4.11.2016   

NL

Publicatieblad van de Europese Unie

C 407/1

4.11.2016   

NL

Publicatieblad van de Europese Unie

C 407/2

—

gezien artikel 2 en artikel 3, lid 3, tweede alinea, van het Verdrag betreffende de Europese Unie (VEU) en artikel 8 van het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie (VWEU),

—

gezien artikel 23 van het Handvest van de grondrechten van de Europese Unie,

—

gezien het Europees Verdrag tot bescherming van de rechten van de mens en de fundamentele vrijheden (EVRM),

—

gezien de Universele Verklaring van de rechten van de mens van 1948,

—

gezien het Verdrag van de Verenigde Naties van 1979 inzake de uitbanning van alle vormen van discriminatie van vrouwen (CEDAW),

—

gezien het Verdrag van de Verenigde Naties van 1949 inzake de afschaffing van mensenhandel en van de exploitatie van prostitutie van anderen,

—

gezien de verklaring en het actieplatform van Beijing, die op 15 september 1995 zijn goedgekeurd op de vierde Wereldvrouwenconferentie, de latere slotdocumenten die zijn aangenomen op speciale bijeenkomsten van de Verenigde Naties Beijing+5 (2000), Beijing+10 (2005) en Beijing+15 (2010), en het slotdocument van de toetsingsconferentie Beijing+20,

—

gezien Verordening (EU) nr. 606/2013 van het Europees Parlement en de Raad van 12 juni 2013 betreffende de wederzijdse erkenning van beschermingsmaatregelen in burgerlijke zaken (1),

—

gezien Verordening (EG) nr. 1567/2003 van het Europees Parlement en de Raad van 15 juli 2003 betreffende steun voor beleid en maatregelen op het gebied van reproductieve en seksuele gezondheid en rechten in ontwikkelingslanden (2),

—

gezien Richtlijn 2012/29/EU van het Europees Parlement en de Raad van 25 oktober 2012 tot vaststelling van minimumnormen voor de rechten, de ondersteuning en de bescherming van slachtoffers van strafbare feiten, en ter vervanging van Kaderbesluit 2001/220/JBZ (3),

—

gezien Richtlijn 2011/99/EU van het Europees Parlement en de Raad van 13 december 2011 betreffende het Europees beschermingsbevel (4),

—

gezien Richtlijn 2011/36/EU van het Europees Parlement en de Raad van 5 april 2011 inzake de voorkoming en bestrijding van mensenhandel en de bescherming van slachtoffers daarvan, en ter vervanging van Kaderbesluit 2002/629/JBZ van de Raad (5),

—

gezien Richtlijn 2010/41/EU van het Europees Parlement en de Raad van 7 juli 2010 betreffende de toepassing van het beginsel van gelijke behandeling van zelfstandig werkzame mannen en vrouwen en tot intrekking van Richtlijn 86/613/EEG van de Raad (6),

—

gezien Richtlijn 2010/18/EU van de Raad van 8 maart 2010 tot uitvoering van de door BusinessEurope, UEAPME, het CEEP en het EVV gesloten herziene raamovereenkomst en tot intrekking van Richtlijn 96/34/EG (7),

—

gezien Richtlijn 2006/54/EG van het Europees Parlement en de Raad van 5 juli 2006 betreffende de toepassing van het beginsel van gelijke kansen en gelijke behandeling van mannen en vrouwen in arbeid en beroep (herschikking) (8),

—

gezien Richtlijn 92/85/EEG van de Raad van 19 oktober 1992 inzake de tenuitvoerlegging van maatregelen ter bevordering van de verbetering van de veiligheid en de gezondheid op het werk van werkneemsters tijdens de zwangerschap, na de bevalling en tijdens de lactatie (tiende bijzondere richtlijn in de zin van artikel 16, lid 1, van Richtlijn 89/391/EEG) (9),

—

gezien Richtlijn 2004/113/EG van de Raad van 13 december 2004 houdende toepassing van het beginsel van gelijke behandeling van mannen en vrouwen bij de toegang tot en het aanbod van goederen en diensten (10) en het daarmee verband houdende arrest van het Hof van Justitie van de Europese Unie van 1 maart 2011 in zaak C-236/09 (Test-Achats) (11),

—

gezien het Verdrag van de Raad van Europa inzake het voorkomen en bestrijden van geweld tegen vrouwen en huiselijk geweld (Overeenkomst van Istanbul),

—

gezien het Europees Pact voor gendergelijkheid (2011-2020) dat in maart 2011 door de Europese Raad is aangenomen (12),

—

gezien de mededeling van de Commissie van 5 maart 2010 getiteld „Een grotere inzet voor de gelijkheid van vrouwen en mannen: Een Vrouwenhandvest” (COM(2010)0078),

—

gezien de mededeling van de Commissie van 21 september 2010 getiteld „Strategie voor de gelijkheid van vrouwen en mannen 2010-2015” (COM(2010)0491),

—

gezien de mededeling van de Commissie van 3 maart 2010 getiteld: „Europa 2020: Een strategie voor slimme, duurzame en inclusieve groei” (COM(2010)2020),

—

gezien de mededeling van de Commissie van 20 september 2011 getiteld „Ondersteuning van groei en werkgelegenheid — een agenda voor de modernisering van de Europese hogeronderwijssystemen” (COM(2011)0567),

—

gezien het werkdocument van de diensten van de Commissie van 16 september 2013„Tussentijdse herziening van de strategie voor gelijkheid van vrouwen en mannen 2010-2015” (SWD(2013)0339),

—

gezien het werkdocument van de diensten van de Commissie van 8 maart 2010 getiteld „EU-actieplan inzake gendergelijkheid en empowerment van vrouwen in de ontwikkeling 2010-2015” (SWD(2010)0265),

—

gezien de conclusies van de Raad Werkgelegenheid, Sociaal Beleid, Gezondheid en Consumentenaangelegenheden van 19-20 juni 2014,

—

gezien de in 2014 gepubliceerde studie van beleidsondersteunende afdeling C van het Europees Parlement getiteld „Study on the Evaluation of the Strategy for Equality between Women and Men 2010-2015 as a contribution to achieve the goals of the Beijing Platform for Action”,

—

gezien het in maart 2014 gepubliceerde verslag van het Bureau van de Unie voor de grondrechten (FRA) getiteld „Geweld tegen vrouwen — een EU-breed onderzoek. Belangrijkste resultaten”,

—

gezien het in oktober 2014 gepubliceerde verslag van het Bureau van de Unie voor de grondrechten (FRA) getiteld „Discrimination against and living conditions of Roma women in 11 EU Member States”,

—

gezien het in december 2014 gepubliceerde verslag van het Bureau van de Unie voor de grondrechten (FRA) getiteld „Being Trans in the EU — Comparative analysis of the EU LGBT survey data”,

—

gezien zijn resoluties van 15 juni 1995 over de vierde Wereldvrouwenconferentie te Peking — Gelijke rechten, ontwikkeling en vrede (13), van 10 maart 2005 over de follow-up van de vierde Wereldvrouwenconferentie — Het actieplatform Peking+10 (14), en van 25 februari 2010 over Peking+15 — het VN-actieprogramma voor gendergelijkheid (15),

—

gezien zijn resoluties van 10 februari 2010 over gelijkheid tussen vrouwen en mannen in de Europese Unie — 2009 (16), van 8 maart 2011 over gelijkheid tussen vrouwen en mannen in de Europese Unie — 2010 (17), van 13 maart 2012 over gelijkheid tussen vrouwen en mannen in de Europese Unie — 2011 (18) en van 10 maart 2015 over vooruitgang op het gebied van de gelijkheid tussen vrouwen en mannen in de Europese Unie in 2013 (19),

—

gezien zijn resolutie van 12 september 2013 over de toepassing van het beginsel van gelijke beloning van mannelijke en vrouwelijke werknemers voor gelijke of gelijkwaardige arbeid (20),

—

gezien zijn resolutie van 12 maart 2013 over de uitbanning van genderstereotypen in de EU (21),

—

gezien zijn resoluties van 17 juni 2010 over de genderaspecten van de economische neergang en de financiële crisis (22) en van 12 maart 2013 over de gevolgen van de economische crisis voor de gendergelijkheid en de rechten van de vrouw (23),

—

gezien zijn resolutie van 6 februari 2013 over de 57ste zitting van de VN-Commissie inzake de positie van de vrouw: Uitbanning en preventie van alle vormen van geweld tegen vrouwen en meisjes (24),

—

gezien zijn resolutie van 24 mei 2012 met aanbevelingen aan de Commissie over de toepassing van het beginsel van gelijke beloning van mannelijke en vrouwelijke werknemers voor gelijke of gelijkwaardige arbeid (25),

—

gezien zijn resolutie van 20 november 2013 over het voorstel voor een richtlijn van het Europees Parlement en de Raad inzake de verbetering van de man-vrouwverhouding bij niet-uitvoerende bestuurders van beursgenoteerde ondernemingen en daarmee samenhangende maatregelen (26),

—

gezien zijn resolutie van 25 februari 2014 met aanbevelingen aan de Commissie over de bestrijding van geweld tegen vrouwen (27),

—

gezien zijn resolutie van 25 februari 2014 over het Europees semester voor economische beleidscoördinatie: jaarlijkse groeianalyse 2014 (28),

—

gezien artikel 52 van zijn Reglement,

—

gezien het verslag van de Commissie rechten van de vrouw en gendergelijkheid en het advies van de Commissie werkgelegenheid en sociale zaken (A8-0163/2015),

A.

overwegende dat het recht op gelijke behandeling een in de Verdragen van de Europese Unie erkend grondrecht is dat diep in de Europese samenleving verankerd is en voor de verdere ontwikkeling van die samenleving onontbeerlijk is en dat in de wetgeving, de praktijk, de rechtspraak en het echte leven moet gelden;

B.

overwegende dat de EU in het verleden belangrijke maatregelen heeft getroffen om de rechten van de vrouw en gendergelijkheid te versterken, maar dat beleidsmaatregelen en hervormingen ten gunste van gendergelijkheid op EU-niveau het afgelopen decennium vertraging hebben opgelopen; overwegende dat de strategie van de Commissie tot dusverre te zwak was en er niet toe heeft geleid dat er voldoende maatregelen ter bevordering van gendergelijkheid zijn getroffen; overwegende dat een nieuwe strategie een nieuwe impuls moet geven en concrete maatregelen moet opleveren ter versterking van de rechten van de vrouw en ter bevordering van gendergelijkheid;

C.

overwegende dat met de bestaande strategie van de Commissie wel enkele doelstellingen zijn verwezenlijkt, maar geen volledige gendergelijkheid is bereikt, dat het daarin vaak heeft ontbroken aan verwijzingen naar het samenspel van verschillende vormen van discriminatie, nauwkeurig omschreven doelen en doeltreffende evaluatiemaatregelen en dat gendermainstreaming nog steeds slechts in beperkte mate plaatsvindt;

D.

overwegende dat gelijkheid van vrouwen en mannen een fundamentele waarde van de EU is die in de Verdragen en in het Handvest van de grondrechten wordt erkend, en dat de EU zich specifiek tot taak heeft gesteld hieraan in al haar activiteiten een plaats toe te kennen; overwegende dat gelijkheid van vrouwen en mannen als strategische doelstelling van essentieel belang is met het oog op de verwezenlijking van de algemene doelen van de EU, zoals de nagestreefde arbeidsparticipatie in de Europa 2020-strategie, en een belangrijke economische troef is om eerlijke en inclusieve economische groei te bevorderen; overwegende dat het verkleinen van de ongelijkheid in het beroep niet alleen tot doel heeft om gelijke behandeling te verwezenlijken, maar ook om de doeltreffendheid van en de doorstroming op de arbeidsmarkt te verbeteren;

E.

overwegende dat de kloof tussen de Roma en de reguliere samenleving op het gebied van onderwijs, werkgelegenheid, gezondheidszorg en discriminatie groot blijft, terwijl de situatie van de Roma-vrouwen in de EU nog slechter is als gevolg van meervoudige discriminatie op grond van etnische herkomst en geslacht;

F.

overwegende dat Europa zijn economische en politieke positie alleen zal kunnen versterken en de gevolgen van de demografische veranderingen alleen zal kunnen worden opvangen door het talent en het potentieel van alle vrouwen en mannen te benutten;

G.

overwegende dat we niet mogen blijven steken in ouderwetse, uit duurzaamheidsoogpunt niet meer te handhaven economische modellen die gebaseerd zijn op een arbeidsverdeling tussen mannen en vrouwen die inmiddels is achterhaald doordat vrouwen ook deel zijn gaan uitmaken van de arbeidsmarkt; overwegende dat we behoefte hebben aan een nieuw, maatschappelijk duurzaam model dat gebaseerd is op kennis en innovatie en dat het gehele scala aan vrouwelijke vaardigheden in de economie integreert, o.a. door vraagtekens te plaatsen bij bepaalde door de industrie gestelde normen alsmede de factoren waardoor mannen en vrouwen in verschillende beroepen terechtkomen, dat het evenwicht in de taakverdeling tussen mannen en vrouwen in het openbare en het privéleven herstelt en voor beide geslachten voor een goede balans tussen werk en privéleven zorgt;

H.

overwegende dat het verbeteren van de toegang tot betaalbare en kwalitatief goede kinderopvang en zorgdiensten voor ouderen en andere afhankelijke personen van essentieel belang is voor het verwezenlijken van een gelijke participatie van vrouwen en mannen in arbeid, onderwijs en scholing;

I.

overwegende dat het actieplatform van Beijing dit jaar 20 jaar oud wordt en dat de in dat verband geformuleerde doelstellingen alsmede de volledige uitvoering ervan actueler zijn dan ooit;

J.

overwegende dat geweld tegen vrouwen, ongeacht of het van fysieke, seksuele of psychologisch aard is, een belangrijk obstakel vormt voor gelijkheid tussen mannen en vrouwen, en nog steeds de meest wijdverbreide schending van de mensenrechten is, die voorkomt in alle lagen van de bevolking, maar waarvan het minst aangifte wordt gedaan; overwegende dat ondanks de getroffen tegenmaatregelen volgens de FRA-enquête van maart 2014 55 % van de vrouwen in de loop van hun leven te maken krijgt met een of meer vormen van seksuele intimidatie en 33 % van de vrouwen na hun 15e te maken krijgt met lichamelijk en/of seksueel geweld; overwegende dat een leven zonder geweld een voorwaarde is voor volledige maatschappelijke participatie en dat er krachtige maatregelen moeten worden ingevoerd ter bestrijding van geweld tegen vrouwen;

K.

overwegende dat gedwongen prostitutie een vorm van geweld is die met name de meest kwetsbaren treft, voornamelijk plaatsvindt in samenhang met georganiseerde misdaadnetwerken en mensenhandel en een obstakel is voor gelijkheid tussen mannen en vrouwen;

L.

overwegende dat vrouwen als gevolg van traditionele structuren en verkeerde fiscale prikkels veroordeeld worden tot de status van persoon met bijkomende inkomsten, hetgeen tot uiting komt in zowel de verticale als de horizontale segregatie van de arbeidsmarkt, carrièreonderbrekingen en ongelijke beloning van vrouwen en mannen, en dat voorts onbetaalde zorg (voor kinderen), verpleging van ouderen en andere afhankelijke personen en huishoudelijk werk aanzienlijk vaker door vrouwen worden verricht, waardoor zij minder tijd hebben om betaald werk te doen, wat weer tot een veel lager pensioen leidt; dat er daarom nog steeds concrete maatregelen nodig zijn om het combineren van beroep en gezin gemakkelijker te maken, o.a. om de doelstellingen van de Europa 2020-strategie te kunnen halen, waarbij vooral mannen een grotere rol moeten gaan spelen;

M.

overwegende dat de arbeidsparticipatie onder vrouwen 63 % is en uitgedrukt in voltijdsequivalenten 53,5 % (29); overwegende dat de genderspecifieke loonkloof 16,4 % bedraagt en de genderspecifieke pensioenkloof gemiddeld 39 %; overwegende dat de arbeidsparticipatie van vrouwen niet altijd wordt omgezet in invloed doordat functies met macht en beslisbevoegdheid overwegend door mannen worden bekleed, hetgeen vrouwen beperkt in hun mogelijkheden om invloed uit te oefenen en een gebrek aan democratische legitimiteit van de besluitvorming met zich meebrengt, aangezien vrouwen de helft van de bevolking uitmaken; overwegende dat bevordering van gendergelijkheid meer inhoudt dan een verbod op discriminatie op grond van geslacht en dat positieve acties gericht op vrouwen van essentieel belang zijn gebleken voor de volledige integratie van vrouwen in de arbeidsmarkt, in het politieke en economische besluitvormingsproces en in de samenleving in het algemeen; overwegende dat de uitsluiting van vrouwen van functies met macht en beslisbevoegdheid een nadelig effect heeft op hun vermogen om invloed uit te oefenen niet alleen op hun eigen ontwikkeling en emancipatie, maar ook op de ontwikkeling van de samenleving;

N.

overwegende dat genderquota en om-en-omlijsten bij de politieke besluitvorming het doeltreffendst zijn gebleken bij het aanpakken van discriminatie en genderspecifieke machtsongelijkheid alsook het verbeteren van de democratische vertegenwoordiging in politieke besluitvormingsorganen;

O.

overwegende dat het niet bevorderen van beleidsmaatregelen om werk, gezin en privéleven beter te combineren, het onvoldoende bevorderen van flexibele werkuren, met name onder mannen, en het geringe aantal mannen dat gebruikmaakt van ouder- en vaderschapsverlof belangrijke obstakels vormen voor de economische onafhankelijkheid van vrouwen en de gelijke verdeling van verzorgende en huishoudelijke taken;

P.

overwegende dat het gezicht van de armoede in Europa onevenredig vrouwelijk is, en dat in het bijzonder alleenstaande moeders, vrouwen met een handicap, jonge vrouwen, oudere vrouwen, migrantenvrouwen en vrouwen uit etnische minderheden te lijden hebben onder armoede en maatschappelijke uitsluiting, hetgeen nog wordt versterkt door de economische crisis en specifieke bezuinigingsmaatregelen — wat geen rechtvaardiging mag zijn om minder voor gelijkheid te doen -, onzeker werk, deeltijdwerk, lage lonen en pensioenen, een moeilijke toegang tot sociale en basisgezondheidsdiensten en het schrappen van banen, vooral bij de overheid en bij voorzieningen op het gebied van verpleging en opvang, waardoor het gendergelijkheidsperspectief nog belangrijker wordt;

Q.

overwegende dat vrouwen in plattelandsgebieden vaker het slachtoffer worden van meervoudige discriminatie en genderstereotypen dan vrouwen in steden; overwegende dat de werkgelegenheidsgraad van deze vrouwen veel lager ligt dan die van vrouwen in steden; overwegende dat de plattelandsgebieden onder het gebrek aan vacatures van goede kwaliteit te lijden hebben; overwegende bovendien dat een groot aantal vrouwen nooit actief is op de officiële arbeidsmarkt en daardoor noch als werkloos staat geregistreerd, noch in de werkloosheidsstatistieken wordt opgenomen, hetgeen zorgt voor financiële en juridische problemen met betrekking tot het recht op moederschaps- en ziekteverlof, de opbouw van pensioenrechten en de toegang tot sociale zekerheid, alsook voor problemen bij echtscheiding;

R.

overwegende dat de traditionele rollen van man en vrouw en stereotypen nog steeds van grote invloed zijn op de taakverdeling tussen vrouwen en mannen in het huishouden, het onderwijs, de loopbaanontwikkeling, het werk en de samenleving in het algemeen;

S.

overwegende dat genderstereotypen en traditionele structuren zich negatief uitwerken op de gezondheid en op de algemene toegang tot seksuele en reproductieve gezondheidszorg met de bijbehorende rechten, wat fundamentele mensenrechten zijn die daarom nooit mogen worden beperkt; overwegende dat zeggenschap over het eigen lichaam en zelfbeschikking basisvoorwaarden zijn voor de gelijkheid van alle mensen;

T.

overwegende dat mondiaal een op de zes stellen te maken heeft met een vorm van onvruchtbaarheid; overwegende dat de Commissie een nieuwe vergelijkende analyse van de voortplanting onder medische begeleiding in de EU dient te publiceren, aangezien het onderzoek van 2008 (SANCO/2008/C6/051), waaruit bleek dat er sprake was van een aanzienlijke ongelijkheid op het gebied van de toegang tot vruchtbaarheidsbehandelingen, verouderd is;

U.

overwegende dat er nog steeds onderwijsinstellingen bestaan waar meisjes en jongens van elkaar gescheiden worden, en dat lesmateriaal vaak stereotypen bevat die bijdragen tot de instandhouding van de traditioneel aan meisjes en jongens toegeschreven rollen, wat een negatief effect heeft op hun keuzemogelijkheden; overwegende dat deze rolpatronen vooral door het beeld dat van de vrouw wordt geschetst in de media, de informatie op internet en de reclame nog worden versterkt;

V.

overwegende dat transgenders in de hele EU vandaag de dag vaak het slachtoffer zijn van discriminatie, intimidatie en geweld vanwege hun genderidentiteit of genderexpressie;

W.

overwegende dat de EU een zekere verantwoordelijkheid draagt en een voorbeeldfunctie heeft met betrekking tot gendergelijkheid en vrouwenrechten, die een kernpunt van haar externe optreden moeten worden; overwegende dat gendergelijkheid, de bestrijding van op gender gebaseerd geweld en empowerment van vrouwen noodzakelijk zijn met het oog op de verwezenlijking van de internationale ontwikkelingsdoelstellingen en om de EU een succesvol beleid te laten voeren op het gebied van buitenlandse zaken, ontwikkelingssamenwerking en internationale handel; overwegende dat vrouwen niet alleen kwetsbaarder zijn voor de gevolgen van energie-, milieu- en klimaatverandering, maar ook doeltreffend meewerken aan bestrijdings- en aanpassingsstrategieën, en zich sterk inzetten voor een billijk en duurzaam groeimodel;

X.

overwegende dat de institutionele mechanismen noodzakelijk zijn als basis voor het realiseren van gendergelijkheid; overwegende dat voorts gendergelijkheid — samen met de concepten gendermainstreaming, genderbudgettering en gendereffectbeoordeling — moet worden behandeld als belangrijk horizontaal aspect van alle beleidsterreinen in de EU en haar lidstaten;

Y.

overwegende dat het gebruik van genderspecifieke gegevens een essentieel instrument is om reële vooruitgang te kunnen boeken en de bereikte resultaten effectief te kunnen beoordelen;

Z.

overwegende dat in een aantal lidstaten tegen gendergelijkheid gerichte bewegingen de afgelopen jaren in de publieke opinie terrein hebben gewonnen en proberen traditionele genderrollen te versterken en zich verzetten tegen bestaande verworvenheden op het gebied van gendergelijkheid;

AA.

overwegende dat de bestaande problematiek en de opgedane ervaring aantonen dat het gebrek aan beleidsmatige samenhang tussen de verschillende domeinen de verwezenlijking van gendergelijkheid in het verleden in de weg heeft gestaan en dat er behoefte is aan een behoorlijke financiering en een betere coördinatie, verspreiding en bevordering van de rechten van de vrouw, rekening houdend met verschillende realiteiten;

1.

verzoekt de Commissie, uitgaande van de prioritaire gebieden van de vorige strategie, een nieuwe aparte strategie voor de rechten van de vrouw en gendergelijkheid in Europa uit te stippelen en goed te keuren, teneinde gelijke kansen te creëren, een eind te maken aan alle vormen van discriminatie van vrouwen op de arbeidsmarkt, op het gebied van salarissen en pensioenen, de besluitvorming, toegang tot goederen en diensten, het combineren van gezin en werk, evenals aan alle vormen van geweld tegen vrouwen, en discriminerende structuren en praktijken op grond van geslacht op te heffen; onderstreept dat in de nieuwe strategie voor de rechten van de vrouw en gendergelijkheid terdege rekening moet gehouden met de vele en elkaar overlappende vormen van discriminatie, zoals vermeld in artikel 21 van het Handvest van de grondrechten, die gemeenschappelijke onderliggende elementen hebben, maar vrouwen op een andere manier treffen, en concrete maatregelen moeten worden ontwikkeld ter versterking van de rechten van verschillende groepen vrouwen, waaronder vrouwen met een handicap, vrouwen die tot minderheden behoren of van migrantenafkomst zijn, Romavrouwen, oudere vrouwen, alleenstaande moeders en LGBTI;

2.

verzoekt de Commissie ook maatregelen te ontwikkelen om in het kader van een bredere antidiscriminatiestrategie een einde te maken aan alle discriminatie van vrouwen in hun diversiteit, en een aparte, op LGBTI toegesneden routekaart op te stellen; dringt er in dit verband bij de Raad op aan om zo spoedig mogelijk tot een gemeenschappelijk standpunt te komen over het voorstel voor een richtlijn van de Raad betreffende de toepassing van het beginsel van gelijke behandeling van personen ongeacht godsdienst of overtuiging, handicap, leeftijd, geslacht of seksuele geaardheid, dat sinds de aanneming door het Parlement in april 2009 wordt geblokkeerd;

3.

betreurt het dat de strategie voor gelijkheid tussen mannen en vrouwen 2010-2015 niet specifiek ingaat op de kwestie van mensen met een handicap, ondanks het feit dat vrouwen met een handicap vaak sterker worden benadeeld dan mannen met een handicap en dat zij vaker geconfronteerd worden met armoede en maatschappelijke uitsluiting; dringt er daarom bij de Commissie op aan aandacht te besteden aan de behoeften van vrouwen met een handicap, opdat zij in sterkere mate kunnen participeren in het arbeidsproces; betreurt het in die zin ook dat in de Europese Strategie inzake handicaps 2010-2020 geen geïntegreerde gendergebaseerde benadering of een apart hoofdstuk over genderspecifieke beleidsmaatregelen voor mensen met een handicap is opgenomen;

4.

verzoekt de Commissie het maatschappelijk middenveld en de sociale partners op gestructureerde wijze te betrekken bij de ontwikkeling en permanente evaluatie van de strategie;

5.

verzoekt de lidstaten ervoor te zorgen dat de collectieve onderhandelingen in de publieke en de privésector worden versterkt en volledig worden geëerbiedigd, aangezien zij een onmisbaar instrument vormen voor de regeling van de arbeidsverhoudingen, de bestrijding van loondiscriminatie en de bevordering van gelijkheid;

6.

verzoekt de Commissie bij de evaluatie van de toepassing van Richtlijn 2004/113/EG houdende toepassing van het beginsel van gelijke behandeling van mannen en vrouwen bij de toegang tot en het aanbod van goederen en diensten, rekening te houden met gevallen van discriminatie;

7.

verzoekt de Commissie duidelijk te maken welke rol zij wil dat de EU in de wereld en in de samenwerking met de lidstaten, met inbegrip van hun bevoegde autoriteiten, speelt als het gaat om de bevordering van gendergelijkheid, zowel binnen als buiten de grenzen van de Unie, en deze doelen na te streven zowel door toepassing van het beginsel van gendermainstreaming op alle terreinen als door middel van afzonderlijke, gerichte en concrete maatregelen; benadrukt dat het genderperspectief en de bestrijding van gendergeweld moeten worden geïntegreerd in het buitenlands beleid, het ontwikkelingssamenwerkingsbeleid en het handelsbeleid van de Europese Unie en dat daarvoor de nodige financiële instrumenten en personele middelen moeten worden uitgetrokken;

8.

betreurt eens te meer dat in de Europa 2020-strategie het genderperspectief niet naar tevredenheid is opgenomen, en verzoekt de Commissie en de Raad daarom ervoor te zorgen dat gendergelijkheid wordt geïntegreerd in alle programma's, acties en initiatieven die in het kader van deze strategie worden ondernomen, een specifieke paragraaf over gendergelijkheid in de strategie op te nemen, de doelstellingen van de toekomstige strategie te beschouwen als een onderdeel van het Europese semester en een genderperspectief toe te voegen aan de landenspecifieke aanbevelingen en de jaarlijkse groeianalyse;

9.

verzoekt de Commissie en de lidstaten om op alle beleidsterreinen en op alle bestuursniveaus betrouwbare, naar geslacht uitgesplitste gegevens en indicatoren voor gendergelijkheid te verzamelen, te analyseren en te publiceren, daarbij voortbordurend op het werk van het Europees Instituut voor gendergelijkheid en het Bureau van de Europese Unie voor grondrechten, om het ontwerp en de toepassing van de strategieën voor gendergelijkheid in de EU en de lidstaten te kunnen analyseren, deze strategieën te actualiseren en de integratie van de genderdimensie op alle relevante communautaire en nationale beleidsterreinen te evalueren en, waar mogelijk, de gegevens verder uit te splitsen naar ras of etnische herkomst, godsdienst of overtuiging, en handicap, zodat een intersectionele analyse voor alle beleidsterreinen mogelijk wordt en op die manier de meervoudige discriminatie die bepaalde groepen vrouwen ondervinden wordt gedocumenteerd; moedigt de Commissie en de lidstaten aan om het initiatief te nemen tot genderspecifieke effectbeoordelingen van het beleid van de lidstaten, met name wanneer er hervormingen van de arbeidsmarkt en het pensioenstelsel worden voorgesteld;

10.

verzoekt de Commissie de strategie in de vorm van een concreet actieplan te gieten, waarbij de verantwoordelijke belanghebbenden duidelijk worden benoemd en met name rekening dient te worden gehouden met onderstaande specifieke suggesties met betrekking tot geweld tegen vrouwen, werk en tijd, vrouwen in functies met macht en beslisbevoegdheid, financiële middelen, gezondheid, kennis, onderwijs en media, globale visie alsmede institutionele mechanismen en gendermainstreaming; wijst nadrukkelijk op de noodzaak om zo nodig en met volledige inachtneming van de bevoegdheden van de EU wetgevingsvoorstellen te doen ter versterking van het rechtskader voor gendergelijkheid;

11.

verzoekt de Commissie, zoals reeds eerder in zijn resolutie van 25 februari 2014 met aanbevelingen voor de bestrijding van geweld tegen vrouwen, een wetgevingsvoorstel in te dienen dat zowel een coherent systeem voor de vergaring van statistische gegevens als een sterker optreden van de lidstaten bij de preventie en vervolging van geweld tegen vrouwen en meisjes alsmede seksueel geweld garandeert en een laagdrempelige toegang tot de rechter mogelijk maakt;

12.

verzoekt de Commissie om in de toekomstige strategie een definitie van gendergeweld op te nemen die aansluit bij de bepalingen van Richtlijn 2012/29/EU, en zo snel mogelijk te komen met een integrale strategie inzake geweld tegen vrouwen en meisjes en gendergeweld, met een bindende wetgevingshandeling; verzoekt de Raad om de passerelle-clausule toe te passen en een unaniem besluit te nemen waarmee gendergeweld wordt toegevoegd aan de vormen van criminaliteit die zijn vastgelegd in artikel 83, lid 1, VWEU;

13.

verzoekt de Commissie om de mogelijkheid van toetreding van de EU tot het Verdrag van Istanbul te onderzoeken en zo spoedig mogelijk aan die procedure te beginnen, en voorts met behulp van de nieuwe strategie de ratificatie van het Verdrag van Istanbul door de lidstaten te stimuleren en zich actief in te zetten voor de bestrijding van geweld tegen vrouwen en meisjes; verzoekt de lidstaten om het Verdrag van Istanbul zo spoedig mogelijk te ondertekenen en te ratificeren;

