelijke keuze aan leveranciers bieden. De lidstaten moeten daartoe een online register opzetten van alle in aanmerking komende dienstverleners of een gelijkwaardige alternatieve methode toepassen waarmee het open, transparante en niet-discriminerende karakter van het overheidsoptreden wordt gewaarborgd. Eindgebruikers moeten dergelijke informatie kunnen raadplegen over alle ondernemingen die in aanmerking komende diensten kunnen verlenen. Alle ondernemingen die de in aanmerking komende diensten kunnen leveren op basis van objectieve en transparante criteria (bijvoorbeeld de mogelijkheid om de minimumvereisten voor de levering van dergelijke diensten na te leven) moeten een aanvraag kunnen doen tot opname in het online register of in een andere door de lidstaat gekozen plaats. Om eindgebruikers te assisteren, kan het online register (of de andere locatie waarvoor is gekozen) ook aanvullende informatie bevatten, zoals het soort diensten dat door de verschillende ondernemingen wordt aangeboden.

197.

Om verstoringen van de markt tot een minimum te beperken, moeten de lidstaten een marktbeoordeling uitvoeren om te inventariseren welke aanbieders in het gebied in aanmerking komen en informatie te verzamelen voor de berekening van hun marktaandeel. Met de marktbeoordeling moet worden nagegaan of de regeling voor connectiviteitsvouchers sommige aanbieders ten koste van anderen een onevenredig voordeel kan opleveren en mogelijk de (lokale) marktdominantie versterkt. Verder moet met de marktbeoordeling worden nagegaan in hoeverre er daadwerkelijk behoefte aan invoering van een regeling voor connectiviteitsvouchers bestaat en wel door een vergelijking te maken tussen de situatie in één of meer steungebieden en de situatie in andere gebieden in de lidstaat of in de Unie. Bij de beoordeling van en het besluit over de voucherregeling kunnen ook de gebruikstrends onder eindgebruikers worden onderzocht.

198.

De lidstaten moeten een openbare raadpleging houden over de belangrijkste kenmerken van de regeling. De openbare raadpleging moet ten minste dertig dagen duren.

199.

Om in aanmerking te komen moet een aanbieder van breedbanddiensten die verticaal geïntegreerd is en een retailmarktaandeel van meer dan 25 % heeft, op de overeenstemmende wholesaletoegangsmarkt wholesaletoegangsproducten aanbieden op basis waarvan elke om toegang verzoekende partij de in aanmerking komende diensten kan aanbieden onder open, transparante en niet-discriminerende voorwaarden. Het wholesaletoegangstarief moet worden vastgesteld overeenkomstig de in onderdeel 5.2.4.4.4 vastgestelde beginselen.

200.

Om negatieve effecten op de mededinging te beperken, mag de looptijd van een regeling voor connectiviteitsvouchers in beginsel niet langer zijn dan drie jaar (120). De geldigheidsperiode van de vouchers voor individuele eindgebruikers mag niet langer zijn dan twee jaar.

201.

De lidstaten moeten daarnaast voldoen aan de in onderdeel 7 vastgestelde vereisten inzake transparantie, verslaglegging en monitoring.

7.   Transparantie, verslaglegging en monitoring

7.1   Transparantie

202.

De lidstaten moeten zorgen voor de bekendmaking van de volgende informatie in de “transparency award module” (121) van de Commissie of op een uitgebreide staatssteunwebsite, op nationaal of regionaal niveau:

a)

de volledige tekst van het besluit tot goedkeuring van de steunregeling of van de individuele steun en de uitvoeringsbepalingen ervan, of een link daarnaar;

b)

informatie over elke individuele steun die is verleend ter waarde van meer van 100 000 EUR, overeenkomstig bijlage II.

203.

De in punt 202, b), bedoelde informatie moet worden bekendgemaakt binnen zes maanden vanaf de datum waarop de steun is verleend, of, in het geval van steun in de vorm van een belastingvoordeel, binnen één jaar vanaf de datum voor het indienen van de belastingaangifte (122).

204.

De lidstaten zetten hun uitgebreide staatssteunwebsites als bedoeld in punt 202 zodanig op dat de informatie gemakkelijk toegankelijk is. In het geval van onrechtmatige maar uiteindelijk wel met de interne markt verenigbare steun moeten de lidstaten de informatie bekendmaken binnen een termijn van zes maanden vanaf de datum van het besluit van de Commissie waarbij de steun verenigbaar met de interne markt is verklaard.

205.

Om de handhaving van de staatssteunregels krachtens het Verdrag mogelijk te maken, moet de informatie gedurende ten minste tien jaar vanaf de datum waarop de steun is verleend, beschikbaar blijven. De informatie moet worden gepubliceerd in een open spreadsheetformaat waarmee de gegevens effectief kunnen worden doorzocht, opgehaald, gedownload en gemakkelijk op internet kunnen worden bekendgemaakt, bv. in CSV- of XML-formaat. Het algemene publiek moet toegang krijgen tot deze website zonder beperkingen, dus ook zonder zich vooraf te moeten registreren.

206.

De Commissie publiceert op haar website de link naar de in punt 202 bedoelde nationale of regionale staatssteunwebsite.

7.2   Verslaglegging

207.

Krachtens Verordening (EU) 2015/1589 van de Raad (123) en Verordening (EG) nr. 794/2004 van de Commissie (124) zijn de lidstaten verplicht jaarlijks verslagen in te dienen bij de Commissie over alle op grond van deze richtsnoeren goedgekeurde steunmaatregelen.

208.

Behalve de in punt 207 bedoelde jaarlijkse verslagen moeten de lidstaten overeenkomstig bijlage III tweejaarlijks een verslag indienen bij de Commissie met belangrijke informatie over de steunmaatregelen die op grond van deze richtsnoeren zijn goedgekeurd.

7.3   Monitoring

209.

De lidstaten moeten voor alle steunmaatregelen gedetailleerde dossiers bijhouden. Die dossiers moeten alle gegevens bevatten die nodig zijn om aan te tonen dat is voldaan aan alle verenigbaarheidsvoorwaarden die in deze richtsnoeren zijn vastgesteld. De lidstaten moeten die dossiers gedurende tien jaar vanaf het tijdstip waarop de steun werd verleend, bewaren en moeten die op haar verzoek aan de Commissie bezorgen.

8.   Plan inzake ex-postevaluaties

210.

Als verdere garantie dat verstoringen van de mededinging en het handelsverkeer beperkt blijven, kan de Commissie eisen dat regelingen worden onderworpen aan een ex-postevaluatie om na te gaan a) of de aannames en voorwaarden op grond waarvan het besluit over de verenigbaarheid is genomen, zijn verwezenlijkt; b) of de steunmaatregel in het licht van de vooraf bepaalde doelstellingen doeltreffend is; c) wat de effecten van de steunmaatregel voor de markten en de mededinging zijn, en of zich gedurende de looptijd van de steunregeling geen ongerechtvaardigde verstoring van de mededinging heeft voorgedaan die in strijd is met de belangen van de Unie (125).

211.

Een ex-postevaluatie zal vereist zijn voor regelingen waarvoor omvangrijke steunmiddelen zijn uitgetrokken of die nieuwe kenmerken bevatten, of wanneer aanzienlijke veranderingen van de markt, de technologie of de regelgeving te verwachten vallen. Hoe dan ook zal een ex-postevaluatie vereist zijn voor regelingen waarvan de jaarlijkse begroting voor staatssteun of de geboekte uitgaven meer bedragen dan 150 miljoen EUR in een jaar of meer dan 750 miljoen EUR over hun totale looptijd. De totale looptijd van de regelingen is de gecombineerde looptijd van de regeling en alle voorgaande regelingen die een soortgelijk doel en geografisch gebied bestrijken, te rekenen vanaf de bekendmaking van deze richtsnoeren. Gezien de doelstellingen van de evaluatie en om geen onevenredige lasten aan lidstaten en aan kleinere steunvoornemens op te leggen, zijn ex-postevaluaties alleen vereist voor steunregelingen waarvan de totale looptijd meer dan drie jaar bedraagt, te rekenen vanaf de bekendmaking van deze richtsnoeren.

212.

Van de vereiste ex-postevaluatie kan worden afgezien voor steunregelingen: a) die een onmiddellijke opvolger zijn van een regeling voor een soortgelijk doel en geografisch gebied dat reeds aan een evaluatie is onderworpen; en b) waarvoor een eindevaluatieverslag is opgesteld overeenkomstig het door de Commissie goedgekeurde evaluatieplan en waarvoor geen negatieve zaken zijn gevonden. Als het eindevaluatieverslag van een regeling niet in overeenstemming is met het goedgekeurde evaluatieplan, moet die regeling op verzoek van de Commissie onmiddellijk worden opgeschort.

213.

De evaluatie heeft tot doel na te gaan of aan de onderliggende veronderstellingen en voorwaarden voor de verenigbaarheid van de regeling is voldaan, en met name en of de steunmaatregel in het licht van de algemene en de specifieke doelstellingen ervan nodig en doeltreffend is. Zij moet ook indicaties geven over de gevolgen van de regeling voor de mededinging en de handel.

214.

Wat betreft steunregelingen die onderworpen zijn aan de in punt 211 bedoelde evaluatievereiste, moeten de lidstaten een ontwerp-evaluatieplan aanmelden, dat integrerend deel uitmaakt van de beoordeling door de Commissie van de regeling. Het plan moet worden aangemeld:

a)

tegelijk met de steunregeling indien de begroting voor staatssteun van de regeling meer bedraagt dan 150 miljoen EUR in een bepaald jaar of meer dan 750 miljoen EUR over de totale looptijd ervan;

b)

uiterlijk dertig werkdagen na een aanzienlijke wijziging die de begroting van de regeling verhoogt tot meer dan 150 miljoen EUR in een bepaald jaar of meer dan 750 miljoen EUR over de totale looptijd van de regeling;

c)

voor regelingen die niet onder de punten a) of b) vallen, uiterlijk dertig werkdagen na de vastlegging in de officiële boekhouding van uitgaven in het kader van de regeling die meer dan 150 miljoen EUR bedragen in een bepaald jaar.

215.

Het ontwerp-evaluatieplan moet in overeenstemming zijn met de door de Commissie verstrekte gemeenschappelijke methodologische beginselen (126). De lidstaten moeten het door de Commissie goedgekeurde evaluatieplan publiceren.

216.

De ex-postevaluatie moet worden uitgevoerd door een van de steunverlenende autoriteit onafhankelijke deskundige op basis van het evaluatieplan. Elke evaluatie moet ten minste één tussentijds en één eindevaluatieverslag omvatten. De lidstaten moeten beide verslagen publiceren.

217.

Het eindevaluatieverslag moet tijdig bij de Commissie worden ingediend zodat zij de eventuele verlenging van de steunregeling kan beoordelen, en ten laatste negen maanden voordat de regeling afloopt. Die periode kan worden verkort voor regelingen waarvoor de evaluatievereiste in werking treedt in de loop van de laatste twee jaren van de uitvoering. De precieze reikwijdte en de methode waarmee deze evaluatie moet plaatsvinden, zullen worden vastgesteld in het besluit waarbij de steunregeling wordt goedgekeurd. Bij de aanmelding van een eventuele latere steunmaatregel met een soortgelijke doelstelling moet worden beschreven hoe met de uitkomsten van de evaluatie rekening is gehouden.

