24.11.2016   

NL

Publicatieblad van de Europese Unie

C 436/1

24.11.2016   

NL

Publicatieblad van de Europese Unie

C 436/2

—

gezien de artikelen 232 en 341 van het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie (VWEU),

—

gezien Protocol nr. 6 bij de Verdragen, betreffende de plaats van de zetels van de instellingen, van bepaalde instanties, organen, organisaties en diensten van de Europese Unie,

—

gezien de artikelen 10, 14 en 48 van het Verdrag betreffende de Europese Unie (VEU),

—

gezien de standpunten die het op dit gebied heeft ingenomen, met name in zijn aanbeveling van 21 juni 1958 (1), zijn resolutie van 7 juli 1981 over de zetel van de instellingen van de Europese Gemeenschap en met name die van het Europees Parlement (2), zijn aanbevelingen voor de intergouvernementele conferentie van 13 april 2000 (3) en de bijbehorende resoluties: zijn resolutie van 8 juni 2011 over „Investeren in de toekomst: een nieuw meerjarig financieel kader (MFK) voor een concurrerend, duurzaam en integratiegericht Europa” (4), zijn resolutie van 10 mei 2012 over het verlenen van kwijting voor de uitvoering van de algemene begroting van de Europese Unie voor het begrotingsjaar 2010, afdeling I — Europees Parlement (5), zijn resolutie van 16 februari 2012 over de richtsnoeren voor de begrotingsprocedure 2013, afdeling I — Europees Parlement, afdeling II — Raad, afdeling IV — Hof van Justitie, afdeling V — Rekenkamer, afdeling VI — Europees Economisch en Sociaal Comité, afdeling VII — Comité van de Regio's, afdeling VIII — Europese Ombudsman, afdeling IX — Europese Toezichthouder voor gegevensbescherming, afdeling X — Europese Dienst voor extern optreden (6), zijn resolutie van 29 maart 2012 over de raming van de ontvangsten en uitgaven van het Europees Parlement voor het begrotingsjaar 2013 (7) en zijn resolutie van 4 juli 2012 over inzake het mandaat voor de trialoog over de ontwerpbegroting 2013 (8),

—

gezien de schriftelijke vragen E-000181-2007, E-006174-2009, E-006258-2009, E-002934-2012, E-002935-2012, E-004134-2012 en E-004135-2012 aan de Commissie en de Raad,

—

gezien de verslagen van de secretaris-generaal van september 2002 en augustus 2013 over de kosten van de handhaving van drie werklocaties,

—

gezien het verslag van de gezamenlijke werkgroep van het Bureau en de Begrotingscommissie over de begroting van het Parlement voor 2012,

—

gezien zijn activiteitenverslagen over 1993-1999, 1999-2004, 2004-2009 en 2009-2011,

—

gezien de jurisprudentie van het Hof van Justitie van de Europese Unie, met name in zaak 230/81 (9), zaak 345/95 (10) en de gevoegde zaken 237/11 en 238/11 (11),

—

gezien verzoekschrift 630/2006 van de Campagne voor één zetel, dat door ruim 1,2 miljoen EU-burgers werd gesteund,

—

gezien de stemming in de plenaire vergadering van 23 oktober 2012, waarbij een meerderheid (78 %) van zijn leden de lidstaten verzocht hun standpunt over de kwestie van Straatsburg als de officiële zetel van het Parlement te herzien,

—

gezien artikel 5, lid 3, de artikelen 29, 41, 48, 74 bis en 201 en artikel 202, lid 4, van zijn Reglement,

—

gezien het verslag van de Commissie constitutionele zaken en de adviezen van de Begrotingscommissie en de Commissie verzoekschriften (A7-0350/2013),

A.

overwegende dat in artikel 341 van het VWEU is bepaald dat de zetels van de instellingen van de Unie in onderlinge overeenstemming door de regeringen van de lidstaten worden vastgesteld;

B.

overwegende dat de lidstaten dat hebben gedaan in Protocol nr. 6 bij de Verdragen, waarbij Brussel is aangewezen als zetel van de Commissie, de Raad — met dien verstande dat de zittingen in de maanden april, juni en oktober in Luxemburg worden gehouden –, het Economisch en Sociaal Comité en het Comité van de Regio's, Luxemburg als zetel van het Hof van Justitie van de Europese Unie, de Rekenkamer en de Europese Investeringsbank, Frankfurt als zetel van de Europese Centrale Bank en Den Haag als zetel van de Europese Politiedienst;

C.

overwegende dat het besluit van de lidstaten over deze zetels werd bereikt in het kader van een ruimer vergelijk, rekening houdend met de historische ontwikkeling van de Europese Unie en haar instellingen alsmede overwegingen van geografische spreiding;

D.

overwegende dat het Parlement een aparte en unieke rol vervult als de enige instelling die rechtstreeks verkozen wordt door en verantwoording aflegt aan de Europese burgers, en overwegende dat dit verslag zich voornamelijk zal richten op de zetel en de werkregelingen van het Parlement, aangezien zijn rol van alle EU-instellingen de meest ingrijpende veranderingen heeft ondergaan;

E.

overwegende dat Protocol nr. 6 bij de Verdragen bepaalt dat het Parlement zijn zetel heeft in Straatsburg, voor de twaalf periodes van de maandelijkse voltallige zittingen met inbegrip van de begrotingszitting, dat de bijkomende voltallige zittingen worden gehouden in Brussel, dat de commissies zetelen in Brussel en dat het secretariaat-generaal en zijn diensten in Luxemburg gevestigd blijven;

F.

overwegende dat de artikelen 10 en 14 van het VEU bepalen dat de EU een representatieve democratie is, waarbij het Parlement fungeert als rechtstreekse vertegenwoordiger van de Europese burgers op het niveau van de Unie, en dat het Parlement medewetgever is op gelijke voet met de Raad;

G.

overwegende dat artikel 232 van het VWEU het Parlement toestaat zijn eigen reglement vast te stellen op basis waarvan het de duur van de plenaire vergaderingen kan bepalen in overeenstemming met de Verdragen en de rechtspraak van het Hof van Justitie;

H.

overwegende dat het Hof van Justitie heeft verklaard dat de plaats van de zetels geen belemmering mag vormen voor de goede werking van het Parlement; overwegende dat het Hof voorts heeft verklaard dat er weliswaar nadelen en kosten verbonden zijn aan het in stand houden van verschillende werklocaties, maar dat een wijziging van de zetel of de werklocaties slechts mogelijk is als de Verdragen worden gewijzigd, waarvoor de lidstaten hun goedkeuring moeten geven;

I.

overwegende dat het Parlement een ingrijpende transformatie heeft doorgemaakt, van een raadgevend orgaan met 78 gedetacheerde leden dat — vooral uit praktische overwegingen — gebruik maakte van de gebouwen van de Parlementaire Vergadering van de Raad van Europa in Straatsburg, tot een volwaardig, rechtstreeks verkozen Parlement met thans 766 leden dat op gelijke voet met de Raad als medewetgever fungeert;

J.

overwegende dat zijn toegenomen wetgevingscapaciteit wordt geïllustreerd door de stijging van het aantal medebeslissingsprocedures (thans „gewone wetgevingsprocedures”) van 165 in de periode 1993-1999 over 454 in de periode 2004-2009 tot nog meer tijdens de huidige zittingsperiode;

K.

overwegende dat de veranderende rol van het Parlement ook blijkt uit de stijging van het aantal interinstitutionele bijeenkomsten met 150 %, van ongeveer 16 000 in 2009 tot naar schatting 40 000 in 2013, en uit de voortdurende onderhandelingen en trialogen met de Commissie, de Raad en afzonderlijke lidstaten, die nu deel uitmaken van het wetgevingsproces en die hebben geleid tot een forse stijging van het aantal akkoorden in eerste lezing, van 28 % in de periode 1999-200 tot 72 % in de periode 2004-2009;

L.

overwegende dat de structuur van het vergaderrooster van het Parlement is vastgelegd tijdens de top van Edinburgh in 1992, waardoor die niet langer aansluit bij de extra bevoegdheden die het Parlement op grond van de Verdragen van Maastricht, Amsterdam, Nice en Lissabon heeft verworven;

M.

overwegende dat de Raad en de Europese Raad hun werkzaamheden al in Brussel hebben geconcentreerd: terwijl de vergaderingen van de Europese Raad vroeger in het land van het roterende voorzitterschap werden gehouden, vinden die nu uitsluitend in Brussel plaats;

N.

overwegende dat de geografische afstand tussen de officiële zetels van de medewetgevers (435 km) het Parlement niet alleen isoleert van de Raad en de Commissie, maar ook van andere actoren zoals ngo's, organisaties van het maatschappelijk middelveld en vertegenwoordigingen van de lidstaten, alsook van een van 's werelds grootste internationale persgemeenschappen;

O.

overwegende dat de extra jaarlijkse kosten die voortvloeien uit de geografische spreiding van het Parlement tussen 156 miljoen en 204 miljoen EUR (12) zijn geraamd, wat neerkomt op ongeveer 10 % van de jaarlijkse begroting van het Parlement, en overwegende dat ook het effect op het milieu aanzienlijk is, met naar schatting tussen 11 000 (13) en 19 000 ton (14) CO2-uitstoot als gevolg van de verplaatsingen tussen de drie werklocaties;

P.

overwegende dat de huidige werkregelingen van het Parlement ook extra kosten en reizen met zich meebrengen voor de andere EU-instellingen, met name de Commissie en de Raad, de vertegenwoordigingen van de EU-lidstaten, journalisten en vertegenwoordigers van het maatschappelijk middenveld;

Q.

overwegende dat 78 % van alle dienstreizen van statutair personeel van het Parlement (gemiddeld 3 172 per maand) een direct gevolg zijn van zijn geografische spreiding; overwegende dat de gebouwen van het Parlement in Straatsburg momenteel slechts 42 dagen per jaar gebruikt worden (en dus 89 % van de tijd ongebruikt blijven), maar dat ze wel het hele jaar door verwarmd, bemand en onderhouden moeten worden;

R.

overwegende dat de uit de geografische spreiding van het Parlement voortvloeiende kosten een belangrijke besparingspost kunnen vormen, met name in het licht van het huidige economische klimaat;

S.

overwegende dat het Parlement al in 1958 voorstelde om een vestigingsplaats in de buurt van de Raad en de Commissie te kiezen, en dat het ook nadien in tal van verslagen en verklaringen herhaaldelijk bleef aangeven dat het voorstander is van een praktischere en efficiëntere werkregelingen;

T.

overwegende dat de burgers van de EU, onder wie meer dan een miljoen die het verzoekschrift voor één zetel hebben gesteund, hun onvrede met de huidige regelingen kenbaar hebben gemaakt;

U.

overwegende dat regelingen in verband met de interne organisatorische autonomie van het Parlement bij uitstek een parlementaire aangelegenheid vormen;

V.

overwegende dat behalve de hier behandelde kwesties ook andere wezenlijke vraagstukken die rechtstreeks verband houden met de positie van het Parlement en zijn functie in de institutionele structuur van de Europese Unie, tot dusver niet afdoend zijn opgelost; overwegende dat het daarbij gaat om stemrechtkwesties, regelingen inzake een beveiligde zone, immuniteitskwesties, vraagstukken in verband met het statuut van de leden; overwegende dat deze kwesties hetzij via een algemene beslissingsbevoegdheid in het kader van de organisatorische autonomie van het Parlement, hetzij op zijn minst via een gewone wetgevingsprocedure met medebeslissing moeten worden behandeld;

1.

is van mening dat het Parlement, als enige orgaan dat de Europese burgers rechtstreeks vertegenwoordigt, het prerogatief moet krijgen om zelf zijn werkregelingen te bepalen, met inbegrip van het recht om te beslissen waar en wanneer het zijn vergaderingen houdt;

2.

sluit zich aan bij het beginsel dat het Europees Parlement doeltreffender, kosteneffectiever en milieuvriendelijker zou zijn indien het slechts op één plaats gevestigd was; wijst erop dat de voortzetting van de maandelijkse verhuizing tussen Brussel en Straatsburg voor de meerderheid van de EU-burgers een negatieve symbolische kwestie is geworden, die schadelijk is voor de reputatie van de Europese Unie, met name terwijl de financiële crisis geleid heeft tot zware en pijnlijke besparingsmaatregelen in de lidstaten;

3.

vindt het volkomen rechtmatig dat het Parlement een debat op gang brengt over zijn recht om zelf zijn werkregelingen te bepalen, met inbegrip van de plaats en het tijdstip van zijn zittingen;

4.

verbindt zich er daarom toe een gewone verdragsherzieningsprocedure op grond van artikel 48 van het VEU in gang te zetten met het oog op een wijziging van artikel 341 van het VWEU en van Protocol nr. 6, opdat het Parlement zelf kan beslissen over de plaats van zijn zetel en zijn interne organisatie;

5.

besluit geen aanbevelingen te formuleren betreffende de zetels van de andere EU-instellingen;

6.

onderstreept dat de financiële en economische gevolgen van een wijziging van de zetel of de werklocatie van het Parlement moeten worden becijferd en dat een passend compromis moet worden gevonden zodat de huidige gebouwen van het Parlement verder kunnen worden gebruikt;

7.

erkent dat het Parlement voldoende tijd voor debat en reflectie moet uittrekken vooraleer het later eventueel een besluit over zijn werkregelingen neemt, en dat het belangrijk is in een ordelijke overgang te voorzien;

8.

vraagt dat de Rekenkamer of een soortgelijk onafhankelijk agentschap grondig analyseert hoeveel er op de EU-begroting zou kunnen worden bespaard als het Parlement slechts één zetel had; verlangt dat in deze analyse begrotingsaspecten en extra kosten worden meegenomen, zoals besparingen dankzij minder tijdverlies en meer efficiëntie;

9.

verzoekt het Bureau om Eurobarometer of een soortgelijke professionele opiniepeiler opdracht te gegeven om tegen 1 januari 2014 een enquête uit te voeren naar de mening van de Europese burgers over het vooruitzicht dat het Parlement zijn drie werklocaties zou behouden, met duidelijke vermelding van de financiële, milieu- en efficiëntiekosten van die regeling;

10.

verzoekt zijn Voorzitter deze resolutie te doen toekomen aan de Raad, de Commissie, de Europese Raad, en de staatshoofden, regeringsleiders en parlementen van de lidstaten.

24.11.2016   

NL

Publicatieblad van de Europese Unie

C 436/6

—

gezien de ministeriële verklaring van Doha van de Wereldhandelsorganisatie (WTO) van 14 november 2001,

—

gezien de ministeriële verklaring van Hongkong van de WTO van 18 december 2005,

—

gezien zijn resolutie van 4 april 2006 over de evaluatie van de Doha-ronde na de Ministeriële Conferentie van de WTO in Hongkong (1),

—

gezien zijn resolutie van 24 april 2008 over een routekaart voor hervorming van de Wereldhandelsorganisatie (2),

—

gezien zijn eerdere resoluties over de ontwikkelingsagenda van Doha, met name die van 9 oktober 2008 (3), 16 december 2009 (4) en 14 september 2011 (5),

—

gezien de verklaring die op 29 mei 2013 is aangenomen tijdens de 28e zitting van de stuurgroep van de parlementaire conferentie van de WTO,

—

gezien de verklaringen die zijn afgelegd op de informele bijeenkomsten van het Trade Negotiations Committee (TNC) op 11 april en 3 juni 2013 en op de informele TNC-bijeenkomst op 22 juli 2013,

—

gezien de millenniumdoelstellingen voor ontwikkeling van de Verenigde Naties,

—

gezien de vierde mondiale evaluatie van Aid for Trade („hulp voor handel”), die plaatsvond van 8 t/m 10 juli 2013,

—

gezien artikel 110, lid 2, van zijn Reglement,

A.

overwegende dat de Doha-ronde in 2001 werd gestart met het doel nieuwe kansen voor de handel te creëren, de multilaterale handelsregels te versterken en de onevenwichtigheden van het handelssysteem aan te pakken door de behoeften en belangen van de ontwikkelingslanden, met name de minst ontwikkelde landen, centraal te stellen in de onderhandelingen; dat deze doelstellingen voortkomen uit de overtuiging dat een multilateraal systeem, gebaseerd op eerlijkere en billijkere regels, kan bijdragen tot een eerlijke en vrije handel ten dienste van de ontwikkeling van alle continenten en de vermindering van armoede;

B.

overwegende dat de EU altijd op consistente wijze gepleit heeft voor een sterke, op multilaterale regels gebaseerde benadering van handel, waarbij wel altijd werd erkend dat aanvullende benaderingen zoals bilaterale, regionale en multilaterale overeenkomsten ertoe kunnen bijdragen dat markten worden ontsloten, met name door liberalisering te bewerkstelligen en de regels en disciplines aan te scherpen in beleidssectoren die minder uitgebreid aan bod komen in de WTO, en dat het multilaterale systeem wordt ondersteund, mits dergelijke overeenkomsten in overeenstemming zijn met de WTO;

C.

overwegende dat de WTO en de regels die zijn verankerd in de in WTO-verband gesloten overeenkomsten van essentieel belang geweest zijn om verstrekkend en wijdverbreid protectionisme tegen te gaan in reactie op de ernstigste financiële en economische crisis sinds de jaren '30 van de vorige eeuw;

D.

overwegende dat open en eerlijke multilaterale handel sterker wordt gehinderd door verschillende niet-tarifaire belemmeringen dan door douanerechten, waarvan steeds vaker wordt afgezien ten gevolge van de globalisering;

E.

overwegende dat de Ministeriële Conferentie van de WTO ter afronding van de Doha-ronde eind juli 2008 is vastgelopen;

F.

overwegende dat er in de afgelopen jaren verschillende pogingen zijn ondernomen en initiatieven zijn ontplooid om de vastgelopen Doha-ontwikkelingsagenda weer uit het slop te halen;

G.

overwegende dat de negende Ministeriële Conferentie van de Wereldhandelsorganisatie van 3 t/m 6 december 2013 in Indonesië zal plaatsvinden;

1.

achter de blijvende waarde van het multilateralisme, maar pleit voor een structurele hervorming van de WTO, die noodzakelijk is om betere waarborgen te bieden voor een op gemeenschappelijke regels gebaseerd, eerlijk en niet-discriminerend handelssysteem, dat meer rekening houdt met de rol en de belangen van de kmo's;

2.

benadrukt het systemische belang van een voor alle WTO-leden aanvaardbaar, ambitieus en evenwichtig resultaat van de negende Ministeriële Conferentie, waarmee de weg kan worden gebaand voor verdere multilaterale onderhandelingen;

3.

verzoekt om een handelsagenda die gebaseerd is op vrije en eerlijke handel die allen ten goede komt en waarin ontwikkeling centraal staat; benadrukt dat er in de onderhandelingen volledig rekening moet worden gehouden met de speciale behoeften en belangen van de ontwikkelingslanden met lage inkomsten en van de minst ontwikkelde landen (MOL's); herhaalt nogmaals dat het beginsel van speciale en gedifferentieerde behandeling (SD&T) een integraal bestanddeel vormt in alle onderhandelingsstadia en dat het de uiteenlopende ontwikkelingsniveaus van WTO-leden als bedoeld in paragraaf 44 van de ministeriële verklaring van Doha weerspiegelt; is van mening dat zinvolle S&DT-bepalingen nauwkeuriger moeten worden geformuleerd, periodiek moeten worden herzien en gericht moeten zijn;

4.

is van mening dat handelsliberalisering een belangrijk instrument is om te zorgen voor duurzame economische groei en ontwikkeling, maar dat die liberalisering gepaard moet gaan met het juiste flankerend beleid, waaronder macro- en micro-economische interventies, begrotingstransparantie, belastingmaatregelen, fiscale rechtvaardigheid, administratieve vereenvoudiging, onderwijs en opleiding, institutionele hervormingen en sociaal beleid, om de voordelen van handelshervormingen te maximaliseren en beter te spreiden en om negatieve gevolgen op effectieve wijze te compenseren;

5.

benadrukt dat de WTO-leden erkend hebben dat het multilaterale handelssysteem vergezeld moet gaan van verbeteringen van de handelscapaciteit wat een essentieel onderdeel is van de ontwikkelingsagenda van Doha, aangezien er nog altijd landen zijn die niet beschikken over het menselijk potentieel en de institutionele en infrastructurele capaciteit om op effectieve wijze deel te nemen aan de internationale handel; is echter ook van mening dat steun aan landen die graag tot de WTO willen toetreden een prioriteit moet blijven;

6.

benadrukt in dit verband de succesvolle rol die het Aid for Trade-initiatief heeft gespeeld; betreurt het dat in 2011 voor de eerste keer sinds de start in 2005 het bedrag aan vastleggingen werd verlaagd vanwege de financiële crisis, wat geleid heeft tot minder steun voor grote projecten op het gebied van economische infrastructuur en terugloop van de vastleggingen voor de vervoers- en energiesector; wijst erop dat technische steun op het gebied van handel en multilaterale initiatieven zoals de preferentiële tariefbehandeling in het kader van de WTO deze verminderde vastleggingen kunnen compenseren; verzoekt de WTO-leden en met name de ontwikkelde landen en de opkomende economieën om meer gebruik te maken van deze mogelijkheid;

7.

acht het absoluut noodzakelijk dat de WTO wordt hervormd om rekening te houden met de vereisten van de kmo's in de internationale handel en de behoefte aan vereenvoudigde regels zowel op het vlak van de handelsfacilitering als in de stelsels van internationale arbitragehoven, om problemen die kunnen voortvloeien uit een geschil met de douane- of handelsinstanties in bepaalde WTO-lidstaten te voorkomen;

8.

vestigt de aandacht op de vierde Aid for Trade-evaluatieconferentie die in juli 2013 is gehouden in Genève, waar de voordelen werden getoond die mondiale waardeketens voor ontwikkelingslanden opleveren; wijst er echter op dat de deelnemers de handelsgerelateerde beperkende factoren inventariseerden die ontwikkelingslanden beletten aan te sluiten op waardeketens of deze op te waarderen, zoals ontoereikende infrastructuur, hoge vervoers- en verzendingskosten, onvoldoende toegang tot handelsfinanciering, onvermogen om buitenlands investeringskapitaal aan te trekken, te weinig comparatief voordeel en hoge kosten om toegang te krijgen tot de markt;

9.

erkent het belang van de landbouwsector; is van mening dat de EU maatregelen moet steunen om de serieuze bezorgdheid van ontwikkelingslanden over hun voedselzekerheid aan te pakken; herinnert er in dit verband aan dat de EU moet zorgen voor samenhang tussen de verschillende beleidslijnen van haar externe optreden zoals dat verankerd ligt in met name de artikelen 205 t/m 208 van het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie en artikel 21 van het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie, nl. het ontwikkelingsbeleid en het gemeenschappelijk handelsbeleid, rekening houdend met de behoeften en belangen van zowel de EU-lidstaten als de ontwikkelingslanden;

10.

doet een beroep op de ontwikkelde landen en opkomende economieën om het voorbeeld van het EU-initiatief „Alles behalve wapens” te volgen, door de MOL's volkomen rechten- en quotavrije markttoegang te bieden en de toepassing van de ontheffing voor diensten voor de MOL's te waarborgen;

11.

is van mening dat een bindende overeenkomst over handelsfacilitering ten goede zou komen aan alle WTO-leden, en met name aan de ontwikkelingslanden en de betrokken marktdeelnemers, doordat er meer transparantie en rechtszekerheid zou komen en de administratieve kosten en de duur van de douaneprocedures zouden afnemen, wat die landen in staat zou stellen optimaal te profiteren van de mogelijkheden die ontstaan als gevolg van het feit dat de toeleveringsketens steeds vaker regionaal en mondiaal zijn, terwijl de kmo's profijt zouden kunnen trekken uit meer open markten; wijst erop dat capaciteitsopbouw en technische bijstand beschikbaar moeten blijven voor ontwikkelingslanden om hen in staat te stellen hun productiecapaciteit op te voeren zodat zij kunnen profiteren van een groter aandeel in de waardevermeerdering in de mondiale waardeketens;

12.

herinnert eraan dat een recent in opdracht van de EU uitgevoerd onderzoek naar de effecten van de ontwikkelingsagenda van Doha aantoont dat handelsfacilitering evenveel economisch voordeel zou kunnen opleveren als de liberalisering van goederen en diensten samen; herinnert eraan dat verbeterde douaneprocedures alleen al kunnen leiden tot een toename van 68 miljard euro aan mondiaal bbp, en dat handelsfacilitering voor veel ontwikkelingslanden de voornaamste bron van winst zou zijn;

13.

