6.3.2018   

NL

Publicatieblad van de Europese Unie

C 86/1

6.3.2018   

NL

Publicatieblad van de Europese Unie

C 86/2

—

gezien artikel 208 van het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie, waarin wordt bepaald dat de Unie in het beleid dat zij uitvoert en dat gevolgen kan hebben voor de ontwikkelingslanden rekening moet houden met het doel van ontwikkelingssamenwerking,

—

gezien artikel 21 van het Verdrag betreffende de Europese Unie, waarin is bepaald dat internationaal optreden van de Unie berust en is gericht op de wereldwijde verspreiding van de beginselen die aan de oprichting, de ontwikkeling en de uitbreiding van de Unie ten grondslag liggen: de democratie, de rechtsstaat, de universaliteit en de ondeelbaarheid van de mensenrechten en de fundamentele vrijheden, de eerbiediging van de menselijke waardigheid, de beginselen van gelijkheid en solidariteit en de naleving van de beginselen van het Handvest van de Verenigde Naties en het internationaal recht,

—

gezien de paragrafen 9 en 35 van de Gemeenschappelijke verklaring van de Raad en de vertegenwoordigers van de regeringen van de lidstaten, in het kader van de Raad, het Europees Parlement en de Commissie van december 2005, getiteld: „De Europese consensus inzake ontwikkeling” (1),

—

gezien de opeenvolgende conclusies van de Raad, de tweejaarlijkse verslagen van de Commissie en de resoluties van het Europees Parlement met betrekking tot de beleidscoherentie voor ontwikkeling (PCD), en met name zijn resolutie van donderdag 13 maart 2014 over het verslag 2013 van de EU over de coherentie van het ontwikkelingsbeleid (2),

—

gezien het vijfde tweejaarlijkse verslag van de Commissie met betrekking tot de beleidscoherentie voor ontwikkeling, met name het in augustus 2015 gepubliceerde Werkdocument van de diensten van de Commissie over beleidscoherentie voor ontwikkeling (SWD(2015)0159),

—

gezien de Agenda 2030 voor duurzame ontwikkeling, die op de VN-top voor duurzame ontwikkeling in 2015 in New York (3) werd aangenomen en die een doelstelling om „beleidscoherentie voor duurzame ontwikkeling te versterken” bevat (doelstelling 17.14),

—

gezien het slotdocument van het vierde forum op hoog niveau over de doeltreffendheid van ontwikkelingshulp van december 2011 over het partnerschap voor doeltreffende ontwikkelingssamenwerking,

—

gezien artikel 52 van zijn Reglement,

—

gezien het verslag van de Commissie ontwikkelingssamenwerking en het advies van de Commissie internationale handel (A8-0165/2016),

A.

overwegende dat in de in oktober 2015 aangenomen conclusies van de Raad over het vijfde tweejaarlijkse verslag van de Commissie met betrekking tot de beleidscoherentie voor ontwikkeling (Policy Coherence for Development, PCD) wordt benadrukt dat PCD een belangrijk onderdeel zal uitmaken van de bijdrage van de EU aan het bereiken van de bredere doelstelling van beleidscoherentie voor duurzame ontwikkeling (Policy Coherence for Sustainable Development, PCSD);

B.

overwegende dat de publicatie van de Agenda 2030 voor duurzame ontwikkeling een nieuwe uitdaging vormt voor het bereiken van PCD, aangezien er één universeel geheel wordt vastgesteld van ontwikkelingsdoelstellingen die op allen van toepassing zijn;

C.

overwegende dat de Europese Unie een leidersrol moet aannemen met betrekking tot de bevordering van PCD;

D.

overwegende dat 1,5 miljard mensen in armoede leven en misdeeld zijn waar het gaat om gezondheid, onderwijs en levenspeil; overwegende dat de meesten van hen vrouwen zijn;

E.

overwegende dat de begrotingsspeelruimte van ontwikkelingslanden de facto beperkt wordt door de eisen van wereldwijde investeerders en financiële markten; overwegende dat de ontwikkelingslanden trachten investeringen aan te trekken door diverse belastingprikkels en -vrijstellingen aan te bieden, wat tot schadelijke belastingconcurrentie en een „race to the bottom” leidt;

F.

overwegende dat de EU een rechtstreekse en historische verantwoordelijkheid heeft in haar betrekkingen met partnerlanden;

G.

overwegende dat het huidige Europese ontwikkelingskader efficiënte mechanismen ontbeert om onsamenhangendheden als gevolg van het door de Europese Unie gevoerde beleid te voorkomen of op te lossen;

1.

herhaalt dat PCD van cruciaal belang is voor de verwezenlijking van de nieuwe Agenda voor duurzame ontwikkeling; roept op tot een meer proactief beleid dat is gebaseerd op een gemeenschappelijke visie inzake PCD; wijst erop dat de op mensenrechten gebaseerde benadering moet leiden tot een dieper inzicht in PCD, aangezien er geen vooruitgang kan worden geboekt op het gebied van duurzame ontwikkeling en de uitbanning van armoede als de obstakels voor de verwezenlijking van rechten niet worden weggenomen; is van mening dat dat PCD moet bijdragen tot de vestiging van de rechtsstaat, tot onafhankelijke instellingen en tot de aanpak van de uitdaging van goed bestuur in ontwikkelingslanden;

2.

betreurt het dat ondanks de instemming met PCD in de Millenniumverklaring van de Verenigde Naties (4), het Verdrag van Lissabon en het in Busan gehouden forum over de doeltreffendheid van ontwikkelingshulp (5) weinig vooruitgang werd geboekt wat de concrete uitvoering ervan betreft;

3.

vraagt dat er in de gehele EU een debat wordt gevoerd over PCD in het kader van de Agenda 2030 voor duurzame ontwikkeling en de bijbehorende 17 nieuwe universele en ondeelbare doelstellingen inzake duurzame ontwikkeling, zodat beter kan worden begrepen hoe het concept kan passen bij het meer universele concept van PCSD;

4.

brengt in herinnering dat de doelstellingen inzake duurzame ontwikkeling zowel voor de ontwikkelde landen als voor de ontwikkelingslanden gelden en dat zij alomvattend in het besluitvormingsproces van de EU moeten worden geïntegreerd zowel op intern als op extern niveau; benadrukt de noodzaak van de ontwikkeling van bestuurlijke processen ter bevordering van PCD op mondiaal niveau en pleit ervoor om PCD als centraal onderwerp aan de orde te stellen in de komende debatten over het EU-beleid over de nieuwe globale strategie en het meerjarig financieel kader;

5.

vraagt dat tijdens een bijeenkomst van de Europese Raad over PCD wordt gediscussieerd zodat naast een debat op nationaal niveau ook een interinstitutioneel debat kan worden gestimuleerd waaraan de Commissie, de EDEO, de Raad en het Parlement deelnemen;

6.

stelt voor dat de Commissie en de EDEO ter voorbereiding van die top concrete aanbevelingen aan de staatshoofden en regeringsleiders van de EU richten over effectieve mechanismen om PCD operationeel te maken en EU-strategieën te integreren om SDG's beter uit te voeren en over hoe de verantwoordelijkheden van elke instelling om beloften op het vlak van PCD na te komen, duidelijker kunnen worden gedefinieerd; is van mening dat dit proces zo transparant en inclusief mogelijk moet zijn en dat lokale en regionale overheden, organisaties van het maatschappelijk middenveld en denktanks hierbij moeten worden betrokken;

7.

is ingenomen met de oprichting van een groep commissarissen die werkzaam zijn op het gebied van externe betrekkingen; verzoekt de VV/HV regelmatig aan de Commissie ontwikkelingssamenwerking verslag uit te brengen over de activiteiten van deze groep;

8.

is van mening dat de mechanismen die door sommige EU-delegaties werden gebruikt om feedback te geven voor het verslag 2015 van de Commissie met betrekking tot de beleidscoherentie voor ontwikkeling, moeten worden uitgebreid naar alle delegaties en dat deze oefening jaarlijks moet plaatsvinden; verzoekt de EU-delegaties om ervoor te zorgen dat PCD op de agenda van de respectieve bilaterale en paritaire vergaderingen komt te staan, zoals de jaarlijkse bijeenkomst van de EU-delegatiehoofden in Brussel;

9.

is verheugd over het door de Commissie op 19 mei 2015 goedgekeurde pakket maatregelen voor betere regelgeving; is voorts verheugd dat PCD specifiek als wettelijke vereiste wordt vermeld in instrument 30 van de richtsnoeren voor betere regelgeving (COM(2015)0215);

10.

betreurt het dat weinig ontwikkelingseffectbeoordelingen worden uitgevoerd en de mogelijke gevolgen voor ontwikkelingslanden niet naar behoren onderzoeken, hoewel effectbeoordelingen een belangrijk instrument zijn om PCD te bereiken; hoopt dat het pakket voor betere regelgeving en de daarin opgenomen richtsnoeren verbetering in deze situatie zullen brengen door in alle effectbeoordelingen systematisch rekening te houden met ontwikkelingsaspecten en mensenrechten en transparantie te verhogen; verzoekt de Commissie mensenrechtenorganisaties stelselmatig gedurende het gehele beleidsvormingsproces en vanaf een vroeg stadium daarvan te raadplegen en voor sterkere waarborgen en mechanismen te zorgen voor een beter evenwicht tussen de vertegenwoordigers van belanghebbenden; uit zijn tevredenheid over de openbare raadpleging over het stappenplan, die is bedoeld om de uitkomst en impact van PCD op ontwikkelingslanden vast te stellen en die externe belanghebbenden, waaronder ontwikkelingslanden en het maatschappelijk middenveld, de kans biedt om hun standpunt te geven en actief deel te nemen; is voorts verheugd over de veldwerkfase van het stappenplan en de case studies die effectief kunnen bijdragen tot een nauwkeurige evaluatie van de impact van PCD; is van oordeel dat bij de tenuitvoerlegging van EU-beleid meer stelselmatig ex-postbeoordelingen moeten worden gemaakt;

11.

vindt dat meer nadruk moet worden gelegd op institutionele coördinatie, zowel tussen de EU-instellingen als met de lidstaten; roept de regeringen van de lidstaten op PCD in een bindende rechtshandeling te verankeren en een actieplan voor PCSD op te stellen met het oog op de tenuitvoerlegging ervan; is van mening dat nationale parlementen verder moeten worden betrokken bij de agenda op het vlak van beleidscoherentie voor ontwikkeling zodat zij hun regering aansprakelijk kunnen stellen en de vooruitgang op dit vlak kunnen controleren;

12.

herinnert aan de belangrijke rol die het Europees Parlement in het proces voor de bevordering van PCD dient te spelen door hier in de parlementaire agenda's prioriteit aan toe te kennen, door meer vergaderingen tussen commissies en meer interparlementaire vergaderingen over PCD te houden, door de gedachtewisseling over PCD met partnerlanden te bevorderen en door de dialoog met het maatschappelijk middenveld te stimuleren;

13.

merkt op dat sommige lidstaten een doeltreffend interministerieel coördinatiemechanisme hebben ingesteld dat specifiek is belast met taken op het gebied van PCD; roept de lidstaten op het voorbeeld van goede praktijken die reeds door andere lidstaten zijn ingevoerd te volgen en deze uit te wisselen;

14.

stelt vast dat gezamenlijke programmering een succesvol instrument is voor de coherente planning van ontwikkelingssamenwerkingsactiviteiten van de EU; is verheugd dat het betrekking heeft op bilaterale activiteiten van de lidstaten in partnerlanden, maar betreurt de mislukkingen in het verleden om EU-actie aan activiteiten van de lidstaten te verbinden, waardoor kansen om synergieën te benutten verloren zijn gegaan;

15.

erkent dat een gepaste hoeveelheid middelen en personeel noodzakelijk is om PCD correct uit te voeren; dringt erop aan dat aan de PCD-contactpunten in nationale ministeries en EU-delegaties voldoende middelen moeten worden toegekend om nationale en Europese strategieën over beleidscoherentie voor ontwikkeling op te stellen;

16.

onderstreept dat de nationale parlementen een essentiële rol spelen bij de tenuitvoerlegging van PCSD door te waarborgen dat politiek engagement, toezicht en een nauwe betrokkenheid van maatschappelijke organisaties regelmatig worden gecontroleerd en door effectbeoordelingen van regeringen te controleren;

17.

is verheugd over het voorstel voor een onafhankelijk EU-stelsel waar personen of gemeenschappen die de gevolgen van het Uniebeleid ondervinden, klachten kunnen indienen; erkent de belangrijke rol van de Commissie ontwikkelingssamenwerking en haar permanente rapporteur voor PCD voor het overbrengen van de zorgen van burgers of gemeenschappen op wie het beleid van de Europese Unie invloed heeft;

18.

benadrukt dat de EU meer middelen moet uittrekken voor een op feiten gebaseerde analyse van PCD; vraagt de Commissie prioriteit te geven aan het vaststellen van incoherenties en een analyse van de kosten ervan en de ontwikkeling van geschikte mechanismen voor monitoring en het meten van vooruitgang op het vlak van PCD; vraagt de Commissie in haar analyse ook voorstellen op te nemen over hoe met inconsistenties tussen verschillende beleidsmaatregelen kan worden omgegaan en hoe zij kunnen worden voorkomen; wijst er bovendien op dat PCD-verwijzingen in de programmeringsdocumenten moeten worden verbeterd;

19.

wijst op het belang van een versterking van PCD in het kader van de herziening van de Europese consensus inzake ontwikkeling en de gesprekken over een toekomstige opvolger voor de Overeenkomst van Cotonou;

20.

erkent dat de EU met de grootste vluchtelingencrisis sinds de Tweede Wereldoorlog wordt geconfronteerd; benadrukt dat het verband tussen migratiebeleid en ontwikkelingsbeleid moet worden versterkt om de onderliggende oorzaken van dit fenomeen aan te pakken; is van oordeel dat de EU alle beschikbare instrumenten moet inzetten om de crisis aan te pakken, waaronder veiligheids- en diplomatieke instrumenten; onderstreept dat de reactie op de vluchtelingencrisis niet alleen op bezorgdheden omtrent veiligheid mag zijn gericht en dat ontwikkelingsdoelstellingen beter moeten worden geïntegreerd in het migratiebeleid van de EU teneinde het te doen aansluiten op beleidsmaatregelen die de vermindering van armoede in ontwikkelingslanden beogen; benadrukt in dit verband dat PCD een belangrijk onderdeel van het nieuwe EU-beleid inzake migratie vormt; is verheugd over de goedkeuring van de „Europese migratieagenda”, waarin een alomvattend antwoord op de crisis wordt uitgewerkt (COM(2015)0240); is van mening dat de tenuitvoerlegging van die agenda gepaard moet gaan met concrete maatregelen ter stimulering van de economische en sociale ontwikkeling en goed bestuur in de landen van herkomst; benadrukt dat geldtransfers een belangrijke bron van financiering voor ontwikkeling zijn; benadrukt dat overeenkomsten van de EU-lidstaten met derde landen van groot belang zijn om het veilige verkeer en de mobiliteit van internationale werknemers te vergemakkelijken; is van oordeel dat voor ontwikkelingshulp bestemde programma's en begrotingslijnen niet mogen worden gebruikt voor doeleinden in verband met migratiebeheersing; benadrukt dat in elk gemeenschappelijk migratiebeleid de voornaamste focus moet komen te liggen op legale routes naar Europa en de opvang van vluchtelingen;

21.

benadrukt dat de EU behoefte heeft aan meer harmonisering van het migratie- en asielbeleid, zowel binnen de Unie zelf als met de internationale partners van de EU; vindt dat een echt doeltreffend en alomvattend migratie- en asielbeleid volledig moet stroken met de interne en externe beleidsdomeinen van de EU, in het bijzonder binnen de EU-werkstructuren; benadrukt dat een gemeenschappelijk asiel- en migratiebeleid moet worden ontwikkeld; verzoekt om een inclusieve benadering die nauw verbonden is met ontwikkeling om de onderliggende oorzaken van migratie aan te pakken teneinde een duurzame oplossing van de huidige migratiecrisis te bereiken; herinnert eraan dat vrouwen en meisjes die vluchteling of migrant zijn, bijzonder kwetsbaar zijn voor seksueel geweld of seksuele uitbuiting en dat een genderperspectief in het EU-migratiebeleid moet worden geïntegreerd;

22.

verzoekt de Europese Unie en haar lidstaten, in het belang van meer samenhang tussen het migratie- en het ontwikkelingsbeleid, voor vluchtelingen gemaakte kosten niet als officiële ontwikkelingshulp te boeken, aangezien dit ten koste gaat van ontwikkelingsprogramma's waarmee de onderliggende oorzaken van migratie worden aangepakt, met alle alternatieve kosten van dien;

23.

benadrukt dat de EU en de lidstaten samen de belangrijkste hulp-voor-handel-donor ter wereld blijven (11,7 miljard EUR in 2013 — SWD(2015)0128); stelt dat de hulp voor handel van de EU gericht moet zijn op de versterking van de positie van arme producenten, coöperaties en micro- en kleine ondernemingen, de diversifiëring van binnenlandse markten moet faciliteren, de gelijkheid van vrouwen moet verbeteren en regionale integratie en de vermindering van inkomensongelijkheid moet bevorderen; is verheugd dat het de intentie van de Commissie is om meer nadruk te leggen op de ontwikkelingsaspecten van handelsovereenkomsten; herinnert aan de toezegging van de lidstaten om concrete inspanningen te ondernemen ter verwezenlijking van de doelstelling om 0,7 % van het bnp voor ODA aan ontwikkelingslanden uit te trekken en de aanbeveling van OESO-DAC om een gemiddeld subsidie-aandeel in de officiële ontwikkelingshulp ten belope van 86 % te halen; herinnert eraan dat handelsovereenkomsten moeten bijdragen aan de bevordering van waarden als duurzame ontwikkeling, mensenrechten en corruptiebestrijding overal ter wereld;

24.

herinnert eraan dat de liberalisering van de handel niet noodzakelijke gunstig is voor het terugdringen van armoede, aangezien zij negatieve gevolgen kan hebben voor duurzame ontwikkeling;

25.

verzoekt de Commissie om het Europees Parlement en de Raad een jaarverslag over te leggen met betrekking tot de uitvoering van de Europese hulp voor de handel in ontwikkelingslanden, met gedetailleerde informatie over de toegekende bedragen en de herkomst ervan, zowel binnen rubriek 4 van de begroting van de Unie als binnen het EOF; is van mening dat een dergelijk document een stevige basis biedt voor de verslagen van de EU inzake PCD, die elke twee jaar moeten worden gepubliceerd;

26.

herinnert eraan dat duurzameontwikkelingsdoelstelling 17.15 erkent dat de beleidsruimte van ieder land om beleid op het gebied van armoedebestrijding en duurzame ontwikkeling vast te stellen, moet worden gerespecteerd; herhaalt dat ontwikkelingslanden het recht hebben om investeringen te reguleren om te waarborgen dat alle investeerders, ook buitenlandse, aan verplichtingen zijn onderworpen met het oog op de bescherming van de mensenrechten en arbeids- en milieunormen;

27.

is verheugd over de vooruitgang die is geboekt sinds de instelling van het Duurzaamheidspact voor Bangladesh en verzoekt de Commissie ook in andere sectoren bindende kaders vast te stellen; dringt er in dit verband bij de Commissie op aan initiatieven op het gebied van maatschappelijk verantwoord ondernemen en zorgvuldigheidsplichten die de bestaande EU-houtverordening en de voorgestelde verordening inzake conflictmineralen aanvullen, naar andere sectoren uit te breiden, teneinde te verzekeren dat de EU en de Europese handelaren en exploitanten hun verplichting tot eerbiediging van de mensenrechten en de hoogste sociale en milieunormen nakomen;

28.

herinnert eraan dat het investeringsbeleid van de EU, met name als het om overheidsgelden gaat, moet bijdragen tot de verwezenlijking van de SDG's; wijst er nogmaals op dat de transparantie en verantwoordingsplicht van instellingen voor ontwikkelingsfinanciering verbeterd moeten worden om de geldstromen, de schuldhoudbaarheid en de toegevoegde waarde van hun projecten voor duurzame ontwikkeling op doeltreffende wijze te volgen en te controleren;

29.

wijst op de unieke rol van officiële ontwikkelingshulp bij het behalen van doeltreffende ontwikkelingsresultaten; dringt erop aan het ontwikkelingsaccent en de aard van de officiële ontwikkelingshulp te beschermen, met inbegrip van een transparant en verantwoordingsplichtig verslagleggingssysteem; herinnert eraan dat de ontkoppeling van steun noodzakelijk is om kansen te scheppen voor sociaaleconomische actoren in ontwikkelingslanden, zoals lokale bedrijven en deskundigen voor technische bijstand; roept op tot de bevordering van het gebruik van aanbestedingssystemen van ontwikkelingslanden voor steunprogramma's ter ondersteuning van door de overheidssector beheerde activiteiten om de lokale privésector te versterken;

30.

herinnert er echter aan dat handel alleen niet volstaat; is van mening dat innovatieve en gediversifieerde financieringsbronnen, zoals een belasting op financiële transacties, een koolstofbelasting, een heffing op vliegtickets, pacht voor natuurlijke hulpbronnen enz., in overweging moeten worden genomen en in overeenstemming moeten worden gebracht met de beginselen inzake de doeltreffendheid van ontwikkelingshulp; is van mening dat de coherentie tussen openbare, particuliere, internationale en binnenlandse financiering moet worden versterkt; erkent de essentiële rol van de privésector op dit gebied; benadrukt dat het belangrijk is gunstige voorwaarden te creëren voor privéondernemingen in ontwikkelingslanden en de totstandbrenging te stimuleren van politieke en juridische kaders die het gebruik van bankrekeningen en de ontwikkeling van digitale structuren ten goede komen;

31.

is ervan overtuigd dat, om de PCD-doelstellingen te kunnen verwezenlijken, in het handelsbeleid van de EU rekening moet worden gehouden met de realiteit en de ontwikkelingssituatie in de ontwikkelingslanden en het recht van ontwikkelingslanden om hun eigen ontwikkelingsstrategieën vast te stellen; benadrukt dat de door de EU en haar lidstaten gesloten handels- en investeringsovereenkomsten de ontwikkelingsdoelstellingen inzake de bevordering en bescherming van de mensenrechten in de partnerlanden direct noch indirect mogen ondermijnen; wijst erop dat eerlijke en behoorlijk gereguleerde handel ontwikkelingsmogelijkheden kan bieden indien deze in overeenstemming is met de WTO-regels; is verheugd over de opname van uitgebreide hoofdstukken over handel en duurzame ontwikkeling in alle handels- en investeringsovereenkomsten;

32.

dringt bij de EU aan op de vaststelling van een gepast kader met betrekking tot de wijze waarop bedrijven mensenrechten en verplichtingen inzake het respecteren van sociale en milieunormen integreren; roept de EU en de lidstaten op om zich binnen de Mensenrechtenraad van de VN actief te blijven inzetten zodat multinationals verantwoordelijk kunnen worden gehouden voor mensenrechtenschendingen;

33.

steunt een efficiënt, eerlijk en transparant belastingstelsel in overeenstemming met beginselen van goed bestuur; uit zijn tevredenheid over het op 18 maart 2015 door de Commissie gepresenteerde Pakket fiscale transparantie en het op 28 januari 2016 gepresenteerde pakket bestrijding van belastingontwijking, met inbegrip van de bijbehorende mededeling over een externe strategie ter bevordering van goed fiscaal bestuur wereldwijd; benadrukt dat een effectbeoordeling en analyse van de overloopeffecten van nieuwe EU-belastingwetgeving moeten worden uitgevoerd om negatieve gevolgen voor ontwikkelingslanden te voorkomen; herinnert eraan dat het vrijmaken van binnenlandse middelen door middel van belastingheffingen de belangrijkste openbare financieringsbron voor duurzame ontwikkeling vormt; verzoekt de Europese Unie met klem om de ontwikkelingslanden te steunen door hun capaciteit op het gebied van belastingadministratie, financiële governance en beheer van overheidsfinanciën te versterken en illegale geldstromen aan banden te leggen; vraagt de EU ervoor te zorgen dat multinationals belasting afdragen in de landen waar door hen waarde wordt onttrokken of gecreëerd; benadrukt dan ook dat de EU ervoor verantwoordelijk is om het beginsel van PCD op belastinggebied te bevorderen en in de praktijk om te zetten; dringt er hiertoe bij de EU op aan ontwikkelingslanden in staat te stellen op gelijke voet deel te nemen aan de wereldwijde hervorming van de bestaande internationale belastingregels;

34.

is van mening dat internationale samenwerking cruciaal is voor de aanpak van illegale geldstromen en belastingontduiking en vraagt de EU verdere internationale samenwerking op belastinggebied aan te moedigen; verzoekt de EU overeenkomstig het VN-modelverdrag ter voorkoming van dubbele belastingheffing een billijke behandeling van ontwikkelingslanden bij onderhandelingen over belastingverdragen naar behoren te waarborgen, daarbij rekening te houden met hun bijzondere situatie en te zorgen voor een eerlijke verdeling van belastingrechten tussen het bronland en het vestigingsland; is verheugd over de toezeggingen die zijn gedaan tijdens de in juli 2015 gehouden conferentie over ontwikkelingsfinanciering in Addis Abeba, bijvoorbeeld met betrekking tot de evaluatie van multilaterale ontwikkelingsfinanciering en het initiatief van Addis Abeba inzake belastingen, dat erop is gericht ontwikkelingslanden te helpen stelsels op te bouwen om binnenlandse inkomstenbronnen aan te boren; verzoekt de EU volledig gebruik te maken van het OESO-modelverdrag ter voorkoming van dubbele belasting, dat een facultatieve bepaling betreffende bijstand bij belastinginning bevat;

35.

roept op tot een beoordeling van het effect van uitvoersubsidies, invoerrechten en handelsbelemmeringen op de ontwikkelingslanden;

36.

herhaalt dat de inspanningen van de EU om de toegang tot grondstoffen in de ontwikkelingslanden te verzekeren geen afbreuk mogen doen aan lokale ontwikkeling en het uitbannen van armoede, maar veeleer ontwikkelingslanden moeten helpen hun minerale rijkdom om te zetten in echte ontwikkeling;

37.

benadrukt dat PCD op alle niveaus noodzakelijk is voor het bereiken van wereldwijde voedselzekerheid, zeker als de ambitieuzere doelstellingen van Agenda 2030 gehaald moeten worden, zoals het volledig uitbannen van honger en het beëindigen van alle vormen van ondervoeding; is van mening dat de EU de vaststelling van robuuste regelgevingskaders moet bevorderen die in duidelijke criteria voorzien met het oog op de bescherming van de rechten en de voedselzekerheid van kwetsbare bevolkingsgroepen;

38.

vraagt de EU systematisch de effecten te evalueren van onder meer het landbouw-, handels- en energiebeleid van de EU — zoals het biobrandstoffenbeleid — op de voedselzekerheid in ontwikkelingslanden en op de bestaansmiddelen van de meest kwetsbare personen; dringt er bij de Commissie op aan de nadruk te blijven leggen op coöperaties, micro-, kleine en middelgrote landbouwbedrijven en landarbeiders en duurzame agro-ecologische werkwijzen te bevorderen, in overeenstemming met de conclusies van de Internationale beoordeling van landbouwkennis, -wetenschap en -technologie voor ontwikkeling (IAASTD), de aanbevelingen van de speciale VN-rapporteur voor het recht op voedsel en de doelstellingen voor duurzame ontwikkeling; herinnert eraan dat ervoor moet worden gezorgd dat de invoering van GLB-maatregelen de voedselproductiecapaciteit en de voedselzekerheid op lange termijn in de ontwikkelingslanden niet in gevaar brengt; benadrukt dat belangrijke aspecten van beleidscoherentie en de impact van het beleid tijdens de voortdurende monitoring van het EU-beleidskader voor voedselzekerheid (COM(2010)0127) moeten worden behandeld; dringt er bij de Europese Unie op aan om de oprichting van verwerkingsbedrijven in de landbouwsector en de verbetering van bewaartechnieken voor levensmiddelen te steunen; herinnert eraan dat aandacht moet worden besteed aan het effect van visserijovereenkomsten op de voedselzekerheid in ontwikkelingslanden; verzoekt de EU en haar lidstaten bij te dragen aan de preventie van landroof door ontwikkelingslanden te ondersteunen bij de nationale tenuitvoerlegging van de vrijwillige richtsnoeren van de VN voor verantwoord beheer van bodemgebruik, visserij en bosbouw (VGGT);

39.

benadrukt dat het voor ontwikkelingslanden belangrijk is om in de eerste plaats in begrotingslijnen te voorzien om solide gezondheidszorgstelsels op te zetten, duurzame sanitaire infrastructuur op te bouwen en basisdiensten en kwaliteitsvolle gezondheidszorg aan te bieden; verzoekt de Europese Unie om de ontwikkeling te steunen van universele gezondheidszorg, waarmee de onderlinge verdeling van de gezondheidsrisico's in ontwikkelingslanden wordt verzekerd;

40.