9.   Slotbepalingen

218.

De Commissie zal de in deze richtsnoeren uiteengezette beginselen toepassen vanaf de eerste dag na de bekendmaking ervan in het Publicatieblad van de Europese Unie.

219.

De Commissie zal de in deze richtsnoeren uiteengezette beginselen toepassen op aangemelde steun waarover zij na de bekendmaking van deze richtsnoeren in het Publicatieblad van de Europese Unie een besluit moet nemen, zelfs wanneer de steun vóór die datum was aangemeld.

220.

Overeenkomstig de mededeling van de Commissie betreffende de vaststelling van regels voor de beoordeling van onrechtmatig verleende staatssteun (127), zal de Commissie op onrechtmatig verleende steun de regels toepassen die van kracht waren toen de steun werd toegekend. De Commissie zal de in deze richtsnoeren uiteengezette beginselen dienovereenkomstig toepassen in geval van onwettige steun die is verleend na de datum van bekendmaking van de richtsnoeren.

221.

De Commissie stelt de lidstaten, op grond van artikel 108, lid 1, van het Verdrag, de volgende passende maatregelen voor:

a)

de lidstaten moeten waar nodig hun bestaande steunregelingen aanpassen aan onderdeel 7.1 van deze richtsnoeren, en wel binnen twaalf maanden na de bekendmaking ervan in het Publicatieblad van de Europese Unie;

b)

de lidstaten dienen binnen twee maanden na de datum van bekendmaking van deze richtsnoeren in het Publicatieblad van de Europese Unie hun uitdrukkelijke en onvoorwaardelijke instemming met de in punt a) voorgestelde dienstige maatregelen (inclusief wijzigingen) mee te delen. Wanneer binnen twee maanden geen antwoord wordt ontvangen, zal de Commissie aannemen dat de betrokken lidstaat niet met de voorgestelde maatregelen instemt.


(1)  Mededeling van de Commissie aan het Europees Parlement, de Raad, het Europees Economisch en Sociaal Comité en het Comité van de Regio’s van 14 september 2016, Connectiviteit voor een competitieve digitale eengemaakte markt — Naar een Europese gigabitmaatschappij, COM(2016) 587 final.

(2)  Mededeling van de Commissie aan het Europees Parlement, de Raad, het Europees Economisch en Sociaal Comité en het Comité van de Regio’s van 19 februari 2020, De digitale toekomst van Europa vormgeven, COM(2020) 67 final.

(3)  Mededeling van de Commissie aan het Europees Parlement, de Raad, het Europees Economisch en Sociaal Comité en het Comité van de Regio’s van 9 maart 2021, Digitaal kompas 2030: de Europese aanpak voor het digitale decennium, COM(2021) 118 final.

(4)  Voorstel voor een besluit van het Europees Parlement en de Raad tot vaststelling van het beleidsprogramma 2030 Traject naar het digitale decennium, COM(2021) 574 final, 2021/0293 (COD).

(5)  Onderdeel 3 van de mededeling over de gigabitmaatschappij.

(6)  Eindnoot 3 van de mededeling over het vormgeven van de digitale toekomst van Europa.

(7)  In het huidige stadium van ontwikkeling kunnen fibre to the home (glasvezel aan huis), fibre to the building (glasvezel naar het gebouw) en performante kabelnetwerken (ten minste Docsis 3.1) een downloadsnelheid van 1 Gbps leveren.

(8)  Onderdeel 3.2 van de mededeling over het digitale kompas.

(9)  Overweging 7 van het DDPP-voorstel.

(10)  Mededeling van de Commissie aan het Europees Parlement, de Europese Raad, de Raad, het Europees Economisch en Sociaal Comité en het Comité van de Regio’s van 27 mei 2020, Het moment van Europa: herstel en voorbereiding voor de volgende generatie, COM(2020) 456 final.

(11)  Verordening (EU) 2021/241 van het Europees Parlement en de Raad van 12 februari 2021 tot instelling van de herstel- en veerkrachtfaciliteit (PB L 57 van 18.2.2021, blz. 17). Zie ook Verordening (EU) 2020/2094 van de Raad van 14 december 2020 tot vaststelling van een herstelinstrument van de Europese Unie ter ondersteuning van het herstel na de COVID-19-crisis (PB L 433 I van 22.12.2020, blz. 23).

(12)  Mededeling van de Commissie aan het Europees Parlement, de Europese Raad, de Raad, het Europees Economisch en Sociaal Comité en het Comité van de Regio’s van 11 december 2019, De Europese Green Deal, COM(2019) 640 final.

(13)  Verordening (EU) 2021/1119 van het Europees Parlement en de Raad van 30 juni 2021 tot vaststelling van een kader voor de verwezenlijking van klimaatneutraliteit, en tot wijziging van Verordening (EG) nr. 401/2009 en Verordening (EU) 2018/1999 (Europese klimaatwet) (OJ L 243, 9.7.2021, blz. 1).

(14)  Richtlijn (EU) 2018/1972 van het Europees Parlement en de Raad van 11 december 2018 tot vaststelling van het Europees wetboek voor elektronische communicatie (PB L 321 van 17.12.2018, blz. 36).

(15)  Mededeling van de Commissie van 26 januari 2013, EU-richtsnoeren voor de toepassing van de staatssteunregels in het kader van de snelle uitrol van breedbandnetwerken (PB C 25 van 26.1.2013) (de “breedbandrichtsnoeren van 2013”).

(16)  Zie het werkdocument van de diensten van de Commissie over de resultaten van de evaluatie van 7 juli 2021, SWD(2021) 195 final.

(17)  Zie het werkdocument van de diensten van de Commissie met een samenvatting van de evaluatie van de staatssteunregels voor de uitrol van breedbandinfrastructuur van 7 juli 2021, SWD(2021) 194 final.

(18)  Bijvoorbeeld Verordening (EU) nr. 651/2014 van de Commissie van 17 juni 2014 waarbij bepaalde categorieën steun op grond van de artikelen 107 en 108 van het Verdrag met de interne markt verenigbaar worden verklaard (PB L 187 van 26.6.2014, blz. 1).

(19)  Zoals financiering die wordt verstrekt in het kader van Verordening (EU) 2021/1153 van het Europees Parlement en de Raad van 7 juli 2021 tot vaststelling van de Connecting Europe Facility en tot intrekking van Verordeningen (EU) nr. 1316/2013 en (EU) nr. 283/2014 (PB L 249 van 14.7.2021, blz. 38).

(20)  Mededeling van de Commissie, Richtsnoeren voor reddings- en herstructureringssteun aan niet-financiële ondernemingen in moeilijkheden, onderdeel 2.2 (PB C 249 van 31.7.2014, blz. 1).

(21)  Zie arrest van het Gerecht van 13 september 1995, TWD/Commissie, gevoegde zaken T-244/93 en T-486/93, ECLI:EU:T:1995:160, punt 56. Zie ook de mededeling van de Commissie betreffende de terugvordering van onrechtmatige en onverenigbare staatssteun (PB C 247 van 23.7.2019, blz. 1).

(22)  Richtlijn 2014/61/EU van het Europees Parlement en de Raad van 15 mei 2014 inzake maatregelen ter verlaging van de kosten van de aanleg van elektronischecommunicatienetwerken met hoge snelheid (PB L 155 van 23.5.2014, blz. 1).

(23)  FTTx verwijst naar verschillende soorten netwerken waaronder fibre to the building (FTTB), fibre to the home (FTTH), fibre to the premises (FTTP) en fibre to the cabinet (FTTC). FTTC-netwerken kunnen echter alleen vaste ultrasnelle diensten verlenen wanneer gebruik wordt gemaakt van vectoring over lussen van een bepaalde lengte (technologie die de prestaties van VDSL (very high-speed digital subscriber line) verbetert).

(24)  DOCSIS staat voor “data over cable service interface specifications”. Het is een wereldwijd erkende telecommunicatienorm die generaties van specificaties ontwikkelt en verspreidt (DOCSIS 1.0, DOCSIS 1.1, DOCSIS 2.0, DOCSIS 3.0, DOCSIS 3.1 enz.). Momenteel zijn op de markt specificaties voor DOCSIS 4.0 ontwikkeld.

(25)  Bijvoorbeeld vaste draadloze toegangsnetwerken op basis van 5G-technologie en mogelijk andere draadloze technologieën die vaste radio-oplossingen omvatten, met name de volgende generatie Wi-Fi (Wi-Fi6).

(26)  Oplossingen die gebruikmaken van satelliettechnologie worden momenteel in sommige gevallen gebruikt in afgelegen of geïsoleerde gebieden in situaties waarin zij kunnen voorzien in een geschikt niveau van vaste breedbanddiensten. In de toekomst zullen geavanceerdere satellieten beschikbaar worden die de kwaliteit van de breedbanddiensten aanzienlijk kunnen verbeteren en kunnen voorzien in ultrasnelle snelheden (bv. de very high throughput satellites). Satellieten spelen ook een rol bij het verlenen van diensten aan overheden. Er worden verschillende constellaties van satellieten met lage omloopbaan (LEO) voorbereid die naar verwachting de latentie zullen kunnen verlagen.

(27)  Alle mobiele breedbandsystemen (2G, 3G, 4G en 5G) zijn gebaseerd op de internationale normen voor mobiele telecommunicatie (IMT) van de Internationale Telecommunicatie-unie. IMT-normen zijn specificaties en eisen voor mobiele breedbanddiensten met hoge snelheid, gebaseerd op de technologische vooruitgang in het relevante tijdschema. De functies en mogelijkheden van nieuwe normen worden geleidelijk in de mobiele netwerken geïntegreerd. Bovendien hebben de hoeveelheid en het type van het gebruikte spectrum, met uiteenlopende verspreidingskenmerken, een belangrijke invloed op de kwaliteit van de geleverde dienst. Van de drie pioniersbanden die zijn geïdentificeerd voor 5G-diensten wordt bijvoorbeeld momenteel geschat dat 700 MHz geschikter is voor de dekking van grote gebieden en binnen, wordt 3,6 GHz (3,4–3,8 GHz) gekenmerkt door een hoge capaciteit, maar lagere dekking dan de 700 MHz-band; zal 26 GHz (24,25–27,5 GHz) waarschijnlijk worden gebruikt voor hotspots in kleine gebieden met een zeer hoge vraag (zoals vervoershubs, uitgaansgelegenheden, industriële of winkellocaties, of langs belangrijke wegen en spoorwegen in plattelandsgebieden) en zal die niet worden gebruikt om te zorgen voor de dekking van grote gebieden. Voor nieuwe mobiele generaties kan ook gebruik worden gemaakt van frequentiebanden die oorspronkelijk voor eerdere generaties werden gebruikt.

