(1)

Een van de doelstellingen van de Europese Gemeenschap voor Atoomenergie (de „Gemeenschap”) is bij te dragen tot de verbetering van de levensstandaard in de lidstaten door onder meer het onderzoek inzake kernenergie in de lidstaten te promoten en te bevorderen en als aanvulling hierop een programma voor onderzoek en opleiding van de Gemeenschap ten uitvoer te leggen.

(2)

Onderzoek op het gebied van kernenergie kan bevorderlijk zijn voor de sociale en economische welvaart en de ecologische duurzaamheid voor zover het leidt tot verbetering van de nucleaire veiligheid en beveiliging en de stralingsbescherming. Even belangrijk is de potentiële bijdrage van kernenergie tot de doelstelling om het energiesysteem op langere termijn op efficiënte, veilige en betrouwbare wijze koolstofvrij te maken.

(3)

In de tussentijdse evaluatie van het onderzoeks- en opleidingsprogramma van de Gemeenschap 2014-2018 dat is vastgesteld bij Verordening (Euratom) nr. 1314/2013 van de Raad (2) („het programma 2014-2018”) is geconcludeerd dat deze activiteiten relevant zijn en een belangrijke rol blijven spelen bij de aanpak van uitdagingen met betrekking tot nucleaire veiligheid en beveiliging en nucleaire waarborgen, het beheer van radioactief afval, stralingsbescherming en kernfusie-energie.

(4)

Om de continuïteit van het nucleair onderzoek op gemeenschapsniveau te waarborgen, moet het programma voor onderzoek en opleiding van de Gemeenschap voor de periode van 1 januari 2019 tot en met 31 december 2020 („het programma 2019-2020”) worden vastgesteld. Het programma 2019-2020 moet dezelfde doelstellingen hebben als het programma 2014-2018, dezelfde activiteiten ondersteunen en gebruikmaken van dezelfde uitvoeringswijze, die efficiënt en passend is gebleken om de doelstellingen van het programma 2014-2018 te verwezenlijken.

(5)

Door het onderzoek inzake kernenergie te ondersteunen, zal het programma 2019-2020 bijdragen aan de verwezenlijking van de doelstellingen van het „Horizon 2020”-kaderprogramma voor onderzoek en innovatie (het „Horizon 2020-kaderprogramma”) zoals vastgesteld bij Verordening (EU) nr. 1291/2013 van het Europees Parlement en de Raad (3) en zal het de uitvoering van de Europa 2020-strategie en de totstandbrenging en het functioneren van de Europese onderzoeksruimte bevorderen.

(6)

Niettegenstaande de potentiële impact van kernenergie op de energievoorziening en de economische ontwikkeling, kunnen ernstige nucleaire incidenten een gevaar voor de menselijke gezondheid inhouden. Daarom moet in het programma 2019-2020 zo veel mogelijk aandacht worden besteed aan nucleaire veiligheid en, waar nodig, beveiligingsaspecten waar het Gemeenschappelijk Centrum voor onderzoek (Joint Research Centre, „JRC”) zich mee bezighoudt.

(7)

Het Europees strategisch plan voor energietechnologie (het „SET-plan”), dat is vervat in de conclusies van de bijeenkomst van de Raad van 28 februari 2008 in Brussel, versnelt de ontwikkeling van een breed gamma aan koolstofarme technologieën. De Europese Raad is tijdens zijn bijeenkomst van 4 februari 2011 overeengekomen dat de Unie en haar lidstaten investeringen in hernieuwbare energiebronnen en veilige en duurzame koolstofarme technologieën zullen stimuleren, en zich zullen concentreren op het uitvoeren van de technologieprioriteiten volgens het SET-plan. Het staat iedere lidstaat vrij te kiezen welke soorten technologie hij zal steunen.

(8)

Aangezien alle lidstaten over kerninstallaties beschikken of gebruikmaken van radioactief materiaal, met name voor medische doeleinden, erkende de Raad in de conclusies van zijn bijeenkomst in Brussel van 1 en 2 december 2008 dat er een permanente behoefte bestaat aan competenties op nucleair gebied en dat er derhalve passende onderzoeksgerelateerde onderwijs- en opleidingsactiviteiten nodig zijn die door de Gemeenschap worden gecoördineerd.

(9)

Terwijl iedere lidstaat zelf moet bepalen of hij al dan niet gebruikmaakt van kernenergie, staat tevens vast dat kernenergie in de diverse lidstaten uiteenlopende rollen vervult.

(10)

Met de ondertekening van de Overeenkomst tot oprichting van de Internationale ITER-Organisatie voor fusie-energie voor de gezamenlijke uitvoering van het ITER-project (4) heeft de Gemeenschap zich ertoe verbonden deel te nemen aan de bouw en de toekomstige exploitatie van het ITER-project („ITER”). De bijdrage van de Gemeenschap geschiedt via de „Europese gemeenschappelijke onderneming voor ITER en de ontwikkeling van fusie-energie (Fusion for Energy)”, zoals vastgesteld bij Beschikking 2007/198/Euratom van de Raad (5).

(11)

Om te waarborgen dat fusie uitgroeit tot een geloofwaardige optie voor commerciële energieproductie is het in de eerste plaats noodzakelijk de bouw van ITER op succesvolle wijze en tijdig te voltooien en de reactor in werking te stellen. Daarna moet een ambitieuze maar realistische routekaart voor de elektriciteitsproductie in 2050 worden opgesteld. Om deze doelstellingen te kunnen verwezenlijken, moet het Europese fusieprogramma gericht zijn op een gezamenlijk programma van activiteiten voor de uitvoering van deze routekaart. Er moet worden gezorgd voor continuïteit van de steun van de Gemeenschap, zodat de verwezenlijkingen van lopende onderzoeksactiviteiten inzake fusie veilig zijn, en de inzet van en de samenwerking tussen de belanghebbenden bij de fusie op langere termijn behouden blijven. Er moet allereerst meer nadruk worden gelegd op de activiteiten die ITER ondersteunen, maar ook op de ontwikkelingen in de richting van de demonstratiereactor, met een grotere betrokkenheid van de particuliere sector, waar passend. De beoogde rationalisatie en heroriëntering mogen echter niet ten koste gaan van de toonaangevende rol die Europa thans speelt op het gebied van het wetenschappelijk onderzoek naar fusie.

(12)

Het JRC moet verder onafhankelijke klantgestuurde wetenschappelijke en technologische ondersteuning verlenen voor de formulering, ontwikkeling, uitvoering en monitoring van het beleid van de Gemeenschap, met name op het gebied van nucleaire veiligheid en onderzoek en opleiding inzake beveiliging. Teneinde de personele middelen optimaal te benutten en doublures op het gebied van onderzoek in de Unie te voorkomen, moet elke nieuwe activiteit die door het JRC wordt uitgevoerd, worden geanalyseerd om de consistentie ervan met de reeds bestaande activiteiten in de lidstaten te toetsen. De beveiligingsaspecten van het Horizon 2020-kaderprogramma moeten beperkt blijven tot de eigen acties van het JRC.

(13)

Het JRC moet extra middelen blijven genereren door middel van concurrerende activiteiten, waaronder deelname aan de acties onder contract van het programma 2019-2020, werkzaamheden voor derden en in mindere mate de exploitatie van intellectuele eigendom.

(14)

In het belang van alle lidstaten moet de Unie een kader ontwikkelen ter ondersteuning van gemeenschappelijk baanbrekend onderzoek, het creëren en behouden van kennis over kernsplijtingstechnologieën, met bijzondere aandacht voor veiligheid, beveiliging, stralingsbescherming en non-proliferatie. Daartoe moet men kunnen beschikken over onafhankelijke wetenschappelijke gegevens, waartoe het JRC een belangrijke bijdrage kan leveren. Dit is erkend in de mededeling van de Commissie aan het Europees parlement, de Raad, het Europees Economisch en Sociaal Comité en het Comité van de Regio's van 6 oktober 2010, getiteld „Europa 2020 — kerninitiatief Innovatie-Unie”, waarin de Commissie uiting gaf aan haar voornemen om meer belang te hechten aan wetenschappelijke onderbouwing van de beleidsvorming door het JRC. Het JRC stelt voor deze uitdaging te beantwoorden door zijn onderzoek op het gebied van nucleaire veiligheid en beveiliging toe te spitsen op de beleidsprioriteiten van de Unie.

(15)

Teneinde de relatie tussen de wetenschap en de samenleving te verdiepen en het vertrouwen van het publiek in de wetenschap te versterken, moet het programma 2019-2020 er mede voor zorgen dat de burgers en het maatschappelijk middenveld over de nodige informatie beschikken en belangstelling tonen voor onderzoeks- en innovatievraagstukken door het wetenschappelijk onderwijs te bevorderen, de toegang tot wetenschappelijke kennis te vergemakkelijken, te voorzien in verantwoorde agenda's voor onderzoek en innovatie die rekening houden met de zorgpunten en de verwachtingen van de burgers en het maatschappelijk middenveld, en de deelname van de burgers en het maatschappelijk middenveld aan de activiteiten uit hoofde van het programma 2019-2020 te vergemakkelijken.

(16)

De uitvoering van het programma 2019-2020 moet inspelen op de voortdurend veranderende kansen en behoeften die gerelateerd zijn aan de wetenschap en de technologie, de industrie, het beleid en de samenleving. Daarom moet bij de vaststelling van de agenda's nauw contact worden onderhouden met belanghebbenden uit alle betrokken sectoren, en moet voldoende flexibiliteit worden ingebouwd voor nieuwe ontwikkelingen. Tijdens het programma 2019-2020 kan extern advies worden ingewonnen, waarbij tevens gebruik moet worden gemaakt van relevante structuren zoals de Europese technologieplatforms.

(17)

De noodzaak het onderzoek inzake kernenergie op Europees niveau voort te zetten, werd erkend in de resultaten van de debatten tijdens het symposium over de voordelen en beperkingen van onderzoek naar kernsplijting voor een koolstofarme economie, dat werd voorbereid door middel van een interdisciplinaire studie waarbij onder meer deskundigen op het gebied van energie, economie en sociale wetenschappen waren betrokken, en dat gezamenlijk door de Commissie en het Europees Economisch en Sociaal Comité werd georganiseerd in Brussel op 26 en 27 februari 2013.

(18)

Het programma 2019-2020 moet er mede voor zorgen dat een onderzoekloopbaan in de Unie aantrekkelijker wordt. Er moet voldoende rekening worden gehouden met de aanbeveling van de Commissie van 11 maart 2005 betreffende het Europees Handvest voor Onderzoekers en met de Gedragscode voor de Rekrutering van Onderzoekers (6), alsmede met andere relevante referentiekaders zoals vastgesteld in het kader van de Europese onderzoeksruimte, met inachtneming van het vrijwillige karakter ervan.

(19)

De activiteiten in het kader van het programma 2019-2020 moeten de gelijkheid van vrouwen en mannen op onderzoeks- en innovatiegebied bevorderen door met name de onderliggende oorzaken van het gebrek aan evenwicht tussen vrouwen en mannen aan te pakken, het volledige potentieel van zowel vrouwelijke als mannelijke onderzoekers te benutten en de genderdimensie in de inhoud van de projecten te integreren teneinde de kwaliteit van het onderzoek te verbeteren en innovatie te stimuleren. De activiteiten moeten tevens gericht zijn op de uitvoering van de beginselen inzake de gelijkheid van mannen en vrouwen als bedoeld in de artikelen 2 en 3 van het Verdrag betreffende de Europese Unie en artikel 8 van het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie (VWEU).

(20)

Onderzoeks- en innovatieactiviteiten die uit het programma 2019-2020 worden gefinancierd, moeten voldoen aan fundamentele ethische beginselen. Daarbij moet waar passend rekening worden gehouden met de adviezen inzake energievraagstukken van de Europese Groep ethiek van de exacte wetenschappen en de nieuwe technologieën. Onderzoeksactiviteiten moeten tevens in overeenstemming zijn met artikel 13 van het VWEU, waarbij het gebruik van dieren bij onderzoek en experimenten moet worden verminderd en uiteindelijk door andere middelen moet worden vervangen. Bij alle activiteiten moet een hoog beschermingsniveau van de menselijke gezondheid gewaarborgd zijn.

(21)

Een grotere impact moet ook worden verkregen door het programma 2019-2020 te combineren met particuliere middelen in publiek-private partnerschappen op essentiële gebieden waar onderzoek en innovatie kunnen bijdragen tot de bredere concurrentiedoelstellingen van de Unie. Bijzondere aandacht moet worden geschonken aan de betrokkenheid van kleine en middelgrote ondernemingen (kmo's).

(22)

Het programma 2019-2020 moet in het bijzonder op veiligheidsgebied bijdragen tot de bevordering van de samenwerking met derde landen op basis van gemeenschappelijke belangen en wederzijds voordeel, met name om een voortdurende verbetering van de nucleaire veiligheid te bevorderen.

(23)

Om gelijke kansen te handhaven voor alle ondernemingen die actief zijn op de interne markt moet de uit het programma 2019-2020 verstrekte financiering in overeenstemming zijn met de voorschriften inzake staatssteun zodat de doelmatigheid van overheidsuitgaven wordt gegarandeerd en marktverstoring zoals verdringing van particuliere financiering wordt voorkomen, waardoor ondoelmatige marktstructuren zouden ontstaan of inefficiënte bedrijven in stand zouden worden gehouden.

(24)

Op 4 februari 2011 heeft de Europese Raad in zijn conclusies erkend dat in een nieuwe aanpak van de controle en het risicobeheer op het gebied van de EU-onderzoeksfinanciering moet worden voorzien en dat een nieuw evenwicht tussen vertrouwen en controle en tussen het nemen en vermijden van risico's moet worden gevonden. In zijn resolutie van 11 november 2010 inzake het vereenvoudigen van de uitvoering van de kaderprogramma's voor onderzoek (7) pleitte het Europees Parlement voor een pragmatische verschuiving in de richting van administratieve en financiële vereenvoudiging en stelde het dat het beheer van EU-onderzoeksfinanciering in sterkere mate gebaseerd zou moeten zijn op vertrouwen en risicotolerantie ten aanzien van deelnemers.

(25)

De financiële belangen van de Unie moeten gedurende de gehele uitgavencyclus worden beschermd met evenredige maatregelen, waaronder de preventie, de opsporing en het onderzoek van onregelmatigheden, de terugvordering van verloren gegane, ten onrechte betaalde of slecht bestede middelen en, indien nodig, met sancties. Een herziene controlestrategie waarin het accent is verlegd van het minimaliseren van foutpercentages naar controles op risicobasis en opsporing van fraude, moet de controlelast voor deelnemers verminderen.

(26)

Het financieel beheer en de uitvoering van het programma 2019-2020 moeten zo doeltreffend en gebruikersvriendelijk mogelijk zijn, waarbij de rechtszekerheid en de toegankelijkheid van het programma 2019-2020 voor alle deelnemers moeten worden verzekerd. Het programma moet in overeenstemming zijn met de relevante bepalingen van Verordening (EU, Euratom) 2018/1046 van het Europees Parlement en de Raad (het „Financieel Reglement”) (8) en met de eisen van vereenvoudiging en betere regelgeving.

(27)

Om een zo efficiënt mogelijke uitvoering te verzekeren, via vereenvoudigde procedures een gemakkelijke toegang voor alle deelnemers te waarborgen en de deelnemers een coherent, volledig en transparant kader te verschaffen, is het noodzakelijk dat de regels die van toepassing zijn op het Horizon 2020-kaderprogramma, zoals uiteengezet in Verordening (EU) nr. 1291/2013, met enkele aanpassingen of uitzonderingen, ook gelden voor de deelname aan het programma 2019-2020 en de verspreiding van onderzoeksresultaten.

(28)

Om de financiële instrumenten voor schuld- en eigenvermogenfinanciering uit hoofde van Horizon 2020 zo doeltreffend mogelijk te gebruiken en daarbij de specifieke aard van de acties uit hoofde van het programma 2019-2020 te vrijwaren en het beschikbare budget ten volle te benutten, moeten terugbetalingen die afkomstig zijn van een van die financiële instrumenten als gevolg van het niet benutten van middelen die uit hoofde van het programma 2019-2020 of het programma 2014-2018 zijn vrijgemaakt, rechtstreeks ten goede komen van het programma 2019-2020.

(29)

De regels moeten de exploitatie van door de deelnemers ontwikkelde intellectuele eigendom blijven vergemakkelijken, zonder dat de legitieme belangen van andere deelnemers of van de Gemeenschap hierdoor worden geschaad, zoals bepaald in hoofdstuk 2 van het Verdrag tot oprichting van de Europese Gemeenschap voor Atoomenergie („het Euratom-Verdrag”).

(30)

Zoals gebleken, vormen de Garantiefondsen voor de deelnemers die worden beheerd door de Commissie en zijn ingesteld krachtens Verordening (Euratom) nr. 1908/2006 (9) van de Raad en Verordening (Euratom) nr. 139/2012 van de Raad (10) een belangrijk vrijwaringsmechanisme om de risico's te verzachten die verbonden zijn aan verschuldigde bedragen die niet worden terugbetaald door in gebreke blijvende deelnemers. Het Garantiefonds voor de deelnemers dat is ingesteld krachtens Verordening (EU) nr. 1290/2013 van het Europees Parlement en de Raad (11) moet ook de acties op grond van deze verordening dekken.

(31)

Om eenvormige voorwaarden te waarborgen voor de uitvoering van de acties onder contract uit hoofde van het programma 2019-2020, moeten aan de Commissie uitvoeringsbevoegdheden worden toegekend voor het vaststellen van werkprogramma's en het besluit inzake de goedkeuring van de financiering van acties onder contract. Deze uitvoeringsbevoegdheden moeten worden uitgeoefend in overeenstemming met Verordening (EU) nr. 182/2011 van het Europees Parlement en de Raad (12).

(32)

Om de doelstellingen van het programma 2019-2020 op sleutelgebieden te kunnen verwezenlijken, moet ondersteuning worden geboden voor horizontale activiteiten, zowel binnen het programma 2019-2020 als in het kader van het Horizon 2020-kaderprogramma.