is van mening dat binnen de WTO de nodige prioriteit moet worden gegeven aan handels- en investeringsbelemmeringen voor dienstensectoren, zoals de ICT en telecommunicatie, professionele en zakelijke diensten, financiële diensten, e-handel, bouw, detailhandel en distributie; gelooft dat deze niet-tarifaire maatregelen, waaronder nationale regelgeving, beperkingen op eigendom en diverse crisismaatregelen (zoals discriminerende bepalingen bij openbare aanbestedingen), van bijzonder belang zijn gezien de hogere toegevoegde waarde van de handel in diensten en de positie van de EU als grootste exporteur van diensten;

14.

is daarom verheugd dat de onderhandelingen over een overeenkomst inzake multilaterale handel in diensten (TiSA) van start zijn gegaan, hetgeen in overeenstemming is met de doelstelling van de achtste Ministeriële Conferentie om nieuwe manieren te onderzoeken voor de WTO-leden om de handel in diensten verder te liberaliseren; benadrukt dat de EU zich ervoor inzet om de werkzaamheden op dit terrein te intensiveren en om de TiSA uiteindelijk te „multilateraliseren” door ervoor te zorgen dat de definities, regels en beginselen die de kern vormen van de algemene overeenkomst inzake de handel in diensten (GATS) worden overgenomen; benadrukt dat ervoor gezorgd moet worden dat de overeenkomst ambitieus is, dat haar toepassingsgebied zo ruim mogelijk wordt en dat de regels betreffende de liberalisering van de handel in diensten nader worden uitgewerkt, met behoud van de nationale beleidsdoelstellingen van de WTO-leden en van hun recht om diensten van algemeen belang te regulariseren en om bilaterale en multilaterale verbintenissen aan te gaan, en dat het resultaat stevig moet worden verankerd in de WTO-architectuur;

15.

is van mening dat technologieoverdracht economische groei kan stimuleren en handel kan bevorderen; is verheugd over het hervatten van de onderhandelingen over de uitbreiding van de overeenkomst inzake informatietechnologie, die het aantal producten en landen binnen het toepassingsgebied van de overeenkomst verhoogt; moedigt alle onderhandelende partijen aan zich te blijven inspannen om tijdig, d.w.z. voor de negende Ministeriële Conferentie, tot een overeenkomst te komen;

16.

is ingenomen met de herziening van de plurilaterale WTO-overeenkomst inzake overheidsopdrachten (GPO) waarover in maart 2012 overeenstemming is bereikt en beseft dat het belangrijk is dat de EU de herziene GPO vóór de negende Ministeriële Conferentie goedkeurt, zodat ze in 2014 van kracht kan worden; is van mening dat duidelijkere en strengere regels voor de gunningsprocedures zullen leiden tot meer transparantie bij openbare aanbestedingen, en dat dit samen met het feit dat er meer goederen en diensten onder komen te vallen, meer mogelijkheden zal opleveren voor de ondertekenende partijen; dringt er bij de WTO-leden, en met name bij de ontwikkelingslanden en de huidige waarnemers bij de GPA, op aan zich aan te sluiten bij de overeenkomst om gebruik te maken van de nieuwe flexibelere bepalingen voor ontwikkelingslanden en de vruchten daarvan te plukken;

17.

is verheugd dat in juni 2013 een positief besluit is genomen om de TRIPS-vrijstelling (TRIPS — Trade-Related Intellectual Property Rules) voor MOL's nogmaals met acht jaar te verlengen tot 1 juli 2021 omdat het een manier is om ervoor te zorgen dat het wereldhandelssysteem niet kiest voor een uniforme benadering maar juist rekening houdt met de specifieke kenmerken van elk ontwikkelingsland;

18.

moedigt de WTO-leden aan om op een proactieve manier steun te verlenen aan inspanningen om doeltreffende en nauwere samenwerking tot stand te brengen tussen de WTO en andere internationale organisaties die een belangrijke rol spelen in mondiale handelsbesprekingen, met name de Internationale Arbeidsorganisatie, de Wereldgezondheidsorganisatie en de VN en haar agentschappen en organen, zoals de Conferentie van de VN voor handel en ontwikkeling, de Voedsel- en Landbouworganisatie, het Milieuprogramma van de VN, het Ontwikkelingsprogramma van de VN en het VN-Raamverdrag inzake klimaatverandering, alsook het IMF, de Wereldbank en de OESO, teneinde te zorgen voor wederzijdse ondersteuning en synergie tussen handelsproblematiek en andere, niet handelsgerelateerde belangen; steunt het streven naar vaststelling van internationale normen en samenwerking op regelgevingsgebied;

19.

verzoekt dat er grondig wordt nagedacht over hoe er in de regels van de WTO beter rekening kan worden gehouden met andere dan handelsbelangen, om de WTO-leden in staat te stellen legitieme beleidsdoelstellingen na te streven, en daarbij de toegang tot de markt te vrijwaren; benadrukt in dit verband dat inspanningen voor de aanneming en effectieve tenuitvoerlegging van internationale sociale, arbeids-, milieu-, en mensenrechtennormen sterk moeten worden gesteund en dat de nodige hulp moet worden geboden aan ontwikkelingslanden zodat ze kunnen voldoen aan dergelijke normen;

20.

is ervan overtuigd dat het ontbreken van voldoende differentiatie tussen de ontwikkelingslanden, ondanks de grote verschillen in hun economische ontwikkelingsniveaus en specifieke behoeften, de vaststelling van doeltreffende maatregelen ten behoeve van deze landen conform het verklaarde doel van de Doha-ronde kan belemmeren en fnuikend is voor de meest behoeftige ontwikkelingslanden; vraagt de meer ontwikkelde ontwikkelingslanden met klem hun deel van de verantwoordelijkheid al in de huidige ronde op zich te nemen en een bijdrage te leveren die in verhouding staat tot hun ontwikkelingsniveau en sectorale concurrentiekracht;

21.

is van mening dat serieus aandacht moet worden besteed aan het indelen van de landen in categorieën of subcategorieën, niet alleen van de ontwikkelingslanden maar van alle WTO-leden, op basis van objectieve criteria die niet uitsluitend verband houden met het bruto nationaal product, teneinde een gedifferentieerde toepassing van de bestaande of in onderhandeling zijnde overeenkomsten mogelijk te maken;

22.

is van mening dat afsluiting van de langslepende Doha-ronde met een vervuld ontwikkelingsmandaat van vitaal belang is; dringt er derhalve bij alle WTO-leden op aan alle mogelijke opties na te gaan met dat einddoel voor ogen om een afgewogen resultaat te halen;

23.

dringt erop aan dat de EU een leidende rol blijft spelen bij de bevordering van tastbare voortgang tijdens de lopende WTO-onderhandelingen, opdat de ontwikkelingsronde van Doha op korte termijn volledig kan worden afgerond, alsook bij het vergemakkelijken van de volledige deelname van de MOL's aan de wereldhandel door te bemiddelen tussen de verschillende standpunten van WTO-leden;

24.

benadrukt dat de WTO een cruciale rol speelt op het gebied van de uitvoering en naleving van bindende toezeggingen en de oplossing van handelsgeschillen;

25.

is van mening dat de WTO-leden desalniettemin hun inspanningen moeten verhogen op andere gebieden die in de ministeriële verklaring van Doha zijn genoemd, zoals de handel in milieugoederen en -diensten die aanzienlijk zou kunnen bijdragen tot duurzame ontwikkeling en de bestrijding van de klimaatverandering; verzoekt de WTO-leden nota te nemen van de APEC-lijst van milieugoederen; verzoekt de EU met klem te blijven aandringen op een overeenkomst inzake milieutechnologie die tot doel heeft de douanetarieven voor milieutechnologieproducten te verlagen, en te streven naar opheldering omtrent de juridische relatie tussen WTO-regels en multilaterale milieuovereenkomsten;

26.

verzoekt de Commissie en de Raad ervoor te zorgen dat het Parlement nauw betrokken blijft bij de voorbereidingen van de negende Ministeriële Conferentie die van 3 t/m 6 december 2013 op Bali plaatsvindt, en dat het voortdurend op de hoogte wordt gehouden en waar nodig tijdens de Ministeriële Conferentie wordt geraadpleegd; verzoekt de Commissie andere WTO-leden te blijven wijzen op het belang van een sterkere parlementaire dimensie van de WTO;

27.

roept de WTO-leden op de democratische legitimiteit te waarborgen door de parlementaire dimensie van de WTO te versterken; benadrukt in dit verband dat het nodig is ervoor te zorgen dat parlementsleden betere toegang krijgen tot handelsbesprekingen en worden betrokken bij de formulering en uitvoering van de WTO-besluiten, en dat handelsbeleid in het belang van de burgers naar behoren wordt getoetst; vraagt daarom dat er een permanente Europese parlementaire delegatie bij de WTO wordt gevestigd;

28.

verzoekt zijn Voorzitter deze resolutie te doen toekomen aan de Raad, de Commissie, de regeringen en de parlementen van de lidstaten en de directeur-generaal van de WTO.

24.11.2016   

NL

Publicatieblad van de Europese Unie

C 436/11

—

gezien de vraag aan de Commissie over het Actieplan ondernemerschap 2020 — De ondernemingsgeest in Europa nieuw leven inblazen (O-000110/2013 — B7-0520/2013),

—

gezien artikel 115, lid 5, en artikel 110, lid 2, van zijn Reglement,

1.

verwacht dat alle voorgestelde maatregelen ter bevordering van het ondernemerschap op nationaal en Europees niveau op alle ondernemingsvormen van toepassing zullen zijn, onder meer op vrije beroepen, coöperaties, ambachtelijke bedrijven en sociale ondernemingen;

2.

herinnert eraan dat zakelijke en voor het ondernemerschap noodzakelijke bekwaamheden en vaardigheden sleutelcompetenties zijn voor een leven lang leren, en dat er gezien de geringe economische groei en de hoge werkloosheidscijfers behoefte is aan krachtige maatregelen op de korte en middellange termijn om het ondernemerschap te promoten en te faciliteren, vooral onder jonge mensen;

3.

erkent dat de lidstaten bevoegd zijn voor onderwijs en opleiding op zakelijk, sociaal en ondernemingsgebied en dat opleidingsprogramma's vaak doelgerichter en kostenefficiënter zijn wanneer zij op lokaal en nationaal niveau worden georganiseerd; is van mening dat initiatieven van de EU de acties van de lidstaten op dit gebied op zinvolle wijze zouden kunnen en moeten aanvullen, met name door middel van samenwerking en uitwisseling van beste praktijken;

4.

onderstreept de noodzaak om stimulansen te geven aan werkgevers die laag- of ongeschoolde mensen (met inbegrip van Roma) een opleiding bieden en mogelijkheden om direct op de werkplek praktische ervaring op te doen;

5.

is verontrust over het feit dat in het huidige onzekere economische klimaat steeds minder EU-burgers overwegen voor zichzelf te beginnen; is van oordeel dat de EU en de lidstaten hun gecoördineerde inspanningen moeten opvoeren om het ondernemersklimaat in Europa te verbeteren en de mogelijkheid moeten onderzoeken om specifieke maatregelen en doelstellingen vast te stellen om ondernemerschap opnieuw aantrekkelijk te maken, ook voor hoogopgeleide werknemers met beroepservaring en inzonderheid in sectoren die voor de Unie van strategisch belang zijn; meent dat een duidelijk verband moet worden gelegd tussen dergelijke initiatieven en de industriebeleidsmaatregelen van de Commissie; meent dat dergelijke maatregelen acties moeten omvatten om de oprichting van ondernemingen te vergemakkelijken;

6.

neemt kennis van de door de Commissie voorgestelde maatregelen en initiatieven ten behoeve van de opleiding van ondernemers en roept de lidstaten op deze met spoed om te zetten, in overeenstemming met het subsidiariteitsbeginsel; wijst in dit verband met name op het EU-initiatief „Nieuwe vaardigheden voor nieuwe banen”; verwelkomt de oproep aan de lidstaten om onderwijs en opleiding in ondernemerschap als sleutelcompetenties op te nemen in hun nationale programma's;

7.

vindt dat er initiatieven moeten worden ontplooid om strenge criteria op het gebied van duurzaamheid en maatschappelijk verantwoord ondernemen op te nemen in ondernemerschapsonderwijs om potentiële nieuwe ondernemers de vaardigheden bij te brengen om hun bedrijf te leiden op een manier die de positieve bijdrage ervan aan de maatschappij vergroot en tegelijkertijd de negatieve gevolgen voor de bevolking en het milieu minimaliseert;

8.

beschouwt het netwerk van mkb-gezanten als een potentieel centraal forum voor de uitwisseling van beste praktijken en de beoordeling van vooruitgang bij de omzetting;

9.

steunt de ambitie achter de geplande invoering van de jongerengarantie en de bereidheid om hiervoor voldoende financiële middelen uit te trekken; ziet dit als een belangrijke maatregel om de lidstaten te helpen de effecten van de massale jeugdwerkloosheid, met name in landen die ernstig zijn getroffen door de crisis, te beperken; onderstreept de betekenis van de geplande maatregelen voor de bevordering van het ondernemerschap en de opleiding van ondernemers, daar zij op duurzame werkgelegenheid gericht zijn en nauwelijks een meeneem-effect hebben; verzoekt de Commissie en de lidstaten andere maatregelen, zoals belastingvrijstellingen, te overwegen om kmo's aan te moedigen jongeren in dienst te nemen;

10.

verzoekt de Commissie om de via intermediaire organisaties uitgevoerde maatregelen ter begeleiding, advisering en ondersteuning van ondernemingen, en in het bijzonder van zeer kleine ondernemingen, te versterken en programma's op te stellen om oudere ondernemers die de rol van mentor of begeleider op zich willen nemen, ertoe aan te moedigen jonge ondernemers die pas een bedrijf hebben opgestart of een bedrijf in moeilijkheden hebben overgenomen op de goede weg te helpen en te begeleiden door hun knowhow en ervaring ter beschikking te stellen;

11.

verzoekt de Commissie om de oprichting van clusters te bevorderen, zoals bedrijfsnetwerken en ondernemingsverenigingen die concurrentievoordelen helpen ontwikkelen, het mogelijk maken profijt te trekken van een gemeenschappelijk beheer van personele middelen en leiden tot een toename van het concurrentievermogen;

12.

wijst erop dat kleine en middelgrote ondernemingen die gebruik maken van informatie- en communicatietechnologieën (ICT) twee tot drie keer sneller groeien; vraagt daarom de Commissie maatregelen te bevorderen die de ondernemers in staat stellen alle door de digitale interne markt geboden kansen te benutten;

13.

roept de Commissie en de lidstaten op om het Erasmus-programma voor jonge ondernemers verder te ontwikkelen en het aantal nationale contactpunten waar nodig uit te breiden; stelt voor om vaker gebruik te maken van de structuren van de Enterprise Europe Networks; acht een streefdoel van 10 000 uitwisselingen per jaar noodzakelijk, met een groei van minimaal 10 % per jaar tot dat streefdoel is bereikt;

14.

ziet veel mogelijkheden in de uitbreiding van het Leonardo-uitwisselingsprogramma voor leerlingen en benadrukt dat zogenaamde intermediaire organisaties het mkb bij de organisatie hiervan (bv. zoeken naar geschikte partners in het buitenland, onderdak enz.) moeten ondersteunen; wijst nadrukkelijk op de mogelijkheden voor het ondernemerschap van afgestudeerden van een duale opleiding (leerlingstelsel);

15.

stelt voor dat de lidstaten voor kortetermijnmaatregelen zoals steun en advies bij het oprichten of overnemen van een bedrijf ook middelen uit het Europees Fonds voor aanpassing aan de globalisering en het Europees Sociaal Fonds moeten kunnen aanvragen, zolang deze inderdaad voor kortetermijnmaatregelen worden gebruikt en niet om de verdere verplaatsing van ondernemingen te rechtvaardigen;

16.

stelt voor de bestaande en toekomstige instrumenten ter bevordering van het ondernemerschap in sterkere mate onderling te coördineren teneinde op nationaal, regionaal en lokaal niveau stimulansen en synergie te creëren;

17.

verwacht dat de komende Commissie de bevordering van het ondernemerschap en de opleiding voor ondernemers voor zover die onder haar bevoegdheden valt tot een van de hoofdthema's verklaart en een Europees partnerschap in het leven roept waarin de vooruitgang in de lidstaten kan worden gemeten, onder meer aan de hand van de volgende criteria:

18.

moedigt de lidstaten aan om zo spoedig mogelijk nationale, regionale en lokale strategieën vast te stellen waarmee opleiding voor ondernemers in het onderwijsprogramma (lager en middelbaar onderwijs, beroeps- en universitaire opleidingen alsook volwassenenonderwijs) wordt geïntegreerd; verwacht dat deze strategieën betrekking hebben op alle soorten ondernemingen en ook de sociale en ecologische impact van het ondernemerschap omvatten; onderstreept de betekenis van praktijkgerichte en interactieve elementen in de sociale, zakelijke en op ondernemerschap gerichte opleiding;

19.

is van mening dat beroepsonderwijs en -opleiding (BOO) de vaardigheden, kennis en competenties kan bijbrengen die nodig zijn op de arbeidsmarkt, met name ten aanzien van werklozen, alsook gepersonaliseerd advies kan bieden bij het zoeken naar een baan; roept de Commissie en de lidstaten op het aanbieden van BOO in Europa te versterken ter bevordering van de transparantie, erkenning en kwaliteit van competenties en kwalificaties, en aldus de mobiliteit van lerenden en werknemers te vergemakkelijken;

20.

benadrukt dat voor het effectief leiden van een bedrijf kennis over het functioneren van de markt, de economie en financieringsstelsels onontbeerlijk is en dat dit daarom ook als onderdeel in het nationale basisonderwijs en de EU-onderwijsprogramma's moet worden opgenomen; verzoekt de Commissie en de lidstaten onverwijld financieel onderwijs in hun onderwijsprogramma's op te nemen;

21.

benadrukt het belang van opleidingsplaatsen voor jongeren in economische sectoren met goede vooruitzichten, die een waardevolle stap vormen in de overgang van het onderwijs naar het beroepsleven;

22.

is ingenomen met het concept van de kennis- en innovatiegemeenschappen (KIC's) die met hun focus op ondernemerschap aan de hand van het integreren van de kennisdriehoek onderzoek, hoger onderwijs en innovatie een belangrijke aanjager zijn van innovatie op het gebied van grote maatschappelijke vraagstukken, en derhalve een belangrijk instrument zijn voor het creëren van groei en werkgelegenheid in Europa; onderstreept derhalve dat alle KIC's ondernemerschap moeten opnemen in hun structuur en in hun aanpak op het gebied van onderzoek, innovatie en opleiding; onderstreept dat KIC's beste praktijken in verband met het gebruik van innovatieve opleidingsconcepten en -technologieën moeten overnemen en delen; beveelt voorts een evaluatie op de langere termijn aan met het oog op de oprichting van een KIC om dergelijke innovatieve opleidingsconcepten verder te ontwikkelen, waarbij bijzondere aandacht moet uitgaan naar ondernemerschapsonderwijs;

23.

roept de Commissie en de EIB-groep op meer te doen op het gebied van voorlichting, om samen met de mkb-organisaties meer informatie te geven over de financieringsmogelijkheden binnen het mkb;

24.

benadrukt dat de invoering van flexibelere financieringsalternatieven van het allergrootste belang is voor de oprichting van nieuwe bedrijven; onderstreept dat het fiscaal onderscheid tussen eigen kapitaal en vreemd kapitaal moet worden afgeschaft en dat er een investeringsaftrek zou moeten worden ingevoerd; benadrukt dat bankkredieten tot de belangrijkste financieringsvormen voor het mkb behoren en dat daarom moet worden gezorgd voor een betrouwbare kredietvoorziening en bovendien moet worden gestreefd naar meer aandelenfinanciering door betere randvoorwaarden voor particulier vermogen en durfkapitaal, met inbegrip van steun voor mkb-fondsen en crowdfunding zonder dure prospectuskosten; vraagt dat een belastingvrijstelling voor participatie van particuliere beleggers zou worden ingevoerd;

25.

herinnert eraan dat administratieve lasten nog steeds als een van de grootste belemmeringen voor het starten of voortzetten van een onderneming worden gezien; acht het van het grootste belang dat de vermindering van onnodige administratieve lasten als hoogste punt op de politieke agenda blijft staan en verwacht dat de volgende Commissie concrete voorstellen doet voor beleid en maatregelen voor de periode tot 2020 in het kader van de prioriteiten van de Small Business Act, die concrete, kwantitatieve doelstellingen kunnen behelzen (bv. vermindering van de administratieve lasten door EU-wetgeving met 25 % tot 2020);

26.

is ingenomen met de door de Commissie voor deze actiepijler voorgestelde maatregelen en herinnert aan de opmerkingen die het Parlement ter zake heeft geformuleerd in zijn resoluties van 23 oktober 2012 over het midden- en kleinbedrijf: concurrentievermogen en zakelijke kansen en van 5 februari 2013 over de verbetering van de toegang tot financiering (1) voor kmo's (2);

27.

is ingenomen met de hernieuwde oproepen van de Commissie aan de lidstaten om de kosten en de tijd die gepaard gaan met de oprichting van een onderneming te verminderen; wijst op de beperkte vorderingen die sinds de Small Business Act zijn geboekt en roept de lidstaten op hun inspanningen op dit gebied op te voeren;

28.

benadrukt dat de verschillende ondernemingsvormen, zoals onder meer familiebedrijven en coöperatieve ondernemingen, in aanmerking moeten worden genomen bij het creëren van een bedrijfsvriendelijk klimaat aan de hand van passende bedrijfsondersteunende diensten;

29.

wijst erop dat de steunmaatregelen van de EU voor het mkb nog altijd onevenwichtig zijn en dat vele lidstaten bij de uitwerking van wetgeving nog altijd geen rekening houden met de bijzondere kenmerken van kleine ondernemingen;

30.

benadrukt dat de toegang tot financiering een van de meest significante belemmeringen blijft voor de ontwikkeling van het mkb; dringt er bij de Commissie op aan uitgebreid te onderzoeken of financieringsinstrumenten die gericht zijn op het mkb, zoals het Progress-microfinancieringsinstrument, de toegang van het mkb tot financiering daadwerkelijk vergemakkelijken, met name gezien het feit dat bij de financieringsinstrumenten van een aantal lidstaten te strenge eisen worden gesteld voor het verlenen van krediet aan het mkb;

31.

verwelkomt de inspanningen van de Commissie om de lidstaten te helpen de fiscale en administratieve voorwaarden bij de overdracht van ondernemingen te verbeteren; acht het noodzakelijk om de fiscale behandeling van innoverende financieringsvormen zoals groepsfinanciering, durfkapitaalfinanciering en financiering door business angels te verbeteren; verzoekt de lidstaten om hun steun voor de overdracht van ondernemingen te vergroten aan de hand van nationale financiële instrumenten, met name door middel van garanties op leningen en andere financieringsvormen zoals groepsfinanciering of financiering door business angels, en verwelkomt de aandacht van de Commissie voor crowdfundingsplatforms; meent dat de overdracht van ondernemingen ook moet worden bevorderd via passende opleidingsinitiatieven op het gebied van managementvaardigheden, met name wanneer bedrijven worden overgedragen aan werknemers;

32.

merkt op dat ingewikkelde btw-regels al lang een van de grootste belemmeringen vormen voor ondernemers om het potentieel van de interne markt te benutten; roept de Commissie op de geplande voorstellen om de regels op elkaar af te stemmen en de kosten van het nakomen van de btw-verplichtingen terug te dringen door te werken met één enkele aangifte, zo snel mogelijk in te dienen, zodat ze tijdens de huidige zittingsperiode kunnen worden aangenomen;

33.

beschouwt de voorgestelde maatregelen om de administratieve lasten (waaronder mogelijk ook onnodige of buitensporige lasten ingevolge de regelgeving) en bureaucratische lasten te verminderen als een aanvulling op de beginselen van de Small Business Act; betreurt dat bepaalde belangrijke initiatieven in het actieplan niet aan de orde komen, zoals bijvoorbeeld maatregelen voor het uitvoeren van de kmo-test op nationaal niveau, betreffende de toekomstige rol van de groep op hoog niveau ter vermindering van administratieve lasten of betreffende de vaststelling van een jaarlijkse ranglijst van administratieve lasten in de EU en de lidstaten; dringt er bij de Commissie op aan om onder leiding van haar mkb-gezant een routekaart op te stellen voor de evaluatie en herziening van de top tien van bezwaarlijke EU-maatregelen teneinde onnodige of buitensporige lasten te verminderen; bevestigt dat een dergelijke vermindering in geen geval afbreuk mag doen aan de fundamentele sociale en milieunormen;