(28)  Latere versies van 2G (het zogenaamde 2G enhanced of 2.xG) waren beter dan 2G zelf. Stapsgewijze upgrades van 3G (3.xG-versies) leverden betere prestaties dan 3G. Ook in het geval van 4G is het 4.5G-systeem voor cellulaire communicatie op verschillende punten beter dan 4G. 4.5G is het resultaat van de ontwikkeling van LTE, die leidde tot LTE-Advanced. De initiële uitrol van 5G-netwerken zal waarschijnlijk gericht zijn op verbeterde mobiele breedbanddiensten (een van de praktische toepassingen voor 5G). Autonome 5G-netwerken zullen naar verwachting aanzienlijke snelheids- en latentieverbeteringen opleveren, een grotere dichtheid van aangesloten apparaten ondersteunen in vergelijking met vorige generaties en nieuwe functies beschikbaar maken, zoals segmentatie van netwerken (“network slicing”), wat op zijn beurt nieuwe praktische toepassingen voor 5G mogelijk zal maken.

(29)  Niet-autonome 5G-netwerken kunnen gebruikmaken van nieuwe apparatuur en 5G-frequenties om de kwaliteit van de geleverde diensten te verbeteren, maar kunnen nog steeds gebruikmaken van 4G-netwerkelementen.

(30)  Momenteel vereisen dekkingsverplichtingen in verband met bepaalde spectrumbanden bijvoorbeeld, afhankelijk van de soorten spectrum, een dekking van een bepaald percentage van de bevolking of een gebied en minimumeisen voor de kwaliteit wat betreft de snelheid en latentie. Dergelijke dekkingsverplichtingen moeten vaak binnen een periode van maximaal vijf jaar, en soms binnen een periode van zeven jaar, vanaf de toekenning van het desbetreffende spectrum worden nagekomen.

(31)  Bij de vroege generaties van mobiele netwerken werd de backhaul van het radiobasisstation tot het mobiele schakelcentrum grotendeels geleverd door middel van punt-naar-puntverbindingen op basis van microgolven. De uitrol van LTE-Advanced en de invoering van 5G hebben geleid tot hogere backhauleisen en een toegenomen gebruik van glasvezelnetwerken om basisstations te verbinden.

(32)  Volgens de rechtspraak moeten ondernemingen die met het beheer van een dienst van algemeen economisch belang zijn belast, door een handeling van de overheid met die taak belast zijn. Een DAEB kan bijvoorbeeld aan een onderneming worden toevertrouwd door een concessie voor openbaredienstverlening toe te kennen; zie arrest van het Gerecht van 13 juni 2000, EPAC/Commissie, gevoegde zaken T-204/97 en T-270/97, ECLI:EU:T:2000:148, punt 126, en arrest van het Gerecht van 15 juni 2005, Fred Olsen/Commissie, T-17/02, ECLI:EU:T:2005:218, punten 186, 188 en 189.

(33)  Arrest van het Hof van Justitie van 24 juli 2003, Altmark Trans en Regierungspräsidium-Magdeburg, C-280/00, ECLI:EU:C:2003:415, punten 87-95.

(34)  Het DAEB-pakket omvat de mededeling van de Commissie betreffende de toepassing van de staatssteunregels van de Europese Unie op voor het verrichten van diensten van algemeen economisch belang verleende compensatie (PB C 8 van 11.1.2012, blz. 4), het besluit van de Commissie van 20 december 2011 betreffende de toepassing van artikel 106, lid 2, van het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie op staatssteun in de vorm van compensatie voor de openbare dienst, verleend aan bepaalde met het beheer van diensten van algemeen economisch belang belaste ondernemingen (PB L 7 van 11.1.2012, blz. 3), de mededeling van de Commissie “EU-kaderregeling inzake staatssteun in de vorm van compensatie voor de openbare dienst” (PB C 8 van 11.1.2012, blz. 15) en Verordening (EU) nr. 360/212 van de Commissie van 25 april 2012 betreffende de toepassing van de artikelen 107 en 108 van het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie op de-minimissteun verleend aan diensten van algemeen economisch belang verrichtende ondernemingen (PB L 114, 26.4.2012, blz. 8). De Commissie heeft in juni 2019 de evaluatie gestart van de staatssteunregels voor gezondheids- en sociale diensten van algemeen economisch belang (DAEB) en van Verordening (EU) nr. 360/2012.

(35)  Punt 13 van de mededeling van de Commissie — EU-kaderregeling inzake staatssteun in de vorm van compensatie voor de openbare dienst (PB C 8 van 11.1.2012, blz. 15).

(36)  Voor de uitvoering van universeledienstverplichtingen zijn de bepalingen van Richtlijn (EU) 2018/1972 van toepassing.

(37)  Zie punt 49 van de mededeling van de Commissie betreffende de toepassing van de staatssteunregels van de Europese Unie op voor het verrichten van diensten van algemeen economisch belang verleende compensatie. Zie ook punt 154 van het arrest van het Gerecht van 16 september 2013, Colt Télécommunications France/Commissie, T-79/10, ECLI:EU:T:2013:463, en Besluit C(2016)7005 final van de Commissie van 7 november 2016 betreffende steunmaatregel SA.37183 (2015/NN) — Frankrijk — Plan France Très Haut Débit, punt 263 (PB C 68 van 3.3.2017, blz. 1).

(38)  Zie de artikelen 84, 85 en 86 van Richtlijn (EU) 2018/1972.

(39)  Zie punt 50 van de mededeling van de Commissie betreffende de toepassing van de staatssteunregels van de Europese Unie op voor het verrichten van diensten van algemeen economisch belang verleende compensatie. Zie ook Beschikking C(2006)436 final van de Commissie van 8 maart 2006 betreffende steunmaatregel N284/05 — Ierland — Regional broadband Programme: Metropolitan Area Networks (“MANs”), phases II and III (PB C 207 van 30.8.2006, blz. 3), en Beschikking C(2007)3235 final van de Commissie van 10 juli 2007 betreffende steunmaatregel N890/06 — Frankrijk — Aide du Sicoval pour un réseau de très haut débit (C 218 van 18.9.2007, blz. 1).

(40)  Voor de uitvoering van universeledienstverplichtingen zijn de bepalingen van Richtlijn (EU) 2018/1972 van toepassing.

(41)  Dergelijke garanties mogen, afhankelijk van de situatie, een beperking inhouden tot het aanbieden van wholesalediensten, een verplichting omvatten een gescheiden boekhouding te voeren, en eventueel de oprichting van een entiteit die structureel en juridisch losstaat van de verticaal geïntegreerde onderneming. Dit soort entiteit moet als enige verantwoordelijk zijn voor de uitvoering van de haar opgedragen DAEB-taak. Zodra een breedbandnetwerk dat universele breedbanddiensten biedt is uitgerold, zijn ondernemingen die retailbreedbanddiensten aanbieden onder marktvoorwaarden, gewoonlijk immers in staat om eindgebruikers dergelijke diensten aan te bieden tegen een concurrerende prijs. Zie Besluit C(2016)7005 final van de Commissie van 7 november 2016 betreffende steunmaatregel SA.37183 (2015/NN) — Frankrijk — Plan France Très Haut Débit (PB C 68 van 3.3.2017, blz. 1).

(42)  Voor de uitvoering van universeledienstverplichtingen zijn de bepalingen van Richtlijn (EU) 2018/1972 van toepassing.

(43)  Wanneer de uitrolkosten van een vast netwerk erg hoog zijn, kan een mobiel netwerk met hoge prestaties tot op zekere hoogte een alternatief bieden voor een vast netwerk, afhankelijk van de specifieke omstandigheden. Er blijven echter aanzienlijke kwalitatieve verschillen bestaan tussen de twee technologieën. In tegenstelling tot vaste netwerken stellen mobiele netwerken eindgebruikers in staat zich te bewegen tijdens het communiceren (bijvoorbeeld in een auto). Vaste netwerken bieden echter een hogere mate van stabiliteit, met name voor de overdracht van gegevens. Vooralsnog gebruiken eindgebruikers beide technologieën normaal gesproken als aanvulling op elkaar, niet als vervangende technologieën.

(44)  De lidstaten hebben de mogelijkheid om met één enkele staatssteunmaatregel de uitrol van een combinatie van verschillende soorten netwerken (vaste toegangsnetwerken, mobiele toegangsnetwerken en backhaulnetwerken) te ondersteunen, mits voor elk soort netwerk de geldende regels in acht worden genomen.

(45)  Zie arrest van het Hof van 13 juni 2013, HGA e.a./Commissie, C-630/11 P tot en met C-633/11 P, ECLI:EU:C:2013:387, punt 104.

(46)  Arrest van het Hof van 22 september 2020, Oostenrijk/Commissie, C-594/18 P, ECLI:EU:C:2020:742, punt 44.

(47)  Het feit dat een bepaalde onderneming niet in staat is een project uit te voeren zonder staatssteun, betekent echter niet dat er sprake is van marktfalen. Het is bijvoorbeeld best mogelijk dat de beslissing van een onderneming om niet te investeren in een project met een lage rentabiliteit geen indicatie is voor marktfalen, maar juist op een goed functionerende markt wijst.

(48)  In die gevallen zal de Commissie zorgvuldig onderzoeken of de lidstaat duidelijk en aan de hand van verifieerbare bewijzen kan aantonen dat niet in de behoeften van eindgebruikers wordt voorzien. Dit kan worden aangetoond door middel van een consumentenenquête, onafhankelijke onderzoeken enz.

(49)  Hoewel een digitale kloof verschillende oorzaken kan hebben, is het bestaan van toereikende breedbandnetwerken een voorwaarde om connectiviteit mogelijk te maken en de kloof te dichten. De mate van verstedelijking is een belangrijke factor voor de toegang tot en het gebruik van informatie- en communicatietechnologieën. De internetpenetratie kan lager blijven in dunbevolkte gebieden in de Unie.

(50)  De duur van eventuele beschermingsperioden voor particuliere investeringen zou afhankelijk zijn van de specifieke kenmerken van de beschermde netwerken, zoals de onderliggende netwerktechnologieën, de datum waarop de uitrol van het netwerk is afgerond enz.

(51)  Hoewel snelheid momenteel de relevantste parameter voor de kwaliteit van de dienst is, kunnen sommige eindgebruikers andere parameters (zoals latentie) relevant vinden. Dergelijke parameters kunnen in aanmerking worden genomen om het bestaan van marktfalen te bepalen.

(52)  Als extra waarborg kunnen de lidstaten ook nagaan of die snelheid daadwerkelijk is of zal worden opgenomen als de minimale downloadsnelheid, in de zin van artikel 4, lid 1, punt d), van Verordening (EU) 2015/2120 van het Europees Parlement en de Raad van 25 november 2015 tot vaststelling van maatregelen betreffende open-internettoegang en tot wijziging van Richtlijn 2002/22/EG en Verordening (EU) nr. 531/2012 (PB L 310 van 26.11.2015), in ten minste één voor consumenten beschikbaar contract.

(53)  Zie voetnoot 48.

