—

gezien Richtlijn 2008/52/EG van het Europees Parlement en de Raad van 21 mei 2008 betreffende bepaalde aspecten van bemiddeling in burgerlijke en handelszaken (1) (de bemiddelingsrichtlijn),

—

gezien het verslag van de Commissie aan het Europees Parlement, de Raad en het Europees Economisch en Sociaal Comité over de toepassing van Richtlijn 2008/52/EG van het Europees Parlement en de Raad betreffende bepaalde aspecten van bemiddeling/mediation in burgerlijke en handelszaken (COM(2016)0542),

—

gezien de uitgebreide analyse van zijn directoraat-generaal Intern Beleid „De omzetting van de bemiddelingsrichtlijn — 29 november 2016” (2),

—

gezien de studie van de Commissie van 2014 „Studie rond evaluatie en uitvoering van Richtlijn 2008/52/EG — de „bemiddelingsrichtlijn”” (3),

—

gezien de studie van zijn directoraat-generaal Intern Beleid „Opstarten van de bemiddelingsrichtlijn: het beperkte effect van de uitvoering en voorgestelde maatregelen voor vergroting van het aantal bemiddelingen in de EU” (4),

—

gezien de Europese uitvoeringsbeoordeling van de bemiddelingsrichtlijn, uitgevoerd door de Onderzoeksdienst van het Europees Parlement (EPRS) (5),

—

gezien de studie van zijn directoraat-generaal Intern Beleid „Kostenraming bij ongebruikt laten van bemiddeling — een data-analyse” (6),

—

gezien artikel 67 en artikel 81, lid 2, onder g), van het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie (VWEU),

—

gezien artikel 52 van zijn Reglement evenals artikel 1, lid 1, onder e), van bijlage 3 bij het besluit van de Conferentie van voorzitters van 12 december 2002 inzake de procedure voor het verlenen van toestemming voor de opstelling van initiatiefverslagen,

—

gezien het verslag van de Commissie juridische zaken (A8-0238/2017),

A.

overwegende dat Richtlijn 2008/52/EG een belangrijke mijlpaal is geweest met betrekking tot de invoering en het gebruik van bemiddelingsprocedures in de Europese Unie; overwegende dat de omzetting van deze richtlijn van lidstaat tot lidstaat echter grote verschillen vertoont, afhankelijk van het al dan niet reeds bestaan van nationale bemiddelingssystemen, waarbij sommige lidstaten hebben gekozen voor een vrij letterlijke omzetting van de bepalingen van de richtlijn, andere zijn overgegaan tot een grondige herziening van alternatieve vormen van geschillenbeslechting (zoals Italië, waar zes keer zoveel geschillen via bemiddeling tot een oplossing komen als in de rest van Europa) en weer andere lidstaten hun bestaande wetgeving al voldoende conform aan de bemiddelingsrichtlijn achten;

B.

overwegende dat de meeste lidstaten de werkingssfeer van hun nationale omzettingsmaatregelen hebben uitgebreid tot ook binnenlandse geschillen (slechts drie lidstaten hebben de richtlijn met alleen het oog op grensoverschrijdende geschillen omgezet (7)) hetgeen absoluut positieve gevolgen heeft voor de wetgeving van de lidstaten en de categorieën geschillen die voor een bemiddelingsprocedure in aanmerking komen;

C.

overwegende dat de problemen die zich in de omzettingsfase van de richtlijn voordeden grotendeels te maken hebben met verschillen in de rechtscultuur van de diverse nationale rechtsstelsels; overwegende dat er daarom gestreefd moet worden naar een mentaliteitsverandering op juridisch gebied, in die zin dat gewerkt wordt aan een bemiddelingscultuur op basis van vriendschappelijke geschillenbeslechting, een onderwerp dat sinds de totstandbrenging van de richtlijn van de Unie en ook ten tijde van de omzetting door de lidstaten herhaaldelijk door Europese netwerken van beoefenaars van juridische beroepen is aangesneden;

D.

overwegende dat de omzetting van de bemiddelingsrichtlijn Europese meerwaarde heeft opgeleverd, doordat nationale wetgevers nu beter op de hoogte zijn van de voordelen van bemiddeling/mediation en er een zekere mate van afstemming is gerealiseerd met betrekking tot het procesrecht en de diverse praktijken in de lidstaten;

E.

overwegende dat bemiddeling/mediation, als alternatieve, vrijwillige en vertrouwelijke buitengerechtelijke procedure, bij sommige zaken en mits de nodige waarborgen aanwezig zijn een nuttig instrument kan zijn om overbelaste rechtbanken te ontlasten, omdat natuurlijke en rechtspersonen via bemiddeling/mediation snel en goedkoop geschillen kunnen beslechten buiten de rechter om, waarbij bedacht moet worden dat een zeer lange duur van procedures in strijd is met het Handvest van de grondrechten, en een betere toegang tot de rechtspleging gegarandeerd wordt en tevens wordt bijgedragen tot economische groei;

F.

overwegende dat de in artikel 1 van de bemiddelingsrichtlijn genoemde doelstellingen, het aanmoedigen van het gebruik van bemiddeling/mediation en met name het zorgen voor een evenwichtige samenhang tussen bemiddeling/mediation en behandeling voor de rechter, kennelijk niet zijn gerealiseerd, want in de meeste lidstaten wordt gemiddeld slechts in minder dan 1 % van de rechtszaken van bemiddeling gebruikgemaakt (8);

G.

overwegende dat met de bemiddelingsrichtlijn geen Unie-stelsel voor buitengerechtelijke geschillenbeslechting in eigenlijke zin is geschapen, afgezien van de specifieke bepalingen inzake verstrijken van beperkings- en verjaringstermijnen voor rechtsvorderingen waar bemiddeling wordt beproefd, en inzake de geheimhoudingsplicht voor bemiddelaars en hun administratieve personeel;

1.

2.

3.

4.

5.

6.

7.

8.

9.

10.

11.

12.

13.

14.

15.

16.

—

gezien zijn resolutie van 11 december 2013 inzake het Europees actieplan inzake detailhandel in het belang van alle betrokken partijen (1), met name paragraaf 29,

—

gezien zijn resolutie van 7 juni 2016 over oneerlijke handelspraktijken in de voedselvoorzieningsketen (2),

—

gezien de studie van april 2016 in opdracht van de commissie IMCO over franchising (3),

—

gezien de studie in opdracht van de commissie IMCO van september 2016 getiteld „juridische aspecten rond het reguleringskader en de uitdagingen voor franchising in de EU” (4),

—

gezien de briefing „Toekomstige beleidsopties voor Franchising in de EU: tegengaan van oneerlijke handelspraktijken” (5),

—

gezien de workshop „Verhouding tussen franchisegevers en franchisenemers: reguleringskader en huidige uitdagingen”, georganiseerd door de commissie IMCO op 12 juli 2016,

—

gezien artikel 52 van zijn Reglement,

—

gezien het verslag van de Commissie interne markt en consumentenbescherming en het advies van de Commissie economische en monetaire zaken (A8-0199/2017),

A.

overwegende dat er geen gemeenschappelijke Europese definitie van franchising bestaat en dat franchiseovereenkomsten per bedrijfstak variëren, maar dat een centraal kenmerk van dergelijke overeenkomsten een vrijwillig aangegaan partnerschap is tussen ondernemers of natuurlijke of rechtspersonen die juridisch en financieel niet van elkaar afhankelijk zijn, waarbij de ene partij (de franchisegever) de wederpartij (de franchisenemer) het recht verleent om zijn franchisingformule, naam en handelsmerken te gebruiken en technische kennis deelt, met een beroep op de technische en organisatorische ervaring en bijstand van de franchisegever gedurende de looptijd van de overeenkomst, en waarbij de klanten vertrouwen op de eenheid van het franchisesysteem en zowel de franchisegever als de franchisenemer de intentie hebben om met beperkte investeringen snel nieuwe markten te veroveren en hun kansen op succes te vergroten;

B.

overwegende dat het Parlement in zijn resolutie van 11 december 2013 franchising verwelkomde als bedrijfsmodel dat nieuwe bedrijven en ondernemerschap in het kleinbedrijf aanmoedigt, evenwel niet zonder in sommige gevallen oneerlijke contractvoorwaarden te signaleren en op transparante en eerlijke contracten aan te dringen; ook attendeerde het Parlement de Commissie en de lidstaten op problemen waarop franchisenemers stuiten wanneer zij hun bedrijf willen verkopen of de formule willen veranderen, maar wel in dezelfde sector werkzaam blijven, en verzocht het de Commissie het prijsbindingsverbod in franchisesystemen te onderzoeken alsook het effect van langlopende concurrentiebedingen, aankoopopties en multifranchisingverboden;

C.

overwegende dat franchising de volle potentie heeft om als bedrijfsmodel de interne detailhandelsmarkt te helpen voltooien, aangezien het een handig middel kan zijn om een zaak op te zetten via een door de franchisegever en de franchisenemer gedeelde investering; vindt het daarom teleurstellend dat dit model in de EU tot dusver nog onderpresteert, met een aandeel in het bbp van slechts 1,89 %, tegenover een aandeel van 5,95 % in de VS en van 10,83 % in Australië, waarbij 83,5 % van de omzet in franchiseondernemingen geconcentreerd blijft in slechts zeven lidstaten (6), zodat het belangrijk is om dit bedrijfsmodel breder te verspreiden in de hele EU;

D.

overwegende dat franchising een belangrijke potentiële grensoverschrijdende dimensie heeft, van belang is voor de werking van de interne markt en zo kan leiden tot nieuwe de werkgelegenheid, de ontwikkeling van kmo's en ondernemerschap en de verwerving van nieuwe capaciteiten en vaardigheden;

E.

overwegende dat de bestaande wetgeving inzake franchising als bedrijfsmodel per lidstaat sterk verschilt, hetgeen technische belemmeringen opwerpt en zowel franchisegevers als franchisenemers kan ontmoedigen om hun activiteiten over de grenzen heen uit te breiden; overwegende dat dit op zijn beurt gevolgen kan hebben voor de eindgebruikers doordat hun keuzemogelijkheden beperkt blijven;

F.

overwegende dat er verschillen zijn tussen „harde” en „zachte” franchising, afhankelijk van de voorwaarden in de franchiseovereenkomst, en dat bovendien alternatieve bedrijfsmodellen als die van ″groepen onafhankelijke detailhandelaren″ speciale kenmerken hebben en alleen onder franchiseregels zouden mogen vallen voorzover zij aan de definitie van franchising beantwoorden;

G.