14.

verzoekt de Commissie opnieuw om 2016 uit te roepen tot Europees Jaar van de bestrijding van geweld tegen vrouwen en meisjes en tijdens dat jaar prioriteit te geven aan het opstellen van vergaande, slagvaardige strategieën om een aanzienlijke vermindering van het geweld tegen vrouwen en meisjes te bereiken;

15.

verzoekt de EU de lidstaten te steunen bij het uitwerken van campagnes en strategieën tegen het dagelijkse lastigvallen van vrouwen in de openbare ruimte en daarbij de beste praktijken aan de lidstaten door te geven;

16.

acht het dringend noodzakelijk dat er in 2015 en ook daarna wordt toegezien op de omzetting en uitvoering van de richtlijn inzake minimumnormen voor de rechten, de ondersteuning en de bescherming van slachtoffers van strafbare feiten, van de verordening betreffende de wederzijdse erkenning van beschermingsmaatregelen in burgerlijke zaken en van de richtlijn betreffende het Europees beschermingsbevel;

17.

verzoekt de Commissie in de strategie plaats in te ruimen voor „zero tolerance”-campagnes en de lidstaten te helpen om de bevolking sterker bewust te maken van het probleem van geweld tegen vrouwen en jaarlijkse voorlichtingscampagnes aan te moedigen over de oorzaken van geweld en misbruik en over preventie, toegang tot de rechter en steun voor slachtoffers; onderstreept hoe belangrijk het is om de gehele samenleving, en in het bijzonder mannen en jongens, een concretere rol te geven bij de bestrijding van geweld tegen vrouwen; verzoekt de Commissie bovendien om een vervolg te geven aan haar initiatieven ter bestrijding van genitale verminking bij vrouwen;

18.

onderstreept dat een doeltreffende bestrijding van geweld tegen vrouwen en van de straffeloosheid van dit geweld vraagt om een gedragswijziging in de samenleving ten opzichte van vrouwen en meisjes, omdat vrouwen al te vaak in een ondergeschikte rol worden voorgesteld en geweld tegen vrouwen te vaak wordt getolereerd of geringschat; dringt er bij de Commissie op aan om de lidstaten te steunen bij maatregelen ter voorkoming en bestrijding van geweld in al zijn vormen en van de diepgewortelde oorzaken van geweld en ter bescherming van misbruikte vrouwen, en specifieke maatregelen te nemen ten aanzien van de verschillende aspecten, waaronder meer steun aan opvanghuizen voor vrouwen en organisaties die vrouwen ondersteunen die het slachtoffer zijn van gendergeweld, en preventieve maatregelen zoals bestrijding, van kinds af aan, van genderstereotypen en discriminerende sociaalculturele attitudes, alsmede bestraffing van de daders;

19.

merkt op dat de feminisering van de armoede kan leiden tot een toename van vrouwenhandel, seksuele uitbuiting en gedwongen prostitutie, en daarmee tot een grotere financiële afhankelijkheid van vrouwen; verzoekt de Commissie en de lidstaten een analyse te maken van de redenen van vrouwen om de prostitutie in te gaan en van manieren om de vraag te ontmoedigen; benadrukt het belang van programma's voor de uittreding uit de prostitutie;

20.

wijst op het belang van een systematische opleiding van geschoold personeel dat zich moet ontfermen over vrouwen die het slachtoffer zijn van fysiek, seksueel of psychologisch geweld; acht deze opleiding onmisbaar voor eerstelijns en tweedelijns hulpverleners, waaronder de sociale en medische nooddiensten, de civiele bescherming en politiediensten;

21.

verzoekt de lidstaten om volledige uitvoering van Richtlijn 2011/36/EU inzake de voorkoming en bestrijding van mensenhandel, en de Commissie om evaluatie van en controle op de tenuitvoerlegging en om vaststelling van de beste praktijken die de lidstaten kunnen delen met het oog op de goedkeuring van een nieuwe strategie voor de bestrijding van mensenhandel, wanneer de huidige strategie in 2016 afloopt, waarin een genderperspectief dient te zijn opgenomen, prioriteit dient te worden gegeven aan de rechten van slachtoffers van mensenhandel, met een specifieke paragraaf over mensenhandel voor seksuele uitbuiting en met bijzondere aandacht voor nieuwe vormen van mensenhandel die worden ontwikkeld nu andere, gangbaardere kanalen worden afgesloten, alsmede dient te worden gewaarborgd dat alle beleidsmaatregelen, begrotingen en resultaten van de lidstaten in het kader van de ontwikkeling van de strategie transparant en toegankelijk zijn;

22.

verzoekt de Commissie de lidstaten te helpen door ervoor te zorgen dat slachtoffers van belaging kunnen profiteren van de bescherming die wordt geboden door bestaande maatregelen als het Europese beschermingsbevel, de verordening betreffende de wederzijdse erkenning van beschermingsmaatregelen in burgerlijke zaken en de EU-richtlijn inzake slachtoffers bij verplaatsing van de ene EU-lidstaat naar een andere, en aanvullende maatregelen te overwegen om de bescherming van slachtoffers van belaging te verbeteren, aangezien uit gegevens blijkt dat 18 % van de vrouwen in de EU na hun 15e te maken krijgt met belaging en een op de vijf slachtoffers van belaging verklaart dat het misbruik twee jaar of langer heeft geduurd (30);

23.

verzoekt de Commissie om de bevoegde autoriteiten van de lidstaten bij de opstelling van hun actieprogramma's voor gendergelijkheid te ondersteunen en bijzondere aandacht te besteden aan nieuwe vormen van geweld tegen vrouwen en meisjes, zoals cyberstalking (31) en intimidatie en pesten via internet, en doorlopend evaluaties uit te voeren; benadrukt in dit verband ook het belang van een nauwe samenwerking met het maatschappelijk middenveld om problemen eerder te onderkennen en effectiever te bestrijden;

24.

verzoekt de Commissie erop toe zien dat de lidstaten de volledige wettelijke erkenning van het gekozen geslacht mogelijk maken, met inbegrip van verandering van de voornaam, het socialeverzekeringsnummer en andere genderspecifieke aanduidingen op identiteitsbewijzen;

25.

verzoekt de Commissie eens te meer om zo snel mogelijk een Europees Waarnemingscentrum voor geweld tegen vrouwen op te zetten binnen het kader van het Europees Instituut voor gendergelijkheid, met aan het hoofd een EU-coördinator bestrijding geweld tegen vrouwen en meisjes;

26.

verzoekt de Commissie om in de nieuwe strategie bijzondere aandacht te besteden aan de verschillende mogelijkheden om gezin en beroep te combineren; betreurt in dit verband de impasse in de onderhandelingen over de goedkeuring van de richtlijn betreffende moederschapsverlof en bevestigt nogmaals dat het Parlement volledig bereid is tot samenwerking; verzoekt de lidstaten in de tussentijd hun moederschapsregelingen te waarborgen, maatregelen te nemen om onredelijk ontslag van werkneemsters tijdens de zwangerschap te voorkomen en vrouwen en mannen met zorgtaken te beschermen tegen onredelijk ontslag;

27.

wijst erop dat ondanks de beschikbare EU-financiering sommige lidstaten bezuinigingen op de begroting hebben doorgevoerd die van invloed zijn op de beschikbaarheid, de kwaliteit en de kosten van de voorzieningen voor kinderopvang, met alle negatieve gevolgen van dien voor het combineren van gezin en beroep, waar met name vrouwen de dupe van zijn; verzoekt de Commissie erop toe te zien dat de Barcelonadoelen worden gehaald, en de lidstaten te blijven ondersteunen bij het opzetten van een kwalitatief hoogwaardige en betaalbare kinderopvang met adequate openingstijden, alsook met succes nieuwe doelen op het gebied van kinderopvangstructuren te ontwikkelen; onderstreept hierbij het belang van het vergroten van de beschikbaarheid, kwaliteit en toegankelijkheid van betaalbare diensten op het gebied van opvang en zorg voor kinderen, ouderen en mensen die bijzondere verpleging behoeven, met inbegrip van bijstand aan hulpbehoevende familieleden, waarbij moet worden gegarandeerd dat de beschikbaarheid van die diensten aansluit bij de werktijden van voltijds werkende vrouwen en mannen; merkt op dat de totstandbrenging van uitgebreidere faciliteiten voor crèches en kleuterscholen niet alleen afhangt van overheidsbeleid, maar ook van stimuli voor bedrijven om dergelijke oplossingen aan te bieden;

28.

benadrukt dat voor vrouwen en mannen flexibele arbeidsregelingen met het oog op het combineren van beroep en gezin van groot belang zijn, mits de werknemer hierin de vrije keuze heeft, en geeft de Commissie opdracht om de uitwisseling van best practices te coördineren en te stimuleren; onderstreept in dit verband de noodzaak van bewustmakingscampagnes ten behoeve van het gelijkelijk verdelen van huishoudelijke, opvang- en zorgtaken, betere investeringen in zorginfrastructuur, het stimuleren van de inbreng van mannen en de invoering van een vaderschapsverlof van ten minste 10 dagen en ouderschapsverlof voor beide ouders, evenwel met sterke prikkels voor de vader, zoals niet-overdraagbaar ouderschapsverlof; benadrukt dat gelijkheid wat betreft het ouderschapsverlof gunstig is voor alle gezinsleden en kan fungeren als een stimulans voor de vermindering van discriminatie die verband houdt met ouderschapsverlof;

29.

verlangt dat de nodige maatregelen worden getroffen ter bevordering van een hogere werkgelegenheid onder vrouwen, zoals betaalbare zorg en kinderopvang, passende regelingen voor moederschaps-, vaderschaps- en ouderschapsverlof en flexibele arbeidstijden en werklocaties; benadrukt het belang van goede arbeidsvoorwaarden en zekere banen die zowel vrouwen als mannen in staat stellen werk en privéleven te combineren, en verzoekt de Commissie de versterking van de arbeidsrechten met het oog op een grotere gelijkheid tussen vrouwen en mannen te coördineren en te bevorderen; benadrukt dat het verbeteren van het evenwicht tussen gezinsleven, privéleven en werk belangrijk is voor het economisch herstel, een duurzame demografie en het persoonlijk en maatschappelijk welzijn, en merkt op dat een gelijke arbeidsparticipatie van mannen en vrouwen het economisch potentieel van de EU aanzienlijk zou kunnen verhogen en tegelijkertijd een bevestiging zou vormen van het eerlijke en inclusieve karakter van de arbeidsmarkt; wijst erop dat een volledige convergentie van de arbeidsparticipatiecijfers zich, volgens prognoses van de OESO, zou vertalen in een stijging van het bbp per inwoner met 12,4 % tot 2030; merkt op dat deeltijdwerk, dat grotendeels door vrouwen wordt verricht, het combineren van gezin en beroep weliswaar kan vergemakkelijken, maar ook duidelijk leidt tot minder kans op het maken van carrière, lagere salarissen en pensioenen, onderbenutting van het menselijk kapitaal en, bijgevolg, minder economische groei en welvaart;

30.

benadrukt dat het van belang is het EIGE te verzoeken om betrouwbare, naar geslacht uitgesplitste cijfers te vergaren over de verhouding tussen de tijd die aan zorg, opvang en huishoudelijk werk wordt besteed en vrije tijd, en deze regelmatig te evalueren;

31.

beveelt aan dat, aangezien de samenstelling en de definitie van gezinnen in de loop van de tijd veranderen, de wetgeving inzake familie en werk uitvoeriger moet ingaan op eenoudergezinnen en LGBT-ouderschap;

32.

verzoekt de Commissie de stem van vrouwen in de sociale dialoog gehoor te verschaffen en de vertegenwoordiging van vrouwen in vakbonden in alle sectoren van de economie te bevorderen;

33.

verzoekt de Commissie in het kader van de strategie de lidstaten aan te zetten tot het ratificeren van Verdrag 189 van de Internationale Arbeidsorganisatie, om de rechten van de Europese werknemers in huishoudens en in de verpleging te schragen;

34.

verzoekt de Commissie om de bevoegde autoriteiten van de lidstaten te ondersteunen bij het creëren van prikkels voor werkgevers om informeel werk om te zetten in formeel werk; wijst erop dat er met name in door vrouwen gedomineerde sectoren, zoals werk in particuliere huishoudens, op grote schaal zwart wordt gewerkt; verzoekt de lidstaten onzekere vormen van arbeid en zwartwerk door vrouwen tegen te gaan, die bijdragen tot een volledige deregulering van de loonstructuren voor vrouwen, hetgeen leidt tot meer armoede onder vrouwen, vooral op latere leeftijd, en negatieve gevolgen heeft voor de sociale zekerheid van vrouwen en het bbp van de EU, en een adequate sociale bescherming van de werknemers te garanderen; dringt aan op de snelle instelling van het Europees platform om zwartwerk beter te kunnen voorkomen en tegengaan;

35.

benadrukt dat armoede onder vrouwen wordt veroorzaakt door, onder meer, loopbaanonderbrekingen, de loonkloof (16,4 %) en de pensioenkloof (39 %) tussen mannen en vrouwen, genderongelijkheden in de loopbaanprogressie, het feit dat vrouwen vaak werkzaam zijn op basis van een atypische arbeidsovereenkomst (zoals onvrijwillig deeltijdwerk, tijdelijke contracten en nulurencontracten), het ontbreken van sociale zekerheid voor de meewerkende echtgenote van een zelfstandige, en armoede in huishoudens van alleenstaande moeders; onderstreept dat het armoedepeil tegen 2020 met 20 miljoen mensen kan worden verlaagd met op gendermainstreaming gebaseerde beleidsmaatregelen voor armoede- en discriminatiebestrijding, met actieprogramma's waarin speciale aandacht uitgaat naar benadeelde vrouwen en die geflankeerd worden door acties tegen armoede onder vrouwen, en via de verbetering van de arbeidsomstandigheden in lagelonensectoren waarin vrouwen oververtegenwoordigd zijn; onderstreept dat de vele vormen van discriminatie waarmee vrouwen worden geconfronteerd, op grond van handicap, ras en etnische afkomst, sociaaleconomische status, genderidentiteit en andere factoren, de vervrouwelijking van de armoede in de hand werken; benadrukt hoe belangrijk het is om de gendereffecten van belastingstelsels en arbeidstijdregelingen op vrouwen en gezinnen te evalueren;

36.

verwacht dat de Commissie alle haar ter beschikking staande maatregelen neemt om ervoor te zorgen dat de EU-richtlijnen inzake gelijke behandeling van vrouwen en mannen op alle punten worden nageleefd, onder meer door de sociale partners die onderhandelen over de collectieve arbeidsovereenkomsten, en dat de Commissie er naartoe werkt dat in de dialoog met de sociale partners aandacht wordt besteed aan kwesties als loontransparantie en arbeidsvoorwaarden voor vrouwen met een deeltijdcontract of een arbeidscontract voor bepaalde tijd, terwijl ook de arbeidsparticipatie van vrouwen in „groene” en innovatieve sectoren moet worden gestimuleerd; benadrukt dat pensioenen een belangrijke factor zijn voor de economische onafhankelijkheid van de pensioengerechtigden en dat een pensioenkloof het gevolg is van het geheel van nadelen die vrouwen ondervinden tijdens hun loopbaan in een naar geslacht discriminerende arbeidsmarkt; roept de Commissie en de lidstaten op passende maatregelen te nemen om de pensioenkloof tussen mannen en vrouwen, die een rechtstreeks gevolg is van de loonkloof tussen mannen en vrouwen, te verkleinen en de gevolgen van de pensioenstelsels voor vrouwen te evalueren, met bijzondere aandacht voor atypische en deeltijdcontracten;

37.

onderstreept dat het van belang is op EU-niveau meer bekendheid te geven aan het concept van gezamenlijk eigendomsrecht, om ervoor te zorgen dat de rechten van vrouwen in de landbouwsector volledig worden erkend; spoort de Commissie en de lidstaten aan een bijdrage te leveren aan het bevorderen van een strategie die nieuwe banen voor vrouwen op het platteland oplevert en, impliciet, behoorlijke pensioenen garandeert voor gepensioneerde vrouwen in de EU die in onzekere omstandigheden leven, en vraagt om steun voor politieke inspanningen om de rol van de vrouw in de landbouw te versterken en voor een gepaste vertegenwoordiging van vrouwen in alle politieke, economische en sociale fora van de landbouwsector;

38.

verzoekt de Commissie en de lidstaten om rekening te houden met de sociaaleconomische hinderpalen waarmee vrouwen in bepaalde omstandigheden, zoals op het platteland, in door mannen gedomineerde sectoren en op oudere leeftijd, en vrouwen met een handicap worden geconfronteerd; benadrukt dat de banen van vrouwen nog steeds onzekerder zijn dan die van mannen en dat die onzekerheid als gevolg van de crisis nog groter is geworden, en uit zijn bezorgdheid over het aantal en het aandeel vrouwen dat ondanks een baan in armoede leeft; is van mening dat, om de re-integratie van vrouwen op de arbeidsmarkt te bevorderen, veelzijdige beleidsoplossingen nodig zijn, met aandacht voor levenslang leren, het tegengaan van onzekere arbeidsomstandigheden en het bevorderen van banen met rechten, evenals verschillende manieren om het werk te organiseren; verzoekt de Commissie en de lidstaten het genderperspectief in alle werkgelegenheidsprogramma's te versterken, teneinde kwalitatief hoogwaardige banen te scheppen in overeenstemming met de agenda van de IAO voor waardig werk;

39.

benadrukt dat de kloof tussen het opleidingsniveau van vrouwen (60 % van de afgestudeerden in Europa is vrouw) en hun participatie en positie op de arbeidsmarkt moet worden gedicht om economische groei en concurrentievermogen in de EU te bevorderen; onderstreept dat een eind moet worden gemaakt aan alle aspecten van horizontale en verticale segregatie, aangezien deze segregatie de werkgelegenheid onder vrouwen in bepaalde sectoren beperkt en vrouwen uitsluit van de hoogste rangen van de ondernemingsstructuur; benadrukt dat de huidige wetgeving voor positieve discriminatie, met name in de publieke sector van bepaalde lidstaten, de gendergelijkheid op instapniveau heeft verbeterd, maar dat dit moet worden uitgebreid tot alle loopbaanniveaus;

40.

merkt op dat verreweg de grootste toename van het aandeel vrouwen in raden van bestuur is vastgesteld in landen waarin al wetgeving met betrekking tot verplichte quota is aangenomen, en dat in de lidstaten waar nog geen verplichte maatregelen zijn genomen bedrijven nog ver verwijderd zijn van een acceptabele man-vrouwverhouding; is voorstander van de invoering van transparante procedures voor de benoeming van vrouwen als niet-uitvoerende leden in raden van bestuur van beursgenoteerde bedrijven; moedigt de publieke en de private sector aan om na te denken over vrijwillige regelingen ter bevordering van vrouwen in leidinggevende posities; verzoekt de Commissie concrete maatregelen in verband met de paritaire vertegenwoordiging van vrouwen en mannen in leidinggevende posities op te nemen in de strategie en de Raad te steunen in de onderhandelingen over de goedkeuring van de richtlijn over een evenwichtige vertegenwoordiging van vrouwen en mannen in raden van toezicht; verzoekt de Raad zo snel mogelijk tot een gezamenlijk standpunt te komen met betrekking tot dit voorstel voor een richtlijn;

41.

verzoekt de Commissie stimulansen voor de lidstaten te creëren die tot een evenwichtigere vertegenwoordiging van vrouwen en mannen in gemeenteraden, regionale en nationale parlementen en het Europees Parlement leiden, en onderstreept daarbij dat het van belang is dat mannen en vrouwen op kieslijsten gelijkelijk vertegenwoordigd zijn, met om en om een vrouw en een man als lijsttrekker; benadrukt het belang van quota om meer vrouwen aan het politieke besluitvormingsproces te laten deelnemen; verzoekt alle EU-instellingen om interne maatregelen te treffen met het oog op het vergroten van de gelijkheid binnen de eigen besluitvormingsorganen, door voor hoge functies bij de EU zowel een vrouwelijke als een mannelijke kandidaat voor te dragen; is van mening dat voor de Commissie gelijkheid als eis moet gelden en dat de aanstelling van een op basis van gelijkheid samengestelde Commissie een belangrijk signaal is voor de toekomstige werkzaamheden ter bevordering van gelijkheid;

42.

wijst erop dat de deelname aan besluitvormingsprocessen op politiek, bestuurlijk en economisch vlak onevenwichtig is verdeeld tussen mannen en vrouwen en dat de struikelblokken die de participatie van vrouwen in de weg staan, worden gevormd door een combinatie van discriminatie op grond van sekse en stereotiepe gedragspatronen die in het bedrijfsleven, de politiek en de samenleving nog steeds bestaan; wijst erop dat vrouwen 60 % van de nieuwe universitaire diploma's behalen, maar bijvoorbeeld in wetenschap en onderzoek ondervertegenwoordigd zijn; verzoekt de Commissie en de lidstaten vrouwen meer bewust te maken van de opleidingsmogelijkheden op die gebieden en ervoor te zorgen dat zij dezelfde kansen hebben als mannen om daarin een baan te krijgen en een carrière op te bouwen; merkt op dat vrouwen doorgaans een loopbaan zonder bijzondere progressie hebben; roept de lidstaten op vrouwen aan te moedigen en te ondersteunen zodat zij een succesvolle loopbaan kunnen opbouwen, onder meer via positieve acties zoals netwerk- en mentorprogramma's, en gepaste omstandigheden te creëren en voor gelijke kansen met mannen te zorgen op elke leeftijd wat betreft opleiding, promotie, bijscholing en omscholing; benadrukt dat in het beleid dat gericht is op gelijke kansen voor vrouwen en mannen op de arbeidsmarkt rekening moet worden gehouden met de potentiële kwetsbaarheid van vrouwen in topfuncties; onderstreept dat met name de Commissie maatregelen tegen ongewenste intimiteiten op het werk moet bevorderen (32);

43.

beklemtoont het feit dat vrouwen 52 % van de totale Europese bevolking uitmaken, maar slechts een derde van de zelfstandige ondernemers of van alle bedrijfsoprichters in de EU; benadrukt het belang van steunprogramma's voor vrouwelijke ondernemers en vrouwen in de wetenschap en de academische wereld, en dringt bij de EU aan op concretere steun hiervoor; verzoekt de Commissie te analyseren hoe vrouwen kunnen worden gewonnen voor het oprichten van een onderneming en voorstellen hiertoe uit te werken; onderstreept dat potentiële vrouwelijke ondernemers, wetenschappers en academici moeten worden gewezen op de bestaande steunprogramma's en financieringsmogelijkheden; spoort de lidstaten aan om maatregelen en acties voor de ondersteuning van en het verstrekken van advies aan vrouwen die een onderneming willen opstarten te bevorderen, en vrouwelijk ondernemerschap aan te moedigen, de toegang tot financiering te faciliteren en te vereenvoudigen en de bureaucratische rompslomp en andere belemmeringen voor startende vrouwelijke ondernemers terug te dringen;

44.

wijst er nogmaals op dat er nog altijd sprake is van een salariskloof tussen mannen en vrouwen die de afgelopen jaren nauwelijks kleiner is geworden; benadrukt dat deze salariskloof een gevolg is van een ontoereikende arbeidsparticipatie van vrouwen, verticale en horizontale segregatie en het feit dat binnen sectoren waar vrouwen oververtegenwoordigd zijn, vaak lagere lonen worden betaald; verzoekt de Commissie toezicht te houden op de tenuitvoerlegging van Richtlijn 2006/54/EG en met het oog op de structurele loonverschillen specifieke maatregelen van wetgevende en niet-wetgevende aard in te dienen om de lonen transparant te maken en sancties op te leggen om zo de beloningsverschillen te verkleinen, en daarover jaarlijks een voortgangsverslag in te dienen; spoort de lidstaten aan de nieuwe richtlijn inzake overheidsopdrachten te zien als een waardevol instrument voor de bevordering en versterking van het gendermainstreamingbeleid, door na te denken over de mogelijkheid om waar nodig voorwaarden aan de gunning van overheidsopdrachten te stellen op basis van de bestaande nationale wetgeving inzake gelijke behandeling en gendergelijkheid; verzoekt de Commissie en de lidstaten te onderzoeken of sociale clausules bij openbare aanbestedingsprocedures kunnen worden gebruikt als potentieel instrument ter versterking van het beleid voor sociale integratie; erkent dat de mededingingswetgeving van de EU bij de ontwikkeling van deze benadering in acht moet worden genomen;

45.

verzoekt de Commissie en de lidstaten om bij de vormgeving van hun belastingbeleid, socialezekerheidsstelsels en openbare diensten rekening te houden met de demografische ontwikkelingen en veranderingen met betrekking tot de omvang en de samenstelling van huishoudens;

46.

verzoekt de Commissie de lidstaten te ondersteunen bij de bestrijding van de armoede, die vooral alleenstaande moeders treft en die door de crisis verder is verergerd en leidt tot een toenemende maatschappelijke uitsluiting;

47.

verzoekt de Commissie de lidstaten te ondersteunen in het toenemende gebruik van de structuurfondsen voor investeringen in openbare kinderopvang en ouderenzorg, als kernstrategie ter verhoging van de arbeidsparticipatie van vrouwen;

48.

herhaalt dat Richtlijn 2006/54/EG in haar huidige vorm niet doeltreffend genoeg is om de loonkloof tussen mannen en vrouwen aan te pakken en om de doelstelling van gendergelijkheid in arbeid en beroep te verwezenlijken; dringt er bij de Commissie op aan deze richtlijn onverwijld te herzien;

49.

is van mening dat de beleidsmaatregelen en instrumenten ter bestrijding van de jeugdwerkloosheid, zoals de jongerengarantie en het jongerenwerkgelegenheidsinitiatief, moet voldoen aan de specifieke behoeften van jonge mannen en vrouwen, zodat zij de arbeidsmarkt kunnen betreden; herinnert eraan dat er meer jonge vrouwen zijn die geen onderwijs of een opleiding volgen en niet aan het werk zijn (zogeheten NEET's) dan jonge mannen; dringt eveneens aan op de verzameling van naar geslacht uitgesplitste gegevens op het gebied van jeugdwerkloosheid, met het oog op de ontwikkeling van een op maat gemaakt en op feiten stoelend beleid;

50.

verzoekt de Commissie om zowel bij het in 2014 goedgekeurde investeringspakket als bij de jongerengarantieregeling duidelijker de specifieke situatie en de specifieke behoeften van meisjes en vrouwen als uitgangspunt te nemen;

51.

benadrukt hoe belangrijk het is om voorbeelden van best practices en initiatieven uit te wisselen, teneinde het verlies van vaardigheden bij vrouwen tegen te gaan en hun vaardigheden juist verder te ontwikkelen of hun een opleiding te bieden waarmee ze de arbeidsmarkt weer op kunnen, nadat ze zich een tijdlang exclusief hebben gewijd aan de zorg voor kinderen of andere familieleden; benadrukt ook hoe belangrijk het is de erkenning van diploma's en kwalificaties te verbeteren en te vergemakkelijken, om te voorkomen dat de capaciteiten van vrouwen die ruimschoots gekwalificeerd zijn onderbenut blijven, hetgeen vaak gebeurt bij vrouwelijke migranten;

52.

verzoekt de Commissie de lidstaten steun te verlenen bij het garanderen van kwalitatief hoogwaardige, geografisch goed gespreide en laagdrempelige voorzieningen op het gebied van de seksuele en reproductieve gezondheid en rechten, veilige en legale abortus en voorbehoedmiddelen en algemene gezondheidszorg;

53.

dringt er bij de Commissie op aan seksuele en reproductieve gezondheid en rechten op te nemen in haar volgende EU-gezondheidsstrategie ter waarborging van de gelijkheid tussen vrouwen en mannen en ter aanvulling van het nationale beleid inzake seksuele en reproductieve gezondheid;

54.

verzoekt de lidstaten zich te richten op de preventie van seksueel overdraagbare aandoeningen en preventiemethoden, alsmede op preventie en onderzoek, om ziektes zoals vrouwelijke vormen van kanker (borst-, baarmoederhals- en eierstokkanker) vroegtijdig te ontdekken door regelmatige gynaecologische controles;

55.

verzoekt de Commissie en de Wereldgezondheidsorganisatie nogmaals genderidentiteitsstoornissen van de lijst van mentale en gedragsstoornissen te schrappen, ervoor te zorgen dat in de onderhandelingen over de elfde versie van de Internationale classificatie van ziekten (ICD-11) een niet-pathologiserende herclassificatie wordt overeengekomen, en te waarborgen dat genderdiversiteit in de kinderjaren niet wordt gepathologiseerd;

56.

erkent het belang van seksuele en reproductieve rechten en verzoekt de Commissie modellen voor goede praktijken inzake seksuele en relationele opvoeding voor jongeren in heel Europa te ontwikkelen;

57.

benadrukt dat de Commissie een genderaudit dient uit te voeren om ervoor te zorgen dat in het gezondheidsbeleid van de EU en het door de EU gefinancierde onderzoek meer aandacht wordt besteed aan de gezondheidstoestand van vrouwen en diagnostiek bij vrouwen;

58.

onderstreept het belang van bewustmakingscampagnes over genderspecifieke ziektesymptomen en vrouwelijke en mannelijke rollen en stereotypen die van invloed zijn op de gezondheid, en verzoekt de Commissie financiële steun te verlenen voor gendergevoelige onderzoeksprogramma's;

59.

verzoekt de Commissie de lidstaten aan te moedigen om de (medische) ondersteuning van de persoonlijke vruchtbaarheid te bevorderen en een eind te maken aan discriminatie bij de toegang tot vruchtbaarheidsbehandelingen en geassisteerde voortplanting; wijst in dit verband ook op het belang van de ondersteuning van adoptie;

60.

verzoekt de Commissie en de lidstaten programma's voor seksuele voorlichting op scholen in te voeren en ervoor te zorgen dat jongeren consultatie kunnen krijgen en toegang hebben tot anticonceptiemiddelen;

61.

verzoekt de Commissie in de lidstaten voor prikkels te zorgen die leiden tot degelijk onderwijs in de kritische omgang met de media, zodat er kritische vragen over stereotypen en structuren worden gesteld, en goede praktijken te delen voor het nalopen van het tot dusverre gebruikte lesmateriaal op de stereotiepe invulling van rollen; verzoekt de Commissie in dit verband steun te verlenen aan programma's waarmee mensen bewust worden gemaakt van stereotypen, seksisme en de traditionele rol van man en vrouw in het onderwijs en in de media, alsook campagnes te voeren voor positieve vrouwelijke en mannelijke rolmodellen; benadrukt in dit verband dat de inspanningen van de EU ter bestrijding van genderstereotypen ook gericht moeten zijn op de uitbanning van het pesten van en vooroordelen jegens LGBTI-personen op scholen, ongeacht of het om scholieren, ouders of leerkrachten gaat; onderstreept daarbij dat het van belang is dat het onderwijzend personeel kan profiteren van een pedagogiek die beide geslachten recht doet en leerkrachten in staat stelt de voordelen van gendergelijkheid en een diverse samenleving duidelijk te maken;

62.