(54)  De lidstaten moeten het voornemen om op te treden aankondigen door de lijst van doelgebieden bekend te maken, samen met de kwaliteit van de te leveren diensten, ten minste uitgedrukt in termen van download- en uploadsnelheid, en de drempels voor het optreden, ten minste uitgedrukt in termen van download- en uploadsnelheid van de diensten die kunnen worden overbouwd door de maatregel. Die informatie moet beschikbaar worden gesteld op een publiek toegankelijke website op het niveau van het doelgebied en op nationaal niveau.

(55)  Zie bijvoorbeeld Besluit C(2021) 3492 final van de Commissie van 21 mei 2021 betreffende steunmaatregel SA.58099 (2021/N) — Duitsland — Mobilfunk Mecklenburg-Vorpommern-DE (PB C 260 van 2.7.2021).

(56)  Zo verwijst de mededeling over de gigabitmaatschappij naar bepaalde toepassingen voor de automobielsector, de transportsector, de verwerkende industrie en de gezondheidszorg, evenals voor veiligheids- en hulpdiensten van de volgende generatie (bijvoorbeeld geconnecteerd en geautomatiseerd rijden, chirurgie op afstand en precisielandbouw).

(57)  Artikel 109 van Richtlijn (EU) 2018/1972 voorziet bijvoorbeeld in de verplichting voor exploitanten van elektronische communicatie om informatie over de locatie van de oproeper beschikbaar te stellen zodra de oproep de instantie bereikt die de noodoproep behandelt. Het is ook verplicht om de netwerkgebaseerde locatiegegevens beschikbaar te maken voor de meest geschikte alarmcentrale, evenals de meer nauwkeurige handsetgebaseerde locatiegegevens.

(58)  Zie bijvoorbeeld Besluit C(2020) 8939 final van de Commissie van 16 december 2020 betreffende steunmaatregel SA.54684 — Duitsland — Hochleistungsfähiger Mobilfunk in Brandenburg-Deutschland (PB C 60 van 19.2.2021, blz. 2); Besluit C(2021) 1532 final van de Commissie van 10 maart 2021 betreffende steunmaatregel SA.56426 — Duitsland — Hochleistungsfähiger Mobilfunk in Niedersachsen-Deutschland (PB C 144 van 23.4.2021, blz. 2); en Besluit C(2021) 3565 final van de Commissie van 25 mei 2021 betreffende steunmaatregel SA.59574 — Duitsland — Mobilfunkförderung (PB C 410 van 8.10.2021, blz. 1).

(59)  Dit kan het geval zijn wanneer de architectuur van het bestaande backhaulnetwerk qua capaciteit of dimensionering niet aansluit op de behoeften van de backhaulgebruikers.

(60)  Kroatië heeft bijvoorbeeld een overheidsoptreden voorgesteld op zijn nationale backhaulmarkt, die werd gekenmerkt door een tekort aan capaciteit, hetgeen tot hoge prijzen op de downstreammarkt leidde. De bestaande exploitant van het backhaulnetwerk wilde niet investeren om de capaciteit uit te breiden. Omdat de kwestie niet door de nationale toezichthouder kon worden opgelost, gaf de Commissie goedkeuring voor een staatssteunregeling voor investeringen in backhaulinfrastructuur op basis van glasvezel. De Commissie constateerde dat de dominante positie een knelpunt was geworden dat neerkwam op marktfalen. Besluit C(2017) 3657 final van de Commissie van 6 juni 2017 betreffende steunmaatregel SA.41065 — Kroatië — National program for broadband backhaul infrastructure (PB C 237 van 21.7.2017, blz. 1). Zie ook Besluit C(2016) 7005 final van de Commissie van 7 november 2016 betreffende steunmaatregel SA.37183 (2015/NN) — Frankrijk — Plan France très haut débit (PB C 68 van 3.3.2017, blz. 1) waarin de Commissie staatssteun voor de uitrol van een backhaulnetwerk op basis van glasvezel goedkeurde in gebieden waar er geen backhaulnetwerk was, alsook in gebieden waar het bestaande backhaulnetwerk onvoldoende capaciteit had om tegen redelijke toegangstarieven en -voorwaarden aan de verwachte behoeften te voldoen.

(61)  Wanneer het bestaan van het marktfalen niet reeds kan worden afgeleid uit de gegevens betreffende de downloadsnelheid.

(62)  De overheidsinstanties die verantwoordelijk zijn voor het overheidsoptreden mogen ook andere prestatiecriteria in kaart brengen om de prestaties van netwerken in piektijdomstandigheden te karakteriseren (zoals latentie, pakketverlies, pakketfouten, jitter, beschikbaarheid van de diensten). De lidstaten kunnen hiertoe besluiten om het overheidsoptreden beter te richten op het aanpakken van marktfalen en een adequate sprongsgewijze verandering te waarborgen.

(63)  Kleinere roosters (zoals roosters van 20×20 meter) worden als een goede praktijk beschouwd om ervoor te zorgen dat de doelgebieden duidelijk worden afgebakend.

(64)  Dit houdt het volgende in: een lijst van de doelgebieden op basis van de kartering, de duur van de maatregel, de begroting, de bronnen van de overheidsfinanciering, de vaststelling van de relevante tijdshorizon, de criteria voor het in aanmerking komen, waaronder de kwaliteit van de te leveren diensten (upload- en downloadsnelheden), drempels voor het optreden, geplande vereisten voor de wholesaletoegang en -tariefstelling of de methode voor de tariefstelling. Een openbare raadpleging kan ook vragen aan belanghebbenden omvatten over de wholesaletoegangsproducten die zouden moeten worden aangeboden op een nieuw ontwikkeld, door de staat gefinancierd netwerk.

(65)  Met directe raadplegingen van leveranciers of andere belanghebbenden wordt niet voldaan aan de vereisten van een openbare raadpleging, waarbij openheid en transparantie voor eventuele geïnteresseerde partijen moeten worden gewaarborgd met het oog op de rechtszekerheid.

(66)  De resultaten van een openbare raadpleging zijn slechts geldig voor de relevante tijdshorizon die in de openbare raadpleging is aangegeven. De uitvoering van de maatregel na die periode vereist ten minste een nieuwe kartering en openbare raadpleging.

(67)  Dit omvat individuele steun in het kader van een staatssteunregeling.

(68)  Een vergelijkbaar mechanisme is uiteengezet in artikel 22 van Richtlijn (EU) 2018/1972.

(69)  De lidstaten kunnen dit verzoek ten behoeve van de efficiëntie direct opnemen in de openbare raadpleging. Zij kunnen, als onderdeel van de beoordeling van de resultaten van de openbare raadpleging, om nadere informatie verzoeken wanneer bepaalde door belanghebbenden verstrekte plannen kunnen worden beschouwd als louter een “blijk van belangstelling”.

(70)  Bijvoorbeeld overeenkomstig artikel 29 van Richtlijn (EU) 2018/1972.

(71)  Een vergelijkbaar mechanisme is uiteengezet in artikel 22 van Richtlijn (EU) 2018/1972.

(72)  In het geval van vaste netwerken moeten marginale investeringen die slechts verband houden met de upgrade van de actieve componenten van het netwerk bijvoorbeeld niet geacht worden voor staatssteun in aanmerking te komen. Hetzelfde geldt voor bepaalde technologieën ter verbetering van kopertechnologie (zoals vectoring), die weliswaar de capaciteit van de bestaande netwerken kunnen vergroten, maar geen aanzienlijke investeringen in nieuwe netwerken vergen en dus niet in aanmerking komen voor staatssteun. Voor mobiele netwerken kunnen de lidstaten in bepaalde omstandigheden aantonen dat investeringen in actieve apparatuur een belangrijke rol kunnen spelen en dat staatssteun gerechtvaardigd kan zijn indien de investering niet bestaat uit slechts incrementele upgrades, maar een integrerend deel vormt van een aanzienlijke nieuwe investering in het netwerk, mits aan alle verenigbaarheidsvoorwaarden is voldaan. Zie bijvoorbeeld Besluit C(2021) 9538 van de Commissie van 10 januari 2022 betreffende steunmaatregel SA.57216 — Spanje — Mobiele dekking in plattelandsgebieden in Galicië (PB C 46 van 28.1.2022, blz. 1).

(73)  Het gesubsidieerde netwerk moet diensten verlenen met de snelheid die nodig is om aan de eis van sprongsgewijze verandering te voldoen. Exploitanten van een gesubsidieerd netwerk kunnen echter, bovenop de snelheid die nodig is om aan de eis van sprongsgewijze verandering te voldoen, ook diensten van lagere kwaliteit aanbieden.

(74)  Dit is bijvoorbeeld het geval wanneer het nieuwe netwerk de glasvezel uitbreidt van de kern van het netwerk tot de rand van het netwerk, zoals: i) de uitrol van glasvezel naar de basisstations om de uitrol van vaste draadloze toegangsnetwerken te ondersteunen; ii) de uitrol van glasvezel naar de kasten wanneer de kasten eerder niet waren aangesloten op een glasvezelnetwerk; iii) de uitbreiding (verdieping) van glasvezel in kabelnetwerken.

(75)  Zie voetnoot 68.

(76)  Dit kan de verlening van nieuwe diensten omvatten die zonder het overheidsoptreden niet mogelijk zou zijn geweest, zoals geconnecteerde en geautomatiseerde mobiliteit.

(77)  Zie eveneens voetnoot 27.

(78)  Zie bijvoorbeeld Besluit C(2020) 8939 final van de Commissie van 16 december 2020 betreffende steunmaatregel SA.54684 — Duitsland — Hochleistungsfähiger Mobilfunk in Brandenburg-Deutschland (PB C 60 van 19.2.2021, blz. 2).

(79)  Richtlijn 2014/24/EU van het Europees Parlement en de Raad van 26 februari 2014 betreffende het plaatsen van overheidsopdrachten en tot intrekking van Richtlijn 2004/18/EG (PB L 94 van 28.3.2014, blz. 65) en Richtlijn 2014/23/EU van het Europees Parlement en de Raad van 26 februari 2014 betreffende het plaatsen van concessieovereenkomsten (PB L 94 van 28.3.2014, blz. 1).

(80)  Overeenkomstig de beginselen inzake overheidsopdrachten.

(81)  Zo dienen bijvoorbeeld netwerktopologieën die volledige en daadwerkelijke ontbundeling mogelijk maken, in beginsel meer voorkeurspunten te krijgen.

(82)  De totale eigendomskosten worden bijvoorbeeld in aanmerking genomen door bedrijven wanneer zij willen investeren in activa. De totale eigendomskosten omvatten de initiële investering en alle directe en indirecte kosten die op de lange termijn worden gemaakt. Hoewel het bedrag van de initiële investering eenvoudig kan worden bepaald, trachten ondernemingen meestal een analyse te maken van alle potentiële kosten die zij zullen moeten maken om de activa tijdens de levensduur ervan te beheren en te onderhouden, wat de beslissing om te investeren aanzienlijk kan beïnvloeden.

