1.   Elke lidstaat wijst zo spoedig mogelijk en in elk geval uiterlijk op 5 januari 2020 een nationale overheidsinstantie of een nationale regulerende instantie aan als bevoegde instantie. De bevoegde instanties zijn verantwoordelijk voor en werken onderling samen bij de uitvoering van de in deze verordening vastgestelde taken. Zo nodig en totdat de bevoegde instantie is aangewezen, verrichten de voor de zekerheid van de elektriciteitsvoorziening verantwoordelijke nationale entiteiten de taken van de bevoegde instantie overeenkomstig deze verordening.

2.   De lidstaten stellen de Commissie en de Coördinatiegroep voor elektriciteit onverwijld in kennis van de naam en de contactgegevens van hun overeenkomstig lid 1 aangewezen bevoegde instanties en van elke wijziging van hun naam en contactgegevens, en maken deze openbaar.

3.   De lidstaten kunnen de bevoegde instantie machtigen aan andere organen operationele taken te delegeren die betrekking hebben op de risicoparaatheidsplanning en risicobeheersing als bepaald in deze verordening. De gedelegeerde taken worden uitgevoerd onder het toezicht van de bevoegde instantie en worden gespecificeerd in het risicoparaatheidsplan overeenkomstig artikel 11, lid 1, onder b).

1.   Uiterlijk op 5 januari 2020 dient de ENTSB voor elektriciteit bij ACER een voorstel in betreffende een methodologie voor het identificeren van de meest relevante regionale elektriciteitscrisesscenario's.

2.   Met de voorgestelde methodologie worden elektriciteitscrisisscenario's met betrekking tot systeemtoereikendheid, systeemveiligheid en brandstofveiligheid geïdentificeerd op basis van ten minste de volgende risico's:

3.   De voorgestelde methode omvat ten minste de volgende elementen:

4   Bij zijn overwegingen met betrekking tot risico's op verstoring van de gaslevering in het kader van het identificeren van de risico's overeenkomstig lid 2, onder c), van dit artikel, maakt de ENTSB voor elektriciteit gebruik van de scenario's voor verstoring van de aardgaslevering en infrastructuur die door ENTSB-G zijn ontwikkeld overeenkomstig artikel 7 van Verordening (EU) 2017/1938.

5.   Voordat de ENTSB voor elektriciteit de voorgestelde methode bij ACER indient, voert het een raadpleging uit waarbij ten minste de regionale coördinatiecentra, de industrieorganisaties, consumentenorganisaties, producenten of hun belangenorganisaties, de transmissiesysteembeheerders en de relevante distributiesysteembeheerders, de bevoegde instanties, de regulerende instanties en andere relevante nationale instanties worden betrokken. De ENTSB voor elektriciteit houdt terdege rekening met de resultaten van de raadpleging en presenteert deze, samen met de voorgestelde methodologie, tijdens een vergadering van de Coördinatiegroep voor elektriciteit.

6.   Uiterlijk twee maanden na ontvangst van de voorgestelde methodologie, wordt het voorstel door ACER goedgekeurd of gewijzigd, na raadpleging van de Coördinatiegroep voor elektriciteit, in zijn samenstelling van louter en alleen vertegenwoordigers van de lidstaten. De ENTSB voor elektriciteit en ACER maken de definitieve versie van de geactualiseerde methodologie bekend op hun websites.

7.   De ENTSB voor elektriciteit werkt de methodologie bij en verbetert deze, in overeenstemming met de leden 1 tot en met 6, wanneer er belangrijke nieuwe informatie beschikbaar komt. De Coördinatiegroep voor elektriciteit in zijn samenstelling van louter en alleen vertegenwoordigers van de lidstaten kan aanbevelen en ACER of de Commissie kunnen erom verzoeken dat de methodologie wordt bijgewerkt en verbeterd, waarbij zij een passende rechtvaardiging verstrekken. Uiterlijk zes maanden na ontvangst van het verzoek dient de ENTSB voor elektriciteit een ontwerpversie van de voorgestelde wijzigingen in bij ACER. Uiterlijk twee maanden na ontvangst van een dergelijke ontwerpversie, worden de voorgestelde wijzigingen door ACER goedgekeurd of gewijzigd, na raadpleging van de Coördinatiegroep voor elektriciteit in zijn samenstelling van louter en alleen vertegenwoordigers van de lidstaten. De ENTSB voor elektriciteit en ACER maken de definitieve versie van de bijgewerkte methodologie bekend op hun websites.

1.   Uiterlijk zes maanden na de goedkeuring van een methodologie overeenkomstig artikel 5, lid 6, en op basis van die methodologie, identificeert de ENTSB voor elektriciteit in nauwe samenwerking met de Coördinatiegroep voor elektriciteit, de regionale coördinatiecentra, de bevoegde instanties en de regulerende instanties de meest relevante elektriciteitscrisisscenario's voor elke regio. De ENTSB voor elektriciteit kan taken in verband met het identificeren van regionale elektriciteitscrisisscenario's delegeren aan de regionale coördinatiecentra.

2.   De ENTSB voor elektriciteit legt de regionale elektriciteitscrisisscenario's voor aan de relevante transmissiesysteembeheerders, de regionale coördinatiecentra, de bevoegde instanties, de regulerende instanties en de Coördinatiegroep voor elektriciteit. De Coördinatiegroep voor elektriciteit kan wijzigingen aanbevelen.

3.   De ENTSB voor elektriciteit werkt de regionale elektriciteitscrisisscenario's om de vier jaar bij, tenzij de omstandigheden een hogere frequentie rechtvaardigen.

1.   Uiterlijk vier maanden na identificatie van de regionale elektriciteitscrisisscenario's overeenkomstig artikel 6, lid 1, identificeert de bevoegde instantie de meest relevante nationale elektriciteitscrisisscenario's.

2.   Voor het identificeren van de nationale elektriciteitscrisisscenario's raadpleegt de bevoegde instantie de transmissiesysteembeheerders, de distributiesysteembeheerders die door de bevoegde instantie als relevant worden beschouwd, de relevante producenten of hun belangenorganisaties en de regulerende instantie, wanneer deze niet de bevoegde instantie is.

3.   De nationale elektriciteitscrisisscenario's worden geïdentificeerd op basis van ten minste de in artikel 5, lid 2, genoemde risico's en zijn in overeenstemming met de regionale, overeenkomstig artikel 6, lid 1, geïdentificeerde regionale elektriciteitscrisisscenario's. De lidstaten werken de nationale elektriciteitscrisisscenario's om de vier jaar bij, tenzij de omstandigheden een hogere frequentie rechtvaardigen.

4.   Uiterlijk vier maanden na de identificatie van de regionale elektriciteitscrisisscenario's overeenkomstig artikel 6, lid 1, stellen de lidstaten de Coördinatiegroep voor elektriciteit en de Commissie in kennis van hun beoordeling van de risico's met betrekking tot de eigendom van infrastructuur die relevant is voor de zekerheid van de elektriciteitsvoorziening en de maatregelen die zijn getroffen om dergelijke risico's te voorkomen of beperken, waarbij zij vermelden waarom zij dergelijke maatregelen als noodzakelijk en evenredig beschouwen.

1.   Uiterlijk op 5 januari 2020 dient de ENTSB voor elektriciteit bij ACER een voorstel in betreffende een methodologie voor het beoordelen van de seizoensgebonden en kortetermijntoereikendheid, dat wil zeggen de maandelijkse, week-ahead- tot ten minste day-ahead-toereikendheid, waarvan ten minste de volgende elementen deel uitmaken:

2.   De in lid 1 bedoelde methodologie voorziet in een probabilistische benadering, met inbegrip van verschillende scenario's, en houdt rekening met de nationale, regionale en Uniebrede context, waaronder de mate van interconnectie tussen de lidstaten en, voor zover mogelijk, met derde landen binnen synchrone zones van de Unie. De methodologie houdt rekening met de specifieke kenmerken van de energiesector in elke lidstaat, waaronder specifieke weersomstandigheden en externe omstandigheden.

3.   Voordat de ENTSB voor elektriciteit de voorgestelde methodologie indient, voert het een raadpleging uit waarbij ten minste de regionale coördinatiecentra, de industrieorganisaties, consumentenorganisaties, producenten of hun belangenorganisaties, de transmissiesysteembeheerders, de relevante distributiesysteembeheerders, de bevoegde instanties, de nationale regulerende instanties en andere relevante nationale instanties worden betrokken. De ENTSB voor elektriciteit houdt terdege rekening met de resultaten van de raadpleging en presenteert deze, samen met de voorgestelde methodologie, tijdens een bijeenkomst van de Coördinatiegroep voor elektriciteit.

4.   Uiterlijk twee maanden na ontvangst van de voorgestelde methodologie, wordt het voorstel door ACER goedgekeurd of gewijzigd, na raadpleging van de Coördinatiegroep voor elektriciteit in zijn samenstelling van louter en alleen vertegenwoordigers van de lidstaten. De ENTSB voor elektriciteit en ACER maken de definitieve versie van de methodologie bekend op hun websites.

5.   De ENTSB voor elektriciteit werkt de methodologie bij en verbetert deze, in overeenstemming met de leden 1 tot en met 4, wanneer er belangrijke nieuwe informatie beschikbaar komt. De Coördinatiegroep voor elektriciteit in zijn samenstelling van louter en alleen vertegenwoordigers van de lidstaten kan aanbevelen en ACER of de Commissie kunnen erom verzoeken dat de methodologie wordt bijgewerkt en verbeterd, waarbij zij een passende rechtvaardiging verstrekken. Uiterlijk zes maanden na ontvangst van het verzoek dient de ENTSB voor elektriciteit een ontwerpversie van de voorgestelde wijzigingen in bij ACER. Uiterlijk twee maanden na ontvangst van een dergelijke ontwerpversie, worden de voorgestelde wijzigingen door ACER goedgekeurd of gewijzigd, na raadpleging van de Coördinatiegroep voor elektriciteit, in zijn samenstelling van louter en alleen vertegenwoordigers van de lidstaten. De ENTSB voor elektriciteit en ACER maken de definitieve versie van de bijgewerkte methodologie bekend op hun websites.

1.   Alle beoordelingen van de kortetermijntoereikendheid worden, ongeacht of zij op nationaal, regionaal of Unieniveau worden verricht, uitgevoerd overeenkomstig de krachtens artikel 8 ontwikkelde methodologie.

2.   De ENTSB voor elektriciteit stelt beoordelingen van de seizoensgebonden toereikendheid op overeenkomstig de krachtens artikel 8 ontwikkelde methodologie. ENTSB-E publiceert de resultaten van de wintertoereikendheidsbeoordeling elk jaar uiterlijk op 1 december en van de zomertoereikendheidsbeoordeling elk jaar uiterlijk op 1 juni. Het kan taken in verband met de toereikendheidsbeoordelingen aan de regionale coördinatiecentra delegeren. Het legt de toereikendheidsbeoordeling voor tijdens een bijeenkomst van de Coördinatiegroep voor elektriciteit die waar nodig aanbevelingen kan doen.

3.   De regionale coördinatiecentra voeren op basis van de overeenkomstig artikel 8 vastgestelde methodologie week-ahead- tot ten minste day-ahead-toereikendheidsbeoordelingen uit in overeenstemming met Verordening (EU) 2017/1485.

1.   Op basis van de overeenkomstig de artikelen 6 en 7 geïdentificeerde regionale en nationale elektriciteitscrisisscenario's stelt de bevoegde instantie van elke lidstaat een risicoparaatheidsplan vast na raadpleging van de distributiesysteembeheerders die door de bevoegde instantie relevant worden geacht, de transmissiesysteembeheerders, de relevante producenten of hun belangenorganisaties, de elektriciteits- en aardgasbedrijven, de relevante organisaties die de belangen van industriële en niet-industriële elektriciteitsafnemers behartigen en de regulerende instantie (wanneer deze niet de bevoegde instantie is).

2.   Het risicoparaatheidsplan omvat nationale, regionale en, waar van toepassing, bilaterale maatregelen als bepaald in de artikelen 11 en 12. Overeenkomstig artikel 16 voldoen alle geplande of getroffen maatregelen inzake het voorkomen van elektriciteitscrises, het treffen van voorbereidingen om deze tegen te gaan en het beperken ervan volledig aan de voorschriften betreffende de interne markt en het beheer van systemen. Deze maatregelen zijn duidelijk omschreven, transparant, evenredig en niet-discriminerend.

3.   De risicoparaatheidsplannen worden ontwikkeld overeenkomstig de artikelen 11 en 12 en het in de bijlage opgenomen model. De lidstaten kunnen, indien nodig, in het risicoparaatheidsplan bijkomende informatie opnemen.

4.   Teneinde de consistentie van de risicoparaatheidsplannen te waarborgen, legt de bevoegde instantie, voordat zij een plan goedkeurt, een ontwerpversie daarvan ter raadpleging voor aan de bevoegde instanties van de desbetreffende lidstaten in de regio, en aan de bevoegde instanties van de rechtstreeks verbonden lidstaten die niet tot dezelfde regio behoren, alsmede aan de Coördinatiegroep voor elektriciteit.

5.   Binnen zes maanden na ontvangst van het ontwerp van de risicoparaatheidsplannen kunnen de bevoegde instanties als bedoeld in lid 4, alsmede de Coördinatiegroep voor elektriciteit aanbevelingen doen betreffende de uit hoofde van lid 4 voorgelegde ontwerpversies.

6.   De betrokken bevoegde instanties stellen de risicoparaatheidsplannen vast uiterlijk negen maanden nadat hun ontwerpplannen zijn ingediend, waarbij rekening wordt gehouden met de resultaten van de raadpleging uit hoofde van lid 4 en de aanbevelingen uit hoofde van lid 5. Zij stellen de Commissie onverwijld in kennis van hun risicoparaatheidsplannen.

7.   De bevoegde instanties en de Commissie maken de plannen openbaar op hun websites, waarbij zij het vertrouwelijke karakter van gevoelige informatie in acht nemen, met name wat betreft informatie over maatregelen die verband houden met het voorkomen of beperken van de gevolgen van aanslagen. De bescherming van het vertrouwelijk karakter van gevoelige informatie wordt gebaseerd op de overeenkomstig artikel 19 vastgestelde beginselen.

8.   Uiterlijk op 5 januari 2022 stellen de bevoegde instanties hun eerste risicoparaatheidsplannen vast en publiceren zij deze. Zij werken de plannen om de vier jaar bij, tenzij de omstandigheden een hogere frequentie rechtvaardigen.

1.   Het risicoparaatheidsplan van elke lidstaat omvat alle geplande of getroffen nationale maatregelen inzake het voorkomen van overeenkomstig de artikelen 6 en 7 geïdentificeerde elektriciteitscrises, het treffen van voorbereidingen om deze tegen te gaan en het beperken ervan. Het plan omvat ten minste het volgende:

2.   Nationale maatregelen houden terdege rekening met de overeenkomstig artikel 12 overeengekomen regionale en, waar van toepassing, bilaterale maatregelen en brengen noch de operationele zekerheid of veiligheid van het transmissiesysteem noch de zekerheid van de elektriciteitsvoorziening van andere lidstaten in gevaar.

1.   Als aanvulling op de in artikel 11 genoemde nationale maatregelen omvat het plan van elke lidstaat regionale en, waar van toepassing, bilaterale maatregelen waarmee wordt gewaarborgd dat elektriciteitscrises met een grensoverschrijdende werking naar behoren worden voorkomen en beheerst. Regionale maatregelen worden in de betrokken regio overeengekomen tussen lidstaten die het technische vermogen hebben elkaar overeenkomstig artikel 15 assistentie bij een elektriciteitscrisis te bieden. Daartoe kunnen de lidstaten tevens subgroepen binnen een regio tot stand brengen. Bilaterale maatregelen worden overeengekomen tussen lidstaten die rechtstreeks met elkaar verbonden zijn maar niet tot dezelfde regio behoren. De lidstaten zorgen voor consistentie tussen regionale en bilaterale maatregelen. De regionale en bilaterale maatregelen omvatten ten minste:

2.   De in het risicoparaatheidplan op te nemen regionale en bilaterale maatregelen worden overeengekomen door de betrokken lidstaten, na raadpleging van de relevante regionale coördinatiecentra. De Commissie kan een faciliterende rol vervullen bij het opstellen van de overeenkomst inzake regionale en bilaterale maatregelen. De Commissie kan ACER en de ENTSB voor elektriciteit verzoeken de lidstaten technische assistentie te verlenen om tot een dergelijke overeenkomst te komen. Ten minste acht maanden voor de termijn waarop het risicoparaatheidsplan wordt vastgesteld of bijgewerkt, brengen de bevoegde instanties verslag uit aan de Coördinatiegroep voor elektriciteit over de gesloten overeenkomsten. Indien de lidstaten niet in staat zijn een overeenkomst te sluiten, stellen de betrokken bevoegde instanties de Commissie in kennis van de redenen voor dit gebrek aan overeenstemming. In een dergelijk geval stelt de Commissie maatregelen voor waaronder een samenwerkingsmechanisme met het oog op de sluiting van een overeenkomst houdende regionale en bilaterale maatregelen.

3.   Samen met de belanghebbenden testen de bevoegde instanties van de lidstaten van elke regio op gezette tijden de doeltreffendheid van de in de risicoparaatheidsplannen ontwikkelde procedures ter voorkoming van elektriciteitscrises, met inbegrip van de in lid 1, onder b), bedoelde mechanismen, en voeren zij tweejaarlijkse elektriciteitscrisissimulaties uit waarbij met name deze mechanismen worden getest.

1.   Uiterlijk vier maanden na de kennisgeving van de goedgekeurde risicoparaatheidsplannen door de bevoegde instantie beoordeelt de Commissie het plan waarbij zij terdege rekening houdt met de standpunten van de Coördinatiegroep voor elektriciteit.

2.   Na raadpleging van de Coördinatiegroep voor elektriciteit brengt de Commissie een niet-bindend advies uit met een gedetailleerde motivering en legt zij dit voor aan de bevoegde instantie met een aanbeveling om het risicoparaatheidsplan te herzien, wanneer dat plan:

3.   Binnen drie maanden na ontvangst van het in lid 2 bedoelde advies van de Commissie houdt de betrokken bevoegde instantie volledig rekening met de aanbeveling van de Commissie en brengt zij het gewijzigde risicoparaatheidsplan ter kennis van de Commissie of brengt zij de Commissie de redenen waarom zij niet instemt met de aanbevelingen ter kennis.

4.   Wanneer de bevoegde instantie niet instemt met tegen de aanbeveling van de Commissie, kan de Commissie binnen vier maanden na de ontvangst van de kennisgeving van de bezwaargronden van de bevoegde instantie haar aanbeveling intrekken of een bijeenkomst met de bevoegde instantie en, waar zij dit nodig acht, met de Coördinatiegroep voor elektriciteit beleggen om de kwestie te beoordelen. De Commissie geeft een gedetailleerde motivering van haar verzoek tot wijziging van het risicoparaatheidsplan. Wanneer het definitieve standpunt van de betrokken bevoegde instantie afwijkt van de gedetailleerde motivering van de Commissie, stelt die bevoegde instantie de Commissie in kennis van de redenen van haar standpunt binnen twee maanden na ontvangst van de gedetailleerde motivering van de Commissie.

1.   Wanneer een beoordeling van de seizoensgebonden toereikendheid of andere gekwalificeerde bronnen concrete, serieuze en betrouwbare informatie bieden waaruit blijkt dat zich een elektriciteitscrisis zou kunnen voordoen in een lidstaat, dan verstrekt de bevoegde instantie van de lidstaat onverwijld een vroegtijdige waarschuwing aan de Commissie, aan de bevoegde instanties van de lidstaten binnen dezelfde regio en, indien zij zich niet in dezelfde regio bevinden, aan de bevoegde instanties van rechtstreeks verbonden lidstaten. De betreffende bevoegde instantie verstrekt tevens informatie over de oorzaken van de mogelijke elektriciteitscrisis, de geplande of getroffen maatregelen ter preventie van een elektriciteitscrisis en de eventuele behoefte aan assistentie door andere lidstaten. De informatie omvat de mogelijke effecten die de maatregelen op de interne elektriciteitsmarkt kunnen hebben. De Commissie verstrekt deze informatie aan de Coördinatiegroep voor elektriciteit.

2.   Wanneer de bevoegde instantie met een elektriciteitscrisissituatie wordt geconfronteerd, kondigt zij in overleg met de betrokken transmissiesysteembeheerder de elektriciteitscrisis af en stelt zij de bevoegde instanties van de lidstaten binnen dezelfde regio en, indien zij zich niet tot dezelfde regio bevinden, de bevoegde instanties van de rechtstreeks verbonden lidstaten en de Commissie daarvan onverwijld in kennis. Deze informatie omvat de oorzaken van de verslechtering van de elektriciteitsvoorzieningssituatie, de redenen van de afkondiging van een elektriciteitscrisis, de geplande of getroffen maatregelen ter beperking ervan en de behoefte aan assistentie door andere lidstaten.

3.   Indien de Commissie, de Coördinatiegroep voor elektriciteit of de betrokken bevoegde instanties van de lidstaten binnen dezelfde regio en, indien zij zich niet tot dezelfde regio bevinden, de bevoegde instanties van de rechtstreeks verbonden lidstaten van mening zijn dat de krachtens lid 1 of lid 2 verstrekte informatie onvoldoende is, kunnen zij de betrokken lidstaat verzoeken aanvullende informatie te verstrekken.

4.   Wanneer een bevoegde instantie een vroegtijdige waarschuwing afgeeft of een elektriciteitscrisis afkondigt, worden de in het risicoparaatheidsplan vastgestelde maatregelen in de hoogst mogelijke mate gevolgd.

1.   De lidstaten handelen en werken samen in een geest van solidariteit teneinde elektriciteitscrises te voorkomen en te beheersen.