roept de lidstaten, en met name de regelgevingsinstanties voor de media, op aandacht te besteden aan de plaats van vrouwen, zowel kwantitatief als kwalitatief, en een evenwichtige, niet-stereotiepe voorstelling van vrouwen te bevorderen die de waardigheid van vrouwen, hun verschillende rollen en hun identiteit eerbiedigt, en te garanderen dat de commerciële audiovisuele media gevrijwaard blijven van discriminatie op grond van sekse en van vernederende beelden van vrouwen, in het bijzonder internetmedia die vaak op vrouwen en meisjes gericht zijn; onderstreept dat de lidstaten ook banen bij de media en in het bijzonder functies met beslisbevoegdheid voor vrouwen toegankelijker moeten maken; verzoekt de Commissie de lidstaten ervan bewust te maken dat de publieke media en justitie een voorbeeldfunctie moeten vervullen bij het presenteren van diversiteit; verzoekt de Commissie en de lidstaten vastberadener actie te ondernemen om korte metten te maken met seksistische stereotypen die via de media worden verspreid, en vestigt de aandacht op belangrijke maatregelen in het in 2013 aangenomen verslag van het Parlement over de uitbanning van genderstereotypen;

63.

onderstreept dat het onderwijs en empowerment een beslissende rol spelen in de strijd tegen genderstereotypen en bij de uitbanning van discriminatie op grond van geslacht, en een positief effect hebben voor de vrouwen en voor de samenleving en de economie in het algemeen; benadrukt dat het van groot belang is dat die waarden al op jonge leeftijd worden overgebracht en dat er op het werk en in de media bewustmakingscampagnes worden georganiseerd waarin wordt ingegaan op de rol van mannen bij de bevordering van gelijkheid, de eerlijke verdeling van gezinstaken en het combineren van werk en privéleven;

64.

onderstreept dat de inachtneming van het beginsel van gendergelijkheid een criterium moet zijn voor alle door de EU gefinancierde cultuur-, onderwijs- en onderzoeksprogramma's, en verzoekt de Commissie een specifiek gebied „genderonderzoek” op te nemen in het Horizon 2020-programma;

65.

geeft de Commissie opdracht tot een onderzoek naar de gevolgen in het dagelijkse leven van de wijze waarop vrouwen en mannen in de publieke opinie, de media en onderwijsinstellingen worden afgebeeld, waarbij de aandacht met name dient uit te gaan naar pesten op school, haatuitingen en gendergerelateerd geweld;

66.

verzoekt de Commissie om vooral op vrouwen en vrouwelijke migranten gerichte campagnes en initiatieven ter bevordering van de actieve maatschappelijke participatie van burgers te steunen;

67.

verzoekt de Commissie ervoor te zorgen dat in de Europese ontwikkelingssamenwerking een op de mensenrechten gebaseerde aanpak wordt gevolgd, met name wat betreft gendergelijkheid, scholing van vrouwen, bestrijding van alle vormen van geweld tegen vrouwen en uitbanning van kinderarbeid; wijst er uitdrukkelijk op dat de algemene toegang tot gezondheidszorg, met name de seksuele en reproductieve gezondheidszorg met de bijbehorende rechten, een fundamenteel mensenrecht is, en benadrukt het recht op vrijwillige toegang tot diensten voor gezinsplanning, met inbegrip van veilige en legale zorg rond abortus, en informatie en voorlichting om de moeder- en zuigelingensterfte te verminderen en om een eind te maken aan alle vormen van gendergeweld, waaronder genitale verminking bij vrouwen, uithuwelijking op jonge leeftijd of onder dwang, gendercide, gedwongen sterilisatie en verkrachting in het huwelijk;

68.

benadrukt dat het absoluut noodzakelijk is het genderperspectief deel uit te laten maken van alle programmaonderdelen met betrekking tot voedselveiligheid, aangezien vrouwen in Afrika verantwoordelijk zijn voor 80 % van de landbouw;

69.

verzoekt de Commissie zich in het kader van het uitbreidings- en nabuurschapsbeleid, de ontwikkelingssamenwerking, de handelsbetrekkingen en het diplomatieke verkeer in te zetten voor de invoering van een standaard waarin de rechten van de vrouw als mensenrecht worden gedefinieerd en de verplichting is opgenomen om dit recht te eerbiedigen en de inachtneming van dit recht tot voorwerp te maken van de structurele dialoog in het kader van alle partnerschappen en bilaterale onderhandelingen van de EU; benadrukt het belang van een op participatie berustende samenwerking met alle partijen, vooral met vrouwenrechtenorganisaties, maatschappelijke organisaties en verenigingen van lokale en regionale overheden in het kader van de ontwikkelingssamenwerking; dringt er bij de Commissie op aan te erkennen dat door aan meisjes een voortrekkersrol toe te kennen in de mondiale ontwikkeling, een kader wordt geschapen om te waarborgen dat de mensenrechten van meisjes worden geëerbiedigd, bevorderd en verwezenlijkt, en wenst dat de „Verklaring inzake meisjes” en de doelstellingen ervan centraal worden gesteld in de gendergelijkheidsstrategie voor de periode na 2015; onderstreept het belang van voorlichtings- en bewustmakingscampagnes in gemeenschappen waar gendergerelateerde schendingen van de mensenrechten gangbaar zijn;

70.

verzoekt de Commissie te bevorderen dat de lidstaten een actieplan opstellen uitgaande van de resoluties 1325 en 1820 van de VN-Veiligheidsraad over vrouwen, vrede en veiligheid; herinnert de internationale gemeenschap aan de noodzakelijke bescherming voor vrouwen en meisjes, met name bescherming tegen verkrachting als oorlogswapen en gedwongen prostitutie; spreekt zijn krachtige veroordeling uit over het voortdurend gebruik van seksueel geweld tegen vrouwen als oorlogswapen; benadrukt dat er meer moet worden gedaan om het internationaal recht te handhaven, slachtoffers te beschermen en toegang te waarborgen tot medische en psychologische steun voor vrouwen en meisjes die in conflicten zijn misbruikt;

71.

hamert erop dat het verlenen van humanitaire hulp door de EU en haar lidstaten niet mag worden onderworpen aan door andere partnerdonoren opgelegde beperkingen met betrekking tot noodzakelijke medische behandelingen, waaronder de mogelijkheid van een veilige abortus voor vrouwen en meisjes die het slachtoffer zijn geworden van verkrachting in gewapende conflicten;

72.

benadrukt het belang van een gendergevoelig asiel- en migratiebeleid, de erkenning van de bedreiging met genitale verminking als grond voor asielverlening en de ontwikkeling van desbetreffende richtsnoeren en de coördinatie van goede praktijken; onderstreept hierbij dat een individueel verblijfsrecht beslist noodzakelijk is, aangezien er anders ongelijke machtsverhoudingen ontstaan, in het bijzonder met betrekking tot vrouwelijke migranten die het slachtoffer zijn van huiselijk geweld; verzoekt de Commissie specifieke maatregelen te evalueren en aan te wijzen die kunnen waarborgen dat de rechten van vrouwelijke asielzoekers worden versterkt en volledig in acht worden genomen gedurende de gehele asielprocedure;

73.

verzoekt de Commissie naar geslacht uitgesplitste gegevens te verzamelen met het oog op de beoordeling van de gevolgen van het klimaat-, milieu- en energiebeleid voor vrouwen;

74.

merkt op dat hoewel bij alle missies op het gebied van crisisbeheer, zowel militair als civiel, waaraan de Europese Unie deelneemt adviseurs op het gebied van gendervraagstukken betrokken zijn, er nog gewerkt moet worden aan het vergroten van de deelname van vrouwen aan operaties en missies op alle niveaus van besluitvorming en aan de onderhandelingen over vrede en wederopbouw; stelt dat er voor elke missie een op die missie afgestemde strategie inzake de rechten van de vrouw en gendergelijkheid moet worden ontwikkeld; is voorts van mening dat er een specifiek hoofdstuk inzake gendergelijkheid moet worden verankerd in het volgende EDEO-actieplan inzake mensenrechten; onderstreept in dit verband het belang van de voortdurende en intensieve samenwerking tussen de Commissie rechten van de vrouw en gendergelijkheid en de EDEO;

75.

verzoekt de Commissie de toepassing van gendermainstreaming, genderbudgettering en gendereffectbeoordeling te bevorderen op alle terreinen en voor elk wetgevingsvoorstel in alle bestuurslagen, en daarmee tot concrete doelstellingen op het gebied van gendergelijkheid te komen; verzoekt ook de Rekenkamer het genderperspectief te betrekken bij haar beoordeling van de tenuitvoerlegging van de begroting van de Unie; verzoekt eveneens de lidstaten genderbudgettering in te voeren om overheidsprogramma's en –beleid te analyseren, te onderzoeken wat de gevolgen hiervan zijn voor de toewijzing van middelen en welke bijdrage ze leveren aan de gelijkheid van vrouwen en mannen;

76.

verzoekt de Commissie voorts de samenwerking tussen de lidstaten, vrouwenrechtenorganisaties en de sociale partners te bevorderen;

77.

wijst op het belang van een adequate financiering van de nationale organen voor gendergelijkheid en antidiscriminatiebureaus; dringt er bij de Commissie op aan om nauwlettend toezicht te houden op de doeltreffendheid van nationale klachteninstanties en -procedures in het kader van de tenuitvoerlegging van de richtlijnen inzake gendergelijkheid; verzoekt de Commissie in dit verband ook de tenuitvoerlegging van het Europees Handvest voor gelijkheid van vrouwen en mannen op lokaal niveau en de continuïteit van ngo's, met name vrouwenrechtenorganisaties en andere organisaties op het gebied van gendergelijkheidskwesties, te ondersteunen door middel van een adequate, voorspelbare subsidiëring; spreekt op deze plaats tevens de wens uit dat de financiële steun voor het Daphne-programma wordt voortgezet en het profiel van dit programma ongewijzigd blijft, zodat vooral plaatselijke vrouwenrechtenorganisaties in de lidstaten zich kunnen blijven wijden aan de bestrijding van geweld tegen vrouwen;

78.

benadrukt dat het van belang is dat Commissie en Parlement als partners samenwerken, en stelt daarom voor dat de commissaris voor Justitie, Consumentenrechten en Gendergelijkheid jaarlijks mondeling en schriftelijk aan de Commissie rechten van de vrouw en gendergelijkheid een voortgangsverslag presenteert — zowel vanuit de invalshoek van de Commissie als vanuit de invalshoek van de lidstaten op basis van een landenspecifieke verslaglegging met specifieke informatie per lidstaat — over de in de strategie geformuleerde doelstellingen;

79.

verzoekt de Commissie samen te werken met Parlement en Raad en een jaarlijkse EU-top inzake gendergelijkheid en vrouwenrechten te organiseren, om na te gaan welke vorderingen er zijn gemaakt en om nieuwe verbintenissen aan te gaan;

80.

verzoekt zijn Voorzitter deze resolutie te doen toekomen aan de Raad, de Commissie en de regeringen van de lidstaten.

4.11.2016   

NL

Publicatieblad van de Europese Unie

C 407/18

—

gezien de mededeling van de Commissie aan het Europees Parlement, de Raad en het Europees Economisch en Sociaal Comité van 1 juli 2014 getiteld „Handel, groei en intellectuele eigendom — Strategie voor de bescherming en handhaving van intellectuele-eigendomsrechten in derde landen” (COM(2014)0389),

—

gezien de strategie van de Commissie voor de handhaving van intellectuele-eigendomsrechten in derde landen (1) en haar onafhankelijke evaluatie van november 2010,

—

gezien het Handvest van de grondrechten van de Europese Unie, met name artikel 11, lid 1 en artikel 17, lid 2,

—

gezien de Europa 2020-strategie (COM(2010)2020),

—

gezien de conclusies van de Europese Raad van 21 maart 2014,

—

gezien het verslag van 2008 van de Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling (OESO) getiteld „The Economic Impact of Counterfeiting and Piracy” zoals bijgewerkt in 2009,

—

gezien het verslag van 2009 van de Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling (OESO) getiteld „Piracy of Digital Content”,

—

gezien de gezamenlijke studie uit 2013 van het Europees Octrooibureau en het Bureau voor harmonisatie binnen de interne markt (EOB/BHIM) getiteld „Intellectual Property Rights Intensive Industries: Contribution to Economic Performance and Employment in the European Union”,

—

gezien het OESO-werkdocument van 2010 betreffende het handelsbeleid getiteld „Policy Complements to the Strengthening of IPRS in Developing Countries”,

—

gezien de studie uit 2013 van de Wereldhandelsorganisatie, de Wereldorganisatie voor de intellectuele eigendom en de Wereldgezondheidsorganisatie getiteld „Promoting Access to Medical Technologies and Innovation”,

—

gezien Verordening (EG) nr. 3286/94 van de Raad van 22 december 1994 tot vaststelling van communautaire procedures op het gebied van de gemeenschappelijke handelspolitiek met het oog op de handhaving van de rechten die de Gemeenschap ontleent aan internationale regelingen voor het handelsverkeer, in het bijzonder die welke onder auspiciën van de Wereldhandelsorganisatie werden vastgesteld (2) (verordening inzake handelsbelemmeringen),

—

gezien Richtlijn 2004/48/EG van het Europees Parlement en de Raad van 29 april 2004 betreffende de handhaving van intellectuele-eigendomsrechten (3),

—

gezien Verordening (EG) nr. 816/2006 van het Europees Parlement en de Raad van 17 mei 2006 betreffende de verlening van dwanglicenties voor octrooien inzake de vervaardiging van farmaceutische producten voor uitvoer naar landen met volksgezondheidsproblemen (4),

—

gezien Verordening (EG) nr. 953/2003 van de Raad van 26 mei 2003 ter voorkoming van verlegging van het handelsverkeer in bepaalde belangrijke geneesmiddelen naar de Europese Unie (5),

—

gezien Verordening (EU) nr. 952/2013 van het Europees Parlement en de Raad van 9 oktober 2013 tot vaststelling van het douanewetboek van de Unie (6),

—

gezien Verordening (EU) nr. 608/2013 van het Europees Parlement en de Raad van 12 juni 2013 inzake de handhaving van intellectuele-eigendomsrechten door de douane en tot intrekking van Verordening (EG) nr. 1383/2003 van de Raad (7),

—

gezien de Overeenkomst inzake de handelsaspecten van de intellectuele eigendom (TRIPS) en de Verklaring van Doha inzake de TRIPS-overeenkomst en de volksgezondheid die op 14 november 2001 is goedgekeurd tijdens de ministeriële conferentie van de Wereldhandelsorganisatie,

—

gezien zijn resolutie van 12 juli 2007 over de TRIPS-overeenkomst en de beschikbaarheid van medicijnen (8),

—

gezien zijn resolutie van 18 december 2008 over de impact van namaak op de internationale handel (9),

—

gezien zijn resolutie van 22 september 2010 over versterkte handhaving van intellectuele-eigendomsrechten in de interne markt (10),

—

gezien het verslag van de Commissie van 31 juli 2014 getiteld „EU Customs Enforcement of Intellectual Property Rights — Results at the EU Border 2013” (11),

—

gezien de resolutie van de Raad over het EU-douaneactieplan tegen inbreuken op intellectuele-eigendomsrechten (IER) voor de jaren 2013-2017 (12),

—

gezien het advies van het Europees Economisch en Sociaal Comité van 10 december 2014,

—

gezien artikel 52 van zijn Reglement,

—

gezien het verslag van de Commissie internationale handel (A8-0161/2015),

A.

overwegende dat het concurrentievermogen van de EU is gebaseerd en steeds meer zal worden gebaseerd op creativiteit en innovatie, en overwegende dat „slimme groei” — het ontwikkelen van een economie op basis van kennis en innovatie — één van de drie prioriteiten van de Europa 2020-strategie is;

B.

overwegende dat de intellectuele-eigendomsrechten (IER) bijdragen tot de ontwikkeling van innovatie en creativiteit, dat de bescherming daarvan een belangrijke uitdaging is voor het concurrentievermogen van Europa en overwegende dat de Unie in dat opzicht een ambitieuzere strategie betreffende de bescherming van intellectuele-eigendomsrechten moet ontwikkelen ten aanzien van haar handelspartners;

C.

overwegende dat het van essentieel belang is om de versterking van de banden tussen het onderwijs, het bedrijfsleven, onderzoek en innovatie en intellectueel eigendom te versterken; overwegende dat de procedures ter bestrijding van inbreuken op IER duur en tijdrovend zijn, met name voor kmo's, met inbegrip van individuele houders van rechten;

D.

overwegende dat de EU en haar lidstaten als leden van de Wereldhandelsorganisatie gebonden zijn door de Overeenkomst inzake de handelsgerelateerde aspecten van de intellectuele eigendom (TRIPS) en zich derhalve hebben verbonden tot de vaststelling en uitvoering van minimumnormen voor doeltreffende maatregelen tegen alle inbreuken op IER;

E.

overwegende dat in het debat over IER naar behoren moet worden nagedacht over de opgedane ervaringen en over toekomstige technologische trends, waarbij de samenhang tussen de interne en externe aspecten wordt gehandhaafd, waar nodig een onderscheid wordt gemaakt tussen de fysieke en digitale omgeving, rekening wordt gehouden met de bedenkingen van alle betrokkenen, met inbegrip van de kmo's en consumentenorganisaties, en wordt gestreefd naar het zorgen voor volledige transparantie van de belangen en adequate legitimiteit bij het nastreven van een billijk evenwicht tussen alle belangen ter zake;

F.

overwegende dat namaak niet langer beperkt blijft tot luxeproducten, maar tevens algemeen gebruikte goederen treft, zoals speelgoed, geneesmiddelen, cosmetica en levensmiddelen, die, indien nagemaakt, letsel kunnen veroorzaken of ernstige gezondheidsrisico's voor de consument kunnen vormen;

G.

overwegende dat de douaneautoriteiten in de EU in 2013 bijna 36 miljoen artikelen in beslag hebben genomen waarvan werd aangenomen dat zij een inbreuk op de IER vormden, met een waarde van meer dan 760 miljoen EUR;

H.

overwegende dat 72 % van alle in beslag genomen goederen in 2013 kleine hoeveelheden betrof; overwegende dat geneesmiddelen voor het vierde opeenvolgende jaar tot de topcategorie behoorden met 19 % van deze inbeslagnemingen en 10 % van alle inbeslagnemingen;

I.

overwegende dat het nodig is om de inbreuken op IER te bestrijden om de daarmee verbonden mogelijke risico's voor de gezondheid en veiligheid van de consumenten en het milieu terug te dringen, waardecreatie in de EU en in derde landen te beschermen, de economische en sociale gevolgen voor de bedrijven en scheppers in de Unie te voorkomen en risico's voor de culturele diversiteit in Europa en derde landen te voorkomen; overwegende dat speciale aandacht moet worden besteed aan de strijd tegen de georganiseerde misdaad die van de handel in nagemaakte en door piraterij verkregen goederen profiteert;

J.

overwegende dat een allesomvattend rechtskader voor EIR moet worden gecombineerd met doeltreffende handhaving, met, in voorkomend geval, verwijzing naar handhavingsmaatregelen en straffen, waarbij ervoor moet worden gezorgd dat de maatregelen ter handhaving van EIR de legitieme handel niet te zeer belasten;

K.

overwegende dat de bescherming van IER voor een groot gedeelte afhangt van de correcte toepassing van de bestaande wetgeving en internationale afspraken, waaronder strafbepalingen;

1.

waardeert de benadering van de Commissie met name de oproep tot het handhaven van het evenwicht tussen de diverse uiteenlopende belangen;

2.

is van oordeel dat het debat over een billijk evenwicht tussen de belangen van de rechthebbenden en die van de eindgebruikers rijk geschakeerd en zeer complex is met economische belangen voor alle partijen; is van oordeel dat de Commissie moet nagaan hoe er een geïnformeerd en transparant publiek debat kan worden gehouden over de bescherming en handhaving van IE en wat dit voor consumenten betekent; is van oordeel dat de oproep voor een betere betrokkenheid van de belanghebbenden in het debat over IER vergezeld moet gaan van stappen die zorgen voor de transparantie en legitimiteit voor alle deelnemers; is van oordeel dat in geen enkele evaluatie van de mededeling rekening wordt gehouden met de Strategie voor de bescherming en handhaving van intellectuele-eigendomsrechten in derde landen uit 2004 noch met de verwerping van de Handelsovereenkomst ter bestrijding van namaak (ACTA);

3.

onderstreept dat niet duidelijk genoeg is met welke middelen en methoden de resultaten waarnaar in de mededeling wordt verwezen, kunnen worden bereikt, met name welke financiële middelen zullen worden gebruikt en waar zij vandaan zullen komen, ook gezien de beperkte middelen die beschikbaar gemaakt zijn ten behoeve van de ondersteuning van rechthebbenden in de EU die uitvoeren of die zich in derde markten vestigen;

4.

is van mening dat niet duidelijk wordt aangegeven hoe de coördinatie tussen het intern en extern beleid inzake de bescherming van de EIR moet verlopen, en onderstreept het belang van interne verbetering dienaangaande; erkent dat samenhang tussen intern en extern beleid niets afdoet aan de noodzaak van een aanpak op maat, die de specifieke feiten en omstandigheden erkent die op een markt van een derde land in kwestie bestaan;

5.

onderstreept dat de bescherming van IER moet worden gezien als een eerste noodzakelijke, maar niet afdoende stap op weg naar toegang tot de markt van een derde land en dat het vermogen om erkende IER doeltreffend uit te oefenen afhankelijk is van de substantiële bescherming, met inbegrip van de doeltreffende handhaving en rechtsmiddelen, in het betrokken land;

6.

onderstreept dat de commerciële aard van veel inbreuken op IER en de toenemende betrokkenheid van de georganiseerde misdaad hierbij een groot probleem zijn geworden; betreurt het feit dat het Verdrag van de Verenigde Naties tegen grensoverschrijdende georganiseerde misdaad (Verdrag van Palermo) nog steeds geen protocol ter bestrijding van namaak omvat en verzoekt de Europese Commissie en de lidstaten om hun inspanningen in dit verband aanmerkelijk te vergroten;

7.

waardeert en steunt het streven naar meer samenhang tussen de bescherming en handhaving van IER en andere beleidsterreinen, alsmede tussen de Commissie en de lidstaten bij het verwezenlijken van dit doel; is van oordeel dat de bescherming van IER alsook adequate maatregelen ter bestrijding van inbreuken op IER kunnen bijdragen tot de strijd tegen de georganiseerde misdaad, het witwassen van geld en belastingontduiking en tot de ontwikkeling van een billijke, duurzame en toekomstbestendige digitale markt die bevorderlijk is voor innovatie;

8.

steunt de Commissie in haar werkzaamheden inzake het afbakenen van geografische prioriteiten met als uitgangsbasis haar halfjaarlijkse verslagen over de bescherming en handhaving van IER in derde landen;

9.

is van mening dat de strategie niet voldoende waarde hecht aan het onderscheid tussen de fysieke namaak van handelsmerken en octrooien enerzijds en de schendingen van het auteursrecht, vooral in de digitale omgeving, anderzijds; merkt op dat met het steeds snellere tempo van de digitalisering de kwestie van IER-bescherming en -handhaving in de digitale wereld werelwijd steeds belangrijker zal worden;

10.

is van oordeel dat de strategie beter aangepast moet worden aan de digitale omgeving en een hechte samenwerking met de douaneautoriteiten en markttoezichtautoriteiten dient te omvatten met het oog op de horizontale samenhang;

11.

onderstreept dat geografische aanduidingen en de bescherming ervan even belangrijk zijn als andere vormen van intellectuele eigendom doordat ze de traceerbaarheid van goederen tot het moment van consumptie waarborgen en de knowhow van producenten beschermen;

12.

is van oordeel dat de Commissie moet zorgen voor de erkenning en effectieve bescherming van geografische aanduidingen tijdens onderhandelingen over vrijhandelsovereenkomsten met derde landen, in het bijzonder in het kader van onderhandelingen over het trans-Atlantisch partnerschap voor handel en investeringen (TTIP);

13.

is van oordeel dat de overeenkomst over TRIPS waar nodig op evenwichtige en doeltreffende wijze ten uitvoer moet worden gelegd en dat eventuele flexibiliteit in de formulering ervan het fundamentele beginsel van de niet-discriminerende behandeling voor alle technologiegebieden, zoals vastgelegd in artikel 27, lid 1, volledig moet respecteren; meent dat er tevens rekening gehouden moet worden met de Verklaring van Doha waarbij wordt onderstreept dat een versterkte bescherming en handhaving van IE niet alleen aan de EU-landen ten goede komt, maar ook de ontwikkelingslanden helpt om noodzakelijke binnenlandse kaders op te bouwen en te ontwikkelen om innovatie en onderzoek aan te moedigen en te beschermen, een kwestie die steeds belangrijker wordt naarmate ze zich in de internationale handelswaardeketens opwerken;

14.

onderstreept de noodzaak van een geïnformeerd, evenwichtig en transparanter publiek debat over de handhaving tussen alle betrokken partijen waarbij het evenwicht tussen alle particuliere en openbare belangen wordt gehandhaafd;

15.

erkent dat de bewustwording onder consumenten moet worden vergroot van de nadelen voor de economie en innovatie, en in sommige gevallen van de gevaren voor de gezondheid en de veiligheid van de aanschaf van of de toegang tot goederen die inbreuk maken op de IER; wijst erop dat met een striktere handhaving als zodanig bestaande en toekomstige kwesties met betrekking tot IE-bescherming en -handhaving niet worden opgelost, maar dat deze een aanvulling moet vormen op een grotere bewustwording bij consumenten; onderstreept de rol van het bedrijfsleven in dit verband;

16.

acht het duidelijk dat publieke steun voor de bescherming van IER moet worden verkregen; wijst in dit verband op het werk van het Bureau voor harmonisatie binnen de interne markt (BHIM), waaronder bewustmakingscampagnes onder burgers over de gevolgen van IE-inbreuken op commerciële schaal;

17.

is verheugd over het op 4 mei 2011 ondertekende memorandum van overeenstemming tussen de houders van rechten en internetplatforms in het kader van een gezamenlijke inspanning om de verkoop van nagemaakte goederen via platforms voor elektronische handel te verminderen; verzoekt de Commissie en de lidstaten om met online platforms een gestructureerde dialoog aan te gaan over hoe de verkoop van nagemaakte goederen het beste kan worden opgespoord en aangepakt;

18.

is van oordeel dat het probleem van IER-inbreuken de laatste jaren is toegenomen ten gevolge van de digitalisering en het groeiende aantal digitale verkoopplatforms, waar nagemaakte goederen wereldwijd worden verkocht en gedistribueerd zonder enige effectieve manier van controle; dringt er in dit verband op aan dieper na te denken over de invoering van efficiëntere instrumenten voor controle van de onlineverkoop van fysieke producten;

19.

is van mening dat de formulering van de strategie inzake de bevordering van de gedegen bescherming van geografische aanduidingen op het internet specifieker zou moeten zijn om concrete doelstellingen te kunnen voorstellen;

20.

doet een beroep op de Commissie om samen te werken met de Internet Corporation for Assigned Names and Numbers (ICANN) en de Wereldorganisatie voor de intellectuele eigendom (WIPO) om een beschermingsmechanisme voor geografische aanduidingen op het internet in het leven te roepen;

21.

is van mening dat de verantwoordelijkheid van tussenpersonen zorgvuldig moet worden beoordeeld; zou in dit verband graag een verfijndere strategie zien waarbij wordt erkend dat deze kwestie aan een afzonderlijk debat moet worden onderworpen;

22.

doet een beroep op de Commissie om ertoe bij te dragen een omgeving te creëren waarin de belangen van de lidstaten en derde landen naar elkaar toegroeien en waarin een wederzijds belang bestaat om hoogwaardige beschermingskaders samen met doelmatige rechtsmiddelen te scheppen om de lacunes in de bescherming van de IER te dichten; wijst op de noodzaak om een zorgvuldig onderscheid te maken tussen de omstandigheden van de verschillende „ontwikkelingslanden” en de betrokken handelskwesties met inachtneming van de specifieke toestand in de afzonderlijke ontwikkelingslanden;

23.

is verheugd over het door de Commissie per geval verrichte werk ter ondersteuning van de ontwikkelingslanden die hun IER-systemen wensen te verbeteren, en doet een beroep op de Commissie om deze inspanningen voort te zetten en te intensiveren door ononderbroken gepaste technische bijstand te verlenen in de vorm van bewustmakingsprogramma's, rechtsbijstand en de opleiding van ambtenaren, met aandacht voor het ontwikkelingsniveau van elk land;

24.

stemt in met de oproep tot een brede reactie op het ingewikkelde en rijk geschakeerde probleem van de relatie tussen IER en de universele toegang tot betaalbare geneesmiddelen waarbij in dit verband het belang voor een patiëntgerichte aanpak van IER in de farmaceutische sector wordt onderstreept;

25.

verzoekt de Commissie en de lidstaten om zich te blijven inzetten voor een constructieve dialoog over de toegang tot geneesmiddelen met alle betrokkenen en om middelen te vinden waarmee deze toegang kan worden vergemakkelijkt voor de bevolking in de armste landen die niet in staat zijn om te profiteren van de beste behandelingen die momenteel beschikbaar zijn;

26.

is van mening dat, hoewel de belangen en de concurrentiepositie van de farmaceutische bedrijven in de EU bescherming behoeven door hun innoverend vermogen te vrijwaren, en rekening houdend met het feit dat sommige EU-bedrijven toegang tot geneesmiddelen verschaffen door middel van hulpprogramma's en gereduceerde of gedifferentieerde prijzen, de prijzen van geneesmiddelen betaalbaar moeten zijn voor de inwoners van het land waarin zij worden verkocht, zodat steun voor het gebruik van de flexibiliteit zoals vastgesteld in de TRIPS-overeenkomst en erkend in de Verklaring van Doha, van essentieel belang is, waarbij tevens rekening moet worden gehouden met marktverstoringen ten gevolge van de doorverkoop van geneesmiddelen in derde landen; verzoekt de Commissie en de lidstaten zich te blijven inspannen om ervoor te zorgen dat grensmaatregelen die zijn bedoeld om de invoer van nagemaakte geneesmiddelen te blokkeren, de doorvoer van generieke geneesmiddelen niet negatief beïnvloeden;

27.

onderstreept dat bedrijven moeten worden aangemoedigd om in hun concurrentie-omgeving beter samen te werken en met overheidsinstanties samen te werken met als doel het garanderen van een betere en bredere toegang tot geneesmiddelen in de lidstaten en derde landen; verzoekt de Commissie het ondersteunen van innovatieve mechanismen zoals octrooigemeenschappen te overwegen om onderzoek te stimuleren en tegelijkertijd generieke productie te waarborgen;

28.

is van mening dat de Unie zich in het bredere debat moet mengen over het vooruithelpen van de gezondheidszorg wereldwijd, met inbegrip van strategieën ter schraging van stelsels voor de gezondheidszorg;

29.

verzoekt de Commissie de vroege uitvoer van door de EU geproduceerde generieke en biosimilaire geneesmiddelen te bevorderen zodra zij niet meer worden beschermd door een octrooi in derde landen;

30.

is van mening dat sommige van de in de mededeling geciteerde statistische gegevens zijn verzameld aan de hand van een controversiële en reeds bekritiseerde methode en dat de statistische gegevens moeten worden verbeterd om een betere afspiegeling te vormen van de werkelijke situatie met betrekking tot de centrale plaats van de IER en de bescherming en handhaving ervan voor de EU-economie, niet alleen om bestaand beleid te informeren en te verbeteren, maar ook om het beginsel van empirisch onderbouwde beleidsvorming verder te ondersteunen;