(33)

Voor een efficiënt beheer van de prestaties, inclusief evaluatie en monitoring, moeten specifieke prestatie-indicatoren worden ontwikkeld die gedurende langere tijd kunnen worden gemeten, realistisch zijn, de logica achter de actie weerspiegelen en relevant zijn voor een passende hiërarchie van doelstellingen en activiteiten. Er moeten adequate coördinatiemechanismen worden opgezet tussen enerzijds de uitvoering en bewaking van het programma 2019-2020 en anderzijds de bewaking van de voortgang, de verwezenlijkingen en het functioneren van de Europese Onderzoeksruimte.

(34)

De Raad van Beheer van het JRC, ingesteld bij Besluit 96/282/Euratom van de Commissie (13), is geraadpleegd over de wetenschappelijke en technologische inhoud van de eigen acties van het JRC.

(35)

Ten behoeve van de rechtszekerheid moet Verordening (Euratom) nr. 1314/2013 worden ingetrokken.

(36)

Het Europees Parlement is op vrijwillige basis geraadpleegd en heeft een advies gegeven (14),

(1)

De verlening van vergunningen voor toevoegingsmiddelen voor diervoeding, met inbegrip van de vergunningsgronden en -procedures, is geregeld bij Verordening (EG) nr. 1831/2003.

(2)

Overeenkomstig artikel 7 van Verordening (EG) nr. 1831/2003 is een aanvraag voor de verlening van een vergunning voor een dolomiet-magnesietpreparaat ingediend. Bij de aanvraag waren de krachtens artikel 7, lid 3, van Verordening (EG) nr. 1831/2003 vereiste nadere gegevens en documenten gevoegd.

(3)

De aanvraag betreft de verlening van een vergunning voor een dolomiet-magnesietpreparaat als toevoegingsmiddel in de categorie „technologische toevoegingsmiddelen” voor diervoeding voor alle diersoorten.

(4)

Het dolomiet-magnesietpreparaat, dat behoort tot de categorie „technologische toevoegingsmiddelen”, is eerder voor een periode van tien jaar toegestaan als toevoegingsmiddel voor diervoeding voor melkkoeien en andere melkproducerende herkauwers, gespeende biggen en mestvarkens bij Uitvoeringsverordening (EU) 2016/1964 van de Commissie (2).

(5)

De Europese Autoriteit voor voedselveiligheid (EFSA) heeft in haar adviezen van 17 april 2018 (3) en 25 januari 2017 (4) geconcludeerd dat het dolomiet-magnesietpreparaat onder de voorgestelde gebruiksvoorwaarden geen ongunstige gevolgen voor de diergezondheid, de menselijke gezondheid en het milieu heeft. De EFSA heeft ook geconcludeerd dat het preparaat een doeltreffend antiklontermiddel is. Specifieke eisen voor monitoring na het in de handel brengen acht de EFSA niet nodig. De EFSA heeft ook het verslag over de analysemethode voor het toevoegingsmiddel voor diervoeding geverifieerd dat door het bij Verordening (EG) nr. 1831/2003 ingestelde referentielaboratorium is ingediend.

(6)

Uit de beoordeling van het dolomiet-magnesietpreparaat blijkt dat aan de in artikel 5 van Verordening (EG) nr. 1831/2003 vermelde voorwaarden voor de verlening van een vergunning is voldaan. Het gebruik van dat preparaat zoals gespecificeerd in de bijlage bij deze verordening moet daarom worden toegestaan.

(7)

De in deze verordening vervatte maatregelen zijn in overeenstemming met het advies van het Permanent Comité voor planten, dieren, levensmiddelen en diervoeders,

(1)

De verlening van vergunningen voor toevoegingsmiddelen voor diervoeding, met inbegrip van de vergunningsgronden en -procedures, is geregeld bij Verordening (EG) nr. 1831/2003.

(2)

Overeenkomstig artikel 7 van Verordening (EG) nr. 1831/2003 is een aanvraag ingediend voor de verlening van een vergunning voor een preparaat van endo-1,4-bèta-mannanase, geproduceerd door Paenibacillus lentus (DSM 28088). Bij de aanvraag waren de krachtens artikel 7, lid 3, van Verordening (EG) nr. 1831/2003 vereiste nadere gegevens en documenten gevoegd.

(3)

De aanvraag betreft de verlening van een vergunning voor een preparaat van endo-1,4-bèta-mannanase, geproduceerd door Paenibacillus lentus (DSM 28088), als toevoegingsmiddel — in de categorie „zoötechnische toevoegingsmiddelen” — voor diervoeding voor mestkippen, opfokleghennen en kleine pluimveesoorten met uitzondering van legvogels; mestkalkoenen, opfokkalkoenen, gespeende biggen, mestvarkens en kleine varkenssoorten.

(4)

De Europese Autoriteit voor voedselveiligheid (EFSA) heeft in haar adviezen van 7 december 2016 (2) en 17 april 2018 (3) geconcludeerd dat het preparaat van endo-1,4-bèta-mannanase, geproduceerd door Paenibacillus lentus (DSM 28088), onder de voorgestelde gebruiksvoorwaarden geen ongunstige gevolgen voor het milieu en de gezondheid van mens en dier heeft. De EFSA heeft ook geconcludeerd dat het toevoegingsmiddel als doeltreffend wordt beschouwd voor mestkippen, mestkalkoenen, gespeende biggen, mestvarkens en kleine varkenssoorten. De EFSA is van oordeel dat deze conclusies tot opfokleghennen en opfokkalkoenen kunnen worden uitgebreid en dat zij tot kleine pluimveesoorten die worden gemest of opgefokt voor fok- of legdoeleinden kunnen worden geëxtrapoleerd. Specifieke eisen voor monitoring na het in de handel brengen acht de EFSA niet nodig. De EFSA heeft ook het verslag over de analysemethode voor het toevoegingsmiddel voor diervoeding geverifieerd dat door het bij Verordening (EG) nr. 1831/2003 ingestelde referentielaboratorium is ingediend.

(5)

Uit de beoordeling van het preparaat van endo-1,4-bèta-mannanase, geproduceerd door Paenibacillus lentus (DSM 28088), blijkt dat aan de in artikel 5 van Verordening (EG) nr. 1831/2003 vermelde voorwaarden voor de verlening van een vergunning is voldaan. Er moet daarom een vergunning worden verleend voor het gebruik van dat preparaat zoals gespecificeerd in de bijlage bij deze verordening.

(6)

De in deze verordening vervatte maatregelen zijn in overeenstemming met het advies van het Permanent Comité voor planten, dieren, levensmiddelen en diervoeders,

(1)

De verlening van vergunningen voor toevoegingsmiddelen voor diervoeding, met inbegrip van de vergunningsgronden en -procedures, is geregeld bij Verordening (EG) nr. 1831/2003. Artikel 10 van die verordening voorziet in de herbeoordeling van toevoegingsmiddelen waarvoor een vergunning is verleend overeenkomstig Richtlijn 70/524/EEG van de Raad (2).

(2)

Voor het gebruik van een preparaat van endo-1,3(4)-bèta-glucanase en endo-1,4-bèta-xylanase, geproduceerd door Aspergillus niger (NRRL 25541) en alfa-amylase, geproduceerd door Aspergillus niger (ATCC66222) is overeenkomstig Richtlijn 70/524/EEG een vergunning zonder tijdsbeperking verleend als toevoegingsmiddel voor diervoeding voor gespeende biggen bij Verordening (EG) nr. 1453/2004 van de Commissie (3). Vervolgens is dat preparaat overeenkomstig artikel 10, lid 1, onder b), van Verordening (EG) nr. 1831/2003 als bestaand product opgenomen in het repertorium van toevoegingsmiddelen voor diervoeding.

(3)

Overeenkomstig artikel 10, lid 2, van Verordening (EG) nr. 1831/2003 in samenhang met artikel 7 van die verordening is een aanvraag ingediend voor de herbeoordeling van het preparaat van endo-1,3(4)-bèta-glucanase en endo-1,4-bèta-xylanase, geproduceerd door Aspergillus niger (NRRL 25541), en alfa-amylase, geproduceerd door Aspergillus niger (ATCC66222), als toevoegingsmiddel voor diervoeding voor gespeende biggen en kleine varkenssoorten (gespeend). De aanvrager heeft gevraagd dit toevoegingsmiddel in de categorie „zoötechnische toevoegingsmiddelen” in te delen. Bij de aanvraag waren de krachtens artikel 7, lid 3, van Verordening (EG) nr. 1831/2003 vereiste nadere gegevens en documenten gevoegd.

(4)

De Europese Autoriteit voor voedselveiligheid (EFSA) heeft in haar adviezen van 8 oktober 2013 (4), 16 mei 2017 (5) en 17 april 2018 (6) geconcludeerd dat het preparaat van endo-1,3(4)-bèta-glucanase en endo-1,4-bèta-xylanase, geproduceerd door Aspergillus niger (NRRL 25541), en alfa-amylase, geproduceerd door Aspergillus niger (ATCC66222), onder de voorgestelde gebruiksvoorwaarden geen ongunstige gevolgen voor de diergezondheid, de menselijke gezondheid of het milieu heeft. De EFSA heeft ook geconcludeerd dat het gebruik van dat preparaat het potentieel heeft om het uiteindelijke lichaamsgewicht en de voederconversie bij gespeende biggen te verbeteren, en dat deze conclusie kan worden geëxtrapoleerd naar kleine varkenssoorten (gespeend). Specifieke eisen voor monitoring na het in de handel brengen acht de EFSA niet nodig. De EFSA heeft ook het verslag over de analysemethode voor het toevoegingsmiddel voor diervoeding geverifieerd dat door het bij Verordening (EG) nr. 1831/2003 ingestelde referentielaboratorium was ingediend.

(5)

Uit de beoordeling van het preparaat van endo-1,3(4)-bèta-glucanase en endo-1,4-bèta-xylanase, geproduceerd door Aspergillus niger (NRRL 25541) en alfa-amylase, geproduceerd door Aspergillus niger (ATCC66222), blijkt dat aan de voorwaarden voor vergunningverlening van artikel 5 van Verordening (EG) nr. 1831/2003 is voldaan. Het gebruik van dat preparaat zoals omschreven in de bijlage bij deze verordening moet daarom worden toegestaan.

(6)

Als gevolg van de verlening van een vergunning voor het preparaat moet Verordening (EG) nr. 1453/2004 dienovereenkomstig worden gewijzigd.

(7)

Aangezien er geen veiligheidsredenen zijn die de onmiddellijke toepassing van de wijzigingen van de vergunningsvoorwaarden vereisen, moet een overgangsperiode worden vastgesteld om de belanghebbende partijen in staat te stellen zich voor te bereiden om aan de nieuwe eisen van de vergunning te voldoen.

(8)

De in deze verordening vervatte maatregelen zijn in overeenstemming met het advies van het Permanent Comité voor planten, dieren, levensmiddelen en diervoeders,

(1)

Bij Uitvoeringsverordening (EU) 2018/249 van de Commissie (2) is een vergunning verleend voor bepaalde toevoegingsmiddelen voor diervoeding — onder meer glycine, L-cysteïne en L-cysteïnehydrochloride-monohydraat — als aroma's.

(2)

In de bijlage bij Uitvoeringsverordening (EU) 2018/249 is er een fout geslopen in de vermelding voor glycine: in de kolom „Andere bepalingen” staat dat op het etiket van dit toevoegingsmiddel moet worden vermeld dat het aanbevolen maximumgehalte van de werkzame stof in volledig diervoeder met een vochtgehalte van 12 % 25 g/kg bedraagt voor andere soorten en categorieën. Volgens het advies dat de Europese Autoriteit voor voedselveiligheid (3) heeft uitgebracht voor het verlenen van een vergunning voor dit toevoegingsmiddel, is de juiste hoeveelheid 25 mg/kg.

(3)

In de bijlage bij Uitvoeringsverordening (EU) 2018/249 zijn er fouten geslopen in de vermeldingen voor L-cysteïne en L-cysteïnehydrochloride-monohydraat met betrekking tot het productieproces van de werkzame stof. In de kolom „Samenstelling, chemische formule, beschrijving, analysemethode” wordt met name vermeld dat de werkzame stof wordt geproduceerd door chemische synthese of hydrolyse van eiwitten. In dit deel is vergeten te vermelden dat het gaat om een hydrolyse van dierlijke of plantaardige eiwitten, zodat het dus verboden is mensenhaar te gebruiken als bron voor een hydrolyse om dit specifieke toevoegingsmiddel te produceren.

(4)

De fouten hebben geleid tot verwarring voor de exploitanten van diervoederbedrijven over de werkelijke bepalingen voor het in de handel brengen van de betreffende toevoegingsmiddelen. Dat heeft geleid tot rechtsonzekerheid over de toepasselijke regelgeving. De fouten hebben daarom geleid tot enige verstoring van de markt in verband met het verlenen van een vergunning voor het in de handel brengen en het gebruik van glycine, L-cysteïne en L-cysteïnehydrochloride-monohydraat. De rectificaties van Uitvoeringsverordening (EU) 2018/249 moeten daarom met terugwerkende kracht worden toegepast vanaf de datum van inwerkingtreding van die uitvoeringsverordening om de rechtszekerheid met betrekking tot de regelgevingsstatus van de betreffende toevoegingsmiddelen te herstellen, mogelijke nadelige gevolgen voor de betrokken exploitanten te vermijden en dus de markt opnieuw te stabiliseren.

(5)

De in deze verordening vervatte maatregelen zijn in overeenstemming met het advies van het Permanent Comité voor planten, dieren, levensmiddelen en diervoeders,

(1)

De verlening van vergunningen voor toevoegingsmiddelen voor diervoeding, met inbegrip van de vergunningsgronden en -procedures, is geregeld bij Verordening (EG) nr. 1831/2003.

(2)

Overeenkomstig artikel 7 van Verordening (EG) nr. 1831/2003 is een aanvraag ingediend voor een vergunning voor een preparaat van fumonisine-esterase, geproduceerd door Komagataella phaffii (DSM 32159). Bij de aanvraag waren de krachtens artikel 7, lid 3, van Verordening (EG) nr. 1831/2003 vereiste nadere gegevens en documenten gevoegd.

(3)

De aanvraag betreft de verlening van een vergunning voor een preparaat van fumonisine-esterase, geproduceerd door Komagataella phaffii (DSM 32159), als toevoegingsmiddel in de categorie „technologische toevoegingsmiddelen” voor varkens en pluimvee.

(4)

De Europese Autoriteit voor voedselveiligheid (EFSA) heeft in haar advies van 17 april 2018 (2) geconcludeerd dat het preparaat van fumonisine-esterase, geproduceerd door Komagataella phaffii (DSM 32159) onder de voorgestelde gebruiksvoorwaarden geen ongunstige effecten voor de diergezondheid, de menselijke gezondheid of het milieu heeft. Zij heeft tevens geconcludeerd dat het fumonisinen in diervoeders kan afbreken. Specifieke eisen voor monitoring na het in de handel brengen acht de EFSA niet nodig. De EFSA heeft ook het verslag over de analysemethode voor het toevoegingsmiddel voor diervoeding geverifieerd dat door het bij Verordening (EG) nr. 1831/2003 ingestelde referentielaboratorium was ingediend.

(5)

Uit de beoordeling van het preparaat van fumonisine-esterase, geproduceerd door Komagataella phaffii (DSM 32159), blijkt dat aan de in artikel 5 van Verordening (EG) nr. 1831/2003 vermelde voorwaarden voor de verlening van een vergunning is voldaan. Het gebruik van dat preparaat zoals omschreven in de bijlage bij deze verordening moet daarom worden toegestaan.

(6)

De in deze verordening vervatte maatregelen zijn in overeenstemming met het advies van het Permanent Comité voor planten, dieren, levensmiddelen en diervoeders,

(1)

De verlening van vergunningen voor toevoegingsmiddelen voor diervoeding, met inbegrip van de vergunningsgronden en -procedures, is geregeld bij Verordening (EG) nr. 1831/2003.

(2)

Bij Uitvoeringsverordening (EU) nr. 1110/2011 van de Commissie (2) is een vergunning verleend voor het gebruik van het preparaat van endo-1,4-bèta-xylanase, geproduceerd door Trichoderma reesei (CBS 114044), als toevoegingsmiddel voor diervoeder voor legkippen, kleine pluimveesoorten en mestvarkens.

(3)

Overeenkomstig artikel 13, lid 3, van Verordening (EG) nr. 1831/2003 heeft de vergunninghouder voorgesteld het minimumgehalte van het toevoegingsmiddel voor legkippen en mestvarkens te wijzigen. Bij de aanvraag waren de nodige onderbouwende gegevens gevoegd. De Commissie heeft de aanvraag doen toekomen aan de Europese Autoriteit voor Voedselveiligheid (hierna „EFSA” genoemd).

(4)

De EFSA heeft in haar adviezen van 6 maart 2018 (3) geconcludeerd dat de verlaging van het minimumgehalte van 24 000 BXU tot 12 000 BXU voor legkippen en van 24 000 BXU tot 20 000 BXU voor mestvarkens geen ongunstige gevolgen voor het milieu en de gezondheid van mens en dier heeft en dat de nieuwe voorgestelde doses doeltreffend voor de doelsoort zijn.

(5)

Uit de beoordeling van de nieuwe voorgestelde doses blijkt dat aan de in artikel 5 van Verordening (EG) nr. 1831/2003 vermelde voorwaarden voor de verlening van een vergunning is voldaan.

(6)

Uitvoeringsverordening (EU) nr. 1110/2011 moet daarom dienovereenkomstig worden gewijzigd.

(7)

De in deze verordening vervatte maatregelen zijn in overeenstemming met het advies van het Permanent Comité voor planten, dieren, levensmiddelen en diervoeders,

(1)

Op 28 mei 2013 heeft de Commissie bij Verordening (EU) nr. 490/2013 een voorlopig antidumpingrecht op biodiesel van oorsprong uit Argentinië en Indonesië ingesteld („de voorlopige verordening”) (3).

(2)

Op 19 november 2013 heeft de Raad bij Uitvoeringsverordening (EU) nr. 1194/2013 een definitief antidumpingrecht op biodiesel van oorsprong uit Argentinië en Indonesië ingesteld („de definitieve verordening”) (4).