vraagt de EU, de lidstaten en alle internationale partners vastberaden op te treden wat de uitvoering van de recente klimaatovereenkomst van Parijs (COP21) betreft; benadrukt dat de EU en andere ontwikkelde landen klimaatactie moeten blijven steunen om de uitstoot te verminderen en de weerbaarheid tegen de gevolgen van de klimaatverandering in ontwikkelingslanden en in het bijzonder de minst ontwikkelde landen te versterken; herhaalt dat de verstrekking van gepaste klimaatfinanciering in dit verband van cruciaal belang is; spreekt in dit verband zijn steun uit voor de energietransitie in de EU en de overschakeling op hernieuwbare energiebronnen; benadrukt dat de vorderingen op het gebied van ontwikkeling teniet kunnen worden gedaan als de opwarming van de aarde niet met ruim 2 oC wordt beperkt, verzoekt de EU een proactieve rol te vervullen bij het aanpakken van de wereldwijde klimaatuitdaging door op alle niveaus en in alle sectoren strategische prioriteiten vast te leggen en nieuwe bindende streefdoelen op het gebied van klimaat, energie-efficiëntie en hernieuwbare energie vast te stellen en in te voeren in overeenstemming met de overeenkomst van Parijs;

41.

erkent dat de financiering van klimaatmaatregelen is aangewezen op financiering door de overheid en het niet kan stellen met particuliere financiering; onderstreept de noodzaak van transparante verslaglegging en aansprakelijkheid en van de invoering van relevante sociale en milieuwaarborgen ten aanzien van particuliere klimaatfinanciering;

42.

is ingenomen met het genderactieplan 2016-2020 van de EU en dringt erop aan de doelstellingen van dit plan in het gehele externe optreden van de EU, onder meer in het kader van door de EU gefinancierde projecten op nationaal niveau, ten uitvoer te leggen en te monitoren; verzoekt de EU gendergelijkheid en de versterking van de positie van de vrouw in al haar beleidsmaatregelen, inclusief begrotingen, te integreren en ervoor te zorgen dat haar extern beleid bijdraagt tot de bestrijding van alle vormen van discriminatie, waaronder de discriminatie van LGBT-personen;

43.

erkent dat duurzame ontwikkeling of de uitbanning van armoede niet mogelijk zijn zonder veiligheid; erkent bovendien dat de samenhang tussen veiligheid en ontwikkeling een belangrijk element is om de doeltreffendheid van het extern optreden van de EU te waarborgen;

44.

benadrukt hoe belangrijk het is voor samenhang en coördinatie te zorgen tussen het externe optreden van de EU en beleidsmaatregelen inzake veiligheid, defensie, handel, humanitaire hulp, migratie en ontwikkelingssamenwerking; herinnert eraan dat goed bestuur een uitdaging is in ontwikkelingslanden; benadrukt dat PCD moet bijdragen tot de vestiging van de rechtsstaat, tot onafhankelijke instellingen en tot de versterking van maatregelen gericht op ontwapening, gezondheidszorg en voedselzekerheid en aanverwante beleidsmaatregelen ter waarborging van veiligheid en ontwikkeling;

45.

roept de EU op haar capaciteiten voor crisispreventie en snelle reacties te verhogen, de synergieën tussen het gemeenschappelijk veiligheids- en defensiebeleid (Common Security and Defence Policy, CSDP) en ontwikkelingsinstrumenten te versterken en een evenwicht te vinden tussen reacties op crises op de korte termijn en ontwikkelingsstrategieën op de lange termijn; stelt voor dat de oprichting van een nieuw instrument dat gewijd is aan de samenhang tussen veiligheid en ontwikkeling de incoherentie kan beperken en de doeltreffendheid van PCD kan vergroten; benadrukt dat dit instrument niet door middel van bestaande ontwikkelingsinstrumenten dient te worden gefinancierd, maar door nieuwe begrotingskredieten; pleit ervoor om bij de uitwerking van EU-strategieën voor veiligheid en ontwikkeling rekening te houden met de prioriteiten en beleidslijnen van de betrokken regio's en landen; is ingenomen met de toepassing van het politiek kader voor crisisbeheersing, dat een belangrijk instrument vormt om snel tot een gemeenschappelijke zienswijze in crisissituaties te komen; pleit ervoor dat de Europese Commissie, de EDEO en de lidstaten nauwer samenwerken bij het uitvoeren van een diepgaande analyse op grond waarvan zij met het oog op crisisbeheersing een weloverwogen keuze kunnen maken voor acties in het kader van het GVDB of andere acties;

46.

beschouwt de EU-strategie voor de veiligheid en ontwikkeling van de Sahel (6), de Afrikaanse snelle reactiemacht en het regionale actieplan voor de Sahel 2015-2020 (7) als goede voorbeelden van een succesvolle uitvoering van de alomvattende EU-aanpak, waarbij de reacties op het vlak van veiligheid, ontwikkeling en governance doeltreffend worden gekoppeld;

47.

verzoekt de Commissie en de lidstaten zich verder in te spannen voor de verbetering van de samenhang tussen humanitaire hulp, ontwikkelingssamenwerking en veerkracht na rampen, teneinde flexibeler en doeltreffender tegemoet te kunnen komen aan toenemende behoeften;

48.

verzoekt zijn Voorzitter deze resolutie te doen toekomen aan de Raad en de Commissie.

6.3.2018   

NL

Publicatieblad van de Europese Unie

C 86/10

—

gezien de VN-Top inzake duurzame ontwikkeling en het op 25 september 2015 door de Algemene Vergadering goedgekeurde slotdocument getiteld „Transforming our world: the 2030 Agenda for Sustainable Development”, en in het bijzonder de tweede doelstelling van de daarin vastgelegde doelstellingen inzake duurzame ontwikkeling (SDG's), die erop gericht is om een einde te maken aan de honger, voedselveiligheid tot stand te brengen, de voeding te verbeteren en duurzame landbouw te bevorderen (1),

—

gezien de Overeenkomst van Parijs, die op 12 december 2015 werd aangenomen door de Conferentie van de Partijen bij het Raamverdrag van de Verenigde Naties inzake klimaatverandering (2),

—

gezien het alomvattend programma voor landbouwontwikkeling in Afrika (CAADP), dat de Afrikaanse Unie (AU) in 2002 heeft vastgesteld (3),

—

gezien de topbijeenkomst van staatshoofden van de AU-landen, die in 2003 in Maputo werd gehouden en tijdens welke de regeringen van de AU-landen ermee instemden om ten minste 10 % van hun totale nationale begroting in de landbouwsector te zullen investeren (4),

—

gezien het feit dat de Vergadering van staatshoofden en regeringsleiders van de AU-landen ter gelegenheid van de vaststelling van het CAADP tien jaar eerder, tijdens haar bijeenkomst in juli 2012 het jaar 2014 uitriep tot het jaar van de landbouw en voedselzekerheid in Afrika (5),

—

gezien de verklaring getiteld „Accelerated Agricultural Growth and Transformation for Shared Prosperity and Improved Livelihoods”, die op 27 juni 2014 werd goedgekeurd tijdens de topbijeenkomst van staatshoofden van de AU-landen in Malabo (Equatoriaal-Guinea) en waarmee de regeringen van de AU-landen zich opnieuw ertoe verbonden om ten minste 10 % van hun overheidsuitgaven in de landbouwsector te zullen investeren (6),

—

gezien het voedselzekerheidsinitiatief van L'Aquila, dat de G8 in 2009 heeft gelanceerd (7),

—

gezien het kader en de richtsnoeren inzake het grondbeleid in Afrika, die zijn goedgekeurd tijdens de vergadering van de Gemeenschappelijke conferentie van de ministers van landbouw, land en veeteelt van de Afrikaanse Unie die in april 2009 plaatsvond in Addis Abeba (Ethiopië) (8), alsmede de verklaring getiteld „Land Issues and Challenges in Africa” (9), die in juli 2009 werd goedgekeurd tijdens de topbijeenkomst van staatshoofden van de AU-landen in Sirte (Libië) en waarin werd opgeroepen tot de daadwerkelijke tenuitvoerlegging van het kader en de richtsnoeren,

—

gezien de leidende beginselen inzake grootschalige investeringen in landbouwgronden in Afrika, die zijn goedgekeurd tijdens de vergadering van de Gemeenschappelijke conferentie van de ministers van landbouw, land en veeteelt van de Afrikaanse Unie op 1 en 2 mei 2014 in Addis Abeba (10),

—

gezien de verklaring van Afrikaanse organisaties uit het maatschappelijk middenveld van mei 2013 getiteld „Modernising African agriculture — Who benefits?” (11),

—

gezien de „Djimini Declaration” van West-Afrikaanse organisaties voor kleinschalige landbouw van 13 maart 2014 (12),

—

gezien de vrijwillige richtsnoeren van de FAO van 2004 voor de geleidelijke toepassing van het recht op voldoende voedsel in de context van de nationale voedselzekerheid (13),

—

gezien het rapport van de Internationale beoordeling van landbouwkennis, wetenschap en technologie voor ontwikkeling (IAASTD) van 2009, getiteld „Agriculture at a crossroads” (14),

—

gezien het Internationaal Verdrag inzake burgerrechten en politieke rechten van 1966 (15),

—

gezien het Verdrag inzake de uitbanning van alle vormen van discriminatie van vrouwen (CEDAW) van 1979 (16),

—

gezien het Afrikaans Handvest van de rechten van de mens en de volkeren van 1987 (17),

—

gezien de verklaring van de VN van 2007 over de rechten van inheemse volkeren (18),

—

gezien de grondbeginselen en de richtsnoeren van de VN van 2007 inzake op ontwikkeling gebaseerde onteigening en hervestiging (19),

—

gezien de leidende beginselen inzake bedrijfsleven en mensenrechten, die in 2011 zijn goedgekeurd door de VN-Mensenrechtenraad (20), en de OESO-richtlijnen voor multinationale ondernemingen, die in 2011 zijn bijgewerkt (21),

—

gezien het partnerschap van Busan voor doeltreffende ontwikkelingssamenwerking van 2011 (22),

—

gezien de vrijwillige richtsnoeren van 2012 voor verantwoord beheer van bodemgebruik, visserij en bosbouw (VGGT) (23),

—

gezien het Internationaal Verdrag tot bescherming van kweekproducten (UPOV-Verdrag) van 1991 (24),

—

gezien het Internationaal Verdrag inzake plantgenetische hulpbronnen voor voeding en landbouw van 2001 (25),

—

gezien het Verdrag inzake biologische diversiteit van 1992, en zowel het Protocol van Cartagena inzake bioveiligheid van 2000 als het Protocol van Nagoya inzake toegang tot genetische rijkdommen en de eerlijke en billijke verdeling van voordelen voortvloeiende uit hun gebruik van 2010 daarbij (26),

—

gezien de Afrikaanse modelwet inzake bioveiligheid (27),

—

gezien de resolutie van de Assemblée parlementaire de la Francophonie van 12 juli 2012 over landwetgeving met het oog op voedselsoevereiniteit (28),

—

gezien de resolutie van de Paritaire Parlementaire Vergadering ACS-EU over de sociale en ecologische gevolgen van nomadische veeteelt in ACS-landen, die op 27 november 2013 in Addis Abeba is aangenomen (29),

—

gezien de mededeling van de Commissie van 31 maart 2010 over een EU-beleidskader voor steun aan ontwikkelingslanden bij de aanpak van voedselzekerheidsproblemen (30) en de conclusies van de Raad van 10 mei 2010 betreffende het beleidskader (31),

—

gezien de conclusies van de Raad van 28 mei 2013 over voedsel- en voedingszekerheid in de buitenlandse hulp (32),

—

gezien het actieplan voor voeding van de Commissie van juli 2014 (33),

—

gezien zijn resolutie van 27 september 2011 over een EU-beleidskader voor steun aan ontwikkelingslanden bij de aanpak van voedselzekerheidsproblemen (34),

—

gezien zijn resolutie van 11 december 2013 over de EU-aanpak inzake weerbaarheid en het beperken van het risico op rampen in ontwikkelingslanden: lessen uit de voedselzekerheidscrises (35),

—

gezien zijn resolutie van 13 maart 2014 over de rol van eigendomsrechten, grondeigendom en vermogensvorming in de uitbanning van armoede en de bevordering van duurzame ontwikkeling in ontwikkelingslanden (36),

—

gezien zijn resolutie van 12 maart 2015 over Tanzania, met name het probleem van landroof (37),

—

gezien de Declaration of the Global Convergence of Land and Water Struggles (verklaring van de globale convergentie van de strijd om land en water), afgelegd tijdens het Wereld Sociaal Forum in Tunis, in maart 2015 (38),

—

gezien zijn resolutie van 30 april 2015 over de expo 2015 in Milaan: Voedsel voor de planeet, energie voor het leven (39),

—

gezien het verzoek van het Afrikaanse maatschappelijk middenveld om voedselsoevereiniteit en het recht op voedsel op de agenda te zetten van het Duitse voorzitterschap van de G7 van juni 2015 (40),

—

gezien het Handvest van Milaan (41) dat is gepresenteerd op de wereldtentoonstelling (expo) 2015 met als thema „Voedsel voor de planeet, energie voor het leven”, en dat door meer dan een miljoen staatshoofden, regeringen en burgers is ondertekend, bindende verplichtingen inhoudt voor het waarborgen van wereldwijde voedselzekerheid en elke burger, vereniging, onderneming, nationale en internationale instantie oproept de verantwoordelijkheid op zich te nemen om het recht op voedsel veilig te stellen voor de toekomstige generaties,

—

gezien het feit dat het VN-Comité inzake Wereldvoedselzekerheid het aangewezen forum is om op internationaal niveau overeenstemming te bereiken over beleidsrichtsnoeren over dit onderwerp en dat alle partijen die bij dit forum zijn betrokken, inspraak hebben,

—

gezien het „Milan Urban Food Policy Pact” (42) van 15 oktober 2015, dat door de gemeente Milaan is voorgelegd, door 113 steden uit de hele wereld is ondertekend en aan de secretaris-generaal van de Verenigde Naties Ban Ki-moon is overhandigd, en waarin de centrale rol wordt belicht die steden spelen bij beleidsvorming over voedsel,

—

gezien zijn resolutie van 21 januari 2016 over de situatie in Ethiopië (43),

—

gezien de openbare hoorzitting over de nieuwe alliantie voor voedselzekerheid en voeding (NAFSN), die op 1 december 2015 werd georganiseerd door de Commissie ontwikkelingssamenwerking (44),

—

gezien de studie „New Alliance for Food and Nutrition Security in Africa” van professor Olivier de Schutter, die in opdracht van de Commissie ontwikkelingssamenwerking is uitgevoerd en in november 2015 door het directoraat-generaal Extern Beleid van de EU is gepubliceerd (45),

—

gezien artikel 52 van zijn Reglement,

—

gezien het verslag van de Commissie ontwikkelingssamenwerking en het advies van de Commissie landbouw en plattelandsontwikkeling (A8-0169/2016),

A.

overwegende dat de nieuwe alliantie voor voedselzekerheid en voeding in Afrika (NAFSN) tot doel heeft om de voedselzekerheid en voeding te verbeteren door in de periode tot 2020 50 miljoen mensen in Afrika ten zuiden de Sahara uit de armoede te helpen; overwegende dat de deelnemende landen elk een samenwerkingskader (Country Cooperation Framework; CCF) hebben vastgesteld, met daarin verplichtingen om particuliere investeringen in de Afrikaanse landbouwsector te bevorderen;

B.

overwegende dat Afrika de afgelopen dertig jaar heeft nagelaten voldoende te investeren in kleinschalige boerenbedrijven, terwijl de landen met een laag inkomen veel afhankelijker zijn geworden van voedselinvoer, waardoor ze kwetsbaar zijn geworden voor prijsschommelingen op de internationale markten;

C.

overwegende dat grootschalige publiek-private partnerschappen (PPP's) het risico met zich meebrengen dat grote landbouwbedrijven een leidende positie binnen de Afrikaanse landbouw verwerven en daarmee lokale ondernemingen verdringen;

D.

overwegende dat de particuliere investeringen in het kader van de NAFSN te baat zijn gekomen aan 8,2 miljoen kleine boeren en meer dan 21 000 banen hebben gecreëerd, waarvan meer dan de helft voor vrouwen is bestemd;

E.

overwegende dat de voedselcrisis van 2008 ervoor heeft gezorgd dat de noodzaak tot ondersteuning van de kleinschalige voedselproductie voor binnenlandse markten algemeen werd erkend;

F.

overwegende dat de invoering van structurele aanpassingsprogramma's aan het begin van de jaren tachtig van de vorige eeuw heeft bijgedragen tot de ontwikkeling van een exportgerichte landbouw waarbij het accent vooral kwam te liggen op de verhoging van de productie van gewassen die bestemd waren voor de verkoop op wereldmarkten; overwegende dat grootschalige, sterk gekapitaliseerde en gemechaniseerde productievormen daardoor de voorkeur genoten, terwijl er relatief weinig aandacht uitging naar de kleinschalige landbouw;

G.

overwegende dat de internationale markten in de toekomst instabieler zullen worden; overwegende dat landen ervoor moeten waken dat ze niet in hoge mate afhankelijk worden van invoer en dat ze daarom hoofdzakelijk moeten investeren in de binnenlandse voedselproductie om hun veerkracht te vergroten;

H.

overwegende dat agrarische gezinsbedrijven en kleinschalige boerenbedrijven de kern van de NAFSN moeten vormen;

I.

overwegende dat voedselzekerheid in ontwikkelingslanden in grote mate afhangt van duurzaam gebruik van natuurlijke hulpbronnen;

J.

overwegende dat zogenoemde „groeikernen” bedoeld zijn om internationale investeerders aan te trekken, en dat daartoe land beschikbaar wordt gesteld aan grote particuliere ondernemingen, hetgeen niet ten koste mag gaan van agrarische gezinsbedrijven;

K.

overwegende dat de overeenkomsten over de NASFN geen concrete indicatoren met betrekking tot honger en ondervoeding bevatten;

L.

overwegende dat agrarische gezinsbedrijven en kleinschalige boerenbedrijven hebben aangetoond met behulp van agro-ecologische praktijken in een gediversifieerd productaanbod te kunnen voorzien en de voedselproductie op duurzame wijze te kunnen vergroten;

M.

overwegende dat monoculturen de afhankelijkheid van chemische meststoffen en pesticiden vergroten, tot bodemdegradatie leiden en de klimaatverandering in de hand werken;

N.

overwegende dat landbouw verantwoordelijk is voor minstens 14 % van de totale jaarlijkse uitstoot van broeikasgassen en dat deze uitstoot voornamelijk te wijten is aan het gebruik van stikstofhoudende meststoffen;

O.

overwegende dat er verschillende vormen van landeigendom bestaan (gewoonterechtelijk, overheids- en particulier eigendom), maar dat de NAFSN vrijwel uitsluitend aan de toewijzing van landeigendomsrechten refereert als het over landeigendomsrechten gaat;

P.

overwegende dat 70 % van de wereldbevolking in 2050 in steden zal wonen en dat voeding tegen die tijd meer dan ooit een gecombineerde internationale en lokale aanpak zal vereisen;

Q.

overwegende dat de toewijzing van landeigendomsrechten niet de enige waarborg is tegen onteigening en hervestiging;

R.

overwegende dat gender een erg belangrijke dimensie vormt van de landbouwinvesteringen in Afrika; overwegende dat er lange tijd sprake is geweest van discriminatie van plattelandsvrouwen in verband met de toegang tot tal van productiefactoren, zoals land, krediet, productiemiddelen en diensten;

S.

overwegende dat in de landbouw tot voor kort voornamelijk steun werd verleend aan mannen die exportgewassen verbouwden, waarmee de verantwoordelijkheid voor de productie van voedsel om in het levensonderhoud van het eigen gezin te voorzien, grotendeels op de schouders van vrouwen terechtkwam;

T.

overwegende dat volgens de FAO wereldwijd naar schatting zo'n 75 % van de plantgenetische diversiteit verloren is gegaan; overwegende dat grootschalige genetische erosie onze kwetsbaarheid voor klimaatverandering en het uitbreken van nieuwe plagen en ziekten doet toenemen;

U.

overwegende dat controle, eigendom en betaalbaarheid van zaaizaad van essentieel belang zijn voor het waarborgen van de voedselzekerheid van arme boeren;

V.

overwegende dat het recht van landbouwers om hun eigen zaaigoed te vermeerderen, uit te wisselen en te verkopen moet worden beschermd;

W.

overwegende dat de Afrikaanse voedseltekorten hoog op de Agenda voor duurzame ontwikkeling staan; overwegende dat ontoereikende voeding het resultaat is van een reeks met elkaar samenhangende processen in verband met gezondheidszorg, onderwijs, sanitaire voorzieningen en hygiëne, toegang tot hulpbronnen, empowerment van vrouwen enz.;

X.

overwegende dat de in het kader van het CCF aangegane verbintenissen inzake de hervorming van de regelgeving in de zaaizaadsector gericht zijn op het versterken van de rechten van de plantenkweker, ten koste van de bestaande zaaizaadsystemen waarvan de armste boeren nog steeds in grote mate afhankelijk zijn;

1.

wijst erop dat meerdere CCF's gericht zijn op de ontwikkeling van speciale economische zones, en daarmee op de maximalisering van investeringen door middel van initiatieven op gebieden variërend van wegen- en energie-infrastructuur tot regelingen inzake belasting, tol of landeigendom; benadrukt hoe belangrijk het is om de toegang tot water te bevorderen en te waarborgen en daarnaast niet alleen meer voorlichting te geven over voeding, maar ook strategieën voor beste praktijken uit te wisselen;

2.

merkt op dat landbouwinvesteringsbeleid doorgaans gericht is op de grootschalige aankoop van land, alsook op de exportgerichte landbouw, die gewoonlijk losstaat van de plaatselijke economieën; stelt vast dat de ontwikkeling van extensieve irrigatie in de beoogde geografische investeringsgebieden van de NAFSN ertoe zou kunnen leiden dat er minder water beschikbaar is voor andere gebruikers, zoals kleine boeren of nomadische veehouders; beklemtoont dat onder deze omstandigheden het vermogen van zeer grote PPP's om een positieve bijdrage te leveren aan armoedebestrijding en voedselzekerheid kritisch moet worden beoordeeld en moet worden vergroot; benadrukt dat landbouwinvesteringsbeleid gekoppeld moet zijn aan de ontwikkeling van de plaatselijke economieën en deze moet ondersteunen, met inbegrip van kleinschalige boerenbedrijven en agrarische gezinsbedrijven; wijst erop dat in de eigendomsrichtsnoeren van de FAO wordt aanbevolen de toegang tot land te waarborgen zodat gezinnen voedsel voor eigen gebruik kunnen produceren en een hoger gezinsinkomen kunnen genereren; wijst op de noodzaak om grootschalige investeringen in landbouwgronden in Afrika op deze richtsnoeren te baseren, en daarbij de toegang tot land van kleine boeren en lokale gemeenschappen te waarborgen, lokale investeringen door kmo's te stimuleren en ervoor te zorgen dat PPP's bijdragen tot voedselzekerheid en tot de vermindering van armoede en ongelijkheid;

3.

laakt dat bij het besluitvormingsproces van de samenwerkingskaders niet alle belanghebbenden betrokken waren, maar dat onder meer plattelandsgemeenschappen, landarbeiders, kleine boeren, vissers en inheemse bevolkingsgroepen werden uitgesloten, en dat hun recht op inspraak werd miskend;

4.

vindt het betreurenswaardig dat de Afrikaanse organisaties uit het maatschappelijk middenveld niet zijn geraadpleegd over de oprichting van de NAFSN; benadrukt dat het de hoeksteen zou moeten vormen van al het beleid inzake voedselzekerheid dat groepen die voedselonzekerheid kennen, deelnemen aan het beleidsvormingsproces van beleidslijnen die hen aanbelangen;

5.

wijst erop dat dat de NAFSN zich ertoe heeft verbonden inclusieve, op de landbouw gebaseerde groei te bevorderen, die kleinschalige landbouw ondersteunt en armoede, honger en ondervoeding helpt bestrijden; beklemtoont dat de NAFSN het gebruik van chemische meststoffen en hybridezaad zoveel mogelijk moet beperken, gezien de gezondheids- en milieugevolgen ervan voor de plaatselijke gemeenschappen, zoals verlies aan biodiversiteit en bodemerosie;

6.

hekelt de veronderstelling dat bedrijfsinvesteringen in de landbouw automatisch ertoe leiden dat de voeding en de voedselzekerheid worden verbeterd en de armoede wordt teruggedrongen;

7.

neemt kennis van het G20-rapport van 2011, waarin wordt benadrukt dat fiscaal geïnspireerde investeringen van voorbijgaande aard kunnen blijken te zijn; herinnert eraan dat talrijke onderzoeken naar de motivering van investeerders hebben uitgewezen dat speciale belastingstimulansen geen of een negatieve impact hebben op hun investeringsbesluiten (46);

8.

merkt op dat de Afrikaanse landen vanwege belastingstimulansen, waaronder vrijstellingen van bedrijfsbelasting in speciale economische zones, belastinginkomsten mislopen die een bron hadden kunnen zijn van essentiële overheidsinvesteringen in de landbouw, met name in voedselzekerheid en voedingsprogramma's (47);

9.

roept de regeringen en financiers op alle beleidsmaatregelen, projecten en adviezen op te schorten of te herzien die landroof rechtstreeks in de hand werken door zeer schadelijke projecten en investeringen te ondersteunen of die indirect leiden tot een grotere belasting van het land en de natuurlijke rijkdommen, hetgeen ernstige schendingen van de mensenrechten tot gevolg kan hebben; vraagt om in plaats daarvan beleidsmaatregelen te ondersteunen die kleinschalige voedselproducenten, in het bijzonder vrouwen, beschermen en centraal stellen, en duurzaam gebruik van grond bevorderen;

10.

waarschuwt dat navolging van het model van de Aziatische „groene revolutie” van de jaren zestig van de vorige eeuw geen goede zaak is en wijst erop dat de sociale- en milieueffecten ervan ditmaal niet mogen worden genegeerd; herinnert eraan dat de bevordering van duurzame landbouw een van de SDG's is en dat deze doelstellingen vóór 2030 moeten zijn verwezenlijkt;

11.

stelt tot zijn bezorgdheid vast dat de NAFSN in Malawi de uitbreiding van de tabaksproductie stimuleert in plaats van alternatieve bestaansmiddelen te ondersteunen overeenkomstig de verplichtingen uit hoofde van het WHO-Kaderverdrag inzake tabaksontmoediging van 2005 en de verbintenissen die zijn aangegaan in het kader van de Agenda 2030 voor duurzame ontwikkeling;

12.

roept de EU-lidstaten op de NAFSN om te vormen tot een effectief instrument voor duurzame ontwikkeling en tot een instrument ter ondersteuning van de agrarische gezinsbedrijven en de plaatselijke economieën in de Afrikaanse landen ten zuiden van de Sahara en brengt in herinnering dat agrarische gezinsbedrijven en kleinschalige boerenbedrijven goed zijn voor zo'n 80 % van de wereldvoedselproductie en voor meer dan 60 % van de werkgelegenheid in de regio;

13.

stelt tot zijn bezorgdheid vast dat de CCF's slechts selectief refereren aan internationale normen die verantwoorde investering in landbouw definiëren en in het geheel niet verwijzen naar de vrijwillige richtsnoeren van de FAO van 2004 voor de geleidelijke toepassing van het recht op voldoende voedsel in de context van de nationale voedselzekerheid, noch naar enige andere verplichtingen van particuliere investeerders om de mensenrechten te eerbiedigen;

14.

verzoekt de EU en haar lidstaten, die samen 's werelds grootste donor van ontwikkelingshulp vormen:

15.

roept de deelnemende landen op:

16.

herinnert aan de verbintenis die de partijen bij de NAFSN zijn aangegaan om de vrijwillige richtsnoeren van de FAO voor de geleidelijke toepassing van het recht op voldoende voedsel in de context van de nationale voedselzekerheid over te nemen, en vraagt aan de partijen bij de NAFSN de internationale normen ten uitvoer te leggen waarin de beginselen voor verantwoord investeren in de landbouw worden gedefinieerd, en zich te houden aan de leidende beginselen van de VN inzake bedrijfsleven en mensenrechten en de OESO-richtlijnen voor multinationale ondernemingen;

17.

dringt er bij de NAFSN op aan goed beheer van natuurlijke hulpbronnen te versterken, met name door ervoor te zorgen dat de bevolking toegang heeft tot haar eigen hulpbronnen en door de rechten van de bevolking te beschermen als het aankomt op contracten over transacties in verband met natuurlijke hulpbronnen;

18.

verzoekt de Europese Unie samen met de VN ernaar toe te werken dat alle landen het Handvest van Milaan goedkeuren, evenals de daarin vervatte bindende verplichtingen;

19.

benadrukt andermaal hoe belangrijk waterregulering en de strijd tegen klimaatverandering zijn voor de duurzame landbouw; verzoekt alle partijen bij de NAFSN zich te richten op de bevordering van de toegang tot water en irrigatietechnieken, alsook op de versterking van de bescherming van het milieu en de bodem;

20.

vraagt de Europese Unie om samen met de Verenigde Naties toe te werken naar de goedkeuring en verspreiding van het „Milan Urban Food Policy Pact”;

21.

dringt bij de deelnemende landen aan op de tenuitvoerlegging van internationale normen waarin investeringen op basis van een op mensenrechten gebaseerde aanpak worden gereguleerd, met inbegrip van het kader en de richtsnoeren van de AU inzake het grondbeleid in Afrika en de leidende beginselen van de AU inzake grootschalige investeringen in landbouwgronden in Afrika;

22.

wenst dat alle intentieverklaringen die in het kader van de CCF'S worden opgesteld, onverkort worden gepubliceerd; onderstreept het belang van sterke institutionele en wettelijke kaders voor het waarborgen van een eerlijke verdeling van risico's en voordelen; onderstreept dat actieve participatie van het maatschappelijk middenveld in de NAFSN van essentieel belang is om de transparantie te vergroten en de doelstellingen te verwezenlijken; wijst erop dat de dialoog met en de raadpleging van alle organisaties uit het maatschappelijk middenveld moeten worden aangemoedigd;