overwegende dat het in alle sectoren aan informatie over de werking van franchising ontbreekt, omdat relevante informatie niet op schrift is gesteld of vaak alleen te vinden is in „side letters” bij franchiseovereenkomsten, die vertrouwelijk zijn en dus niet openbaar, en er op EU-niveau geen mechanisme bestaat voor het verzamelen van informatie over mogelijk oneerlijke contractbedingen of oneerlijke contractuitvoering; overwegende dat daarom een platform nodig is waarop deze belangrijke informatie te vinden is, teneinde franchisegevers en franchisenemers beter bewust te maken van hun rechten en plichten;

H.

overwegende dat de e-handel toeneemt en steeds meer door de consument wordt gebruikt en dat deze daarom in franchiseovereenkomsten beter tot zijn recht moet komen; overwegende dat daarom bij de totstandbrenging van de digitale binnenmarkt specifiek moet worden gelet op eventueel optredende spanningen tussen franchisegevers en franchisenemers in verband met de e-handel, bijvoorbeeld met betrekking tot de exclusieve rechten van de franchisenemer voor een bepaald geografisch gebied, en het toenemende belang van consumentengegevens voor het succes van franchisebedrijfsmodellen, met name omdat deze punten momenteel in franchiseovereenkomsten niet worden geregeld, met mogelijk onnodige onzekerheid en conflicten tot gevolg;

I.

overwegende dat de Commissie oneerlijke handelspraktijken heeft gedefinieerd als „praktijken die sterk afwijken van goed handelsgedrag, die in strijd zijn met de goede trouw en een eerlijke behandeling en die door een handelspartner eenzijdig worden opgelegd aan een andere handelspartner” (7);

1.

2.

3.

4.

5.

6.

7.

8.

9.

10.

11.

12.

13.

14.

15.

16.

17.

18.

19.

20.

21.

22.

23.

24.

25.

26.

27.

28.

29.

30.

31.

32.

33.

34.

35.

36.

37.

38.

—

gezien artikel 4 en artikel 189 van titel XIX van het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie (VWEU),

—

gezien de mededeling van de Commissie van 26 oktober 2016 getiteld „Ruimtestrategie voor Europa” (COM(2016)0705),

—

gezien de mededeling van de Commissie van 28 februari 2013 getiteld „EU-industriebeleid op het gebied van de ruimtevaart” (COM(2013)0108),

—

gezien de mededeling van de Commissie van 4 april 2011 getiteld „Naar een ruimtevaartstrategie van de Europese Unie ten dienste van de burger” (COM(2011)0152),

—

gezien de mededeling van de Commissie van 14 september 2016 getiteld „Connectiviteit voor een competitieve digitale eengemaakte markt — Naar een Europese gigabitmaatschappij” (COM(2016)0587) en het begeleidend werkdocument van de diensten van de Commissie (SWD(2016)0300),

—

gezien de mededeling van de Commissie van 14 september 2016 getiteld „5G voor Europa: een actieplan” (COM(2016)0588) en het begeleidend werkdocument van de diensten van de Commissie (SWD(2016)0306),

—

gezien het voorstel van de Commissie van 14 september 2016 voor een richtlijn van het Europees Parlement en de Raad tot vaststelling van het Europees wetboek voor elektronische communicatie (COM(2016)0590),

—

gezien de mededeling van de Commissie van 14 juni 2010 getiteld „Actieplan inzake toepassingen van het wereldwijd satellietnavigatiesysteem (GNSS)” (COM(2010)0308),

—

gezien de Overeenkomst van Parijs, besluit 1/CP.21 en de 21e conferentie van de partijen (COP21) bij het UNFCCC en de 11e conferentie van de partijen bij het Protocol van Kyoto (CMP11), die van 30 november t/m 11 december 2015 in Parijs, Frankrijk, hebben plaatsgevonden,

—

gezien Verordening (EU) nr. 377/2014 van het Europees Parlement en de Raad van 3 april 2014 tot vaststelling van het Copernicus-programma en tot intrekking van Verordening (EU) nr. 911/2010 (1),

—

gezien Verordening (EU) nr. 1285/2013 van het Europees Parlement en de Raad van 11 december 2013 betreffende de uitvoering en exploitatie van de Europese satellietnavigatiesystemen en tot intrekking van Verordening (EG) nr. 876/2002 van de Raad en Verordening (EG) nr. 683/2008 van het Europees Parlement en de Raad (2),

—

gezien Besluit nr. 541/2014/EU van het Europees Parlement en de Raad van 16 april 2014 tot oprichting van een ondersteuningskader voor ruimtebewaking en monitoring (3),

—

gezien Verordening (EU) nr. 512/2014 van het Europees Parlement en de Raad van 16 april 2014 tot wijziging van Verordening (EU) nr. 912/2010 tot oprichting van het Europees GNSS-Agentschap (4),

—

gezien de conclusies van de Raad ter zake en de ministeriële Verklaring van Amsterdam van 14 april 2016 over samenwerking op het gebied van geconnecteerd en geautomatiseerd rijden,

—

gezien het „The Hague Manifesto on Space Policy” van juni 2016,

—

gezien de gezamenlijke verklaring over de gedeelde visie en doelstellingen voor de toekomst van Europa in de ruimte van de Europese Unie en het Europees Ruimteagentschap, die op 26 oktober 2016 door de Europese Commissie en het Agentschap werd ondertekend,

—

gezien zijn resolutie van 8 juni 2016 over ruimtevaartcapaciteiten voor de Europese veiligheid en defensie (5),

—

gezien zijn resolutie van 8 juni 2016 over marktkansen in de ruimtevaartsector (6),

—

gezien zijn resolutie van 10 december 2013 over het EU-industriebeleid op het gebied van de ruimtevaart — benutting van de groeimogelijkheden in de ruimtevaartsector (7),

—

gezien zijn resolutie van 19 januari 2012 getiteld „Naar een ruimtevaartstrategie van de Europese Unie ten dienste van de burger” (8),

—

gezien zijn resolutie van 7 juni 2011 over transporttoepassingen van de globale navigatiesatellietsystemen — EU-beleid op korte en middellange termijn (9),

—

gezien de studie van januari 2016 over marktkansen in de ruimtevaartsector in Europa (10),

—

gezien artikel 52 van zijn Reglement,

—

gezien het verslag van de Commissie industrie, onderzoek en energie en de adviezen van de Commissie buitenlandse zaken, de Commissie interne markt en consumentenbescherming, de Commissie vervoer en toerisme en de Commissie visserij (A8-0250/2017),

A.

overwegende dat de ruimtevaart tal van voordelen biedt voor de maatschappij en de concurrentiekracht van de Europese economie kan vergroten, door de ontwikkeling van vele nieuwe producten en diensten te stimuleren en door de land- en bosbouw, de visserij en het vervoer over water te ondersteunen; overwegende dat satelliettechnologie kan leiden tot een verbetering van de toegang tot communicatietechnologieën, aardobservatiesystemen met een hoog oplossend vermogen die de uitwisseling van informatie in real time mogelijk maken, een snelle respons bij natuurrampen en doeltreffendere grens- en veiligheidscontroles;

B.

overwegende dat ruimtetechnologieën, ruimtegegevens en ruimtediensten talrijke EU-beleidsterreinen en de belangrijkste politieke prioriteiten kunnen ondersteunen, zoals het bevorderen van de digitale eengemaakte markt, het stimuleren van de Europese economie en het aanpakken van de klimaatverandering;

C.

overwegende dat de ruimtevaartsector voor de Europese burgers geen kostenpost is maar een investering, en dat een ambitieuze ruimtestrategie de autonomie van de EU en haar positie op het strategische terrein van de ruimte kan verzekeren en tegelijk voor meer groei, concurrentievermogen en banen kan zorgen in de sectoren ruimtevaartproductie, -operaties en -downstreamdiensten;

D.

overwegende dat de politieke besluiten die in 2007 zijn genomen door het Parlement en de Raad, leidden tot de toewijzing van een begroting aan de Europese satellietnavigatieprogramma's (de „European Geostationary Navigation Overlay Service” (Egnos) en Galileo) en een akkoord omvatten over de governancestructuur van deze programma's;

1.

2.

3.

4.

5.

6.

7.

8.

9.

10.

11.

12.

13.

14.

15.

16.

17.

18.

19.

20.

21.

22.

23.

24.

25.

26.

27.

28.

29.

30.

31.

32.

33.

34.

35.

36.

37.

38.

39.

40.

41.

42.

43.

44.

45.

46.

47.

48.

49.

50.

51.

52.

53.

—

gezien de artikelen 8, 165 en 166 van het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie (VWEU),

—

gezien het Handvest van de grondrechten van de Europese Unie, en met name artikel 14,

—

gezien de verklaring van Kopenhagen van 30 november 2002 betreffende intensievere Europese samenwerking inzake beroepsonderwijs en -opleiding,

—

gezien de conclusies van de Raad van 12 mei 2009 betreffende een strategisch kader voor Europese samenwerking op het gebied van onderwijs en opleiding (ET 2020) (1),

—

gezien het gezamenlijk verslag 2012 van de Raad en de Commissie over de uitvoering van het strategisch kader voor Europese samenwerking op het gebied van onderwijs en opleiding (ET 2020) — „Onderwijs en opleiding in een slim, duurzaam en inclusief Europa” (2),

—

gezien de conclusies van de Raad van 20 mei 2014 over een doeltreffende lerarenopleiding,

—

gezien het gezamenlijk verslag 2015 van de Raad en de Commissie over de uitvoering van het strategisch kader voor Europese samenwerking op het gebied van onderwijs en opleiding (ET 2020) — „Nieuwe prioriteiten voor Europese samenwerking op het gebied van onderwijs en opleiding” (3),

—

gezien de resolutie van de Raad van 20 december 2011 over een nieuwe Europese agenda voor volwasseneneducatie (4),

—

gezien de mededeling van de Commissie van 20 november 2012 getiteld „Een andere kijk op onderwijs: investeren in vaardigheden voor betere sociaal-economische resultaten” (COM(2012)0669),

—

gezien de conclusies van de Raad van 17 februari 2014 over investeren in onderwijs en opleiding, een antwoord op „Een andere kijk op onderwijs: investeren in vaardigheden voor betere sociaal-economische resultaten” en de jaarlijkse groeianalyse voor 2013 (5),

—

gezien Besluit nr. 1720/2006/EG van het Europees Parlement en de Raad van 15 november 2006 tot vaststelling van een actieprogramma op het gebied van een leven lang leren (6),

—

gezien het VN-Verdrag inzake de rechten van personen met een handicap, dat in 2010 door de EU is geratificeerd,