34.

roept de lidstaten op beginnende ondernemingen voor een periode van uitstel van betaling van socialeverzekeringsbijdragen en van alle „on account” belastingen te verlenen, zodat ondernemingen in de eerste jaren slechts belasting betalen over de werkelijke winst; is van mening dat dit systeem volledig transparant moet zijn, om misbruik te voorkomen;

35.

onderstreept het belang van kennisoverdracht tussen kenniscentra, zoals onderzoeksinstituten en expertisecentra, en kmo's, voor het succes van deze laatste; onderstreept dat de wijze waarop kennisoverdracht in de praktijk wordt omgezet en de manier waarop succesvolle ondernemingsclusters ervan profiteren, duidelijk moet worden omschreven;

36.

steunt de door de Commissie geformuleerde ambitie om eerlijke ondernemers na een faillissement een tweede kans te geven en om de regeldruk die op ondernemers rust te verminderen;

37.

onderstreept de betekenis van de vrije beroepen voor het ondernemerschap in Europa; is ingenomen met de aankondiging van de Commissie dat er een werkgroep zal worden opgericht die de bijzondere kenmerken en behoeften van de vrije beroepen onderzoekt; vraagt de Commissie met de conclusies van deze werkgroep rekening te houden bij de effectbeoordeling van wetgevingsvoorstellen, alsook bij het toezicht op de maatregelen in verband met de Small Business Act; stelt voor dat deze werkzaamheden kunnen leiden tot de opstelling van een Europees handvest van de vrije beroepen;

38.

benadrukt het belang van de ontwikkeling van innovatiecompetenties in het algemeen en de ondersteuning van door werknemers gestuurde innovatie zowel in nieuwe als bestaande ondernemingen; benadrukt voorts dat de meest succesvolle ondernemingen vaak spin-offs zijn van bestaande bedrijven waar werknemers binnen een veilig kader en ondersteund door voldoende middelen de mogelijkheid hebben om hun ideeën te laten rijpen; benadrukt tevens dat vele ondernemers een achtergrond als vakkracht hebben of ongeschoold zijn en dat maatregelen voor ondernemers niet uitsluitend op academici gericht mogen zijn; wijst erop dat beroeps- en praktijkgerichte opleidingen ook een belangrijke rol spelen bij het promoten van ondernemerschap en innovatie;

39.

benadrukt het belang van de ontwikkeling van positieve prikkels die werknemers stimuleren om in deeltijd hun eigen onderneming te beginnen;

40.

pleit ervoor gebruik te maken van de flexibiliteitsbepalingen in het meerjarig financieel kader (MFK) voor het COSME-programma, met name voor de financiële instrumenten daarvan; dringt erop aan dat de programma's voor microfinanciering (bijvoorbeeld Progress en JASMINE) in het MFK worden voortgezet;

41.

benadrukt dat de invoering van flexibele financieringsalternatieven van het allergrootste belang is voor de oprichting van nieuwe bedrijven en voor kmo's teneinde hun toegang tot financiering te vergemakkelijken; onderkent dat voor verschillende bedrijfsmodellen verschillende verhoudingen tussen vreemd kapitaal, eigen kapitaal en hybride kapitaal passend kunnen zijn en roept de lidstaten op het fiscaal onderscheid tussen eigen kapitaal en vreemd kapitaal af te schaffen en om de invoering van een belastingaftrek voor investeringen in de reële economie te overwegen teneinde duurzame groei te bevorderen en banen te creëren; roept de Commissie op de voordelen van de securitisatie van microkredieten te beoordelen;

42.

spoort de lidstaten aan de opdeling van overheidsopdrachten in kavels te bevorderen om het voor kmo's makkelijker te maken om deel te nemen aan openbare aanbestedingen, bijvoorbeeld door het „pas toe of leg uit”-beginsel in het nationale aanbestedingsrecht op te nemen;

43.

betreurt dat in een aantal lidstaten nog altijd hoge eisen aan het oprichten van een bedrijf worden gesteld; dringt er bij de Commissie op aan ervoor te zorgen dat de lidstaten de benodigde tijd om licenties en vergunning te verlenen die nodig zijn voor het starten van ondernemingsactiviteiten terugbrengen tot een maand;

44.

benadrukt het belang van speciale vestigingssubsidies voor afgestudeerden die tijdens hun opleiding speciale ondernemerstrajecten hebben doorlopen;

45.

dringt er bij de lidstaten op aan centrale loketten op te richten waarin alle ondersteunende diensten voor ondernemingen zijn samengevoegd, onder andere op het gebied van de toegang tot verschillende financieringsbronnen, advies over het opstarten van een bedrijf en informatie over zakelijke kansen binnen en buiten de EU;

46.

roept de lidstaten op in hun nationaal recht een evenwichtige aanpak inzake kwijting en schuldvereffening op te nemen om eerlijke ondernemers die failliet zijn gegaan een tweede kans te bieden en de risico's voor schuldeisers te minimaliseren;

47.

steunt de invoering van een Europese dag van het ondernemerschap die de aandacht — inzonderheid van de media — moet vestigen op succesverhalen op het gebied van ondernemerschap; is van mening dat de nadruk met name moet worden gelegd op voorbeelden van ondernemers die economische meerwaarde kunnen creëren en tegelijk de kernbeginselen van de EU op het gebied van duurzaamheid en maatschappelijk verantwoord ondernemen naleven; pleit voor de deelname van scholen en onderwijsinstellingen aan dit evenement door middel van ontmoetingen met ondernemers en bedrijfsbezoeken;

48.

wijst op het grote potentieel van vrouwen als ondernemers en roept de Commissie op betrouwbare gegevens te presenteren om de bestaande wetgeving beter te kunnen evalueren en eventuele hindernissen voor vrouwelijke ondernemers beter uit de weg te kunnen ruimen;

49.

benadrukt het potentieel van coöperaties en sociale ondernemingen als instrumenten voor het creëren van banen, met name voor jongeren, gezien de rol die zij zowel op economisch als op maatschappelijk en arbeidsgebied spelen in duurzame plaatselijke ontwikkeling;

50.

benadrukt dat ICT van doorslaggevend belang is voor de prestaties van ondernemingen en dringt er bij de lidstaten op aan programma's ter ontwikkeling van ICT-kwalificaties, met name voor jongeren en vrouwen, te ontwikkelen en te bevorderen;

51.

acht het noodzakelijk dat in het bijzonder aandacht wordt besteed aan andere groepen die in de ondernemerswereld ondervertegenwoordigd zijn, zoals jongeren, ouderen, mensen met een handicap en migranten;

52.

is van mening dat de demografische ontwikkelingen een bredere strategie vereisen, waarin het scheppen van werkgelegenheid en het inspelen op nieuwe en opkomende behoeften op de Europese arbeidsmarkt worden gecombineerd; meent in dit verband dat meer vooruitgang moet worden gemaakt om de mobiliteit van EU-werknemers, met inbegrip van onderzoekers en andere vakmensen, te verbeteren teneinde de belemmeringen binnen de interne markt van de EU weg te werken;

53.

onderstreept dat de ontbrekende erkenning van buitenlandse onderwijs- en beroepsdiploma’s een belangrijke belemmering vormt voor migranten die een bedrijf willen oprichten; dringt dan ook aan op een snel akkoord over de richtlijn inzake erkenning van beroepen;

54.

verzoekt zijn Voorzitter deze resolutie te doen toekomen aan de Raad en de Commissie.

24.11.2016   

NL

Publicatieblad van de Europese Unie

C 436/17

—

gezien het jaarverslag van de Raad aan het Europees Parlement over het gemeenschappelijk buitenlands en veiligheidsbeleid, met name de gedeelten over het Europese veiligheids- en defensiebeleid (14605/1/2012),

—

gezien de artikelen 2, 3, 21, 24 en 36 van het Verdrag betreffende de Europese Unie (VEU),

—

gezien titel V van het VEU en gezien het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie (VWEU),

—

gezien de conclusies van de Europese Raad van 14 december 2012,

—

gezien de conclusies van de interparlementaire conferentie voor het gemeenschappelijk buitenlands en veiligheidsbeleid en het gemeenschappelijk veiligheids- en defensiebeleid van 6 september 2013,

—

gezien de Europese veiligheidsstrategie (EVS) getiteld „Een veilig Europa in een betere wereld”, die op 12 december 2003 door de Europese Raad is aangenomen, en gezien het verslag over de tenuitvoerlegging van de EVS getiteld „Veiligheid in een veranderende wereld”, dat op 11-12 december 2008 is aangenomen door de Europese Raad,

—

gezien de conclusies van de Raad van 1 december 2011 en 23 juli 2012 over het gemeenschappelijk veiligheids- en defensiebeleid en van 23 maart 2012 over het bundelen en delen van militaire capaciteit,

—

gezien de conclusies van de Raad van 26 april 2010 over de maritieme veiligheidsstrategie,

—

gezien de conclusies van de Raad van 27 mei 2011 over de bescherming van kritieke informatie-infrastructuur en de eerdere conclusies van de Raad over cyberveiligheid,

—

gezien de door EU-ministers van Defensie op 19 november 2012 aangenomen gedragsregels inzake bundelen en delen,

—

gezien de mededeling van de Commissie van 24 juli 2013 getiteld „Naar een meer competitieve en efficiënte defensie- en veiligheidssector” (COM(2013)0542),

—

gezien Richtlijn 2009/43/EG van het Europees Parlement en de Raad van 6 mei 2009 betreffende de vereenvoudiging van de voorwaarden voor de overdracht van defensiegerelateerde producten binnen de Gemeenschap (1),

—

gezien Richtlijn 2009/81/EG van het Europees Parlement en de Raad van 13 juli 2009 betreffende de coördinatie van de procedures voor het plaatsen door aanbestedende diensten van bepaalde opdrachten voor werken, leveringen en diensten op defensie- en veiligheidsgebied, en tot wijziging van Richtlijnen 2004/17/EG en 2004/18/EG (2),

—

gezien zijn resolutie van 12 september 2013 over de maritieme dimensie van het gemeenschappelijk veiligheids- en defensiebeleid (3) en over de militaire structuren van de EU: stand van zaken en toekomstperspectieven (4), van 22 november 2012 over de uitvoering van het gemeenschappelijk veiligheids- en defensiebeleid (5), over de EU-clausules inzake wederzijdse verdediging en solidariteit: politieke en operationele dimensie (6), over de rol van het gemeenschappelijk veiligheids- en defensiebeleid bij klimaatgedreven crises en natuurrampen (7) en over cyberveiligheid en -defensie (8), van 14 december 2011 over de gevolgen van de financiële crisis voor de defensiesector in de EU-lidstaten (9), van 11 mei 2011 over de ontwikkeling van een gemeenschappelijk veiligheids- en defensiebeleid na de inwerkingtreding van het Verdrag van Lissabon (10) en van 23 november 2010 over civiel-militaire samenwerking en de ontwikkeling van civiel-militaire capaciteiten (11),

—

gezien zijn aanbeveling van 13 juni 2013 aan de hoge vertegenwoordiger van de Unie voor buitenlandse zaken en veiligheidsbeleid en vicevoorzitter van de Commissie, de Raad en de Commissie over de evaluatie in 2013 van de organisatie en het functioneren van de EDEO (12) en gezien de door de hoge vertegenwoordiger in juli 2013 gepresenteerde beoordeling over de EDEO (13),

—

gezien het verslag van de hoge vertegenwoordiger/vicevoorzitter van de Europese Commissie over het gemeenschappelijk veiligheids- en defensiebeleid van de Europese Unie van 15 oktober 2013,

—

gezien het verslag van de EDEO over de herziening van de crisisbeheersingsprocedures van het GVDB dat op 18 juni 2013 door het Politiek en Veiligheidscomité (PVC) is goedgekeurd,

—

gezien het Handvest van de Verenigde Naties,

—

gezien artikel 119, lid 1, van zijn Reglement,

—

gezien het verslag van de Commissie buitenlandse zaken (A7-0360/2013),

1.

neemt kennis van de aanzienlijke en voortdurende veranderingen in de geopolitieke omgeving die worden gekenmerkt door multidimensionale en asymmetrische bedreigingen, door internationaal terrorisme, door de opkomst van nieuwe mogendheden en door een strategische verschuiving van de aandacht van de VS naar het gebied van de Stille Oceaan, door toenemende armoede, honger en instabiliteit in de landen van het Zuidelijk Nabuurschap van de EU, door grotere uitdagingen op het gebied van maritieme veiligheid, door de proliferatie van massavernietigingswapens en de toenemende illegale handel in handvuurwapens en lichte wapens, door uitdagingen in de energiezekerheid, door grootschalig falen van het financieel stelsel, en door een ernstige en langdurige financiële en economische crisis met grote gevolgen voor het bbp van veel EU-lidstaten en daardoor ook voor de nationale defensiebegrotingen aan beide zijden van de Atlantische Oceaan;

2.

is ervan overtuigd dat de herbeoordeling en versterking van de rol van Europa in de wereld een van de belangrijkste uitdagingen van de 21e eeuw vormt en dat de EU-lidstaten dringend de politieke wil moeten tonen om van de EU een beduidende mondiale speler en verschaffer van veiligheid met echte strategische autonomie te maken; is van mening dat er bij de lidstaten een mentaliteitsverandering nodig is om een Europese benadering voor een toegewijd en doeltreffend veiligheids- en defensiebeleid vast te leggen;

3.

is daarom verheugd over het besluit van de Europese Raad om tijdens de top van december 2013 een discussie te wijden aan veiligheid en defensie; is van mening dat dit een goede gelegenheid vormt om op het hoogste politieke niveau te benadrukken dat veiligheids- en defensiekwesties nog steeds belangrijk zijn en dat de Europese dimensie meer gewicht heeft dan ooit, en om dit aan de burgers in Europa te communiceren; is er sterk van overtuigd dat de EU voor de veiligheid van haar burgers moet kunnen zorgen, haar fundamentele waarden moet kunnen bevorderen en verdedigen, haar deel van de verantwoordelijkheid voor wereldvrede op zich moet kunnen nemen, een doeltreffende rol moet kunnen spelen bij het voorkomen en beheersen van regionale crises in haar wijde omgeving, moet kunnen bijdragen tot de oplossing van deze crises en zichzelf moet kunnen beschermen tegen de negatieve gevolgen ervan;

4.

is tevens verheugd over het verslag van de hoge vertegenwoordiger/vicevoorzitter van de Commissie over het GVDB, waarin een aantal belemmeringen onder de aandacht worden gebracht waarmee het GVDB te kampen heeft; betreurt echter dat hierin niet meer concrete maatregelen worden voorgesteld om de leemten van het GVDB op te vullen;

5.

hoopt dat er tijdens de top van december essentiële besluiten genomen zullen worden en brengt daartoe dit verslag met zijn eigen aanbevelingen in, waarin wordt voortgebouwd op de relevante standpunten die het Parlement in het recente verleden heeft ingenomen en veel aandacht wordt besteed aan het lopende debat over de drie voornaamste kwesties (clusters), die door de Europese Raad van december 2012 zijn vastgesteld;

6.

merkt op dat met het Verdrag van Lissabon op het vlak van het gemeenschappelijk veiligheids- en defensiebeleid (GVDB) verschillende nieuwe instrumenten zijn ingevoerd, die nog niet in de praktijk zijn gebracht;

7.

benadrukt in dit verband de mogelijkheid om een permanente gestructureerde samenwerking (PESCO) tussen lidstaten in het leven te roepen (artikel 46, lid 6, VEU), om de instrumenten en de militaire plannings- en uitvoeringscapaciteiten van het GVDB met name aan die groep lidstaten toe te vertrouwen (artikel 42, lid 5, en artikel 44, lid 1, VEU) en om een startfonds vast te stellen voor de voorbereiding van missies die niet ten laste komen van de begroting van de Unie (artikel 41, lid 3, VEU) en geen onderdeel vormen van het Athena-mechanisme; verzoekt de voorzitter van de Europese Raad en de hoge vertegenwoordiger/vicevoorzitter dan ook om dit startfonds op te zetten; benadrukt in dit verband dat GVDB-kwesties moeten worden geïntegreerd in de EU-beleidsdomeinen die in diverse opzichten een impact hebben op veiligheid en defensie of bijdragen aan het GVDB, zoals ontwikkeling en mensenrechten, industrieel onderzoek en innovatie, de interne markt, internationale handel en ruimtebeleid en meer, om de lidstaten te steunen die zich inzetten voor een verdere versterking van het GVDB;

8.

benadrukt het belang van de gezamenlijk overeengekomen bepalingen voor de ontwikkeling van het GVDB, en roept de Europese Raad op een serieuze discussie te voeren over de coherente tenuitvoerlegging ervan; roept de voorzitter van de Europese Raad, de voorzitter van de Commissie en de hoge vertegenwoordiger/vicevoorzitter (HV/VV) op een actieve rol te spelen in dit proces;

9.

wijst erop dat volgens de Verdragen de Unie als doel heeft de vrede, haar waarden en het welzijn van haar volkeren te bevorderen (artikel 3 VEU) en dat het internationaal optreden van de Unie gericht is op de consolidering en ondersteuning van de democratie, de rechtsstaat en de mensenrechten, de voorkoming van conflicten en versterking van de internationale veiligheid, overeenkomstig de doelstellingen en de beginselen van het Handvest van de Verenigde Naties, de beginselen van de Slotakte van Helsinki en de doelstellingen van het Handvest van Parijs, met inbegrip van de doelstellingen betreffende de buitengrenzen (artikel 21 VEU); is ervan overtuigd dat het GVDB bijdraagt tot deze doelstellingen, en benadrukt dat het moet worden verbeterd;

10.

benadrukt dat de belangrijkste kwaliteit van de Europese Unie de beschikbaarheid is van verschillende beleidsdomeinen en instrumenten, die worden gecombineerd via de „alomvattende aanpak”, en dat op alle niveaus betere resultaten kunnen worden behaald door het GVDB beter te integreren in deze benadering; is in dit verband verheugd over de beoordeling van de organisatie en het functioneren van de EDEO, die de HV/VV in juli 2013 heeft gepubliceerd, waarin de coördinatieproblemen en de problemen met betrekking tot de snelheid en doeltreffendheid van de besluitvorming op het vlak van het GVDB worden erkend; kijkt uit naar de specifieke besluiten die tijdens de top in december zullen worden genomen en verwacht dat de verdere integratie van het GVDB grondig wordt geanalyseerd in de volgende gezamenlijke mededeling van de HV/VV en de Commissie over de tenuitvoerlegging van de alomvattende aanpak;

11.

herhaalt zijn overtuiging dat de EU de Europese veiligheidsstrategie van 2003, die in 2008 werd aangevuld maar waarvan bepaalde elementen geldig blijven, moet herzien en aanvullen, door rekening te houden met recente ontwikkelingen en een nieuwe reeks veiligheidsuitdagingen en -risico's, door haar strategische belangen, doelstellingen en prioriteiten te herdefiniëren met een grotere nadruk op de bescherming van haar burgers, de verdediging van kritieke infrastructuur en de buurlanden, alsmede door de verschillende regionale en thematische substrategieën op elkaar af te stemmen; gelooft dat een dergelijke oefening zal leiden tot een duidelijk strategisch kader voor extern optreden van de EU, de consistentie zal verhogen en tegelijkertijd tot een betere communicatie aan de burgers zal leiden over de uitdagingen en risico's waarmee zij in de toekomst zullen worden geconfronteerd; verzoekt de Europese Raad dan ook een debat op poten te zetten over het geschikte strategische kader voor de EU, opdracht te geven aan de HV/VV om voor het einde van 2014 voorstellen hieromtrent te doen en een duurzame opvolging met regelmatige updates, zoals die met name in het kader van de Europese veiligheidsstrategie is vastgelegd, te garanderen;

12.

pleit ervoor dat deze herziening van het strategische kader van de EU de basis zal vormen van een witboek over het veiligheids- en defensiebeleid van de EU, en stelt voor dat de Europese Raad dit proces in gang zet; dringt er verder bij de EU-lidstaten op aan in hun nationale veiligheidsstrategieën, witboeken en besluitvorming op defensiegebied de nodige aandacht te besteden aan de Europese dimensie; verzoekt de HV/VV een gemeenschappelijk model te ontwikkelen voor gelijktijdig uitgevoerde nationale analyses;

13.

wijst erop dat de EU in een positie moet worden gebracht om via crisisbeheersingsoperaties bij te dragen aan de preventie, stabilisatie en oplossing van conflicten;

14.

gelooft dat door de invoering van clausules inzake wederzijdse verdediging en solidariteit van de Verdragen (artikel 42, lid 7, VEU en artikel 222 VWEU) het gevoel van een gemeenschappelijk lot bij de Europese burgers wordt versterkt; herinnert de lidstaten eraan dat de Unie alleen in een geest van toewijding, wederzijds begrip en werkelijke solidariteit erin kan slagen haar rol in de wereld te vervullen, en daarmee de veiligheid van Europa en zijn burgers kan vergroten; looft daarom de Commissie en de Europese Dienst voor extern optreden (EDEO) voor het gezamenlijk voorstel voor een besluit inzake de regelingen voor de toepassing van de solidariteitsclausule van de Unie, en roept de staatshoofden en regeringsleiders op hun betrokkenheid bij wederzijdse solidariteit opnieuw te bevestigen en een duidelijke praktische interpretatie van beide clausules te geven;

15.

merkt bezorgd op dat het aantal en de timing van GVDB-missies en -operaties, en de ontwikkeling van civiele en vooral militaire middelen en capaciteit voor het GVDB niet aan de vereisten voldoen, gezien de toenemende onzekerheid en instabiliteit in de buurlanden van de EU; betreurt voornamelijk de in het algemeen beperkte omvang van de GVDB-missies met betrekking tot de crises in Libië en Mali, en uit zijn ongenoegen over het gebrek aan flexibiliteit binnen de besluitvormingsprocedures van de Unie, die er de oorzaak van zijn dat slechts met vertraging doeltreffend op crisissituaties kan worden gereageerd, zoals in beide gevallen is gebleken; dringt aan op toezicht op deze situatie en op de instandhouding van de operationele betrokkenheid in Oost-Europa en de zuidelijke Kaukasus, die positieve resultaten heeft geboekt; roept op tot meer ambitie en serieuze inspanningen om de opzet van toekomstige GVDB-missies en -operaties op basis van de opgedane ervaring te verbeteren en gepaste exitstrategieën te ontwikkelen; verzoekt de HV/VV sturing te geven aan dit proces, en is in dit verband ingenomen met haar verslag dat was gepubliceerd op 15 oktober 2013 als een belangrijke stap om het GVDB doeltreffender en proactiever te maken;

16.

benadrukt dat de zichtbaarheid van de Europees crisisbeheersing moet worden verbeterd en dat alle inspanningen onder het GVDB moeten worden geplaatst, waarbij in voorkomend geval gebruik kan worden gemaakt van de bepalingen van artikel 44 VEU voor een besluit van de Raad om de uitvoering van een missie toe te vertrouwen aan een groep lidstaten die dat willen en die over de nodige capaciteiten voor een dergelijke missie beschikken;

17.

uit op basis van ervaringen in het recente verleden zijn bezorgdheid over het feit dat de alomvattende aanpak van de crisisbeheersing zijn volledige potentieel nog niet heeft bereikt; is van mening dat missies en operaties meer betekenis hebben als zij deel uitmaken van een regionale strategie, zoals blijkt uit het positieve voorbeeld van de Hoorn van Afrika; neemt kennis van de „Voorstellen voor crisisbeheersingsprocedures voor GVDB-crisisbeheersingsoperaties”, die op 18 juni 2013 door de lidstaten zijn goedgekeurd;

18.

pleit ervoor dat de functionele problemen van de civiele GVDB-missies, met name met betrekking tot de snelheid van de inzetbaarheid en het aannemen van personeel, worden aangepakt door het wettelijke en financiële kader ervan te herzien, dat vaak het besluitvormingsproces bemoeilijkt en tot vertragingen leidt; pleit ervoor om het aantal gekwalificeerde en politiek onafhankelijke strategische planners, dat te laag is in vergelijking met het aantal missies, te verhogen; verzoekt de lidstaten daarnaast om een „civiel reservekorps” te creëren dat, indien nodig, snel kan worden ingezet, en verheugt zich in dit verband over de recent opgerichte permanente GVDB-opslag;

19.

