14.6.2017   

NL

Publicatieblad van de Europese Unie

C 188/1

—

op de website Concurrentie van de Commissie, afdeling Fusies (http://ec.europa.eu/competition/mergers/cases/). Deze website biedt verschillende hulpmiddelen om individuele concentratiebesluiten op te zoeken, onder meer op: naam van de onderneming, nummer van de zaak, datum en sector,

—

in elektronische vorm op de EUR-Lex-website (http://eur-lex.europa.eu/homepage.html?locale=nl) onder document nr. 32017M8315. EUR-Lex biedt onlinetoegang tot de communautaire wetgeving.

14.6.2017   

NL

Publicatieblad van de Europese Unie

C 188/2

14.6.2017   

NL

Publicatieblad van de Europese Unie

C 188/3

14.6.2017   

NL

Publicatieblad van de Europese Unie

C 188/4

14.6.2017   

NL

Publicatieblad van de Europese Unie

C 188/5

14.6.2017   

NL

Publicatieblad van de Europese Unie

C 188/6

14.6.2017   

NL

Publicatieblad van de Europese Unie

C 188/7

14.6.2017   

NL

Publicatieblad van de Europese Unie

C 188/8

14.6.2017   

NL

Publicatieblad van de Europese Unie

C 188/9

1.

Het Adviescomité is het met de Commissie eens dat het juridisch mogelijk is om in deze zaak een nieuw besluit vast te stellen na de (gedeeltelijke) nietigverklaring van het besluit van 2010 door het Gerecht.

2.

Het Adviescomité is het met de Commissie eens dat artikel 5, punten j) tot en met l), van het besluit van 2010 worden ingetrokken en opnieuw worden vastgesteld.

3.

Het Adviescomité is het met de Commissie eens dat het ontwerpbesluit van toepassing is op British Airways Plc, voor zover door het arrest van het Gerecht in zaak T-48/11 van 16 december 2015 het besluit van 2010 nietig is verklaard.

4.

Het Adviescomité is het met de Commissie eens dat de concurrentievervalsende gedraging waarop het ontwerpbesluit betrekking heeft, een overeenkomst en/of onderling afgestemde feitelijke gedraging tussen ondernemingen vormt in de zin van artikel 101 VWEU, artikel 53 van de EER-overeenkomst en artikel 8 van de overeenkomst met Zwitserland.

5.

Het Adviescomité is het eens met de beoordeling die de Commissie in het ontwerpbesluit heeft gemaakt van de gedragingen van de ondernemingen en de geografische markt waarop de overeenkomst en/of onderling afgestemde feitelijke gedraging betrekking heeft.

6.

Het Adviescomité is het met de Commissie eens dat de ondernemingen waarop het ontwerpbesluit ziet, hebben deelgenomen aan één voortdurende inbreuk op artikel 101 VWEU, artikel 53 van de EER-overeenkomst en artikel 8 van de overeenkomst met Zwitserland.

7.

Het Adviescomité is het met de Commissie eens dat de overeenkomst en/of onderling afgestemde feitelijke gedraging ertoe strekte de mededinging te beperken in de zin van artikel 101 VWEU, artikel 53 van de EER-overeenkomst en artikel 8 van de overeenkomst met Zwitserland.

8.

Het Adviescomité is het met de Commissie eens dat de overeenkomst en/of onderling afgestemde feitelijke gedraging de handel tussen de EU-lidstaten merkbaar ongunstig kon beïnvloeden.

9.

Het Adviescomité is het met de Commissie eens wat de duur van de inbreuk betreft.

10.

Het Adviescomité is het met het ontwerpbesluit van de Commissie eens wat de adressaten betreft.

11.

Het Adviescomité is het met de Commissie eens dat aan de adressaten van het ontwerpbesluit een geldboete moet worden opgelegd.

12.

Het Adviescomité is het met de Commissie eens wat betreft de toepassing van de richtsnoeren van 2006 voor de berekening van geldboeten die uit hoofde van artikel 23, lid 2, onder a), van Verordening (EG) nr. 1/2003 worden opgelegd.

13.

Het Adviescomité is het met de Commissie eens wat de basisbedragen van de geldboeten betreft.

14.

Het Adviescomité is het eens met de duur van de inbreuk zoals die met het oog op de berekening van de boetebedragen is vastgesteld.

15.

Het Adviescomité is het met de Commissie eens dat er in deze zaak specifieke verzwarende en verzachtende omstandigheden van toepassing zijn.

16.

Het Adviescomité is het eens met de bepaling van de geldboete voor de beide ondernemingen waarvan het aangepaste basisbedrag meer dan 10 % van hun totale omzet bedraagt.

17.

Het Adviescomité is het met de Commissie eens wat betreft de behandeling van de clementieverzoeken en de boetekortingen op grond van de clementieregeling van 2006.

18.

Het Adviescomité is het met de Commissie eens wat de eindbedragen van de geldboeten betreft.

19.

Het Adviescomité beveelt aan dat zijn advies wordt bekendgemaakt in het Publicatieblad van de Europese Unie.

14.6.2017   

NL

Publicatieblad van de Europese Unie

C 188/10

1.