(3)

Op 15 september 2016 heeft het Gerecht van de Europese Unie („het Gerecht”) in de zaken T-80/14, T-111/14 tot en met T-121/14 (5) en T-139/14 (6) arresten gewezen („de arresten”) waarbij de artikelen 1 en 2 van de definitieve verordening nietig zijn verklaard voor zover zij de verzoekende partijen in die zaken („de betrokken producenten-exporteurs”) betreffen (7).

(4)

De Raad van de Europese Unie had aanvankelijk hogere voorziening ingesteld tegen die arresten. Nadat de Raad echter had besloten zijn hogere voorzieningen in te trekken, werden de zaken op 2 en 5 maart 2018 doorgehaald in het register van het Europees Hof van Justitie (8). Bijgevolg zijn de arresten met ingang van de datum van de uitspraak definitief en bindend geworden.

(5)

Het Gerecht was van oordeel dat de instellingen niet rechtens genoegzaam hadden aangetoond dat er sprake was van een aanzienlijke verstoring van de prijzen van de belangrijkste grondstoffen voor de productie van biodiesel in Argentinië en Indonesië als gevolg van een stelsel van gedifferentieerde uitvoerbelastingen waarbij voor grondstoffen en biodiesel verschillende belastingtarieven werden toegepast. Het Gerecht heeft geoordeeld dat de instellingen zich niet op het standpunt hadden mogen stellen dat de boekhouding van de Argentijnse en Indonesische producenten-exporteurs geen redelijk beeld gaf van de grondstofprijzen en dat de instellingen die boekhouding niet buiten beschouwing hadden mogen laten bij de berekening van de normale waarde van in Argentinië en Indonesië geproduceerde biodiesel.

(6)

Op 26 oktober 2016 heeft het Orgaan voor Geschillenbeslechting van de WTO (DSB) het panelrapport, zoals gewijzigd door het rapport van de Beroepsinstantie („de Argentijnse rapporten”) (9), in het geschil Europese Unie — Antidumpingmaatregelen ten aanzien van biodiesel uit Argentinië (DS473) goedgekeurd.

(7)

Op 28 februari 2018 heeft het Orgaan voor Geschillenbeslechting van de WTO ook het rapport van het panel in het geschil Europese Unie — Antidumpingmaatregelen ten aanzien van biodiesel uit Indonesië (DS480) („het Indonesische rapport”) goedgekeurd (10). Indonesië en de EU hebben geen van beide beroep ingesteld tegen dat rapport.

(8)

In de Argentijnse en Indonesische rapporten („de rapporten”) werd onder meer vastgesteld dat de EU had gehandeld in strijd met:

(9)

In het Indonesische rapport heeft het panel bovendien vastgesteld dat de EU had gehandeld in strijd met:

(10)

Het panel heeft het Orgaan voor Geschillenbeslechting aanbevolen de EU te verzoeken haar maatregelen in overeenstemming te brengen met de ADA en de GATT 1994.

(11)

Naar aanleiding van de Argentijnse rapporten heeft de Commissie een herzieningsonderzoek (11) uit hoofde van artikel 1, lid 3, van Verordening (EU) 2015/476 van het Europees Parlement en de Raad (12) („het herzieningsonderzoek”) geopend. Bij de opening van het herzieningsonderzoek heeft de Commissie aangekondigd dat zij het passend achtte de gevolgen van de bevindingen in de Argentijnse rapporten ook voor de maatregelen ten aanzien van biodiesel uit Indonesië te onderzoeken, aangezien de juridische interpretaties in de Argentijnse rapporten ook relevant leken te zijn voor het onderzoek met betrekking tot Indonesië.

(12)

Tijdens het herzieningsonderzoek heeft de Commissie echter een aantal opmerkingen van belanghebbenden ontvangen, met name inzake de toepasselijkheid van de interpretatie in de Argentijnse rapporten op de maatregelen ten aanzien van biodiesel uit Indonesië. De Commissie was van mening dat de analyse van de opmerkingen met betrekking tot Indonesië meer tijd vergde en besloot een onderzoek van Indonesië niet in de wijzigingsverordening op te nemen maar het herzieningsonderzoek open te houden voor zover het Indonesië betrof.

(13)

Op 18 september 2017 heeft de Commissie Uitvoeringsverordening (EU) 2017/1578 vastgesteld, tot wijziging van de definitieve verordening („de wijzigingsverordening”) voor zover zij de Argentijnse producenten-exporteurs betrof (13).

(14)

De nietigverklaring door het Gerecht van het dispositief van de definitieve verordening met betrekking tot de betrokken producenten-exporteurs heeft ook gevolgen voor de geldigheid van de wijzigingsverordening. Aangezien de wijzigingsverordening de verordening heeft gewijzigd waarvan het dispositief nietig is verklaard, is de wijzigingsverordening zelf ook nietig geworden en niet meer van toepassing op de betrokken producenten-exporteurs.

(15)

Op 28 mei 2018 werd een bericht (14) bekendgemaakt tot heropening van het oorspronkelijke onderzoek betreffende de invoer van biodiesel van oorsprong uit Argentinië en Indonesië dat heeft geleid tot de vaststelling van de definitieve verordening („het bericht”). Tezelfdertijd werd het lopende herzieningsonderzoek met betrekking tot Indonesië afgesloten.

(16)

Volgens de rechtspraak van het Hof mag de procedure ter vervanging van een nietig verklaarde handeling worden hervat op het precieze punt waarop de onwettigheid zich heeft voorgedaan. De instellingen van de Unie kunnen bij de uitvoering van de arresten de aspecten van de definitieve verordening die hebben geleid tot de nietigverklaring van het deel van de definitieve verordening dat betrekking heeft op de betrokken producenten-exporteurs, corrigeren (15).

(17)

De Commissie dient niet alleen het dictum van de arresten na te leven, maar ook de rechtsoverwegingen die daartoe hebben geleid en er de noodzakelijke steun aan bieden, daar zij onontbeerlijk zijn om de precieze betekenis van het dictum te bepalen. Andere bevindingen in de definitieve verordening die niet binnen de daarvoor vastgestelde termijnen zijn betwist of waartegen een beroep is ingesteld dat door de arresten van het Gerecht is verworpen en derhalve niet tot de nietigverklaring van de definitieve verordening hebben geleid, blijven van kracht (16).

(18)

Om aan haar verplichtingen te voldoen, heeft de Commissie besloten de huidige antidumpingprocedure te hervatten op het precieze punt waarop de onwettigheid zich heeft voorgedaan en derhalve de methode voor de berekening van de normale waarde te herbekijken.

(19)

Het bericht omvatte de motivering van de arresten van het Gerecht ten aanzien van de betrokken producenten-exporteurs en de mogelijkheid om de bevindingen uit te breiden tot alle producenten-exporteurs uit Argentinië en Indonesië. Voorts heeft de Commissie rekening gehouden met de bevindingen van de WTO-panels en de Beroepsinstantie ten aanzien van zowel Argentinië als Indonesië, teneinde de maatregelen die in strijd met de WTO-regels zijn bevonden volledig in overeenstemming te brengen met de WTO-overeenkomsten, overeenkomstig artikel 19.1 van het memorandum van overeenstemming inzake de regels en procedures betreffende de beslechting van geschillen.

(20)

In het bericht heeft de Commissie de betrokken producenten-exporteurs en de bedrijfstak van de Unie verzocht binnen de in het bericht vermelde termijn hun standpunten schriftelijk kenbaar te maken en te verzoeken te worden gehoord.

(21)

Alle partijen die binnen die termijn verzochten om te worden gehoord en die konden aantonen dat er bijzondere redenen waren om te worden gehoord, zagen hun verzoek ingewilligd.

(22)

Er werden reacties ontvangen van de European Biodiesel Board (EBB), vijf producenten-exporteurs in Indonesië en de Indonesische autoriteiten.

(23)

De Commissie kan de aspecten van de definitieve verordening die tot de nietigverklaring ervan hebben geleid corrigeren en de delen van de beoordeling waarop de arresten geen betrekking hebben, ongewijzigd laten (17).

(24)

Zoals in het bericht vermeld, heeft de Commissie bovendien de definitieve bevindingen van het oorspronkelijke onderzoek opnieuw beoordeeld, rekening houdend met de bevindingen van de WTO-panels en de Beroepsinstantie, voor zowel Argentinië als Indonesië. De Commissie heeft besloten de bevindingen uit te breiden tot alle producenten-exporteurs uit Argentinië en Indonesië. Die herbeoordeling was gebaseerd op informatie die in het kader van het oorspronkelijke onderzoek en het herzieningsonderzoek was verzameld en op informatie die belanghebbenden na de bekendmaking van het bericht hadden ontvangen.

(25)

Eén Indonesische producent-exporteur, Wilmar, heeft zowel voor als na de mededeling van feiten en overwegingen aangevoerd dat er geen rechtsgrondslag is om het onderzoek met betrekking tot Wilmar te heropenen, aangezien het Gerecht de definitieve verordening voor die onderneming in haar geheel nietig heeft verklaard. In artikel 266 VWEU is echter bepaald dat een instelling waarvan een handeling nietig is verklaard de maatregelen moet nemen die nodig zijn ter uitvoering van het arrest van het Gerecht. Bovendien moet de EU de antidumpingmaatregelen ten aanzien van de invoer van biodiesel uit Indonesië in overeenstemming brengen met de aanbevelingen en uitspraken in de rapporten van de WTO. Om na te gaan welke maatregelen moeten worden genomen om aan de uitspraken van het Gerecht en de WTO te voldoen, moest het onderzoek worden heropend vanaf het tijdstip waarop de onwettigheid voor beide landen en voor alle betrokken producenten-exporteurs werd vastgesteld. Of een maatregel geheel dan wel gedeeltelijk nietig wordt verklaard, is irrelevant bij de bepaling of de Commissie als gevolg daarvan alle aspecten van het onderzoek dat aan de nietig verklaarde maatregel is voorafgegaan, opnieuw moet onderzoeken. Derhalve heeft de Commissie dit argument afgewezen.

(26)

Het oorspronkelijke onderzoek naar dumping en schade had betrekking op de periode van 1 juli 2011 tot en met 30 juni 2012 („het onderzoektijdvak”). Wat betreft de parameters die relevant zijn voor de schadebeoordeling, zijn gegevens geanalyseerd die betrekking hadden op de periode van 1 januari 2009 tot het einde van het onderzoektijdvak („de beoordelingsperiode”).

(27)

Het betrokken product betreft door synthese en/of hydrobehandeling verkregen monoalkylesters van vetzuren en/of paraffinische gasoliën van niet-fossiele oorsprong, in zuivere vorm of als bestanddeel van een mengsel, van oorsprong uit Argentinië en Indonesië, die momenteel zijn ingedeeld onder de GN-codes 1516 20 98, ex 1518 00 91, ex 1518 00 95, ex 1518 00 99, ex 2710 19 43, ex 2710 19 46, ex 2710 19 47, 2710 20 11, 2710 20 15, 2710 20 17, ex 3824 99 92, 3826 00 10 en ex 3826 00 90 („het betrokken product”, gewoonlijk „biodiesel” genoemd).

(28)

Noch de arresten van het Gerecht, noch de rapporten zijn van invloed op de bevindingen in de overwegingen 16 tot en met 27 van de definitieve verordening betreffende het betrokken product en het soortgelijke product.

(29)

De Commissie heeft de bevindingen van het oorspronkelijke onderzoek inzake kostencorrectie, winstplafond en dubbeltelling opnieuw beoordeeld.

(30)

De arresten van het Gerecht en de bevindingen van de WTO die in overweging 8 zijn vermeld, hebben alle betrekking op de kostencorrectie die de EU-instellingen in de definitieve verordening hebben toegepast.

(31)

Zoals in overweging 28 van de definitieve verordening is vermeld, had de Commissie vastgesteld dat de normale waarde door berekening moest worden vastgesteld, aangezien de binnenlandse verkoop niet werd geacht te hebben plaatsgevonden in het kader van normale handelstransacties. Deze vaststelling is niet betwist en blijft van kracht. Ook in de loop van dit herzieningsonderzoek heeft geen enkele belanghebbende deze vaststelling betwist.

(32)

In de overwegingen 29 tot en met 34 van de definitieve verordening heeft de Commissie vastgesteld dat het verschil tussen de door Indonesië ingestelde uitvoerheffing voor de belangrijkste grondstof (ruwe palmolie in Indonesië en sojaolie en sojabonen in Argentinië) en die voor het eindproduct (biodiesel) de binnenlandse prijzen in Indonesië en Argentinië drukte, zodat hiermee rekening moest worden gehouden bij de berekening van de normale waarde.

(33)

Bij de berekening van de normale waarde heeft de Commissie derhalve de in de boekhouding van de producenten-exporteurs vermelde kosten van de belangrijkste grondstof vervangen door referentieprijzen die door de bevoegde autoriteiten van de betrokken landen waren gepubliceerd.

(34)

Tevens heeft de Commissie haar conclusies in het oorspronkelijke onderzoek gebaseerd op de interpretatie dat het de onderzoekende autoriteit krachtens artikel 2.2.1.1 van de ADA is toegestaan geen gebruik te maken van de boekhouding van de producenten-exporteurs indien zij vaststelt dat deze i) niet in overeenstemming is met algemeen aanvaarde boekhoudkundige beginselen, of ii) geen redelijk beeld geeft van de kosten die aan de productie en verkoop van het betrokken product zijn verbonden (overwegingen 42 en 72 van de definitieve verordening).

(35)

Het panel en de Beroepsinstantie zijn in de rapporten voor zowel Argentinië als Indonesië van oordeel dat de Commissie geen voldoende rechtsgrond in de zin van artikel 2.2.1.1 heeft aangevoerd om te concluderen dat de boekhouding van de Indonesische en Argentijnse producenten geen redelijk beeld gaf van de aan de productie en de verkoop van biodiesel verbonden kosten, of om bij de berekening van de normale waarde van biodiesel geen rekening te houden met de desbetreffende kosten in die boekhouding.

(36)

Naar aanleiding van de Argentijnse rapporten heeft de Commissie de normale waarde voor producenten-exporteurs in Argentinië herberekend volgens de in de overwegingen 40 tot en met 49 van de voorlopige verordening beschreven methode (18). Zoals in de overwegingen 11 en 12 is uiteengezet, heeft de Commissie aanvankelijk ook de normale waarde voor producenten-exporteurs in Indonesië herberekend volgens de in de overwegingen 60 tot en met 65 van de voorlopige verordening beschreven methode (18). De Commissie heeft deze methode nu voor beide landen opnieuw toegepast.

(37)

In zijn opmerkingen die na de heropening van deze zaak zijn ingediend, heeft de EBB betoogd dat de rapporten niet uitsluiten dat bij de berekening van de normale waarde een correctie op de grondstofkosten wordt toegepast, mits die correctie naar behoren wordt toegelicht. Hetzelfde argument is tijdens het herzieningsonderzoek naar aanleiding van de Argentijnse rapporten aangevoerd en door de Commissie verworpen omdat de aanvaarding ervan niet in overeenstemming zou zijn met de bevindingen van de rapporten, zoals uiteengezet in de overwegingen 43 tot en met 53 van de wijzigingsverordening. Aangezien die uiteenzetting ook na het Indonesische rapport geldig blijft, bleef de Commissie dit argument afwijzen.

(38)

Om de in de overwegingen 44 en 64 van de voorlopige verordening uiteengezette redenen werd de binnenlandse verkoop in geen van beide landen geacht te hebben plaatsgevonden in het kader van normale handelstransacties en moest de normale waarde van het soortgelijke product overeenkomstig artikel 2, leden 3 en 6, van de basisverordening door berekening worden vastgesteld. Dit is gedaan door de gecorrigeerde productiekosten in het onderzoektijdvak te verhogen met de verkoopkosten, algemene kosten en administratiekosten („VAA-kosten”) en een redelijke winstmarge.

(39)

Zoals in de overwegingen 46 en 65 van de voorlopige verordening is uiteengezet, was de Commissie van oordeel dat de winst niet kon worden gebaseerd op de feitelijke gegevens van de in de steekproef opgenomen ondernemingen in Indonesië. Derhalve is de winst die bij de berekening van de normale waarde is gebruikt overeenkomstig artikel 2, lid 6, onder c), van de basisverordening bepaald op basis van de redelijke winst die in een jonge en innovatieve kapitaalintensieve bedrijfstak van dit type onder normale concurrentieomstandigheden op een vrije en open markt zou kunnen worden behaald, namelijk 15 % van de omzet.

(40)

In de WTO-zaken betreffende Argentinië en Indonesië hebben beide landen de vaststelling van een winst van 15 % betwist omdat deze volgens hen niet op een „redelijke methode” was gebaseerd, zoals in artikel 2.2.2, punt iii), van de ADA is voorgeschreven. De rechtsprekende instanties van de WTO hebben in beide gevallen geoordeeld dat de EU in dit opzicht niet in strijd met de ADA had gehandeld. Derhalve blijft de voor de berekening van de normale waarde gebruikte winst 15 %.

(41)

Eén producent-exporteur uit Indonesië, PT Cermerlang Energi Perkasa, heeft in zijn opmerkingen betoogd dat de Commissie haar berekening op de gegevens van de in de steekproef opgenomen producenten zou moeten baseren, of zich althans niet automatisch op artikel 2, lid 6, onder c), van de basisverordening mocht beroepen. Na de mededeling van feiten en overwegingen herhaalde hij dat betoog. Zoals in overweging 40 is uiteengezet, hebben de rechtsprekende instanties van de WTO echter vastgesteld dat de Commissie niet in strijd met de WTO-regels heeft gehandeld door zich op dit artikel te beroepen en het toe te passen. Derhalve heeft de Commissie dit argument afgewezen.