2.   Wanneer zij over het nodige technische vermogen beschikken, bieden de lidstaten onderlinge assistentie door middel van regionale en bilaterale maatregelen die voorafgaand aan het aanbieden van die assistentie zijn overeengekomen krachtens dit artikel en artikel 12. Met het oog hierop, en ter verzekering van de openbare en persoonlijke veiligheid, bereiken de lidstaten een akkoord over de regionale of bilaterale maatregelen van hun keuze om op een gecoördineerde manier elektriciteit te leveren.

3.   De lidstaten worden het voorafgaand aan het aanbieden van assistentie eens over de nodige technische, juridische en financiële regelingen voor de uitvoering van de regionale en bilaterale maatregelen. In dergelijke regelingen wordt onder meer de maximumhoeveelheid elektriciteit gespecificeerd die op regionaal of bilateraal niveau moeten worden geleverd, de aanleiding voor de assistentie en de opschorting ervan, de leveringswijze van de elektriciteit, en de bepalingen voor billijke compensatie tussen lidstaten overeenkomstig de leden 4, 5 en 6.

4.   Over de assistentie wordt een voorafgaand akkoord tussen de betrokken lidstaten over billijke compensatie bereikt, waarin ten minste het volgende wordt geregeld:

5.   De billijke compensatie uit hoofde van lid 4 omvat onder meer alle redelijke kosten die de assistentie biedende lidstaat maakt als gevolg van een verplichting om compensatie te betalen krachtens de door het Unierecht gewaarborgde grondrechten en de voor de toepassing van de bepalingen van deze verordening geldende internationale verplichtingen, alsmede andere redelijke kosten die uit het betalen van compensatie overeenkomstig nationale compensatieregelingen voortvloeien.

6.   De lidstaat die om assistentie verzoekt, betaalt meteen, of zorgt voor de spoedige betaling van, een billijke compensatie aan de solidariteit verstrekkende lidstaat.

7.   Uiterlijk op 5 januari 2020 en na raadpleging van de Coördinatiegroep voor elektriciteit en ACER, geeft de Commissie niet-bindende richtsnoeren voor de belangrijkste aspecten van de in de leden 3 tot en met 6 bedoelde billijke compensatie en andere belangrijke aspecten van de in lid 3 bedoelde technische, juridische en financiële regelingen, alsmede de in lid 2 bedoelde algemene beginselen voor wederzijdse assistentie.

8.   In geval van een elektriciteitscrisis waarbij de lidstaten nog geen akkoord hebben bereikt over regionale en bilaterale maatregelen en technische, juridische en financiële regelingen krachtens dit artikel, komen de lidstaten ad-hocmaatregelen en -regelingen overeen met het oog op de toepassing van dit artikel, onder meer wat betreft billijke compensatie uit hoofde van de leden 4, 5 en 6. Wanneer een lidstaat om assistentie verzoekt voordat dergelijke ad-hocmaatregelen zijn overeengekomen, verbindt zij zich ertoe om voorafgaand aan het ontvangen van assistentie, billijke compensatie te betalen uit hoofde van de leden 4, 5 en 6.

9.   De lidstaten zorgen ervoor dat de bepalingen van deze verordening met betrekking tot assistentie worden toegepast in overeenstemming met de Verdragen, het Handvest van de grondrechten van de Europese Unie en andere toepasselijke internationale verplichtingen. Hiertoe nemen zij de nodige maatregelen.

1.   Maatregelen die worden getroffen of gepland om elektriciteitscrises te voorkomen of beperken, voldoen aan de voorschriften betreffende de interne elektriciteitsmarkt en het beheer van systemen.

2.   Niet-marktgebaseerde maatregelen worden in een elektriciteitscrisis enkel toegepast als laatste redmiddel, indien alle opties waarin de markt voorziet, zijn uitgeput, of wanneer duidelijk is dat marktgebaseerde maatregelen alleen niet volstaan om een verdere verslechtering van de elektriciteitsvoorzieningssituatie te voorkomen. Door niet-marktgebaseerde maatregelen worden de mededinging en de doeltreffende werking van de interne elektriciteitsmarkt niet onnodig verstoord. Deze maatregelen zijn noodzakelijk, evenredig, niet-discriminerend en tijdelijk. De bevoegde instantie stelt de relevante belanghebbenden in haar lidstaat in kennis van de toepassing van alle niet-marktgebaseerde maatregelen.

3.   Beperking van transacties, met inbegrip van de beperking van reeds toegewezen zoneoverschrijdende capaciteit, beperking van de levering van zoneoverschrijdende capaciteit voor capaciteitstoewijzing of beperking van de levering van schema's, wordt geïnitieerd enkel in overeenstemming met de in artikel 16, lid 2, van Verordening (EU) 2019/943 en de voorschriften die worden vastgesteld om deze bepaling uit te voeren.

1.   Zo spoedig mogelijk en in elk geval drie maanden na afloop van een elektriciteitscrisis legt de betrokken bevoegde instantie van de lidstaat die de elektriciteitscrisis heeft afgekondigd na overleg met de regulerende instantie, voor zover deze niet de bevoegde regulerende instantie is, een ex-postevaluatierapport voor aan de Coördinatiegroep voor elektriciteit en de Commissie.

2.   Het ex-postevaluatierapport omvat ten minste:

3.   Indien de Coördinatiegroep voor elektriciteit en de Commissie van mening zijn dat de in het ex-postevaluatierapport verstrekte informatie niet volstaat, kunnen zij de bevoegde instantie verzoeken aanvullende informatie te verstrekken.

4.   De bevoegde instantie legt de resultaten van de ex-postevaluatie voor tijdens een bijeenkomst van de Coördinatiegroep voor elektriciteit. Met die resultaten wordt in het bijgewerkte risicoparaatheidsplan rekening gehouden.

1.   Behalve de in deze verordening vastgestelde andere specifieke taken, voert de Coördinatiegroep voor elektriciteit bespreking over de volgende elementen:

2.   De Coördinatiegroep voor elektriciteit kan aanbevelingen aan de lidstaten en de ENTSB voor elektriciteit doen in verband met de in lid 1genoemde zaken.

3.   ACER houdt doorlopend toezicht op de zekerheid van de elektriciteitsvoorzieningsmaatregelen en brengt regelmatig verslag uit aan de Coördinatiegroep voor elektriciteit.

4.   Uiterlijk op 1 september 2025, evalueert de Commissie, op basis van de bij de toepassing van deze verordening opgedane ervaringen, de mogelijke middelen om zekerheid van elektriciteitsvoorziening op het niveau van de Unie te vergroten en dient zij bij het Europees Parlement en de Raad een verslag in over de toepassing van deze verordening, indien nodig met wetsvoorstellen tot wijziging van deze verordening.

1.   De lidstaten en de bevoegde instanties passen de in de verordening bedoelde procedures toe overeenkomstig de toepasselijke voorschriften, met inbegrip van de nationale voorschriften betreffende de behandeling van vertrouwelijke informatie en processen. Indien de toepassing van deze voorschriften ertoe leidt dat informatie niet openbaar wordt gemaakt, onder andere als deel van de risicoparaatheidsplannen, kan de lidstaat of de instantie een niet-vertrouwelijke samenvatting hiervan ter hand stellen, en zal dit doen indien daarom wordt verzocht.

2.   De Commissie, ACER, de Coördinatiegroep voor elektriciteit, de ENTSB voor elektriciteit, de lidstaten, de bevoegde instanties, de regulerende instanties en andere relevante organen, entiteiten en personen die overeenkomstig deze verordening vertrouwelijke informatie ontvangen, waarborgen de vertrouwelijkheid van de ontvangen informatie.

1.   Er wordt een Agentschap van de Europese Unie voor de samenwerking tussen energieregulators (ACER) opgericht.

2.   Het doel van ACER is de in artikel 57 van Richtlijn (EU) 2019/944 en artikel 39 van Richtlijn 2009/73/EG bedoelde regulerende instanties bij te staan bij het op het niveau van de Unie uitoefenen van de in de lidstaten vervulde reguleringstaken, zo nodig hun optreden te coördineren en tussen hen te bemiddelen en geschillen tussen hen te beslechten, overeenkomstig artikel 6, lid 10, van deze verordening. ACER draagt ook bij aan de totstandbrenging van kwalitatief hoogstaande gemeenschappelijke regelgevings- en toezichtpraktijken, waardoor wordt bijgedragen aan de consistente, efficiënte en effectieve toepassing van het Unierecht met het oog op de verwezenlijking van de klimaat- en energiedoelstellingen van de Unie.

3.   Bij de uitvoering van zijn taken handelt ACER onafhankelijk, objectief en in het belang van de Unie. ACER neemt autonoom besluiten, onafhankelijk van particuliere en bedrijfsbelangen.

1.   ACER mag op verzoek van het Europees Parlement, de Raad of de Commissie of op eigen initiatief aan het Europees Parlement, de Raad en de Commissie advies uitbrengen of aanbevelingen doen over alle aangelegenheden die verband houden met de doelstellingen waarvoor het is opgericht.

2.   Op verzoek van ACER verstrekken de regulerende instanties, het ENTSB voor elektriciteit, het ENTSB voor gas, de regionale coördinatiecentra, de EU DSB-entiteit, de transmissiesysteembeheerders en de benoemde elektriciteitsmarktbeheerders aan ACER de informatie die ACER uit hoofde van deze verordening voor de uitvoering van de taken van ACER nodig heeft, tenzij ACER die informatie reeds heeft gevraagd en ontvangen.

ACER is bevoegd om besluiten te nemen met het oog op de in de eerste alinea bedoelde vragen naar informatie. In zijn besluiten vermeldt ACER het doel van het verzoek, de rechtsgrond op basis waarvan de informatie wordt opgevraagd en de voor de informatieverstrekking vastgestelde termijn. Die termijn moet evenredig zijn met het verzoek.

ACER gebruikt uit hoofde van deze verordening ontvangen vertrouwelijke informatie alleen voor het uitvoeren van de taken die bij deze verordening aan ACER zijn opgedragen. ACER waarborgt een passende gegevensbescherming voor alle informatie overeenkomstig artikel 41.

1.   ACER brengt de Commissie advies uit over de ontwerpstatuten, de ledenlijst en het ontwerpreglement van orde van het ENTSB voor elektriciteit overeenkomstig artikel 29, lid 2, van Verordening (EU) 2019/943, van het ENTSB voor gas overeenkomstig artikel 5, lid 2, van Verordening (EG) nr. 715/2009, en van de EU DSB-entiteit overeenkomstig artikel 53, lid 3, van Verordening (EU) 2019/943.

2.   ACER oefent toezicht uit op de uitvoering van de taken van het ENTSB voor elektriciteit overeenkomstig artikel 32 van Verordening (EU) 2019/943, van het ENTSB voor gas overeenkomstig artikel 9 van Verordening (EG) nr. 715/2009, en van de EU DSB-entiteit als bedoeld in artikel 55 van Verordening (EU) 2019/943.

3.   ACER kan advies uitbrengen aan:

4.   ACER keurt, in voorkomend geval na verzoek om aanpassing van de door transmissiesysteembeheerders ingediende ontwerpen, de methoden goed voor het gebruik van congestie-inkomsten overeenkomstig artikel 19, lid 4, van Verordening (EU) 2019/943.

5.   ACER geeft een naar behoren met redenen omkleed advies, op feitelijke gronden, alsmede aanbevelingen aan het ENTSB voor elektriciteit, het ENTSB voor gas, het Europees Parlement, de Raad en de Commissie als het van oordeel is dat de ontwerpversie van het jaarlijkse werkprogramma of de ontwerpversie van het netontwikkelingsplan dat de gehele Unie dekt, die overeenkomstig artikel 32, lid 2, tweede alinea, van Verordening (EU) 2019/943 en artikel 9, lid 2, tweede alinea, van Verordening (EG) nr. 715/2009 bij hem is ingediend, niet bijdraagt tot de afwezigheid van discriminatie, de daadwerkelijke mededinging en de efficiënte werking van de markt of een voldoende niveau van voor derde partijen toegankelijke grensoverschrijdende interconnectie, of niet voldoet aan de desbetreffende bepalingen van Verordening (EU) 2019/943 en Richtlijn (EU) 2019/944 of Richtlijn 2009/73/EG en Verordening (EG) nr. 715/2009.

6.   De relevante regulerende instanties plegen overleg om gezamenlijk te bepalen of de EU DSB-entiteit, het ENTSB voor elektriciteit en de regionale coördinatiecentra tekortschieten in hun Unierechtelijke verplichtingen, en zij nemen passende maatregelen overeenkomstig artikel 59, lid 1, onder c), en artikel 62, lid 1, onder f), van Richtlijn (EU) 2019/944.

ACER geeft op verzoek van een of meer regulerende instanties of op eigen initiatief een met redenen omkleed advies en een aanbeveling aan het ENTSB voor elektriciteit, de EU DSB-entiteit of de regionale coördinatiecentra over de naleving van hun verplichtingen.

7.   Indien uit een met redenen omkleed advies van ACER blijkt dat het ENTSB voor elektriciteit, de EU DSB-entiteit of een regionaal coördinatiecentrum mogelijkerwijs tekortschiet in zijn respectieve verplichtingen, nemen de betrokken regulerende instanties met eenparigheid van stemmen gecoördineerde besluiten waarin zij vaststellen of is tekortgeschoten in de relevante verplichtingen en, in voorkomend geval, welke maatregelen het ENTSB voor elektriciteit, de EU DSB-entiteit of het regionaal coördinatiecentrum dient te nemen om die niet-nakoming te verhelpen. Indien de regulerende instanties binnen vier maanden te rekenen vanaf de datum van ontvangst van het met redenen omkleed advies van ACER geen dergelijk gecoördineerd besluit aannemen met eenparigheid van stemmen, wordt de zaak overeenkomstig artikel 6, lid 10, voorgelegd aan ACER.

8.   Indien het ENTSB voor elektriciteit, de EU DSB-entiteit of een regionaal coördinatiecentrum een overeenkomstig lid 6 of lid 7 van dit artikel vastgestelde niet-nakoming van hun verplichtingen niet binnen drie maanden hebben verholpen, of indien de bevoegde regulerende instantie in de lidstaat waar de entiteit gevestigd is, geen maatregelen heeft genomen om de naleving te waarborgen, richt ACER aan de regulerende instantie een aanbeveling om overeenkomstig artikel 59, lid 1, onder c), en artikel 62, lid 1, onder f), van Richtlijn (EU) 2019/944, maatregelen te nemen om ervoor te zorgen dat het ENTSB voor elektriciteit, de EU DSB-entiteit of de regionale coördinatiecentra hun verplichtingen nakomen, en stelt het de Commissie daarvan in kennis.

1.   ACER neemt deel aan de ontwikkeling van netcodes in overeenstemming met artikel 59 van Verordening (EU) 2019/943 en artikel 6 van Verordening (EG) nr. 715/2009, en van richtsnoeren overeenkomstig artikel 61, lid 6, van Verordening (EU) 2019/943. Het moet met name:

2.   Indien een van de volgende rechtshandelingen voorziet in de opstelling van voorstellen voor gemeenschappelijke voorwaarden of methoden voor de uitvoering van netcodes en richtsnoeren die de goedkeuring van alle regulerende instanties vereisen, worden die voorstellen voor gemeenschappelijke voorwaarden of methoden voorgelegd aan ACER ter beoordeling en goedkeuring:

3.   Indien een van de volgende rechtshandelingen voorziet in de opstelling van voorstellen voor voorwaarden of methoden voor de uitvoering van netcodes en richtsnoeren die de goedkeuring door alle bevoegde regulerende instanties van de betrokken regio vereisen, besluiten die regulerende instanties met eenparigheid van stemmen over de voorwaarden of methoden die door elk van deze regulerende instanties moeten worden goedgekeurd:

De in de eerste alinea bedoelde voorstellen worden aan ACER meegedeeld binnen een week nadat zij aan die bevoegde regulerende instanties zijn voorgelegd. De regulerende instanties kunnen de voorstellen ter goedkeuring aan ACER voorleggen overeenkomstig artikel 6, lid 10, tweede alinea, onder b); indien geen in de eerste alinea bedoeld besluit met eenparigheid van stemmen is genomen, leggen zij het voorstel aan ACER voor overeenkomstig artikel 6, lid 10, onder a).

De directeur of de raad van regulators kan op eigen initiatief of op voorstel van een of meerdere van zijn leden, de regulerende instanties van de betrokken regio verplichten het voorstel ter goedkeuring aan ACER voor te leggen. Die verplichting blijft beperkt tot gevallen waarin het op regionaal niveau overeengekomen voorstel een tastbaar effect op de interne energiemarkt of op voorzieningszekerheid buiten de regio zou hebben.

4.   Onverminderd de leden 2 en 3 is ACER bevoegd om overeenkomstig artikel 6, lid 10, een besluit te nemen wanneer de bevoegde regulerende instanties geen overeenstemming bereiken over voorwaarden of methoden voor de tenuitvoerlegging van nieuwe netcodes en richtsnoeren die na 4 juli 2019 zijn vastgesteld als gedelegeerde handelingen, indien voor deze voorwaarden of methoden de goedkeuring van alle regulerende instanties of van alle regulerende instanties van de betrokken regio is vereist.

5.   Uiterlijk op 31 oktober 2023 en vervolgens om de drie jaar dient de Commissie bij het Europees Parlement en de Raad een verslag in over de betrokkenheid van ACER bij de ontwikkeling en vaststelling van voorwaarden of methoden voor de tenuitvoerlegging van netcodes en richtsnoeren die na 4 juli 2019 als gedelegeerde handelingen zijn vastgesteld. Indien nodig gaat het verslag vergezeld van een wetgevingsvoorstel tot overdracht aan of wijziging van de nodige bevoegdheden van ACER.

6.   Voorafgaand aan hun goedkeuring overeenkomstig de leden 2 en 3, worden de voorwaarden of methoden door de regulerende instanties of — indien ACER bevoegd is — door ACER, na raadpleging van het ENTSB voor elektriciteit, het ENTSB voor gas of de EU DSB-entiteit zo nodig herzien, om ervoor te zorgen dat ze in overeenstemming zijn met het doel van de netcode of het richtsnoer en bijdragen tot marktintegratie, afwezigheid van discriminatie, daadwerkelijke mededinging en de goede werking van de markt. ACER neemt een besluit over de goedkeuring binnen de in de betrokken netcodes en richtsnoeren vastgestelde termijn. Die termijn gaat in op de dag nadat het voorstel werd doorgestuurd naar ACER.

7.   ACER voert zijn taken met betrekking tot de herziening van de biedzone uit overeenkomstig artikel 14, lid 5, van Verordening (EU) 2019/943.

8.   ACER oefent toezicht uit op de regionale samenwerking tussen transmissiesysteembeheerders als bedoeld in artikel 34 van Verordening (EU) 2019/943 en artikel 12 van Verordening (EG) nr. 715/2009, en houdt, wanneer het adviezen, aanbevelingen en besluiten opstelt, rekening met het resultaat van deze samenwerking.

1.   ACER neemt de individuele beslissingen over technische aangelegenheden die vereist zijn krachtens Verordening (EU) 2019/943, Verordening (EG) nr. 715/2009, Richtlijn (EU) 2019/944 of Richtlijn 2009/73/EG.

2.   ACER mag op basis van zijn werkprogramma, op verzoek van de Commissie of op eigen initiatief aanbevelingen doen om de regulerende instanties en de marktdeelnemers te helpen bij de uitwisseling van deugdelijke werkmethoden.

3.   Uiterlijk 5 juli 2022 en vervolgens om de vier jaar dient de Commissie een verslag in bij het Europees Parlement en de Raad over de onafhankelijk van de regulerende instanties overeenkomstig artikel 57, lid 7, van Richtlijn (EU) 2019/944.

4.   ACER zorgt voor een kader waarbinnen regulerende instanties kunnen samenwerken om een doeltreffende besluitvorming over aangelegenheden van grensoverschrijdend belang te waarborgen. Het bevordert de samenwerking tussen de regulerende instanties en tussen de regulerende instanties op regionaal niveau en op het niveau van de Unie en houdt, wanneer het adviezen, aanbevelingen en besluiten opstelt, rekening met het resultaat van deze samenwerking. Wanneer ACER bindende voorschriften voor een dergelijke samenwerking nodig acht, richt het tot de Commissie aanbevelingen ter zake.

5.   ACER brengt op verzoek van een of meer regulerende instanties of de Commissie een feitelijk advies uit over de vraag of een besluit van een regulerende instantie in overeenstemming is met de netcodes en richtsnoeren als bedoeld in Verordening (EU) 2019/943, Verordening (EG) nr. 715/2009, Richtlijn (EU) 2019/944 of Richtlijn 2009/73/EG, of met andere relevante bepalingen van deze richtlijnen of verordeningen.

6.   Wanneer een regulerende instantie niet binnen vier maanden na de ontvangst van het in lid 5 bedoelde advies van ACER hieraan voldoet, stelt ACER de Commissie en de betreffende lidstaat daarvan in kennis.

7.   Wanneer een regulerende instantie in een concrete situatie niet goed weet hoe zij de netcodes en richtsnoeren als bedoeld in Verordening (EU) 2019/943, Verordening (EG) nr. 715/2009, Richtlijn (EU) 2019/944 of Richtlijn 2009/73/EG moet toepassen, kan zij ACER om advies vragen. Na advies van de Commissie brengt ACER binnen drie maanden na ontvangst van dergelijke vraag advies uit.

8.   Op verzoek van een regulerende instantie kan ACER aan die regulerende instantie operationele bijstand verlenen met betrekking tot onderzoeken op grond van Verordening (EU) nr. 1227/2011.

9.   ACER brengt advies uit aan de betrokken regulerende instantie en aan de Commissie overeenkomstig artikel 16, lid 3, van Verordening (EU) 2019/943.