23.

vindt het betreurenswaardig dat de tien samenwerkingskaders van de NAFSN slechts één gemeenschappelijke indicator hanteren, namelijk de „Doing Business”-index van de Wereldbank;

24.

benadrukt dat particuliere ondernemingen die bij multilaterale ontwikkelingsinitiatieven zijn betrokken, verantwoording moeten afleggen voor hun handelen; verzoekt de partijen bij de NAFSN daartoe niet alleen jaarlijks verslag uit te brengen, in de vorm van een openbaar document over optreden in het kader van de NAFSN dat kan worden geraadpleegd door de lokale bevolking en de plaatselijke gemeenschappen, maar ook een onafhankelijk verantwoordingsmechanisme in te stellen, met inbegrip van een beroepsmechanisme voor de lokale bevolking en de plaatselijke gemeenschappen; onderstreept tegelijkertijd dat de investeringen van de NAFSN die verband houden met landrechten, vooraf aan een onafhankelijke effectbeoordeling inzake de landrechten moeten worden onderworpen en in overeenstemming moeten zijn met de vrijwillige richtsnoeren van de FAO voor verantwoord beheer van bodemgebruik, visserij en bosbouw (VGGT);

25.

merkt op dat multinationals die onder de NAFSN werken, grootschalige contractlandbouw ondersteunen, waardoor het risico bestaat dat kleinschalige producenten aan de zijlijn komen te staan; verzoekt de tien Afrikaanse landen die deelnemen aan de NAFSN ervoor te zorgen dat zowel kopers als lokale leveranciers baat hebben bij contractlandbouw; acht het dan ook van essentieel belang om onder meer boerenorganisaties te versterken, om zo de onderhandelingspositie van boeren te verbeteren;

26.

wijst erop dat de particuliere sector reeds goed is voor 90 % van de banen in partnerlanden en dat men niet om het potentieel van de particuliere sector heen kan, aangezien particuliere ondernemingen bij uitstek geschikt zijn om een passende basis te bieden voor het mobiliseren van binnenlandse hulpbronnen, wat de kern vormt van elk hulpprogramma; onderstreept het belang van een transparant regelgevingskader waarin de rechten en verplichtingen van alle actoren duidelijk zijn vastgelegd, waaronder de rechten en verplichtingen van arme boeren en kwetsbare groepen, aangezien deze rechten zonder zo'n kader niet naar behoren kunnen worden beschermd;

27.

dringt erop aan dat de CCF's zodanig worden herzien dat de risico's van contractlandbouw en groeiregelingen voor kleine producenten op doeltreffende wijze worden ondervangen door middel van eerlijke contractvoorwaarden, respect voor vrouwenrechten en steun aan duurzame landbouw, met inbegrip van prijsafspraken en passende regelingen inzake de beslechting van geschillen;

28.

waarschuwt dat de zekerheid van kleinschalige voedselproducenten en inheemse volkeren, wier landrechten niet wettelijk worden erkend en die gemakkelijk het slachtoffer worden van oneerlijke landtransacties, onteigening zonder toestemming of het achterwege blijven van een billijke compensatie, dikwijls wordt ondermijnd wanneer de nadruk puur op de toewijzing van eigendomsrechten wordt gelegd;

29.

benadrukt hoe belangrijk het is dat kleinschalige voedselproducenten leidinggevende posities bekleden, waardoor hun eigen onafhankelijke organisaties hen kunnen ondersteunen bij het beheer van hun land, natuurlijke hulpbronnen en programma's;

30.

stelt tot zijn bezorgdheid vast dat investeerders en lokale elites die betrokken zijn bij landtransacties, de doelregio's vaak beschrijven als „leeg”, „onbenut” of „onderbenut”, en dat terwijl in Afrika nauwelijks echt onbenut land te vinden is, onder meer vanwege de nomadische veeteelt;

31.

wijst erop dat 1,2 miljard mensen nog altijd geen permanente toegang tot land hebben of op land wonen waarop ze geen formele aanspraak kunnen maken, waarvoor ze geen eigendomsrechten bezitten en waarvoor geen afbakeningsonderzoek is uitgevoerd, en dat het hen ontbreekt aan wettelijke of financiële middelen om eigendom om te zetten in kapitaal;

32.

is verheugd dat de vrijwillige richtsnoeren van 2012 voor verantwoord beheer van bodemgebruik, visserij en bosbouw (VGGT) in alle CCF's zijn opgenomen; dringt aan op de daadwerkelijke tenuitvoerlegging van de VGGT en de SDG's en op de systematische beoordeling van de naleving ervan in het kader van de herziening van de CCF's;

33.

roept de NAFSN op zich te richten op de strijd tegen landroof, waarmee de mensenrechten worden geschonden doordat de plaatselijke gemeenschappen land wordt ontnomen waarvan ze afhankelijk zijn om hun voedsel te produceren en hun gezinnen te voeden; wijst erop dat landroof er in verschillende ontwikkelingslanden toe heeft geleid dat mensen hun werk en bestaansmiddelen zijn kwijtgeraakt en hun huizen moesten verlaten;

34.

roept de deelnemende landen op:

35.

herinnert er tevens aan dat gebruiksrechten die zijn afgeleid van gewoonterechten moeten worden erkend en beschermd, op grond van een wettelijk systeem dat strookt met de bepalingen en regels van de Afrikaanse Commissie voor de rechten van de mens;

36.

dringt erop aan dat de NAFSN vooraf aan een effectbeoordeling inzake de landrechten wordt onderworpen en dat daarnaast als voorwaarde wordt gesteld dat de betrokken bevolking ter plaatse haar vrije, voorafgaande en geïnformeerde toestemming (FPIC) moet geven;

37.

is voorstander van een krachtig en vernieuwend toezichtsmechanisme binnen de Commissie inzake Wereldvoedselzekerheid (CFS); roept de EU op in overleg met organisaties uit het maatschappelijk middenveld een sterke positie op te bouwen, teneinde een bijdrage te leveren aan het wereldwijde evenement voor toezicht dat zal plaatsvinden tijdens de 43e CFS-sessie van oktober 2016 en om te zorgen voor een volledige en grondige beoordeling van het gebruik en de toepassing van de eigendomsrichtsnoeren;

38.

roept de regeringen van de betrokken landen op ervoor te zorgen dat ondernemingen de mogelijke gevolgen van hun activiteiten op de mensenrechten nauwkeurig analyseren (due diligence) door vooraf onafhankelijke beoordelingen van de effecten op de mensenrechten, sociale rechten en milieurechten uit te voeren en te publiceren, en door de toegang tot klachtenmechanismen met betrekking tot de mensenrechten op nationaal niveau te verbeteren en te waarborgen, zodat ze onafhankelijk, transparant, betrouwbaar en appellabel zijn;

39.

roept de partijen bij de NAFSN op onafhankelijke klachtenmechanismen in te stellen voor gemeenschappen die als gevolg van grootschalige investeringsprojecten te maken krijgen met onteigening;

40.

wijst erop dat de landbouw-, voedings- en volksgezondheidssectoren nauw moeten samenwerken in de strijd tegen ondervoeding;

41.

wijst andermaal op de noodzaak om al het mogelijke in het werk te stellen om de voeding te verbeteren, voedselveiligheid tot stand te brengen en een einde te maken aan de honger, zoals is vastgelegd in SDG 2; dringt aan op betere ondersteuning voor de versterking van landbouwcoöperatieven die van essentieel belang zijn voor landbouwontwikkeling en voedselzekerheid;

42.

merkt op dat voedselzekerheid, gebaseerd op gezonde, levende bodems en productieve agro-ecosystemen die aangepast zijn aan de klimaatverandering, bijdraagt tot een grotere stabiliteit en minder migratie;

43.

benadrukt dat evenwichtige voeding van hoge kwaliteit essentieel is, en bevestigt dat voeding centraal moet staan bij de (her)opbouw van voedselsystemen;

44.

dringt daarom aan op maatregelen om de te grote afhankelijkheid van geïmporteerd voedsel te laten verdwijnen door een veerkrachtige binnenlandse voedselproductie tot stand te brengen, waarbij voorrang wordt gegeven aan lokale gewassen die aan de voedingseisen voldoen; onderstreept het toenemende belang van dergelijke maatregelen omdat het klimaat en de markten steeds instabieler worden;

45.

herinnert eraan dat energie-inname niet de enige factor mag zijn voor het bepalen van de voedingstoestand;

46.

wijst op de noodzaak van strategieën die erop gericht zijn om in de gehele voedselketen de voedselverspilling terug te dringen;

47.

benadrukt dat de agrarische biodiversiteit moet worden beschermd; verzoekt de EU-lidstaten om, overeenkomstig de conclusies van de IAASTD, de aanbevelingen van de speciale VN-rapporteur voor het recht op voedsel alsook de SDG's, te investeren in agro-ecologische landbouwmethoden in ontwikkelingslanden;

48.

ondersteunt de ontwikkeling van beleidslijnen die gunstig zijn voor duurzame agrarische gezinsbedrijven en die regeringen aanmoedigen een stimulerende omgeving te creëren (bevorderlijke beleidslijnen, gepaste wetgeving, participatieplanning voor een beleidsdialoog, investeringen) voor de ontwikkeling van agrarische gezinsbedrijven;

49.

roept de Afrikaanse regeringen op:

50.

benadrukt dat de NAFSN moet leiden tot de vaststelling van een regionaal aangepaste landbouwstructuur in de primaire en de verwerkingsfase;

51.

verzoekt de regeringen van de Afrikaanse landen de solidariteit tussen de generaties te bevorderen en de essentiële rol ervan bij armoedebestrijding te erkennen;

52.

onderstreept het belang van het bevorderen van programma's voor voedingsvoorlichting op scholen en in lokale gemeenschappen;

53.

benadrukt dat het recht op water onlosmakelijk verbonden is met het recht op voedsel en dat de resolutie van de VN van 2010 tot dusver niet heeft geleid tot doortastende maatregelen om van het recht op water een mensenrecht te maken; vraagt de EU om het voorstel van het Italiaanse Comité voor een wereldwijde overeenkomst voor water (CICMA) inzake een optioneel protocol voor het Internationaal Verdrag inzake economische, sociale en culturele rechten onder de loep te nemen;

54.

erkent dat de toegang tot schoon drinkwater van vitaal belang is, evenals de impact die de landbouw daarop kan hebben;

55.

erkent de rol van de toegang tot water voor landbouwdoeleinden, en het risico van een te grote afhankelijkheid van kostbaar water voor irrigatie; wijst in dit verband op de noodzaak om verspillende irrigatiepraktijken te beperken en op de belangrijke rol die waterbesparende landbouwtechnieken kunnen spelen bij het voorkomen van evapotranspiratie, het behoud van water in een gezonde, levende bodem en het schoonhouden van drinkwaterbronnen;

56.

merkt op dat duurzaam bodembeheer de wereldvoedselproductie met 58 % kan doen toenemen (48);

57.

wijst op de synergieën tussen benaderingen op basis van de bodem en op basis van bomen en benadrukt hoe belangrijk het is dat de agro-ecosystemen worden aangepast aan de klimaatverandering; wijst met name op de grote vraag naar brandhout en op de diverse toepassingen van stikstofbindende bomen;

58.

erkent de specifieke behoeften van tropische en semi-aride landbouw, en dan met name de behoefte aan schaduw voor de gewassen en aan bodembescherming, beschouwt extractieve monoculturen als achterhaald en wijst er tevens op dat deze in de NAFSN-donorlanden steeds meer worden uitgefaseerd;

59.

waarschuwt voor een te grote afhankelijkheid, in initiatieven die door de NAFSN worden gefinancierd, van de productie van niet voor consumptie bestemde landbouwgoederen in plaats van voedsel, met name grondstoffen voor biobrandstoffen, omdat de productie van deze grondstoffen een negatieve impact kan hebben op de voedselveiligheid en de voedselsoevereiniteit van de deelnemende landen;

60.

merkt op dat deze landbouwtechnieken, die natuurlijke processen zoals de vorming van de bovenlaag, de regulering van water en plagen of een gesloten nutriëntenkringloop bevorderen, kunnen zorgen voor productiviteit en vruchtbaarheid op lange termijn, tegen lage kosten voor landbouwers en overheidsdiensten;

61.

merkt op dat landbouwchemicaliën in ontwikkelingslanden, zoals de landen die deelnemen aan de NAFSN, zowel te veel als verkeerd gebruikt kunnen worden;

62.

merkt op dat dit in de hand wordt gewerkt door ongeletterdheid en een gebrek aan passende opleiding en kan leiden tot zeer hoge bestrijdingsmiddelenresiduen in vers fruit en verse groenten, tot vergiftiging en tot andere effecten op de menselijke gezondheid voor landbouwers en hun gezin;

63.

herinnert eraan dat het recht van landbouwers om vrijelijk zaaizaad te produceren, uit te wisselen en verkopen ten grondslag ligt aan 90 % van de landbouwinkomens in Afrika, en dat zaaizaaddiversiteit van essentieel belang is om de landbouwsector bestendiger te maken tegen klimaatverandering; onderstreept dat het feit dat vanuit het bedrijfsleven wordt aangedrongen op de versterking van de rechten van plantenkwekers overeenkomstig het UPOV-Verdrag van 1991, niet mag leiden tot een verbod op deze informele praktijken;

64.

wijst op de gevaren van deregulering van de zaaizaadsector in de deelnemende landen, hetgeen ertoe kan leiden dat de kleine boeren te afhankelijk worden van zaaizaad en gewasbeschermingsproducten die worden vervaardigd door buitenlandse bedrijven;

65.

herinnert eraan dat de TRIPS-bepalingen die een zekere vorm van bescherming voor plantenvariëteiten vereisen, ontwikkelingslanden niet verplichten om het UPOV-stelsel aan te nemen; benadrukt evenwel dat deze bepalingen landen in staat stellen sui generis-systemen uit te werken die beter zijn aangepast aan de kenmerken van de landbouwproductie van elk individueel land en aan de traditionele zaaizaadsystemen van de boeren, terwijl LDC's die lid zijn van de WTO zijn vrijgesteld van de verplichting tot naleving van de bepalingen van de TRIPS-overeenkomst; benadrukt dat sui generis-systemen de doelstellingen en verplichtingen uit hoofde van het Verdrag inzake biologische diversiteit (CBD), het Protocol van Nagoya en het Internationaal Verdrag inzake plantgenetische bronnen voor voedsel en landbouw (ITPGRFA) moeten ondersteunen in plaats van tegenwerken;

66.

betreurt de oproep van het bedrijfsleven om de Afrikaanse zaaizaadwetgeving via regionale instellingen te harmoniseren op basis van de beginselen van onderscheidbaarheid, homogeniteit en bestendigheid (DUS), hetgeen de ontwikkeling en groei van de zaaizaadsystemen van boeren op nationaal en regionaal niveau zal belemmeren, aangezien dergelijke systemen meestal niet aan de DUS-criteria voldoen;

67.

dringt er bij de G7-lidstaten op aan de door boeren beheerde zaaizaadsystemen te ondersteunen via gemeenschapsbanken voor zaaizaad;

68.

herinnert eraan dat, hoewel commerciële zaaizaadvariëteiten de opbrengst op korte termijn kunnen verbeteren, traditionele variëteiten van de boeren, natuurrassen en de ermee gepaard gaande kennis het meest geschikt zijn voor aanpassing aan zowel specifieke agro-ecologische omstandigheden als de klimaatverandering; onderstreept tegelijkertijd dat de betere prestatie van commerciële zaden afhangt van het gebruik van productiemiddelen (meststoffen, pesticiden, hybridezaden), waardoor landbouwers het risico lopen in een vicieuze cirkel van schulden terecht te komen;

69.

merkt bezorgd op dat de invoering en verspreiding van gecertificeerd zaaizaad in Afrika ertoe leidt dat kleinschalige boerenbedrijven afhankelijker worden, dat de kans op schulden toeneemt en dat de zaaizaaddiversiteit afneemt;

70.

pleit ervoor lokale beleidslijnen te ondersteunen die erop gericht zijn een consistente en duurzame toegang tot een gevarieerd en voedzaam dieet te waarborgen, volgens het subsidiariteitsbeginsel en het beginsel van eigen verantwoordelijkheid;

71.

wenst dat de Commissie erop toeziet dat de toezeggingen die de EU in het kader van landbouwersrechten en het ITPGRFA heeft gedaan, tot uiting komen in alle technische bijstand en financiële steun voor de ontwikkeling van zaaizaadbeleid; roept de EU op alle regelingen betreffende intellectuele-eigendomsrechten te steunen die bijdragen aan de ontwikkeling van aan de lokale omstandigheden aangepaste zaadvariëteiten en op het eigen bedrijf verkregen zaaizaad;

72.

verzoekt de G8-lidstaten met klem om het verbouwen van genetisch gemodificeerde gewassen in Afrika op generlei wijze te ondersteunen;

73.

herinnert eraan dat de Afrikaanse modelwet inzake bioveiligheid strenge eisen stelt aan bioveiligheid; is van mening dat bij alle hulp van buitenlandse financiers die bedoeld is om de bioveiligheid op nationaal en regionaal niveau te ontwikkelen, deze normen ook moeten worden gehanteerd;

74.

dringt er bij Afrikaanse landen op aan geen nationale of regionale bioveiligheidsstelsels in te voeren met lagere bioveiligheidsnormen dan de normen die zijn neergelegd in het Protocol van Cartagena inzake bioveiligheid;

75.

roept de deelnemende landen op landbouwers de mogelijkheid te bieden om inputafhankelijkheid te voorkomen en eigen kweek te ondersteunen, teneinde de biodiversiteit in de landbouw te handhaven en te verbeteren via door de overheid beheerde lokale zaadbanken, door middel van de uitwisseling en de voortdurende ontwikkeling van lokale zaadvariëteiten, en met name door blijk te geven van flexibiliteit in de zaadcatalogi om eigen variëteiten van de landbouwers niet uit te sluiten en de instandhouding van traditionele teelt te waarborgen;

76.

roept de deelnemende landen op de toegang tot en de uitwisseling van zaaizaad en landbouwproductiemiddelen voor kleinschalige boerenbedrijven, gemarginaliseerde groepen en plattelandsgemeenschappen te waarborgen en te bevorderen, en zich te houden aan de internationale overeenkomsten over de niet-octrooieerbaarheid van levende organismen en essentiële biologische processen, met name wat inheemse stammen en soorten betreft;

77.

wijst op het risico op toenemende marginalisering van vrouwen bij de besluitvorming, een risico dat ontstaat ten gevolge van de ontwikkeling van bepaalde commerciële gewassen; merkt op dat landbouwopleidingen vaak op mannen gericht zijn en geneigd zijn vrouwen buiten spel te zetten, waardoor ze worden uitgesloten van het beheer van het land en de gewassen waarvoor ze altijd gewend waren te zorgen;

78.

vindt het betreurenswaardig dat er, als het gaat om de CCF's, noch specifieke verbintenissen ten aanzien van genderbewust budgetteren zijn vastgelegd, noch door middel van gedifferentieerde gegevens in het oog wordt gehouden in hoeverre er vooruitgang wordt geboekt; benadrukt dat van abstracte en algemene verbintenissen moet worden overgegaan op concrete en nauwkeurige verbintenissen in het kader van een nationaal actieplan ter versterking van de positie van de vrouw als rechthebbende;

79.

verzoekt de regeringen om een einde te maken aan discriminatie van vrouwen, of het daarbij nu gaat om toegang tot land, microkredietregelingen of de verlening van microkredieten, en om vrouwen daadwerkelijk te betrekken bij de ontwikkeling en de tenuitvoerlegging van beleid op het gebied van landbouwonderzoek en -ontwikkeling;

80.

onderstreept het belang van het waarborgen van de transparantie van alle financiering die wordt toegekend aan bedrijven in de particuliere sector en benadrukt dat er openbaarheid moet worden gegeven aan dergelijke financiering;

81.

verzoekt financiers om de officiële ontwikkelingshulp (ODA) in overeenstemming te brengen met de beginselen inzake de doeltreffendheid van ontwikkelingshulp, te streven naar vooruitgang op het gebied van armoedebestrijding, en daarnaast inclusieve partnerschappen, transparantie en het afleggen van verantwoording te stimuleren;

82.

roept financiers op hun steun voor de ontwikkeling van de landbouw in de eerste plaats te kanaliseren via nationale ontwikkelingsfondsen die subsidies en leningen verstrekken aan kleinschalige boerenbedrijven en agrarische gezinsbedrijven;

83.

verzoekt financiers onderwijs aan en de opleiding en technische advisering van boeren te ondersteunen;

84.

roept financiers op de oprichting van beroepsorganisaties en economische organisaties van landbouwers te stimuleren en de oprichting van landbouwcoöperaties te ondersteunen, die de levering van betaalbare productiemiddelen mogelijk maken en landbouwers helpen hun producten zo te verwerken en te verkopen dat er winst wordt gemaakt;

85.

is van mening dat de financiële steun van de G8-leden aan de NAFSN in strijd is met de doelstelling om binnenlandse en lokale bedrijven te ondersteunen die onmogelijk kunnen opboksen tegen multinationals, wier dominante marktpositie al een voordeel is, nog los van het feit dat ze vaak bedrijfs-, tarief- en belastingprivileges genieten;

86.

herinnert eraan dat ontwikkelingshulp tot doel heeft armoede te bestrijden en uiteindelijk uit te roeien; is van oordeel dat ODA gericht moet zijn op het verlenen van rechtstreekse steun aan kleinschalige boerenbedrijven;

87.

benadrukt dat de overheidsinvesteringen in de Afrikaanse landbouw nieuw leven moeten worden ingeblazen, naast de steun aan particuliere investeringen, en dat prioriteit moet worden gegeven aan investeringen in de agro-ecologie, teneinde de voedselveiligheid op duurzame wijze te bevorderen, armoede en honger te bestrijden en tegelijkertijd, met inachtneming van inheemse kennis en innovatie, de biodiversiteit te beschermen;

88.

benadrukt dat de G7-lidstaten de Afrikaanse landen moeten verzekeren van het recht op bescherming van hun landbouwsectoren aan de hand van tarief- en belastingstelsels die gunstig zijn voor agrarische gezinsbedrijven en kleinschalige boerenbedrijven;

89.

verzoekt de EU alle hierboven beschreven tekortkomingen van de NAFSN te verhelpen, stappen te ondernemen om de transparantie en het beheer binnen de NAFSN te versterken en ervoor te zorgen dat de maatregelen die in het kader van de NAFSN worden genomen in overeenstemming zijn met de doelstellingen van het ontwikkelingsbeleid;

90.

verzoekt zijn Voorzitter deze resolutie te doen toekomen aan de Raad, de Commissie en de partijen bij de NAFSN.

6.3.2018   

NL

Publicatieblad van de Europese Unie

C 86/24

—

gezien Verordening (EG) nr. 1606/2002 van het Europees Parlement en de Raad van 19 juli 2002 betreffende de toepassing van internationale standaarden voor jaarrekeningen (1),

—

gezien het verslag van 25 februari 2009 van de door Jacques de Larosière voorgezeten groep van deskundigen op hoog niveau inzake financieel toezicht in de EU,

—

gezien Richtlijn 2013/34/EU van het Europees Parlement en van de Raad van 26 juni 2013 betreffende de jaarlijkse financiële overzichten, geconsolideerde financiële overzichten en aanverwante verslagen van bepaalde ondernemingsvormen, tot wijziging van Richtlijn 2006/43/EG van het Europees Parlement en de Raad en tot intrekking van Richtlijnen 78/660/EEG en 83/349/EEG van de Raad (2),

—

gezien Richtlijn 2012/30/EU van het Europees Parlement en de Raad van 25 oktober 2012 strekkende tot het coördineren van de waarborgen welke in de lidstaten worden verlangd van de vennootschappen in de zin van artikel 54, tweede alinea, van het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie, om de belangen te beschermen zowel van de deelnemers in deze vennootschappen als van derden met betrekking tot de oprichting van de naamloze vennootschap, alsook de instandhouding en wijziging van haar kapitaal, zulks teneinde die waarborgen gelijkwaardig te maken (3),

—

gezien Verordening (EU) nr. 258/2014 van het Europees Parlement en de Raad van 3 april 2014 tot vaststelling van een Unieprogramma ter ondersteuning van specifieke activiteiten op het gebied van financiële verslaggeving en controle van jaarrekeningen voor de periode 2014-2020 en houdende intrekking van Besluit nr. 716/2009/EG (4),

—

gezien het voorstel van de Commissie voor een verordening van het Europees Parlement en de Raad houdende wijziging van Verordening (EU) nr. 258/2014 tot vaststelling van een Unieprogramma ter ondersteuning van specifieke activiteiten op het gebied van financiële verslaggeving en controle van jaarrekeningen voor de periode 2014-2020 (COM(2016)0202),

—

gezien het rapport van Philippe Maystadt van oktober 2013 getiteld „Should IFRS standards be more European?”,

—

gezien het verslag van 2 juli 2014 de Commissie aan het Europees Parlement en de Raad over de vorderingen bij de uitvoering van de hervorming van de EFRAG naar aanleiding van de aanbevelingen in het rapport-Maystadt (COM(2014)0396),

—

gezien het verslag van 18 juni 2015 de Commissie aan het Europees Parlement en de Raad over de evaluatie van Verordening (EG) nr. 1606/2002 van 19 juli 2002 betreffende de toepassing van internationale standaarden voor jaarrekeningen (COM(2015)0301),

—

gezien het verslag van 17 september 2015 de Commissie aan het Europees Parlement en de Raad over de activiteiten van de IFRS Foundation, de EFRAG en de PIOB in 2014 (COM(2015)0461),

—

gezien de mededeling van de Commissie aan het Europees Parlement, de Raad, het Europees Economisch en Sociaal Comité en het Comité van de Regio's van 30 september 2015 getiteld „Actieplan voor de opbouw van een kapitaalmarktunie” (COM(2015)0468),

—

gezien de studie betreffende de International Accounting Standards Board (IASB) („The European Union's Role in International Economic Fora — paper 7: The IASB”) en de vier studies betreffende IFRS 9 („IFRS Endorsement Criteria in Relation to IFRS 9”, „The Significance of IFRS 9 for Financial Stability and Supervisory Rules”, „Impairments of Greek Government Bonds under IAS 39 and IFRS 9: A Case Study” en „Expected-Loss-Based Accounting for the Impairment of Financial Instruments: the FASB and IASB IFRS 9 Approaches”),

—

gezien Verordening (EG) nr. 1569/2007 van de Commissie van 21 december 2007 waarbij ter uitvoering van de Richtlijnen 2003/71/EG en 2004/109/EG van het Europees Parlement en de Raad een mechanisme wordt opgezet voor het nemen van een besluit over de gelijkwaardigheid van standaarden voor jaarrekeningen die door effectenuitgevende instellingen van derde landen worden toegepast (5),

—

gezien de verklaring van de leiders van de G20 van 2 april 2009,

—

gezien discussiedocument DP/2013/1 van de IASB van juli 2013 getiteld „A Review of the Conceptual Framework for Financial Reporting” ('Een herziening van het conceptuele kader voor financiële verslaglegging'), en gezien het verzoek om standpunten van de IASB van juli 2015 getiteld „Trustees' Review of Structure and Effectiveness: Issues for the Review” ('Toetsing door de trustees van de structuur en doeltreffendheid: te toetsen aspecten'),

—

gezien het commentaar van de Commissie van 1 december 2015 op toetsing door de trustees van de IASB van de structuur en doeltreffendheid,

—

gezien de op 24 juli 2014 door de IASB uitgebrachte internationale standaard voor financiële verslaglegging (IFRS) 9 inzake financiële instrumenten, het door de EFRAG uitgebrachte goedkeuringsadvies met betrekking tot IFRS 9, de door de EFRAG uitgebrachte beoordeling van IFRS 9 aan de hand van het beginsel van getrouw beeld, de vergaderstukken van het Regelgevend Comité voor financiële verslaglegging (ARC) over IFRS 9, en de brieven met commentaar van de Europese Centrale Bank (ECB) en de Europese Bankenautoriteit (EBA) over de goedkeuring van IFRS 9,

—

gezien de namens de coördinatoren van de Commissie economische en monetaire zaken gestuurde brief van 14 januari 2014 met opmerkingen over het discussiedocument van de IASB getiteld „A Review of the Conceptual Framework for Financial Reporting”,

—

gezien het rapport van de Europese Autoriteit voor effecten en markten (ESMA) „Enforcement and Regulatory Activities of Accounting Enforcers in 2014” van 31 maart 2015 (ESMA/2015/659),

—

gezien de richtsnoeren van de ESMA van 10 juli 2014 betreffende handhaving van de informatieplicht (ESMA/2014/807),

—

gezien de tabel van de ESMA inzake de naleving van de ESMA-richtsnoeren betreffende handhaving van de informatieplicht van 19 januari 2016 (ESMA/2015/203 REV),

—

gezien zijn resolutie van 24 april 2008 over internationale standaarden voor financiële verslaglegging (IFRS) en het bestuur van de International Accounting Standards Board (IASB) (6),

—

gezien zijn resolutie van 12 april 2016 over de rol van de EU in het kader van de internationale financiële, monetaire en regelgevende instellingen en organen (7),

—

gezien Richtlijn 2006/43/EG van het Europees Parlement en de Raad van 17 mei 2006 betreffende de wettelijke controles van jaarrekeningen (8) en geconsolideerde jaarrekeningen, zoals gewijzigd bij Richtlijn 2014/56/EU van het Europees Parlement en de Raad van 16 april 2014 (9), die medio juni 2016 van kracht wordt,