—

gezien Aanbeveling 2006/962/EG van het Europees Parlement en de Raad van 18 december 2006 inzake sleutelcompetenties voor een leven lang leren (7),

—

gezien de conclusies van de Raad van 19 november 2010 over onderwijs voor duurzame ontwikkeling (8),

—

gezien de aanbeveling van de Raad van 20 december 2012 betreffende de validatie van niet-formeel en informeel leren (9),

—

gezien de aanbeveling van het Europees Parlement en de Raad van 23 april 2008 tot vaststelling van een Europees kwalificatiekader voor een leven lang leren (10) (EQF-LLL),

—

gezien de conclusies van de Raad van 20 mei 2014 over kwaliteitsborging in onderwijs en opleiding (11),

—

gezien zijn resolutie van 12 april 2016 over Erasmus+ en andere instrumenten om de mobiliteit bij beroepsopleiding en scholing te stimuleren — een concept van levenslang leren (12),

—

gezien zijn resolutie van 23 juni 2016 over de follow-up van het strategisch kader voor Europese samenwerking op het gebied van onderwijs en opleiding (ET 2020) (13),

—

gezien het advies van het Comité van de Regio's van 31 januari 2014 getiteld „Naar een opener onderwijs” (14),

—

gezien het onderzoek van de Commissie naar onderwijs en opleiding 2020: verbetering van het beleid en het onderwijsaanbod voor volwassenen in Europa (15),

—

gezien zijn resolutie van 10 september 2015 over de totstandbrenging van een concurrerende arbeidsmarkt in de EU voor de 21ste eeuw: het afstemmen van vaardigheden en kwalificaties op vraag en werkgelegenheid, als een manier om de crisis te boven te komen (16),

—

gezien de conclusies van de Raad over het Europees pact voor gendergelijkheid (2011-2020) (17),

—

gezien de ontwerpconclusies van de Raad getiteld „De vaardigheden van vrouwen en mannen op de arbeidsmarkt van de EU verbeteren” van 20 februari 2017 (18),

—

gezien de aanbeveling van de Raad van 28 november 2011 over een nieuwe Europese agenda voor volwasseneneducatie,

—

gezien artikel 52 van zijn Reglement,

—

gezien het verslag van de Commissie cultuur en onderwijs en het standpunt in de vorm van amendementen van de Commissie rechten van de vrouw en gendergelijkheid (A8-0252/2017),

A.

overwegende dat onderwijsstelsels ten gevolge van de digitale transformatie te maken hebben met aanzienlijke uitdagingen, die niet alleen gevolgen hebben voor onderwijs- en leerprocessen maar ook voor de noodzaak om de capaciteit voor sociale integratie, burgerparticipatie en persoonlijke ontwikkeling te versterken en de Europese democratische waarden en tolerantie te bevorderen, teneinde ruimdenkendheid te stimuleren en iedere vorm van intolerantie te voorkomen; overwegende dat een goede beheersing van digitale vaardigheden en zelfvertrouwen belangrijke voorwaarden zijn voor het opbouwen van sterke samenlevingen en het bevorderen van de eenheid en de integratieprocessen binnen de EU;

B.

overwegende dat de Europese strategie voor een leven lang leren moet worden versterkt; overwegende dat er voor eenieder, in welke levensfase dan ook, mogelijkheden moeten zijn op het gebied van een leven lang leren, om zo de kennis en de vaardigheden te verwerven die nodig zijn voor de eigen persoonlijke en professionele ontwikkeling; overwegende dat een leven lang leren in formele, niet-formele en informele context, waarmee actief burgerschap en inzetbaarheid worden bevorderd, een belangrijk aspect is van door deze veranderingen beïnvloed onderwijs;

C.

overwegende dat er meer inspanningen moeten worden geleverd om de synergie tussen onderwijs en werkgelegenheid te verbeteren, door zowel de intrede op de arbeidsmarkt te vergemakkelijken als personen in staat te stellen hun vaardigheden voortdurend bij te houden en in de loop van hun carrière nieuwe vaardigheden te verwerven; overwegende dat de lidstaten manieren moeten vinden om langetermijninvesteringen in onderwijs, onderzoek en innovatie te beschermen of te bevorderen;

D.

overwegende dat academische bijscholing en afstandsonderwijs in aanzienlijke mate bijdragen tot individuele persoonlijke ontwikkeling en de opbouw van menselijk kapitaal, en tot een integrerend onderdeel moeten worden gemaakt van de Europese strategie voor een leven lang leren;

E.

overwegende dat academische bijscholing en afstandsonderwijs een steeds grotere rol spelen als het erom gaat om werknemers te helpen zich tijdens hun werkzame leven aan te passen aan economische en technologische veranderingen; overwegende dat tegen 2025 49 % van alle vacatures in de EU (zowel nieuwe banen als banen die in de plaats komen van andere) een hoog kwalificatieniveau zal vereisen, 40 % een gemiddeld kwalificatieniveau en slechts 11 % lage of geen kwalificaties;

F.

overwegende dat afstandsonderwijs en academische bijscholing belangrijke middelen zijn om iedereen individuele en flexibele onderwijsmogelijkheden te bieden, zonder daarbij enig onderscheid te maken (19); onderstreept in dit verband hoe belangrijk het is om te zorgen voor strategieën voor verruiming van de toegang;

G.

overwegende dat academische bijscholing en afstandsonderwijs en het gebruik van nieuwe technologieën kunnen bijdragen tot de bewustmaking van meisjes en vrouwen van nieuwe carrièremogelijkheden, met name op gebieden waarop zij ondervertegenwoordigd zijn; overwegende dat, hoewel meer vrouwen dan mannen een diploma hoger middelbaar onderwijs en hoger onderwijs hebben, de aanwezigheid van vrouwen in zowel het beroepsonderwijs als in STEM-gerelateerde sectoren (wetenschap, technologie, engineering en wiskunde) moet worden versterkt;

H.

overwegende dat afstandsonderwijs een van de mogelijkheden is voor academische bijscholing die vanwege de flexibele aard ervan bijzonder gunstig is als het gaat om het vinden van een evenwicht tussen studie, werk en privéleven;

I.

overwegende dat met afstandsonderwijs (20) een organisatievorm van lesgeven wordt bedoeld die, middels het gebruik van digitale onderwijstechnologieën, een grote mate van flexibiliteit biedt, niet als vervanging voor onderwijs op de campus, maar als alternatief voor lerenden die niet kunnen deelnemen aan onderwijs op de campus;

J.

overwegende dat onder afstandsonderwijs een methode van lesgeven wordt verstaan die voorziet in flexibiliteit qua leren middels het gebruik van opkomende technologieën, niet als vervanging voor onderwijs op de campus, maar als alternatief voor lerenden die niet kunnen deelnemen aan onderwijs op de campus en voor werknemers die werken en leren willen combineren; overwegende dat digitalisering derhalve zou kunnen worden ingezet als een instrument om nieuwe toegangsmogelijkheden tot hoger onderwijs te bieden;

K.

overwegende dat gelijkheid tussen vrouwen en mannen een fundamenteel beginsel van de EU is, dat is verankerd in de Verdragen en een van de doelstellingen en taken van de Unie is; overwegende dat gelijkheid in het onderwijs vrouwen meer mogelijkheden biedt en bijdraagt aan de sociale, culturele en economische ontwikkeling van de samenleving; overwegende dat onderwijs een essentieel middel is om genderstereotypen te bestrijden;

L.

overwegende dat de gemiddelde arbeidsparticipatie van vrouwen rechtstreeks verband houdt met hun respectievelijke opleidingsniveaus in de zin dat de arbeidsparticipatie van vrouwen tussen de 25 en 49 die het tertiair onderwijs hebben afgerond meer dan 20 % hoger ligt dan de arbeidsparticipatie van vrouwen die slechts preprimair, primair of lager secundair onderwijs hebben gevolgd;

M.

overwegende dat afstandsonderwijs een positief effect kan hebben op de ICT-vaardigheden van vrouwen; overwegende dat de toetreding van meer vrouwen tot de ICT-sector bevorderlijk zou zijn voor een markt waarop arbeidstekorten worden verwacht; voorts overwegende dat de gelijke deelname van vrouwen jaarlijks een winst van ongeveer 9 miljard EUR zou opleveren voor het Europese bbp; overwegende dat vrouwen nog altijd sterk ondervertegenwoordigd zijn in ICT-opleidingen, aangezien zij slechts circa 20 % uitmaken van het aantal afgestudeerden op dit gebied, en aangezien slechts 3 % van alle vrouwelijke afgestudeerden een ICT-opleiding heeft gevolgd;

N.

overwegende dat programma's voor afstandsonderwijs grote aantallen vrouwen bereiken in samenlevingen waar het vrouwen ontbreekt aan mogelijkheden om deel te nemen aan conventionele vormen van onderwijs en opleiding, aangezien vrouwen nog altijd meer tijd besteden aan onbetaald huishoudelijk werk en zorg voor hun gezin dan mannen; overwegende dat dergelijke cursussen deze vrouwen de flexibiliteit bieden om een evenwicht te vinden tussen werk en privé; voorts overwegende dat afstandsonderwijs in het bijzonder gericht is op studenten die buiten de traditionele doelgroep vallen;

O.

overwegende dat onder academische bijscholing — een van de overheidstaken op het gebied van hoger onderwijs — cursussen worden verstaan die vaak naast een voltijdbaan kunnen worden gevolgd bij een academische instelling, waarbij doorgaans wordt voortgebouwd op beroepservaring en waarvoor gewoonlijk een universitair diploma is vereist;

P.

overwegende dat de aanpassing aan de economische en technologische veranderingen die zich in een steeds hoger tempo voltrekken, een grote uitdaging vormt voor de vergrijzende beroepsbevolking; voorts overwegende dat het aanpakken van deze uitdaging een van de sleutelelementen zal zijn om het langtermijnconcurrentievermogen van de economie van de EU te waarborgen;

Q.

overwegende dat de erkenning van eerder genoten onderwijs een impuls zou kunnen geven aan beleid op het gebied van een leven lang leren en loopbaanontwikkeling;

R.

overwegende dat de toekenning, in het kader van een leven lang leren, van vrije tijd voor persoonlijke ontwikkeling en opleiding bevorderlijk is voor het welzijn van werknemers en ten goede komt aan hun bijdrage aan de samenleving, doordat zij specifiekere persoonlijke en professionele vaardigheden verwerven waarmee ze sterker in hun schoenen komen te staan; overwegende dat academisch afstandsonderwijs voorziet in flexibele studievormen die mensen helpen tot een beter evenwicht tussen werk en privéleven te komen; overwegende dat een leven lang leren op universitair niveau (university lifelong learning; ULLL) deel moet uitmaken van de Europese digitaliseringsstrategie;

S.

overwegende dat digitalisering flexibiliteit en interactiviteit van het onderwijsproces mogelijk maakt en van essentieel belang is voor de verdere ontwikkeling van academische bijscholing en afstandsonderwijs;

T.

overwegende dat technologische verandering sterkere en permanentere verbindingen vergt tussen onderwijs en werkgelegenheid;

U.

overwegende dat het feit dat academische instellingen niet geneigd zijn tot verandering het lastig maakt om curricula, de voorschriften voor cursussen en examens, en de toelatingsvoorwaarden te hervormen;

V.

overwegende dat academische bijscholing en afstandsonderwijs snel groeiende sectoren zijn met een aanzienlijk potentieel in termen van economische groei en het scheppen van werkgelegenheid;

W.

overwegende dat er nog altijd tal van belemmeringen voor academische bijscholings- en afstandsonderwijstrajecten bestaan (21);

1.