10.   ACER is bevoegd om individuele beslissingen te nemen over reguleringskwesties met gevolgen voor de grensoverschrijdende handel of de grensoverschrijdende systeemveiligheid waarvoor een gezamenlijk besluit van ten minste twee regulerende instanties vereist is, wanneer dergelijke bevoegdheden aan de regulerende instanties zijn toegekend op grond van een van de volgende rechtshandelingen:

ACER is bevoegd de in de eerste alinea gespecificeerde individuele beslissingen te nemen in de volgende situaties:

De bevoegde regulerende instanties kunnen gezamenlijk verzoeken om verlenging van de in de tweede alinea, onder a), van dit lid bedoelde periode met maximaal zes maanden, behalve in gevallen bedoeld in artikel 4, lid 7, van deze verordening of artikel 59, lid 1, onder c), of artikel 62, lid 1, onder f), van Richtlijn (EU) 2019/944.

Wanneer de bevoegdheid om over de in de eerste alinea bedoelde grensoverschrijdende kwesties te beslissen, is overgedragen aan regulerende instanties in nieuwe netcodes of richtsnoeren die na 4 juli 2019 als gedelegeerde handelingen zijn vastgesteld, is ACER enkel bevoegd om beslissingen te nemen op vrijwillige basis overeenkomstig punt b) van de tweede alinea van dit lid, op verzoek van ten minste 60 % meerderheid van de bevoegde regulerende instanties. Indien er slechts twee regulerende instanties bij betrokken zijn, kan een van hen de zaak doorverwijzen naar ACER.

Uiterlijk op 31 oktober 2023 en vervolgens om de drie jaar dient de Commissie bij het Europees Parlement en de Raad een verslag in over de eventuele noodzaak om de betrokkenheid van ACER verder te versterken bij het oplossen van geschillen tussen regulerende instanties met betrekking tot gezamenlijke besluiten over aangelegenheden waarvoor de bevoegdheden na 4 juli 2019 bij een gedelegeerde handeling aan die regulerende instanties werden verleend. Indien nodig gaat het verslag vergezeld van een wetgevingsvoorstel tot wijziging van die bevoegdheden of tot overdracht van de nodige bevoegdheden aan ACER.

11.   Bij de voorbereiding van zijn beslissing overeenkomstig lid 10 raadpleegt ACER de betrokken regulerende instanties en transmissiesysteembeheerders en wordt het ingelicht over de voorstellen en opmerkingen van alle betrokken transmissiesysteembeheerders.

12.   Indien een geval krachtens lid 10 naar ACER is verwezen:

13.   Indien de in lid 10 bedoelde reguleringskwesties tevens betrekking hebben op vrijstellingen in de zin van artikel 63 van Verordening (EU) 2019/943, of ontheffingen in de zin van artikel 36 van Richtlijn 2009/73/EG, is geen cumulatie mogelijk van de termijn van de onderhavige verordening en de in die bepalingen gestelde termijnen.

1.   In nauwe samenwerking met de regulerende instanties en het ENTSB voor elektriciteit houdt ACER toezicht op en verricht het onderzoek naar het functioneren van de regionale coördinatiecentra, rekening houdend met de verslagen als bedoeld in artikel 46, lid 3, van Verordening (EU) 2019/943.

2.   Om de in lid 1 bedoelde taken efficiënt en vlot uit te voeren, doet ACER met name het volgende:

1.   ACER keurt de volgende voorstellen goed en wijzigt deze zo nodig:

2.   ACER brengt overeenkomstig artikel 24, lid 3, van Verordening (EU) 2019/941 advies uit over de vraag of de verschillen tussen de nationale hulpbrontoereikendheidbeoordeling en de Europese hulpbrontoereikendheidbeoordeling gerechtvaardigd zijn.

3.   ACER keurt de volgende methoden goed en wijzigt deze zo nodig:

4.   Met betrekking tot de gasvoorzieningszekerheid is ACER vertegenwoordigd in de Groep coördinatie gas overeenkomstig artikel 4 van Verordening (EU) 2017/1938, en is het belast met de uitvoering van de in bijlage III bij Verordening (EU) 2017/1938 vastgestelde verplichtingen inzake de permanente bidirectionele interconnectiecapaciteit voor gas.

1.   Bij de uitvoering van zijn taken, in het bijzonder bij de opstelling van kaderrichtsnoeren overeenkomstig artikel 59 van Verordening (EU) 2019/943 of artikel 6 van Verordening (EG) nr. 715/2009, alsmede bij het voorstellen van wijzigingen van netcodes uit hoofde van artikel 60 van Verordening (EU) 2019/943 of artikel 7 van Verordening (EG) nr. 715/2009, raadpleegt ACER uitvoerig en in een vroeg stadium, marktdeelnemers, transmissiesysteembeheerders, consumenten, eindgebruikers, en in voorkomend geval mededingingsautoriteiten, ongeacht hun respectieve bevoegdheden, waarbij het, in het bijzonder bij de uitvoering van taken betreffende de transmissiesysteembeheerders, op een open en doorzichtige wijze opereert.

2.   ACER zorgt ervoor dat het publiek en alle belanghebbenden zo nodig van objectieve, betrouwbare en gemakkelijk toegankelijke informatie worden voorzien, in het bijzonder met betrekking tot de resultaten van zijn werkzaamheden.

Alle documenten en notulen van raadplegingsvergaderingen die zijn gehouden gedurende de uitwerking van kaderrichtsnoeren overeenkomstig artikel 59 van Verordening (EU) 2019/943 of artikel 6 van Verordening (EG) nr. 715/2009, alsmede gedurende de wijziging van de in lid 1 bedoelde netcodes, worden openbaar gemaakt.

3.   Vóór de goedkeuring van kaderrichtsnoeren, alsmede vóór de indiening van voorstellen voor de in lid 1 bedoelde netcodes, geeft ACER aan hoe met de opmerkingen die het heeft ontvangen tijdens de raadpleging, rekening is gehouden; waar geen rekening is gehouden met opmerkingen, wordt dit gemotiveerd.

4.   ACER publiceert op zijn website ten minste de agenda, de achtergrondinformatie en, indien van toepassing, de notulen van alle vergaderingen van de raad van bestuur, de raad van regulators en de raad van beroep.

5.   ACER stelt een passend en evenredig reglement van orde vast overeenkomstig de procedure van artikel 19, lid 1, onder t), en maakt dat reglement bekend. Dat reglement bevat bepalingen die zorgen voor een transparant en redelijk besluitvormingsproces, waarin de fundamentele procedurerechten op grond van de rechtsstaat worden gewaarborgd, met inbegrip van het recht te worden gehoord, regels betreffende dossierinzage en de normen als bedoeld in de leden 6, 7 en 8.

6.   Alvorens een individueel besluit te nemen waarin deze verordening voorziet, brengt ACER alle betrokken partijen op de hoogte van zijn voornemen om dat besluit te nemen en stelt het, terdege rekening houdend met de urgentie, complexiteit en mogelijke consequenties van de zaak, een termijn vast waarbinnen de betrokken partijen hun standpunt over de zaak kenbaar kunnen maken.

7.   In de individuele besluiten van ACER worden de redenen vermeld waarop zij berusten, om een beroep ten gronde mogelijk te maken.

8.   De bij individuele besluiten betrokken partijen worden op de hoogte gebracht van de op grond van deze verordening beschikbare rechtsmiddelen.

1.   ACER ziet, in nauwe samenwerking met de Commissie, de lidstaten en de relevante nationale instanties, met inbegrip van de regulerende instanties, en onverminderd de bevoegdheden van de mededingingsautoriteiten, toe op de groothandels- en kleinhandelsmarkten voor elektriciteit en aardgas, met name op de consumptieprijzen van aardgas en elektriciteit, de naleving van de in Richtlijn (EU) 2019/944 en Richtlijn 2009/73/EG vastgestelde consumentenrechten, de gevolgen van marktontwikkelingen voor huishoudelijke afnemers, de toegang tot de netten, met inbegrip van de toegang van elektriciteit uit hernieuwbare bronnen, de vooruitgang met betrekking tot het niveau van interconnectoren, potentiële belemmeringen van grensoverschrijdende handel, regelgevende belemmeringen voor nieuwe marktdeelnemers en kleinere marktspelers, met inbegrip van energiegemeenschappen van burgers, staatsinterventies die voorkomen dat prijzen de werkelijke schaarste weergeven, zoals die welke omschreven zijn in artikel 10, lid 4, van Verordening (EU) 2019/943, de prestaties van de lidstaten op het gebied van zekerheid van de elektriciteitsvoorziening, op basis van de resultaten van de Europese beoordeling van de toereikendheid van de elektriciteitsvoorziening, zoals bedoeld in artikel 23 van die verordening, met name rekening houdend met de in artikel 17 van Verordening (EU) 2019/941 bedoelde evaluatie achteraf.

2.   ACER publiceert jaarlijks een verslag over de resultaten van zijn toezichtsactiviteiten als bedoeld in lid 1. In dat verslag geeft het aan welke obstakels eventueel de voltooiing van de interne markten voor elektriciteit en aardgas in de weg staan.

3.   Bij het publiceren van zijn jaarverslag kan ACER aan het Europees Parlement en de Commissie een advies uitbrengen over de mogelijke maatregelen om obstakels als bedoeld in lid 2 weg te nemen.

4.   ACER brengt een verslag inzake beste praktijken uit in verband met methodologieën voor transmissie- en distributietarieven, overeenkomstig artikel 18, lid 9, van Verordening (EU) 2019/943.

1.   ACER is een orgaan van de Unie met rechtspersoonlijkheid.

2.   In elke lidstaat heeft ACER de ruimste handelingsbevoegdheid welke door de nationale wetgeving aan rechtspersonen wordt toegekend. Het kan met name roerende en onroerende goederen verwerven en vervreemden, en in rechte optreden.

3.   ACER wordt vertegenwoordigd door zijn directeur.

4.   De zetel van ACER is gevestigd in Ljubljana, Slovenië.

1.   De raad van bestuur bestaat uit negen leden. Elk lid heeft een plaatsvervanger. Twee leden en hun plaatsvervangers worden benoemd door de Commissie, twee leden en hun plaatsvervangers worden benoemd door het Europees Parlement en vijf leden en hun plaatsvervangers worden benoemd door de Raad. Een lid van het Europees Parlement kan geen lid zijn van de raad van bestuur. Een lid van de raad van bestuur kan geen lid zijn van de raad van regulators.

2.   De ambtstermijn van de leden van de raad van bestuur en van hun plaatsvervangers bedraagt vier jaar en kan eenmaal worden verlengd. De eerste ambtstermijn bedraagt voor de helft van de leden van de raad van bestuur en hun vervangers evenwel zes jaar.

3.   De raad van bestuur kiest uit zijn midden een voorzitter en een vicevoorzitter met een meerderheid van twee derde van de stemmen. De vicevoorzitter vervangt automatisch de voorzitter als deze zijn taken niet kan uitoefenen. De ambtstermijn van de voorzitter en de vicevoorzitter bedraagt twee jaar en kan eenmaal worden verlengd. De ambtstermijn van de voorzitter en de vicevoorzitter loopt af wanneer zij geen lid meer zijn van de raad van bestuur.

4.   De voorzitter roept de raad van bestuur in vergadering bijeen. Tenzij de raad van bestuur ten aanzien van de directeur anders beslist, nemen de voorzitter van de raad van regulators, of de door de raad van regulators uit zijn midden benoemde persoon, en de directeur, zonder stemrecht deel aan de vergadering. De raad van bestuur komt ten minste tweemaal per jaar in gewone zitting bijeen. Hij komt ook bijeen op initiatief van zijn voorzitter, op verzoek van de Commissie of op verzoek van ten minste een derde van zijn leden. De raad van bestuur kan iedereen wiens advies van belang kan zijn uitnodigen om als waarnemer aan de vergaderingen deel te nemen. De leden van de raad van bestuur kunnen zich op de door het reglement van orde van de raad bepaalde wijze laten bijstaan door adviseurs of deskundigen. ACER verzorgt het secretariaat van de raad van bestuur.

5.   De besluiten van de raad van bestuur worden met een meerderheid van twee derde van de aanwezige leden genomen, tenzij in deze verordening anders is bepaald. Elk lid van de raad van bestuur of zijn plaatsvervanger heeft één stem.

6.   In het reglement van orde wordt het volgende nader bepaald:

7.   Onverminderd de rol van de door de Europese Commissie benoemde leden, verbinden de leden van de raad van bestuur zich ertoe onafhankelijk en op objectieve wijze op te treden in het belang van de Unie als geheel, en verlangen noch volgen zij instructies van instellingen, organen of instanties van de Unie, van de regering van een lidstaat of van enig ander publiek of privaat orgaan. Daartoe legt ieder lid een schriftelijke verbintenisverklaring af alsmede een verklaring omtrent hun belangen, waarin zij hetzij verklaren dat zij geen belangen hebben die geacht zouden kunnen worden afbreuk te doen aan hun onafhankelijkheid, hetzij al hun directe en indirecte belangen vermelden die geacht zouden kunnen worden afbreuk te doen aan hun onafhankelijkheid. ACER maakt deze verklaringen jaarlijks openbaar.

1.   De raad van bestuur vervult de volgende functies:

2.   De raad van bestuur neemt overeenkomstig artikel 110 van het statuut een besluit dat is gebaseerd op artikel 2, lid 1, van het statuut en artikel 6 van de regeling welke van toepassing is op de andere personeelsleden, waarin hij de nodige bevoegdheden van het tot aanstelling bevoegde gezag delegeert aan de directeur en de voorwaarden vastlegt voor de opschorting van deze gedelegeerde bevoegdheden. De directeur kan deze bevoegdheden op zijn beurt delegeren.

3.   Wanneer uitzonderlijke omstandigheden dat vereisen, kan de raad van bestuur door middel van een besluit de delegatie van de bevoegdheden van het tot aanstelling bevoegde gezag aan de directeur en de bevoegdheden die deze laatste op zijn beurt heeft gedelegeerd, tijdelijk opschorten en deze bevoegdheden zelf uitoefenen of delegeren aan een van zijn leden of aan een ander personeelslid dan de directeur. De uitzonderlijke omstandigheden zijn strikt beperkt tot administratieve, begrotings- of managementaangelegenheden en doen geen afbreuk aan de volledige onafhankelijkheid van de directeur ten aanzien van zijn taken overeenkomstig artikel 24, lid 1, onder c).

1.   Elk jaar stelt de directeur een ontwerpprogrammeringsdocument op dat de jaarlijkse en meerjarige programmering bevat, en dient dit ontwerpprogrammeringsdocument in bij de raad van bestuur en de raad van regulators.

De raad van bestuur stelt het ontwerpprogrammeringsdocument vast na van de raad van regulators een gunstig advies te hebben verkregen, en stuurt het ontwerpprogrammeringsdocument uiterlijk op 31 januari door naar het Europees Parlement, de Commissie en de Raad.

Het ontwerpprogrammeringsdocument is in overeenstemming met de overeenkomstig artikel 33, leden 1, 2, en 3, opgestelde voorlopige ontwerpraming.

De raad van bestuur stelt het programmeringsdocument vast met inachtneming van het advies van de Commissie, na van de raad van regulators een gunstig advies te hebben verkregen en nadat de directeur dit document heeft voorgelegd aan het Europees Parlement. De raad van bestuur stuurt het programmeringsdocument uiterlijk op 31 december door naar het Europees Parlement, de Raad en de Commissie.

Het programmeringsdocument wordt vastgesteld onverminderd de jaarlijkse begrotingsprocedure en wordt openbaar gemaakt.

Het programmeringsdocument wordt definitief na de definitieve vaststelling van de algemene begroting en wordt, indien nodig, dienovereenkomstig aangepast.

2.   De jaarlijkse programmering in het programmeringsdocument omvat gedetailleerde doelstellingen en beoogde resultaten, met inbegrip van prestatie-indicatoren. Het document bevat voorts een beschrijving van de te financieren acties en een indicatie van de financiële en personele middelen die aan iedere actie worden toegewezen, met een vermelding van de werkgroepen van ACER die tot taak hebben bij te dragen aan de opstelling van de verschillende documenten, overeenkomstig de beginselen die gelden voor activiteitsgestuurde begroting en beheer. De jaarlijkse programmering is in overeenstemming met de meerjarige programmering waarvan sprake is in lid 4. Het document vermeldt duidelijk de taken die zijn toegevoegd, gewijzigd of geschrapt ten opzichte van het vorige begrotingsjaar.

3.   De raad van bestuur past het vastgestelde programmeringsdocument aan wanneer ACER een nieuwe taak krijgt toegewezen.

Iedere wezenlijke verandering van het programmeringsdocument wordt vastgesteld door middel van dezelfde procedure als die welke voor het oorspronkelijke programmeringsdocument geldt. De raad van bestuur kan aan de directeur de bevoegdheid delegeren om niet-wezenlijke veranderingen door te voeren in het programmeringsdocument.

4.   De meerjarige programmering in het programmeringsdocument omvat een beschrijving van de algemene strategische programmering, met inbegrip van de doelstellingen, beoogde resultaten en prestatie-indicatoren. Het behelst ook de programmering van de middelen, met inbegrip van de meerjarige begroting en de personele middelen.

Deze programmering van de middelen wordt jaarlijks bijgewerkt. De strategische programmering wordt in voorkomend geval geactualiseerd, met name om rekening te houden met de resultaten van de in artikel 45 bedoelde evaluatie.

1.   De raad van regulators bestaat uit:

Slechts één vertegenwoordiger per lidstaat van de regulerende instantie mag worden toegelaten tot de raad van regulators.

2.   De raad van regulators kiest uit zijn midden een voorzitter en een vicevoorzitter. De vicevoorzitter vervangt de voorzitter als deze zijn taken niet kan uitoefenen. De ambtstermijn van de voorzitter en de vicevoorzitter bedraagt tweeënhalf jaar en kan worden verlengd. De ambtstermijn van de voorzitter en die van de vicevoorzitter lopen echter in ieder geval af wanneer zij geen lid meer zijn van de raad van regulators.

1.   De raad van regulators beslist met een meerderheid van twee derde van zijn aanwezige leden, waarbij elk lid één stem heeft.

2.   De raad van regulators stelt zijn reglement van orde vast en maakt dit bekend; daarin worden de nadere bijzonderheden van de stemming vastgesteld, met name de voorwaarden waaronder een lid namens een ander lid kan handelen, alsmede de eventuele quorumvoorschriften. Het reglement van orde kan specifieke werkmethoden omvatten voor de bespreking van punten die zich voordoen in het kader van regionale samenwerkingsinitiatieven.

3.   Bij de uitoefening van de taken die hem bij deze verordening worden toebedeeld en onverminderd het feit dat zijn leden namens hun respectieve regulerende instantie optreden, is de raad van regulators onafhankelijk en verlangt of volgt hij geen instructies van enige regering van een lidstaat, de Commissie of van andere publieke of private entiteiten.

4.   ACER verzorgt het secretariaat van de raad van regulators.

5.   De raad van regulators:

6.   Het Europees Parlement wordt ten minste twee weken vóór een vergadering op de hoogte gesteld van de ontwerpagenda van de komende vergaderingen van de raad van regulators. Binnen twee weken na een dergelijke vergadering worden de ontwerpnotulen van de vergadering aan het Europees Parlement toegezonden. Het Europees Parlement kan de voorzitter van de raad van regulators of de vicevoorzitter, met volledige inachtneming van zijn onafhankelijkheid, verzoeken om voor zijn bevoegde commissie een verklaring af te leggen en vragen van leden van die commissie te beantwoorden.

1.   ACER wordt geleid door zijn directeur, die optreedt overeenkomstig de in de tweede zin van artikel 22, lid 5, onder b), bedoelde richtsnoeren alsmede, waar in deze verordening vermeld, overeenkomstig het advies van de raad van regulators. Onverminderd de respectieve rollen van de raad van bestuur en de raad van regulators met betrekking tot de taken van de directeur, verlangt of volgt de directeur geen instructies van enige regering, noch van de instellingen van de Unie of van enige andere publieke of private entiteit of persoon. De directeur legt verantwoording af aan de raad van bestuur over administratieve, begrotings- of managementaangelegenheden, maar blijft volledig onafhankelijk ten aanzien van zijn taken overeenkomstig artikel 24, lid 1, onder c). De directeur mag de vergaderingen van de raad van regulators als waarnemer bijwonen.

2.   De directeur wordt, na een open en transparante selectieprocedure, op grond van zijn verdiensten, bekwaamheden en ervaring die relevant zijn voor de energiesector, door de raad van bestuur benoemd uit ten minste drie door de Commissie voorgedragen kandidaten, na gunstig advies van de raad van regulators. Vóór de benoeming legt de door de raad van bestuur gekozen kandidaat een verklaring af voor de bevoegde commissie van het Europees Parlement en beantwoordt hij vragen van de commissieleden. Voor het sluiten van de overeenkomst met de directeur wordt ACER vertegenwoordigd door de voorzitter van de raad van bestuur.

3.   De ambtstermijn van de directeur bedraagt vijf jaar. In de loop van de negen maanden voordat deze periode afloopt, verricht de Commissie een beoordeling. Daarin kijkt de Commissie met name naar:

4.   De raad van bestuur kan op voorstel van de Commissie, na raadpleging van de raad van regulators en met grondige aandacht voor het beoordelingsverslag en het advies van de raad van regulators over deze beoordeling de ambtstermijn van de directeur eenmaal met ten hoogste vijf jaar verlengen, maar alleen indien zulks op grond van de taken en verplichtingen van ACER kan worden verantwoord. Een directeur wiens ambtstermijn is verlengd, mag na afloop van de verlengde ambtstermijn niet deelnemen aan een andere selectieprocedure voor hetzelfde ambt.

5.   De raad van bestuur stelt het Europees Parlement in kennis van zijn voornemen om de ambtstermijn van de directeur te verlengen. In de maand die voorafgaat aan de verlenging van zijn ambtstermijn kan de directeur worden gevraagd een verklaring voor de bevoegde commissie van het Europees Parlement af te leggen en vragen van de commissieleden te beantwoorden.