Op 9 november 2010 heeft de Commissie in zaak COMP/39258 — Luchtvracht Besluit C(2010) 7694 definitief betreffende een procedure op grond van artikel 101 VWEU, artikel 53 van de EER-overeenkomst en artikel 8 van de Overeenkomst tussen de Europese Gemeenschap en de Zwitserse Bondsstaat inzake luchtvervoer vastgesteld (hierna „het besluit van 2010” genoemd) (2). Op één na hebben alle adressaten van dat boetebesluit in een kartelzaak beroep ingesteld tot (volledige of gedeeltelijke) nietigverklaring.

2.

In 13 arresten van 16 december 2015 (hierna „de arresten van 2015” genoemd) (3) heeft het Gerecht verklaard dat het besluit van 2010 gebrekkig was gemotiveerd (4). Afhankelijk van de verzoeken bij het Gerecht resulteerde dat gebrek in de volledige of gedeeltelijke nietigverklaring van het besluit van 2010 ten aanzien van de verschillende partijen die tegen dat besluit beroep hadden ingesteld (5).

3.

De arresten van 2015 constateerden een schending van het vereiste van een toereikende motivering overeenkomstig de tweede alinea van artikel 296 VWEU. In die arresten werd geen uitspraak gedaan over argumenten ten gronde. Het ontwerpbesluit waarop dit verslag ziet, moet het besluit van 2010 vervangen voor zover dat is nietig verklaard. Het is bedoeld om de tekortkomingen recht te zetten die in de arresten van 2015 zijn geconstateerd, en om rekening te houden met ontwikkelingen in de structuur van bepaalde ondernemingen sinds 2010.

4.

Op 20 mei 2016 richtte directoraat-generaal Concurrentie van de Commissie (hierna „DG Concurrentie” genoemd) een brief aan de verzoekende partijen in de 13 beroepszaken die waren uitgemond in de arresten van 2015. Met de betrokken brieven (hierna „de brieven van mei 2016” genoemd) werden deze partijen in kennis gesteld van het voornemen van DG Concurrentie om in zaak AT.39258 de Commissie voor te stellen een nieuw besluit vast te stellen. Dat besluit zou worden gericht tot de rechtspersonen die vallen onder de 13 verzoeken bij het Gerecht voor zover het besluit van 2010 ten aanzien van elk van deze verzoekende partijen was nietig verklaard. In dat besluit zou de bevinding zijn dat elk van de verzoekende partijen bij het Gerecht had deelgenomen aan één voortgezette inbreuk ten aanzien van alle in het besluit van 2010 genoemde vervoersroutes. Dit voorgenomen nieuwe besluit zou, volgens die brieven, „enige aanpassingen vergen van de overwegingen en het dispositief van het besluit van 2010”, maar zou niet leiden tot nieuwe punten van bezwaar of een wijziging van de inhoud van de punten van bezwaar zoals die was uiteengezet in de mededeling van punten van bezwaar van 18 december 2007 (hierna „de mededeling van punten van bezwaar” genoemd). De brieven gaven het standpunt van DG Concurrentie weer dat dit nieuwe besluit toegelaten was volgens de desbetreffende rechtspraak, omdat de nietigverklaring van het besluit van 2010 „op procedurele gronden” was gebeurd (6). In die brieven is om opmerkingen gevraagd over de voorgenomen handelwijze van DG Concurrentie.

5.

Alle geadresseerden van de brieven van mei 2016 hebben op deze brieven geantwoord. Sommigen hebben de raadadviseur-auditeur een afschrift bezorgd van hun antwoorden aan DG Concurrentie.

6.

Bepaalde geadresseerden hadden kritiek dat de brief van mei 2016 die zij ontvangen hadden, onvoldoende precies was. Zonder specifieke details over de beoogde „aanpassing” waarvan sprake in die brieven, beweerden zij, in uiteenlopende mate, dat hun mogelijkheden om diepgaande opmerkingen te maken over de inbreuk die DG Concurrentie in het voorgestelde nieuwe besluit wilde vaststellen, beperkt waren.

7.

Diverse geadresseerden betoogden in wezen dat, anders dan de situaties die aanleiding geven tot de in voetnoot 6 van dit verslag aangehaalde arresten (hierna „de PVC II-rechtspraak” genoemd), de in de arresten van 2015 geconstateerde tekortkomingen niet beperkt bleven tot loutere formaliteiten in de slotfase van de vaststelling van een besluit die betrekkelijk eenvoudig recht te zetten zijn.

8.

Sommigen van deze geadresseerden voerden aan, zonder weliswaar steeds te refereren aan een specifieke rechtsgrondslag, dat de Commissie zodoende niet rechtmatig een nieuw besluit kan vaststellen in zaak AT.39258. Anderen suggereerden dan weer dat de Commissie geen nieuw besluit kan vaststellen zonder eerst een nieuwe mededeling van punten van bezwaar op te stellen en de betrokken partijen in de gelegenheid te stellen om andermaal te worden gehoord, onder meer ook op een hoorzitting. Sommigen van deze laatste groep geadresseerden betoogden dat er ontwikkelingen zijn geweest in de desbetreffende rechtspraak die vragen doen rijzen of is voldaan aan de vereisten om te concluderen tot hun betrokkenheid bij één voortgezette inbreuk.

9.

Bepaalde geadresseerden voerden ook aan dat in een nieuw besluit hun aansprakelijkheid niet kan worden verruimd ten opzichte van de omvang van hun aansprakelijkheid die in het besluit van 2010 was aangegeven.

10.

Geen van de geadresseerden van de brieven van mei 2016 heeft een verzoek tot mij gericht na de brieven van mei 2016. Niettemin is het niet zonder belang om bij de verklaringen zoals die hierboven zijn samengevat, het volgende aan te tekenen.