2.

3.

4.

5.

6.

7.

8.

9.

10.

11.

12.

13.

14.

15.

16.

17.

18.

19.

20.

21.

22.

23.

24.

25.

26.

27.

28.

29.

30.

31.

32.

33.

34.

35.

36.

37.

38.

39.

40.

41.

42.

43.

44.

45.

46.

47.

48.

49.

50.

51.

52.

53.

54.

55.

56.

57.

58.

59.

60.

61.

62.

63.

64.

65.

66.

67.

68.

69.

70.

71.

72.

73.

74.

75.

76.

77.

—

gezien de in 1986 in werking getreden overeenkomst van de Internationale Walvisvaartcommissie (IWC) om de vangstlimieten voor commerciële walvisvangst op nul te zetten (het „moratorium”),

—

gezien IWC-resolutie 2016-3 over walvisachtigen en hun bijdrage aan de werking van ecosystemen,

—

gezien IWC-resolutie 2014-2 betreffende over grote afstanden trekkende walvisachtigen,

—

gezien de biodiversiteitsdoelstellingen van Aichi die overeengekomen zijn in het kader van het internationale Verdrag inzake biologische diversiteit,

—

gezien Richtlijn 92/43/EEG van de Raad van 21 mei 1992 inzake de instandhouding van de natuurlijke habitats en de wilde flora en fauna (1),

—

gezien Verordening (EG) nr. 865/2006 van de Commissie van 4 mei 2006 (2) en Verordening (EU) nr. 791/2012 van de Commissie van 23 augustus 2012 (3),

—

gezien Uitvoeringsverordening (EU) nr. 792/2012 van de Commissie van 23 augustus 2012 tot vaststelling van voorschriften voor het ontwerp van de vergunningen, certificaten en andere documenten waarin Verordening (EG) nr. 338/97 van de Raad inzake de bescherming van in het wild levende dier- en plantensoorten door controle op het desbetreffende handelsverkeer voorziet, en tot wijziging van Verordening (EG) nr. 865/2006 van de Commissie (4),

—

gezien zijn resolutie van 15 september 2016 over de strategische doelstellingen van de EU voor de 17e bijeenkomst van de Conferentie van de partijen bij de Overeenkomst inzake de internationale handel in bedreigde in het wild levende dier- en plantensoorten (Cites) (5),

—

gezien zijn resolutie van 19 februari 2009 over de maatregelen van de Gemeenschap voor de walvisvangst (6),

—

gezien het actieplan van de EU tegen de illegale handel in wilde dieren en planten van 2016,

—

gezien de vraag aan de Commissie over de walvisvangst in Noorwegen (O-000058/2017 — B8-0324/2017),

—

gezien artikel 128, lid 5, en artikel 123, lid 2, van zijn Reglement,

A.

overwegende dat de Internationale Walvisvaartcommissie (IWC) in 1982 een moratorium voor alle commerciële walvisvangst heeft ingesteld, dat in 1986 in werking is getreden en nog steeds van kracht is, om de soorten en populaties tegen uitsterven te beschermen en hen in staat te stellen zich te herstellen;

B.

overwegende dat Noorwegen ondanks dit internationale verbod walvissen blijft vangen en in 1993 de commerciële walvisvangst volledig heeft hervat, waarbij het formele bezwaren tegen het moratorium aanvoerde en twijfels uitte en blijft hebben aangaande de Cites-lijsten;

C.

overwegende dat Noorwegen op 19 december 1979 partij is geworden bij de Cites-overeenkomst, als een van de eerste landen die ermee instemden door die overeenkomst gebonden te zijn;

D.

overwegende dat volgens ramingen in de media ongeveer 90 % van de door Noorwegen gedode walvissen vrouwelijk zijn, waarvan de meeste zwanger zijn, doordat ze dan trager reageren;

E.

overwegende dat Noorwegen meer dan 13 000 walvissen heeft gedood sinds het moratorium in 1986 in werking is getreden (7);

F.

overwegende dat de walvisvangst ernstig lijden van individuele dieren veroorzaakt en zowel de complexe sociale structuren van intelligente zoogdieren als de instandhouding van de walvispopulatie in haar geheel in gevaar brengt;

G.

overwegende dat alle grote walvissoorten op de lijst van bijlage A bij Verordening (EG) nr. 338/97 van de Raad staan, wat aangeeft dat ze met uitsterven bedreigd zijn en dat ook het meest beperkte handelsverkeer het voortbestaan van de soort in gevaar zou brengen; overwegende dat krachtens artikel 8, lid 1, van die verordening de aankoop, het te koop vragen, de verwerving voor commerciële doeleinden, het tentoonstellen voor commerciële doeleinden, het gebruik met winstoogmerk en het verkopen, het in bezit hebben met het oog op verkoop, het ten verkoop aanbieden of het vervoeren met het oog op verkoop van specimens van de in bijlage A genoemde soorten, verboden is;

H.

overwegende dat steeds meer wetenschappelijk bewijs erop wijst dat walvissen de productiviteit van het ecosysteem verbeteren en mogelijk een rol spelen bij de regeling van het CO2-gehalte in de atmosfeer;

I.

overwegende dat Noorwegen eenzijdig zijn eigen vangstlimieten vaststelt; overwegende dat het land voor het walvisseizoen 2017 zijn quotum voor dwergvinvissen verhoogde naar 999 (tegenover 880 in 2016);

J.

overwegende dat de Noorse uitvoer van walvisvlees de afgelopen jaren sterk is gestegen; overwegende dat deze uitvoer in sommige gevallen via EU-havens verloopt;

K.

overwegende dat alleen al in oktober 2016 2 948 kg aan Noorse walvisproducten blijkt te zijn uitgevoerd naar Japan, met doorvoer via minstens drie EU-havens (8);

L.

overwegende dat de doorvoer van walvisvlees via EU-havens is toegestaan, op voorwaarde dat de zendingen vergezeld gaan van geldige Cites-documenten overeenkomstig Verordening (EG) nr. 338/97 van de Raad;

M.

overwegende dat de Cites-overeenkomst in de eerste plaats de bescherming van de biodiversiteit en met name de instandhouding van soorten tot doel heeft; overwegende dat de habitatrichtlijn van de EU, die bepalend is voor het standpunt van de Gemeenschap inzake walvissen (en dolfijnen), een hervatting van de commerciële visserij op de walvisbestanden in EU-wateren niet toestaat;

N.

overwegende dat Noorwegen door zijn lidmaatschap van de Europese Economische Ruimte nauw betrokken is bij de Unie en haar beleid; overwegende dat de bevolking en de regeringen van Noorwegen en de EU hierdoor sterke culturele banden en gezonde handelsbetrekkingen onderhouden en begaan zijn met de instandhouding van soorten;

1.

2.

3.

4.

5.

6.

7.

8.

9.

10.

—

gezien artikel 208 van het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie (VWEU),

—

gezien artikel 5 van het Verdrag betreffende de Europese Unie (VEU),

—

gezien de mededeling van de Commissie getiteld „Handel voor iedereen — Naar een meer verantwoord handels- en investeringsbeleid” (COM(2015)0497),

—

gezien zijn resolutie van 5 juli 2016 over een nieuw op te stellen toekomstgerichte en innovatieve strategie voor handel en investeringen (1),

—

gezien zijn resolutie van 5 juli 2016 over de uitvoering van de aanbevelingen van 2010 van het Parlement over de sociale en milieunormen, de mensenrechten en maatschappelijk verantwoord ondernemen (2),

—

gezien zijn resolutie van 16 mei 2017 over de evaluatie van de externe aspecten van de werking en het beheer van de douane als instrument om de handel te bevorderen en de illegale handel te bestrijden (3),

—

gezien zijn resolutie van 25 november 2010 over maatschappelijk verantwoord ondernemen in het kader van internationale handelsovereenkomsten (4),

—

gezien zijn resolutie van 25 oktober 2016 over strafrechtelijke aansprakelijkheid van bedrijven voor ernstige schendingen van de mensenrechten in derde landen (5),

—

gezien zijn resolutie van 27 april 2017 over het EU-vlaggenschipinitiatief inzake de kledingsector (6),

—

gezien zijn resolutie van 4 april 2017 over palmolie en de ontbossing van regenwouden (7),

—

gezien zijn resolutie van 3 februari 2016 houdende aanbevelingen van het Europees Parlement aan de Commissie voor de onderhandelingen over de Overeenkomst betreffende de handel in diensten (TiSA) (8),

—

gezien zijn resolutie van 8 juli 2015 met de aanbevelingen van het Europees Parlement aan de Commissie betreffende de onderhandelingen over het trans-Atlantisch handels- en investeringspartnerschap (TTIP) (9),

—

gezien zijn resolutie van 14 juni 2017 over de stand van de tenuitvoerlegging van het duurzaamheidspact in Bangladesh (10),

—

gezien Verordening (EU) 2017/821 van het Europees Parlement en de Raad van 17 mei 2017 tot vaststelling van verplichtingen inzake passende zorgvuldigheid in de toeleveringsketen voor Unie-importeurs van tin, tantaal en wolfraam, de overeenkomstige ertsen, en goud uit conflict- en hoogrisicogebieden (11) (verordening inzake conflictmineralen),

—

gezien het voorstel voor een EU-actieplan betreffende wetshandhaving, governance en handel in de bosbouw (FLEGT) (COM(2003)0251) en vrijwillige FLEGT-partnerschapsovereenkomsten,