6.   Indien de ambtstermijn van de directeur niet wordt verlengd, blijft hij zijn ambt uitoefenen totdat zijn vervanger is aangewezen.

7.   De directeur kan alleen uit zijn ambt worden ontzet nadat de raad van bestuur na gunstig advies van de raad van regulators daartoe heeft besloten. De raad van bestuur neemt dit besluit met een meerderheid van twee derde van zijn leden.

8.   Het Europees Parlement en de Raad kunnen de directeur verzoeken verslag uit te brengen over de uitvoering van zijn taken. Het Europees Parlement kan de directeur tevens verzoeken om voor zijn bevoegde commissie een verklaring af te leggen en vragen van leden van die commissie te beantwoorden.

1.   De directeur:

Voor de toepassing van de eerste alinea, onder k), wint de directeur, alvorens te besluiten een plaatselijk kantoor op te zetten, het advies in van de betrokken lidstaten, met inbegrip van de lidstaat waar ACER zijn zetel heeft, en verkrijgt hij de voorafgaande toestemming van de Commissie en de raad van bestuur. In het besluit, dat gebaseerd is op een passende kosten-batenanalyse, wordt het toepassingsgebied gespecificeerd van de activiteiten die in dat lokale kantoor moeten worden uitgevoerd, op zodanige wijze dat onnodige kosten en verdubbeling van administratieve functies van ACER worden vermeden.

2.   Voor de toepassing van lid 1, eerste alinea, onder c), van dit artikel worden de in artikel 3, lid 1, de artikelen 4 tot en met 8, artikel 9, leden 1 en 2, artikel 10, artikel 11, onder c), artikel 13, artikel 15, lid 4, en de artikelen 30 en 43 bedoelde adviezen, aanbevelingen en besluiten alleen vastgesteld na een gunstig advies van de raad van regulators.

De directeur zendt de ontwerpadviezen, -aanbevelingen, of -besluiten, voordat ze ter stemming aan de raad van regulators worden voorgelegd, tijdig ter raadpleging toe aan de bevoegde werkgroep.

De directeur:

In geval van intrekking van een ontwerpadvies, -aanbeveling of -besluit kan de directeur een nieuw ontwerp van advies, aanbeveling of besluit uitbrengen volgens de procedure als beschreven in artikel 22, lid 5, onder a), en in de tweede alinea van het onderhavige lid. Voor de toepassing van de derde alinea, onder a), van dit lid verstrekt de directeur, daar waar hij afwijkt van de door de raad van regulators ingediende opmerkingen en wijzigingen of deze verwerpt, tevens een naar behoren onderbouwde schriftelijke uitleg hieromtrent.

Indien de raad van regulators geen gunstig advies uitbrengt over de opnieuw voorgelegde tekst van het ontwerp van advies, aanbeveling of besluit omdat met zijn opmerkingen en wijzigingen onvoldoende rekening is gehouden in die tekst, kan de directeur de tekst van het ontwerp van advies, aanbeveling of besluit verder aanpassen in overeenstemming met de door de raad van regulators voorgestelde wijzigingen en opmerkingen teneinde zijn gunstig advies te verkrijgen, zonder dat hij hierbij de bevoegde werkgroep opnieuw hoeft te raadplegen of een aanvullende schriftelijke motivering moet verstrekken.

1.   ACER richt een raad van beroep op.

2.   De raad van beroep bestaat uit zes leden en zes plaatsvervangers die gekozen worden uit het huidige of voormalige hogere personeel van de regulerende instanties, mededingingsautoriteiten of andere instellingen van de Unie of nationale instellingen met relevante ervaring in de energiesector. De raad van beroep wijst zelf zijn voorzitter aan.

Na een openbare oproep tot het indienen van blijken van belangstelling benoemt de raad van bestuur formeel de leden van de raad van beroep op voorstel van de Commissie en na raadpleging van de raad van regulators.

3.   De raad van beroep stelt zijn reglement van orde vast en maakt dit bekend. In dat reglement van orde worden de voorschriften vastgesteld voor de organisatie en het functioneren van de raad van beroep en de regels die van toepassing zijn op de overeenkomstig artikel 28 bij de raad aanhangig gemaakte beroepen. De raad van beroep stelt de Commissie in kennis van het ontwerp van zijn reglement van orde, alsook van elke belangrijke wijziging van het reglement. De Commissie kan advies uitbrengen over dit reglement binnen drie maanden na de datum van ontvangst van de kennisgeving.

De begroting van ACER omvat een aparte begrotingslijn voor de financiering van de griffie van de raad van beroep.

4.   De besluiten van de raad van beroep worden aangenomen met een meerderheid van ten minste vier van de zes leden ervan. De raad van beroep komt bijeen wanneer dit noodzakelijk is.

1.   De ambtstermijn van de leden van de raad van beroep bedraagt vijf jaar. Deze termijn kan eenmaal worden verlengd.

2.   De leden van de raad van beroep zijn onafhankelijk bij het nemen van hun besluiten. Zij zijn niet gebonden aan enige instructie. Zij verrichten geen enkele andere taak binnen ACER, in de raad van bestuur of de raad van regulators van ACER noch in een van de werkgroepen daarvan. Ook wordt een lid van de raad van beroep niet uit zijn ambt ontzet, tenzij het zich schuldig heeft gemaakt aan ernstig wangedrag en de raad van bestuur na raadpleging van de raad van regulators daartoe besluit.

1.   De leden van de raad van beroep nemen niet deel aan de behandeling van een beroepsprocedure als zij daarbij een persoonlijk belang hebben, als zij eerder als vertegenwoordiger van een van de partijen bij de behandeling betrokken zijn geweest of als zij een rol hebben gespeeld bij het besluit waartegen het beroep is ingesteld.

2.   Indien een lid van de raad van beroep om een van de in lid 1 genoemde redenen of om enige andere reden meent dat een medelid niet aan een beroepsprocedure zou mogen deelnemen, stelt dat lid de raad van beroep daarvan in kennis. Iedere partij in de beroepsprocedure kan bezwaar maken tegen de deelname van een lid van de raad van beroep om een van de in lid 1 genoemde redenen of bij twijfel over zijn onpartijdigheid. Zulk bezwaar is niet-ontvankelijk indien het is gestoeld op de nationaliteit van een lid of indien de partij die bezwaar maakt in de beroepsprocedure, terwijl zij op de hoogte was van een reden om bezwaar te maken, toch reeds een andere procedurehandeling in de beroepsprocedure heeft verricht dan het maken van bezwaar tegen de samenstelling van de raad van beroep.

3.   De raad van beroep beslist in de in de leden 1 en 2 bedoelde gevallen zonder deelname van het betrokken lid over de te nemen maatregelen. Voor het nemen van deze beslissing wordt het betrokken lid in de raad van beroep vervangen door zijn plaatsvervanger. Indien de plaatsvervanger in een met die van het lid vergelijkbare situatie verkeert, wijst de voorzitter een van de andere beschikbare plaatsvervangers aan.

4.   De leden van de raad van beroep verbinden zich ertoe in het openbaar belang en onafhankelijk op te treden. Daartoe leggen zij een schriftelijke verbintenisverklaring af alsmede een schriftelijke verklaring omtrent hun belangen, waarin zij hetzij verklaren dat zij geen belangen hebben die geacht zouden kunnen worden afbreuk te doen aan hun onafhankelijkheid, hetzij al hun directe en indirecte belangen vermelden die geacht zouden kunnen worden afbreuk te doen aan hun onafhankelijkheid. Deze verklaringen worden jaarlijks openbaar gemaakt.

1.   Elke natuurlijke of rechtspersoon, met inbegrip van de regulerende instanties, kan beroep instellen tegen een tot hem gericht besluit als bedoeld in artikel 2, onder d), of tegen een besluit dat, ofschoon in de vorm van een besluit gericht tot een andere persoon, hem rechtstreeks en individueel raakt.

2.   Het beroep bevat een uiteenzetting van de gronden voor het beroep en wordt binnen twee maanden na de kennisgeving van het besluit aan de betrokken persoon, dan wel bij gebreke daarvan, binnen twee maanden na de dag van publicatie van het besluit door ACER, schriftelijk bij ACER ingediend. De raad van beroep neemt binnen vier maanden na instelling van het beroep een besluit ter zake.

3.   Een ingevolge lid 1 van dit artikel ingesteld beroep heeft geen schorsende werking. De raad van beroep kan de toepassing van het bestreden besluit echter opschorten, indien hij van oordeel is dat de omstandigheden dit vereisen.

4.   Indien het beroep ontvankelijk is, onderzoekt de raad van beroep of het gegrond is. Hij nodigt de partijen in de beroepsprocedure zo vaak als noodzakelijk is uit om binnen een bepaalde termijn opmerkingen te maken naar aanleiding van de kennisgevingen van de raad zelf of de mededelingen van de andere partijen in de beroepsprocedure. Het is partijen in de beroepsprocedure toegestaan een mondelinge uiteenzetting te geven.

5.   De raad van beroep kan het besluit bekrachtigen, dan wel de zaak terugverwijzen naar het bevoegde orgaan van ACER. Dit orgaan is gebonden aan de beslissing van de raad van beroep.

6.   De door de raad van beroep genomen besluiten worden door ACER bekendgemaakt.

1.   Wanneer dat gerechtvaardigd is, en met name om de werkzaamheden van de directeur en de raad van regulators op het gebied van regelgevingskwesties te ondersteunen en de in artikel 3, lid 1, de artikelen 4 tot en met 8, artikel 9, leden 1 en 3, artikel 10, artikel 11, onder c), artikel 13, artikel 15, lid 4, en de artikelen 30 en 43 bedoelde adviezen, aanbevelingen en besluiten voor te bereiden, stelt de raad van bestuur, op basis van een gezamenlijk voorstel van de directeur en de raad van regulators, werkgroepen in of schrapt deze.

Voor de instelling en schrapping van een werkgroep is een gunstig advies van de raad van regulators nodig.

2.   De werkgroepen bestaan uit deskundigen van het personeel van ACER en van de regulerende instanties. Deskundigen van de Commissie kunnen deelnemen aan de werkgroepen. ACER behoeft de kosten van de deelname van deskundigen van het personeel van de regulerende instanties in de werkgroepen van ACER niet te dragen. Werkgroepen nemen de standpunten van deskundigen van andere relevante nationale instanties in aanmerking indien die instanties ter zake bevoegd zijn.

3.   De raad van bestuur stelt, op basis van een voorstel van de directeur en na de raad van regulators te hebben geraadpleegd en van deze een gunstig advies te hebben verkregen, een intern reglement van orde voor de werking van de werkgroepen vast en publiceert dit reglement.

4.   De werkgroepen van ACER voeren de hun in het overeenkomstig artikel 20 vastgestelde programmeringsdocument toegewezen taken uit, alsmede eventuele taken uit hoofde van deze verordening die hun door de raad van regulators en de directeur zijn toegewezen.

1.   Onverminderd eventuele andere middelen bestaan de ontvangsten van ACER uit:

2.   De uitgaven van ACER omvatten administratieve, infrastructurele, werkings- en personeelskosten.

3.   De ontvangsten en uitgaven van ACER moeten in evenwicht zijn.

4.   Van alle ontvangsten en uitgaven van ACER wordt een raming gemaakt voor elk boekjaar, dat samenvalt met een kalenderjaar; deze ontvangsten en uitgaven worden in de begroting van ACER opgenomen.

5.   De inkomsten van ACER mogen zijn neutraliteit, onafhankelijkheid en objectiviteit niet in het gedrang brengen.

1.   Aan ACER is een vergoeding verschuldigd voor:

2.   De in lid 1 bedoelde vergoedingen en de wijze waarop deze moeten worden betaald, worden door de Commissie vastgesteld na een openbare raadpleging en na raadpleging van de raad van bestuur en de raad van regulators. De vergoedingen staan in verhouding tot de kosten van de betrokken diensten die op kosteneffectieve wijze worden verleend, en zijn toereikend om deze kosten te dekken. Die vergoedingen worden op een zodanig niveau vastgesteld dat zij niet discriminerend zijn en geen onnodige financiële of administratieve lasten leggen op marktdeelnemers of namens hen optredende entiteiten.

De Commissie onderzoekt geregeld de hoogte van die vergoedingen op basis van een evaluatie en past zo nodig de hoogte van die vergoedingen en de wijze van betaling aan.

1.   De directeur stelt jaarlijks een voorlopige ontwerpraming op voor de operationele uitgaven en het werkprogramma voor het volgende boekjaar en zendt deze voorlopige ontwerpraming aan de raad van bestuur, tezamen met een voorlopige personeelsformatie.

2.   De voorlopige ontwerpraming stoelt op de doelstellingen en verwachte resultaten van het programmeringsdocument als bedoeld in artikel 20, lid 1, en houdt rekening met de financiële middelen die nodig zijn voor het verwezenlijken van die doelstellingen en verwachte resultaten.

3.   De raad van bestuur stelt jaarlijks op basis van de voorlopige ontwerpraming van de directeur een voorlopige ontwerpraming van de ontvangsten en uitgaven van ACER voor het volgende boekjaar vast.

4.   De raad van bestuur dient de voorlopige ontwerpraming, die tevens een ontwerppersoneelsformatie bevat, elk jaar uiterlijk op 31 januari bij de Commissie in. Vóór de definitieve vaststelling van de raming wordt het ontwerp van de directeur ingediend bij de raad van regulators, die daarover een met redenen omkleed advies mag uitbrengen.

5.   De Commissie dient de in lid 3 vermelde raming tezamen met het ontwerp van de algemene begroting van de Unie in bij het Europees Parlement en de Raad.

6.   Op basis van de ontwerpramingen voert de Commissie in het ontwerp van de algemene begroting van de Unie de ramingen in die zij noodzakelijk acht met betrekking tot de personeelsformatie en het bedrag van de subsidie ten laste van de algemene begroting van de Unie overeenkomstig de artikelen 313 tot en met 316 van het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie (VWEU).

7.   De Raad stelt in zijn rol van begrotingsautoriteit de personeelsformatie voor ACER vast.

8.   De raad van bestuur stelt de begroting van ACER vast. Deze wordt definitief na de definitieve vaststelling van de algemene begroting van de Unie. Indien nodig wordt de begroting dienovereenkomstig aangepast.

9.   Voor elke wijziging van de begroting, met inbegrip van de personeelsformatie, wordt dezelfde procedure gevolgd.

10.   Uiterlijk 5 juli 2020 beoordeelt de Commissie of ACER over voldoende financiële en personele middelen beschikt ter vervulling van zijn functie uit hoofde van deze verordening om een interne energiemarkt tot stand te brengen en bij te dragen aan de energiezekerheid ten behoeve van de consumenten in de Unie.

11.   De raad van bestuur stelt de begrotingsautoriteit onverwijld in kennis van de projecten die hij voornemens is te realiseren en die aanzienlijke financiële gevolgen voor de financiering van de begroting van ACER kunnen hebben, met name vastgoedprojecten. De raad van bestuur licht tevens de Commissie hierover in. Als een van de takken van de begrotingsautoriteit voornemens is advies uit te brengen, stelt deze ACER binnen twee weken na ontvangst van de informatie over het project in kennis van zijn voornemen om een dergelijk advies uit te brengen. Indien ACER geen antwoord ontvangt, kan het doorgaan met het geplande project.

1.   De directeur treedt op als ordonnateur en voert de begroting van ACER uit.

2.   Uiterlijk op 1 maart na afloop van het boekjaar dient de rekenplichtige van ACER de voorlopige rekeningen, vergezeld van het verslag over het financieel en begrotingsbeheer tijdens het boekjaar, in bij de rekenplichtige van de Commissie en aan de Rekenkamer. De rekenplichtige van ACER dient het verslag over het financieel en begrotingsbeheer uiterlijk op 31 maart van het volgende jaar ook in bij het Europees Parlement en de Raad. De rekenplichtige van de Commissie consolideert dan de voorlopige rekeningen van de instellingen en gedecentraliseerde organen overeenkomstig artikel 245 van Verordening (EU, Euratom) 2018/1046 van het Europees Parlement en de Raad (22) (het "Financieel Reglement").

1.   De rekenplichtige van ACER dient de voorlopige rekeningen van het begrotingsjaar (jaar N) uiterlijk op 1 maart van het volgende begrotingsjaar (jaar N+1) in bij de rekenplichtige van de Commissie en bij de Rekenkamer.

2.   ACER zendt uiterlijk op 31 maart van het jaar N+1 een verslag over het budgettair en financieel beheer voor het jaar N toe aan het Europees Parlement, de Raad, de Commissie en de Rekenkamer.

Uiterlijk op 31 maart van het jaar N+1 zendt de rekenplichtige van de Commissie de voorlopige rekeningen van ACER toe aan de Rekenkamer. De Commissie zendt het verslag over het financieel en begrotingsbeheer tijdens het boekjaar ook toe aan het Europees Parlement en de Raad.

3.   Na ontvangst van de door de Rekenkamer geformuleerde opmerkingen over de voorlopige rekeningen van ACER voor het jaar N overeenkomstig artikel 246 van het Financieel Reglement stelt de rekenplichtige op eigen verantwoordelijkheid de definitieve rekeningen van ACER op voor dat jaar. De directeur dient deze voor advies in bij de raad van bestuur.

4.   De raad van bestuur brengt advies uit over de definitieve rekeningen van ACER voor het jaar N.

5.   De rekenkundige van ACER dient de definitieve rekeningen voor het jaar N, vergezeld van het advies van de raad van bestuur, uiterlijk op 1 juli van het jaar N+1 in bij het Europees Parlement, de Raad, de Commissie en de Rekenkamer.

6.   De definitieve rekeningen worden uiterlijk op 15 november van het jaar N+1 bekendgemaakt in het Publicatieblad van de Europese Unie.

7.   De directeur verstrekt de Rekenkamer uiterlijk op 30 september van het jaar N+1 een antwoord op haar opmerkingen. De directeur dient een kopie van dit antwoord in bij de raad van bestuur en de Commissie.

8.   De directeur verstrekt het Europees Parlement op verzoek alle inlichtingen die nodig zijn voor een goed verloop van de kwijtingsprocedure voor het jaar N overeenkomstig artikel 109, lid 3, van Gedelegeerde Verordening (EU) nr. 1271/2013.

9.   Het Europees Parlement verleent op aanbeveling van de Raad, die bij gekwalificeerde meerderheid van stemmen besluit, vóór 15 mei van het jaar N+2 kwijting aan de directeur voor de uitvoering van de begroting van het boekjaar N.

1.   Om de bestrijding van fraude, corruptie en andere illegale handelingen als bedoeld in Verordening (EU, Euratom) nr. 883/2013 van het Europees Parlement en de Raad (23) te bevorderen, treedt ACER toe tot het Interinstitutioneel Akkoord van 25 mei 1999 betreffende de interne onderzoeken verricht door OLAF (24) en stelt het de geschikte, voor zijn werknemers geldende bepalingen vast volgens het model van de bijlage bij dat akkoord.

2.   De Europese Rekenkamer is bevoegd voor het uitvoeren van audits ter plaatse en audits op basis van documenten, ten aanzien van alle begunstigden van subsidies, contractanten en subcontractanten die van ACER middelen van de Unie hebben ontvangen.

3.   OLAF kan overeenkomstig de bepalingen en procedures van Verordening (EU, Euratom) nr. 883/2013 en Verordening (Euratom, EG) nr. 2185/96 van de Raad (25) onderzoeken verrichten, waaronder controles en inspecties ter plaatse, om vast te stellen of er sprake is van fraude, corruptie of andere onwettige activiteiten waardoor de financiële belangen van de Unie worden geschaad in verband met een subsidie of een door ACER gefinancierde overeenkomst.

4.   Onverminderd de leden 1, 2 en 3 omvatten de samenwerkingsovereenkomsten met derde landen en internationale organisaties, de contracten, de subsidieovereenkomsten en de subsidiebesluiten van ACER bepalingen die de Europese Rekenkamer en OLAF uitdrukkelijk de bevoegdheid verlenen de in dit artikel bedoelde controles en onderzoeken te verrichten overeenkomstig hun respectieve bevoegdheden.

1.   Protocol nr. 7 inzake voorrechten en immuniteiten van de Europese Gemeenschappen, dat aan het VEU en het VWEU is gehecht, is van toepassing op ACER en zijn personeel.

2.   De noodzakelijke regelingen betreffende de huisvesting die aan ACER moet worden verschaft in de lidstaat van vestiging en de voorzieningen die deze lidstaat moet treffen, alsmede de bijzondere regels die in de lidstaat van vestiging van toepassing zijn op de directeur, de leden van de raad van bestuur, de werknemers van ACER en hun gezinsleden, worden vastgelegd in een zetelovereenkomst tussen ACER en de lidstaat waar de zetel is gevestigd. Deze overeenkomst wordt gesloten na goedkeuring door de raad van bestuur.

1.   Het statuut van de ambtenaren, de regeling welke van toepassing is op de andere personeelsleden van de Europese Unie en de regels die de instellingen van de Unie gezamenlijk hebben vastgesteld met het oog op de toepassing van dit statuut en deze regeling, zijn van toepassing op het personeel van ACER, met inbegrip van zijn directeur.

2.   De raad van bestuur stelt in overleg met de Commissie de nodige uitvoeringsmaatregelen vast volgens de regelingen van artikel 110 van het statuut.

3.   ACER oefent ten aanzien van zijn personeel de bevoegdheden uit die krachtens het statuut zijn verleend aan het tot aanstelling bevoegde gezag, alsook die welke krachtens de regeling welke van toepassing is op de andere personeelsleden zijn verleend aan het tot het aangaan van overeenkomsten bevoegde gezag.

4.   De raad van bestuur kan bepalingen vaststellen waardoor uit de lidstaten gedetacheerde nationale deskundigen voor ACER kunnen werken.

1.   De contractuele aansprakelijkheid van ACER wordt beheerst door de wet die op het betrokken contract van toepassing is.