herinnert aan zijn resolutie van 2001 waarin werd aangedrongen op de oprichting van een Europees Civiel Vredeskorps; is verheugd over de recente inspanningen om een Europees vrijwilligerskorps voor humanitaire hulpverlening in het leven te roepen bij de Commissie, en om een pool van deskundigen op het gebied van bemiddeling, dialoog en verzoening op te zetten bij de Europese Dienst voor extern optreden; is tevens verheugd over de totstandkoming en de voortzetting van het tussen de Dienst voor extern optreden en relevante maatschappelijke organisaties gesloten partnerschap voor vredesopbouw;

20.

onderstreept de belangrijke rol van bemiddeling en dialoog bij de vreedzame preventie en oplossing van conflicten; prijst de EDEO voor de vorderingen die zijn gemaakt bij de versterking van zijn bemiddelingscapaciteiten, en spreekt nogmaals zijn steun uit voor een verdere versterking van de Europese capaciteiten op dit gebied; meent dat uit de succesvolle deelname van het Parlement aan bemiddelingsprocessen is gebleken dat Parlementsleden een belangrijke rol kunnen spelen bij de ondersteuning van bemiddelings- en dialoogprocessen, en is voornemens zijn inspanningen op dit gebied verder op te voeren;

21.

stelt voor om mensenrechten- en genderadviseurs aan te stellen bij alle GVDB-missies en pleit voor de uitwisseling van goede praktijken tussen GVDB-missies om ervoor te zorgen dat ten volle rekening wordt gehouden met mensenrechtenkwesties en dat vrouwen volledig worden beschermd en betrokken bij de oplossing van conflicten en in postconflictsituaties; verzoekt de Raad en de EDEO verdere stappen te ondernemen om rekening te houden met genderaspecten bij de planning van personeel voor GVDB-missies;

22.

benadrukt dat succesvolle militaire operaties een duidelijke bevel- en controlefunctie vereisen; herhaalt daarom zijn oproep om een permanent militair operationeel hoofdkwartier op te richten; neemt met spijt kennis van de gebrekkige vooruitgang hiervan en de sterke weerstand van sommige lidstaten; benadrukt verder dat voor een doeltreffend GVDB geschikte systemen voor vroegtijdige waarschuwing en ondersteuning bij het inlichtingenwerk noodzakelijk zijn; is daarom van mening dat dit hoofdkwartier afdelingen voor de vergaring van inlichtingen en voor vroegtijdige waarschuwing/inschatting van situaties moet hebben;

23.

bevestigt zijn steun voor een tijdelijke oplossing en vestigt de aandacht op zijn voorstel om het statuut van het momenteel actieve operatiecentrum voor de Hoorn van Afrika te verbeteren en om steun te verlenen aan de militaire planning en de coördinatie tussen de actoren in het veld; verzoekt de HV/VV om binnen de beperkingen van de huidige omvang en infrastructuur deze optie te ontwikkelen teneinde het gebruik van de bestaande middelen te optimaliseren, en om de haalbaarheid te onderzoeken van de uitbreiding van het geografische toepassingsgebied naar andere belangrijke gebieden; is van mening dat dit orgaan rechtsbevoegdheid moet hebben en de rol toebedeeld moet krijgen om aanbestedingen te coördineren tussen Brussel en de verschillende missiehoofdkwartieren door gebruik te maken van schaalvoordelen om de besparingen te maximaliseren;

24.

merkt op dat de EU-gevechtstroepen nog nooit zijn ingezet, en is van mening dat hun bestaan steeds moeilijker te rechtvaardigen zal zijn; benadrukt dat zij een belangrijk instrument vormen voor de tijdige opbouw van de troepenmacht, opleiding en een goede reactiesnelheid; is verheugd over het besluit om deze kwestie tijdens de top in december aan te kaarten; is ervan overtuigd dat de EU moet beschikken over vaste gevechtstroepen in hoge staat van paraatheid met componenten van de land-, lucht-, zeemacht, cyberdefensie en speciale troepen die een hoog ambitieniveau hebben; onderstreept het feit dat EU-gevechtstroepen ingezet moeten kunnen worden voor alle soorten crises, zo ook bij door het klimaat veroorzaakte humanitaire rampen; is voorstander van een meer flexibele en doelgerichte aanpak om de reactie op en de aanpasbaarheid aan verschillende crisissituaties te verhogen en de modulariteit te verbeteren teneinde de hiaten tijdens de beginfases van GVDB-operaties te dichten zonder de operationele capaciteit van de gevechtstroepen in hun geheel in het gedrang te brengen;

25.

benadrukt dat grotere inspanningen nodig zijn om initiatieven als het Eurocorps en de Europese Groep van Luchtmachten op EU-niveau te integreren;

26.

bevestigt dat het bestaande financiële systeem („kosten worden gedragen waar ze worden gemaakt”) een groot probleem vormt voor het GVDB en vertragingen of de complete blokkering van de besluitvorming veroorzaakt, in het bijzonder over de snelle inzet van gevechtstroepen; raadt de lidstaten aan overeenstemming te bereiken over een EU-financieringsmechanisme op basis van de verdeling van de lasten voor het gebruik van gevechtstroepen onder EU-vlag teneinde hun een realistische toekomst te bieden; pleit er tevens voor dat de EDEO — om redenen van consistentie en doeltreffendheid — de controle krijgt over de financiële instrumenten ten aanzien van de door de dienst geplande en uitgevoerde crisisbeheersingsmaatregelen; verwacht dat de HV/VV en de geïnteresseerde lidstaten hierover concrete voorstellen doen;

27.

uit daarnaast zijn bezorgdheid over het feit dat de economische en schuldencrisis een impact kunnen hebben op de bereidheid van de EU-lidstaten om een bijdrage te leveren aan GVDB-missies en -operaties, in het bijzonder die met militaire en defensie-implicaties; roept daarom op de toepassing van het Athena-mechanisme uit te breiden en het startfonds (artikel 41, lid 3, VEU) te gebruiken om de snelle financiering van dringende taken te garanderen; benadrukt evenwel dat zelfs als een nieuwe impuls voor het GVDB noodzakelijk mocht blijken, deze in overeenstemming moet zijn met de budgettaire beperkingen;

28.

verzoekt de lidstaten de door de PESCO geboden mogelijkheden te benutten en te beginnen met de uitvoering van deze bepaling van het Verdrag om de heersende „GVDB-moeheid” aan te pakken en de militaire samenwerking en integratie te verdiepen; roept de Europese Raad op duidelijke richtsnoeren voor de uitvoering ervan te geven, en verzoekt de niet-geïnteresseerde lidstaten zich constructief op te stellen; benadrukt dat het mogelijk moet blijven later aan te sluiten om de nodige flexibiliteit te waarborgen en te voorkomen dat er een Europa van twee snelheden ontstaat;

29.

wijst erop dat de EU een vitaal belang heeft bij veilige en open zeeën die de vrije doorgang van handel en het vreedzaam, legaal en duurzaam gebruik van de rijkdommen van de oceanen mogelijk maken; benadrukt dat de EU een extern maritiem beleid moet ontwikkelen dat gericht is op de bescherming en het behoud van kritieke infrastructuur, open zeevaartroutes en natuurlijke hulpbronnen, en waarin de nadruk komt te liggen op de vreedzame oplossing van conflicten binnen het kader van het internationaal recht en in overeenstemming met de bepalingen van het Verdrag van de Verenigde Naties inzake het recht van de zee; ziet uit naar de vaststelling van de maritieme veiligheidsstrategie van de EU, overeenkomstig de conclusies van de Raad van april 2010, en pleit voor de ontwikkeling van een specifiek uitvoeringsplan; wijst erop dat de integratie van maritiem toezicht in verschillende sectoren en grenzen al een sectoroverschrijdend instrument van het geïntegreerde maritieme beleid van de EU (GMB) vormt; benadrukt dat het project voor een gemeenschappelijke gegevensuitwisselingsstructuur spoedig moet worden uitgevoerd en dat tussen het GMB en het GVDB een „brug” moet worden gebouwd om de onderlinge uitwisseling van informatie te verbeteren;

30.

onderstreept dat de militarisering van regio's als het Noordpoolgebied moet worden voorkomen en benadrukt dat conflicten met vreedzame middelen, waaronder handelsinstrumenten, moeten worden opgelost;

31.

verzoekt de Europese Raad opnieuw het belang van de ruimtevaart te bevestigen, die het fundament vormt voor de strategische autonomie van de EU en de lidstaten en het potentieel om een autonome toegang tot de ruimte te krijgen door lanceersystemen en satellieten te ontwikkelen; herhaalt dat het zowel voor civiele als militaire GVDB-missies en operaties belangrijk is precieze inlichtingen te vergaren; benadrukt in het bijzonder de rol van ruimtegebaseerde middelen voor conflictpreventie en crisisbeheersing voor, tijdens en na een crisis; verzoekt de Commissie een specifiek beleid te ontwikkelen om de ontwikkeling van multifunctionele ruimtemiddelen te ondersteunen;

32.

wijst er nogmaals op dat de bestrijding van bedreigingen van de cyberveiligheid steeds belangrijker wordt; verzoekt de Europese Raad richtsnoeren te ontwikkelen voor de uitvoering van de EU-cyberveiligheidsstrategie en concrete maatregelen te nemen voor de bescherming van cyberinfrastructuur en voor investeringen ter verbetering van de samenwerking in de hele EU op het vlak van crisisbeheersingsprocedures, cyberoefeningen, -opleiding en -onderwijs; verzoekt de Commissie en de HV/VV erop toe te zien dat het beleid inzake cyberveiligheid op sectoroverschrijdende wijze wordt vastgesteld om de nodige samenhang tot stand te brengen tussen het interne en het externe veiligheidsbeleid van de EU, en roept alle lidstaten op hun nationale cyberveiligheidsstrategie uit te werken of te voltooien en naar een sterkere synchronisatie op Unieniveau te streven;

33.

verzoekt de Europese Raad opnieuw het belang te bevestigen van de Europese energievoorziening en een gediversifieerde en duurzame toegang tot energiehulpbronnen; constateert dat sommige lidstaten niet in staat zijn hun energievoorziening te diversifiëren en daarom in toenemende mate kwetsbaar worden; spreekt in dit verband zijn nadrukkelijke steun uit voor de samenwerkingsinspanningen van lidstaten in crisissituaties; benadrukt dat de clausule inzake wederzijdse verdediging en/of solidariteit dient te worden geactiveerd door de bescherming van kritieke infrastructuur in Europa; merkt tevens op dat de operatie Atalanta ook nu al instaat voor energiezekerheid door de strijd aan te binden met de piraten die sinds 2008 een aantal olietankers hebben gekaapt; gelooft daarom dat deze aspecten deel moeten uitmaken van de noodzakelijke strategische aanpak; benadrukt in dit verband dat energievoorziening een cruciale factor is voor succesvolle GVDB-missies en -operaties;

34.

beklemtoont het belang van energie-efficiëntie op het gebied van defensie en benadrukt dat het effect van het energieverbruik op de defensiebegroting en de militaire effectiviteit moet worden beoordeeld en dat er een alomvattende energie-efficiëntiestrategie voor de strijdkrachten moet worden ontwikkeld;

35.

onderstreept dat het voor de EU belangrijk is partnerschappen verder te ontwikkelen en haar veiligheidsdialoog met de VN, regionale organisaties en relevante spelers te verdiepen, onder andere met de landen van het Oostelijk Partnerschap en het Zuidelijk Nabuurschap;

36.

wijst erop dat de EU in gesprek moet blijven met de VN, de Afrikaanse Unie, de OVSE en ASEAN om analyses uit te wisselen en samen te werken en zo de uitdagingen van het milieubeleid en de klimaatverandering en de gevolgen hiervan op het vlak van veiligheid aan te pakken; onderstreept dat preventieve actie nodig is en dringt er bij de EU op aan vroegtijdige waarschuwingscapaciteiten te ontwikkelen en te verbeteren;

37.

roept op tot een sterkere samenwerking tussen de EU- en NAVO-structuren via een aanvullende aanpak en nauwere coördinatie, om overlappingen tussen de beide partners te helpen vermijden en nieuwe dreigingen doeltreffend het hoofd te bieden; is ervan overtuigd dat een versterking van het GVDB de collectieve veiligheid en trans-Atlantische banden niet schaadt maar juist verbetert; is van mening dat de ontwikkeling van de defensiecapaciteit binnen de EU-context ook de NAVO ten goede komt; neemt kennis van de constructieve samenwerking bij het initiatief inzake bundelen en delen en het Smart Defence-initiatief van de NAVO; is verheugd over de intentie van de Republiek Cyprus om deel te nemen aan het NAVO-programma „Partnerschap voor de Vrede”, dat een kentering teweeg kan brengen, en roept Turkije op een even constructieve houding aan te nemen; dringt erop aan een alomvattend kader voor de samenwerking tussen de EU en de NAVO te ontwikkelen en de politieke dialoog te verdiepen met volledige eerbiediging voor de besluitvorming van elke partij;

38.

is van mening dat de EU autonoom moet kunnen handelen, vooral in haar eigen omgeving, maar altijd in overeenstemming met de bepalingen van het VN-Handvest en met volledige eerbiediging van het internationaal humanitair recht;

39.

herhaalt zijn bezorgdheid over het feit dat het wegens verdere besparingen op nationale defensiebegrotingen onmogelijk zal worden de kritieke militaire capaciteit te onderhouden en dat kennis en technologieën onomkeerbaar verloren zullen gaan; merkt op dat tijdens de operaties in Libië en Mali de tekortkomingen van de capaciteiten van de lidstaten aan het licht zijn gekomen en dat de economische crisis de bestaande structurele problemen heeft verergerd; herhaalt echter zijn visie dat het probleem eerder van politieke dan van budgettaire aard is;

40.

neemt kennis van de voorstellen van de HV/VV in haar verslag over het GVDB van oktober 2013, met name voorstellen die gericht zijn op de invoering van stimulansen voor samenwerking op het gebied van defensiecapaciteit, met inbegrip van fiscale stimulansen; benadrukt dat de lidstaten ten volle kunnen profiteren van een nauwere samenwerking met het oog op militaire efficiëntie en hun beperkte middelen kunnen optimaliseren en op een betere en slimmere manier kunnen besteden door synergieën te creëren en door onnodige duplicatie en overbodige en verouderde capaciteit op gecoördineerde wijze te beperken;

41.

is verheugd over de lopende herziening van het capaciteitsontwikkelingsplan als basis voor een gezamenlijk transformatieconcept voor capaciteitsopbouw op de lange termijn; gelooft dat dit transformatieconcept regelmatig moet worden besproken en de tenuitvoerlegging ervan moet worden gestroomlijnd en, indien nodig, herzien;

42.

vestigt de aandacht op de missie van het Europees Defensieagentschap (EDA), dat, zoals vastgelegd in artikel 42, lid 3, en artikel 45 VEU, belangrijke taken heeft op het vlak van de tenuitvoerlegging van permanente gestructureerde samenwerking, het bepalen van een Europees beleid inzake capaciteit en bewapening, de ontwikkeling van de militaire capaciteit van de lidstaten en de versterking van de industriële en technologische basis van de defensiesector, evenwel zonder dat dit gevolgen heeft voor de EU-begroting;

43.

is van mening dat het bundelen en delen van militaire capaciteit geen wondermiddel is, maar wel een belangrijk antwoord kan bieden op de tekortkomingen in de Europese capaciteit; is verheugd over de faciliterende rol van het EDA en de reeds geboekte vooruitgang; is van mening dat het bundelen en delen niet alleen op het vlak van gezamenlijke toelevering moet worden overwogen, maar ook op het vlak van integratie en dat het ook betrekking moet hebben op het gedeelde onderhoud en gebruik van de capaciteit;

44.

verzoekt om versterking van de rol van het Europees Defensieagentschap (EDA) in de coördinatie van capaciteit teneinde het aantal overlappingen en parallelle programma's tussen lidstaten, die voor de deelnemers tot buitensporige kosten leiden, te beperken;

45.

verzoekt de EU-lidstaten het delen van informatie over defensieplanning te verbeteren en overeenkomstig de gedragsregels inzake bundelen en delen in de planningcycli en besluitvormingsprocessen op het vlak van nationale defensie oplossingen met bundelen en delen op te nemen;

46.

benadrukt dat wederzijds vertrouwen, transparantie en betrouwbaarheid cruciale factoren zijn voor het succes van elke gemeenschappelijke onderneming op het gebied van veiligheid en defensie; is ervan overtuigd dat de ontwikkeling van defensiecapaciteit moet worden verankerd in een strategische aanpak, waarin de juiste combinatie van capaciteit en de doelstellingen waarvoor zij worden gebruikt, wordt vastgelegd;

47.

verwacht, in het licht van het voorgaande, dat de komende defensietop:

48.

is tevreden over de mededeling van de Commissie getiteld „Naar een meer competitieve en efficiënte defensie- en veiligheidssector”, waarin enkele nieuwe ideeën en voorstellen naar voren komen; steunt de inspanningen van de Commissie ten volle om de interne defensie- en veiligheidsmarkt te verdiepen en een defensie-industriebeleid te ontwikkelen waarin passende steun wordt verleend aan kmo's die een belangrijke rol spelen in innovatie, O&O, het scheppen van banen en economische groei, overeenkomstig de Europa 2020-strategie;

49.

onderstreept het feit dat de versterking van de technologische en industriële basis van de defensiesector een doelstelling van de Unie vormt die in artikel 42, lid 3, en artikel 45 VEU verankerd is; benadrukt dat een Europese technologische en industriële basis voor defensie (EDTIB) die solide genoeg is om het GVDB te schragen, de Europese militaire capaciteit verder te versterken en tegelijkertijd de strategische autonomie van de EU te handhaven, van cruciaal belang is voor een doeltreffende Europese defensie; benadrukt het verband tussen onderzoek, industrie en capaciteitsontwikkeling, die stuk voor stuk noodzakelijke elementen vormen voor economische groei, het scheppen van banen en concurrentievermogen alsook voor een versterkt GVDB;

50.

herhaalt dat er behoefte is aan een sterke en minder gefragmenteerde Europese defensie-industrie waardoor het GVDB in stand kan worden gehouden en de strategische autonomie van de EU kan worden versterkt; benadrukt dat certificering en normalisering belangrijk zijn om de interoperabiliteit van de gevechtstroepen te verhogen; roept de Europese Raad op het EDA de opdracht te geven een stappenplan voor te bereiden voor de ontwikkeling van industriële normen inzake defensie, en roept de lidstaten op Europese certificeringsprocedures te stroomlijnen met de wederzijdse erkenning van certificaten, en hun certificeringsprocedures te harmoniseren;

51.

benadrukt dat het anticiperen op en het in goede banen leiden van verandering en herstructurering een integraal deel vormen van elk industriebeleid; is daarom van mening dat een verdere marktintegratie in de defensiesector gepaard moet gaan met een actieve sociale dialoog en een matiging van de negatieve gevolgen ervan voor regionale en lokale economieën door ten volle gebruik te maken van de financiële instrumenten van de EU, zoals het Europees Sociaal Fonds en het Europees Fonds voor aanpassing aan de globalisering;

52.

roept de Europese Raad op actie te ondernemen op deze terreinen in de vorm van een degelijke financiering van O&O, ook op Unieniveau; steunt de ontwikkeling van een doeltreffende en kostenefficiënte samenwerking tussen onderzoeksactiviteiten voor civiele veiligheid en defensie; benadrukt echter dat er nog steeds behoefte is aan een doeltreffende regeling voor de uitvoer van producten voor tweeërlei gebruik;

53.

benadrukt de noodzaak om voor onderzoek en innovatie op defensiegebied voor nieuwe financieringsbronnen te zorgen, bijvoorbeeld in het kader van Horizon 2020;

54.

steunt het houden van een debat over de drie clusters op de defensietop van december volledig; onderstreept dat zij al deze clusters even belangrijk zijn en dat zij onderling verbonden zijn door een inherente logica die dezelfde strategische doeleinden beoogt;

55.

verzoekt de Europese Raad en beleidsmakers op alle niveaus in de EU-lidstaten meer ambitie en moed te tonen bij het voeren van een openbaar debat, hetgeen in tijden van bezuinigingen nog belangrijker is; benadrukt dat er meer moet worden geïnvesteerd, dat de samenwerking op het vlak van veiligheid en defensie moet worden opgevoerd en dat het causale verband tussen veiligheid en defensie enerzijds en vrijheid, democratie, de rechtsstaat en voorspoed anderzijds moet worden uitgelegd;

56.

benadrukt het onlosmakelijke verband tussen de interne en de externe dimensie van veiligheid, en onderstreept dat een vreedzame, veilige en stabiele omgeving een voorwaarde is voor het behoud van het politieke, economische en sociale model in Europa;

57.

spreekt zijn hoop uit dat deze Europese Raad geen op zich staande gebeurtenis is, maar het startpunt van een continu proces waarin veiligheid en defensie regelmatig op het niveau van de Europese Raad worden besproken; is voorstander van de opstelling van een stappenplan met specifieke ijkpunten, termijnen en een verslagleggingsmechanisme als follow-up van de Europese Raad; pleit voor de oprichting op de middellange termijn van een Raad van ministers van Defensie om aan veiligheids- en defensiekwesties het gewicht toe te kennen dat zij verdienen;

58.

besluit om door middel van regelmatige bijeenkomsten nauwere banden met de nationale parlementen van de lidstaten te onderhouden teneinde de dialoog en de uitwisseling van standpunten over veiligheids- en defensieaangelegenheden te bevorderen;

59.

is van mening dat het GVDB een fundamentele pijler van het Europese integratieproces vormt;

60.

verzoekt zijn Voorzitter deze resolutie te doen toekomen aan de voorzitter van de Europese Raad, de HV/VV, de Raad, de Commissie, de regeringen en parlementen van de lidstaten, de secretaris-generaal van de NAVO, de voorzitter van de Parlementaire Vergadering van de NAVO, de secretaris-generaal van de Verenigde Naties, de fungerend voorzitter van de OVSE, de voorzitter van de Parlementaire Vergadering van de OVSE, de voorzitter van de Vergadering van de Afrikaanse Unie en de secretaris-generaal van ASEAN.