31.

stemt in met de argumenten van de Commissie voor de oprichting van een Waarnemingscentrum voor inbreuken op intellectuele-eigendomsrechten van de EU, en dringt erop aan dat hiervoor specifieke middelen worden uitgetrokken;

32.

wijst erop dat het Waarnemingscentrum breed moet worden opgezet en geen kopie mag zijn van reeds bestaande organen;

33.

doet een beroep op de Commissie om zich ervoor in te zetten dat het Waarnemingscentrum zijn onafhankelijkheid behoudt om ervoor te zorgen dat zijn werkzaamheden niet worden ondermijnd door reële of vermeende partijdigheden;

34.

erkent dat een beter, naar behoren geharmoniseerd intern beleid inzake IER van nut kan zijn om de mate van bescherming en handhaving van IER in de wereld te verbeteren;

35.

verzoekt de Commissie om samen met de lidstaten te werken aan de ratificatie van het Verdrag inzake het merkenrecht van WIPO, de Akte van Genève van de Overeenkomst van 's-Gravenhage en de Overeenkomst van Lissabon betreffende de bescherming van herkomstbenamingen en hun internationale inschrijving, en andere aan de IER gerelateerde internationale overeenkomsten;

36.

doet een beroep op de Commissie om verdere stappen te nemen in overeenstemming met het resultaat van de recente openbare raadpleging over haar Groenboek „Optimale benutting van Europa's traditionele kennis: mogelijke uitbreiding van de bescherming van geografische aanduidingen door de Europese Unie tot niet-landbouwproducten” (COM(2014)0469;

37.

steunt de toezegging van de Commissie om voorrang te geven aan de bevordering van een betere bescherming van IER en de handhaving ervan binnen de WTO en in andere internationale fora en zo nieuwe markten voor de Europese exportsector te ontsluiten respectievelijk de bestaande markttoegang te verbeteren;

38.

merkt op dat de toekenning van de status van markteconomie in een context van handelsbeschermingsinstrumenten afhankelijk is van, onder andere, IE-bescherming in het betrokken land;

39.

doet een beroep op de Commissie en de lidstaten om de IER beter te beschermen in alle betrokken multilaterale organisaties (de Wereldhandelsorganisatie, de Wereldgezondheidsorganisatie en de Wereldorganisatie voor de intellectuele eigendom) en om te streven naar de opneming in het WTO-stelsel van met IER verband houdende internationale overeenkomsten die daarvan nog geen deel uitmaken, zoals het WIPO-verdrag inzake het merkenrecht, het WIPO-verdrag inzake uitvoeringen en fonogrammen, het WIPO-verdrag inzake auteursrecht, de Akte van Genève van de Overeenkomst van 's-Gravenhage en de Overeenkomst van Lissabon betreffende de bescherming van herkomstbenamingen en hun internationale inschrijving;

40.

is van oordeel dat in onderhandelingen over bilaterale vrijhandelsovereenkomsten naar behoren aandacht moet worden besteed aan de hoofdstukken over intellectueel eigendom, en dat de onderhandelende partijen moeten erkennen dat in het recht om een bedrijf te voeren rekening moet worden gehouden met de eerbiediging van IER en de naleving van de bestaande wettelijke kaders; is verheugd over het tot dusverre door de Commissie verrichte werk bij het succesvol integreren van hoofdstukken over de bescherming en handhaving van IE in de bilaterale vrijhandelsovereenkomsten;

41.

is van mening dat de ratificatie van de WIPO-verdragen die hierboven worden genoemd voor opname in het WTO-systeem, moet worden opgenomen in de bilaterale vrijhandelsovereenkomsten die door de Unie worden gesloten;

42.

steunt de benadering van de Commissie om dialogen over IE en werkgroepen met prioritaire landen op te zetten waarmee geen allesomvattende onderhandelingen worden gevoerd, ten einde specifieke toezeggingen inzake de bescherming en handhaving van IE te verkrijgen en te versterken; benadrukt de noodzaak om IER op de agenda van politieke vergaderingen op hoger niveau te zetten wanneer er geen vooruitgang wordt geboekt tijdens IE-dialogen en gezamenlijke vergaderingen van verschillende instanties;

43.

onderstreept dat de samenwerking inzake IER tussen de Unie en andere regionale organisaties telkens waar mogelijk moet worden versterkt;

44.

verzoekt de Commissie om regelmatiger een beroep te doen op desbetreffende mechanismen voor geschillenbeslechting, met inbegrip van het orgaan voor geschillenbeslechting van de WTO, wanneer inbreuk wordt gemaakt op de rechten van ondernemers van de Unie, met inbegrip van IER-houders;

45.

doet een beroep op de Commissie om derde landen aan te moedigen wederzijdse erkenning te verlenen aan het recht van juridische experts inzake IE om hun beroep uit te oefenen;

46.

roept de Commissie en de lidstaten op tot nauwere douanesamenwerking in de Unie en met derde landen bij de inbeslagname van nagemaakte goederen en tot vereenvoudiging van de douaneprocedures;

47.

vraagt de Commissie en de lidstaten nauwer met derde landen samen te werken in verband met vraagstukken rond auteursrechten en het verlenen van licenties;

48.

is ervan overtuigd dat een betere bescherming van de IER en een doeltreffende toepassing van de bijbehorende regels in derde landen voor investeerders uit de Europese Unie en daarbuiten een sterke stimulans zouden vormen om er te investeren, nieuwe technologische deskundigheid te delen en de in die landen bestaande technologieën te moderniseren;

49.

merkt op dat sommige lidstaten IE-attachés in hun delegaties in belangrijke landen hebben; meent dat betere coördinatie en informatie-uitwisseling onder de lidstaten nieuwe mogelijkheden kunnen bieden om gedeelde doelstellingen inzake IE-bescherming in derde landen te halen;

50.

is van mening dat ondernemers en consumenten van de EU in derde landen waar inbreuken op IER vaker voorkomen, speciale bescherming moeten genieten via een uitbreiding van de IER-helpdesk;

51.

verzoekt zijn Voorzitter deze resolutie te doen toekomen aan de Raad en de Commissie, alsmede aan de regeringen en parlementen van de lidstaten.

4.11.2016   

NL

Publicatieblad van de Europese Unie

C 407/25

—

gezien Richtlijn 2004/48/EG van het Europees Parlement en de Raad van 29 april 2004 betreffende de handhaving van intellectuele-eigendomsrechten (1) („de richtlijn IER-handhaving”),

—

gezien artikel 17 van het Handvest van de grondrechten van de Europese Unie,

—

gezien Verordening (EU) nr. 386/2012 van het Europees Parlement en de Raad van 19 april 2012 tot toewijzing aan het Harmonisatiebureau voor de interne markt (merken, tekeningen en modellen) van taken die verband houden met de handhaving van intellectuele-eigendomsrechten, met inbegrip van de vergadering van vertegenwoordigers van de publieke en private sector als Europees Waarnemingscentrum voor inbreuken op intellectuele-eigendomsrechten (2),

—

gezien Verordening (EU) nr. 608/2013 van het Europees Parlement en de Raad van 12 juni 2013 inzake de handhaving van intellectuele-eigendomsrechten door de douane en tot intrekking van Verordening (EG) nr. 1383/2003 van de Raad,

—

gezien het verslag dat in september 2013 is ingediend door het Bureau voor harmonisatie binnen de interne markt (BHIM) en het Europees Octrooibureau (EOB), getiteld „Intellectual property rights intensive industries: contribution to economic performance and employment in the European Union”,

—

gezien de mededeling van de Commissie aan de Raad en het Europees Parlement, het Europees Economisch en Sociaal Comité en het Comité van de Regio's van 25 juni 2008, getiteld: „Denk eerst klein, een 'Small Business Act' voor Europa” (COM(2008)0394),

—

gezien de mededeling van de Commissie aan de Raad, het Europees Parlement en het Europees Economisch en Sociaal Comité van 11 september 2009, getiteld „Versterkte handhaving van intellectuele-eigendomsrechten in de interne markt” (COM(2009)0467),

—

gezien het verslag van de Commissie aan de Raad, het Europees Parlement, het Europees Economisch en Sociaal Comité en het Comité van de Regio's van 22 december 2010, getiteld „Toepassing van Richtlijn 2004/48/EG van het Europees Parlement en de Raad van 29 april 2004 betreffende de handhaving van intellectuele-eigendomsrechten” (COM(2010)0779) en het begeleidende werkdocument (3),

—

gezien de samenvatting die de Commissie heeft gemaakt van de reacties op de openbare raadpleging „Civielrechtelijke handhaving van intellectuele eigendomsrechten: openbare raadpleging betreffende de efficiëntie van de procedure en de toegankelijkheid van de maatregelen” van juli 2013 (4),

—

gezien de mededeling van de Commissie aan het Europees Parlement, de Raad en het Europees Economisch en Sociaal Comité van 1 juli 2014, getiteld „Naar een hernieuwde consensus over de handhaving van intellectuele-eigendomsrechten: een EU-actieplan” (COM(2014)0392),

—

gezien de mededeling van de Commissie aan het Europees Parlement, de Raad en het Europees Economisch en Sociaal Comité van 1 juli 2014, getiteld „Handel, groei en intellectuele eigendom — Strategie voor de bescherming en handhaving van intellectuele-eigendomsrechten in derde landen” (COM(2014)0389),

—

gezien het plan van de Commissie om een interne digitale EU-markt tot stand te brengen en gezien zijn resolutie van 20 april 2012 over een concurrerende digitale interne markt (5),

—

gezien de conclusies van de Raad van 4-5 december 2014 over IER-handhaving (6),

—

gezien de resolutie van de Raad over het EU-douaneactieplan tegen inbreuken op intellectuele-eigendomsrechten (IER) voor de jaren 2013-2017 (7),

—

gezien zijn resolutie van 22 september 2010 over de handhaving van intellectuele-eigendomsrechten in de interne markt (8),

—

gezien de brief van de Commissie juridische zaken van 24 maart 2011 betreffende het verslag over de toepassing van Richtlijn 2004/48/EG,

—

gezien artikel 27 van de Universele verklaring van de rechten van de mens, waarin bepaald wordt dat een ieder het recht heeft op de bescherming van de geestelijke en materiële belangen, voortspruitende uit een wetenschappelijk, letterkundig of artistiek werk, dat hij heeft voortgebracht,

—

gezien artikel 52 van zijn Reglement,

—

gezien het verslag van de Commissie juridische zaken en de adviezen van de Commissie interne markt en consumentenbescherming en de Commissie cultuur en onderwijs (A8-0169/2015),

A.

overwegende dat in artikel 118 van het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie en in artikel 17 van het Handvest van de grondrechten van de Europese Unie bijzondere nadruk wordt gelegd op intellectuele eigendom;

B.

overwegende dat intellectuele-eigendomsrechten behoren tot de drijvende krachten achter innovatie en creativiteit en in grote mate bijdragen aan de werkgelegenheid en de culturele diversiteit; overwegende dat de kwestie van de authenticiteit van producten niet altijd mag worden samengevoegd met kwesties van productveiligheid en -kwaliteit, en dat de handhaving van intellectuele-eigendomsrechten een belangrijke rol vervult in het garanderen van de veiligheid en gezondheid van de consumenten; overwegende dat inkomsten uit namaak doorgaans in de zwarte economie en de georganiseerde misdaad terechtkomen;

C.

overwegende dat de EU geconfronteerd wordt met een groot aantal inbreuken op de intellectuele-eigendomsrechten en overwegende dat de omvang en de financiële waarde van deze inbreuken alarmerend zijn, aldus de opmerking van de Commissie in haar verslag over de toepassing van de richtlijn betreffende de handhaving van intellectuele-eigendomsrechten (COM(2010)0779); overwegende dat deze cijfers ook een beeld geven van de toegevoegde waarde van IER voor de Europese economie in de wereldwijde concurrentie;

D.

overwegende dat IER-inbreuken, waaronder namaak, ontmoedigend werken voor groei, jobcreatie, innovatie en creativiteit;

E.

overwegende dat IER-inbreuken zowel niet-materiële als economische schade toebrengen aan Europese ondernemingen en leiden tot zware economische en fiscale verliezen voor staten;

F.

overwegende dat een toereikende bescherming van de intellectuele-eigendomsrechten een noodzakelijke voorwaarde is voor de ontwikkeling van de digitale economie en van de digitale interne markt;

G.

overwegende dat de manier waarop IER-handhaving in de digitale omgeving moet worden aangepakt, veranderd is als gevolg van de snel groeiende ontwikkeling van de elektronische handel en onlineactiviteiten, vooral omdat er daardoor nieuwe mogelijkheden voor inbreuken zijn ontstaan, niet in het minst als gevolg van de nieuwe sociale gedragspatronen bij de gebruikers;

H.

overwegende dat het Parlement met bezorgdheid kennis neemt van de opmerking in het BHIM-verslag dat er bij een significante minderheid van de Europeanen een zeker mate van tolerantie bestaat voor het idee dat IER-inbreuken als aanvaardbaar kunnen worden beschouwd (9); overwegende dat er een gebrek is aan voldoende kennis van het sociale en culturele belang van IER en van de handelingen die als IER-inbreuken worden beschouwd, en dat met name de jonge Europeanen zich niet bewust zijn van de mogelijke gevolgen van IER-inbreuken voor de economie en de maatschappij van de EU en voor de algemene veiligheid van de burgers; overwegende dat het noodzakelijk en ook mogelijk is passende bewustmakings- en voorlichtingscampagnes voor gebruikers te organiseren;

I.

overwegende dat de inspanningen om de illegale handel in namaakproducten te bestrijden, verdubbeld moeten worden en overwegende dat niemand winst mag halen uit IER-inbreuken;

J.

overwegende dat rechtshandhaving essentieel is voor de rechtszekerheid en overwegende dat het uiterst belangrijk is om doeltreffende, evenredige en afschrikkende middelen te vinden voor IER-handhaving;

K.

overwegende dat IER-inbreuken een bijzonder effect hebben op kmo's, onder meer in dienstverlening tussen bedrijven onderling, en tot het verlies van markten en tot faillissementen kunnen leiden;

L.

overwegende dat het voor IER-handhaving van fundamenteel belang is om rekening te houden met internationale aspecten, aangezien IER-inbreuken een mondiaal verschijnsel zijn;

M.

overwegende dat er in de beleidsmaatregelen ter bestrijding van IER-inbreuken zowel met online- als met offline-inbreuken rekening dient te worden gehouden;

1.

verwelkomt de mededeling van de Commissie van 1 juli 2014, waarin zij een actieplan voor de handhaving van de intellectuele-eigendomsrechten voorstelt; steunt de Commissieaanpak van IER-handhaving, die gebaseerd is op preventieve acties en beleidsinstrumenten die commerciële inbreukmakers van hun inkomsten moeten beroven en die het moeilijker moeten maken om inbreukmakende goederen op de markt te brengen;

2.

onderstreept dat de primaire verantwoordelijkheid voor IER-handhaving bij de overheidsinstanties van de lidstaten ligt;

3.

benadrukt dat het actieplan in de eerste plaats tot doel moet hebben een doeltreffende, op feiten gebaseerde handhaving van IER te waarborgen, omdat een dergelijke handhaving essentieel is voor het stimuleren van innovatie, creativiteit, concurrentievermogen, groei en culturele diversiteit; merkt op dat maatregelen op het gebied van de handhaving van IER gebaseerd moeten zijn op nauwkeurige, betrouwbare gegevens;

4.

wijst erop dat in tijden van financiële crisis, waarin fors wordt bezuinigd op de financiële steun aan de culturele sector, IER vaak de belangrijkste inkomstenbron zijn van de individuele ontwerpers; wijst er daarom op dat het waarborgen van een eerlijke beloning voor ontwerpers en houders van rechten een essentiële doelstelling van het EU-actieplan moet zijn;

5.

meent dat het, met het oog op innovatie, creativiteit en concurrentievermogen, essentieel is dat de maatregelen voor de bescherming van IER transparant zijn en dat burgers en alle andere betrokken actoren kunnen beschikken over volledige informatie;

6.

beseft dat de handhaving van IER niet alleen groei en werkgelegenheid in de gehele Unie zal bevorderen, maar ook van wezenlijk belang is voor het functioneren van de interne markt, met name gelet op factoren als aandeel in het bbp en de werkgelegenheid in de EU, en het scala aan bedrijfstakken dat van die rechten profiteert en gebruik maakt en een sleutelrol speelt bij het stimuleren van innovatie, creativiteit, het concurrentievermogen en culturele diversiteit;

7.

wijst erop dat IER garant staan voor de creativiteit, de innovatie en het concurrentievermogen van de culturele en creatieve sectoren in het bijzonder, maar ook van andere bedrijfssectoren, zoals de Commissie benadrukt in haar mededeling „Voor een heropleving van de Europese industrie”; verzoekt de Commissie IER in aanmerking te blijven nemen als een factor in het concurrentievermogen van de Europese economie;

8.

onderstreept dat IER niet alleen auteursrechten omvatten, maar onder andere ook merken en octrooien, en dat elk van deze rechten cruciaal is voor de waarde van Europese goederen en diensten;

9.

wijst erop dat de culturele en de creatieve sector, beide IER-intensieve sectoren, volgens de Commissie reeds tot 4,5 % van het bbp leveren en goed zijn voor ongeveer 8,5 miljoen banen in de EU en benadrukt dat deze sectoren niet alleen belangrijk zijn voor de culturele diversiteit, maar ook een aanzienlijke bijdrage leveren aan de sociale en economische ontwikkeling;

10.

meent dat alle actoren in de toeleveringsketen een rol moeten spelen in de bestrijding van IER-inbreuken en bij dit proces moeten worden betrokken; benadrukt dat er zowel in de online- als in de offlineomgeving een aanpak moet worden ontwikkeld waarbij alle actoren betrokken zijn; meent dat, om deze aanpak te doen slagen, de fundamentele rechten in evenwicht moeten zijn, aangezien maatregelen die gevolgen hebben voor de fundamentele rechten niet uit eigen keuze kunnen worden genomen door commerciële operatoren, maar een juridische basis en gerechtelijk toezicht vergen;

11.

wijst erop dat het opnemen van onlineactoren in de maatregelen ter bestrijding van IER-inbreuken in overeenstemming moet zijn met de beginselen van Richtlijn 2000/31/EC (de richtlijn elektronische handel) en het Handvest van de grondrechten van de Europese Unie;

12.

merkt op dat fysieke namaakproducten die door middel van IER-inbreuken vervaardigd zijn, steeds vaker worden verhandeld en verkocht op onlinemarktplaatsen, waar de autoriteiten van de lidstaten slechts beperkte middelen hebben om controle op de transacties uit te oefenen; benadrukt dat de eigenaren van marktplaatsplatforms moeten worden betrokken bij alle inspanningen om IER te handhaven, met inbegrip van maatregelen om namaakproducten van hun websites te verwijderen en verkopers ervan te weren;

13.

onderstreept dat ervoor moet worden gezorgd dat het zorgvuldigheidsbeginsel wordt toegepast in de gehele toeleveringsketen, onder meer in de digitale toeleveringsketen, en met betrekking tot alle belangrijke actoren en marktdeelnemers, zoals ontwerpers, kunstenaars en houders van rechten, producers, tussenpersonen, internetproviders, platforms voor onlineverkoop, eindgebruikers en overheden;

14.

meent dat de toepassing van de zorgvuldigheidsplicht in de hele toeleveringsketen en van meer markttoezicht en betere informatiedeling tussen douaneautoriteiten het ondernemingsklimaat zou verbeteren en zou helpen voorkomen dat inbreukmakende goederen en diensten op de markt komen; benadrukt dat de kosten-batenverhouding en de doeltreffendheid van kwalitatieve controleregelingen goed geëvalueerd moeten worden voordat ze worden toegepast en dat in dat verband grondig moet worden gedacht over het verlenen van steun aan kmo's;

15.

neemt voorts kennis van de voorgenomen omvattende raadpleging van belanghebbenden inzake de toepassing van zorgvuldigheidscontroles in de gehele toeleveringsketen, onder meer op betalingsdienstaanbieders, ter voorkoming van IER-inbreuken, en verlangt dat de resultaten van die raadpleging en het vrijwillige EU-zorgvuldigheidsprogramma jaarlijks aan het Parlement worden gepresenteerd, in plaats van eens in de twee jaar;

16.

dringt bij de Commissie aan op een tijdige en transparante raadpleging van de belanghebbenden en verzoekt haar de resultaten van de raadplegingen zowel kwalitatief als kwantitatief te analyseren en aan de belanghebbenden, waaronder het Parlement en de andere EU-instellingen, door te geven;

17.

wijst erop dat ook sectorale overeenkomsten en gidsen voor goede praktijken belangrijk zijn in de strijd tegen IER-inbreuken; dringt er bij de actoren in deze sector op aan om informatie uit te wisselen over platforms die toegang bieden tot inhoud die inbreuk maakt op IER en om hiertegen gecoördineerde en evenredige maatregelen te nemen, zoals het initiëren van een „notice and takedown”-procedure, om het financieel voordeel dat met dergelijke inhoud en platforms te behalen valt, zo klein mogelijk te maken; merkt op dat het bij dergelijke maatregelen niet mag gaan om het zonder juridische basis blokkeren van websites;

18.

wijst erop dat „cyberlocker”-platforms behoren tot de belangrijkste veroorzakers van IER-inbreuken en dat deze platforms inkomsten genereren via advertenties en/of abonnementen;

19.

verwelkomt de methode om IER-inbreukmakers van hun inkomsten te beroven door middel van overeenkomsten tussen houders van rechten en hun partners; is voorstander van het uitwerken van memoranda van overeenstemming als zachte-wetgevingsmaatregelen om namaak en piraterij te bestrijden en steunt het idee om deze maatregelen verder te ontwikkelen samen met de belanghebbenden; beveelt in dit verband de Commissie aan een studie te laten uitvoeren over de manier waarop deze namaakoperaties hun activiteiten kruisfinancieren (verkoop van namaakproducten en aanbieden van illegale inhoud);

20.

herinnert eraan dat er sinds mei 2011 een vrijwillig memorandum van overeenstemming over de internetverkoop van namaakproducten bestaat en vraagt de Commissie de resultaten van de tenuitvoerlegging van dit memorandum te evalueren en hierover verslag uit te brengen aan het Parlement;

21.

is van mening dat de Commissie ook rekening moet houden met de effectiviteit van bestaande initiatieven en mogelijke toekomstige activiteiten met betrekking tot de rol van tussenpersonen bij de aanpak van IER-inbreuken;

22.

merkt op dat in de culturele en creatieve sector in het bijzonder samenwerking — onder meer op basis van zelfregulering — tussen houders van rechten, auteurs, platformbeheerders, tussenpersonen en eindgebruikers moet worden gestimuleerd om IER-inbreuken in een vroeg stadium op te sporen; benadrukt dat de doeltreffendheid van deze zelfregulering in de nabije toekomst door de Commissie moet worden geëvalueerd en dat verdere wetgevingsmaatregelen noodzakelijk kunnen zijn;

23.

wijst erop dat in de culturele en creatieve sector betalingsdienstaanbieders in de dialoog moeten worden betrokken om ervoor te zorgen dat er minder winsten gegenereerd worden door IER-inbreuken in de onlineomgeving;

24.

wijst er nogmaals op dat de georganiseerde misdaad zich ook op het gebied van de internationale IER-inbreuken begeeft en dat er daarom op Europees niveau gewerkt moet worden aan een gecoördineerde oplossing, dat de bestaande auditmaatregelen aangescherpt moeten worden en dat het „follow the money”-beginsel toegepast moet worden, om de belangen van de consumenten te beschermen en de integriteit van de voorzieningsketen te waarborgen;

25.

verwelkomt de aanpak van de Commissie om gerichte bewustmakingscampagnes op te zetten; vindt het essentieel dat iedereen begrijpt wat de concrete gevolgen van IER-inbreuken zijn voor de maatschappij als geheel en voor de consumenten en burgers individueel; meent dat de consumenten beter geïnformeerd moeten worden over wat IER zijn, en wat wel en niet kan worden gedaan met beschermde goederen en inhoud; vraagt de Commissie en de lidstaten verder te gaan met het ontwikkelen van bewustmakingscampagnes die gericht zijn op specifieke doelgroepen en relevante markten;

26.

dringt aan op een bredere informatiecampagne over het platform van IER-houders en IER-handhavingsautoriteiten, zodat houders van rechten een actievere rol krijgen in het verdedigen van hun rechten in de hele Europese Unie via de gegevensbank voor rechtshandhaving die geïntegreerd is in het beveiligd netwerk van het directoraat-generaal Belastingen en Douane-unie; roept op tot een verdere en snellere integratie met politiediensten en andere douaneautoriteiten van over de hele wereld met het oog op een betere IER-handhaving;

27.

wijst erop dat meer bepaald de jongere generatie moet worden aangesproken door middel van passende campagnes om hen meer bewust te maken, aangezien uit een recente studie over de perceptie van IER is gebleken dat precies deze generatie het minst IER respecteert;

28.

wijst op het belang van initiatieven om te evalueren en te volgen hoe het inzicht in en de perceptie van IER bij jongeren zich ontwikkelen, teneinde hun behoeften beter in te schatten en te bepalen wat de best geschikte actie is;

29.

is met name verheugd over de activiteiten van het Europees Waarnemingscentrum voor inbreuk op intellectuele-eigendomsrechten binnen het Bureau voor harmonisatie binnen de interne markt (BHIM), die tot doel hebben de consumenten bewust te maken van de voordelen van een keuze voor producten die met inachtneming van de IER verkregen zijn, en deze producten gemakkelijker verkrijgbaar te maken;

30.

meent tegelijk dat de consumenten beter in staat moeten zijn om inbreukmakende aanbiedingen te herkennen, zodat zij kunnen besluiten niet door te gaan met een bepaalde aankoop; betreurt het dat het actieplan van de Commissie geen maatregelen omvat die erop gericht zijn de consumenten beter in staat te stellen inbreukmakende producten en inhoud te herkennen; roept de Commissie op verder na te denken over de ontwikkeling van specifieke instrumenten en richtsnoeren en over te gaan tot een op feiten gebaseerd onderzoek en de eventuele ontwikkeling van een geharmoniseerd systeem van procedures voor kennisgeving/intrekking van inbreukmakende goederen en inhoud, zodat consumenten en ondernemingen actie kunnen ondernemen wanneer zij misleid zijn, net zoals zij kunnen optreden om aandacht te vestigen op ongewenste inhoud, op basis van de ervaring die is opgedaan door de Commissie en het Europees Waarnemingscentrum voor inbreuk op intellectuele-eigendomsrechten, met name met betrekking tot het uitwisselen van beste praktijken;

31.

merkt op dat het systeem voor het melden en per URL verwijderen van inhoud die inbreuk op IER maakt, praktische beperkingen meebrengt wat betreft de tijd die er nodig is voordat de desbetreffende inhoud weer beschikbaar kan worden gesteld; verzoekt daarom de actoren in deze sector na te denken over manieren om het systeem voor melding en verwijdering op termijn doeltreffender te maken;

32.

is van mening dat alle bij de distributieketen betrokken actoren moeten meewerken aan de ontwikkeling van voorlichtingscampagnes die consumenten duidelijkheid verschaffen over hun rechten en plichten bij het opzoeken en gebruiken van creatieve inhoud;

33.

meent dat alleen met de samenwerking van de grote internetspelers die door IER beschermde inhoud aanbieden, mogelijk zal zijn om te komen tot grotere transparantie en betere informatie op doeltreffende wijze en acht het dus wenselijk hen te betrekken bij deze inspanningen voor transparantie en informatiedoorstroming;

34.

onderstreept dat initiatieven en campagnes in alle lidstaten gecoördineerd moeten worden, om dubbel werk te vermijden en voor samenhang en efficiëntie te zorgen;

35.

verzoekt de autoriteiten van de lidstaten ervoor te zorgen dat producten die via inbreuken op de IER vervaardigd zijn en een veiligheidsrisico vormen, worden opgenomen in de Rapex-meldingen, ongeacht of deze producten in de desbetreffende lidstaat legaal of illegaal verkocht worden;

36.

meent dat in bepaalde sectoren het gebrek aan kennis bij de consument over wettelijke aanbiedingen en de soms moeilijk toegankelijke of dure toelevering van niet-inbreukmakende goederen en inhoud het moeilijk kan maken om de consumenten te weerhouden van de aankoop van onrechtmatige goederen of het gebruik van onrechtmatige inhoud; is van oordeel dat er op dit gebied nog meer vooruitgang moet worden geboekt en vraagt nogmaals aan de Commissie en de lidstaten om meer druk uit te oefenen op het bedrijfsleven om in alle lidstaten een legaal aanbod te ontwikkelen dat tegelijk gediversifieerd en aantrekkelijk is, zodat de consumenten daadwerkelijk alle gelegenheid hebben om legale goederen te kopen of legale inhoud te gebruiken;

37.

benadrukt dat er behoefte is aan een meer holistische aanpak die erop gericht is aan de wensen van de consument tegemoet te komen, door verruiming van het aanbod en het gebruik van innovatieve en betaalbare legale inhoud, op basis van bedrijfsmodellen die zijn toegesneden op internet en die het mogelijk maken de belemmeringen voor de verwezenlijking van een werkelijke digitale interne markt op te heffen, waarbij het evenwicht wordt bewaard tussen de rechten van consumenten en de bescherming van innovatoren en ontwerpers;

38.

meent dat de ontwikkeling van innovatieve bedrijfsmodellen een manier kan zijn om IER te versterken; wijst er voorts op dat de verbetering en constante aanpassing van deze modellen aan de technologische vooruitgang opnieuw moet worden overwogen voor bepaalde industriële sectoren;

39.

benadrukt het belang van verbetering van de civiele handhavingsprocedures voor kmo's en individuele ontwerpers voor de bescherming van IER, aangezien kmo's en ontwerpers een belangrijke rol spelen binnen de creatieve en de culturele sector, maar vanwege de complexiteit, kosten en lange duur van dergelijke procedures, vaak niet in staat zijn hun rechten af te dwingen;

40.

is ingenomen met de aankondiging van de Commissie dat zij kmo's zal steunen om hun IER te versterken door te zorgen voor betere toegankelijke civiele verhaalmogelijkheden, zodat zij beter marktmisbruik van grote concurrenten kunnen bestrijden, en dat zij met name verder zal nagaan welke behoeften de kmo's hebben inzake toekomstige EU-maatregelen;

41.

is ingenomen met het besluit uit de mededeling van de Commissie van 1 juli 2014 over een actieplan van de EU, en met name actie 4, die tot doel heeft civielrechtelijke IER-handhavingsprocedures voor kmo's te verbeteren, in het bijzonder met betrekking tot vorderingen met een zeer lage waarde en mogelijke actie op dit gebied;

42.

benadrukt dat voor kmo's duidelijke en hanteerbare structuren voor de handhaving van hun IER cruciaal zijn;

43.

vraagt de Commissie dat zij ervoor zorgt dat de genomen maatregelen een beperkte impact hebben wat betreft de lasten en kosten voor de kmo's; verzoekt met name de Commissie verder na te gaan hoe kmo's kunnen deelnemen aan kwalitatief goede auditregelingen en welke specifieke maatregelen er met het oog hierop kunnen worden genomen ten behoeve van kmo's;