Arbitrageclausules in een door ACER gesloten contract zijn onderworpen aan de jurisdictie van het Hof van Justitie.

2.   In geval van niet-contractuele aansprakelijkheid vergoedt ACER overeenkomstig de algemene beginselen die de wetgevingen van de lidstaten gemeen hebben, alle schade die ACER zelf of het personeel ervan bij de uitoefening van hun taken hebben veroorzaakt.

3.   Het Hof van Justitie van de Europese Unie heeft rechtsbevoegdheid in geschillen over de vergoeding van de in lid 2 bedoelde schade.

4.   De persoonlijke geldelijke en tuchtrechtelijke aansprakelijkheid van de personeelsleden van ACER ten aanzien van ACER valt onder de desbetreffende voor het personeel van ACER geldende voorschriften.

1.   Verordening (EG) nr. 1049/2001 van het Europees Parlement en de Raad (26) is van toepassing op de documenten van ACER.

2.   De raad van bestuur stelt de praktische maatregelen voor de toepassing van Verordening (EG) nr. 1049/2001 vast.

3.   Tegen de besluiten van ACER ingevolge artikel 8 van Verordening (EG) nr. 1049/2001 kan een klacht worden ingediend bij de Ombudsman of beroep worden ingesteld bij het Hof van Justitie onder de voorwaarden als bedoeld in respectievelijk artikel 228 en artikel 263 VWEU.

4.   Op de verwerking van persoonsgegevens door ACER is Verordening (EU) 2018/1725 van het Europees Parlement en de Raad (27) van toepassing. De raad van bestuur stelt maatregelen vast voor de toepassing van Verordening (EU) 2018/1725 door ACER, onder meer maatregelen betreffende de benoeming van de functionaris voor gegevensbescherming van ACER. Deze maatregelen worden vastgesteld na raadpleging van de Europese Toezichthouder voor gegevensbescherming.

5.   ACER mag op eigen initiatief communicatieactiviteiten op zijn bevoegdheidsgebied uitvoeren. De toewijzing van middelen voor communicatieactiviteiten mag niet nadelig zijn voor de effectieve uitvoering van de taken als bedoeld in de artikelen 3 tot en met 13. De communicatieactiviteiten worden uitgevoerd in overeenstemming met de betrokken, door de raad van bestuur vastgestelde communicatie- en verspreidingsplannen.

1.   ACER stelt eigen veiligheidsvoorschriften vast, die gelijkwaardig zijn aan de veiligheidsvoorschriften van de Commissie voor de bescherming van gerubriceerde EU-informatie (EUCI) en gevoelige niet-gerubriceerde informatie, onder meer voorschriften betreffende de uitwisseling, verwerking en opslag van dergelijke informatie, zoals omschreven in Besluiten (EU, Euratom) 2015/443 (28) en (EU, Euratom) 2015/444 (29) van de Commissie.

2.   ACER kan ook besluiten de in lid 1 bedoelde besluiten van de Commissie mutatis mutandis toe te passen. De beveiligingsvoorschriften van ACER hebben onder andere betrekking op bepalingen voor de uitwisseling, de verwerking en de opslag van gerubriceerde EU-informatie en gevoelige niet-gerubriceerde informatie.

1.   ACER staat open voor deelname van derde landen die met de Unie overeenkomsten hebben gesloten en die de relevante regels van het Unierecht op het gebied van energie, waaronder met name de regels inzake onafhankelijke regulerende instanties, toegang van derden tot infrastructuur en ontvlechting, energiehandel en systeembeheer, en consumentenparticipatie en -bescherming, alsmede de desbetreffende regels op het gebied van milieu en mededinging hebben aangenomen en toepassen.

2.   Onder voorbehoud van de sluiting van een daartoe strekkende overeenkomst tussen de Unie en derde landen als bedoeld in lid 1, kan ACER zijn taken uit hoofde van de artikelen 3 tot en met 13 ook uitoefenen met betrekking tot derde landen, op voorwaarde dat die derde landen de relevante regels overeenkomstig lid 1 hebben vastgesteld en toepassen, en zij ACER opdracht hebben gegeven de activiteiten van hun regulerende instanties te coördineren met die van de regulerende instanties van de lidstaten. Alleen in dergelijke gevallen hebben de verwijzingen naar kwesties van grensoverschrijdende aard betrekking op grenzen tussen de Unie en derde landen en niet op grenzen tussen twee lidstaten.

3.   De in lid 1 bedoelde overeenkomsten bevatten voorschriften die met name de aard, omvang en procedurele aspecten van de betrokkenheid van deze landen bij de werkzaamheden van ACER specificeren, waaronder afspraken over de financiële en personele bijdrage.

4.   De raad van bestuur stelt, na ontvangst van een positief advies van de raad van regulators, een reglement van orde vast voor betrekkingen met derde landen als bedoeld in lid 1. De Commissie zorgt ervoor dat ACER binnen zijn mandaat en het bestaande institutionele kader opereert door het sluiten van een passende werkovereenkomst met de directeur van ACER.

1.   Verordening nr. 1 van de Raad (30) is op ACER van toepassing.

2.   De raad van bestuur beslist over de interne talenregeling van ACER.

3.   De voor het functioneren van ACER vereiste vertaaldiensten worden geleverd door het Vertaalbureau voor de organen van de Europese Unie.

1.   Uiterlijk 5 juli 2024, en vervolgens om de vijf jaar, voert de Commissie, bijgestaan door een externe onafhankelijke deskundige, een evaluatie uit om de prestaties van ACER ten aanzien van zijn doelstellingen, mandaat en taken te beoordelen. In de evaluatie wordt met name nagegaan of het noodzakelijk is om het mandaat van ACER te wijzigen, alsmede de financiële implicaties van een dergelijke wijziging.

2.   Wanneer de Commissie van oordeel is dat het voortbestaan van ACER niet langer gerechtvaardigd is in het licht van zijn doelstellingen, mandaat en taken, kan zij na passende raadpleging van de belanghebbenden en van de raad van regulators voorstellen om deze verordening dienovereenkomstig te wijzigen of in te trekken.

3.   De Commissie dient de bevindingen van de in lid 1 bedoelde evaluatie tezamen met haar conclusies in bij het Europees Parlement, bij de Raad en bij de raad van regulators van ACER. De bevindingen van de evaluatie moeten openbaar worden gemaakt.

4.   Uiterlijk op 31 oktober 2025 en vervolgens ten minste om de vijf jaar dient de Commissie een verslag houdende een evaluatie van deze verordening, en met name van de taken van ACER in verband met het nemen van individuele beslissingen, in bij het Europees Parlement en de Raad. In deze verslagen wordt in voorkomend geval rekening gehouden met de resultaten van de beoordeling overeenkomstig artikel 69, lid 1, van Verordening (EU) 2019/943.

De Commissie doet haar verslag in voorkomend geval vergezeld gaan van een wetgevingsvoorstel.

1.   Alle marktdeelnemers zijn verantwoordelijk voor de onbalans die zij in het systeem veroorzaken ("verantwoordelijkheid voor balancering"). Daartoe zijn de marktdeelnemers balanceringsverantwoordelijken of delegeren zij hun verantwoordelijkheid op basis van een overeenkomst aan de balanceringsverantwoordelijke van hun keuze. Elke balanceringsverantwoordelijke partij is financieel aansprakelijk voor zijn onbalansen en streeft ernaar in evenwicht te zijn of het elektriciteitssysteem in evenwicht te helpen houden.

2.   De lidstaten kunnen alleen in de volgende gevallen voorzien in derogaties van de balanceringsverantwoordelijkheid voor:

De lidstaten kunnen, onverminderd de artikelen 107 en 108 VWEU, geheel of gedeeltelijk van de verantwoordelijkheid voor balancering vrijgestelde marktdeelnemers stimuleren om de volledige verantwoordelijkheid voor balancering te aanvaarden.

3.   Indien een lidstaat overeenkomstig lid 2 in een derogatie voorziet, zorgt hij ervoor dat de financiële verantwoordelijkheid voor onbalansen door andere marktdeelnemers wordt gedragen.

4.   Voor elektriciteitsproductie-installaties die vanaf 1 januari 2026 worden opgeleverd, is lid 2, onder b), uitsluitend van toepassing op productie-installaties die hernieuwbare energiebronnen gebruiken met een geïnstalleerd elektrisch vermogen kleiner dan 200 kW.

1.   Balanceringsmarkten en prekwalificatieprocessen worden zodanig georganiseerd dat:

2.   De prijs van de balanceringsenergie wordt niet vooraf bepaald in een overeenkomst voor balanceringscapaciteit. De inkoopprocessen zijn transparant overeenkomstig artikel 4, lid 40, van Richtlijn (EU) 2019/944, waarbij tegelijkertijd het vertrouwelijke karakter wordt gerespecteerd.

3.   Balanceringsmarkten waarborgen de operationele veiligheid en voorzien tegelijkertijd in maximaal gebruik en efficiënte toewijzing van zoneoverschrijdende capaciteit in de verschillende tijdsbestekken overeenkomstig artikel 17.

4.   De vereffening van balanceringsenergie voor standaard- en specifieke balanceringsproducten is gebaseerd op marginale prijsstelling (pay-as-cleared), tenzij alle regulerende instanties een alternatieve tariferingsmethode hebben goedgekeurd op basis van een gezamenlijk voorstel van alle transmissiesysteembeheerders na een analyse waaruit blijkt dat een alternatieve tariferingsmethode efficiënter is.

De marktdeelnemers mogen binnen een tijdsspanne die realtime zo dicht mogelijk benadert biedingen uitbrengen, en de BE-GCT is na de gate-sluitingstijd van de zoneoverschrijdende intradaymarkt.

Transmissiesysteembeheerders die een centraal dispatchingmodel gebruiken, kunnen aanvullende regels vaststellen overeenkomstig de richtsnoeren voor elektriciteitsbalancering vastgesteld op basis van artikel 6, lid 11, van Verordening (EG) nr. 714/2009.

5.   Onbalansen worden vereffend tegen een prijs die de realtimewaarde van energie weerspiegelt.

6.   Een onbalansprijszone is gelijk aan een biedzone, behalve in het geval van een centraal dispatchingmodel, waarin een onbalansprijszone deel kan uitmaken van een biedzone.

7.   De dimensionering van reservecapaciteit wordt door de transmissiesysteembeheerders verricht en wordt op regionaal niveau gefaciliteerd.

8.   De inkoop van balanceringscapaciteit wordt door de transmissiesysteembeheerder verricht en kan op regionaal niveau worden gefaciliteerd. Het daartoe reserveren van grensoverschrijdende capaciteit kan worden beperkt. De inkoop van balanceringscapaciteit is marktgebaseerd en zodanig georganiseerd dat er in het prekwalificatieproces geen discriminatie plaatsvindt, ongeacht of de marktdeelnemers afzonderlijk of door middel van aggregatie deelnemen, overeenkomstig artikel 40, lid 4, van Richtlijn (EU) 2019/944.

De inkoop van balanceringscapaciteit is gebaseerd op een primaire markt, tenzij en voor zover de regulerende instantie heeft voorzien in een derogatie die het gebruik toestaat van andere vormen van marktgebaseerde inkoop wegens een gebrek aan mededinging op de markt voor balanceringsdiensten. Derogaties van de verplichting om de inkoop van balanceringscapaciteit te baseren op het gebruik van primaire markten worden om de drie jaar herzien.

9.   Opwaartse balanceringscapaciteit en neerwaartse balanceringscapaciteit worden afzonderlijk ingekocht, tenzij de regulerende instantie een derogatie van dit beginsel verleent omdat dit tot een hogere economische efficiëntie zou leiden, zoals aangetoond door de transmissiesysteembeheerder. Contracten voor balanceringscapaciteit worden niet later gesloten dan één dag vóór de levering van de balanceringscapaciteit en de contractperiode bestrijkt maximaal één dag, tenzij en voor zover die regulerende instantie eerdere of langere contractperioden heeft goedgekeurd om de voorzieningszekerheid te waarborgen of de economische efficiëntie te verbeteren.

Indien een derogatie wordt verleend, wordt voor minimaal 40 % van de standaardbalanceringsproducten en minimaal 30 % van alle producten die voor de balanceringscapaciteit worden gebruikt, worden contracten voor de balanceringscapaciteit niet meer dan één dag vóór de levering van de balanceringscapaciteit gesloten en bestrijkt de contractperiode maximaal één dag. Het contract voor het resterende deel van de balanceringscapaciteit wordt uitgevoerd maximaal één maand voor de levering van de balanceringscapaciteit en de contractperiode bedraagt maximaal één maand.

10.   Op verzoek van de transmissiesysteembeheerder kan de regulerende instantie beslissen de contractperiode van het resterende deel van de balanceringscapaciteit als bedoeld in lid 9 te verlengen tot een maximumperiode van twaalf maanden, mits die beslissing in de tijd beperkt is en de positieve gevolgen in termen van lagere kosten voor de eindafnemers de negatieve effecten op de markt overstijgen. Het verzoek vermeldt:

11.   Niettegenstaande lid 10, zullen contractperioden vanaf 1 januari 2026 niet langer duren dan zes maanden.

12.   Uiterlijk op 1 januari 2028 brengen de regulerende instanties aan de Commissie en ACER verslag uit over het aandeel van de totale capaciteit die wordt gedekt door contracten of inkoopperioden die langer dan één dag duren.

13.   De transmissiesysteembeheerders of hun gedelegeerde beheerders publiceren, zo veel mogelijk in realtime maar niet meer dan dertig minuten na de levering, de actuele systeembalans van hun programmeringszones, de geraamde prijzen van onbalansen en de geraamde prijzen voor balanceringsenergie.

14.   Wanneer standaardbalanceringsproducten niet voldoende zijn om de operationele veiligheid te waarborgen of wanneer bepaalde balanceringsmiddelen niet kunnen deelnemen aan de balanceringsmarkt door middel van standaardbalanceringsproducten, kunnen de transmissiesysteembeheerders derogaties van de leden 2 en 4 voorstellen voor specifieke balanceringsproducten die lokaal worden geactiveerd zonder dat ze met andere transmissiesysteembeheerders worden uitgewisseld, en de regulerende instanties kunnen deze goedkeuren.

Voorstellen voor derogaties omvatten een beschrijving van de maatregelen die worden voorgesteld om het gebruik van specifieke producten tot een minimum te beperken, voor zover dit economisch efficiënt is, bewijzen waaruit blijkt dat de specifieke producten geen significante inefficiëntie en verstoring van de balanceringsmarkt veroorzaken binnen dan wel buiten de programmeringszone, en, voor zover van toepassing, de regels om balanceringsenergiebiedingen van specifieke balanceringsproducten om te zetten in balanceringsenergiebiedingen van standaardbalanceringsproducten.

1.   De transmissiesysteembeheerders en de NEMO's organiseren gezamenlijk het beheer van de geïntegreerde day-ahead- en intradaymarkten overeenkomstig Verordening (EU) 2015/1222. De transmissiesysteembeheerders en de NEMO's werken samen op Unieniveau of, wanneer zulks geschikter is, op regionale basis, teneinde maximale efficiëntie en doeltreffendheid van de day-ahead- en intraday-elektriciteitshandel in de Unie tot stand te brengen. De verplichting tot samenwerking laat de toepassing van de bepalingen van het mededingingsrecht van de Unie onverlet. In hun aan de elektriciteitshandel gerelateerde functies zijn de transmissiesysteembeheerders en de NEMO's onderworpen aan regelgevend toezicht door de regulerende instanties en ACER overeenkomstig artikel 59 van Richtlijn (EU) 2019/944 en ACER overeenkomstig de artikelen 4 en 8 van Verordening (EU) 2019/942.

2.   Day-ahead- en intradaymarkten:

1.   De NEMO's staan de marktdeelnemers toe energie te verhandelen binnen een tijdsspanne die zo dicht mogelijk realtime benadert en ten minste tot de gate-sluitingstijd.

2.   De NEMO's geven de marktdeelnemers de mogelijkheid energie te verhandelen in tijdsintervallen die ten minste even kort zijn als de onbalansvereffeningsperiode voor de day-ahead- en intradaymarkten.

3.   De NEMO's voorzien in producten die kunnen worden verhandeld op de day-ahead- en intradaymarkten en die zo klein van omvang zijn, met een minimale omvang van de bieding van 500 kW of minder, dat doeltreffende deelname van vraagrespons, energieopslag en kleinschalige hernieuwbare bronnen mogelijk is, ook rechtstreeks door afnemers.

4.   Uiterlijk op 1 januari 2021 bedraagt de onbalansvereffeningsperiode in alle programmeringszones 15 minuten, tenzij regulerende instanties een derogatie of een vrijstelling hebben verleend. Derogaties mogen slechts tot 31 december 2024 worden verleend.

Vanaf 1 januari 2025 mag de onbalansvereffeningsperiode niet meer dan dertig minuten bedragen wanneer een vrijstelling is verleend door alle regulerende instanties van een synchroon gebied.

1.   Overeenkomstig Verordening (EU) 2016/1719 geven de transmissiesysteembeheerders langetermijnrechten uit of treffen zij gelijkwaardige maatregelen teneinde de marktdeelnemers, waaronder de eigenaren van elektriciteitsproductie-installaties die hernieuwbare energiebronnen gebruiken, de mogelijkheid te bieden zich in te dekken tegen prijsrisico's over biedzonegrenzen heen, tenzij een beoordeling van de termijnmarkt van de biedzonegrenzen door de bevoegde regulerende instanties aantoont dat er voldoende indekkingsmogelijkheden in de betrokken biedzones zijn.

2.   Langetermijnrechten betreffende transmissie worden op transparante, marktgebaseerde en niet-discriminerende wijze toegewezen door middel van een centraal toewijzingsplatform.

3.   Mits aan het mededingingsrecht van de Unie wordt voldaan, kunnen de marktbeheerders vrijelijk termijngerichte indekkingsproducten, waaronder termijngerichte indekkingsproducten voor de lange termijn, ontwikkelen, teneinde de marktdeelnemers, waaronder de eigenaren van elektriciteitsproductie-installaties die hernieuwbare energiebronnen gebruiken, passende mogelijkheden te bieden zich in te dekken tegen financiële risico's als gevolg van prijsschommelingen. De lidstaten vereisen niet dat dergelijke indekkingsactiviteiten beperkt zijn tot handel binnen een lidstaat of biedzone.

1.   Er mag geen maximale noch minimale limiet voor de groothandels-elektriciteitsprijs worden vastgelegd. Deze bepaling is onder meer van toepassing op het bieden en clearen in alle tijdsbestekken en omvat prijzen voor balanceringsenergie en onbalans, onverminderd de technische prijsbeperkingen die kunnen worden toegepast in het balanceringstijdsbestek en in de day-ahead- en intradaytijdsbestekken overeenkomstig lid 2.

2.   De NEMO's kunnen geharmoniseerde limieten opleggen voor maximale en minimale clearingprijzen voor day-ahead- en intradaytijdsbestekken. Die limieten moeten voldoende hoog zijn om de handel niet onnodig te beperken, moeten in de interne markt geharmoniseerd zijn en moeten rekening houden met de maximale waarde van de verloren belasting. De NEMO's voeren een transparant mechanisme in om de technische beperkingen van biedingen tijdig automatisch aan te passen indien verwacht wordt dat de vastgestelde limieten zullen worden bereikt. De aangepaste hogere limieten blijven van toepassing totdat verdere verhogingen op grond van dat mechanisme nodig zijn.

3.   De transmissiesysteembeheerders treffen geen maatregelen die erop zijn gericht groothandelsprijzen te wijzigen.

4.   De regulerende instanties of, wanneer een lidstaat daarvoor een andere bevoegde autoriteit heeft aangewezen, die aangewezen bevoegde autoriteiten, identificeren de op hun grondgebied toegepaste beleids- en andere maatregelen die er indirect toe kunnen bijdragen dat de groothandelsprijsvorming wordt ingeperkt, met inbegrip van het beperken van biedingen die verband houden met de activering van balanceringsenergie, capaciteitsmechanismen, door de transmissiesysteembeheerders getroffen maatregelen alsmede maatregelen die zijn gericht op het tegengaan van marktresultaten of het voorkomen van misbruik van dominante posities of op inefficiënte wijze afgebakende biedzones.

5.   Wanneer een regulerende instantie of een aangewezen bevoegde autoriteit een beleid of een maatregel heeft geïdentificeerd waardoor de groothandelsprijsvorming kan worden ingeperkt, onderneemt hij alle passende acties om ervoor te zorgen dat dat beleid of die maatregel geen gevolgen voor het biedingsgedrag heeft of dat de gevolgen van dat beleid of die maatregel beperkt blijven. De lidstaten brengen uiterlijk op 5 januari 2020 verslag uit aan de Commissie, waarin zij de maatregelen en acties die zij hebben ondernemen of van plan zijn te ondernemen nauwkeurig omschrijven.

1.   Uiterlijk op 5 juli 2020 stellen de regulerende instanties of, wanneer een lidstaat daarvoor een andere bevoegde autoriteit heeft aangewezen, die aangewezen bevoegde autoriteiten, indien zulks nodig is voor de vaststelling van een betrouwbaarheidsnorm conform artikel 25, voor hun grondgebied een enkele raming van de waarde van de verloren belasting (value of lost load) vast. Die raming wordt openbaar gemaakt. De regulerende instanties of andere aangewezen autoriteiten kunnen verschillende ramingen per biedzone vaststellen indien er op hun grondgebied meerdere biedzones zijn. Indien een biedzone het grondgebied van meer dan één lidstaat beslaat, ramen de betrokken regulerende instanties of andere aangewezen bevoegde autoriteiten één waarde van de verloren belasting voor die biedzone. Bij het ramen van de enkele waarde van de verloren belasting passen de regulerende instanties of andere aangewezen bevoegde autoriteiten de overeenkomstig artikel 23, lid 6, ontwikkelde methodologie toe.