(83)  Bijvoorbeeld het energieverbruik of de levenscyclus van de investering, en dus rekening houdend met de criteria “geen ernstige afbreuk doen” zoals ingevoerd in Verordening (EU) 2020/852 van het Europees Parlement en de Raad van 18 juni 2020 betreffende de totstandbrenging van een kader ter bevordering van duurzame beleggingen en tot wijziging van Verordening (EU) 2019/2088 (PB L 198 van 22.6.2020, blz. 13).

(84)  Het kan de begunstigde van de steun worden toegestaan retaildiensten te verlenen als “laatst mogelijke detailhandelaar” wanneer dergelijke diensten niet op de markt worden aangeboden. Zie Besluit C(2019) 8069 final van de Commissie van 15 november 2019 betreffende steunmaatregel SA.54472 (2019/N) — Ierland — National Broadband Plan (PB C 7 van 10.1.2020, blz. 1).

(85)  Zie Besluit C(2018) 6613 final van de Commissie van 12 oktober 2018 betreffende steunmaatregel SA.49614 (2018/N) — Litouwen — Development of Next Generation Access Infrastructure — RAIN 3 (PB C 424 van 23.11.2018, blz. 8); Besluit C(2016) 3931 final van de Commissie van 30 juni 2016 betreffende steunmaatregel SA.41647 — Italië — Strategia Banda Ultralarga (PB C 258 van 15.7.2016, blz. 4); Besluit C(2019) 6098 final van de Commissie van 20 augustus 2019 betreffende steunmaatregel SA.52224 — Oostenrijk — Broadband project in Carinthia (PB C 381 van 8.11.2019, blz. 7).

(86)  Infrastructuur waarvoor zij gemachtigd zijn derden toegang te verlenen.

(87)  Zie besluit van de Commissie betreffende steunmaatregel SA. 40720 (2016/N) — National Broadband Scheme for the UK for 2016-2020 (PB C 323 van 2.9.2016, blz. 2) (overwegingen 115 en 116), waarin de autoriteiten van het VK van alle inschrijvers eisten dat zij een gedragscode ondertekenden. In de gedragscode waren normen opgenomen voor: i) de vereiste mate van detail van de te verstrekken informatie; ii) de termijnen waarbinnen de informatie moest worden verstrekt; iii) de aanvaardbare voorwaarden van een geheimhoudingsovereenkomst; en iv) de verplichting om de infrastructuur beschikbaar te stellen voor gebruik in andere inschrijvingen. Inschrijvers die niet aan de voorwaarden van de gedragscode voldoen, worden van de aanbesteding uitgesloten.

(88)  Dit kan met name het geval zijn wanneer dergelijke voorwaarden reeds bestaan als gevolg van wettelijke verplichtingen die door nationale regelgevende instanties of andere bevoegde autoriteiten zijn opgelegd uit hoofde van Richtlijn (EU) 2018/1972, wanneer in toegang is voorzien in een eerder besluit inzake staatssteun of wanneer een commercieel wholesaleaanbod beschikbaar is.

(89)  De toegang tot die informatie kan worden beperkt overeenkomstig de toepasselijke regelgeving. Zo kan de toegang tot informatie over fysieke infrastructuur in het kader van Richtlijn 2014/61/EU worden beperkt ten behoeve van de veiligheid en integriteit van de netwerken, de nationale veiligheid, de volksgezondheid of de openbare veiligheid, de vertrouwelijkheid en de bescherming van bedrijfsgeheimen.

(90)  Afhankelijk van de vorm van optreden kan het daarbij gaan om: voldoende grote buizen, een voldoende hoeveelheid dark fibre, type en upgrade van masten, torens, type en grootte van straatkasten met het oog op daadwerkelijke ontbundeling enz. Zie Besluit C(2016) 3208 final van de Commissie van 26 mei 2016 betreffende steunmaatregel SA 40720 (2016/N) — Verenigd Koninkrijk — Broadband Delivery UK (PB C 323 van 2.9.2016, blz. 2) en Besluit C(2019) 8069 final van de Commissie van 15 november 2019 betreffende steunmaatregel SA.54472 (2019/N) — Ierland — National Broadband Plan (PB C 7 van 10.1.2020, blz. 1).

(91)  Een daadwerkelijke toegang houdt bijvoorbeeld in dat adequate wholesaletoegang tot actieve apparatuur wordt verleend, zelfs indien alleen infrastructuur wordt gefinancierd.

(92)  Aangezien VULA in dit specifieke geval een alternatief voor de fysieke ontbundeling van een nieuwe infrastructuur is, gelden dezelfde regels als voor nieuwe infrastructuur.

(93)  Zie Besluit C(2019) 8069 final van de Commissie van 15 november 2019 betreffende steunmaatregel SA.54472 (2019/N) — Ierland — National Broadband Plan (PB C 7 van 10.1.2020, blz. 1). Wanneer de ontvanger van de steun besluit de infrastructuur te upgraden of te vervangen voordat de levensduur van de gesteunde infrastructuur is verstreken, moet de ontvanger van de steun toegang tot de nieuwe infrastructuur blijven verlenen voor de gehele periode die is voorzien voor de oorspronkelijke infrastructuur.

(94)  Zo moeten bijvoorbeeld, afhankelijk van het specifieke karakter van het netwerk, nieuwe buizen voor glasvezelkabels op het moment van plaatsing geschikt zijn voor ten minste drie onafhankelijke glasvezelkabels die elk meerdere glasvezels bevatten en bijgevolg door meerdere ondernemingen kunnen worden gebruikt. Indien de bestaande infrastructuur capaciteitsbeperkingen ondervindt en geen toegang kan bieden tot ten minste drie onafhankelijke glasvezelkabels, uitgaande van het beginsel “wie het eerst komt, het eerst maalt”, moet de exploitant van het door de overheid gefinancierde netwerk ten minste 50 % van de capaciteit (met name dark fibres) ter beschikking stellen aan aanvragers van toegang.

(95)  Deze regels gelden ook voor aansluitingen op door de overheid gefinancierde backhaulnetwerken en voor door de overheid gefinancierde mobiele netwerken die vervolgens worden gebruikt voor de verlening van vaste draadloze toegangsdiensten in gebieden die al door een vast netwerk worden gedekt.

(96)  Dergelijke kenmerken kunnen betrekking hebben op de toepasselijke ex-anteregulering op de elektronische-communicatiemarkten, het bedrijfsmodel van de op de markt aanwezige exploitanten (aanbieders van uitsluitend wholesaleproducten of verticaal geïntegreerde aanbieders van breedbanddiensten), de omvang van het staatssteunproject, het gebruik van fysieke ontbundeling in de betrokken lidstaat enz.

(97)  Zoals radiotoegangsnetwerken met verschillende operatoren (MORAN), kernnetwerken met verschillende operatoren (MOCN) en segmentatie van netwerken (“network slicing”).

(98)  Bij de steunverlening moeten de lidstaten erop toezien dat de masten en torens zodanig zijn dat die toegang is gewaarborgd, rekening houdend met de huidige en evoluerende marktstructuur.

(99)  Zie bijvoorbeeld Besluit C(2011) 7285 final van de Commissie van 19 oktober 2011 betreffende steunmaatregel N 330/2010 — Frankrijk — Programme national “Très Haut Débit” — Volet B (PB C 364 van 14.12.2011, blz. 2) en Besluit C(2012) 8223 final van de Commissie van 20 november 2012 betreffende steunmaatregel SA.33671 (2012/N) — Verenigd Koninkrijk — National Broadband scheme for the UK — Broadband Delivery UK (PB C 16 van 19.1.2013, blz. 2).

(100)  Andere voorwaarden kunnen door de Commissie worden aanvaard als onderdeel van de evenredigheidsbeoordeling, in het licht van de kenmerken van de zaak en de algemene afwegingstoets. Zie bijvoorbeeld Besluit C(2011) 7285 final van de Commissie van 19 oktober 2011 betreffende steunmaatregel N 330/2010 — Frankrijk — Programme national “Très Haut Débit” — Volet B (PB C 364 van 14.12.2011, blz. 2) en Besluit C(2012) 8223 final van de Commissie van 20 november 2012 betreffende steunmaatregel SA.33671 (2012/N) — Verenigd Koninkrijk — National Broadband scheme for the UK — Broadband Delivery UK (PB C 16 van 19.1.2013, blz. 2). Indien aan de voorwaarden is voldaan, dient toegang te worden verleend binnen een termijn die gewoonlijk door de particuliere markt wordt gehanteerd. Doet zich een geschil voor, dan moet de steunverlenende autoriteit de NRI of een andere bevoegde nationale instantie om advies vragen.

(101)  Dit omvat individuele steun in het kader van een staatssteunregeling.

(102)  Met een terugvorderingsmechanisme kunnen bijvoorbeeld winsten worden afgeroomd die hoger zijn dan redelijkerwijs mocht worden verwacht, bijvoorbeeld vanwege: i) een groter dan geraamd gebruik van breedbandproducten, met als gevolg extra winsten en een kleiner investeringstekort; en ii) grotere dan geraamde opbrengsten uit niet-breedbandproducten (bijvoorbeeld opbrengsten uit nieuwe wholesaletoegangsproducten), met als gevolg extra winsten en een kleiner investeringstekort. Zie Besluit C(2016) 3208 final van de Commissie van 26 mei 2016 betreffende steunmaatregel SA 40720 (2016/N) — Verenigd Koninkrijk — Broadband Delivery UK (PB C 323 van 2.9.2016, blz. 2).

(103)  Een terugvorderingsmechanisme kan ook in andere gevallen nodig zijn, zoals voor bepaalde modellen voor publieke eigendom. Zie bijvoorbeeld Besluit C(2016) 3208 final van de Commissie van 26 mei 2016 betreffende steunmaatregel SA 40720 (2016/N) — Verenigd Koninkrijk — Broadband Delivery UK (PB C 323 van 2.9.2016, blz. 2).

(104)  Onder “redelijke winst” moet een rendement op kapitaal worden verstaan dat zou worden verlangd door een gemiddelde onderneming, rekening houdend met het risiconiveau dat eigen is aan de breedbandsector en aan het soort diensten dat wordt verleend. Het verlangde rendement op kapitaal wordt doorgaans bepaald door de gewogen gemiddelde vermogenskostenvoet.

(105)  De deelname aan de aanbesteding wordt bepaald door de verwachte winsten en verliezen. Er kunnen bijvoorbeeld verliezen optreden indien de inschrijver te optimistisch is geweest over de verwachte toekomstige opbrengsten uit de levering van breedbanddiensten of als er zich onverwachte kosten voordoen. Omdat onverwachte verliezen niet door de steunverlenende autoriteit worden vergoed, kan een stringent terugvorderingsmechanisme voor toekomstige winsten het totale risico voor de investeerder opdrijven en deelname aan de aanbesteding ontmoedigen.

(106)  Efficiëntiewinsten mogen niet ten koste gaan van de kwaliteit van de dienstverlening.

(107)  Indien de redelijke winst 10 % is, bedraagt het maximale stimuleringspercentage 3 %.