11.

Het recht te worden gehoord, heeft betrekking op de punten van bezwaar van de Commissie en het bewijsmateriaal waarop zij in dat verband steunt. Dit recht geldt echter niet voor het uiteindelijke standpunt dat de Commissie voornemens is in te nemen in een besluit over inbreuken op het mededingingsrecht (7). Het is dan ook niet correct om de brieven van mei 2016 te kritiseren op grond van het feit dat daarin niet in detail was aangegeven welke aanpassingen DG Concurrentie precies overwoog met het oog op een nieuw besluit in deze zaak. In de brieven van mei 2016 werd gepeild naar de standpunten over de contouren van het voorgenomen voorstel van DG Concurrentie voor een nieuw besluit waarmee de in de arresten van 2015 geconstateerde tekortkomingen zouden worden rechtgezet. Het zou dan ook voorbarig zijn geweest om heel precies iedere aanpassing aan te geven die DG Concurrentie noodzakelijk achtte om die tekortkomingen weg te werken. Bovendien werden de geadresseerden van de brieven van mei 2016 in feite in een positie gebracht dat zij opmerkingen konden maken over de in die brieven uiteengezette kwesties.

12.

Schending van het vereiste van een afdoende motivering overeenkomstig de tweede alinea van artikel 296 VWEU wordt geacht een schending te zijn van „wezenlijke vormvoorschriften” in de zin van artikel 263 VWEU (8). Hoewel de tekortkomingen die door de arresten van 2015 zijn geconstateerd in het besluit van 2010, niet dezelfde zijn als die waarvan sprake in de PVC II-rechtspraak, mag daaruit niet worden afgeleid dat de in de arresten van 2015 geconstateerde onwettigheid eerder inhoudelijk dan formeel is. De PVC II-rechtspraak kan dus worden toegepast op de situatie in zaak AT.39258 na de arresten van 2015.

13.

Immers, in de arresten van 2015 is geen uitspraak gedaan over de vraag of de kartelinbreuk inderdaad is gepleegd, noch is daarin de beoordeling die in het besluit van 2010 van die kwestie is gemaakt, op haar wettigheid getoetst (9). Het beginsel van het gezag van gewijsde speelt in dezen dus niet (10). Bovendien kunnen de diverse nietigverklaringen door de arresten van 2015 niet worden beschouwd als een vrijspraak op grond van het „ne bis in idem-beginsel” zoals dat met name is vastgelegd in artikel 50 van het Handvest van de grondrechten van de Europese Unie. Uit dit alles volgt dat geen van deze beide beginselen eraan in de weg staat dat de Commissie de procedure weer opneemt ten aanzien van de gedragingen waarop het besluit van 2010 zag (11). In geen van de verklaringen in reactie op de brieven van mei 2016 wordt gesuggereerd dat een nieuw besluit door de Commissie in zaak AT.39258 om andere redenen is uitgesloten.

14.

Het is de mededeling van punten van bezwaar — en niet het besluit van 2010 — die relevant is voor de uitoefening van het recht te worden gehoord in verband met de punten van bezwaar van de Commissie in zaak AT.39258 (12). De in de arresten van 2015 geconstateerde onwettigheid vond plaats in het stadium van de afronding en het vaststellen van het besluit van 2010. Ze hadden op zich geen invloed op de wettigheid van de mededeling van punten van bezwaar en de daarmee samenhangende hoorzitting van de betrokken partijen (13). Bijgevolg mag de Commissie de procedure in zaak AT.39258 weer opnemen op het precieze punt waarop de in de arresten van 2015 geconstateerde onwettigheid is ontstaan (14).

15.

Zonder hier een standpunt in te nemen over de suggestie dat de rechtspraak over het begrip „één voortdurende inbreuk” is geëvolueerd sinds het tijdstip van de mededeling van punten van bezwaar of de vaststelling van het besluit van 2010, dient hier te worden herhaald dat, volgens de Unierechter, ontwikkelingen in de rechtspraak op zich niet kunnen nopen tot een nieuwe hoorzitting, net zomin als het geval zou zijn wanneer deze zich zouden voordoen tijdens een aan een definitief besluit voorafgaande administratieve procedure (15). Hoe dan ook, de inhoud van sommige van de antwoorden op de brieven van mei 2016 lijkt erop te wijzen dat deze brieven de geadresseerden ervan praktisch in een positie brachten dat ze juridische argumenten konden aanvoeren op grond van de betreffende rechtspraak.

16.

Indien de Commissie beslist om het besluit van 2010 te vervangen voor zover dat is nietig verklaard, dient zij, op grond van artikel 266 VWEU, de in de arresten van 2015 geconstateerde onwettigheid weg te nemen. Zodoende staat niets eraan in de weg dat de Commissie de in het besluit van 2010 gebruikte tekst aanpast, zelfs op zodanige wijze dat, volgens sommigen van de geadresseerden van de brieven van mei 2016, dit invloed zou hebben op hun aansprakelijkheid vergeleken met het dispositief van het besluit van 2010, met name wanneer dit precies gebeurt om de tegenstrijdigheden aan te pakken die dat besluit gebrekkig maken. Anders dan in sommige antwoorden op de brieven van mei 2016 wordt gesuggereerd, betekent de enkele mogelijkheid van verschillen tussen het besluit van 2010 en een nieuw besluit in zaak AT.39258 niet dat er een nieuwe mededeling van punten van bezwaar moet komen of dat een nieuwe hoorzitting moet worden georganiseerd (16).