—

gezien artikel 52 van zijn Reglement,

—

gezien het verslag van de Commissie economische en monetaire zaken en het advies van de Begrotingscontrolecommissie (A8-0172/2016),

A.

overwegende dat de internationale standaarden voor financiële verslaglegging (IFRS) en de internationale auditnormen (ISA) onmisbaar zijn voor de goede werking van de interne markt en de kapitaalmarkten; overwegende dat de IFRS en de ISA als een publiek goed kunnen worden gezien en daarom de financiële stabiliteit niet in gevaar moeten brengen of de economische ontwikkeling van de Unie moeten belemmeren, maar juist het algemeen belang moeten dienen en niet alleen het belang van investeerders, kredietverstrekkers en crediteuren;

B.

overwegende dat de vervalsing van de boekhouding van ondernemingen een bedreiging vormt voor de economische en financiële stabiliteit, alsook het vertrouwen van de burgers in het model van de sociale markteconomie teniet doet;

C.

overwegende dat het doel van de IFRS het versterken van de verantwoordingsplicht is door de informatiekloof tussen investeerders en ondernemingen te verkleinen, investeringen bescherming te bieden en voor transparantie te zorgen, en daarmee de internationale vergelijkbaarheid en de kwaliteit van financiële informatie te vergroten, investeerders en andere marktdeelnemers in staat te stellen met grotere kennis van zaken beslissingen te nemen en aldus het gedrag van actoren op de financiële markten te beïnvloeden en van invloed te zijn op de stabiliteit van de markten in kwestie; overwegende dat dit boekhoudkundige model ten behoeve van het nemen van beslissingen evenwel niet volledig strookt met de „kapitaaltoereikendheid”-functie van boekhouding zoals omschreven in de jurisprudentie van het Hof van Justitie en de jaarrekeningrichtlijn, waarin staat dat de conceptuele basis van boekhouding overeenkomstig het IFRS-kader niet het in de EU-wetgeving verankerde doel van jaarrekeningen omvat waarbij een getrouw beeld van de gespecificeerde cijfers de norm is, zoals uiteengezet in schriftelijk antwoord E-016071/2015 van commissaris Hill van 25 februari 2016; overwegende dat het vereiste van een 'getrouw beeld' impliceert dat een alomvattende beoordeling wordt verricht, waarin zowel cijfers, als kwalitatieve toelichtingen belangrijk zijn;

D.

overwegende dat in de jaarrekeningrichtlijn is bepaald dat jaarrekeningen „van bijzonder belang [zijn] voor de bescherming van aandeelhouders, van vennoten en van derden” en dat „dergelijke ondernemingsvormen aan derden geen andere waarborgen bieden dan hun netto vermogensbestanddelen”; overwegende dat ook in de jaarrekeningrichtlijn is bepaald dat zij tot doel heeft „de belangen in ondernemingen met een aandelenkapitaal te beschermen” door te waarborgen dat dividenden niet uit aandelenkapitaal worden betaald; overwegende dat dit algemene doel van jaarrekeningen uitsluitend kan worden vervuld indien de cijfers in de jaarrekeningen een getrouw beeld geven van de activa en passiva, de financiële positie en de winst of het verlies van de onderneming; overwegende dat het geven van een getrouw beeld, de vaststelling van de dividendbetalingen en een beoordeling van de solvabiliteit alleen mogelijk zijn indien er ook kwalitatieve informatie beschikbaar is en er een bredere risicobeoordeling is uitgevoerd;

E.

overwegende dat de IASB onder de paraplu van de IFRS Foundation (een in Londen/VK en Delaware/VS ingeschreven particulier bedrijf zonder winstoogmerk) opereert en als standaardiseringsinstantie over processen moet beschikken die transparant en onafhankelijk zijn en waarover openbare verantwoording wordt afgelegd; overwegende dat de EU 14 % van het budget van de IFRS Foundation ophoest en daarmee de grootste financiële bijdrage levert;

F.

overwegende dat het mondiale verkeer van kapitaal een mondiaal systeem van standaarden voor jaarrekeningen behoeft; overwegende dat de IFRS in 116 jurisdicties op verschillende manieren (volledige, gedeeltelijke, optionele tenuitvoerlegging of via convergentie) worden toegepast, maar niet in de VS voor binnenlandse emittenten;

G.

overwegende dat in het Norwalk-akkoord van september 2002 tussen de IASB en de Amerikaanse FASB (Financial Accounting Standards Board) wordt voorgesteld te streven naar convergentie tussen de IFRS van de IASB en de Amerikaanse GAAP van de FASB;

H.

overwegende dat het goedkeuringsproces in de EU stoelt op de goedkeuringscriteria zoals bedoeld in de IAS-verordening; overwegende dat een IFRS niet haaks mag staan op het vereiste betreffende een getrouw beeld zoals bedoeld in de jaarrekeningenrichtlijn, op grond waarvan jaarrekeningen een getrouw beeld van de activa en passiva, de financiële positie en het resultaat van een onderneming moeten geven; overwegende dat dividenden en bonussen niet betaald mogen worden uit niet-gerealiseerde winsten, hetgeen uiteindelijk betekent uit kapitaal zoals bepaald in de richtlijn inzake kapitaalinstandhouding; overwegende dat de IFRS aan het Europees „openbaar belang” tegemoet moeten komen en aan een aantal basiscriteria moeten voldoen betreffende de kwaliteit van de informatie die in de balans moet worden verstrekt;

I.

overwegende dat de Commissie, de Raad en het Europees Parlement bij het goedkeuringsproces betrokken zijn en zich daarbij baseren op advies van de European Financial Reporting Advisory Group (EFRAG), een particuliere technische adviseur van de Commissie, en op het werk van het Regelgevend Comité voor financiële verslaglegging (ARC), dat uit vertegenwoordigers van de lidstaten bestaat; overwegende dat in het verslag-Maystadt gekeken wordt aan de mogelijkheid van de oprichting van een agentschap ter vervanging van de EFRAG als een langetermijnoplossing;

J.

overwegende dat in de EU meerdere belanghebbende partijen, en met name langetermijninvesteerders, de vraag hebben opgeworpen of de IFRS consistent zijn met de wettelijke vereisten van de jaarrekeningrichtlijn, met name de beginselen van „prudence” en „stewardship”; overwegende dat de betrokkenheid van het Parlement bij het standaardiseringsproces niet toereikend is en niet in verhouding staat tot de financiële bijdrage uit de EU-begroting aan de IFRS Foundation; overwegende dat ook met nadruk gewezen is op het belang van het versterken van Europa's stem, teneinde ervoor te zorgen dat deze beginselen ten volle worden erkend en geïntegreerd in het hele standaardiseringsproces;

K.

overwegende dat de recente financiële crisis de rol van de IFRS met betrekking tot financiële stabiliteit en groei op de agenda van de G20 en de EU heeft gezet, waarbij met name de regels voor de erkenning van verliezen in het bankenstelsel aandacht krijgen; overwegende dat de G20 en het verslag-De Larosière reeds voorafgaand aan de crisis op belangrijke kwesties in verband met standaarden voor jaarrekeningen hadden gewezen, zoals verslaglegging buiten de balans, procycliciteit in verband met het beginsel van waardering tegen marktwaarde en de erkenning van winsten en verliezen, de tendens om de accumulatie van risico's te onderschatten tijdens conjuncturele oplevingen en het ontbreken van een gemeenschappelijke en transparante methode voor de waardering van illiquide en aan waardevermindering onderhevige activa;

L.

overwegende dat de IASB in reactie op bepaalde aspecten van de crisis en de invloed daarvan op de bankensector in het bijzonder de IFRS 9-studie betreffende financiële instrumenten heeft geproduceerd; overwegende dat de EFRAG een positief advies over IFRS 9 heeft gegeven, met een aantal opmerkingen over het gebruik van „reële waarde” bij moeilijkheden op de markt, het ontbreken van een conceptuele basis voor de aanpak van voorzieningen voor kredietverliezen over een tijdsduur van twaalf maanden en de onbevredigende bepalingen betreffende langetermijninvesteringen; overwegende dat, omdat IFRS 9 en de toekomstige verzekeringsstandaard op verschillende datums in werking treden, in het advies twijfel is geuit over de toepasbaarheid van de standaard op de verzekeringssector; overwegende dat de IASB hier zelf ook al op had gewezen; overwegende dat wordt gevreesd dat de voorgestelde boekhoudkundige behandeling van aandelenkapitaal negatieve gevolgen kan hebben voor langetermijninvesteringen; overwegende dat de brieven met commentaar van de ECB en de EBA over IFRS 9 weliswaar positief waren, maar dat hierin tevens een aantal specifieke tekortkomingen werd gesignaleerd;

M.

overwegende dat de kwestie verslaglegging buiten de balans is aangepakt in de vervolgens geformuleerde amendementen op 'IFRS 7 Financiële instrumenten: informatieverschaffing' en de uitgifte van drie nieuwe standaarden, te weten 'IFRS 10 Geconsolideerde jaarrekening', 'IFRS 11 Gezamenlijke overeenkomsten' en 'IFRS 12 Informatieverschaffing over belangen in andere entiteiten';

N.

overwegende dat de IASB in mei 2015 het voorontwerp van het „conceptueel kader” heeft gepubliceerd met een beschrijving van de concepten die het gebruikt bij het ontwikkelen van de IFRS, hetgeen de opstellers van jaarrekeningen in staat stelt accountancybeleid te formuleren en te kiezen, en alle partijen helpt bij het begrijpen en interpreteren van de IFRS;

O.

overwegende dat de bestuursstructuur van de IFRS Foundation momenteel tegen het licht gehouden wordt, in overeenstemming met zijn statuut; overwegende dat dit derhalve het juiste moment is om de organisatie en de bestuurs- en toezichtsorganen van de IFRS Foundation en de IASB tegen het licht te houden, teneinde ze beter in het systeem van internationale financiële instellingen te integreren en te zorgen voor een brede vertegenwoordiging (bijvoorbeeld van consumentenorganisaties en Ministeries van Financiën) en het publiekelijk afleggen van verantwoording, hetgeen garant staat voor kwalitatief hoogwaardige accountancystandaarden;

P.

overwegende dat de ISA zijn ontwikkeld door de International Auditing and Assurance Standards Board (IAASB), een onafhankelijk orgaan van de Internationale Federatie van Accountants (IFAC); overwegende dat de Public Interest Oversight Board (PIOB) een onafhankelijke internationale organisatie is, die toezicht uitoefent op het proces dat leidt tot de vaststelling van de ISA en op de andere IFAC-activiteiten in het „openbaar belang”;

Q.

overwegende dat de financiering van de IFRS Foundation en de PIOB in het EU-programma ter ondersteuning van specifieke activiteiten op het gebied van financiële verslaglegging en controles 2014-2020 betrekking heeft op precies die jaren (d.w.z. 2014-2020), maar dat de in het EU-programma in kwestie voorziene financiering van de EFRAG slechts geldt voor de periode 2014-2016;

1.

neemt kennis van de IAS-evaluatie van de Commissie over de toepassing van de IFRS in de EU en van haar conclusie dat de doelstellingen van de IAS-verordening zijn verwezenlijkt; betreurt dat de Commissie nog niet de vereiste wetswijzigingen heeft voorgesteld om de bij haar evaluatie geconstateerde tekortkomingen te verhelpen; verzoekt de standaardiseringsinstantie te waarborgen dat de IFRS aansluiten bij de bestaande accountancystandaarden en de convergentie op internationaal niveau te bevorderen; dringt erop aan bij het ontwikkelen van nieuwe standaarden een meer gecoördineerde benadering te volgen, inclusief coördinatie van de toepassingstermijnen, met name met betrekking tot de uitvoering van IFRS 9 (Financiële instrumenten) en de nieuwe IFRS 4 (Verzekeringscontracten); moedigt de Commissie aan hiertoe op korte termijn wetgevingsvoorstellen in te dienen en ervoor te zorgen dat eventuele vertragingen niet leiden tot een slechte onderlinge afstemming of verstoring van de mededinging in de verzekeringssector; verzoekt de Commissie nauwkeurig te onderzoeken of de aanbevelingen in het verslag-De Larosière volledig ten uitvoer zijn gelegd, in het bijzonder aanbeveling nr. 4, waarin ertoe wordt opgeroepen het beginsel van waardering tegen marktwaarde aan een bredere toetsing te onderwerpen;

2.

verzoekt de Commissie dringend gehoor te geven aan de aanbeveling in het verslag- Maystadt om het criterium „openbaar belang” uit te breiden, d.w.z. het criterium dat inhoudt dat standaarden voor jaarrekeningen noch de financiële stabiliteit in de EU in gevaar mogen brengen, noch de economische ontwikkeling van de EU mogen belemmeren, en te waarborgen dat dit criterium ten volle wordt geëerbiedigd tijdens het goedkeuringsproces; verzoekt de Commissie samen met de EFRAG heldere richtsnoeren betreffende de betekenis van „openbaar belang” en het beginsel van „getrouw beeld” op te stellen op basis van de jurisprudentie van het Hof van Justitie en de jaarrekeningrichtlijn, teneinde misverstanden over deze goedkeuringscriteria weg te nemen; verzoekt de Commissie een voorstel in te dienen om Maystadt's definitie van het criterium „openbaar belang” in de IAS-verordening op te nemen; verzoekt de Commissie samen met de EFRAG stelselmatig te onderzoeken of de definitie van het criterium „openbaar belang” in het verslag-Maystadt veranderingen aan de bestaande standaarden voor jaarrekeningen nodig maakt en op basis hiervan met de IASB en de standaardiseringsorganisaties van de lidstaten en derde landen samen te werken om steun voor de wijzigingen in kwestie te genereren of, indien die bredere steun er niet zou zijn, in het EU-recht specifieke standaarden op te nemen om indien nodig aan dat criterium te voldoen;

3.

merkt op dat de „getrouw beeld”-toets van artikel 4, lid 3, van Richtlijn 2013/34/EU van toepassing is op de cijfers in de jaarrekeningen als standaard voor jaarrekeningen die worden opgesteld overeenkomstig Europese wetgeving, als beschreven in de overwegingen 3 en 29 van de richtlijn; wijst erop dat dit doel samenhangt met de kapitaaltoereikendheid-functie van de jaarrekeningen, d.w.z. dat investeerders, zowel crediteuren als aandeelhouders, de cijfers in de jaarrekeningen gebruiken als basis om na te gaan of een onderneming qua netto inventariswaarde solvabel is en om te bepalen hoeveel dividend wordt uitgekeerd;

4.

benadrukt dat een prudente waardering van centraal belang is om een getrouw beeld van de cijfers in de jaarrekeningen te krijgen, wat betekent dat verliezen niet worden ondergewaardeerd en dat winsten niet worden overgewaardeerd, zoals wordt beschreven in artikel 6, lid 1, onder c), punten i) en ii), van de jaarrekeningrichtlijn; wijst erop dat deze interpretatie van de jaarrekeningrichtlijn door tal van arresten van het Hof van Justitie is bevestigd;

5.

merkt op dat overweging 9 van de IAS-verordening enige flexibiliteit toelaat wanneer wordt besloten om een IFRS goed te keuren, door geen „strikte overeenstemming met elke afzonderlijke bepaling van die richtlijnen” te vereisen; wijst er echter op dat dit niet inhoudt dat IFRS zozeer van het algemene doel van de jaarrekeningrichtlijn van 2013 (2013/34/EU), die de in artikel 3, lid 2, van de IAS-verordening genoemde vierde richtlijn vennootschapsrecht (78/660/EEG) en zevende richtlijn vennootschapsrecht (83/349/EEG) heeft vervangen, mogen afwijken dat het resultaat daarvan ertoe zou leiden dat financiële overzichten winsten overschatten of verliezen onderschatten; is in dit verband van mening dat de goedkeuring van IAS 39 mogelijk strijdig was met dit algemene doel van de vierde en de zevende richtlijn vennootschapsrecht, die door de jaarrekeningrichtlijn van 2013 zijn vervangen, ten gevolge van het „geleden verliezen”-model, en met name artikel 31, lid 1, onder c, b ter), van de vierde richtlijn vennootschapsrecht, waarin wordt bepaald dat „alle voorzienbare risico's en mogelijke verliezen die hun oorsprong hebben in het boekjaar of in een vorig boekjaar [moeten worden gemeten of opgenomen], ook als deze risico's en verliezen pas bekend worden tussen de balansdatum en de datum waarop de balans wordt opgesteld”;

6.

juicht het toe dat de IASB voornemens is in het nieuwe conceptuele kader het beginsel „prudence” op te nemen en het begrip „stewardship” te versterken; betreurt het dat de IASB onder „prudence” alleen „prudente behandeling van beoordelingsvrijheid” verstaat; merkt op dat de IASB onder de beginselen „prudence” en „stewardship” niet hetzelfde verstaat als wat in de jurisprudentie in kwestie van het Hof van Justitie en de jaarrekeningrichtlijn staat; is van mening dat het beginsel „prudence” gepaard moet gaan met het betrouwbaarheidsbeginsel; verzoekt de Commissie en de EFRAG overeenstemming te bereiken over de betekenis van de beginselen „prudence” en „stewardship”, als gedefinieerd in de jurisprudentie van het Hof van Justitie en de jaarrekeningrichtlijn, en vervolgens op basis daarvan samen te werken met de IASB en de standaardiseringsinstanties van de lidstaten en van derde landen, teneinde bredere steun voor deze beginselen te bewerkstelligen; verzoekt de IASB stelselmatig te onderzoeken of een herzien conceptueel kader aanpassingen in de bestaande standaarden voor jaarrekeningen vereist en zo nodig wijzigingen aan te brengen;

7.

neemt nota van de hervorming van de erkenning van verliezen in het IFRS-kader, die het mogelijk moet maken prudentere voorzieningen voor verliezen aan te leggen op basis van het vooruitziende begrip „verliesverwachting” in plaats van geleden verliezen; is van mening dat het goedkeuringsproces van de EU op zorgvuldige en prudente wijze moet bepalen hoe het begrip „verliesverwachting” moet worden gespecificeerd, zodat er niet al te zeer op het model wordt vertrouwd en zodat de toezichthouders duidelijke richtsnoeren inzake de waardevermindering van activa kunnen geven;

8.

is van mening dat de kwestie verslaglegging buiten de balans nog niet naar behoren en effectief is aangepakt, aangezien het besluit of activa al dan niet op de balansen moeten worden vermeld nog altijd aan een mechanische regel onderworpen is die kan worden omzeild; verzoekt de IASB deze tekortkomingen te verhelpen;

9.

is, gezien de door de G20 vastgestelde centrale problemen bij het toezicht op de effectenmarkten, verheugd over de protocollen van de IFRS Foundation en IOSCO over nauwere samenwerking; acht deze samenwerking noodzakelijk om te voldoen aan de behoefte naar kwalitatief hoogwaardige, mondiale standaarden voor de boekhouding en de toepassing van consistente standaarden ondanks uiteenlopende nationale randvoorwaarden te bevorderen;

10.

is ervan overtuigd dat de informatie-uitwisseling tussen de IASB en IOSCO over de toenemende toepassing van de IFRS niet alleen moet worden gezien als een inventarisatie, maar ook als een mogelijkheid om voorbeelden van goede praktijken te identificeren; is in dit verband verheugd over de door IOSCO opgezette jaarlijkse „enforcer discussion session”, die bedoeld is om de IASB duidelijkheid te geven over centrale vraagstukken bij de omzetting en handhaving;

11.

wijst erop dat de gevolgen van een standaard voor jaarrekeningen volledig moeten worden begrepen; vindt dat de IASB en de EFRAG het als een van hun prioriteiten moeten zien om hun impactanalyses, met name op macro-economisch gebied, te versterken en om een beoordeling te maken van de verschillende behoeften van de grote verscheidenheid aan belanghebbenden, waaronder langetermijninvesteerders en ondernemingen, en het grote publiek; verzoekt de Commissie de EFRAG eraan te herinneren zijn capaciteit te versterken om het effect van de nieuwe standaarden voor jaarrekeningen op de financiële stabiliteit te beoordelen, met een uitdrukkelijke nadruk op de Europese behoeften, die vroeger in het standaardisering van de IASB moeten worden opgenomen; wijst er met name op dat een kwantitatieve effectbeoordeling voor IFRS 9 ontbreekt, omdat er voor 2017 geen gegevens over beschikbaar zullen zijn; verzoekt de Commissie ervoor te zorgen dat IFRS 9 ten dienste staat van de investeringsstrategie van de EU op lange termijn, met name door het beperken van bepalingen die buitensporige volatiliteit op korte termijn in de financiële overzichten zouden kunnen introduceren; neemt er nota van dat de Europese toezichthoudende autoriteiten (ETA's), te weten de ESMA, de EBA en Eiopa, die de nodige deskundigheid en capaciteit hebben om bij deze taak te helpen, geen volwaardig lid van de raad van bestuur van de EFRAG wensten te worden omdat de EFRAG een particulier orgaan is; is van mening dat de ECB en de ETA's, als waarnemers in de raad van bestuur van de EFRAG na de herziening van de bestuursregelingen, een positieve bijdrage zouden kunnen leveren om beter rekening te houden met gevolgen voor de financiële stabiliteit; verzoekt de Commissie in het kader van de herziening van de IAS-verordening na te gaan hoe stelselmatige en formele feedback van de ETA's kan worden verkregen;

12.

is ervan overtuigd dat alleen eenvoudige regels effectief door de gebruikers kunnen worden toegepast en door de toezichthouders kunnen worden gecontroleerd; herinnert eraan dat de G20 in zijn verklaring van 2 april 2009 heeft gevraagd om de standaarden voor jaarrekeningen voor financiële instrumenten minder complex te maken en om de waarderingsstandaarden internationaal op duidelijke en coherente wijze toe te passen, in samenwerking met de toezichthouders; maakt zich zorgen over de blijvende complexiteit van de IFRS; dringt erop aan deze complexiteit bij het ontwikkelen van nieuwe standaarden voor jaarrekeningen daar waar gewenst en mogelijk te reduceren; denkt dat een minder ingewikkeld systeem van standaarden voor jaarrekeningen de uniformiteit van de toepassing ten goede zal komen en tot vergelijkbaarheid van de financiële data van ondernemingen tussen de lidstaten zal leiden;

13.

vraagt om verplichte verslaglegging per land in het kader van IFRS; herhaalt het standpunt van het Parlement dat openbare verslaglegging per land een beslissende rol kan spelen bij de bestrijding van belastingontwijking en -fraude;

14.

verzoekt de IASB, de Commissie en de EFRAG het Parlement en de Raad in een vroeg stadium te betrekken bij het ontwikkelen van IFRS in het algemeen en bij het goedkeuringsproces in het bijzonder; is van mening dat het toetsingsproces voor de vaststelling van IFRS in de EU moet worden geformaliseerd en gestructureerd naar analogie met het toetsingsproces voor „niveau 2”-maatregelen op het gebied van financiële diensten; beveelt de Europese autoriteiten aan om belanghebbenden uit het maatschappelijk middenveld te verzoeken hun werkzaamheden te steunen, ook op het niveau van de EFRAG; verzoekt de Commissie een ruimte te creëren waar belanghebbenden de grondbeginselen van jaarrekeningen in Europa kunnen bespreken; verzoekt de Commissie het Parlement de mogelijkheid te geven een shortlist van de kandidaten voor het voorzitterschap van het bestuur van de EFRAG te ontvangen, zodat het vóór de stemming over de voorgestelde kandidaat hoorzittingen kan houden;

15.

merkt in dit verband op dat het Parlement de rol van een actieve bevorderaar van IFRS moet vervullen, op voorwaarde dat terdege rekening worden gehouden met de verzoeken in deze resolutie, aangezien is aangetoond dat de voordelen groter zijn dan de kosten;

16.

is ervan overtuigd dat een gemondialiseerde economie behoefte heeft aan internationaal aanvaarde standaarden voor jaarrekeningen; herinnert er evenwel aan dat convergentie geen doel op zich is, maar alleen wenselijk is als het leidt tot betere standaarden voor jaarrekeningen die het openbaar belang, prudentie en betrouwbaarheid voor ogen hebben; is daarom van oordeel dat het belangrijk is een constructieve dialoog op gang te houden tussen de IASB en de nationale instanties die zich bezighouden met het vaststellen van standaarden voor jaarrekeningen, ondanks het trage tempo van de vorderingen bij het convergentieproces;

17.

merkt op dat kmo's de meerderheid van de ondernemingen uitmaken; neemt er nota van dat de Commissie het plan heeft opgevat samen met de IASB te onderzoeken of het haalbaar is gemeenschappelijke, kwalitatief hoogwaardige en vereenvoudigde standaarden voor jaarrekeningen voor kmo's te ontwikkelen, voor gebruik, op vrijwillige basis, op EU-niveau door kmo's die op multilaterale handelsfaciliteiten (MTF's) en, meer in het bijzonder, op groeimarkten voor kmo's zijn genoteerd; verwijst in dit verband naar de mogelijkheden van de reeds bestaande standaarden voor financiële verslaglegging voor kmo's; meent dat deze werkzaamheden slechts kunnen worden voortgezet als de IFRS minder complex worden en geen procycliciteit in de hand werken, en als de belangen van kmo's in de IASB in voldoende mate worden vertegenwoordigd; is van oordeel dat de betrokken partijen in de IASB vertegenwoordigd moeten zijn; verzoekt de Commissie een echte effectbeoordeling van de gevolgen van de IFRS voor kmo's te verrichten alvorens verdere stappen te ondernemen; vindt dat op een dergelijke ontwikkeling goed toezicht moet worden uitgeoefend en dat het Parlement volledig moet worden geïnformeerd, met passende inachtneming van het proces voor betere regelgeving;

18.

benadrukt dat de nationale standaardiseringsinstanties thans nauw in de EFRAG geïntegreerd zijn; wijst daarom op de adviserende rol van de EFRAG wat betreft boekhoudkwesties met betrekking tot kleine beursgenoteerde ondernemingen en kmo's meer in het algemeen;

19.

juicht het toe dat de Commissie de lidstaten aanmoedigt de richtsnoeren van de ESMA betreffende verplichte financiële informatie toe te passen; betreurt het dat sommige lidstaten zich niet houden aan de ESMA-richtsnoeren betreffende verplichte financiële informatie en dat ook niet voornemens zijn; verzoekt deze lidstaten naar naleving toe te werken; verzoekt de Commissie te onderzoeken of de bevoegdheden waarover de ESMA beschikt haar in staat stellen een consistente en coherente handhaving in de hele EU te waarborgen en zo niet andere mogelijkheden te onderzoeken om een correcte handhaving te garanderen;

20.

stelt vast dat het evenwicht tussen enerzijds het verplichte toepassingsgebied van de IAS-verordening en anderzijds de mogelijkheid voor de lidstaten het gebruik van de IFRS op nationaal niveau uit te breiden, waarborgt dat correct invulling wordt gegeven aan de beginselen van subsidiariteit en proportionaliteit;

21.

vindt het positief dat de Commissie voornemens is te onderzoeken of het wenselijk en haalbaar is de EU-regels met betrekking tot de uitkering van dividend te coördineren; herinnert in dit verband aan artikel 17, lid 1, van de richtlijn inzake kapitaalinstandhouding, waarin de jaarrekeningen van een onderneming gemoend worden als de basis voor besluiten in verband met de uitkering van dividenden en een aantal beperkingen voor die uitkering worden vastgesteld; stelt vast dat uit de evaluatie van de IAS-verordening door de Commissie is gebleken dat er nog steeds enige verschillen zijn in de manier waarop de lidstaten de IFRS toepassen; onderstreept dat de regels inzake kapitaalinstandhouding en uitkering van dividend in het verslag over de beoordeling van de IAS-verordening zijn genoemd als bron van mogelijke juridische betwisting in bepaalde rechtsgebieden waar de lidstaten het gebruik van de IFRS toestaan of vereisen voor afzonderlijke jaarlijkse financiële overzichten waarop de uitkeerbare winst is gebaseerd; wijst erop dat elke lidstaat overweegt hoe deze kwesties moeten worden aangepakt in zijn nationale wetgeving binnen het kader van de EU-voorschriften voor kapitaalinstandhouding; verzoekt de Commissie in dit verband erop toe te zien dat de richtlijn inzake kapitaalinstandhouding en de jaarrekeningrichtlijn worden nageleefd;

22.

verzoekt de EFRAG en de Commissie zo spoedig mogelijk te onderzoeken of de standaarden voor jaarrekeningen belastingfraude en belastingontwijking mogelijk maken, en alle nodige wijzigingen aan te brengen om mogelijk misbruik te bestraffen en te voorkomen;

23.

neemt ter kennis dat geprobeerd de transparantie en vergelijkbaarheid van jaarrekeningen van overheden te vergroten door middel van het ontwikkelen van Europese boekhoudnormen voor de overheidssector (EPSAS);

24.

steunt de aanbeveling van de Commissie dat de raad van toezicht van de IFRS Foundation er goed aan zou doen de aandacht te verleggen van kwestie in verband met de interne organisatie naar het bespreken van onderwerpen op het vlak van „openbaar belang” die naar de IFRS Foundation kunnen worden doorverwezen; is evenwel van mening dat er verdere vooruitgang moet worden gemaakt wat het bestuur van de IFRS Foundation en de IASB betreft, met name op het vlak van transparantie, voorkoming van belangenconflicten en de diversiteit van de ingehuurde deskundigen; wijst erop dat de legitimiteit van de IASB op het spel staat als de raad van toezicht het oneens blijft over zijn verantwoordelijkheid terwijl hij afhangt van besluiten bij consensus; steunt met name het voorstel van de Commissie om rekening te houden met de verslagleggingsbehoeften van investeerders met verschillende investeringshorizonnen en om bij de ontwikkeling van standaarden in specifieke oplossingen te voorzien, met name voor langetermijninvesteerders; steunt een betere integratie van de IASB in het systeem van internationale financiële instellingen, alsmede stappen gericht op een brede vertegenwoordiging (bijvoorbeeld van consumentenorganisaties en Ministeries van Financiën) van betrokken partijen en het publiekelijk afleggen van verantwoording, hetgeen garant staat voor kwalitatief hoogwaardige accountancystandaarden;