(108)  Indien de redelijke winst bijvoorbeeld 10 % bedraagt en het maximale stimuleringspercentage van 3 % wordt toegepast, mogen de lidstaten geen winst terugvorderen die niet boven 13 % uitkomt. Indien de werkelijke winst 20 % bedraagt en de steunintensiteit 70 %, wordt het verschil in winst tussen 13 % en 20 % als volgt verdeeld: 70 % voor de lidstaat en 30 % voor de breedbandinvesteerder.

(109)  Bijvoorbeeld, als een aandeelhouder 40 % van de aandelen van de begunstigde onderneming bezit en de netto contante waarde van de onderneming die de redelijke winst als disconteringsvoet gebruikt, X bedraagt, dan moet de lidstaat, indien de aandeelhouder zijn aandelen voor een totaalbedrag van Y verkoopt, Y-40 %*X van die aandeelhouder terugvorderen.

(110)  Dit zou de transparantie vergroten, de regeldruk voor lokale autoriteiten verlichten en zou kunnen betekenen dat de NRI’s niet elk geval van staatssteun individueel hoeven te onderzoeken.

(111)  Zie bv. advies nr. 12-A-02 van 17 januari 2012 van de Franse mededingingsautoriteit betreffende een verzoek om advies van de senaatscommissie Economie, duurzame ontwikkeling en ruimtelijke ordening inzake het kader voor de betrokkenheid van lokale overheden bij de uitrol van zeer snelle netwerken [Avis No 12-A-02 du 17 janvier 2012 de l’Autorité de la concurrence relatif à une demande d’avis de la commission de l’économie, du développement durable et de l’aménagement du territoire du Sénat concernant le cadre d’intervention des collectivités territoriales en matière de déploiement des réseaux à très haut débit].

(112)  Zie bijvoorbeeld Beschikking K(2008) 6705 van de Commissie van 5 november 2008 betreffende steunmaatregel N 237/08 — Duitsland — Broadband support in Niedersachsen (PB C 18 van 24.1.2009, blz. 1); Besluit C(2012) 8223 final van de Commissie van 20 november 2012 betreffende steunmaatregel SA.33671 (2012/N) — Verenigd Koninkrijk — National Broadband scheme for the UK — Broadband Delivery UK (PB C 16 van 19.1.2013, blz. 2) en Besluit C(2016) 3208 final van de Commissie van 26 mei 2016 betreffende steunmaatregel SA.40720 (2016/N) — Verenigd Koninkrijk — Broadband Delivery UK (PB C 323 van 2.9.2016, blz. 2).

(113)  Verordening (EU) nr. 1407/2013 van de Commissie van 18 december 2013 betreffende de toepassing van de artikelen 107 en 108 van het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie op de-minimissteun (PB L 352 van 24.12.2013, blz. 1).

(114)  Arrest van het Gerecht van 4 maart 2009, Italië/Commissie, T-424/05, ECLI:EU:C:2009:49, punt 108; arrest van het Hof van Justitie van 28 juli 2011, Mediaset/Commissie, C-403/10 P, ECLI:EU:C:2011:533, punt 81.

(115)  Zie de Besluiten van de Commissie: C(2020) 8441 final van 4 december 2020 betreffende steunmaatregel SA.57357 (2020/N) — Griekenland — Broadband voucher scheme for students (PB C 41 van 5.2.2021, blz. 4); C(2020) 5269 final van 4 augustus 2020 betreffende steunmaatregel SA.57495 (2020/N) — Italië — Broadband vouchers for certain categories of families (PB C 326 van 2.10.2020, blz. 9).

(116)  De nationale regelgeving kan in verschillende uitvoeringswijzen voorzien. De regelingen voor sociale vouchers kunnen bijvoorbeeld voorzien in geplande rechtstreekse betalingen aan de consumenten of aan de dienstverlener die door de consumenten is geselecteerd.

(117)  Standaardkosten zijn de kosten waarmee alle consumenten te maken hebben, ongeacht hun specifieke situatie.

(118)  De nationale regelgeving kan in verschillende uitvoeringswijzen voorzien. Een regeling voor connectiviteitsvouchers kan bijvoorbeeld voorzien in rechtstreekse betalingen aan eindgebruikers of aan de dienstverlener die door de eindgebruiker is geselecteerd.

(119)  Zie C(2021) 9549 final van 15 december 2021 betreffende steunmaatregel SA.57496 (2021/N) – Italië – Broadband vouchers for SMEs (PB C 33 van 21.1.2022, blz. 1).

(120)  In uitzonderlijke omstandigheden kan, na beoordeling door de Commissie, een maatregel voor connectiviteitsvouchers worden verlengd indien dit naar behoren wordt gemotiveerd, mits de voorwaarden waaronder het handelsverkeer plaatsvindt hierdoor niet zodanig worden veranderd dat het gemeenschappelijk belang wordt geschaad.

(121)  “State Aid Transparency” — publieke zoekpagina, beschikbaar via https://webgate.ec.europa.eu/competition/transparency/public?lang=nl.

(122)  Als er geen formele vereiste voor een jaaraangifte bestaat, wordt 31 december van het jaar waarvoor de steun is verleend, ten behoeve van de codering ingevoerd als de datum waarop de steun is verleend.

(123)  Verordening (EU) 2015/1589 van de Raad van 13 juli 2015 tot vaststelling van nadere bepalingen voor de toepassing van artikel 108 van het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie (PB L 248 van 24.9.2015, blz. 9).

(124)  Verordening (EG) nr. 794/2004 van de Commissie van 21 april 2004 tot uitvoering van Verordening (EU) 2015/1589 van de Raad tot vaststelling van nadere bepalingen voor de toepassing van artikel 108 van het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie (PB L 140 van 30.4.2004, blz. 1).

(125)  Zie bijvoorbeeld Besluit C(2012) 8223 final van de Commissie van 20 november 2012 betreffende steunmaatregel SA.33671 (2012/N) — Verenigd Koninkrijk — National Broadband scheme for the UK — Broadband Delivery UK (PB C 16 van 19.1.2013, blz. 2).

(126)  Werkdocument van de diensten van de Commissie, Common methodology for State aid evaluation, 28.5.2014, SWD(2014)179 final of de opvolger ervan.

(127)  PB C 119 van 22.5.2002, blz. 22.


BIJLAGE I

Kartering van vaste en mobiele toegangsnetwerken — beste praktijken als bedoeld in punt 5.2.2.4.1 van deze richtsnoeren

1.   Toepassingsgebied

In deze bijlage wordt ingegaan op de beste praktijken voor het uitvoeren van de kartering ter ondersteuning van staatssteunmaatregelen voor de uitrol van vaste en mobiele toegangsnetwerken.

Zij beoogt de lidstaten te helpen een transparante methodologie op te stellen voor het verzamelen en beoordelen van informatie over de beschikbaarheid en prestaties van netwerken.

Deze bijlage bouwt voort en vormt een aanvulling, met het oog op staatssteun, op de methodologie die is ontwikkeld overeenkomstig artikel 22 van Richtlijn (EU) 2018/1972 van het Europees Parlement en de Raad (1) en de uitvoeringsrichtsnoeren van het Orgaan van Europese regelgevende instanties voor elektronische communicatie (Berec) inzake geografisch onderzoek naar de uitrol van netwerken (2).

De bijlage bevat, voor vaste toegangsnetwerken en voor mobiele en vaste draadloze toegangsnetwerken, beste praktijken op het gebied van:

(a)

de criteria voor het in kaart brengen van prestaties van netwerken;

(b)

de informatie die de bevoegde overheidsinstanties mogen verzamelen om de juistheid van de verstrekte informatie te verifiëren;

(c)

de aanvullende informatie over de infrastructuur die de bevoegde overheidsinstanties de exploitanten in specifieke situaties mogen vragen wanneer er gegronde redenen zijn om een diepgaande beoordeling uit te voeren (3).

2.   kartering van vaste toegangsnetwerken

2.1.   Criteria voor kartering van de prestaties van vaste toegangsnetwerken

Overeenkomstig punt 73, a), van deze richtsnoeren moeten de lidstaten de prestaties van netwerken beoordelen, ten minste uitgedrukt in download- en uploadsnelheden die onder piektijdomstandigheden beschikbaar zijn of zullen zijn voor eindgebruikers.

Onder piektijdomstandigheden, als gedefinieerd in punt 19, k), van deze richtsnoeren, moeten omstandigheden worden verstaan waarin telkens ten minste 10 % van de gebruikers (4) gelijktijdig, zowel downstream als upstream, data verzenden op de nominale pieksnelheid (5) die door de exploitant aan elk van hen is toegewezen, hetgeen overeenstemt met de gebruikelijke definitie van “oversubscription rate” (overbenutting) (6).

2.2.   Informatie voor verificatiedoeleinden

Om het risico op opportunistisch gedrag van belanghebbenden te beperken en ervoor te zorgen dat de verstrekte informatie toereikend en consistent is en als betrouwbaar kan worden beschouwd, teneinde te voorkomen dat de dienstverlening in het doelgebied vertraging oploopt, kunnen de bevoegde overheidsinstanties die de kartering uitvoeren, besluiten om van belanghebbenden te verlangen dat zij voor verificatiedoeleinden nadere informatie over hun netwerken verstrekken.

De bevoegde overheidsinstanties mogen belanghebbenden vragen een volledige beschrijving te verstrekken van de methodologie die voor het berekenen van hun haalbare prestaties is gebruikt, met inbegrip van, maar niet beperkt tot:

(a)

de gebruikte toegangsnetwerktechnologie (FTTH, FTTB, ADSL, VDSL, VDSL + vectoring DOCSIS.x enz.), met een volledige specificatie van de desbetreffende norm;

(b)

de topologie van het netwerk (bijvoorbeeld P2P of P2MP), met inbegrip van een vereenvoudigd diagram dat de fysieke indeling van de kabels/glasvezels weergeeft (bijvoorbeeld een boomtopologie in een GPON);

(c)

de knelpuntverbindingen in de topologie van het netwerk, gedefinieerd als de netwerksegmenten met een grotere verbetering bij statistische multiplexing, waaronder duidelijke informatie over i) de oversubscription ratio die gebruikt is voor het dimensioneren van een dergelijke verbinding (bijvoorbeeld in het backhaulnetwerk) of ii) de capaciteitsplanning die voor dergelijke knelpuntverbindingen is uitgevoerd. In ieder geval mag de overheidsinstantie een statistische karakterisering vragen van de voor een eindgebruiker bereikbare snelheid (bijvoorbeeld de gemiddelde of typische snelheid of de waarschijnlijkheid dat op elk moment de nominale snelheid wordt bereikt die aan de gebruiker moet worden verstrekt, met vermelding van de veronderstellingen waarvan in het gebruikersmodel is uitgegaan).

2.3.   Informatie voor grondige verificaties

De bevoegde overheidsinstanties kunnen besluiten om belanghebbenden te vragen nadere informatie over de netwerkcomponenten en hun locaties te verstrekken ten behoeve van een grondige verificatie, bijvoorbeeld om de methodologie te beoordelen die werd gebruikt voor de berekening van de ingediende prestaties.