24.11.2016   

NL

Publicatieblad van de Europese Unie

C 436/26

—

gezien titel V van het Verdrag betreffende de Europese Unie (VEU) en met name de artikelen 21, 42, 45 en 46 daarvan, alsook de artikelen 173, 179-190 en 352 van het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie (VWEU) en protocol nr. 10 daarbij,

—

gezien de conclusies van de Europese Raad van 13 en 14 december 2012 en het voorbereidingsproces van de bijeenkomst van de Europese Raad over defensieaangelegenheden die gepland is voor 19 en 20 december 2013,

—

gezien de mededeling van de Commissie van 24 juli 2013„Naar een meer competitieve en efficiënte defensie- en veiligheidssector” (COM(2013)0542),

—

gezien de mededeling van de Commissie van 5 december 2007„Een strategie voor een sterkere en meer concurrerende Europese defensie-industrie” (COM(2007)0764),

—

gezien de door de Europese Raad op 12 december 2003 vastgestelde Europese Veiligheidsstrategie en het door de Europese Raad van 11 en 12 december 2008 goedgekeurde verslag over de uitvoering daarvan,

—

gezien de verklaring over de aanscherping van het Europees veiligheids- en defensiebeleid, die de Europese Raad op 12 december 2008 heeft aangenomen, en de verklaring over de versterking van de vermogens van het Europees veiligheids- en defensiebeleid die de Raad op 11 december 2008 heeft aangenomen,

—

gezien de strategie voor de Europese technologische en industriële defensiebasis, die op 14 mei 2007 is aangenomen door het bestuur van het Europees Defensieagentschap (EDA),

—

gezien Besluit 2011/411/GBVB van de Raad van 12 juli 2011 tot vaststelling van het statuut, de zetel en de voorschriften voor de werking van het Europees Defensieagentschap en tot intrekking van Gemeenschappelijk Optreden 2004/551/GBVB (1),

—

gezien Richtlijn 2009/81/EG betreffende de coördinatie van de procedures voor het plaatsen door aanbestedende diensten van bepaalde opdrachten voor werken, leveringen en diensten op defensie- en veiligheidsgebied (2),

—

gezien zijn resoluties van 22 november 2012 over de uitvoering van het gemeenschappelijk veiligheids- en defensiebeleid (3) en van 14 december 2011 over de gevolgen van de financiële crisis voor de defensiesector in de EU-lidstaten (4),

—

gezien artikel 48 van zijn Reglement,

—

gezien het verslag van de Commissie buitenlandse zaken en de adviezen van de Commissie industrie, onderzoek en energie en de Commissie interne markt en consumentenbescherming (A7-0358/2013),

1.

herinnert eraan dat voor een succesvol gemeenschappelijk veiligheids- en defensiebeleid een krachtige Europese technologische en industriële defensiebasis (ETID) nodig is, aangezien dit een randvoorwaarde is voor Europa om de veiligheid van haar burgers te kunnen waarborgen, haar waarden te beschermen en haar belangen te bevorderen; herinnert eraan dat de defensiesector een belangrijke bron van groei en innovatie is, die van wezenlijk belang zijn voor de Europese stabiliteit en veiligheid; is van mening dat de totstandbrenging en de ontwikkeling van een concurrerende ETID een van de strategische prioriteiten van de EU moet zijn;

2.

herinnert aan het niveau van de operationele ambities dat in de verklaring van 11 december 2008 van de Europese Raad over vermogensversterking is neergelegd en aan de civiele en militaire taken zoals omschreven in artikel 43, lid 1, VEU; wijst erop dat de lidstaten hebben toegezegd hun militaire vermogens te verbeteren; verzoekt de Europese Raad daartoe een Europees beleid inzake vermogens en bewapening te ontwikkelen, overeenkomstig de bepalingen van artikel 42, lid 3, VEU;

3.

onderstreept dat terwijl bepaalde derde landen als China, India, Brazilië en Rusland hun defensie-uitgaven verhogen, in de EU op de defensiebegrotingen wordt gekort; vestigt de aandacht op het veranderende strategische mondiale landschap, de gekrompen begrotingen voor defensie, die met name het gevolg zijn van de economische en financiële crisis, de zich steeds sneller voltrekkende technologische ontwikkelingen en het feit dat de Europese defensie-industrie zich aan deze situatie aanpast door zich te richten op de export naar derde landen — ondanks de overdracht van gevoelige technologieën en intellectuele-eigendomsrechten — en door de productie buiten de EU te verplaatsen;

4.

maakt zich zorgen over de afname van de investeringen in defensie en verzoekt de lidstaten, het EDA en de Commissie stappen te ondernemen om te voorkomen dat de activiteiten in het kader van de ETID door derde machten met andere strategische belangen worden beheerst of beperkt; dringt er bij de lidstaten op aan de Europese industriële samenwerking te versterken met het oog op een zo groot mogelijke strategische autonomie, door het ontwikkelen en voortbrengen van performante militaire en veiligheidsvermogens waarbij gebruik wordt gemaakt van de meest geavanceerde technologieën;

5.

onderstreept dat het industrie-, ruimte- en onderzoeksbeleid van de EU met de inwerkingtreding van het Verdrag van Lissabon is uitgebreid naar het domein van defensie; wijst erop dat de programma's van de Unie op andere gebieden zoals interne beveiliging en grensbewaking, rampenbeheer en ontwikkeling veelbelovende vooruitzichten bieden voor de gezamenlijke ontwikkeling van vermogens die relevant zijn voor deze beleidsterreinen en voor de uitvoering van GVDB-missies;

6.

brengt in herinnering dat er vorderingen moeten worden gemaakt met de ETID en merkt op dat er — gezien de steeds verfijndere en duurdere technologieën, groeiende internationale concurrentie, slinkende defensiebegrotingen en productievolumes — voortdurend ruimte is voor multinationale defensieprojecten en dat de defensiesectoren van de lidstaten niet langer duurzaam kunnen zijn op strikt nationale basis; betreurt dat ondanks een zekere bundeling van de middelen in de Europese ruimtevaartindustrie, de sectoren voor de uitrusting van landstrijdkrachten en marine nog steeds grotendeels langs de nationale grenzen zijn gefragmenteerd;

7.

benadrukt dat de opbouw van een Europese defensie-industrie op duurzame wijze moet plaatsvinden in alle lidstaten en gebaseerd moet zijn op de bestaande industriële basis, alsook op de bestaande voorschriften inzake het Europees industrieel beleid zoals bedoeld in artikel 173 VWEU, en niet alleen op de regels voor vrije concurrentie;

8.

herinnert de EU-lidstaten, de vicevoorzitter van de Commissie/hoge vertegenwoordiger van de Unie voor het buitenlands en veiligheidsbeleid, de Commissie en het EDA eraan dat de lidstaten meer dan twintig jaar na de Koude Oorlog en ondanks het feit dat ze over relatief grote nationale defensiebudgetten konden beschikken niet in staat zijn gebleken te voldoen aan de hoofddoelen van Helsinki en andere doelstellingen op het gebied van de ontwikkeling van gezamenlijk militaire vermogens;

9.

herinnert eraan dat als Europa een sterke veiligheids- en defensie-industrie in stand wil houden, de lidstaten hun defensiebegrotingen moeten coördineren om de dubbele uitvoering van taken te voorkomen en hun gezamenlijke onderzoeksprogramma's moeten intensiveren;

10.

overwegende dat de Europese burgers ondanks de crisis en de bezuinigingen nog steeds vragende partij zijn voor een Europese defensie en industriële coördinatie en samenwerking als doorslaggevende factor voor veiligheid, efficiëntie en besparingen;

11.

neemt kennis van de mededeling van de Commissie van 24 juli 2013 en het verslag van de vicevoorzitter van de Commissie/hoge vertegenwoordiger van de Unie voor het buitenlands en veiligheidsbeleid van 15 oktober 2013 over het gemeenschappelijk veiligheids- en defensiebeleid; vindt het betreurenswaardig dat de Commissie en de Europese Dienst voor extern optreden (EDEO) geen gezamenlijke Europese verklaring hebben afgegeven ter voorbereiding op de defensietop van de Europese Raad die dit jaar in december zal plaatsvinden; kijkt uit naar de specifieke wetgevingsvoorstellen van de Commissie over hoe de Europese structuur- en investeringsfondsen, het Enterprise Europe Network (EEN), het Europees Sociaal Fonds en het Europees Fonds voor aanpassing aan de globalisering kunnen worden benut om de duurzame ontwikkeling van de defensie-industrie in alle delen van de Europese Unie te garanderen;

12.

brengt in herinnering dat de Commissie en de EU-ministers van Defensie er al in 2007 in een speciale Commissiemededeling en via de ETID-strategie van het EDA op wezen dat dringend actie moet worden ondernomen op dit gebied; betreurt de gemiste kansen om na de inwerkingtreding van het Verdrag van Lissabon regelmatig uitvoeringsverslagen in te dienen en strategieën te herzien; betreurt tevens dat in de nieuwe mededeling geen balans wordt opgemaakt van vorige strategieën; verzoekt de Commissie en het EDA in de toekomst een gezamenlijke ETID-strategie te ontwikkelen, aan de hand van eerdere ervaringen;

13.

stelt in een eigen brede beoordeling dat beide strategieën niet toereikend ten uitvoer zijn gelegd vanwege een gebrek aan een gemeenschappelijke visie op de ETID als gevolg van verschillende nationale en industriële belangen en het voortbestaan van gevestigde nationale gewoonten in de wapenindustrie; neemt nota van het feit dat er lidstaten zijn die niet over een eigen defensie-industrie en/of niche-industrieën beschikken die proberen om wereldwijd de beste prijs-kwaliteitverhouding te krijgen, en lidstaten met een minder concurrerende defensie-industrie die de nationale leveranciers begunstigt alsook lidstaten met een machtige nationale defensie-industrie die de sterke wereldwijde concurrentie aangaat;

14.

is ingenomen met het besluit van de Europese Raad om het versterken van de defensie van Europa op de agenda van zijn decembertop te plaatsen; verzoekt de Europese Raad de nodige nieuwe en ambitieuze impulsen te bieden en algemene beleidslijnen, politieke prioriteiten en tijdschema's te bepalen ter bevordering van een daadwerkelijk Europese technologische en industriële defensiebasis die ondersteund wordt door passende maatregelen inzake integriteit en het opbouwen van vertrouwen en die capaciteitsgericht is en synergieën bevordert, doeltreffend gebruik van de beperkte middelen waarborgt, duplicatie voorkomt en een geïntegreerde en concurrentiekrachtige positie bekleedt op de wereldmarkt;

15.

betreurt dat eerdere inspanningen om de vraag te bundelen niet hebben geleid tot een verbetering in de gefragmenteerde vraag van de EU, met 28 nationale defensieklanten en een nog hoger aantal klanten voor producten voor civiel en militair gebruik; is niet ingenomen met de beperkte resultaten van het vermogensontwikkelingsplan van het EDA; verzoekt daarom de Europese Raad een herzieningsprocedure op te starten voor de Europese defensie en ervoor te zorgen dat de coördinatie op EU-niveau van nationale procedures voor de ontwikkeling van het defensiebeleid realiteit wordt; verzoekt de vicevoorzitter van de Commissie/hoge vertegenwoordiger van de Unie voor het buitenlands en veiligheidsbeleid een alomvattend proces op te starten teneinde een witboek over Europese veiligheid en defensie op te stellen met het oog op de stroomlijning van de strategische ambities en de processen voor vermogensontwikkeling van de EU;

16.

verzoekt de lidstaten verder te onderzoeken of het mogelijk is het levenscyclusbeheer van hun defensievermogens op elkaar af te stemmen en gezamenlijk te programmeren in samenwerking met het EDA; is van oordeel dat grotere synergie met het oog op een gemeenschappelijk Europees beleid inzake vermogens en bewapening, zoals bedoeld in artikel 42 VEU, een randvoorwaarde is voor de omzetting van geharmoniseerde militaire vereisten in een geharmoniseerde verwerving van materiaal tussen de lidstaten, wat de basis vormt voor een succesvolle vraaggerichte transnationale herstructurering van de defensie-industrie in de EU;

17.

wijst op de werkzaamheden in het kader van het defensieplanningsproces van de NAVO, aan de hand waarvan de NAVO-lidstaten, waaronder 26 Europese lidstaten, in voorkomend geval overleg plegen om ervoor te zorgen dat de juiste defensievermogens worden ontwikkeld en onderhouden om toekomstige uitdagingen aan te kunnen; merkt op dat de NAVO de noodzaak van nauwe samenwerking met de industrie al lange tijd onderkent, niet in de laatste plaats om de ontwikkeling van voorschriften inzake het militaire vermogen te ondersteunen, met name met betrekking tot standaardisering en interoperabiliteit, en tegelijk de trans-Atlantische technologische en industriële defensiesamenwerking te bevorderen;

18.

is van mening dat een Europees industrieel beleid inzake defensie moet beogen de vermogens van de lidstaten te optimaliseren door de ontwikkeling, aanwending en instandhouding van uiteenlopende capaciteiten, installaties, uitrustingen, materialen en diensten te coördineren zodat deze lidstaten uiteenlopende en zelfs de meest veeleisende missies kunnen vervullen, de samenwerking op het gebied van onderzoek en technologie te bevorderen en samenwerkingsprogramma's op het gebied van defensiemateriaal te ontwikkelen;

19.

erkent het belang van de Europese defensie-industrie voor innovatie en groei, aangezien de sector in de Unie ongeveer 400 000 rechtstreekse en onrechtstreekse banen oplevert; benadrukt dat de Europese defensie-industrie voor verscheidene uitdagingen staat en dat er daarom een nieuwe benadering nodig is die dubbel werk moet voorkomen en die tot grotere schaalvoordelen en meer industriële concurrentie moet leiden;

20.

vindt dat het tijd is voor een op vrijwillige leest geschoeide aanpak van de versnippering van de Europese defensiemarkt door verdere consolidering (en een initiatief voor harmonisering) zowel op het gebied van vraag, aanbod en reglementering als inzake geldende normen en dat het ook tijd is om te investeren in een geïntegreerd duurzaam industrieel beleid op basis van onderzoek, innovatie, een efficiënter gebruik van hulpbronnen, een strategie voor grondstoffen, een versterking van kmo's en de ontwikkeling van regionale netwerken; ondersteunt volledig de inspanningen van de Commissie om de interne markt op het gebied van defensie en veiligheid te verstevigen door passende steun te geven aan kleine en middelgrote ondernemingen die een belangrijke rol spelen bij innovatie, het ontwikkelen van specialisatie en geavanceerde technologieën en het scheppen van banen in het kader van de „Europa 2020”-strategie;

21.

vindt dat de lidstaten meer moeten samenwerken om de industriële uitdagingen het hoofd te kunnen bieden en merkt op dat de Unie er door de budgettaire beperkingen en de toenemende internationale concurrentie toe gedwongen wordt interne partnerschappen aan te gaan, opdrachten te bundelen en taken te verdelen; ondersteunt het EDA bij het stimuleren van regionale samenwerkingsverbanden;

22.

meent dat de defensiemarkten erkend moeten worden als specifieke markten wegens de verplichtingen inzake uitvoercontrole en non- proliferatie en de strenge eisen inzake geheimhouding die voor deze markten gelden, alsook omdat het aantal ondernemingen dat de markt bevoorraadt beperkt is en de vraag bijna uitsluitend van overheden komt;

23.

meent dat de defensie-industrie specifiek is omdat zij rekening moet houden met lange periodes van productontwikkeling en de noodzaak om de systemen gedurende vele tientallen jaren operationeel te houden, met de hoge en toenemende kosten van programma's en tot slot ook met het feit dat productcommercialisering sterk afhankelijk is van de regeringen van de lidstaten;

24.

steunt het potentieel van de producten van de veiligheids- en defensie-industrie, met name op het gebied van de ruimtevaart, de scheepvaart, de luchtvaart en de telecommunicatie, en stimuleert het duaal gebruik ervan; benadrukt dat de defensie-industrie een belangrijke motor is voor geavanceerde technologieën die in een later stadium voor commerciële doeleinden kunnen worden gebruikt;

25.

spoort de Raad aan om de ETID op alle mogelijke manieren te ondersteunen en met het oog daarop in de allereerste plaats het toepassingsgebied ervan beter af te bakenen, met name door de betrokkenen een bijzonder statuut te verlenen, bijvoorbeeld het statuut van defensiemarktoperator in Europa (DMOE);

26.

is er voorstander van dat operatoren dit DMOE-statuut krijgen op basis van de werkelijke toegevoegde waarde die ze vanuit zowel technologisch als sociaaleconomisch oogpunt voor Europa brengen; is bijgevolg van mening dat enkel deze defensiemarktoperatoren in Europa baat zouden mogen hebben bij de Europese programma's;

27.

meent dat het concept van defensiemarktoperator in Europa moet worden erkend en dat met het oog de bescherming van de DMOE's moet worden voldaan aan redelijke normen op het gebied van werkgelegenheid, wetenschappelijke en technologische kennis, besluitvormingsorganen en productie op het Europees grondgebied;

28.

verzoekt de lidstaten om hun industriële en technologische defensiebasissen en hun kenniscentra te ontwikkelen rond sleuteltechnologieën, met efficiënte mechanismen van ondernemingsbestuur binnen de Europese Unie, en zodoende de onderlinge afhankelijkheid tussen deze faciliteiten te vergroten;

29.

dringt er bij de lidstaten op aan om de samenwerking tussen grote defensiebedrijven en universiteiten aan te moedigen; onderstreept dat de universiteiten dankzij dergelijke samenwerking hun kennisbasis kunnen verbreden;

30.

verzoekt de lidstaten en de Commissie om onnodige belemmeringen in de regelgeving zo veel mogelijk in te perken, om de dialoog tussen defensiebedrijven te verbeteren en om de rationalisering van deze bedrijven te bevorderen zodat zij het defensiemateriaal kunnen kopen dat het best voldoet aan hun eisen op het vlak van prestaties en kosten; vraagt om een snelle herstructurering van de Europese ondernemingen om nationale barrières te overwinnen en een mondiale visie te ontwikkelen;

31.

is van mening dat kmo's, die zich op grote schaal bezighouden met het ontwikkelen en vervaardigen van innovatieve producten, van doorslaggevend belang zijn voor de instandhouding en versterking van de ETID; merkt op dat de versnippering van de Europese defensiemarkt kmo's belemmert bij het op de markt brengen van hun producten; verzoekt de lidstaten, het EDA en de Commissie gezamenlijk te zoeken naar methoden en manieren om kmo's duurzaam te ondersteunen en hun toegang tot de defensiemarkt te vergemakkelijken; wijst erop dat Europese ondernemingen, met inbegrip van kmo's, baat zouden hebben bij een gemeenschappelijk systeem van standaardisering en certificering omdat dit hun toegang tot de Europese en wereldmarkt zou verbeteren, werkgelegenheid zou creëren en een positief effect op hun toegang tot EU-financiering zou hebben;

32.

wijst er opnieuw op hoe belangrijk het is defensiemateriaal te standaardiseren om een concurrerende interne Europese markt voor defensie te verwezenlijken, interoperabiliteit te waarborgen en samenwerking op het gebied van bewapeningsprogramma's te vergemakkelijken, alsook om projecten te bundelen en te delen en een duurzame interoperabiliteit tussen de strijdmachten van de lidstaten te verzekeren, zodat de onderhouds- en operationele kosten kunnen worden beperkt en de Europese defensiecapaciteiten van de lidstaten optimaal kunnen worden gebruikt in gemeenschappelijke acties;

33.

herinnert eraan dat er talloze tegenstrijdige industriële normen voor civiele en militaire producten bestaan; betreurt het beperkte succes dat met de tenuitvoerlegging van de standaardiseringsovereenkomsten (STANAG's) en -aanbevelingen (STANREC's) van de NAVO is geboekt; verzoekt de Commissie en het EDA de toepassing van gemeenschappelijke defensienormen te bevorderen en om „hybride normen” te ontwikkelen voor gebieden waar sprake is van tweeërlei gebruik; verzoekt de lidstaten ervoor te zorgen dat eventuele maatregelen die zij in de toekomst nemen voor de vaststelling van defensienormen gebaseerd zijn op de civiele aanbevelingen van de Commissie en Europese normalisatieorganisaties;

34.

verzoekt de lidstaten de mogelijkheden te onderzoeken die het EDA biedt om Europese standaarden voor militaire producten en toepassingen te ontwikkelen, zoals voor de bouw van hospitaalschepen of voor op afstand bestuurde luchtvaartuigen;

35.

is ingenomen met de voorstellen van de Europese Commissie inzake standaardisering en roept de Raad op om er kennis van te nemen en concrete voorstellen ter zake te doen;

36.

verzoekt de lidstaten de Europese certificeringsprocedures te stroomlijnen, onder meer via de wederzijdse erkenning van certificaten en de ontwikkeling van gemeenschappelijke civiele en militaire Europese certificeringsprocedures;

37.

onderstreept dat het in de context van de herstructurering van de industrie ook van belang is dat de continuïteit van de bevoorrading niet in het gedrang komt; verzoekt de lidstaten, het EDA en de Commissie spoedig een alomvattende en ambitieuze EU-regeling voor gegarandeerde aanvoer te ontwikkelen, met name voor strategisch materiaal en cruciale technologieën, die gebaseerd is op een stelsel van wederzijdse garanties en een risico- en behoefteanalyse, eventueel met gebruik van de rechtsgrond voor permanente gestructureerde samenwerking;

38.

dringt er bij de lidstaten op aan dat zij, als eerste stappen in de richting van deze doelstelling, volledig gebruikmaken van het potentieel van de algemene en globale vergunningen in het kader van Richtlijn 2009/43/EG betreffende de overdracht van defensiegerelateerde producten binnen de Gemeenschap, en verzoekt hen vaart te maken met de inwerkingtreding van de kaderregeling van 2006 inzake de voorzieningszekerheid in geval van operationele urgentie;

39.

verzoekt het EDA en de Commissie een gezamenlijke onafhankelijkheidsstrategie voor cruciale technologieën te ontwikkelen, met name wat betreft onbeperkte toegang tot en beschikbaarheid van civiele en militaire (tweeledige) opkomende en sleuteltechnologieën, zoals de allernieuwste micro-/nano-elektronica, kunstmatige intelligentie en fototonica, die van essentieel belang zijn voor GVDB-missies; verzoekt de lidstaten de ETIB te gebruiken om de EU op deze sleutelgebieden beter zelfvoorzienend te maken;

40.

spoort de lidstaten aan de uit de afnemende vraag voortvloeiende industriële overcapaciteit aan te pakken door nieuwe gemeenschappelijke projecten op te starten en zich daarbij meer te verlaten op het EDA, waarop momenteel te weinig een beroep wordt gedaan en waarvoor te weinig middelen worden uitgetrokken, en lessen te trekken uit recente gezamenlijke operaties die tekortkomingen aan het licht hebben gebracht, bijvoorbeeld op het gebied van strategisch en tactisch luchttransport of van waarnemingen vanuit de lucht en de ruimte; beveelt met name aan om een cruciaal instrumentarium te ontwikkelen met civiel-militaire toepassingen, waaraan in de meeste lidstaten een schrijnend gebrek is, zoals op afstand bestuurde vliegtuigen (RPAS), de ontwikkeling van geavanceerde technologieën te bevorderen en de kerncompetenties binnen Europa te ondersteunen; is voorstander van EU-deelname aan gemeenschappelijke projecten via de leasing en/of de verwerving van vermogens voor tweeërlei gebruik en mogelijk ook van prototypen;

41.

meent in het licht van ervaringen uit het verleden dat het delen van ontwikkelings- en productieactiviteiten in het kader van gezamenlijke bewapeningsprogramma's moet worden georganiseerd op basis van een streng principe van industriële efficiëntie en economische prestaties, om dubbele inspanningen en ontsporende kosten te vermijden;

42.

roept de lidstaten op bij de voorbereiding van een grootschalige aanschaf van defensietechnologie de voorkeur te geven aan intra-Europese projecten of gezamenlijke regelingen, of aan Europese nieuwe technologieën, die zowel de Europese handel en de samenwerking, als de kwaliteits- en prijsconcurrentie op de wereldwijde defensiemarkt kunnen bevorderen;

43.

verzoekt de Europese Raad, tegen de achtergrond van de bestaande administratieve regeling tussen het EDA en de Gezamenlijke Organisatie voor Samenwerking op Defensiematerieelgebied (OCCAR), nadrukkelijk toe te zien op een geslaagde tenuitvoerlegging van gemeenschappelijke projecten en te streven naar nauwere banden tussen de twee organisaties;

44.

verzoekt de Europese Raad het EDA in staat te stellen zijn institutionele rol zoals vastgesteld in artikel 42, lid 3, en artikel 45 VEU, ten volle uit te oefenen door het de nodige middelen toe te kennen; wijst de lidstaten er nogmaals op dat zij het EDA van toereikende financiering moeten voorzien voor al zijn opdrachten en taken; is de mening toegedaan dat dit het beste kan gebeuren door de personeels- en exploitatiekosten van het agentschap uit hoofde van de EU-begroting te financieren, en wel vanaf het volgende meerjarig financieel kader;

45.

merkt op dat de economische en financiële crisis, evenals besparingen in de defensiebegrotingen van de meeste lidstaten, tot aanzienlijke bezuinigingen, achteruitgang of vertragingen in de programma's voor onderzoek en technologische innovatie van nagenoeg alle lidstaten kunnen leiden, hetgeen waarschijnlijk een blijvende negatieve impact zal hebben op de Europese defensie-industrie en de wetenschappelijke vorderingen van de Unie in deze sector; wijst op het risico van banenverlies op middellange en lange termijn en van verlies aan industriecapaciteit en knowhow;

46.

herinnert aan het belang van onderzoek en innovatie in de sector van defensie en veiligheid en onderstreept het belang van het onderzoeksprogramma Horizon 2020, in het bijzonder van de zevende maatschappelijke uitdaging „Een veilige samenleving: de vrijheid en veiligheid van Europa en haar burgers beschermen”; onderstreept dat multinationale samenwerking tussen de lidstaten en hun respectieve agentschappen op dit gebied moet worden bevorderd; onderkent dat innovatieonderzoek voor de defensie-industrie een zeer vertrouwelijk karakter heeft en acht het daarom absoluut noodzakelijk dit onderzoek te financieren op een manier die aan de behoeften beantwoordt; meent dat in dit verband moet worden overwogen om binnen het Gemeenschappelijk Centrum voor Onderzoek een instituut voor Europese veiligheid en defensie op te richten;

47.

is ingenomen met het voornemen van de Commissie om een voorbereidende actie op te starten voor door de EU gefinancierd onderzoek ter ondersteuning van GVDB-missies, en verzoekt de Commissie om vroeg in het volgende meerjarig financieel kader een specifiek voorstel te doen dat kan dienen als voorloper van dergelijke programma's;

48.

is van oordeel dat onderzoek en innovatie in het kader van een ETID nog steeds een geldige ethische grondslag heeft; merkt op dat een volledig hoofdstuk van het Verdrag van Lissabon is gewijd aan het GVDB, met inbegrip van onderzoek naar defensietechnologie en het scheppen van een kader voor een gemeenschappelijke EU-defensie; roept de lidstaten en het EDA op het aantal gezamenlijke onderzoeks- en ontwikkelingsprojecten en de kwaliteit ervan aanzienlijk op te schroeven;