—

gezien Verordening (EU) nr. 995/2010 van het Europees Parlement en de Raad van 20 oktober 2010 tot vaststelling van de verplichtingen van marktdeelnemers die hout en houtproducten op de markt brengen (12) (houtverordening),

—

gezien Verordening (EU) nr. 978/2012 van het Europees Parlement en de Raad van 25 oktober 2012 houdende toepassing van een schema van algemene tariefpreferenties (13) (SAP-verordening),

—

gezien Verordening (EU) nr. 1215/2012 van het Europees Parlement en de Raad van 12 december 2012 betreffende de rechterlijke bevoegdheid, de erkenning en de tenuitvoerlegging van beslissingen in burgerlijke en handelszaken (14) (verordening Brussel-I),

—

gezien Richtlijn 2014/95/EU van het Europees Parlement en de Raad van 22 oktober 2014 tot wijziging van Richtlijn 2013/34/EU met betrekking tot de bekendmaking van niet-financiële informatie en informatie inzake diversiteit door bepaalde grote ondernemingen en groepen (15)(richtlijn met betrekking tot de bekendmaking van niet-financiële informatie),

—

gezien de gemeenschappelijke strategie van 2007 van de EU en haar lidstaten getiteld „Aid for trade: Enhancing EU support for trade-related needs in developing countries” (Hulp voor handel: een sterkere EU-ondersteuning voor handelsgerelateerde behoeften in ontwikkelingslanden),

—

gezien het werkdocument van de diensten van de Commissie van 24 april 2017 getiteld „Sustainable garment value chains through EU development action” (Duurzame waardeketens voor kleding via EU-ontwikkelingsactie) (SWD(2017)0147),

—

gezien de tripartiete beginselverklaring van de Internationale Arbeidsorganisatie (IAO) betreffende multinationale ondernemingen en sociaal beleid,

—

gezien verslag IV van de 105e IAO-conferentie over fatsoenlijk werk in mondiale toeleveringsketens,

—

gezien de duurzame-ontwikkelingsdoelstellingen van de VN voor 2030,

—

gezien de fundamentele IAO-verdragen over kinderarbeid, dwangarbeid, discriminatie, vrijheid van vereniging en collectieve onderhandelingen,

—

gezien de conclusies van de Raad van 12 mei 2016 over de EU en verantwoordelijke mondiale waardeketens,

—

gezien de mededeling van de Commissie over een vernieuwde EU-strategie 2011-2014 ter bevordering van maatschappelijk verantwoord ondernemen (COM(2011)0681),

—

gezien de Britse wet inzake moderne slavernij van 2015 en de Franse wet inzake de zorgvuldigheidsplicht van multinationale ondernemingen,

—

gezien de leidende beginselen van de VN inzake bedrijfsleven en mensenrechten en het „Global Compact”-initiatief van de VN,

—

gezien het Internationaal Verdrag inzake de bescherming van de rechten van alle migrerende werknemers en hun gezinsleden van de VN,

—

gezien het nieuwe IAO-protocol inzake dwangarbeid,

—

gezien resolutie 26/9 van de VN-Mensenrechtenraad (UNHRC) van 26 juni 2014 waarin de UNHRC besloot een open intergouvernementele werkgroep inzake transnationale bedrijven en andere ondernemingen met betrekking tot de mensenrechten op te richten met de opdracht een internationaal, juridisch bindend instrument te ontwikkelen,

—

gezien de OESO-richtlijnen voor multinationale ondernemingen en de verschillende sectorspecifeke OESO-richtlijnen (voor de financiële, landbouw-, mineralen-, kleding- en schoenensector),

—

gezien de Unctad-verslagen over handel en ontwikkeling van 2013 en 2016,

—

gezien het investeringsbeleidskader voor duurzame ontwikkeling van Unctad van 2015,

—

gezien de overeenkomst inzake technische handelsbelemmeringen van de Wereldhandelsorganisatie (WTO) (TBT-overeenkomst),

—

gezien de Algemene Overeenkomst inzake Tarieven en Handel van de WTO (GATT),

—

gezien het VN-Verdrag inzake de rechten van het kind, de beginselen inzake kinderrechten en bedrijven die werden ontwikkeld door UNICEF, het „Global Compact”-initiatief van de VN en Save the Children (16),

—

gezien de vrijwillige landspecifieke partnerschappen, zoals het Bangladesh Sustainability Compact en het Myanmar Labour Rights Initiative,

—

gezien de conclusies van de Raad van 20 juni 2016 inzake kinderarbeid,

—

gezien artikel 52 van zijn Reglement,

—

gezien het verslag van de Commissie internationale handel, de adviezen van de Commissie buitenlandse zaken en de Commissie ontwikkelingssamenwerking, en het standpunt in de vorm van amendementen van de Commissie rechten van de vrouw en gendergelijkheid (A8-0269/2017),

A.

overwegende dat het handelsbeleid van de Unie krachtens artikel 207 van het VWEU gegrond moet zijn op de beginselen en doelstellingen van het externe optreden van de Unie; overwegende dat in artikel 208 van het VWEU het beginsel van beleidscoherentie voor ontwikkeling is vervat en dat het terugdringen van de armoede in dit artikel wordt vastgesteld als het hoofddoel van het beleid; overwegende dat de Commissie in haar mededeling „Handel voor iedereen” het EU-handelsbeleid laat stoelen op drie kernbeginselen — doeltreffendheid, transparantie en waarden; overwegende dat in deze mededeling een specifiek onderdeel is gewijd aan het formuleren van antwoorden op de opkomst van wereldwijde waardeketens en aan een verantwoord beheer van toeleveringsketens, waarbij ook wordt gewezen op de complexiteit ervan en de absolute noodzaak om toekomstgericht te denken, een partnerschap aan te gaan met overheidsdiensten, particuliere organisaties en het maatschappelijk middenveld, en gebruik te maken van een combinatie van zachte en innovatieve instrumenten en veranderingen in de wetgeving;

B.

overwegende dat het publiek toezicht op vrijhandel de laatste jaren sterk is toegenomen en dat de bezorgdheid over de ongelijke verdeling van de baten en de lasten van handel heeft geleid tot een breed gedragen standpunt dat sociale en milieuwaarden alsook transparantie en verantwoordelijkheid centraal moeten staan in het handelsbeleid;

C.

overwegende dat mondiale waardeketens een complex, door technologie aangestuurde en snel veranderende realiteit vormen en tot de hoofdkenmerken zijn gaan behoren van de mondiale economie van vandaag; overwegende dat mondiale waardeketens kunnen helpen om ontwikkelingslanden beter te integreren in de mondiale economie, om armoede terug te dringen en banen te scheppen en tegelijkertijd de productiecapaciteit te vergroten; overwegende dat mondiale waardeketens enerzijds nieuwe vooruitzichten bieden op economische groei, duurzame ontwikkeling, samenwerking met het maatschappelijk middenveld, werknemers- en ondernemersorganisaties, alsook op nieuwe werkgelegenheid voor bedrijven die deel uitmaken van de productieketen, doordat deze zich kunnen concentreren op specifieke taken en bedrijven steeds meer onderling afhankelijk worden; overwegende dat mondiale waardeketens anderzijds door hun uiterst complexe aard, gebrek aan transparantie en door de verwatering van de verantwoordingsplicht kunnen leiden tot een hoger risico op schending van de mensen- en arbeidsrechten, feitelijke straffeloosheid met betrekking tot milieumisdrijven en grootschalige belastingontwijking en belastingfraude;

D.

overwegende dat handelsbeleid moet bijdragen tot een transparant productieproces in de gehele waardeketen en tot naleving van fundamentele sociale, milieu- en veiligheidsnormen;

E.

overwegende dat het multilaterale systeem de hoeksteen moet blijven van het EU-handels- en investeringsbeleid en dat dit beleid moet zorgen voor een sterkere positie van Europa in eerlijke mondiale toeleveringsketens, maar ook instrumenten moet aanreiken om voor overheden en ondernemingen duidelijke regels vast te stellen en verantwoordelijkheden af te bakenen, zodat internationale verplichtingen als de duurzame-ontwikkelingsdoelstellingen van de VN (SDG's) worden nageleefd; overwegende dat duurzaamheid en transparantie niet alleen draaien om waarden, maar ook moeten worden beschouwd als een ware motor voor het creëren van toegevoegde waarde voor mondiale handel en investeringen in het kader van mondiale waardeketens;

F.

overwegende dat kmo's (17) een belangrijk onderdeel zijn van de mondiale waardeketens, een grote rol spelen bij de bevordering van economische groei, duurzame ontwikkeling en hoogwaardige banen, en van belang zijn om te voorkomen dat lokale gemeenschappen wegtrekken uit hun regio's;

G.

overwegende dat de deelname aan mondiale waardeketens gunstig is voor kmo's in termen van groei en internationalisering; overwegende dat volgens de Eurobarometer-enquête van 2015 over internationalisering van kleine en middelgrote ondernemingen slechts 31 % van de kmo's in de EU in de voorgaande drie jaar actief was buiten de interne markt; overwegende dat veel kmo's problemen ondervinden wanneer zij toegang proberen te krijgen tot internationale en in de EU gevestigde mondiale waardeketens; overwegende dat handelsbeleid en handelsovereenkomsten een rol kunnen spelen bij het wegwerken van de belemmeringen en problemen die kmo's ondervinden om toegang te krijgen tot mondiale waardeketens;

H.

overwegende dat vrijwillige regelingen inzake zorgvuldigheid en transparante mondiale waardeketens wereldwijd worden gebruikt en bevorderd door economische en sociale partners en ngo's en dat deze wezenlijke en positieve resultaten opleveren;

I.

overwegende dat de Raad in zijn conclusies van mei 2016 benadrukt dat „blijvend moet worden gepleit voor de naleving van internationaal overeengekomen beginselen, richtsnoeren en initiatieven inzake maatschappelijk verantwoord ondernemen, zoals de leidende beginselen van de VN inzake bedrijfsleven en mensenrechten, het Global Compact van de VN, de tripartiete beginselverklaring van de IAO over multinationale ondernemingen en sociaal beleid, en de OESO-richtsnoeren voor multinationale ondernemingen, ook in landen die niet tot de OESO behoren” en dat „het creëren van een opener en transparanter ondernemingsklimaat […] tevens bij[draagt] aan de strijd tegen corruptie”;

J.

overwegende dat een verantwoordelijk mondiaal beheer van mondiale waardeketens essentieel is om het handelsbeleid af te stemmen op de in de Verdragen verankerde Europese waarden; overwegende dat de Commissie en de lidstaten wereldwijd het voortouw hebben genomen in deze debatten;