2.   De regulerende instanties of de aangewezen bevoegde autoriteiten werken hun raming van de waarde van de verloren belasting ten minste om de vijf jaar bij, of eerder indien ze significante veranderingen vaststellen.

1.   De dispatching van elektriciteitsproductie-installaties en vraagrespons vindt op niet-discriminerende, transparante en, tenzij anders is bepaald in artikel 12, leden 2 tot en met 6, marktgebaseerde wijze plaats.

2.   Onverminderd de artikelen 107 tot en met 109 VWEU zorgen de lidstaten ervoor dat systeembeheerders bij de dispatching van elektriciteitsproductie-installaties prioriteit geven aan productie-installaties die gebruikmaken van hernieuwbare energiebronnen, voor zover het veilige beheer van het nationale elektriciteitssysteem dit toelaat en dit gebeurt op basis van transparante en niet-discriminerende criteria wanneer het bij zulke stroomproductie-installaties gaat om:

3.   Een lidstaat kan besluiten om prioritaire dispatching niet toe te passen op elektriciteitsproductie-installaties als bedoeld in lid 2, onder a), die ten minste zes maanden na dat besluit in gebruik worden genomen, of om een lagere minimumcapaciteit dan die van lid 2, onder a), toe te passen, onder de volgende voorwaarden:

Bij de verlening van een derogatie worden retroactieve veranderingen voor productie-installaties die reeds prioritaire dispatch genieten, vermeden, niettegenstaande een eventuele overeenkomst op vrijwillige basis tussen een lidstaat en een productie-installatie.

Onverminderd de artikelen 107, 108 en 109 VWEU kunnen de lidstaten installaties die voor prioritaire dispatching in aanmerking komen, stimulansen bieden om vrijwillig af te zien van prioritaire dispatching.

4.   Onverminderd de artikelen 107, 108 en 109 VWEU kunnen de lidstaten voorzien in prioritaire dispatching voor elektriciteit die wordt opgewekt in elektriciteitsproductie-installaties die hoogrenderende warmtekrachtkoppeling gebruikt met een geïnstalleerd elektrisch vermogen van minder dan 400 kW.

5.   Voor elektriciteitsproductie-installaties die vanaf 1 januari 2026 worden opgeleverd, is lid 2, onder a), uitsluitend van toepassing op elektriciteitsproductie-installaties die hernieuwbare energiebronnen gebruiken met een geïnstalleerd elektrisch vermogen van minder dan 200 kW.

6.   Onverminderd overeenkomsten die vóór 4 juli 2019 zijn gesloten, blijven elektriciteitsproductie-installaties die hernieuwbare energiebronnen of hoogrenderende warmtekrachtkoppeling gebruiken, die vóór 4 juli 2019 zijn opgeleverd en op het moment van oplevering onderworpen waren aan prioritaire dispatching overeenkomstig artikel 15, lid 5, van Richtlijn 2012/27/EU of artikel 16, lid 2, van Richtlijn 2009/28/EG van het Europees Parlement en de Raad (20), profiteren van prioritaire dispatching. Prioritaire dispatching is niet meer van toepassing op dergelijke elektriciteitsproductie-installaties vanaf de datum waarop de elektriciteitsproductie-installatie aan significante wijzigingen wordt onderworpen, hetgeen ten minste het geval wordt geacht te zijn wanneer een nieuwe aansluitovereenkomst noodzakelijk is of de productiecapaciteit van de elektriciteitsproductie-installatie wordt verhoogd.

7.   Prioritaire dispatching mag de veilige exploitatie van het elektriciteitssysteem niet in het gedrang brengen, mag niet worden gebruikt als rechtvaardiging voor de beperking van zoneoverschrijdende capaciteit buiten het bepaalde in artikel 16 en is gebaseerd op transparante en niet-discriminerende criteria.

1.   Redispatching van productie en redispatching van vraagrespons is gebaseerd op objectieve, transparante en niet-discriminerende criteria. Redispatching staat open voor alle productietechnologieën, energieopslag en alle vraagrespons, met inbegrip van deze die in andere lidstaten zijn gevestigde, tenzij dit uit technisch oogpunt niet haalbaar is.

2.   De middelen waarop redispatching betrekking heeft, worden gekozen uit productie-, energieopslag- of verbruikersinstallaties die gebruikmaken van marktgebaseerde mechanismen; hiervoor vindt een financiële vergoeding plaats. Voor redispatching gebruikte balanceringsenergiebiedingen bepalen niet de prijzen voor balanceringsenergie.

3.   Niet-marktgebaseerde redispatching van productie, energieopslag en vraagrespons mag uitsluitend worden gebruikt, voor zover dat:

4.   De relevante transmissiesysteembeheerders en distributiesysteembeheerders leggen ten minste jaarlijks een verslag voor aan de bevoegde regulerende instantie over:

De regulerende instantie dient het verslag in bij ACER en maakt een samenvatting van de in de onder a), b) en c) van de eerste alinea bedoelde gegevens openbaar, indien nodig samen met aanbevelingen voor verbetering.

5.   Overeenkomstig de eisen inzake de instandhouding van de betrouwbaarheid en veiligheid van het net en uitgaande van door de regulerende instanties vastgestelde transparante en niet-discriminerende criteria, zorgen de transmissiesysteembeheerders en de distributiesysteembeheerders ervoor dat:

6.   Wanneer niet-marktgebaseerde neerwaartse redispatching wordt gebruikt, zijn de volgende beginselen van toepassing:

7.   Wanneer niet-marktgebaseerde redispatching wordt gebruikt, wordt dit onderworpen aan financiële vergoeding door de systeembeheerder die om redispatching verzoekt aan de beheerder van de productie-, energieopslag- of vraagresponsinstallatie waarvoor redispatching plaatsvindt, behalve in het geval producenten die een aansluitovereenkomst hebben aanvaard waarin de vaste levering van energie niet is gewaarborgd. Dergelijke financiële vergoeding is ten minste gelijk aan het hoogste van de volgende elementen of een combinatie ervan indien het toepassen van uitsluitend het hoogste zou leiden tot een ongerechtvaardigd lage of een ongerechtvaardigd hoge vergoeding:

1.   De lidstaten nemen alle nodige maatregelen om congestie aan te pakken. Biedzonegrenzen zijn gebaseerd op structurele congestie op lange termijn in het transmissienet. Biedzones omvatten die structurele congestie niet tenzij zij geen effect hebben op aangrenzende biedzones of hun effect bij wijze van tijdelijke vrijstelling wordt beperkt door het gebruik van corrigerende maatregelen en die structurele congesties niet leiden tot vermindering van zoneoverschrijdende handelscapaciteit overeenkomstig de vereisten van artikel 16. De configuratie van biedzones in de Unie wordt zodanig vastgesteld dat de economische efficiëntie en de zoneoverschrijdende handelsmogelijkheden overeenkomstig artikel 16 worden gemaximaliseerd, terwijl de voorzieningszekerheid in stand wordt gehouden.

2.   Om de drie jaar brengt het Europees netwerk van transmissiesysteembeheerders voor elektriciteit ("ENTSB voor elektriciteit") verslag uit over structurele congestie en andere belangrijke fysieke congestie tussen en binnen de biedzones, inclusief de desbetreffende locaties en frequentie van die congestie, overeenkomstig het op grond van artikel 18, lid 5, van Verordening (EG) nr. 714/2009 vastgestelde richtsnoeren betreffende capaciteitstoewijzing en congestiebeheer. Dat verslag bevat een beoordeling of de capaciteit voor zoneoverschrijdende handel het lineair traject overeenkomstig artikel 15 of de minimum capaciteit overeenkomstig artikel 16 van deze verordening heeft bereikt.

3.   Teneinde te waarborgen dat biedzones optimaal worden geconfigureerd, wordt een herziening van de biedzones uitgevoerd. Deze herziening stelt alle structurele congesties vast en omvat een gecoördineerde analyse van verschillende configuraties van biedzones, waarbij de belanghebbenden uit alle betrokken lidstaten participeren, overeenkomstig de op grond van artikel 18 van Verordening (EG) nr. 714/2009 vastgestelde richtsnoeren betreffende capaciteitstoewijzing en congestiebeheer. Huidige biedzones worden beoordeeld op basis van hun vermogen om een betrouwbare marktomgeving te creëren, met inbegrip van flexibele productie- en basislastcapaciteit, wat van vitaal belang is om knelpunten op het net te vermijden, vraag en aanbod van elektriciteit in balans te houden en de langetermijnbeveiliging van de netwerkinfrastructuurinvesteringen te garanderen.

4.   Ten behoeve van dit artikel en in artikel 15 van deze verordening wordt met betrokken lidstaten, transmissiesysteembeheerders of regulerende instanties bedoeld de lidstaten, transmissiesysteembeheerders of regulerende instanties die deelnemen aan de herziening van de biedzoneconfiguratie en ook die welke in dezelfde capaciteitsberekeningsregio zitten, overeenkomstig de op grond van artikel 18 van Verordening (EG) nr. 714/2009 vastgestelde richtsnoeren betreffende capaciteitstoewijzing en congestiebeheer.

5.   Uiterlijk op 5 oktober 2019 dienen alle betrokken transmissiesysteembeheerders een voorstel voor de methodologie en de aannames die in het proces van herziening van de biedzone moeten worden gebruikt en voor de in overweging te nemen alternatieve biedzoneconfiguraties ter goedkeuring in bij de betrokken regulerende instanties. De betrokken regulerende instanties nemen binnen drie maanden na de indiening van het voorstel een unaniem besluit over het voorstel. Indien de regulerende instanties binnen die termijn geen unaniem besluit kunnen nemen over het voorstel, neemt ACER binnen een aanvullende periode van drie maanden een besluit over de methodologie en de aannames die zullen worden gebruikt in het proces van herziening van de biedzone en ten aanzien van de in overweging te nemen alternatieve biedzoneconfiguraties. De methodologie is gebaseerd op structurele congesties die vermoedelijk niet binnen de volgende drie jaar zullen worden opgelost, rekening houdend met tastbare vooruitgang van projecten voor infrastructuurontwikkeling die naar verwacht binnen de volgende drie jaar zullen worden gerealiseerd.

6.   Op basis van de overeenkomstig lid 5 goedgekeurde methodologie en aannames dienen de transmissiesysteembeheerders die deelnemen aan de herziening van de biedzones uiterlijk twaalf maanden na goedkeuring van de methodologie overeenkomstig lid 4 bij de betrokken lidstaten of hun aangewezen bevoegde instanties een gezamenlijk voorstel in te dienen voor het wijzigen of handhaven van de configuratie van de biedzone. Andere lidstaten, de partijen bij het Verdrag tot oprichting van de energiegemeenschap of andere derde landen die een synchroon gebied met een van de betrokken lidstaten delen, mogen opmerkingen indienen.

7.   Indien er structurele congestie is vastgesteld in het verslag overeenkomstig lid 2 van dit artikel of in de herziening van de biedzones overeenkomstig dit artikel door een of meer transmissiesysteembeheerders in regelzones in een verslag dat door de bevoegde regulerende instanties is goedgekeurd, besluit de lidstaat met vastgestelde structurele congestie, in samenwerking met zijn transmissiesysteembeheerders, binnen zes maanden na ontvangst van het verslag, hetzij nationale of multinationale actieplannen overeenkomstig artikel 15 vast te stellen, hetzij de configuratie van zijn biedzone te herzien en te wijzigen. Die besluiten worden onmiddellijk meegedeeld aan de Commissie en aan ACER.

8.   Wat betreft lidstaten die voor een wijziging van de biedzoneconfiguratie overeenkomstig lid 7 hebben gekozen, nemen de betrokken lidstaten binnen zes maanden na de kennisgeving als bedoeld in lid 7 een unaniem besluit. Andere lidstaten kunnen opmerkingen toezenden aan de betrokken lidstaten, die met die opmerkingen rekening houden bij het nemen van hun besluit. Het besluit wordt gemotiveerd en wordt meegedeeld aan de Commissie en aan ACER. Indien de betrokken lidstaten binnen die zes maanden niet tot een unaniem besluit komen, stellen zij de Commissie daar onmiddellijk van in kennis. Als uiterste middel stelt de Commissie na overleg met ACER uiterlijk zes maanden na ontvangst van die kennisgeving door middel van een besluit vast of de biedzoneconfiguratie in en tussen de lidstaten wordt gewijzigd of gehandhaafd.

9.   Alvorens een besluit in het kader van dit artikel vast te stellen, raadplegen de lidstaten en de Commissie de relevante belanghebbenden.

10.   In een krachtens dit artikel vastgesteld besluit wordt de datum vastgesteld waarop enige wijzigingen worden uitgevoerd. Bij deze uitvoeringsdatum wordt zowel rekening gehouden met de noodzaak van vlotte uitvoering als met praktische overwegingen, onder meer met betrekking tot de langetermijnhandel in elektriciteit. In het besluit kunnen passende overgangsregelingen worden opgenomen.

11.   Wanneer overeenkomstig de op grond van artikel 18 van Verordening (EG) nr. 714/2009 vastgestelde richtsnoeren betreffende capaciteitstoewijzing en congestiebeheer verdere herzieningen van biedzones worden gestart, is dit artikel van toepassing.

1.   Na de vaststelling van een besluit overeenkomstig artikel 14, lid 7, ontwikkelen lidstaten met vastgestelde structurele congestie een actieplan in samenwerking met hun regulerende instanties. Dit actieplan bevat een concreet tijdschema voor de vaststelling van maatregelen om de in dat besluit vastgestelde structurele congesties binnen vier jaar na de vaststelling van het besluit overeenkomstig artikel 14, lid 7, te verminderen.

2.   Ongeacht de concrete vooruitgang die met het actieplan wordt geboekt en onverminderd uit hoofde van artikel 16, lid 10, of uit hoofde van artikel 16, lid 3, toegestane afwijkingen zorgen de lidstaten ervoor dat de capaciteit voor zoneoverschrijdende handel elk jaar wordt verhoogd tot aan de overeenkomstig artikel 16, lid 8, berekende minimumcapaciteit. Deze minimumcapaciteit moet uiterlijk op 31 december 2025 zijn bereikt.

Deze jaarlijkse verhogingen worden bereikt via een lineair traject. Het startpunt van dit traject is ofwel de capaciteit die aan deze grens of op een kritisch netwerkelement toegekend wordt in het jaar voorafgaand aan de vaststelling van het actieplan, of de gemiddelde capaciteit gedurende de drie jaar voorafgaand aan de vaststelling van het actieplan, als dat hoger is. De lidstaten zorgen ervoor, tijdens de periode van uitvoering van hun actieplannen, dat de capaciteit die beschikbaar is gesteld voor zoneoverschrijdende handel in overeenstemming met artikel 16, lid 8, ten minste gelijk is aan de waarde van het lineair traject, onder meer door het gebruik van corrigerende maatregelen in de capaciteitsberekeningsregio.

3.   De kosten van de corrigerende maatregelen die noodzakelijk zijn om het in lid 2 bedoelde lineair traject te volgen of om zoneoverschrijdende capaciteit ter beschikking te stellen aan de betrokken relevante grenzen of op betrokken kritische netwerkelementen waarop het actieplan betrekking heeft, worden gedragen door de lidstaat of de lidstaten die het actieplan uitvoert of uitvoeren.

4.   Jaarlijks beoordelen de betrokken transmissiesysteembeheerders, tijdens de uitvoering van het actieplan en binnen zes maanden na het aflopen ervan, of voor de voorgaande twaalf maanden de beschikbare grensoverschrijdende capaciteit het lineaire traject heeft bereikt of vanaf 1 januari 2026 de minimumcapaciteit van artikel 16, lid 8, is bereikt. Zij dienen hun beoordelingsverslag in bij ACER en bij de betrokken regulerende instanties. Alvorens het eindverslag in te dienen, dient iedere de transmissiesysteembeheerder zijn bijdrage aan de verslagen, met inbegrip van alle relevante gegevens, ter goedkeuring toe in bij zijn regulerende instantie.

5.   Voor de lidstaten waarvoor bij de in lid 4 bedoelde beoordeling blijkt dat een transmissiesysteembeheerder niet voldeed aan het lineaire traject, nemen de betrokken lidstaten binnen zes maanden nadat zij het in lid 4 bedoelde beoordelingsverslag hebben ontvangen, een unaniem besluit over de vraag of zij de biedzoneconfiguratie in en tussen de lidstaten wijzigen of handhaven. Bij dat besluit moeten de betrokken lidstaten rekening houden met opmerkingen die zijn ingediend door andere lidstaten. Het besluit van de betrokken lidstaat wordt gemotiveerd en wordt meegedeeld aan de Commissie en aan ACER.

Indien de betrokken lidstaten binnen de gestelde termijn niet tot een unaniem besluit komen overeenkomstig de eerste alinea, stellen zij de Commissie daar onmiddellijk van in kennis. Als uiterste middel stelt de Commissie na overleg met ACER en de relevante belanghebbenden uiterlijk zes maanden na ontvangst van die kennisgeving door middel van een besluit vast of de biedzoneconfiguratie in en tussen deze lidstaten wordt gewijzigd of gehandhaafd.

6.   Zes maanden voor het aflopen van het actieplan, besluiten de lidstaten met vastgestelde structurele congestie of zij resterende congesties zullen wegwerken door hun biedzones te wijzigen of door corrigerende maatregelen te nemen om de resterende congesties aan te pakken, waarvoor zij de kosten dragen.

7.   Wanneer er geen actieplan is vastgesteld binnen zes maanden na de vaststelling van een structurele congestie overeenkomstig artikel 14, lid 7, beoordelen de betrokken transmissiesysteembeheerders binnen twaalf maanden na de vaststelling van een dergelijke structurele congestie of de beschikbare zoneoverschrijdende capaciteit, de in artikel 16, lid 8, vastgestelde minimumcapaciteit heeft bereikt gedurende de voorgaande twaalf maanden, en dienen zij een beoordelingsverslag in bij de betrokken regulerende instanties en ACER.

Alvorens het verslag op te stellen, zendt iedere transmissiesysteembeheerder zijn bijdrage aan het verslag, met inbegrip van alle relevante gegevens, ter goedkeuring naar zijn regulerende instantie. Indien uit de beoordeling blijkt dat een transmissiesysteembeheerder niet heeft voldaan aan de minimumcapaciteit, is het in lid 5 van dit artikel neergelegde besluitvormingsproces van toepassing.

1.   Congestieproblemen van het netwerk worden aangepakt met niet-discriminerende, aan de markt gerelateerde oplossingen waarvan voor de marktdeelnemers en de betrokken transmissiesysteembeheerders efficiënte economische signalen uitgaan. Netcongestieproblemen dienen te worden opgelost door middel van transacties losstaande methoden, met name methoden waarbij geen keuze tussen de contracten van afzonderlijke marktdeelnemers behoeft te worden gemaakt. Wanneer de transmissiesysteembeheerder operationele maatregelen treft om te waarborgen dat zijn transmissiesysteem in de normale toestand blijft, houdt hij rekening met het effect van deze maatregelen op aangrenzende regelzones en coördineert hij deze maatregelen met andere betrokken transmissiesysteembeheerders overeenkomstig Verordening (EU) 2015/1222.

2.   Procedures om transacties te beperken worden slechts toegepast in noodsituaties, met name wanneer de transmissiesysteembeheerder snel moet optreden en redispatching of compensatiehandel niet mogelijk is. Dergelijke procedures worden op niet-discriminerende wijze toegepast. Behoudens in geval van overmacht worden marktdeelnemers met een capaciteitstoewijzing voor zo'n eventuele beperking vergoed.

3.   De regionale coördinatiecentra voeren de gecoördineerde capaciteitsberekening uit overeenkomstig de leden 4 en 8 van dit artikel, zoals is voorzien in artikel 37, lid 1, onder a), en overeenkomstig artikel 42, lid 1.

De regionale coördinatiecentra berekenen de zoneoverschrijdende capaciteit met inachtneming van de operationele-veiligheidsgrenzen aan de hand van gegevens van de transmissiesysteembeheerders, inclusief gegevens over de technische beschikbaarheid van corrigerende maatregelen, met uitzondering van afschakeling. Wanneer de regionale coördinatiecentra concluderen dat alle beschikbare corrigerende maatregelen in de capaciteitsberekeningsregio of tussen capaciteitsberekeningsregio's niet toereikend zijn om het lineair traject van artikel 15, lid 2, of de in lid 8 van dit artikel bepaalde minimumcapaciteiten te bereiken, met inachtneming van de operationeleveiligheidsgrenzen, kunnen zij, als uiterste maatregel, gecoördineerde acties vaststellen om de zoneoverschrijdende capaciteit dienovereenkomstig te beperken. De transmissiesysteembeheerders mogen uitsluitend afwijken van gecoördineerde acties met betrekking tot de gecoördineerde capaciteitsberekening en de gecoördineerde veiligheidsanalyse overeenkomstig artikel 42, lid 2.

Vanaf drie maanden na de inwerkingtreding van de regionale coördinatiecentra overeenkomstig artikel 35, lid 2, van deze verordening en om de drie maanden, dienen de regionale coördinatiecentra een verslag in bij de betrokken regulerende instanties en ACER over de capaciteitsverminderingen of afwijkingen van gecoördineerde acties uit hoofde van de tweede alinea, waarbij zij de gevallen beoordelen en zo nodig aanbevelingen formuleert om dergelijke afwijkingen in de toekomst te voorkomen. Indien ACER concludeert dat niet is voldaan aan de voorwaarden voor afwijking uit hoofde van dit lid of structureel van aard zijn, dan dient ACER een advies in bij de betrokken regulerende instanties en bij de Commissie. De bevoegde regulerende instanties nemen passende maatregelen tegen transmissiesysteembeheerders of regionale coördinatiecentra overeenkomstig artikel 59 of artikel 62 van Richtlijn (EU) 2019/944 indien niet is voldaan aan de voorwaarden voor afwijking uit hoofde van dit lid.