(42)

Hoewel het WTO-panel de vaststelling door de EU van de winstmarge overeenkomstig artikel 2.2.2, punt iii), van de ADA had bevestigd, was het panel in het Indonesische rapport toch van oordeel dat wanneer een autoriteit de winst vaststelt volgens een andere redelijke methode overeenkomstig artikel 2, lid 6, onder c), van de basisverordening, de ADA vereist dat die autoriteit ervoor zorgt dat de winst niet hoger is dan de winst die door andere exporteurs van dezelfde algemene categorie producten in het land normaal wordt behaald. Volgens het panel had de EU verzuimd een dergelijk winstplafond vast te stellen.

(43)

Om het krachtens artikel 2.2.2, punt iii), van de ADA vereiste winstplafond vast te stellen, moest worden bepaald welke ondernemingen producten vervaardigen die onder „dezelfde algemene categorie” als biodiesel zouden vallen.

(44)

In punt 7.62 van het Indonesische rapport heeft het panel opgemerkt dat „in artikel 2.2.2, punt iii), van de ADA geen bijzondere eisen aan een onderzoekende autoriteit worden gesteld wat betreft de wijze waarop moet worden bepaald welke producten met het oog op het vaststellen van „de normaal behaalde winst” onder dezelfde algemene categorie producten vallen. Wij zijn het met de Europese Unie eens dat er geen verplichting bestaat om bij het bepalen van de producten die in dezelfde algemene categorie vallen een ruime interpretatie toe te passen”. In punt 7.63 voegde het panel eraan toe „dat een redelijke en objectieve autoriteit naar onze mening kan concluderen dat dezelfde algemene categorie producten een engere categorie is”.

(45)

Op basis van de bevindingen van het Indonesische rapport heeft de Commissie de gegevens waarover zij beschikte en die konden worden gebruikt om een winstplafond vast te stellen, voor zowel Argentinië als Indonesië opnieuw onderzocht. De Commissie was van oordeel dat zij over twee reeksen gegevens beschikte die tot dezelfde algemene categorie producten zouden behoren.

(46)

De eerste reeks gegevens is door de in de steekproef opgenomen ondernemingen verstrekt in het oorspronkelijke onderzoek. In artikel 2.2.2 van de ADA is bepaald dat de winst voor „de onderzochte exporteur of producent” krachtens artikel 2.2.2, punt iii), niet hoger mag zijn dan de winst die normaal door „andere exporteurs of producenten op de verkoop van producten van dezelfde algemene categorie” wordt behaald. De meest restrictieve interpretatie van dezelfde algemene categorie producten overeenkomstig dit artikel zou beperkt blijven tot precies hetzelfde product, d.w.z. biodiesel. De Commissie beschikt over de gegevens die nodig zijn om het winstplafond te berekenen op basis van de door de biodieselproducenten in Indonesië en Argentinië behaalde winsten, aangezien de in de steekproef opgenomen ondernemingen deze gegevens tijdens het oorspronkelijke onderzoek aan de Commissie hebben verstrekt.

(47)

Het feit dat de werkelijke winsten die door de in de steekproef opgenomen ondernemingen zijn behaald niet zijn gebruikt om voor elk van deze producenten een winstmarge vast te stellen overeenkomstig artikel 2, lid 6, van de basisverordening, belet de Commissie niet om deze gegevens te gebruiken voor de vaststelling van het winstplafond overeenkomstig artikel 2, lid 6, onder c). Dit volgt uit de bewoordingen van het panel in punt 7.65 van het Indonesische rapport waar het panel het niet eens is met het argument dat „normaal behaalde winst” in artikel 2.2.2, punt iii), van de ADA betekent dat een onderzoeker de winst op verkopen die niet verenigbaar worden geacht met normale handelspraktijken buiten beschouwing mag laten. Eén Indonesische producent-exporteur, PT Cermerlang Energi Perkasa, heeft in zijn opmerkingen ook aangevoerd dat het de Commissie op basis van het Indonesische rapport niet is toegestaan om bij de berekening van het winstplafond de winst met betrekking tot de binnenlandse verkoop van biodiesel in Indonesië buiten beschouwing te laten omdat die verkoop niet wordt beschouwd als verkoop in het kader van normale handelstransacties.

(48)

Overeenkomstig deze enge interpretatie van de categorie producten — biodiesel — heeft de Commissie het winstplafond voor een individuele producent berekend aan de hand van de door de andere onderzochte producenten behaalde winst. Zo is om de winst voor de Indonesische producent Wilmar te berekenen, gebruikgemaakt van het gewogen gemiddelde van de winsten die door de andere onderzochte en gecontroleerde Indonesische producenten P.T. Ciliandra, P.T. Musim Mas en P.T. Pelita zijn behaald. Voor P.T. Ciliandra daarentegen is gebruikgemaakt van het gewogen gemiddelde van de winsten die door Wilmar, P.T. Musim Mas en P.T. Pelita zijn behaald. Dezelfde methode is gebruikt voor de berekening van een winstplafond voor de onderzochte en gecontroleerde Argentijnse producenten.

(49)

De tweede reeks gegevens omvat de tijdens het oorspronkelijke onderzoek aan de Commissie verstrekte gegevens van andere dan de onderzochte producenten. Een van de destijds onderzochte Indonesische producenten verstrekte gegevens van een verbonden onderneming over de verkoop van mengsels van biodiesel en minerale diesel en over de verkoop van dieselbrandstof en stookolie voor de zeescheepvaart („andere brandstoffen”). De winstmarge op deze verkopen zou 10,2 % bedragen. Indien deze winstmarge als winstplafond werd gebruikt, zou dat voor alle ondernemingen in Indonesië wellicht hebben geleid tot onbestaande of te verwaarlozen dumpingmarges. Deze niet-gecontroleerde gegevens zijn echter voor slechts één producent in Indonesië verstrekt, terwijl soortgelijke gegevens van andere producenten in Indonesië of Argentinië niet aan de Commissie zijn meegedeeld. Omdat de beschikbare gegevens derhalve niet consequent op beide landen kunnen worden toegepast, vond de Commissie het niet gepast om de gegevens van slechts één producent in één land te gebruiken voor de vaststelling van een winstplafond. Bovendien was het niet haalbaar om binnen de termijn waarover de Commissie na de heropening van het onderzoek beschikte, de juistheid van de verstrekte gegevens en de berekeningen die eraan ten grondslag lagen te verifiëren. Hoe dan ook, nu in overweging 62 is vastgesteld dat de dumpingmarge voor het gehele land verwaarloosbaar is en het onderzoek bijgevolg voor alle ondernemingen wordt beëindigd, achtte de Commissie het niet noodzakelijk de niet-gecontroleerde gegevens betreffende de winst op de verkoop van mengsels van biodiesel en minerale diesel te gebruiken om een winstplafond vast te stellen. Zij achtte het integendeel beter om zich te baseren op de gegevens die tijdens het oorspronkelijke onderzoek waren verstrekt en gecontroleerd.

(50)

Twee producenten-exporteurs in Indonesië, Wilmar en PT Pelita Agung Agrindustri, alsmede de Indonesische autoriteiten hebben aangevoerd dat de discretionaire bevoegdheid van de Commissie bij de keuze van de gegevens met het oog op de vaststelling van een winstplafond beperkt is door de bevindingen van het panel in het Indonesische rapport. Na de mededeling van feiten en overwegingen herhaalde Wilmar dat argument. Volgens deze belanghebbenden moet de Commissie ofwel de winst op de verkoop van mengsels van biodiesel met minerale diesel, ofwel de winst op de verkoop van dieselbrandstof en stookolie voor de zeescheepvaart gebruiken. Niets in het Indonesische rapport weerhoudt de Commissie er echter van om andere beschikbare relevante gegevens te gebruiken. Het panel stelt in punt 7.70 dat de „EU-autoriteiten deze verkopen in aanmerking hadden kunnen nemen bij de vaststelling van het winstplafond” en in punt 7.72 dat „de EU-autoriteiten de verkoop van dieselbrandstof en stookolie voor de zeescheepvaart door [[***]] in aanmerking hadden moeten nemen bij de vaststelling van het winstplafond”. Het gebruik van de woorden „hadden kunnen” en „hadden moeten” door het panel in het Indonesische rapport wijst erop dat het panel van oordeel is dat de Commissie moest nagaan of deze gegevens al dan niet konden worden gebruikt om een winstplafond vast te stellen, in plaats van geen rekening te houden met die informatie op basis van een onjuiste interpretatie van de uitdrukking „normaal behaalde winst”. Deze verkoop is nu in overweging 49 in aanmerking genomen en het gebruik van deze specifieke verkoop werd passend noch noodzakelijk geacht.

(51)

In zijn opmerkingen heeft de EBB een alternatieve reeks gegevens verstrekt die de Commissie zou kunnen gebruiken om een winstplafond te berekenen. Deze gegevens hadden betrekking op drie ondernemingen die het betrokken product tijdens het onderzoektijdvak in geen van de onderzochte landen hebben geproduceerd of verkocht. Uit de openbaar beschikbare informatie en de door twee van de producenten-exporteurs in Indonesië verstrekte informatie is gebleken dat de drie ondernemingen niet in Indonesië maar in Maleisië en Singapore zijn gevestigd. De door de EBB verstrekte gegevens waren geaggregeerde gegevens afkomstig uit jaarverslagen en/of bekendmakingen van de resultaten van de desbetreffende ondernemingen, en vertegenwoordigen winstmarges voor mogelijk een breed scala van producten en gerelateerde ondernemingen.

(52)

De Commissie was het er niet mee eens dat deze gegevens geschikt zijn om een winstplafond vast te stellen. De belangrijkste producten van deze ondernemingen zijn palmolie en producten zoals vetzuren, glycerine, meststoffen, suiker en melasse, stearine, cacaoboter of oleochemicaliën. Sommige ondernemingen verrichten ook niet-gerelateerde diensten, zoals de exploitatie van residentieel vastgoed, financieel beheer of spoorwegonderhoud. De producten van deze ondernemingen kunnen niet worden beschouwd als producten die onder dezelfde algemene categorie producten vallen als het betrokken product, biodiesel. Dit geldt met name voor het product palmolie, aangezien dit de belangrijkste grondstof voor de productie van biodiesel is. De Commissie is van mening dat de opname van dit product in dezelfde algemene categorie als biodiesel tot een te ruime interpretatie van die categorie zou leiden. De Commissie heeft het gebruik van de voorgestelde gegevens dan ook afgewezen.

(53)

In een onlangs afgesloten antidumpingonderzoek naar de invoer van biodiesel uit Indonesië in de Verenigde Staten hadden de Amerikaanse autoriteiten een winstmarge van 6,15 % berekend (19). De Commissie heeft onderzocht of dit percentage als winstplafond kon worden gebruikt, maar omdat het was afgeleid uit de jaarrekening van een in Duitsland gevestigde producent, kon de Commissie het evenmin gebruiken.

(54)

Concluderend kan worden gesteld dat de in de overwegingen 46 tot en met 48 beschreven methode de logica van artikel 2.2.2, punt iii), van de ADA volgt en gebruikmaakt van de gegevens die bij de Commissie bekend zijn en waarover zij beschikt, zonder dat verder onderzoek nodig is. Daarom wordt deze methode in dit geval het meest geschikt geacht.

(55)

Het gebruik van deze methode levert de volgende resultaten op. Voor Argentinië hadden alle betrokken producenten een werkelijke winstmarge die hoger lag dan de 15 % die, zoals in de overwegingen 39 en 40 is uiteengezet, in het oorspronkelijke onderzoek is gebruikt. Een gewogen gemiddelde van een willekeurige combinatie van deze winstmarges zou derhalve ook altijd resulteren in een winstplafond van meer dan 15 %. Dit betekent dat de in het oorspronkelijke onderzoek vastgestelde winstmarge van 15 % lager is dan de individuele winstplafonds en derhalve de winstmarge is die voor de berekening van de dumpingmarges moet worden gebruikt.

(56)

Voor Indonesië bedroegen de werkelijk gerealiseerde winstmarges van de onderzochte producenten eveneens meer dan 15 % voor alle ondernemingen behalve één. Aangezien voor de berekening van de individuele winstplafonds een gewogen gemiddelde wordt gebruikt, leidt deze winstmarge van minder dan 15 % voor sommige producenten tot winstplafonds van minder dan 15 %. Bijgevolg moeten sommige van de winstmarges die voor de berekening van de dumpingmarges worden gebruikt neerwaarts worden bijgesteld. Voor één bedrijf lag het winstplafond hoger dan 15 %, zodat nog steeds de winstmarge van 15 % moet worden gebruikt. De winstplafonds van de drie andere ondernemingen bedragen minder dan 15 %, zodat de voor de berekening van de normale waarde gebruikte winstmarges niet hoger mogen zijn dan dat plafond. De toepassing van de methode leidt tot de volgende resultaten:

Tabel 1

(57)

Het panel was in zijn Indonesische rapport van oordeel dat de EU had verzuimd de uitvoerprijs van één Indonesische producent-exporteur, P.T. Musim Mas, te berekenen op basis van de prijs waartegen de door P.T. Musim Mas geproduceerde ingevoerde biodiesel voor het eerst aan onafhankelijke afnemers in de EU werd doorverkocht, zoals in artikel 2.3 van de ADA is voorgeschreven.

(58)

Een bepaalde soort biodiesel (biodiesel op basis van palmolievetzuurdestillaat) komt in aanmerking voor „dubbeltelling” bij het bepalen of aan de verplichte EU-doelstellingen voor bijmenging van biodiesel is voldaan. Daardoor hoeven EU-mengers slechts half zoveel van dit soort biodiesel te gebruiken om aan de verplichte EU-doelstellingen voor bijmenging van biodiesel te voldoen. Aangezien dit soort biodiesel dus waardevoller is voor klanten, kan een producent van deze biodiesel de klant een hogere prijs aanrekenen. In dit specifieke geval heeft de dubbeltelling betrekking op bepaalde uitvoer van P.T. Musim Mas naar klanten in Italië. In het oorspronkelijke onderzoek had de EU bij de berekening van de uitvoerprijs van biodiesel geen rekening gehouden met deze hogere prijs.

(59)

In het licht van het oordeel van de WTO dat de EU ten onrechte geen rekening heeft gehouden met deze door klanten in Italië betaalde hogere prijs, heeft de Commissie haar berekeningen opnieuw beoordeeld en de uitvoerprijs voor P.T. Musim Mas dienovereenkomstig aangepast.

(60)

De in het licht van de arresten van het Gerecht alsmede de bevindingen en aanbevelingen in de Indonesische en Argentijnse rapporten herziene rechten voor alle Indonesische en Argentijnse exporteurs, uitgedrukt in cif-prijs grens Unie, vóór inklaring, zijn hieronder weergegeven:

Tabel 2

(61)

Gezien de hoge negatieve dumpingmarges voor twee van de vier in de steekproef opgenomen Indonesische ondernemingen, heeft de Commissie gecontroleerd of de gewogen gemiddelde dumpingmarge voor het gehele land, rekening houdend met de negatieve marges, de in artikel 9, lid 3, van de basisverordening bedoelde de-minimisdrempel overschreed.

(62)

De dumpingmarge in de Indonesische steekproef, uitgedrukt als percentage van de cif-waarde van de uitvoer van de steekproef, bedroeg 1,6 %, wat minder is dan de de-minimisdrempel van 2 %.

(63)

Gelet op de minimale dumpingmarge voor het gehele land moet het onderzoek naar de invoer van biodiesel uit Indonesië zonder maatregelen worden beëindigd.

(64)

In de Argentijnse rapporten werd onder meer vastgesteld dat de EU bij haar onderzoek naar de gevolgen van de invoer met dumping voor de binnenlandse bedrijfstak, voor zover deze betrekking hadden op productiecapaciteit en bezettingsgraad, in strijd met de artikelen 3.1 en 3.4 van de ADA had gehandeld.

(65)

In de wijzigingsverordening die naar aanleiding van de Argentijnse rapporten is goedgekeurd, is deze kwestie behandeld in de overwegingen 87 tot en met 123 (20). Noch in de arresten van het Gerecht, noch in het Indonesische rapport zijn bevindingen opgenomen die een herbeoordeling van deze analyse zouden vereisen, die derhalve nog steeds geldig is.

(66)

Tijdens het oorspronkelijke onderzoek werd het passend geacht de invoer uit Argentinië en Indonesië cumulatief te beoordelen, aangezien destijds aan de voorwaarden van artikel 3, lid 4, van de basisverordening was voldaan. De conclusies inzake schade en oorzakelijk verband waren daarom gebaseerd op het gecombineerde effect van de invoer van biodiesel uit beide landen. Aan deze voorwaarden is nu echter niet meer voldaan, aangezien is vastgesteld dat de voor het gehele land Indonesië geldende dumpingmarge onder de de-minimisdrempel van 2 % lag.

(67)

Daarom moet worden vastgesteld of een analyse van het oorzakelijk verband die zich beperkt tot de invoer met dumping van biodiesel uit Argentinië tot de conclusie zou leiden dat er een oorzakelijk verband is tussen de invoer met dumping en de door de bedrijfstak van de Unie geleden schade.

(68)

De bevindingen in de arresten van het Gerecht en in het Indonesische rapport hebben, wat Argentinië betreft, geen invloed op de methode die ten grondslag ligt aan de schadeanalyse in de definitieve verordening. De relevante bevindingen van de definitieve verordening blijven dus geldig.

(69)

De totale productie in de Unie tijdens de beoordelingsperiode bedroeg ongeveer 9 052 871 ton, terwijl het verbruik van biodiesel in de Unie met 5 % toenam. De omvang van de invoer uit Argentinië steeg tijdens de beoordelingsperiode met in totaal 41 %, terwijl het marktaandeel in dezelfde periode toenam van 7,7 % tot 10,8 %. Hoewel de invoerprijzen van biodiesel uit Argentinië tijdens de beoordelingsperiode stegen, lagen zij in die periode nog steeds onder de prijzen van de bedrijfstak van de Unie. Het verschil tussen de prijzen van Argentinië en de prijzen van de Unie, uitgedrukt als percentage van de gewogen gemiddelde prijs af fabriek van de bedrijfstak van de Unie, d.w.z. de prijsonderbiedingsmarge, varieerde van 4,5 % tot 9,1 %. De winstgevendheid van de bedrijfstak van de Unie bedroeg 3,5 % in 2009, maar dit sloeg vervolgens om in verliezen die in het tijdvak van het oorspronkelijke onderzoek (1 juli 2011-30 juni 2012) tot – 3,5 % gingen.