17.

Al met al hebben de argumenten die in de antwoorden op de brieven van mei 2016 zijn aangedragen, geen procedurele kwesties aan het licht gebracht die van invloed zouden zijn op de wettigheid van de vaststelling van een nieuw besluit in zaak AT.39258 zoals overwogen in de brieven van mei 2016.

18.

In antwoord op een brief van mei 2016 verzocht een geadresseerde (zoals hij vóór het besluit van 2010 had gedaan) om toegang tot alle potentieel ontlastende documenten die de Commissie had verkregen nadat de mededeling van punten van bezwaar in 2007 was uitgegaan. In het verzoek van 2016 werd met name verzocht om potentieel ontlastende informatie die de Commissie mogelijk had ontvangen tijdens de gerechtelijke procedure die uitmondde in de arresten van 2015. Ook is verzocht dat het deel van het dossier in zaak M.3770 — Lufthansa/Swiss dat relevant was voor een bepaalde voetnoot in het besluit van 2010, zou worden toegevoegd aan het dossier in zaak AT.39258.

19.

DG Concurrentie antwoordde bij brief van 14 oktober 2016. In die brief werd uitgelegd dat een onderzoek van de geïdentificeerde documenten die de Commissie na de mededeling van punten van bezwaar had ontvangen, geen potentieel ontlastend bewijsmateriaal had opgeleverd waartoe de geadresseerde nog geen toegang had. Wat betreft het verzoek om een deel van het dossier in zaak M.3770 toe te voegen aan het dossier in zaak AT.39258, werd in de brief opgemerkt dat in de betrokken voetnoot alleen werd verwezen naar de openbare versie van het goedkeuringsbesluit van de Commissie in zaak M.3770 — en niet naar documenten uit het dossier in die zaak.

20.

In een zeer laat stadium van de procedure voor de vaststelling van een nieuw besluit, heeft dezelfde geadresseerde naar mij een brief gestuurd waarin hij de benadering in twijfel trekt die aan het antwoord van DG Concurrentie van 14 oktober 2016 ten grondslag ligt. In mijn schriftelijk antwoord heb ik gewezen op de laattijdigheid van die brief en heb ik uitgelegd waarom de kritiek die het bevatte, niet kon worden aanvaard.

21.

De geldboeten die individuele adressaten in het ontwerpbesluit worden opgelegd, liggen niet hoger dan de in het besluit van 2010 gegeven overeenkomstige bedragen.

22.

Overeenkomstig artikel 16 van Besluit 2011/695/EU heb ik onderzocht of het ontwerpbesluit alleen de punten van bezwaar behandelt ten aanzien waarvan de partijen in de gelegenheid zijn gesteld hun standpunt kenbaar te maken. Mijn conclusie is dat dit het geval is.

23.

In het licht van het bovenstaande, en gelet op het feit dat, afgezien van de brief vermeld in punt 20, geen verzoeken of klachten tot mij zijn gericht, ben ik van oordeel dat het recht op de daadwerkelijke uitoefening van de procedurele rechten in de procedure voor de vaststelling van een nieuw besluit in zaak AT.39258 is geëerbiedigd.

14.6.2017   

NL

Publicatieblad van de Europese Unie

C 188/14

(1)

Dit besluit is gericht tot 19 rechtspersonen (die tot 10 ondernemingen behoren) omdat zij inbreuk hebben gemaakt op artikel 101 van het Verdrag, artikel 53 van de EER-overeenkomst en artikel 8 van de Overeenkomst tussen de Europese Gemeenschap en de Zwitserse Bondsstaat inzake luchtvervoer (hierna „de Zwitserse overeenkomst” genoemd) door het coördineren van hun prijsstellingsgedrag bij het verrichten van luchtvrachtdiensten. Dit besluit is vastgesteld na het hervatten van de procedure die resulteerde in besluit C(2010) 7694 final van 9 november 2010 (hierna „het besluit van 2010” genoemd), als gevolg van de nietigverklaring van het besluit van 2010 door het Gerecht wegens een procedurefout.

(2)

Deze zaak kwam er nadat op 7 december 2005 namens Deutsche Lufthansa AG en de onder haar zeggenschap staande dochterondernemingen Lufthansa Cargo AG en Swiss een verzoek tot boete-immuniteit was ingediend.

(3)

De Commissie verkreeg verder bewijsmateriaal tijdens de inspecties die op 14 en 15 februari 2006 werden uitgevoerd in een aantal lokalen van luchtvrachtvervoerders in de gehele EU.

(4)

Tussen 3 maart 2006 en 27 juni 2007 ontving de Commissie nog eens elf verzoeken tot boete-immuniteit op grond van de clementieregeling van 2002. De Commissie ontving ook een verzoek van een onderneming die, bij gebreke van voldoende bewijs, geen adressaat van dit besluit is.

(5)

De mededeling van punten van bezwaar werd op 18 december 2007 vastgesteld, waarna alle betrokken ondernemingen toegang kregen tot het dossier. Zij werden in de gelegenheid gesteld zich tegen het voorlopige standpunt van de Commissie te verdedigen in geschrifte en tijdens een hoorzitting die van 30 juni tot en met 4 juli 2008 plaatsvond.

(6)

Op 9 november 2010 heeft de Commissie het besluit van 2010 vastgesteld.