49.

herinnert eraan dat artikel 179 VWEU de Unie oplegt alle onderzoeksactiviteiten te bevorderen die uit hoofde van de verdragen nodig worden geacht;

50.

wijst erop dat de Europese ministers van Defensie in november 2007 overeenstemming hebben bereikt over gemeenschappelijke normen om de uitgaven voor O&O inzake defensie op te trekken tot 2 % van de totale defensie-uitgaven en om ervoor te zorgen dat 20 % hiervan via Europese samenwerkingsverbanden besteed wordt;

51.

steunt de Taskforce defensie, waar de Europese Commissie, de EDEO en het EDA deel van uitmaken, in haar inspanningen om ervoor te zorgen dat de resultaten van het onderzoek in het kader van het programma Horizon 2020 ook ten goede komen aan het onderzoek inzake innovatie op het gebied van defensie, en om de synergieën tussen de civiele en de militaire sector te optimaliseren; vraagt dat wordt gezocht naar manieren om gebruik te maken van publiek-private financiering door middel van de oprichting van gemeenschappelijke ondernemingen overeenkomstig artikel 187 VWEU;

52.

spoort het EDA aan zijn goede resultaten op het gebied van geslaagde gezamenlijke investeringsprogramma's voort te zetten en met de Commissie samen te werken aan het opzetten van programma's voor onderzoek en ontwikkeling op grond van artikel 185 VWEU;

53.

wijst op het belang van synergieën tussen civiel en militair onderzoek in domeinen met een grote toegevoegde waarde; benadrukt dat, rekening houdend met het voornamelijk civiele karakter en het overheidsaspect van bepaalde projecten, de mogelijkheid van een efficiënter duaal gebruik zou kunnen worden onderzocht met het oog op een bundeling van de kosten, aangezien dit sectoren zijn die banen en groei creëren; beklemtoont voorts dat deze synergie ook gestalte kan krijgen in een consolidatie van het Europese particuliere aanbod in commerciële afzetgebieden;

54.

roept de lidstaten op een geschikt platform in het leven te roepen om onderzoek inzake defensie om te buigen naar de civiele wereld, dit met nadruk op technologisch geavanceerde toepassingen; roept de lidstaten op om defensie-technologisch onderzoek tevens te richten op de bestrijding van natuurrampen, waarvan het aantal in de afgelopen 40 jaar in Europa verviervoudigd is;

55.

meent dat de defensie-industrie in de EU zowel in militair als in civiel opzicht een hoge innovatiegraad in stand moet houden om het hoofd te kunnen bieden aan alle dreigingen en uitdagingen waarmee de lidstaten en de EU de komende jaren zullen worden geconfronteerd, door gebruik te maken van de meest veelbelovende technologische ontwikkelingen, ongeacht of deze specifiek op de defensie-industrie gericht zijn dan wel voor civiele doeleinden bedoeld zijn;

56.

onderstreept de noodzaak om de resultaten van het onderzoek efficiënt te beschermen in het kader van een gezamenlijk intellectuele-eigendomsbeleid en meent dat de rol van het EDA op dit gebied verder moet worden versterkt om toekomstige technologische en industriële samenwerkingen tussen partners in de Unie al in een vroeg stadium te vereenvoudigen;

57.

is ervan overtuigd dat de ruimtevaartsector bijdraagt tot de strategische autonomie van de EU en dat de mogelijkheid van de lidstaten om autonome toegang te verkrijgen een sleutelrol vervult in de defensie- en veiligheidssector; wijst erop dat de uitmuntendheid van deze technologisch innoverende en performante industrie moet worden gehandhaafd om de technologische onafhankelijkheid van de Europese Unie te waarborgen;

58.

is opgetogen over de instelling en ontwikkeling van een Europees satellietsysteem (Galileo, Copernicus en EGNOS); onderstreept dat de ontwikkeling van een dergelijk systeem niet alleen aan de ruimtevaartindustrie maar ook aan de autonomie van Europa een sterke impuls zal geven, en een gelegenheid biedt om een essentieel onderdeel van de industriële en technologische basis voor de defensie in Europa te ontwikkelen;

59.

wijst op de noodzaak om de Europese ruimtevaartinfrastructuur te beschermen door de capaciteit voor ruimtetoezicht en -bewaking (SST) te ontwikkelen;

60.

herinnert eraan dat het digitale tijdperk grotere uitdagingen voor de veiligheid en beveiliging van infrastructuur en technologie meebrengt; wijst derhalve op de noodzaak van meer samenwerking en kennisuitwisseling tussen de lidstaten enerzijds en tussen de Europese Unie en haar belangrijkste partners anderzijds;

61.

vestigt de aandacht op de noodzaak om Europese normen op het gebied van ICT en cyberveiligheid op te stellen en deze in de internationale normen te integreren;

62.

roept de Commissie en de lidstaten op tot onderlinge samenwerking om te garanderen dat cyberveiligheid een cruciaal element is dat bijzondere aandacht krijgt bij onderzoek en innovatie binnen de veiligheids- en defensiesector en dat een onderdeel moet vormen van de strategie op korte, middellange en lange termijn;

63.

vraagt de Commissie en de lidstaten om in bestaande en toekomstige Europese civiele of militaire programma's zoals Galileo, Copernicus en het gemeenschappelijk Europees luchtruim/Sesar stelselmatig rekening te houden met de uitdagingen op het gebied van cyberveiligheid;

64.

herinnert eraan dat de lidstaten de transparantie en toegankelijkheid van hun defensiemarkt dringend moeten verbeteren, maar wijst tegelijk op het specifieke karakter van de defensiemarkten, die gerelateerd zijn aan de essentiële veiligheidsbelangen van de lidstaten en daarom niet op dezelfde wijze als andere markten kunnen worden beschouwd; verzoekt de lidstaten en de Commissie ervoor te zorgen dat de richtlijnen van 2009 betreffende overheidsopdrachten op defensiegebied correct en coherent worden toegepast, met name wat betreft uitzonderingen op de EU-regelgeving in het kader van artikel 346 VWEU, teneinde de interne markt te versterken door de aanbestedingsregels in de defensiesector, waar dit passend is, te vereenvoudigen;

65.

spoort de Commissie aan om haar inspanningen voor gelijke spelregels op de defensiemarkt te verhogen door de toepassing van marktverstorende praktijken te beperken tot een strikt minimum van naar behoren gerechtvaardigde afwijkingen; wijst in het bijzonder op het feit dat het toezicht op staatssteun moet worden versterkt en dringt er daarom bij de lidstaten op aan om zowel tegenover de Europese autoriteiten en agentschappen als tegenover het brede publiek meer openheid aan de dag te leggen over de staatssteun en aanbestedingspraktijken in de defensiesector;

66.

is bezorgd over het feit dat een aantal lidstaten voorbereidingen treft om gebruikte F-16-gevechtsvliegtuigen aan te schaffen zonder Europese ondernemingen een eerlijke kans te bieden om mee te dingen; is van mening dat deze praktijken indruisen tegen de doelstelling van de Europese Raad om de Europese industriële defensiebasis te versterken; herinnert deze lidstaten eraan dat zij het non-discriminatie- en het transparantiebeginsel, zoals vastgesteld in het Verdrag van Lissabon, ook moeten toepassen op verkooptransacties tussen regeringen;

67.

verzoekt de lidstaten, het EDA en de Commissie gezamenlijk te streven naar de geleidelijke afschaffing van verplichte compensaties en tegelijk de integratie van de industrieën van kleinere lidstaten in de ETID te bevorderen met andere middelen dan compensaties; spoort de lidstaten met name aan de bepalingen van de richtlijn op het gebied van onderaanneming en algemene vergunningen ten volle te benutten om deze doelstelling te halen;

68.

onderstreept dat een ruimer gebruik van innovatieve aanbestedingstechnieken — met name e-aanbestedingen en precommerciële aanbestedingen alsmede het bieden van stimulansen voor O&O — aangemoedigd dient te worden bij defensieaankopen, omdat zij wellicht bijzonder geschikt zijn voor deze sector en een belangrijke rol kunnen spelen bij het terugdringen van de administratieve last en de kosten in verband met aanbestedingsprocedures; is van mening dat tegelijkertijd de bescherming van intellectuele-eigendomsrechten en technische kennis gewaarborgd moet worden; dringt er bij de lidstaten op aan strategisch gebruik te maken van aanbestedingen op defensiegebied en innovatieve gunningsbeginselen te hanteren op basis van het begrip „economisch voordeligste inschrijving”;

69.

is van mening dat aanbestedende instanties en entiteiten op defensie- en veiligheidsgebied gebruik moeten kunnen maken van een specifieke aanbestedingsprocedure met betrekking tot opdrachten waarbij er behoefte is aan de ontwikkeling van een innovatief product, een innovatieve dienst of innovatieve werken en vervolgens de aankoop van de daarbij tot stand gekomen goederen, diensten of werken, als de reeds op de markt beschikbare oplossingen niet voldoen;

70.

is voorts van mening dat een dergelijke procedure ten goede zou komen aan de werking van de interne markt en de ontwikkeling van een Europese markt voor defensiematerieel en een technologisch en industrieel fundament voor het Europese defensiebeleid, en de groei van innovatieve kmo's zou stimuleren; onderstreept dat een dergelijke procedure al is overeengekomen in de herziene richtlijnen klassieke aanbestedingen en aanbestedingen nutssector, waardoor aanbestedende instanties een langdurig innovatiepartnerschap kunnen opzetten met het oog op de ontwikkeling en vervolgens de aankoop van nieuwe, innovatieve producten, diensten of werken, de nodige „market-pull” wordt gecreëerd en prikkels worden gegeven voor de ontwikkeling van een innovatieve oplossing zonder de markt af te schermen;

71.

verzoekt daarom de Commissie deze ontwikkelingen in aanmerking te nemen in het uitvoeringsverslag dat zij uit hoofde van Richtlijn 2009/81/EG inzake defensieopdrachten uiterlijk op 21 augustus 2016 aan het Europees Parlement en de Raad moet voorleggen, en dit verslag vergezeld te doen gaan van een wetgevingsvoorstel tot wijziging van Richtlijn 2009/81/EG, waarin voor bedoelde contracten wordt voorzien in de procedure van het innovatiepartnerschap;

72.

dringt er bij de lidstaten op aan ook maatregelen te nemen om een einde te maken aan dubbel werk en overtollige capaciteit in de sector door de samenwerking op de interne markt op te voeren; wijst op de potentiële baten van gezamenlijke aankopen in de vorm van schaalvoordelen en interoperabiliteit; wijst erop dat gezamenlijke projecten tot lagere kosten zullen leiden en langetermijninvesteringen mogelijk maken;

73.

herinnert eraan dat de opdrachten die op het gebied van defensie en beveiliging worden gegund, vaak technisch complex zijn; onderstreept dat ter vergemakkelijking van grensoverschrijdende aanbestedingen — in voorkomend geval — onnodige, incompatibele of onevenredige technische eisen tegen het licht moeten worden gehouden om de hindernissen op de interne markt tot een minimum te beperken en waar mogelijk uit de weg te ruimen;

74.

merkt op dat de ontwikkeling van een uitvoerbare ETID alleen kan worden gezien als onderdeel van een mondiale markt en spoort de Commissie en de Europese Raad aan de kwestie vanuit een mondiaal oogpunt te benaderen; is van oordeel dat protectionistische maatregelen niet zouden stroken met de doelstelling de concurrentiepositie van de Europese defensie-industrie te verbeteren;

75.

betreurt de huidige ongelijke wederzijdse markttoegang tussen de VS en Europa en de daaruit voortvloeiende onevenwichtigheid in de defensiehandel; dringt aan op de verwezenlijking van daadwerkelijke wederkerigheid wat betreft de toegang tot overheidsopdrachten op het gebied van defensie aan beide zijden van de Atlantische Oceaan;

76.

verzoekt de lidstaten zich strikt te houden aan de verplichtingen die zijn vastgelegd in gemeenschappelijk standpunt 2008/944/GBVB tot vaststelling van gemeenschappelijke voorschriften voor de controle op de uitvoer van militaire goederen en technologie en nauwkeurig te onderzoeken of alle vergunningsaanvragen aan de acht vastgestelde voorwaarden voldoen; dringt er bij de lidstaten en de EU op aan om zich in internationale fora in te zetten voor meer transparantie op de internationale markten voor defensieopdrachten, teneinde de controleerbaarheid van de mondiale wapenhandelsstromen te vergroten, met name door het Wapenhandelsverdrag te promoten; verzoekt de lidstaten om het Verdrag onverwijld te ratificeren, opdat het na goedkeuring door het Parlement in werking kan treden;

77.

verzoekt zijn Voorzitter deze resolutie te doen toekomen aan de voorzitter van de Europese Raad, de vicevoorzitter van de Commissie/hoge vertegenwoordiger van de Unie voor het buitenlands en veiligheidsbeleid, de Raad, de Commissie, de parlementen van de EU-lidstaten, de Parlementaire Vergadering van de NAVO en de secretaris-generaal van de NAVO.

24.11.2016   

NL

Publicatieblad van de Europese Unie

C 436/35

—

gezien de mededeling van de Commissie van 2 oktober 2013 getiteld „Versterking van de sociale dimensie van de Economische en Monetaire Unie (EMU)” (COM(2013)0690),

—

gezien het verslag van de voorzitter van de Europese Raad, Herman Van Rompuy, aan de Europese Raad van 26 juni 2012 getiteld „Naar een echte Economische en Monetaire Unie” (1),

—

gezien de mededeling van de Commissie van 30 november 2012 getiteld „Blauwdruk voor een hechte economische en monetaire unie: Aanzet tot een Europees debat” (COM(2012)0777),

—

gezien de conclusies van de Europese Raad van 14 december 2012 over de routekaart voor de voltooiing van de Economische en Monetaire Unie (2),

—

gezien de mededeling van de Commissie van 20 maart 2013 getiteld „Naar een echte Economische en Monetaire Unie: Invoering van een instrument voor convergentie en concurrentievermogen” (COM(2013)0165),

—

gezien de mededeling van de Commissie van 20 maart 2013 getiteld „Naar een echte Economische en Monetaire Unie: Voorafgaande coördinatie van plannen voor belangrijke hervormingen van het economische beleid” (COM(2013)0166),

—

gezien de conclusies van de Europese Raad van 14 maart 2013 (3), 28 juni 2013 (4) en 25 oktober 2013 (5),

—

gezien zijn resolutie van 20 november 2012 getiteld „Naar een echte Economische en Monetaire Unie” (6),

—

gezien de mededeling van de Commissie van 20 februari 2013 getiteld „Naar sociale investering voor groei en cohesie — inclusief de uitvoering van het Europees Sociaal Fonds 2014-2020” (COM(2013)0083) en zijn resolutie van 12 juni 2013 daarover (7),

—

gezien zijn resolutie van 23 oktober 2013 over het Europees semester voor economische beleidscoördinatie: uitvoering van de prioriteiten voor 2013 (8),

—

gezien de mededeling van de Commissie van 20 oktober 2009 getiteld „Solidariteit in de gezondheidszorg: Verkleining van de ongelijkheid op gezondheidsgebied in de EU” (COM(2009)0567),

—

gezien de openbare hoorzitting van de Commissie werkgelegenheid en sociale zaken van 9 juli 2013 over de „Sociale dimensie van de Economische en Monetaire Unie (EMU) — een Europese Werkloosheidsregeling”,

—

gezien het paper over automatische stabilisatoren van 4 oktober 2013 van de werkgroep van DG Werkgelegenheid, sociale zaken en inclusie van de Commissie,

—

gezien de beleidsnota van 13 september 2013 van het European Policy Center (EPC) getiteld „Developing the social dimension of a deep and genuine Economic and Monetary Union”,

—

gezien de blauwdruk van Notre Europe voor een „Cyclical Shock Insurance in the euro area” van september 2013,

—

gezien de interne discussienota van het Internationaal Monetair Fonds van september 2013 getiteld „Toward a Fiscal Union for the Euro Area” (9),

—

gezien zijn resolutie van 4 juli 2013 over het effect van de crisis op de toegang tot zorg voor kwetsbare groepen (10),

—

gezien het Kwartaaloverzicht van de werkgelegenheids- en sociale situatie in de EU van de Commissie van oktober 2013,

—

gezien de vraag aan de Commissie over de sociale dimensie van de Economische en Monetaire Unie (O-000122/2013 — B7-0524/2013),

—

gezien artikel 115, lid 5, en artikel 110, lid 2, van zijn Reglement,

A.

overwegende dat de werkloosheid in de EU het alarmerend niveau van 26,6 miljoen werklozen heeft bereikt (11);

B.

overwegende dat de jeugdwerkloosheid een ongekende hoogte heeft bereikt en gemiddeld 23 % voor de EU als geheel bedraagt;

C.

overwegende dat de langdurige werkloosheid in de meeste lidstaten is gestegen, en in de EU als geheel een recordhoogte heeft bereikt;

D.

overwegende dat de structurele werkloosheid en het gebrek aan afstemming tussen vraag en aanbod van arbeid toenemen;

E.

overwegende dat de armoede in de EU is gestegen sinds 2007, terwijl de gezinsinkomens dalen, met als gevolg dat 24,2 % van de EU-bevolking momenteel de kans loopt tot armoede of sociale uitsluiting te vervallen;

F.

overwegende dat sinds het begin van de crisis de armoede onder werkenden gestaag is toegenomen;

G.

overwegende dat de stijgende armoede onder werkenden en het aantal werkloze gezinnen heeft geleid tot toename van de kinderarmoede;

H.

overwegende dat de ongelijkheden zowel binnen als tussen de lidstaten, met name in de eurozone, zijn toegenomen;

I.

overwegende dat er hardnekkige verschillen blijven bestaan tussen de lidstaten, die resulteren in de snelle polarisatie van werkloosheid, en overwegende dat dergelijke verschillen ook toenemen tussen regio's en sociale groepen in sommige landen;

J.

overwegende dat de sociale ongelijkheid sneller is gegroeid in de eurozone dan in de EU als geheel;

K.

overwegende dat via de prestatiemonitor sociale bescherming sociale tendensen zijn vastgesteld die in het oog moeten worden gehouden;

L.

overwegende dat de werkloosheid in de periferie van de eurozone in 2012 tot gemiddeld 17,3 % is gestegen, tegenover 7,1 % in het centrum van de eurozone;

M.

overwegende dat het percentage van jongeren in de periferie van de eurozone die geen werk hebben en geen onderwijs of opleiding volgen („NEET”) in 2012 tot gemiddeld 22,4 % is gestegen, tegenover 11,4 % in het centrum van de eurozone;

N.

overwegende dat de armoede is toegenomen in tweederde van de lidstaten, maar zich in het overige derde deel heeft gestabiliseerd;

O.

overwegende dat er belangrijke stappen zijn ondernomen om het economisch bestuur van de EU te versterken; overwegende dat de verwezenlijking van de Europa 2020-doelstellingen momenteel echter wordt bedreigd;

P.

overwegende dat aan de discussie over sociale onevenwichtigheden hetzelfde gewicht zou moeten worden toegekend als aan de discussie over macro-economische onevenwichtigheden;

Q.

overwegende dat de Commissie werkgelegenheid en sociale zaken op 9 juli 2013 een openbare hoorzitting heeft gehouden over de „Sociale dimensie van de EMU — een Europese werkloosheidsregeling”, waar het idee van automatische stabilisatoren in de eurozone en mogelijke modaliteiten voor de invoering hiervan zijn besproken en onderzocht;

R.

overwegende dat de trojka heeft bevestigd dat hoogwaardige deelname van de sociale partners en een sterk sociaal overleg, ook op nationaal niveau, noodzakelijk zijn voor en kunnen bijdragen aan het welslagen van alle hervormingen, met name de hervormingen van de EMU;

S.

overwegende dat de economische situatie in een aantal lidstaten de kwaliteit van de werkgelegenheid, de sociale bescherming en de gezondheids- en veiligheidsnormen in gevaar heeft gebracht;

1.

is verheugd over de mededeling van de Commissie getiteld „Versterking van de sociale dimensie van de Economische en Monetaire Unie (EMU)” en beschouwt deze als een eerste stap op weg naar de ontwikkeling van een sociale dimensie van de EMU;

2.

erkent uitdrukkelijk dat de tenuitvoerlegging van de sociale dimensie van de EMU onderworpen is aan het subsidiariteitsbeginsel en het best kan worden gerealiseerd aan de hand van beste praktijken en collegiale toetsing op Europees niveau;

3.

is echter van mening dat er specifiekere voorstellen nodig zijn om ervoor te zorgen dat het economisch bestuur de sociale dimensie eerbiedigt;

4.

dringt erop aan de sociale overwegingen centraal te stellen in de Europese integratie en te integreren in al het beleid en alle initiatieven van de EU;

5.

is van mening dat de sociale dimensie een factor van afstemming/wisselwerking op het gebied van „benchlearning” moet zijn;

6.

wijst erop dat het doel van de sociale dimensie van de EMU erin bestaat de huidige en toekomstige generaties sociale zekerheid en een toereikende levensstandaard te bieden; acht het derhalve van belang dat de EU-burgers waarnemen dat hun Unie sociale vooruitgang kan bevorderen;

7.

is van mening dat de Europese integratie leidt tot de ontwikkeling van een sociaal Europa met een „sociale unie” als doel;

8.

is voorstander van de voorgestelde invoering van een scorebord van belangrijke werkgelegenheids- en sociale indicatoren ter aanvulling van de procedure bij macro-economische onevenwichtigheden, teneinde de sociale gevolgen van economisch en ander beleid transparanter te maken aan de hand van ex-ante en ex-post effectbeoordelingen of toezicht, en dat kan worden gebruikt bij het opstellen van het gezamenlijk werkgelegenheidsverslag van de Commissie;

9.

is gekant tegen harmonisatie of afstemming die de minimalisering van sociale normen in de lidstaten tot gevolg heeft;

10.

merkt op dat met de voorgestelde indicatoren een omvattend beeld kan worden geschetst van de werkgelegenheids- en sociale situaties in de lidstaten;

11.

roept de Commissie op ervoor te zorgen dat alle relevante indicatoren gendersensitief zijn;

12.

dringt erop aan dat in de voorgestelde indicator inzake jeugdwerkloosheid jongeren worden opgenomen tot de leeftijd van 30 jaar op vrijwillige basis, zoals bepaald door de Europese Jeugdgarantie;

13.

dringt erop aan dat op het scorebord indicatoren worden opgenomen inzake kinderarmoede, toegang tot gezondheidszorg, dakloosheid, alsmede een index voor fatsoenlijk werk, zodat een goede beoordeling van de sociale situatie in de EU kan worden gemaakt;

14.

roept de Raad en de Commissie op concrete actie te ondernemen om de sociale gevolgen van beleidsmaatregelen en hervormingen transparanter te maken aan de hand van ex-ante en ex-post effectbeoordelingen van en toezicht op beleidshervormingen;

15.

verzoekt de Raad concrete benchmarks te definiëren voor de werkgelegenheids- en sociale indicatoren in de vorm van een Europees minimumpakket aan sociale beschermingsmaatregelen, met het oog op de bevordering van opwaartse sociale convergentie en sociale vooruitgang;

16.

verzoekt de Commissie en de lidstaten te bewerkstelligen dat het Parlement en de sociale partners kunnen worden betrokken bij het vaststellen van de werkgelegenheids- en sociale indicatoren;

17.

benadrukt dat het nodig is het grote potentieel van sociaal ondernemerschap met betrekking tot alle aspecten van sociale innovatie op Europees niveau te ondersteunen, teneinde nationale socialezekerheidsstelsels te bevorderen, groei te stimuleren en nieuwe banen te creëren in de witte en groene economie, met name voor jongeren, in alle lidstaten en regio's;

18.

benadrukt dat ervoor gezorgd moet worden dat het toezicht op werkgelegenheids- en sociale ontwikkelingen kan leiden tot meer begrip en gericht is op het beperken van de sociale verschillen tussen de lidstaten en het voorkomen van sociale dumping;

19.

verzoekt de Commissie na te gaan of alle verslagen van de lidstaten stroken met de Europa 2020-doelstellingen, met name op het gebied van armoedebestrijding en werkgelegenheid, en om de onderlinge verbanden en samenhang tussen verschillende beleidslijnen nauwgezet te bestuderen;

20.

betreurt het feit dat in bovengenoemde mededeling van de Commissie van 2 oktober 2013 niet wordt ingegaan op de rol en de modaliteiten van stabilisatoren;

21.

is verheugd over de voorgestelde betrokkenheid van de sociale partners in het Europees semesterproces, onder meer in het kader van het Comité voor de sociale dialoog voorafgaand aan de jaarlijkse goedkeuring van de jaarlijkse groeianalyse (AGS);

22.

is ingenomen met de oproep om de EU-begroting optimaal te benutten om de sociale dimensie van de EMU te ontwikkelen en de vrijwillige mobiliteit van werknemers verder te ondersteunen, teneinde het werkgelegenheidspotentieel van de EU maximaal te benutten;

23.

verzoekt de sociale partners een nog actievere rol te spelen in het Europees semester; acht het overdreven formele karakter van het macro-economisch overleg betreurenswaardig;

24.

verzoekt de Commissie bovengenoemde resolutie van het Parlement van 23 oktober 2013, bovengenoemde mededeling van de Commissie van 2 oktober 2013, alsmede de resolutie hierover beter te integreren in de opstelling van de AGS 2014;

25.

brengt in herinnering dat een goed bestuur van de EMU en het effect ervan alleen doeltreffend kunnen zijn wanneer alle belanghebbenden, met inbegrip van de sociale partners, hierbij betrokken worden; verzoekt de Commissie en de lidstaten ervoor te zorgen dat alle belanghebbenden, waaronder de sociale partners, betrokken zijn bij het economisch bestuur, en met name bij het Europees semester;

26.

verzoekt de Europese Raad van december 2013 de stappen vast te stellen voor de versterking van het sociale aspect van de EMU;

27.

verzoekt zijn Voorzitter deze resolutie te doen toekomen aan de Commissie, de Raad en de Europese Raad.