(70)

Uit de analyse in de definitieve verordening is gebleken dat de bedrijfstak van de Unie aanmerkelijke schade had geleden zoals omschreven in artikel 3, lid 5, van de basisverordening. Terwijl het verbruik toenam, verloor de bedrijfstak van de Unie marktaandeel en liep zijn winstgevendheid terug. Tegelijkertijd won de invoer aan marktaandeel en onderbood de invoer de prijzen van producenten in de Unie.

(71)

Zoals in punt 5.1 is uiteengezet, is gebleken dat alle invoer uit Argentinië naar de Unie tijdens het onderzoektijdvak tegen dumpingprijzen plaatsvond. Uit de bevindingen van de definitieve verordening is ook gebleken dat het volume van de laaggeprijsde invoer met dumping uit Argentinië aanzienlijk is toegenomen (met 41 % in de beoordelingsperiode), waardoor het marktaandeel van die invoer aan het eind van de beoordelingsperiode met 3 procentpunten was gestegen.

(72)

Ondanks de stijging van het verbruik met 5 % kromp het marktaandeel van de bedrijfstak van de Unie tijdens de beoordelingsperiode met 5,5 procentpunten. Hoewel de gemiddelde prijzen van de invoer met dumping uit Argentinië tijdens de beoordelingsperiode met 54 % stegen, waren zij in die periode nog steeds aanzienlijk lager dan die van de bedrijfstak van de Unie. Tijdens het onderzoektijdvak onderbood de invoer met dumping de prijzen van de bedrijfstak van de Unie met een gemiddelde prijsonderbiedingsmarge van 8 %.

(73)

Aangezien het onderzoek met betrekking tot Indonesië werd beëindigd zoals uiteengezet in de overwegingen 60 tot en met 63, moet de invoer uit Indonesië afzonderlijk worden beoordeeld als een andere factor die ook schade kan hebben veroorzaakt.

(74)

De herziene cijfers voor de invoer uit derde landen (waaronder Indonesië) leiden tot het volgende overzicht:

Tabel 3

(75)

De invoer uit de Verenigde Staten („VS”), Noorwegen en Zuid-Korea is na de instelling van maatregelen ten aanzien van de invoer uit de VS in 2009 en na een antiontwijkingsonderzoek tegen invoer verzonden vanuit Canada in 2010 aanzienlijk gedaald. Het aandeel van de invoer uit Indonesië is daarentegen gestegen van 1,4 % tot 8,5 %, wat neerkomt op een stijging van de invoer met 500 % tijdens de beoordelingsperiode. Tegelijkertijd is het marktaandeel van de bedrijfstak van de Unie gedaald van 84,7 % tot 79,2 %.

(76)

Zo ook is de invoer uit Indonesië tijdens de beoordelingsperiode meer dan vervijfvoudigd, terwijl de bedrijfstak van de Unie zijn omzet zag dalen. Het verkoopvolume van de invoer uit Indonesië is in 2010 met 214 % gestegen. In datzelfde jaar is het verkoopvolume van de bedrijfstak van de Unie met 2 % gestegen. Het is pas het jaar daarop dat het verkoopvolume van de bedrijfstak van de Unie fors daalde, wat samenviel met de verdere stijging van de invoer uit Indonesië met 119 % in de periode 2010-2011.

Tabel 4

(77)

Bovendien waren de gemiddelde prijzen van de invoer uit Indonesië in de hele beoordelingsperiode veel lager dan die van de bedrijfstak van de Unie en dan die van de Argentijnse invoer. Aangezien er echter bepaalde verschillen zijn tussen het product uit Indonesië en het product op de markt van de Unie, moet deze uitvoerprijs worden gecorrigeerd om de concurrentieverhouding tussen beide weer te geven.

(78)

In de overwegingen 93 tot en met 97 van de voorlopige verordening had de Commissie een prijscorrectie toegepast op basis van het verschil in prijs op de markt van de Unie tussen de verkoop van biodiesel met troebelingspunt 13 (de Indonesische kwaliteit) en de verkoop van biodiesel met troebelingspunt 0 (de EU-kwaliteit). Zelfs na deze correctie onderboden de Indonesische uitvoerprijzen de prijzen in de Unie nog steeds met 4 %.

(79)

Het panel in het Indonesische rapport kwam in de punten 7.158-159 echter tot de bevinding dat deze prijscorrectie de „complexiteiten in de concurrentieverhoudingen” tussen de ingevoerde Indonesische biodiesel en het door de bedrijfstak van de Unie verkochte mengsel niet correct weergaf. Het panel heeft geen preciezere richtsnoeren gegeven voor de methode om deze verhoudingen te meten.

(80)

De Commissie heeft opgemerkt dat er een zeer breed scala aan mogelijkheden is om verschillende soorten biodiesel met de Indonesische biodiesel te mengen om tot een vergelijkbaar EU-product te komen. Het is daarom niet haalbaar om de prijsgegevens voor deze verschillende soorten biodieselmengsels voor het onderzoektijdvak te berekenen. Bovendien zijn de Europese biodieselproducenten van mening dat de oorspronkelijke prijscorrectie, die tot een prijsonderbieding van 4 % heeft geleid, de concurrentieverhouding goed weergaf. Ten slotte heeft het panel in punt 7.159 zelf aangegeven dat een complexere analyse nog steeds de bevinding had kunnen rechtvaardigen dat de invoer uit Indonesië de prijs van het mengsel van de bedrijfstak van de Unie aanzienlijk onderbood. De Commissie heeft derhalve geconcludeerd dat de Indonesische uitvoer de EU-prijzen tijdens het onderzoektijdvak met ten minste 4 % onderbood.

(81)

Om een oorzakelijk verband tussen de invoer met dumping en de schade voor de bedrijfstak van de Unie vast te stellen, moet overeenkomstig artikel 3, leden 6 en 7, van de basisverordening worden aangetoond dat de bedrijfstak van de Unie aanmerkelijke schade heeft geleden door de invoer met dumping, terwijl de door andere bekende factoren veroorzaakte schade niet aan de invoer met dumping wordt toegeschreven. Het begrip oorzakelijk verband wordt uitgelegd op een wijze die verenigbaar is met de WTO-voorschriften, hetgeen betekent dat moet worden vastgesteld dat er een werkelijk en aanzienlijk oorzakelijk verband is tussen de invoer met dumping en de door de binnenlandse bedrijfstak geleden schade (21). In overweging 189 van de definitieve verordening werd geconcludeerd dat niet was aangetoond dat de gevolgen van andere factoren, zowel individueel als collectief, niet van dien aard waren dat het oorzakelijke verband tussen de gezamenlijke invoer met dumping uit Argentinië en Indonesië en de door de bedrijfstak van de Unie geleden schade erdoor werd verbroken.

(82)

In het licht van de feiten en de herziene analyse in de overwegingen 71 tot en met 80, na de beperking van de analyse tot de invoer uit Argentinië, moest echter ook deze conclusie worden herzien.

(83)

Tijdens het onderzoektijdvak was bijna de helft van alle invoer in de Unie afkomstig uit Indonesië, waarbij de prijzen onder die van de Unie en van Argentinië lagen. Belangrijker is dat de exponentiële toename van zowel de omvang als het marktaandeel van de invoer uit Indonesië in aanzienlijke mate heeft bijgedragen tot de door de bedrijfstak van de Unie geleden aanmerkelijke schade.

(84)

De gevolgen van de Indonesische uitvoer hebben de andere in de voorlopige verordening genoemde factoren versterkt, onder meer de overcapaciteit van de bedrijfstak van de Unie en de zelf toegebrachte schade (overwegingen 132 tot en met 140 van de voorlopige verordening).

(85)

Op grond hiervan heeft de Commissie geconcludeerd dat de gevolgen van de invoer van biodiesel uit Indonesië in de Unie en de andere in de vorige overweging genoemde factoren dermate hebben bijgedragen aan de door de bedrijfstak van de Unie geleden schade, dat niet kan worden vastgesteld dat er een werkelijk en aanzienlijk oorzakelijk verband is tussen de invoer met dumping uit Argentinië en de door de bedrijfstak van de Unie geleden aanmerkelijke schade.

(86)

Na de mededeling van feiten en overwegingen stelde de EBB dat de aard van de schade die is veroorzaakt door andere factoren, zoals de invoer uit Indonesië, het oorzakelijk verband tussen de door de bedrijfstak van de Unie geleden aanmerkelijke schade en de invoer uit Argentinië niet verzwakt. Verder stelde zij dat de Commissie bij haar analyse een onjuist criterium heeft toegepast dat zou zijn gebaseerd op de veronderstelling dat de invoer met dumping uit Argentinië de belangrijkste of enige oorzaak van de aanmerkelijke schade moest zijn, en niet slechts een van de oorzaken van de schade. Volgens de EBB volstaat het aan te tonen dat de invoer uit Argentinië een negatief effect had op de bedrijfstak van de Unie, zonder dat dit de enige of belangrijkste oorzaak van de geleden schade diende te zijn. Aangezien de omvang van de invoer uit Argentinië in de beoordelingsperiode (2009-medio 2012) groter was dan die van de invoer uit Indonesië, en aangezien de Argentijnse onderbieding van de prijzen van de bedrijfstak van de Unie met 8 % groter was dan de Indonesische onderbieding van 4 %, had de invoer uit Argentinië volgens de EBB duidelijk een negatief effect op de situatie van de bedrijfstak van de Unie, die volstaat om een oorzakelijk verband vast te stellen tussen de invoer met dumping uit Argentinië en de door de bedrijfstak van de Unie geleden aanmerkelijke schade.

(87)

Dienaangaande merkt de Commissie in de eerste plaats op dat zij in overweging 81 reeds heeft uiteengezet welke wettelijke norm is toegepast. In die overweging is geen sprake van een begrip „belangrijkste” of „voornaamste” oorzaak in de analyse van het oorzakelijk verband. De wettelijke norm is gebaseerd op artikel 3, leden 6 en 7, van de basisverordening, volgens welke moet worden aangetoond dat de invoer met dumping schade veroorzaakt en andere bekende factoren ook moeten worden onderzocht om te voorkomen dat de door deze andere factoren veroorzaakte schade aan de invoer met dumping wordt toegeschreven. In de tweede plaats vindt het betoog van de EEB dat moet worden getoetst of de invoer met dumping een „negatief effect heeft op de bedrijfstak van de Unie” geen steun in het rechtskader. Het relevante juridische criterium is namelijk de vaststelling of er sprake was van een „werkelijk en aanzienlijk verband” tussen de invoer met dumping uit Argentinië en de door de bedrijfstak van de Unie geleden aanmerkelijke schade.

(88)

Volgens de Commissie kunnen de feiten in het dossier niet tot een dergelijke conclusie leiden. In 2009, toen de bedrijfstak van de Unie reeds geconfronteerd werd met een aanzienlijke invoer uit Argentinië, maar slechts kleine hoeveelheden uit Indonesië, bedroeg zijn winstgevendheid namelijk 3,5 %. Toen de invoer uit Indonesië sterk toenam, werd de winstgevendheid negatief; zij bedroeg – 2,5 % in het oorspronkelijke onderzoektijdvak. In dit verband moet worden opgemerkt dat de invoer uit Indonesië in dat tijdvak veel sneller toenam dan de invoer uit Argentinië (zie tabel 3). De Commissie is derhalve van mening dat de enkele verwijzing door de EBB naar een vergelijking tussen de respectieve onderbiedingsmarges van de invoer uit Indonesië (zoals gecorrigeerd voor verschillen in kwaliteit) en Argentinië niet volledig en naar behoren weergeeft welke effecten de uitvoer van elk exporterend land had op de situatie van de bedrijfstak van de Unie, met name wat de winstgevendheid betreft.

(89)

De Commissie concludeert dat het niet mogelijk is om een werkelijk en aanzienlijk oorzakelijk verband vast te stellen tussen de invoer met dumping uit Argentinië en de aanmerkelijke schade die de bedrijfstak van de Unie heeft geleden, gezien het belang van de andere bekende factoren die tot die schade hebben bijgedragen.

(90)

Eén onderneming, COFCO Argentina SA, meldde zich na de bekendmaking van Uitvoeringsverordening (EU) 2017/1578; zij beweerde dat zij voldeed aan de drie criteria voor nieuwe producenten-exporteurs in artikel 3 van de definitieve verordening en verstrekte bewijsmateriaal dienaangaande. De Commissie heeft het verzoek en het bewijsmateriaal onderzocht. In het licht van de resultaten van het heropende onderzoek was het verzoek echter niet langer relevant.

(91)

Het onderzoek moet worden beëindigd omdat i) de dumpingmarges bij invoer uit Indonesië de-minimismarges zijn, en ii) niet kan worden vastgesteld dat er een werkelijk en aanzienlijk oorzakelijk verband is tussen de invoer met dumping uit Argentinië en de door de bedrijfstak van de Unie geleden aanmerkelijke schade, zoals op grond van artikel 3, lid 7, van de basisverordening is vereist. Dit betekent dat de bestaande maatregelen die nog steeds van kracht zijn voor de producenten-exporteurs uit Argentinië en Indonesië die de antidumpingmaatregelen niet met succes bij het Gerecht hebben aangevochten, moeten worden ingetrokken. Omwille van de duidelijkheid en de rechtszekerheid moet Uitvoeringsverordening (EU) nr. 1194/2013 derhalve worden ingetrokken.

(92)

De krachtens Uitvoeringsverordening (EU) nr. 1194/2013 betaalde definitieve antidumpingrechten op biodiesel uit Argentinië en Indonesië en de overeenkomstig artikel 2 van die verordening definitief geïnde voorlopige rechten moeten worden terugbetaald of kwijtgescholden voor zover zij betrekking hebben op de invoer van biodiesel die voor uitvoer naar de Unie is verkocht door de ondernemingen die met succes tegen die verordening beroep hebben ingesteld bij het Gerecht, namelijk de Argentijnse producenten-exporteurs Unitec Bio SA, Molinos Rio de la Plata SA, Oleaginosa Moreno Hermanos SACIFI y A, Vicentin SAIC, Aceitera General Deheza SA, Bunge Argentina SA, Cargill SACI en Louis Dreyfus Commodities SA (LDC Argentina SA), en de Indonesische producenten-exporteurs PT Pelita Agung Agrindustri, PT Ciliandra Perkasa, PT Wilmar Bioenergi Indonesia, PT Wilmar Nabati Indonesia en PT Perindustrian dan Perdagangan Musim Semi Mas (PT Musim Mas). De terugbetaling of kwijtschelding moet overeenkomstig de toepasselijke douanewetgeving bij de nationale douaneautoriteiten worden aangevraagd.

(93)

Na de mededeling van feiten en overwegingen stelde PT Cermerlang Energi Perkasa dat de terugbetaling en kwijtschelding van antidumpingrechten mogelijk zou moeten zijn voor alle ondernemingen waaraan die rechten waren opgelegd en niet alleen voor de ondernemingen die de definitieve verordening met succes hadden aangevochten bij het Gerecht. Zij stelt ook dat niet alleen Uitvoeringsverordening (EU) nr. 1194/2013 moet worden ingetrokken, maar ook Uitvoeringsverordening (EU) 2017/1578.

(94)

In de eerste plaats herinnert de Commissie eraan dat Uitvoeringsverordening (EU) 2017/1578 enkel Uitvoeringsverordening (EU) nr. 1194/2013 heeft gewijzigd. Nu deze laatste verordening wordt ingetrokken, heeft de wijzigingsverordening geen rechtsgevolgen meer. Het is dus niet nodig dat ook die uitvoeringsverordening uitdrukkelijk wordt ingetrokken. In de tweede plaats geldt de nietigverklaring van Uitvoeringsverordening (EU) nr. 1194/2013 door het Gerecht enkel ten aanzien van de ondernemingen die deze verordening bij het Gerecht hebben aangevochten. De antidumpingrechten die bij andere ondernemingen zijn geheven, zijn naar Unierecht dus rechtmatig geïnd. Voor zover in het Indonesische WTO-rapport is vastgesteld dat de antidumpingmaatregelen ten aanzien van de invoer uit Indonesië in overeenstemming moeten worden gebracht met de WTO-verplichtingen van de Unie, is de Commissie met Indonesië overeengekomen om aan die vaststelling tegen oktober 2018 uitvoering te geven. Overeenkomstig de algemene beginselen van de WTO-geschillenbeslechting heeft die uitvoering pas gevolgen met ingang van de datum van tenuitvoerlegging. Daarom verwierp de Commissie het argument dat ook die rechten moeten worden terugbetaald of kwijtgescholden.

(95)

Gezien de recente rechtspraak van het Hof van Justitie (22) is het ook passend te voorzien in een percentage voor de in geval van terugbetaling van definitieve rechten te betalen moratoire interest, omdat de relevante geldende bepalingen inzake douanerechten niet voorzien in een dergelijke rentevoet en de toepassing van nationale regels zou leiden tot onnodige verstoringen tussen marktdeelnemers, afhankelijk van welke lidstaat voor de douaneafhandeling wordt gekozen.

(96)

Alle belanghebbenden werden van de bevindingen van de Commissie in kennis gesteld en konden hierover binnen een bepaalde termijn opmerkingen indienen.

(97)

Het bij artikel 15, lid 1, van de basisverordening ingestelde comité heeft geen advies uitgebracht,

(1)

Bij Uitvoeringsverordening (EU) 2016/2080 van de Commissie (3) is de verkoop van mageremelkpoeder in het kader van een openbare inschrijving geopend.

(2)

In het licht van de inschrijvingen die voor de zesentwintigste deelinschrijving zijn ontvangen, moet een minimumverkoopprijs worden vastgesteld.

(3)

De in deze verordening vervatte maatregelen zijn in overeenstemming met het advies van het Comité voor de gemeenschappelijke ordening van de landbouwmarkten,

(1)

Bij Besluit 97/836/EG van de Raad (1) is de Unie toegetreden tot de overeenkomst van de Economische Commissie voor Europa van de Verenigde Naties betreffende het aannemen van eenvormige technische eisen voor wielvoertuigen, uitrustingsstukken en onderdelen die kunnen worden aangebracht en/of gebruikt op wielvoertuigen en de voorwaarden voor wederzijdse erkenning van goedkeuringen verleend op basis van deze eisen (2) (de „herziene overeenkomst van 1958”).