K.

overwegende dat tal van internationale verdragen, richtlijnen en regels gericht zijn op het voorkomen van schendingen van de mensenrechten; overwegende dat met name producerende landen de plicht hebben deze ten uitvoer te leggen en een passend wettelijk en economisch klimaat te creëren waarin ondernemingen kunnen werken en hun plaats in de mondiale toeleveringsketens kunnen vinden; overwegende dat producerende landen tevens in staat moeten zijn om internationale normen en regels toe te passen, met inbegrip van het opstellen, uitvoeren en handhaven van passende wetgeving, met name wat de totstandbrenging van de rechtsstaat en de bestrijding van corruptie betreft;

L.

overwegende dat de EU nog doeltreffender moet reageren op sociale en milieudumping en op oneerlijke concurrentie en handelspraktijken, en dat zij een gelijk speelveld moet garanderen;

M.

overwegende dat de EU 's werelds grootste exporteur en importeur is van goederen en diensten als deze bij elkaar worden geteld en de grootste buitenlandse directe investeerder is, en dat de EU tevens de belangrijkste bestemming vormt voor buitenlandse directe investeringen (BDI); overwegende dat de EU deze kracht zodanig moet gebruiken dat zowel haar eigen burgers als de burgers in andere delen van de wereld — vooral in 's werelds armste landen — hiervan de vruchten kunnen plukken;

N.

overwegende dat de EU bindende regelgeving heeft ontwikkeld inzake zorgvuldigheidsplichten van ondernemingen in specifieke sectoren met een groot risico op mensenrechtenschendingen, zoals de sectoren van hout en conflictmineralen; overwegende dat ook sommige lidstaten wetten hebben vastgesteld, zoals de Britse wet inzake moderne slavernij, de Franse wet inzake de zorgvuldigheidsplicht van multinationale ondernemingen (mno's) — die van toepassing is op grote Franse ondernemingen met meer dan 5 000 werknemers — en de Nederlandse wet zorgplicht kinderarbeid; overwegende dat de EU initiatieven heeft ontwikkeld om zorgvuldigheid te bevorderen en dat het Europees Parlement in tal van resoluties heeft aangedrongen op de uitwerking van bindende EU-regels op dit gebied;

O.

overwegende dat de EU wereldwijd al belangrijke stappen heeft gezet in de richting van een verantwoordelijker beheer van mondiale waardeketens door specifieke partnerschappen op te richten, zoals het Bangladesh Sustainability Compact en het Myanmar Labour Rights Initiative, en door in te gaan op specifieke kwesties, zoals het initiatief inzake conflictmineralen, regels met betrekking tot illegale houtkap, duurzaamheidscriteria voor biobrandstoffen, bedrijfsrapportage over zaken die verband houden met de toeleveringsketen en bedrijfstransparantie met betrekking tot betalingen aan overheden door de winnings- en de houtkapindustrie, zoals wordt onderstreept in de mededeling „Handel voor iedereen”;

P.

overwegende dat de Commissie in haar mededeling „Handel voor iedereen” verklaart te zullen pleiten voor ambitieuze hoofdstukken over handel en duurzame ontwikkeling in alle handels- en investeringsovereenkomsten; overwegende dat onlangs gesloten handels- en investeringsovereenkomsten van de EU hoofdstukken over handel en duurzame ontwikkeling bevatten waarin de partijen bij de overeenkomst ertoe worden opgeroepen zich te verbinden tot de bescherming van mensenrechten, sociale en milieunormen en maatschappelijk verantwoord ondernemen; overwegende dat het van EU-handelsovereenkomst tot EU-handelsovereenkomst verschilt hoe ambitieus deze hoofdstukken zijn; overwegende dat arbeids- en milieunormen niet beperkt mogen blijven tot de hoofdstukken over handel en duurzame ontwikkeling, maar moeten gelden voor alle onderdelen van handelsovereenkomsten; overwegende dat een op dialoog gerichte benadering niet heeft kunnen voorkomen dat er in een aantal vrijhandelsovereenkomsten sprake is van ernstige schendingen van de vrijheid van vereniging;

Q.

overwegende dat de specifieke situatie van exportproductiezones (EPZ's) ervoor zorgt dat deze in bepaalde landen worden vrijgesteld van lokale arbeidswetgeving en een verbod of beperking hebben ingesteld op vakbondsactiviteiten, en dat er geen verhaalmogelijkheden bestaan voor werknemers, hetgeen een aperte inbreuk vormt op IAO-normen;

R.

overwegende dat het gebrek aan ethisch handelen in het zakenleven ook een gevolg is van een gebrek aan goed bestuur, de onmacht of het ontbreken van een onpartijdige overheid die ten dienste staat van het algemeen belang van de burgers; overwegende dat corruptie, het gebrek aan transparantie van mondiale waardeketens en vrijstellingen van arbeidswetgeving en belastingen in EPZ's een negatieve invloed kunnen hebben op de mensenrechten, met name doordat fatsoenlijk werk en vakbonden op de helling komen te staan;

S.

overwegende dat volgens de IAO wereldwijd 21 miljoen mensen het slachtoffer zijn van dwangarbeid, en dat velen van hen worden uitgebuit in mondiale waardeketens; overwegende dat dwangarbeid in de particuliere economie jaarlijks een illegale winst van 150 miljard USD genereert;

T.

overwegende dat de IAO dankzij haar mondiale mandaat, deskundigheid en ervaring — in samenwerking met haar leden — in een goede positie verkeert om bij de mondiale inspanningen voor fatsoenlijk werk in mondiale toeleveringsketens het voortouw te nemen; overwegende dat het IAO-comité inzake fatsoenlijk werk in mondiale toeleveringsketens ertoe heeft opgeroepen na te gaan welke tekortkomingen leiden tot gebrekkige arbeidsomstandigheden in mondiale toeleveringsketens en na te denken over de initiatieven en normen die nodig zijn om fatsoenlijk werk te bevorderen en het gebrek aan fatsoenlijke arbeidsomstandigheden in mondiale toeleveringsketens terug te dringen;

U.

overwegende dat het in de context van wereldhandel en met name in mondiale waardeketens noodzakelijk is een multilaterale, globale en holistische benadering te hanteren met betrekking tot de aansprakelijkheid van ondernemingen voor mensenrechtenschendingen en milieuduurzaamheid; overwegende dat het dan ook belangrijk is dat de EU deze debatten wereldwijd blijft leiden; overwegende dat de EU zichzelf heeft gepositioneerd als koploper in de hervorming van het mechanisme voor de beslechting van geschillen tussen investeerders en staten, met name door de ontwikkeling van een multilateraal rechtsstelsel; overwegende dat dergelijke vooruitgang ook wordt verwacht op andere cruciale aandachtsgebieden, zoals de handhaving van verplichtingen van investeerders wat mensenrechten betreft;

V.

overwegende dat de productie in mondiale waardeketens plaatsvindt in verscheidene rechtsgebieden met verschillende niveaus van mensenrechtenbescherming en handhaving van de sociale, arbeids- en milieuwetgeving; overwegende dat slachtoffers van mensenrechtenschendingen waarbij transnationale ondernemingen betrokken zijn soms met meervoudige hindernissen te maken krijgen wat de toegang tot rechtsmiddelen betreft;

W.

overwegende dat de gelijkheid van mannen en vrouwen in alle beleidsmaatregelen van de EU stevig verankerd is in artikel 8 van het VWEU; overwegende dat handels- en investeringsovereenkomsten wegens structurele genderongelijkheden vaak andere gevolgen hebben voor vrouwen en mannen; overwegende dat het aspect gendergelijkheid vaak over het hoofd wordt gezien bij de analyse van mondiale waardeketens; overwegende dat er in 2012 volgens de IAO 21 miljoen mensen, waarvan 55 % vrouwen en meisjes, het slachtoffer werden van gedwongen arbeid, en dat 90 % van dit misbruik plaatsvindt in de particuliere economie, door individuele personen of ondernemingen;

X.

overwegende dat in bepaalde segmenten van de mondiale toeleveringsketens voor kleding, tuinbouw, mobiele telefonie en toerisme de meeste werknemers van het vrouwelijk geslacht zijn, maar dat zij vaker dan mannen terechtkomen in vormen van werk met een laag loon of een lage status, hetgeen leidt tot gendersegregatie wat betreft het soort werk en activiteiten, genderkloven qua loon en arbeidsvoorwaarden, alsook genderspecifieke beperkingen bij de toegang tot productiemiddelen, infrastructuur en diensten;

Y.

overwegende dat de Unie uit hoofde van artikel 3, lid 3, VEU de rechten van het kind moet beschermen; overwegende dat alle lidstaten het VN-Verdrag inzake de rechten van het kind hebben geratificeerd;

Z.

overwegende dat diensten een toenemende rol spelen in mondiale waardeketens, met name bij de industriële productie; overwegende dat de toenemende integratie van diensten in mondiale waardeketens overeenkomsten vereist ter ondersteuning van de digitale economie, met inbegrip van het vrije verkeer van gegevens;

AA.

overwegende dat de ontwikkeling van mondiale waardeketens verder bijdraagt tot de integratie van diensten in de productie van goederen; overwegende dat een aanzienlijk deel van de waarde van ingevoerde goederen is toegevoegd via diensten uit importerende landen;

AB.

overwegende dat de EU-lidstaten 's werelds grootste exporteur van financiële diensten zijn en dat deze sector van strategisch belang is in het EU-handelsbeleid; overwegende dat de opname van bepalingen betreffende financiële diensten in externe overeenkomsten van de EU, waaronder vrijhandelsovereenkomsten, enige terechte bezorgdheid heeft gewekt in verband met hun mogelijke negatieve gevolgen op het gebied van het witwassen van geld, belastingontduiking en -ontwijking, en dat dit nog maar eens benadrukt hoe belangrijk het is te overwegen instrumenten in te zetten om deze praktijken aan te pakken; overwegende dat handels- en investeringsovereenkomsten een goede gelegenheid bieden voor betere samenwerking in de strijd tegen corruptie, witwaspraktijken en belastingfraude, -ontduiking en -ontwijking;

AC.

overwegende dat transparante en informatieve etikettering een nuttig instrument kan zijn om de Europese consument in staat te stellen met meer kennis van zaken passende keuzes te maken; overwegende dat EU-consumenten niet alleen de prijs en herkomst van een product moeten kennen, maar ook toegang moeten krijgen tot sociale en milieucriteria; overwegende dat dergelijke criteria technisch kunnen worden ontwikkeld in samenhang met de WTO-overeenkomst inzake technische handelsbelemmeringen, waarin voorwaarden worden gesteld aan het productieproces om een product te mogen verkopen;