De bevoegde overheidsinstanties mogen belanghebbenden derhalve vragen nadere informatie over het aansluitgedeelte van het vaste netwerk te verstrekken, met inbegrip van, maar niet beperkt tot:

(a)

de locatie van de kasten en de lengte van de bedrading tussen de kast en het huishouden;

(b)

duidelijke informatie over de linkbudgetberekeningen (bijvoorbeeld over de wijze waarop het ontvangen signaalvermogen aan bitsnelheden wordt gekoppeld, welke linkbudgetmarges zijn gebruikt enz.). De bevoegde overheidsinstanties mogen exploitanten vragen alle toepasselijke linkbudgetten te verstrekken die voor het ontwerp en de dimensionering van de netwerkdiensten zijn gebruikt, met inbegrip van hun belangrijkste parameters, evenals een beschrijving van de methodologie en logica die de exploitant bij de ontwikkeling van het linkbudget heeft gevolgd.

3.   kartering van mobiele en vaste draadloze toegangsnetwerken

3.1.   Criteria voor kartering van de prestaties van mobiele en vaste draadloze toegangsnetwerken

Voor de toepassing van deze karteringsmethode moeten de lidstaten belanghebbenden verzoeken hun netwerkprestaties te berekenen met inachtneming van de volgende beginselen:

(a)

gebruik de beste praktijken van de sector (7) bij het afwegen van de belangrijkste factoren die van invloed zijn op de propagatie van het draadloze signaal (8);

(b)

baseer de berekening op een 95 % “cell edge probability” (9) dat de aangegeven prestaties worden behaald en in elk geval niet minder dan 95 % van de waarschijnlijkheid dat de aangegeven prestaties op elk van de punten binnen de grid worden bereikt, rekening houdend met mogelijke variaties van de propagatie-omstandigheden als gevolg van willekeurige effecten en mogelijke variaties tussen de punten binnen het desbetreffende gebied (op adresniveau of op basis van grids van maximaal 100x100 meter);

(c)

ga voor piektijdomstandigheden uit van het volgende:

(i)

ga voor mobiele netwerken uit van een nominale celbelasting (10) van niet minder dan 50 % of hoger ingeval de verkeersomstandigheden tijdens de piektijd aanzienlijk hoger zijn;

(ii)

voor vaste draadloze toegangsnetwerken zouden de verwachte realistische piekverkeersomstandigheden moeten worden gebruikt om de juiste celbelasting voor berekeningen af te leiden (11);

(d)

verstrek de prestaties per eindgebruiker en op basis van buitenantennes. Indien een ontvangende antenne door meerdere eindgebruikers wordt gedeeld, zou ervan uitgegaan moeten worden dat de algehele prestaties gelijkmatig onder de eindgebruikers worden gedeeld (12);

(e)

verstrek de prestaties per technologie en per bedrijfsfrequentie in geval van dekking met meerdere technologieën (13) en meerdere frequenties (14), rekening houdend met de bandbreedte die daadwerkelijk per frequentie beschikbaar is. Indien er frequenties zonder licenties worden gebruikt, moet dit duidelijk worden vermeld.

Bij het verstrekken van informatie aan de verzoekende instantie moeten de marktdeelnemers met name rekening houden met:

(a)

het type (15) backhaul en de capaciteit ervan voor elk basisstation (16);

(b)

voor vaste draadloze toegangsnetwerken, het aantal aangesloten en aansluitbare panden in elk berekende grid.

3.2.   Informatie voor verificatiedoeleinden

Om het risico op opportunistisch gedrag van belanghebbenden te beperken en ervoor te zorgen dat de verstrekte informatie toereikend en consistent is en als betrouwbaar kan worden beschouwd, teneinde te voorkomen dat de dienstverlening in het doelgebied vertraging oploopt, kunnen de bevoegde overheidsinstanties die de kartering uitvoeren, van belanghebbenden verlangen dat zij nadere informatie voor verificatiedoeleinden verstrekken.

De bevoegde overheidsinstanties mogen belanghebbenden derhalve vragen een volledige beschrijving te verstrekken van de methodologie die voor het berekenen van hun dekkingskaarten is gebruikt, met inbegrip van, maar niet beperkt tot:

(a)

propagatiemodellen en belangrijkste parameters voor propagatiesimulatie;

(b)

algemene informatie over netwerkcomponenten en in het bijzonder over antennes (bijvoorbeeld transmissievermogen, MIMO, antennelocaties);

(c)

belangrijke informatie over de linkbudgetberekening (bijvoorbeeld de wijze waarop het ontvangen signaalvermogen aan bitsnelheden wordt gekoppeld, welke linkbudgetmarges zijn gebruikt enz.). Belanghebbenden dienen alle toepasselijke linkbudgetten te verstrekken die voor het ontwerp en de dimensionering van de netwerkdiensten zijn gebruikt, met inbegrip van hun belangrijkste parameters, evenals een beschrijving van de wijze waarop de belanghebbenden het linkbudget hebben ontwikkeld en wat hierbij de achterliggende logica was;

(d)

de ligging van de cellocaties;

(e)

de kenmerken van de backhaul.

3.3.   Informatie voor grondige verificaties

De bevoegde overheidsinstanties kunnen besluiten om belanghebbenden te vragen nadere informatie over de netwerkcomponenten en hun locaties te verstrekken ten behoeve van een grondige verificatie, bijvoorbeeld om de methodologie te beoordelen die werd gebruikt voor de berekening van de ingediende prestaties. De bevoegde overheidsinstanties mogen belanghebbenden derhalve vragen nadere informatie over hun netwerken te verstrekken, met inbegrip van, maar niet beperkt tot:

(a)

het aantal zenders op elke locatie;

(b)

de hoogte van die zenders ten opzichte van de grond;

(c)

het aantal sectoren op elke cellocatie;

(d)

de gebruikte technologie bij zenders, waaronder de MIMO-volgorde en beschikbare kanaalbandbreedte;

(e)

het effectieve isotrope transmissievermogen dat door elke zender wordt gebruikt.


(1)  Richtlijn (EU) 2018/1972 van het Europees Parlement en de Raad van 11 december 2018 tot vaststelling van het Europees wetboek voor elektronische communicatie (herschikking), (PB L 321 van 17.12.2018, blz. 36).

(2)  BoR (20) 42 en daarmee verband houdend BoR (21) 82.

(3)  Dit kan, naargelang van het geval, onderworpen zijn aan een vertrouwelijke behandeling overeenkomstig de nationale wetgeving.

(4)  Dit omvat zowel geconnecteerde als potentiële gebruikers.

(5)  Dit is de pieksnelheid die is opgenomen in de contracten van eindgebruikers.

(6)  Dezelfde netwerkinfrastructuur kan de eindgebruikers verschillende prestatieniveaus bieden, afhankelijk van het aantal gebruikers dat wordt gemultiplext over knelpuntverbindingen en de nominale snelheden van deze gebruikers. De prestaties hangen af van het aantal gebruikers die gelijktijdig actief zijn (een aantal dat hoger is tijdens piektijdomstandigheden). Een dergelijke “statistical multiplexing gain” (verbetering bij statistische multiplexing) (minimaal 10 %, hetgeen een activiteitsniveau van 1:10 betekent) vereist ook dat de exploitanten gebruik maken van voldoende nauwkeurige modellen voor de distributie van het gebruikersverkeer.

(7)  De beste praktijken van de sector hebben betrekking op de modelleringsparameters, hulpmiddelen, planning en foutgrenzen die doorgaans bij de planning en exploitatie van draadloze communicatiesystemen worden gebruikt, en die door deskundigen op dit vakgebied als voldoende betrouwbaar en correct kunnen worden beschouwd voor het verifiëren van de methodologie.

(8)  Zoals het terrein, het pand en de aanwezige rommel bij het voorspellen van het ontvangen signaalvermogen.

(9)  De “cell edge probability” is de waarschijnlijkheid dat de minimumprestaties zullen worden geleverd aan de uiterste randen van het dekkingsgebied (de maximale aangegeven dekkingsafstand in het desbetreffende gebied). De berekening moet gebaseerd zijn op realistische propagatiesimulaties, linkbudgetberekeningen en voldoende marges.

(10)  De celbelasting is het gemiddelde percentage van de hulpbronnen van een basisstation dat door eindgebruikers voor een bepaalde dienst wordt gebruikt.

(11)  Indien er geen schatting van het piekverkeer wordt gebruikt, moet de nominale 90 % celbelasting voor vaste draadloze toegang worden gebruikt. De hogere celbelasting voor vaste draadloze toegang (in vergelijking met mobiele netwerken) weerspiegelt het verwachte afwijkende gebruikspatroon dat leidt tot sterkere concurrentie voor het gebruik van de gedeelde hulpbronnen van het bedienende basisstation.

(12)  Bij vaste draadloze toegang kan dit het geval zijn voor gedeelde dakantennes voor een flatgebouw.

(13)  De technologieën omvatten: 3G UMTS- en HSPA-technologieën; 4G LTE- of LTE avanced-technologieën; 5G, hetzij de 3GPP Release 15 New Radio (NR), niet-stand-alone (met 4G-kernnetwerk), of NR stand-alone NR (met een oorspronkelijk 5G-kernnetwerk) en verdere ontwikkelingen (zoals 3GPP-release 16). Aanbevolen wordt dat de overheidsinstantie informatie verzamelt over de gebruikte 3GPP-technologieën (ten minste de niveaus van 3GPP release).

(14)  Dit is bedoeld om sub-6 GHZ- en millimetergolf-frequentiebanden te scheiden, aangezien deze vaak voor verschillende categorieën diensten worden gebruikt.

(15)  Glasvezel, carrier-grade Ethernet over koper, draadloos enz.

(16)  In het geval van glasvezelaansluitingen kan dit normaal gesproken voldoende worden geacht.


BIJLAGE II

Overeenkomstig punt 202, b), van deze richtsnoeren door de lidstaten te publiceren informatie

De in punt 202, b), van deze richtsnoeren bedoelde informatie over individuele steunverleningen moet het volgende omvatten (1):

(a)

identiteit van de individuele begunstigde van de steun:

(i)

naam;

(ii)

identificator van de begunstigde van de steun;

(b)

type begunstigde van de steun bij de aanvraag:

(i)

kleine of middelgrote onderneming;

(ii)

grote onderneming;

(c)

regio waarin de begunstigde van de steun is gevestigd, op NUTS 2-niveau of lager;

(d)

voornaamste sector of activiteit van de begunstigde van de steun voor de verleende steun, aan de hand van de NACE-groep (driecijferige numerieke code) (2);

(e)

steunelement uitgedrukt in hele bedragen in de nationale valuta. Voor regelingen in de vorm van belastingvoordelen kan de informatie over individuele steunbedragen (3) worden meegedeeld in de volgende tranches (in miljoen EUR):

[0,1-0,5];

[0,5-1];

[1-2];

[2-5];

[5-10];

[10-30];

[30-60];

[60-100];

[100-250];

[250 en meer];

(f)

als het verschillend is van het steunelement, het nominale bedrag van de steun, uitgedrukt in hele bedragen in de nationale valuta (4);

(g)

steuninstrument (5):

(i)

subsidie/rentesubsidie/kwijtschelding van schuld;

(ii)

lening/terugbetaalbare voorschotten/terugbetaalbare subsidie;

(iii)

garantie;

(iv)

belastingvoordeel of belastingvrijstelling;

(v)

risicofinanciering;

(vi)

ander (gelieve te specificeren);

(vii)

datum van toekenning en datum van bekendmaking;

(viii)

doel van de steun:

(h)

identiteit van de steunverlenende autoriteit of autoriteiten;

(i)

waar van toepassing, de naam van de met het beheer belaste entiteit en de namen van de geselecteerde financiële intermediairs;

(j)

referentie van de steunmaatregel, zoals vermeld in het besluit dat op grond van deze richtsnoeren is goedgekeurd.