(2)

De uniforme voorschriften van Reglement nr. 9 van de Economische Commissie voor Europa van de Verenigde Naties (VN/ECE) — Uniforme bepalingen voor de goedkeuring van voertuigen van de categorieën L2, L4 en L5 wat geluidsemissie betreft, VN/ECE-Reglement nr. 63 — Uniforme bepalingen voor de goedkeuring van voertuigen van categorie L1 wat geluidsemissie betreft, en VN/ECE-Reglement nr. 92 — Uniforme bepalingen voor de goedkeuring van niet-originele vervangende uitlaatgeluiddempingssystemen voor voertuigen van de categorieën L1, L2, L3, L4 en L5 wat geluidsemissie betreft („VN-Reglementen nrs. 9, 63 en 92”) zijn bedoeld om technische belemmeringen voor de handel in motorvoertuigen tussen de partijen bij de herziene overeenkomst van 1958 op te heffen en ervoor te zorgen dat dergelijke voertuigen een hoog veiligheids- en beschermingsniveau bieden. Voertuigcategorie L omvat lichte voertuigen zoals gemotoriseerde rijwielen, bromfietsen op twee of drie wielen, motorfietsen met of zonder zijspan, driewielers en vierwielers.

(3)

Krachtens Verordening (EU) nr. 168/2013 van het Europees Parlement en de Raad (3) en Gedelegeerde Verordening (EU) nr. 134/2014 van de Commissie (4) moeten toelaatbare geluidsniveaus, voorschriften voor vervangende uitlaatsystemen en testprocedures voor twee- en driewielige motorvoertuigen en vierwielers worden vastgesteld.

(4)

De bijlagen IV, V en VI bij Verordening (EU) nr. 168/2013 en bijlage IX bij Verordening (EU) nr. 134/2014 bevatten voorschriften voor de typegoedkeuring van voertuigen van categorie L wat het toelaatbare geluidsniveau en het uitlaatsysteem betreft.

(5)

Op de datum van haar toetreding tot de herziene overeenkomst van 1958 is de Unie toegetreden tot een aantal VN-reglementen die zijn opgenomen in de lijst van bijlage II bij Besluit 97/836/EG; de VN-Reglementen nrs. 9, 63 en 92 waren daar niet in opgenomen.

(6)

Overeenkomstig artikel 3, lid 3, van Besluit 97/836/EG en krachtens artikel 1, lid 7, van de herziene overeenkomst van 1958 kan de Unie besluiten één, een aantal of het geheel van de VN-reglementen toe te passen die zij op het ogenblik van haar toetreding tot de herziene overeenkomst van 1958 niet had aanvaard.

(7)

Naar aanleiding van de recente wijzigingen van de VN-Reglementen nrs. 9, 63 en 92, waardoor deze zijn afgestemd op de desbetreffende technische bepalingen van de Verordeningen (EU) nr. 168/2013 en (EU) nr. 134/2014, is het thans passend voor de Unie tot de toepassing van de VN-Reglementen nrs. 9, 63 en 92 over te gaan om in gemeenschappelijke uniforme voorschriften op internationaal niveau te voorzien. Dat moet ervoor zorgen dat de ondernemingen van de Unie maar één reeks voorschriften moeten volgen die wereldwijd is erkend, met name door de partijen bij de herziene overeenkomst van 1958,

(1)

De overeenkomst is namens de Unie op 28 juli 2016 ondertekend ingevolge Besluit (EU) 2016/1850 van de Raad (2) en wordt sinds 15 december 2016 voorlopig toegepast.

(2)

Het Verdrag betreffende de toetreding van de Republiek Kroatië tot de Europese Unie (de „Unie”) is op 9 december 2011 ondertekend en op 1 juli 2013 in werking getreden.

(3)

De Republiek Kroatië is op 8 november 2017 tot de overeenkomst toegetreden door neerlegging van haar akte van toetreding.

(4)

Op grond van artikel 77 van de overeenkomst kan het EPO-comité wijzigingsmaatregelen vaststellen die eventueel noodzakelijk zijn in verband met de toetreding van nieuwe lidstaten tot de Unie.

(5)

Het is passend het standpunt vast te stellen dat namens de Unie moet worden ingenomen wat betreft de vaststelling van een besluit van het EPO-comité tijdens zijn jaarlijkse vergadering betreffende de na de toetreding van de Republiek Kroatië tot de overeenkomst noodzakelijke wijzigingen van de overeenkomst,

(1)

Op 26 januari 2015, 5 februari 2015 en 23 juni 2015 heeft de Raad de Besluiten (EU) 2015/116 (1), (EU) 2015/190 (2) en (EU) 2015/994 (3) houdende benoeming van de leden en plaatsvervangers van het Comité van de Regio's voor de periode van 26 januari 2015 tot en met 25 januari 2020 vastgesteld.

(2)

In het Comité van de Regio's is een zetel van lid vrijgekomen vanwege het einde van de ambtstermijn van de heer Luciano D'ALFONSO,

(1)

Op 8 juli 2009 diende het consortium DAET Loutraki AE — Club Hotel Loutraki AE (2) (hierna „de klager” of „Casino Loutraki” genoemd) een klacht in bij de Europese Commissie (hierna „de Commissie” genoemd) over Griekse wetgeving met betrekking tot een heffingensysteem voor toegangsbewijzen voor casino's. Volgens de klager moet dat systeem worden aangemerkt als staatssteun aan bepaalde casino-exploitanten. De klager liet per e-mail op 7 oktober 2009 weten dat hij geen bezwaar had tegen de bekendmaking van zijn identiteit. Op 14 oktober 2009 vond een bijeenkomst plaats tussen personeelsleden van de Commissie en vertegenwoordigers van de klager. De klager verstrekte bij brief van 26 oktober 2009 meer informatie ter ondersteuning van zijn klacht.

(2)

Op 21 oktober 2009 stuurde de Commissie de klacht door naar Griekenland en vroeg zij Griekenland om meer duidelijkheid over de in de klacht aangekaarte problemen. Griekenland stuurde zijn antwoord naar de Commissie op 27 november 2009.

(3)

De Commissie stuurde op 15 december 2009 het antwoord van Griekenland door naar de klager. De klager diende op 29 december 2009 opmerkingen in over het antwoord van Griekenland.

(4)

Op 25 februari, 4 maart, 23 maart en 13 april 2010 vroeg de Commissie meer informatie aan Griekenland, dat antwoordde op 10 maart, 1 april en 21 april 2010.

(5)

De Commissie deelde Griekenland bij besluit van 6 juli 2010 (hierna „het inleidingsbesluit” genoemd) mee dat zij de formele onderzoeksprocedure zou inleiden als bedoeld in artikel 108, lid 2, van het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie (VWEU) met betrekking tot een maatregel die Griekenland had ingevoerd, namelijk het toepassen van een lager belastingtarief op toegangsbewijzen voor bepaalde casino's (hierna „de maatregel” genoemd). Het inleidingsbesluit werd in het Publicatieblad van de Europese Unie (1) bekendgemaakt en de belanghebbenden werd gevraagd hun opmerkingen te maken.

(6)

Op 4 augustus 2010 ontving de Commissie van twee vermeende begunstigden van de maatregel opmerkingen over het inleidingsbesluit: Casino Mont Parnès (3) en Casino Thessaloniki (4).

(7)

De Commissie ontving bij brief van 6 oktober 2010 de opmerkingen van Griekenland over het inleidingsbesluit. De Griekse overheid diende op 12 oktober 2010 aanvullende informatie over de betwiste maatregel in.

(8)

Bij brieven van 8 en 25 oktober 2010 heeft de klager zijn opmerkingen over het inleidingsbesluit ingediend.

(9)

De Commissie heeft de opmerkingen van Casino Mont Parnès en Casino Thessaloniki bij brief van 29 oktober 2010 doorgestuurd naar de Griekse overheid. Bij brief van 6 december 2010 heeft de Griekse overheid haar commentaar op de opmerkingen van derde belanghebbenden kenbaar gemaakt.

(10)

Op 24 mei 2011 heeft de Commissie Besluit 2011/716/EU (5) vastgesteld (hierna „het definitieve besluit van 2011” genoemd), waarin werd geconcludeerd dat de maatregel als onverenigbare en onrechtmatige staatssteun moest worden beschouwd en terugvordering van de steun werd gelast.

(11)

Bij op 3 augustus 2011 ter griffie van het Gerecht neergelegd verzoekschrift heeft de Helleense Republiek beroep tot nietigverklaring ingesteld tegen het definitieve besluit van 2011 (zaak T-425/11). Verzoeken tot nietigverklaring werden ook ingediend door Etaireia Akiniton Dimosiou AE (zaak T-419/11), Casino Thessaloniki (zaak T-635/11), Casino Mont Parnès (zaak T-14/12) en Athens Resort Casino AE Symmetochon (zaak T-36/12), een houder van aandelen in Casino Thessaloniki en Casino Mont Parnès.

(12)

Bij arrest van 11 september 2014 in zaak T-425/11, Helleense Republiek/Commissie (6) (hierna „het arrest van 2014” genoemd), verklaarde het Gerecht het definitieve besluit van 2011 nietig, omdat het had vastgesteld dat de Commissie niet had aangetoond dat sprake was van staatssteun in de zin van artikel 107, lid 1, VWEU.

(13)

Op 22 november 2014 stelde de Commissie hogere voorziening in tegen het arrest van 2014. Bij beschikking van 22 oktober 2015 in zaak C-530/14 P, Commissie/Helleense Republiek (7) (hierna „de beschikking van 2015” genoemd), wees het Hof van Justitie de hogere voorziening van de Commissie af en bevestigde het Hof het arrest van 2014. Bijgevolg stelde het Gerecht vast dat de door Etaireia Akiniton Dimosiou AE, Casino Thessaloniki, Casino Mont Parnès en Athens Resort Casino AE Symmetochon ingediende verzoeken tot nietigverklaring van het definitieve besluit van 2011 zonder voorwerp waren geraakt en dat er niet langer op behoefde te worden beslist.

(14)

Derhalve moest de Commissie de maatregel opnieuw onderzoeken en een nieuw definitief besluit vaststellen.

(15)

Op 14 april 2017 diende Casino Loutraki een nieuwe klacht in waarin de Commissie werd verzocht een nieuw definitief besluit vast te stellen waarin de maatregel in strijd met artikel 108, lid 3, VWEU en onverenigbaar met de interne markt wordt verklaard en waarin terugvordering van de steun wordt gelast.

(16)

Op 17 november 2017 stuurde de Commissie de nieuwe klacht door naar Griekenland en vroeg zij Griekenland om zijn opmerkingen kenbaar te maken. In antwoord op een verzoek van Griekenland om vertalingen in het Grieks stuurde de Commissie op 20 december 2017 de in het Grieks opgestelde documenten. Griekenland antwoordde de Commissie op 26 januari 2018.

(17)

De te beoordelen maatregel betreft het heffingensysteem voor toegangsbewijzen voor casino's in Griekenland dat tot november 2012 bestond. In dit systeem werden gedifferentieerde tarieven geheven op toegangsbewijzen voor casino's in Griekenland, afhankelijk van het feit of een casino een particuliere of staatsonderneming was.

(18)

Sinds 1995 zijn alle casino's in Griekenland verplicht iedere klant een toegangsprijs van 15 EUR in rekening te brengen. Vervolgens zijn zij verplicht om 80 % van dat bedrag (12 EUR) aan de staat over te maken als belasting op toegangsbewijzen. De casino's hebben het recht om de resterende 20 % van de toegangsprijs (3 EUR) zelf te houden. Dit wordt beschouwd als vergoeding voor de afgifte van het toegangsbewijs en dekking van de kosten.

(19)

In de praktijk werd voor casino's in handen van de overheid (hierna „overheidscasino's” genoemd) en voor het in particulier bezit zijnde Casino Thessaloniki een uitzondering gemaakt met betrekking tot de hoogte van de toegangsprijs voor casino's. Deze casino's zijn verplicht iedere klant een toegangsprijs van 6 EUR in rekening te brengen. Vervolgens zijn zij verplicht om 80 % van dat bedrag (4,80 EUR) aan de staat over te maken als belasting op toegangsbewijzen. Zij hebben het recht om de resterende 20 % van de toegangsprijs (1,20 EUR) zelf te houden. Dit wordt beschouwd als vergoeding voor de afgifte van het toegangsbewijs en dekking van de kosten.

(20)

Het gevolg van deze maatregel is dat particuliere casino's 12 EUR, en overheidscasino's en Casino Thessaloniki 4,80 EUR per klant afstaan aan de overheid. De wet staat casino's tevens toe om klanten onder bepaalde omstandigheden kosteloos toegang te verlenen. In dat geval zijn zij, hoewel zij geen toegangsprijs heffen, nog altijd verplicht de belasting op toegangsbewijzen van 12 EUR dan wel 4,80 EUR af te dragen aan de overheid.

(21)

Vóór de liberalisering van de Griekse casinomarkt in 1994 werden in Griekenland slechts drie casino's geëxploiteerd, namelijk Casino Mont Parnès, Casino Corfu en Casino Rhodos. Op dat moment waren de casino's overheidsbedrijven die door de nationale Griekse organisatie voor toerisme (hierna „EOT” genoemd) werden geëxploiteerd als overheidsclubs (8). De toegangsprijs die deze casino's in rekening brachten, werd bij besluit van het algemeen secretariaat van EOT (9) vastgesteld op 1 500 (ongeveer 4,50 EUR) of 2 000 drachme (ongeveer 6 EUR). Toen Griekenland in 2002 de euro invoerde, werd de wettelijke toegangsprijs voor overheidscasino's 6 EUR.

(22)

De Griekse casinomarkt werd krachtens wet 2206/1994 (10) in 1994 geliberaliseerd. Naast de bestaande overheidscasino's werden zes nieuwe privécasino's opgericht. Artikel 2, lid 10, van wet 2206/1994 bepaalde dat de toegangsprijs voor de casino's in bepaalde streken zou worden vastgesteld bij ministerieel besluit, waarin tevens zou worden bepaald welk percentage van de toegangsprijs naar de Griekse staat ging. Bij ministerieel besluit (11) van 16 november 1995 (hierna „het ministerieel besluit van 1995” genoemd) bepaalde de minister van Financiën dat met ingang van 15 december 1995 alle casino-exploitanten waarop wet 2206/1994 (12) van toepassing is een toegangsprijs van 5 000 drachme (13) (ongeveer 15 EUR) in rekening moeten brengen. Overeenkomstig het ministerieel besluit van 1995 zijn casino-exploitanten tevens wettelijk verplicht 20 % van de toegangsprijs, inclusief de verschuldigde btw, in te houden als vergoeding voor de afgifte van het toegangsbewijs en dekking van de kosten, en wordt het resterende bedrag aangemerkt als overheidsheffing (14). Het ministerieel besluit van 1995 bepaalde dat casino's in specifieke gevallen gratis toegang mogen verlenen (15). Zelfs in die gevallen moest 80 % van de wettelijke toegangsprijs door de casino's worden afgedragen aan de overheid, ofschoon de casino's de toegangsprijs in die gevallen niet incasseerden (16). De casino's moeten overeenkomstig het besluit van 1995 de heffingen maandelijks doorstorten (17). Het besluit voorziet ook in specifieke kortingen op toegangsbewijzen die 15 of 30 dagen geldig zijn (18). De wettelijke standaardprijs voor toegang tot casino's werd 15 EUR toen Griekenland in 2002 de euro invoerde.

(23)

Hoewel casino's in Griekenland in het algemeen worden geëxploiteerd overeenkomstig wet 2206/1994 en het ministerieel besluit van 1995, waren de overheidscasino's Mont Parnès, Corfu en Rhodos vrijgesteld van de toepassing van die wet en het besluit totdat hun door de casinocommissie een licentie werd verleend. Meer in het bijzonder werd bij wet 2160/1993 bepaald dat deze casino's door EOT zouden blijven worden geëxploiteerd als clubs, op basis van de wetgeving die op EOT van toepassing is, te weten wet 1624/1951 (19), decreet 4109/1960 (20) en wet 2160/1993 (21). Daarom handhaafden de casino's Mont Parnès, Corfu en Rhodos de toegangsprijs van 6 EUR.

(24)

Alle nieuwe privécasino's die sinds de invoering van wet 2206/1994 zijn opgericht, hebben daarentegen het ministerieel besluit van 1995 toegepast en de toegangsprijs van 15 EUR in rekening gebracht, met als enige uitzondering Casino Thessaloniki. Hoewel Casino Thessaloniki in 1995 is opgericht en toen een licentie kreeg krachtens wet 2206/1994, heeft het casino tot november 2012 de verminderde toegangsprijs van 6 EUR van de overheidscasino's toegepast op basis van wetsbesluit 2687/1953 (22). Dit besluit bepaalt dat bedrijven die zijn opgericht met buitenlandse investeringen minstens even gunstig worden behandeld als gelijkaardige bedrijven in het land (23). De vereiste om 80 % van de nominale waarde van de toegangsbewijzen aan de staat over te maken, was sinds de licentieverlening in 1995 van toepassing op Casino Thessaloniki (24).

(25)

De bijzondere bepalingen die van toepassing zijn op de overheidscasino's die vóór wet 2206/1994 bestonden, moeten volgens Griekenland worden beschouwd als uitzonderingen op de toepassing van de algemene bepalingen van deze wet en het ministerieel besluit van 1995. Tot op het moment dat zij krachtens wet 2206/1994 hun licentie kregen, was het ministerieel besluit van 1995 dus niet van toepassing op de overheidscasino's, noch wat betreft de standaardtoegangsprijs van 15 EUR, noch wat betreft de vereiste om 80 % van die prijs aan de staat over te maken. Overheidscasino's betaalden evenwel slechts 80 % van 6 EUR, aangezien voor hen de uitzonderlijke toegangsprijs van 6 EUR bleef gelden krachtens de reeds in werking getreden besluiten van EOT, die als specifieke uitzonderingsbepalingen werden beschouwd (een reeds bestaande lex specialis) waarop de algemene bepalingen van wet 2206/1994 noch het ministerieel besluit van 1995 betrekking hebben. De EOT-besluiten werden pas na de privatisering, toen de casino's niet langer volledig in handen van de overheid waren, niet meer van toepassing beschouwd. Pas nadat de casino's geprivatiseerd waren, voerden zij de standaardtoegangsprijs van 15 EUR in en moesten zij 80 % van 15 EUR als heffing aan de staat betalen.