44.

wijst erop dat bij het opstellen van wetgeving rekening moet worden gehouden met kmo's en herhaalt dat het „denk eerst klein”-principe te allen tijde moet worden toegepast;

45.

benadrukt het belang van toegang tot de rechter en de kosteneffectiviteit van gerechtelijke procedures, vooral voor kmo's, en dringt aan op de ontwikkeling van bemiddeling en andere regelingen van alternatieve geschillenbeslechting tussen ondernemingen in het gebied van IER;

46.

benadrukt dat regelmatig onderzoek moet worden gedaan naar de factoren die een beslissende invloed hebben op besluiten van kmo's om al dan niet gebruik te maken van hun IER, teneinde na te gaan waar verbeteringen kunnen worden aangebracht, hetzij in het geval van innovatieve kmo's hetzij in het geval van kmo's die met name bij de uitoefening van hun IER problemen ondervinden;

47.

hoopt uiterlijk eind 2015 informatie te krijgen over lopende nationale initiatieven voor civielrechtelijke IER-handhaving ten behoeve van kmo's; is verheugd over het komende groenboek over de noodzaak van toekomstig EU-optreden, uitgaande van de beste praktijken in de nationaal gefinancierde regelingen ter ondersteuning van kmo's bij de handhaving van hun IER;

48.

drukt zijn voldoening uit over de ontwikkeling van de activiteiten van het Europees Waarnemingscentrum voor inbreuk op intellectuele-eigendomsrechten als een nuttig hulpmiddel bij de beraadslagingen van politieke besluitvormers en als een instrument voor het verzamelen en uitwisselen van gegevens en informatie over alle vormen van IER-inbreuken;

49.

benadrukt dat de taak van het Bureau voor harmonisatie binnen de interne markt (BHIM) om van de sector gegevens te verkrijgen over IER-inbreuken en om betrouwbare gegevens over en een analyse van de daadwerkelijke gevolgen van dergelijke inbreuken voor de economische actoren te genereren, opgenomen moet worden in het tienpuntenactieplan en de basis moet vormen voor verder optreden in de verschillende sectoren die de grootste problemen ondervinden; verzoekt in dit verband de Commissie het door het BHIM ontwikkelde instrument ter ondersteuning van de inlichtingen omtrent de bestrijding van namaakdatabank (de ACIST-databank) te verbeteren teneinde toegang tot informatie over de inbreukmakers te krijgen en aldus de aankoop van namaakproducten door aanbestedende diensten te voorkomen;

50.

benadrukt dat met het oog op een zinvolle IER-handhaving alle informatie over het type van de IER (bijvoorbeeld octrooi, merk of auteursrecht) die in elke situatie relevant zijn, beschikbaar en toegankelijk moet zijn, alsook de geldigheidsstatus van de rechten en de identiteit van de houders van de rechten, in het geval van digitale bestanden ook in de vorm van metadata;

51.

vraagt de Commissie ten volle gebruik te maken van de door het Waarnemingscentrum verzamelde gegevens en van de resultaten van de activiteiten van het Waarnemingscentrum, om conclusies te trekken en oplossingen voor te stellen voor betere IER-handhaving die door beleidsmakers kan worden toegepast; verzoekt de Commissie regelmatig hierover verslag uit te brengen aan het Parlement;

52.

wijst erop dat training voor de ontwikkeling van bedrijfstaksgewijze IER-handhaving op nationaal niveau van wezenlijk belang is en dat hetzelfde geldt voor de bijdrage die het Waarnemingscentrum kan leveren aan de opleiding van overheidsfunctionarissen en de uitwisseling van beste praktijken, met name door bevordering van digitaal toegankelijke, kostenefficiënte campagnes, in samenspraak met de betrokken instanties en organen;

53.

verwelkomt de instelling door de Commissie van een deskundigengroep inzake de handhaving van IER en vraagt de Commissie dat zij ervoor zorgt dat het Parlement en, indien nodig, het Europees Waarnemingscentrum voor inbreuk op intellectuele-eigendomsrechten, nauwer betrokken worden bij de werkzaamheden van de groep en dat het Parlement met name verzocht wordt deskundigen te sturen om de vergaderingen van deze groep bij te wonen;

54.

is ingenomen met de publicatie van het verslag van de Commissie over de toepassing van de richtlijn IER-handhaving (10), maar merkt op dat slechts beperkte conclusies kunnen worden getrokken in bepaalde aspecten gezien de late omzetting van de richtlijn door sommige lidstaten; vraagt de Commissie dat zij verder onderzoek verricht naar de effecten van de richtlijn, met name voor innovatie en de ontwikkeling van de informatiemaatschappij, zoals vereist door artikel 18, lid 1, van de richtlijn en zoals gevraagd door het Parlement in zijn bovenvermelde resolutie van 22 september 2010; herinnert er evenwel aan dat een aantal andere aspecten van IER-handhaving door de Commissie zijn aangestipt, zoals de rol van tussenpersonen bij de aanpak van inbreuken, die ook nuttig zouden kunnen zijn in de strijd tegen misbruik;

55.

stelt vast dat in het verslag van de Commissie wordt opgemerkt dat de richtlijn IER-handhaving in bepaalde opzichten geen gelijke tred houdt met het digitale tijdperk en ontoereikend is om online-inbreuken te bestrijden; verzoekt de Commissie een uitvoerige evaluatie te maken van de beperkingen van het huidige rechtskader met betrekking tot onlineactiviteiten en eventueel voorstellen in te dienen voor een aanpassing van het wetgevingskader van de EU aan de internetomgeving; wijst erop dat aan deze voorstellen een gedetailleerde effectbeoordeling moet voorafgaan;

56.

neemt kennis van de bevinding dat uiteenlopende interpretaties van een aantal bepalingen van de richtlijn als gevolg hebben dat zij verschillend wordt toegepast in de lidstaten en vraagt de Commissie actie te ondernemen voor het oplossen van de problemen die in het verslag worden aangestipt, onder meer door de richtlijn verder te verduidelijken;

57.

pleit andermaal voor een IER-strategie, met inbegrip van een algemee rechtskader ter bestrijding van IER-inbreuken dat aan de internetomgeving is aangepast, waarbij ten volle rekening wordt gehouden met de fundamentele rechten en vrijheden, eerlijke rechtsgang, proportionaliteit en gegevensbescherming; meent dat er dringend behoefte is aan wettelijke bescherming voor nieuwe creaties, aangezien dit investeringen zal aanmoedigen en leiden tot verdere innovatie;

58.

benadrukt dat iedere vorm van wetgeving inzake IER dient te worden afgestemd op de ontwikkelingen in het digitale tijdperk, rekening houdend met de onlineomgeving en de verschillende distributiemethoden, teneinde een evenwichtige aanpak te waarborgen waarin de belangen van alle betrokken partijen tot hun recht komen, met name die van de consument en zijn recht op toegang tot inhoud, terwijl tegelijkertijd kunstenaars, ontwerpers en vernieuwing moeten worden gestimuleerd;

59.

herhaalt dat er behoefte is aan een modern, op mededinging gericht en consumentvriendelijk kader voor auteursrechten, dat een passende en veilige omgeving biedt voor uitvinders en ontwerpers en daardoor ook een stimulans vormt voor creativiteit en innovatie;

60.

benadrukt dat de culturele en creatieve sectoren van de Europese Unie een drijvende kracht zijn voor de sociale en economische ontwikkeling en de jobcreatie in Europa, en herinnert eraan dat kunstenaars, ontwerpers en instellingen die gebruik maken van de uitzonderingen en beperkingen op het auteursrecht, een belangrijke bijdrage leveren aan de economische groei, innovatie en werkgelegenheid in de Unie; onderstreept dat elk wetgevingsinitiatief om het auteursrecht te moderniseren gebaseerd moet zijn op onafhankelijke gegevens inzake groei en banen (met name met betrekking tot kmo's in de culturele en creatieve sector), toegang tot kennis en cultuur, alsook de potentiële kosten en baten;

61.

wijst op de belangrijke rol die de douane-autoriteiten en de internationale samenwerking op douanegebied vervullen in de strijd tegen IER-inbreuken in de grensoverschrijdende handel en wijst erop dat de werkzaamheden van de douanediensten in onderlinge samenwerking ondersteund en vergemakkelijkt moeten worden, door de werkingsvoorschriften te verduidelijken, met name opdat de effectieve uitvoering van inspecties op transitgoederen binnen EU-grondgebied mogelijk wordt;

62.

vraagt de Commissie dat zij bij de uitvoering van het actieplan voor IER-handhaving rekening houdt met daarmee samenhangende initiatieven, met name het EU-douaneactieplan tegen IER-inbreuken en de strategie voor de bescherming en handhaving van IER in derde landen;

63.

dringt aan op meer markttoezicht, risicobeheer en informatie-uitwisseling tussen de douaneautoriteiten over kwesties die aan de orde zijn in de context van IER-handhaving door douanediensten, bijvoorbeeld met betrekking tot de opslag en vernietiging van inbreukmakende goederen;

64.

benadrukt het belang van nauwe samenwerking en informatie-uitwisseling en een passende opleiding van douane-, markttoezicht- en gerechtelijke autoriteiten;

65.

wijst op de sleutelrol die overheidsdiensten op elk niveau, waaronder plaatselijk, regionaal en nationaal, via hun aanbestedings- en aankoopbeleid spelen en onderschrijft het streven van de Commissie om een leidraad inzake beste praktijken te ontwikkelen, te promoten en te publiceren teneinde de aankoop van namaakproducten door overheidsdiensten op elk niveau te voorkomen;

66.

is verheugd over het door de Commissie aangekondigde groenboek met het oog op raadpleging van belanghebbenden over het effect van „chargeback” (terugboeking) en daarmee verband houdende regelingen voor de aanpak van IER-inbreuken op commerciële schaal en een evaluatie van de noodzaak van concretere maatregelen op dit terrein, zowel in verband met de online- als de offlinemarkt; is van mening dat invoering van een EU-breed recht op „chargeback” bij onvrijwillig aangeschafte namaakproducten voor de consument van voordeel zou kunnen zijn en handelaren ertoe zou kunnen aanzetten hun producten te controleren voordat ze deze in de handel brengen;

67.

onderschrijft het actieplan waar het gaat om het belang van samenwerking met de lidstaten, uitwisseling van informatie en beproefde werkmethoden, en coördinatie van de activiteiten met het oog op grensoverschrijdende handhaving;

68.

benadrukt dat het noodzakelijk is om open onderzoek en kennisuitwisseling, twee kernpunten in de strategie „Europa als wereldspeler” en de Europa 2020-strategie, te bevorderen, teneinde innovatie en concurrentievermogen in kennissectoren in de Unie te stimuleren op een manier die verenigbaar is met IER;

69.

benadrukt dat er behoefte is aan nauwkeurige detectiesystemen, zodat IER-inbreuken op commerciële schaal snel kunnen worden beëindigd;

70.

wijst erop dat inkomsten uit IER voor onderzoeksprojecten een belangrijke bron van externe financiering vormen en dus fungeren als motor voor innovatie en ontwikkeling en als stimulans voor samenwerking tussen universiteiten en ondernemingen;

71.

vraagt dat het actieplan snel ten uitvoer wordt gebracht zodat in voorkomend geval de voor IER-handhaving noodzakelijke maatregelen, met name in de culturele en creatieve sector, in de nabije toekomst kunnen worden herzien om rekening te houden met de reële behoeften;

72.

vraagt de Commissie de uitvoering te evalueren van elk van de acties die in het actieplan gepresenteerd zijn en hierover uiterlijk in juli 2016 verslag uit te brengen bij het Parlement;

73.

verzoekt zijn Voorzitter deze resolutie te doen toekomen aan de Raad en de Commissie, alsmede aan de parlementen en regeringen van de lidstaten.

4.11.2016   

NL

Publicatieblad van de Europese Unie

C 407/35

—

gezien zijn resoluties van 13 december 2012 met de aanbevelingen van het Europees Parlement aan de Raad, de Commissie en de Europese Dienst voor extern optreden betreffende de nieuwe overeenkomst tussen de EU en Rusland (1), van 12 september 2013 over de druk die Rusland uitoefent op landen van het Oostelijk Partnerschap (tegen de achtergrond van de komende top van het Oostelijk Partnerschap in Vilnius) (2), van 6 februari 2014 over de top EU-Rusland (3), van 18 september 2014 over de situatie in Oekraïne en de stand van zaken in de betrekkingen tussen de EU en Rusland (4) en van 12 maart 2015 over de moord op de Russische oppositieleider Boris Nemtsov en de toestand van de democratie in Rusland (5),

—

gezien de conclusies en verklaringen van de Europese Raad, de Raad Buitenlandse Zaken en de G7-leiders in de afgelopen 18 maanden over de situatie in Oekraïne en over de betrekkingen met Rusland,

—

gezien de akkoorden die op 5 en 19 september 2014 en 12 februari 2015 in Minsk zijn bereikt (6),

—

gezien de slotverklaring van de NAVO-topontmoeting op 5 september 2014 in Wales,

—

gezien de resoluties die de Algemene Vergadering van de Verenigde Naties op 27 maart 2014 (7) en de VN-Veiligheidsraad op 17 februari 2015 (8) hebben aangenomen,

—

gezien artikel 52 van zijn Reglement,

—

gezien het verslag van de Commissie buitenlandse zaken (A8-0162/2015),

A.

overwegende dat de EU er sinds tal van jaren naar streeft een voor beide partijen gunstig strategisch partnerschap met Rusland tot stand te brengen, gebaseerd op gedeelde waarden en beginselen, zoals democratie en de rechtsstaat, en gemeenschappelijke belangen; overwegende dat de EU blijft openstaan voor een dergelijke relatie en een daartoe leidende dialoog, en weer tot een samenwerkingsrelatie met Rusland wenst te komen indien de Russische autoriteiten hun internationale en juridische verplichtingen nakomen;

B.

overwegende dat de EU — in reactie op en ondanks de schending van de territoriale integriteit van Georgië door Rusland in 2008, de aanhoudende bezetting van de Georgische regio's Abchazië en Tsinvali/Zuid-Ossetië, en het feit dat Rusland niet al zijn verplichtingen uit hoofde van het bestand uit 2008 nakomt — voor een model van intensievere samenwerking heeft gekozen om betrekkingen met Rusland te blijven onderhouden, tot wederzijds voordeel; overwegende dat een aantal initiatieven voor nauwere samenwerking zijn opgezet of verdiept — zoals de gemeenschappelijke ruimten, het Partnerschap voor modernisering, de onderhandelingen over een nieuwe overeenkomst tussen de EU en Rusland, en de mensenrechtendialoog — in plaats van beperkende maatregelen te nemen;

C.

overwegende dat Rusland — door illegaal de Krim te annexeren, wat door de EU scherp werd veroordeeld en niet zal worden erkend, en een gewapend conflict tegen Oekraïne te voeren, met de rechtstreekse en zijdelingse deelname van militaire en veiligheidsdiensten, en door dit soevereine en onafhankelijke buurland opzettelijk te destabiliseren — zijn betrekkingen met de EU ernstig schade heeft toegebracht doordat het de grondbeginselen van de Europese veiligheid in gevaar heeft gebracht door grenzen te minachten en zijn internationale verplichtingen heeft geschonden, met name het Handvest van de Verenigde Naties, de Slotakte van Helsinki, het memorandum van Boedapest, het uit 1990 daterende Handvest van Parijs voor een nieuw Europa en de bilaterale overeenkomst inzake vriendschap, samenwerking en partnerschap; overwegende dat de humanitaire situatie op de Krim en in het oosten van Oekraïne aanzienlijk is verslechterd en verscheidene duizenden mensen er het leven hebben verloren;

D.

overwegende dat Rusland direct of indirect betrokken is bij een aantal „bevroren conflicten” in zijn nabuurschap — in Transnistrië, Zuid-Ossetië, Abchazië en Nagorno-Karabach — die een ernstige belemmering vormen voor de ontwikkeling en stabiliteit van de betrokken buurlanden en hun toenadering tot de Europese Unie;

E.

overwegende dat de Russische Federatie 89 Europese politici, waaronder huidige en voormalige leden van het Europees Parlement, en ambtenaren op een zwarte lijst heeft geplaatst en hen de toegang tot Rusland ontzegt;

F.

overwegende dat Rusland — tegen de geest van goede nabuurschapsbetrekkingen in en in strijd met het internationaal recht en de internationale regels en normen — op basis van een doctrine volgens welke het het recht meent te hebben Russische landgenoten in het buitenland te beschermen, opzettelijk acties heeft ondernomen om zijn buurlanden te destabiliseren door middel van illegale handelsembargo's of het afsluiten van integratieverdragen met separatistische en afgescheiden regio's;

G.

overwegende dat de EU, in reactie op de illegale inlijving van de Krim en de hybride oorlogvoering tegen Oekraïne door Rusland, een gefaseerde reeks beperkende maatregelen heeft genomen; overwegende dat een aantal andere landen soortgelijke sancties hebben getroffen in reactie op de Russische agressie;

H.

overwegende dat er op de lange termijn een constructieve relatie tussen de EU en Rusland moet worden nagestreefd, in beider belang en teneinde gemeenschappelijke mondiale uitdagingen aan te pakken, zoals klimaatverandering, nieuwe technologische ontwikkelingen en de bestrijding van terrorisme, extremisme en georganiseerde misdaad; overwegende dat de samenwerking tussen de EU en Rusland op bepaalde terreinen, zoals de noordelijke dimensie en de grensoverschrijdende samenwerking, positieve resultaten oplevert; overwegende dat Rusland een constructieve rol heeft gespeeld in de recente onderhandelingen met Iran;

I.

overwegende dat deze doelgerichte beperkende maatregelen niet tegen de Russische bevolking gericht zijn maar tegen bepaalde personen en ondernemingen die banden hebben met de Russische leiders en die in de economie en de defensiesector rechtstreeks profiteren van het huidige conflict met Oekraïne, en dat zij tot doel hebben een verandering te bewerkstelligen in het beleid van de Russische regering ten aanzien van de gemeenschappelijke buurlanden en haar acties aldaar; overwegende dat de sancties in verband met de destabilisering in het oosten van Oekraïne moeten worden opgeheven zodra Rusland de bepalingen van de akkoorden van Minsk volledig heeft uitgevoerd; overwegende dat deze sancties moeten worden verscherpt indien Rusland besluit de directe dan wel indirecte destabilisering van Oekraïne en de schending van de territoriale integriteit van dat land voort te zetten; overwegende dat de sancties in verband met de illegale inlijving van de Krim zullen worden gehandhaafd totdat het schiereiland aan Oekraïne is teruggegeven;

J.

overwegende dat de Russische Federatie een volwaardig lid van de Raad van Europa en de Organisatie voor Veiligheid en Samenwerking in Europa en een ondertekenaar van de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens is, en zich als zodanig heeft verplicht tot eerbiediging van de democratische beginselen, de rechtsstaat en de mensenrechten; overwegende dat de EU de Russische toetreding tot en deelname aan verschillende internationale organisaties en fora, zoals de G8, de G20 en de WTO, krachtig heeft gesteund; overwegende dat de opname van Rusland in deze organen spanningen heeft veroorzaakt vanwege Ruslands herhaaldelijke schending van de regels, waarvan voorbeelden te vinden zijn in het feit dat het WTO-normen en -verplichtingen niet naleeft (door een aantal discriminerende maatregelen te treffen tegen afzonderlijke EU-lidstaten en andere landen in de nabuurschap), meer dan duizend uitspraken van het Europees Hof voor de rechten van de mens niet heeft uitgevoerd en fundamentele mensenrechten niet garandeert; overwegende dat het mensenrechtenoverleg tussen de EU en Rusland geen zoden aan de dijk heeft gezet en geen concrete resultaten heeft opgeleverd;

K.

overwegende dat de rechtsstaat, als een van de grondbeginselen van de EU, niet alleen de eerbiediging van de democratie en de mensenrechten impliceert, maar ook de naleving van het internationaal recht, de garantie dat de wetgeving daadwerkelijk wordt nageleefd en toegepast, alsook de onafhankelijkheid en onpartijdigheid van de rechterlijke macht; overwegende dat aan deze voorwaarden niet wordt voldaan in Rusland, waar de autoriteiten nalaten de rechtsstaat te handhaven en de grondrechten te eerbiedigen en waar de politieke rechten, de burgerlijke vrijheden en de mediavrijheid de jongste jaren achteruit zijn gegaan; overwegende dat er onlangs wetgeving met meerduidige bepalingen is aangenomen, die gebruikt worden om de oppositie en vertegenwoordigers van het maatschappelijk middenveld verder aan banden te leggen; overwegende dat de recente goedkeuring van de wet waarbij „homoseksuele propaganda” strafbaar wordt gesteld, heeft geleid tot een toename van homofoob geweld, geweld tegen lesbiennes, homoseksuelen, biseksuelen, transgenders en interseksuelen (lhbti's) en haatzaaiende taal, waar de autoriteiten niet tegen optreden; overwegende dat er sinds de illegale inlijving van de Krim sprake is van een ernstige verslechtering wat betreft de eerbiediging van de mensenrechten, met inbegrip van de vrijheid van meningsuiting, vereniging en vergadering, op het schiereiland, waarvan vooral de Krim-Tataarse gemeenschap de dupe is;

L.

overwegende dat Aleksej Navalny, een vooraanstaande oppositieleider, aangeklaagd en veroordeeld is op basis van vervalste bewijzen en voortdurend geïntimideerd en lastiggevallen wordt, onder meer door de gevangenneming van zijn broer; overwegende dat de door hem voorgezeten Vooruitgangspartij belet wordt deel te nemen aan de volgende parlementsverkiezingen; overwegende dat Nadia Savtsjenko, een lid van het Oekraïense parlement, onrechtmatig en in strijd met het internationaal recht wordt vastgehouden in Rusland;

M.

overwegende dat de Russische Federatie in de corruptieperceptie-index op plaats 136 van de 175 staat, waardoor het land grote zorgen baart met betrekking tot internationale corruptie en het witwassen van geld, wat een bedreiging vormt voor de Europese economieën en hun integriteit;

N.

overwegende dat Rusland actief gebruikmaakt van hybride oorlogvoering en daarbij de grens tussen (para)militaire activiteiten en politiek activisme doelbewust vervaagt;

O.

overwegende dat de Russische Federatie in de World Media Freedom Index 2014 op plaats 148 van de 180 prijkt; overwegende dat de financiering van door de staat gecontroleerde media aanzienlijk uitgebreid en opgevoerd is; overwegende dat de initiatieven en activiteiten van mensenrechtenactivisten, onafhankelijke maatschappelijke organisaties, politieke opponenten, onafhankelijke media en gewone burgers vaak worden beperkt of gedwarsboomd; overwegende dat de ruimte voor onafhankelijke en pluralistische meningsuitingen kleiner is geworden en voortdurend in het gedrang is; overwegende dat het Europees Fonds voor Democratie de kwestie van pluraliteit van de Russische media wil aanpakken en samen met zijn partners verzocht wordt nieuwe media-initiatieven te ontwikkelen;

P.

overwegende dat de onverantwoordelijke acties van Russische gevechtsvliegtuigen in de buurt van het luchtruim van EU- en NAVO-lidstaten de veiligheid van de burgerluchtvaart in het gedrang brengen en een gevaar kunnen vormen voor de veiligheid van het Europese luchtruim; overwegende dat Rusland provocerende grootschalige militaire manoeuvres heeft uitgevoerd in de onmiddellijke nabijheid van de EU, terwijl er openlijk wordt gedreigd met Russische militaire en zelfs nucleaire aanvallen; overwegende dat Rusland zijn deelname aan de onderhandelingen in het kader van het Verdrag inzake conventionele strijdkrachten in Europa heeft opgeschort en het INF-verdrag heeft geschonden;

Q.

overwegende dat energie een centrale en strategische rol speelt in de betrekkingen tussen de EU en Rusland en een sleutelinstrument van het Russische buitenlandse beleid is; overwegende dat de EU tegen druk van buitenaf bestand kan worden gemaakt door de energievoorziening te diversifiëren en de afhankelijkheid van Rusland te verminderen; overwegende dat de EU met één stem moet spreken en sterke onderlinge solidariteit aan de dag moet leggen wat haar energiezekerheid betreft;

R.

overwegende dat de Russische Federatie de Euraziatische Economische Unie actief bevordert; overwegende dat dit economische integratieproject niet als concurrentie voor de Europese Unie dient te worden beschouwd;

1.

herhaalt dat Ruslands directe en indirecte betrokkenheid bij het gewapende conflict in Oekraïne en de illegale annexatie van de Krim, samen met de schending van de territoriale integriteit van Georgië alsmede economische dwang en politieke destabilisering jegens zijn Europese buurlanden, een doelbewuste schending van de democratische beginselen en fundamentele waarden en het internationaal recht vormen; meent in dit verband dat de EU niet zomaar weer tot de orde van de dag kan overgaan en geen andere keuze heeft dan haar betrekkingen met Rusland kritisch tegen het licht te houden, wat inhoudt dat er zo snel mogelijk een „soft-power”-noodplan moet worden opgesteld om het agressieve en verdeeldheid zaaiende beleid van Rusland te pareren, alsmede een omvattend plan betreffende haar toekomstige betrekkingen met dat land en haar Oost-Europese partners; onderstreept dat het conflict in het oosten van Oekraïne alleen langs politieke weg kan worden opgelost;

2.

benadrukt dat Rusland, vanwege zijn optreden op de Krim en in het oosten van Oekraïne, momenteel niet langer als een „strategische partner” behandeld of beschouwd kan worden; wijst erop dat strategische partnerschappen gebaseerd moeten zijn op wederzijds vertrouwen en eerbiediging van het internationaal recht, dat berust op democratie, staatssoevereiniteit, vrije keuze van de interne constitutionele orde en de koers voor het buitenlands beleid, territoriale integriteit van de staat, en eerbiediging van de rechtsstaat en de mensenrechten en de beginselen van de internationale handel en de diplomatie;

3.

vindt het uiterst verontrustend dat Rusland zich nu openlijk opstelt en handelt als een uitdager van de internationale democratische gemeenschap en haar rechtsorde, niet in de laatste plaats door te trachten de grenzen in Europa met geweld te hertekenen; is ongerust over de toenemende sfeer van haat jegens activisten van de oppositie, mensenrechtenverdedigers, minderheden en buurlanden, en de verslechtering van de situatie van de mensenrechten en de rechtsstaat in Rusland; veroordeelt de intimidatie van kritische stemmen door middel van geweld, rechtszaken, opsluiting en andere maatregelen van de staat;

4.

veroordeelt de willekeurige maatregel om Europese politici en ambtenaren de toegang tot het Russische grondgebied te ontzeggen, en benadrukt dat de Russische leiders herhaaldelijk het internationaal recht met voeten treden, universele normen schenden en transparantie in de weg staan; is van mening dat dit contraproductief is en nefast is voor de reeds zwakke communicatiekanalen tussen de Europese Unie en Rusland; benadrukt dat de geviseerde Europese politici en ambtenaren op de hoogte moeten worden gebracht van de redenen voor het ontzeggen van toegang tot het Russische grondgebied en het recht moeten hebben om beroep aan te tekenen tegen dergelijk besluit bij een onafhankelijke rechtbank;

5.

is van mening dat op de lange termijn een constructieve en voorspelbare relatie tussen de EU en Rusland mogelijk en wenselijk is, tot wederzijds voordeel, met name gezien de bestaande betrekkingen op het gebied van politiek, handel, vervoer en energie, intermenselijke contacten, onder meer via Erasmus+ en de gemeenschappelijke maatregelen (9), grensoverschrijdende samenwerking, samenwerking inzake klimaatverandering en milieu, en sectorale samenwerking, voor ogen houdend dat wederzijdse sancties schadelijk zijn voor beider economieën, dat gemeenschappelijke uitdagingen en belangen op het wereldtoneel aandacht vergen, en dat de verdeeldheid zaaiende kijk op de veiligheid in Europa kan worden overstegen door een intensievere dialoog; is in dit verband ingenomen met het positieve resultaat van de samenwerking tussen de EU en Rusland op uiteenlopende gebieden zoals de bestrijding van terrorisme, extremisme en georganiseerde misdaad, het Partnerschap van de noordelijke dimensie, de nucleaire gesprekken met Iran en het vredesproces in het Midden-Oosten; roept Rusland op constructief mee te werken om een oplossing te vinden voor het conflict in Syrië;

6.

onderstreept dat de betrekkingen tussen de EU en Rusland voortaan op eerbiediging van het internationaal recht en dialoog gebaseerd moeten zijn, waarbij de EU bereid is de samenwerking met de autoriteiten in Moskou op een aantal terreinen van gemeenschappelijk belang te hervatten of weer op te starten; beklemtoont dat een hervatting van de samenwerking te overwegen valt op voorwaarde dat Rusland de territoriale integriteit en soevereiniteit van Oekraïne — met inbegrip van de Krim — eerbiedigt, de akkoorden van Minsk onverkort uitvoert (wat de volledige grenscontrole door de Oekraïense autoriteiten, de onvoorwaardelijke terugtrekking van Russische troepen en wapens, en een onmiddellijke stopzetting van de bijstandverlening aan rebellengroeperingen inhoudt), en de destabiliserende militaire en veiligheidsactiviteiten aan de grenzen van EU-lidstaten staakt; onderstreept dat de OVSE zich heeft bewezen als een structuur die een bijdrage aan het oplossen van de crisis kan leveren; benadrukt dat een mogelijke hervatting van de samenwerking niet ten koste mag gaan van de internationale beginselen, Europese waarden en normen en internationale verbintenissen; beklemtoont dat de EU duidelijk moet aangeven wat ze van Rusland verwacht, met name inzake de eerbiediging van het internationaal recht en contractuele verplichtingen en het handelen als een voorspelbare partner, welke maatregelen zij na 31 december 2015 zal treffen, mocht Rusland zijn verplichtingen niet nakomen (of vóór die datum, indien er zich ter plaatse ernstige ontwikkelingen voordoen), en welke samenwerking zij bereid is te hervatten indien de voorwaarden vervuld zijn; benadrukt dat bij een dergelijke samenwerking de internationale normen inzake mensenrechten volledig dienen te worden gerespecteerd;

7.

prijst de solidariteit en eenheid waarvan de lidstaten blijk hebben gegeven in de context van Ruslands illegale annexatie van de Krim en 's lands rechtstreekse betrokkenheid bij de oorlog in Oekraïne, waardoor er responsmaatregelen genomen en verder uitgebreid konden worden, verbonden aan de volledige uitvoering van de akkoorden van Minsk; roept de lidstaten ertoe op het behoud van deze eenheid als een absolute prioriteit te beschouwen en zich te onthouden van bilaterale betrekkingen en overeenkomsten die deze eenheid zouden kunnen schaden of als zodanig zouden kunnen worden uitgelegd; herhaalt dat eenheid van optreden en solidariteit onder de lidstaten en met kandidaat-lidstaten van essentieel belang zijn om te waarborgen dat het EU-beleid echt geloofwaardig, legitiem en doeltreffend is en dat de EU externe uitdagingen en druk het hoofd kan bieden, en tegelijkertijd bevorderlijk zijn voor een diepere en constructievere relatie met de landen van het Oostelijk Partnerschap;

8.

