24.11.2017   

NL

Publicatieblad van de Europese Unie

C 399/1

24.11.2017   

NL

Publicatieblad van de Europese Unie

C 399/2

—

gezien het speciaal verslag van de Europese Ombudsman van 7 november 2013 betreffende het onderzoek op eigen initiatief naar Frontex (OI/5/2012/BEH-MHZ),

—

gezien artikel 2 van het Verdrag betreffende de Europese Unie,

—

gezien artikel 67, lid 1, artikel 72, artikel 228, lid 1, tweede alinea, en artikel 263 van het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie,

—

gezien het Handvest van de grondrechten van de Europese Unie, en met name artikel 41 (het recht op behoorlijk bestuur) en artikel 47 (het recht op een doeltreffende voorziening in rechte en op een onpartijdig gerecht),

—

gezien Besluit 94/262/EGKS, EG, Euratom van het Europees Parlement van 9 maart 1994 inzake het statuut van de Europese ombudsman en de algemene voorwaarden voor de uitoefening van zijn ambt, met name artikel 3, lid 7,

—

gezien resolutie 1932(2013) van de Parlementaire Vergadering van de Raad van Europa over Frontex: verantwoordelijkheden op het gebied van mensenrechten („Frontex: human rights responsabilities”),

—

gezien Verordening (EG) nr. 2007/2004 van de Raad van 26 oktober 2004 tot oprichting van een Europees agentschap voor het beheer van de operationele samenwerking aan de buitengrenzen van de lidstaten van de Europese Unie (de Frontex-verordening),

—

gezien de Verordening (EU) nr. 1168/2011 van het Europees Parlement en de Raad van 25 oktober 2011 tot wijziging van Verordening (EG) nr. 2007/2004 van de Raad tot oprichting van een Europees agentschap voor het beheer van de operationele samenwerking aan de buitengrenzen van de lidstaten van de Europese Unie,

—

gezien de mededeling van de Commissie aan het Europees Parlement en de Raad, getiteld „EU-actieplan inzake terugkeer” (COM(2015)0453),

—

gezien de gedragscode van Frontex voor gezamenlijke terugkeeroperaties,

—

gezien de conclusies van de Europese Raad van 15 oktober 2015, met name paragraaf 2, onder n),

—

gezien het Verdrag van de Verenigde Naties betreffende de status van vluchtelingen uit 1951 (Verdrag van Genève) en het Protocol betreffende de status van vluchtelingen (Protocol van New York) uit 1967,

—

gezien artikel 220, lid 2, eerste zin, van zijn Reglement,

—

gezien het gezamenlijk overleg van de Commissie burgerlijke vrijheden, justitie en binnenlandse zaken en de Commissie verzoekschriften overeenkomstig artikel 55 van het Reglement,

—

gezien het verslag van de Commissie burgerlijke vrijheden, justitie en binnenlandse zaken en de Commissie verzoekschriften (A8-0343/2015),

A.

overwegende dat Verordening (EU) nr. 1168/2011 van het Europees Parlement en de Raad van 25 oktober 2011 tot wijziging van Verordening (EG) nr. 2007/2004 van de Raad tot oprichting van een Europees agentschap voor het beheer van de operationele samenwerking aan de buitengrenzen van de lidstaten van de Europese Unie (hierna: Frontex-verordening) verlangt dat het agentschap de grondrechten en rechten van vluchtelingen en asielzoekers ten volle eerbiedigt;

B.

overwegende dat Frontex, net als alle andere instellingen, organen en instanties van de EU, bij al zijn activiteiten het Handvest van de grondrechten moet naleven en dat deze verplichting wordt weerspiegeld in artikel 263 VWEU, dat bepaalt dat de „handelingen tot oprichting van organen en instanties van de Unie kunnen voorzien in bijzondere voorwaarden en bepalingen inzake de beroepen welke door natuurlijke of rechtspersonen worden ingesteld tegen handelingen van deze organen of instanties waarmee rechtsgevolgen ten aanzien van hen worden beoogd”;

C.

overwegende dat de coördinerende werkzaamheden van Frontex in de praktijk niet losstaan van de activiteiten van de lidstaten die door Frontex worden gecoördineerd, en dat Frontex (en daarmee dus ook de EU) dus ook een directe of indirecte invloed kan hebben op de rechten van personen, waarmee in ieder geval aan de voorwaarden voor niet-contractuele aansprakelijkheid van de EU is voldaan (zie het arrest van het Hof van Justitie in zaak T-341/07, Sison); overwegende dat de EU haar aansprakelijkheid niet kan ontlopen uitsluitend op grond van het bestaan van administratieve regelingen met de lidstaten die deelnemen aan een door Frontex gecoördineerde operatie, als die administratieve regelingen gevolgen hebben voor de mensenrechten;

D.

overwegende dat de Unie zal toetreden tot het Europees Verdrag tot bescherming van de rechten van de mens en de fundamentele vrijheden van de Raad van Europa;

E.

overwegende dat in artikel 26 bis van de Frontex-verordening wordt bepaald dat het agentschap een grondrechtenstrategie opstelt, nader uitwerkt en toepast, een adviesforum opricht en een grondrechtenfunctionaris aanstelt;

F.

overwegende dat artikel 5, onder a) van de gedragscode van Frontex voor alle personen die deelnemen aan Frontex-activiteiten bepaalt dat deelnemers aan Frontex-activiteiten onder meer de informatieverstrekking aan personen die om internationale bescherming verzoeken over rechten en procedures moeten bevorderen;

G.

overwegende dat in artikel 9 van Verordening (EG) nr. 863/2007 is bepaald dat de teamleden die belast zijn met de uitvoering van monitoring- en bewakingsactiviteiten aan de buitengrenzen het Gemeenschapsrecht en de nationale wetgeving van de ontvangende lidstaat in acht moeten nemen;

H.

overwegende dat de Europese ombudsman in 2012 op eigen initiatief een onderzoek heeft ingesteld naar de nakoming door Frontex van de op dit agentschap rustende verplichtingen op het gebied van de grondrechten;

I.

overwegende dat de ontwerpaanbevelingen van de Europese ombudsman in het kader van dit onderzoek onder meer betrekking hebben op de tenuitvoerlegging van een mechanisme voor de behandeling van individuele klachten;

J.

overwegende dat de Europese ombudsman voorts een speciaal verslag heeft gepubliceerd waarin werd aangedrongen op de invoering van een mechanisme voor de behandeling van individuele klachten;

K.

overwegende dat de Europese ombudsman overeenkomstig artikel 220, lid 2, van het Reglement gehouden is het parlement op de hoogte te brengen van gevallen van wanbeheer, en dat de bevoegde commissie in een dergelijk geval een verslag kan opstellen;

L.

overwegende dat Frontex tot taak heeft toe te zien op de efficiënte tenuitvoerlegging van de gemeenschappelijke regels inzake normen en procedures voor de controle en de bewaking van de buitengrenzen, met eerbiediging van de fundamentele rechten, door middel van meer coördinatie van de operationele samenwerking tussen de lidstaten, en overwegende dat deze activiteiten duidelijk gevolgen hebben voor de mensenrechten, en dat Frontex en de EU hier onvoldoende aandacht aan hebben besteed;

M.

overwegende dat Frontex, als integraal onderdeel van zijn takenpakket, ook werkt aan operationele samenwerking met landen buiten de EU op belangrijke gebieden zoals informatie-uitwisseling, risicoanalyse, scholing, onderzoek en ontwikkeling, gezamenlijke operaties (inclusief gezamenlijke terugkeeroperaties) en proefprojecten;

N.

overwegende dat volgens artikel 14, lid 1, van de Frontex-verordening het agentschap en de lidstaten normen en maatstaven in acht moeten nemen die ten minste gelijkwaardig zijn aan die welke in de Uniewetgeving zijn vastgelegd, ook wanneer de operaties in het kader van samenwerking met derde landen op het grondgebied van die landen plaatsvinden;

O.

overwegende dat de operationele samenwerking tussen Frontex en de bevoegde autoriteiten van partnerlanden plaatsvindt op basis van werkafspraken die niet juridisch bindend zijn en die niet binnen de werkingssfeer van het internationale recht vallen en waarvan de praktische uitvoering niet moet worden gezien als nakoming door Frontex en de EU van internationale verplichtingen; overwegende dat er hierdoor sprake is van een zekere rechtsonzekerheid, hetgeen niet in overeenstemming is met de verplichtingen van Frontex op het gebied van de mensenrechten;

P.

overwegende dat Frontex en de lidstaten gedeelde maar onderscheiden verantwoordelijkheden hebben ten aanzien van de acties van de functionarissen die tijdens Frontex-operaties en proefprojecten worden ingezet;

Q.

overwegende dat Frontex, gezien de stijging van het aantal bevoegdheden van dit agentschap, als belangrijkste betrokkene aansprakelijk moet worden geacht voor het grensbeheer, ook ten aanzien van eventuele schendingen van fundamentele rechten;

R.

overwegende dat de meeste deelnemers aan Frontex-operaties functionarissen zijn die ter ondersteuning van de desbetreffende operatie zijn uitgezonden door een andere lidstaat dan de ontvangende lidstaat;

S.

overwegende dat overeenkomstig artikel 2 bis van de Frontex-verordening de gedragscode geldt voor alle personen die deelnemen aan de werkzaamheden van het agentschap;

T.

overwegende dat overeenkomstig artikel 10, lid 3, van de Frontex-verordening uitgezonden functionarissen uitsluitend taken mogen verrichten en bevoegdheden mogen uitoefenen overeenkomstig de instructies van en, als algemene regel, in aanwezigheid van grenswachters van de ontvangende lidstaat;

U.

overwegende dat de functionarissen tijdens Frontex-operaties hun eigen uniform dragen en tevens een Frontex-insigne, waardoor het voor burgers moeilijk is om te bepalen onder wiens gezag een functionaris valt en waar er eventueel een klacht ingediend kan worden, bij Frontex of rechtstreeks bij de betrokken lidstaat;

V.

overwegende dat het agentschap overeenkomstig artikel 3, lid 1 bis, van de Frontex-verordening geen uitvoerende bevoegdheden in de lidstaten heeft en niet bevoegd is sancties op te leggen aan de lidstaten of aan functionarissen van de lidstaten;

W.

overwegende dat de operationele plannen voor gezamenlijke operaties van Frontex juridisch bindend zijn, en overeenkomstig artikel 3 bis, lid 1, van de Frontex-verordening door de uitvoerend directeur van Frontex en de ontvangende lidstaat in overleg met de lidstaten moeten worden vastgesteld;

X.

overwegende dat Frontex al een systeem heeft voor de melding van incidenten, waarbij taken zijn weggelegd voor de afdeling Operaties van Frontex, de juridische eenheid van Frontex en de grondrechtenfunctionaris van Frontex, en de uiteindelijke beslissing wordt genomen door de uitvoerend directeur van Frontex; overwegende dat dit systeem betrekking heeft op interne klachten afkomstig van personeelsleden van Frontex en uitgezonden functionarissen, en derhalve geen voorziening biedt voor rechtstreekse klachten van individuele personen die van oordeel zijn dat hun fundamentele rechten zijn geschonden;

Y.

overwegende dat er op Europees niveau reeds mechanismen voor de afhandeling van individuele klachten bestaan binnen de structuren van de Europese investeringsbank, het Bureau van de Europese Unie voor de grondrechten en het Europees netwerk van ombudsmannen; overwegende dat Frontex een ander soort operationeel agentschap is dan bovengenoemde organisaties;

Z.

overwegende dat de Commissie heeft toegezegd Frontex op korte termijn te zullen evalueren;

1.

is ingenomen met het speciaal verslag van de Europese Ombudsman in het kader van het onderzoek op eigen initiatief naar Frontex; steunt de inspanningen van Frontex om gevolg te geven aan twaalf van de dertien aanbevelingen van de ombudsman; waardeert de huidige inspanningen van Frontex om de eerbiediging van de fundamentele rechten te verbeteren, door — onder meer — het opzetten van een systeem voor de melding van incidenten, de ontwikkeling van gedragscodes, het opzetten van een adviesforum inzake fundamentele rechten en de aanstelling van een grondrechtenfunctionaris;

2.

steunt de aanbeveling van de Europese ombudsman dat Frontex moet voorzien in een mechanisme voor de behandeling van individuele klachten inzake schending van fundamentele rechten tijdens operaties, en dat Frontex met het oog daarop tevens moet zorgen voor passende administratieve ondersteuning; dringt er bij Frontex op aan een passend klachtenmechanisme in het leven te roepen, onder meer in het kader van de werkafspraken die het agentschap in overleg vaststelt met de bevoegde autoriteiten van derde landen;

3.

uit zijn ernstige bezorgdheid over het rechtsvacuüm dat er bestaat ter zake van de inzet van functionarissen van derde landen bij gezamenlijke terugkeeroperaties, waar ook in het verslag van de Europese ombudsman op wordt gewezen, en over het feit dat dit ertoe leidt dat het bij eventuele mensenrechtenschendingen waarbij functionarissen van derde landen betrokken zijn, onduidelijk is waar de verantwoordelijkheid ligt;

4.

is van oordeel dat er, gelet op de steeds groter wordende humanitaire en juridische problemen aan de buitengrenzen van de EU en met het oog op de versterking van Frontex-operaties, behoefte is aan een mechanisme voor de behandeling van individuele klachten over vermeende schendingen van fundamentele rechten tijdens Frontex-operaties of in het kader van samenwerking met derde landen, dat dus zal dienen als instantie in eerste aanleg voor de behandeling van klachten;

5.

is van oordeel dat de invoering van een mechanisme voor de behandeling van individuele klachten individuele personen de mogelijkheid zal bieden bij schendingen van hun fundamentele rechten hun recht op een doeltreffend rechtsmiddel uit te oefenen; verwacht dat de invoering van een dergelijk klachtenmechanisme de transparantie en de eerbiediging van de fundamentele rechten, onder meer in het kader van de werkafspraken van Frontex, zal bevorderen, omdat Frontex en de EU-instellingen hierdoor meer inzicht krijgen in eventuele schendingen van fundamentele rechten, die zonder een dergelijk klachtenmechanisme wellicht niet aan het licht zouden komen, niet gemeld zouden worden en niet tot een oplossing gebracht zouden worden; benadrukt dat dit gebrek aan transparantie zich vooral voordoet in verband met de werkafspraken van Frontex, waarop het Parlement geen democratische controle kan uitoefenen omdat het Parlement voorafgaand aan de vaststelling van deze afspraken niet geraadpleegd hoeft te worden, en het Parlement zelfs niet eens wordt geïnformeerd over de tenuitvoerlegging van deze afspraken in de praktijk;

6.

merkt op dat de Frontex-verordening geen juridische belemmeringen opwerpt voor de invoering van een mechanisme voor de behandelingen van individuele klachten, en dat een dergelijk mechanisme zelfs binnen de werkingssfeer van artikel 26 bis, lid 3, van de Frontex-verordening valt, dat bepaalt dat de grondrechtenfunctionaris bijdraagt tot het mechanisme voor toezicht op grondrechten; merkt op dat een dergelijk mechanisme in overeenstemming is met het EU-recht en het beginsel van behoorlijk bestuur, en tevens zal bijdragen aan de doeltreffende tenuitvoerlegging van de grondrechtenstrategie van het agentschap; is van oordeel dat het vermogen van Frontex om eventuele schendingen van fundamentele rechten aan te pakken vergroot moet worden in het kader van de uitbreiding van de taken van het agentschap uit hoofde van het EU-recht, met name de deelname van het agentschap aan ondersteuningsteams voor migratiebeheer die actief zijn in „hotspot”-gebieden en de operationele samenwerking van het agentschap met de bevoegde autoriteiten van de partnerlanden op basis van werkafspraken;

7.

is van oordeel dat de coördinerende rol van Frontex de verantwoordelijkheden van het agentschap uit hoofde van het internationale recht en het EU-recht, met name wat betreft de eerbiediging en bescherming van de fundamentele rechten van migranten en asielzoekers, niet mag beperken; herinnert eraan dat alle agentschappen en lidstaten van de Unie bij de uitvoering van EU-wetgeving gebonden zijn aan de bepalingen van het Handvest van de grondrechten;

8.

is van oordeel dat het gerechtvaardigd is te veronderstellen dat acties van degenen die betrokken zijn bij Frontex-operaties ook toegeschreven kunnen worden aan Frontex, en meer in het algemeen aan de EU; benadrukt dat de rechtsbetrekkingen en de onderscheiden, maar wel gedeelde verantwoordelijkheden tussen Frontex en de lidstaten de bescherming van de fundamentele rechten en de eerbiediging van die rechten in het kader van gezamenlijke operaties niet mogen ondermijnen; herinnert eraan dat Frontex niet bevoegd is sancties op te leggen aan de lidstaten of aan functionarissen van de lidstaten; is van oordeel dat daarom de nodige aandacht moet worden besteed aan het vraagstuk van de bevoegdheden van Frontex en de bevoegdheden van de EU-lidstaten;

9.

wijst erop dat er binnen Frontex een centrale structuur gerealiseerd moet worden voor de behandeling van individuele klachten; doet de aanbeveling het bureau van de grondrechtenfunctionaris een belangrijke rol te laten spelen bij de afhandeling van klachten; is van oordeel dat dit bureau de ontvankelijkheid van klachten objectief moet controleren, klachten moet filteren en moet doorgeven aan de verantwoordelijke autoriteiten en zorg moet dragen voor een grondige follow-up van deze klachten;

10.

is ingenomen met het feit dat Frontex al een gedegen procedure heeft ingevoerd voor de behandeling van interne klachten van personeelsleden van Frontex en uitgezonden functionarissen over ernstige schendingen van fundamentele rechten; wijst erop dat deze procedure reeds toegepast wordt voor de behandeling van klachten van derden die niet rechtstreeks betrokken zijn bij een Frontex-operatie, en doet de aanbeveling deze procedure uit te bouwen met het oog op de totstandbrenging van een volledig en toegankelijk mechanisme voor de behandeling van individuele klachten; benadrukt dat Frontex ervoor moet zorgen dat dit mechanisme voldoet aan de criteria inzake toegankelijkheid, onafhankelijkheid, doeltreffendheid en transparantie;

11.

is van oordeel dat personen die zich onjuist behandeld voelen door grenswachters die het insigne van Frontex dragen het recht moeten hebben om een klacht in te dienen; dringt er bij Frontex op aan volledige vertrouwelijkheid te waarborgen en de identiteit van de klager niet aan derden vrij te geven zonder dat de klager hiermee heeft ingestemd, behalve in gevallen waarin een rechterlijke uitspraak het agentschap hiertoe verplicht; is voorts van oordeel dat Frontex ervoor moet zorgen dat alles in het werk wordt gesteld om belangenconflicten bij de behandeling van klachten te voorkomen;

12.

is van oordeel dat er voorzien moet worden in waarborgen om te voorkomen dat het klachtenmechanisme misbruikt wordt; doet daarom de aanbeveling anonieme klachten niet te accepteren; benadrukt echter dat klachten die ingediend worden door een derde die te goeder trouw handelt in het belang van een klager die zijn of haar identiteit geheim wil houden, wel in behandeling moeten worden genomen; beveelt voorts aan alleen klachten naar aanleiding van schendingen van fundamentele rechten die door het EU-recht worden beschermd in behandeling te nemen; is van oordeel dat Frontex naast de klachtenprocedure ook rekening moet kunnen houden met andere informatiebronnen over vermeende schendingen van fundamentele rechten, zoals algemene verslagen van ngo's, internationale organisaties of andere belangrijke belanghebbenden; benadrukt dat er duidelijke criteria moeten worden vastgesteld voor de beoordeling van de ontvankelijkheid van klachten en beveelt aan een standaardformulier voor de indiening van klachten op te stellen, waarop gevraagd wordt naar gedetailleerde informatie, zoals de datum waarop en de plaats waar het voorval heeft plaatsgevonden, omdat een dergelijk formulier ervoor zorgt dat het gemakkelijker is een besluit te nemen over de ontvankelijkheid van een klacht; doet de aanbeveling deze criteria en dit standaardformulier vast te stellen in samenwerking met het adviesforum;

13.

benadrukt dat een dergelijk formulier beschikbaar moet zijn in talen die door migranten en asielzoekers worden begrepen of waarvan redelijkerwijs kan worden aangenomen dat die door hen worden begrepen, en dat een dergelijk formulier alle benodigde informatie moet bevatten over de wijze waarop een klacht kan worden ingediend, en vergezeld moet gaan van duidelijke instructies; herinnert eraan dat Verordening (EU) nr. 656/2014 reeds bepalingen bevat inzake de beschikbaarheid aan wal van tolken, juridische adviseurs en andere relevante deskundigen; beveelt aan het ook mogelijk te maken mondeling een klacht in te dienen bij een persoon die het Frontex-insigne draagt, waarna deze klacht door de betrokken functionaris op schrift wordt gesteld; verzoekt Frontex ervoor te zorgen dat het klachtenformulier in smartphonevriendelijke elektronische vorm beschikbaar is op zijn website, op papier beschikbaar is in de screeningscentra van de lidstaten en tevens verkregen kan worden via Frontex-personeel en uitgezonden functionarissen die deelnemen aan Frontex-operaties;

14.

beveelt Frontex aan een redelijke termijn vast te stellen voor de indiening van klachten en te waarborgen dat het ook nog mogelijk is na beëindiging van een Frontex-operatie een klacht in te dienen; acht dit met name van belang in het kader van terugkeeroperaties; doet de aanbeveling dat de lidstaten de klachten binnen een redelijke termijn afhandelen, in overeenstemming met hun nationale procedurele voorschriften;

15.

beseft dat het kan voorkomen dat klachten betrekking hebben op gedragingen van uitgezonden functionarissen die het insigne van Frontex dragen, maar onder het gezag van een lidstaat vallen; merkt op dat deze functionarissen bij de uitvoering van hun taken hun eigen nationale uniform dragen, waarop niet altijd een naam of een zichtbaar identificatienummer staat; merkt op dat uitgezonden functionarissen weliswaar verplicht zijn een document bij zich te hebben waaruit hun accreditatie blijkt, maar dat het moeten vragen naar de identiteit van een functionaris het indienen van een klacht tegen deze functionaris kan belemmeren; beveelt aan ervoor te zorgen dat alle personen die een Frontex-insigne dragen tevens een vermelding van hun naam of hun identificatienummer op hun uniform dragen;

16.

wijst erop dat Frontex geen disciplinaire maatregelen kan nemen tegen andere personen dan het eigen personeel, en dat in artikel 3, lid 1 bis, van de Frontex-verordening is bepaald dat het nemen van disciplinaire maatregelen onder de exclusieve bevoegdheid van de lidstaat van herkomst valt;

17.

merkt op dat de lidstaten klachten tegen uitgezonden functionarissen op zeer verschillende wijze behandelen; is bezorgd dat niet alle landen zorgen voor een gedegen follow-up van klachten over schendingen van fundamentele rechten; dringt er bij Frontex en de lidstaten op aan nauw samen te werken en goede praktijken uit te wisselen om ervoor te zorgen dat klachten tegen uitgezonden functionarissen op passende wijze worden behandeld;

18.

doet de aanbeveling dat het bureau van de grondrechtenfunctionaris klachten tegen uitgezonden functionarissen via een duidelijk omschreven verwijzingssysteem moet doorgeven aan de bevoegde nationale autoriteiten; beveelt aan in dit systeem een beroepsmechanisme op te nemen voor gevallen waarin een klacht niet ontvankelijk wordt verklaard of wordt verworpen; acht het zeer belangrijk dat hierbij nationale ombudsmannen of andere instanties betrokken worden met bevoegdheden op het gebied van de fundamentele rechten die gemachtigd zijn onderzoek te doen naar nationale autoriteiten en functionarissen, omdat de grondrechtenfunctionaris in dit verband geen bevoegdheden heeft; benadrukt dat Frontex moet samenwerken met nationale mensenrechtenorganen en met nationale grensautoriteiten;

19.

beveelt aan zowel Frontex-personeel als uitgezonden functionarissen voorafgaand aan Frontex-operaties bij te scholen op het gebied van genderproblematiek, met name om hun kennis over gendergerelateerd geweld en de kwetsbaarheid van vrouwelijke migranten te vergroten;

20.

is van oordeel dat de grondrechtenfunctionaris, indien passend, in nauwe samenwerking met het betrokken operationele team van Frontex dient bij te dragen aan het onderzoek door de nationale autoriteiten, door nadere informatie over het voorval te verstrekken;

21.

benadrukt dat Frontex de behandeling van klachten nauwlettend moet volgen, door de betrokken lidstaat formeel om terugkoppeling van informatie te verzoeken en, zo nodig, een waarschuwingsbrief te schrijven, waarin de lidstaat herinnerd wordt aan de maatregelen die Frontex kan nemen als de lidstaten naar aanleiding van de waarschuwingsbrief het agentschap geen nadere informatie doen toekomen; herinnert eraan dat Frontex, in het kader van de op dit agentschap rustende verplichting om bij alle activiteiten toe te zien op de naleving van de fundamentele rechten, het recht heeft informatie te ontvangen over schendingen van de mensenrechten door uitgezonden functionarissen; beveelt aan dat Frontex niet alleen nauw samenwerkt met de nationale grensautoriteiten, maar tevens met de nationale mensenrechtenorganen;

22.

beveelt aan dat de grondrechtenfunctionaris de klager een motivering doet toekomen, alsmede de contactgegevens van de verantwoordelijke nationale autoriteit, als er door Frontex geen follow-upprocedure wordt gestart;

23.

herinnert eraan dat de tuchtrechtelijke procedure van Frontex ook van toepassing is op gedetacheerde uitgezonden functionarissen en gedetacheerde nationale deskundigen als de lidstaat daarmee akkoord gaat; herinnert eraan dat Frontex de lidstaat kan verzoeken de betrokken uitgezonden functionaris of gedetacheerde nationale deskundige per direct niet langer aan de Frontex-activiteit te laten deelnemen als de lidstaat geen toestemming geeft voor toepassing van de tuchtrechtelijke procedure, en deze persoon zo nodig uit lijst van uitgezonden functionarissen te schrappen;

24.

verzoekt de uitvoerend directeur van Frontex te overwegen om functionarissen die fundamentele rechten hebben geschonden van deelname aan elke Frontex-operatie en elk proefproject uit te sluiten; benadrukt dat dit ook dient te gelden voor nationale functionarissen van partnerlanden die in het kader van werkafspraken aan Frontex-operaties deelnemen;

25.

is van mening dat moet worden nagegaan of het in geval van ernstige schendingen van fundamentele rechten mogelijk is de financiële steun van de lidstaten voor een gezamenlijke operatie in te trekken of de deelname van een lidstaat op te schorten; is voorts van oordeel dat in geval van ernstige schending van de mensenrechten besloten dient te worden tot opschorting, of in laatste instantie, beëindiging van een operatie, hetgeen echter niet ten koste mag gaan van het redden van levens;

26.

is van oordeel dat er op basis van aanbevelingen van het adviesforum, de grondrechtenfunctionaris en andere belangrijke actoren en ngo's, zoals het Bureau van de Europese Unie voor de grondrechten, UNHCR en IOM, duidelijke criteria moeten worden vastgesteld voor beëindiging van Frontex-operaties;

27.

benadrukt dat een mechanisme voor de behandeling van individuele klachten diegenen die een klacht indienen geen aanvullend recht van toegang tot de strafrechtspleging verleent; herinnert eraan dat strafrechtelijk onderzoek uitgevoerd moet worden door de lidstaat waar de operaties plaatsvinden;

28.

is van oordeel dat een mechanisme voor de behandeling van individuele klachten slechts doeltreffend kan zijn als de potentiële indieners van een klacht en de functionarissen die aan Frontex-operaties deelnemen door middel van een doeltreffende en gendergevoelige voorlichtingscampagne in de officiële talen van de EU en in talen die door asielzoekers en migranten worden begrepen of waarvan redelijkerwijs kan worden aangenomen dat die door hen worden begrepen, over het recht van personen om een klacht in te dienen worden geïnformeerd; verwacht dat het aantal niet-ontvankelijke klachten door middel van een dergelijke voorlichtingscampagne en een goed opgezette ontvankelijkheidscontrole van klachten beperkt kan blijven; merkt op dat terugkerende personen voorafgaand aan de terugkeeroperatie geïnformeerd moeten worden over hun rechten, waaronder het recht om een klacht in te dienen;

29.

is van oordeel dat een mechanisme voor de behandeling van individuele klachten zowel doeltreffend als transparant moet zijn; benadrukt dat het Bureau voor de grondrechten moet kunnen beschikken over voldoende middelen en personeel om de ontvangen klachten te behandelen, en dringt erop aan dat er voor dit doel voldoende aanvullende middelen beschikbaar worden gesteld;

30.

is van oordeel dat de omschrijving van de taken die aan de grondrechtenfunctionaris zijn toegewezen te beperkt is en onvoldoende nauwkeurig geformuleerd; merkt op dat de taken van de grondrechtenfunctionaris tot nu toe alleen maar beschreven zijn in de kennisgeving van de vacature; stelt voor dat er bij de komende herziening van de Frontex-verordening bepalingen worden opgenomen over de taken van de grondrechtenfunctionaris;

31.

is van oordeel dat Frontex, om de transparantie, controleerbaarheid en doeltreffendheid van het agentschap te verbeteren en om een grondig onderzoek van individuele klachten mogelijk te maken, regelmatig verslag dient uit te brengen aan het Parlement over het gebruik van de middelen, en deze informatie tevens op de website van het agentschap openbaar moet maken;

32.

is ingenomen met de bereidheid van de Europese ombudsman, de leden van het Europees netwerk van ombudsmannen met bevoegdheden op het gebied van de fundamentele rechten en het adviesforum van Frontex om Frontex te steunen bij het opzetten en ten uitvoer leggen van een mechanisme voor de behandeling van individuele klachten; verzoekt Frontex om aan te sluiten bij de goede praktijken van andere Europese instanties, zoals de Europese Investeringsbank, en nauw samen te werken met de Europese ombudsman;

33.

doet Frontex en de Europese ombudsman de aanbeveling om nauw samen te werken, teneinde de bescherming van individuen tegen mogelijke gevallen van wanbeheer in het kader van de activiteiten van Frontex te verbeteren, onder meer wanneer het agentschap op basis van werkafspraken activiteiten ontplooit buiten de grenzen van de EU;

34.

verzoekt de lidstaten en de partnerlanden die werkafspraken hebben gemaakt met Frontex doeltreffend met het agentschap samen te werken om ervoor te zorgen dat het klachtenmechanisme soepel functioneert; verzoekt Frontex om de lidstaten en de relevante derde landen technische bijstand te verlenen om de doeltreffendheid van het mechanisme te waarborgen;

35.

wijst erop dat niet-begeleide minderjarigen, vrouwen die het slachtoffer zijn van vervolging op grond van geslacht, LGBTI's en andere kwetsbare groepen speciale bescherming behoeven; beveelt Frontex aan, waar passend, met het oog hierop overleg te plegen met de relevante EU-agentschappen;

36.

verzoekt Frontex in het kader van het algemeen jaarverslag van het agentschap informatie openbaar te maken over het klachtenmechanisme; beveelt Frontex aan te vermelden hoeveel klachten er zijn ingediend, welke mensenrechten zouden zijn geschonden, om welke Frontex-operatie het gaat en welk gevolg er door Frontex aan de klacht is gegeven; merkt op dat deze informatie Frontex kan helpen eventuele tekortkomingen te verhelpen en de werkmethoden van het agentschap te verbeteren;

37.

beveelt aan bij de volgende herziening van de Frontex-verordening in deze verordening bepalingen op te nemen over het mechanisme voor de behandeling van individuele klachten;

38.

verzoekt zijn Voorzitter deze resolutie te doen toekomen aan de Raad, de Commissie, de Europese ombudsman, de nationale parlementen en Frontex.