24.11.2016   

NL

Publicatieblad van de Europese Unie

C 436/39

—

gezien zijn vorige resoluties over Bangladesh, in het bijzonder van 23 mei 2013 (1), 14 maart 2013 (2), 17. januari 2013 (3), 10 juli 2008 (4) en 6 september 2007 (5),

—

gezien de op 10 oktober 2013 verzonden brief van de missiehoofden van de Europese Unie ter gelegenheid van de Europese dag tegen de doodstraf,

—

gezien de verklaring van de EU-delegatie van 12 augustus 2013 over de opsluiting van Adilur Rahman Khan,

—

gezien de verklaring van 6 november 2013 van de hoge commissaris van de VN voor de mensenrechten Navi Pillay over de door Bangladesh opgelegde doodstraf aan 152 soldaten wegens de bloederige opstand in 2009,

—

gezien de VN-verklaring over mensenrechtenverdedigers, aangenomen door de Algemene Vergadering van de VN op 9 december 1998,

—

gezien de universele periodieke evaluatie van Bangladesh van 2013,

—

gezien artikel 122, lid 5, en artikel 110, lid 4, van zijn Reglement,

A.

overwegende dat de EU en Bangladesh al lang goede betrekkingen onderhouden, onder andere door de samenwerkingsovereenkomst inzake partnerschap en ontwikkeling;

B.

overwegende dat in Bangladesh vóór 25 januari 2014 parlementsverkiezingen zullen worden gehouden, na vijf jaar bestuur door een gekozen burgerregering; overwegende dat vrije, eerlijke en transparante verkiezingen van essentieel belang zijn om het relatief stabiele democratische bestuur dat het land de afgelopen vijf jaar heeft ontwikkeld, te versterken;

C.

overwegende dat zo'n dertig Bengalezen om het leven zijn gekomen en er honderden gewond zijn geraakt door het politieke geweld tijdens de algemene stakingen („hartals”) waartoe werd opgeroepen door de Bengalese Nationalistische Partij (BNP) onder leiding van voormalig premier Begum Khaleda Zia, wiens bondgenoot, de partij Jamaat-e-Islami, eiste dat een overgangsregering zonder partijen toezicht zou houden op de volgende verkiezingen en erop aandrong dat premier Sheikh Hasina zou aftreden;

D.

overwegende dat deze uitschakelingen ertoe hebben geleid dat sinds vrijdag 8 november 2013 vijf vooraanstaande oppositieleiders door de regering werden gearresteerd, evenals — volgens BNP-bronnen — circa 1 000 BNP-aanhangers in plattelandsgebieden;

E.

overwegende dat de zittende ministers zijn afgetreden en premier Hasina van de Awami Liga heeft aangeboden een regering met alle partijen te vormen, maar dat de voornaamste oppositiepartij tot dusver niet op dit aanbod is ingegaan;

F.

overwegende dat zowel de BNP als de Awami Liga door de jaren heen tegenstrijdige en veranderende ideeën hebben gehad over de verdienste van een overgangsregering, terwijl het hooggerechtshof in mei 2011 heeft verklaard dat de vijftien jaar oude grondwettelijke bepaling dat een gekozen regering aan het einde van haar termijn de macht moet overdragen aan een aangewezen politiek neutraal overgangsbestuur, dat toezicht houdt op nieuwe parlementsverkiezingen, onwettig is; overwegende dat het hooggerechtshof tegelijkertijd oordeelde dat het ongeldig verklaarde systeem nog twee parlementaire zittingsperioden mocht worden toegepast omwille van „de veiligheid van de staat en het volk”; overwegende dat het systeem in 2007-2008 door de laatste door het leger gesteunde overgangsregering in diskrediet is gebracht, toen deze bijna twee jaar lang weigerde verkiezingen te houden en de leiders van de twee voornaamste partijen, Sheikh Hasina en Begum Khaleda Zia (samen met haar zoon Tarique Rahman), liet opsluiten;

G.

overwegende dat de Awami Liga na deze uitspraak een vijftiende grondwetswijziging heeft ingevoerd en het overgangssysteem heeft afgeschaft, ongeacht de weigering van de BNP-oppositie aan deze hervorming mee te werken;

H.

overwegende dat er, sinds Sheikh Hasina aan de macht is gekomen, vijf regionale verkiezingen zijn gehouden in Bangladesh waar de Awami Liga als verliezer uit de bus is gekomen, en die geen aanleiding hebben gegeven tot bezwaren met betrekking tot onregelmatigheden;

I.

overwegende dat het verarmde deel van de Bengalese bevolking, dat voor zijn overleven afhankelijk is van een dagloon, ernstig is getroffen door de stakingen, en overwegende dat de kwetsbare Bengalese economie, die onlangs al te kampen heeft gehad met de traumatische ongevallen in de textielsector, hier waarschijnlijk onder zal lijden;

J.

overwegende dat er geruchten de ronde doen dat Jamaat-e-Islami de stakingen bevordert om de procedures met betrekking tot oorlogsmisdaden van zijn leiders te belemmeren;

K.

overwegende dat op 5 november 2013 tijdens een van de grootste rechtszaken ooit tegen 152 soldaten de doodstraf werd geëist door het speciale hof dat was opgezet ter vervolging van de tijdens de opstand in 2009 begane misdaden, waarbij 74 mensen, met inbegrip van 57 legerofficieren, brutaal waren vermoord; overwegende dat de hoge commissaris van de VN voor de mensenrechten, Navi Pillay, zijn ontsteltenis heeft uitgesproken over deze doodvonnissen, ook naar aanleiding van verslagen dat de beschuldigden werden gefolterd en dat de mensenrechten tijdens de massaprocessen niet in acht zijn genomen;

L.

overwegende dat ngo-activisten, juristen, journalisten en vakbondsleden die opkomen voor de burgerrechten, nog altijd onder druk worden gezet, en overwegende dat de autoriteiten geen doeltreffend onderzoek hebben ingesteld naar buitengerechtelijke executies, folteringen en verdwijningen, zoals bij vakbondsleider en mensenrechtenbeschermer Aminul Islam;

1.

geeft uiting aan zijn ernstige bezorgdheid over de aanhoudende stilstand van het dagelijkse leven in Bangladesh als gevolg van algemene, door de BNP en de Jamaat-e-Islami-oppositie georganiseerde stakingen en de confrontatie tussen de twee politieke kampen — de Awami Liga en de oppositie — tijdens de aanloop naar de parlementsverkiezingen;

2.

betreurt dat het Bengalese parlement er niet in is geslaagd consensus te bereiken tussen alle partijen ten aanzien van de uitoefening van de macht door de regering in afwachting van de verkiezingen, ook gezien het feit dat de meeste democratieën deze fase afhandelen zonder overgangsregering; verzoekt de Bengalese regering en de oppositie met klem in het belang van Bangladesh te handelen, en te komen tot een compromis dat het Bengalese volk in staat stelt hun democratische wil te uiten;

3.

erkent de reputatie van Bangladesh als een tolerante samenleving met meerdere religies, en veroordeelt groepen en facties die te eigen bate spanningen proberen te wekken binnen de samenleving; verzoekt alle groepen en individuen verdraagzaamheid en zelfbeheersing te betrachten, met name vóór, tijdens en na de verkiezingen;

4.

verzoekt alle partijen de verkiezingen niet te boycotten, aangezien dit burgers hun politieke keuze zou ontnemen en de sociale en economische stabiliteit evenals de indrukwekkende ontwikkeling van Bangladesh zou ondermijnen, met name wat betreft de millenniumdoelstellingen voor ontwikkeling, rampenbeheer, arbeidsrechten en de versterking van de positie van vrouwen;

5.

verzoekt de Bengalese verkiezingscommissie de volgende algemene verkiezingen volledig transparant te organiseren en controleren; ondersteunt de erkenning van nieuwe politieke partijen die van plan zijn aan de volgende algemene verkiezingen deel te nemen en aan redelijke criteria voor politieke participatie en vertegenwoordiging te voldoen;

6.

roept alle politieke partijen op om zich tijdens het verkiezingsproces te weerhouden van iedere vorm van geweld of aanzetting tot geweld, en om herhaling te voorkomen van de politiek gemotiveerde gewelddadige botsingen die zich voordeden tijdens de eerste helft van 2013; geeft in dit verband uiting aan zijn ernstige bezorgdheid over de recente golf van politiek gemotiveerd geweld waarbij eind oktober 2013 tientallen mensen om het leven kwamen;

7.

erkent dat het noodzakelijk is verzoening te bewerkstelligen, recht te doen geschieden en verdachten ter verantwoording te roepen voor de misdaden die tijdens de onafhankelijkheidsoorlog in 1971 zijn begaan; benadrukt en ondersteunt in dit verband de belangrijke rol van het Internationaal Strafhof;

8.

betreurt echter het groeiende aantal mensen dat in Bangladesh in de dodencel zit, evenals de doodvonnissen die en masse zijn geëist tegen degenen die betrokken waren bij de grensbewakingsopstand van 2009; dringt aan op de toepassing van nationale en internationale normen met betrekking tot eerlijke processen en een behoorlijke rechtsgang;

9.

herhaalt in alle zaken en onder alle omstandigheden sterk gekant te zijn tegen de toepassing van de doodstraf, en verzoekt de bevoegde autoriteiten in Bangladesh als eerste stap in de richting van de afstraffing van de doodstraf een officieel moratorium in te voeren op de voltrekking ervan;

10.

verzoekt de Bengalese regering ervoor te zorgen dat het gunstige klimaat voor maatschappelijke organisaties en onder meer mensenrechtenbeschermers — dat veel heeft bijgedragen aan de ontwikkeling van Bangladesh — weer terugkeert, zodat zij hun activiteiten vrijelijk kunnen uitvoeren;

11.

dringt er bij de Bengalese autoriteiten op aan dat zij spoedige, onafhankelijke en transparante onderzoeken uitvoeren naar zaken die betrekking hebben op de schending van de rechten van mensenrechtenbeschermers, met inbegrip van bedreigingen, aanvallen, moorden, foltering en mishandeling, om alle verantwoordelijken te identificeren en te berechten; onderstreept met name de zaak van vakbondsleider Aminul Islam, evenals de zaken van de journalisten Sagar Sarowar en Meherun Runi;

12.

is ingenomen met het gezamenlijke initiatief van de Bengalese regering en de Internationale Arbeidsorganisatie (ILO), in samenwerking met vertegenwoordigers van de overheid en van werkgevers en werknemers, voor het verbeteren van de werkomstandigheden in de confectiekledingsector; spoort Europese en andere internationale kledingmerken ertoe aan de beloften die tijdens de nasleep van de instorting van de Rana Plaza-fabriek werden gedaan, ook in het kader van de overeenkomst inzake gebouwen- en brandveiligheid in Bangladesh, na te komen;

13.

verzoekt de Bengalese regering een einde te maken aan de representativiteitsvereiste van 30 % voor de registratie van vakbonden, het toepassingsgebied van de arbeidswet uit te breiden en daar ook categorieën werknemers in onder te brengen die er momenteel niet onder vallen, een verbod in te voeren op de bemoeienis van werkgevers met interne vakbondskwesties, het toepassingsgebied van de arbeidswet uit te breiden tot exportproductiezones, de verenigingen voor werknemerswelzijn het recht op collectieve onderhandeling te schenken en de registratie van deze verenigingen te vergemakkelijken;

14.

kijkt ernaar uit dat Bangladesh volledig samenwerkt met de verdragsorganen van de VN en een permanente uitnodiging verstrekt met betrekking tot de speciale procedures van de VN-Mensenrechtenraad;

15.

verzoekt zijn Voorzitter deze resolutie te doen toekomen aan de Raad, de Commissie, de Europese Dienst voor extern optreden, de vicevoorzitter van de Commissie/hoge vertegenwoordiger van de Unie voor buitenlandse zaken en veiligheidsbeleid, de speciale vertegenwoordiger van de EU voor de mensenrechten, de regeringen en parlementen van de lidstaten, de secretaris-generaal van de Verenigde Naties, de VN-Mensenrechtenraad en de regering en het parlement van Bangladesh.

24.11.2016   

NL

Publicatieblad van de Europese Unie

C 436/42

—

gezien zijn resolutie van 24 maart 2011 over de betrekkingen van de Europese Unie met de Samenwerkingsraad van de Golf (1),

—

gezien de vergadering van de Gezamenlijke Raad en de ministeriële bijeenkomst van de EU en de Samenwerkingsraad van de Golf die op 30 juni 2013 zijn gehouden in Manama, Bahrein,

—

gezien het VN-Verdrag inzake de bescherming van de rechten van migrerende werknemers en hun gezinsleden van 18 december 1990,

—

gezien de bekendmaking door de Internationale Federatie van Voetbalverenigingen (Fédération Internationale de Football Association, FIFA) op 2 december 2010 van de selectie van Qatar als locatie voor het houden van de wereldbeker voetbal van 2022,

—

gezien het feit dat Qatar het Verdrag van de Internationale Arbeidsorganisatie betreffende gedwongen of verplichte arbeid (C029) op 12 maart 1998 heeft geratificeerd,

—

gezien de besluiten van de Qatarese minister van ambtenarenzaken en huisvesting over de toepassing van arbeidswet nr. 14/2004 tot regeling van de voorwaarden en procedures voor de afgifte van vergunningen aan Qatarese staatsburgers die buitenlandse werknemers in dienst willen nemen van 22 augustus 2005 en de Qatarese wet op sponsoring nr. 4 van 2009,

—

gezien de taakstelling van de speciale rapporteur van de VN voor de mensenrechten van migranten, François Crépeau, van 10 november 2013,

—

gezien de verslagen van Human Rights Watch en Amnesty International over de situatie van de bouwvakkers in Qatar in de aanloop naar de wereldbeker en het recente bezoek van de secretaris-generaal van Amnesty International aan het land,

—

gezien artikel 122, lid 5, en artikel 110, lid 4, van zijn Reglement,

A.

overwegende dat er in Qatar naar schatting 1,35 miljoen buitenlanders zijn, die bijna 90 % van de werkende bevolking van het land uitmaken; overwegende dat de migranten vooral werk krijgen in de bouw, in de dienstensector en als huishoudelijk personeel; overwegende dat Qatar met dit cijfer de hoogste verhouding van migrerende werknemers tegenover inheemse bevolking ter wereld heeft; overwegende dat op zijn minst 500 000 bijkomende migrerende werknemers in Qatar worden verwacht om de bouwwerken als voorbereiding op de wereldbeker voetbal van 2022 te versnellen; overwegende dat de meerderheid van de migrerende werknemers afkomstig is uit India en Nepal, maar dat er ook afkomstig zijn uit Bangladesh, Pakistan, de Filippijnen en Sri Lanka;

B.

overwegende dat volgens de cijfers van het Internationaal Verbond van Vakverenigingen (International Trade Union Confederation, ITUC) die zijn verkregen van de ambassades van India en Nepal in het land, gemiddeld 200 werknemers uit elk van deze twee landen elk jaar in Qatar omkomt, een situatie die nog erger kan worden in de aanloop naar de wereldbeker van 2022;

C.

overwegende dat de Internationale Arbeidsorganisatie (IAO) erop heeft gewezen dat Qatar het internationale verdrag betreffende gedwongen of verplichte arbeid dat het in 1998 heeft geratificeerd, nog niet volledig ten uitvoer heeft gelegd; overwegende dat de IAO een driepartijencomité heeft opgericht om de beschikbare informatie te beoordelen en aanbevelingen te formuleren aan de regering van Qatar over de manier om haar internationale verplichtingen na te komen;

D.

overwegende dat de voorzitter van Qatars nationale mensenrechtencomité heeft toegegeven dat „er een aantal problemen waren” en heeft toegezegd dat hijzelf en de regering alles in het werk stellen om deze te remediëren; overwegende dat de Qatarese autoriteiten hebben meegedeeld dat de arbeidswetten zullen worden gewijzigd en dat huisvesting voor de werknemers wordt gebouwd;

E.

overwegende dat het systeem van gesponsorde visa, bekend onder de naam „kafala-systeem”, inhoudt dat de werknemers niet van baan kunnen veranderen zonder toestemming van hun werkgever en dat zij het land niet kunnen verlaten, tenzij hun werkgever een vertrekvergunning ondertekent; overwegende dat het „kafala-systeem” vaak leidt tot misstanden, doordat werkgevers de paspoorten en visa van werknemers inhouden, terwijl werknemers ook vergoedingen van wel 3 500 USD worden aangerekend om een visum te krijgen van de „kafeel” of sponsor, waardoor de migrerende werknemers uitzonderlijk hoge schulden torsen;

F.

overwegende dat de ITUC in maart 2013 bij het ministerie van Arbeid een klacht heeft ingediend tegen bepaalde Qatarese bedrijven; overwegende dat het departement arbeidsbetrekkingen van het Qatarese ministerie van Arbeid in 2012 6 000 klachten van werknemers heeft ontvangen; overwegende dat de ITUC en de Internationale Vereniging van werknemers in de bouw- en de houtsector deze situatie aan de kaak hebben gesteld en samen klachten hebben ingediend bij de IAO over de arbeidsomstandigheden en de vrijheid van vereniging in Qatar;

1.

acht de overlijdens van migrerende werknemers in Qatar betreurenswaardig en spreekt zijn medeleven uit met hun families;

2.

is bezorgd door de situatie van migrerende werknemers in Qatar, met name de lange werkuren, de gevaarlijke arbeidsomstandigheden, het maandenlange uitblijven van betaling, de inbeslagname van hun paspoorten, het feit dat zij verplicht zijn te wonen in overbevolkte kampen, het feit dat hun het recht wordt ontzegd vakbonden op te richten en het feit dat zij geen toegang hebben tot gratis drinkwater bij extreme hitte;

3.

erkent de uitdagingen waarmee de Qatarese autoriteiten te maken hebben met betrekking tot het beheer van een werkende bevolking in het land die voor bijna 90 % bestaat uit migrerende werknemers, alsmede de praktische uitdagingen in verband met de handhaving van de wet op dit gebied;

4.

is tevreden met de aankondiging van de Qatarese regering dat bedrijven die van migrerende werknemers misbruik maken, op een zwarte lijst zullen komen; is tevreden met de inspanningen van de regering, en met name Qatars nationale mensenrechtenraad, om de kennis onder de migrerende werknemers van hun rechten en plichten overeenkomstig het internationale recht te vergroten; prijst de nationale mensenrechtenraad in verband hiermee om zijn besluit een nieuw centrum op te richten om de klachten van migrerende werknemers aan te pakken en de gehekelde problemen op te lossen;

5.

verzoekt de Qatarese autoriteiten de bestaande wetgeving op dit gebied effectief ten uitvoer te leggen, met name door het verbod op de inbeslagname van paspoorten te handhaven, voor overtredingen vervolgingen in te stellen en zinvolle sancties op te leggen aan bedrijven en individuen die wetten schenden die bedoeld zijn om de rechten van migranten te beschermen; is tevreden met het engagement van de Qatarese autoriteiten om wetgeving over huishoudelijk personeel vast te stellen met een zinvolle bescherming van de arbeidsrechten en effectieve nalevingsmechanismen; vraagt in verband hiermee om de snelle goedkeuring van de ontwerpwet op huishoudelijk personeel, die momenteel wordt besproken door de Hoge Raad voor familiezaken; merkt op dat de meerderheid van het huishoudelijk personeel vrouwen zijn;

6.

is tevreden met het voorstel van de hiervoor bevoegde overheidsinstanties om een onderzoek uit te voeren van alle klachten en met de belofte van de Qatarese autoriteiten van een verhoging van het aantal arbeidsinspecteurs, die de handhaving moeten controleren van behoorlijke arbeidswetten; verwacht dat de arbeidsinspecteurs opleiding krijgen over mensenrechtennormen en hoopt dat zij bij hun werk de hulp krijgen van tolken;

7.

is bezorgd door de detentie van personen louter omdat zij zijn „weggelopen” van hun werkgever en verzoekt de Qatarese autoriteiten om aan deze prakrijken een einde te maken; dringt er voorts op aan dat alle migrerende werknemers die zijn beroofd van hun vrijheid, contact kunnen opnemen met hun familie en hun consulaire diensten, toegang hebben tot een advocaat en een tolk en het recht hebben hun detentie onmiddellijk aan te vechten;

8.

is tevreden met de berichten over beweging in de richting van een oplossing voor de problemen van de Franse voetbalspelers Zahir Belounis en Stéphane Morello, die slachtoffer van het sponsorsysteem zijn geworden en daarom het land niet kunnen verlaten, en verzoekt de Qatarese autoriteiten, alsmede de FIFA, ervoor te zorgen dat dergelijke gevallen zich niet opnieuw voordoen;

9.

verzoekt Qatar het Internationaal Verdrag inzake de bescherming van de rechten van alle migrerende werknemers en hun gezinsleden, het Internationaal Verdrag inzake burgerrechten en politieke rechten en het Internationaal Verdrag inzake economische, sociale en culturele rechten te ratificeren;

10.

verzoekt Qatar de IAO-verdragen te ratificeren, met name de verdragen inzake migrerende werknemers, de vrijheid van vereniging, het recht zich te organiseren en collectieve onderhandelingen te voeren, huishoudelijk personeel en particuliere arbeidsbureaus en te overwegen de IAO technische assistentie te vragen om ervoor te zorgen dat de Qatarese wetgeving en praktijk in overeenstemming zijn met deze verdragen;

11.

vraagt de bouw van meer schuilplaatsen voor migrerende werknemers, met bijzondere focus op schuilplaatsen voor vrouwen en kinderen die voldoen aan hun behoeften; is tevreden met de aankondiging op 9 november 2013 dat huisvesting zal worden gebouwd voor 60 000 werknemers, die moet worden opengesteld in december 2013;

12.

herhaalt dat de ratificatie en volledige tenuitvoerlegging door de lidstaten van de Samenwerkingsraad van de Golf, inclusief Qatar, van het Internationaal Verdrag inzake de bescherming van de rechten van alle migrerende werknemers en hun gezinsleden een centraal element moet zijn in de betrekkingen tussen de EU en de Samenwerkingsraad van de Golf;

13.

doet een beroep op de verantwoordelijkheidszin van de Europese bedrijven die stadiums bouwen of betrokken zijn bij andere infrastructuurprojecten in Qatar, om arbeidsomstandigheden te bieden die in overeenstemming zijn met de internationale normen op het gebied van de mensenrechten, en moedigt de EU-lidstaten aan stappen te ondernemen om ervoor te zorgen dat hun ingenieursbureaus, bouwfirma's en consultancybedrijven de OESO-richtsnoeren naleven en de Ruggie-principes eerbiedigen;

14.

verzoekt de Qatarese autoriteiten nauw samen te werken met de bevoegde autoriteiten in de landen van herkomst van de migrerende werknemers, die de rol moeten controleren van de aanwervingsbureaus die Qatar van migrerende werknemers voorzien; verzoekt de Europese dienst voor extern optreden hulp te bieden aan de regeringen die werknemers uitsturen, met name in Azië, om ervoor te zorgen dat zij de migrerende arbeidskrachten beter behandelen;

15.

is tevreden met de oproep van de internationale unie van voetbalspelers, de FIFPro, om aan onafhankelijke, door de FIFA en de IAO aangewezen deskundigen op het gebied van de werkplek toegang te verlenen tot alle locaties en deze deskundigen de bevoegdheid te verlenen bindende aanbevelingen te formuleren om ervoor te zorgen dat de internationale arbeidsnormen in Qatar worden nageleefd;

16.

herinnert de FIFA eraan dat haar verantwoordelijkheid verder gaat dan de ontwikkeling van het voetbal en de organisatie van toernooien en verzoekt de organisatie om met de actieve steun van haar Europese leden een duidelijk en krachtig signaal af te geven aan Qatar, om te voorkomen dat de voorbereidingen van de wereldbeker van 2022 worden overschaduwd door klachten van gedwongen arbeid;

17.

verzoekt zijn Voorzitter deze resolutie te doen toekomen aan de Raad, de Commissie, de vicevoorzitter van de Commissie/hoge vertegenwoordiger van de Unie voor het buitenlands en veiligheidsbeleid, de regeringen en parlementen van de lidstaten, de regering en het parlement van Qatar, de regeringen en parlementen van de leden van de Samenwerkingsraad van de Golf, de FIFA, de UEFA, de IAO en de Hoge Commissaris voor de mensenrechten van de VN.