onderstreept in dit verband dat de verdieping van de Europese integratie en de samenhang tussen het interne en externe beleid van de EU de sleutel vormt tot een coherenter, doeltreffender en succesvoller buitenlands en veiligheidsbeleid van de EU, mede ten aanzien van Rusland; verzoekt de lidstaten derhalve door te gaan met en zich harder in te spannen voor de daadwerkelijke eliminering van knelpunten in de besluitvorming en, ook met de kandidaat-lidstaten, de consolidatie van het gemeenschappelijke beleid, met name op het gebied van handel, financiële diensten en transacties, migratie, energie, beheer van de buitengrenzen, informatiebeveiliging en cyberveiligheid;

9.

roept de EU en haar lidstaten andermaal op om de bepalingen en instrumenten van het Verdrag van Lissabon ten volle te benutten om de toekomstgerichtheid en het strategische karakter van het Europees gemeenschappelijk buitenlands en veiligheidsbeleid te versterken; is er voorts stellig van overtuigd dat in alle onderdelen van het externe optreden van de EU de mensenrechten centraal moeten staan, als voorwaarde om ervoor te zorgen dat de EU als wereldspeler gerespecteerd wordt en geloofwaardig overkomt;

10.

herhaalt ervan overtuigd te zijn dat het energiebeleid een belangrijk element van het externe beleid van de EU vormt; steunt daarom nadrukkelijk de snelle totstandbrenging van een robuuste Europese energie-unie, en met name onderlinge verbindingen tussen nationale energienetwerken, om de afzonderlijke lidstaten veel minder afhankelijk te maken van externe energieleveranciers, en in het bijzonder Rusland; is er vast van overtuigd dat de uitdagingen voor en de kwetsbaarheid van de Europese solidariteit vanwege het gebruik van energie als politieke en diplomatieke pasmunt, alsmede de blootstelling van afzonderlijke lidstaten en kandidaat-lidstaten hieraan, slechts doeltreffend kunnen worden aangepakt via de volledige toepassing van de EU-wetgeving inzake energie, en met name de tenuitvoerlegging van het derde energiepakket en de voltooiing van een vrije, transparante, geïntegreerde, gesynchroniseerde, energiezuinige en veerkrachtige Europese interne energiemarkt, met een passend aandeel hernieuwbare energie en een gediversifieerde voorziening, waarop de mededingingswetgeving ondubbelzinnig van toepassing moet zijn; roept de EU ertoe op adequate steun te verlenen aan de verdragsluitende partijen van de energiegemeenschap, die zich hebben verbonden tot de tenuitvoerlegging van het energieacquis van de EU, teneinde hun onderhandelingspositie ten aanzien van externe energieleveranciers te versterken;

11.

benadrukt dat het gezien de agressieve houding van Rusland noodzakelijk en belangrijk is de samenwerking met het land op defensiegebied op te schorten, en verzoekt de lidstaten en de kandidaat-lidstaten geen besluiten te nemen die dit eendrachtige standpunt in gevaar kunnen brengen; is daarom van mening dat de overeenkomsten inzake samenwerking op defensiegebied met Rusland, ook al zijn die bilateraal, zorgvuldig moeten worden beoordeeld op EU-niveau, teneinde een passende en samenhangende benadering uit te werken; wijst in dit verband op het belang van de samenwerking tussen de EU en de NAVO;

12.

is ernstig bezorgd over het steeds verder inperken van de media- en internetvrijheid, de verscherping van de controle op onlinemedia, het gebruik van dwang ter beteugeling van onpartijdige berichtgeving, en de uitholling van journalistieke normen in Rusland, alsook over het alsmaar grotere monopolie van staatsmedia op de informatie die beschikbaar is voor het Russischtalige publiek in het buitenland; veroordeelt het verbod op uitzendingen van Oekraïense en Tataarse tv-zenders op de Krim;

13.

dringt nogmaals aan op de ontwikkeling van versterkte vermogens voor analyse van en toezicht op Russische propaganda, met name in het Russisch, om in verschillende EU-talen verspreide opzettelijk gekleurde informatie te kunnen oppikken en er snel en gepast op te kunnen reageren; verzoekt de Commissie onverwijld voldoende financiële middelen uit te trekken voor concrete projecten om Russische propaganda en desinformatie binnen en buiten de EU te bestrijden en het brede publiek in de oostelijke partnerlanden objectieve informatie te verstrekken, alsmede passende instrumenten voor strategische communicatie te ontwikkelen; is in dit verband verheugd over de conclusies van de Europese Raad van 20 maart 2015 betreffende een actieplan om desinformatiecampagnes tegen te gaan; roept de Commissie en de lidstaten op ook een gecoördineerd mechanisme te ontwerpen ter vergroting van de transparantie van en voor gegevensvergaring, toezicht en rapportage in verband met financiële, politieke of technische ondersteuning van Rusland aan politieke partijen en andere organisaties in de EU, teneinde 's lands inmenging in en invloed op het politieke leven en de publieke opinie in de EU en haar oostelijke buurlanden te beoordelen en passende maatregelen te treffen;

14.

is ernstig bezorgd over de recente neiging bij de door de staat gecontroleerde media in Rusland om historische gebeurtenissen uit de twintigste eeuw te herschrijven en te herinterpreteren, zoals de ondertekening van het Molotov-Ribbentroppact en de geheime protocollen ervan, evenals het gebruik van selectieve geschiedschrijving voor hedendaagse politieke propaganda;

15.

is ten zeerste bezorgd over de door het Russische bestuur gedulde, steeds intensiever wordende contacten en samenwerking tussen Europese populistische, fascistische en extreemrechtse partijen en nationalistische krachten in Rusland; erkent dat dit een gevaar vormt voor de democratische waarden en de rechtsstaat in de EU; verzoekt de EU-instellingen en de lidstaten in dit verband tegen deze dreigende vorming van een „nationalistische internationale” op te treden;

16.

is ernstig bezorgd over de steun en financiering die Rusland biedt aan radicale en extremistische partijen in de EU-lidstaten; beschouwt een recente bijeenkomst van extreemrechtse partijen in Sint-Petersburg als een belediging van de nagedachtenis van miljoenen Russen die hun leven hebben gegeven om de wereld te redden van het nazisme;

17.

vraagt de EU steun te verlenen aan projecten met het oog op de bevordering en ontwikkeling van hoge journalistieke normen, mediavrijheid en betrouwbare, objectieve informatie in Rusland, alsmede het ontkrachten van propaganda in de EU en de landen van het Oostelijk Partnerschap; verzoekt de Commissie voldoende financiële middelen beschikbaar te stellen voor initiatieven om Russischtalige alternatieven voor de door de staat gecontroleerde Russische media te ontwikkelen teneinde het Russischtalig publiek geloofwaardige en onafhankelijke informatiebronnen te bieden;

18.

herhaalt dat de compromisloze eerbiediging van de rechtsstaat een kernbeginsel van de EU is, en dringt erop aan dit strikt, snel en onvoorwaardelijk toe te passen, zo de regels worden overtreden; verzoekt de Commissie met dezelfde vastberadenheid het beginsel van vrije en eerlijke mededinging op de interne markt toe te passen, ook in de zaak tegen Gazprom; is van oordeel dat de EU en haar lidstaten meer moeten benadrukken dat Rusland zijn lidmaatschap van de WTO constructief moet benaderen en de daaruit voortvloeiende verplichtingen volledig moet nakomen, onder meer door een einde te maken aan ongerechtvaardigde handelsbeperkingen en zonder onderscheid toegang tot zijn markt te bieden;

19.

roept Rusland op volledig met de internationale gemeenschap mee te werken aan het onderzoek naar het neerhalen van vlucht MH17, en veroordeelt elke poging of beslissing om degenen die daarvoor verantwoordelijk worden gehouden, amnestie te verlenen of hun vervolging uit te stellen; herhaalt zijn verzoek aan Rusland om het wrak en alle zwarte dozen van het in Smolensk neergestorte Poolse regeringsvliegtuig onmiddellijk over te dragen; roept alle EU-instellingen ertoe op deze verzoeken in bilaterale contacten met de Russische autoriteiten aan de orde te stellen;

20.

roept de regering van de Russische Federatie op de omvang en de ernst van het geweld tegen en de intimidatie van lhbti's in Rusland te erkennen, en zich te engageren om stappen te ondernemen om een eind te maken aan deze misstanden en de bepalingen van wet nr. 135-FZ van 29 juni 2013 (de wet op homopropaganda), die verspreiding van informatie over lhbti-relaties verbiedt, in te trekken; roept de EDEO, de Commissie en de EU-lidstaten op het vraagstuk van de homofobie en het geweld tegen lhbti's en activisten bij de desbetreffende Russische functionarissen aan te kaarten, ook op het hoogste niveau; roept de EDEO, de Commissie en de EU-lidstaten — overeenkomstig de EU-richtsnoeren van juni 2003 — op het genot van alle mensenrechten door lhbti's te bevorderen en te beschermen, bij te dragen aan de bestrijding van elke vorm van geweld tegen lhbti's door bijstand of genoegdoening te vragen voor de slachtoffers van dergelijk geweld, initiatieven van maatschappelijke organisaties en de overheid met het oog op het toezicht op geweldsincidenten te steunen en rechtshandhavingspersoneel te scholen;

21.

spreekt zijn grote bezorgdheid uit over de verslechterende toestand van de mensenrechten — waaronder het recht op vrijheid van meningsuiting, vereniging en vergadering en de rechten van lhbti's — en de rechtsstaat in Rusland en op de Krim na de illegale inlijving daarvan, voor ogen houdend dat de ontwikkeling van een echt en onafhankelijk maatschappelijk middenveld een verrijking van de samenleving vormt; veroordeelt met klem het aanhoudende hardhandige optreden van de regering tegen andersdenkenden, middels het optreden tegen onafhankelijke ngo's via de zogenoemde „wet buitenlandse agenten”, en de aanhoudende en veelvormige onderdrukking van activisten, politieke tegenstanders en critici van het regime; vestigt met name de aandacht op de moord op Anna Politkovskaja, Natalia Estemirova, Boris Nemtsov, Sergej Magnitski, Alexander Litvinenko en anderen; verlangt dat alle moorden op politieke activisten, journalisten en klokkenluiders naar behoren en onafhankelijk worden onderzocht, dat de verantwoordelijken voor het gerecht worden gebracht als blijk van de compromisloze strijd tegen straffeloosheid, en dat er gerichte beperkende maatregelen worden overwogen indien de ingestelde onderzoeken niet aan de internationale normen voldoen; herhaalt zijn verzoek aan de Raad zijn toezegging gestand te doen om deze beginselen te verdedigen, en op basis van een voorstel dat onverwijld door de vv/hv moet worden ingediend, beperkende maatregelen te treffen jegens de functionarissen die betrokken zijn bij de goed gedocumenteerde zaak-Magnitski; onderstreept dat de verplichting van Rusland om de normen op het gebied van de mensenrechten en de rechtsstaat na te leven rechtstreeks voortvloeit uit zijn lidmaatschap van de VN, de Raad van Europa en de OVSE;

22.

benadrukt dat het belangrijk is politieke en financiële steun te blijven verlenen aan onafhankelijke activisten uit het maatschappelijk middenveld, mensenrechtenverdedigers, bloggers, onafhankelijke media, vrijmoedige academici, prominente personen en ngo's, teneinde democratische waarden, fundamentele vrijheden en de mensenrechten in Rusland en op de bezette Krim te bevorderen; verzoekt de Commissie ambitieuzere financiële steun voor Russische maatschappelijke organisaties uit de bestaande externe financieringsinstrumenten te programmeren; spoort de Unie ertoe aan de hand te reiken aan Russische functionarissen en maatschappelijke organisaties die geneigd zijn de politieke en diplomatieke betrekkingen met de EU vanuit een op partnerschap en samenwerking gebaseerde invalshoek te bekijken; onderstreept dat de intermenselijke contacten zo veel mogelijk moeten worden bevorderd en dat, ondanks de huidige stand van de betrekkingen, een intensieve dialoog en nauwe samenwerking tussen Europese en Russische studenten en onderzoekers, tussen maatschappelijke organisaties en tussen lokale overheden in stand moeten worden gehouden, teneinde spanningen weg te nemen en wederzijds begrip te kweken;

23.

vraagt de Commissie regelgeving voor te stellen die zorgt voor volledige transparantie van de politieke financiering en financiering van politieke partijen in de EU in overeenstemming met de aanbevelingen van de Raad van Europa, met name wat betreft politieke of economische belanghebbenden van buiten de EU;

24.

verzoekt zijn Voorzitter deze resolutie te doen toekomen aan de Raad, de Commissie, de Europese Dienst voor extern optreden, de regering en het parlement van de Russische Federatie, en de regeringen en parlementen van de landen van het Oostelijk Partnerschap.

4.11.2016   

NL

Publicatieblad van de Europese Unie

C 407/42

—

gezien Verordening (EU, Euratom) nr. 883/2013 van het Europees Parlement en de Raad van 11 september 2013 betreffende onderzoeken door het Europees Bureau voor fraudebestrijding (OLAF) en tot intrekking van Verordening (EG) nr. 1073/1999 van het Europees Parlement en de Raad en Verordening (Euratom) nr. 1074/1999 van de Raad (1),

—

gezien zijn besluit van 29 april 2015 over het verlenen van kwijting voor de uitvoering van de algemene begroting van de Europese Unie voor het begrotingsjaar 2013, afdeling III — Commissie en uitvoerende agentschappen (2),

—

gezien zijn besluit van 3 april 2014 over het verlenen van kwijting voor de uitvoering van de algemene begroting van de Europese Unie voor het begrotingsjaar 2012, afdeling III — Commissie en uitvoerende agentschappen (3),

—

gezien zijn resolutie van 3 juli 2013 over het jaarverslag 2011 over de bescherming van de financiële belangen van de Europese Unie — Fraudebestrijding (4),

—

gezien zijn resolutie van 11 maart 2015 over het jaarverslag 2013 over de bescherming van de financiële belangen van de Europese Unie — Fraudebestrijding (5),

—

gezien het jaarlijks activiteitenverslag 2014 van het Comité van toezicht van OLAF (hierna „het Comité” genoemd),

—

gezien advies nr. 4/2014 van het Comité getiteld „Control of the duration of investigations conducted by the European Anti-fraud Office” (Controle van de duur van door het Europees Bureau voor fraudebestrijding verrichte onderzoeken),

—

gezien het antwoord van OLAF op advies nr. 4/2014 van het Comité,

—

gezien advies nr. 5/2014 van het Comité getiteld „OLAF external reporting on the duration of investigations” (Externe verslaggeving van OLAF over de duur van onderzoeken),

—

gezien het antwoord van OLAF op advies nr. 5/2014 van het Comité,

—

gezien het verslag nr. 1/2014 van het Comité getiteld „Safeguarding OLAF's investigative independence” (Waarborging van de onafhankelijkheid van OLAF op onderzoeksgebied),

—

gezien het verslag nr. 2/2014 van het Comité getiteld „Implementation by OLAF of the Supervisory Committee's recommendations” (Uitvoering door OLAF van de aanbevelingen van het Comité van toezicht),

—

gezien het verslag nr. 3/2014 van het Comité getiteld „Opening of cases in OLAF in 2012” (Opening van onderzoeken door OLAF in 2012),

—

gezien het antwoord van OLAF op verslag nr. 3/2014 van het Comité,

—

gezien de nota van het Comité over de analyse van het Comité van toezicht van de ontwerp-IPP's (prioriteiten van het onderzoeksbeleid) van OLAF voor 2015,

—

gezien het jaarlijks activiteitenverslag 2013 van het Comité,

—

gezien het advies nr. 2/2013 van het Comité getiteld „Establishing an internal OLAF procedure for complaints” (Totstandbrenging van een interne klachtenprocedure voor OLAF),

—

gezien het advies nr. 1/2014 van het Comité getiteld „OLAF Investigation Policy Priorities” (De prioriteiten van het onderzoeksbeleid van OLAF),

—

gezien het advies nr. 2/2014 van het Comité getiteld „Case selection in OLAF” (Selectie van dossiers door OLAF),

—

gezien de opmerkingen van het Comité over de onderzoeksprocedures bij OLAF,

—

gezien de aanbevelingen van het Comité van 2012,

—

gezien het document van het Comité getiteld „Mission, competences and objectives of the Supervisory Committee of the European Anti-Fraud Office — Mid-term strategy (2014-2015)” (Opdracht, bevoegdheden en doelstellingen van het Comité van toezicht van het Europees Bureau voor fraudebestrijding — Strategie voor de middellange termijn (2014-2015),

—

gezien de werkafspraken tussen het Comité en OLAF,

—

gezien de vragen aan de Commissie en de Raad over het jaarverslag 2014 van het Comité van toezicht van OLAF (O-000060/2015 — B8-0553/2015, O-000061/2015 — B8-0554/2015 en O-000066/2015 — B8-0555/2015),

—

gezien artikel 128, lid 5, en artikel 123, lid 4, van zijn Reglement,

A.

overwegende dat in zijn jaarlijks activiteitenverslag 2014, het Comité van toezicht van OLAF heeft vastgesteld dat ten tijde van de reorganisatie van OLAF (1 februari 2012), op dezelfde dag 423 onderzoeken zijn geopend op grond van een enkel besluit van de directeur-generaal van OLAF (hierna „de DG van OLAF” genoemd); overwegende dat het Comité op grond van zijn analyse heeft geconcludeerd dat (i) OLAF voor geen enkele van de door het Comité geanalyseerde onderzoeken een passende beoordeling van de ontvangen informatie heeft uitgevoerd, (ii) voor het overgrote deel van de onderzoeken er zelfs geen spoor te bekennen was van enige beoordelingsactiviteit, en (iii) de DG van OLAF de betreffende onderzoeken heeft geopend zonder vooraf vast te stellen dat er een voldoende ernstige verdenking bestond van fraude, corruptie of enige andere onwettige activiteit waardoor de financiële belangen van de Unie worden geschaad, hetgeen in strijd is met de op dat moment geldende wettelijke voorwaarde voor het starten van een onderzoek door OLAF;

B.

overwegende dat het Comité in zijn berichtgeving aan de EU-instellingen erop gewezen heeft dat ondanks een duidelijke verplichting ingevolge artikel 17, lid 5, van Verordening (EU, Euratom) nr. 883/2013, de DG van OLAF in 2014 geen verslag heeft uitgebracht aan het Comité over de aanbevelingen van OLAF die niet uitgevoerd werden;

C.

overwegende dat het Comité tijdens de eerste helft van zijn mandaat 50 aanbevelingen aan OLAF heeft gedaan, waarvan slechts 8 geheel zijn uitgevoerd, 6 gedeeltelijk, 1 nog hangende is en 20 niet zijn uitgevoerd, en overwegende dat het Comité in 15 gevallen niet in staat was om de uitvoering te controleren als gevolg van een tekort aan inhoudelijke informatie;

D.

overwegende dat het Comité in zijn nota over de voorgenomen beleidsprioriteiten voor onderzoek (IPP's) van OLAF voor 2015 heeft opgemerkt dat OLAF met drie aanbevelingen van het advies nr. 1/2014 van het Comité geen rekening heeft gehouden: (i) de DG van OLAF heeft geen richtsnoeren vastgesteld inzake de toepassing van de uit Verordening (EU, Euratom) nr. 883/2013 voortvloeiende selectiecriteria (efficiënt gebruik van middelen, evenredigheid, subsidiariteit of meerwaarde) en heeft, in plaats van de financiële indicatoren te herzien met het oog op de aanpassing aan de werkelijkheid van de uitgavenprogramma's, deze geheel afgeschaft; (ii) de ontwerp-IPP's voor 2015 leken rekening te houden met verschillende documenten van belanghebbenden, maar naar het zich laat aanzien is er met de belanghebbenden geen dialoog geweest over financiële indicatoren en de mogelijke follow-up van de gevallen waarin sprake is van voldoende verdenking van fraude maar die zijn afgewezen op grond van de IPP's of de selectiecriteria; (iii) de DG van OLAF heeft aan het Comité geen evaluatie van de toepassing van de vorige IPP's doen toekomen en ook geen samenvatting van de feedback van belanghebbenden, ondanks een eerdere toezegging dit te doen;

E.

overwegende dat het Comité er voortdurend op gewezen heeft dat het niet in staat is toezicht te houden op de onafhankelijkheid van OLAF, zijn onderzoekstaak, de toepassing van de procedurewaarborgen en de duur van de onderzoeken, vanwege de gebrekkige toegang tot de vereiste informatie;

F.

overwegende dat het Comité heeft verklaard dat de kern van het probleem inzake de effectiviteit van zijn toezichthoudende rol niet de gebrekkige uitvoering van de werkafspraken betreft maar een fundamenteel verschil van opvatting tussen het Comité en de DG van OLAF over de rol van het Comité;

G.

overwegende dat, in zijn voornoemde resoluties over de jaarverslagen 2011 en 2013 over de bescherming van de financiële belangen van de Europese Unie — Fraudebestrijding, het Parlement verzocht heeft het Comité beter in staat te stellen zijn rol te vervullen;

H.

overwegende dat het Comité de EU-instellingen meermaals heeft verzocht om ofwel zijn bevoegdheden te versterken, met name door volledige toegang te verlenen tot de onderzoeksdossiers van OLAF, ofwel andere maatregelen te nemen om de verantwoordingsplicht van OLAF te waarborgen;

I.

overwegende dat de DG van OLAF zich in maart 2014 heeft verbonden het Comité jaarlijks informatie te verstrekken over het aantal ontvangen klachten, de tijdigheid van hun verwerking en de indeling van de klachten als al dan niet gerechtvaardigd; overwegende dat het Comité echter meldt dat het dergelijke informatie niet heeft ontvangen;

J.

overwegende dat Verordening (EU, Euratom) nr. 883/2013 de rol van het Comité heeft versterkt inzake het toezicht op de duur van de onderzoeken van OLAF; overwegende dat, ondanks het feit dat OLAF formeel zijn verplichting nakomt om het Comité stelselmatig te informeren over onderzoeken die langer dan 12 maanden duren, het Comité, in zijn advies nr. 4/2014 getiteld „Control of the duration of investigations conducted by OLAF”, tot de conclusie komt dat de verstrekte informatie niet toereikend is om het in staat te stellen naar behoren en doeltreffend toezicht te houden op de duur van de onderzoeken van OLAF;

K.

overwegende dat het Comité in zijn advies nr. 5/2014 getiteld „OLAF external reporting on the duration of investigations”, geconcludeerd heeft dat de verslaggeving van OLAF over de duur van onderzoeken geen volledig beeld geeft van de onderzoeksprestaties; overwegende dat OLAF weliswaar in zijn jaarverslag heeft verklaard dat „onderzoeken in minder tijd zijn afgerond” maar dat het Comité geconcludeerd heeft dat de verbetering in de resultaten van de OLAF-onderzoeken toe te schrijven was aan de invoering van nieuwe berekeningsmethoden;

L.

overwegende dat het Comité in zijn verslag nr. 1/2014 getiteld „Safeguarding OLAF’s investigative independence” verzocht heeft om een verduidelijking van de rol van OLAF in de tenuitvoerlegging van het fraudebestrijdingsbeleid van de Commissie in de sigarettensector;

M.

overwegende dat twee jaar op rij het Comité in zijn jaarlijks activiteitenverslag zich bezorgd heeft getoond over het gebrek aan transparantie inzake de deelneming van OLAF in de „clearing house”-vergaderingen van de Commissie en de daarmee verbonden risico's voor de onafhankelijkheid van OLAF op onderzoeksgebied;

N.

overwegende dat het Comité de aandacht van de EU-instellingen heeft gevestigd op de noodzaak om aan de vereisten van Verordening (EU, Euratom) nr. 883/2013 met betrekking tot het onafhankelijk functioneren van het secretariaat van het Comité te voldoen;

O.

overwegende dat het Comité vier basisvoorwaarden heeft vastgesteld waaraan voldoen moet worden wil het secretariaat onafhankelijk kunnen functioneren; (i) aanwerving, beoordeling en bevordering van het hoofd van het secretariaat op grond van besluiten van het Comité; (ii) aanstelling van het hoofd van het secretariaat als hogere leidinggevende; (iii) aanwerving, beoordeling en bevordering van het personeel van het secretariaat door het hoofd; (iv) subdelegatie van de uitvoering van de begroting van het secretariaat aan het hoofd ervan;

P.

overwegende dat het Parlement de antwoorden van OLAF op de verslagen en adviezen van het Comité die het Parlement zijn aangeleverd in overweging heeft genomen;

1.

benadrukt met klem dat OLAF de verantwoordelijkheid heeft om zich te houden aan de wettelijke voorschriften voor het starten van een onderzoek; herinnert eraan dat, met betrekking tot de 423 zaken die op dezelfde dag werden geopend, slechts 8,4 % van de zaken die werden gesloten, in aanbevelingen resulteerden; roept het Comité op stelselmatig toezicht te houden op de naleving van de wettelijke voorschriften;

2.

verwijst naar zijn voornoemde resolutie van 29 april 2015 over het verlenen van kwijting voor de uitvoering van de algemene begroting van de Europese Unie voor het begrotingsjaar 2013, en dringt er bij OLAF op aan om onverwijld te motiveren waarom het bepaalde aanbevelingen van het Comité niet heeft uitgevoerd;

3.

vindt het jammer dat het Comité niet in staat was te concluderen of de IPP's al dan niet correct geïdentificeerd werden en of hun toepassing positieve of negatieve gevolgen had voor de bestrijding van fraude en corruptie;

4.

betreurt het dat het Comité zijn mandaat niet ten volle kan uitvoeren; verwijst naar zijn voornoemde resoluties over de jaarverslagen 2011 en 2013 over de bescherming van de financiële belangen van de Europese Unie — Fraudebestrijding, en vraagt de Commissie maatregelen te nemen om het Comité beter in staat te stellen toezicht te houden op de onafhankelijkheid van OLAF, zijn onderzoekstaak, de toepassing van de procedurewaarborgen en de duur van de onderzoeken, zonder echter de onafhankelijkheid van OLAF in gevaar te brengen;

5.

dringt er bij de Commissie op aan de onderhandelingen tussen OLAF en het Comité te vereenvoudigen door vóór 31 december 2015 een actieplan op te stellen met als doel de werkafspraken te wijzigen om te zorgen voor een werkomgeving waarbinnen het Comité zijn mandaat kan vervullen; is van mening dat in de gewijzigde werkafspraken de rol van het Comité voor alle betrokken partijen verduidelijkt moet worden; merkt op dat het secretariaat van het toezichthoudend orgaan onderworpen is aan het (administratieve) toezicht van het gecontroleerde orgaan;

6.

verzoekt de DG van OLAF zijn verbintenis na te komen om het Comité informatie te verstrekken over het aantal ontvangen klachten, de tijdigheid van hun verwerking en de indeling ervan als al dan niet gerechtvaardigd;

7.

dringt er bij OLAF op aan zich te houden aan de wettelijke voorschriften om het Comité in staat te stellen één van zijn kerntaken uit te voeren met betrekking tot het toezicht op de duur van de onderzoeken van OLAF;

8.

is niettemin ingenomen met het feit dat OLAF en het Comité zijn gaan samenwerken om de informatie te verbeteren die OLAF aan het Comité verstrekt en om de inhoud van de verslagen over onderzoeken die langer dan 12 maanden duren te verrijken;

9.

merkt op dat, eind 2014, van de 134 onderzoekers er 13 (10 %) toegewezen waren aan de afdeling tabak en namaak en 44 (33 %) aan de afdelingen landbouw en structuurfondsen, die samen 86 % van de financiële belangen in kwestie vertegenwoordigen (1,9 miljard EUR); beveelt OLAF bijgevolg aan de toewijzing van zijn middelen te heroverwegen;

10.

is bezorgd over de transparantie van de deelneming van OLAF aan de „clearing house”-vergaderingen van de Commissie;

11.

verzoekt zijn Voorzitter deze resolutie te doen toekomen aan de Raad, de Commissie, de nationale parlementen en het Comité van toezicht van OLAF.