24.11.2017   

NL

Publicatieblad van de Europese Unie

C 399/10

—

gezien de mededeling van de Commissie van 17 december 2013 met de titel „Samen naar een concurrerend en zuinig stedelijk mobiliteitssysteem” (COM(2013)0913),

—

gezien zijn resolutie van 15 december 2011 met de titel „Het stappenplan voor een interne Europese vervoersruimte — werken aan een concurrerend en zuinig vervoerssysteem (1)”,

—

gezien zijn resolutie van 23 juni 2011 over een Europese stedelijke agenda en de toekomst van deze agenda in het cohesiebeleid (2),

—

gezien de mededeling van de Commissie van 30 september 2009 met de titel „Actieplan voor de stedelijke mobiliteit” (COM(2009)0490),

—

gezien de mededeling van de Commissie van 18 juli 2014 met de titel „De stedelijke dimensie van het Europees beleid — Hoofdkenmerken van een Europese stedelijke agenda” (COM(2014)0490),

—

gezien het Groenboek van de Commissie van 25 september 2007 met de titel „Een nieuwe stedelijke mobiliteitscultuur” (COM(2007)0551),

—

gezien de speciale Eurobarometer 406 van de Commissie van december 2013 inzake de houding van Europeanen ten aanzien van stedelijke mobiliteit,

—

gezien de lancering door de Commissie van het Europees platform voor duurzame stedelijke mobiliteitsplanning,

—

gezien het Groenboek van de Commissie van 29 november 1995 met de titel „The citizens’ network — de verwezenlijking van de mogelijkheden van het openbaar personenvervoer in Europa” (COM(1995)0601),

—

gezien de mededeling van de Commissie van 31 maart 1998 met de titel „Vervoer en CO2 — De uitwerking van een gemeenschappelijke benadering” (COM(1998)0204),

—

gezien de mededeling van de Commissie van 25 februari 2015 getiteld „Het Protocol van Parijs — Een blauwdruk om de wereldwijde klimaatverandering na 2020 tegen te gaan” (COM(2015)0081),

—

gezien Richtlijn 2008/50/EG van het Europees Parlement en de Raad van 21 mei 2008 betreffende de luchtkwaliteit en schonere lucht voor Europa (3),

—

gezien de Verordeningen (EG) nr. 715/2007 (4) en (EG) nr. 595/2009 (5) met betrekking tot de vermindering van verontreinigende emissies van wegvoertuigen,

—

gezien zijn resolutie van 27 oktober 2015 over emissiemetingen bij auto's (6),

—

gezien de mededeling van de Commissie van 18 december 2013 met de titel „Programma schone lucht voor Europa” (COM(2013)0918),

—

gezien de richtsnoeren voor luchtkwaliteit en het instrument voor de economische beoordeling van gezondheidsvoordelen (Health Economic Assessment Tool) van de Wereldgezondheidsorganisatie,

—

gezien het verslag van de Wereldgezondheidsorganisatie met de titel „Burden of disease from environmental noise — Quantification of healthy life years lost in Europe” (Ziektelast door omgevingslawaai. Berekening van het verlies aan gezonde levensjaren in Europa),

—

gezien het TERM-verslag van het Europees Milieuagentschap van december 2013 met de titel „A closer look at urban transport” (Een nadere analyse van het stadsvervoer),

—

gezien het Verdrag van de Verenigde Naties inzake de rechten van mensen met een handicap,

—

gezien zijn resolutie van 3 juli 2013 met de titel „Verkeersveiligheid 2011-2020 — Eerste stappen op weg naar een strategie inzake letsels” (7),

—

gezien zijn resolutie van 12 oktober 1988 over de bescherming van de voetganger en het Europese handvest voor de rechten van de voetganger (8),

—

gezien het Verdrag van Wenen inzake het wegverkeer,

—

gezien de mededeling van de Commissie getiteld „CARS 2020: actieplan voor een concurrerende en duurzame Europese automobielindustrie” (COM(2012)0636),

—

gezien zijn resolutie van 10 december 2013 over „CARS 2020: naar een sterke, concurrerende en duurzame Europese automobielindustrie” (9),

—

gezien de mededeling van de Commissie van 2 juli 2014 met de titel „Naar een circulaire economie: Een afvalvrij programma voor Europa” (COM(2014)0398),

—

gezien Richtlijn 2004/17/EG van het Europees Parlement en de Raad van 31 maart 2004 houdende coördinatie van de procedures voor het plaatsen van opdrachten in de sectoren water- en energievoorziening, vervoer en postdiensten (10),

—

gezien Richtlijn 2014/94/EU van het Europees Parlement en de Raad van 22 oktober 2014 betreffende de uitrol van infrastructuur voor alternatieve brandstoffen (11),

—

gezien Speciaal verslag nr. 1/2014 van de Europese Rekenkamer getiteld „Doeltreffendheid van door de EU gesteunde projecten voor openbaar stadsvervoer”,

—

gezien het Handvest van Leipzig over duurzame Europese steden,

—

gezien het Burgemeestersconvenant,

—

gezien artikel 52 van zijn Reglement,

—

gezien het verslag van de Commissie vervoer en toerisme en de adviezen van de Commissie milieubeheer, volksgezondheid en voedselveiligheid en de Commissie regionale ontwikkeling (A8-0319/2015),

A.

overwegende dat geraamd wordt dat tegen 2050 maar liefst 82 % van de EU-burgers in stedelijke gebieden zal wonen;

B.

overwegende dat steden vanwege de verwachte aanzienlijke groei van de stedelijke bevolking worden geconfronteerd met uitdagingen op maatschappelijk vlak en op het gebied van levenskwaliteit en duurzame ontwikkeling, uitdagingen die alomvattende planningsmaatregelen vereisen;

C.

overwegende dat stadsmobiliteit voor het overgrote deel nog steeds aangewezen is op conventioneel aangedreven auto's en dat als gevolg hiervan het Europese vervoer voor 96 % van de in deze sector benodigde energie, oftewel voor een derde van de totale energieverbruik, afhankelijk is van olie en oliederivaten;

D.

overwegende dat stadsvervoer debet is aan ongeveer 25 % van alle CO2-emissies en voor 70 % van alle emissies in stedelijke gebieden die klimaatverandering tot gevolg hebben, en dat vervoer de enige sector in de Unie is waarvan de broeikasgasemissies nog steeds toenemen;

E.

overwegende dat volgens de speciale Eurobarometer nr. 406 uit 2013 ongeveer 50 % van de Europese burgers dagelijks de auto gebruikt, slechts 16 % het openbaar vervoer en 12 % de fiets;

F.

overwegende dat de Europese burgers volgens diezelfde Eurobarometer verlaging van de openbaar-vervoerstarieven (59 %), verbetering van de openbaarvervoersdiensten (56 %) en verbetering van de fietsinfrastructuur (33 %) als doeltreffende manieren zien voor verbetering van de stedelijke mobiliteit;

G.

overwegende dat ongeveer 50 % van de reizen in stedelijke gebieden korter zijn dan 5 km en daarom in veel steden te voet, op de fiets of met het openbaar/collectief vervoer of met andere beschikbare vervoersmiddelen, zoals carpoolen, kunnen worden afgelegd;

H.

overwegende dat het wijdverbreide gebruik van diesel in het vervoer, in het bijzonder in oudere voertuigen en in voertuigen zonder deeltjesfilter, een van de belangrijkste redenen is voor de hoge deeltjesconcentratie in steden in de EU, en overwegende dat het gebruik van alternatieve brandstoffen in stadsvervoersmiddelen en verandering van de manier waarop deze vervoersmiddelen worden gebruikt bijgevolg moeten worden gestimuleerd, zonder evenwel de stedelijke mobiliteit in het gedrang te brengen;

I.

overwegende dat volgens het Europees Milieuagentschap in 2011 ten minste 125 miljoen Europese burgers blootstonden aan een geluidshinderniveau boven de grenswaarde van 55 dB, waarbij het wegverkeer de voornaamste oorzaak is;

J.

overwegende dat hoogwaardige vervoersdiensten van essentieel belang zijn voor mensen in stedelijke gebieden die mobiel moeten zijn voor werk en school, en voor toerisme en vrijetijdsbesteding; overwegende dat duurzame stedelijke mobiliteit kan meehelpen te komen tot minder energieverbruik, minder luchtverontreiniging, minder geluidsoverlast, minder ongevallen en verkeersopstoppingen en minder ruimtebeslag en bodemafdekking;

K.

overwegende dat gerichte maatregelen met het oog op duurzame stedelijke mobiliteit mogelijk en noodzakelijk zijn om de EU-streefdoelen te bereiken en de wetgeving inzake vervoer en milieu te handhaven;

L.

overwegende dat de EU, met inachtneming van het subsidiariteitsbeginsel en in aanvulling op lokale maatregelen, een geïntegreerde langetermijnbenadering van stedelijke mobiliteit moet ontwikkelen, die is gericht op terugdringing van de luchtverontreiniging en de geluidsoverlast en vermindering van het aantal verkeersopstoppingen en -ongevallen, voorziet in steun voor steden en zorgt voor betere informatie-uitwisseling, coördinatie en samenwerking tussen de EU-lidstaten;

M.

overwegende dat het belang van openbaar vervoer voor stedelijke economieën, inclusief achtergestelde gebieden, benadrukt moet worden, en de maatschappelijke voordelen ervan moeten worden erkend, daar het bijvoorbeeld bijdraagt tot de bestrijding van armoede en sociale uitsluiting en ervoor zorgt dat banen voor alle burgers toegankelijk zijn;

N.

overwegende dat goed en gemakkelijk openbaar vervoer de beste manier is om gebruik van particulier vervoer te ontmoedigen en om verkeersopstoppingen tegen te gaan;

O.

overwegende dat 73 % van de Europese burgers verkeersveiligheid als een ernstig probleem beschouwt in de steden en overwegende dat meer dan 30 % van de dodelijke ongevallen en ernstig letsel op de weg in stedelijke gebieden plaatsvindt, waarbij vaak kwetsbare weggebruikers en voetgangers zijn betrokken;

P.

overwegende dat 38 % van alle dodelijke ongevallen in stedelijke gebieden plaatsvinden en 55 % op interlokale wegen; overwegende dat de slachtoffers in de meeste gevallen fietsers en andere kwetsbare weggebruikers zijn en overwegende dat ongelukken verband houden met drukte op de weg en snelheid;

Q.

overwegende dat duurzaam stadsvervoer slechts een aspect is van een breder ruimtelijk beleid en dat groene stadsgebieden het effect van verkeersverontreiniging deels kunnen compenseren;

R.

overwegende dat gebruik van alternatieve brandstoffen en vervoersmiddelen onder meer vraagt om de ontwikkeling van de vereiste infrastructuur, en inspanningen vergt om het mobiliteitsgedrag van mensen te veranderen;

S.

overwegende dat steden en andere grootstedelijke gebieden als belangrijke centra van economische activiteit en innovatie terecht worden erkend als cruciale knooppunten in de nieuwe TEN-V-strategie en de belangrijkste schakel in de keten van het passagiers- en vrachtvervoer vormen;

T.

overwegende dat multimodale netwerken en de integratie van de verschillende vervoerswijzen en -diensten in en rond stedelijke gebieden mogelijk gunstig zijn voor de verbetering van de efficiëntie van het passagiers- en vrachtvervoer, zodat koolstofemissies en andere schadelijke uitstoot worden verminderd;

U.

overwegende dat de staats- en regeringshoofden in 2012 tijdens de VN-conferentie inzake duurzame ontwikkeling (Rio+20) zich ertoe hebben verbonden de ontwikkeling van duurzame vervoerssystemen te ondersteunen (12);

V.

overwegende dat er geen uniforme oplossing bestaat die voor alle stedelijke gebieden geschikt is, en dat iedere stad in de Europese Unie met specifieke situaties en behoeften te maken heeft, met name met betrekking tot geografische en klimatologische omstandigheden, demografische structuur, culturele tradities en andere factoren;

W.

overwegende dat de stedelijke mobiliteit en het beheer van het stadsvervoer tot de bevoegdheid van de lokale en regionale overheden behoren, die dit openbare beleid op hun grondgebied ontwikkelen en uitvoeren, in samenhang met het geldende nationale kader en de stedelijke agenda van de Europese Unie;

X.

overwegende dat het Parlement bezorgd is over het feit dat de Commissie spreekt van vervoersconcepten die op Europees niveau zouden moeten worden ontwikkeld en vervolgens aan de situatie in de respectieve lidstaten aangepast; overwegende, zonder de noodzaak van gemeenschappelijke normen en standaarden te ontkennen, dat in plaats van een dergelijke top-downbenadering de voorkeur moet worden gegeven aan een bottom-upbenadering van parallelle experimenten ter plaatse die de innovatie bevorderen; overwegende dat het daarom voorstander is van oprichting van platforms voor de uitwisseling van ervaringen onder plaatselijke belanghebbenden, waardoor aan succesverhalen bredere bekendheid kan worden gegeven;

1.

onderstreept dat de werkzaamheden die tot nu toe zijn verricht op Europees niveau en in veel steden een goede zaak zijn en dienen te worden voortgezet, en is derhalve ingenomen met bovengenoemde mededeling van de Commissie over stedelijke mobiliteit;

2.

wijst erop dat ruimtelijke ordening de belangrijkste fase is om vlotte, veilige vervoersnetten tot stand te brengen die lang meegaan en een werkelijk effect hebben op de verkeersvolumes en de verkeersverspreiding; wijst erop dat veiligheid altijd voorop moet staan in duurzame stedenbouwkundige planning;

3.

is ervan overtuigd dat de informatieverstrekking aan en de raadpleging van EU-burgers, handelaren, goederenvervoerders en andere belanghebbenden bij stedelijke mobiliteit cruciaal zijn om de planning, ontwikkeling en besluitvorming bij projecten transparanter te maken; benadrukt dat deze informatie publiek en eenvoudig toegankelijk dient te zijn; wijst erop dat het wenselijk is om samenwerking tussen de relevante actoren en tussen steden op EU-niveau te bevorderen, zodat oplossingen voor duurzame mobiliteit kunnen worden gedeeld;

4.

is ervan overtuigd dat met ICT-technologieën ondersteunde plannen voor duurzame stedelijke mobiliteit belangrijke instrumenten vormen om alle burgers toereikende en veilige mobiliteitsoplossingen te bieden; roept de bevoegde instanties op om in de plannen voor duurzame mobiliteit rekening te houden met de speciale communicatiebehoeften van personen met beperkte mobiliteit; benadrukt dat onbelemmerde infrastructuur van cruciaal belang is voor personen met beperkte mobiliteit; benadrukt dat de plannen voor duurzame mobiliteit specifieke strategieën inzake verkeersveiligheid dienen te bevatten en moeten voorzien in veilige infrastructuur met voldoende ruimte voor de meest kwetsbare weggebruikers;

5.

benadrukt het belang van plannen voor duurzame stedelijke mobiliteit om de EU-doelstellingen voor CO2-emissies, geluidsoverlast, luchtverontreiniging en een verlaging van het aantal ongevallen te verwezenlijken; is van mening dat de ontwikkeling van plannen voor duurzame stedelijke mobiliteit een belangrijk element is dat in overweging moet worden genomen bij de financiering van EU-projecten op het gebied van duurzaam stadsvervoer, en dat EU-financiering en informatievoorziening stimulansen kunnen bieden voor de ontwikkeling en tenuitvoerlegging van deze plannen; verzoekt de Commissie de lokale en regionale autoriteiten de nodige begeleiding en technische bijstand te bieden bij de ontwikkeling van de plannen voor duurzame stedelijke mobiliteit, met volledige inachtneming van het subsidiariteitsbeginsel;

6.

spoort de overheden in de lidstaten ertoe aan plannen voor duurzame stedelijke mobiliteit op te stellen waarin voorrang wordt gegeven aan vervoersmiddelen met een lage emissie, zoals elektrische tractievoertuigen en voertuigen die op alternatieve brandstoffen lopen, en waarin intelligente vervoerssystemen zijn opgenomen; steunt de totstandbrenging van verkeerszones en intermodale platforms die prioritair toegankelijk zijn voor openbaar vervoer;

7.

spoort de lidstaten en Europese steden aan een parkeerbeleid te ontwikkelen (het aanbod van parkeerplaatsen, het gebruik van slimme parkeersystemen en het vaststellen van passende parkeertarieven) dat onderdeel kan uitmaken van een integraal stadsbeleid en tegelijkertijd meer werk te maken van de ontwikkeling van functionele intermodale knooppunten, waarmee gevarieerde vervoersdiensten geleverd kunnen worden en een gestroomlijnde combinatie van vervoersoplossingen mogelijk wordt, zoals collectief vervoer, gedeeld vervoer, fietsen en verhuurdiensten; dringt aan op betere verbindingen tussen parkeerplaatsen in de buitenwijken en spoor- of openbare vervoersdiensten via zogeheten „park and ride”-voorzieningen; wijst er nogmaals op dat hiaten ten aanzien van burgers met een handicap moeten worden opgeheven;

8.

onderstreept, in aanmerking nemende dat de schadelijke uitwerking van de olie-afhankelijkheid (overwegend van olie en nevenproducten) van de Europese transportsector op het milieu moet worden teruggedrongen, dat de ESIF-middelen stelselmatig zouden moeten worden gebruikt voor de ontwikkeling en uitvoering van uitgebreide, integrale plannen voor duurzame stedelijke mobiliteit, die maatregelen voor stedelijke mobiliteit zullen aanvullen en versterken in het bredere verband van ruimtelijke ordening, zonder daarbij aanvullende behoeften te creëren voor overmatig autogebruik en met nadruk op een integraal vervoersysteem op basis van samenwerking tussen individuele vormen van vervoer;

9.

gelooft ten stelligste dat het Platform van de Commissie voor duurzame stedelijke mobiliteitsplanning krachtige steun moet bieden aan steden en regio's bij het ontwerpen en uitvoeren van plannen voor duurzame stedelijke mobiliteit; onderstreept dat het belangrijk is alle steden, ongeacht hun omvang, in aanmerking te laten komen voor investering in stedelijke mobiliteit, en wijst op de centrale rol die Europese steden en regio's moeten vervullen bij het stimuleren en bevorderen van duurzame stedelijke mobiliteit; roept op om vertegenwoordigers van lokale en regionale autoriteiten van verschillende omvang, evenals vertegenwoordigers van verschillende belanghebbenden (bv. fietsersverenigingen) te betrekken bij het Europees Platform en de groep van nationale deskundigen voor stedelijke mobiliteit en vervoer van de lidstaten;

10.

benadrukt dat plannen voor duurzame stedelijke mobiliteit consistent moeten zijn met de huidige EU-agenda en de doelstellingen daarvan, vooral op het vlak van de overgang van weg- naar spoorvervoer als vastgelegd in het witboek van 2011;

11.

dringt er bij de Commissie, de lidstaten en de regionale en lokale autoriteiten op aan dat zij de plannen voor stedelijke mobiliteit beoordelen en controleren in overeenstemming met de doelstellingen van de Vervoer 2050-strategie;

12.

wijst met name op de talloze schadelijke gevolgen van het huidig vervoersmodel voor enkele essentiële onderdelen van het natuurlijk milieu, zoals de lucht, het water en de bodem, alsmede voor diverse ecosystemen;

13.

is ervan overtuigd dat luchtverontreiniging een plaatselijke, regionale, nationale en grensoverschrijdende dimensie heeft en optreden vereist op alle bestuursniveaus; dringt daarom aan op versterking van de aanpak op basis van meerlagig bestuur, waarin alle actoren de verantwoordelijkheid nemen voor de maatregelen die op het desbetreffende niveau kunnen en moeten worden getroffen;

14.

dringt er bij steden op aan de behoeften van burgers en bedrijven en de bijzonderheden van vervoersmiddelen zorgvuldig te beoordelen, teneinde duurzame mobiliteit in steden te waarborgen, en de nodige maatregelen te nemen om de levenskwaliteit in steden te verbeteren, onder meer door een overgang naar duurzame vervoersmiddelen te bevorderen, zoals lopen en fietsen, en door een integraal intermodaal en/of co-modaal beleid;

15.

verzoekt de lokale autoriteiten om bij het ontwerpen van plannen voor duurzame mobiliteit rekening te houden met het welzijn van hun burgers; verzoekt de bevoegde autoriteiten met name maatregelen te treffen om verkeerslawaai in steden terug te dringen;

16.

moedigt de bevoegde autoriteiten aan om in overeenstemming met het voorzorgsbeginsel en het evenredigheidsbeginsel preventieve maatregelen te nemen om de luchtkwaliteit in steden te verbeteren en te garanderen dat de concentraties luchtverontreinigende stoffen onder de niveaus blijven die zijn vastgelegd in de richtsnoeren van de Wereldgezondheidsorganisatie; ondersteunt hiertoe de instelling op lokaal niveau van lage-emissiezones; benadrukt dat het de verantwoordelijkheid van de bevoegde instanties is om hun burgers veilige en gezonde mobiliteitsoplossingen te bieden; is van mening dat deze oplossingen gebaseerd kunnen zijn op betaalbare, slimme, betrouwbare en toegankelijke openbaarvervoersystemen; spoort zowel de lidstaten als de lokale autoriteiten aan om, wanneer de normen uit de bovengenoemde richtsnoeren van de WHO overschreden dreigen te worden, maatregelen te nemen om de toegang tot openbaar vervoer te verbeteren, bijvoorbeeld door auto’s met oneven respectievelijk even kentekens om de dag te laten rijden;

17.

wijst op de noodzaak van een alomvattende aanpak van luchtvervuiling in Europese steden; dringt er daarom bij de Commissie op aan doeltreffende maatregelen te treffen om de lidstaten in staat te stellen aan de richtlijn luchtkwaliteit (2008/50/EG) te voldoen, met name door effectieve en ambitieuze emissieplafonds te bepalen voor 2025 en 2030, in het kader van de richtlijn nationale emissieplafonds (NEC-richtlijn) door te zorgen voor een betere coördinatie van de maatregelen in het kader van de NEC-richtlijn en de richtlijn luchtkwaliteit, door in een tijdige herziening van de verordening betreffende CO2 en auto's (Verordening (EG) nr. 443/2009) ambitieuze normen voor de emissies van auto's vast te stellen voor 2025 en 2030, en door een duidelijk tijdschema vast te stellen voor de invoering van het testen van emissies onder reële rijomstandigheden voor personenvoertuigen;

18.

verzoekt de Commissie om, binnen de verschillende afzonderlijke plannen van de lidstaten, de locatie te beoordelen van de meet- en controlestations voor luchtverontreiniging in de belangrijkste stedelijke agglomeraties waar er sprake is van problemen met de luchtkwaliteit, daarbij bedenkend dat bij een ondeugdelijke locatie van de stations de gegevens vaak onnauwkeurig worden waardoor risico's voor de gezondheid van de bevolking kunnen ontstaan;

19.

wijst op de gedragsverandering op het gebied van voertuigbezit en -gebruik (autodelen, carpooling); spoort de Commissie aan vervoerssystemen te ontwikkelen en te ondersteunen die collectieve en openbare vormen van mobiliteit omvatten;

20.

vindt het belangrijk dat de Commissie nagaat welke effecten nieuwe, van het model van de deeleconomie uitgaande vormen van mobiliteit, en in het bijzonder autodelen (ride-sharing), op de samenleving hebben; is van mening dat op nationaal niveau de lidstaten het begrip „deelbare stad” moeten ontwikkelen wat mobiliteit en vervoer betreft, omdat dit voordelen voor de burger kan opleveren, met name in kleine en middelgrote steden, waar het openbaarvervoersnet kleiner is, aangezien er mobiliteitsoplossingen tussen particulieren kunnen worden ontwikkeld;

21.

benadrukt dat geavanceerd, betaalbaar, veilig en toegankelijk openbaar vervoer een integraal onderdeel van duurzame stedelijke ontwikkeling vormt; is ervan overtuigd dat openbaarvervoersdiensten een belangrijke rol kunnen spelen bij het terugdringen van verkeersopstoppingen, luchtverontreiniging en lawaai in de steden; dringt er in dit verband bij de lidstaten op aan het openbaar vervoer te bevorderen zodat het gebruik ervan tegen 2030 zal zijn toegenomen; spoort nationale en lokale overheden eveneens aan de beschikbaarheid van digitale diensten in het openbaar vervoer en op stations te bevorderen, de ontwikkeling van innovatieve vormen van mobiliteit te stimuleren en intelligente vervoersoplossingen en andere geavanceerde technologieën toe te passen; benadrukt dat bij het delen van een auto of autorit en carpoolen de bestaande middelen beter worden benut en wordt bijdragen aan de vermindering van het aantal auto's in steden; erkent het belang van de Europese programma's voor satellietnavigatie Galileo en EGNOS en mobiele breedbandnetwerken; ondersteunt de opstelling van een regelgevingskader dat het gebruik van nieuwe vormen van mobiliteit en nieuwe modellen voor het delen van voertuigen, waarbij de bestaande middelen beter worden benut, mogelijk maakt;

22.

benadrukt het belang van publieke voorlichting over openbaarvervoersaanbiedingen, waarbij onder meer rekening moet worden gehouden met de taalbehoeften van toeristen en de voordelen van een beleid voor duurzaam toerisme; spoort de lokale autoriteiten aan om via internet en op een voldoende aantal schermen in steden realtime-informatie te verstrekken; verzoekt de autoriteiten en vervoersexploitanten om de beschikbaarheid van digitale diensten in het openbaar vervoer en op stations te verbeteren;

23.

onderstreept de maatschappelijke voordelen van openbaar vervoer via het spoor wat de toegankelijkheid van stedelijke gebieden, stadsvernieuwing, sociale insluiting en verbetering van het imago van steden betreft;

24.

erkent de kwaliteit en diversiteit van de banen die door exploitanten van openbaar vervoer worden aangeboden en de voordelen die dit oplevert voor de economie; verzoekt de Commissie om de bijdrage van het openbaar vervoer aan strategieën voor groene banen en groene groei te monitoren en te evalueren op nationaal en Europees niveau;

25.

verzoekt de lidstaten doeltreffende maatregelen te nemen om de veiligheid in het openbaar vervoer te waarborgen, met inachtneming van de bevoegdheden van de lokale autoriteiten;

26.

herinnert eraan dat niet-gemotoriseerde individuele mobiliteit, zoals lopen en fietsen, het grootste potentieel voor CO2-neutraliteit inhoudt;

27.

spoort de lidstaten aan hun strategie om het niet-gemotoriseerd vervoer te verbeteren te herzien, teneinde de convergerende belangen van een verbeterde mobiliteit en het stedelijk milieu samen te brengen; spoort de lidstaten aan om, indien van toepassing, het gebruik van fietsen te bevorderen, onder meer door ambitieuze doelen voor fietspercentages in 2030 te stellen en de omstandigheden voor lopen en fietsen te verbeteren;

28.

spoort de Commissie en de lidstaten aan om mensen bewust te maken van de mogelijkheid van fietsen en alternatieve vervoerswijzen, om bij te dragen aan een overstap naar duurzame vervoerswijzen en om de campagne van de Europese mobiliteitsweek te blijven ondersteunen; verzoekt steden om fietsdeelsystemen op te zetten die gekoppeld zijn aan het openbaar vervoer; is ingenomen met initiatieven op nationaal, regionaal en lokaal niveau om evenementen rond het thema „autovrije zondag in de EU” en „EU-fietsdag” te bevorderen en te organiseren teneinde de luchtkwaliteit in steden te verbeteren;

29.

spoort particuliere ondernemingen, overheden en de EU-instellingen aan om de diensten voor mobiliteitsbeheer voor hun leden, personeel en bezoekers verder te verbeteren; verzoekt de Commissie en de lidstaten om beleid te stimuleren dat erop is gericht bedrijven aan te sporen het reizen van en naar de werkplek te beperken, onder meer door telewerken toe te staan en te bevorderen en door het gebruik van ICT-technologieën en teleconferenties te stimuleren; is van mening dat mobiliteitsmaatregelen, zoals de maatregelen die worden gecoördineerd door het Europees platform voor mobiliteitsmanagement (EPOMM), een enorm potentieel hebben om verkeersopstoppingen in de steden aan te pakken en ze toegankelijk te maken voor iedereen;

30.

spoort de lidstaten en de lokale overheden aan om milieuprestatievoorschriften op te nemen in de procedures voor openbare aanbestedingen, in het bijzonder voor de aankoop van voertuigen voor het openbaar vervoer of voertuigen die door overheidsinstanties zullen worden gebruikt;

31.

is van mening dat energie-efficiëntie en het gebruik van koolstofarme en hernieuwbare energie van het grootste belang zijn om duurzame stedelijke mobiliteit te bewerkstelligen en tegelijkertijd de milieuomstandigheden te verbeteren, en dat technologieneutraliteit moet worden geëerbiedigd bij het nemen van maatregelen om de EU-doelstellingen voor CO2-emissies en energiebesparingen te halen;

32.

spoort de lidstaten aan de in het Witboek vervoer opgenomen doelstellingen om het aantal auto's dat op conventionele brandstoffen rijdt tegen 2030 te halveren en deze auto's tegen 2050 uit de steden te weren; verzoekt steden om de overstap naar alternatieve vervoerswijzen en minder vervuilende voertuigen te stimuleren en te ondersteunen, daarbij rekening houdend met hun daadwerkelijke CO2-voetafdruk, teneinde de EU-doelstellingen om de broeikasgasemissies tegen 2050 met 60 % te verminderen, te verwezenlijken; is ingenomen met stimulansen voor reizigers die verschillende vervoerswijzen combineren;

33.

wijst op het belang van het gebruik van elektrische voertuigen en voertuigen die worden aangedreven door alternatieve brandstoffen (biobrandstoffen van de tweede en derde generatie, waterstof dat uit duurzame bronnen wordt gewonnen, gecomprimeerd aardgas (CNG) en vloeibaar aardgas (LNG)) om de emissies in de steden terug te dringen; herinnert aan de bepalingen van Richtlijn 2014/94/EU betreffende de uitrol van infrastructuur voor alternatieve brandstoffen en spoort de lidstaten aan om, in nauwe samenwerking met regionale en lokale autoriteiten en de desbetreffende bedrijven, snel een dergelijke infrastructuur te ontwikkelen, in het bijzonder aan de hand van het trans-Europees vervoersnet (TEN-V); verzoekt de publieke en private sector de installatie van oplaadpunten op collectieve parkeerplaatsen te stimuleren;

34.

verzoekt de Commissie en nationale en lokale autoriteiten om, waar mogelijk, de binnenvaart te bevorderen als een geïntegreerde mobiliteitsoplossing voor zachte mobiliteit in steden;

35.

onderstreept het belang van een bottom-upbenadering; spreekt daarom zijn duidelijke steun uit voor bijvoorbeeld het door 6 000 deelnemers ondertekende convenant van burgemeesters inzake de terugdringing van de broeikasgasemissies en is ingenomen met de oproep van commissaris Canete van 13 oktober 2015 in Brussel om een ambitieuzer convenant op te zetten; steunt de Commissie in haar positieve rol als actieve katalysator van dergelijke initiatieven;

36.

dringt er bij de Commissie en de lidstaten op aan om ambitieuze maatregelen op het gebied van duurzame stedelijke mobiliteit hoog op de agenda te plaatsen van de COP 21 die in december 2015 in Parijs zal plaatsvinden; spoort de Commissie daarom aan de initiatieven van de „Actieagenda” die gericht zijn op duurzame, geïntegreerde stedelijke mobiliteit actief te ondersteunen;

37.

brengt in herinnering dat slimme vervoersystemen mobiliteit veiliger, efficiënter, milieuvriendelijker en vloeiender maken, en dringt er derhalve bij de Commissie en de lidstaten op aan om hun inspanningen met betrekking tot slimme vervoersystemen te intensiveren, met inbegrip van innovatie en toepassingen op het gebied van de verstrekking van realtimereisinformatie, in hoge mate geautomatiseerde voertuigen, slimme infrastructuur en slimme verkeerssignaleringssystemen; wijst nogmaals op het belang van slimme vervoersystemen voor het verschaffen van accurate realtimegegevens over verkeer en reizen, en roept de Commissie derhalve op stedelijke mobiliteit op de digitale agenda te plaatsen; spoort belanghebbenden aan om nauw samen te werken bij de ontwikkeling van interoperabele en geïntegreerde mobiliteitsdiensten zoals multimodaal openbaar vervoer, gedeelde mobiliteit en faciliteiten voor intermodale integrale vervoersbewijzen; verzoekt de Commissie de ontwikkeling van innovatieve toepassingen en nieuwe technologieën als prioriteit te behandelen zodat weggebruikers een proactievere rol op zich kunnen nemen door gegevens in het vervoerssysteem in te voeren en te verwerken en zo bij te dragen aan platforms voor mobiliteitsdiensten, in overeenstemming met de EU-voorschriften inzake gegevensbescherming;

38.

spoort alle partijen aan de mogelijkheden van gegevens en digitalisering volledig te benutten en deregulering te gebruiken om nieuwe bedrijfsmodellen naar voren te schuiven;

39.

verzoekt de Commissie en de lidstaten om steun te bieden voor onderzoeksprogramma's met betrekking tot nieuwe technologieën, nieuwe ondernemingsmodellen en nieuwe geïntegreerde praktijken voor een duurzame stedelijke mobiliteit en stedelijke logistiek; staat achter de Horizon 2020-prioriteiten betreffende maatschappelijke uitdagingen voor slim, groen en geïntegreerd vervoer en stedelijke mobiliteit, evenals de ontwikkeling van „mobiliteit als dienst”-initiatieven in heel Europa; is van mening dat Horizon 2020 een impuls moet geven aan onderzoek en innovatie op het gebied van levenskwaliteit, duurzame banen, demografie, veranderingen in de actieve mobiliteit, en milieu- en klimaatmaatregelen; is van mening dat de Commissie rekening moet houden met deze prioriteiten, voldoende EU-fondsen beschikbaar moet stellen voor toekomstige O&O-activiteiten op het vlak van spoorvervoer en de prestaties van duurzame vervoersoplossingen moet verbeteren;

40.

merkt op dat grondige veiligheidsvoorwaarden en geavanceerd verkeers- en snelheidstoezicht tot een drastische verlaging van het aantal dodelijke ongevallen op de weg en ernstig letsel in steden leiden; wijst erop dat een veiligheidseenheid die tot taak heeft het verkeer te beheren en te controleren en die consequente controles uitvoert met betrekking tot verkeersveiligheidsovertredingen zoals te hard rijden, rijden onder invloed van alcohol, drugs en medicijnen en het gebruik van mobiele telefoons en andere communicatie- en informatieapparatuur, bijdraagt tot het terugdringen van het aantal wegongevallen in steden;

41.