25.

wijst erop dat private actoren in de IASB een dominante positie innemen; wijst erop dat middelgrote ondernemingen helemaal niet vertegenwoordigd zijn; wijst erop dat de IFRS Foundation nog steeds afhankelijk is van vrijwillige bijdragen, vaak van de particuliere sector, wat een risico van belangenconflicten met zich kan brengen; verzoekt de Commissie de IFRS Foundation ertoe aan te sporen te werken aan een meer gediversifieerde en evenwichtige financieringsstructuur, waaronder op basis van vergoedingen en publieke bronnen;

26.

is ingenomen met de werkzaamheden van de IFRS Foundation/IASB met betrekking tot koolstof- en klimaatrapportage; is met name van mening dat belangrijke structurele langetermijnkwesties zoals de waardering van „gestrande” steenkoolactiva op de balans van ondernemingen uitdrukkelijk aan het IFRS-werkprogramma moeten worden toegevoegd, teneinde standaarden ter zake te ontwikkelen; verzoekt de IFRS-organen de uitdaging van koolstofrapportage en koolstofrisico's op hun agenda te plaatsen;

27.

verzoekt de Commissie en de EFRAG de verschuiving van pensioenactiva van aandelen naar obligaties als gevolg van de invoering van boekhouding op basis van waardering tegen marktwaarde in het kader van de IFRS te bekijken;

28.

juicht het toe dat de Commissie de IFRS Foundation aanspoort te waarborgen dat het gebruik van de IFRS en het leveren van een permanente financiële bijdrage voorwaarden zijn voor het lidmaatschap van de bestuurs- en toezichtsorganen van de IFRS Foundation en de IASB; verzoekt de Commissie te onderzoeken hoe de IFRS Foundation en de IASB kunnen worden hervormd, teneinde leden die niet aan bovengenoemde criteria voldoen hun vetorecht te ontnemen;

29.

vraagt de IFRS-trustees, de raad van toezicht van de IFRS en de IASB een passend genderevenwicht in de respectieve fora te bevorderen;

30.

herinnert aan zijn verzoek in het verslag-Goulard om maatregelen ter vergroting van de democratische legitimiteit, transparantie, verantwoordingsplicht en integriteit met betrekking tot onder andere de publieke toegankelijkheid van documenten, een open dialoog met betrokken partijen, de instelling van verplichte transparantieregisters en regels inzake transparantie met betrekking tot lobbyingbijeenkomst, alsook interne regels, met name betreffende de preventie van belangenvertrengeling;

31.

onderstreept dat de hervorming van de EFRAG moet resulteren in een verbetering van de bijdrage van de EU aan de ontwikkeling van de nieuwe IFRS en een bijdrage kan leveren aan de hervorming van het bestuur van de IFRS Foundation;

32.

betreurt het dat de raad van bestuur van de EFRAG nu al een tijdje geen voorzitter heeft, gezien de rol die hij/zij speelt bij het tot stand brengen van consensus en bij het waarborgen van een duidelijk, sterk Europees standpunt over boekhoudkwesties op internationaal niveau; benadrukt hoe belangrijk het is dat er zo spoedig mogelijk een nieuwe voorzitter wordt benoemd; vraagt de Commissie daarom de aanwervingsprocedure te bespoedigen, met volledige inachtneming van de rol van het Parlement en zijn Commissie economische en monetaire zaken;

33.

is blij met de hervorming van de EFRAG, die op 31 oktober 2014 in werking trad, en erkent dat er op dit vlak grote inspanningen zijn gedaan; neemt er kennis van dat de transparantie is vergroot; betreurt het dat de Commissie wat betreft de financiering van de EFRAG en met name de mogelijkheid om beursgenoteerde ondernemingen verplichte heffingen op te leggen, haar inspanningen vooral heeft gericht op onderdelen van de hervorming die op korte termijn kunnen worden uitgevoerd; vraagt de Commissie om — zoals in het rapport-Maystadt wordt aanbevolen — formele stappen te ondernemen om de lidstaten die nog geen nationaal financieringsmechanisme hebben, aan te moedigen om er een op te zetten; neemt nota van het voorstel van de Commissie houdende uitbreiding van het EU-programma voor de EFRAG tot de periode 2017-2020; verzoekt de Commissie de overeengekomen hervorming elk jaar aan een uitgebreide beoordeling te onderwerpen, zoals bedoeld in artikel 9, de leden 3 en 6, van Verordening (EU) nr. 258/2014; verzoekt de Commissie te onderzoeken of het wenselijk en haalbaar is de EFRAG op de lange termijn in een publiek agentschap om te vormen;

34.

betreurt het dat de door Maystadt voorgestelde verplichting om de functies van CEO van de EFRAG en voorzitter van de TEG van de EFRAG te combineren, in een mogelijkheid is veranderd; merkt op dat de samenstelling van de nieuwe raad van bestuur afwijkt van het voorstel van Maystadt omdat de Europese toezichthoudende autoriteiten en de Europese Centrale Bank geen volwaardig lid van de raad van bestuur wensten te zijn; verzoekt de EFRAG het aantal gebruikers in de raad van bestuur — op dit moment slechts één — uit te breiden en ervoor te zorgen dat alle belanghebbenden vertegenwoordigd zijn in de EFRAG;

35.

vindt het verheugend dat de PIOB zijn financiering in 2014 heeft gediversifieerd; neemt er kennis van dat de totale financiering van IFAC 58 % bedroeg en daarmee weliswaar nog altijd een aanzienlijk deel van de financiering van de PIOB uitmaakt, maar ruim onder de drempel van tweederde ligt, waarmee er geen reden was voor de Commissie om haar jaarlijkse bijdrage te verlagen, zoals bedoeld in artikel 9, lid 5, van Verordening (EU) nr. 258/2014; verzoekt de PIOB meer inspanningen te leveren om ervoor te zorgen dat integriteit bij het auditingproces leidend is;

36.

verzoekt zijn Voorzitter deze resolutie te doen toekomen aan de Raad en de Commissie.

6.3.2018   

NL

Publicatieblad van de Europese Unie

C 86/33

—

gezien titel V van het Verdrag betreffende de Europese Unie, en met name de artikelen 21, 41, 42 en 43,

—

gezien artikel 220 van het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie,

—

gezien het Handvest van de Verenigde Naties, en met name de hoofdstukken VI, VII en VIII,

—

gezien het verslag van de secretaris-generaal van de VN van 1 april 2015 over „Partners voor de vrede: op weg naar partnerschappen voor vredeshandhaving” (1),

—

gezien de gemeenschappelijke mededeling van de Commissie en de hoge vertegenwoordiger voor buitenlandse zaken en veiligheidsbeleid van 28 april 2015 over „Capaciteitsopbouw voor veiligheid en ontwikkeling — De partners in staat stellen crises te voorkomen en te beheersen” (2),

—

gezien het rapport van het onafhankelijk VN-panel op hoog niveau over vredesoperaties van 16 juni 2015 (3),

—

gezien de verklaring van de door de president van de Verenigde Staten Barack Obama bijeengeroepen topbijeenkomst inzake vredeshandhaving van 28 september 2015,

—

gezien het actieplan van 14 juni 2012 ter versterking van de GVDB-steun van de EU voor de VN-vredeshandhaving (4) en het document van 27 maart 2015 over de versterking van het strategisch partnerschap tussen de EU en de VN op het gebied van vredeshandhaving en crisisbeheersing: prioriteiten 2015-2018 (5),

—

gezien de gemeenschappelijke strategie Afrika-EU, vastgesteld op de tweede EU-Afrikatop in Lissabon op 8 en 9 december 2007 (6) en de gemeenschappelijke routekaart voor 2014-2017, vastgesteld op de vierde EU-Afrikatop in Brussel op 2 en 3 april 2014 (7),

—

gezien Speciaal verslag nr. 3/2011 van de Europese Rekenkamer over „De efficiëntie en doeltreffendheid van EU-bijdragen, verstrekt in door conflicten getroffen landen via organisaties van de Verenigde Naties”,

—

gezien zijn resolutie van 24 november 2015 over de rol van de EU binnen de VN — Hoe kunnen de doelstellingen van het buitenlands beleid van de EU beter worden verwezenlijkt? (8),

—

gezien de resolutie van de Paritaire Parlementaire Vergadering ACS-EU van 9 december 2015 over de evaluatie van de Vredesfaciliteit voor Afrika tien jaar na de oprichting: effectiviteit en vooruitzichten voor de toekomst,

—

gezien de Agenda 2030 voor duurzame ontwikkeling,

—

gezien de richtsnoeren van Oslo van november 2007 inzake het gebruik van militaire en civiele defensiemiddelen met betrekking tot hulpverlening bij rampen,

—

gezien artikel 4, onder h) en j), van het Oprichtingsverdrag van de Afrikaanse Unie,

—

gezien zijn resolutie van 25 november 2010 over het tienjarig bestaan van resolutie 1325 (2000) van de VN-Veiligheidsraad over vrouwen, vrede en veiligheid (9),

—

gezien de conclusies van de Raad van 15 oktober 2012 getiteld „Aan de basis van democratie en duurzame ontwikkeling: het maatschappelijke engagement van Europa in de externe betrekkingen”,

—

gezien artikel 52 van zijn Reglement,

—

gezien het verslag van de Commissie buitenlandse zaken en het advies van de Commissie ontwikkelingssamenwerking (A8-0158/2016),

A.

overwegende dat vredesondersteunende operaties (PSO's) een vorm van crisisrespons zijn, doorgaans ter ondersteuning van internationaal erkende organisaties zoals de VN of de Afrikaanse Unie (AU), met een VN-mandaat, en tot doel hebben gewapende conflicten te voorkomen, de vrede op te bouwen, te herstellen of te handhaven, vredesakkoorden te doen respecteren en de complexe noodsituaties en uitdagingen die gesteld worden door falende of zwakke staten aan te pakken; overwegende dat de stabiliteit in het Afrikaanse en Europese nabuurschap alle betrokken staten zeer ten goede zou komen;

B.

overwegende dat PSO's moeten bijdragen tot meer stabiliteit, veiligheid en welzijn op de langere termijn; overwegende dat behoorlijk bestuur, rechtvaardigheid, de versterking van de rechtsstaat, de bescherming van de burger, de eerbiediging van de mensenrechten en veiligheid hiervoor noodzakelijke voorwaarden zijn en dat succesvolle programma's voor verzoening, wederopbouw en economische ontwikkeling zullen bijdragen tot duurzame vrede en welvaart;

C.

overwegende dat de veiligheidssituatie met name in Afrika tijdens het laatste decennium dramatisch is veranderd met de opkomst van nieuwe terroristische en rebellengroeperingen in Somalië, Nigeria en in de regio van de Sahel en de Sahara, en dat vredeshandhavings- en terrorismebestrijdingsoperaties in veel gebieden veeleer de regel dan de uitzondering worden; overwegende dat er steeds meer kwetsbare staten en onbestuurde gebieden komen, waardoor velen te maken krijgen met armoede, wetteloosheid, corruptie en geweld; overwegende dat de poreuze grenzen op het continent criminele activiteiten in de hand werken, het geweld aanwakkeren en de veiligheid ondergraven;

D.

overwegende dat vrede in de nieuwe Agenda 2030 voor duurzame ontwikkeling van essentieel belang wordt geacht voor ontwikkeling en dat duurzame-ontwikkelingsdoelstelling (SDG) 16 op vrede en gerechtigheid is gericht;

E.

overwegende dat organisaties en naties, idealiter met een duidelijk en realistisch VN-mandaat, met de passende ervaring en uitrusting de nodige middelen zouden moeten verstrekken voor een succesvolle PSO, om aldus een veilige omgeving te creëren waarin civiele organisaties hun werk kunnen doen;

F.

overwegende dat de VN de belangrijkste garant voor internationale vrede en veiligheid blijft en het meest uitgebreide kader voor multilaterale samenwerking in crisisbeheersing biedt; overwegende dat er momenteel 16 VN-vredeshandhavingsoperaties lopen, waarbij meer dan 120 000 man personeel is ingezet, hetgeen meer is dan ooit tevoren; overwegende dat 87 % van de VN-vredeshandhavers actief zijn bij acht missies in Afrika; overwegende dat de VN in de reikwijdte van haar operaties aan beperkingen gebonden is;

G.

overwegende dat de situatie voor de AU anders is dan voor de VN, omdat zij partij kan kiezen, kan optreden zonder uitnodiging, en kan optreden waar geen vredesakkoord is ondertekend, zonder dat dit in strijd is met het Handvest van de Verenigde Naties; overwegende dat dit gezien het grote aantal interstatelijke en intra-statelijke conflicten in Afrika een wezenlijk verschil is;

H.

overwegende dat de NAVO steun heeft verleend aan missies van de AU, waaronder AMIS in Darfur en AMISOM in Somalië, in de vorm van planning en strategisch lucht- en zeetransport, alsook capaciteitsopbouw voor de Afrikaanse stand-bytroepenmacht (ASF);

I.

overwegende dat de crisissituaties in Afrika een coherente mondiale respons vergen die veel meer omvat dan veiligheidsaspecten alleen; overwegende dat vrede en veiligheid randvoorwaarden zijn voor ontwikkeling, en dat alle lokale en internationale actoren hebben benadrukt dat nauwe coördinatie tussen veiligheids- en ontwikkelingsbeleid nodig is; overwegende dat een langetermijnperspectief nodig is; overwegende dat de hervorming van de veiligheidssector, demobilisatie en re-integratie van ex-strijders van belang kunnen zijn voor het bereiken van stabiliteit en ontwikkelingsdoelen; overwegende dat het VN-Verbindingsbureau voor Vrede en Veiligheid van de Afrikaanse Unie en de permanente vertegenwoordiging van de Afrikaanse Unie in Brussel een prominente rol spelen bij de ontwikkeling van betrekkingen met de EU, de NAVO en de nationale ambassades;

J.

overwegende dat de in 2004 opgerichte Vredesfaciliteit voor Afrika met ca. 1,9 miljard euro aan steun via het door de lidstaten gefinancierde EOF het belangrijkste mechanisme voor Europese samenwerking met de AU is; overwegende dat toen de Vredesfaciliteit voor Afrika in 2003 werd opgericht, haar financiering middels EOF-fondsen slechts was bedoeld als een tijdelijke oplossing, maar dat het EOF twaalf jaar later nog altijd de belangrijkste financieringsbron van de Vredesfaciliteit voor Afrika is; overwegende dat het toepassingsgebied van de Vredesfaciliteit in 2007 een bredere invulling heeft gekregen en is uitgebreid tot activiteiten voor conflictpreventie en stabilisatie na afloop van een conflict; overwegende dat het actieprogramma voor de periode 2014-2016 rekening houdt met externe evaluaties en overleg met de lidstaten, en nieuwe elementen bevat die de doeltreffendheid ervan moeten verbeteren; overwegende dat in artikel 43 VEU wordt verwezen naar de zogenoemde Petersberg Plus-taken, die verschillende aspecten omvatten zoals advies en bijstand op militair gebied, conflictpreventie en vredeshandhaving, missies van strijdkrachten met het oog op crisisbeheersing, daaronder begrepen vredestichting, alsmede stabiliseringsoperaties na afloop van conflicten; overwegende dat in 2014 meer dan 90 % van de begroting van de Vredesfaciliteit voor Afrika was bestemd voor vredesondersteunende operaties, waarvan 65 % voor AMISOM-personeel; overwegende dat de institutionele capaciteitsopbouw van de Afrikaanse Unie en van regionale Afrikaanse economische gemeenschappen van essentieel belang is voor het welslagen van PSO's en verzoenings- en rehabilitatieprocessen na afloop van een conflict;

K.

overwegende dat de rol van de EU moet worden gezien in de context van de bijdragen die talrijke landen en organisaties leveren tot de PSO's; overwegende dat de VS bijvoorbeeld wereldwijd de grootste financiële bijdrage levert tot de VN-vredeshandhavingsoperaties en de AU rechtstreeks ondersteunt via het snelleresponspartnerschap voor vredeshandhaving in Afrika, en daarnaast ook ca. 5 miljard dollar steun geeft aan VN-operaties in de Centraal-Afrikaanse Republiek, Mali, Ivoorkust, Zuid-Sudan en Somalië; overwegende dat de complementariteit van al die verschillende financieringsbronnen verzekerd wordt door de partnergroep van de Afrikaanse Unie inzake vrede en veiligheid; overwegende dat China actief deelneemt aan VN-vredesoperaties en dat het Forum voor Chinees-Afrikaanse samenwerking de Commissie van de AU omvat; overwegende dat India, Pakistan en Bangladesh na Ethiopië het grootste aantal vredeshandhavers voor VN-operaties ter beschikking stellen;

L.

overwegende dat de Europese landen en de EU een belangrijke bijdrage leveren aan het VN-stelsel, met name via financiële steun voor VN-programma's en -projecten; overwegende dat Frankrijk, Duitsland en het VK de grootste Europese geldschieters zijn achter de VN-vredeshandhavingsoperaties; overwegende dat de EU-lidstaten samen met ca. 37 % de grootste financiële bijdrage leveren aan het VN-budget voor vredesoperaties, en momenteel troepen inzetten bij negen vredesmissies; voorts overwegende dat de financiële bijdragen van de EU aan de AU in 2014 en 2015 in totaal 717,9 miljoen EUR bedroegen en dat de AU slechts 25 miljoen EUR heeft bijgedragen; overwegende dat de Europese landen met 5 000 manschappen op een totaal van ongeveer 92 000 slechts ca. 5 % van de troepenmacht voor VN-vredesmissies leveren, maar dat Frankrijk op zich bijvoorbeeld jaarlijks 25 000 Afrikaanse soldaten opleidt en meer dan 4 000 manschappen inzet bij Afrikaanse vredesmissies;

M.

overwegende dat antipersonenmijnen een grote hinderpaal zijn geweest voor wederopbouw en ontwikkeling na conflicten, met name in Afrika, en dat de EU de voorbije 20 jaar ca. 1,5 miljard euro heeft uitgetrokken voor processen om ontmijning te steunen en bijstand te verlenen aan slachtoffers van mijnen, en hiermee de grootste donor is op dit gebied;

N.

overwegende dat de EU, naast de specifieke rol van individuele Europese landen, met multidimensionale acties een wezenlijke bijdrage kan leveren tot PSO's; overwegende dat de EU technische en financiële bijstand verleent aan de AU en de subregionale organisaties, in het bijzonder via de Vredesfaciliteit voor Afrika, het instrument voor bijdrage aan stabiliteit en vrede en het Europees Ontwikkelingsfonds; overwegende dat de EU in het kader van haar GVDB-missies counseling- en trainingsactiviteiten opzet en daarmee bijdraagt tot de versterking van de Afrikaanse capaciteiten op het gebied van crisisbeheersing;

O.

overwegende dat de vijf civiele en de vier militaire EU-operaties die momenteel in Afrika worden uitgevoerd vaak plaatsvinden naast of na VN-, AU- of nationale acties, bijvoorbeeld in Mali, de Centraal-Afrikaanse Republiek of Somalië;

P.

overwegende dat de EU zich heeft geëngageerd om de Afrikaanse vredes- en veiligheidsarchitectuur te helpen versterken, met name door steun voor het operationeel maken van de ASF;

Q.

overwegende dat de Europese Raad de EU en haar lidstaten heeft gevraagd hun steun aan partnerlanden en partnerorganisaties op te voeren, via opleiding, advies, uitrusting en andere hulpmiddelen, om de partners beter in staat te stellen crisissen zelf te voorkomen en te beheersen; overwegende dat er duidelijk behoefte is aan wederzijds versterkende operaties op het gebied van veiligheid en ontwikkeling om dit doel te realiseren;

R.

overwegende dat de EU het werk van anderen, die mogelijk beter in staat zijn om een bepaalde rol te vervullen, moet ondersteunen en daarbij overlappingen moet voorkomen en het werk van diegenen die reeds ter plaatse actief zijn, met name de lidstaten, moet helpen versterken;

S.

overwegende dat artikel 41, lid 2, van het VEU uitgaven ten laste van de EU-begroting voor operaties die gevolgen hebben op militair of defensiegebied verbiedt, maar dat de financiering door de EU van militaire taken zoals vredeshandhavingsmissies met ontwikkelingsdoelstellingen niet expliciet wordt uitgesloten; overwegende dat de gemeenschappelijke kosten in het kader van het Athena-mechanisme ten laste van de lidstaten komen; overwegende dat het ontwikkelingssamenwerkingsbeleid van de EU als voornaamste doelstelling heeft de armoede terug te dringen en op termijn uit te bannen, maar dat de financiering van capaciteitsopbouw in de veiligheidssector in de artikelen 209 en 212 van het VWEU niet expliciet wordt uitgesloten; overwegende dat het EOF en de Vredesfaciliteit voor Afrika, als instrumenten die buiten de EU-begroting vallen, relevant zijn voor een totaalaanpak van het verband tussen veiligheid en ontwikkeling; overwegende dat bij de ontwikkeling van de programmering van het EDF moet worden voldaan aan de criteria voor officiële ontwikkelingshulp (ODA), die veiligheidsgerelateerde uitgaven grotendeels uitsluiten; overwegende dat de EU in de context van haar initiatief voor capaciteitsopbouw ter ondersteuning van veiligheid en ontwikkeling het opzetten van bijkomende specifieke instrumenten onderzoekt;

T.

overwegende dat de behoeften van de betrokken landen en de Europese veiligheid de drijfveer voor de betrokkenheid van de EU moeten vormen;

1.

benadrukt dat er behoefte is aan gecoördineerde externe maatregelen waarbij gebruik wordt gemaakt van diplomatieke, veiligheids- en ontwikkelingsinstrumenten om het vertrouwen te herstellen en het hoofd te bieden aan de uitdagingen die voortvloeien uit oorlogen, interne conflicten, onveiligheid, instabiliteit en transitie;

2.

merkt op dat het inzetten van verschillende door de VN goedgekeurde missies in hetzelfde conflictgebied, met verschillende actoren en regionale organisaties, steeds vaker de realiteit van moderne vredesoperaties is; onderstreept dat de coördinatie van deze complexe partnerschappen, zonder overlappingen tussen werk of missies, van essentieel belang is om van de operaties een succes te maken; dringt er in dit verband op aan dat de bestaande structuren worden geëvalueerd en gerationaliseerd;

3.

benadrukt het belang van tijdige communicatie en betere procedures voor crisisoverleg met de VN en de AU, alsook met andere organisaties zoals de NAVO en de OVSE; wijst op de noodzaak van betere informatie-uitwisseling, ook wat betreft de planning, uitvoering en analyse van missies; is verheugd over de sluiting en ondertekening van de administratieve overeenkomst tussen de EU en de VN voor de uitwisseling van geheime informatie; erkent het belang van het partnerschap Afrika-EU en van de politieke dialoog tussen de EU en de AU over vrede en veiligheid; stelt voor dat de AU, de EU en andere belangrijke actoren samen met de VN tot overeenstemming komen over een aantal gemeenschappelijke doelen inzake Afrikaanse veiligheid en ontwikkeling;

4.

verzoekt de EU met klem om, gezien de omvang van de uitdagingen en de complexe betrokkenheid van andere organisaties en naties, te streven naar een passende verdeling van het werk en na te gaan waar zij het meeste meerwaarde kan betekenen; merkt op dat verscheidene lidstaten zich al op het terrein hebben ingezet in Afrika en dat de EU een echte meerwaarde kan creëren door meer steun te verlenen aan deze operaties;

5.

merkt op dat de VN- en AU-missies in een steeds complexere veiligheidsomgeving behoefte hebben aan een alomvattende benadering waarbij, naast het inzetten van militaire, diplomatieke en ontwikkelingsinstrumenten, een grondige kennis van de veiligheidsomgeving, het uitwisselen van inlichtingen en informatie en moderne technologieën, kennis inzake de aanpak van contraterrorisme en criminaliteitsbestrijding in (post-)conflictgebieden, het inzetten van kritische facilitators, het verzekeren van humanitaire hulp en het herstel van de politieke dialoog essentieel zijn, en de Europese landen hiertoe kunnen bijdragen; benadrukt het werk dat op dit gebied reeds wordt gedaan door specifieke lidstaten en andere multinationale organisaties;

6.

onderstreept het belang van andere EU-instrumenten op veiligheidsgebied en met name de GVDB-missies en -operaties; herinnert eraan dat de interventie van de EU in Afrika bedoeld is om, in het bijzonder door middel van opleidingsmissies, bij te dragen tot de stabilisering van de landen die in een crisis zijn verwikkeld; benadrukt dat zowel de civiele als de militaire GVDB-missies van belang zijn om de hervormingen in de veiligheidssector te ondersteunen en een internationale crisisbeheersingsstrategie te helpen ontwikkelen;

7.

merkt op dat het voor het succes van een PSO van essentieel belang is dat zij als legitiem wordt beschouwd; meent derhalve dat de steun en de ingezette troepenmacht zo mogelijk uit de AU zouden moeten komen; merkt op dat dit ook belangrijk is in het licht van de doelstelling van de AU om op lange termijn zelf de orde te handhaven;

8.

verwelkomt het feit dat het nieuwe actieprogramma van de Vredesfaciliteit voor Afrika komaf maakt met een aantal tekortkomingen en meer aandacht besteedt aan exitstrategieën, een betere kostendeling met Afrikaanse landen, gerichtere steun en betere besluitvormingsprocedures;

9.

is ingenomen met het strategisch partnerschap tussen de EU en de VN op het gebied van vredeshandhaving en crisisbeheersing en de prioriteiten daarvan voor 2015-2018, zoals overeengekomen in maart 2015; wijst op de huidige en voorbije GVDB-missies, gericht op vredeshandhaving, conflictpreventie en de versterking van de internationale veiligheid, en houdt rekening met de sleutelrol van andere organisaties, met inbegrip van pan-Afrikaanse en regionale organisaties, en van andere landen in die gebieden; moedigt de EU aan tot verdere inspanningen om de bijdragen van lidstaten te faciliteren; herinnert eraan dat de EU in Afrika crisisbeheersingsactiviteiten heeft ontplooid die gericht zijn op vredeshandhaving, conflictpreventie en de versterking van de internationale veiligheid overeenkomstig het VN-Handvest; merkt op dat slechts 11 van de 28 EU-lidstaten toezeggingen hebben gedaan tijdens de topbijeenkomst inzake vredeshandhaving op 28 september 2015, terwijl China een stand-bytroepenmacht van 8 000 manschappen en Colombia een troepenmacht van 5 000 man heeft toegezegd; verzoekt de EU-lidstaten hun militaire en politionele deelname aan VN-vredeshandhavingsmissies aanzienlijk uit te breiden;

10.

beklemtoont de noodzaak van een snelle Afrikaanse respons in crisissituaties en wijst erop dat de Afrikaanse stand-bytroepenmacht hierin een sleutelrol zal spelen; benadrukt dat de EU, via de Vredesfaciliteit voor Afrika en de financiering van de AU, in belangrijke mate bijdraagt tot de versterking van de capaciteiten van de AU om een collectief antwoord te bieden in het geval van crisissituaties op het Afrikaanse continent; stimuleert regionale organisaties, zoals de Economische Gemeenschap van West-Afrikaanse Staten (ECOWAS) en de Ontwikkelingsgemeenschap van zuidelijk Afrika (SADC), hun inspanningen met betrekking tot een snelle Afrikaanse respons in crisissituaties op te voeren en zodanig te werk te gaan dat hun inspanningen een aanvulling vormen op die van de AU;

11.

dringt niettemin aan op het belang van een grotere investering in conflictpreventie, rekening houdend met factoren zoals politieke of religieuze radicalisering, verkiezingsgeweld, bevolkingsverschuivingen en de klimaatverandering;

12.

erkent dat de Vredesfaciliteit voor Afrika een essentiële bijdrage levert aan de ontwikkeling van het trilaterale partnerschap tussen de VN, de EU en de AU; meent dat deze Vredesfaciliteit zowel een startpunt als een mogelijke hefboom is voor een sterker partnerschap tussen de EU en de AU, en onmisbaar is gebleken voor de Afrikaanse Unie en, via de AU, voor de acht regionale economische gemeenschappen, om hun operaties te plannen en te leiden; acht het van vitaal belang dat de EU-instellingen en de lidstaten nauw betrokken blijven bij de Faciliteit, zodat deze optimaal wordt ingezet, en dat de AU niet alleen doeltreffender gebruikt maakt van de middelen van de Faciliteit, maar daarbij ook meer transparantie aan de dag legt; is van mening dat de Vredesfaciliteit voor Afrika zich moet concentreren op structurele ondersteuning, in plaats van op het betalen van de soldij van Afrikaanse strijdkrachten; erkent dat er andere financieringsmechanismen beschikbaar zijn, maar meent dat de Faciliteit gezien haar focus op Afrika en haar duidelijke doelstellingen van bijzonder belang is voor de PSO's in Afrika; meent dat organisaties uit het maatschappelijk middenveld die zich bezighouden met vredesopbouw in Afrika inspraak moeten krijgen, in het kader van een meer strategische samenwerking met deze organisaties op het gebied van vrede en veiligheid; blijft zich zorgen maken over de voortdurende financieringsproblemen van de Afrikaanse landen en over het gebrek aan politieke bereidheid van hun kant; wijst op de conclusies van de Raad van 24 september 2012, waarin wordt gesteld dat moet worden nagedacht over andere financieringsvormen voor de Vredesfaciliteit voor Afrika dan het EOF;