24.11.2016   

NL

Publicatieblad van de Europese Unie

C 436/45

—

gezien de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens, en met name de artikelen 9 en 10,

—

gezien het Internationaal Verdrag inzake burgerrechten en politieke rechten, dat Bolivia heeft ondertekend en geratificeerd, en met name de artikelen 9, 10, 14, 15 en 16,

—

gezien het VN-Verdrag tegen foltering en andere wrede, onmenselijke of onterende behandeling of bestraffing, dat Bolivia heeft ondertekend en geratificeerd,

—

gezien het Europees Verdrag tot bescherming van de rechten van de mens, en met name de artikelen 1, 2, 3, 5, 6 en 7,

—

gezien het Handvest van de grondrechten van de Europese Unie, en met name de artikelen 47 en 48,

—

gezien het Amerikaans Verdrag inzake de rechten van de mens, dat Bolivia heeft ondertekend en geratificeerd,

—

gezien het Inter-Amerikaans Verdrag ter voorkoming en bestraffing van foltering, dat Bolivia heeft ondertekend en geratificeerd,

—

gezien de Boliviaanse grondwet en het Wetboek van strafvordering,

—

gezien de verklaring die op 23 mei 2012 was afgelegd door de Commissie mensenrechten, minderheids-, burgerlijke en religieuze aangelegenheden en de Commissie buitenlandse zaken van het Hongaarse parlement, gezien de verklaring die op 12 juni 2012 was aangenomen door het Boliviaanse huis van afgevaardigden, in antwoord op de Hongaarse verklaring,

—

gezien zijn eerdere resoluties over de situatie in Bolivia,

—

gezien artikel 122, lid 5 en artikel 110, lid 4, van zijn Reglement,

A.

overwegende dat de speciale strijdkrachten van Bolivia op 16 april 2009 Előd Tóásó, Hongaars staatsburger, en Mario Tadić, Kroatisch staatsburger, in de Boliviaanse stad Santa Cruz de la Sierra hadden gearresteerd; overwegende dat drie anderen, namelijk Árpád Magyarosi, Roemeens staatsburger, Michael Martin Dwyer, Iers staatsburger, en Eduardo Rózsa-Flores, Hongaars staatsburger, omkwamen tijdens de beschietingen;

B.

overwegende dat Előd Tóásó en Mario Tadić sindsdien zonder aanklacht in voorarrest verblijven, daarbij voorbijgaand aan de Boliviaanse wet waarin een maximum van 36 maanden wordt gesteld aan de duur van een voorarrest, een periode die afliep op 16 april 2012;

C.

overwegende dat wordt beweerd dat de fundamentele mensenrechten van Előd Tóásó en Mario Tadić geschonden zijn, zowel tijdens hun arrestatie als tijdens het strafproces;

D.

overwegende dat op 18 mei 2010, toen Előd Tóásó en Mario Tadić al in hechtenis zaten, artikel 239 van het Boliviaanse Wetboek van strafvordering over de lengte van voorarrest, gewijzigd werd om de maximale periode daarvan met terugwerkende kracht te verlengen van 12 naar 36 maanden;

E.

overwegende dat op 17 december 2010 openlijk beschuldigingen van terrorisme werden geuit;

F.

overwegende dat in Advies 63/2011 (Plurinationale Staat Bolivia) van de VN-werkgroep inzake willekeurige hechtenis werd gesteld dat Bolivia de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens op verscheidene punten geschonden had, en daarin werd bekrachtigd dat Előd Tóásó gearresteerd was zonder arrestatiebevel en onrechtmatig in de gevangenis werd gehouden; overwegende dat de VN-werkgroep dienovereenkomstig de Boliviaanse regering opriep Előd Tóásó onmiddellijk in vrijheid te stellen;

1.

verzoekt de Boliviaanse autoriteiten een eerlijk en onafhankelijk proces te garanderen voor Előd Tóásó en Mario Tadić;

2.

neemt kennis van het verslag dat aangenomen en vervolgens in brede kring verspreid is door het Boliviaanse parlement, dat is gebaseerd op zijn eigen politieke onderzoek in de zaak;

3.

pleit voor een onafhankelijk onderzoek waarbij ook internationale deskundigen worden betrokken, naar de dood van Árpád Magyarosi, Michael Martin Dwyer en Eduardo Rózsa-Flores;

4.

verzoekt de Europese Dienst voor extern optreden deze zaak als prioriteit te blijven aankaarten in de contacten met de Boliviaanse regering, en concrete maatregelen te nemen;

5.

verzoekt zijn Voorzitter deze resolutie te doen toekomen aan de Raad, de Commissie, de vicevoorzitter van de Commissie/hoge vertegenwoordiger van de Unie voor buitenlands en veiligheidsbeleid, de speciale vertegenwoordiger van de EU voor de mensenrechten, de regeringen en parlementen van de lidstaten, de regering en de plurinationale wetgevende vergadering van de Plurinationale Staat Bolivia, de secretaris-generaal van de Organisatie van Amerikaanse Staten, de secretaris-generaal van de Verenigde Naties en de VN-Mensenrechtenraad.

24.11.2016   

NL

Publicatieblad van de Europese Unie

C 436/47

—

gezien het ontwerp van interinstitutioneel akkoord tussen het Europees Parlement, de Raad en de Commissie betreffende begrotingsdiscipline, samenwerking in begrotingszaken en goed financieel beheer,

—

gezien de artikelen 310, 311, 312 en 323 van het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie (VWEU),

—

gezien zijn resolutie van 23 oktober 2012 met het oog op het bereiken van een positief resultaat van de goedkeuringsprocedure voor het meerjarig financieel kader 2014-2020 (1),

—

gezien de conclusies van de Europese Raad van 8 februari 2013,

—

gezien zijn resolutie van 13 maart 2013 over de conclusies van de Europese Raad van 7 en 8 februari 2013 betreffende het meerjarig financieel kader (2),

—

gezien de conclusies van de Europese Raad van 28 juni 2013,

—

gezien zijn resolutie van 3 juli 2013 over het politieke akkoord over het meerjarig financieel kader 2014-2020 (3),

—

gezien artikel 127, lid 1, van zijn Reglement,

—

gezien het verslag van de Commissie constitutionele zaken en het advies van de Begrotingscommissie (A7-0337/2013),

A.

overwegende dat op 27 juni 2013 een politiek akkoord is bereikt op het hoogste politieke niveau tussen het Europees Parlement, het Ierse voorzitterschap van de Raad en de Commissie over het meerjarig financieel kader (MFK) 2014-2020 en over een nieuw interinstitutioneel akkoord;

B.

overwegende dat voor de eerste keer gebruik is gemaakt van nieuwe bepalingen betreffende het MFK zoals ingevoerd met het Verdrag van Lissabon, met name wat betreft de krachtens deze bepalingen aan het Europees Parlement toegekende grotere rol en ruimere prerogatieven;

C.

overwegende dat het in de context van het MFK wenselijk is een interinstitutioneel akkoord te sluiten teneinde uitvoering te geven aan de begrotingsdiscipline en om het verloop van de jaarlijkse begrotingsprocedure en de samenwerking tussen de instellingen in begrotingszaken te verbeteren;

1.

aanvaardt het politieke akkoord dat is bereikt over het MFK voor 2014-2020 en over een nieuw interinstitutioneel akkoord; is vastbesloten om tijdens de komende begrotingsprocedures ten volle gebruik te maken van de nieuwe instrumenten, met name wat flexibiliteit betreft;

2.

benadrukt dat het lange en moeizame onderhandelingsproces, zowel binnen de Raad als tussen de instellingen, samen met de resultaten daarvan een onbevredigende tenuitvoerlegging behelzen van de nieuwe bepalingen betreffende het MFK zoals ingevoerd met het Verdrag van Lissabon, met name met betrekking tot de krachtens deze bepalingen aan het Europees Parlement toegekende grotere rol en ruimere prerogatieven;

3.

keurt de onderhandelingsstrategie van de Raad af, waarbij de onderhandelaars gebonden waren aan de conclusies van de Europese Raad van 8 februari 2013 inzake kwesties die onder de gewone wetgevingsprocedure vallen, zoals gedetailleerde toewijzingscriteria, totaalbedragen per programma of begunstigde, alsmede discretionaire financiële toewijzingen ter correctie van de hoogte van de bedragen die van de Uniebegroting naar de lidstaten terugvloeien, waardoor beide wetgevende instanties de kans werd ontnomen behoorlijke onderhandelingen te voeren;

4.

betreurt daarnaast dat het grote aantal contacten en vergaderingen in de afgelopen paar jaar tussen zijn delegatie en de achtereenvolgende voorzitterschappen van de Raad geen invloed had op de teneur, het tijdschema of de inhoud van de onderhandelingen of op het standpunt van de Raad, waaronder de noodzaak om onderscheid te maken tussen de wetgevende en budgettaire aspecten van het akkoord inzake het MFK;

5.

stelt vast dat in overeenstemming met artikel 312, lid 5, VWEU in de toekomst alternatieve regelingen moeten worden opgezet om de vaststelling van het MFK te vergemakkelijken, teneinde te waarborgen dat de wetgevende en budgettaire bevoegdheden van het Parlement, zoals vastgelegd in het VWEU, volledig worden geëerbiedigd, dat de Raad in de praktijk ook onderhandelt over zogeheten „MFK-aspecten” van de rechtsgrondslagen voor de programma's, en dat de Europese Raad zich niet opstelt als wetgever, hetgeen een schending inhoudt van het VWEU;

6.

verzoekt zijn voor begrotingszaken verantwoordelijke commissie, in samenwerking met zijn voor constitutionele zaken verantwoordelijke commissie, tijdig voor de indiening van voorstellen inzake de herziening van 2016, na de verkiezingen, de nodige conclusies op te stellen en nieuwe voorstellen in te dienen met betrekking tot de modaliteiten van de MFK-onderhandelingen, om het democratische en transparante karakter van het proces van vaststelling van de begroting te waarborgen;

7.

hecht zijn goedkeuring aan de sluiting van het akkoord;

8.

verzoekt zijn Voorzitter het akkoord met de voorzitter van de Raad en de voorzitter van de Commissie te ondertekenen en zorg te dragen voor publicatie ervan in het Publicatieblad van de Europese Unie;

9.

verzoekt zijn Voorzitter dit besluit, met de bijlage, ter informatie te doen toekomen aan de Raad en de Commissie.

24.11.2016   

NL

Publicatieblad van de Europese Unie

C 436/49

—

gezien het voorstel voor een verordening van de Raad (COM(2011)0398 gewijzigd door COM(2012)0388),

—

gezien het ontwerp van verordening van de Raad (11791/2013) en het corrigendum van de Raad van 14 november 2013 (11791/2013 COR1),

—

gezien het verzoek om goedkeuring dat de Raad heeft ingediend krachtens artikel 312 van het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie en artikel 106 bis van het Verdrag tot oprichting van de Europese Gemeenschap voor Atoomenergie (C7-0238/2013),

—

gezien zijn resolutie van 23 oktober 2012 met het oog op het bereiken van een positief resultaat van de goedkeuringsprocedure van het meerjarig financieel kader (1),

—

gezien zijn resolutie van 13 maart 2013 over de conclusies van de Europese Raad van 7 en 8 februari 2013 betreffende het meerjarig financieel kader (2),

—

gezien zijn resolutie van 3 juli 2013 over het politieke akkoord over het meerjarig financieel kader 2014-2020 (3),

—

gezien de artikelen 75 en 81, lid 1, van zijn Reglement,

—

gezien de aanbeveling van de Begrotingscommissie en het advies van de Commissie regionale ontwikkeling en de brief van de Commissie vervoer en toerisme (A7-0389/2013),

1.

hecht zijn goedkeuring aan het ontwerp van verordening van de Raad tot bepaling van het meerjarig financieel kader voor de jaren 2014-2020 zoals weergegeven in de bijlage bij deze resolutie;

2.

hecht zijn goedkeuring aan de gemeenschappelijke verklaringen van het Europees Parlement, de Raad en de Commissie die als bijlage bij de onderhavige resolutie zijn gevoegd;

3.

neemt kennis van de aan deze resolutie gehechte verklaringen van de Commissie;

4.

verzoekt zijn Voorzitter het standpunt van het Parlement te doen toekomen aan de Raad en aan de Commissie, alsmede aan de nationale parlementen.

24.11.2016   

NL

Publicatieblad van de Europese Unie

C 436/52

—

gezien artikel 314 van het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie en artikel 106 bis van het Verdrag tot oprichting van de Europese Gemeenschap voor Atoomenergie,

—

gezien Verordening (EU, Euratom) nr. 966/2012 van het Europees Parlement en de Raad van 25 oktober 2012 tot vaststelling van de financiële regels van toepassing op de algemene begroting van de Unie en tot intrekking van Verordening (EG, Euratom) nr. 1605/2002 (1),

—

gezien de algemene begroting van de Europese Unie voor het begrotingsjaar 2013, definitief vastgesteld op 12 december 2012 (2),

—

gezien het Interinstitutioneel Akkoord van 17 mei 2006 tussen het Europees Parlement, de Raad en de Commissie betreffende de begrotingsdiscipline en een goed financieel beheer (3),

—

gezien Besluit 2007/436/EG, Euratom van de Raad van 7 juni 2007 betreffende het stelsel van eigen middelen van de Europese Gemeenschappen (4),

—

gezien het ontwerp van gewijzigde begroting nr. 7/2013, goedgekeurd door de Commissie op 25 juli 2013 (COM(2013)0557),

—

gezien het standpunt inzake het ontwerp van gewijzigde begroting nr. 7/2013, vastgesteld door de Raad op 7 oktober 2013 en meegedeeld aan het Europees Parlement op 14 oktober 2013 (14180/2013 — C7-0350/2013),

—

gezien de artikelen 75 ter en 75 sexies van zijn Reglement,

—

gezien het verslag van de Begrotingscommissie (A7-0367/2013),

A.

overwegende dat het ontwerp van gewijzigde begroting nr. 7 voor het begrotingsjaar 2013 (OGB 7/2013) betrekking heeft op een verhoging van de vastleggingskredieten ten belope van 150 miljoen EUR in rubriek 1b van het meerjarig financieel kader (MFK), met als doel om met deze middelen een aantal kwesties aan te pakken die het gevolg zijn van het eindresultaat van de onderhandelingen over het MFK voor de jaren 2014-2020 en die betrekking hebben op Frankrijk, Italië en Spanje;

B.

overwegende dat deze bijkomende kredieten moeten bijdragen aan de aanpak van specifieke problemen op het vlak van werkloosheid, en in het bijzonder jeugdwerkloosheid, armoede en sociale uitsluiting in deze lidstaten;

C.

overwegende dat de Commissie van mening is dat een verhoging van de middelen van het Europees Sociaal Fonds (ESF) de meest geschikte wijze is om bijstand aan deze lidstaten te verlenen;

D.

overwegende dat de verhoging met een bedrag van 150 miljoen EUR aan vastleggingskredieten valt onder de marge voor het uitgavenmaximum van rubriek 1b (16 miljoen EUR) en wordt gefinancierd door een beroep te doen op het flexibiliteitsinstrument (134 miljoen EUR), waarbij de middelen op deze specifieke actie worden toegespitst;

1.

neemt kennis van OGB 7/2013, door de Commissie gepresenteerd op 25 juli 2013, dat betrekking heeft op een verhoging van de vastleggingskredieten ten belope van 150 miljoen EUR in rubriek 1b van het MFK, met als doel om met deze middelen een aantal kwesties aan te pakken die het gevolg zijn van het eindresultaat van de onderhandelingen binnen de Europese Raad over het MFK voor de jaren 2014-2020 en die betrekking hebben op Frankrijk, Italië en Spanje;

2.

steunt het voorstel van de Commissie om deze aanvullende middelen toe te voegen aan de bestaande ESF-programma's in de betrokken lidstaten om de specifieke problemen op het vlak van werkloosheid, en in het bijzonder jeugdwerkloosheid en sociale uitsluiting aan te pakken; verwacht dat de Commissie tijdig aan het Parlement verslag uitbrengt over de concrete maatregelen en acties die met deze middelen worden gefinancierd;

3.

stelt verder vast dat het bijkomende bedrag van 150 miljoen EUR vooral gefinancierd zal worden door middel van de beschikbaarstelling van middelen uit het flexibiliteitsinstrument;

4.

keurt het standpunt van de Raad inzake het ontwerp van gewijzigde begroting nr. 7/2013 goed;

5.

verzoekt zijn Voorzitter te constateren dat de gewijzigde begroting nr. 7/2013 definitief is vastgesteld en zorg te dragen voor publicatie ervan in het Publicatieblad van de Europese Unie;

6.

verzoekt zijn Voorzitter deze resolutie te doen toekomen aan de Raad en aan de Commissie, alsmede aan de nationale parlementen.

24.11.2016   

NL

Publicatieblad van de Europese Unie

C 436/54

—

gezien artikel 314 van het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie en artikel 106 bis van het Verdrag tot oprichting van de Europese Gemeenschap voor Atoomenergie,

—

gezien Verordening (EU, Euratom) nr. 966/2012 van het Europees Parlement en de Raad van 25 oktober 2012 tot vaststelling van de financiële regels van toepassing op de algemene begroting van de Unie en tot intrekking van Verordening (EG, Euratom) nr. 1605/2002 (1),

—

gezien de algemene begroting van de Europese Unie voor het begrotingsjaar 2013, definitief vastgesteld op 12 december 2012 (2),

—

gezien het Interinstitutioneel Akkoord van 17 mei 2006 tussen het Europees Parlement, de Raad en de Commissie betreffende de begrotingsdiscipline en een goed financieel beheer (3),

—

gezien Besluit 2007/436/EG, Euratom van de Raad van 7 juni 2007 betreffende het stelsel van eigen middelen van de Europese Gemeenschappen (4),

—

gezien het ontwerp van gewijzigde begroting nr. 8/2013, goedgekeurd door de Commissie op 25 september 2013 (COM(2013)0669),

—

gezien het standpunt inzake het ontwerp van gewijzigde begroting nr. 8/2013, vastgesteld door de Raad op 30 oktober 2013 en meegedeeld aan het Europees Parlement op 31 oktober 2013 (14871/2013 — C7-0387/2013),

—

gezien de artikelen 75 ter en 75 sexies van zijn Reglement,

—

gezien het verslag van de Begrotingscommissie (A7-0371/2013),

A.

overwegende dat het ontwerp van gewijzigde begroting nr. 8 voor het jaar 2013 (OGB 8/2013) betrekking heeft op de verhoging van de betalingskredieten met 3,9 miljard EUR, verdeeld over de rubrieken 1a, 1b, 2, 3a, 3b en 4 van het meerjarig financieel kader (MFK), met als doel om te voorzien in de behoeften tot het einde van het jaar, zodat uitstaande verplichtingen in verband met vastleggingen uit het verleden en van het lopende jaar kunnen worden nagekomen, geldboeten kunnen worden vermeden en begunstigden de middelen ontvangen die voor goedgekeurd EU-beleid in het vooruitzicht zijn gesteld en waarvoor het Parlement en de Raad de overeenkomstige vastleggingskredieten in eerdere begrotingsjaren hadden goedgekeurd;

B.

overwegende dat met de gevraagde aanvullende betalingskredieten de nog uitstaande verplichtingen (de „RAL, reste à liquider”), kunnen worden verlaagd, evenals het risico dat abnormaal grote aantallen onbetaalde rekeningen naar 2014 worden doorgeschoven;

C.

overwegende dat OGB 8/2013 een actualisering is van het door de Commissie in maart 2013 voorgestelde OGB 2/2013 ten belope van 11,2 miljard EUR, dat in september 2013 slechts ten dele door de begrotingsautoriteit is goedgekeurd voor een bedrag van 7,3 miljard EUR;

D.

overwegende dat het totale bedrag aan betalingsaanvragen in het kader van het cohesiebeleid (2007-2013) die eind 2012 nog niet waren voldaan, ter hoogte van 16,2 miljard EUR, naar 2013 moest worden overgeheveld, leidend tot een verlaging van het niveau van de beschikbare betalingen op de begroting 2013 ter dekking van de betalingsbehoeften van dit jaar; overwegende dat dit bedrag eind 2013 in totaal 20 miljard EUR zal bedragen, mits OGB 8/2013 in zijn geheel wordt goedgekeurd;

E.

overwegende dat het politieke akkoord over het MFK voor de periode 2014-2020 dat op 27 juni 2013 op het hoogste politieke niveau is bereikt door het Parlement, het voorzitterschap van de Raad en de Commissie de toezegging van de Raad omvatte om alle stappen te zullen nemen om te waarborgen dat de Unie haar verplichtingen voor 2013 ten volle zal nakomen, om OGB 2/2013 ter hoogte van 7,3 miljard EUR formeel goed te keuren, alsmede de toezegging om onverwijld een besluit te nemen inzake een nieuw ontwerp van gewijzigde begroting, door de Commissie in het begin van het najaar in te dienen, om een tekort aan gerechtvaardigde betalingskredieten te voorkomen;

F.

overwegende dat overeenkomstig artikel 41, lid 2, van het Financieel Reglement de Commissie de mogelijkheden voor interne herschikking heeft onderzocht in het kader van een algehele evaluatie van de betalingsbehoeften tot het einde van het begrotingsjaar, en heeft voorgesteld 509,8 miljoen EUR over te hevelen via de zogeheten „globale overschrijving”;

G.

overwegende dat het Parlement in zijn resolutie van 3 juli 2013 de goedkeuring door de Raad van een nieuw ontwerp van gewijzigde begroting in het begin van het najaar als voorwaarde stelt voor de goedkeuring van de MFK-verordening of de begroting 2014;

1.

verwelkomt de presentatie van OGB 8/2013 door de Commissie op 25 september 2013, dat betrekking heeft op de verhoging van de betalingskredieten met 3,9 miljard EUR, verdeeld over de rubrieken 1a, 1b, 2, 3a, 3b en 4 van het MFK, tot het reeds in OGB 2/2013 voorgestelde niveau; benadrukt dat met een volledige goedkeuring van OGB 8/2013, het maximum van de betalingen voor 2013 zal zijn bereikt;

2.

herinnert eraan dat OGB 8/2013 de tweede tranche van OGB 2/2013 omvat, overeenkomstig het akkoord tussen de drie instellingen, als het minimum dat noodzakelijk is om uiterlijk eind 2013 te voldoen aan de wettelijke verplichtingen van de Unie en vastleggingen uit het verleden, teneinde geldboeten te vermijden en het niveau van de uitstaande verplichtingen (RAL) te verlagen;

3.

is van mening dat, zoals ook herhaaldelijk door de Commissie gesteld, de volledige goedkeuring van OGB 8/2013 de Unie in staat zal stellen aan al haar verplichtingen tot het einde van 2013 te voldoen; is echter bezorgd dat ondanks een totale verhoging van de betalingen met 11,2 miljard EUR (OGB 2/2013 en OGB 8/2013) wordt geschat dat nog altijd een omvangrijke overheveling naar het volgende jaar van circa 20 miljard EUR aan betalingsverzoeken in verband met de cohesieprogramma's van de periode 2007-2013 zal moeten plaatsvinden, zoals bevestigd door de Commissie op de jongste interinstitutionele vergadering over de betalingen op 26 september 2013; benadrukt dat de situatie ook kritiek is voor andere programma's buiten rubriek 1b;