verzoekt de lidstaten en de lokale autoriteiten om de snelheidslimiet in steden uiterlijk in 2020 te heroverwegen, daarbij rekening houdend met de lokale omstandigheden, teneinde met name in woonwijken en rond scholen, onderwijs- en sociale voorzieningen de veiligheid te waarborgen, en na te denken over de ontwikkeling en het ontwerp van veiligere weginfrastructuur; dringt er bij de lidstaten en de lokale autoriteiten op aan alle moderne oplossingen, met inbegrip van geavanceerd slim verkeersbeheer, te benutten, teneinde de veiligheid van alle weggebruikers, inclusief voetgangers, te waarborgen; spoort Europese steden aan optimale werkwijzen inzake veiligheidsbeheer uit te wisselen;

42.

is van mening dat de ontwikkeling van strategieën betreffende innovatieve, duurzame en milieuvriendelijke stadslogistiek, waarbij private en publieke actoren betrokken worden, van cruciaal belang is om verkeersopstoppingen en milieuproblemen in steden op te lossen; is van mening dat logistiek gebaseerd moet zijn op innovatieve vervoersmiddelen; dringt aan op een optimalisering van de toeleveringsketen in stedelijke gebieden, gebaseerd op nieuwe, kosteneffectieve manieren van opereren, technologieën en bedrijfsmodellen; wijst op het belang van plannen voor duurzame stedelijke mobiliteit waarin co-modaliteit voor logistieke strategieën zijn opgenomen, en onderstreept dat in voorkomend geval binnenvaart en zeehavens moeten worden opgenomen in logistieke strategieën en plannen voor duurzame stedelijke mobiliteit; dringt er bij de bevoegde autoriteiten op aan om, waar mogelijk, zwaar vrachtverkeer in stedelijke gebieden te beperken;

43.

wijst erop dat dichtbebouwde gebieden en andere gebieden zoals winkelcentra en -gebieden te maken hebben met meer wegverkeer en verkeersopstoppingen, en wijst op het belang van doeltreffende en alomvattende planningsmaatregelen om deze knooppunten te koppelen aan efficiënt openbaar vervoer en slimme thuisbezorgdiensten;

44.

verzoekt de Commissie beleid te ontwikkelen waarmee de sector vrachtvervoer wordt gestimuleerd om het vrachtwagenbestand te vergroenen en lokale autoriteiten aan te sporen om exploitanten steun en/of stimulansen te bieden om het stedelijk vrachtvervoer duurzamer te maken; herinnert eraan dat vervoer per spoor en andere duurzamere vervoerswijzen, in combinatie met goed doordachte overstappunten en logistiek, een belangrijke rol kunnen spelen bij het vervoer van goederen naar de rand van de steden;

45.

benadrukt dat kosten-batenbeoordelingen van investeringen gericht moeten zijn op het optimaliseren van externe maatschappelijke voordelen en het minimaliseren van externe kosten die ontstaan door bijvoorbeeld klimaatverandering, ongevallen, gezondheid, geluidsoverlast, luchtverontreiniging en gebruik van ruimte;

46.

benadrukt dat stedelijke mobiliteit moet bijdragen aan en volledig worden opgenomen in de EU-doelstellingen op het vlak van efficiënte hulpbronnen, vooral de doelstellingen die verband houden met de circulaire economie;

47.

herinnert eraan dat tolheffing en parkeertarieven in de stad op basis van de beginselen non-discriminatie, interoperabiliteit en „de vervuiler betaalt” onderdeel kunnen vormen van een geïntegreerd beleid voor stedelijke mobiliteit;

48.

herinnert aan het beginsel „besteding van inkomsten” met betrekking tot tolheffing, en pleit er, indien van toepassing, voor dat een percentage van de inkomsten uit het gebruik van weginfrastructuur (tolheffing en/of eurovignetten) wordt besteed aan de duurzame verbetering van de duurzame stedelijke mobiliteit;

49.

is van mening dat stedelijke mobiliteit in voorkomend geval terug te zien moet zijn in de maatregelen in het kader van de Connecting Europe Facility/het trans-Europees vervoersnetwerk (TEN-V), mits in overeenstemming met de TEN-V-wetgeving, met inbegrip van steun voor stedelijke knooppunten en de opname van mobiliteitsplannen voor steden in grensstreken, aangezien aldus de economische en sociale ontwikkeling wordt bevorderd en een betere toegankelijkheid wordt ondersteund; is van mening dat een efficiënte verbinding tussen verschillende vervoersmiddelen en tussen vervoersnetwerken, met inbegrip van voorstedelijke en interregionale netwerken, de mobiliteit van burgers zou verbeteren; ondersteunt de ontwikkeling van een geïntegreerd kaartverkoopsysteem, dat de toegankelijkheid van het openbaar vervoer zou kunnen verbeteren;

50.

verzoekt de Commissie, de lidstaten en de lokale autoriteiten om de nieuwe financieringsmogelijkheid voor stedelijke projecten in het kader van de Connecting Europe Facility te benutten voor stedelijke knooppunten; herinnert aan de mogelijkheid om in het kader van de Connecting Europe Facility synergieprojecten te financieren met een extra medefinancieringspercentage van vervoersprojecten op het vlak van energie en telecommunicatie, hetgeen een enorm potentieel voor stadsprojecten biedt; verzoekt de Commissie om bij de evaluatie van de begroting van het Europees Fonds voor regionale ontwikkeling en het Cohesiefonds toereikende EU-financiering te reserveren voor projecten op het vlak van duurzame stedelijke mobiliteit; verzoekt de bevoegde autoriteiten te zorgen voor een sterke koppeling tussen slim en duurzaam beleid inzake stedelijke mobiliteit aan de ene kant en met EU-fondsen gefinancierde projecten op het vlak van stedelijke mobiliteit aan de andere kant, en duidelijke doelstellingen en indicatoren voor de gebruikmaking ervan vast te leggen teneinde onderbenutting van de projecten en ondermijning van de economische en sociale voordelen ervan te voorkomen; erkent de noodzaak van nieuwe vormen van duurzame financiering voor openbaar vervoer die voor ecologische duurzaamheid, digitalisering en toegankelijkheid zorgen en tegelijkertijd de economie van stedelijke gebieden stimuleren en nieuwe banen scheppen;

51.

wijst op het onlangs opgerichte Europees Fonds voor strategische investeringen (EFSI) en de in dit instrument bijzondere aandacht voor en nadruk op horizontale prioriteiten en slimme en duurzame stedelijke projecten; roept de Commissie en de lidstaten op duurzame stedelijke mobiliteitsprojecten te ondersteunen en te zorgen voor de nodige synergiën tussen de verschillende financieringsbronnen en -programma's, en de koppeling te maken tussen stedelijke mobiliteit, de Nieuwe Digitale Agenda en de energie-unie;

52.

benadrukt het belang van capaciteitsopbouw van lokale autoriteiten, alsook van agglomeraties teneinde geïntegreerde ontwikkelingsstrategieën uit te werken en ten uitvoer te leggen die de omstandigheden bevorderen voor samenwerking tussen verschillende regio's en aldus de onderlinge afhankelijkheid en complementariteit ten goede komen.

53.

is van mening dat investeringen in duurzaam openbaar vervoer niet enkel een oplossing bieden voor problemen in verband met stedelijke mobiliteit, maar ook „elementen van stadshernieuwing” omvatten die van invloed zijn op het algemene economische systeem van de stad en de verwezenlijking van een groene stadsomgeving en toegang tot centra voor gemengd gebruik (commercieel, residentieel, vrije tijd, cultureel en educatief) mogelijk maken; onderstreept dat een behoorlijke coördinatie van mobiliteit en stadsplanning van cruciale betekenis is voor een maximaal effect van de investeringen;

54.

dringt erop aan dat jongerenwerkgelegenheidsinitiatieven en andere ESIF-middelen eveneens worden ingezet op terreinen die de ontwikkeling van duurzame stedelijke mobiliteit stimuleren; onderstreept dat de uitvoering van stedelijke mobiliteitsprojecten een positief effect heeft op alle regio's met hun inwoners, doordat ze de invulling van bestaande banen of nieuwe banen op relevante gebieden bevorderen, met inbegrip van beroepen waarvoor een personeelstekort bestaat;

55.

dringt er bij de Commissie op aan goed toegankelijke overzichten van door de EU medegefinancierde programma's voor stedelijke mobiliteit op te stellen; dringt voorts aan op de verstrekking van gebruikersvriendelijkere informatie over de medefinancieringsmogelijkheden van de Unie voor projecten op het gebied van openbaar stadsvervoer; verzoekt de Commissie er bij het beheer van door de EU gefinancierde projecten voor stedelijke mobiliteit voor te zorgen dat: a) beheersinstrumenten worden ingezet om de kwaliteit van de diensten en de gebruikerstevredenheid te monitoren, zodra een project operationeel is, b) projecten voor stedelijke mobiliteit deel uitmaken van een deugdelijk mobiliteitsbeleid, en c) de hierboven genoemde kwesties ook worden aangepakt door de autoriteiten in de lidstaten; vraagt de Commissie om een kwalitatieve en kwantitatieve analyse aan te leveren van de steun uit hoofde van het cohesiebeleid voor duurzame stedelijke mobiliteit wanneer zij begint aan haar tussentijdse uitvoeringsevaluatie van de ESIF;

56.

verzoekt de lidstaten meerlagige governance te stimuleren ter bevordering van de samenwerking tussen regionale, nationale en Europese autoriteiten bij de uitwerking van beleidsmaatregelen die de ontwikkeling, de implementatie en de monitoring van stedelijke beleidsmaatregelen met een duidelijk effect op stedelijk niveau omvatten;

57.

verwijst naar het initiatief „The citizens' network” van de Commissie als een goede basis voor de bevordering en de ondersteuning van intermodale, duurzame mobiliteitsketens, die als volgt worden ingedeeld: lopen/fietsen/openbaar-collectief vervoer, parallel aan het delen van een auto/carpoolen/taxi's;

58.

verzoekt de Commissie om de uitwisseling van beste praktijken en richtsnoeren te bevorderen en aan te moedigen teneinde problemen op het gebied van duurzame mobiliteit op te lossen en de overdracht van kennis en technologie op gebied van duurzame mobiliteit te vergemakkelijken, in het bijzonder ten behoeve van publieke en private belanghebbenden die oplossingen voor duurzame mobiliteit ontwikkelen en van de sociale en solidaire economie; verzoekt de Commissie een netwerk voor stedelijke mobiliteit op te zetten met voorbeelden van beste praktijken op het vlak van ruimtelijke ordening en de benutting van ruimte; verzoekt de lidstaten steden aan te sporen deel te nemen aan het initiatief „Slimme steden en gemeenschappen — Europees Innovatiepartnerschap”; verzoekt de Commissie en de lidstaten voorlichtingscampagnes op te zetten ter stimulering van mobiliteit die efficiënt en duurzaam is en minder afhankelijk van particuliere conventioneel aangedreven auto's;

59.

ondersteunt de werkzaamheden van het waarnemingscentrum voor stedelijke mobiliteit (Eltis) en is van mening dat de communicatie over dit initiatief, met inbegrip van het webportaal ervan, moet worden versterkt;

60.

verwelkomt de inspanningen van de Commissie bij de coördinatie en consolidatie van EU-initiatieven op gebied van stedelijke mobiliteit, zoals CIVITAS 2020 voor onderzoek en innovatie, het waarnemingscentrum voor stedelijke mobiliteit, voor de uitwisseling van beste praktijken en ervaringen, en het Platform voor duurzame stedelijke mobiliteitsplanning; roept de Commissie op tot grotere inspanningen tegen de versnippering en het gebrek aan coördinatie tussen de desbetreffende EU-initiatieven en -programma's en zich het succes van programma's als URBAN en URBACT voor ogen te houden; roept de Commissie op de autoriteiten in de lidstaten aan te moedigen om netwerken van topniveau op het gebied van stedelijke mobiliteit op te zetten, door te gaan met de inspanningen van het CIVITAS 2020-initiatief en meer Europese burgers aan te sporen zich bij dit project aan te sluiten;

61.

is ervan overtuigd dat er extra inspanningen nodig zijn om netwerken op te zetten en EU-proefprojecten te coördineren, bijv. door Civitas, Polis en Eltis, en steden met hun praktische ervaring en kennis te betrekken bij de besprekingen over de tenuitvoerlegging van toekomstig mobiliteitsbeleid; dringt er dan ook bij de Commissie op aan goed toegankelijke overzichten van door de EU medegefinancierde programma's voor stedelijke mobiliteit op te stellen; pleit er verder voor om op gebruiksvriendelijke wijze duidelijk te maken hoe er een beroep kan worden gedaan op de medefinanciering van de EU voor programma's voor stedelijke mobiliteit; benadrukt dat er niet alleen infrastructuur gefinancierd moet worden, maar ook IT-diensten, monitoringprocedures en interregionale projecten, en dat er strategische partnerschappen moeten worden opgezet tussen het bedrijfsleven en Europese steden om de stadssystemen van de toekomst te ontwikkelen;

62.

pleit voor een sterke koppeling tussen mobiliteitsplanning en stedelijke duurzaamheid en andere initiatieven zoals Smart Cities of het Burgemeestersconvenant, die gericht zijn op een duurzamer en meer zelfvoorzienende stad; is van mening dat de vrijwillige toezegging in het Burgemeestersconvenant als springplank kan dienen om alle partijen aan te spreken die zijn betrokken bij het opzetten van een mobiliteits- en duurzaamheidsplanning waaraan op een kostenefficiënte manier bekendheid kan worden gegeven; verwelkomt het initiatief „CITIES — Steden van morgen: investeren in Europa” en vraagt de Commissie om bestaande platforms te gebruiken als communicatiekanalen waar de belanghebbenden van duurzame stedelijke ontwikkeling bijeen kunnen komen;

63.

verzoekt zijn Voorzitter deze resolutie te doen toekomen aan de Raad en de Commissie.

24.11.2017   

NL

Publicatieblad van de Europese Unie

C 399/21

—

gezien het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie, met name de artikelen 191, 192 en 194,

—

gezien het Verdrag tot oprichting van de Europese Gemeenschap voor Atoomenergie (Euratom),

—

gezien de mededeling van de Commissie getiteld „Een kaderstrategie voor een veerkrachtige energie-unie en een toekomstgericht klimaatbeleid” (COM(2015)0080) en de bijbehorende bijlagen,

—

gezien de mededeling van de Commissie getiteld „Europese strategie voor energiezekerheid” en de bijbehorende werkdocumenten (COM(2014)0330),

—

gezien de mededeling van de Commissie getiteld „De veerkracht op korte termijn van het Europese gassysteem. Paraatheid ten aanzien van een mogelijke verstoring van de gastoevoer uit het oosten tijdens de herfst en winter van 2014/2015” (COM(2014)0654),

—

gezien de mededeling van de Commissie over energievoorzieningszekerheid en internationale samenwerking getiteld „Het energiebeleid van de EU: verbintenissen met partners buiten onze grenzen” (COM(2011)0539),

—

gezien het verslag van de Commissie aan het Europees Parlement, de Raad en het Europees Economisch en Sociaal Comité getiteld „Tenuitvoerlegging van de Mededeling inzake energievoorzieningszekerheid en internationale samenwerking en van de Conclusies van de Energieraad van november 2011” (COM(2013)0638),

—

gezien de mededeling van de Commissie van 13 november 2008 getiteld „Tweede strategische toetsing van het energiebeleid: een EU-actieplan inzake energiezekerheid en -solidariteit” (COM(2008)0781),

—

gezien de mededeling van de Commissie van 26 november 2014 getiteld „Een investeringsplan voor Europa” (COM(2014)0903),

—

gezien de mededeling van de Commissie van 10 oktober 2012 getiteld „Een sterkere Europese industrie om bij te dragen tot groei en economisch herstel” (COM(2012)0582),

—

gezien de mededeling van de Commissie van 15 november 2012 getiteld „De interne energiemarkt doen werken” (COM(2012)0663) en de bijbehorende werkdocumenten en de resolutie van het Parlement van 10 september 2013 over een effectief werkende interne energiemarkt (1),

—

gezien de mededeling van de Commissie getiteld „Voortgang bij de voltooiing van de interne energiemarkt” (COM(2014)0634),

—

gezien de mededeling van de Commissie getiteld „Prioriteiten voor energie-infrastructuurprojecten voor 2020 en verder — Een blauwdruk voor een Europees geïntegreerd energienetwerk” (COM(2010)0677),

—

gezien de mededeling van de Commissie van 29 januari 2014 getiteld „Energieprijzen en -kosten in Europa” (COM(2014)0021),

—

gezien de mededeling van de Commissie van 22 januari 2014 getiteld „Voor een heropleving van de Europese industrie” (COM(2014)0014),

—

gezien het verslag van de Commissie van 14 november 2012 getiteld „De toestand van de koolstofmarkt in 2012” (COM(2012)0652),

—

gezien de mededeling van de Commissie van 20 september 2011 getiteld „Stappenplan voor efficiënt hulpbronnengebruik in Europa” (COM(2011)0571) en de resolutie van het Parlement van 24 mei 2012 over het efficiënt gebruik van hulpbronnen in Europa (2),

—

gezien de mededeling van de Commissie getiteld „Energie-efficiëntie en de bijdrage daarvan aan de energiezekerheid en het kader voor het klimaat- en energiebeleid voor de periode tot 2030” (COM(2014)0520),

—

gezien de mededeling van de Commissie getiteld „Routekaart naar een concurrerende koolstofarme economie in 2050” (COM(2011)0112),

—

gezien de mededeling van de Commissie van 15 december 2011 getiteld „Stappenplan Energie 2050” (COM(2011)0885) en de resolutie van het Parlement van 14 maart 2013 over het „Stappenplan Energie 2050, een toekomst met energie” (3),

—

gezien het werkdocument van de diensten van de Commissie over de benutting van het werkgelegenheidspotentieel van groene groei (SWD(2012)0092),

—

gezien de mededeling van de Commissie getiteld „De toekomst van koolstofafvang en -opslag in Europa” (COM(2013)0180),

—

gezien de mededeling van de Commissie getiteld „Een beleidskader voor klimaat en energie in de periode 2020-2030” (COM(2014)0015),

—

gezien de conclusies van de Europese Raad van 23 en 24 oktober 2014,

—

gezien de conclusies van de Europese Raad van 19 en 20 maart 2015,

—

gezien Verordening (EU) nr. 347/2013 van het Europees Parlement en de Raad van 17 april 2013 betreffende richtsnoeren voor de trans-Europese energie-infrastructuur en tot intrekking van Beschikking nr. 1364/2006/EG en tot wijziging van de Verordeningen (EG) nr. 713/2009, (EG) nr. 714/2009 en (EG) nr. 715/2009, en de mededeling van de Commissie van 14 oktober 2013 getiteld „Langetermijnvisie op de infrastructuur voor Europa en verder” (COM(2013)0711), waarin de eerste EU-brede lijst van energie-infrastructuurprojecten van gemeenschappelijk belang is vastgesteld,

—

gezien het voorstel voor een verordening van het Europees Parlement en de Raad tot vaststelling van de Connecting Europe Facility (COM(2011)0665),

—

gezien Verordening (EU) nr. 994/2010 van het Europees Parlement en de Raad van 20 oktober 2010 betreffende maatregelen tot veiligstelling van de gaslevering en houdende intrekking van Richtlijn 2004/67/EG van de Raad,

—

gezien het derde energiepakket,

—

gezien Richtlijn 2012/27/EU van het Europees Parlement en de Raad van 25 oktober 2012 betreffende energie-efficiëntie, tot wijziging van Richtlijnen 2009/125/EG en 2010/30/EU en houdende intrekking van de Richtlijnen 2004/8/EG en 2006/32/EG,

—

gezien Richtlijn 2009/28/EG van het Europees Parlement en de Raad van 23 april 2009 over de bevordering van het gebruik van energie uit hernieuwbare bronnen en houdende wijziging en intrekking van de Richtlijnen 2001/77/EG en 2003/30/EG,

—

gezien Richtlijn 2010/31/EU van het Europees Parlement en de Raad van 19 mei 2010 betreffende de energieprestatie van gebouwen,

—

gezien Richtlijn 2014/24/EU van het Europees Parlement en de Raad van 26 februari 2014 betreffende het plaatsen van overheidsopdrachten en tot intrekking van Richtlijn 2004/18/EG,

—

gezien Besluit nr. 994/2012/EU van het Europees Parlement en de Raad van 25 oktober 2012 tot instelling van een mechanisme voor informatie-uitwisseling met betrekking tot intergouvernementele overeenkomsten tussen lidstaten en derde landen op energiegebied,

—

gezien zijn resolutie van 12 juni 2012 over samenwerking op het gebied van energiebeleid met partners buiten onze grenzen: een strategische benadering van gegarandeerde, duurzame en concurrerende energievoorziening (4),

—

gezien zijn resolutie van 21 november 2012 over industriële, energetische en andere aspecten van schaliegas en -olie (5),

—

gezien zijn resolutie van 17 februari 2011 over Europa 2020 (6),

—

gezien zijn studie getiteld „De kosten van een niet-verenigd Europa in kaart brengen, 2014-2019”,

—

gezien zijn resolutie van 5 februari 2014 over een kader voor klimaat- en energiebeleid voor 2030 (7),

—

gezien zijn resolutie van 15 december 2015 over het bereiken van het streefcijfer van 10 % voor de interconnectie van elektriciteit — Het Europese elektriciteitsnet voorbereiden voor 2020 (8),

—

gezien het Verdrag inzake het Energiehandvest, in het bijzonder de artikelen 7 en 20,

—

gezien artikel 52 van zijn Reglement,

—

gezien het verslag van de Commissie industrie, onderzoek en energie en de adviezen van de Commissie milieubeheer, volksgezondheid en voedselveiligheid, de Commissie buitenlandse zaken, de Commissie internationale handel en de Commissie vervoer en toerisme (A8-0341/2015),

A.

overwegende dat het Europese energiebeleid er overeenkomstig artikel 194 VWEU op gericht is de werking van de energiemarkt en de continuïteit van de energievoorziening te waarborgen, energie-efficiëntie, energiebesparing en de ontwikkeling van hernieuwbare energie te stimuleren en de interconnectie van energienetwerken te bevorderen; overwegende dat de vaststelling van de energiemix van lidstaten een nationale bevoegdheid blijft, en dat de energiemixen bijgevolg zeer verschillend blijven;

B.

overwegende dat de totstandbrenging van een veerkrachtige energie-unie met een toekomstgericht klimaatveranderingsbeleid moet zijn gebaseerd op een overgang naar een duurzaam, toekomstbestendig energiesysteem, waarvan energie-efficiëntie, hernieuwbare energie, het beste gebruik van de energiebronnen van Europa en slimme infrastructuur de belangrijkste pijlers moeten zijn; overwegende dat een op de lange termijn stabiel regelgevingskader nodig is om economische groei en banen te creëren en ervoor te zorgen dat de EU op deze gebieden een leidende rol speelt;

C.

overwegende dat een energiezekerheidsstrategie kostenefficiënte maatregelen moet omvatten om de energievraag te matigen en even doeltreffende maatregelen om grote en dreigende verstoringen te boven te komen, evenals solidariteits- en coördinatiemechanismen om de opwekkings-, snelle transmissie- en distributie-infrastructuur op energiegebied en de interconnectoren te beschermen en te versterken; overwegende dat deze infrastructuur veranderlijke hernieuwbare energiebronnen moet kunnen verwerken en moet worden opgebouwd op een volledig geïntegreerde en goed functionerende interne energiemarkt die een essentieel onderdeel is van een energie-unie met gediversifieerde externe voorzieningsbronnen en routes;

D.

overwegende dat het Parlement tweemaal heeft aangedrongen op bindende klimaat- en energiedoelstellingen voor 2030 met ten minste 40 % minder CO2-emissies, ten minste 30 % hernieuwbare energie en 40 % energie-efficiënte, die aan de hand van afzonderlijke nationale streefcijfers moeten worden uitgevoerd; overwegende dat bindende nationale en EU-doelstellingen op het gebied van energie-efficiëntie en hernieuwbare energie zorgen voor groei en werkgelegenheid en het technologisch leiderschap van de EU op dit gebied helpen waarborgen;

E.

overwegende dat in het kader van maatregelen ter ontwikkeling van de energie-unie en ter verwezenlijking van de klimaat- en energiedoelstellingen voor 2030 ten volle rekening moet worden gehouden met de gevolgen voor de energieprijzen en dat de nadruk moet liggen op synergieën en verdere marktintegratie die de totale kosten helpen verminderen en het concurrentievermogen van de EU-economie verbeteren, zodat kan worden gezorgd voor de nodige steun van burgers en de industrie; dat in dit verband alle noodzakelijke effectbeoordelingen ten volle rekening moeten houden met de huidige en toekomstige verborgen en verzonken kosten van een regulier energiebeleid;

F.

overwegende dat de energie-unie een nieuw energiemodel voor Europa moet zijn dat is gebaseerd op sterke horizontale rechtsgronden en robuuste doelstellingen; dat het bestuur van de energie-unie transparant moet zijn: het moet zorgen voor een stabiel kader en het Europees Parlement betrekken bij het besluitvormingsproces en eveneens de rol van lokale autoriteiten en burgers versterken;

G.

overwegende dat de EU en de lidstaten inzien dat de opneming van consumenteninitiatieven, zoals coöperaties en maatschappelijke projecten op het gebied van hernieuwbare energie en energie-efficiëntie, van fundamenteel belang is, en benadrukt dat de economische, regelgevende en administratieve belemmeringen moeten worden weggenomen om de consumenten in staat te stellen actief te participeren in het energiesysteem;

H.

overwegende dat klimaatverandering, niet-concurrerende energieprijzen en de bijzonder grote afhankelijkheid van onbetrouwbare leveranciers uit derde landen een bedreiging vormen voor de duurzaamheid van het Europese energiesysteem;

I.

overwegende dat een veerkrachtige energie-unie met een ambitieus klimaatbeleid als kern tot doel moet hebben de overgang te waarborgen naar een nieuw energiemodel dat huishoudens en bedrijven de mogelijkheid biedt om zekere, duurzame, concurrerende en betaalbare energie te produceren en consumeren;

J.

overwegende dat de kwestie van energiearmoede moet worden aangepakt in het kader van de energie-unie door de positie van kwetsbare consumenten te versterken, de energie-efficiënte voor de meest kwetsbare groepen te verbeteren en herstelmaatregelen te ontwikkelen die energie betaalbaar maken voor behoeftigen;

K.

overwegende dat energiearmoede kan worden omschreven als het onvermogen van een huishouden om te voorzien in voldoende energie om een basisniveau van comfort en gezondheid te waarborgen vanwege een combinatie van een laag inkomen, hoge energieprijzen en een gering aanbod aan hoogwaardige huisvesting;

L.

overwegende dat de lidstaten in het kader van de toekomstige visie van de energie-unie moeten erkennen dat ze van elkaar afhankelijk zijn om hun burgers zekere, duurzame en betaalbare energie te leveren, op basis van ware solidariteit en vertrouwen, en dat de Europese Unie met één stem moet spreken op het wereldtoneel; overwegende dat iedere lidstaat daarom de plicht heeft om een prioriteit te maken van energie-efficiëntie en de vermindering van de vraag naar energie teneinde de energiezekerheid van de EU en haar lidstaten in het algemeen te waarborgen;

M.

overwegende dat het EU-beleid inzake energie en klimaat elkaar moet aanvullen, en dat de doelstellingen ervan elkaar moeten versterken; overwegende dat de energie-unie bijgevolg de Europese doelstellingen inzake herindustrialisatie en groei moet aanvullen en de overgang naar een duurzame, grotendeels op energie-efficiëntie en hernieuwbare energie gebaseerde economie moet stimuleren, waardoor het concurrentievermogen van de Europese economie op de wereldmarkt zal worden versterkt en tegelijkertijd koolstoflekken effectief zullen worden vermeden;

N.

overwegende dat de EU meer dan de helft van alle energie die ze verbruikt invoert, dat haar invoerafhankelijkheid met name hoog is voor ruwe olie (meer dan 90 %), aardgas (66 %) en steenkool (72 %), en dat de totale invoerkosten in 2013 meer dan 400 miljard EUR bedroegen; dat het gebouwenbestand in de EU verantwoordelijk is voor ongeveer 40 % van het totale energieverbruik in de EU en voor het verbruik van ongeveer 60 % van het in de EU ingevoerde gas, en dat het beperken van de energievraag van gebouwen derhalve een belangrijk element is in het verwezenlijken van energieonafhankelijkheid;

O.

overwegende dat de wereldolieprijs aanzienlijk gedaald is, hetgeen de EU een kans biedt om belangrijke stappen te zetten om het energielandschap te hervormen door te investeren in de productie van hernieuwbare energie, het potentieel aan energie-efficiëntie in gebouwen en de industrie aan te boren en slimme infrastructuur te ontwikkelen; dat het geld dat wordt besteed aan de invoer van fossiele brandstoffen weinig bijdraagt tot investeringen, banen of groei in de Unie, en dat herbestemming van dit geld voor binnenlandse investeringen zou bijdragen tot groei en hoogwaardige, hooggekwalificeerde lokale banen zou creëren;

P.

overwegende dat veel landen in grote mate afhankelijk zijn van één enkele leverancier, waardoor ze kwetsbaar kunnen zijn voor verstoringen van de aanvoer;

Q.

overwegende dat de EU in sterke mate afhankelijk is van de invoer van energie uit Rusland, dat een onbetrouwbare partner is gebleken en zijn energievoorraden gebruikt als een politiek wapen;

R.

overwegende dat het ontwikkelen en uitvoeren van een strategie met betrekking tot strategische hulpbronnen, met name olie en aardgas, een belangrijk onderdeel is geworden van het buitenlands beleid van Rusland, met als doel andere landen onder politieke druk te zetten; dat het deze strategie heeft toegepast op een aantal van zijn buurlanden en op meerdere lidstaten van de Europese Unie;

S.

overwegende dat het gebruik van olie en aardgas met het oog op buitenlands beleid en ter destabilisering van andere landen de economische groei en, nog gevaarlijker, de democratische stabiliteit in Europa en de onafhankelijkheid van soevereine staten ondermijnt;

T.

overwegende dat de Europese energiezekerheid moet worden ontwikkeld op een manier die zowel de Europese veiligheid als de soevereiniteit van Europese landen beschermt, waarmee zowel de EU-lidstaten als de landen van het Oostelijk Partnerschap worden bedoeld;

U.

overwegende dat een beleid voor energiezekerheid gericht moet zijn op de behoefte aan een stabiele voorziening uit verschillende energiebronnen en de Europese economie moet voorzien van de energie die nodig is voor vervoer, industrie en huisvesting, en zo dat de concurrentiekracht en het klimaatbeleid worden ondersteund, terwijl het tegelijkertijd moet zorgen voor minimale afhankelijkheid van partijen die bewust energiebronnen willen aanwenden voor hun eigen politieke doelstellingen om de politieke ontwikkelingen in andere landen te beïnvloeden;

V.

overwegende dat geen enkele lidstaat gebonden mag zijn aan contractvoorwaarden die onverenigbaar zijn met het EU-recht en de zwakke positie ervan op de energiemarkt uitbuiten, enkel op basis van geografische en historische factoren;

W.

overwegende dat de geschillen inzake aardgas tussen Rusland en doorvoerland Oekraïne in 2006 en 2009 ernstige tekorten hebben veroorzaakt in veel EU-landen; dat de verstoringen laten zien dat de tot dusver genomen maatregelen onvoldoende zijn om een eind te maken aan de afhankelijkheid van Europa van Russisch gas;

X.

overwegende dat evaluatie en controle achteraf van alle energiegerelateerde overeenkomsten met betrekking tot de naleving van de EU-wetgeving reeds mogelijk is, onder meer in het kader van de verordeningen op het gebied van mededinging en energie; dat onvoldoende nalevingscontroles vooraf op nationaal en EU-niveau leiden tot ernstige marktverstoringen; dat de Commissie deze tekortkomingen heeft erkend en heeft toegezegd dat zij de bepalingen inzake beoordelingen vooraf van commerciële gasleverantiecontracten zal versterken;

Y.

overwegende dat meer dan 1 biljoen EUR moet worden geïnvesteerd in de energiesector van de EU tegen 2020 en dat voor elke euro die niet voor 2020 is geïnvesteerd in energie-infrastructuur na 2020 4,3 EUR nodig zal zijn om dezelfde doelstellingen te bereiken, wat een overmatige belasting zou vormen voor toekomstige generaties;

Z.

overwegende dat de Unie de financiering van deze investeringen moet toestaan door alle bestaande middelen in te zetten, zowel publieke (structuurfondsen en Europese Investeringsbank (EIB)) als particuliere, door in te zetten op het spaargeld van huishoudens en de langetermijncapaciteit van investeerders (pensioenfondsen, verzekeringen) en door een nieuw financieel vermogen van de Unie te creëren;

AA.

overwegende dat de elektriciteitsprijzen voor de Europese industrie, zonder rekening te houden met belasting- of heffingsvrijstellingen voor energie-intensieve industrieën, meer dan tweemaal zo hoog liggen als in de VS en Rusland, 20 % hoger zijn dan die in China, maar 20 % lager liggen dan die in Japan;

AB.

overwegende dat de Europese industrie nog steeds te lijden heeft onder een aanzienlijk concurrentienadeel wat betreft gasprijzen, voornamelijk omdat de prijsindex voor olie is opgenomen in langetermijncontracten met Rusland;

AC.

overwegende dat het verschil in prijs met andere economieën een negatieve invloed kan hebben op het concurrentievermogen van onze industrie, en met name van onze energie-intensieve industrieën;