13.

merkt op dat een versterking van de Europese militaire samenwerking de efficiëntie en de effectiviteit van de Europese bijdrage aan VN-vredesmissies ten goede zou komen;

14.

verwelkomt, gezien het belang van de eigen capaciteitsopbouw in Afrika, het succesvolle verloop van de Amani Afrika II-oefening in oktober 2015, waarbij meer dan 6 000 militairen, politiekrachten en civiele deelnemers betrokken waren, en kijkt uit naar het moment, zo vroeg mogelijk in 2016, waarop de 25 000 man sterke ASF operationeel zal worden;

15.

verzoekt de EU en de lidstaten, alsook andere leden van de internationale gemeenschap, om bijdragen te leveren in de vorm van opleiding (met inbegrip van training), uitrusting, logistieke steun, financiële steun en ontwikkeling van inzetregels (RoE), de Afrikaanse staten aan te moedigen en bij te staan en daarbij volledig en voortdurend engagement te tonen ten aanzien van de ASF; dringt erop aan dat de ambassades en EU-delegaties in de Afrikaanse hoofdsteden zich actiever inzetten voor de ASF; meent dat de ODA binnen het OESO-kader moet worden herzien vanuit het oogpunt van vredesopbouw; is van mening dat de EOF-verordening moet worden herzien, opdat het mogelijk wordt alle uitgaven op het gebied van vrede, veiligheid en gerechtigheid waarbij sprake is van ontwikkelingsdoeleinden in de programmering op te nemen;

16.

wijst op het belang van missies in het kader van het gemeenschappelijk veiligheids- en defensiebeleid (GVDB) voor de veiligheid in Afrika, vooral via missies voor de opleiding en ondersteuning van Afrikaanse strijdkrachten, met name bij de missies EUTM Mali, EUCAP Sahel Mali en EUCAP Sahel Niger, EUTM Somalië en EUCAP Nestor; wijst erop dat deze missies een bijkomende steun vormen voor de inspanningen van andere missies van de Verenigde Naties; verzoekt de Europese Unie deze opleidingsmissies meer slagkracht te geven, met name door een opvolging toe te staan van opgeleide Afrikaanse soldaten op en na hun terugkeer van het operatietoneel;

17.

benadrukt dat de EU noch de lidstaten bij de ondersteuning van PSO's geïsoleerd mogen optreden, maar ten volle rekening moeten houden met de bijdragen van andere internationale actoren, de onderlinge coördinatie en snelheid van de respons moeten verbeteren en hun inspanningen moeten concentreren op een aantal prioritaire landen, waarbij de meest geschikte en ervaren lidstaten en Afrikaanse staten het voortouw moeten nemen; onderstreept het belang van regionale economische gemeenschappen voor de veiligheidsstructuur in Afrika; benadrukt de rol die EU-delegaties kunnen spelen bij de coördinatie met andere internationale actoren;

18.

is voorstander van de holistische EU-benadering, die het centrale instrument vormt om de slagkracht van de EU in de context van vredesoperaties en het stabilisatieproces volledig aan te spreken, alsook om verschillende methoden in te zetten ter ondersteuning van de ontwikkeling van de landen van de AU;

19.

dringt erop aan dat hulp bij het beheer van de grenzen een prioriteit vormt voor het engagement van de EU in Afrika; wijst erop dat de poreusheid van de grenzen een van de hoofdfactoren is voor de ontwikkeling van terrorisme in Afrika;

20.

is ingenomen met de gezamenlijke mededeling inzake capaciteitsopbouw en dringt evenals de Raad aan op de spoedige tenuitvoerlegging ervan; benadrukt dat de Unie, in het bijzonder door middel van haar alomvattende aanpak waarbij onder meer civiele en militaire middelen worden ingezet, kan bijdragen tot de veiligheid in kwetsbare en door conflicten getroffen landen en kan helpen voorzien in de behoeften van haar partners, vooral als het militaire begunstigden betreft, en herhaalt dat veiligheid een noodzakelijke voorwaarde is voor ontwikkeling en democratie; vindt het betreurenswaardig dat de Europese Commissie en de Raad beiden hebben nagelaten hun beoordeling van de juridische opties ter ondersteuning van capaciteitsopbouw te delen met het Parlement; roept beide instellingen op het Europees Parlement hiervan tijdig op de hoogte te stellen; verzoekt de Europese Commissie een rechtsgrond voor te stellen die in overeenstemming is met de oorspronkelijke Europese doelstellingen van 2013 zoals deze zijn uiteengezet in het initiatief „Enable and Enhance”;

21.

onderstreept dat in de bijdrage van de Juridische Dienst van de Raad van 7 december 2015 getiteld „Capaciteitsopbouw voor veiligheid en ontwikkeling — juridische vragen” wordt nagedacht over financieringsmethoden voor de uitrusting van strijdkrachten uit Afrikaanse landen; verzoekt de Raad deze denkoefening verder uit te werken;

22.

is verheugd over de positieve reacties die Frankrijk heeft gekregen naar aanleiding van de activering van artikel 42, lid 7; is erg ingenomen met het vernieuwde engagement van Europese legers in Afrika;

23.

erkent dat het probleem vaak niet een gebrek aan financiering is, maar de manier waarop die financiering wordt gebruikt en welke andere middelen worden ingezet; merkt op dat de aanbevelingen van de Rekenkamer inzake EU-middelen niet volledig zijn uitgevoerd; pleit voor een regelmatige evaluatie van de manier waarop financiering van nationale regeringen via de EU en de VN wordt besteed; meent dat het van vitaal belang is om financiële steun doelmatig te gebruiken, gezien de omvang van de problemen en het feit dat de middelen niet onuitputtelijk zijn; meent dat aansprakelijkheid een essentieel onderdeel is van dit proces, evenals het helpen bestrijden van de diepgewortelde corruptie in Afrika; dringt aan op een grondiger en transparanter evaluatie van door de EU gesteunde PSO's; steunt initiatieven als het Bêkou-trustfonds voor de Centraal-Afrikaanse Republiek, waarmee wordt geprobeerd Europese middelen, deskundigheid en vaardigheden op het gebied van ontwikkeling uit te wisselen om de effecten van fragmentatie en het gebrek aan doeltreffendheid van het internationaal optreden in de context van de heropbouw van een land te verzachten; spoort sterk aan tot een gezamenlijke, meer systematische programmering tussen de verschillende EU-instrumenten;

24.

wijst op het evaluatierapport van de VN van 15 mei 2015 over handhavings- en bijstandsinspanningen ter bestrijding en voorkoming van seksuele uitbuiting en seksueel misbruik door VN- en aanverwant personeel bij vredeshandhavingsoperaties; meent dat de AU, de VN, de EU en de lidstaten uiterst waakzaam moeten zijn voor dergelijke criminele feiten en dringt erop aan dat strenge disciplinaire en justitiële maatregelen worden genomen en dat alle mogelijke inspanningen worden gedaan om dergelijke misdaden te voorkomen; pleit voorts voor passende opleiding en onderwijs voor het personeel dat bij vredesmissies wordt ingezet, en meent dat het inzetten van vrouwelijk personeel en van genderadviseurs kan helpen om culturele misvattingen te overwinnen en gevallen van seksueel geweld te beperken;

25.

pleit voor een gecoördineerde inspanning voor capaciteitsopbouw door de EU en de VN; meent dat het huidige financieringsprogramma onhoudbaar is en dat voorwaarden moeten worden verbonden aan de Vredesfaciliteit voor Afrika om de AU ertoe aan te zetten zelf meer bij te dragen tot de PSO's;

26.

verzoekt zijn Voorzitter deze resolutie te doen toekomen aan de voorzitter van de Europese Raad, de vicevoorzitter van de Commissie/hoge vertegenwoordiger voor buitenlandse zaken en veiligheidsbeleid, de Raad, de Commissie, de parlementen van de lidstaten, de secretaris-generaal van de VN, de voorzitter van de Commissie van de AU, de voorzitter van het pan-Afrikaanse Parlement, de secretaris-generaal van de NAVO en de voorzitter van de parlementaire vergadering van de NAVO.

6.3.2018   

NL

Publicatieblad van de Europese Unie

C 86/40

—

gezien de mededeling van de Commissie aan het Europees Parlement, de Raad, het Europees Economisch en Sociaal Comité en het Comité van de Regio's van 15 juli 2014 over de bestrijding van oneerlijke handelspraktijken tussen ondernemingen in de voedselvoorzieningsketen (COM(2014)0472),

—

gezien het verslag van de Commissie aan het Europees Parlement en de Raad over oneerlijke handelspraktijken tussen ondernemingen in de voedselvoorzieningsketen (COM(2016)0032),

—

gezien de mededeling van de Commissie aan het Europees Parlement, de Raad, het Europees Economisch en Sociaal Comité en het Comité van de Regio's van 28 oktober 2009 over een beter werkende voedselvoorzieningsketen in Europa (COM(2009)0591),

—

gezien het groenboek van 31 januari 2013 inzake oneerlijke handelspraktijken in de food- en non-foodtoeleveringsketen tussen ondernemingen in Europa (COM(2013)0037),

—

gezien zijn verklaring van 19 februari 2008 over het onderzoek naar en het optreden tegen misbruik van machtsposities door grote, in de Europese Unie werkzame supermarkten (1),

—

gezien zijn resolutie van 7 september 2010 inzake billijke inkomens voor de boeren: een beter werkende voedselvoorzieningsketen in Europa (2),

—

gezien zijn resolutie van 19 januari 2012 over het verstoorde evenwicht in de voedseldistributieketen (3),

—

gezien het advies van het Europees Economisch en Sociaal Comité van 12 november 2013 over het groenboek inzake oneerlijke handelspraktijken in de food- en non-foodtoeleveringsketen tussen ondernemingen in Europa,

—

gezien het advies van het Europees Economisch en Sociaal Comité getiteld „Grootwinkelbedrijven — Trends en gevolgen voor landbouwers en consumenten” (4),

—

gezien zijn resolutie van 19 januari 2016 over het jaarverslag over het mededingingsbeleid van de EU (5), en met name paragraaf 104,

—

gezien het besluit van de Commissie van 30 juli 2010 tot oprichting van het Forum op hoog niveau voor een beter werkende voedselvoorzieningsketen (6),

—

gezien zijn resolutie van 5 juli 2011 over een efficiëntere en eerlijkere handels- en distributiemarkt (7),

—

gezien de studie „Monitoring the implementation of principles of good practice in vertical relationships in the food supply chain” (Toezicht op de toepassing van de beginselen van goede praktijken in de verticale betrekkingen in de voedselvoorzieningsketen), uitgevoerd door Areté srl in opdracht van de Commissie (januari 2016),

—

gezien zijn resolutie van 11 december 2013 over het Europees actieplan inzake detailhandel in het belang van alle betrokken partijen (8),

—

gezien Richtlijn 2006/114/EG van het Europees Parlement en de Raad van 12 december 2006 inzake misleidende reclame en vergelijkende reclame (9),

—

gezien Richtlijn 2011/7/EU van het Europees Parlement en de Raad van 16 februari 2011 betreffende bestrijding van betalingsachterstand bij handelstransacties (10),

—

gezien Richtlijn 2005/29/EG van het Europees Parlement en de Raad van 11 mei 2005 betreffende oneerlijke handelspraktijken van ondernemingen jegens consumenten op de interne markt (11),

—

gezien het onderzoek van de Britse „Groceries Code Adjudicator” (arbiter voor de betrekkingen tussen supermarkten en hun leveranciers) naar Tesco plc van 26 januari 2016,

—

gezien Richtlijn 93/13/EEG van de Raad van 5 april 1993 betreffende oneerlijke bedingen in consumentenovereenkomsten (12),

—

gezien Verordening (EU) nr. 261/2012 van het Europees Parlement en de Raad van 14 maart 2012 tot wijziging van Verordening (EG) nr. 1234/2007 van de Raad, wat de contractuele betrekkingen in de sector melk en zuivelproducten betreft (13),

—

gezien het voortgangsverslag van het Supply Chain Initiative (initiatief voor de toeleveringsketen) van juli 2015,

—

gezien het verslag van 2012 van Consumers International getiteld „The relationship between supermarkets and suppliers: what are the implications for consumers?” (De verhouding tussen supermarkten en leveranciers: wat houdt dit in voor de consument?),

—

gezien het door de Voedsel- en Landbouworganisatie (FAO) ontwikkelde universele kader voor de duurzaamheidsbeoordeling van voedsel- en landbouwsystemen (SAFA),

—

gezien de buitengewoon kritieke situatie waarin landbouwers en landbouwcoöperaties zich bevinden, met name in de sectoren zuivel, varkensvlees, rundvlees, groeten & fruit en granen,

—

gezien artikel 52 van zijn Reglement,

—

gezien het verslag van de Commissie interne markt en consumentenbescherming en het advies van de Commissie landbouw en plattelandsontwikkeling (A8-0173/2016),

A.

overwegende dat oneerlijke handelspraktijken een ernstig probleem vormen dat in vele economische sectoren voorkomt; overwegende dat in het verslag van de Commissie van 29 januari 2016 over oneerlijke handelspraktijken tussen ondernemingen in de voedselvoorzieningsketen (COM(2016)0032) wordt bevestigd dat deze praktijken zich in elk stadium van de voedselvoorzieningsketen kunnen voordoen; overwegende dat het probleem met name zichtbaar is in de voedselvoorzieningsketen en negatieve gevolgen met zich meebrengt voor de zwakste schakel in de keten; overwegende het bestaan van het probleem bevestigd wordt door alle actoren in de voedselvoorzieningsketen en tal van nationale mededingingsautoriteiten; overwegende dat de Commissie, het Parlement en het Europees Economisch en Sociaal Comité meermaals de aandacht hebben gevestigd op het probleem van oneerlijke handelspraktijken;

B.

overwegende dat „oneerlijkheid” in de voedselvoorzieningsketen moeilijk te interpreteren is als een inbreuk op de huidige mededingingswetgeving, aangezien de bestaande instrumenten van die wetgeving alleen gelden voor een aantal vormen van concurrentieverstorend gedrag;

C.

overwegende dat de omvang en het strategische belang van de voedselvoorzieningsketen voor de Europese Unie groot zijn; overwegende dat de sector meer dan 47 miljoen mensen tewerkstelt in de EU en circa 7 % van de bruto toegevoegde waarde op Unieniveau vertegenwoordigt, en overwegende dat de totale waarde van de Uniemarkt voor detailhandel in voedingsproducten wordt geraamd op 1,05 miljard EUR; overwegende dat de sector van de detailhandel 4,3 % van het EU-bbp en 17 % van de kmo's in de EU vertegenwoordigt (14); overwegende dat de levensmiddelen- en drankensector voor 99,1 % uit kmo's en micro-ondernemingen bestaat;

D.

overwegende dat de interne markt grote voordelen heeft opgeleverd voor wie betrokken is bij de voedselvoorzieningsketen en dat de handel in levensmiddelen steeds vaker een uitgesproken grensoverschrijdende dimensie heeft en van bijzonder groot belang is voor het functioneren van de interne markt; overwegende dat de grensoverschrijdende handel tussen de lidstaten van de Europese Unie goed is voor 20 % van de totale productie van levensmiddelen en dranken in de EU; overwegende dat 70 % van de totale uitvoer van levensmiddelen uit de lidstaten voor andere lidstaten bestemd is;

E.

overwegende dat er zich de laatste jaren substantiële structurele wijzigingen hebben voorgedaan in de business-to-business (b2b) voedselvoorzieningsketen, waaronder een hoge graad van concentratie en een verticale en grensoverschrijdende integratie van actoren uit de productiesector, met name in de sectoren van de verwerking en de detailhandel, alsook in de stadia die aan productie voorafgaan;

F.

overwegende dat de betrokkenen in de voedselvoorzieningsketen oneerlijke handelspraktijken signaleren die voornamelijk bestaan uit:

G.

overwegende dat landbouwers bijzonder kwetsbaar zijn voor oneerlijke handelspraktijken in de voedselvoorzieningsketen, aangezien het onmogelijk is de landbouwproductie te stoppen eens ze eenmaal is gestart en gezien de beperkte houdbaarheid van landbouwproducten;

H.

overwegende dat producenten soms verlies draaien na onderhandelingen met andere actoren uit de voedselvoorzieningsketen waarin ze aan het kortste eind trekken, bijvoorbeeld wanneer supermarkten hun producten afprijzen of kortingen bieden;

I.

overwegende dat oneerlijke handelspraktijken opduiken wanneer er in de handelsbetrekkingen tussen de partners binnen de voedselvoorzieningsketen sprake is van ongelijkheid die voortkomt uit verschillende onderhandelingsposities in zakelijke relaties, hetgeen dan weer het resultaat is van de toenemende concentratie van de marktmacht in handen van een klein aantal multinationale concerns, en overwegende dat deze verschillen doorgaans in het nadeel zijn van de kleine en middelgrote producenten;

J.

overwegende dat oneerlijke praktijken nadelige gevolgen kunnen hebben voor individuele spelers in de voedselvoorzieningsketen, met name voor landbouwers en kmo's, wat op zijn beurt gevolgen kan hebben voor de hele EU-economie, alsook voor de eindverbruiker doordat het aanbod van producten waaruit deze kan kiezen en de toegang tot nieuwe en innovatieve producten wordt beperkt; overwegende dat oneerlijke handelspraktijken mogelijk invloed hebben op de prijsonderhandelingen tussen ondernemingen, het grensoverschrijdende handelsverkeer in de EU kunnen ontmoedigen en het naar behoren functioneren van de interne markt kunnen verstoren; overwegende dat oneerlijke praktijken ertoe kunnen leiden dat ondernemingen gaan snoeien in investeringen en innovatie, onder meer op het gebied van milieubescherming, arbeidsomstandigheden en dierenwelzijn, gezien de lagere inkomsten en het gebrek aan zekerheid, en dat ze hen ertoe kunnen brengen de productie-, verwerkings- of handelsactiviteit neer te leggen;

K.

overwegende dat oneerlijke praktijken een belemmering zijn voor de ontwikkeling en het vlot functioneren van de interne markt, en de goede werking van de markt ernstig kunnen verstoren;

L.

overwegende dat oneerlijke handelspraktijken buitensporige kosten of tegenvallende inkomsten voor ondernemingen met een zwakkere onderhandelingspositie kunnen veroorzaken en tot overproductie en voedselverspilling kunnen leiden;

M.

overwegende dat consumenten ten gevolge van oneerlijke handelspraktijken te maken kunnen krijgen met een verlies aan productdiversiteit en cultureel erfgoed en een terugloop van het aantal detailhandelaren;

N.

overwegende dat met name kmo's en micro-ondernemingen, die meer dan 90 % uitmaken van het Europees economisch weefsel, kwetsbaar zijn voor oneerlijke handelspraktijken, en in hogere mate dan grote bedrijven de gevolgen voelen van oneerlijke handelspraktijken, waardoor ze het moeilijk hebben op de markt het hoofd boven water te houden, over te gaan tot nieuwe investeringen in producten en technologie en te innoveren, en waardoor kmo's meer problemen ondervinden wanneer ze hun activiteiten willen uitbreiden, ook in de grensoverschrijdende dimensie van de interne markt; overwegende dat kmo's worden ontmoedigd om handelsbetrekkingen aan te gaan door het risico te worden blootgesteld aan oneerlijke praktijken;

O.

overwegende dat oneerlijke handelspraktijken zich niet alleen voordoen in de voedselvoorzieningsketen, maar net zo vaak in toeleveringsketens voor non-food, zoals in die van de kleding- en de automobielsector;

P.

overwegende dat veel lidstaten op verschillende manieren de strijd zijn aangegaan met oneerlijke handelspraktijken, in sommige gevallen met behulp van vrijwillige en zelfregulerende mechanismen, en in andere gevallen via de desbetreffende nationale regelgeving; overwegende dat het niveau, de aard en de vorm van de rechtsbescherming hierdoor op een van land tot land heel uiteenlopende en verschillende manier gestalte hebben gekregen; overwegende dat sommige landen helemaal geen maatregelen hebben genomen op dit gebied;

Q.

overwegende dat enkele lidstaten die er aanvankelijk voor hadden gekozen om oneerlijke handelspraktijken op basis van vrijwillige regelingen te bestrijden nadien hebben besloten ze door middel van wetgeving aan te pakken;

R.

overwegende dat oneerlijke praktijken slechts gedeeltelijk binnen het bereik van het mededingingsrecht vallen;

S.

overwegende dat het Europees mededingingsrecht ervoor moet zorgen dat consumenten toegang hebben tot een ruime keuze aan kwaliteitsvolle producten voor concurrerende prijzen, en er tegelijkertijd over moet waken dat bedrijven gestimuleerd worden om te investeren en te innoveren door hun een eerlijke kans te geven de voordelen van hun producten aan te prijzen zonder dat ze onrechtmatig van de markt worden verdrongen door oneerlijke handelspraktijken;

T.

overwegende dat het Europees mededingingsrecht ervoor moet zorgen dat de eindverbruiker producten voor een concurrerende prijs kan aankopen, maar dat het ook voor vrije en eerlijke concurrentie tussen bedrijven moet zorgen, in het bijzonder om hen aan te sporen tot innovatie;

U.

overwegende dat in handelsbetrekkingen de zogenaamde „angstfactor” kan opduiken, die ervoor zorgt dat de zwakkere partij niet in staat is zijn rechten effectief te doen gelden en niet bereid is een klacht in te dienen met betrekking tot de door de sterkere partij opgelegde oneerlijke praktijken, uit vrees dat de handelsbetrekkingen daardoor in het gedrang zouden komen;

V.

overwegende dat de werking van de voedselvoorzieningsketen van invloed is op het dagelijks leven van Unieburgers, aangezien ongeveer 14 % van hun huishoudelijke uitgaven naar voedsel gaat;

W.

overwegende dat er veel actoren werkzaam zijn in de voedselvoorzieningsketen, waaronder fabrikanten, detailhandelaren, tussenpersonen en producenten, en dat oneerlijke handelspraktijken op verschillende niveaus van de keten kunnen voorkomen;

X.

overwegende dat de „angstfactor” ervoor zorgt dat kleine leveranciers hun recht, als dat bestaat, om zich tot de rechter te wenden niet effectief kunnen doen gelden, en dat hun belangen beter gediend zijn met andere, goedkope en toegankelijke mechanismen, zoals bemiddeling door een onafhankelijke arbiter;

Y.

overwegende dat het initiatief voor de toeleveringsketen (Supply Chain Initiative) belangrijke beperkingen kent die de doeltreffendheid ervan als instrument voor de bestrijding van oneerlijke handelspraktijken in de weg staan, zoals het ontbreken van sancties bij niet-naleving en van de mogelijkheid om vertrouwelijke klachten in te dienen;

1.

is ingenomen met de maatregelen van de Commissie tot nu toe om oneerlijke handelspraktijken te bestrijden met het oog op het verzekeren van een meer evenwichtige markt en ter remediëring van de huidige versnipperde situatie die voortkomt uit de verschillende nationale benaderingen om oneerlijke handelspraktijken in de EU aan te pakken, maar wijst erop dat deze maatregelen niet volstaan om de strijd aan te gaan met oneerlijke handelspraktijken; is ingenomen met het bovengenoemde verslag van de Commissie van 29 januari 2016, alsook met de langverwachte bijbehorende studie over het toezicht op de toepassing van de beginselen van goede praktijken in de verticale betrekkingen in de voedselvoorzieningsketen, maar stelt vast dat in de conclusies wordt nagelaten het pad te effenen voor een kader op Unieniveau om oneerlijke handelspraktijken op Unieschaal aan te pakken;

2.

is verheugd over de acties die werden ondernomen in het kader van het forum op hoog niveau over een betere werking van de voedselvoorzieningsketen, en over de oprichting van een platform van deskundigen inzake business-to-businessactiviteiten dat een lijst, een omschrijving en een beoordeling heeft uitgewerkt van handelspraktijken die als uitgesproken oneerlijk kunnen worden beschouwd;

3.

waardeert de oprichting en ontwikkeling van het initiatief voor de toeleveringsketen, dat een belangrijke rol speelt bij de bevordering van een cultuuromslag en een betere bedrijfsethiek, en dat heeft geleid tot de goedkeuring van een reeks beginselen van goede praktijken voor de verticale relaties in de voedselvoorzieningsketen, en van een vrijwillig toepassingskader voor deze beginselen dat al in het tweede jaar van de looptijd meer dan duizend deelnemende ondernemingen vanuit de gehele EU telt, hoofdzakelijk kmo's; is blij met de vooruitgang die tot nu toe is geboekt en is van mening dat inspanningen ter bevordering van eerlijke handelspraktijken in de voedselvoorzieningsketen tot een reële verandering moeten leiden, maar momenteel niet afdoende zijn om het probleem van oneerlijke handelspraktijken in de voedselvoorzieningsketen aan te pakken; benadrukt echter dat de doeltreffendheid van het initiatief voor de toeleveringsketen, zoals ook wordt erkend in het recente Commissieverslag en door externe evaluatie, wordt ondermijnd door een grote reeks tekortkomingen, zoals zwakke plekken op het gebied van bestuur, beperkte transparantie, een gebrek aan handhavingsmaatregelen of sancties, het ontbreken van doeltreffende afschrikmiddelen voor oneerlijke handelspraktijken, en de afwezigheid van de optie om potentiële slachtoffers van oneerlijke handelspraktijken individuele anonieme klachten te laten indienen of om onafhankelijke instanties op eigen initiatief onderzoeken te laten instellen, hetgeen vervolgens leidt tot een ondervertegenwoordiging van met name kmo's en landbouwers, die het initiatief voor de toeleveringsketen mogelijk ongeschikt vinden; raadt aan soortgelijke initiatieven voor toeleveringsketens op te zetten in andere non-foodsectoren waar dit van toepassing is;

4.

betreurt weliswaar dat enkele van de mogelijkheden voor geschillenbeslechting die door het initiatief voor de toeleveringsketen naar voren worden geschoven nog niet in de praktijk zijn gebruikt, wat betekent dat de beoordeling van de doeltreffendheid van deze mogelijkheden op theoretische inschattingen berust; maakt er zich zorgen over dat er voor de beoordeling van de rol van het initiatief voor de toeleveringsketen bij het aanpakken van oneerlijke handelspraktijken geen concrete gevallen zijn onderzocht, en dat er geen meer gedetailleerde analyse is uitgevoerd wat de verzameling van gegevens over ontvangen en afgewerkte klachten betreft; meent dat het verzuim om een dergelijke diepgaande beoordeling uit te voeren het algemene oordeel over het initiatief ondermijnt; is teleurgesteld door de verklaring uit de eerder genoemde Areté-studie waarin de doeltreffendheid van het initiatief voor de toeleveringsketen wordt beoordeeld, dat „wat daadwerkelijk is bereikt door het initiatief voor de toeleveringsketen erg bescheiden lijkt ten opzichte van de daadwerkelijke of vermeende omvang en ernst van het probleem van oneerlijke handelspraktijken”;

5.

neemt nota van de oprichting in het kader van het initiatief voor de toeleveringsketen van nationale platformen voor organisaties en ondernemingen in de voedselvoorzieningsketen, om aan te sporen tot dialoog tussen de partijen, de invoering en uitwisseling van eerlijke handelspraktijken te bevorderen en te streven naar de uitroeiing van oneerlijke handelspraktijken, maar plaatst vraagtekens bij de werkelijke doeltreffendheid van deze platformen; merkt echter op dat een aantal nationale platformen deze doelstellingen niet hebben verwezenlijkt en dat in het geval van Finland landbouwers zich hebben teruggetrokken uit het platform; stelt voor de lidstaten aan te moedigen en te stimuleren om de door deze nationale platformen gesignaleerde klachten of onregelmatigheden nader te onderzoeken aan de hand van passende instrumenten;

6.

is van mening dat de beginselen inzake goede praktijken en de lijst met voorbeelden van eerlijke en oneerlijke praktijken in verticale relaties in de voedselvoorzieningsketen moeten worden uitgebreid en op doeltreffende wijze moeten worden gehandhaafd;

7.

is verheugd over de studie die de Commissie momenteel uitvoert over keuzemogelijkheden en innovatie in de detailhandel; is van mening dat deze studie kan helpen om klaarheid te scheppen omtrent de ontwikkeling en de drijvende krachten van keuzemogelijkheden en innovatie op het algemene niveau van de markt;

8.

is ingenomen met de ontwikkeling van alternatieve en informele geschillenbeslechtingsmechanismen en verhaalregelingen, met name via bemiddeling en minnelijke schikkingen;

9.

merkt op dat de oneerlijke handelspraktijken die in de voedselvoorzieningsketen voorkomen strijdig zijn met fundamentele rechtsbeginselen;

10.

verwerpt praktijken waarbij misbruik wordt gemaakt van een onevenwichtige onderhandelingspositie tussen economische actoren en waarbij de contractvrijheid in het gedrang komt;

11.