4.11.2016   

NL

Publicatieblad van de Europese Unie

C 407/46

—

gezien de preambule van het Verdrag betreffende de Europese Unie (VEU), met name de tweede en de vierde t/m de zevende alinea,

—

gezien met name artikel 2, artikel 3, lid 3, tweede streepje, en de artikelen 6 en 7 VEU, en de artikelen van het VEU en het VWEU met betrekking tot de eerbiediging, bevordering en bescherming van de grondrechten in de EU,

—

gezien het Handvest van de grondrechten van de Europese Unie van 7 december 2000, dat op 12 december 2007 in Straatsburg is uitgevaardigd en met het Verdrag van Lissabon in december 2009 in werking is getreden,

—

gezien de artikelen 1, 2 en 19 van het Handvest van de grondrechten van de Europese Unie,

—

gezien Protocol nr. 13 bij het Verdrag tot bescherming van de rechten van de mens en de fundamentele vrijheden van de Raad van Europa, inzake de afschaffing van de doodstraf onder alle omstandigheden,

—

gezien het Verdrag tot bescherming van de rechten van de mens en de fundamentele vrijheden (EVRM), de jurisprudentie van het Europees Hof voor de Rechten van de Mens, en de verdragen, aanbevelingen, resoluties en verslagen van de Parlementaire Vergadering, het Comité van ministers, de commissaris voor de mensenrechten en de Commissie van Venetië van de Raad van Europa,

—

gezien zijn resolutie van 3 juli 2013 over de situatie op het gebied van de grondrechten: normen en praktijken in Hongarije (overeenkomstig de resolutie van het Europees Parlement van 16 februari 2012) (1),

—

gezien zijn resolutie van 27 februari 2014 over de situatie van de grondrechten in de Europese Unie (2012) (2),

—

gezien de mededeling van de Commissie van 11 maart 2014 met als titel „Een nieuw EU-kader voor het versterken van de rechtsstaat” (COM(2014)0158),

—

gezien het verslag van de commissaris voor de mensenrechten van de Raad van Europa van 16 december 2014 naar aanleiding van zijn bezoek aan Hongarije van 1 t/m 4 juli 2014,

—

gezien de conclusies van de Raad van de Europese Unie en de lidstaten, in het kader van de Raad van 16 december 2014 bijeen, over het waarborgen van de eerbiediging van de rechtsstaat,

—

gezien de hoorzitting over de situatie van de mensenrechten in Hongarije die de Commissie burgerlijke vrijheden, justitie en binnenlandse zaken op 22 januari 2015 heeft gehouden,

—

gezien de verklaringen van de Raad en de Commissie tijdens het debat in de plenaire vergadering van het Europees Parlement van 11 februari 2015 over een EU-kader voor democratie, de rechtsstaat en de grondrechten,

—

gezien de op 7 mei 2015 door de Commissie burgerlijke vrijheden, justitie en binnenlandse zaken gehouden gedachtewisseling naar aanleiding van het besluit van de Conferentie van voorzitters van 30 april 2015 over de mogelijke gevolgen van de herinvoering van de doodstraf door een lidstaat, zo ook voor de rechten en status als lid van de Europese Unie,

—

gezien de verklaringen van de Raad en de Commissie tijdens het debat in de plenaire vergadering van het Europees Parlement van 19 mei 2015 over de situatie in Hongarije,

—

gezien artikel 123, leden 2 en 4, van zijn Reglement,

A.

overwegende dat de Europese Unie op de volgende waarden berust: eerbied voor de menselijke waardigheid, vrijheid, democratie, gelijkheid, de rechtsstaat en eerbiediging van de mensenrechten, waaronder de rechten van personen die tot minderheden behoren, en overwegende dat de lidstaten deze waarden gemeen hebben in een samenleving die wordt gekenmerkt door pluralisme, non-discriminatie, verdraagzaamheid, rechtvaardigheid, solidariteit en gelijkheid van vrouwen en mannen (artikel 2 VEU);

B.

overwegende dat het Handvest van de grondrechten van de Europese Unie alle vormen van discriminatie verbiedt op grond van o.a. geslacht, ras, huidskleur, etnische of sociale afkomst, genetische kenmerken, taal, godsdienst of overtuiging, politieke of andere denkbeelden, het behoren tot een nationale minderheid, vermogen, geboorte, een handicap, leeftijd of seksuele gerichtheid;

C.

overwegende dat de afschaffing van de doodstraf een voorwaarde is voor het EU-lidmaatschap, aangezien de EU een sterk principieel standpunt inneemt tegen de doodstraf, waarvan de afschaffing een cruciale doelstelling van haar mensenrechtenbeleid is;

D.

overwegende dat het recht op asiel wordt gewaarborgd met inachtneming van de bepalingen van het Verdrag van Genève van 28 juli 1951 en het Protocol daarbij van 31 januari 1967 betreffende de status van vluchtelingen, en in overeenstemming met VEU en VWEU;

E.

overwegende dat het Handvest van de grondrechten van de Europese Unie en het Europees Verdrag voor de rechten van de mens volledig zijn opgenomen in de Hongaarse grondwet; overwegende dat de recente ontwikkelingen in Hongarije echter hebben geleid tot bezorgdheid over de situatie in het land;

F.

overwegende dat de Hongaarse premier, Viktor Orbán, op 28 april 2015, naar aanleiding van recente ontwikkelingen in Hongarije, een verklaring aflegde over de behoefte aan een publiek debat over de doodstraf; overwegende dat de voorzitter van het Europees Parlement, Martin Schulz, op 30 april 2015 in een perscommuniqué verklaarde dat Viktor Orbán hem verzekerd had dat de Hongaarse regering niet overweegt om de doodstraf opnieuw in te voeren en dat zij alle Europese verdragen en wetten zal eerbiedigen en naleven; overwegende dat Viktor Orbán op 1 mei 2015 echter opmerkingen van dezelfde strekking maakte in een interview op de nationale publieke radio, waar hij aan toevoegde dat het besluit tot herinvoering van de doodstraf uitsluitend binnen de bevoegdheid van een lidstaat moest vallen, waarmee hij afweek van de bepalingen van de EU-verdragen;

G.

overwegende dat de Hongaarse regering in mei 2015 een volksraadpleging over migratie heeft gelanceerd en in het verleden ook over andere onderwerpen dergelijke raadplegingen heeft gehouden; overwegende dat volksraadplegingen een belangrijk en nuttig instrument kunnen zijn voor regeringen om beleid te ontwikkelen dat kan rekenen op steun van de bevolking; overwegende dat de vragen kritiek te verduren hebben gekregen vanwege hun suggestieve en retorische formuleringen, waarmee er een rechtstreeks verband wordt gelegd tussen migratie en bedreigingen van de veiligheid;

H.

overwegende dat tijdens de gedachtewisseling in de Commissie burgerlijke vrijheden, justitie en binnenlandse zaken de meerderheid van de fracties het ermee eens was dat de herinvoering van de doodstraf en de vragen in de volksraadpleging onacceptabel zijn;

I.

overwegende dat het voorzitterschap van de Raad van de Europese Unie in zijn verklaring tijdens het debat over de situatie in Hongarije in de plenaire vergadering van het Europees Parlement van 19 mei 2015 verklaarde dat de Raad de situatie in Hongarije niet had besproken en bijgevolg geen formeel standpunt over die kwestie heeft ingenomen;

J.

overwegende dat de inspanningen om de situatie in Hongarije aan te pakken niet bedoeld mogen zijn om een bepaalde lidstaat of regering buiten te sluiten, maar wel moeten uitgaan van een collectieve verplichting van alle EU-instellingen, en met name van de Commissie als hoedster van de Verdragen, om de toepassing en de naleving van de Verdragen en het Handvest in de hele Unie en in elke lidstaat te waarborgen;

1.

benadrukt dat de doodstraf onverenigbaar is met de waarden waarop de Unie gestoeld is, te weten eerbied voor de menselijke waardigheid, vrijheid, democratie, gelijkheid, de rechtsstaat en eerbiediging van de mensenrechten, en dat elke lidstaat die de doodstraf herinvoert zich schuldig maakt aan de schending van de Verdragen en het EU-Handvest van de grondrechten; herhaalt met zeer veel nadruk dat de afschaffing van de doodstraf een mijlpaal in de ontwikkeling van de grondrechten in Europa is;

2.

herinnert eraan dat na een ernstige schending van de in artikel 2 VEU genoemde waarden door een lidstaat de „artikel 7-procedure” in werking treedt;

3.

veroordeelt de herhaaldelijke uitlatingen van de Hongaarse premier Viktor Orbán, die aanzetten tot een debat over een mogelijke herinvoering van de doodstraf in Hongarije, waarbij een concept dat indruist tegen de waarden waarop de Unie gegrondvest is, geïnstitutionaliseerd en aangeprezen wordt; wijst dan ook op de verklaring van Viktor Orbán dat de doodstraf niet zal worden heringevoerd in Hongarije, en benadrukt de verantwoordelijkheid van een minister-president als regeringsleider om de waarden van de EU uit te dragen en het goede voorbeeld te geven;

4.

merkt op dat lidstaten het soevereine recht hebben om volksraadplegingen te organiseren; herinnert er echter aan dat raadplegingen blijk moeten geven van de bereidheid van regeringen om op verantwoordelijke wijze te regeren met als doel democratische politieke oplossingen en respect voor de fundamentele Europese waarden te waarborgen;

5.

verwerpt de volksraadpleging over migratie en de aanverwante campagne op reclameborden in het hele land op initiatief van de Hongaarse regering, en benadrukt dat de inhoud en de bewoordingen van deze raadpleging in Hongarije over immigratie en terrorisme uiterst misleidend, bevooroordeeld en ongenuanceerd zijn, en een subjectief en rechtstreeks verband suggereren tussen migratie en de bedreiging van de veiligheid; wijst erop dat de antwoorden op deze online vragenlijst vergezeld moeten gaan van persoonsgegevens, waardoor de politieke standpunten van mensen onthuld worden, wat een schending van de regels inzake gegevensbescherming is; verlangt dan ook dat deze raadpleging wordt ingetrokken;

6.

betreurt het dat in de volksraadpleging de EU-instellingen en hun beleid als schuldigen worden aangewezen, waarbij voorbij wordt gegaan aan de verantwoordelijkheid van de lidstaten op deze terreinen; herinnert eraan dat de lidstaten volledig betrokken zijn bij het wetgevingsproces van de EU;

7.

verzoekt alle lidstaten op constructieve wijze deel te nemen aan het huidige debat over de Europese agenda voor migratie, die tevens van invloed is op het interne, het externe en het ontwikkelingsbeleid dat in de EU ten uitvoer moet worden gelegd;

8.

is van mening dat alle lidstaten het EU-recht volledig moeten eerbiedigen in hun wetgevende en bestuurlijke praktijken en dat alle wetgeving, waaronder ook het primaire recht van elke lidstaat of kandidaat-lidstaat, een afspiegeling moet zijn van en in overeenstemming moet zijn met de fundamentele Europese waarden, te weten democratische beginselen, de rechtsstaat en de grondrechten;

9.

betreurt het dat de Raad niet heeft gereageerd op de laatste ontwikkelingen in Hongarije, en verwerpt het gebrek aan toewijding bij de lidstaten om toe te zien op de eerbiediging van de rechtsstaat, als uiteengezet in de conclusies van de Raad van de Europese Unie van 16 december 2014; dringt er bij de Raad van de Europese Unie en de Europese Raad op aan de situatie in Hongarije te bespreken en hierover conclusies aan te nemen;

10.

stelt vast dat deze recente ontwikkelingen hebben geleid tot ongerustheid met betrekking tot de beginselen van de rechtsstaat, de democratie en de grondrechten in Hongarije in het afgelopen jaar, die samen een nieuwe, stelselmatige bedreiging van de rechtsstaat in deze lidstaat kunnen gaan vormen;

11.

dringt er bij de Commissie op aan het eerste stadium van het EU-kader voor het versterken van de rechtsstaat te activeren, en daarom onmiddellijk aan te vangen met een diepgravende evaluatie waarmee de toestand waarin de democratie, de rechtsstaat en de grondrechten in Hongarije verkeren onder de loep wordt genomen en waarbij mogelijke systematische ernstige schendingen van de waarden waarop de Unie gebaseerd is, als vastgelegd in artikel 2 VEU, worden beoordeeld, met inbegrip van het gecombineerde effect van een aantal maatregelen die de toestand van de democratie, de rechtsstaat en de grondrechten verslechteren, en waarbij wordt beoordeeld of in die lidstaat een stelselmatige bedreiging van de rechtsstaat ontstaat, die zou kunnen uitmonden in een duidelijk gevaar voor een ernstige schending in de zin van artikel 7 VEU; verzoekt de Commissie vóór september 2015 verslag uit te brengen aan het Parlement en de Raad over dit onderwerp;

12.

verzoekt de Commissie een voorstel in te dienen voor het instellen van een EU-mechanisme voor democratie, de rechtsstaat en de grondrechten, als instrument ter waarborging van naleving en handhaving van het Handvest en de Verdragen die zijn ondertekend door alle lidstaten, op basis van gemeenschappelijke en objectieve indicatoren, en een onpartijdige, jaarlijkse beoordeling uit te voeren van de situatie van de grondrechten, de democratie en de rechtsstaat in alle lidstaten, op onbevooroordeelde en gelijkwaardige grondslag, waarvan een evaluatie door het Bureau van de Europese Unie voor de grondrechten een onderdeel vormt, en in combinatie met passende bindende en corrigerende mechanismen, teneinde bestaande lacunes op te vullen en een automatische en stapsgewijze reactie mogelijk te maken op schendingen van de beginselen van de rechtsstaat en de grondrechten door de lidstaten; verzoekt zijn Commissie burgerlijke vrijheden, justitie en binnenlandse zaken aan de opstelling en uitwerking van dit voorstel bij te dragen in de vorm van een wetgevend initiatiefverslag, dat vóór het einde van het jaar moet worden goedgekeurd;

13.

verzoekt zijn Voorzitter deze resolutie te doen toekomen aan de Commissie, de Raad, de president, de regering en het parlement van Hongarije, de regeringen en parlementen van de lidstaten en de kandidaat-lidstaten, het Bureau van de Europese Unie voor de grondrechten, de Raad van Europa en de Organisatie voor Veiligheid en Samenwerking in Europa.

4.11.2016   

NL

Publicatieblad van de Europese Unie

C 407/50

—

gezien het voortgangsverslag 2014 van de Commissie betreffende Turkije (SWD(2014)0307),

—

gezien de mededeling van de Commissie aan het Europees Parlement, de Raad, het Europees Economisch en Sociaal Comité en het Comité van de Regio's getiteld „Uitbreidingsstrategie en voornaamste uitdagingen 2014-15” van 8 oktober 2014 (COM(2014)0700),

—

gezien zijn eerdere resoluties, met name die van 10 februari 2010 over het voortgangsverslag 2009 betreffende Turkije (1), van 9 maart 2011 over het voortgangsverslag 2010 betreffende Turkije (2), van 29 maart 2012 over het voortgangsverslag 2011 betreffende Turkije (3), van 18 april 2013 over het voortgangsverslag 2012 betreffende Turkije (4), van 13 juni 2013 over de situatie in Turkije (5), van 12 maart 2014 over het voortgangsverslag 2013 betreffende Turkije (6), van 13 november 2014 over het Turkse optreden dat tot spanningen leidt in de exclusieve economische zone van Cyprus (7) en van 15 januari 2015 over de vrijheid van meningsuiting in Turkije (8),

—

gezien zijn resolutie van 15 april 2015 over de honderdjarige herdenking van de Armeense genocide (9),

—

gezien het kader voor de onderhandelingen met Turkije van 3 oktober 2005,

—

gezien Besluit 2008/157/EG van de Raad van 18 februari 2008 betreffende de beginselen, prioriteiten en voorwaarden die worden opgenomen in het toetredingspartnerschap met Turkije (10) („het toetredingspartnerschap”) en de eerdere besluiten van de Raad van 2001, 2003 en 2006 betreffende het toetredingspartnerschap,

—

gezien de conclusies van de Raad van 14 december 2010, 5 december 2011, 11 december 2012, 25 juni 2013, 24 oktober 2014 en 16 december 2014,

—

gezien artikel 46 van het Europees Verdrag voor de rechten van de mens (EVRM) waarin staat dat de verdragsluitende partijen zich ertoe verbinden zich te houden aan de einduitspraak van het Europees Hof voor de Rechten van de Mens (EHRM) in de zaken waarbij zij partij zijn,

—

gezien het Handvest van de grondrechten van de Europese Unie,

—

gezien het verslag van de Wereldbank van 28 maart 2014 over de beoordeling van de douane-Unie tussen de EU en Turkije,

—

gezien het verslag van de Commissie over de voortgang van Turkije bij de vervulling van de voorwaarden van het stappenplan voor visumliberalisering (COM(2014)0646,

—

gezien het werk van Kati Piri in haar hoedanigheid van permanent rapporteur voor Turkije van de Commissie buitenlandse zaken,

—

gezien artikel 123, lid 2, van zijn Reglement,

A.

overwegende dat de toetredingsonderhandelingen met Turkije op 3 oktober 2005 werden geopend, en dat het openen van dergelijke onderhandelingen het beginpunt van een langdurig proces vormt waarvan het eindresultaat niet vaststaat en dat is gebaseerd op eerlijke en strikte voorwaarden en hervormingsbereidheid;

B.

overwegende dat de EU blijft hechten aan verdere uitbreiding als een belangrijke beleidslijn om vrede, democratie, veiligheid en welvaart in Europa te bevorderen; overwegende dat iedere kandidaat-lidstaat op zijn eigen merites zal worden beoordeeld en dat de Europese Commissie op grond hiervan geen nieuwe toetreding tot de EU voorziet in deze legislatuur;

C.

overwegende dat Turkije zich heeft verplicht tot de naleving van de criteria van Kopenhagen, adequate en doeltreffende hervormingen, goede nabuurschapsbetrekkingen en geleidelijke aanpassing aan de EU; overwegende dat deze inspanningen moeten worden beschouwd als een kans voor Turkije om zijn instituties te versterken en zijn democratiserings- en moderniseringsproces voort te zetten;

D.

overwegende dat volgens de classificatie van Freedom House voor pers- en mediavrijheid Turkije geen vrije pers heeft en slechts over gedeeltelijke internetvrijheid beschikt;

E.

overwegende dat Verslaggevers zonder Grenzen Turkije in 2014 classificeerden als een van de landen waar journalisten het meest bedreigd en fysiek aangevallen worden;

F.

overwegende dat de EU de referentie voor de hervormingen in Turkije moet blijven;

G.

overwegende dat de volledige naleving van alle criteria van Kopenhagen en de integratiecapaciteit van de Unie, overeenkomstig de conclusies van de Europese Raad van december 2006, de basis blijven voor toetreding tot de EU;

H.

Overwegende dat de rechtsstaat — met inbegrip van in het bijzonder de scheiding der machten, de bestrijding van corruptie en georganiseerde misdaad, vrijheid van vergadering en vreedzaam protest, vrijheid van meningsuiting en van de media, vrouwenrechten, godsdienstvrijheid, de rechten van personen die behoren tot (nationale) minderheden, en de bestrijding van discriminatie jegens kwetsbare groepen zoals Roma en lesbiennes, homoseksuelen, biseksuelen, transgenders en interseksuelen (LGBTI-personen) — een centrale plaats inneemt in het onderhandelingsproces;

I.

overwegende dat de Commissie in haar mededeling getiteld „Uitbreidingsstrategie en voornaamste uitdagingen 2014-15” heeft geconcludeerd dat Turkije, vanuit economisch en energiezekerheidsoogpunt, een strategische partner van de EU vormt, en dat samenwerking met Turkije inzake kwesties van buitenlands beleid van essentieel belang is; overwegende dat de Commissie in dezelfde mededeling haar bezorgdheid uitte over de bescherming van fundamentele rechten, de onafhankelijkheid van de rechterlijke macht, de rechtsstaat, het recht van vrije vergadering en vrijheid van meningsuiting;

J.

overwegende dat Turkije, voor het negende opeenvolgende jaar, niet de bepalingen ten uitvoer heeft gelegd die voortvloeien uit de associatieovereenkomst tussen de EU en Turkije en het aanvullend protocol daarbij; overwegende dat deze weigering grote negatieve gevolgen blijft hebben voor het onderhandelingsproces;

K.

overwegende dat Turkije zich, met het oog op meer stabiliteit en de bevordering van goede betrekkingen met zijn buurlanden, meer moet inspannen om een oplossing te vinden voor nog openstaande bilaterale vraagstukken, waaronder niet nagekomen wettelijke verplichtingen en conflicten over land- en zeegrenzen en geschillen over het luchtruim met zijn naaste buren, overeenkomstig de bepalingen van het VN-Handvest en het internationaal recht;

L.

overwegende dat de Turkse autoriteiten niet hebben ingestemd met de heropening van het orthodoxe seminarie op het eiland Heybeliada;

1.

is ingenomen met het voortgangsverslag 2014 van de Commissie betreffende Turkije en onderschrijft de conclusie ervan dat Turkije een belangrijke strategische partner voor de EU is en dat actieve en geloofwaardige onderhandelingen een geschikt kader zouden bieden om het potentieel van de betrekkingen tussen de EU en Turkije optimaal te benutten; benadrukt dat het hervormingsproces in het kader van de onderhandelingen met de EU Turkije een belangrijke kans zou kunnen bieden om een krachtig pluralistisch democratisch systeem te ontwikkelen, met solide instituties, ten bate van alle burgers van Turkije, en om nauwere betrekkingen met de EU tot stand te brengen; verzoekt de Commissie opnieuw te evalueren op welke manier de onderhandelingen tot dusver zijn gevoerd en hoe de betrekkingen tussen de EU en Turkije kunnen worden verbeterd en versterkt;

2.

onderstreept dat een effectieve en functionerende relatie tussen de EU en Turkije, gebaseerd op dialoog, nauwere samenwerking, wederzijdse inzet en onderhandelingen, gezien hun geografische nabijheid, hun historische banden, de grote Turkse gemeenschap in de EU, de nauwe economische betrekkingen en de gemeenschappelijke strategische belangen, beide partijen ten goede komt; dringt er bij Turkije op aan het hervormingsproces centraal te stellen in zijn binnenlandse beleidskeuzen; is van mening dat de EU deze gelegenheid te baat moet nemen om de belangrijkste hoeksteen van het proces van verdere democratisering in Turkije te worden door universele waarden en Europese regelgevingsnormen te bevorderen als maatstaven voor het hervormingsproces, en door Turkije te steunen bij de ontwikkeling van solide, democratische instituties en doeltreffende wetgeving, gebaseerd op de eerbiediging van fundamentele vrijheden, mensenrechten en de rechtsstaat, waarbij de belangen van alle lagen van de Turkse samenleving worden vertegenwoordigd en verdedigd;

3.

spoort de regering van Turkije aan het tempo van de onderhandelingen te versnellen en zichzelf ondubbelzinnig te verplichten tot de eerbiediging van democratische normen en waarden, die centraal staan in de EU; ondersteunt de inspanningen van de nieuwe Commissie om de betrokkenheid bij Turkije te vergroten op basis van gedeelde belangen en gemeenschappelijke uitdagingen; neemt kennis van de opening van de onderhandelingen over hoofdstuk 22 (regionaal beleid) in november 2013;

4.

is verheugd over de verkiezing van het meest inclusieve en representatieve parlement in de moderne geschiedenis van Turkije, dat een afspiegeling vormt van de diversiteit van het land; prijst de veerkracht van de Turkse democratie en de democratische gezindheid van de Turkse burgers, zoals deze zijn gebleken uit de bijzonder hoge opkomst en de indrukwekkende deelname van vrijwilligers uit het maatschappelijk middenveld op verkiezingsdag; dringt er bij alle politieke partijen op aan toe te werken naar de totstandbrenging van een stabiele en inclusieve regering teneinde het democratiseringsproces in Turkije en de hervormingsdialoog met de EU nieuw leven in te blazen;

5.

onderstreept de noodzaak om meer te investeren in contacten tussen mensen teneinde een gunstig klimaat voor samenwerking tussen Turkije en de EU tot stand te brengen; benadrukt in dit verband dat, met het oog op nauwere betrekkingen tussen de EU en Turkije, concrete voortgang moet worden geboekt op het gebied van visumliberalisering, gebaseerd op naleving van de vereisten die zijn opgenomen in de routekaart voor een visumvrije regeling met Turkije; wijst er met klem op dat de EU het in de overgangsperiode makkelijker moet maken voor zakenmensen om een visum te krijgen, en dat studenten- en academische uitwisselingsprogramma's en toegangsmogelijkheden voor het maatschappelijk middenveld actief moeten worden bevorderd; is van mening dat betere toegangsmogelijkheden tot de EU tot meer steun voor het hervormingsproces in Turkije zouden leiden;

6.

wijst erop dat Turkije de tenuitvoerlegging van de hervormingen van voorgaande jaren heeft voortgezet; is in dit verband ingenomen met de wijzigingen van het wettelijk kader betreffende politieke partijen en verkiezingscampagnes, dat nu campagne voeren in andere talen dan het Turks toestaat, gedeeld partijleiderschap legaliseert en de regels met betrekking tot de lokale organisatie van politieke partijen versoepelt; wijst in dit verband nogmaals op de noodzaak om de kiesdrempel van 10 % te verlagen, zodat alle geledingen van de Turkse samenleving de mogelijkheid krijgen om deel te nemen aan de politiek;

7.

benadrukt dat een nieuwe grondwet gebaseerd op bepalingen die een pluralistische, inclusieve en tolerante samenleving bevorderen, het hervormingsproces zou ondersteunen en zou voorzien in een stevige basis voor fundamentele vrijheden en de rechtsstaat; prijst de werkzaamheden van het constitutionele bemiddelingscomité, dat, alvorens te worden opgeheven, consensus bereikte over 60 grondwetswijzigingen; dringt nogmaals aan op voortzetting van het constitutionele hervormingsproces en benadrukt dat een nieuwe grondwet gebaseerd moet zijn op brede consensus binnen het politieke spectrum en in de samenleving als geheel; spoort Turkije aan om in het kader van het constitutionele hervormingsproces de Commissie van Venetië te raadplegen;

8.

is verheugd over de nieuwe strategie van de Turkse regering om alle nieuwe wetgeving via het Ministerie van EU-aangelegenheden te laten lopen, om zo de coördinerende rol van het ministerie te versterken en ervoor te zorgen dat ontwerpwetgeving in overeenstemming is met EU-normen; pleit in dit verband voor nauwe samenwerking met de Commissie van Venetië, waar mogelijk, en een intensievere dialoog met de Europese Commissie over nieuwe wetgeving in voorbereiding en over de tenuitvoerlegging van bestaande wetten, teneinde verenigbaarheid met het EU-acquis te waarborgen;

9.

benadrukt het belang van adequate raadpleging van het maatschappelijk middenveld in het wetgevingsproces; pleit in dit verband voor de ontwikkeling van mechanismen voor de gestructureerde raapleging van het maatschappelijk middenveld als onderdeel van het wetgevings- en beleidsvormingsproces en van het tenuitvoerleggingsproces van nieuwe wetgeving; prijst het krachtige maatschappelijk middenveld in Turkije; beklemtoont dat consistente hervormingen dringend nodig zijn om de vrijheid van vereniging en de vrijheid van meningsuiting te waarborgen, zodat maatschappelijke organisaties vrij en zonder beperkingen kunnen opereren en om hun toegang tot financiering te verbeteren;

10.

spreekt zijn krachtige steun uit voor en stimuleert de inspanningen van de regering van Turkije en alle andere belanghebbenden om een alomvattende en duurzame afsluiting te bewerkstelligen van het vredeproces met de Koerdische gemeenschap op basis van de onderhandelingen met de PKK, die op de EU-lijst van terroristische organisaties staat, en een proces van sociaaleconomische integratie van de Koerdische gemeenschap; staat volledig achter de aankondiging door de Democratische Volkspartij (HDP) van een buitengewoon congres van de PKK met als doel de wapens neer te leggen en democratische politiek als methode te bevorderen; spoort de regering met klem aan prioriteit te blijven geven aan de versterking van de sociale, culturele en politieke rechten en de gelijke behandeling van burgers van Koerdische oorsprong; is ingenomen met de op 11 juni 2014 door de Turkse Grote Nationale Vergadering aangenomen wet „om het vredesproces een sterkere rechtsgrondslag te geven”, die maatregelen omvat om terrorisme uit te bannen, sociale integratie te versterken, degenen die de PKK verlaten en hun wapens neerleggen te re-integreren, en de publieke opinie voor te bereiden op de terugkeer van voormalige strijders; is van mening dat een succesvolle oplossing van de Koerdische kwestie van cruciaal belang is en een belangrijke positieve bijdrage zou leveren aan de democratie, vrede, stabiliteit en de bescherming van mensenrechten in Turkije; moedigt daarom alle politieke partijen aan dit proces te steunen; dringt er bij de Commissie op aan technische bijstand te bieden en middelen die beschikbaar zijn in het kader van het instrument voor pretoetredingssteun (IPA) vrij te maken voor onder meer programma's voor sociaaleconomische integratie en onderwijs in het zuidoosten van Turkije, als een manier om het Koerdische vredesproces te bevorderen; wijst erop dat de onderhandelingen over hoofdstuk 22 (regionaal beleid) Turkije kunnen helpen om een effectief cohesieprogramma voor het zuidoosten op te zetten;

11.

betreurt het besluit van de Waterbouwwerken van de Turkse Staat om de werkzaamheden aan de Ilisu-dam voort te zetten, wat rampzalige gevolgen zal hebben op sociaal, milieu- en politiek gebied; wijst erop dat deze regio voornamelijk bewoond wordt door Koerden en dat de bouw ernstige gevolgen zal hebben voor de Koerdische bevolking en cultuur;

12.

spreekt zijn bezorgdheid uit over de corruptieperceptie-index 2014 die Transparancy International op 3 december 2014 heeft gepubliceerd, waarin wordt gewezen op een vermeende sterke stijging van corruptie in Turkije gedurende het afgelopen jaar en waarin Turkije inmiddels de 64e plaats inneemt; vindt de manier waarop de Turkse regering en het Turkse parlement hebben gereageerd op de in december 2013 geuite aantijgingen van corruptie, onder meer jegens voormalige regeringsleden, zeer betreurenswaardig, en betreurt het feit dat de onderzoeken inzake zeer ernstige gevallen van corruptie geen follow-up hebben gekregen; spreekt zijn zorg uit over de strafrechtelijke vervolging van onderzoeksjournalisten die de corruptiezaken volgden; dringt aan op een transparant en onafhankelijk onderzoek naar de in december 2013 geuite aantijgingen; benadrukt de noodzaak van meer politieke wil om een adequaat wettelijk kader te ontwikkelen voor de strijd tegen corruptie, die niet alleen de democratische werking van instituties en het vertrouwen van de bevolking in de democratie ondermijnt, maar ook de economische groei en een gunstig investeringsklimaat schade toe kan brengen;

13.

spreekt zijn bezorgdheid uit over de recente wijzigingen van de wet betreffende de hoge raad van rechters en openbare aanklagers en de daarop volgende talrijke overplaatsingen en ontslagen van rechters en aanklagers, en de arrestaties, overplaatsingen en ontslagen van politiefunctionarissen, die ernstige en gerechtvaardigde zorgen hebben opgeroepen over de onafhankelijkheid, onpartijdigheid en doeltreffendheid van de rechterlijke macht, de scheiding van machten en de eerbiediging van het beginsel van de rechtsstaat, dat nog altijd een centraal onderdeel van de criteria van Kopenhagen vormt; is bezorgd over de frequente wijzigingen van belangrijke wetgeving zonder een behoorlijke raadpleging van de belanghebbenden; is ingenomen met de schrapping van artikel 10 van de antiterreurwet; is evenwel bezorgd over het feit dat het toepassingsgebied van de antiterreurwet nog steeds buitensporig groot is wegens de uiterste brede definities van de wet, die ruimte laten voor uitzonderlijk brede interpretaties; herinnert aan de noodzaak om artikel 314 van het Wetboek van Strafrecht te hervormen, zodat uitsluitend degenen die lid zijn of bijdragen aan de activiteiten van een terroristische of gewapende organisatie kunnen worden vervolgd; dringt aan op een strategie voor de hervorming van het rechtsstelsel in overeenstemming met de aan te nemen EU-normen in samenwerking met alle belanghebbenden; is ingenomen met de eerste stap die is gezet in de richting van vermindering van de maximale duur van voorarrest van 10 naar 5 jaar, maar benadrukt met klem dat deze duur verder moet worden verkort om te voorkomen dat voorarrest de facto gelijkstaat aan gevangenisstraf; benadrukt dat het belangrijk is om regionale gerechtshoven van beroep op te richten en alle noodzakelijke maatregelen vast te stellen om een eerlijk proces te waarborgen; spoort Turkije aan om de hervorming van het rechtssysteem voort te zetten en te waarborgen dat alle kinderen ongehinderd en doeltreffend toegang tot het rechtssysteem hebben;

14.

is uitermate bezorgd over de op 26 april 2014 in werking getreden wet 6532, die ertoe leidde dat de bevoegdheden van de nationale inlichtingendienst (MIT) drastisch werden uitgebreid, waardoor de mediavrijheid, de vrijheid van meningsuiting en het recht op toegang tot informatie van openbaar belang worden ondermijnd, gerechtelijke procedures tegen personeelsleden van de dienst nauwelijks nog mogelijk zijn en het recht op privacy wordt geschonden doordat de dienst zonder voorafgaand gerechtelijk bevel persoonsgegevens kan bemachtigen; is van mening dat deze bepalingen een schending inhouden van de verplichtingen van Turkije ten aanzien van het internationaal humanitair recht en de eigen binnenlandse wetgeving;

15.

is ingenomen met een aantal belangrijke besluiten van het constitutioneel hof van Turkije ter bescherming van de rechtsstaat en de grondrechten, zoals de vrijheid van meningsuiting, hetgeen een bewijs vormt van de veerkracht van het grondwettelijk stelsel; merkt voorts op dat in de arresten van het constitutioneel hof nadrukkelijk wordt gewezen op de ondeugdelijke uitvoering van de onderzoeken en de daarop volgende rechtszaken in de Energekon-zaak en de Sledgehammer-zaak; is verheugd over het feit dat het constitutioneel hof nog steeds individuele verzoekschriften in behandeling neemt; uit zijn bezorgdheid over de wijzigingen van het Wetboek van Strafrecht, met name wat betreft het gebruik van de term „redelijk vermoeden”, waardoor de deur wordt geopend voor willekeurige aanvallen op oppositiepartijen; merkt op dat die wijzigingen zijn aangenomen zonder raadpleging van de Europese Commissie, zoals was afgesproken tijdens de onderhandelingen;