AD.

overwegende dat concurrerende energieprijzen cruciaal zijn om de EU-doelstelling van 20 % herindustrialisatie tegen 2020 te bereiken;

AE.

overwegende dat EU-bedrijven in de sector hernieuwbare energie, waaronder veel kmo's, in Europa aan meer dan 1,2 miljoen personen werkgelegenheid bieden en wereldwijd 40 % van alle octrooien bezitten op het vlak van hernieuwbare technologieën, waardoor de EU wereldleider is; dat dit leiderschap in de toekomst moet worden behouden door middel van een solide EU-strategie inzake hernieuwbare energie;

AF.

overwegende dat, ondanks de dominante positie in de wereld op het vlak van investeringen in hernieuwbare energie, in het kader van de World Energy Outlook 2014 wordt voorspeld dat de energievraag tussen nu en 2040 met 37 % zal toenemen en de internationale vraag naar kolen met 15 %; dat in de EU de toename naar verwachting aanzienlijk kleiner zal zijn dankzij de grote successen op het gebied van de verbetering van de energie-efficiëntie;

AG.

overwegende dat het welvaartsverlies als gevolg van het gebrek aan efficiëntie op de Europese gasmarkt jaarlijks meer dan 11 miljard EUR bedraagt, onder meer als gevolg van een gebrek aan infrastructuur en marktliquiditeit en -transparantie;

AH.

overwegende dat een meer economisch en fysiek geïntegreerde interne markt op energiegebied zou kunnen leiden tot een aanzienlijke efficiëntiewinst;

AI.

overwegende dat de retailmarkt voor energie in de EU niet goed werkt omdat in veel lidstaten consumenten te weinig keuze tussen leveranciers hebben; dat problemen op het gebied van marktconcentratie moeten worden aangepakt door middel van het mededingingsbeleid van de EU teneinde consumenten in staat te stellen om van leverancier te veranderen en op die manier de concurrentie te vergroten en de prijzen omlaag te krijgen; dat moet worden gelet op het gevaar dat minder goed geïnformeerde burgers van wie het minder waarschijnlijk is dat zij leveranciers vergelijken en van leverancier veranderen, vast komen te zitten in niet-concurrerende, gedateerde tarieven;

AJ.

overwegende dat de volledige tenuitvoerlegging van een geïntegreerde Europese energiemarkt voor gas en elektriciteit van fundamenteel belang is voor energiezekerheid en voor de verwezenlijking van een energie-unie; dat het de verantwoordelijkheid van de Commissie is ervoor te zorgen dat alle lidstaten alle onderdelen van het derde energiepakket, dat streeft naar een geïntegreerde markt voor elektriciteit en gas, ten uitvoer leggen en eerbiedigen;

AK.

overwegende dat verwezenlijking van de interconnectiedoelstelling van 10 %, een betere grensoverschrijdende transmissiecapaciteit voor elektriciteit en gas en aanvullende versterkingen van het bestaande net de energiezekerheid zullen verhogen, een betere integratie van hernieuwbare opwekking en evenwicht tussen de voorziening en de vraag tussen de lidstaten mogelijk zullen maken en tegelijkertijd prijsconvergentie ten bate van de consumenten zullen bevorderen;

AL.

overwegende dat er ook convergentie en kostenoptimalisatie wordt verwacht van nauwere regionale samenwerking tussen de lidstaten;

AM.

overwegende dat de energiegemeenschap een instrument is om de interne energiemarkt uit te breiden naar de buurlanden van de EU en dus bijdraagt aan de verwezenlijking van een pan-Europese energieruimte die is gebaseerd op gemeenschappelijke beginselen en de rechtsstaat;

AN.

overwegende dat de energie-unie een reactie is op meerdere oproepen van het Parlement om een werkelijke pan-Europese energiegemeenschap op te richten op basis van een sterke gemeenschappelijke energiemarkt, de coördinatie van energieaankopen buiten de EU en een gemeenschappelijke Europese financiering van onderzoek en innovatie op het gebied van nieuwe duurzame energietechnologieën;

AO.

overwegende dat de externe dimensie van het EU-energiebeleid coherenter moet worden en nog niet ten volle heeft kunnen bijdragen tot de energievoorzieningszekerheid en het concurrentievermogen van de Unie;

AP.

overwegende dat de 33 infrastructuurprojecten die in het kader van de Europese strategie voor energiezekerheid zijn geïdentificeerd moeten worden aangevuld met meer aandacht voor de modernisering van het elektriciteitsdistributienet en voor de overgang van steenkool en gas naar biomassa ter verbetering van de leveringszekerheid;

AQ.

overwegende dat wordt erkend dat koolstofafvang en -opslag een beslissende bijdrage kan leveren aan de strijd tegen klimaatverandering en met name kan helpen de kosten van de overgang naar een koolstofarme energiemarkt en economie te beperken;

AR.

overwegende dat de diversificatie van de voorziening, de voltooiing van de interne energiemarkt, de verbetering van de energie-efficiëntie en -besparingen, de verdere ontwikkeling van de energiebronnen van Europa, waaronder hernieuwbare energie, en O&O-activiteiten de belangrijkste stuwende krachten achter de energie-unie zijn;

AS.

overwegende dat de winning van inheemse conventionele olie- en gasvoorraden, met volledige inachtneming van het EU-acquis, zowel in traditionele winningsgebieden (bv. de Noordzee) als in recent ontdekte gebieden (bv. het oostelijke Middellandse Zeegebied en de Zwarte Zee) moet worden bevorderd en ondersteund;

AT.

overwegende dat binnenlandse energiebronnen steeds duurzamer en veiliger moeten worden;

AU.

overwegende dat de EU ernaar streeft de bijdrage van industrie aan het bbp tussen nu en 2020 te verhogen tot niet minder dan 20 %, en dat energie tegen concurrerende prijzen en een hogere energieproductiviteit absoluut noodzakelijk zijn om deze doelstelling te bereiken;

1.

is ingenomen met de mededeling van de Commissie getiteld „Een kaderstrategie voor een schokbestendige energie-unie met een toekomstgericht beleid inzake klimaatverandering”; neemt nota van de door de Commissie geschetste vijf pijlers van de energie-unie; wijst er met nadruk op dat op deze pijlers gestoeld beleid altijd moet bijdragen aan de continuïteit van de energievoorziening, het koolstofarm maken en de duurzaamheid van de economie op de lange termijn, en tegelijkertijd moet zorgen voor betaalbare energie tegen concurrerende prijzen;

2.

wijst er nogmaals op dat energie een openbaar goed van sociaal belang is en dat de EU daarom gepaste aandacht dient te schenken aan de kwestie van energie-armoede, en concrete maatregelen moet bevorderen om dit probleem aan te pakken; benadrukt daarom dat de energie-unie gelijke toegang tot energie voor iedereen moet waarborgen, moet bijdragen aan betaalbare energieprijzen ten behoeve van de consumenten, verbindingen en energie-infrastructuur moet bevorderen die een strategische rol ten behoeve van de bevolking vervullen en regulering moet versterken;

3.

verzoekt de Commissie en de lidstaten ervoor te zorgen dat alle wetgevingsvoorstellen die deel uitmaken van de energie-unie volgens de gewone wetgevingsprocedure worden behandeld, zodat het Parlement volledig betrokken is en effectief democratisch toezicht is gewaarborgd; verwacht dat het bestuurskader voor de energie-unie na 2020 ambitieus, betrouwbaar, transparant en democratisch zal zijn, dat het Parlement er volledig aan zal deelnemen en dat dit bestuurskader ervoor zal zorgen dat de klimaat- en energiedoelstellingen voor 2030 worden gehaald, met name door de volledige tenuitvoerlegging, handhaving en actualisering van de bestaande klimaat- en energiewetgeving; verzoekt de Commissie, onverminderd andere verslaggevingsverplichtingen, om jaarlijks een verslag te presenteren over de uitvoering van de energie-unie, met details over de tenuitvoerlegging van energiewetgeving en de vooruitgang bij het verwezenlijken van de doelstellingen voor 2020 en 2030, en om met het oog op dit verslag een reeks kernindicatoren te ontwikkelen en te actualiseren om de voortgang van de energie-unie te kunnen beoordelen; meent dat deze indicatoren onder meer betrekking zouden kunnen hebben op interconnectiecapaciteit, marktintegratie, vermindering van energie-importen, mate van diversificatie, energieprijzen en -kosten, ontwikkeling van energieopwekking door lokale gemeenschappen, en energiearmoede en -kwetsbaarheid; neemt kennis van de conclusies van de Energieraad van 26 november 2015 over de bestuurssystemen van de energie-unie en vraagt de Commissie het Parlement en de Raad spoedig een wetgevingsvoorstel te doen waarin rekening wordt gehouden met de conclusies van de Raad en het in dit verslag geuite standpunt van het Parlement; is het met de conclusies van de Raad eens dat de nationale energie- en klimaatplannen voor de periode 2021-2030 niet alleen op het behalen van de doelstellingen voor 2030 gericht moeten zijn, maar ook een perspectief op de langere termijn moeten weerspiegelen, vooral de in de EU overeengekomen belofte om emissies tegen 2050 te verlagen met 80 à 95 % in vergelijking met het niveau van 1990;

4.

verzoekt de lidstaten om energiestrategieën voor de lange termijn te ontwikkelen, met het oog op de langetermijndoelstelling van een vermindering van de broeikasgasemissies met 80-95 % tegen 2050, die hand in hand moeten gaan met vergelijkbare inspanningen van 's werelds grootste vervuilers;

5.

erkent de onvervreemdbaarheid van besluiten die zijn genomen op basis van nationale referenda over energie-aangelegenheden;

6.

benadrukt dat de energie-unie een integrale aanpak moet hanteren die gericht is op aspecten als de totstandbrenging van een volledig geïntegreerde interne energiemarkt, voorzieningszekerheid, optimaal gebruik van de energiebronnen van de EU, matiging van de energievraag, vermindering van de broeikasgasemissies op basis van hoofdzakelijk hernieuwbare energiebronnen en een EU-brede koolstofmarkt, evenals onderzoek en innovatie ten behoeve van leiderschap op het gebied van energietechnologie; onderstreept dat de burgers centraal moeten staan in de energie-unie en moeten worden voorzien van zekere, duurzame en betaalbare energie;

7.

erkent de zwakke doelstellingen van de Europese Raad voor 2030 op het gebied van klimaat en energie, namelijk een vermindering van de uitstoot van broeikasgassen met 40 %, verhoging van het aandeel van hernieuwbare energie in de Europese energiemix tot 27 % en vergroting van de energie-efficiëntie met 27 %; herinnert eraan dat het Parlement herhaaldelijk heeft aangedrongen op bindende klimaat- en energiedoelstellingen voor 2030 met ten minste 40 % minder binnenlandse broeikasgasemissies, ten minste 30 % hernieuwbare energie en 40 % energie-efficiëntie, die aan de hand van afzonderlijke nationale streefcijfers moeten worden uitgevoerd;

8.

verzoekt de Commissie en de lidstaten om op een actieve manier te streven naar duurzamer en concurrerender prijzen en kosten van ingevoerde energie voor Europese burgers en bedrijven door de voorziening te diversifiëren (energiebronnen, leveranciers en routes); roept de Commissie daarom op de bouw van de relevante prioritaire corridors voor energie-infrastructuur te bevorderen, zoals bepaald in bijlage I bij de verordening inzake trans-Europese energienetwerken (TEN-E) en deel II van bijlage I bij de verordening inzake de financieringsfaciliteit voor Europese verbindingen (CEF), met speciale nadruk op lidstaten met een hoge energieafhankelijkheid; vraagt de Commissie voorrang te geven aan de bestaande interne capaciteit, met inbegrip van de eigen energiebronnen van Europa;

9.

erkent dat de projecten die momenteel op de lijst van projecten van gemeenschappelijk belang (PGB) zijn opgenomen onvoldoende zijn om het Europese streefcijfer voor de interconnectiecapaciteit tussen het Iberisch schiereiland en het vasteland van Europa te halen; spoort de regionale groep in het kader van TEN-E en de Commissie aan de capaciteit tussen Spanje en Frankrijk aanzienlijk te verhogen door aanvullende projecten aan te wijzen voor opname op de PGB-lijst voor 2015;

10.

onderstreept dat een goed uitgebouwde en volledig geïntegreerde infrastructuur die een sterkere diversificatie van de energievoorziening en grensoverschrijdende stromen mogelijk maakt, van essentieel belang is voor de continuïteit van de energievoorziening, zowel in normale omstandigheden als in noodgevallen, en voor de levering van energie uit concurrerende bronnen aan consumenten in de hele Europese Unie en de energiegemeenschap;

11.

benadrukt dat de aanzienlijke gasreserves in de Noord-Afrikaanse landen en de recente ontdekkingen in het oostelijke gedeelte van de Middellandse Zee het Middellandse Zeegebied een kans bieden om op te komen als een dynamisch centrum voor een pijpleidingnetwerk dat gas naar Europa transporteert; verzoekt om een gasknooppunt met vergrote LNG-capaciteit; benadrukt dat de EU zou moeten profiteren van de mogelijkheden die geboden worden door deze gasreserves om haar energiezekerheid te versterken;

12.

benadrukt dat alle infrastructuurprojecten van de EU die tot doel hebben de energiebronnen, -leveranciers en -routes te diversifiëren volledig in lijn moeten zijn met de klimaat- en energiewetgeving en de langetermijndoelstellingen en -prioriteiten van de EU, waaronder energiezekerheid voor de EU, en er tegelijkertijd voor moeten zorgen dat de reeds bestaande energie-infrastructuur en doorvoerroutes naar de EU zo goed en efficiënt mogelijk worden benut; verzoekt de Commissie om investeringen die tot matiging van de energievraag leiden, zoals in het gebouwenbestand, te beschouwen als in aanmerking komende projecten;

13.

onderstreept dat het EU-acquis, en met name de mededingings- en staatssteunwetgeving van de EU, van toepassing moet zijn op energieleveranciers uit derde landen die actief zijn op de gemeenschappelijke markt, en verzoekt de Commissie de EU-wetgeving op alle mogelijke wijzen te handhaven om ervoor te zorgen dat energie vrij kan circuleren in de EU en om verstoringen van de interne markt te voorkomen;

14.

benadrukt dat het uitermate belangrijk is voor de EU om het isolement van lidstaten en regio's van de interne energiemarkt te doorbreken, zoals werd aangetoond door de door de Commissie uitgevoerde gasstresstests; roept de Commissie in deze context op regelmatig dergelijke tests uit te voeren; is van mening dat de EU de meest kwetsbare lidstaten bij voorrang moet helpen om hun bronnen en aanvoerroutes te diversifiëren; verzoekt de lidstaten en de Commissie in dit verband de aanbevelingen uit de stresstests van de gassystemen onverwijld uit te voeren; raadt de Commissie aan zich te beraden op de uitvoering van elektriciteitsstresstests om zich een beeld te vormen van de veerkracht van de energiemarkt als geheel; benadrukt dat bij dergelijke stresstests met name de status, de capaciteit en de duurzaamheid van het gehele nationale transmissienetwerk alsmede het interconnectieniveau en de grensoverschrijdende capaciteit moeten worden bepaald, en dat aanbevelingen op grond van dergelijke stresstests volledige effectbeoordelingen moeten omvatten van zowel nationale plannen als EU-doelstellingen voor de aanpak van de actiepunten die daaruit voortvloeien;

15.

wijst erop dat de kwantitatieve en kwalitatieve zekerheid van de energievoorziening en de concurrentie op dit gebied in de context van de toekomstige energie-unie de meest dringende kwesties zijn die van de lidstaten vereisen dat ze bij het ontwikkelen van hun energiebeleid hun coördinatie en samenwerking met hun buurlanden op dit vlak upgraden; verzoekt de Commissie in dit verband te onderzoeken hoe de huidige opbouw van de nationale preventie- en rampbestrijdingsmaatregelen op regionaal en Europees niveau kan worden verbeterd;

16.

is van mening dat nationale capaciteitsmechanismen alleen zouden moeten worden gebruikt als laatste redmiddel nadat alle andere opties zijn verkend, waaronder een grotere interconnectie met buurlanden, responsmaatregelen van de vraagzijde en andere vormen van regionale marktintegratie;

17.

acht het van groot belang dat de EU tijdens de onderhandelingen met derde landen in het kader van de energie-unie met één stem spreekt; verzoekt de Commissie de mogelijke structuur en de wenselijkheid van een vrijwillig mechanisme voor gezamenlijke aankoop, de effecten ervan op de werking van de interne gasmarkt en de betrokken ondernemingen alsmede de bijdrage ervan aan een zekere gasvoorziening te analyseren; merkt op dat, aangezien er verschillende soorten mechanismen voor gezamenlijke aankoop bestaan, nader moet worden bepaald welk marktgebaseerd model het best kan worden toegepast op de betrokken EU-regio's en de leveranciers, en onder welke voorwaarden een vrijwillig mechanisme voor gezamenlijke aankoop zou kunnen worden opgezet; is van mening dat de coördinatie van standpunten en de gezamenlijke aankoop van gas op regionaal niveau moet beginnen; beveelt de Commissie en het secretariaat van de Energiegemeenschap ondertussen aan om steun te verlenen aan de lidstaten en de verdragsluitende partijen bij de Energiegemeenschap die op vrijwillige basis energieovereenkomsten willen sluiten overeenkomstig het EU-acquis betreffende de interne markt en de regels in het kader van het mededingingsbeleid van de EU en de voorschriften van de Wereldhandelsorganisatie, en om te voorzien in bescherming van commercieel gevoelige informatie; onderstreept dat energieovereenkomsten op marktprijzen en concurrentie gebaseerd moeten zijn;

18.

verzoekt de Commissie en de vicevoorzitter/hoge vertegenwoordiger (VV/HV) een uitgebreid kader op te zetten voor de externe dimensie van de energie-unie, met specifieke aandacht voor de bevordering van strategische partnerschappen met derde landen die energie produceren en doorvoeren, in het bijzonder met de Europese buurlanden en met betrekking tot het uitbreidingsbeleid, op basis van gedeelde gemeenschappelijke waarden en rekening houdend met de huidige stand van zaken op het gebied van regionale samenwerking; is van mening dat er bestaande en nieuwe strategische partnerschappen dienen te worden overwogen en onderzocht om de dialoog en de samenwerking met betrekking tot aardolie en -gas, de energie-efficiëntie en hernieuwbare bronnen, handel en aansluiting van de energie-unie op externe energie-infrastructuur te versterken;

19.

benadrukt dat een echt gemeenschappelijk extern energiebeleid van de EU hand in hand moet gaan met haar gemeenschappelijk buitenlands en veiligheidsbeleid; dringt in dit verband aan op een betere coördinatie tussen de VV/HV en de bevoegde commissarissen om de samenhang van het externe EU-beleid inzake energiezekerheid te vergroten; verzoekt de Commissie de krachten te bundelen onder leiding van de VV/HV met de aanstelling van een verantwoordelijke voor de coördinatie van dit beleid;

20.

verzoekt de Commissie een reflectiegroep op hoog niveau inzake energiezekerheid, buitenlands beleid en de energie-unie op te richten met een sterke vertegenwoordiging en inbreng van het Parlement en maatschappelijke belanghebbenden, teneinde met externe partners geloofwaardige langetermijnscenario's voor vraag, aanbod en samenwerking te ontwikkelen, met name op het gebied van de capaciteitsopbouw en uitwisseling van technologie voor hernieuwbare energie en energie-efficiëntie en het verband tussen energie en mensenrechten;

21.

geeft uiting aan zijn bezorgdheid over de voorgestelde verdubbeling van de capaciteit van de Nordstream-pijpleiding en de gevolgen die dat zou hebben voor de energiezekerheid, de diversificatie van de toevoer en het beginsel van solidariteit tussen de lidstaten; wijst, in de context van de lopende trilaterale besprekingen tussen de EU, Oekraïne en Rusland, op de noodzaak om de energievoorziening naar en via Oekraïne op lange termijn te waarborgen;

22.

benadrukt dat verbetering van de energie-efficiëntie in de EU het risico van afhankelijkheid zou verkleinen en daarmee de onderhandelingspositie van de EU op energiegebied zou versterken;

23.

benadrukt de noodzaak van meer transparantie in energiegerelateerde overeenkomsten, die kan worden bereikt door de rol van de Commissie in het kader van energiegerelateerde onderhandelingen waarbij een of meer lidstaten en derde landen betrokken zijn te versterken, met name door het een vereiste te maken dat de Commissie als waarnemer deelneemt aan alle onderhandelingen teneinde de positie van individuele lidstaten tegenover een bij de onderhandelingen betrokken derde-land-leverancier te versterken en zo het risico te verminderen dat een leverancier een dominante positie zou misbruiken; merkt voorts op dat de Commissie beoordelingen vooraf en achteraf zou moeten uitvoeren, met volledige inachtneming van de vertrouwelijkheid van commercieel gevoelige informatie, en zowel een positieve als een negatieve lijst moet opstellen met clausules, zoals uitvoerverboden, bestemmings- en take-or-payclausules, de olie-indexatie van gasprijzen of clausules die derden verbieden om de levering van energie afhankelijk te stellen van de toekenning van preferentiële toegang tot de infrastructuur voor energietransport in de EU; herinnert eraan dat de lidstaten, overeenkomstig artikel 13, lid 6, punt a), van Verordening (EU) nr. 994/2010, wanneer zij nieuwe intergouvernementele overeenkomsten met derde landen sluiten die een effect hebben op de ontwikkeling van de gasinfrastructuur en -levering, verplicht zijn de Commissie te informeren om haar in staat te stellen de situatie van de leveringszekerheid op Unieniveau in te schatten; verzoekt de Commissie in de herziene verordening inzake de veiligstelling van de aardgasvoorziening strenge bepalingen op te nemen voor de beoordeling vooraf met betrekking tot commerciële contracten voor gasleveringen;

24.

benadrukt dat de Commissie in kennis moet worden gesteld van alle toekomstige intergouvernementele energieovereenkomsten met niet-EU-partijen in overeenstemming met Besluit nr. 994/2012/EU tot instelling van een mechanisme voor informatie-uitwisseling met betrekking tot intergouvernementele overeenkomsten tussen lidstaten en derde landen op energiegebied vóór ondertekening om ervoor te zorgen dat ze in overeenstemming zijn met de EU-wetgeving, met name met het derde energiepakket, en dat ze de zekerheid van de energievoorziening van de EU niet in gevaar brengen; wijst erop dat deze discussie- en raadplegingsexercitie moet fungeren als instrument voor de versterking van de onderhandelingsmacht van de EU-lidstaten en -bedrijven, met volledige inachtneming van de vertrouwelijkheid van commercieel gevoelige informatie; meent dat deze exercitie op geen enkele wijze afbreuk mag doen aan de essentie en de inhoud van de overeenkomsten, maar ervoor moet zorgen dat ze in overeenstemming zijn met al het toepasselijke Unierecht en dat ze de belangen van de betrokken bedrijven en lidstaten dienen; verzoekt de Commissie om Besluit nr. 994/2012/EU zo te wijzigen dat het informatiemechanisme dienovereenkomstig wordt versterkt en de rol van de Commissie wordt vergroot;

25.

roept de Commissie op ontwerpen van modelcontracten en richtsnoeren op te stellen, met inbegrip van een indicatieve lijst met oneerlijke bedingen, om te zorgen voor een referentiepunt voor bevoegde autoriteiten en bedrijven bij hun contractactiviteiten; dringt erop aan dat de lidstaten hun samenwerking rond een mechanisme voor informatie-uitwisseling opvoeren met het oog op intergouvernementele overeenkomsten met derde landen op het gebied van energie, teneinde de transparantie te verhogen en hun onderhandelingsmacht tegenover derde landen optimaal te benutten en energie op die manier betaalbaarder te maken voor de Europese consument; dringt er voorts bij de Commissie op aan om kwartaalbeoordelingen van contractuele voorwaarden, zoals de gemiddelde invoerprijzen, te blijven publiceren;

26.

benadrukt dat het, om te zorgen voor een gelijk speelveld en om de onderhandelingspositie van EU-bedrijven ten opzichte van externe leveranciers te versterken, nodig is de belangrijkste elementen van de contracten transparanter te maken en samen te voegen en op regelmatige basis aan de bevoegde autoriteiten te melden teneinde alle benodigde informatie te verzamelen die door zowel de bevoegde autoriteiten zelf als bedrijven kan worden gebruikt in het kader van toekomstige onderhandelingen, met inachtneming van de vertrouwelijkheid van gevoelige informatie; is van mening dat dit zou helpen om echte concurrentie op het gebied van energiecontracten te verwezenlijken, misbruik van dominante posities door derde landen te voorkomen en naleving van de EU-mededingingswetgeving te waarborgen;

27.

verzoekt de Commissie concrete maatregelen te ontwikkelen om de afhankelijkheid van de invoer van energie te verminderen, toe te zien op de mate van diversificatie in de import en hierover regelmatig voortgangsverslagen te publiceren;

28.

benadrukt dat het essentieel is om de participatie van de Europese industrie en technologie in de gehele EU-energieproductieketen, die naast grondstoffen ook opwekking, raffinage, opslag, transport en distributie omvat, te vergroten, aangezien dit cruciale elementen zijn om de EU minder afhankelijk te maken van energie-invoer;

29.

is van mening dat de diversiteit op het vlak van de energiemixen van de lidstaten op basis van hun potentieel, omgeving, geografische ligging, ervaring, kennis en economische kosten en behoeften niet alleen bijdraagt tot de verwezenlijking van de gemeenschappelijke doelstellingen van klimaat- en energiestrategieën en -beleid, maar ook een voordeel biedt voor de EU als geheel, aangezien deze diversiteit zorgt voor meer veerkracht ingeval van verstoringen van de aanvoer, de EU in staat stelt kostenoptimale energiekeuzes te maken, en verschillende technologieën toelaat zich te ontwikkelen en te concurreren op de markt, waardoor de kostprijs van energie wordt verlaagd; is er echter van overtuigd dat de nationale diversiteit geen belemmering hoeft te vormen voor de interne markt en dat de lidstaten de regels voor overheidssteun volledig moeten naleven, de nodige investeringen moeten doen in hun binnenlandse transmissie-infrastructuur en ervoor moeten zorgen dat hun nationale energiesystemen over een voldoende hoog interconnectieniveau en voldoende veerkracht beschikken om de doelstellingen van de Unie op het gebied van de energiezekerheid en de energiemarkt te verwezenlijken;

30.

is van mening dat de Unie haar energiezekerheid kan vergroten en haar afhankelijkheid van bepaalde leveranciers en brandstoffen kan verminderen door de energie-efficiëntie te verbeteren en het best mogelijke gebruik te maken van de energiebronnen van Europa, in overeenstemming met de doelstellingen van de EU op het gebied van energiezekerheid, milieu en klimaat en de EU-wetgeving inzake gezondheid en veiligheid en rekening houdend met de specifieke kenmerken van de lidstaten met betrekking tot hun energiemix, waarbij onnodige regeldruk moet worden vermeden en het evenredigheidsbeginsel in acht moet worden genomen; benadrukt dat er in beginsel geen sprake mag zijn van discriminatie van een bepaalde brandstof of technologie die een bijdrage levert aan energiezekerheid en de klimaatdoelstellingen;

31.

roept de Commissie op het daadwerkelijke gebruik van de bestaande EU-financieringsregelingen te bevorderen, met inbegrip van het Europees Fonds voor strategische investeringen, om zo investeringen in belangrijke energie-infrastructuurprojecten, onderzoek en innovatie in energie-efficiëntie, hernieuwbare energiebronnen en de ontwikkeling van de interne capaciteit van Europa aan te trekken teneinde de klimaat- en energiedoelstellingen voor 2030 te verwezenlijken, op basis van een technologisch neutrale kosten-batenaanpak waarin voorrang wordt gegeven aan de internalisering van externe kosten;

32.

vraagt om snelle mobilisering van de financieringsbronnen van PGB's, teneinde de nodige infrastructuur aan te leggen en te zorgen voor een soepele en betrouwbare energievoorziening die niet is blootgesteld aan enige politieke druk van buiten de EU;

33.

benadrukt dat het Europees Fonds voor strategische investeringen (EFSI) is bedacht als middel om infrastructuurinvesteringen om te zetten in volledig liquide activa met obligaties die kunnen worden gebundeld en verhandeld op de Europese en de mondiale markten; merkt voorts op dat institutionele beleggers zoals verzekeringsmaatschappijen en pensioenfondsen, die van nature langetermijninvesteringen doen in reële activa, alleen worden aangetrokken door gestandaardiseerde investeringsproducten en solide projectpijplijnen die gezonde businesscases opleveren;

34.

verzoekt de Commissie, en DG TRADE in het bijzonder, vast te houden aan het doel om een specifiek energiehoofdstuk op te nemen in het trans-Atlantisch partnerschap voor handel en investeringen (TTIP), met als doel de tarifaire en non-tarifaire handelsbelemmeringen van de VS voor zowel vloeibaar aardgas als ruwe olie te verwijderen en ongerechtvaardigde protectionistische maatregelen weg te werken, wat zou kunnen bijdragen tot de ontwikkeling van een concurrerender omgeving voor Europese bedrijven door de verschillen in de energiekosten tussen beide zijden van de Atlantische Oceaan te verminderen; vraagt de Commissie er in dit verband op toe te zien dat er in een dergelijk energiehoofdstuk ook bepalingen worden opgenomen om de samenwerking tussen door de overheden van de EU en de VS gefinancierde onderzoeksprogramma's op het gebied van energie, in het bijzonder het programma ARPA-E van de VS, te versterken;

35.

wijst erop dat het EU-handelsbeleid gericht zou moeten zijn op het verbeteren van de energiezekerheid conform artikel 194 VWEU, het diversifiëren van de Europese energiemix en het verminderen van de afhankelijkheid van de invoer van één enkel leverings- of voorzieningspunt, waarbij de desbetreffende verdeling van bevoegdheden zoals omschreven in het Verdrag in acht wordt genomen;

36.

vraagt de Commissie om voor strenger toezicht op mededingingsverstorende gedragingen en antidumpingmaatregelen te zorgen om de Europese energiesector te beschermen tegen oneerlijke invoer uit derde landen;

37.

betreurt het dat de gesprekken over de modernisering van handelsbeschermingsinstrumenten stilliggen in de Raad, ondanks het feit dat het Parlement ten volle steun geeft aan strengere maatregelen tegen oneerlijke invoer uit derde landen;

38.

vraagt de Raad om verder te gaan met de modernisering van handelsbeschermingsinstrumenten om zo te waarborgen dat de Europese industrie, in het bijzonder die voor de productie van turbines, zonnepanelen, edelstaal en bouwmateriaal, optimaal van de energieomschakeling kan profiteren;

39.

wijst op het belang van in handelsovereenkomsten opgenomen bepalingen inzake technologische samenwerking en diensten op het gebied van energie-efficiëntie en gedecentraliseerde productie van hernieuwbare energie, met inbegrip van onderhoud en ontwikkeling van software; wijst erop dat decarbonisatie een gemeenschappelijk doel is van de EU en talrijke partnerlanden, -regio's en -steden;

40.

verzoekt de Commissie door middel van internationale handelsinstrumenten ontwikkelingslanden aan te moedigen om hun energieproductie te diversifiëren en de productie van zonne-energie met name in de zuidelijke buurlanden van de EU te stimuleren;

41.

is ingenomen met de onderhandelingen over een initiatief voor groene producten tussen de EU en 13 andere WTO-leden dat betrekking heeft op producten, diensten en technologie welke bijdragen tot groene groei, bescherming van het milieu, klimaatmaatregelen en duurzame ontwikkeling, en dringt aan op afronding van de besprekingen eind 2015 op de WTO-ministerconferentie in Nairobi;

42.

benadrukt dat de onderhandelingen inzake de overeenkomst over milieugoederen gebaseerd moeten zijn op een definitie van milieugoederen die aansluit bij het EU-beleid en niet in strijd mogen zijn met de maatregelen ten behoeve van ontwikkelingslanden die in het kader van het Raamverdrag van de Verenigde Naties inzake klimaatverandering (UNFCCC) zijn aangenomen;

43.

verzoekt de Commissie te blijven aandringen op de invoering van een systeem voor energie-uitwisseling tussen de EU en de VS, gezien de huidige en toekomstige ontwikkelingen op het gebied van onderzoek, innovatie en licentieverlening met betrekking tot stroomnetten, zoals hoogspanningsverbindingen, die tot doel hebben een mondiaal netwerk op te zetten voor het delen van hernieuwbare energie;

44.

benadrukt dat versterking van de energiegemeenschap een sleutelrol speelt in het externe energiebeleid van de EU en verzoekt de Commissie met concrete voorstellen te komen die zijn gebaseerd op het verslag van de reflectiegroep op hoog niveau ten behoeve van de hervorming van de energiegemeenschap;

45.