wijst erop dat oneerlijke handelspraktijken die door partijen met een sterkere onderhandelingspositie worden opgelegd een negatieve invloed hebben doorheen de hele voedselvoorzieningsketen, onder meer op de werkgelegenheid, ten koste van de keuzemogelijkheden voor de consument en van de kwaliteit, het assortiment en het innoverende karakter van de beschikbaar gestelde producten; benadrukt dat oneerlijke handelspraktijken een belemmering kunnen vormen voor het concurrentievermogen van bedrijven en voor investeringen, en ondernemingen ertoe kunnen aanzetten besparingen door te voeren ten koste van de lonen, arbeidsvoorwaarden of de kwaliteit van de grondstoffen;

12.

benadrukt dat vrije en eerlijke concurrentie, evenwichtige verhoudingen tussen alle betrokkenen, contractvrijheid en een strenge en doeltreffende handhaving van de desbetreffende wetgeving — waardoor het mogelijk wordt alle actoren in de voedselvoorzieningsketen te beschermen, ongeacht hun geografische ligging — de sleutel vormen tot een goed functionerende voedselvoorzieningsketen en een gewaarborgde voedselzekerheid;

13.

wijst erop dat er wederzijds vertrouwen moet worden opgebouwd tussen de partners van een toeleveringsketen op basis van de beginselen van contractvrijheid en een wederzijds voordelige verhouding; onderstreept dat de grootste partij in een contractuele relatie vanwege maatschappelijk verantwoord ondernemen haar voordeel bij het onderhandelen dient in te tomen en met de zwakste partij tot een oplossing dient te komen die voor beide partijen gunstig is;

14.

is verheugd dat de Commissie in haar groenboek van 31 januari 2013 erkent dat er geen sprake is van daadwerkelijke contractvrijheid in geval van uitgesproken ongelijkheid tussen de partijen;

15.

stelt vast dat oneerlijke handelspraktijken voornamelijk het gevolg zijn van onevenwichtigheden op het gebied van inkomen en macht in de voedselvoorzieningsketen en benadrukt dat dit dringend moeten worden aangepakt om de situatie van de landbouwers in de voedingssector te verbeteren; wijst erop dat het verkopen onder de kostprijs en het ernstige misbruik dat de grootschalige detailhandel maakt van basisproducten uit de landbouw, zoals zuivel, fruit en groenten, door ze als „lokartikelen” te presenteren een bedreiging vormen voor de duurzaamheid van de Unieproductie van dergelijke producten op de lange termijn; is ingenomen met inspanningen als „Initiative Tierwohl” in Duitsland, die erop gericht zijn landbouwers te helpen concurreren op basis van de verdiensten van hun producten;

16.

wijst erop dat oneerlijke handelspraktijken ernstige negatieve gevolgen hebben voor landbouwers, zoals lagere winsten, hogere kosten dan voorzien, overproductie, voedselverspilling en moeilijkheden bij de financiële planning; benadrukt dat dergelijke negatieve gevolgen uiteindelijk de keuzemogelijkheden van de consument inperken;

17.

plaatst vraagtekens bij de onwrikbare steun die de Commissie in haar verslag uitspreekt voor het initiatief voor de toeleveringsketen, gezien de beperkingen ervan; wijst nogmaals op de terughoudendheid van landbouwers om eraan deel te nemen, vanwege een gebrek aan vertrouwen, de beperkingen met betrekking tot anonieme klachten, het gebrek aan wettelijke bevoegdheid, het onvermogen om betekenisvolle sancties op te leggen, het ontbreken van geschikte mechanismen om goed gedocumenteerde oneerlijke handelspraktijken te bestrijden, en bezorgdheden over onevenwichtigheden in de aard van de handhavingsmechanismen, die niet naar behoren in aanmerking zijn genomen; betreurt de terughoudendheid van de Commissie om voor anonimiteit en passende sancties te zorgen;

18.

is van mening dat het initiatief voor de toeleveringsketen en andere vrijwillige stelsels op nationaal en Unieniveau (gedragscodes, vrijwillige mechanismen voor geschillenbeslechting) verder ontwikkeld en bevorderd moeten worden als aanvulling op doeltreffende en krachtige handhavingsmechanismen op het niveau van de lidstaten, en dat hierbij moet worden gewaarborgd dat klachten anoniem kunnen worden ingediend en dat afschrikkende sancties worden ingevoerd, gepaard met coördinatie op Unieniveau; spoort producenten en handelaren, met inbegrip van landbouwersorganisaties, aan deel te nemen aan dergelijke initiatieven; is van oordeel dat deze initiatieven ter beschikking moeten staan van alle leveranciers die geen belang hechten aan hun anonimiteit en dat deze nog van nut kunnen zijn door uit te groeien tot platforms voor opleiding en het uitwisselen van beste praktijken; wijst erop dat de Commissie in haar recente verslag stelt dat het initiatief voor de toeleveringsketen moet worden aangepast om met name rekening te houden met vertrouwelijke klachten en om onafhankelijke organen de bevoegdheid te geven om onderzoeken uit te voeren en sancties op te leggen;

19.

vraagt de Commissie maatregelen te nemen om voor doeltreffende handhavingsmechanismen te zorgen, zoals de ontwikkeling en coördinatie van een netwerk op Unieniveau van wederzijds erkende nationale autoriteiten; benadrukt in dit verband dat de Britse „Groceries Code Adjudicator” (arbiter voor de betrekkingen tussen supermarkten en hun leveranciers) kan dienen als mogelijk model voor het Unieniveau, hetgeen een echt afschrikmiddel zou vormen tegen oneerlijke handelspraktijken en zou helpen de „angstfactor” weg te nemen;

20.

is ingenomen met de maatregel die het initiatief voor de toeleveringsketen onlangs heeft genomen om kmo's en micro-ondernemingen te laten deelnemen via een vereenvoudigde procedure; stelt vast dat het aantal geregistreerde kmo's is toegenomen; wijst er echter op dat het initiatief voor de toeleveringsketen verder moet worden versterkt door middel van een aantal maatregelen die door de Commissie zijn aangegeven in haar verslag van 29 januari 2016, waarbij de Commissie toezicht moet houden op de vorderingen, teneinde:

21.

wijst op de vaststelling van de Commissie dat vertegenwoordigers van landbouwers hebben besloten niet aan het initiatief voor de toeleveringsketen deel te nemen, omdat zij van mening zijn dat de vertrouwelijkheid voor indieners van klachten onvoldoende wordt gewaarborgd, het initiatief niet over wettelijke bevoegdheden beschikt om onafhankelijke onderzoeken te verrichten en betekenisvolle sancties op te leggen en er geen mechanismen voorhanden zijn om goed gedocumenteerde oneerlijke handelspraktijken te bestrijden, alsook omdat niet voldoende rekening is gehouden met hun bezorgdheden over onevenwichtigheden wat de aard van de handhavingsmechanismen betreft; is van mening dat de deelname van landbouwers cruciaal is en dat een afgenomen deelname niet wijst op een gebrek aan bekendheid, maar veeleer op een gebrek aan vertrouwen in de procedures en het beheer van het initiatief voor de toeleveringsketen; stelt dan ook voor dat een verbeterde werking van het initiatief voor de toeleveringsketen, onder meer door onafhankelijk beheer, vertrouwelijkheid en anonimiteit, en een doeltreffende handhaving en afschrikking een eerste stap kunnen vormen om de interesse, steun en daardoor ook de deelname van landbouwers te vergroten;

22.

verzoekt de Commissie en de lidstaten om het producenten makkelijker te maken en hen te stimuleren toe te treden tot producentenorganisaties en verenigingen van producentenorganisaties, teneinde hun onderhandelingspositie en hun positie in de voedselvoorzieningsketen te versterken;

23.

stelt niettemin vast dat vrijwillige en zelfregulerende stelsels een kosteneffectief middel kunnen zijn om eerlijke praktijken op de markt te waarborgen, geschillen te beslechten en een einde te stellen aan oneerlijke handelspraktijken, indien ze gepaard gaan met onafhankelijke en doeltreffende handhavingsmechanismen; onderstreept weliswaar dat dergelijke stelsels voorlopig beperkte resultaten hebben opgeleverd wegens een gebrek aan behoorlijke handhaving, ondervertegenwoordiging van landbouwers, onpartijdige beheerstructuren, belangenconflicten tussen de betrokken partijen, mechanismen voor geschillenbeslechting waarin de „angstfactor” van de leverancier niet in aanmerking wordt genomen en het feit dat ze niet van toepassing zijn op de volledige toeleveringsketen; verzoekt de Commissie de uitwisseling van beste praktijken tussen de lidstaten te blijven steunen;

24.

stelt vast dat er reeds Uniewetgeving bestaat om oneerlijke handelspraktijken van ondernemingen jegens consumenten te bestrijden (Richtlijn 2005/29/EG), maar wijst op het gebrek aan Uniewetgeving ter bestrijding van oneerlijke praktijken tussen verschillende marktdeelnemers in de agrovoedingsketen;

25.

wijst erop dat een ernstige analyse van oneerlijke handelspraktijken steeds moet vertrekken vanuit het nieuwe economische paradigma dat de afgelopen jaren is opgekomen: grootschalige detailhandel waarin de toegang tot verkooppunten het voorwerp is geworden van bikkelharde concurrentie waarbij de supermarkten de touwtjes in handen hebben; wijst erop dat een aantal mededingingsautoriteiten specifieke praktijken hebben vastgesteld waarbij buitensporige risico's worden afgewenteld op de leverancier, waardoor diens concurrentievermogen mogelijk wordt verzwakt; wijst erop dat deze autoriteiten ook tot de conclusie zijn gekomen dat huismerken een aspect van horizontale concurrentie ten opzichte van industriële merken creëren dat onvoldoende in aanmerking is genomen;

26.

benadrukt dat maatregelen ter bestrijding van oneerlijke handelspraktijken zullen bijdragen tot het goed functioneren van de interne markt en tot de ontwikkeling van grensoverschrijdende handelsbetrekkingen binnen de EU en met derde landen; wijst erop dat marktdeelnemers in de toeleveringsketen door de versnipperde aard van de markten en de verschillen tussen de nationale wetgeving inzake oneerlijke handelspraktijken worden blootgesteld aan een reeks uiteenlopende marktvoorwaarden en mogelijk te maken krijgen met het zogenaamde „forum shopping”, hetgeen op zijn beurt kan leiden tot rechtsonzekerheid;

27.

verzoekt de Commissie en de lidstaten het mededingingsrecht, de regelgeving inzake oneerlijke concurrentie en antitrustbepalingen volledig en consequent te handhaven, en met name zware straffen op te leggen voor misbruik van een dominante positie in de voedselvoorzieningsketen;

28.

acht het van essentieel belang ervoor te zorgen dat in het Uniemededingingsrecht rekening wordt gehouden met de specifieke eigenschappen van de landbouw en dat de wetgeving ten dienste staat van zowel producenten als consumenten, die een belangrijke rol spelen in de toeleveringsketen; is van mening dat het Uniemededingingsrecht de voorwaarden moet scheppen voor een efficiëntere markt waarop consumenten toegang hebben tot een ruime keuze aan producten van goede kwaliteit tegen concurrerende prijzen, waarbij wordt gewaarborgd dat primaire producenten worden gestimuleerd om te investeren en te innoveren zonder dat ze van de markt worden verdrongen door oneerlijke handelspraktijken;

29.

merkt op dat huismerkproducten kunnen zorgen voor meerwaarde, een ruimere keuze en meer fairtradeproducten voor de consument, maar dat ze ook een strategisch probleem stellen op de middellange en lange termijn, aangezien ze een horizontale dimensie aanbrengen in de concurrentie ten opzichte van industriële merken die voordien nooit een factor is geweest, en ze detailhandelaren, die zowel klant als concurrent worden, een oneerlijke en concurrentieverstorende positie kunnen geven; vestigt de aandacht op het bestaan van een „risicodrempel” waarboven de marktpenetratie van huismerken in een bepaalde categorie producten de actuele positieve effecten van huismerken kan doen omslaan in negatieve effecten en een rem gaat vormen op de innovatieve inspanningen van veel ondernemingen; dringt er daarom op aan dat de Commissie en de mededingingsautoriteiten bijzondere aandacht besteden aan de kwestie van huismerken, in het bijzonder wat betreft de noodzaak om de potentiële langetermijngevolgen voor de toeleveringsketen en de positie van de landbouwers hierin te beoordelen, zonder uit het oog te verliezen dat consumptiegewoonten verschillen van lidstaat tot lidstaat;

30.

verzoekt de Commissie en de lidstaten om Richtlijn 2011/7/EU betreffende bestrijding van betalingsachterstand bij handelstransacties volledig en consistent te handhaven, opdat bedrijven binnen 60 dagen aan hun schuldeisers uitbetalen, of anders verplicht zijn tot rentebetalingen en de betaling van redelijke invorderingskosten van de schuldeiser;

31.

verzoekt de Commissie een voorstel of voorstellen in te dienen voor een kader op Unieniveau waarin algemene beginselen worden vastgelegd en naar behoren rekening wordt gehouden met nationale omstandigheden en beste praktijken ter bestrijding van oneerlijke handelspraktijken in de volledige voedselvoorzieningsketen, om ervoor te zorgen dat er tussen de lidstaten gelijke voorwaarden gelden waardoor de markten kunnen functioneren zoals het hoort en er kan worden voorzien in eerlijke en transparante verhoudingen tussen de producenten, leveranciers en distributeurs van levensmiddelen;

32.

is er sterk van overtuigd dat de definitie van oneerlijke handelspraktijken, zoals omschreven door de Commissie en belanghebbende partijen in het document „Vertical relations in the Food Supply Chain: Principles of Good Practice” (Verticale betrekkingen in de voedselvoorzieningsketen: beginselen van goede praktijken) van 29 november 2011 (15), in aanmerking moet worden genomen, samen met een openbare lijst van oneerlijke handelspraktijken, bij het indienen van een voorstel voor een kader op Unieniveau;

33.

stelt bovendien voor om anonimiteit en vertrouwelijkheid op te nemen in elk toekomstig wetgevingsinitiatief op dit gebied;

34.

is van mening dat de lidstaten waarin dit nog niet het geval is overheidsinstanties of gespecialiseerde organen zoals een arbiter moeten oprichten of erkennen op nationaal niveau, met de bevoegdheid om op te treden tegen oneerlijke praktijken in de voedselvoorzieningsketen; is van mening dat dergelijke overheidsinstanties handhaving kunnen bevorderen, bijvoorbeeld door de bevoegdheid te krijgen onderzoeken te openen en te verrichten, op eigen initiatief en op basis van informele informatie of klachten die op vertrouwelijke basis worden behandeld (waardoor de „angstfactor” wordt weggenomen), en kunnen fungeren als bemiddelaar tussen de betrokken partijen; benadrukt dat er tussen nationale autoriteiten behoefte is aan wederzijdse erkenning en daadwerkelijke samenwerking op Unieniveau om te verzekeren dat relevante informatie, met name wat goede praktijken betreft, en deskundigheid met betrekking tot nieuwe soorten van oneerlijke handelspraktijken uitgewisseld worden, met volledige eerbiediging van het subsidiariteitsbeginsel;

35.

verzoekt de Commissie, de lidstaten en andere belanghebbende partijen gevolg te geven aan het Commissieverslag en te bevorderen dat landbouwersorganisaties (waaronder producentenorganisaties en hun verenigingen) worden opgenomen in de werkingssfeer van nationale handhavingsinstanties die de voedselvoorzieningsketen beheren, met name door de anonimiteit van klachten en een doeltreffende sanctieregeling te waarborgen;

36.

is van mening dat kaderwetgeving op Unieniveau noodzakelijk is om oneerlijke handelspraktijken aan te pakken en ervoor te zorgen dat Europese landbouwers en consumenten gebruik kunnen maken van billijke verkoop- en aankoopvoorwaarden;

37.

wijst er evenwel op dat deze Europese kaderwetgeving niet tot een verlaging van het beschermingsniveau mag leiden in landen die over nationale wetgeving inzake de bestrijding van oneerlijke handelspraktijken tussen ondernemingen beschikken.

38.

verzoekt de lidstaten die niet beschikken over een bevoegde handhavingsautoriteit te overwegen een dergelijke handhavingsautoriteit op te richten en deze de bevoegdheid te geven om toezicht te houden op maatregelen die nodig zijn om oneerlijke handelspraktijken aan te pakken en deze maatregelen te handhaven;

39.

wijst erop dat de handhavingsautoriteiten moeten beschikken over een divers gamma aan handhavingsmaatregelen en sancties waaruit ze kunnen putten om flexibel te kunnen reageren naargelang de ernst van de specifieke situatie; is van mening dat dergelijke maatregelen en sancties een afschrikkend effect moeten hebben met het oog op een gedragsverandering;

40.

herinnert eraan dat er in alle lidstaten al regelgevingskaders voor het aanpakken van oneerlijke handelspraktijken bestaan; wijst op de regelgevende maatregelen die een aantal lidstaten recentelijk getroffen hebben, waarbij bepalingen ter aanvulling van het nationale mededingingsrecht zijn ingevoerd, het toepassingsgebied van de richtlijnen betreffende oneerlijke handelspraktijken is uitgebreid door ook de relaties tussen ondernemingen (b2b) hierin op te nemen, en onafhankelijke handhavingsinstanties zijn opgericht; stelt echter vast dat de verschillende benaderingen die op dit vlak zijn gehanteerd door de betrokken lidstaten hebben geleid tot uiteenlopende niveaus en soorten van bescherming tegen oneerlijke handelspraktijken;

41.

merkt op dat er bij het aannemen van maatregelen ter bestrijding van oneerlijke handelspraktijken binnen de voedselvoorzieningsketen rekening moet worden gehouden met de specifieke kenmerken van elke markt en de wettelijke voorwaarden die er gelden, de verschillende omstandigheden en benaderingen in afzonderlijke lidstaten, de graad van consolidatie of versnippering van afzonderlijke markten en andere betekenisvolle factoren, en daarbij ook voordeel te halen uit door een aantal lidstaten reeds getroffen maatregelen die effect blijken te sorteren; is van mening dat in alle voorgestelde reguleringsinspanningen op dit gebied moet worden voorzien in een redelijk ruime beoordelingsbevoegdheid om de te nemen maatregelen te kneden naar de specifieke kenmerken van elke markt, teneinde te voorkomen dat er een uniforme benadering wordt gehanteerd, en dat de voorstellen gebaseerd moeten zijn op het algemene beginsel om handhaving te verbeteren door naast de desbetreffende overheidsinstanties ook het concept van particuliere handhaving te betrekken, waardoor tevens wordt bijgedragen aan het verbeteren van het versnipperde en lage niveau van samenwerking binnen verschillende nationale handhavingsautoriteiten en aan het aanpakken van grensoverschrijdende problemen inzake oneerlijke handelspraktijken;

42.

merkt op dat het bestaande versnipperde en beperkte niveau van samenwerking binnen de verschillende nationale handhavingsinstanties niet voldoende is om de grensoverschrijdende problemen inzake oneerlijke handelspraktijken aan te pakken;

43.

verzoekt de Commissie een beoordeling te maken van de doeltreffendheid en de effecten van regelgevende en niet-regelgevende maatregelen, met de nodige aandacht voor alle mogelijke gevolgen voor de verschillende belanghebbende partijen en voor het welzijn van de consument, alsook van de beleidsmix waarvan de respondenten op de eerder genoemde Areté-studie gewag maken, bestaande uit een combinatie van vrijwillige initiatieven en openbare handhaving (32 % van het totaal aantal antwoorden) en specifieke wetgeving op Unieniveau (32 %);

44.

is ervan overtuigd dat consumentenbewustzijn met betrekking tot landbouwproducten essentieel is bij het aanpakken van de problemen die door onevenwichtigheden in de voedselvoorzieningsketen ontstaan, met inbegrip van oneerlijke handelspraktijken; roept alle belanghebbenden in het beheer van de voedselvoorzieningsketen op te zorgen voor meer transparantie in de gehele keten en de consument beter te informeren met behulp van geschiktere regelingen voor het etiketteren en certificeren van producten, zodat deze met volledige kennis van zaken zijn keuze kan maken met betrekking tot beschikbare producten en hiernaar kan handelen;

45.

verzoekt de Commissie in nauwe samenwerking met de lidstaten initiatieven te bevorderen waarmee consumenten kunnen worden gewezen op de gevaren van prijsdumping voor primaire producenten, en spreekt zijn uitdrukkelijke steun uit voor bewustwordingscampagnes in dit verband op scholen en in opleidingsinstellingen;

46.

merkt op dat het sinds 2009 vijf resoluties heeft aangenomen over problemen in de detailhandelketen van de EU, waarvan drie specifiek over onevenwichtigheden en misbruik in de voedselvoorzieningsketen; merkt voorts op dat de Commissie in dezelfde periode drie mededelingen en een groenboek heeft uitgebracht en twee eindverslagen over vergelijkbare onderwerpen heeft laten opstellen; stelt daarom dat een zoveelste analyse van de toestand van de voedselvoorzieningsketen slechts leidt tot uitstel van de dringende maatregelen die nodig zijn om landbouwers te helpen in hun strijd tegen oneerlijke handelspraktijken;

47.

dringt er bij alle partijen in de voedselvoorzieningsketen op aan het gebruik van standaardcontracten alsook contracten van de nieuwe generatie in overweging te nemen, waardoor risico's en voordelen worden gedeeld;

48.

erkent dat met de hervorming van het gemeenschappelijk landbouwbeleid (GLB) en de nieuwe integrale gemeenschappelijke marktordening een aantal maatregelen zijn ingevoerd die tot doel hebben de onevenwichtige onderhandelingsposities tussen landbouwers, de detailhandel, de groothandel en kmo's in de voedselvoorzieningsketen aan te pakken, door met name de oprichting en uitbreiding van producentenorganisaties te ondersteunen; benadrukt het belang van deze op de aanbodzijde georiënteerde samenwerking;

49.

merkt op dat Verordening (EU) nr. 1308/2013, die voorziet in de oprichting van producentenorganisaties, wordt geschraagd door financiële prikkels onder de tweede pijler van het GLB; wijst erop dat in het wettelijk kader wordt voorzien in een uitbreiding van de werkingssfeer van collectieve onderhandelingen (in sommige sectoren) en leveringscontracten (in alle sectoren) naar producentenorganisaties, de verenigingen hiervan en brancheorganisaties, en dat er ook tijdelijke vrijstellingen van bepaalde mededingingsregels worden ingevoerd in tijden van ernstige onevenwichtigheden op de markt, onderworpen aan een aantal waarborgen;

50.

dringt er bij de Commissie op aan deze benadering nadrukkelijk te steunen, teneinde de onderhandelingspositie van de primaire producent te versterken en producenten aan te sporen zich aan te sluiten bij producentenorganisaties en hun verenigingen; benadrukt in het bijzonder de kwetsbaarheid van kleine en familielandbouwbedrijven, die het potentieel hebben in geïsoleerde, afgelegen en bergregio's werkgelegenheid te creëren en te ondersteunen;

51.

is van mening dat de versterking en oprichting van producentenorganisaties hand in hand moet gaan met de versterking van de onderhandelingspositie van de landbouwers in de voedselvoorzieningsketen, met name door hun het recht te geven om collectief te onderhandelen over hun contracten;

52.

roept op tot meer transparantie en informatieverstrekking binnen de toeleveringsketen en tot de versterking van instanties en marktinformatiemiddelen zoals het Europees instrument voor de bewaking van de voedselprijzen en het melkmarktobservatorium, teneinde landbouwers en producentenorganisaties op het juiste moment van nauwkeurige marktgegevens te voorzien;

53.

is van mening dat de toegevoegde waarde van de primaire producenten beter moet worden weerspiegeld in de prijzen in de gehele voedselvoorzieningsketen; verzoekt derhalve het prijsvormingsproces voor de detailhandel zo transparant mogelijk te maken;

54.

wijst erop dat landbouwers zich in een aantal lidstaten van een sterke positie binnen de voedselvoorzieningsketen hebben verzekerd door de oprichting van coöperaties, die waarborgen dat de in het verwerkingsstadium gerealiseerde toegevoegde waarde terugvloeit naar de landbouwers, en acht het van essentieel belang dat deze coöperaties geen extra kosten krijgen opgelegd als gevolg van bindende bureaucratische regels die hoge kosten met zich meebrengen;

55.

dringt er bij producenten en verwerkers op aan samen te werken op het gebied van investeringen in innovaties en het vergroten van de toegevoegde waarde van hun producten;

56.

herinnert de Commissie eraan dat het Parlement in december 2013 een initiatiefverslag heeft aangenomen waarin de Commissie wordt verzocht de mogelijkheid te onderzoeken van een handhaving die op onafhankelijke wijze plaatsvindt om in te spelen op de „angstfactor” onder primaire producenten; dringt er bij de Commissie op aan dit in haar eigen verslag in overweging te nemen;

57.

is van mening dat beroepsorganisaties als platform voor primaire producenten kunnen dienen, waarlangs zij zonder angst klachten kunnen indienen bij een bevoegde autoriteit over vermeende oneerlijke handelspraktijken;

58.

verzoekt zijn Voorzitter deze resolutie te doen toekomen aan de Raad en de Commissie, alsmede aan de regeringen en parlementen van de lidstaten.

6.3.2018   

NL

Publicatieblad van de Europese Unie

C 86/51

—

gezien het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie (VWEU), en met name artikel 11, artikel 114, lid 3, artikel 168, artikel 1 en artikel 191,

—

gezien Besluit 2013/743/EU van de Raad van 3 december 2013 tot vaststelling van het specifieke programma tot uitvoering van „Horizon 2020” — Het kaderprogramma voor onderzoek en innovatie (2014-2020) en tot intrekking van de Besluiten 2006/971/EG, 2006/972/EG, 2006/973/EG, 2006/974/EG en 2006/975/EG (1),

—

gezien Verordening (EU) nr. 1291/2013 van het Europees Parlement en de Raad van 11 december 2013 tot vaststelling van Horizon 2020 — het kaderprogramma voor onderzoek en innovatie (2014-2020) en tot intrekking van Besluit nr. 1982/2006/EG (2),

—

gezien Verordening (EU) nr. 1305/2013 van het Europees Parlement en de Raad van 17 december 2013 inzake steun voor plattelandsontwikkeling uit het Europees Landbouwfonds voor plattelandsontwikkeling (Elfpo) en tot intrekking van Verordening (EG) nr. 1698/2005 van de Raad (3),

—

gezien Verordening (EG) nr. 1107/2009 van het Europees Parlement en de Raad van 21 oktober 2009 betreffende het op de markt brengen van gewasbeschermingsmiddelen en tot intrekking van de Richtlijnen 79/117/EEG en 91/414/EEG van de Raad (4),

—

gezien Richtlijn 2009/128/EG van het Europees Parlement en de Raad van 21 oktober 2009 tot vaststelling van een kader voor communautaire actie ter verwezenlijking van een duurzaam gebruik van pesticiden (5),

—

gezien Verordening (EU) nr. 233/2014 van het Europees Parlement en de Raad van 11 maart 2014 tot vaststelling van een financieringsinstrument voor ontwikkelingssamenwerking voor de periode 2014-2020 (6),

—

gezien Verordening (EG) nr. 870/2004 van de Raad van 24 april 2004 tot vaststelling van een communautair programma inzake de instandhouding, de karakterisering, de verzameling en het gebruik van genetische hulpbronnen in de landbouw en houdende intrekking van Verordening (EG) nr. 1467/94 (7) en het verslag van de Commissie van 28 november 2013 over „Genetische hulpbronnen in de landbouw — van instandhouding tot duurzaam gebruik” (COM(2013)0838),

—

gezien Verordening (EG) nr. 1829/2003 van het Europees Parlement en de Raad van 22 september 2003 inzake genetisch gemodificeerde levensmiddelen en diervoeders (8),

—

gezien het Memorandum van overeenstemming van 14 juli 2014 tussen de Europese Commissie en de Europese Investeringsbank inzake samenwerking op het gebied van landbouw en plattelandsontwikkeling in 2014-2020,

—

gezien zijn resolutie van 11 maart 2014 over de toekomst van de Europese tuinbouwsector — groeistrategieën (9),

—

gezien de studie van de beleidsondersteunende afdeling B — Structuur- en cohesiebeleid — Landbouw en plattelandsontwikkeling, getiteld „Precision agriculture: An opportunity for EU farmers — potential support with the CAP 2014-2020”,

—

gezien de studie van 2013 van de Evaluatie van wetenschappelijke en technische opties (STOA) getiteld „Technische opties voor het voeden van 10 miljard mensen”,

—

gezien de mededeling van de Commissie van 29 februari 2012 over het Europese Innovatiepartnerschap „Productiviteit en duurzaamheid in de landbouw” (COM(2012)0079),

—

gezien de mededeling van de Commissie van 13 februari 2012 getiteld „Innovatie voor duurzame groei: een bio-economie voor Europa” COM(2012)0060),

—

gezien het besluit van de Commissie van 16 oktober 2015 tot oprichting van een groep op hoog niveau van wetenschappelijk adviseurs (C(2015)6946),

—

gezien de mededeling van de Commissie van 19 mei 2015 getiteld „Betere regelgeving voor betere resultaten — Een EU-agenda” (COM(2015)0215),

—

gezien zijn resolutie van 17 december 2015 over octrooien en kwekersrechten (10),

—

gezien artikel 52 van zijn Reglement,

—

gezien het verslag van de Commissie landbouw en plattelandsontwikkeling (A8-0174/2016),

A.

overwegende dat onze maatschappijen het hoofd moeten bieden aan talrijke uitdagingen waarbij de landbouw betrokken is en dat zij daarbij hun rol moeten vervullen, en dat de wereldbevolking in 2050 tot naar schatting 9,6 miljard zal groeien, wat betekent dat er ongeveer 2,4 miljard mensen meer zullen zijn dan vandaag;