(7)

Op 16 december 2015 heeft het Gerecht het besluit van 2010 nietig verklaard binnen de grenzen van de vorderingen zoals die in de verschillende verzoeken tot nietigverklaring waren uiteengezet, en heeft het verklaard dat het besluit van 2010 gebrekkig was gemotiveerd.

(8)

In dit besluit wordt rekening gehouden met de bevindingen van het Gerecht wat betreft de gebrekkige motivering van het besluit van 2010. Dit besluit is tot de partijen gericht voor zover het besluit van 2010 ten aanzien van hen is nietig verklaard. Aangezien het besluit van 2010 definitief is geworden wat betreft Qantas Airways Limited, is het onderhavige besluit niet tot die onderneming gericht. Het Adviescomité voor mededingingsregelingen en machtsposities heeft op 6 maart 2017 een gunstig advies uitgebracht.

(9)

Dit besluit heeft betrekking op één enkele complexe en voortgezette inbreuk op artikel 101 van het Verdrag, artikel 53 van de EER-overeenkomst en artikel 8 van de Zwitserse overeenkomst, die het grondgebied van de EER en Zwitserland bestreek en waarbij de adressaten hun prijsbeleid voor het verstrekken van luchtvrachtdiensten vanuit, naar en binnen de EER coördineerden ten aanzien van de brandstoftoeslag (FSC), de veiligheidstoeslag (SSC) en de betaling van commissie over de toeslagen.

(10)

De eerste contacten tussen de luchtvaartmaatschappijen die luchtvrachtdiensten verrichten (hierna „de vervoerders” genoemd) over te hanteren prijzen, vonden plaats in verband met de introductie van een brandstoftoeslag. Daarna hielden de vervoerders contact met elkaar over de toepassing van het mechanisme van de brandstoftoeslag, de invoering van nieuwe triggerpunten ter verhoging van het niveau van deze toeslag en over verwachte verhogingen (of verlagingen) daarvan. De contacten waren aanvankelijk beperkt tot een kleine groep vervoerders, maar breidden zich geleidelijk uit tot alle adressaten van dit besluit. De bedoeling van deze contacten was ervoor te zorgen dat de vervoerders een forfaitaire toeslag per kilo aanrekenden voor alle zendingen en dat verhogingen (of verlagingen) volledig en op gecoördineerde wijze werden toegepast.

(11)

De samenwerking is verder uitgebreid naar andere gebieden, zonder dat dit gevolgen had voor de toepassing van de brandstoftoeslag. De vervoerders hebben op deze wijze ook samengewerkt bij de introductie en het gebruik van een veiligheidstoeslag. Net als de brandstoftoeslag was de veiligheidstoeslag een element van de totale prijs.

(12)

De vervoerders breidden hun samenwerking nadien uit door te weigeren hun klanten (expediteurs) commissie te betalen over de toeslagen. Door te weigeren commissie te betalen, zorgden de vervoerders ervoor dat er ten aanzien van die toeslagen geen concurrentie kon ontstaan via onderhandelingen over kortingen met klanten.

(13)

De contacten verliepen hoofdzakelijk via bilaterale telefoongesprekken. Ook hebben bilaterale en multilaterale bijeenkomsten en e-mailuitwisselingen plaatsgevonden. In sommige gevallen werden bijeenkomsten van de lokale verenigingen van Board of Airline Representatives (BAR) gebruikt om de toeslagen te coördineren. De contacten vonden plaats zowel in het hoofdkantoor van de ondernemingen als op plaatselijk niveau.

(14)

Hoewel er slechts één kartel is, werd met het gedrag inbreuk gemaakt op drie rechtsgrondslagen: artikel 101 VWEU, artikel 53 van de EER-overeenkomst en artikel 8 van de Zwitserse overeenkomst (2). De Commissie constateert de inbreuk en legt met betrekking tot verschillende perioden en verschillende routes geldboeten op.

(15)

Voor luchtvrachtdiensten binnen de EER is de Commissie bevoegd tot het constateren van een inbreuk en het opleggen van geldboeten voor de gehele periode van 1999-2006.

(16)

Vóór 1 mei 2004 ontleende de Commissie haar bevoegdheid om uitvoering te geven aan artikel 101 VWEU ter zake van het luchtvervoer tussen EU-luchthavens aan Verordening (EEG) nr. 3975/87 van de Raad van 14 december 1987 tot vaststelling van de wijze van toepassing van de mededingingsregels op ondernemingen in de sector luchtvervoer (3). Het luchtvervoer tussen luchthavens binnen de EU en luchthavens in derde landen was echter uitgesloten van het toepassingsgebied van die verordening. De Commissie heeft derhalve vóór 1 mei 2004 met betrekking tot gedragingen in het luchtvervoer tussen luchthavens in de EU en luchthavens in derde landen geen inbreuken geconstateerd of geldboeten opgelegd.