AD.

overwegende dat de mensenrechten in de productieketen volledig in acht moeten worden genomen en dat de voedselveiligheidsnormen voor goederen die op de Europese markt in het vrije verkeer zijn gebracht volledig moeten worden geëerbiedigd door zowel staten als ondernemingen; overwegende dat de verantwoordelijkheid niet alleen bij de consument mag berusten, wiens keuze zowel wordt beperkt door individuele middelen (economie, tijd, kennis) als door externe factoren (informatie, aanbod);

AE.

overwegende dat oorsprongsregels steeds belangrijker zijn geworden in het kader van mondiale waardeketens, aangezien de productie zich hierbij vaak uitstrekt over meerdere landen; overwegende dat soepele oorsprongsregels een bijkomende hinderpaal kunnen vormen voor de totstandkoming van volledige transparantie en verantwoordingsplicht in alle stadia van de toeleveringsketens;

AF.

overwegende dat betere, geharmoniseerde en efficiëntere douaneprocedures in Europa en daarbuiten handel mee in de hand werken en helpen om te voldoen aan de respectieve vereisten voor handelsfacilitatie, en tevens helpen verhinderen dat namaak-, illegale, gedumpte en vervalste goederen de interne markt binnenkomen, hetgeen de economische groei van de EU zou ondermijnen en ernstige risico's zou inhouden voor de EU-consument; overwegende dat betere toegang tot douanegegevens over invoer die de EU binnenkomt de transparantie en controleerbaarheid van mondiale waardeketens zou doen toenemen;

AG.

overwegende dat het onderscheid tussen invoer en uitvoer vertroebelt in een wereld van versnipperde productienetwerken, aangezien ingevoerde onderdelen een aanzienlijk aandeel hebben in de uitvoer en tarieven zich opstapelen telkens wanneer tussenproducten grensoverschrijdend worden verhandeld; overwegende dat efficiënte douane- en grensprocedures in dit verband van bijzonder groot belang zijn;

AH.

overwegende dat handelsstimulansen in het kader van SAP en SAP+ ontwikkelingslanden een betere markttoegang bieden in ruil voor de eerbiediging van arbeids-, milieu- en sociale normen;

AI.

overwegende dat SAP+ een belangrijk instrument van het EU-handelsbeleid is om te zorgen voor een betere markttoegang, dat gepaard gaat met een streng toezichtsmechanisme ter bevordering van mensen- en arbeidsrechten, milieubescherming en goed bestuur in kwetsbare ontwikkelingslanden;

AJ.

overwegende dat de bescherming en handhaving van intellectuele-eigendomsrechten kan leiden tot doeltreffende verdere integratie in mondiale waardeketens;

1.

2.

3.

4.

5.

6.

7.

8.

9.

10.

11.

12.

13.

14.

15.

16.

17.

18.

19.

20.

21.

22.

23.

24.

25.

26.

27.

28.

29.

30.

31.

32.

33.

34.

35.

36.

37.

38.

39.

40.

41.

42.

43.

44.

45.

46.

47.

48.

49.

50.

51.

52.

53.

54.

55.

56.

57.

58.

59.

60.

61.

62.

63.

64.

—

gezien het strategisch partnerschap EU-India, dat in 2004 is gesloten, en het gezamenlijk actieplan voor de uitvoering van het strategisch partnerschap EU-India van 7 september 2005,

—

gezien de actieagenda EU-India 2020, die tijdens de 13e top EU-India werd aangenomen, en de gezamenlijke verklaring na deze top,

—

gezien de integrale strategie voor het buitenlands en veiligheidsbeleid van de Europese Unie van juni 2016,

—

gezien de mededeling van de Commissie van 4 september 2001 getiteld „Europa en Azië: een strategisch kader voor versterkte partnerschappen” (COM(2001)0469),

—

gezien Verordening (EU) nr. 234/2014 van het Europees Parlement en de Raad van 11 maart 2014 tot vaststelling van een partnerschapsinstrument voor samenwerking met derde landen (1),

—

gezien zijn aanbeveling van 28 oktober 2004 aan de Raad betreffende de betrekkingen tussen de Europese Unie en India (2),

—

gezien zijn resolutie van 29 september 2005 over de betrekkingen tussen de EU en India: een strategisch partnerschap (3),

—

gezien zijn resolutie van 24 september 2008 over de voorbereiding van de Top EU-India (Marseille, 29 september 2008) (4),

—

gezien zijn eerdere resoluties over India, waaronder de resoluties over schendingen van de mensenrechten, democratie en de rechtsstaat,

—

gezien zijn resolutie van 2 februari 2012 over het buitenlands beleid van de EU ten aanzien van de BRICS-landen en andere opkomende wereldmachten: doelstellingen en strategieën (5),

—

gezien zijn resolutie van 13 april 2016 over de EU in een veranderende mondiale omgeving — een meer geconnecteerde, gecontesteerde en complexe wereld (6),

—

gezien zijn resolutie van 10 mei 2012 over zeepiraterij (7),

—

gezien zijn resolutie van 27 oktober 2016 over nucleaire veiligheid en non-proliferatie (8),

—

gezien het werkbezoek van zijn Commissie buitenlandse zaken aan India op 21 en 22 februari 2017,

—

gezien de 11e top Azië-Europa (ASEM), die op 15-16 juli 2016 in Ulaanbaatar gehouden werd, de 9e vergadering van het Parlementair Samenwerkingsverband Azië-Europa (ASEP), die op 21-22 april 2016 in Ulaanbaatar gehouden werd en de verklaringen die tijdens beide bijeenkomsten werden aangenomen,

—

gezien artikel 52 van zijn Reglement,

—

gezien het verslag van de Commissie buitenlandse zaken en het standpunt in de vorm van amendementen van de Commissie rechten van de vrouw en gendergelijkheid (A8-0242/2017),

A.

overwegende dat de EU en India de twee grootste democratieën in de wereld zijn, allebei een rijke culturele geschiedenis hebben en zich beide inzetten voor de bevordering van vrede, stabiliteit en veiligheid, welvaart, duurzame ontwikkeling en sociale rechtvaardigheid en tevens voor de eerbiediging van de mensenrechten, fundamentele vrijheden, de rechtsstaat en behoorlijk bestuur;

B.

overwegende dat de EU en India de afgelopen twee decennia een strategisch partnerschap hebben verwezenlijkt dat gebaseerd is op gedeelde waarden en belangen en dat zij natuurlijke partners zijn en een stabiliserende invloed hebben in de huidige multipolaire wereld; overwegende dat dit strategisch partnerschap versterkt moet worden omdat het grote mogelijkheden biedt voor een nieuwe dynamiek op internationaal niveau, onder meer op VN-niveau, en voor de aanpak van onderwerpen zoals de doelstellingen voor duurzame ontwikkeling of interpersoonlijke contacten;

C.

overwegende dat op de 13e top EU-India, die na een pauze van vier jaar gehouden werd op 30 maart 2016, een nieuw stappenplan voor de komende vijf jaar is aangenomen, dat moet worden uitgevoerd in het kader van het strategisch partnerschap;

D.

overwegende dat op de 13e top EU-India diverse gezamenlijke verklaringen zijn aangenomen: over een gemeenschappelijke agenda voor migratie en mobiliteit, over een waterpartnerschap tussen India en de EU, over een partnerschap voor schone energie en klimaat, en over terrorismebestrijding;

E.

overwegende dat de EU en India belangrijke economische, handels- en investeringspartners zijn en dat de EU de belangrijkste handelspartner van India is en dat de EU en India al sinds 2007 onderhandelen over een ambitieus vrijhandels- en investeringsakkoord, dat zo snel mogelijk moet worden gesloten; overwegende dat beide partijen in de actieagenda EU-India 2020 nogmaals verklaren zich in te zullen zetten voor een stabiel economisch klimaat dat gunstig is voor de uitbreiding van de handel en economische samenwerking;

F.

overwegende dat een betere coördinatie tussen de EU en de lidstaten op het gebied van hun betrekkingen met India het strategisch partnerschap zou versterken;

G.

overwegende dat India een land is met een levendige democratie en een open samenleving, waarin persvrijheid heerst en het maatschappelijk middenveld actief is; overwegende dat de EU en India regelmatig beste praktijken uitwisselen op het gebied van mensenrechten en democratie, onder meer inzake onderwerpen als de vrijheid van meningsuiting, vrijheid van vereniging en de beginselen van de rechtsstaat, alsook de behandeling van migranten, eerbiediging van minderheden en de bevordering van gelijkheid van vrouwen en mannen, onderwerpen die de EU hoog in het vaandel draagt;

1.

2.

3.

4.

5.

6.

7.

8.

9.

10.

11.

12.

13.

14.

15.

16.

17.

18.

19.

20.

21.

22.

23.

24.

25.

26.

27.

28.

29.

30.

31.

32.

33.

34.

35.

36.

37.

38.

39.

40.

—

gezien het ontwerp van uitvoeringsbesluit van de Commissie tot verlening van een vergunning voor het in de handel brengen van producten die geheel of gedeeltelijk bestaan uit of zijn geproduceerd met genetisch gemodificeerde soja DAS-68416-4, overeenkomstig Verordening (EG) nr. 1829/2003 van het Europees Parlement en de Raad inzake genetisch gemodificeerde levensmiddelen en diervoeders (D051451),

—

gezien Verordening (EG) nr. 1829/2003 van het Europees Parlement en de Raad van 22 september 2003 inzake genetisch gemodificeerde levensmiddelen en diervoeders, en met name artikel 7, lid 3, artikel 9, lid 2, artikel 19, lid 3, en artikel 21, lid 2 (1),

—

gezien de stemming van 12 juni 2017 in het Permanent Comité voor de voedselketen en de diergezondheid als bedoeld in artikel 35 van Verordening (EG) nr. 1829/2003, die geen advies heeft opgeleverd,

—

gezien de artikelen 11 en 13 van Verordening (EU) nr. 182/2011 van het Europees Parlement en de Raad van 16 februari 2011 tot vaststelling van de algemene voorschriften en beginselen die van toepassing zijn op de wijze waarop de lidstaten de uitoefening van de uitvoeringsbevoegdheden door de Commissie controleren (2),

—

gezien het advies dat op 26 januari 2017 door de Europese Autoriteit voor voedselveiligheid (EFSA) is goedgekeurd en op 16 maart 2017 is gepubliceerd (3),