B.

overwegende dat gemiddeld minstens een derde, en in sommige sectoren bijna de helft, van het geproduceerde voedsel verspild wordt, en dat een van de meest doeltreffende wijzen om aan de verwachte vraag te voldoen zonder de schaarse hulpbronnen uit te putten zou bestaan in het vinden van technische oplossingen om de productie te verhogen, de distributiemiddelen te verbeteren en de voedselverspilling tegen te gaan;

C.

overwegende dat er dringend vraag is naar opvoering van de productie en naar veilige en voedzame levensmiddelen voor de burgers van de EU en de wereld teneinde problemen zoals ondervoeding, obesitas en hart- en vaatziekten aan te pakken; overwegende dat de hoge kwaliteitsnormen van de EU voor levensmiddelen wereldwijd erkenning genieten;

D.

overwegende dat er talrijke andere vormen van landgebruik zijn die concurreren met landbouw, zoals stedenbouw, industrie, toerisme en recreatie;

E.

overwegende dat landbouwgrondstoffen toekomstperspectieven voor groei bieden in de groene chemie;

F.

overwegende dat meer duurzaamheid in de landbouw een steeds belangrijkere doelstelling wordt voor de exploitanten, aangezien de kosten moeten worden beperkt om enerzijds de inkomens zeker te stellen en anderzijds een oplossing te bieden voor de uitputting en aantasting van natuurlijke hulpbronnen (bodem, water, lucht en biodiversiteit); overwegende dat de landbouw verantwoordelijk is voor 70 % van het zoetwaterverbruik in de wereld en dat de beschikbaarheid van water in sommige regio's van de EU en wereldwijd nu al een belangrijke beperkende factor is voor de landbouwproductie; overwegende dat het verbruik van drinkwater in de landbouw aanzienlijk verminderd kan worden dankzij doeltreffend gebruik van moderne irrigatietechnieken en de verbouwing van voor de plaatselijke klimaatomstandigheden geschikte gewassen;

G.

overwegende dat stikstofmeststoffen grote oogsten opleveren, maar dat de vervaardiging ervan ongeveer 50 % van de in de landbouwproductiestelsels gebruikte energie uit fossiele bandstoffen absorbeert;

H.

overwegende dat de wereldwijde energievraag volgens de prognoses tussen nu en 2030 met 40 % zal toenemen en dat er thans serieus moet worden nagedacht over de vraag hoe daaraan kan worden voldaan door middel van meer energie-efficiëntie en een zekere energiemix waarin ook hernieuwbare energiebronnen worden gebruikt; overwegende dat uit onderzoek blijkt dat kortere agrovoedingsketens kunnen leiden tot een vermindering van de energie-input, hetgeen de kosten en het milieu ten goede komt;

I.

overwegende dat elk jaar tot 40 % van de mondiale oogsten verloren gaat als gevolg van plaagorganismen en plantziekten en dat dit percentage naar verwachting in de komende jaren nog aanzienlijk zal stijgen; overwegende dat er maatregelen moeten worden genomen om te voorkomen dat dit cijfer nog verder stijgt, zoals een systematische aanpak en aanpassing van bestaande productiemodellen, en dat de klimaatverandering nog bijdraagt tot dat oogstverlies en tot het opduiken van plaagorganismen en plantziekten die voorheen niet in het milieu voorkwamen;

J.

overwegende dat de opwarming van de aarde extreme weersomstandigheden veroorzaakt die op hun beurt droogte of overstromingen teweegbrengen en daarmee enorme schade toebrengen aan de getroffen bevolkingsgroepen en hun voedselzekerheid ernstig in het gedrang brengen; overwegende dat klimaatbestendigheid in biologisch en structureel andere agro-ecosystemen het risico kunnen helpen verkleinen;

K.

overwegende dat het genetisch oogstpotentieel van de EU niet consequent wordt benut op de Europese landbouwbedrijven, waar de oogsten de afgelopen jaren op hetzelfde niveau zijn gebleven;

L.

overwegende dat de verscheidenheid en kwaliteit van plantgenetische hulpbronnen een cruciale rol spelen voor de veerkracht van de landbouw en de productiviteit en daarmee een bepalende factor zijn voor het voortbestaan van de landbouw en de voedselzekerheid op lange termijn;

M.

overwegende dat het dichten van de „rendementskloof” een bijzonder probleem vormt voor de onderzoeksagenda inzake duurzame landbouw;

N.

overwegende dat precisielandbouw inhoudt dat gebruik wordt gemaakt van automatisering en andere technologieën om de precisie en efficiëntie van belangrijke landbouwbeheermethodes te verbeteren dankzij een systematische aanpak bij het verzamelen en analyseren van gegevens en het optimaliseren van de wisselwerkingen tussen weer, bodem, water en gewas, en dat precisielandbouw uiteindelijk moet leiden tot verminderd gebruik van bestrijdingsmiddelen, groeibevorderaars en water en daarmee tot een vruchtbaardere bodem en grotere oogsten;

O.

overwegende dat bodemwetenschap ons leert dat gezonde, levende bodems de oogst voeden en beschermen via heilzame soorten die bescherming bieden tegen ziekteverwekkers en plagen, en aan gewassen ook nutriënten en water verstrekken in ruil voor suikers in exsudaten in de gewaswortels; overwegende dat landbouwpraktijken een negatieve invloed kunnen hebben op de biologische, chemische en fysieke kwaliteit van de bodem met gevolgen zoals bodemerosie, bodemstructuurverslechtering en vruchtbaarheidsverlies;

P.

overwegende dat de voordelen van innovatieve technologieën niet beperkt mogen blijven tot één soort landbouwpraktijk en moeten gelden voor alle soorten landbouw (conventionele of biologische landbouw, veeteelt of akkerbouw, klein- of grootschalige landbouw);

Q.

overwegende dat het aantal werkzame stoffen van gewasbeschermingsmiddelen tussen 1993 en 2009 met 70 % is gedaald, terwijl het aantal uitbraken van plaagorganismen in de Europese Unie gestegen is; overwegende dat goedkeuringsprocedures, met inbegrip van de criteria voor het definiëren van werkzame stoffen en voor nieuwe substanties die een alternatief vormen voor gewasbeschermingsmiddelen, de Unielandbouw en de Unieburgers voor steeds grotere uitdagingen plaatsen; overwegende dat het gebrek aan werkzame stoffen voor „kleine toepassingen” dringend moet worden aangepakt;

R.

overwegende dat ontoereikende oplossingen voor de bescherming van speciale gewassen de kwaliteit, diversiteit en duurzame productie van voedingsgewassen in de EU in het gevaar brengen, met een directe impact die wordt geschat op meer dan 1 miljard EUR, onder meer aan productieverlies en extra kosten voor landbouwers;

S.

overwegende dat kortetermijncycli voor prioriteiten voor beleid en onderzoeksfinanciering fnuikend kunnen zijn voor de vaardigheden, de infrastructuur en de vernieuwing in de landbouw, en dat prioriteit moet worden toegekend aan de doeltreffende overdracht van onderzoeksresultaten van de wetenschap naar de landbouwers, alsook aan onderzoeksprogramma's waarbij het accent ligt op de verbetering van de duurzaamheid van de landbouw, de verlaging van de productiekosten en de versterking van het concurrentievermogen;

1.

merkt op dat de landbouwsector altijd gesteund heeft op nieuwe landbouwbedrijfsmodellen en -praktijken waarbij gebruik wordt gemaakt van nieuwe technieken en productiemethoden om het rendement te verhogen en zich aan te passen aan nieuwe en veranderende omstandigheden; benadrukt dat ecosysteemdiensten, zoals nutriëntenkringloop, van cruciaal belang zijn voor de landbouw en dat sommige functies, zoals koolstofvastlegging, verder strekken dan de voedselproductie;

2.

is ervan overtuigd dat innovatie kan bijdragen aan het verwezenlijken van duurzame landbouw in de EU en is van mening dat precisielandbouw van bijzonder belang is om vooruit te blijven gaan, maar beseft welke beperkingen grootschalige invoering ervan in de weg staan, zoals de betrouwbaarheid, de hanteerbaarheid en de beperkte kennis van deze technologie en de aanpasbaarheid ervan aan landbouwbedrijven van alle soorten en maten;

3.

is van mening dat de beginselen die ten grondslag liggen aan de precisielandbouw aanzienlijke milieuvoordelen kunnen opleveren en kunnen leiden tot hogere landbouwersinkomens, rationeler gebruik van landbouwmachines en aanzienlijke verbetering van de hulpbronnenefficiëntie, onder meer wat betreft het gebruik van water voor irrigatie; verzoekt de Commissie derhalve beleid te bevorderen dat de ontwikkeling en invoering van precisielandbouwtechnologie voor alle soorten landbouwbedrijven stimuleert, ongeacht hun omvang en productie en of het om akkerbouw, veeteelt of gemengd bedrijf gaat;

4.

benadrukt dat het innovatieproces in de precisielandbouw vooral behoefte heeft aan een oplossing voor de hoge kosten die gemoeid zijn met de ontwikkeling en het gebruik van bepaalde precisielandbouwtechnologieën en aan actieve betrokkenheid van landbouwers en van de hele toeleveringsketen bij de ontwikkeling van die technologieën, om te waarborgen dat deze duidelijke voordelen opleveren op het niveau van het landbouwbedrijf en de landbouwbedrijven veerkrachtiger maken;

5.

is ervan overtuigd dat economische ontwikkeling en duurzame productie elkaar niet uitsluiten en via innovatie bereikt kunnen worden; benadrukt dat technologische en bestuurlijke innovatie moet worden ondersteund door te zorgen voor samenhangende regelgeving, duidelijkheid en ruimte voor ondernemerschap, en verzoekt de Commissie ervoor te zorgen dat innovatie uitdrukkelijk aan bod komt bij komende herzieningen en hervormingen van de desbetreffende wetgeving; benadrukt dat de Europese landbouw hoogwaardige producten met een grote meerwaarde kan produceren en winstgevende, op kennis gebaseerde oplossingen kan bieden om de groeiende en veeleisender wordende wereldbevolking te voeden;

6.

verzoekt het bedrijfsleven, de Commissie en de lidstaten samen te werken aan de verbetering van de resultaten en de aanpasbaarheid van robot- en andere precisielandbouwtechnieken, zodat onderzoeksgelden op effectieve wijze worden ingezet ten behoeve van de land- en tuinbouw;

7.

dringt er bij het bedrijfsleven op aan de door innovatie geboden mogelijkheden te benutten om voor iedereen toegankelijke capaciteiten op het vlak van precisielandbouw te ontwikkelen, waardoor de positie van mensen met een beperking wordt verstevigd, gendergelijkheid wordt bevorderd en het vaardighedenbestand en de banenkansen in plattelandsgemeenschappen worden uitgebreid;

8.

juicht het toe dat robots voor precisielandbouw aan bod komen in het onlangs gepubliceerde Horizon 2020-werkprogramma voor 2016-2017, maar betreurt het dat voor voorstellen die in dit verband worden ingediend geen benadering met verschillende spelers geëist wordt, wat kan betekenen dat landbouwers uitgesloten worden van innoverende ontwikkelingen; wijst erop dat precisielandbouw het gebruik van hulpbronnen met ten minste 15 % kan verminderen; moedigt de invoering van precisielandbouw aan die leidt tot een nieuwe aanpak bij het beheer van het gehele landbouwbedrijf, zoals machines die worden aangedreven door GPS- en GNSS-technologie en op afstand bestuurde luchtvaartuigen (RPAS);

9.

wijst erop dat de landbouwsector, net als alle andere takken van de economie, veranderingen ondergaat; benadrukt dat de moderne landbouw alleen mogelijk is geworden dankzij de aanvaarding van wetenschappelijke en technische vooruitgang, en dat in die zin ook digitale vooruitgang een kans biedt om de agrarische sector verder te ontwikkelen;

10.

benadrukt dat het verzamelen en analyseren van grote geïntegreerde datasets innovatie in de landbouw kan aanzwengelen en bijzonder nuttig is bij het opzetten en ontwikkelen van een doeltreffende en duurzame levensmiddelenketen die zowel de landbouwers als de economie, de consumenten en het milieu ten goede komt; verzoekt de Commissie en de lidstaten de obstakels weg te nemen die de integratie van complexe en gefragmenteerde ICT-systemen in de weg staan, investeringen te stimuleren en opleidingskosten te dekken, en de noodzakelijke voorzieningen toegankelijker te maken voor de landbouw;

11.

is verheugd over de vorderingen die het Europees Ruimteagentschap (European Space Agency, ESA) heeft gemaakt op het gebied van precisielandbouw; is van mening dat de ESA-satelliet Sentinel 2B, die eind 2016 in een baan om de aarde zal worden gebracht, een duidelijker beeld kan geven van het door gewassen en bossen bedekte land, waardoor het landbouwbeleid doeltreffender ten uitvoer kan worden gelegd, het gebruik van hulpbronnen kan worden gerationaliseerd en de oogstperiodes kunnen worden geoptimaliseerd; verzoekt de Commissie en de lidstaten het gebruik van satellietsystemen te ondersteunen;

12.

erkent dat de aantasting van de bodem een belangrijke beperking vormt voor de landbouwproductie en dringt aan op meer ambitie en meer inspanningen om praktijken op het vlak van het bodem- en waterbeheer te verbeteren, vooral met het oog op klimaatverandering; is verheugd over de ontwikkeling van Controlled Traffic Farming-technologie (CTF), die tot vermindering van bodemschade als gevolg van overbewerking van het land leidt, en juicht ook de recente pogingen toe om hoge resolutie afstandsdetectietechnologieën in biologische landbouw te integreren; moedigt de Commissie aan om de milieu- en de productievoordelen van deze nieuwe technologieën te kwantificeren en te zorgen voor bewustwording, kennis en technologieoverdracht;

13.

vraagt dat landbouwers worden betrokken bij het ontwerpen, testen en verspreiden van technologieën om bodemnutriënten in kaart te brengen teneinde hun doeltreffendheid te helpen verbeteren;

14.

betreurt de uiterst geringe nutriëntenefficiency in de EU en benadrukt dat er maatregelen moeten worden genomen om de doeltreffendheid van het gebruik van stikstof (N), fosfor (P) en kalium (K) te verbeteren, teneinde hun milieueffect te verminderen en tegelijkertijd de voedsel- en energieproductie te verbeteren; dringt aan op doelgericht onderzoek (en om toepassing van de onderzoeksresultaten) om de monitoring van de nutriëntenefficiency te verbeteren, alsook op verdere optimalisering van variabele doseringstechnologieën;

15.

deelt de mening dat de ontwikkeling van nieuwe technologieën en innoverende landbouwpraktijken ertoe zou kunnen bijdragen dat er aanzienlijk minder gewasbeschermingsproducten, meststoffen en water worden gebruikt en dat bodemerosie wordt bestreden;

16.

is van mening dat het verlies aan genetische diversiteit in de vorige eeuw een bedreiging vormt voor de voedsel- en diervoederzekerheid en dat het het Uniebeleid inzake duurzame landbouw, de bescherming van de biodiversiteit en de strategieën om de gevolgen van de klimaatverandering af te zwakken, ondermijnt; is van mening dat monoculturen en het gebrek aan gewasrotatie belangrijke oorzaken voor dit verlies zijn; beschouwt alle planten- en dierenrassen, met inbegrip van landrassen en hun in het wild en half in het wild levende verwanten en zowel oude als pioniersoorten, als essentieel voor het behoud van genetische diversiteit, teeltprogramma's en de productie van voldoende voedzame en gezonde levensmiddelen;

17.

is van mening dat landbouwers en fokkers door Unieregelgeving in staat moeten worden gesteld deze genetische hulpbronnen zo goed mogelijk te benutten om de biodiversiteit en de innovatie zeker te stellen bij het ontwikkelen van nieuwe soorten; benadrukt dat de Unieregelgeving er altijd naar moet streven deze innovatieve processen niet te ondermijnen door fokkers en landbouwers met onnodige administratieve lasten op te zadelen;

18.

benadrukt dat er meer dialoog nodig is tussen genenbanken, particulier en openbaar plantonderzoek, kwekers, eindgebruikers en alle andere bij de instandhouding en het gebruik van genetische hulpbronnen betrokken actoren om in heel Europa de veerkracht van de sector te vergroten en het hoofd te bieden aan de uitdagingen die duurzame landbouw inhoudt;

19.

wijst met nadruk op de eerdere steun van DG Landbouw en Plattelandsontwikkeling (AGRI) en DG Onderzoek en Ontwikkeling (RTD) voor activiteiten op het gebied van de instandhouding van genetische hulpbronnen, zoals het European Native Seed Conservation Network (ENSCONET), maar verzoekt om vervolgprogramma's om de steun voor werkzaamheden op het gebied van de genetische instandhouding van planten en dieren voort te zetten, in het bijzonder op het gebied van het gebruik ter plaatse van genetische hulpbronnen via maatregelen op de boerderij;

20.

onderstreept dat het van belang is dat de bewaring van genetische hulpbronnen wordt opengesteld voor een grotere verscheidenheid aan plant- en diersoorten en dat onderzoeksfinanciering op dit gebied tot technologische verbeteringen voor de land- en tuinbouw leidt;

21.

verzoekt de Commissie voorstellen in te dienen voor de in maatregel 10 van de Uniebiodiversiteitsstrategie voor 2020 bedoelde Europese strategie voor het behoud van de genetische diversiteit in de landbouw;

22.

beseft dat het nodig is collecties van genetisch materiaal op een verantwoorde manier te gebruiken voor het identificeren en beschrijven van kenmerken voor efficiënt grondstoffengebruik, resistentie tegen plagen en ziektes en andere factoren die tot betere kwaliteit en weerstand leiden; is van mening dat er met het oog daarop meer nadruk moet worden gelegd op fenotypering, die voor veel gewassen bijzonder problematisch is;

23.

merkt op dat de meest doeltreffende manier om genetische diversiteit in de landbouw te behouden is door ze in vivo te gebruiken; merkt op dat van de drie D.U.S.-criteria (distinctiveness, uniformity, stability) die in de officiële EU-zaadcatalogi worden toegepast, uniformiteit en stabiliteit geen natuurlijke kenmerken zijn van genetisch verschillende planten; merkt op dat aanpassing aan klimaatverandering afhangt van grote genetische variatie; stelt vast dat de zaadmarkten steeds meer geconcentreerd zijn en dat de variatie per soort afneemt; moedigt de eigen kweek door landbouwers en uitwisseling aan om de positie van landbouwers te verstevigen, en erkent dat participatieve teelt in plattelandsgemeenschappen een lange traditie van innovatie heeft;

24.

beseft dat het voor de voedselzekerheid op lange termijn noodzakelijk is genetische hulpbronnen in stand te houden en te gebruiken en de genetische basis van moderne teelt- en fokprogramma's te verbreden; beseft dat biologische landbouwbedrijven geconfronteerd worden met een tekort aan nieuwe plaag- en ziektebestendige soorten die geteeld kunnen worden zonder gebruik van gewasbeschermingsmiddelen; steunt het concept van toegang en verdeling van voordelen, maar dringt aan op de toepassing van het Protocol van Nagoya krachtens Verordening (EU) nr. 511/2014 en Uitvoeringsverordening (EU) 2015/1866, zodat kwekers niet worden afgeschrikt door de complexiteit en de kosten van het gebruik van wild materiaal voor het introduceren van nieuwe kenmerken, zoals resistentie tegen plagen en ziekten, voedingswaarde en milieubestendigheid; wijst erop dat dit moet gebeuren zonder plattelandsgemeenschappen die van oudsher soorten beheren en variëteiten kweken, hun positie te ontnemen;

25.

acht het cruciaal dat de prestaties van lokale rassen in stand gehouden en ontwikkeld worden, gezien hun vermogen om zich aan te passen aan de kenmerken van hun natuurlijke omgeving, en dat de rechten van landbouwers om autonoom planten te kweken en zaden van verschillende soorten en variëteiten te bewaren en uit te wisselen moeten worden geëerbiedigd om de genetische diversiteit van de Europese landbouw te waarborgen;

26.

beseft dat het noodzakelijk is om gepaste gewasrotatie die voor de landbouwers rendabel blijft, te steunen; benadrukt ook dat naast genetische hulpbronnen een reeks gewasbeschermingsinstrumenten moet worden behouden voor een breed gamma gewassen; benadrukt dat de diversiteit van gewassen die op voordelige wijze kunnen worden geproduceerd, zonder deze instrumenten ernstig zal worden aangetast;

27.

onderschrijft de noodzaak van voortdurende vooruitgang in innoverende teelt door veilige en beproefde technieken te hanteren om niet alleen het scala aan plaag- en ziekteresistente eigenschappen van gewassen, maar ook de hoeveelheid beschikbare levensmiddelengrondstoffen met nutritionele en gezondheidsbevorderende kenmerken te vergroten;

28.

vindt het belangrijk dat niet-aflatende steun wordt gegarandeerd voor de ontwikkeling en het gebruik van toekomstige technologische instrumenten, waarmee kweekactiviteiten de maatschappelijke uitdagingen in de toekomst met succes kunnen aanpakken;

29.

vindt het tijd dat de Commissie het eindverslag van de werkgroep nieuwe technologie publiceert en de wetenschappelijke bevindingen uit dat verslag als basis gebruikt voor onder meer de verduidelijking van de juridische status van kweektechnieken die momenteel onderzocht worden en dat zij bij haar beraadslagingen gebruik maakt van degelijke juridische analyses;

30.

spoort aan tot een open en transparante dialoog tussen alle belanghebbenden en het publiek over een verantwoorde ontwikkeling van innoverende hoge-precisietoepassingen voor kweekprogramma's, ook over de risico's en voordelen daarvan; wijst erop dat er inspanningen zullen moeten worden geleverd om de bekendheid met en het begrip voor nieuwe technieken onder landbouwers en het grote publiek te vergroten; vraagt de Commissie ervoor te zorgen dat consumenten en landbouwers voldoende worden voorgelicht over nieuwe en opkomende kweektechnieken, zodat er een open en goed geïnformeerd openbaar debat kan plaatsvinden;

31.

maakt zich zorgen over het recente besluit van de grote kamer van beroep van het Europees Octrooibureau (EOB) van 25 maart 2015 in de zaken G2/12 en G2/13;

32.

benadrukt dat het dringend noodzakelijk is de tenuitvoerlegging van het regelgevingskader voor gewasbeschermingsmiddelen te herzien en samenhangende, doeltreffende, voorspelbare, op risico gebaseerde en wetenschappelijk onderbouwde beoordelings- en goedkeuringsstelsels te ontwikkelen; acht het van belang de afhankelijkheid van landbouwers van pesticiden zo veel mogelijk terug te dringen, waarbij het erop wijst dat de productie van levensmiddelen en diervoeders binnen een concurrentiële, internationale omgeving plaatsvindt; acht het van belang dat er kosteneffectieve, veilig te gebruiken en milieuvriendelijke gewasbeschermingsmiddelen worden ontwikkeld;

33.

is ingenomen met de in het werkprogramma van de Commissie voor 2016 opgenomen REFIT-initiatieven, in het kader waarvan de EU een evaluatie moet verrichten van Verordening (EG) nr. 1107/2009 en Verordening (EG) nr. 396/2005; benadrukt echter dat het REFIT-proces niet mag leiden tot een verlaging van voedselveiligheids- en milieubeschermingsnormen;

34.

verzoekt de Commissie in haar verslag aan het Parlement en de Raad opties op te nemen voor wijziging en verbetering van de huidige wetgeving, met name wat betreft de werking van wederzijdse erkenning van vergunningen en de zonale evaluatieprocedure;

35.

benadrukt bezorgd te zijn over het feit dat het zonale vergunningensysteem niet functioneert omdat er nog steeds achterhaalde nationale goedkeuringsmethodes worden gebruikt, en vraagt de Commissie het vergunningensysteem te harmoniseren om de wederzijdse erkenning te garanderen van producten in de lidstaten in de in Verordening (EG) nr. 1107/2009 vastgestelde zones;

36.

is ingenomen met het laatste IPM-ERANET (geïntegreerde gewasbescherming — netwerk van de Europese onderzoeksruimte) en het nieuwe coördinatieplatform voor „kleinere toepassingen”, maar is van mening dat het platform beter zou kunnen worden gebruikt voor onderzoek en innovatie met het oog op het zoeken naar oplossingen voor het ontbreken van gewasbeschermingsmiddelen voor kleinere toepassingen en gespecialiseerde gewassen;

37.

benadrukt het belang van een transparante beoordeling van de gevolgen van werkzame stoffen voor het waarborgen van duurzame landbouw in overeenstemming met het Unierecht, alsook van een brede beoordeling van de risico's en de gevaren die aan het gebruik van producten verbonden zijn, en herinnert eraan dat het voorzorgsbeginsel moet worden toegepast wanneer de mate van onzekerheid te hoog is om de volksgezondheid of goede landbouw- en milieuomstandigheden te garanderen;

38.

verzoekt DG Gezondheid en Voedselveiligheid (SANTE) duidelijke criteria op te stellen voor het definiëren van werkzame stoffen met een gering risico voor de ontwikkeling en het gebruik van bestrijdingsmiddelen met een gering risico, en daarbij rekening te houden met evoluerende wetenschappelijke kennis en ervoor te zorgen dat de doelstellingen op het vlak van de bescherming van de volksgezondheid en het milieu worden gehaald en dat veiligheidsinformatie aanwezig is voor de criteria die worden toegepast voor alle mogelijke stoffen met een gering risico;

39.

is van mening dat voor stoffen met een gering risico, met inbegrip van niet-chemische alternatieven voor gewasbeschermingsmiddelen, dat zij aan prioritaire beoordeling door de rapporterende lidstaten en de Europese Autoriteit voor voedselveiligheid (EFSA) moeten worden onderworpen, teneinde de doelstellingen van Richtlijn 2009/128/EG met betrekking tot geïntegreerde gewasbescherming en duurzaam gebruik van pesticiden te helpen verwezenlijken, met name wat betreft het gebruik van producten voor kleinere en gespecialiseerde gewassen;

40.

benadrukt dat landbouwers over meer middelen moeten kunnen beschikken om hun gewassen te beschermen en te besluiten welke maatregel hun gewassen het best zal beschermen; moedigt derhalve een breder gebruik aan van verschillende alternatieven voor traditionele pesticiden, met inbegrip van biopesticiden, als onderdeel van de geïntegreerde gewasbescherming, en wenst dat er meer wordt gedaan aan de ontwikkeling van kosteneffectievere alternatieven door steun te verlenen voor veldonderzoek naar en demonstratie van niet-chemische alternatieven, maatregelen met een gering risico en milieuvriendelijkere pesticiden;

41.

wijst erop dat biologische bestrijding, een gewasbeschermingsmethode die gebaseerd is op het gebruik van levende organismen of natuurlijke stoffen, ertoe zou kunnen leiden dat er minder traditionele pesticiden worden gebruikt en dat de weerstand van planten wordt verhoogd;

42.

roept de Commissie op met een actieplan te komen en een deskundigengroep op te zetten om toe werken naar een duurzamer gewasbeschermingssysteem; wijst op het potentieel van een gewasbeschermingssysteem met een betere wisselwerking tussen de inspanningen op het gebied van plantenveredeling, natuurlijke bestrijdingsmiddelen en pesticidegebruik;

43.

betreurt de trage vooruitgang van de lidstaten bij de tenuitvoerlegging van IPM en Richtlijn 2009/128/EG, en van de Commissie bij de beoordeling van die tenuitvoerlegging;

44.

beseft dat de ontwikkeling van landbouwgerelateerde technologieën een veelvoud van specialistische vaardigheden en kennis vereist die vakgebiedoverschrijdend zijn en onder meer gebieden bestrijken zoals algemene plant-, dier- en milieuwetenschap, fysiologie en technologie;

45.

betreurt de steeds grotere tekorten aan vaardigheden in veel van deze beroepen en verzoekt de lidstaten bij het ontwerpen van hun volgende plattelandsontwikkelingsprogramma's, met inbegrip van Europese innovatiepartnerschappen, samen te werken met het bedrijfsleven, onderzoeksinstellingen en andere stakeholders om vast te stellen waar er kansen liggen voor het ontwikkelen van vaardigheden en het overdragen van kennis op deze gebieden, ook via opleidingen en leerplaatsen voor jonge landbouwers en nieuwkomers in de landbouw;

46.

verzoekt de landbouwtechnologiesector de coördinatie en integratie van demonstraties op landbouwbedrijven te verbeteren en gebruik te maken van demonstratie- en monitorbedrijven om best practices te delen op regionaal, nationaal en Europees niveau, met gebruikmaking van bestaande of nieuwe programma's, initiatieven of hulpbronnen;

47.

beseft welke mogelijkheden precisielandbouw en de integratie van digitale technologie kunnen bieden om landbouw aantrekkelijker te maken voor jonge landbouwers en nieuwe groei- en werkgelegenheidskansen te scheppen in plattelandsgebieden; is van mening dat investeren in de ontwikkeling van die nieuwe technologieën de generatiewisseling in de landbouw kan bevorderen;

48.

beseft welke uitdagingen voor de lange termijn verbonden zijn aan de duurzame land- en tuinbouw en verzoekt de Commissie en de lidstaten een investeringsplan voor de lange termijn te ontwikkelen waarin een sectorale aanpak prioritair is en dat voor continuïteit in de financiering van fundamenteel en toegepast onderzoek zorgt, en vraagt de Commissie en de lidstaten de opleiding van deskundigen op het gebied van de duurzame landbouw te verbeteren en ervoor te zorgen dat er deskundigenadvies beschikbaar is;