verzoekt de Commissie en de lidstaten de activiteiten van de energiegemeenschap, met name op het gebied van hernieuwbare energie en energie-efficiëntie ter vergroting van de energiezekerheid, te versterken, onder meer door middel van een betere tenuitvoerlegging en handhaving van de EU-wetgeving, bijvoorbeeld ten aanzien van de doelstellingen voor 2020 en 2030, met name door middel van betere governance, vereenvoudiging van procedures en een beter gebruik van IT-programma's die tot doel hebben om de administratieve lasten te verlichten, verbetering van haar instellingen, met inbegrip van de oprichting van een parlementaire vergadering voor de energiegemeenschap, en de uitvoering van belangrijke infrastructuurprojecten, zoals grensoverschrijdende bidirectionele interconnecties, om te zorgen voor een betere integratie met de EU-energiemarkt en zekerheid van de leveringsmechanismen, zonder terug te grijpen op de vaststelling van nationale capaciteitsmarkten die de doelmatigheid van de interne energiemarkt ondermijnen;

46.

beklemtoont dat het noodzakelijk is de euro-mediterrane samenwerking op het gebied van gas, elektriciteit, energie-efficiëntie en hernieuwbare energiebronnen te versterken; vraagt de Commissie vaart te zetten achter de oprichting van het Euro-Med-gasplatform;

47.

is van mening dat de toekomstige energie-unie moet zorgen voor een vrije doorstroming van energie tussen de lidstaten van de EU en de energiegemeenschap;

48.

benadrukt dat een volledig functionerende, onderling verbonden interne energiemarkt die veilige, zekere, eerlijk verdeelde, sociaal en ecologisch verantwoorde, efficiënte, concurrerende, betaalbare en duurzame energie levert via volledig functionerende, zekere en schokbestendige transmissienetwerken en die zorgt voor een vermindering van de vraag naar energie om zo de EU-bedrijven en -burgers op de meest duurzame, efficiënte, democratische en kosteneffectieve manier toegang te verlenen tot gas, elektriciteit, verwarming en koeling, de ruggengraat moet vormen van de toekomstige energie-unie; is daarom van mening dat een verdere uitbreiding van bestaande marktgebieden moet worden nagestreefd; acht het van fundamenteel belang om de integratie van prosumenten in de EU-markt en het EU-netwerk te bevorderen; wijst op de enorme tekortkomingen die rurale gemeenschappen in de hele EU ervaren als gevolg van een slechte energieconnectiviteit;

49.

erkent dat er momenteel geen interne markt voor energie in Europa bestaat en dat de resulterende versnippering binnen de energiemarkten van de EU uitermate schadelijk is voor het concurrentievermogen en de energiezekerheid van de EU;

50.

herinnert eraan dat de energiemarkt zich onderscheidt van de financiële markten door haar onderliggende fysieke activa, waardoor het systeemrisico in de energiesector wordt geëlimineerd; acht het in dit verband noodzakelijk om financiële regelgeving toe te passen, die ook de energiesector omvat, en wel op een zodanige wijze dat de ontwikkeling van een goed functionerende interne energiemarkt niet wordt verstoord;

51.

benadrukt dat om de werkelijke efficiëntie en kosteneffectiviteit te beoordelen, de directe en externe kosten van verschillende energiebronnen en de gevolgen van alle soorten overheidsinterventies voor hun concurrentiepositie in aanmerking moeten worden genomen;

52.

is van mening dat marktgebaseerde mechanismen moeten worden aangevuld met tastbare en ambitieuze voorzieningszekerheids- en solidariteitsmechanismen, zoals een efficiënter crisisbeheer op regionaal en EU-niveau, de vaststelling van ambitieuze energiebesparingsmaatregelen en een geoptimaliseerd gebruik van infrastructuur voor de opslag van (vloeibaar) aardgas, voornamelijk ten behoeve van de zekerheid van de voorziening op regionale schaal, die hun weerslag moeten vinden in de EU-wetgeving, met inbegrip van de verordening inzake de veiligstelling van de aardgasvoorziening, die zo spoedig mogelijk moet worden herzien;

53.

verzoekt de Commissie en de lidstaten ervoor te zorgen dat de bestaande EU-wetgeving inzake staatssteun, energie, milieu en klimaat onverkort wordt uitgevoerd en gehandhaafd; verzoekt in het bijzonder om een evaluatie van de tenuitvoerlegging van het derde energiepakket en van de voordelen ervan voor de consument; verzoekt om de afschaffing van derogaties van het derde energiepakket en om de snelle goedkeuring en tenuitvoerlegging van Europese netcodes en richtsnoeren;

54.

verzoekt de Commissie om meer financiële middelen toe te wijzen aan het Agentschap voor de samenwerking tussen energieregulators (ACER) en onderstreept dat ACER toestemming moet worden verleend om extra personeel aan te werven teneinde de volledige en effectieve tenuitvoerlegging van de monitoring van energiemarkten mogelijk te maken met het oog op de integriteit en transparantie van de energiehandel en de naleving van de verordening betreffende de integriteit en transparantie van de groothandelsmarkt voor energie (REMIT), als voorafgaande voorwaarde voor de goede functionering van de interne energiemarkt van de EU; merkt op dat de bevoegdheden van ACER ten opzichte van het Europees netwerk van transmissiesysteembeheerders voor elektriciteit (ENTSB-E), het Europees netwerk van transmissiesysteembeheerders voor gas (ENSTB-G) en andere lichamen met essentiële EU-functies moeten worden versterkt om ervoor te zorgen dat ACER zijn in de desbetreffende EU-wetgeving gespecificeerde taken kan vervullen, en is van mening dat ACER betrekkingen moet aangaan met vertegenwoordigende verenigingen van distributiesysteembeheerders (DSB's), consumentenorganisaties en andere maatschappelijke groeperingen;

55.

herhaalt het belang van ontvlechting van eigendom zoals voorgesteld in het derde energiepakket; verzoekt de Commissie te beoordelen in hoeverre nationale toezichthouders de in de aanbevelingen van de Commissie voor de certificering van transmissiesysteembeheerders (TSB's) omschreven voorwaarden handhaven;

56.

betreurt het dat ENTSO-E en ENTSO-G te sterk afhankelijk zijn van begrotingstoewijzingen van nationale TSB's, wat een bedreiging vormt voor hun vermogen om als Europese spelers op te treden;

57.

verzoekt de Commissie om de regulering van en het toezicht op elektriciteitsuitwisselingen en haar marktactiviteiten als gashub op te voeren;

58.

benadrukt dat om onze solidariteit met betrekking tot noodstroomvoorziening te versterken en minder kwetsbaar te zijn voor verstoringen in de energievoorziening, zowel gas als elektrische energie op elk moment moet kunnen worden geëxporteerd; merkt in dit verband op dat de huidige stelsels voor grensoverschrijdende transmissie vaak worden gehinderd door beslissingen van nationale transmissiebeheerders; verzoekt ACER daarom deze kwestie meer te benadrukken in zijn jaarlijks toezichtverslag;

59.

wijst erop dat een volledig functionerende interne energiemarkt niet zal worden voltooid zolang er lidstaten zijn waarvan de elektriciteitssystemen afhankelijk zijn van een exploitant in een derde land en benadrukt het belang en de noodzaak van een synchrone werking van de netten van de Baltische staten binnen de netten van continentaal Europa tegen 2025;

60.

benadrukt dat een goed ontworpen toekomstig model voor de elektriciteitsmarkt in de EU dringend noodzakelijk is en gericht moet zijn op het bevorderen van de benodigde investeringen om de voorziening op de lange termijn te garanderen en op een meer op de markt gebaseerde en geoptimaliseerde, vanuit het oogpunt van de netwerkbeveiliging, integratie van hernieuwbare energiebronnen, daarbij ten volle rekening houdend met de veranderende aard van het aanbod van en de vraag naar energie, met inbegrip van de toegenomen verspreiding van micro-opwekking, vraag-responstechnologie en het groeiende aandeel van hernieuwbare energie; wijst in dit verband op de noodzaak van gemeenschappelijke normen voor slimme netten, die een belangrijk element vormen van de inspanningen om een stabiele levering en vrij grensoverschrijdend verkeer van energie te waarborgen en op die manier bij te dragen tot de energiezekerheid; benadrukt in dit verband voorts de rol die de ontwikkeling van slimmere energienetten en nieuwe energieopslagfaciliteiten kan spelen bij het verhogen van het niveau van de toepassing van hernieuwbare energiebronnen op Europese schaal en het garanderen dat deze infrastructuur samen met regionale hernieuwbare-energiehubs wordt ontwikkeld;

61.

roept de lidstaten en de Commissie, evenals de verdragsluitende partijen bij en het secretariaat van de Energiegemeenschap,] op hun inspanningen te richten op het stimuleren van PGB's en projecten van belang voor de Energiegemeenschap (PBEG's), met als doel te komen tot een pan-Europees elektriciteits- en gasnet dat de mogelijkheid biedt energie en gas door te geven tussen EU-landen afkomstig van meervoudige bronnen; is van mening dat het elektriciteitsnet het eveneens mogelijk zal maken energie over te brengen van gebieden met een overschot naar gebieden met een tekort, waardoor de markt onmiddellijk kan reageren op tekorten in de voorziening, waar deze zich ook voordoen, etmaal- en seizoenscycli kan compenseren, hernieuwbare energiebronnen kan integreren, de voorzieningszekerheid kan vergroten en de Europese energiemarkt een impuls kan geven; is van mening dat ernaar moet worden gestreefd naar versnelling van de goedkeurings- en vergunningsprocedure voor projecten en opwaardering van bestaande lijnen; benadrukt voorts dat deze inspanningen met name gericht moeten zijn op het oplossen van problemen met betrekking tot energie-eilanden;

62.

is tevreden met zijn resolutie van 15 december 2015 over het bereiken van het streefcijfer van 10 % voor de interconnectie van elektriciteit — Het Europese elektriciteitsnet voorbereiden voor 2020,

63.

herhaalt zijn steun voor het halen van het streefcijfer van 10 % voor de interconnectiecapaciteit om de interne energiemarkt in de EU te voltooien en is ingenomen met het voorstel van de Europese Raad voor een minimumniveau van elektriciteitsinterconnectie tussen de lidstaten van 15 % tegen 2030; erkent het belang van de verwezenlijking van een kwantitatieve doelstelling op het gebied van de interconnectiecapaciteit door de beschikbaarheid van bestaande nationale en grensoverschrijdende infrastructuur te waarborgen om ervoor te zorgen dat de Europese energiebronnen doelmatig worden ingezet en de voorzieningszekerheid wordt vergroot;

64.

benadrukt het belang van een deugdelijk, stabiel en voorspelbaar regelgevingskader dat langetermijnverbintenissen mogelijk maakt en dat nodig is om nieuwe investeringen in energie-infrastructuur tot stand te brengen; verzoekt de Commissie de tijd die het kost om projecten aan te merken als PGB's te verkorten; benadrukt dat de toepassing van slimme distributienetten moet worden vergemakkelijkt door versnelde vergunningsprocedures en door politieke steun en aangepaste wettelijke kaders voor netwerkbeheerders, waarbij de veranderende investeringsbehoeften worden onderkend en investeringen in ICT en automatisering evenveel worden gestimuleerd als investeringen in traditionele uitbreidingen van het net;

65.

benadrukt dat de energie-unie ook moet bijdragen aan de totstandbrenging van een „energie-investeringsunie” door ervoor te zorgen dat de meer dan 1 biljoen EUR aan investeringen die de komende jaren nodig zijn om de Europese economie nieuw leven in te blazen door particuliere en publieke investeerders wordt opgebracht; merkt op dat deze „energie-investeringsunie” kansen moet bieden voor grote investeerders, maar ook voor individuele consumenten en burgers; merkt op dat om een omgeving te creëren die particuliere financiering bevordert en daar optimaal gebruik van maakt, rechtszekerheid voor investeerders van cruciaal belang is; stelt met klem dat een dergelijk stabiel kader alleen kan worden verwezenlijkt door een sterk bestuurssysteem dat gelijke concurrentievoorwaarden en stabiele regelgevingsomstandigheden schept en het vertrouwen in de private sector bevordert;

66.

benadrukt dat de tenuitvoerlegging van deze strategische infrastructuurprojecten moet bijdragen aan energiezekerheidsaspecten op middellange en lange termijn en volledig in overeenstemming moet zijn met de langetermijnverplichtingen van de EU ten aanzien van het terugdringen van de uitstoot van CO2 en met de EU-milieuvoorschriften en andere relevante wetgeving;

67.

verzoekt de Commissie en de lidstaten om investeringen in kleinschaligere gas- en elektriciteitsinterconnectoren die aangrenzende regio's met elkaar verbinden even serieus te nemen als meer grootschalige PGB's; verzoekt de Commissie en de lidstaten om nauw samen te werken met regionale overheden bij het ontwikkelen van deze interconnectoren;

68.

wijst erop hoe belangrijk het is om de planning van de energievraag en -voorziening op het niveau van de interne energiemarkt van de EU te integreren, waarbij prioriteit dient te worden gegeven aan de vermindering van de vraag en aan gedecentraliseerde oplossingen, teneinde een kostenoptimale voorzieningszekerheid te bewerkstelligen en onnodige of al te grote infrastructuurinvesteringen en gestrande kosten te vermijden;

69.

meent dat de Commissie en de lidstaten, in verband met de enorme investeringen die nodig zijn voor verouderde en ontoereikende distributienetten en het feit dat de meeste hernieuwbare energiebronnen op distributienetniveau gekoppeld zijn, specifieke initiatieven moet overwegen om DSB-investeringen, waaronder financiële instrumenten, te stimuleren; beveelt sterk aan dat de lidstaten prioriteit geven aan dergelijke investeringen;

70.

verzoekt de Commissie duidelijk te maken hoe zij van plan is de 315 miljard euro van het Investeringsplan te gebruiken, in combinatie met andere bestaande fondsen, om het hefboompotentieel van het EFSI te maximaliseren en infrastructuur en projecten die noodzakelijk zijn om de energie-unie te voltooien te financieren;

71.

is van mening dat een intensievere regionale samenwerking en beleidscoördinatie een essentiële stap is op weg naar een bredere, EU-wijde integratie van de energiemarkt; is daarom voorstander van een regionale aanpak, zowel tussen lidstaten als met de contractpartijen bij de Energiegemeenschap om de voor zekere bevoorrading te zorgen en marktintegratie te versnellen, onder meer door de totstandbrenging van regionale hubs ter verbetering van de marktliquiditeit, in de eerste plaats in Midden- en Oost-Europa; benadrukt dat dergelijke samenwerkingsmechanismen de samenwerking op politiek gebied en in de energiemarkt zouden kunnen stroomlijnen en gezamenlijke besluiten over investeringen in essentiële gasinfrastructuur in de regio's zouden kunnen vergemakkelijken; is van mening dat kennis van en informatie over zaken als energieopslagfaciliteiten en aanbestedingsprocedures voor vloeibaar aardgas (LNG) en interconnectoren gezamenlijk zouden kunnen worden ontwikkeld; erkent de belangrijke rol van stroomuitwisselingen bij het bevorderen van een liquide, transparante en zekere energiehandel; wijst op het inherente potentieel van grensoverschrijdende projecten als hefboom voor EU-brede oplossingen;

72.

is voorstander van de integratie van de energiesystemen van kandidaat- en potentiële kandidaat-lidstaten door middel van een regionale aanpak binnen de toekomstige Europese energie-unie;

73.

onderstreept dat een intensievere regionale samenwerking kan bijdragen tot een grotere energiezekerheid, verbetering van de infrastructuurplanning, kostenoptimalisatie bij de integratie van hernieuwbare energiebronnen en lagere kosten voor consumenten;

74.

verwelkomt het belang dat de Commissie hecht aan versterkte regionale samenwerking; verzoekt de Commissie te onderzoeken en in kaart te brengen wat de optimale schaal van samenwerking is op het gebied van elektriciteits- en gasnetwerken (en -markten) in de EU; wijst erop dat in sommige gevallen de lidstaten zelf het best kunnen bepalen wat op hun grondgebied nodig is, terwijl in andere gevallen een door de EU gestuurde samenwerking duidelijk waarde toevoegt; wijst er echter op dat in bepaalde gevallen is geconstateerd dat, door middel van verreikende samenwerking op regionaal niveau op het gebied van gedeelde uitdagingen, groepen van lidstaten sneller resultaten hebben geboekt, zoals in het Pentalateraal Energieforum; is het met de Commissie eens dat bestaande regionale regelingen een model kunnen vormen voor de EU als geheel;

75.

nodigt de Commissie uit een macroregionale bestuursstructuur voor marktsamenwerking uit te werken, waarbinnen ook het Europees Parlement en de nationale parlementen een rol spelen. merkt op dat dit regionale bestuur gestoeld moet zijn op bestaande regionale geografische en marktentiteiten teneinde de grootst mogelijke kostenoptimalisatie te bereiken, met name i) Plan voor de interconnectie van de energiemarkten in het Oostzeegebied, ii) initiatieven voor de coördinatie van Zuidoost-Europa, iii) een groter Pentalateraal forum, en iv) het offshorenetwerkinitiatief van de landen aan de Noordzee; benadrukt dat in deze context de rol van ACER moet worden versterkt;

76.

roept de Commissie op studies te laten verrichten op het gebied van kostenoptimalisatie, waarin de voordelen van regionale samenwerking in voornoemde regio's worden beoordeeld en gekwantificeerd; is van oordeel dat de Commissie en de betrokken lidstaten op basis van dergelijke studies gezamenlijk een blauwdruk moeten ontwikkelen en uitvoeren voor de vestiging van deze macroregio's;

77.

vraagt de Commissie om bevordering en ondersteuning van de regionale samenwerkingsprojecten tussen beheerders van elektriciteits- en gasdistributienetten die centraal staan in de uitdagingen voor zekere, concurrerende en duurzame energie, door lokaal geproduceerde energie — met name hernieuwbare –, technologische veranderingen (slimme netten, slimme meters, etc.) en nieuwe productiemethoden en consumptiepatronen (elektrische voertuigen, etc.) te ondersteunen;

78.

verzoekt de Commissie uitwisselingen over de in en tussen de grondgebieden in Europa (regio's, plaatselijke overheden, gemeenten enzovoorts) uitgevoerde energieprojecten te bevorderen om afgevaardigden en burgers te informeren en erbij te betrekken;

79.

roept op tot de ontwikkeling van goed geïntegreerde en concurrerende regionale elektriciteits- en gasmarkten die de toereikendheid en flexibiliteit van het alle delen van de Unie dekkend energiesysteem waarborgen; verzoekt de Commissie doortastend en transparant op te treden tegen elke vorm van protectionisme, mededingingsverstorende gedragingen en belemmeringen voor het betreden en verlaten van de markt; benadrukt het belang van stabiele nationale reguleringskaders, het aanpakken van administratieve obstakels en het stroomlijnen van nationale administratieve procedures, ook om voor alle projecten van burgers gelijke voorwaarden te scheppen;

80.

wijst erop dat het om te komen tot een evenwicht op de interne markt nodig is om niet enkel te investeren in interconnectoren, maar eveneens in, onder meer, nationale netten, de uitrusting van op fossiele brandstoffen draaiende energiecentrales met CO2-afvangtechnologie en nieuwe kerncentrales in de lidstaten die dat wensen, als cruciale bron van koolstofarme basislaststroom, opslagcapaciteit (zoals LPG-terminals), slimme netten en flexibele opwekking, om te kunnen omgaan met een verbeterde productie van hernieuwbare energie en gedecentraliseerde energieproductie;

81.

benadrukt dat het nodig is een rechtskader te creëren dat consumenten meer invloed geeft en hen op een actieve manier doet deelnemen aan de markt als investeerders, producenten en belanghebbenden door middel van dynamische prijsstelling en het openstellen van markten voor bronnen aan zowel de aanbod- als de vraagzijde; wijst erop dat de betrokkenheid van burgers onder meer kan worden versterkt door middel van financiële participatie, energiecoöperaties, micro-opwekking en -opslag, verbruik van zelf opgewekte energie, decentralisatie van de energievoorziening, de invoering van energiesystemen op basis van slimme netten, met inbegrip van slimme meters, meer concurrentie op de retailmarkt en volledige transparantie en flexibiliteit op het vlak van prijzen en consumentenkeuzes;

82.

benadrukt dat prosumenten die opslagcapaciteit aan het net aanbieden moeten worden beloond en dat zij moeten worden aangemoedigd om hun eigen groene elektriciteitsproductie te verbruiken zonder dat ze daarvoor worden gestraft; wijst erop dat dergelijke initiatieven kunnen bijdragen tot een concurrerender en goed functionerende interne energiemarkt, wat op zijn beurt zou kunnen bijdragen tot een verbetering van de schokbestendigheid van lokale gemeenschappen en de creatie van lokale banen en welvaart en tot lagere totale energierekeningen voor consumenten, en ernstige sociale problemen, zoals energiearmoede en kwetsbare consumenten, zou helpen aangepakt; verzoekt de Commissie effectbeoordelingen en beste praktijken van op nationaal niveau genomen maatregelen ter bestrijding van energiearmoede te verzamelen en ervoor te zorgen dat deze beste praktijken centraal worden beheerd en bevorderd door een speciaal voor dat doel aangewezen Europees orgaan; onderstreept dat er toereikende maatregelen moeten worden genomen om gegevensbescherming te garanderen voor consumenten die rechtstreeks aan de markt deelnemen;

83.

verzoekt de Commissie en de lidstaten om de verdere ontwikkeling en uitbreiding van lokale en regionale hernieuwbare energiebronnen en van lokale en regionale distributienetten en stadsverwarmingsnetten te bevorderen via beleidsmaatregelen die de bestaande belemmeringen aanpakken en helpen bij de totstandbrenging van een marktverschuiving; verzoekt de Commissie richtsnoeren voor te stellen inzake het verbruik van zelf opgewekte energie teneinde dit gebruik te bevorderen en de rechten van de consumenten te beschermen;

84.

roept de Commissie en de lidstaten op het gebruik van zelf opgewekte energie en micro-opwekking aan te moedigen middels regelingen voor hernieuwbare energie die gericht zijn op de meest kwetsbare consumenten;

85.

verzoekt de Commissie om lokale actoren in het energiebeleid van de Unie te integreren en een voorstel in te dienen voor de oprichting van decentrale centra voor advies en capaciteitsopbouw om lokale overheden te steunen bij het op gelijke voet behandelen van energieproducenten, en voor het ondersteunen van de ontwikkeling van lokale energieproductie door coöperaties, lokale bedrijven en gemeentelijke autoriteiten;

86.

benadrukt dat het noodzakelijk is de beste lokale praktijken te ontwikkelen en de verspreiding ervan in de Unie te bevorderen, de coördinatie tussen plaatselijke maatregelen en Europees beleid te verbeteren en te werken aan de uitdagingen met betrekking tot de lokale aanvaardbaarheid van de energieprojecten; stelt voor een „Europees forum van regio's” op te richten;

87.

is van mening dat alle EU-consumenten in gelijke mate moeten profiteren van een interne markt voor gas en elektriciteit; onderstreept in dit verband dat de huidige prijsverschillen tussen nationale markten, die het gevolg zijn van het gebrek aan marktintegratie en interconnecties, niet langer mogen worden getolereerd; dringt er bij de Commissie op aan om snel maatregelen voor te stellen die een grotere prijsconvergentie en marktintegratie binnen de Unie moeten verwezenlijken;

88.

onderstreept het positieve effect dat marktintegratie heeft gehad op de groothandelsprijzen en uiteindelijk op de retailprijzen in de elektriciteitssector; is van mening dat een herziene energiemarkt groothandel- en retailmarkten beter met elkaar moet verbinden, zal bijdragen tot het wegnemen van belemmeringen in groothandel- en retailmarkten en zal zorgen voor keuzevrijheid tussen energieleveranciers voor de consument;

89.

is van mening dat in het kader van elke herziening van de retailmarkt voor energie ernstig moet worden overwogen om aanvullende maatregelen vast te stellen om consumenten te beschermen, zoals het aanmoedigen en bevorderen van collectieve overstapregelingen, het invoeren van de verplichting dat energierekeningen vergelijkingen met concurrenten op basis van historische verbruikspatronen bevatten, het verplichten van leveranciers om hun klanten te plaatsen in het meest gunstige tarief dat beschikbaar is, en het invoeren van een beperkt aantal, gemakkelijk te vergelijken gestandaardiseerde tarieven;

90.

verzoekt de Commissie om bij het vaststellen van de routekaart voor het geleidelijk afschaffen van gereguleerde prijzen de mogelijkheid van prijsregulering en standaardisering van tariefstructuren in stand te houden indien deze zijn bedoeld om marktverstorende opbrengsten van monopolieposities of gratis winsten te beperken met het oog op de bescherming van kwetsbare consumenten of een betere vergelijkbaarheid van tarieven van concurrerende leveranciers;

91.

verzoekt de Commissie de ontwikkeling van de eindprijzen van energie in Europa te monitoren, met inbegrip van belastingen, heffingen, subsidies en andere verborgen kosten, teneinde maatregelen te identificeren die kunnen helpen om deze prijzen omlaag te krijgen;

92.

herinnert aan de resoluties van het Europees Parlement van 5 februari 2014, 26 november 2014 en 14 oktober 2015, waarin het Parlement heeft gevraagd om drie bindende energie- en klimaatdoelstellingen voor 2030, in het bijzonder de energie-efficiëntiedoelstelling van 40 %; benadrukt dat de energie-efficiëntiedoelstelling van de EU voor de periode na 2020 bindend moet zijn en moet worden verwezenlijkt door middel van individuele nationale doelstellingen; dringt er bij de Commissie op aan verschillende energie-efficiëntiescenario's voor 2030 te ontwikkelen, ook voor de door het Parlement bepaalde doelstelling van 40 %; dringt er bij de Raad, die heeft opgeroepen tot een EU-brede doelstelling van ten minste 27 %, op aan om zijn doelstelling naar boven bij te stellen in overeenstemming met de door het Parlement aangenomen doelstelling;

93.

wijst erop dat ambitieuze en haalbare verbeteringen op het vlak van energie-efficiëntie, die worden nagestreefd in het belang van cohesie, solidariteit en kosteneffectiviteit, een belangrijke impuls zouden kunnen geven aan de energiezekerheid, het concurrentievermogen, banen en groei, het laag houden van de kosten voor consumenten, de bestrijding van energiearmoede en de verwezenlijking van de klimaat- en energiedoelstellingen;

94.

verzoekt de Commissie en de lidstaten om het beginsel van „energie-efficiëntie eerst” toe te passen; merkt op dat energie-efficiëntie volgens het Internationaal Energieagentschap de „eerste brandstof” is en investeringen in energie-efficiëntie van alle energiebronnen het beste rendement opleveren; benadrukt dat verbeteringen van de energie-efficiëntie, en met name terugdringing van het energieverlies in gebouwen, als cruciaal effect hebben dat zij de EU-invoer van energie uit derde landen verlagen, aangezien 61 % van het in de Europese Unie ingevoerde gas wordt gebruikt in gebouwen, voornamelijk voor verwarming; vraagt in dit verband dat energie-efficiëntie en infrastructuurprojecten worden behandeld als essentiële investeringen die even belangrijk zijn als investeringen in nieuwe opwekkingscapaciteit;

95.

benadrukt dat verbeterde energie-efficiëntie zowel de energierekeningen van huishoudens en van de industrie zal doen dalen als de afhankelijkheid van de EU van invoer uit derde landen fors zal verminderen; onderstreept dat energie-efficiëntiemaatregelen het potentieel hebben om tussen nu en 2020 twee miljoen banen te scheppen, met name in de bouwsector, die 40 % van de totale vraag naar energie in de EU voor zijn rekening neemt; benadrukt echter dat verbeteringen van de energie-efficiëntie een aanvulling moeten vormen op de diversifiëring van de energievoorziening;

96.

verzoekt de Commissie om resterende hindernissen voor energie-efficiëntiemaatregelen te identificeren en weg te nemen en een echte markt voor energie-efficiëntie te verwezenlijken teneinde de overdracht van beste praktijken te ondersteunen en ervoor te zorgen dat producten en oplossingen beschikbaar zijn in de hele EU met het oog op het verwezenlijken van een echte interne markt voor energie-efficiëntieproducten en -diensten;

97.

benadrukt dat het voor het verminderen van de energievraag noodzakelijk is om door middel van de juiste stimuleringsmaatregelen te zorgen dat er meer en diepgaander gerenoveerd wordt en er meer hernieuwbare energie wordt gebruikt voor verwarming en koeling; beveelt aan om energie-efficiëntienormen voor gebouwen verder te verhogen, waarbij rekening wordt gehouden en aangedrongen wordt op technische innovaties, met name door het gebruik van modellering van gebouweninformatie en leefcyclusimpactsimulaties van bouwproducten in openbare aanbestedingen; beveelt voorts aan om de bouw van bijna-energieneutrale gebouwen te blijven ondersteunen, als een bijkomende, essentiële stap op weg naar energie-onafhankelijkheid en een duurzaam en veilig energiesysteem;

98.

onderstreept dat de tot dusver gedane investeringen in verbeteringen van de energie-efficiëntie moeten worden erkend en dat daar naar behoren rekening mee moet worden gehouden in de debatten over energie-efficiëntie in de EU;

99.

is van oordeel dat het bedrijfsleven eerst duidelijke signalen van beleidsmakers moet krijgen voordat de noodzakelijke investeringen voor het verwezenlijken van de energiedoelstellingen zullen worden gedaan; wijst daarom op de noodzaak van ambitieuze doelstellingen en een wettelijk kader dat innovatie bevordert zonder onnodige administratieve lasten te creëren om energie-efficiëntie op de best mogelijke manier te bevorderen binnen een nationale context;

100.

is van mening dat de energie-efficiëntiedoelstelling niet los mag worden gezien van de energie- en klimaatdoelstellingen en het concurrentievermogen van de EU-economie ten opzichte van haar belangrijkste handelspartners moet versterken;

101.

benadrukt dat een herziening van de bestaande regelgeving op het vlak van energie-efficiëntie, met inbegrip van de richtlijn energieprestatie van gebouwen en de richtlijn energie-efficiëntie, nodig is, naast een behoorlijke tenuitvoerlegging van deze wetgeving door de lidstaten, om de verwezenlijking van het reeds geldende nationale beleid, dat past binnen het klimaat- en energiekader 2020, te vergemakkelijken en aan te vullen; verzoekt de Commissie de in de bijlage bij de kaderstrategie voor een energie-unie vastgelegde EU-regelgeving inzake energie-efficiëntie te herzien;

102.

benadrukt dat het EU-energielabel een rol speelt in de empowerment en de voorlichting van consumenten door middel van accurate, relevante en vergelijkbare informatie over de energie-efficiëntie van energiegerelateerde producten; benadrukt dat het energielabel moet worden herzien om energie-efficiënte keuzes van consumenten verder te vergemakkelijken en de vervaardiging van energie-efficiënte producten te stimuleren;

103.

wijst op het succes en verdere potentieel van ecodesign voor het verbeteren van de energie-efficiëntie en het energieverbruik van producten en bijgevolg het verlagen van de energiekosten en het energieverbruik van huishoudens en het terugdringen van broeikasgasemissies; verzoekt de Commissie verdere uitvoeringsmaatregelen in te voeren, rekening houdend met de bredere agenda voor hulpbronnenefficiëntie, en bestaande maatregelen te herzien om de geschiktheid hiervan te waarborgen;

104.

erkent de essentiële rol van plaatselijke autoriteiten, bedrijven en burgers bij het vergroten van de energieonafhankelijkheid door de energie-efficiëntie te verhogen door middel van betere stadsplanning, de ontwikkeling van energiegerelateerde internet- en ICT-technologieën, de uitrol van slimme netten, vraagzijde-energiebeheer, warmtekrachtkoppeling, infrastructuur voor alternatieve brandstoffen en warmtepomptoepassingen, het verbruik van zelf opgewekte energie, en de creatie, modernisering en uitbreiding van stadsverwarmings- en koelingssystemen; benadrukt de noodzaak om burgerinitiatieven aan te moedigen, zoals coöperatieve of gemeenschapsprojecten op het gebied van hernieuwbare energie, om het verband tussen burgers en leveranciers van energiediensten te bevorderen, om in te zetten op actievere en ecologisch duurzamere vervoersmethoden, om „slimme steden”-oplossingen te ontwikkelen en toe te passen, om toekomstbestendige distributie-infrastructuur in gebruik te nemen teneinde stedelijke ecomobiliteit te ondersteunen, en om de renovatie en isolatie van gebouwen te bevorderen, met inbegrip van homogene isolatie; stelt voor om alle bestuurspartners op de verschillende niveaus samen te brengen in een operationele interface waarbij het Burgemeestersconvenant actief wordt betrokken;

105.

acht het een absolute prioriteit om financieringsinstrumenten en -tools te ontwikkelen, alsmede innovatieve modellen om publieke middelen te mobiliseren en private financiering aan te trekken op lokaal, nationaal, regionaal en Europees niveau teneinde investeringen in belangrijke energie-efficiëntiesectoren zoals de renovatie van gebouwen te ondersteunen, waarbij voldoende aandacht moet worden besteed aan de specifieke kenmerken van langetermijninvesteringen; benadrukt in dit verband de rol van de Europese Bank voor Wederopbouw en Ontwikkeling (EBRD) en het (door de EIB beheerde) EFSI en dringt aan op de noodzaak om nationale stimuleringsbanken daar volledig bij te betrekken; erkent dat deze instrumenten geflankeerd moeten worden door gerichte technische bijstand; wijst op de noodzaak van kosteneffectiviteit van energie-efficiëntieregelingen in openbare gebouwen; verzoekt de Commissie om al deze elementen in aanmerking te nemen bij het ontwikkelen van het „Slimme financiering voor slimme gebouwen”-initiatief;

106.