(1)  Met uitzondering van bedrijfsgevoelige en andere vertrouwelijke informatie, in goed onderbouwde gevallen en na toestemming van de Commissie [Mededeling van de Commissie C(2003) 4582 over geheimhouding bij beschikkingen inzake staatssteun (PB C 297 van 9.12.2003, blz. 6)].

(2)  Verordening (EG) nr. 1893/2006 van het Europees Parlement en de Raad van 20 december 2006 tot vaststelling van de statistische classificatie van economische activiteiten NACE Rev. 2 en tot wijziging van Verordening (EEG) nr. 3037/90 en enkele EG-verordeningen op specifieke statistische gebieden (PB L 393 van 30.12.2006, blz. 1).

(3)  Het bekend te maken bedrag is het maximaal toegestane belastingvoordeel en niet het jaarlijks afgetrokken bedrag (in het kader van een belastingkrediet moet het maximaal toegestane belastingkrediet bijvoorbeeld worden bekendgemaakt, en niet het daadwerkelijke bedrag, dat afhankelijk kan zijn van de belastbare inkomsten en dat van jaar tot jaar kan variëren).

(4)  Brutosubsidie-equivalent of, indien van toepassing, het bedrag van de investering. Bij exploitatiesteun kan het jaarlijkse steunbedrag per begunstigde worden meegedeeld. Voor fiscale regelingen kan dit bedrag worden verstrekt volgens de in punt 139 van deze richtsnoeren vastgestelde tranches. Het bekend te maken bedrag is het maximaal toegestane belastingvoordeel en niet het jaarlijks afgetrokken bedrag (in het kader van een belastingkrediet moet het maximaal toegestane belastingkrediet bijvoorbeeld worden bekendgemaakt, en niet het daadwerkelijke bedrag, dat afhankelijk kan zijn van het belastbare inkomen en dat van jaar tot jaar kan variëren).

(5)  Indien de steun wordt verleend via meerdere steuninstrumenten, moet het steunbedrag per instrument worden gespecificeerd.


BIJLAGE III

Overeenkomstig punt 208 van deze richtsnoeren door de lidstaten te publiceren informatie

Het in punt 208 van deze richtsnoeren bedoelde verslag moet voor de desbetreffende verslagperiode, en voor elk afzonderlijk project dat wordt uitgevoerd op grond van een uit hoofde van deze richtsnoeren goedgekeurde steunmaatregel, de volgende informatie bevatten:

(a)

naam van de begunstigde(n) van de steun;

(b)

de totale kosten (of geraamde totale kosten) van het project en de gemiddelde kosten per aansluitbaar pand;

(c)

toegekend steunbedrag en steunuitgaven;

(d)

steunintensiteit;

(e)

bronnen van overheidsfinanciering;

(f)

dekkingsgraad en aantal vóór en na de overheidsmaatregel;

(g)

voor projecten ter ondersteuning van de uitrol van breedbandnetwerken:

(i)

datum waarop het netwerk in gebruik is genomen;

(ii)

technologie die wordt ingezet op het door de overheid gefinancierde netwerk;

(iii)

upload- en downloadsnelheden van de verleende diensten;

(iv)

aangeboden wholesaletoegangsproducten, met inbegrip van voorwaarden voor toegang en prijzen/tariefstellingsmethodologie;

(v)

verzoeken om wholesaletoegangsproducten op basis van redelijke vraag, indien van toepassing, en behandeling van dergelijke verzoeken;

(vi)

aantal aanvragers van toegang en dienstverleners die van wholesaletoegangsproducten gebruik maken;

(vii)

retailprijzen vóór en na uitvoering van de maatregel;

(viii)

aantal panden die op de door de overheid gefinancierde infrastructuur kunnen worden aangesloten;

(ix)

benuttingsgraad;

(h)

voor projecten ter ondersteuning van het gebruik van breedbanddiensten, zoals voucherregelingen:

(i)

looptijd van de steunmaatregel;

(ii)

waarde van de voucher;

(iii)

type in aanmerking komende abonnementen/diensten, onder meer in de vorm van klantenapparatuur, inpandige bedrading en/of drop-downkabels in het particuliere domein;

(iv)

benuttingsgraad voor en na de invoering van de maatregel en het aantal eindgebruikers dat van de steunmaatregel heeft geprofiteerd (per categorie, bijvoorbeeld individuele eindgebruikers of kmo’s en per type abonnement/ondersteunde dienst);

(v)

aantal in aanmerking komende aanbieders van breedbanddiensten;

(vi)

aantal aanbieders van breedbanddiensten dat daadwerkelijk van de steunmaatregel heeft geprofiteerd;

(vii)

ontwikkeling van de marktpositie van exploitanten per type abonnementen/ondersteunde diensten, rekening houdend met de relevante infrastructuur en technologieën (FTTH, FTTC, DOCSIS, FWA enz.);

(viii)

wholesale- en retailprijzen vóór en na uitvoering van de maatregel.


BIJLAGE IV

Typische maatregelen ten behoeve van breedband

De Commissie heeft in haar besluitvormingspraktijk vastgesteld dat er bepaalde financieringsmechanismen zijn die een aantal lidstaten ter bevordering van de uitrol van breedband toepassen en doorgaans staatssteun in de zin van artikel 107, lid 1, van het Verdrag vormen. De volgende lijst dient ter illustratie en is dus niet uitputtend, aangezien overheidsinstanties verschillende manieren kunnen ontwikkelen om steun te geven voor de uitrol van breedband of kunnen afwijken van de beschreven modellen.

(1)

Model voor gap funding: In het model voor gap funding (1) ondersteunen de lidstaten (2) de ontwikkeling van vaste of mobile netwerken door breedbandinvesteerders (3) rechtstreekse geldelijke bijdragen of subsidies toe te kennen voor het ontwerp, de aanleg, het beheer en de commerciële exploitatie van een netwerk, rekening houdend met de relevante opbrengsten en een redelijke winst. In het model voor gap funding is een redelijke winst het rendement op kapitaal dat een investeerder zou verlangen, rekening houdend met het risiconiveau dat eigen is aan de breedbandsector en aan het soort diensten dat wordt verleend. Het vereiste rendement op kapitaal wordt doorgaans bepaald door de gewogen gemiddelde kapitaalkostenvoet. Om te bepalen wat een redelijke winst is, voeren de lidstaten gewoonlijk stimulerende criteria in met betrekking tot, met name, de kwaliteit van de dienstverlening en de winst op het punt van productie-efficiëntie. Beloningen die zijn gekoppeld aan winst op het punt van productie-efficiëntie, worden op een zodanig niveau vastgesteld dat die winst evenwichtig wordt verdeeld tussen de investeerder in breedband en de lidstaat en/of de eindgebruikers. Op grond van het model voor gap funding is de aangelegde infrastructuur gewoonlijk volledige eigendom van de ontvanger van de steun die de aan de aanleg van de nieuwe infrastructuur en het aantrekken van voldoende klanten verbonden risico’s draagt.

(2)

Steun in natura: in dit geval geven lidstaten steun aan de uitrol van vaste of mobiele breedband door bestaande of nieuw aangelegde infrastructuur aan exploitanten van breedbandnetwerken beschikbaar te stellen. Deze steun neemt velerlei vormen aan; de meest voorkomende vorm bestaat erin dat lidstaten passieve breedbandinfrastructuur aanbieden door het uitvoeren van civieltechnische werken (bijvoorbeeld door het opengraven van een straat), door het plaatsen van buizen of dark fibre of door het verstrekken van toegang tot bestaande infrastructuur (bijvoorbeeld buizen, masten of torens).

(3)

Model voor directe investeringen: in het model voor directe investeringen bouwen de lidstaten een vast of mobiel netwerk om het rechtstreeks via een afdeling van de overheid of via een interne exploitant te exploiteren (4). Het door de overheid gefinancierde netwerk wordt vaak uitsluitend wholesale geëxploiteerd en wordt op niet-discriminerende basis ter beschikking gesteld aan aanbieders van retailbreedbanddiensten.

(4)

Model met concessiehouder: In het model met concessiehouder financieren de lidstaten de uitrol van een vast of mobiel breedbandnetwerk dat overheidseigendom blijft, terwijl de exploitatie via een concurrerende selectieprocedure aan een aanbieder van elektronische communicatie wordt aangeboden om het netwerk te beheren en commercieel te exploiteren. Het netwerk kan door een exploitant van een breedbandnetwerk worden beheerd om uitsluitend wholesalediensten dan wel wholesale- en retaildiensten aan te bieden.


(1)  “Gap funding” verwijst over het algemeen naar het verschil tussen de investeringskosten en de verwachte opbrengsten.

(2)  Hieronder vallen alle overheidsinstanties.

(3)  Met de term “investeerders” worden ondernemingen of exploitanten van breedbandnetwerken aangeduid die investeren in de aanleg en de uitrol van breedbandinfrastructuur.

(4)  Besluit C(2011) 7285 final van de Commissie van 19 oktober 2011 betreffende steunmaatregel N 330/2010 — Frankrijk — Programme national “Très Haut Débit” — Volet B (PB C 364 van 14.12.2011, blz. 2), die betrekking had op verschillende vormen van optreden, waaronder een vorm waarbij de collectivités territoriales eigen breedbandnetwerken kunnen exploiteren als een “regiebedrijf”.


Rectificaties

31.8.2023   

NL

Publicatieblad van de Europese Unie

L 214/228


van Verordening (EG) nr. 1480/2004 van de Commissie tot vaststelling van specifieke regels met betrekking tot goederen die van oorsprong zijn uit gebieden waarover de regering van de Republiek Cyprus niet feitelijk het gezag uitoefent en die worden binnengebracht in gebieden waarover de regering wel feitelijk het gezag uitoefent

( Publicatieblad van de Europese Unie L 272 van 20 augustus 2004 )

Op blz. 9, in bijlage I, onder “Verklaring van de Turks-Cypriotische kamer van koophandel”

in plaats van:

“Verordening (EEG) nr. 2913/93 van de Raad”

lezen:

“Verordening (EEG) nr. 2913/92 van de Raad”.

Op blz. 10, in bijlage II, onder “Verklaring van de producent”

in plaats van:

“Verordening (EEG) nr. 2913/93 van de Raad”

lezen:

“Verordening (EEG) nr. 2913/92 van de Raad”.