(26)

Een andere uitzondering op de toepassing van de algemene bepalingen van wet 2206/1994 en het ministerieel besluit van 1995 werd, na een gedeeltelijke privatisering, ten behoeve van Casino Mont Parnès toegepast krachtens wet 3139/2003. In deze wet staat uitdrukkelijk dat de toegangsprijs voor Mont Parnès 6 EUR blijft.

(27)

In 2000 ging de exploitatie van de casino's Corfu en Mont Parnès over van EOT naar Ellinika Touristika Akinita AE (afgekort ETA), dat volledig eigendom was van de Griekse overheid. Vanaf eind 2000 tot 2003, het moment waarop deze casino's overeenkomstig wet 2206/1994 een licentie ontvingen, begon ETA (25), eerst vrijwillig en daarna op grond van artikel 24 van wet 2919/2001, zich gaandeweg aan te passen aan de in wet 2206/1994 vastgelegde eisen voor casino's om de twee voormalige overheidscasino's voor te bereiden op een volwaardige licentie en privatisering. Tijdens deze overgangsperiode maakte ETA 80 % van de door de casino's Mont Parnès en Corfu geïncasseerde toegangsprijs van 6 EUR over aan de staat. Volgens de informatie die aan de Commissie is verstrekt, is er nooit een nieuw ministerieel besluit uitgevaardigd. Casino Corfu bleef een toegangsprijs van 6 EUR in rekening brengen, totdat het in augustus 2010 (26) werd geprivatiseerd, waarna het de toegangsprijs van 15 EUR invoerde.

(28)

Casino Rhodos ontving krachtens wet 2206/1994 in 1996 zijn licentie (27). Het casino bleef tot 1999 echter de verminderde toegangsprijs in rekening brengen en stapte pas na de privatisering, in april 1999, over op 15 EUR.

(29)

In november 2012 voerde Griekenland nieuwe wetgeving in (28) waarin voor alle casino's, particulier of in overheidshanden, dezelfde wettelijke toegangsprijs van 6 EUR werd vastgesteld en die alle casino's verplicht 20 % (1,20 EUR) van de toegangsprijs in te houden als vergoeding voor de afgifte van het toegangsbewijs en dekking van de kosten en de resterende 80 % (4,80 EUR) maandelijks als overheidsheffing af te dragen aan de staat. Griekenland heeft bevestigd dat deze wetgeving momenteel nog van kracht is.

(30)

De Commissie heeft de formele onderzoeksprocedure ingeleid krachtens artikel 108, lid 2, VWEU, omdat zij meende dat er mogelijk sprake was van belastingdiscriminatie ten gunste van bepaalde casino's in Griekenland, waarvoor een gunstiger belastingregeling geldt dan voor andere casino's in het land.

(31)

De Commissie was van mening dat de betwiste maatregel afweek van de algemene wettelijke voorschriften waarin het normale bedrag van de heffingen op toegangsbewijzen voor casino's is vastgelegd, en hierdoor de mededingingspositie van de begunstigden verbeterde.

(32)

De Commissie constateerde dat de betwiste maatregel een verlies aan overheidsinkomsten voor de Griekse staat leek in te houden en een voordeel toekende aan de goedkopere casino's. De Griekse overheid argumenteerde dat de rechtstreekse begunstigde van de lagere toegangsprijs de klant was, maar de Commissie antwoordde daarop dat subsidies voor consumenten kunnen neerkomen op staatssteun aan een onderneming wanneer de subsidie afhankelijk is van het gebruik van een bepaald goed of een bepaalde dienst van die onderneming (29).

(33)

De Commissie merkte ook op dat het belastingniveau niet leek te zijn vastgesteld op basis van de omstandigheden van elk individueel casino (30), en trok de voorlopige conclusie dat de maatregel selectief was (31).

(34)

De Commissie was van mening dat de betwiste maatregel mogelijk de mededinging tussen casino's in Griekenland vervalste, alsook de mededinging op de markt voor de aankoop van bedrijven in Europa. De Commissie merkte op dat zij het recht van de lidstaten om de gokactiviteiten op hun grondgebied te reguleren, rekening houdend met het Unierecht, volledig eerbiedigde, maar dat dit volgens haar niet betekende dat de betrokken maatregel geen verstorende invloed op de mededinging of het handelsverkeer tussen de lidstaten had. De marktdeelnemers in deze sector waren vaak internationale hotelgroepen, waarvan de investeringsbeslissing door de maatregel beïnvloed zou kunnen worden. Bovendien zouden casino's aantrekkingskracht kunnen uitoefenen op toeristen om Griekenland te bezoeken. De Commissie concludeerde daarom dat de maatregel de concurrentie kon vervalsen en het handelsverkeer tussen de lidstaten ongunstig kon beïnvloeden (32).

(35)

De Commissie nam het voorlopige standpunt in dat de maatregel een vorm van onrechtmatige steun was, aangezien de Griekse overheid de maatregel had uitgevoerd zonder voorafgaande goedkeuring van de Commissie, en dat de steun daarom zou moeten worden teruggevorderd overeenkomstig artikel 15 van Verordening (EG) nr. 659/1999 (33) (hierna „de procedureverordening” genoemd), die op dat moment van toepassing was (34).

(36)

De Commissie kon geen redenen vinden om aan te nemen dat de betwiste maatregel met de interne markt verenigbaar was, aangezien zij de maatregel beschouwde als onrechtmatige exploitatiesteun voor de begunstigde casino's (35).

(37)

Tot slot merkte de Commissie op dat zij, bij bevestiging van haar mening dat de maatregel een vorm van onverenigbare staatssteun inhield, overeenkomstig artikel 14, lid 1, van de procedureverordening verplicht zou zijn Griekenland te verzoeken om de steun van de begunstigden terug te vorderen, tenzij dit in strijd zou zijn met een algemeen rechtsbeginsel (36).

(38)

Tijdens de formele onderzoeksprocedure ontving de Commissie opmerkingen van Griekenland en van de casino's Mont Parnès, Thessaloniki en Loutraki.

(39)

Aangezien de opmerkingen die de vertegenwoordiger van de begunstigde casino's Mont Parnès en Thessaloniki heeft ingediend in wezen identiek zijn aan de opmerkingen van de Griekse overheid, worden zij in dit hoofdstuk gezamenlijk samengevat.

(40)

Zowel Griekenland als de casino's Mont Parnès en Thessaloniki bestrijden dat er sprake is van staatssteun, daar de staat geen inkomsten derft of, zelfs indien dit wel zo zou zijn, de casino's daar geen voordeel aan ontlenen.

(41)

De Griekse overheid stelt dat het verschil in prijzen uitsluitend te maken heeft met tariefregulering, aangezien de belasting een voor iedereen gelijk aandeel van de respectieve prijs van toegangsbewijzen is.

(42)

Volgens de Griekse overheid zijn de prijsvaststelling voor toegangsbewijzen en de verplichting om een deel aan de staat te betalen niet bedoeld om de staatsinkomsten te doen toenemen, maar om mensen met een laag inkomen van het gokken te weerhouden. Ondanks het feit dat de toegangsprijs ook inkomsten voor de staat genereert, blijft dit een echte controlemaatregel. De Griekse overheid meent daarom dat het opleggen van toegangsprijzen aan klanten die de speelzalen van casino's betreden, een belastende administratieve controlemaatregel is die van nature echter geen belasting is en die, volgens uitspraak nr. 4027/1998 van de hoogste administratieve rechter in Griekenland (de Raad van State), niet kan worden beschouwd als een fiscale last.

(43)

Wat het verschil in prijzen van de verschillende casino's betreft, stelt Griekenland dat de economische en sociale omstandigheden van de diverse casino's verschillen en niet vergelijkbaar zijn. De Griekse overheid voert aan dat het verschil in prijzen gerechtvaardigd is om redenen van openbare orde. Zo stelt zij dat de omstandigheden van de diverse casino's de verschillende prijzen voor toegangsbewijzen voor casino's rechtvaardigen en er volledig mee overeenstemmen. Er is immers een verschil tussen casino's in de buurt van grote steden en casino's op het platteland, waar vooral de landelijke bevolking woont die in de meeste gevallen lagere inkomens heeft en lager geschoold is, en die meer dan de inwoners van stedelijke gebieden van kansspelen moet worden weerhouden.

(44)

Casino Loutraki, de klager, merkt op dat na de privatisering van Casino Corfu in 2010 de toegangsprijs steeg van 6 EUR naar 15 EUR. De Griekse overheid antwoordt hierop dat door de afgelegen ligging van het eiland Korfoe er geen sprake kan zijn van mededinging met andere Griekse casino's en dat de mededinging dus niet kan zijn vervalst. De Griekse overheid stelt bovendien dat het noodzakelijk is de toegangsprijs ontradend te maken om de inwoners van Korfoe te beschermen. Door de privatisering veranderen immers de bedrijfsomstandigheden van het casino, wat onvermijdelijk zal leiden tot een enorme uitbreiding van de openingstijden, het algemene activiteitenniveau en de aantrekkingskracht van het casino.

(45)

Als het al zo is dat de casino's met een lagere toegangsprijs enig voordeel hebben, omdat zij meer klanten aantrekken, dan nog betwisten de Griekse overheid en de casino's Mont Parnès en Thessaloniki dat dit noodzakelijkerwijs leidt tot een verlies aan overheidsinkomsten. Evenmin is het zeker dat bij een hogere toegangsprijs deze vermeende begunstigden meer inkomsten voor de staat zouden genereren. Het vermeende inkomstenverlies is dus hypothetisch. De Griekse overheid en de casino's Mont Parnès en Thessaloniki stellen tevens dat het de klant is die voordeel haalt uit de lagere toegangsprijs en dat het deel van de prijs dat voor het casino is bestemd, meer bedraagt in de casino's waar de toegangsprijs 15 EUR is, wat voor die casino's een voordeel is.

(46)

De Griekse overheid en de casino's Mont Parnès and Thessaloniki blijven bij hun standpunt dat er geen uitwerking is op de mededinging, noch op het handelsverkeer, omdat elk casino een plaatselijke markt bedient. Zij bestrijden dat er mogelijk sprake is van mededinging met andere vormen van gokken, waarvan in het inleidingsbesluit gewag is gemaakt, en wijzen op het feit dat internetgokken momenteel illegaal is in Griekenland.

(47)

De Griekse overheid en de casino's Mont Parnès en Thessaloniki voeren aan dat zelfs wanneer zou worden aanvaard dat de verminderde toegangsprijs van 6 EUR van invloed zou zijn (geweest) op de beslissing van een buitenlands bedrijf om te investeren in een casino in Griekenland, dat buitenlandse bedrijf altijd wetsbesluit 2687/1953 zou kunnen inroepen, zoals Hyatt Regency Xenodocheiaki kai Touristiki (Thessaloniki) AE heeft gedaan in het geval van Casino Thessaloniki.

(48)

De klager voert aan dat de begunstigden gratis toegang kunnen verlenen, terwijl de 80 %-heffing nog steeds moet worden betaald. Volgens de klager illustreert dit zeer duidelijk dat de maatregel staatssteun behelst. De Griekse overheid antwoordt hierop dat deze praktijk uitzonderlijk is, aangezien casino's deze mogelijkheid om gratis toegang te verlenen voornamelijk gebruiken ten behoeve van vips of beroemde klanten. Bovendien gaat deze praktijk in tegen de belastingwet (wet 2238/1994), omdat de 80 % van het toegangsbewijs aan de staat wordt betaald uit de eigen inkomsten van het bedrijf en niet wordt erkend als een productieve uitgave, en dus niet op de eigen inkomsten van het bedrijf in mindering kan worden gebracht. Het bedrijf dat deze praktijk toepast, krijgt dus te maken met een aanzienlijke belastingdruk.

(49)

De Griekse overheid en de casino's Mont Parnès en Thessaloniki vestigen de aandacht van de Commissie ook op de andere verschillen tussen casino's krachtens allerlei belasting- en wettelijke maatregelen. Zij stellen dat deze verschillen Casino Loutraki, de klager, bevoordelen en de voordelen van de begunstigden als gevolg van de lagere toegangsprijs compenseren. Elk casino betaalt een deel van de jaarlijkse brutowinst aan de staat. De belangrijkste maatregel waarnaar hier wordt verwezen, is de maatregel waarbij de wet Casino Loutraki toelaat een kleiner deel te betalen dan de andere casino's. De Commissie wenst dienaangaande eerst en vooral op te merken dat indien de andere maatregelen waarnaar de Griekse overheid en de casino's Mont Parnès en Thessaloniki verwijzen, werkelijk bestaan, deze een afzonderlijke steunmaatregel kunnen zijn ten gunste van Casino Loutraki, mits alle voorwaarden van de toepasselijke wettelijke Unieregeling inzake staatssteun zijn vervuld. Hoe dan ook verschillen die maatregelen van de maatregel die ter beoordeling voorligt, zodat zij buiten het bestek van dit besluit vallen.

(50)

De Griekse overheid en de casino's Mont Parnès en Thessaloniki hebben geen opmerkingen gemaakt over de verenigbaarheid en wettelijkheid van de steun.

(51)

De klager heeft op 14 april 2017 nieuwe argumenten ingediend en in het bijzonder gesteld dat de grotere aantrekkingskracht van de begunstigde casino's, als gevolg van de lagere toegangsprijzen en de veelvuldige afgifte van gratis toegangsbewijzen, tot verstoring van de vraag en hogere totale inkomsten leidde en de casino's op die wijze een voordeel verschafte (zie overweging 56 hieronder). Hiertegen voert de Griekse overheid aan dat noch lagere toegangsprijzen, noch gratis verstrekte toegangsbewijzen samenhangen met hogere totale inkomsten voor de betrokken casino's.

(52)

Casino Loutraki voert aan dat de maatregelen in de nationale wetgeving een vorm van belastingdiscriminatie zijn ten gunste van bepaalde casino's, in zoverre dat de heffing van 80 % op de toegangsbewijzen die alle casino's aan de staat moeten overmaken, van toepassing is op verschillende belastinggrondslagen, namelijk de twee verschillende toegangsprijzen die door de overheid zijn vastgesteld. De toegangsprijs voor de begunstigde casino's is aanzienlijk lager dan de prijs voor de andere casino's (6 EUR in plaats van 15 EUR). Dit impliceert een inkomstenverlies voor de staat. Bovendien vervalst dit de mededinging en is er dus sprake van staatssteun.

(53)

Casino Loutraki stelt vervolgens dat de maatregel niet objectief gerechtvaardigd is, omdat de lagere toegangsprijs voor de begunstigde casino's eigenlijk in strijd is met de sociale doelstellingen en met de rechtvaardiging en de eigenschappen van het vaststellen van een toegangsprijs voor casino's die in uitspraak nr. 4027/1998 van de Raad van State werden besproken. Casino Loutraki voert aan dat redelijkerwijs niet kan worden gesteld dat men administratieve controle en sociale bescherming kan bereiken door middel van verschillende prijzen voor toegangsbewijzen, met name 6 EUR voor Casino Mont Parnès op slechts een twintigtal kilometer van het centrum van Athene en 15 EUR voor Casino Loutraki op ongeveer 85 km van het centrum van Athene; 6 EUR voor Casino Thessaloniki op slechts een achttal kilometer van het centrum van Thessaloniki en 15 EUR voor Chalkidiki, op ongeveer 120 km van het centrum van Thessaloniki.

(54)

Casino Loutraki merkt op dat Griekenland eerder had gesteld dat de verminderde toegangsprijs van 6 EUR gerechtvaardigd was door de specifieke omstandigheden van elk begunstigd casino op basis van hoofdzakelijk de geografische ligging (die bepalend is voor bepaalde economische, sociale, demografische en andere specifieke aspecten), maar toen Casino Corfu in augustus 2010 werd geprivatiseerd, begon het 15 EU in rekening te brengen zonder dat werd verklaard waarom deze specifieke omstandigheden niet meer van toepassing waren.

(55)

Wat de afzonderlijke maatregelen betreft waaraan Griekenland en Mont Parnès refereren en die volgens hen Casino Loutraki begunstigen, voornamelijk de maatregel waarbij Casino Loutraki een kleiner deel van de jaarlijkse brutowinst aan de staat zou betalen dan de andere casino's, voert Casino Loutraki aan dat het in de praktijk hetzelfde bedrag heeft betaald als zijn concurrenten op basis van een afzonderlijke overeenkomst met de overheid.

(56)

Casino Loutraki benadrukt in zijn nieuwe indiening van 14 april 2017, dus nadat het Gerecht het definitieve besluit van 2011 nietig heeft verklaard, dat het voordeel dat uit de maatregel in kwestie voortvloeit bestaat uit een grotere aantrekkingskracht van de begunstigde casino's en uit de bijbehorende stijging van de totale inkomsten van die casino's. Volgens Casino Loutraki moet de Commissie dit voordeel erkennen en een nieuw definitief besluit vaststellen waarin wordt geconcludeerd dat de begunstigde casino's het genoemde voordeel van de betrokken maatregel hebben genoten. In dit nieuwe definitieve besluit moet volgens Casino Loutraki alle informatie worden meegenomen die de Griekse overheid heeft ingediend tijdens de procedure voorafgaand aan de eindbeschikking van 2011.

(57)

Daarnaast stelt Casino Loutraki dat de gewoonte van de begunstigde casino's om op grote schaal vrijkaarten te verstrekken, een opzichzelfstaand derde element is van het genoten voordeel. Met het oog daarop verzoekt Casino Loutraki de Commissie alle informatie en bewijsstukken te verstrekken die kunnen aantonen dat de afgifte van vrijkaarten een wijdverbreid en normaal gebruik was dat verder ging dan de doelstellingen van de uitzondering waarin het ministerieel besluit van 1995 voorziet.