is van mening dat de diverse Europese fondsen die verbeteringen van de energie-efficiëntie financieren zich sterker moeten richten op en meer prioriteit moeten geven aan kwetsbare consumenten met een laag inkomen en het aanpakken van gescheiden prikkels voor eigenaars en huurders van een gebouw of voor verschillende eigenaars;

107.

roept de Commissie op om in overleg met de passende bedrijfstakken en nationale, regionale en plaatselijke belanghebbenden optimale werkwijzen te identificeren voor de financiering van energie-efficiëntie in de hele EU en daarbuiten en vervolgens innoverende financieringsmechanismen op te nemen in het kader van de EBWO, de EIB en andere EU-fondsen;

108.

benadrukt dat de ontwikkeling van een nieuwe cultuur van essentieel belang is om de energie-efficiëntie- en klimaatveranderingsdoelstellingen te verwezenlijken; verzoekt de lidstaten om het bewustzijn onder jongere generaties te vergroten via geschikte onderwijsmodules op scholen, zodat nieuw verbruiksgedrag kan worden aangeleerd;

109.

herinnert eraan dat het in oktober 2014 bereikte akkoord van de Europese Raad over het kader voor het klimaat- en energiebeleid voor 2030 een engagement bevat van een interne vermindering van de broeikasgasemissies met minstens 40 % ten opzichte van 1990, als basis voor de ontwikkeling van de decarboniseringsdimensie van de energie-unie; merkt op dat met dit besluit ook de meest ambitieuze bijdrage wordt geleverd aan het internationale klimaatoverleg met het oog op de totstandbrenging van een bindende klimaatovereenkomst tijdens de 21e Conferentie (COP21) van de partijen bij het Raamverdrag van de Verenigde Naties inzake klimaatverandering (UNFCCC) in Parijs, in december 2015;

110.

benadrukt het feit dat op de COP21 een algemeen, ambitieus en bindend akkoord moet worden gesloten met degelijke garanties voor een beperking van de temperatuurstijging tot maximum 2o C ten opzichte van het pre-industriële niveau, evenals een mondiaal, robuust en gemeenschappelijk systeem voor transparantie en verantwoording dat monitoring, rapportageverplichtingen en een doeltreffende en efficiënte nalevingsregeling omvat; is van mening dat de internationale klimaatregeling voor de periode na 2020 bepalingen moet bevatten om ambitieuzere doelstellingen mogelijk te maken, kostenefficiënte reductie-inspanningen te ondersteunen en mogelijkheden te bieden voor het waarborgen van de milieu-integriteit en duurzame ontwikkeling; benadrukt dat er een sterk engagement nodig is voor een vermindering van de emissies van de grootste vervuilers ter wereld; benadrukt dat de Europese diplomatie een fundamentele rol moet spelen op het gebied van klimaat en energie;

111.

herinnert eraan dat de beperking van de stijging van de mondiale temperatuur met gemiddeld 2o C geen garantie biedt dat aanzienlijke negatieve invloeden op het klimaat zullen worden voorkomen; benadrukt het feit dat de uitfasering van de wereldwijde koolstofemissies tegen 2050 of kort daarna nodig is om de wereld op een kosteneffectief emissietraject te houden dat verenigbaar is met de doelstelling van minder dan 2o C;

112.

is van mening dat de ontwikkeling van hernieuwbare energiebronnen van essentieel belang is voor de energie-unie, gelet op de energiekosten; benadrukt de cruciale rol die hernieuwbare energiebronnen in de EU spelen met het oog op de verwezenlijking van energiezekerheid en politieke en economische onafhankelijkheid door de behoefte aan energie-invoer te verminderen; onderstreept de cruciale rol van hernieuwbare energiebronnen voor het verbeteren van de luchtkwaliteit, het scheppen van banen en het aanjagen van de groei; is van mening dat hernieuwbare energiebronnen goed zijn voor duurzame, concurrerende en betaalbare energie en belangrijk zijn voor het streven naar Europees leiderschap op het gebied van groene economie en de ontwikkeling van nieuwe industrieën en technologieën; benadrukt in dit opzicht dat de huidige energiemarktstructuur moet worden verbeterd om hernieuwbare energiebronnen te integreren in de markt; benadrukt dat de productiekosten van hernieuwbare energiebronnen de laatste jaren aanzienlijk zijn gedaald; benadrukt het belang van de ontwikkeling van grensoverschrijdende infrastructuur en de bevordering van onderzoek en innovatie op het gebied van de ontwikkeling van slimmere energienetten en nieuwe energieopslagmethodes, alsook flexibele opwekkingstechnologieën, voor de integratie van hernieuwbare energiebronnen;

113.

is ingenomen met het streven van de Commissie om van de Europese Unie „de wereldleider op het vlak van hernieuwbare energie” te maken; dringt er bij de Commissie op aan om daarvoor een operationele en werkbare strategie te presenteren; verzoekt de lidstaten en de Commissie om te zorgen voor transparantie, samenhang, stabiliteit en continuïteit in het regelgevingskader voor hernieuwbare energie en om veranderingen met terugwerkende kracht in de economische omstandigheden van investeringen te vermijden, teneinde het vertrouwen van investeerders te versterken en bij te dragen tot een kostenefficiënte inzet van hernieuwbare energie in de EU-regio's; benadrukt dat de steunregelingen beter gecoördineerd moeten worden, in overeenstemming met de door de Europese Commissie opgestelde richtsnoeren voor het ontwerp van steunregelingen voor hernieuwbare energie, teneinde mogelijke marktverstoringen te voorkomen en een efficiënte bevordering van hernieuwbare energie te waarborgen; benadrukt dat de juiste marktvoorwaarden voor investeringen in energie-efficiëntie, hernieuwbare energiebronnen en slimme infrastructuur van cruciaal belang zijn voor het terugdringen van de broeikasgasemissies; onderstreept dat de energie-unie marktgebaseerde instrumenten voor de bevordering van de energiebronnen van Europa moet optimaliseren als middel voor een zo kosteneffectief en milieuvriendelijk mogelijke energietransitie;

114.

benadrukt dat de EU moet zorgen voor een gelijk speelveld met betrekking tot nationale subsidies en stelsels voor staatssteun, dat de marktdominantie van bepaalde technologieën en marktdeelnemers niet oneerlijk versterkt, gelet op de transformatie van onze energiesystemen; is in dit opzicht ingenomen met het verslag van de Commissie van 10 oktober 2014 over subsidies en kosten van energie in de EU en roept de Commissie op om dit verslag jaarlijks bij te werken zodat beter kan worden vastgesteld welke sectoren en gebieden behoefte hebben aan extra financiële middelen en welke sectoren gevoelig zijn voor marktverstoring ten gevolge van subsidies;

115.

benadrukt dat het belang noodzakelijk is subsidies af te schaffen die een schadelijk effect hebben op het milieu, en wijst erop dat dergelijke subsidies dringend moeten worden geïdentificeerd en geleidelijk worden afgebouwd, omdat ze publieke gelden verspillen die eerst worden gebruikt om vervuilende praktijken te ondersteunen en vervolgens voor het wegwerken van de veroorzaakte vervuiling;

116.

benadrukt dat de overgang naar een concurrerende en duurzame koolstofarme economie ruime kansen biedt in de zin van nieuwe banen, innovatie, groei en lagere commerciële en binnenlandse energierekeningen; erkent echter dat deze kansen alleen kunnen worden benut door middel van krachtige samenwerking tussen de Commissie, de lidstaten, lokale en regionale overheden, de burgers en de industrie, hetgeen zou moeten leiden tot de meest effectieve stimulansen en regelgevingskaders; wijst erop dat goed beheerde decarbonisatie niet zou moeten leiden tot hogere energiekosten, energiearmoede, de-industrialisering van de Europese economie of een toename van de werkloosheid; dringt er daarom op aan om de sociale partners actief te betrekken bij het beheersen van de sociale effecten van de overgang naar een duurzame energie-unie; benadrukt dat de EU een EU-breed en tegelijkertijd marktgebaseerd en technologieneutraal beleid nodig heeft, waarin rekening wordt gehouden met alle relevante wetgeving en de toepasselijke EU-doelstellingen, die moeten worden verwezenlijkt tegen zo min mogelijk kosten voor de samenleving;

117.

brengt in herinnering dat de fotovoltaïsche industrie de basis moet vormen van het Europees industrieel beleid om aan de eisen te voldoen van een groeiende mondiale markt in een context waar de bulk van fotovoltaïsche cellen en modules vandaag de dag wordt geproduceerd buiten de Europese Unie, met name in China; benadrukt dat de EU volledig deel moet uitmaken van deze nieuwe investeringscyclus teneinde de leidende positie te behouden op het gebied van O&O, machineonderdelen en bepaalde andere segmenten, zoals voor omvormers en andere onderdelen van het zonne-energiebalanssysteem, en teneinde het leiderschap op het gebied van de productie van apparatuur (cellen en modules) te herstellen; is van oordeel dat de EU zich tot doel moet stellen om tegen 2020 ten minste aan 20 % van haar eigen marktvraag met intern geproduceerde cellen en modules te kunnen voldoen;

118.

erkent de voordelen van een toenemend gebruik van hernieuwbare energie op de warmtemarkt, met name in gebouwen; benadrukt dat de grotere flexibiliteit van warmte-infrastructuur en -opslag de integratie van intermitterende hernieuwbare bronnen vergemakkelijkt door energie op te slaan in de vorm van warmte; herhaalt dat de energiezekerheid kan worden vergroot door de ontwikkeling van netwerken voor stadsverwarming/koeling, die een ideaal middel zijn om duurzame warmte op grote schaal in steden te integreren, aangezien ze tegelijkertijd warmte afkomstig van diverse bronnen kunnen leveren en niet inherent afhankelijk zijn van één bron;

119.

verzoekt de Commissie ervoor te zorgen dat lidstaten minimumniveaus voor productie van hernieuwbare energie op nieuwe en gerenoveerde gebouwen vereisen en dat projecten met betrekking tot hernieuwbare energie profiteren van snelle administratieve en netwerkverbindingsprocedures, met name door artikel 13, lid 4, en artikel 13, lid 1, onder f), van Richtlijn 2009/28/EG en artikel 7, lid 3 van Richtlijn 2009/72/EG te handhaven; verzoekt de Commissie om bij de herziening van de bestaande relevante wetgeving het aantal gebouwen te vergroten dat is uitgerust met systemen voor hernieuwbare energie, om éénloketsystemen voor administratieve procedures te vereisen voor kleinschalige hernieuwbare-energieprojecten, evenals eenvoudige kennisgevingsprocedures voor de installatie van hernieuwbare energie waarvan de productie volledig zelf wordt verbruikt, en om een kader te creëren voor innovatieve netwerkverbindingsregelingen en voor de handel van netwerkdiensten op distributienetwerkniveau;

120.

vraagt de Commissie een EU-strategie voor verwarming en koeling uit te werken waarin alle acties en synergieën in kaart worden gebracht die noodzakelijk zijn in de woonsector en de commerciële en industriële sector om deze afhankelijkheid te verminderen en tegelijkertijd bij te dragen aan de energie- en klimaatdoelstellingen van de EU, energiebesparingen te verwezenlijken, het concurrentievermogen van de Europese economie te versterken, groei en werkgelegenheid te stimuleren en systeeminnovatie te bevorderen; benadrukt dat deze strategie voor verwarming en koeling alle vijf dimensies van de energie-unie dient te bestrijken;

121.

benadrukt dat waterkracht een belangrijke, eigen, hernieuwbare en veilige energiebron is die 11 % van de totale Europese elektriciteitsproductie voor zijn rekening neemt; benadrukt dat waterkracht derhalve een belangrijke rol zal blijven vervullen bij de elektriciteitsproductie en opslag, en een belangrijke bijdrage zal leveren aan de decarbonisatie van de Europese economie en het verminderen van de afhankelijkheid van de EU van externe energiebronnen;

122.

vraagt om specifieke aandacht voor mariene hernieuwbare energie, overeenkomstig de mededeling van de Commissie inzake de blauwe economie, als industrie met groot potentieel, maar die nog minder gevestigd is dan overige hernieuwbare sectoren;

123.

merkt op dat het integreren van een steeds groter aandeel aan binnenlands geproduceerde biogassen een positieve bijdrage kan leveren aan de energiezekerheid; onderstreept in dit kader de noodzaak om de bestaande gasinfrastructuur voor dat doel te behouden;

124.

wijst erop dat biomassa uit duurzame bosbouw een bijdrage kan leveren aan het bereiken van de klimaat- en energiedoelstellingen van het kader voor 2030;

125.

merkt op dat het huidige EU-beleid voor biobrandstoffen door velen is bekritiseerd, omdat het geen rekening houdt met broeikasgasemissies in verband met indirecte veranderingen in landgebruik (indirect land-use change, ILUC), die kunnen worden veroorzaakt wanneer de bestaande landbouwproductie wordt verplaatst naar onbebouwd land, zowel binnen als buiten de EU;

126.

is van mening dat in het kader van een duurzame benadering van de verwezenlijking van de EU-doelstellingen inzake energiezekerheid het gebruik van op het land geteelde biobrandstoffen niet verder mag worden uitgebreid en dat het verbeteren van de brandstofefficiëntie van voertuigen, het terugdringen van de vraag naar transport, het beperken van de intensieve veehouderij en het doen toenemen van het gebruik van biobrandstoffen uit afval en residuen die geen extra veranderingen in landgebruik veroorzaken, betere opties zijn;

127.

kijkt uit naar en dringt aan op steun voor projecten en investeringen die gebruikmaken van koolstofafval als grondstof voor koolstofarme chemicaliën en geavanceerde biobrandstoffen (bijv. door microben te gebruiken die groeien op koolstofrijke afvalgassen en deze om te zetten in brandstoffen en chemicaliën die op basis van fossiele hulpbronnen (of biobrandstoffen van de eerste generatie) geproduceerde brandstoffen en chemicaliën vervangen), waardoor emissies en verontreinigende stoffen uit industriële processen, zoals staalbereiding, worden beperkt;

128.

wijst erop dat afval in een ware circulaire economie als grondstof weer in de economie moet worden gepompt, teneinde de toegevoegde waarde van een product zo lang mogelijk te behouden en is derhalve van mening dat de voorbereiding voor hergebruik en recycling een veel hogere prioriteit heeft dan verbranding; wijst erop dat veel lidstaten reeds een overcapaciteit aan verbrandingsinstallaties hebben; benadrukt de noodzaak van een betere planning en uitwisseling van informatie en het voorkomen van lock-ineffecten; dringt er bij de Commissie op aan rekening te houden met het verband tussen de energie-unie en de circulaire economie;

129.

herinnert eraan dat de Europese industrie en de Europese kmo's van vitaal belang zijn voor de Europese economie, en erkent dat het concurrentievermogen van de Europese industrie en de Europese kmo's veel baat zou hebben bij lagere energiekosten;

130.

onderstreept dat innovatie en modernisering met het oog op energie- en hulpbronefficiëntere industriële processen bijdragen tot de versterking van het concurrentievermogen van de industrie in de EU; wijst op innovatie in hernieuwbare verwarmingstechnologieën die de invoer en de energiekosten zou kunnen doen verminderen en de prestaties van het systeem zouden kunnen verbeteren, in de context van de vraag naar verwarming tot hoge temperaturen in industriële sectoren; wijst erop dat de grote uitdaging van renovatie en modernisering van het gebouwenbestand in Europa een markt voor hoogpresterende bouwmaterialen, -apparatuur en -uitrusting creëert, en daarmee een belangrijke kans vormt voor Europese fabrikanten en installateurs in de bouwsector om te innoveren en banen te creëren die niet kunnen worden verplaatst;

131.

merkt op dat de wijze waarop de klimaat- en energiedoelstellingen voor 2030 worden bereikt, deel zou moeten uitmaken van het industriebeleid van de lidstaten, rekening houdend met de behoefte aan herindustrialisatie; is van mening dat het regelgevingskader van de EU en de doelstellingen van het klimaat- en energiebeleid van de EU consistent moeten zijn en moeten uitgaan van een flexibelere, meer marktgerichte benadering met het oog op een schokbestendige energie-unie waarin de politieke klimaatdoelstellingen voor 2030 en de herindustrialisatiedoelstellingen moeten worden geïntegreerd om het industriebeleid van de lidstaten aan te vullen;

132.

benadrukt dat effectief gebruik van onderzoek en technologische innovatie de leidende positie van de Europese industrie bevordert en het concurrentievoordeel en de commerciële levensvatbaarheid van het Europese bedrijfsleven en de Europese industrie versterkt, banen creëert en tegelijk bijdraagt aan de verwezenlijking van de belangrijkste EU-beleidsdoelstellingen voor energie en klimaat, met inbegrip van reductie van de vraag naar energie, voorzieningszekerheid, concurrentievermogen en duurzame ontwikkeling van energieproductie, -distributie, -transport en -verbruik, bestrijding van de energiearmoede en de verwezenlijking van de EU-doelstellingen met betrekking tot broeikasgasemissies, hernieuwbare energiebronnen en energie-efficiëntie en optimale benutting van de energiebronnen van Europa;

133.

verzoekt de Commissie om het concurrentievermogen van energie-intensieve industrieën veilig te stellen en te zorgen voor planningszekerheid op de lange termijn voor industriële investeringen waarin het streven van de Commissie om de bijdrage van de industrie aan het bbp te laten stijgen tot niet minder dan 20 % in 2020 moet worden weerspiegeld;

134.

onderstreept dat het emissiehandelssysteem (Emissions Trading System, ETS) een sleutelrol speelt als kostenefficiënt, op de markt gebaseerd instrument om de Europese energiehuishouding koolstofvrij te maken en om het streefdoel van de EU inzake emissievermindering voor 2030 en daarna te realiseren; benadrukt het feit dat naast de marktstabiliteitsreserve (Market Stability Reserve, MSR) een structurele hervorming ten uitvoer moet worden gelegd van het ETS na 2020, om rekening te houden met het streefdoel inzake CO2-vermindering tegen 2030, inclusief, zolang geen vergelijkbare inspanningen worden ondernomen in andere grote economieën, tastbare en meer geharmoniseerde maatregelen op EU-niveau inzake koolstoflekkage;

135.

verzoekt de Commissie de kwestie van indirecte koolstofkosten en de gevolgen hiervan voor (en het aandeel hiervan in) elektriciteitsprijzen in de lidstaten verder te onderzoeken;

136.

benadrukt dat ETS-inkomsten met name moeten worden gebruikt voor het ondersteunen van koolstofarme innovatie, energie-efficiëntie en andere maatregelen ter beperking van de CO2-uitstoot, met name in energie-intensieve sectoren;

137.

erkent dat de energiebronnen van Europa en efficiënte technologieën zoals warmtekrachtkoppeling een fundamentele bijdrage zouden leveren aan de energiezekerheid van de EU en de verwezenlijking van de broeikasgasreductiedoelstellingen; is in dit opzicht van mening dat in het kader van de energie-unie het recht van de lidstaten om de veilige en duurzame koolstofarme energiebronnen waarover ze beschikken te gebruiken moet worden erkend;

138.

erkent dat de keuze voor de energiemix primair een bevoegdheid van de lidstaten is, maar onderkent ook de zorgen die leven bij het publiek over hydrofracturering en de gevolgen die deze technologie mogelijk heeft voor het klimaat, het milieu en de volksgezondheid en de verwezenlijking van het langetermijndoel van decarbonisatie van de EU; erkent voorts dat het beperkte potentieel van onconventionele brandstoffen om te voldoen aan de toekomstige energievraag in de EU, in combinatie met de hoge investerings- en exploitatiekosten en de huidige wereldwijd lage olieprijzen, betekent dat het twijfelachtig is of hydrofracturering in de Europese Unie een levensvatbare technologie kan worden; is van mening dat de zorgen van het publiek serieus moeten worden genomen en dat hydrofractureringsactiviteiten moeten voldoen aan de hoogste klimaat-, milieu- en volksgezondheidsnormen; vraagt de lidstaten die voornemens zijn om hydrofracturering toe te passen om de aanbeveling van de Commissie van 2014 betreffende de minimumbeginselen voor de exploratie en productie van koolwaterstoffen (zoals schaliegas) met gebruikmaking van grootvolumehydrofracturering te respecteren;

139.

verzoekt de Commissie en de lidstaten actief te streven naar de ontmanteling van verouderde, de meest vervuilende of onveilige energiecentrales, mede om de huidige overcapaciteit in de markt te verminderen;

140.

verzoekt de Commissie de voorwaarden voor de toepassing van koolstofafvang en -opslag te verbeteren; is van oordeel dat koolstofafvang en -opslag bij kan dragen aan de overgang naar een koolstofarme energiemarkt en een belangrijke rol kan spelen bij de afstemming tussen de uiteenlopende doelstellingen van de energie-unie van diverse en veilige energievoorziening op grond waarvan tegelijkertijd de reducties op het gebied van de uitstoot van broeikasgassen kunnen worden verwezenlijkt die nodig zijn om aan de doelstellingen voor de EU-routekaart tot 2050 te voldoen;

141.

meent dat decarbonisatietechnologieën, zoals koolstofafvang en -opslag en de koolstofafvang en -benutting, verder moeten worden ontwikkeld en verbeterd door middel van aanzienlijke inspanningen op het gebied van onderzoek en innovatie, met als doel te zorgen dat dergelijke technologieën kunnen worden gebruikt voor het verkleinen, of zelfs tenietdoen, van de ecologische voetafdruk van fossiele brandstoffen die nog steeds meer dan 40 % van de huidige energieproductie van de EU uitmaken en in de toekomst waarschijnlijk een belangrijke energiebron zullen vormen;

142.

roept de Commissie op een NER400-innovatiefonds in het leven te roepen ter ondersteuning van koolstofarme demonstratieprojecten, een fonds dat zou moeten voortbouwen op het NER300-programma voor koolstofafvang en -opslag en hernieuwbare energie, maar waarvan de draagwijdte zou moeten worden uitgebreid tot koolstofarme innovatie in industriële sectoren;

143.

merkt op dat kernenergie in 2014 goed was voor 27 % van de elektriciteitsmix van de EU en meer dan de helft van alle koolstofarme stroom in de EU, dat 130 van de 132 kerncentrales in de EU tegen 2050 zullen zijn ontmanteld, waardoor er binnen de elektriciteitsmix van de EU een enorme kloof ontstaat in koolstofarme stroom en stroom op basislastniveau; erkent dat sommige lidstaten ervoor hebben gekozen kernenergie af te schaffen, terwijl overige lidstaten juiste nieuwe kernenergie willen ontwikkelen om te voldoen aan de energie- en klimaatdoelstellingen op nationaal en EU-niveau, en verzoekt de Commissie ervoor te zorgen dat de EU voorziet in een kader waarbinnen lidstaten die streven naar nieuwe kernenergie, dit ook kunnen verwezenlijken binnen de EU-voorschriften voor de interne markt en de mededinging;

144.

merkt op dat kernenergie een van de belangrijkste bijdragen levert van het Europese energiestelsel en garant staat voor een lagere uitstoot van CO2, terwijl tegelijk de afhankelijkheid van import wordt teruggebracht, een stabiele productie wordt gewaarborgd van elektriciteit die de interne markt kan bedienen, en een stabiele basis wordt geboden voor een energiestelsel waarin hernieuwbare energie geleidelijk wordt geïntegreerd;

145.

verzoekt de lidstaten die kernenergie afbouwen te garanderen dat deze wordt vervangen door een energieproductie die in gelijke mate kan bijdragen aan de energievoorziening en tot de stabilisering van het gemeenschappelijke productie- en distributiesysteem;

146.

is van mening dat het weliswaar aan de lidstaten is om hun eigen energiemix te bepalen en dat de wijze waarop elke lidstaat zijn economie wil decarboniseren een soeverein besluit van die lidstaat is, maar dat coördinatie op EU-niveau van de ontwikkeling van beleid en technologieën noodzakelijk is om de streefcijfers op het vlak van decarbonisatie en de klimaatdoelstellingen van de EU en de lidstaten te bereiken; erkent dat beleid op Europees niveau op bepaalde gebieden het meest doeltreffend is en dat op andere gebieden hechte samenwerking en coördinatie tussen de lidstaten essentieel is; erkent dat een robuuste en betrouwbare governancestructuur noodzakelijk is om deze coördinatie te garanderen;

147.

verzoekt de Commissie voorstellen in te dienen om een moderniseringsfonds op te richten, met strikte criteria en richtsnoeren om ervoor te zorgen dat de financiering wordt toegespitst op echte moderniseringsprojecten op het vlak van energie, die dienen te worden geselecteerd op basis van een technologisch neutrale aanpak en van de vraag of valt aan te tonen dat ze stroken met de verwezenlijking van de doelstellingen inzake broeikasgasemissies van de EU voor 2030;

148.

benadrukt dat de EIB moet worden betrokken bij het opstellen van de eerder genoemde criteria en richtsnoeren voor het moderniseringsfonds;

149.

verzoekt de Commissie en de lidstaten ervoor te zorgen dat er bij de ontwikkeling van de energie-unie wordt gezorgd voor milieu- en klimaatbescherming, een betere luchtkwaliteit, minder afhankelijkheid van externe energie, biodiversiteit, werkgelegenheid en het concurrentievermogen van de Europese industrie op basis van technologische innovatie en technologisch leiderschap;

150.

benadrukt dat energie betaalbaar moet zijn voor alle EU-burgers; is van mening dat het vermijden van onnodig verbruik door middel van efficiëntieverbeteringen, verbeterde interconnecties, meer marktintegratie en investeringen in duurzame energie, met name in gebouwen, veel gezinnen onder dezelfde voorwaarden toegang zouden geven tot een geïntegreerde, duurzame, concurrerende en zekere energiemarkt en hen in staat zouden stellen om te ontsnappen aan energiearmoede, die in 2012 een kwart van de EU-burgers trof; nodigt de Commissie uit te komen met een mededeling over energiearmoede in Europa, die een definitie en indicatoren van energiearmoede bevat, en vergezeld gaat van een actieplan om deze energiearmoede te bestrijden;

151.

schat dat vervoer verantwoordelijk is voor meer dan 30 % van het eindenergieverbruik in Europa en dat vervoer voor 94 % afhankelijk is van olieproducten; meent daarom dat een schoner energiesysteem dat duidelijk verbonden is met decarbonisatie van de vervoerssector een centrale plek moet innemen in een kaderstrategie voor een schokbestendige energie-unie met een toekomstgericht beleid inzake klimaatverandering; beklemtoont dat gecombineerde maatregelen om energie-efficiëntie te stimuleren en innovatieve energietechnologie te ontwikkelen van cruciaal belang zijn voor het streven naar verwezenlijking van een milieuvriendelijke duurzame energiemix voor het Europese vervoerssysteem; vindt dat een gevarieerd gebruik van hernieuwbare energiebronnen moet worden aangemoedigd, waaronder vloeibaar aardgas voor zware vrachtwagens en in de sector van het zeevervoer; dringt er bij de Commissie op aan voorstellen in te dienen voor de afschaffing, in voorkomend geval, van voor het milieu schadelijke belastingsubsidies; moedigt steun aan voor onderzoek en innovatie die gericht zijn op het vinden van betere mobiliteitsoplossingen, alsook oplossingen op het gebied van ondersteunende technologieën en beleidsmaatregelen;

152.

stipt aan dat decarbonisatie van de vervoerssector de integratie inhoudt van maatregelen die de grenzen tussen de beleidsterreinen overschrijden, op de gebieden energie, vervoer, handel en onderzoek en innovatie; onderstreept het belang van een consistente benadering in alle lidstaten om nationale fragmentatie te voorkomen, en beklemtoont dat er normen en interoperabiliteitsvereisten moeten worden opgesteld opdat het Europese bedrijfsleven de marktmogelijkheden kan benutten;

153.

merkt op dat verbeterde prestatienormen voor voertuigen en verbeterde brandstofefficiëntie cruciaal zijn zowel om de EU minder afhankelijk te maken van olie als om de broeikasgasemissies te verminderen, en verzoekt daarom het bedrijfsleven, de lidstaten en de Commissie hun inspanningen op dit terrein voort te zetten en te bespoedigen en er, in het licht van de recente schandalen, voor te zorgen dat emissietesten niet alleen nauwkeurig zijn, maar ook reële verkeersomstandigheden weerspiegelen; verzoekt de Commissie de CO2-emissienormen voor auto's en vrachtwagens voor de periode na 2020 te herzien; merkt echter op dat alternatieve brandstoffen, elektrificatie met hernieuwbare elektriciteit en de bevordering van duurzamere vervoerswijzen de langetermijnoplossing bieden om de uitstoot van de vervoerssector terug te dringen en te zorgen voor een vermindering van de energievraag en de diversificatie van de voorziening;

154.

staat achter een algemeen pakket voor het wegvervoer ter bevordering van de bepaling van een efficiëntere kaderprijs voor het gebruik van infrastructuur en de invoering van intelligente interoperabele vervoersoplossingen; beklemtoont dat de energie-efficiëntie kan worden verbeterd door de digitalisering en het gebruik van intelligente vervoerssystemen te ondersteunen en innovatieve vervoersdiensten te ontwikkelen; dringt aan op een toekomstgerichte onderzoeks- en innovatiestrategie voor de vervoerssector; steunt de ontwikkeling van duurzame plannen voor stedelijke en plattelandsmobiliteit, om de vervuiling door het verkeer, congestie, lawaai en verkeersongevallen terug te dringen; is van mening dat deze plannen als doel dienen te hebben ongelijkheden weg te nemen, wat mensen met een handicap en kosten betreft;

155.

is verheugd over de verschuiving naar de duurzaamste en energiezuinigste vervoerswijzen en vervoersroutes, zoals het spoor, zeevervoer over korte afstand, de binnenvaart en vervoer over zee, door deze concurrerender te maken en efficiënter wat de vermindering van de CO2-emissies betreft; onderstreept in dit verband het belang van intermodaliteit;

156.

roept de Commissie op een algemene strategie voor het wegvervoer op te stellen, als onderdeel van de decarbonisatie van de vervoerssector en ter ondersteuning van meer inspanningen voor de ontwikkeling en ingebruikname van elektrische mobiliteit voor het wegvervoer;

157.

benadrukt dat de invoering van elektrische voertuigen een extra last zal betekenen voor de elektriciteitsproductie en wenst dat wordt onderzocht of daaraan met de huidige productiemiddelen wel tegemoet kan worden gekomen;

158.

verzoekt de Commissie de etiketteringsregeling voor brandstofverbruik en CO2-uitstoot van personenauto's te herzien om ervoor te zorgen dat consumenten worden voorzien van nauwkeurigere, relevantere en beter vergelijkbare informatie over de CO2-uitstoot, het brandstofverbruik, rijkosten en belastingen, om ervoor te zorgen dat consumenten kiezen voor de meest energie-efficiënte auto's en fabrikanten bijgevolg worden gestimuleerd om de energie-efficiëntie van hun voertuigen te verbeteren en de energiezekerheid te verhogen;

159.

verzoekt de Commissie de invoering van een herziene testcyclus te versnellen, om ervoor te zorgen dat CO2- en andere vervuilende emissies van voertuigen een afspiegeling zijn van de emissies in echte rijomstandigheden;

160.

verzoekt de Commissie de integratie van geavanceerde technologieën in innoverend spoorvervoer te bespoedigen door het Shift2Rail-initiatief te bevorderen, dat een belangrijke rol kan spelen bij een schoon openbaar vervoer;

161.

herinnert eraan dat de internationale scheepvaart nog steeds is uitgesloten van bindende verplichtingen om de broeikasgasemissies te beperken, hoewel die sector, wat verkeer betreft, een sterke groei vertoont; verzoekt de Commissie een wetgevingsvoorstel in te dienen inzake reductiedoelstellingen voor broeikasgassen voor de internationale scheepvaart, tenzij voor het einde van 2016 bindende maatregelen worden overeengekomen binnen de International Maritime Organization (IMO);

162.

benadrukt de noodzaak van meer coördinatie van de strategieën voor transport, verwarming en koeling en decarbonisatie van stroom; vraagt de Commissie allesomvattende plannen voor te leggen voor de reductie van de CO2-uitstoot van de transportsector en de verwarmings- en koelingssector, onder andere gelet op het feit dat schone en goedkope stroom die is geproduceerd op basis van verschillende hernieuwbare energiebronnen bij voldoende beschikbaarheid kan worden gebruikt om elektrische voertuigen van stroom te voorzien en verwarmings- en koelingssystemen te laten draaien;

163.

benadrukt het feit dat prioriteit moet worden gegeven aan EFSI-steun voor vervoersprojecten die de technologische overgang naar een schoon en duurzaam vervoerssysteem mogelijk maken; beklemtoont dat bij andere op EU-niveau beschikbare instrumenten voor financiële steun de prioriteit moet gaan naar investeringen in infrastructuur voor intermodaliteit, het spoor, vervoer over zee en binnenwateren;

164.

moedigt de Commissie aan om bij haar werkzaamheden voor de harmonisering van de certificeringscriteria voor duurzaam toerisme een criterium op te nemen inzake het gebruik van hernieuwbare energie en ook een criterium inzake de terugdringing van de CO2-emissies, overeenkomstig de EU-doelstellingen;

165.

verzoekt de Commissie meer onderzoeksinspanningen te leveren met betrekking tot een beter gebruik van de energiebronnen van Europa en het beperken van hun milieueffecten met het oog op duurzame economische groei, het scheppen van werkgelegenheid, het concurrentievermogen van de industrie en in het bijzonder de verwezenlijking van de klimaat- en energiedoelstellingen van de EU voor de lange termijn;