(17)

Bij Besluit nr. 130/2004 van het Gemengd Comité van de EER (4) en Besluit nr. 40/2005 van het Gemengd Comité van de EER (5) is Verordening (EG) nr. 1/2003 ook van toepassing verklaard op de EER-overeenkomst. In genoemde besluiten is, meer bepaald door wijziging van Protocol 21, de uitsluiting van luchtvervoer tussen de EER en derde landen van het toepassingsgebied van de verordening opgeheven met het oog op de tenuitvoerlegging van de EER-overeenkomst. Besluit nr. 130/2004 en Besluit nr. 40/2005 zijn op 19 mei 2005 in werking getreden en vanaf die datum zijn zowel Verordening (EG) nr. 411/2004 van de Raad (6) als Verordening (EG) nr. 1/2003 van toepassing binnen het kader van de EER-overeenkomst. De Commissie heeft derhalve voor de periode vóór 19 mei 2005 met betrekking tot gedragingen op de routes tussen EER-landen die geen lidstaten van de EU zijn, en derde landen geen inbreuken geconstateerd of geldboeten.

(18)

Verordening (EG) nr. 1/2003 is op de Zwitserse overeenkomst van toepassing geworden ingevolge Besluit nr. 1/2007 van het Gemengd Comité luchtvervoer Gemeenschap/Zwitserland (7), waarbij de verordening met ingang van 5 december 2007 in de bijlage bij de overeenkomst is opgenomen. Vóór de opname van Verordening (EG) nr. 1/2003 in de overeenkomst was de van toepassing zijnde uitvoeringsverordening Verordening (EEG) nr. 3975/87, die sinds de datum van haar inwerkingtreding op 1 juni 2002 in de bijlage bij de overeenkomst was opgenomen. De Commissie heeft derhalve voor de periode vóór 1 juni 2002 met betrekking tot gedragingen op de routes tussen de EU en Zwitserland geen inbreuken geconstateerd of geldboeten opgelegd. In dit besluit worden geen inbreuken op artikel 8 van de Zwitserse overeenkomst met betrekking tot luchtvrachtdiensten op routes tussen Zwitserland en derde landen geconstateerd.

(19)

Wat de duur van de deelname van elke adressaat betreft, de inbreuk bestreek de volgende perioden:

(20)

Het basisbedrag van de geldboeten is bepaald als een aandeel van de waarde van de verkopen van luchtvrachtdiensten die elke onderneming in het relevante geografische gebied in 2005, het laatste volledige jaar van de inbreuk, had behaald, vermenigvuldigd met het aantal jaren dat elke onderneming bij de inbreuk betrokken was (variabel bedrag), vermeerderd met een extra bedrag, dat eveneens als een aandeel van de waarde van de verkopen wordt berekend en afschrikkend moet werken tegen de deelname door ondernemingen aan kartelafspraken.

(21)

Om dit basisbedrag te berekenen, heeft de Commissie rekening gehouden met de verkopen waarop de inbreuk direct of indirect betrekking heeft, d.w.z. de verkopen van luchtvrachtdiensten: i) tussen luchthavens in de EER; ii) tussen luchthavens in de EU en luchthavens in derde landen (8); iii) tussen luchthavens in de EER (met uitzondering van luchthavens in de EU) en luchthavens in derde landen, en iv) tussen luchthavens in de EU en luchthavens in Zwitserland.

(22)

Wat betreft de diensten tussen de EER en derde landen (punten ii) en iii)), moet voor de bepaling van het basisbedrag in aanmerking worden genomen dat, hoewel zowel de inkomende als de uitgaande routes voor de berekening van de waarde van de verkopen relevant zijn, een deel van de schade die op deze (inkomende en uitgaande) routes tussen de EER en derde landen uit het kartel voortvloeit, wellicht in landen buiten de EER is geleden (9). Daarom is in dit besluit een ad-hocverlaging met 50 % van het basisbedrag van de boete op deze routes naar derde landen toegepast.

(23)

Rekening houdende met name met de aard van de inbreuk, die bestond in prijsafspraken en onderling afgestemde feitelijke gedragingen, en het feit dat de geografische reikwijdte van het kartel de gehele EER omvatte, werden zowel het variabele bedrag als het extra bedrag op 16 % vastgesteld.

(24)

De Commissie verhoogde de geldboeten voor SAS met 50 % omdat aan deze onderneming al een boete was opgelegd wegens een eerdere deelname aan een kartel (10).

(25)

In dit besluit wordt geconcludeerd dat de luchtvrachtvervoerders door de regelgeving in een aantal derde landen en overeenkomstig bepaalde bilaterale luchtvaartovereenkomsten met directe concurrenten over bepaalde routes prijsafspraken mochten maken of daartoe werden aangemoedigd. Dit regelgevingskader vormt een verzachtende omstandigheid die een vermindering met 15 % voor alle adressaten van dit besluit rechtvaardigt.

(26)

In het besluit wordt tevens geconcludeerd dat drie ondernemingen, te weten Air Canada, Latam en SAS, slechts in beperkte mate aan de inbreuk hebben deelgenomen. Dit komt doordat ze slechts aan de rand van het kartel actief waren, slechts weinig contacten met andere luchtvrachtvervoerders onderhielden en bij veel minder aspecten van het kartel betrokken waren. Daarom is een verlaging met 10 % op deze drie ondernemingen toegepast.

(27)

Bij twee ondernemingen zouden de geldboeten het toegestane maximum van 10 % van hun wereldwijde omzet van 2016 hebben overschreden, en daarom werden deze boeten dienovereenkomstig verlaagd. Voorts heeft de Commissie, gezien het procedurele karakter van de nietigverklaring van het besluit van 2010, haar beoordelingsbevoegdheid gebruikt om het aangepaste basisbedrag van de geldboete te verlagen tot 10 % van de wereldwijde omzet in 2009 wanneer de wereldwijde omzet van een adressaat in 2016 hoger uitkwam dan de wereldwijde omzet van een adressaat in 2009.