—

gezien het voorstel van 14 februari 2017 voor een verordening van het Europees Parlement en de Raad tot wijziging van Verordening (EU) nr. 182/2011 tot vaststelling van de algemene voorschriften en beginselen die van toepassing zijn op de wijze waarop de lidstaten de uitoefening van de uitvoeringsbevoegdheden door de Commissie controleren (COM(2017)0085, COD(2017)0035),

—

gezien zijn eerdere resoluties waarin bezwaar wordt gemaakt tegen het verlenen van vergunningen voor genetisch gemanipuleerde organismen (4),

—

gezien de ontwerpresolutie van de Commissie milieubeheer, volksgezondheid en voedselveiligheid,

—

gezien artikel 106, leden 2 en 3, van zijn Reglement,

A.

overwegende dat Dow AgroSciences Europe op 25 januari 2011 bij de nationale bevoegde instantie van Nederland een aanvraag heeft ingediend om levensmiddelen, levensmiddeleningrediënten en diervoeders die geheel of gedeeltelijk bestaan uit of zijn geproduceerd met genetisch gemodificeerde soja DAS-68416-4 in de handel te brengen, overeenkomstig de artikelen 5 en 17 van Verordening (EG) nr. 1829/2003; overwegende dat deze aanvraag ook betrekking had op het in de handel brengen van genetisch gemodificeerde soja DAS-68416-4 in producten die er geheel of gedeeltelijk uit bestaan en bestemd zijn voor andere toepassingen dan als levensmiddel of als diervoeder die ook voor andere sojasoorten zijn toegelaten, met uitzondering van de teelt;

B.

overwegende dat de Europese Autoriteit voor voedselveiligheid (EFSA) op 26 januari 2017 overeenkomstig de artikelen 6 en 18 van Verordening (EG) nr. 1829/2003 een gunstig advies heeft uitgebracht, dat vervolgens op 16 maart 2017 is gepubliceerd (5);

C.

overwegende dat in Verordening (EG) nr. 1829/2003 wordt bepaald dat genetisch gemodificeerde levensmiddelen of diervoeders geen negatieve effecten op de menselijke gezondheid, op de diergezondheid of op het milieu mogen hebben en dat de Commissie bij het opstellen van haar besluit alle desbetreffende bepalingen van het Unierecht en andere ter zake dienende factoren in aanmerking moet nemen;

D.

overwegende dat de lidstaten gedurende de raadplegingsperiode van drie maanden talrijke kritische opmerkingen hebben ingediend (6); overwegende dat in de meest zorgwekkende beoordelingen onder meer wordt vastgesteld dat de huidige aanvraag en de in het kader van de risicobeoordeling voorgelegde gegevens onvoldoende informatie bevatten om negatieve effecten op de diergezondheid en de menselijke gezondheid zonder meer uit te sluiten, dat de gegevens die de aanvrager tot nu toe heeft verstrekt niet volstaan om de beoordeling van de aanvraag af te ronden en dat het niet evident is om op basis van beperkte studies een volledige risicobeoordeling uit te voeren;

E.

overwegende dat de kritiek van de lidstaten onder meer de volgende aspecten betreft: het gebrek aan studies over de effecten van genetisch gemodificeerde soja op de menselijke gezondheid en de diergezondheid, waardoor de milieurisicobeoordeling niet kan worden afgerond; de keuze en plaats van de veldlocatie voor de vergelijkende evaluatie; het feit dat de toxicologische risicobeoordeling niet kan worden afgerond wegens het ontbreken van een geschikte toxiciteitstest met plantenmateriaal van soja DAS-68416-4; het gebrek aan informatie over de complementaire herbiciden die kunnen worden gebruikt voor de genetisch gemodificeerde gewassen en hun metabolieten; het feit dat de beoordeling van de voedingswaarde stoelt op een studie van de industrie op basis waarvan geen wetenschappelijke conclusies kunnen worden getrokken; en het feit dat het voorstel van de aanvrager om een monitoringplan voor de milieueffecten op te stellen niet voldoet aan de doelstellingen als bepaald in bijlage VII bij Richtlijn 2001/18/EG van het Europees Parlement en de Raad van 12 maart 2001 inzake de doelbewuste introductie van genetisch gemodificeerde organismen in het milieu (7);

F.

overwegende dat soja DAS-68416-4 het eiwit aryloxyalkanoaat dioxygenase-12 (AAD-12) tot expressie brengt, dat tolerantie geeft voor herbiciden op basis van 2,4-dichloorfenoxyazijnzuur (2,4-D) en andere verwante fenoxy-herbiciden; overwegende dat deze soja tevens het eiwit fosfinotricineacetyltransferase (PAT) tot expressie brengt, dat tolerantie geeft voor glufosinaat-ammoniumherbiciden;

G.

overwegende dat in onafhankelijk onderzoek bezorgdheid wordt geuit over de risico's van de werkzame stof van 2,4-D in verband met embryo-ontwikkeling, geboorteafwijkingen en hormoonontregeling (8); overwegende dat de goedkeuring voor de werkzame stof 2,4-D in 2015 weliswaar is verlengd, maar dat de aanvrager nog geen gegevens heeft verstrekt met betrekking tot de potentiële endocriene eigenschappen van de stof (9);

H.

overwegende dat glufosinaat is ingedeeld bij de stoffen die toxisch zijn ten aanzien van de voortplanting en dus onder de uitsluitingscriteria valt van Verordening (EG) nr. 1107/2009 van het Europees Parlement en de Raad van 21 oktober 2009 betreffende het op de markt brengen van gewasbeschermingsmiddelen (10); overwegende dat de goedkeuring van glufosinaat op 31 juli 2018 afloopt (11);

I.

overwegende dat enkele deskundigen hun bezorgdheid hebben uitgesproken over 2,4-dichloorfenol, een afbraakproduct van 2,4-D, dat mogelijk aanwezig is op ingevoerde DAS-68416-4 soja; overwegende dat 2,4-dichloorfenol een gekende hormoonontregelaar met voortplantingstoxiciteit is;

J.

overwegende dat 2,4-dichloorfenol gemakkelijk oplosbaar is in vetten en oliën en dat de stof zich daarom naar verwachting zal ophopen in sojaolie bij de verwerking van sojabonen; overwegende dat sojaolie het meest door mensen gebruikte sojaproduct is en onder meer deel uitmaakt van een aantal soorten volledige zuigelingenvoeding (12);

K.

overwegende dat de hoeveelheid 2,4-dichloorfenol in een product groter kan zijn dan de hoeveelheid 2,4-D-residu; overwegende dat er voor 2,4-dichloorfenol geen door de Unie vastgesteld maximumresidugehalte (MRL) bestaat;

L.

overwegende dat uit een recent VN-rapport blijkt dat pesticiden naar schatting 200 000 acute overlijdens door vergiftiging per jaar veroorzaken, voor 99 % in ontwikkelingslanden; overwegende dat de Unie de duurzame-ontwikkelingsdoelstellingen (SDG's) heeft onderschreven, die onder meer een engagement inhouden om het aantal overlijdens en ziekten als gevolg van gevaarlijke chemische stoffen en lucht-, water- en bodemverontreiniging en -vervuiling tegen 2030 aanzienlijk terug te dringen (SDG 3, doelstelling 3.9) en dat het sterftecijfer dat wordt toegeschreven aan onopzettelijke vergiftiging behoort tot de indicatoren in verband met deze doelstelling (13); overwegende dat is aangetoond dat voor herbicideresistente ggo's meer van dit soort herbiciden worden gebruikt dan voor hun conventionele tegenhangers (14);

M.

overwegende dat de Unie vasthoudt aan het concept van beleidscoherentie voor ontwikkeling, dat erop gericht is tegenstrijdigheden in het Uniebeleid tot een minimum te beperken en synergieën te creëren tussen de verschillende beleidsdomeinen van de Unie, onder meer op het gebied van handel, milieu en landbouw (15), zodat het beleid ten goede komt aan ontwikkelingslanden en de doeltreffendheid van ontwikkelingssamenwerking vergroot (16);

N.

overwegende dat een vergunning voor het invoeren van soja DAS-68416-4 in de Unie ongetwijfeld zal leiden tot een toename van de teelt van dit gewas in derde landen, waaronder in ontwikkelingslanden, en als gevolg daarvan tot een toename van het gebruik van herbiciden op basis van 2,4-D en glufosinaat;

O.

overwegende dat de ontwikkeling van genetisch gemodificeerde gewassen die tolerantie geven voor verschillende selectieve herbiciden vooral te wijten is aan de snelle ontwikkeling van onkruidresistentie tegen glyfosaat in landen die sterk hebben ingezet op genetisch gemodificeerde gewassen;

P.

overwegende dat de stemming op 12 juni 2017 van het Permanent Comité voor de voedselketen en de diergezondheid als bedoeld in artikel 35 van Verordening (EG) nr. 1829/2003 geen advies heeft opgeleverd; overwegende dat 15 lidstaten tegen stemden, terwijl slechts 11 lidstaten, die nauwelijks 36,57 % van de bevolking van de Unie vertegenwoordigen, vóór stemden en twee lidstaten zich van stemming onthielden;

Q.

overwegende dat de Commissie meermaals haar ongenoegen heeft laten blijken over het feit dat ze sinds de inwerkingtreding van Verordening (EG) nr. 1829/2003 vergunningsbesluiten heeft moeten vaststellen die niet werden gesteund door het Permanent Comité voor de voedselketen en de diergezondheid, en dat de terugzending van het dossier naar de Commissie voor het nemen van een definitief besluit — bedoeld als uitzondering voor de procedure in zijn geheel — de norm is geworden bij de besluitvorming over vergunningen betreffende genetisch gemodificeerde levensmiddelen en diervoeders; overwegende dat ook voorzitter Juncker deze praktijk heeft afgekeurd en als ondemocratisch heeft bestempeld (17);

R.

overwegende dat het Parlement het wetgevingsvoorstel van 22 april 2015 tot wijziging van Verordening (EG) nr. 1829/2003 op 28 oktober 2015 in eerste lezing (18) heeft verworpen en de Commissie heeft verzocht het voorstel in te trekken en een nieuw voorstel in te dienen;

S.

overwegende dat de Commissie uit hoofde van overweging 14 van Verordening (EU) nr. 182/2011 zoveel mogelijk dusdanig moet handelen dat wordt voorkomen dat wordt ingegaan tegen een eventueel meerderheidsstandpunt binnen het comité van beroep dat afwijzend staat tegenover de gepastheid van een uitvoeringshandeling, met name op gevoelige terreinen zoals gezondheid van de consument, voedselveiligheid en het milieu;

1.

2.

3.

4.

5.

6.