166.

benadrukt dat alle financieringsopties van de EU voor het stimuleren van veilige en duurzame koolstofarme energietechnologieën, energie-efficiëntie, hernieuwbare energiebronnen, slimme netwerken, gedecentraliseerde productie, flexibele opwekking, elektrische opslag en elektrificatie van het transportsysteem volledig moeten worden verkend; verzoekt de Commissie om haar onderzoeksinspanningen en de uitrol van deze technologieën te intensiveren om haar langeretermijndoelstellingen voor 2020 en 2030 te bereiken, haar energiezekerheid te verbeteren en het economisch herstel te bevorderen; verwacht dat deze prioriteiten hun weerslag vinden in de tussentijdse herziening van het Horizon 2020-onderzoeksprogramma; herinnert eraan dat de energie-uitdaging van Horizon 2020 is bedoeld ter ondersteuning van de overgang naar een betrouwbaar, duurzaam en concurrerend energiesysteem waarvan de hoofdprioriteiten onder de rubrieken energie-efficiëntie, koolstofarme technologieën en slimme steden en gemeenschappen staan; herinnert eraan dat ten minste 85 % van de energie-uitdaging in de begroting van Horizon 2020 besteed moet worden aan niet-fossiele brandstoffen, waarbij ten minste 15 % van de algehele begroting voor de energie-uitdaging wordt besteed aan activiteiten op het gebied van de marktpenetratie van technologieën voor hernieuwbare energie en energie-efficiëntie;

167.

is van mening dat door middel van meer inspanningen om dergelijke technologieën te ontwikkelen gezorgd kan worden voor aanzienlijke voordelen op lange termijn in de vorm van kosteneffectieve decarbonisatie, lagere opwekkingskosten en een verminderde vraag naar energie, waardoor het concurrentievermogen van de industrie wordt versterkt;

168.

neemt nota van het Europese technologische leiderschap binnen belangrijke sectoren zoals windturbines, elektriciteitskabels, netontwikkeling en -diensten, en stadsvervoersystemen; betreurt het dat dit leiderschap onder druk staat en roept de Commissie op dringend actie te ondernemen om dit leiderschap te behouden;

169.

dringt er bij de Commissie op aan een initiatief te ontwikkelen inzake het mondiale leiderschap van de EU op het gebied van technologie en innovatie met betrekking tot hernieuwbare en koolstofarme energietechnologieën, met inbegrip van golfenergie, drijvende technologieën voor zonne-energie en biobrandstoffen geproduceerd uit algen, en om publieke en private RDI-activiteiten op deze gebieden te stimuleren;

170.

verzoekt de lidstaten en de Commissie te streven naar betere interactie tussen en coördinatie van de nationale en Europese onderzoeksprogramma's, met name op het gebied van energie, vervoer, ICT en bouw, om ervoor te zorgen dat prioriteit wordt gegeven aan gemeenschappelijke uitdagingen, zoals verhoging van de energie-efficiëntie door niet alleen aandacht te besteden aan de sector verwarming, maar ook aan koeling, bevordering van kleinschalige hernieuwbare energiebronnen, reductie van de broeikasgasemissies alsook vergroting van de energiezekerheid en ontwikkeling van nieuwe hernieuwbare energiebronnen, en om de aanvaarding door de markt van nieuwe technologieën te maximaliseren;

171.

wijst op de toegevoegde waarde van de integratie van ICT in energiesystemen en verzoekt de Commissie te komen met gemeenschappelijke normen voor slimme netten op transmissiesysteemniveau, aangezien die een stabiele levering en vrij grensoverschrijdend verkeer van energie waarborgen en bijdragen tot de energiezekerheid, alsook op distributiesysteemniveau om voorzieningszekerheid voor lokale gemeenschappen, steden en regio's te waarborgen; benadrukt in dit verband de rol die de ontwikkeling van slimmere energienetten en nieuwe energieopslagfaciliteiten kan spelen bij het verhogen van het niveau van hernieuwbare energiebronnen;

172.

erkent dat slimme meters een belangrijke bijdrage kunnen leveren aan distributienetdiensten; benadrukt dat consumenten de uiteindelijke eigenaars van hun gegevens blijven en dat hun aan DSB's en overige marktdeelnemers doorgegeven gegevens moeten worden geanonimiseerd teneinde het recht op privacy volledig te respecteren;

173.

gelooft dat de verdere ontwikkeling van een interne energiemarkt intrinsiek gekoppeld is aan de digitale interne markt; verzoekt de Commissie het verband tussen de energie-unie en de digitale interne markt te bevorderen door middel van optimalisering van de consumententoegang tot energiediensten met behulp van digitale platforms en door middel van de ontwikkeling van een interne energiemarkt die concurrerender, transparanter is en beter geïntegreerd met de digitale economie;

174.

verzoekt de Commissie en de lidstaten de IT-beveiliging en de bescherming van strategische energie-infrastructuren, die essentiële diensten verlenen aan de consumenten, op te schroeven, vooral met het oog op de ontwikkelingen in de industriële productie en de steeds grotere rol van ICT in de energiesector; wijst er in dit verband op dat het belangrijk is om de richtlijn inzake netwerk- en informatiebeveiliging goed te keuren en tijdig ten uitvoer te leggen, teneinde een hoog niveau van netwerk- en informatiebeveiliging van kritieke infrastructuur te behouden;

175.

benadrukt dat de lidstaten in het kader van Horizon 2020 prioriteit moeten verlenen aan de verlaging van de kosten van duurzame, veilige en minder volwassen energietechnologieën, in het bijzonder van technologieën die bijdragen tot de wereldwijde vermindering van de broeikasgasemissies en de verwezenlijking van de EU-doelstellingen voor 2030; verzoekt de Commissie en de lidstaten om te voorzien in een duidelijk wettelijk en strategisch kader en in financieringsmogelijkheden voor onderzoeks- en ontwikkelingsinitiatieven en uitrolprojecten die de Europese Unie helpen bij het verwezenlijken van haar klimaat-, energie- en milieudoelstellingen en het versterken van het economisch concurrentievermogen; verwelkomt de goedkeuring door de Commissie van een herzien Europees strategisch plan voor energietechnologie (SET-plan); benadrukt dat O&O en innovatie gericht moeten zijn op systeemintegratie van de verschillende oplossingen die momenteel beschikbaar of in ontwikkeling zijn, in plaats van op individuele sectoren en technologieën die afzonderlijk van elkaar worden toegepast;

176.

erkent dat vooruitgang op het vlak van milieuvriendelijke, kosteneffectieve innovaties en O&O eveneens van wezenlijk belang is voor het toekomstige concurrentievermogen van de EU, met inbegrip van de Europese industrie;

177.

vraagt de Commissie de verschillende subsidiërings- en financieringsinstrumenten expliciet in kaart te brengen, zoals het InvestEU-programma, de financieringsfaciliteit voor Europese verbindingen (projecten van gemeenschappelijk belang), O&O-middelen, de structuurfondsen, de financieringsinstrumenten voor slimme netten (ERA-Net Plus), het Horizon 2020-programma, de EIB, het Europees energieprogramma voor herstel (EEPR), de financieringsfaciliteit voor Europese verbindingen — energie (CEF-E), NER 300, het Fonds voor onderzoek inzake kolen en staal en Eurogia+, alsook de subsidiabiliteitsregels voor al deze programma's te verduidelijken;

178.

herinnert aan de toezegging van 6 000 Europese steden om het voortouw te nemen ten aanzien van de energietransitie, met name op grond van het Convenant van burgemeesters; dringt er bij de Commissie op aan dit netwerk en overige initiatieven zoals Slimme steden en gemeenschappen en Energy Cities volledig te mobiliseren, en om hen financiële en personele middelen te bieden om zich verder te ontwikkelen; is van oordeel dat het Convenant van burgemeesters prioritaire toegang moet krijgen tot Europese financiering;

179.

benadrukt dat actieve strategieën inzake onderwijs/opleiding en vaardigheden van fundamenteel belang zijn voor de overgang naar een duurzame, energie-efficiënte economie; verzoekt de lidstaten gerichte programma's voor de training en voorlichting van burgers op te zetten en door de lokale gemeenschap geleid onderwijs te stimuleren om de energievraag terug te brengen en hernieuwbare energie te produceren; benadrukt dat het welslagen van de energie-unie gelijke toegang tot initiële en levenslange educatie en training vereist als essentieel middel om te reageren op de veranderende omstandigheden en de aspiraties van burgers enerzijds en de behoeften van de arbeidsmarkt anderzijds; brengt in herinnering dat opleidings- en bijscholingsprogramma's onontbeerlijk zijn, wil men zorgen dat werknemers volledig kunnen profiteren van het duurzame en lokale banenpotentieel van de ontwikkeling van hernieuwbare energie;

180.

verzoekt zijn Voorzitter deze resolutie te doen toekomen aan de Raad, de Commissie en de partijen bij de Energiegemeenschap.

24.11.2017   

NL

Publicatieblad van de Europese Unie

C 399/48

—

gezien de mededeling van de Commissie getiteld „Bereiken van het streefcijfer van 10 % voor de interconnectie van elektriciteit” (COM(2015)0082),

—

gezien de conclusies van de Europese Raad van 15 en 16 maart 2002,

—

gezien de conclusies van de Europese Raad van 20 en 21 maart 2014,

—

gezien de conclusies van de Europese Raad van 23 en 24 oktober 2014,

—

gezien het tienjarenplan voor de netontwikkeling uit 2014 van het Europees netwerk van transmissiesysteembeheerders voor elektriciteit (ENTSB-E),

—

gezien de verklaring van de top van Madrid over energie-interconnectieverbindingen tussen Spanje, Frankrijk, Portugal, de Europese Commissie en de EIB van 4 maart 2015,

—

gezien de financieringsfaciliteit voor Europese verbindingen (Connecting Europe Facility — CEF) (Verordening (EU) nr. 1316/2013 van het Europees Parlement en de Raad van 11 december 2013),

—

gezien Verordening (EU) 2015/1017 van het Europees Parlement en de Raad van 25 juni 2015 betreffende het Europees Fonds voor strategische investeringen, de Europese investeringsadvieshub en het Europese investeringsprojectenportaal en tot wijziging van de Verordeningen (EU) nr. 1291/2013 en (EU) nr. 1316/2013,

—

gezien artikel 52 van zijn Reglement,

—

gezien het verslag van de Commissie industrie, onderzoek en energie (A8-0330/2015),

1.

is ingenomen met de mededeling en de strategie van de Commissie, die een stap in de goede richting vormen om het streefcijfer van 10 % elektriciteitsinterconnectie te verwezenlijken en de werking van de interne elektriciteitsmarkt in de EU te verbeteren;

2.

erkent dat hernieuwbare energie, een hogere energie-efficiëntie en een duurzame energiemix, die leiden tot energiebesparing en zorgen voor een interne energiemarkt waarin energie vrij kan stromen, belangrijke factoren zijn voor een stabiel, veilig, onafhankelijk, inclusief, transparant en competitief energiesysteem voor de EU, dat kwalitatief goede banen en welvaart oplevert in een toekomstgerichte duurzame economie; onderstreept dat voor de ontwikkeling van een dergelijk systeem een grotere mate van interconnectie op elektriciteitsgebied alsook slimme netten en een nieuwe marktopzet nodig zijn; is van mening dat het creëren van een dergelijk systeem en het tegengaan van energie-eilanden een belangrijke politieke prioriteit van de energie-unie moet zijn;

3.

beseft dat interconnectie een van de sleutelvoorwaarden is voor de voltooiing van een geïntegreerde interne stroommarkt, die — mits goed ontworpen — zal bijdragen aan de verwezenlijking van onze klimaatdoelstellingen, zoals de doelstelling van de EU om wereldwijd voorop te lopen bij hernieuwbare energiebronnen, en de verbetering van de geopolitieke positie van de EU dankzij een grotere energiezekerheid en onafhankelijkheid, alsmede aan een vermindering van het isolement op energiegebied en van de kans op verstoringen van het energiesysteem; benadrukt dat de aanpak, de planning en de aanleg van de elektriciteitsverbindingen ook vragen om een nauwe, gecoördineerde regionale samenwerking met inachtneming van de bevoegdheden van de nationale autoriteiten om de energiemix te bepalen en met respect voor de EU-doelstellingen voor klimaat en energie op lange termijn;

4.

onderstreept dat de voordelen van een aanzienlijk verhoogde interconnectiviteit van het Europese net veel verder reiken dan de economische en geopolitieke dimensies; het is een strategisch beginsel dat tot een veerkrachtiger, robuuster net zou moeten leiden dat beter is voorbereid op allerhande veranderingen en verstoringen; en het zorgt ervoor dat het groeiende aandeel energie uit hernieuwbare bronnen op efficiënte wijze kan worden opgenomen in het Europese net;

5.

herinnert eraan dat ICT een steeds belangrijkere rol speelt in de elektriciteitsnetten en de beveiliging van elektriciteitsnetten dus steeds kwetsbaarder wordt voor cyberaanvallen; verzoekt de Commissie om de veiligheidsrisico's voor het elektriciteitsstelsel te evalueren en indien nodig een actieplan uit te werken om deze risico's aan te pakken;

6.

onderstreept dat op een volledig geïntegreerde interne elektriciteitsmarkt de handel in stroom en de bijbehorende compensatiediensten gemakkelijker zouden worden, de veiligheid zou toenemen en de volatiliteit van de stroomprijzen zou verminderen, dit ten voordele van de burgers en het concurrentievermogen van de Europese industrie en het Europese bedrijfsleven, want geraamd wordt dat de Europese consumenten tegen 2030 jaarlijks 12-40 miljard EUR zouden kunnen besparen;

7.

merkt op dat volgens het Europees netwerk van transmissiesysteembeheerders voor elektriciteit (ENTSB-E) de investeringen in de noodzakelijke interconnectieprojecten van pan-Europees belang tot 2030 wel eens zouden kunnen oplopen tot 150 miljard EUR, en stelt met belangstelling vast dat door deze investering in interconnectiviteit de elektriciteitsprijzen met minimaal 2 euro/MWh zouden kunnen worden verlaagd, en dat Europa dankzij deze investeringen een groot deel van zijn elektriciteitsbehoefte met stroom uit hernieuwbare bronnen zou kunnen dekken; brengt in herinnering dat de interne elektriciteitsmarkt alle consumenten in de EU ten goede moet komen; verzoekt de betrokken instellingen om erop toe te zien dat huishoudens, kmo's en andere kleinverbruikers hier daadwerkelijk van profiteren en dat het voordeel niet beperkt blijft tot de groothandelsprijzen;

8.

benadrukt dat er bij de geleidelijke afschaffing van gereguleerde energieprijzen voor consumenten rekening moet worden gehouden met de werkelijke mate van concurrentie op de markt; merkt voorts op dat de strategie voor de energie-unie moet verzekeren dat consumenten toegang hebben tot veilige en duurzame energie tegen betaalbare prijzen;

9.

beschouwt de doelstelling van 10 %, die in 2020 moet zijn verwezenlijkt, als een belangrijk streefdoel en een grote stap in de goede richting; betreurt het dat twaalf lidstaten, die zich voornamelijk in de periferie van de EU bevinden, het streefcijfer van 10 % elektriciteitsinterconnectie nog niet hebben bereikt en derhalve grotendeels zijn geïsoleerd van de interne elektriciteitsmarkt; benadrukt daarom dat er meer moet worden ondernomen ter ondersteuning van de lidstaten waarvan het lage connectiviteitspercentage de voltooiing van de interne elektriciteitsmarkt in de weg staat, opdat ook die lidstaten het streefcijfer kunnen bereiken; is evenwel van mening dat de doelstelling van 10 % op zichzelf genomen niet altijd de marktsituatie weerspiegelt en niet op basis van wetenschappelijke gegevens is vastgesteld; herinnert eraan dat het streefcijfer van 10 % oorspronkelijk is vastgesteld in 2002, uitgaande van de geïnstalleerde stroomopwekkingscapaciteit op dat moment; erkent dat het streefcijfer van 10 % weliswaar belangrijk is, maar niets zegt over de omvang van de elektriciteitsstromen tussen landen en evenmin over de kwaliteit, zoals de beschikbaarheid van de bestaande interconnectie-infrastructuur of van de bestaande nationale infrastructuur tussen de interconnectors; is daarom van mening dat één streefcijfer voor interconnectie op basis van de geïnstalleerde stroomopwekkingscapaciteit als zodanig niet geschikt is voor alle lidstaten; is er daarom van overtuigd dat het nodig is op middellange termijn, en zeker voor 2030, tot een overeenkomst te komen over ambitieuze en wetenschappelijk onderbouwde aanvullende interconnectiviteitsstreefcijfers, waarmee ook de regio's akkoord gaan; is van mening dat deze streefcijfers op verschillende parameters gebaseerd moeten zijn; verzoekt de Commissie om zo snel mogelijk te beginnen met de technische discussie over deze parameters; wijst erop dat een open toegang en de beschikbaarheid van de interconnectors evenzeer als de kwantitatieve streefcijfers noodzakelijk zijn om de resterende obstakels voor de werking van de Europese elektriciteitsmarkt weg te nemen; dringt bij de Commissie, het Agentschap voor de samenwerking tussen energieregulators (ACER) en de nationale regulators aan op transparantie en nauwlettend toezicht op de toegankelijkheid van interconnectors om knelpunten die het functioneren van de elektriciteitsmarkt belemmeren, te voorkomen en zo een goede werking van de elektriciteitssystemen te waarborgen;

10.

merkt op dat de beperkte transmissiecapaciteit, bijvoorbeeld in het gebied waarin Nord Pool Spot actief is, aanleiding geeft tot regionale prijsverschillen, hoewel het streefcijfer voor de interconnectie tussen landen er ruimschoots is overschreden;

11.

merkt op dat de vaak optredende overbelasting van de transmissienetten kan samenhangen met de grensoverschrijdende lijnen, maar ook te wijten kan zijn aan zwakke, verouderde interne netten en de beperkte beschikbaarheid van nationale netwerken; benadrukt dat het beslist noodzakelijk is de nationale netten te versterken als men de capaciteit van interconnectors ten volle wil benutten; dringt aan op een holistische benadering bij de beoordeling van de behoefte aan versterking c.q. uitbreiding van grensoverschrijdende en nationale verbindingen, om de bestaande interconnectielijnen en de capaciteit van de nationale infrastructuur zo goed mogelijk te gebruiken;

12.

benadrukt de rol van de Commissie in het kader van het derde energiepakket als hoedster van een opgesplitste en toegankelijke elektriciteitsmarkt en facilitator van een gedecentraliseerd energiesysteem, waarin de lidstaten kleinere leveranciers, in het bijzonder prosumenten die hernieuwbare energiebronnen gebruiken, volgens eerlijke marktregels en de beste praktijken op het gebied van productie voor eigen gebruik toegang moeten verlenen tot het net;

13.

merkt op dat ons energielandschap steeds meer gedecentraliseerd is door het toenemende belang van energieprosumenten; merkt daarom op dat een goed ontworpen slim net voor transmissie en distributie belangrijk is; benadrukt de steeds grotere, cruciale rol van distributiesysteembeheerders (DSB’s) als partijen die de toegang tot de markt vergemakkelijken, aangezien de grote meerderheid van de installaties op basis van hernieuwbare energie verbonden is met een distributienetwerk; benadrukt in dit verband dat, om een knelpunt in het net weg te nemen, een grondig onderzoek nodig is om te bepalen welke combinatie van maatregelen — waaronder de bouw van nieuwe transmissielijnen, de ontwikkeling van lokale slimme netten en de verbetering van de efficiëntie en flexibiliteit van het systeem — in een specifieke situatie het meest aangewezen is;

14.

wijst erop dat de voordelen van een hoger interconnectiviteitsniveau niet kunnen worden verwezenlijkt zonder op grote schaal markten en transmissiesysteembeheerders (TSB's) onderling te koppelen; verzoekt de Commissie om alles in het werk te stellen om te voorkomen dat die koppeling tot stand komt op het niveau van groepen lidstaten en om een koppeling op EU-niveau te bevorderen waarin alle lidstaten en buurlanden zijn opgenomen, in het bijzonder de landen die deelnemen aan het Europese nabuurschapsbeleid (ENB);

15.

herinnert eraan dat projecten van gemeenschappelijk belang (PGB's) worden geëvalueerd door regionale groepen die zijn opgezet door de Commissie en bestaan uit vertegenwoordigers van de lidstaten, de nationale regelgevende instanties (NRI's), de elektriciteitstransmissiesysteembeheerders en projectontwikkelaars, het ENTSB-E, ACER, de Commissie en andere essentiële belanghebbenden;

16.

benadrukt dat de lijst met PGB’s op een transparantere wijze en met verantwoordingsplicht samengesteld moet worden; merkt op dat het ENTSB-E, de TSB's en de projectontwikkelaars een overheersende rol spelen bij de ontwikkeling van een geharmoniseerde methodologie voor de kosten-batenanalyse, bij de voorbereiding van de tienjarenplannen voor de netontwikkeling en de netcodes en bij de evaluatie van de kosten en baten van elk project; herinnert aan de noodzaak van volledige beoordelingen, ook van de economische, sociale en milieugevolgen; vraagt de Commissie in dit verband om ervoor te zorgen dat de beoordelingen uitgevoerd worden door gekwalificeerde deskundigen die volledig los staan van de projectontwikkelaars; benadrukt dat het algemene proces nog geoptimaliseerd moet worden door de betrokkenheid van het Parlement en andere stakeholders, zoals vertegenwoordigers van het maatschappelijk middenveld, nog te vergroten; verzoekt de Commissie, ACER en de nationale regelgevende instanties zich proactiever op te stellen om het raadplegingsproces neutraler, transparanter, traceerbaarder en inclusiever te maken; verzoekt de Commissie na te gaan in welke situaties het gebruik van de beste beschikbare technologie (BBT) als belangrijke parameter kan worden gehanteerd voor de toekenning van EU-subsidies voor projecten;

17.

verzoekt de Commissie om het rangschikkingsproces voor de PGB's beter uit te leggen; herinnert eraan dat PGB's om in aanmerking te komen moeten zijn opgenomen in de tienjarenplannen van het ENTSB-E voor de netontwikkeling, maar dat de eindbeslissing over financiering bij de Commissie ligt, die een besluit neemt op basis van haar eigen beoordelingscriteria voor de selectie van projecten; verzoekt de Commissie om deze criteria uitdrukkelijk te verantwoorden;

18.

verzoekt de Commissie om jaarlijks verslag uit te brengen aan het Parlement over de uitvoering van de PGB's en over de geboekte vooruitgang in de richting van het streefcijfer van 10 %, dit in het kader van de jaarlijkse inventarisatie binnen het strategische kader voor de energie-unie;

19.

onderstreept dat de langdurige vergunningsprocedure een grote uitdaging inhoudt bij de aanleg van nieuwe hoogspanningsleidingen in Europa; roept de lidstaten op deze procedures sneller te doen verlopen, maar er daarbij wel voor te zorgen dat er voldoende waarborgen blijven bestaan voor het algemeen belang, onder meer door effectieve openbare raadplegingen;

20.

wijst erop dat projecten op de PGB-lijst profiteren van een voorkeursbehandeling op regelgevingsgebied, een snellere planning, een bindende termijn van 3,5 jaar voor de vergunningverlening en kortere procedures voor de milieueffectbeoordeling, en ook in aanmerking kunnen komen voor extra middelen uit de financieringsfaciliteit voor Europese verbindingen (Connecting Europe Facility, CEF) en het Europees Fonds voor strategische investeringen (EFSI); vraagt de Commissie om een beoordeling van de manier waarop deze snellere planning in de lidstaten geïmplementeerd wordt en van de mate waarin zij eraan voldoen;

21.

beseft dat voorlichting aan en de steun van de algemeenheid essentieel zijn om een snelle uitvoering van interconnectieprojecten te garanderen; erkent dat bij de aanleg van nieuwe hoogspanningsleidingen de transparante en inclusieve processen en de strengste milieunormen niet mogen worden uitgehold; verzoekt de projectontwikkelaars om bij nieuwe interconnectors gebruik te maken van BBT om de samenhang tussen projectinvesteringen in het net, ecologische duurzaamheid en het lokale draagvlak te verbeteren;

22.

benadrukt dat met een „één-loketbenadering” een bijdrage wordt geleverd aan het bekorten van de vergunningsprocedures; herinnert eraan dat de TEN-E-verordening bepaalt dat elke lidstaat een nationale bevoegde autoriteit moet aanwijzen die op nationaal vlak verantwoordelijk is voor het faciliteren, bekorten en coördineren van het vergunningsproces; is in dat opzicht ingenomen met de evaluatie van de „één-loketbenadering” die de Commissie in 2017 zal uitvoeren, en spoort de Commissie ertoe aan om in het kader daarvan de mogelijkheden van één enkel loket op EU-niveau te beoordelen;

23.

neemt kennis van de onderbezetting en het gebrek aan middelen bij ACER; verzoekt de begrotingsautoriteit van de EU het Agentschap van de nodige middelen te voorzien, met name voldoende eigen personeel, zodat het de hem bij wet toegewezen taken correct en tijdig kan uitvoeren; dringt erop aan dat ACER een grotere rol krijgt, in het bijzonder ten aanzien van het ENTSB-E en in de zin van een verbeterde coördinatie en meer bemiddeling tussen de NRI's, en meer coördinatie van grensoverschrijdende regelgevingsvraagstukken;

24.

benadrukt het belang van gekwalificeerd personeel bij de nationale regelgevende instanties op energiegebied, met de vereiste deskundigheid, specialisatie en onafhankelijkheid; verzoekt de Commissie uiterlijk eind 2016 een onafhankelijk onderzoek uit te voeren naar de middelen waarover alle nationale energieregelgevers beschikken en de mate van onafhankelijkheid die zij tot dusverre hebben bereikt, vergezeld van aanbevelingen voor het verbeteren van de situatie;

25.

merkt op dat het nog steeds aan transparantie ontbreekt met betrekking tot de berekening van de grensoverschrijdende capaciteiten waarover de markt kan beschikken, en de frequentie en de omvang van de beperkingen bij interconnectors en de redenen daarvoor; betwijfelt in dit verband of de belangrijkste beperkingen in de meeste gevallen wel volledig worden onderzocht; verzoekt de Commissie adequate competenties en bevoegdheden aan ACER toe te kennen voor het vergaren van de nodige informatie over elke afzonderlijke grensoverschrijdende transmissiecapaciteit, zodat ACER zich doeltreffend van zijn toezichttaken kan kwijten; verzoekt erom dat deze informatie aan ACER wordt verstrekt, vergezeld van de nodige achtergrondinformatie over het ontwerp en de werking van het nationale net; is in dit opzicht verheugd over de snelle beslissing over de netcodes voor elektriciteit; neemt nota van het voornemen van de Commissie om het mandaat, de werkingssfeer en de bevoegdheden van ACER te verruimen en van de overpeinzingen van de Commissie ten aanzien van wat dat zou kunnen inhouden, zoals vermeld in haar recente mededeling „Een 'new deal' voor energieconsumenten”; verzoekt de Commissie om in dat verband met concrete suggesties te komen om de totstandbrenging van een echte interne energiemarkt te bevorderen; merkt op dat ACER voor de nieuwe bevoegdheden die aan hem worden toegekend, ook de passende middelen moet krijgen;

26.

neemt kennis van de raming van de Commissie dat er 35 miljard EUR aan financiering nodig is om de doelstelling van 10 % tegen 2020 in alle lidstaten te halen; herinnert eraan dat in de CEF-verordening ((EU) nr. 1316/2013) staat dat het overgrote deel van de financiële bijstand uit de CEF-middelen voor energie beschikbaar moet worden gesteld voor elektriciteitsprojecten, en dringt erop aan dat de Commissie hier voldoende rekening mee houdt; steunt de aanbeveling van de Commissie om de CEF op enkele centrale projecten te concentreren; benadrukt dat bijzondere aandacht nodig is voor projecten die de grootste gaten in de geïntegreerde elektriciteitsmarkt aanpakken en het gebrek aan voldoende interconnectie tegengaan; is van mening dat er ook na 2020 adequate EU-financiering beschikbaar moet worden gesteld ter ondersteuning van de uitvoering van niet commercieel levensvatbare projecten voor stroomverbindingen die nodig zijn om de goede werking van de interne energiemarkt en een veilige werking van elektriciteitssystemen te garanderen; benadrukt het belang van de EIB bij de ondersteuning van investeerders in commercieel lonende projecten op het gebied van de elektriciteitsinfrastructuur; neemt kennis van de oprichting van het EFSI en moedigt de Commissie aan om ervoor te zorgen dat met behulp van dit fonds investeringen in stroomverbindingen worden aangetrokken;

27.

dringt er voorts bij de Commissie op aan om: 1) investeringen in de beste beschikbare techniek te stimuleren, die weliswaar duurder kan zijn, maar op lange termijn, berekend over de volledige levenscyclus, aanzienlijke financiële voordelen, tijdsbesparing en een vooraanstaande plaats op technologievlak oplevert; 2) de financieringsvoorschriften tegen het licht te houden om de bestaande mechanismen te stroomlijnen; en 3) de prikkels voor verdergaande investeringen in het net te versterken door o.a. aan te moedigen dat winsten uit het verhuren van transmissiecapaciteit worden geherinvesteerd in infrastructuur en technologie die het net versterken, zoals extra interconnectors;

28.

merkt op dat de Baltische staten dankzij geplande onderlinge hoogspanningsverbindingen naar verwachting tegen eind 2015 hun 10 %-doel zullen halen; stelt met zorg vast dat de stroomnetten van de Baltische staten nog gesynchroniseerd zijn met en afhankelijk zijn van het Russische elektriciteitssysteem, hetgeen een werkelijk geïntegreerde en goed functionerende Europese elektriciteitsmarkt in de weg staat; dringt aan op een snelle synchronisering van de stroomnetten van de Baltische landen met het continentale Europese net, om een volledige integratie in de interne energiemarkt, een grotere voorzieningszekerheid bij elektriciteit en een veilige werking van het systeem te garanderen; verzoekt de betrokken lidstaten om de nodige stappen te ondernemen om hier werk van te maken en vraagt het ENTSB-E om een formele procedure op te starten voor een uitbreiding van het synchrone continentale Europese net naar de Baltische landen; verzoekt de Commissie om de tenuitvoerlegging van dit project te ondersteunen en te bewaken; wijst op de gemeenschappelijke Noordse stroommarkt als een goed voorbeeld voor de samenwerking tussen lidstaten bij het tot stand brengen en ontwikkelen van de interne elektriciteitsmarkt; erkent het belang van een hogere graad van interconnectie tussen Polen en de Noordse elektriciteitsmarkt, wil Polen het 10 %-doel halen; is ingenomen met de ondertekening van het memorandum van overeenstemming inzake een versterking van het interconnectieplan voor de energiemarkt in het Oostzeegebied (BEMIP); onderstreept dat de regionale samenwerking via BEMIP moet worden voortgezet en de solidariteit tussen de lidstaten bij de tenuitvoerlegging van PGB's verder moet worden versterkt;

29.

beseft dat windmolens op de Noordzee in 2030 meer dan 8 % van de in Europa geleverde elektriciteit kunnen opwekken; merkt voorts op dat door een gecoördineerde planning en aanleg van een regionale offshore-netinfrastructuur, markttoegang en het delen van reserves in het Noordzeegebied tegen 2030 kostenbesparingen van 5-13 miljard EUR zouden kunnen worden behaald, doordat de regionale markt beter geïntegreerd is; roept de Commissie en de relevante lidstaten op om deze mogelijkheden te bekrachtigen bij de ontwikkeling van de beheersstructuur voor 2030 en de daaruit volgende plannen; vraagt de Commissie en de lidstaten om hun krachtige politieke steun voor en goedkeuring van het offshore-net op de Noordzee, omdat dit een centraal onderdeel is bij de opbouw van een echte energie-unie; dringt er bij de komende voorzitterschappen van de Raad van de EU op aan voorbereidingen te treffen voor de goedkeuring tijdens het Nederlandse voorzitterschap in 2016 van een juridisch kader in de vorm van een intergouvernementeel akkoord tussen de betrokken lidstaten waarin een gezamenlijke elektriciteitsstrategie voor de Noordzee wordt vastgelegd;

30.

wijst erop dat de gedeelde elektriciteitsmarkt tussen Oostenrijk en Duitsland de tenuitvoerlegging van een geïntegreerde Europese energiemarkt bevordert; erkent dat de gemeenschappelijke biedzone — die in 2002 werd ingevoerd — zorgt voor dezelfde groothandelsprijzen voor elektriciteit in beide landen, onbeperkte handel in elektriciteit en een voorzieningszekerheid van bijna 100 %; merkt op dat de Oostenrijks-Duitse biedzone de enige relatief grote zone is in Europa die gedeeld wordt door twee landen; merkt op dat grotere biedzones bevorderlijk zijn voor de noodzakelijke eigenschappen van een goed functionerende en liquide elektriciteitsmarkt, die de handelskosten kan beperken, veerkrachtige prijssignalen met het oog op investeringsbeslissingen kan afgeven en meer concurrentie kan stimuleren; dringt aan op een snelle uitbreiding van de netten om hernieuwbare energie in de elektriciteitsmarkt te kunnen integreren en de stabiliteit van het net te garanderen, in het bijzonder in het zuiden van Duitsland; verzoekt om de handhaving van dit succesmodel en de verdere uitbreiding van de biedzone;