(28)

De Commissie heeft volledige boete-immuniteit verleend aan Deutsche Lufthansa AG en haar dochterondernemingen Lufthansa Cargo en SWISS en, op grond van de clementieregeling van 2002, een boeteverlaging voor Martinair (50 %), Japan Airlines (25 %), Air France en KLM (20 %), Cathay Pacific (20 %), Latam (20 %), Air Canada (15 %), Cargolux (15 %), SAS (15 %) en British Airways (10 %).

(29)

Tot slot heeft de Commissie een verzoek in verband met het „onvermogen om te betalen” op grond van de richtsnoeren boetetoemeting van 2006 afgewezen. De betrokken onderneming voldeed niet aan de voorwaarden voor een verlaging.

(30)

Overeenkomstig artikel 23, lid 2, van Verordening (EG) nr. 1/2003 zijn de volgende geldboeten opgelegd:

14.6.2017   

NL

Publicatieblad van de Europese Unie

C 188/20

14.6.2017   

NL

Publicatieblad van de Europese Unie

C 188/21

14.6.2017   

NL

Publicatieblad van de Europese Unie

C 188/22

1.

Op 6 juni 2017 heeft de Commissie een aanmelding van een voorgenomen concentratie in de zin van artikel 4 van Verordening (EG) nr. 139/2004 van de Raad (1) ontvangen. Hierin is meegedeeld dat Banco Santander, S.A. („Santander”, Spanje) in de zin van artikel 3, lid 1, onder b), van de concentratieverordening volledige zeggenschap verkrijgt over SAM Investment Holdings Limited („SAM”, Verenigd Koninkrijk) door de verwerving van aandelen.

2.

De activiteiten van de betrokken ondernemingen zijn:

—   Santander: retailbanking, treasury en verzekeringen in Spanje, het Verenigd Koninkrijk, alsook in andere Europese landen en Noord- en Zuid-Amerika;

—   SAM: gemeenschappelijke onderneming tussen Warburg Pincus, General Atlantic en Santander die zich bezighoudt met vermogensbeheer in Spanje, het Verenigd Koninkrijk, Duitsland, Luxemburg en Noord- en Zuid-Amerika.

3.

Op grond van een voorlopig onderzoek is de Commissie van oordeel dat de aangemelde transactie binnen het toepassingsgebied van de concentratieverordening kan vallen. Ten aanzien van dit punt wordt de definitieve beslissing echter aangehouden. Er zij op gewezen dat deze zaak in aanmerking kan komen voor de vereenvoudigde procedure zoals uiteengezet in de mededeling van de Commissie betreffende een vereenvoudigde procedure voor de behandeling van bepaalde concentraties krachtens Verordening (EG) nr. 139/2004 van de Raad (2).

4.

De Commissie verzoekt belanghebbenden haar hun eventuele opmerkingen over de voorgenomen concentratie kenbaar te maken.

Deze opmerkingen moeten de Commissie uiterlijk tien dagen na dagtekening van deze bekendmaking hebben bereikt. Ze kunnen, met vermelding van zaaknummer M.8519 — Santander/SAM, worden toegezonden per fax (+32 22964301), per e-mail (COMP-MERGER-REGISTRY@ec.europa.eu) of per post aan onderstaand adres:

14.6.2017   

NL

Publicatieblad van de Europese Unie

C 188/23

1.

Op 6 juni 2017 heeft de Commissie een aanmelding van een voorgenomen concentratie in de zin van artikel 4 van Verordening (EG) nr. 139/2004 van de Raad (1) ontvangen. Hierin is meegedeeld dat Canada Pension Plan Investment Board („CPPIB”, Canada) en Baring Private Equity Asia („BPEA”, Singapore) in de zin van artikel 3, lid 1, onder b), van de concentratieverordening gezamenlijke zeggenschap verkrijgen over Nord Anglia Education, Inc („Nord Anglia”, Hongkong) door de verwerving van aandelen.

2.

De activiteiten van de betrokken ondernemingen zijn:

—   CPPIB: professionele vermogensbeheerder op het gebied van vastgoed, beursgenoteerde en niet-beursgenoteerde aandelen, infrastructuur en vastrentende instrumenten;

—   BPEA: onafhankelijke alternatieve vermogensbeheerder op het gebied van vastgoed, niet-beursgenoteerde aandelen en groeikapitaal;

—   Nord Anglia: scholen met een hoogstaand academisch niveau gevestigd in China, Europa, het Midden-Oosten, de Verenigde Staten en Zuidoost-Azië.

3.

Op grond van een voorlopig onderzoek is de Commissie van oordeel dat de aangemelde transactie binnen het toepassingsgebied van de concentratieverordening kan vallen. Ten aanzien van dit punt wordt de definitieve beslissing echter aangehouden. Er zij op gewezen dat deze zaak in aanmerking kan komen voor de vereenvoudigde procedure zoals uiteengezet in de mededeling van de Commissie betreffende een vereenvoudigde procedure voor de behandeling van bepaalde concentraties krachtens Verordening (EG) nr. 139/2004 van de Raad (2).

4.

De Commissie verzoekt belanghebbenden haar hun eventuele opmerkingen over de voorgenomen concentratie kenbaar te maken.