Afwijkingen van structurele aard worden aangepakt in een actieplan als bedoeld in artikel 14, lid 7, of in een bijwerking van een bestaand actieplan.

4.   Marktdeelnemers krijgen de beschikking over de maximale capaciteit van de interconnecties en/of de maximale capaciteit van de transmissienetwerken waarmee grensoverschrijdende capaciteit wordt verzorgd, zulks in overeenstemming met de voor een veilige exploitatie van het netwerk geldende veiligheidsnormen. Compensatiehandel en redispatching, met inbegrip van grensoverschrijdende redispatching, worden gebruikt voor het maximaliseren van de beschikbare capaciteit om de in lid 8 bedoelde minimumcapaciteit te bereiken en een gecoördineerd en niet-discriminerend proces voor grensoverschrijdende corrigerende maatregelen zal worden toegepast om zo'n maximalisering mogelijk te maken, na toepassing van de methodologie van kostendeling bij redispatching en compensatiehandel.

5.   Capaciteit wordt toegewezen door middel van expliciete capaciteitsveilingen of impliciete veilingen, waartoe zowel capaciteit als energie behoren. Beide methoden mogen worden gebruikt voor een en dezelfde interconnectie. Voor intradayhandel wordt continuhandel gebruikt en kunnen veilingen als aanvulling wordt gebruikt.

6.   In geval van congestie, wordt de capaciteit toegewezen aan het hoogste geldige bod, dat de hoogste waarde biedt voor de (schaarse) transmissiecapaciteit ongeacht of het een impliciet of expliciet bod binnen een gegeven tijdsbestek is. Het is verboden reserveringsprijzen vast te stellen in het kader van methoden voor capaciteitstoewijzing; bij artikel 7 van Verordening (EG) nr. 1228/2003, artikel 17 van Verordening (EG) nr. 714/2009 of artikel 63 van onderhavige verordening wordt hierop een vrijstelling wordt verleend voor nieuwe interconnectoren.

7.   Capaciteit mag vrij worden verhandeld op secundaire basis mits de transmissiesysteembeheerder hiervan lang genoeg van tevoren in kennis wordt gesteld. Wanneer een transmissiesysteembeheerder een secundaire handel (transactie) weigert, deelt hij dit op duidelijke en transparante wijze mee en legt hij dit uit aan alle marktdeelnemers, en stelt hij de regulerende instantie daarvan in kennis.

8.   Transmissiesysteembeheerders leggen geen beperking op aan het volume van de interconnectiecapaciteit die aan marktdeelnemers ter beschikking wordt gesteld om congestie binnen hun eigen biedzone aan te pakken of die als middel dient voor het beheren van stromen als gevolg van transacties binnen de biedzones. Onverminderd de toepassing van de derogaties uit hoofde van de leden 3 en 9 van dit artikel en de toepassing van artikel 15, lid 2, wordt dit lid geacht te zijn nageleefd mits de volgende niveaus van beschikbare capaciteit voor zoneoverschrijdende handel zijn bereikt:

De volledige 30 % kan worden gebruikt voor de betrouwbaarheidsmarges, lusstromen en interne stromen voor elk kritisch netwerkelement.

9.   Op verzoek van transmissiesysteembeheerders van een capaciteitsberekeningsregio kunnen de relevante regulerende instanties een derogatie van lid 8 om voorzienbare redenen verlenen wanneer dat nodig is om de operationele veiligheid in stand te houden. Dergelijke derogaties, die geen betrekking mogen hebben op beperking van reeds toegewezen capaciteit overeenkomstig lid 2, worden verleend voor niet meer dan telkens een jaar, of — op voorwaarde dat de afwijking na het eerste jaar aanzienlijk afneemt — voor maximum twee jaar. Een dergelijke derogatie is strikt beperkt tot wat noodzakelijk is om operationele zekerheid te handhaven en leidt niet tot discriminatie tussen interne en zoneoverschrijdende uitwisselingen.

Voordat de betrokken regulerende instantie een derogatie verleent, raadpleegt zij de regulerende instanties van de andere lidstaten die deel uitmaken van de betrokken capaciteitsberekeningsregio's. Indien een regulerende instantie niet akkoord gaat met de voorgestelde derogatie, beslist ACER overeenkomstig artikel 6, lid 10, onder a), van Verordening (EU) 2019/942 of de derogatie moet worden verleend. De rechtvaardiging en de motivering betreffende de derogatie worden gepubliceerd.

Wanneer een derogatie wordt verleend, ontwikkelen en publiceren de relevante transmissiesysteembeheerders een methodologie en projecten die voorzien in een langetermijnoplossing voor de aangelegenheid waarop de derogatie betrekking heeft. De afwijking is van toepassing totdat de termijn voor de derogatie verstrijkt of de oplossing wordt toegepast, naargelang hetgeen het eerst gebeurt.

10.   Marktdeelnemers stellen de betrokken transmissiesysteembeheerders er voldoende lang vóór de aanvang van de betrokken exploitatieperiode van in kennis of zij voornemens zijn de toegewezen capaciteit te gebruiken. Eventueel toegewezen capaciteit die niet gaat worden benut, wordt op een open, transparante en niet-discriminerende wijze weer op de markt gebracht.

11.   Voor zover dat technisch mogelijk is, vereffenen de transmissiesysteembeheerders de behoeften aan capaciteit voor elektriciteitsstromen in tegengestelde richting over de overbelaste koppellijn, teneinde de capaciteit van deze lijn maximaal te benutten. Transacties waarmee de congestie wordt verlicht mogen, met volledige inachtneming van de netwerkveiligheid, niet worden geweigerd.

12.   De financiële gevolgen van het niet naleven van verplichtingen in verband met de toewijzing van capaciteit komen ten laste van de transmissiesysteembeheerders of NEMO's die daarvoor verantwoordelijk zijn. Wanneer marktdeelnemers niet gebruikmaken van de capaciteit waartoe ze zich verbonden hebben of, in het geval van expliciet geveilde capaciteit, deze capaciteit niet verhandelen op secundaire basis of tijdig teruggeven, verliezen die marktdeelnemers de rechten op die capaciteit en zijn ze een op de kosten gebaseerde vergoeding verschuldigd. De op de kosten gebaseerde vergoedingen voor het niet gebruiken van capaciteit dienen gerechtvaardigd en proportioneel te zijn. Indien een transmissiesysteembeheerder zijn verplichting in verband met het aanbieden van vaste transmissiecapaciteiten niet nakomt, vergoedt hij de marktdeelnemer voor het verlies van de capaciteitsrechten. Met andere verliezen die het gevolg zijn van het verlies van capaciteitsrechten wordt geen rekening gehouden. De belangrijkste concepten en methoden voor het vaststellen van de aansprakelijkheid voor het niet naleven van de verplichtingen worden van tevoren uiteengezet wat de financiële gevolgen betreft, en dienen te worden beoordeeld door de betrokken regulerende instantie.

13.   Bij het toewijzen van de kosten voor corrigerende maatregelen tussen transmissiesysteembeheerders analyseren regulerende instanties in hoeverre stromen als gevolg van transacties binnen biedzones bijdragen aan de congestie tussen twee biedzones en wijzen zij de kosten, op basis van die bijdrage aan de congestie, toe aan de transmissiesysteembeheerders van de biedzones die verantwoordelijk zijn voor het creëren van deze stromen, behalve wanneer het gaat om kosten die het resultaat zijn van stromen als gevolg van transacties binnen de biedzones die beneden het niveau liggen dat te verwachten is zonder structurele congestie in een biedzone.

Dit niveau wordt gezamenlijk geanalyseerd en vastgesteld door alle transmissiesysteembeheerders van een capaciteitsberekeningsregio voor elke biedzonegrens en wordt onderworpen aan de goedkeuring door alle regulerende instanties van de capaciteitsberekeningsregio.

1.   De transmissiesysteembeheerders voeren ten minste na de gate-sluitingstijden van de zoneoverschrijdende gate-sluitingstijden van de day-ahead- en de intradaymarkt een herberekening van de beschikbare zoneoverschrijdende capaciteit uit. De transmissiesysteembeheerders wijzen de beschikbare zoneoverschrijdende capaciteit plus eventueel resterende zoneoverschrijdende capaciteit die voorheen niet is toegewezen alsmede eventuele zoneoverschrijdende capaciteit die is vrijgegeven door houders van rechten betreffende fysieke transmissie uit voorafgaande toewijzingen toe in het volgende toewijzingsproces voor zoneoverschrijdende capaciteit.

2.   De transmissiesysteembeheerders stellen een passende structuur voor voor de toewijzing van zoneoverschrijdende capaciteit in de verschillende tijdsbestekken, met inbegrip van de day-ahead- en de intradaymarkt en van balancering. Die toewijzingsstructuur moet worden beoordeeld door de betrokken regulerende instanties. Bij het opstellen van hun voorstel houden de transmissiesysteembeheerders rekening met:

3.   Wanneer zoneoverschrijdende capaciteit beschikbaar is na de gate-sluitingstijd van de zoneoverschrijdende intradaymarkt, gebruiken de transmissiesysteembeheerders de zoneoverschrijdende capaciteit voor de uitwisseling van balanceringsenergie of voor het beheer van het onbalansvereffeningsproces.

4.   Wanneer zoneoverschrijdende capaciteit wordt toegewezen voor de uitwisseling van balanceringscapaciteit of het delen van reserves overeenkomstig artikel 6, lid 8, van deze verordening gebruiken de transmissiesysteembeheerders de methodologieën die zijn ontwikkeld in de richtsnoeren inzake elektriciteitsbalancering op basis van artikel 6, lid 11, van Verordening (EG) nr. 714/2009.

5.   De transmissiesysteembeheerders verhogen de overeenkomstig Verordening (EU) 2015/1222 berekende betrouwbaarheidsmarge niet als gevolg van de uitwisseling van balanceringscapaciteit of het delen van reserves.

1.   De door de netwerkbeheerders gehanteerde tarieven voor nettoegang, met inbegrip van tarieven voor de aansluiting op de netten, tarieven voor het gebruik van netten en, indien van toepassing, tarieven voor gerelateerde versterkingen van netten, moeten kostenreflectief en transparant zijn, rekening houden met de noodzakelijke zekerheid van het netwerk en flexibiliteit en een afspiegeling vormen van de werkelijk gemaakte kosten, voor zover deze overeenkomen met die van een efficiënte en structureel vergelijkbare netbeheerder en op niet-discriminerende wijze worden toegepast. Deze tarieven omvatten geen ongerelateerde kosten ter ondersteuning van ongerelateerde beleidsdoelstellingen.

Zonder afbreuk te doen aan artikel 15, leden 1 en 6, van Richtlijn 2012/27/EU en de criteria van bijlage XI bij die richtlijn ondersteunt de voor het bepalen van de netwerktarieven gebruikte methode op neutrale wijze de algehele systeemefficiëntie op lange termijn door middel van prijssignalen aan afnemers en producenten en wordt zij in het bijzonder zodanig toegepast dat niet op positieve of negatieve wijze wordt gediscrimineerd tussen op distributieniveau aangesloten productie en op transmissieniveau aangesloten productie. Door middel van de netwerktarieven vindt noch op positieve, noch op negatieve wijze discriminatie plaats ten opzichte van energieopslag of aggregatie en worden geen negatieve prikkels tot stand gebracht met betrekking tot zelfproductie, zelfconsumptie of participatie in vraagrespons. Zonder afbreuk te doen aan lid 3 van dit artikel zijn deze tarieven niet afstandsgebonden.

2.   De tariefmethodologieën reflecteren de vaste kosten van de transmissiesysteembeheerders en de distributiesysteembeheerders en bieden de transmissiesysteembeheerders en de distributiesysteembeheerders passende stimulansen op zowel lange als korte termijn om de efficiëntie, waaronder de energie-efficiëntie, te verbeteren, de marktintegratie en de voorzieningszekerheid te versterken en toereikende investeringen en verwante onderzoeksactiviteiten te ondersteunen en innovatie in het belang van de consument te bevorderen op gebieden zoals digitalisering, flexibiliteitsdiensten en interconnectie.

3.   Wanneer passend, worden in het op producenten of eindafnemers van toepassing zijnde tarief locatiespecifieke signalen op Unieniveau ingebouwd en wordt rekening gehouden met de omvang van de veroorzaakte netverliezen en congestie en met de investeringskosten voor infrastructuur.

4.   Bij de vaststelling van de tarieven voor nettoegang wordt rekening gehouden met:

5.   Het krachtens dit artikel vaststellen van de tarieven laat de tarieven die in het kader van het in artikel 16 bedoelde congestiebeheer worden geheven, onverlet.

6.   Er worden geen specifieke nettarieven in rekening gebracht voor individuele transacties inzake zoneoverschrijdende elektriciteitshandel.

7.   De distributietarieven zijn kostenreflectief, rekening houdend met het gebruik van het distributienet door systeemgebruikers, met inbegrip van actieve afnemers. De distributietarieven kunnen elementen bevatten met betrekking tot capaciteiten voor aansluiting op het net en kunnen worden gedifferentieerd naargelang van de verbruiks- of productieprofielen van de systeemgebruikers. Wanneer de lidstaten de uitrol van slimme metersystemen hebben geïmplementeerd, houden de regulerende instanties bij het vaststellen of goedkeuren van transmissietarieven of distributietarieven of hun methodologieën overeenkomstig artikel 59, van Richtlijn (EU) 2019/944 rekening met aan bepaalde tijdsbestekken gekoppelde nettarieven en kunnen bepaalde tijdsbestekken gekoppelde nettarieven indien nodig worden ingevoerd, waarbij rekening wordt gehouden met het gebruik van het net en zodanig te werk wordt gegaan dat het voor de eindafnemer transparant, kostenefficiënt en voorzienbaar is.

8.   De methodologieën inzake distributietarieven stimuleren de distributiesysteembeheerders tot de meest kostenefficiënte exploitatie en ontwikkeling van hun netten, inclusief door de aankoop van diensten. Daartoe nemen de regulerende instanties de relevante kosten in aanmerking en nemen zij deze op in de distributietarieven, en kunnen zij prestatiedoelstellingen vaststellen teneinde de distributiesysteembeheerders te stimuleren om de efficiëntie in hun netten te verbeteren, inclusief door middel van energie-efficiëntie, flexibiliteit en de uitrol van slimme netten en intelligente bemetering.

9.   Uiterlijk op 5 oktober 2019, om het risico van marktfragmentatie te beperken, verstrekt ACER een rapport over beste praktijken betreffende methodologieën inzake transmissie- en distributietarieven, en houdt daarbij rekening met de specifieke nationale kenmerken. Dat rapport over beste praktijken heeft ten minste betrekking op:

ACER werkt het rapport over beste praktijken ten minste om de twee jaar bij.

10.   De regulerende instanties houden met het rapport over beste praktijken naar behoren rekening bij de vaststelling of goedkeuring van transmissietarieven of distributietarieven of de methodologieën hiervoor overeenkomstig artikel 59 van Richtlijn (EU) 2019/944.

1.   Aan een vooraf gespecificeerd tijdsbestek gekoppelde congestiebeheerprocedures leveren alleen ontvangsten op wanneer er voor dat tijdsbestek congestie ontstaat, behalve in het geval van nieuwe interconnectoren, die een vrijstelling genieten krachtens artikel 63 van onderhavige verordening, artikel 17 van Verordening (EG) nr. 714/2009 of artikel 7 van Verordening (EG) nr. 1228/2003. De procedure voor de verdeling van deze ontvangsten wordt ter beoordeling aan de regulerende instanties voorgelegd; deze procedure mag het toewijzingsproces niet beïnvloeden ten gunste van een partij die capaciteit of energie aanvraagt en mag stimulansen voor de beperking van congestie niet ontmoedigen.

2.   De voorrang gaat uit naar de volgende doelstellingen bij de toewijzing van eventuele ontvangsten uit de toewijzing van zoneoverschrijdende capaciteit:

3.   Wanneer de doelstellingen in lid 2 op adequate wijze worden gehaald, kan de opbrengst gebruikt worden als inkomsten die door de regulerende instanties in rekening moeten worden genomen bij de goedkeuring van de methodologie voor de berekening van nettarieven of de vaststelling van nettarieven. De resterende ontvangsten worden op een aparte interne rekening gezet totdat hij voor de in lid 2 genoemde doelen kan worden besteed.

4.   Het gebruik van ontvangsten overeenkomstig lid 2, onder a) of b), is onderworpen aan een methodologie die wordt voorgesteld door de transmissiesysteembeheerders, na overleg met de regulerende instanties en de betrokken belanghebbenden, en na de goedkeuring door ACER. De transmissiesysteembeheerders dienen de voorgestelde methodologie uiterlijk op 5 juli 2020 in bij ACER en ACER neemt binnen zes maanden na de ontvangst daarvan een besluit over de voorgestelde methodologie.

ACER kan de transmissiesysteembeheerders verzoeken de in de eerste alinea bedoelde methodologie te wijzigen of bij te werken. ACER beslist over de bijgewerkte methodologie uiterlijk zes maanden nadat deze is ingediend.

In de methodologie zijn ten minste de voorwaarden gedetailleerd vastgesteld waarop de ontvangsten kunnen worden gebruikt ten behoeve van de in lid 2 bedoelde doelstellingen, de voorwaarden waarop die ontvangsten op een aparte rekening kunnen worden gezet met het oog op toekomstig gebruik voor die doelstellingen, en de termijn waarbinnen die ontvangsten op een dergelijke rekening kunnen worden gezet.

5.   De transmissiesysteembeheerders stellen van tevoren duidelijk vast hoe eventuele congestie-ontvangsten zullen worden gebruikt en zij brengen aan de regulerende instanties verslag uit over het daadwerkelijke gebruik van dergelijke ontvangsten. Uiterlijk op 1 maart van elk jaar informeren de regulerende instanties ACER en publiceren zij een verslag waarin wordt uiteengezet:

Als sommige van de congestie-inkomsten worden gebruikt bij het berekenen van netwerktarieven, zal in het rapport vermeld worden hoe de transmissiesysteembeheerders voldeden aan de prioritaire doelstellingen in lid 2, indien van toepassing.

1.   De lidstaten houden toezicht op de toereikendheid van de elektriciteitsvoorziening op hun grondgebied op basis van de Europese beoordeling van de toereikendheid van de elektriciteitsvoorziening als bedoeld in artikel 23. Ter aanvulling van de Europese beoordeling van de toereikendheid van de elektriciteitsvoorziening kunnen de lidstaten bovendien nationale beoordelingen van de toereikendheid van de elektriciteitsvoorziening verrichten overeenkomstig artikel 24.

2.   Wanneer bij de Europese beoordeling van de in artikel 23 bedoelde toereikendheid van de elektriciteitsvoorziening of nationale beoordeling van de toereikendheid van de elektriciteitsvoorziening als bedoeld in artikel 24 een zorgpunt in verband met de toereikendheid van de elektriciteitsvoorziening wordt geconstateerd, stelt de betrokken lidstaat vast welke verstorende effecten van regelgeving en/of tekortkomingen van de markt hebben geleid of bijgedragen tot het ontstaan van dat zorgpunt.

3.   De lidstaten waar zorgpunten op het gebied van de toereikendheid van de elektriciteitsvoorziening worden geconstateerd, ontwikkelen en publiceren een uitvoeringsplan met een tijdschema voor het vaststellen van maatregelen die zijn gericht op het wegnemen van eventuele vastgestelde verstorende effecten van regelgeving of tekortkomingen van de markt in het kader van het overheidssteunproces. Wanneer de lidstaten zorgpunten in verband met de toereikendheid van de elektriciteitsvoorziening aanpakken, houden zij rekening met de in artikel 3 vastgestelde beginselen en overwegen zij:

4.   De betrokken lidstaten dienen hun uitvoeringsplannen ter beoordeling in bij de Commissie.

5.   Binnen vier maanden na ontvangst van het uitvoeringsplan brengt de Commissie een advies uit over de vraag of de maatregelen volstaan om de verstorende effecten van de regelgeving of de overeenkomstig lid 2 vastgestelde marktverstoringen weg te nemen, en kan de lidstaat verzoeken hun uitvoeringsplannen dienovereenkomstig te wijzigen.

6.   De betrokken lidstaten houden toezicht op de toepassing van hun uitvoeringsplannen en publiceert de resultaten van het toezicht in een jaarverslag en dient dat verslag in bij de Commissie.

7.   De Commissie brengt een advies uit over de vraag of de uitvoeringsplannen voldoende zijn uitgevoerd en of de zorgpunten in verband met de toereikendheid van de elektriciteitsvoorziening zijn weggenomen.

8.   De lidstaten blijven zich aan het uitvoeringsplan houden nadat de vastgestelde zorgpunten in verband met de toereikendheid van de elektriciteitsvoorziening zijn weggenomen.

1.   Om resterende zorgpunten op het gebied van toereikendheid van de elektriciteitsvoorziening weg te nemen, kunnen de lidstaten als uiterste maatregel, bij het uitvoeren van de in artikel 20 van deze verordening bedoelde uitvoeringsmaatregelen overeenkomstig de artikelen 107, 108 en 109 VWEU de Unievoorschriften capaciteitsmechanismen invoeren.

2.   Vooraleer capaciteitsmechanismen in te voeren, verrichten de betrokken lidstaten uitvoerig onderzoek naar de mogelijke gevolgen van die mechanismen voor de aangrenzende lidstaten, en raadplegen zij ten minste de aangrenzende lidstaten met wie zij een rechtstreekse elektriciteitsverbinding hebben en de belanghebbenden in deze lidstaten.

3.   De lidstaten beoordelen of een capaciteitsmechanisme in de vorm van een strategische reserve de zorgpunten op het gebied van toereikendheid van de elektriciteitsvoorziening kan oplossen. Wanneer dit niet het geval is, kunnen de lidstaten een ander soort capaciteitsmechanisme ten uitvoer leggen.