(58)

Volgens Casino Loutraki voldoet de maatregel ook aan de overige criteria voor staatssteun en is hij onverenigbaar met de interne markt. Om die reden vraagt Loutraki de Commissie een nieuw definitief besluit vast te stellen waarin wordt geconcludeerd dat de maatregel onrechtmatig, in strijd met artikel 108, lid 3, VWEU, ten uitvoer is gelegd en waarin terugvordering van de steun wordt gelast.

(59)

Overeenkomstig artikel 107, lid 1, VWEU zijn steunmaatregelen van de staten of in welke vorm ook met staatsmiddelen bekostigd, die de mededinging door begunstiging van bepaalde ondernemingen of bepaalde producties vervalsen of dreigen te vervalsen, onverenigbaar met de interne markt, voor zover deze steun het handelsverkeer tussen de lidstaten ongunstig beïnvloedt. De kwalificatie van een maatregel als steun in de zin van die bepaling, vereist dat aan alle in deze bepaling bedoelde voorwaarden is voldaan. Ten eerste dient het te gaan om een maatregel van de staat, of die uit staatsmiddelen wordt gefinancierd. In de tweede plaats moet de maatregel het handelsverkeer tussen de lidstaten ongunstig kunnen beïnvloeden. In de derde plaats moet de maatregel de begunstigde een selectief voordeel verschaffen. Ten vierde moet hij de mededinging vervalsen of dreigen te vervalsen (37).

(60)

Met betrekking tot de derde voorwaarde voor het vaststellen van steunmaatregelen wordt onderscheid gemaakt tussen de voorwaarden voor voordeel en selectiviteit. Hiermee wordt voorkomen dat alle overheidsmaatregelen die een voordeel opleveren (dus die per saldo de financiële positie van een onderneming verbeteren) worden aangemerkt als staatssteun en niet slechts die maatregelen die dat voordeel op selectieve wijze verlenen aan bepaalde (categorieën) ondernemingen of aan bepaalde economische sectoren (38).

(61)

Een voordeel is een economisch voordeel dat een onderneming onder normale marktvoorwaarden — d.w.z. zonder overheidsingrijpen — niet had kunnen verkrijgen (39). Alleen de gevolgen van de maatregel voor de onderneming zijn relevant, en niet de oorzaken of doeleinden van de overheidsmaatregel (40). Telkens wanneer de financiële situatie van een onderneming verbetert als gevolg van overheidsingrijpen op voorwaarden die afwijken van normale marktvoorwaarden, is er sprake van een voordeel. Om dit te kunnen beoordelen, dient de financiële situatie van de onderneming ná de maatregel te worden vergeleken met haar financiële situatie indien de maatregel niet was genomen (40). Aangezien alleen de gevolgen van de maatregel voor de onderneming van belang zijn, doet niet ter zake of het voordeel voor de onderneming verplicht is in die zin dat zij het niet kon vermijden of weigeren (41).

(62)

Ook de precieze vorm van de maatregel is niet van belang om te bepalen of daarmee een voordeel aan de onderneming wordt verleend (42). Niet alleen het verlenen van positieve economische voordelen is relevant voor het begrip „staatssteun”, maar ook het verlichten van economische lasten kan een voordeel zijn. Dit laatste is een ruime categorie die iedere verlichting van lasten omvat die normaal gesproken op het budget van een onderneming drukken (43). Dit omvat alle situaties waarin economische spelers worden bevrijd van de inherente kosten van hun economische activiteiten (44).

(63)

In zijn arrest van 2014 oordeelde het Gerecht dat de gedifferentieerde tarieven voor toegangsbewijzen voor overheidscasino's en particuliere casino's in Griekenland niet konden worden aangemerkt als een belastingverlaging ten bate van de overheidscasino's die een voordeel oplevert in de zin van artikel 107, lid 1, VWEU. Het Gerecht oordeelde: „Bijgevolg volgt uit de betrokken maatregel, zoals de Helleense Republiek stelt, dat de overheidsheffing op de toegangsbewijzen die de casino's aan de Staat afdragen gewoon in verhouding staat tot wat elk casino ontvangt als toegangsprijs. [D]e onderzochte maatregel [komt] derhalve niet neer op een verlaging van de belastinggrondslag, aangezien elk casino een aandeel van 80 % van alle toegangsgelden die het daadwerkelijk heeft ontvangen, moet doorstorten. […] [V]oor zover de heffing van 80 % die de casino's aan de Staat betalen, wordt berekend in verhouding tot de bedragen die zij daadwerkelijk hebben ontvangen als prijs van de verkochte toegangsbewijzen” (45), „volstaat het feit dat de casino's met een toegangsprijs van 6 EUR ten gevolge van de onderzochte maatregel aan de Staat minder afdragen dan de casino's waarvoor een toegangsprijs van 15 EUR geldt, niet om te spreken van een voordeel voor de casino's in de eerste categorie.” (46)

(64)

In zijn beschikking van 2015 bevestigde het Hof van Justitie deze motivering door te verklaren dat het Gerecht terecht ervan is uitgegaan dat het verschil tussen de twee absolute bedragen die aan de Griekse overheid moeten worden terugbetaald, overeenkomt met hetzelfde percentage van de verschillende bedragen die door de twee categorieën casino's zijn ontvangen (47).

(65)

Gezien het voorafgaande concludeert de Commissie dat de betrokken maatregel geen voordeel oplevert in de zin van artikel 107, lid 1, VWEU.

(66)

Wat de afgifte van vrijkaarten betreft, oordeelde het Gerecht in zijn arrest van 2014 dat „de casino's met een toegangsprijs van 6 EUR bij gratis toegangsbewijzen [worden] bevoordeeld, voor zover zij met betrekking tot hetzelfde ontvangen toegangsgeld — 0 EUR — aan de Staat minder afdragen dan de casino's met een toegangsprijs van 15 EUR” (48). Niettemin oordeelde het Gerecht vervolgens dat, aangezien het toegangsprijzenstelsel voor casino's in Griekenland geen voordeel toekent aan casino's die een toegangsprijs van 6 EUR in rekening brengen, niet kan worden gesteld dat het stelsel van het gratis toegangsbewijs het voordeel van dat stelsel nog versterkt (49). Het Gerecht verklaarde voorts: „In dat verband is het logisch dat een lidstaat, wanneer het stelsel van toegangsprijzen voor casino's geen voordeel toekent in de zin van artikel 107, lid 1, VWEU wat betreft de verkochte toegangsbewijzen en deze lidstaat de afgifte van gratis toegangsbewijzen voor precieze en aanvaardbare redenen, zoals promotie en sociale verplichtingen, mag toelaten, als bijkomende voorwaarde stelt dat de heffing die anders aan hem zou toekomen, ook wordt afgedragen voor gratis toegangsbewijzen.” (50) Derhalve sloot het Gerecht uit dat er sprake is van een onderscheiden en specifiek voordeel dat voortvloeit uit de praktijk van de gratis toegangsbewijzen (51).

(67)

In zijn beschikking van 2015 bevestigde het Hof van Justitie deze motivering door te verklaren dat, aangezien het Gerecht terecht heeft geoordeeld dat het loutere verschil tussen de bedragen die per toegangsbewijs aan de overheid worden afgedragen, geen voordeel oplevert voor de casino's waarvoor een toegangsprijs van 6 EUR geldt, de praktijk van de gratis toegangsbewijzen dat voordeel niet kan versterken (52).

(68)

Gezien het voorafgaande concludeert de Commissie dat de afgifte van vrijkaarten geen voordeel oplevert in de zin van artikel 107, lid 1, VWEU.

(69)

Tot slot voert de klager aan dat het toegangsprijzenstelsel voor casino's in Griekenland via lagere wettelijke toegangsprijzen leidt tot grotere aantrekkingskracht van de overheidscasino's onder consumenten en tot hogere totale inkomsten (d.w.z. door het creëren van andere inkomstenbronnen, zoals gokken, logies, bar- en restaurantdiensten) als gevolg van de extra klanten die worden aangetrokken door de lagere toegangsprijs. Net als voor de vrijkaarten geldt ook voor de verhoogde aantrekkingskracht of extra inkomsten uit door de lagere toegangsprijs aangetrokken extra bezoekers dat dit geen voordeel oplevert, aangezien het stelsel van toegangsprijzen voor casino's in Griekenland op zichzelf geen voordeel verleent aan overheidscasino's. Zelfs als het bestaan van een dergelijk voordeel zou kunnen worden aangetoond, kunnen alleen voordelen die rechtstreeks of zijdelings met staatsmiddelen worden bekostigd, worden aangemerkt als staatssteun in de zin van artikel 107, lid 1, VWEU (53). Volgens het Hof van Justitie vormt een negatief indirect effect op staatsinkomsten als gevolg van reguleringsmaatregelen geen overdracht van staatsmiddelen wanneer dat een inherent aspect van de maatregel is (54). Zo houdt bijvoorbeeld nationale wetgeving waarmee voor bepaalde goederen een minimumprijs wordt vastgesteld, geen overdracht van staatsmiddelen in (55). Hoewel er sprake is van een verlies aan staatsmiddelen door het verschil in belasting dat door particuliere en overheidscasino's aan de Griekse overheid wordt betaald, houdt het loutere feit dat overheidscasino's een lagere toegangsprijs konden vragen dan particuliere casino's geen verlies aan staatsmiddelen in. De Commissie concludeert derhalve dat zelfs als het voordeel waarvan de klager uitgaat kan worden aangetoond, dit voordeel niet uit staatsmiddelen wordt bekostigd in de zin van artikel 107, lid 1, VWEU.

(70)

Aangezien een maatregel aan alle vier cumulatieve voorwaarden van artikel 107, lid 1, VWEU moet voldoen om als staatssteun te kunnen worden aangemerkt, behoeft niet te worden onderzocht of in het onderhavige geval aan de overige voorwaarden is voldaan.

(71)

Gelet op het bovenstaande stelt de Commissie vast dat het heffingensysteem voor toegangsbewijzen voor casino's in Griekenland dat tot november 2012 bestond, geen staatssteun in de zin van artikel 107, lid 1, VWEU vormt,

a)

op toegangsbewijzen die 15 dagen geldig zijn, veertig procent (40 %) van de totale waarde van 15 toegangsbewijzen voor één dag. Indien dergelijke toegangsbewijzen voor een periode van twee weken worden afgegeven, begint de laatste periode van twee weken van een maand op de 16e dag en duurt ze tot het einde van de maand.

b)

op toegangsbewijzen die 30 dagen geldig zijn, vijftig procent (50 %) van de totale waarde van 30 toegangsbewijzen voor één dag.”

(1)

Bij Uitvoeringsbesluit 2014/709/EU van de Commissie (4) zijn in bepaalde lidstaten, waar gevallen van Afrikaanse varkenspest in tamme of wilde varkens zijn bevestigd („de betrokken lidstaten”), maatregelen op het gebied van de diergezondheid vastgesteld in verband met die ziekte. In de bijlage bij dat uitvoeringsbesluit zijn bepaalde gebieden in de betrokken lidstaten afgebakend, die in de lijsten in de delen I tot en met IV van die bijlage zijn opgenomen, waarbij een onderscheid wordt gemaakt tussen verschillende risiconiveaus op basis van de epidemiologische situatie van die ziekte. De bijlage bij Uitvoeringsbesluit 2014/709/EU is verscheidene keren gewijzigd om rekening te houden met veranderingen in de epidemiologische situatie ten aanzien van Afrikaanse varkenspest in de Unie die in die bijlage moeten worden weerspiegeld. De bijlage bij Uitvoeringsbesluit 2014/709/EU is laatstelijk gewijzigd bij Uitvoeringsbesluit (EU) 2018/1512 van de Commissie (5), naar aanleiding van recente gevallen van Afrikaanse varkenspest in Hongarije en Polen.

(2)

Het risico van verspreiding van Afrikaanse varkenspest bij wilde dieren hangt samen met de natuurlijke trage verspreiding van die ziekte bij wilde varkens en met de risico's die aan menselijke activiteiten verbonden zijn, zoals is gebleken uit de recente epidemiologische ontwikkeling van de ziekte in de Unie en zoals is gedocumenteerd door de Europese Autoriteit voor voedselveiligheid (EFSA) in het op 14 juli 2015 gepubliceerde wetenschappelijk advies van het Panel voor diergezondheid en dierenwelzijn, het op 23 maart 2017 gepubliceerde wetenschappelijk verslag van de EFSA over het epidemiologisch onderzoek naar Afrikaanse varkenspest in de Baltische staten en Polen, en het op 8 november 2017 gepubliceerde wetenschappelijk verslag van de EFSA (6) over het epidemiologisch onderzoek naar Afrikaanse varkenspest in de Baltische staten en Polen.

(3)

Bij Richtlijn 2002/60/EG van de Raad (7) zijn de in de Unie te treffen minimummaatregelen ter bestrijding van Afrikaanse varkenspest vastgesteld. Zo voorziet met name artikel 9 van Richtlijn 2002/60/EG in de instelling van beschermings- en toezichtsgebieden indien in een bedrijf bij varkens Afrikaanse varkenspest officieel wordt bevestigd en bevatten de artikelen 10 en 11 van die richtlijn de maatregelen die moeten worden genomen in de beschermings- en toezichtsgebieden om de verspreiding van die ziekte te voorkomen. Daarnaast voorziet artikel 15 van Richtlijn 2002/60/EG in maatregelen die moeten worden genomen na bevestiging van Afrikaanse varkenspest bij wilde varkens, met inbegrip van het onder officieel toezicht plaatsen van varkensbedrijven in het afgebakende besmette gebied. Uit recente ervaringen is gebleken dat de bij Richtlijn 2002/60/EG vastgestelde maatregelen, en met name de maatregelen voor het reinigen en ontsmetten van de besmette bedrijven, doeltreffend zijn om de verspreiding van die ziekte tegen te gaan.

(4)

Rekening houdend met de doeltreffendheid van de maatregelen die overeenkomstig Richtlijn 2002/60/EG in de betrokken lidstaten worden toegepast, en met name de maatregelen die zijn neergelegd in artikel 10, lid 4, onder b), artikel 10, lid 5, en artikel 15 van die richtlijn, en in overeenstemming met de risicobeperkende maatregelen ten aanzien van Afrikaanse varkenspest die zijn vermeld in de Gezondheidscode voor landdieren van de Wereldorganisatie voor diergezondheid (OIE), moeten bepaalde gebieden in Letland, Litouwen en Polen die momenteel in de lijst in deel III van de bijlage bij Uitvoeringsbesluit 2014/709/EU zijn opgenomen, nu in deel II of in deel I van die bijlage worden opgenomen in het licht van het verstrijken van de periode van drie maanden na de datum van de definitieve reiniging en ontsmetting van de besmette bedrijven. Aangezien deel III van de bijlage bij Uitvoeringsbesluit 2014/709/EU de gebieden bevat waar de situatie zich nog steeds ontwikkelt, moet bij het aanbrengen van wijzigingen aan de in dat deel opgenomen gebieden altijd bijzondere aandacht worden besteed aan het effect op de omliggende gebieden.

(5)

Sinds de datum waarop Uitvoeringsbesluit (EU) 2018/1512 is vastgesteld, heeft de epidemiologische situatie ten aanzien van Afrikaanse varkenspest in de Unie zich bovendien ontwikkeld en hebben zich verdere gevallen van die ziekte voorgedaan die in de bijlage bij Uitvoeringsbesluit 2014/709/EU moeten worden weerspiegeld.

(6)

In september 2018 is een geval van Afrikaanse varkenspest vastgesteld bij een wild varken in het district Tauragė in Litouwen. Door dit geval van Afrikaanse varkenspest bij een wild varken moet in de bijlage bij Uitvoeringsbesluit 2014/709/EU met een hoger risiconiveau rekening worden gehouden. Bijgevolg moet dit door Afrikaanse varkenspest getroffen gebied in Litouwen nu in de lijst in deel II in plaats van in deel I van die bijlage worden opgenomen.

(7)

In oktober 2018 is een geval van Afrikaanse varkenspest vastgesteld bij een wild varken in het district Puławy in Polen. Door dit geval van Afrikaanse varkenspest bij een wild varken moet in de bijlage bij Uitvoeringsbesluit 2014/709/EU met een hoger risiconiveau rekening worden gehouden. Bijgevolg moet dit door Afrikaanse varkenspest getroffen gebied in Polen nu in de lijst in deel II in plaats van in deel I van die bijlage worden opgenomen.

(8)

In oktober 2018 is een uitbraak van Afrikaanse varkenspest vastgesteld bij tamme varkens in het district Teleorman in Roemenië. Door deze uitbraak van Afrikaanse varkenspest bij tamme varkens moet in de bijlage bij Uitvoeringsbesluit 2014/709/EU met een hoger risiconiveau rekening worden gehouden. Bijgevolg moet dit door Afrikaanse varkenspest getroffen gebied in Roemenië nu in de lijst in deel III in plaats van in deel I van die bijlage worden opgenomen.

(9)

Om rekening te houden met de recente ontwikkelingen in de epidemiologische evolutie van Afrikaanse varkenspest in de Unie, en met het oog op de proactieve bestrijding van de met de verspreiding van die ziekte samenhangende risico's, moeten voor Letland, Litouwen en Polen nieuwe gebieden met een hoog risico van voldoende omvang worden afgebakend en in de lijsten in de delen I en II van de bijlage bij Uitvoeringsbesluit 2014/709/EU worden opgenomen, en moeten bepaalde gebieden na het verstrijken van de periode van drie maanden na de datum van de definitieve reiniging en ontsmetting van de besmette bedrijven van deel III naar deel I of deel II van die bijlage worden overgeheveld. De bijlage bij Uitvoeringsbesluit 2014/709/EU moet daarom dienovereenkomstig worden gewijzigd.

(10)

De in dit besluit vervatte maatregelen zijn in overeenstemming met het advies van het Permanent Comité voor planten, dieren, levensmiddelen en diervoeders,