Deze opmerkingen moeten de Commissie uiterlijk tien dagen na dagtekening van deze bekendmaking hebben bereikt. Ze kunnen, met vermelding van zaaknummer M.8515 — CPPIB/BPEA/Nord Anglia Education, worden toegezonden per fax (+32 22964301), per e-mail (COMP-MERGER-REGISTRY@ec.europa.eu) of per post aan onderstaand adres:

14.6.2017   

NL

Publicatieblad van de Europese Unie

C 188/24

1.

Op 7 juni 2017 heeft de Commissie een aanmelding van een voorgenomen concentratie in de zin van artikel 4 van Verordening (EG) nr. 139/2004 van de Raad (1) ontvangen. Hierin is meegedeeld dat Genui GmbH („GENUI”, Duitsland), Summit Partners L.P. („Summit”, Verenigde Staten) en Sycamore GmbH („Sycamore”, Duitsland) in de zin van artikel 3, lid 1, onder b), van de concentratieverordening gezamenlijke zeggenschap verkrijgen over Market Logic Software AG („Market Logic Software”, Duitsland) door de verwerving van aandelen.

2.

De activiteiten van de betrokken ondernemingen zijn:

—   GENUI: beleggingsonderneming die participaties heeft in middelgrote ondernemingen in Duitstalige landen;

—   Summit: internationaal beleggingsfonds dat zich toelegt op investeringen in ondernemingen in de sectoren technologie, gezondheidszorg en biowetenschappen, alsook groeiproducten en diensten om groei te financieren, herkapitalisaties en managementbuy-outs;

—   Sycamore: private-equityonderneming;

—   Market Logic Software: softwareonderneming die zich bezighoudt met de ontwikkeling en de distributie van marketinginformatiesystemen.

3.

Op grond van een voorlopig onderzoek is de Commissie van oordeel dat de aangemelde transactie binnen het toepassingsgebied van de concentratieverordening kan vallen. Ten aanzien van dit punt wordt de definitieve beslissing echter aangehouden. Er zij op gewezen dat deze zaak in aanmerking kan komen voor de vereenvoudigde procedure zoals uiteengezet in de mededeling van de Commissie betreffende een vereenvoudigde procedure voor de behandeling van bepaalde concentraties krachtens Verordening (EG) nr. 139/2004 van de Raad (2).

4.

De Commissie verzoekt belanghebbenden haar hun eventuele opmerkingen over de voorgenomen concentratie kenbaar te maken.

Deze opmerkingen moeten de Commissie uiterlijk tien dagen na dagtekening van deze bekendmaking hebben bereikt. Ze kunnen, met vermelding van zaaknummer M.8507 — GENUI/Summit/Sycamore/Market Logic Software, worden toegezonden per fax (+32 22964301), per e-mail (COMP-MERGER-REGISTRY@ec.europa.eu) of per post aan onderstaand adres:

14.6.2017   

NL

Publicatieblad van de Europese Unie

C 188/25

1.

Op 1 juni 2017 heeft de Commissie een aanmelding van een voorgenomen concentratie in de zin van artikel 4 van Verordening (EG) nr. 139/2004 van de Raad (1) ontvangen. Hierin is meegedeeld dat Wärtsilä Technology Oy Ab, dat onder zeggenschap staat van Wärtsilä Corporation („Wärtsilä”, Finland), en CSSC Electronics Technology Co., Ltd, dat onder zeggenschap staat van China State Shipbuilding Corporation („CSSC”, China), in de zin van artikel 3, lid 1, onder b), en artikel 3, lid 4, van de concentratieverordening gezamenlijke zeggenschap verkrijgen over CSSC Wärtsilä Electrical & Automation (Shanghai) Co., Ltd. („JV”, China) door de verwerving van aandelen in een nieuw opgerichte gemeenschappelijke onderneming.

2.

De activiteiten van de betrokken ondernemingen zijn:

—   Wärtsilä: aanbieder van aandrijvingssystemen (volledige levenscyclus) voor de scheepvaart en de energiemarkt;

—   CSSC: actief in de scheepsbouw en in de productie van maritiem materieel, alsook in niet-maritieme sectoren, zoals lucht- en ruimtevaart, bouw, elektriciteitsproductie en petrochemicaliën;

—   JV: leverancier van scheepsaandrijvingssystemen, alsook navigatie- en automatiseringssystemen in de Volksrepubliek China.

3.

Op grond van een voorlopig onderzoek is de Commissie van oordeel dat de aangemelde transactie binnen het toepassingsgebied van de concentratieverordening kan vallen. Ten aanzien van dit punt wordt de definitieve beslissing echter aangehouden. Er zij op gewezen dat deze zaak in aanmerking kan komen voor de vereenvoudigde procedure zoals uiteengezet in de mededeling van de Commissie betreffende een vereenvoudigde procedure voor de behandeling van bepaalde concentraties krachtens Verordening (EG) nr. 139/2004 van de Raad (2).

4.

De Commissie verzoekt belanghebbenden haar hun eventuele opmerkingen over de voorgenomen concentratie kenbaar te maken.

Deze opmerkingen moeten de Commissie uiterlijk tien dagen na dagtekening van deze bekendmaking hebben bereikt. Ze kunnen, met vermelding van zaaknummer M.8439 — Wärtsilä/CSSC/JV, worden toegezonden per fax (+32 22964301), per e-mail (COMP-MERGER-REGISTRY@ec.europa.eu) of per post aan onderstaand adres:

14.6.2017   

NL

Publicatieblad van de Europese Unie

C 188/26