31.

onderstreept dat Centraal- en Zuidoost-Europa over enorme — en grotendeels niet geëxploiteerde — voorraden aan hernieuwbare energiebronnen beschikt; merkt op dat de samenwerking en coördinatie met het oog op de langetermijnplanning en de aanleg van een regionale netinfrastructuur in Centraal- en Zuidoost-Europa verder moeten gaan dan alleen de EU, zodat ook niet tot de EU behorende landen op de westelijke Balkan en Turkije hierbij worden betrokken; verzoekt om de instelling van een nieuw platform dat alle centrale belanghebbenden in de regio de mogelijkheid biedt te discussiëren over en politieke steun te verlenen aan gezamenlijke projecten om ten volle gebruik te maken van de mogelijkheden in de regio tot stroomopwekking; is van mening dat de in februari 2015 opgerichte EU-Groep op hoog niveau gasconnectiviteit in Centraal- en Zuidoost-Europa zo'n platform zou kunnen worden, mits zijn mandaat met de elektriciteitssector wordt uitgebreid en ook niet-EU-landen uit Centraal- en Zuidoost-Europa eraan kunnen deelnemen; beseft dat het platform de Commissie in staat zou stellen een leidende rol te spelen en politieke steun te verlenen;

32.

merkt op dat vanwege de sterke afhankelijkheid van Centraal- en Zuidoost-Europa van ingevoerde energie een vergroting van de grensoverschrijdende elektriciteitscapaciteit van bijzonder groot belang is, aangezien deze bijdraagt aan de voorzieningszekerheid van de regio en op de langere termijn leidt tot een verlaging van de energierekening van de huishoudens;

33.

beveelt aan dat de Commissie de plannen voor nieuwe elektriciteitsverbindingen in de mediterrane regio en tussen de Zuid-Europese en Noord-Afrikaanse markten grondig beoordeelt, om in beide regio's de voorzieningszekerheid te verhogen en het gebruik van hernieuwbare energiebronnen te ontwikkelen;

34.

onderstreept het belang van een aanzienlijk hoger aantal verbindingen tussen Spanje en Frankrijk ter ondersteuning van het gebruik van hernieuwbare energie in de regio en van een volwaardige deelname van het Iberisch schiereiland aan de interne elektriciteitsmarkt; ziet de op 4 maart 2015 ondertekende verklaring van Madrid en de oprichting van een Groep op hoog niveau inzake interconnecties voor Zuidwest-Europa als belangrijke stappen in de richting van een grotere interconnectiviteit in de regio; erkent dat de huidige capaciteit voor interconnectie tussen het Iberisch schiereiland en de rest van Europa niet voldoende is en dat de projecten die in de eerste PGB-lijst zijn opgenomen niet volstonden om het streefcijfer voor interconnectie in 2020 te realiseren; roept de landen in de regio op om de ontwikkeling van hun aanzienlijke potentieel aan hernieuwbare energie te ondersteunen en de toegang van de sector tot de geïntegreerde Europese markt te vergemakkelijken;

35.

is ingenomen met het initiatief van de Commissie om een studie te verrichten naar de voordelen van elektriciteitsverbindingen tussen het Iberisch schiereiland en Frankrijk, het Verenigd Koninkrijk, Italië en de landen ten zuiden van de Middellandse Zee;

36.

merkt op dat het Europese energiesysteem zich sinds 2002, toen het streefcijfer van 10 % interconnectie bij stroom voor het eerst is vastgesteld, heeft ontwikkeld en dat op het hele continent met name werk is gemaakt van de hernieuwbare energiebronnen; beveelt in deze context aan dat het streefcijfer van 15 % op basis van de in 2030 geïnstalleerde capaciteit niet als een op zichzelf staand gegeven mag worden gezien en zorgvuldig en grondig moet worden beoordeeld om te waarborgen dat het geschikt, toepasselijk en haalbaar is; verzoekt de Commissie daarom de vaststelling van regionale, aanvullende streefcijfers te beoordelen en betere kwalitatieve en kwantitatieve benchmarks te vinden, zoals handelsstromen, piekstromen en knelpunten, waaruit kan worden afgeleid hoeveel interconnectie nodig is;

37.

onderstreept dat de langetermijndoelstellingen van de EU op klimaatgebied en het duurzame energiesysteem dat de EU voor ogen staat, moeten dienen als basis voor de vaststelling van een toekomstig interconnectiestreefcijfer voor elektriciteit; merkt in dit verband op dat de vereiste interconnectiegraad zal afhangen van verschillende parameters, zoals: a) de toepassing van het beginsel „voorrang voor energie-efficiëntie” en meer maatregelen om in te spelen op de vraagzijde in het nationale en het EU-beleid, b) de ontwikkeling van decentrale stroomopwekking op basis van hernieuwbare energie en daarmee samenhangende slimme netten, c) de nationale besluiten over de energiemix, rekening houdend met de EU-doelstellingen voor klimaat en energie op lange termijn, d) de ontwikkeling van technieken voor energieopslag — ook in huishoudens en gemeenten, e) het gebruik van de beste beschikbare technologie, waar toepasselijk, f) de erkenning van personen als prosumenten binnen het energiesysteem, en g) de invoering van duidelijke prikkels voor investeringen in de netten;

38.

verzoekt zijn Voorzitter deze resolutie te doen toekomen aan de Raad en de Commissie.

24.11.2017   

NL

Publicatieblad van de Europese Unie

C 399/54

—

gezien het verslag van de Commissie aan het Europees Parlement, de Raad, het Europees Economisch en Sociaal Comité en het Comité van de Regio's over „de tenuitvoerlegging van de Europese microfinancieringsfaciliteit (Progress Microfinance) — 2013” (COM(2014)0639),

—

gezien de tussentijdse evaluatie van de Europese Progress-microfinancieringsfaciliteit van 5 mei 2015 (1),

—

gezien de „Study on imperfections in the area of microfinance and options how to address them through an EU financial instrument” (2),

—

gezien Verordening (EU) nr. 1296/2013 van het Europees Parlement en de Raad van 11 december 2013 betreffende een programma van de Europese Unie voor werkgelegenheid en sociale innovatie (EaSI) en tot wijziging van Besluit nr. 283/2010/EU tot instelling van een Europese Progress-microfinancieringsfaciliteit voor werkgelegenheid en sociale insluiting (3) (de „EaSI-verordening”),

—

gezien Besluit nr. 283/2010/EU van het Europees Parlement en de Raad van 25 maart 2010 tot instelling van een Europese Progress-microfinancieringsfaciliteit voor werkgelegenheid en sociale insluiting (4) („de faciliteit”) (het „besluit”),

—

gezien zijn resolutie van 24 maart 2009 met aanbevelingen aan de Commissie over een Europees initiatief voor de ontwikkeling van microkrediet ter ondersteuning van groei en werkgelegenheid (5),

—

gezien de diepgaande analyse van het onderzoekscentrum van het Europees Parlement van mei 2015 met als titel „European Progress Microfinance Facility — Interim evaluation” (6),

—

gezien Speciaal verslag nr. 8/2015 van de Europese Rekenkamer met de titel 'Voorziet de financiële steun van de EU behoorlijk in de behoeften van micro-ondernemers?'

—

gezien artikel 52 van zijn Reglement,

—

gezien het verslag van de Commissie werkgelegenheid en sociale zaken en het advies van de Commissie begrotingscontrole (A8-0331/2015),

A.

overwegende dat microfinanciering bijdraagt tot de verwezenlijking van de doelstellingen van de Europa 2020-strategie; overwegende dat dankzij microfinanciering mensen zich aan armoede en werkloosheid kunnen ontworstelen en hun waardigheid kunnen herwinnen, en de maatschappelijke cohesie kan worden versterkt door het verbeteren van de sociale inclusie en het minimaliseren van de sociale verschillen;

B.

overwegende dat de faciliteit gericht is op een grotere toegankelijkheid en beschikbaarheid van microfinanciering voor personen die hun baan verloren hebben of dreigen te verliezen of die moeilijk toegang krijgen tot of kunnen terugkeren op de arbeidsmarkt, alsook voor personen die met sociale uitsluiting worden bedreigd of kwetsbare personen die qua toegang tot de traditionele kredietmarkt in een nadelige positie verkeren en hun eigen micro-onderneming willen opzetten of verder ontwikkelen, o.a. als zelfstandige; overwegende dat de faciliteit ook gericht is op een grotere toegankelijkheid en beschikbaarheid van microfinanciering voor micro-ondernemingen en de sociale economie;

C.

overwegende dat de faciliteit tot doel heeft de intermediairs beter in staat te stellen het aantal potentiële verrichtingen te vergroten teneinde in lokale gemeenschappen werkgelegenheid in de vorm van kwalitatief hoogwaardige banen, groei en sociale integratie te bewerkstelligen;

D.

overwegende dat de financiële situatie van vrouwelijke kredietnemers slechter is dan die van mannelijke kredietnemers, in die zin dat meer vrouwen werkloos zijn of het risico lopen in armoede te vervallen (7); overwegende dat de verhouding tussen vrouwelijke en mannelijke ondernemers die van de faciliteit profiteren, slechts 36:64 is en nog altijd niet volstaat om van genderevenwicht te kunnen spreken;

E.

overwegende dat de marginalisering en de meervoudige discriminatie waar sommige groepen vrouwen mee te maken hebben hun economische achterstand en hun problemen bij de toegang tot financiering verder vergroten; overwegende dat de integratie van vrouwen die zich in een sociaal isolement bevinden een prioriteit moet zijn;

F.

overwegende dat een steeds groter aantal werkende vrouwen de primaire kostwinner in het gezin is; overwegende dat het percentage alleenstaande ouders hoger is voor vrouwen dan voor mannen; overwegende dat microfinanciering een steeds grotere groep vrouwen ten goede moet komen;

G.

overwegende dat de sociale economie coöperaties, onderlinge maatschappijen, verenigingen zonder winstoogmerk, stichtingen en sociale ondernemingen omvat, die een bijdrage leveren aan het EU-beleid op de gebieden werkgelegenheid, sociale cohesie, regionale en plattelandsontwikkeling, milieubescherming, consumentenbescherming, landbouw, ontwikkeling van derde landen en sociale zekerheid;

H.

overwegende dat armoede en sociale uitsluiting, alsook langdurige werkloosheid, jeugdwerkloosheid en sociale ongelijkheid zijn toegenomen als gevolg van de economische en financiële crisis;

I.

overwegende dat dankzij de faciliteit leningen tegen gunstiger voorwaarden kunnen worden verkregen en financiering beschikbaar is voor personen die er anders niet voor in aanmerking zouden komen; overwegende dat in 22 lidstaten intermediairs voor de microfinanciering (MFI's) van de faciliteit hebben geprofiteerd; overwegende dat het globale doel van de faciliteit erin bestaat tot 2020 46 000 microleningen te verstrekken voor een bedrag van naar schatting 500 miljoen EUR;

J.

overwegende dat het aflossingspercentage voor leningen wordt geraamd op 95 %; overwegende dat de faciliteit mensen heeft geholpen een baan te vinden of opnieuw een baan te vinden, of een eigen bedrijf op te zetten, en zelfstandigen heeft geholpen hun micro-onderneming voort te zetten of uit te breiden (behoud van banen, indienstneming van nieuwe medewerkers en behaalde omzet); overwegende dat de faciliteit tot in afgelegen Europese regio's is doorgedrongen en economische activiteit heeft teweeggebracht;

K.

overwegende dat het moeilijk te beoordelen blijft in hoeverre minderheden worden bereikt, aangezien de meeste MFI's zich er in hun activiteit niet specifiek op toeleggen om minderheden sterker te bereiken; overwegende dat de ontvangers van een microlening zichzelf niet noodzakelijkerwijs zien als gemarginaliseerde groep en niet bang zijn voor discriminatie als hun etnische achtergrond wordt bekendgemaakt;

L.

overwegende dat 60 % van de personen over wie gegevens beschikbaar zijn hetzij werkloos hetzij inactief waren op het moment van de aanvraag voor de microlening; overwegende dat 84 % van de ontvangers in de leeftijdsgroep van 25 tot 54 jaar zat en dat 36 % van de ondernemers aan wie leningen werden verstrekt vrouw waren;

M.

overwegende dat de faciliteit niet alleen in kwantitatieve, maar ook in kwalitatieve zin moet worden beoordeeld; overwegende dat het weliswaar gemakkelijker is om de faciliteit in termen van economische efficiëntie te evalueren, maar dat ook de doelmatigheid bij de verwezenlijking van de doelstelling van sociale inclusie moet worden beoordeeld, evenals de kwaliteit en het indirecte effect van de gecreëerde banen;

N.

overwegende dat de beoogde verhouding van 40:60 tussen vrouwelijke en mannelijke ondernemers bijna is bereikt en daarmee aanzienlijk boven het gemiddelde voor de Unie ligt;

O.

overwegende dat diensten gericht op bedrijfsontwikkeling, zoals opleiding en begeleiding, cruciaal zijn voor het succes en de overlevingskansen van een micro-onderneming;

P.

overwegende dat het niet financieren van ondernemingen in de sociale economie is onderkend als tekortkoming van de faciliteit;

Q.

overwegende dat er aanwijzingen zijn dat microfinanciering een van de elementen is die bedrijven in staat stellen zich van de schaduweconomie los te maken en de status van onderneming met een officieel gemelde economische activiteit te verwerven;

R.

overwegende dat een grotere mate van openheid over de verstrekking van microleningen door MFI's de beste manier is om een betere besteding van overheidsmiddelen te bevorderen; overwegende dat een grotere mate van openheid het mogelijk maakt de prestaties van MFI's met elkaar te vergelijken;

S.

overwegende dat er ruimte is voor synergieën tussen de faciliteit en het Europees Sociaal Fonds (ESF), het Europees Fonds voor strategische investeringen (EFSI) en andere EU-fondsen, om daarmee onwenselijke overlappingen te voorkomen;

T.

overwegende dat in artikel 6 van het Financieel Reglement is bepaald dat bij de opstelling en de uitvoering van de begroting het eenheids-, het begrotingswaarachtigheids-, het jaarperiodiciteits-, het evenwichts-, het rekeneenheids-, het universaliteits- en het specialiteitsbeginsel, het beginsel van goed financieel beheer, dat een effectieve en efficiënte interne controle vergt, en het transparantiebeginsel in acht moeten worden genomen;

U.

overwegende dat de faciliteit kan rekenen op financiering van de EU en een financiële bijdrage van de Europese Investeringsbank, die beide worden beheerd door het Europees Investeringsfonds (EIF); overwegende dat er ook is voorzien in extra financiering van particuliere investeerders;

V.

overwegende dat dit instrument nog weinig bekendheid geniet onder de mogelijke begunstigden;

1.

onderstreept het belang van een financieel instrument als de faciliteit in tijden van financiële crisis voor het opzetten van nieuwe ondernemingen, het bevorderen van nieuwe werkgelegenheid en het verzekeren van een financieringsmogelijkheid voor kansarme werklozen en micro-ondernemingen, met beperking van de risico's voor de MFI's;

2.

merkt op dat het werkgelegenheidsscheppend effect kleiner was dan aanvankelijk verwacht, ondanks het feit dat veel begunstigden volledig van de kredietmarkt zouden zijn uitgesloten indien ze geen beroep hadden kunnen doen op microkrediet; is van mening dat dit kleinere werkgelegenheidsscheppend effect deels te wijten is aan het gelijktijdig optreden van een diepe economische crisis, die ernstige negatieve gevolgen heeft gehad voor zowel de kredietmarkt als de werkgelegenheid; merkt evenwel op dat de faciliteit in aanzienlijke mate heeft bijgedragen tot het behoud van banen; houdt er rekening mee dat dit in aanmerking zal worden genomen in het nieuwe, flexibelere EaSI-instrument;

3.

betreurt het grote aantal afgewezen aanvragen voor microfinanciering (bijna 2 000 aanvragen werden afgewezen, voor een deel wegens overmatige schuldenlast van particulieren en ondernemingen), en de nog steeds grote kloof op de microfinancieringsmarkt, ondanks de toename van het aantal microkredietnemers; verzoekt de Commissie om een meer gedetailleerde studie naar de redenen van deze afwijzingen te verrichten en daarbij ook mogelijke oplossingen aan te dragen;

4.

onderstreept het belang van de faciliteit, in het bijzonder in tijden van crisis, bij het openen van financieringsmogelijkheden voor werklozen en kansarmen; benadrukt dat, met name gezien de huidige migratie- en asielcrisis, microfinanciering kan fungeren als fundamentele steun voor vluchtelingen en migranten om toegang te krijgen tot de Europese arbeidsmarkt;

5.

verzoekt de lidstaten contactpunten in het leven te roepen om de faciliteit onder potentiële begunstigden en burgers in het algemeen meer bekendheid te geven;

6.

verzoekt de Commissie en de lidstaten, voortbouwend op de ervaring die tot nu toe is opgedaan, te werken aan de bekendheid van de faciliteit, de mogelijkheden die zij biedt en de wijze waarop een beroep op de faciliteit kan worden gedaan, in het bijzonder in perifere regio's en binnen gemeenschappen, met name die met een minderhedenachtergrond, of binnen organisaties van personen met een handicap;

7.

merkt op dat de in 2013 door de faciliteit gefinancierde maatregelen tevens niet-achtergestelde leningen en garanties omvatten; merkt verder op dat sommige MFI's zowel een garantie als een lening ontvangen, maar dat deze twee instrumenten altijd verschillende portfolio's bestrijken;

8.

wenst dat in het kader van de faciliteit de toegevoegde waarde van projecten in regio's met ernstige en permanente natuurlijke of demografische nadelen in aanmerking wordt genomen, bijvoorbeeld in dunbevolkte regio's of regio's die te kampen hebben met ontvolking, aangezien dit niet alleen het scheppen van banen zal bevorderen, maar ook zal bijdragen tot het in stand houden van de bevolking in het gebied;

9.

is ingenomen met het feit dat de Commissie en het EIF de operationele fase zijn ingegaan met de pijler Microfinanciering en sociaal ondernemerschap (MF/SE) van het EaSI-programma, zodat de begunstigden aan geld kunnen komen; gaat ervan uit dat EaSI de tekortkomingen van de faciliteit met succes zal opvangen;

10.

verzoekt de Commissie te beoordelen of de huidige definitie van microkrediet adequaat is, om er zeker van te zijn dat toekomstige financiële instrumenten aansluiten bij de behoeften van de markt en de begunstigden en beantwoorden aan de in artikel 2 van het besluit omschreven doelstellingen;

11.

spoort de Commissie en de lidstaten aan gegevens over de kenmerken, behoeften en overlevingskansen van micro-ondernemingen te verzamelen en te evalueren, en aanpassingen in de EaSI-verordening voor te stellen, zo nodig bij de tussentijdse evaluatie; juicht het toe dat het eindsaldo en de naar de faciliteit teruggevloeide bedragen in de begroting van de MF/SE-pijler van EaSI zullen worden gestort, zodat het aantal aan microkredietnemers aangeboden garanties en gefinancierde instrumenten kan worden uitgebreid;

12.

is verheugd over het feit dat alle zeven financiële instrumenten van de faciliteit die tot nu toe zijn onderzocht, aanvullende financiering uit de particuliere sector hebben aangetrokken; spreekt echter zijn bezorgdheid uit over het feit dat volgens het verslag van de Rekenkamer, met betrekking tot de garanties, de streefwaarden voor de hefboomverhouding slechts in één van de zeven gevallen zijn gehaald en in twee gevallen niet zijn gehaald;

13.

is ingenomen met de toegenomen flexibiliteit van het nieuwe programma in het kader van EaSI bij het inspelen op de veranderende behoeften door middel van herschikking van de middelen tussen de verschillende pijlers van het programma; vraagt de Commissie dubbele financiering te voorkomen door duidelijke en transparante synergieën uit te werken tussen het EaSI-programma en andere programma's en initiatieven van de Unie;

14.

verzoekt de Commissie meer bekendheid te geven aan en meer informatie te verstrekken over de faciliteit en de toegangsmogelijkheden daartoe;

15.

verzoekt de Commissie de geografische reikwijdte van de faciliteiten uit te breiden, teneinde deze in alle lidstaten te kunnen aanbieden; vindt dat ook de sectoriële reikwijdte van de faciliteit moet worden verruimd tot buiten de sectoren landbouw en handel;

16.

betreurt het dat wegens het gebrek aan duidelijk omlijnde verslaglegging de maatschappelijke effecten van de faciliteit (nieuwe banen, duurzaamheid van bedrijven en participatie van minderheden) niet nauwkeuriger zijn gemeten; verzoekt de Commissie derhalve de normen voor het empirisch meten van sociale prestaties in acht te nemen, om een zo groot mogelijk maatschappelijk effect te bewerkstelligen, mede gelet op de Europa 2020-doelstellingen, en na te gaan of de definitie van doelgroepen, waaronder mensen met een handicap, nadere verduidelijking behoeft;

17.

merkt op dat de faciliteit als proefproject van start is gegaan; merkt verder op dat er tekortkomingen zijn vastgesteld op het gebied van het bereiken van kwetsbare groepen, zoals migranten en gehandicapten; is evenwel van mening dat men de geleerde lessen ter harte heeft genomen en dat sommige tekortkomingen reeds zijn aangepakt in het EaSI-instrument; is ingenomen met het feit dat er een strategische beoordeling van de doelstellingen is uitgewerkt, in overeenstemming met de Europa 2020-doelstellingen;

18.

verzoekt het EIF met de MFI's samen te werken en van hen te verlangen dat zij de Europese gedragscode voor microkredietverstrekkers toepassen, en prioriteit toe te kennen aan MFI's die hebben aangetoond te kunnen en willen samenwerken met organisaties die vervolgsteun bieden aan begunstigden; verzoekt het EIF tevens toe te zien op de naleving van bepalingen in overeenkomsten met MFI's die deze verplichten tot een nauwere samenwerking met organisaties die kwetsbare groepen vertegenwoordigen, teneinde de doelgroepen beter te bereiken;

19.

verzoekt de Commissie om een verbetering van de methodiek met het oog op de evaluatie van de levensvatbaarheid en het lokale effect van ondernemingen nadat het microkrediet is terugbetaald;

20.

verzoekt de Commissie en het EIF de rapportage over de begunstigden en de MFI's te verbeteren, in het besef dat er een evenwicht moet worden gevonden om overbelasting van de MFI's te voorkomen; onderstreept dat de informatie die voor een adequaat rapport vereist is, zowel door de MFI's wordt verstrekt als door de microkredietnemer die een lening aanvraagt;

21.

betreurt het dat de informatie over het gebruik van leningen en garanties in verband met de faciliteit fragmentarisch en onvolledig is en dat gedetailleerde informatie over de arbeidssituatie van de eindontvangers ontbreekt, hoewel de Rekenkamer heeft geconstateerd dat de verslaglegging in overeenstemming was met de bepalingen van het besluit;

22.

verzoekt het EIF ervoor te zorgen dat MFI's informatie openbaar maken over het aantal verstrekte microleningen, het daarmee gemoeide bedrag en het soort begunstigden waaraan ze zijn toegekend;

23.

verzoekt de Commissie bij de toegang tot microfinanciering te streven naar gelijkheid tussen mannen en vrouwen en in de toekomst hetzelfde streefpercentage voor mannelijke en vrouwelijk ondernemers te hanteren; verzoekt de Commissie en de lidstaten MFI's aan te moedigen specifieke strategieën voor vrouwen en vrouwelijk ondernemerschap te hanteren, onder andere in de vorm van samenwerking met verenigingen en organisaties die op dit gebied actief zijn;

24.

verzoekt de Commissie en de lidstaten daarnaast te werken aan de zichtbaarheid van en informatie over de financieringsmogelijkheden die deze faciliteit biedt, o.a. via bewustmakingscampagnes, de uitwisseling van goede praktijken tussen vrouwelijke ondernemers en specifiek op vrouwen gerichte workshops en trainingen, teneinde bij de toegang tot microfinanciering tot een beter genderevenwicht te komen;

25.

verzoekt de Commissie rekening te houden met de voordelen van microfinanciering voor vrouwen, waaronder nieuwe duurzame banen; verzoekt de Commissie voorwaarden te scheppen voor de uitwisseling van kennis en goede praktijken tussen vrouwelijke ondernemers;

26.

onderkent het belang van de nagestreefde verhouding tussen mannelijke en vrouwelijke ondernemers; is overigens van oordeel dat het succes van de faciliteit niet alleen moet worden afgemeten aan algemene doelstellingen, maar ook aan de mate waarin de faciliteit erin slaagt micro-ondernemers en kleine en middelgrote ondernemingen te helpen bij het opstarten van hun projecten en bij te dragen aan economische groei en sociale cohesie;

27.

dringt er bij de Commissie op aan haar inspanningen in het bijzonder te richten op een betere toegang tot microfinanciering voor personen die met uitsluiting worden bedreigd, zoals migranten, vluchtelingen, langdurig werklozen, jongeren, mensen met een laag inkomen, laagopgeleiden en personen met een handicap, die op dit moment te weinig van de faciliteit profiteren;

28.

verzoekt de Commissie om vluchtelingen en asielzoekers als doelgroep aan te merken;

29.

verzoekt de Commissie meer initiatieven te ontplooien en meer geld ter beschikking te stellen voor het verlenen van microkredieten aan startende innovatieve ondernemingen onder leiding van jongeren, teneinde ondernemerschap onder jongeren en hoogwaardige technologische, wetenschappelijke en sociale innovatie ten tijde van economische crisis en moeilijke toegang tot krediet te ondersteunen; benadrukt voorts dat de lidstaten moeten streven naar vermindering van de bureaucratische rompslomp die ondernemers moeten overwinnen om toegang te krijgen tot de door de Unie ter beschikking gestelde middelen;

30.

betreurt het dat via de faciliteit geen significant aantal sociale ondernemingen is gefinancierd; juicht het daarom toe dat een bepaald percentage van het EaSI-budget is uitgetrokken voor de financiering van sociale ondernemingen;

31.

moedigt de Commissie aan om dit nieuwe onderdeel nauwlettend te volgen en de lidstaten aan te sporen in dit verband gegevens, kennis en goede praktijken uit te wisselen, en toe te zien op adequate verslaglegging door de MFI's en de MFI's aan te sporen steun te verlenen aan projecten met een grote sociale impact bij de potentiële begunstigden;

32.

verzoekt de Commissie om het maximumpercentage dat voor leningen aan sociale ondernemingen in het kader van EaSI is vastgesteld, te beoordelen en, zo nodig, te herzien teneinde hun de noodzakelijke en adequate middelen voor een gunstige ontwikkeling te verstrekken en in de behoeften van de markt te voorzien;

33.

onderstreept dat het van belang is in financieringsprogramma's een genderperspectief op te nemen; is van oordeel dat gendereffectbeoordelingen en genderbewust budgetteren nuttig zijn voor het evalueren en verbeteren van de gevolgen die financieringsprioriteiten, de toewijzing van financiële middelen en specificaties voor financieringsprogramma's voor vrouwen hebben; benadrukt dat er systematisch naar geslacht uitgesplitste gegevens moeten worden verzameld en dat deze regelmatig moeten worden geanalyseerd;

34.

juicht het toe dat in het kader van EaSI de mogelijkheid bestaat capaciteitsopbouw bij MFI's en technische bijstand aan MFI's te financieren ter ondersteuning van hun professionalisering, hun dienstverlening en de verzameling en verwerking van gegevens met het oog op een betere feedback over de faciliteit;

35.

verzoekt de Commissie de faciliteit te verbinden met een basisopleiding ondernemerschap, teneinde de economische levensvatbaarheid van de ondernemingen en het doel van de leningverstrekking te verzekeren;

36.

betreurt het dat diensten gericht op bedrijfsontwikkeling, waaronder begeleiding en opleiding, niet rechtstreeks door EaSI kunnen worden gefinancierd, en verzoekt de Commissie toekomstige financieringsmogelijkheden te onderzoeken, met nieuwe specifieke instrumenten die gezamenlijk door de nationale overheid en de EU worden gefinancierd;

37.

merkt op dat het ESF de voornaamste financiering moet verstrekken voor het opzetten van ondernemingen, levensvatbare microfinanciering en sociaal ondernemerschap, en dat dit vergezeld moet gaan van begeleidings- en opleidingsprogramma's; betreurt het dat een en ander niet rechtstreeks door EaSI wordt gefinancierd;

38.

beveelt aan dat de Commissie en de lidstaten hun strategische samenwerking met plaatselijke en regionale organisaties en instellingen met betrekking tot EaSI, het ESF en verder mogelijke nationale programma's ontwikkelen, en hun samenwerking met MFI's en begunstigden versterken, om de bijstand aan microkredietnemers in de vorm van opleiding, begeleiding en algemene steun voor grotere bedrijfskansen nog te verbeteren;

39.

is verheugd over de mogelijkheid om middelen uit het ESF te besteden voor de MF/SE-pijler van EaSI, en verzoekt de Commissie en het EIF de MFI's beter te informeren over deze mogelijkheid uit hoofde van artikel 38 van de verordening gemeenschappelijke bepalingen (8);

40.

verzoekt de Commissie en de lidstaten ervoor te zorgen dat er geld uit het EFSI beschikbaar is voor de financiering van micro-ondernemingen;

41.

spoort de Commissie aan de ESF-steun en de EaSI-steun te coördineren, teneinde tot een betere complementariteit wat betreft de microfinancieringsfaciliteiten te komen, en daarbij onder andere aandacht te schenken aan de samenwerking tussen MFI's en de door het ESF medegefinancierde centra voor bedrijfsondersteuning;

42.

is ingenomen met de selectieprocedure voor tussenpersonen voor microkredietverstrekking, die in overeenstemming is met de regels en procedures van het EIF, en herhaalt het verzoek van het Parlement dat deze tussenpersonen moeten voldoen aan de beginselen van verantwoord lenen en voorkoming van overmatige schuldenlast van particulieren en ondernemingen;

43.

beveelt aan de procedure voor toegang tot het instrument te vereenvoudigen en de overeenkomsten tussen MFI's en het EIF flexibeler en begrijpelijker te maken, zodat kleinere MFI's snel volledig gebruik kunnen maken van de financieringsinstrumenten en de EIF-faciliteiten;

44.

betreurt het dat een aanzienlijk aantal aanvragen voor de faciliteit niet zijn afgerond en niet konden worden goedgekeurd door het EIF; verzoekt de Commissie na te gaan wat de redenen hiervoor waren (bijv. gebrek aan informatie of toegankelijkheid, of bureaucratische rompslomp die vereenvoudiging vergt); verzoekt de Commissie snel te handelen om dit probleem op te lossen;

45.

roept de Commissie op te zorgen voor meer voorlichting en informatie over de faciliteit en over de voorwaarden voor toegang, de procedure te vereenvoudigen, en de overeenkomsten tussen tussenpersonen voor microfinanciering en het EIF flexibeler en begrijpelijker te maken, waardoor kleinere tussenpersonen sneller toegang tot de markt kunnen krijgen;

46.

verzoekt de Commissie en het EIF na te gaan hoe, afgezien van de verplichtingen die nu al gelden voor MFI's, de voordelen van de faciliteit beter bekend kunnen worden gemaakt bij een breder publiek;

47.

spoort de Commissie aan de samenwerking te verbeteren tussen MFI's en de organisaties die de belangen van begunstigden behartigen, waarbij deze samenwerking meer moet inhouden dan het aanprijzen van producten of het werven van nieuwe klanten;

48.

verzoekt de lidstaten de sector van de microfinanciering te ontwikkelen zodat die zich kan uitbreiden, wat nodig is om de Europa 2020-doelstellingen te halen, en gebruik te maken van de faciliteit, door te onderzoeken of er mogelijkheden zijn voor intermediairs die geen bank zijn, om op de markt voor microkrediet actief te worden zonder afhankelijk te zijn van een partnerbank;

49.

moedigt de Commissie aan tot een intensievere dialoog met de bij de microfinanciering betrokken partijen (MFI's, banken of niet-banken, netwerken zoals het Europees Microfinancieringsnetwerk), alsmede de belanghebbenden die op dit moment nog zijn uitgesloten, over de toegankelijkheid, het gebruik en de opzet van de producten die via door de Unie gefinancierde programma's zullen worden aangeboden;

50.

spoort de Commissie en de lidstaten aan de uitwisseling van goede praktijken tussen MFI's uit verschillende lidstaten te bevorderen;

51.

verzoekt de Commissie en het EIF ervoor te zorgen dat via de MF/SE-pijler van EaSI wordt bevorderd dat de Europese gedragscode voor microkredietverstrekkers verder wordt verspreid en wordt opgenomen in contracten met MFI's;

52.

is van mening dat het verslag van de Commissie over de uitvoering van de Europese Progress-microfinancieringsfaciliteit — 2013 zeer algemeen is en onvoldoende details bevat over de uitvoering ervan;

53.

moedigt de Commissie aan ervoor te zorgen dat de faciliteit en het EaSI-instrument blijven bijdragen aan de toegevoegde waarde en de zichtbaarheid van de EU;

54.

verzoekt zijn Voorzitter deze resolutie te doen toekomen aan de Raad en de Commissie alsmede aan de regeringen en parlementen van de lidstaten.