4.   De lidstaten voeren geen capaciteitsmechanismen in wanneer zowel de Europese beoordeling van de toereikendheid van de elektriciteitsvoorziening als de nationale beoordelingen van de toereikendheid van de elektriciteitsvoorziening, of bij gebrek aan een nationale beoordeling van de toereikendheid, de Europese beoordeling van de toereikendheid van de elektriciteitsvoorziening geen zorgpunten in verband met de toereikendheid van de elektriciteitsvoorziening hebben vastgesteld.

5.   De lidstaten voeren geen capaciteitsmechanismen in voor over het uitvoeringsplan overeenkomstig artikel 20, lid 3, een advies is uitgebracht door de Commissie, zoals bedoeld in artikel 20, lid 5.

6.   Wanneer een lidstaat een capaciteitsmechanisme toepast, evalueert hij dat capaciteitsmechanisme en zorgt hij ervoor dat geen nieuwe overeenkomsten in het kader van dat mechanisme worden gesloten, als zowel de Europese beoordeling van de toereikendheid van de elektriciteitsvoorziening als de nationale beoordeling van de toereikendheid van de elektriciteitsvoorziening, of bij gebrek aan een nationale beoordeling van de toereikendheid, de Europese beoordeling van de toereikendheid van de elektriciteitsvoorziening geen zorgpunten in verband met de toereikendheid van de elektriciteitsvoorziening hebben vastgesteld of als over het uitvoeringsplan overeenkomstig artikel 20, lid 3, geen advies is uitgebracht door de Commissie, zoals bedoeld in artikel 20, lid 5.

7.   Bij het opzetten van capaciteitsmechanismen nemen de lidstaten een bepaling op waarbij wordt voorzien in de efficiënte administratieve uitdoving van het capaciteitsmechanisme, als gedurende drie opeenvolgende jaren geen nieuwe contracten worden gesloten uit hoofde van lid 6.

8.   Capaciteitsmechanismen zijn tijdelijk. Zij worden door de Commissie voor een periode van maximaal tien jaar goedgekeurd. Zij worden stopgezet of de toegekende hoeveelheid capaciteit wordt afgebouwd op basis van de in artikel 20 bedoelde uitvoeringsplannen. De lidstaten blijven het uitvoeringsplan toepassen na de invoering van het capaciteitsmechanisme.

1.   Capaciteitsmechanismen:

2.   De opzet van strategische reserves voldoet aan de volgende vereisten:

Het onder a) van de eerste alinea bedoelde voorschrift staat er niet aan in de weg dat middelen worden geactiveerd alvorens de werkelijke dispatching plaatsvindt, zulks met het oog op de opvoeringsbeperkingen en exploitatie-vereisten van de middelen. De output van de strategische reserve tijdens activering wordt niet toegeschreven aan balanceringsgroepen via groothandelsmarkten en verandert hun onevenwichtigheden niet.

3.   Naast de voorschriften van lid 1, geldt voor capaciteitsmechanismen, afgezien van strategische reserves:

4.   In capaciteitsmechanismen worden de volgende voorschriften opgenomen met betrekking tot CO2-emissiegrenswaarden:

De emissiegrenswaarde van 550 g CO2 afkomstig van fossiele brandstoffen per kWh stroom en de limiet van een jaarlijks gemiddelde van 350 kg CO2 per geïnstalleerde kW als bedoeld onder a) en b) van de eerste alinea, worden berekend op basis van de efficiëntie van het ontwerp van de productie-eenheid, namelijk het nettorendement bij nominaal vermogen in de relevante normen die zijn vastgelegd door de Internationale Organisatie voor normalisatie.

Uiterlijk op 5 januari 2020 publiceert het Agentschap een advies met technische richtsnoeren met betrekking tot de berekening van de in de eerste alinea bedoelde waarden.

5.   Lidstaten die op 4 juli 2019 capaciteitsmechanismen toepassen, passen hun mechanismen aan om ervoor te zorgen dat zij voldoen aan de vereisten van hoofdstuk 4, onverminderd verplichtingen of overeenkomsten die uiterlijk op 31 december 2019 zijn gesloten.

1.   De Europese beoordeling van de toereikendheid van de elektriciteitsvoorziening stelt de zorgpunten met betrekking tot de toereikendheid van de elektriciteitsvoorziening vast aan de hand van een beoordeling van de algemene toereikendheid van het elektriciteitssysteem om stroom te leveren en de verwachte vraag naar elektriciteit voor elk jaar op het niveau van de Unie, op het niveau van de lidstaten en op het niveau van de individuele biedzones, indien nodig. De Europese beoordeling van de toereikendheid van de elektriciteitsvoorziening bestrijkt een periode van tien jaar vanaf de datum van die beoordeling.

2.   De Europese beoordeling van de toereikendheid van de elektriciteitsvoorziening wordt verricht door het ENTSB voor elektriciteit.

3.   Uiterlijk op 5 januari 2020 dient het ENTSB voor elektriciteit bij de overeenkomstig artikel 1 van het Besluit van de Commissie van 15 november 2012 (21) opgerichte Coördinatiegroep voor elektriciteit en ACER een ontwerpmethodologie in voor de Europese beoordeling van de toereikendheid van de elektriciteitsvoorziening op basis van de in lid 5 van dit artikel vastgestelde beginselen.

4.   De transmissiesysteembeheerders verstrekken aan het ENTSB voor elektriciteit de gegevens die het nodig heeft om de Europese beoordeling van de toereikendheid van de elektriciteitsvoorziening uit te voeren.

Het ENTSB voor elektriciteit voert de Europese beoordeling van de toereikendheid van de elektriciteitsvoorziening jaarlijks uit. De producenten en andere marktdeelnemers bezorgen transmissiesysteembeheerders en andere marktdeelnemers gegevens over het verwachte gebruik van de productiebronnen, waarbij rekening wordt gehouden met de beschikbaarheid van primaire middelen en passende scenario's van de verwachte vraag en het verwachte aanbod.

5.   De Europese beoordeling van de toereikendheid van de elektriciteitsvoorziening is gebaseerd op een transparante methodologie die mogelijk maakt dat de beoordeling:

6.   Uiterlijk op 5 januari 2020 dient het ENTSB voor elektriciteit bij ACER een ontwerpmethodologie in voor de berekening van:

De methodologie is gebaseerd op transparante, objectieve en verifieerbare criteria.

7.   Met betrekking tot de voorstellen overeenkomstig de leden 3 en 6 voor de ontwerpmethodologie, de scenario's, de gevoeligheidsanalyses en de aannames waarop deze gebaseerd zijn, en de resultaten van de Europese beoordeling van de toereikendheid van de elektriciteitsvoorziening overeenkomstig lid 4, vindt voorafgaande raadpleging van de lidstaten, de Coördinatiegroep voor elektriciteit en alle relevante belanghebbenden en de goedkeuring door ACER plaats in overeenstemming met de in artikel 27 vastgestelde procedure.

1.   Nationale beoordelingen van de toereikendheid van de elektriciteitsvoorziening hebben een regionaal toepassingsgebied en zijn gebaseerd op de in artikel 23, lid 5, bedoelde methodologie, met name het bepaalde in artikel 23, lid 5,

Nationale beoordelingen van de toereikendheid van de elektriciteitsvoorziening omvatten de centrale referentiescenario's als bedoeld in artikel 23, lid 5, onder b).

Nationale beoordelingen van de toereikendheid van de elektriciteitsvoorziening kunnen rekening houden met bijkomende gevoeligheden naast die als bedoeld in artikel 23, lid 5, onder b). In dergelijke gevallen kunnen nationale beoordelingen van de toereikendheid van de elektriciteitsvoorziening:

Daarnaast maken de nationale beoordelingen van de toereikendheid van de elektriciteitsvoorziening bij het beoordelen van de bijdrage van capaciteitsaanbieders in een andere lidstaat tot de voorzieningszekerheid van de door hen bestreken biedzones, gebruik van de methodologie van artikel 26, lid 11, onder a).

2.   De nationale beoordelingen van de toereikendheid van de elektriciteitsvoorziening en, waar van toepassing, de Europese beoordeling van de toereikendheid van de elektriciteitsvoorziening en het advies van ACER uit hoofde van lid 3 van dit artikel, worden openbaar gemaakt.

3.   Wanneer bij de nationale beoordeling van de toereikendheid van de elektriciteitsvoorziening een punt van zorg wordt geconstateerd met betrekking tot een biedzone dat niet was geconstateerd bij de Europese beoordeling van de toereikendheid van de elektriciteitsvoorziening, omvat de nationale beoordeling van de toereikendheid van de elektriciteitsvoorziening de redenen voor het verschil tussen de twee beoordelingen van de toereikendheid van de elektriciteitsvoorziening, inclusief gedetailleerde gegevens over de gevoeligheidsanalyses en de onderliggende veronderstellingen. De lidstaten publiceren dit verslag en dienen het in bij ACER.

Binnen twee maanden na de datum van ontvangst van het verslag, brengt ACER een advies uit over de vraag of de verschillen tussen de nationale beoordeling van de toereikendheid van de elektriciteitsvoorziening en de Europese beoordeling van de toereikendheid van de elektriciteitsvoorziening gerechtvaardigd zijn.

Het orgaan dat verantwoordelijk is voor de nationale beoordeling van de toereikendheid van de elektriciteitsvoorziening, houdt naar behoren rekening met het advies van ACER en wijzigt zo nodig zijn beoordeling. Indien het besluit niet volledig rekening te houden met het advies van ACER, publiceert het orgaan dat verantwoordelijk is voor de nationale beoordeling van de toereikendheid van de elektriciteitsvoorziening een verslag met een gedetailleerde motivering.

1.   Wanneer de lidstaten capaciteitsmechanismen toepassen, maken zij gebruik van een betrouwbaarheidsnorm. Die geeft op transparante wijze aan wat het vereiste niveau van voorzieningszekerheid voor de lidstaat is. In geval van grensoverschrijdende biedzones worden deze betrouwbaarheidsnormen gezamenlijk door de relevante instanties vastgesteld.

2.   De betrouwbaarheidsnorm wordt vastgesteld door de lidstaat of een door de lidstaat aangewezen bevoegde instantie op basis van een voorstel van de regulerende instantie. De betrouwbaarheidsnorm wordt vastgesteld op basis van de in artikel 23, lid 6, uiteengezette methodologie.

3.   De betrouwbaarheidsnorm wordt berekend met gebruikmaking van ten minste de waarde van de verloren belasting en de kosten voor nieuwe toegang gedurende een gegeven tijdsbestek en wordt uitgedrukt als "verwachte niet-geleverde energie" en als "de waarschijnlijkheid dat niet aan de vraag kan worden voldaan".

4.   Wanneer toepassing wordt gemaakt van capaciteitsmechanismen, worden de parameters waarmee de hoeveelheid in het kader van het capaciteitsmechanisme aangekochte capaciteit wordt bepaald, goedgekeurd door de lidstaat of een andere door de lidstaat aangewezen bevoegde instantie op basis van een voorstel van de regulerende instantie.

1.   Andere capaciteitsmechanismen dan strategische reserves, en indien dat technisch haalbaar is, de strategische reserves, staan open voor rechtstreekse grensoverschrijdende deelname door capaciteitsaanbieders in een andere lidstaat, onder de in dit artikel vastgestelde voorwaarden.

2.   De lidstaten waarborgen dat buitenlandse capaciteit die in staat is technische prestaties te leveren die gelijkwaardig zijn aan binnenlandse capaciteit, de mogelijkheid heeft om deel te nemen aan dezelfde concurrerende procedure als binnenlandse capaciteit. In het geval van capaciteitsmechanismen die worden gebruikt vanaf 4 juli 2019, kunnen de lidstaten rechtstreekse deelname van interconnectoren als buitenlandse capaciteit toestaan in dezelfde concurrerende procedure, voor ten hoogste vier jaar na 4 juli 2019 of twee jaar na de datum van goedkeuring van de in lid 11 bedoelde methodologieën, naargelang wat zich het eerst voordoet.

De lidstaten kunnen voorschrijven dat de capaciteit zich bevindt in een lidstaat met een rechtstreekse netaansluiting met de lidstaat die het mechanisme toepast.

3.   De lidstaten beletten capaciteit die zich op hun grondgebied bevindt niet deel te nemen aan capaciteitsmechanismen van andere lidstaten.

4.   Grensoverschrijdende deelname aan capaciteitsmechanismen houdt geen wijziging of een andere verandering in van zoneoverschrijdende planningen of fysieke stromen tussen de lidstaten. Die schema's of stromen worden uitsluitend bepaald door de resultaten van capaciteitstoewijzing overeenkomstig artikel 16.

5.   Capaciteitsaanbieders kunnen aan meer dan één capaciteitsmechanisme deelnemen.

Wanneer capaciteitsaanbieders aan meer dan één capaciteitsmechanisme voor dezelfde leveringsperiode deelnemen, nemen zij deel tot het niveau van de verwachte beschikbaarheid van interconnectie en het waarschijnlijke tegelijkertijd optreden van systeemstress in het systeem waarin het mechanisme wordt toegepast en in het systeem waarin de buitenlandse capaciteit zich bevindt, volgens de in artikel 11, onder a) bedoelde methodologie.

6.   Capaciteitsaanbieders moeten niet-beschikbaarheidsbetalingen doen indien hun capaciteit niet beschikbaar is.

Wanneer capaciteitsaanbieders aan meer dan één capaciteitsmechanisme voor dezelfde leveringsperiode deelnemen, moeten zij onderworpen zijn aan meervoudige niet-beschikbaarheidsbetalingen wanneer zij niet in staat zijn meervoudige toezeggingen te vervullen.

7.   Met het oog op het verstrekken van een aanbeveling aan de transmissiesysteembeheerders berekenen de overeenkomstig artikel 35 opgerichte regionale coördinatiecentra jaarlijks de maximale toegangscapaciteit die beschikbaar is voor de deelname van buitenlandse capaciteit. Bij die berekening wordt rekening gehouden met de verwachte beschikbaarheid van interconnectie en het waarschijnlijke tegelijkertijd optreden van systeemstress in het systeem waarin het mechanisme wordt toegepast en in het systeem waarin de buitenlandse capaciteit zich bevindt. Voor elke biedzonegrens is een dergelijke berekening vereist.

De transmissiesysteembeheerders stellen jaarlijks de maximale toegangscapaciteit vast die beschikbaar is voor de deelname van buitenlandse capaciteit op basis van de aanbeveling van het regionale coördinatiecentrum.

8.   De lidstaten zorgen ervoor dat de in lid 7 bedoelde toegangscapaciteit op transparante, niet-discriminerende en marktgebaseerde wijze wordt toegewezen aan capaciteitsaanbieders die in aanmerking komen.

9.   Indien capaciteitsmechanismen open staan voor grensoverschrijdende deelname in twee aan elkaar grenzende lidstaten, komen alle inkomsten die ontstaan als gevolg van de in lid 8 bedoelde toewijzing ten goede van de betrokken transmissiesysteembeheerders en worden zij door hen gedeeld overeenkomstig de in lid 11, onder b), van dit artikel bedoelde methodologie of overeenkomstig een gemeenschappelijke methodologie die door de beide betrokken regulerende instanties is goedgekeurd. Indien de aangrenzende lidstaat geen toepassing maakt van een capaciteitsmechanisme of toepassing maakt van een capaciteitsmechanismen dat niet open staat voor grensoverschrijdende deelname, wordt het aandeel van inkomsten goedgekeurd door de bevoegde nationale instantie van de lidstaat waar het capaciteitsmechanisme wordt toegepast, nadat het advies van de regulerende instanties van de aangrenzende lidstaten is ingewonnen. De transmissiesysteembeheerders gebruiken dergelijke ontvangsten voor de in artikel 19, lid 2, genoemde doeleinden.

10.   De transmissiesysteembeheerder binnen wiens systeem de buitenlandse capaciteit zich bevindt:

De betrokken capaciteitsaanbieder stelt de transmissiesysteembeheerder onverwijld in kennis van zijn deelname aan een buitenlands capaciteitsmechanisme.

11.   Uiterlijk op 5 juli 2020 dient het ENTSB voor elektriciteit bij ACER het volgende in:

Met betrekking tot het voorstel vindt overeenkomstig de in artikel 27 vastgestelde procedure voorafgaande raadpleging en de goedkeuring door ACER plaats.

12.   De betrokken regulerende instanties controleren of de capaciteit is berekend overeenkomstig de in lid 11, onder a), bedoelde methodologie.

13.   De regulerende instanties waarborgen dat de grensoverschrijdende deelname aan capaciteitsmechanismen op doeltreffende en niet-discriminerende wijze wordt georganiseerd. Zij stellen met name adequate administratieve regelingen vast voor het afdwingen van niet-beschikbaarheidsbetalingen over grenzen heen.

14.   De in lid 8 bedoelde toegewezen capaciteiten kunnen worden overgedragen tussen in aanmerking komende capaciteitsaanbieders. In aanmerking komende capaciteitsaanbieders stellen het in lid 10, onder a), bedoelde register in kennis van een dergelijke overdracht.

15.   Het ENTSB voor elektriciteit zorgt ervoor dat het in lid 10, onder a), bedoelde register uiterlijk op 5 juli 2021 is opgezet en operationeel is. Het register staat open voor alle in aanmerking komende capaciteitsaanbieders, de systemen die de capaciteitsmechanismen toepassen en hun transmissiesysteembeheerders.

1.   Wanneer naar dit artikel wordt verwezen, is de in de leden 2, 3 en 4 vastgestelde procedure van toepassing op de goedkeuring van door het ENTSB voor elektriciteit ingediend voorstellen.

2.   Voordat het ENTSB voor elektriciteit het voorstel indient, voert het een raadpleging uit waarbij alle relevante belanghebbenden, waaronder de regulerende instanties en andere nationale autoriteiten. Het naar behoren rekening met de resultaten van het raadplegingsproces.

3.   Uiterlijk drie maanden na de datum van ontvangst van het in lid 1 bedoelde voorstel, wordt het door ACER goedgekeurd of gewijzigd. In dat laatste geval raadpleegt ACER het ENTSB voor elektriciteit voordat het het gewijzigde voorstel goedkeurt. ACER publiceert het goedgekeurde voorstel op zijn website uiterlijk drie maanden na de datum van ontvangst van de voorgestelde documenten.

4.   ACER kan te allen tijde om wijziging van het goedgekeurde voorstel verzoeken. Uiterlijk zes maanden na de datum van ontvangst van dat verzoek verstrekt het ENTSB voor elektriciteit een ontwerpversie van de voorgestelde wijzigingen aan ACER. Uiterlijk drie maanden na de datum van ontvangst van de ontwerpversie worden de veranderingen door ACER gewijzigd of goedgekeurd en op zijn website gepubliceerd.

1.   De transmissiesysteembeheerders werken samen op Unieniveau middels het ENTSB voor elektriciteit met de bedoeling de voltooiing en het functioneren van de interne elektriciteitsmarkt en de zoneoverschrijdende handel te bevorderen en een optimaal beheer, gecoördineerde werking en deugdelijke technische ontwikkeling van het Europees elektriciteitstransmissienet te garanderen.

2.   Het ENTSB voor elektriciteit handelt bij de uitvoering van zijn functies uit hoofde van het Unierecht in het belang van een goed werkende en geïntegreerde interne markt voor elektriciteit en draagt bij tot de efficiënte en duurzame verwezenlijking van de in het beleidskader voor klimaat en energie vastgestelde doelstellingen voor de periode 2020-2030, in het bijzonder tot de efficiënte integratie van uit hernieuwbare energiebronnen opgewekte elektriciteit en tot verbetering van de energie-efficiëntie, met behoud van de systeemveiligheid. Het ENTSB voor elektriciteit wordt uitgerust met voldoende personeel en financiële middelen om zijn taken uit te voeren.

1.   De transmissiesysteembeheerders voor elektriciteit dienen bij de Commissie en ACER ontwerpamendementen op de statuten, de ledenlijst of het reglement van orde van het ENTSB voor elektriciteit in.

2.   Binnen twee maanden na ontvangst van de ontwerpamendementen op de statuten, de ledenlijst of het reglement van orde brengt ACER, na raadpleging van de organisaties die alle belanghebbenden vertegenwoordigen, en in het bijzonder de systeemgebruikers, inclusief afnemers, aan de Commissie advies uit over de ontwerpamendementen op de statuten, de ledenlijst of het ontwerpreglement van orde.

3.   Rekening houdend met het in lid 2 bedoelde advies van ACER en binnen drie maanden na de ontvangst van het advies van ACER brengt de Commissie advies uit over de ontwerpamendementen op de statuten, de ledenlijst of het ontwerpreglement van orde.

4.   Binnen drie maanden na ontvangst van het positieve advies van de Commissie gaan de transmissiesysteembeheerders over tot de vaststelling en publicatie van de geamendeerde statuten of het geamendeerde reglement van orde.

5.   De in lid 1 genoemde documenten worden aan de Commissie en ACER verstrekt wanneer veranderingen daaraan hebben plaatsgevonden of op gemotiveerd verzoek van een van hen. De Commissie en ACER brengen overeenkomstig de leden 2, 3 en 4 een advies uit.

1.   Het ENTSB voor elektriciteit:

2.   Het ENTSB voor elektriciteit brengt verslag uit aan ACER over geconstateerde tekortkomingen wat betreft de oprichting en prestaties van de regionale coördinatiecentra.

3.   Het ENTSB voor elektriciteit publiceert de notulen van zijn algemene vergaderingen, van de bijeenkomsten van het bestuur en van de bijeenkomsten van de comités en voorziet het publiek regelmatig van informatie over zijn besluitvorming en activiteiten.

4.   Het in lid 1, onder j), bedoelde jaarlijkse werkprogramma bevat een lijst en een beschrijving van de op te stellen netcodes, een plan voor de coördinatie van het beheer van het netwerk en de onderzoeks- en ontwikkelingsactiviteiten in de loop van dat jaar, alsook een indicatief tijdschema.