16.

uit ernstige bezorgdheid over de hoge mate van politieke polarisatie in Turkije; herinnert eraan dat pluralisme de kern moet vormen van elk democratisch regime; dringt dan ook aan op het bevorderen van dialoog met alle Turkse politieke partijen; wijst erop dat een dergelijke dialoog absoluut noodzakelijk is met betrekking tot belangrijke hervormingsprocessen op de lange termijn, een nieuwe grondwet en de Koerdische vredesbesprekingen; roept de regerende partij en de oppositie op te streven naar samenwerking en consensus, en het maatschappelijk middenveld actief in besluitvormingsprocessen te betrekken;

17.

is verheugd over de goedkeuring in maart 2014 van het actieplan ter voorkoming van schendingen van het Europees Verdrag voor de rechten van de mens (EVRM) en beschouwt dit als een belangrijke stap om het Turkse rechtskader in overeenstemming te brengen met de jurisprudentie van het EHRM; verwacht van de regering dat zij nadere maatregelen treft om de aanbevelingen van het EHRM ten uitvoer te leggen; onderstreept dat het Turkse lidmaatschap van de Raad van Europa Turkije ertoe verplicht hoge politieke en wettelijke normen na te streven, en verzoekt Turkije om bij het hervormingsproces volledig samen te werken met de Raad van Europa en de commissie van Venetië; herinnert eraan dat eerbiediging van de rechtsstaat en de grondrechten bepalend is voor de vooruitgang in de onderhandelingen;

18.

constateert met zorg dat de meeste onderzoeken naar de gebeurtenissen in het Gezi-park in mei en juni 2013 en naar de beschuldigingen van buitensporig gebruik van geweld en wangedrag door de politie nog steeds lopen, en dat weinig vooruitgang is geboekt bij het opsporen van de vermeende daders; beklemtoont dat als gevolg van een aantal klachten over het gebruik van geweld door politieagenten tijdens de Gezi-protesten, de Ombudsman een verslag heeft opgesteld waarin wordt geconstateerd dat buitensporig geweld is gebruikt; roept de Turkse autoriteiten op een schadevergoeding te betalen aan alle slachtoffers die vreedzaam protesteerden of die niet bij de demonstranten hoorden, maar slechts toevallig ter plaatse waren; dringt aan op de afronding van doeltreffende en onpartijdige onderzoeken naar alle zaken van vermeende mishandeling door overheidsfunctionarissen en op berechting van de verantwoordelijken; onderstreept dat vervolgens duidelijke regels met betrekking tot het gebruik van geweld en de rol van de politie moeten worden aangenomen die in overeenstemming zijn met internationale normen; dringt krachtig aan op de opheffing van de beperking van de vrijheid van vreedzame vergadering en benadrukt dat andere wetgeving, zoals de antiterreurwetgeving, niet moet worden gebruikt om mensen ervan te weerhouden hun recht op vreedzaam protest uit te oefenen, en dat vreedzame betogingen geen reden voor arrestatie mogen vormen; dringt er bij de Turkse regering op aan te voorzien in passende, objectieve en transparante „checks and balances” met betrekking tot de macht van rechtshandhavingsinstanties; beveelt aan dat de Turkse autoriteiten een onafhankelijk en effectief mechanisme opzetten voor de afhandeling van klachten over de politie; spreekt zijn ernstige bezorgdheid uit over het pakket maatregelen inzake binnenlandse veiligheid, dat een schending vormt van het beginsel van gerechtelijk toezicht op politieactiviteiten en dat een buitensporig groot toepassingsgebied heeft;

19.

onderstreept dat het noodzakelijk is de wet betreffende het Nationaal Instituut voor de Mensenrechten van Turkije te herzien, zodat dit een onafhankelijk orgaan wordt dat over toereikende middelen beschikt en verantwoording aflegt aan het publiek, en waaraan groeperingen uit het maatschappelijk middenveld deelnemen; neemt kennis van de aanbevelingen in het verslag van de Ombudsman, waaronder de eis van gradueel en evenredig gebruik van geweld door de politie, uitsluitend als laatste redmiddel en onder toezicht; benadrukt dat het van belang is het initiatiefrecht van de Ombudsman te versterken, evenals zijn vermogen om controles ter plaatse te verrichten, en dat er waarborgen moeten komen voor de adequate tenuitvoerlegging van zijn besluiten;

20.

feliciteert Turkije met de groeiende deelname van Roma aan het maatschappelijk middenveld; hoopt dat de nieuwe Roma-organisaties de steun en tijd zullen krijgen om op een betekenisvolle manier deel te kunnen nemen aan samenwerkingsinitiatieven voor de uitwerking en uitvoering van maatregelen op lokaal en nationaal niveau; beveelt de regering aan bestaande huisvestingsprojecten te combineren met sociale en langetermijnaspecten zoals gezondheidszorg en onderwijs; is ingenomen met algemene actieplannen voor de bestrijding van discriminatie, die de toegang van Roma tot de arbeidsmarkt zouden kunnen verbeteren;

21.

spoort de Turkse regering aan prioriteit te verlenen aan het waarborgen van de mediavrijheid en te voorzien in een adequaat rechtskader dat pluriformiteit garandeert, overeenkomstig de internationale normen; veroordeelt de pogingen van de Turkse regering om de toegang tot sociale media en websites te verbieden of websites te sluiten zonder gerechtelijk bevel, haar restrictieve aanpak ten aanzien van de vrijheid van meningsuiting en de druk die zij uitoefent op mediabedrijven en journalisten, hetgeen vaak resulteert in de intimidatie, het ontslag of de arrestatie van journalisten en wijdverbreide zelfcensuur; wijst erop dat het aantal schendingen van de vrijheid van meningsuiting is toegenomen na het corruptieschandaal van december 2013; acht het noodzakelijk dat er een rechtskader wordt gecreëerd om volledige transparantie over de eigendomsstructuur van de media mogelijk te maken; herinnert eraan dat de EU hecht aan de vrijheid van meningsuiting in al haar vormen en dringt er bij de EU-delegatie in Turkije op aan de rechtszaken van journalisten en mensenrechtenverdedigers te blijven volgen;

22.

veroordeelt de recente politie-invallen en de gevangenneming van een aantal journalisten en mediavertegenwoordigers op 14 december 2014; herinnert eraan dat een vrije en pluriforme pers het kernbeginsel van iedere democratie vormt, evenals een behoorlijke rechtsgang en onafhankelijkheid van de rechters; benadrukt daarom dat het noodzakelijk is dat in alle zaken i) uitvoerige en transparante informatie wordt verschaft inzake de beschuldigingen tegen de verdachten, ii) de verdachten volledige toegang krijgen tot belastend bewijsmateriaal evenals het volledige recht op verdediging, en iii) een deugdelijke afhandeling van de zaken wordt gewaarborgd teneinde onverwijld en buiten gerede twijfel te verifiëren of de beschuldigingen op waarheid berusten; dringt er bij de autoriteiten van Turkije op aan deze zaken zo spoedig mogelijk te toetsen en te behandelen en, in zaken waarin zij de rechtsvervolging willen doorzetten, zich te houden aan de internationale normen voor een eerlijk proces;

23.

verklaart dat het recente optreden van de Turkse regering tegen de vrijheid van media en de diversiteit van meningen niet verenigbaar is met de grondrechten van de EU en derhalve in tegenspraak is met de geest van het onderhandelingsproces;

24.

is van mening dat, in overeenstemming met de waarde die de EU hecht aan de rechtsstaat en fundamentele waarden, in Turkije dringend behoefte is aan hervormingen op het gebied van de rechterlijke macht en de grondrechten, en op het gebied van justitie, vrijheid en veiligheid; is voorts van mening dat vervulling van de voorwaarden voor de officiële opening van hoofdstuk 23 (rechterlijke macht en grondrechten) en hoofdstuk 24 (justitie, vrijheid en veiligheid) een belangrijke stap vormen om werkelijk effectieve hervormingen te bevorderen en ervoor te zorgen dat het hervormingsproces in Turkije wordt gebaseerd op normen en waarden van de EU; herhaalt zijn oproep aan de Raad om, zodra aan de reeks criteria is voldaan, onderhandelingen te beginnen over de rechterlijke macht en grondrechten en over justitie, vrijheid en veiligheid; dringt er bij Turkije op aan zoveel mogelijk samen te werken om dit te bereiken; verzoekt de Commissie onverwijld aan te sturen op verdere dialoog en samenwerking met Turkije op de terreinen die onder de hoofdstukken 23 en 24 vallen, teneinde een gemeenschappelijk akkoord inzake de noodzakelijke hervormingen te bewerkstelligen;

25.

is ingenomen met het besluit om extra financiering uit het instrument voor pretoetredingssteun II voor de periode 2014-2020 beschikbaar te stellen voor hervormingen die verband houden met de rechtsstaat en grondrechten, binnenlandse zaken en het maatschappelijk middenveld; wijst erop dat de bevordering van de rechtsstaat, democratie en fundamentele vrijheden de belangrijkste beginselen vormen met betrekking tot pretoetredingssteun; herinnert aan de conclusie van de Raad van december 2014 dat beter zal worden gelet op de samenhang tussen financiële steun en de algehele vooruitgang bij de uitvoering van de pretoetredingsstrategie, onder meer op het vlak van de volledige eerbiediging van fundamentele rechten en vrijheden; dringt er voorts bij de Commissie op aan de tenuitvoerlegging van het instrument voor pretoetredingssteun II nauwlettend te volgen in alle kandidaat-lidstaten en middelen uit het Europees instrument voor democratie en mensenrechten (EIDHR) aan te wenden voor de bevordering van de vrijheid van meningsuiting, met inbegrip van mediavrijheid, pluriformiteit van de media, vrijheid van vereniging en vergadering, vakbondsrechten en de vrijheid van gedachte;

26.

neemt kennis van het feit dat Turkije heeft bijgedragen aan de inwerkingtreding op 1 augustus 2014 van het Verdrag van de Raad van Europa inzake het voorkomen en bestrijden van geweld tegen vrouwen en huiselijk geweld (Verdrag van Istanbul); uit evenwel zijn zorg over de nog altijd hoge prevalentie van geweld tegen vrouwen en de gebrekkige tenuitvoerlegging van binnenlandse wetgeving ter voorkoming van geweld tegen vrouwen; dringt er bij de Turkse autoriteiten op aan te voorzien in voldoende opvangtehuizen voor vrouwen en minderjarigen die het slachtoffer zijn van huiselijk geweld; beveelt de Turkse regering aan gendergelijkheid te bevorderen op politiek, economisch, sociaal, cultureel, en maatschappelijk vlak of op enig ander terrein; dringt er bij de Turkse regering op aan om, in samenwerking met het maatschappelijk middenveld en desbetreffende ondernemersorganisaties, ondernemerschap onder vrouwen te bevorderen en het aantal obstakels dat de toegang van vrouwen tot economische activiteiten belemmert, te verminderen; spoort de Turkse regering in dit verband aan een ambitieus streefdoel te stellen voor de toegang van vrouwen tot werk; wijst erop dat Turkije in het Global Gender Gap Report 2014 van het World Economic Forum op plaats 125 van de 142 landen staat; betreurt de opmerkingen van bepaalde overheidsfunctionarissen en vertegenwoordigers van de regering over de rol van vrouwen in de Turkse samenleving ten zeerste, en benadrukt dat het van groot belang is om stereotypen en vooroordelen in de samenleving jegens vrouwen te bestrijden;

27.

benadrukt dat het van belang is het hervormingsproces op het gebied van de vrijheid van gedachte, geweten en godsdienst voort te zetten door religieuze gemeenschappen in staat te stellen rechtspersoonlijkheid te verwerven, door alle restricties ten aanzien van de opleiding, benoeming, legaal verblijf en opvolging van geestelijken weg te nemen, en door te voldoen aan alle desbetreffende arresten van het EHRM en de aanbevelingen van de commissie van Venetië; benadrukt in dit verband de noodzaak om een dialoog met de alevitische gemeenschap te bevorderen en de Cem-huizen als gebedsplaatsen te erkennen, om de heropening van het Grieks-orthodoxe Halki-seminarie toe te staan en om alle obstakels voor een goede werking van het seminarie weg te nemen, en om het officiële gebruik van de kerkelijke titel van de oecumenische patriarch toe te staan; verzoekt de Turkse autoriteiten om alle openstaande vraagstukken in verband met de teruggave van land aan het Mor Gabriël-klooster en andere landaanspraken van de Syrisch-orthodoxe kerk af te handelen; herinnert eraan dat het van belang is om de aanbevelingen van de Commissie van Venetië inzake Imvros en Tenedos met betrekking tot de bescherming van eigendom en het recht op onderwijs ten uitvoer te leggen; onderstreept de noodzaak om het recht op verschillende levensstijlen, zowel seculier als religieus, volledig te respecteren overeenkomstig de waarden van de EU, en om de scheiding tussen religie en staat te handhaven; onderstreept dat het belangrijk is om de rechten van minderheden te beschermen; betreurt dat niet-islamitische liefdadigheidsinstellingen als gevolg van de afschaffing van de vorige wet twee jaar geleden en het bestaande rechtsvacuüm, niet de mogelijkheid hebben hun eigen bestuursorgaan te kiezen;

28.

benadrukt dat het recht om de militaire dienst op grond van gewetensbezwaren te weigeren, moet worden erkend;

29.

verzoekt Turkije om zich serieus in te spannen om de rechten van de LGBTI-gemeenschap te beschermen en is van mening dat de oprichting van een specifieke instantie om discriminatie, haatzaaiende uitspraken, racisme, xenofobie, antisemitisme en intolerantie te bestrijden de individuele rechten in Turkije zou versterken; dringt erop aan uitgebreide antidiscriminatiewetgeving op te stellen, met inbegrip van het verbod op discriminatie en haatzaaiende uitspraken op grond van etniciteit, godsdienst, seksuele geaardheid, geslacht of genderidentiteit, en om het verbod van dergelijke discriminatie op te nemen in een nieuwe grondwet; is bezorgd over de frequente aanvallen op transgenders en over het gebrek aan bescherming van personen uit de LGBTI-gemeenschap tegen geweld; betreurt het ten zeerste dat haatmisdrijven tegen personen uit de LGBTI-gemeenschap vaak onbestraft blijven of dat de straffen die de daders krijgen opgelegd worden verlaagd vanwege „uitlokking” door het slachtoffer; verzoekt de regering van Turkije opnieuw de Turkse strijdkrachten te gelasten een einde te maken aan het aanmerken van homoseksualiteit en transseksualiteit als „psychoseksuele aandoeningen”;

30.

betreurt het verlies van vele levens bij de mijnrampen in Soma en Ermenek; is ingenomen met de ratificatie door Turkije van het Verdrag betreffende de veiligheid en gezondheid in mijnen van de Internationale Arbeidsorganisatie (IAO); benadrukt dat het van belang is dat problemen betreffende de veiligheid en gezondheid op het werk in alle sectoren worden aangepakt en spoort de Turkse autoriteiten aan het toezicht bij fatale ongevallen op de werkvloer transparanter te maken; is van mening dat vakbondsvrijheid, een sociale dialoog en de betrokkenheid van de sociale partners van essentieel belang zijn voor de ontwikkeling van een welvarende, pluralistische samenleving; onderstreept het belang van verdere vooruitgang op het gebied van sociaal beleid en werkgelegenheid, op basis van een adequate en tijdige tenuitvoerlegging van de IAO-verdragen; neemt kennis van de aanzienlijke tekortkomingen in de wetgeving inzake arbeidsrecht en vakbondsrechten; onderstreept dat het recht zich te organiseren, het recht collectieve onderhandelingen te voeren en het recht te staken voor werknemers in de private sector en voor ambtenaren in overeenstemming moet worden gebracht met het EU-acquis en internationale normen; spoort de regering van Turkije aan een stappenplan op te stellen om de wetgeving te verbeteren en deze in overeenstemming te brengen met de IAO-normen; benadrukt dat het van belang is dat Turkije aan de openingsvoorwaarden op het gebied van sociaal beleid en werkgelegenheid voldoet; dringt er bij de Commissie op aan om Turkije adequate technische bijstand te bieden op het gebied van arbeidshervormingen, en om EU-normen te bevorderen;

31.

dringt er bij Turkije op aan wetgeving op te stellen met betrekking tot de arbeidsomstandigheden van bijvoorbeeld deeltijdwerkers, die momenteel worden geconfronteerd met tekortschietende arbeidsvoorwaarden, een gebrek aan arbeidszekerheid en problemen bij het zich aansluiten bij vakbonden; merkt op dat de mijnbouw- en bouwsector de gevaarlijkste bedrijfstakken in Turkije zijn en dringt aan op transparante onderzoeken naar dodelijke arbeidsongevallen;

32.

roept de Turkse regering op haar plannen voor de bouw van een kerncentrale in Akkuyu stop te zetten; wijst erop dat de beoogde locatie in een gebied ligt dat bijzonder gevoelig is voor aardbevingen, waardoor er niet alleen een groot gevaar ontstaat voor Turkije maar voor het hele Middellandse Zeegebied; verzoekt de Turkse regering derhalve zich aan te sluiten bij het Verdrag van Espoo, op grond waarvan partijen verplicht zijn elkaar te informeren en te raadplegen over grote geplande projecten die naar verwachting een groot negatief grensoverschrijdend effect op het milieu hebben; vraagt de Turkse regering dan ook de regeringen van naburige landen, zoals Griekenland en Cyprus, te betrekken bij of hen ten minste te raadplegen over de Akkuyu-onderneming en de mogelijk verdere ontwikkelingen;

33.

onderstreept de belangrijke voordelen van de douane-unie tussen de EU en Turkije; herinnert eraan dat de waarde van de bilaterale handel tussen Turkije en de EU sinds de inwerkingtreding van de douane-unie in 1996 meer dan verviervoudigd is, terwijl tegelijkertijd de directe buitenlandse investeringen van de EU in Turkije en hechtere banden tussen Turkse en Europese ondernemingen aanzienlijk zijn toegenomen, hetgeen beide zijden ten goede komt; benadrukt in dit verband evenwel dat een eventuele toename van het positieve effect van de douane-unie nauw samenhangt met de naleving van de bijbehorende regels en voorschriften, en is daarom uiterst bezorgd over de groeiende problemen waar Europese bedrijven die handel drijven met Turkije mee kampen; wijst op de recente evaluatie van de douane-unie door de Wereldbank, waarin wordt benadrukt dat het noodzakelijk is een aantal hervormingen door te voeren om ook in de toekomst een gunstig klimaat voor nauwe economische samenwerking te behouden; wijst in het bijzonder op de noodzaak i) om het toepassingsgebied van de douane-unie uit te breiden naar landbouwproducten, diensten en overheidsopdrachten, ii) om gunstige omstandigheden te creëren voor een verdere toename van de handel, met inbegrip van de versoepeling van visumverstrekking voor zakenreizigers, en iii) om actief te streven naar raadplegingen tussen de EU en Turkije betreffende het effect op Turkije van vrijhandelsovereenkomsten die de EU met derde landen sluit;

34.

is van mening dat er, in aanvulling op de politieke dialoog tussen Turkije en de EU, een reguliere, gestructureerde economische dialoog op hoog niveau moet plaatsvinden over kwesties van gemeenschappelijk belang, met inbegrip van handelsbetrekkingen met derde landen; onderstreept in dit verband de wisselwerking tussen een deugdelijke functionering van de rechtsstaat en economische ontwikkeling; gelooft in het belang van de ontwikkeling en versterking van het Turkse economische, institutionele en juridische kader op het gebied van economisch en monetair beleid, met name wat betreft de onafhankelijkheid van de centrale bank, en is van mening dat dit zou kunnen bijdragen aan de aanpassing van Turkije aan het acquis; wijst erop dat de economische samenwerking aanzienlijk zou worden versterkt indien Turkije in toereikende mate aan de EU-normen inzake overheidsopdrachten, concurrentie en werkgelegenheid en sociaal beleid zou voldoen;

35.

spreekt nogmaals zijn steun uit voor de overnameovereenkomst met de EU, die op 1 oktober 2014 in werking is getreden; spoort de Commissie aan de voortgang te blijven volgen die Turkije boekt bij de vervulling van de voorwaarden van het stappenplan voor visumliberalisering; is ingenomen met de doeltreffende inspanningen die worden gedaan om aan de in het stappenplan voor visumliberalisering vastgelegde criteria te voldoen; herinnert eraan dat de dialoog over visumliberalisering een op merites gebaseerd proces is en dat Turkije aan alle in het stappenplan voor visumliberalisering vastgelegde vereisten moet voldoen, met inbegrip van in het bijzonder de volledige en effectieve tenuitvoerlegging van alle bepalingen van de overnameovereenkomst; herinnert aan de verplichting van Turkije om de overnameovereenkomst en de visumliberalisering volledig en doeltreffend uit te voeren ten opzichte van alle lidstaten, waaronder het verlenen van niet-discriminatoire en visumvrije toegang tot het Turkse grondgebied aan de burgers van alle EU-lidstaten; vraagt Turkije de bestaande bilaterale overnameovereenkomsten volledig en effectief ten uitvoer te leggen; herinnert eraan dat Turkije een van de belangrijkste doorreislanden is voor irreguliere migratie naar de EU en dringt er in dit verband op aan de grensoverschrijdende samenwerking tussen Turkije en de naburige EU-lidstaten te verbeteren; verwelkomt de inwerkingtreding van de wet inzake buitenlanders en internationale bescherming en de oprichting van het directoraat-generaal voor migratiebeheer in april 2014 als belangrijke stappen in de richting van afstemming op de EU-normen inzake internationale bescherming van legale en illegale migranten; wijst erop dat samenwerking tussen Turkije en alle EU-lidstaten, in het bijzonder met het oog op de versterking van het beheer van de gemeenschappelijke grenzen met alle lidstaten van de EU, moet worden geïntensiveerd; benadrukt dat Turkije de grenscontrole verder moet versterken teneinde irreguliere migratie naar EU-landen te bestrijden;

36.

herinnert aan het strategische belang van Turkije voor de energievoorzieningszekerheid van de EU en beschouwt Turkije als een belangrijke partner in de energiesector; wijst op de drie zuidelijke gascorridor-projecten die eind 2013 zijn goedgekeurd en die de gasleveringszekerheid voor Turkije vergroten en die het land toegang bieden tot de EU als belangrijkste energiemarkt; is van mening dat, in een context van in toenemende mate concurrerende energiemarkten en de noodzaak van diversifiëring van energiebronnen en aanvoerroutes, Turkije, met zijn enorme potentieel aan hernieuwbare energiebronnen, een belangrijke bijdrage zou kunnen leveren aan de energievoorzieningszekerheid van de EU en aan de ambities van de EU inzake diversifiëring op energiegebied in overeenstemming met het internationaal recht; is bezorgd over de nauwere samenwerking tussen Turkije en Rusland op energiegebied en is daarom van mening dat de EU de onderhandelingen over energie moet bespoedigen;

37.

herinnert aan de strategische positie van Turkije als partner van de EU en lid van de NAVO en de cruciale rol die het land derhalve vervult op geopolitiek gebied en aan de betekenis van het land voor een alomvattende strategie om de veiligheid en stabiliteit in de oostelijke en zuidelijke naburige regio's aan te pakken, met name in Syrië en Irak; wijst erop dat het vanwege de zeer ernstige ontwikkelingen in de regio en de aanslagen die op Europees grondgebied zijn gepleegd van essentieel belang is om de dialoog en samenwerking met de EU op het gebied van vraagstukken van buitenlands beleid te intensiveren binnen het kader van de politieke dialoog tussen de EU en Turkije; dringt er bij Turkije op aan een actieve rol te spelen in de internationale coalitie tegen terroristische organisaties zoals IS en hiertoe alle middelen te benutten die het tot zijn beschikking heeft; dringt er bij Turkije op aan meer maatregelen te nemen om te voorkomen dat zogenoemde buitenlandse strijders, geld of uitrusting via Turks grondgebied bij IS of andere extremistische groeperingen terechtkomen; benadrukt dat het noodzakelijk is de reguliere dialoog tussen de EU en Turkije over terrorismebestrijding voort te zetten en te intensiveren en concrete maatregelen te treffen en actie te ondernemen als onderdeel van de gemeenschappelijke inspanningen van de EU en Turkije om terrorisme in al zijn vormen te bestrijden; dringt er bij Turkije op aan doeltreffende grenscontroles te waarborgen en tegelijkertijd met humanitaire hulpmiddelen de noodzakelijke bijstand te blijven verstrekken aan vluchtelingen uit Syrië, en de veiligheid van de slachtoffers van de Syrische burgeroorlog te garanderen; onderstreept het belang van frequentere dialogen en raadplegingen op hoog niveau tussen de EU en Turkije met betrekking tot vraagstukken op het gebied van buitenlands en veiligheidsbeleid om ervoor te zorgen dat het beleid van de EU en dat van Turkije elkaar aanvullen en dat Turkije zijn buitenlands beleid geleidelijk gaat afstemmen op dat van de EU;

38.

is van mening dat de Turkse Minister van Buitenlandse Zaken voor relevante gevallen uitgenodigd dient te worden op bijeenkomsten van de Raad Buitenlandse Zaken; is van mening dat er behoefte is aan een kader voor gestructureerde dialoog, samenwerking en coördinatie met betrekking tot kwesties op het gebied van buitenlands, veiligheids- en defensie beleid;

39.

betreurt dat de casus belli-dreiging van de Turkse Grote Nationale Vergadering jegens Griekenland nog niet is ingetrokken, ondanks een goede staat van dienst op het gebied van dialoog en samenwerking tussen Griekenland en Turkije;

40.

prijst Turkije voor zijn voortdurende bijstand aan de naar schatting 1,6 miljoen vluchtelingen uit Irak en Syrië, en voor handhaving van zijn open-grenzenbeleid voor humanitaire doeleinden; is ingenomen met de in oktober 2014 aangenomen richtlijn tijdelijke bescherming, die vluchtelingen een veilige, legale status biedt en hen in staat stelt een identiteitskaart te ontvangen en toegang te verkrijgen tot de arbeidsmarkt; dringt er bij de EU op aan haar financiële steun voor humanitaire hulp aan Syrische en Iraakse vluchtelingen in Turkije voort te zetten; wijst erop dat vluchtelingenkampen hun maximumcapaciteit hebben bereikt en vraagt aandacht voor de druk die de noodzaak een onderkomen te zoeken plaatst op het leven en de middelen van vluchtelingen; is van mening dat de EU actieve steun moet verlenen aan de regering van Turkije bij het opstellen van langetermijnprogramma's voor bijstand aan vluchtelingen en om hun toegang tot onderwijs, gezondheidszorg en (legale) arbeid te bevorderen; dringt er bij de Commissie op aan meer middelen beschikbaar te stellen uit het IPA II-instrument en het instrument voor bijdrage aan stabiliteit en vrede, teneinde te helpen adequate bijstand te bieden aan de lokale gemeenschappen die de gevolgen ondervinden van de grote toestroom van vluchtelingen; dringt er eveneens bij de lidstaten op aan te voorzien in (tijdelijke) hervestigingsplaatsen voor de kwetsbaarste vluchtelingen, in de geest van ware gedeelde verantwoordelijkheid;

41.

verzoekt Turkije om met behulp van de technische en financiële ondersteuning van zijn partners het groeiende aantal in Turkije woonachtige Syrische kinderen toegang tot onderwijs te verlenen;

42.

dringt er bij de Turkse regering op aan om een einde te maken aan de herhaaldelijke schendingen van het Griekse luchtruim en de Griekse territoriale wateren en aan de Turkse militaire vluchten over Griekse eilanden;

43.

dringt er bij de Turkse regering op aan het Verdrag van de Verenigde Naties inzake het recht van de zee (Unclos), dat door de EU en haar 28 lidstaten is ondertekend en geratificeerd, zonder verdere vertraging te ondertekenen en te ratificeren, en onderstreept het legitieme recht van de Republiek Cyprus om bilaterale overeenkomsten te sluiten betreffende haar exclusieve economische zone; verzoekt Turkije om de soevereine rechten van alle lidstaten te eerbiedigen, met inbegrip van de rechten in verband met het onderzoek naar en de exploitatie van bodemschatten wanneer deze in overeenstemming zijn met het EU-acquis en het internationaal recht; dringt er bij Turkije op aan zich te onthouden van acties die de goede nabuurschapsbetrekkingen kunnen beschadigen en een belemmering kunnen vormen voor een gunstig klimaat voor een vreedzame beslechting van bilaterale geschillen;

44.

betreurt de weigering van Turkije te voldoen aan zijn verplichting van een volledige, niet-discriminatoire uitvoering van het aanvullend protocol bij de associatieovereenkomst EG-Turkije ten aanzien van alle lidstaten; herinnert eraan dat deze weigering grote gevolgen blijft hebben voor het onderhandelingsproces;

45.

spreekt nogmaals zijn krachtige steun uit voor de hereniging van Cyprus, op basis van een eerlijke, alomvattende en levensvatbare oplossing voor beide gemeenschappen, onder auspiciën van de secretaris-generaal van de VN en in overeenstemming met de desbetreffende resoluties van de VN-Veiligheidsraad en de waarden en beginselen waarop de EU is gegrondvest, een oplossing op basis van een federatie van twee gemeenschappen en twee zones met één soevereiniteit, één internationale rechtspersoonlijkheid en één nationaliteit, met politieke gelijkheid tussen beide gemeenschappen en gelijke kansen voor alle burgers; is ingenomen met de aankondiging van de speciale adviseur van de VN voor Cyprus, Espen Barth Eide, dat de leiders van beide gemeenschappen de onderhandelingen onder auspiciën van de secretaris-generaal van de VN zo snel mogelijk zullen hervatten, en spreekt zijn krachtige steun uit voor de inspanningen van de speciale adviseur van de VN voor Cyprus om de voorwaarden te scheppen voor hervatting van de besprekingen; spreekt de hoop uit dat de door de recent gekozen Turks-Cypriotische leider uitgedragen boodschap van hereniging en verzoening uitzicht biedt op nieuwe kansen in het onderhandelingsproces; dringt er bij Turkije en alle betrokken partijen op aan de onderhandelingen over hereniging actief te ondersteunen en de noodzakelijke stappen te zetten om de betrekkingen met Cyprus te normaliseren; dringt er bij Turkije op aan te beginnen met de terugtrekking van zijn troepen uit Cyprus en het afgegrendelde gebied rond Famagusta over te dragen aan de VN, overeenkomstig Resolutie 550 (1984) van de VN-Veiligheidsraad; dringt er tegelijkertijd bij de Republiek Cyprus op aan de haven van Famagusta onder het toezicht van de EU-douane open te stellen teneinde een gunstig klimaat te scheppen voor een succesvolle afronding van de lopende onderhandelingen over hereniging, en de Turks-Cyprioten de mogelijkheid te geven handel te drijven met de EU op een legale wijze die voor alle partijen aanvaardbaar is;

46.

herinnert aan de desbetreffende uitspraken van het EHRM en dringt er bij de Turkse regering op aan onmiddellijk een einde te maken aan de schending van de mensenrechten van de Cypriotische burgers en hun niet langer de mogelijkheid te ontzeggen om hun eigendoms-, religieuze en andere mensenrechten te genieten en uit te oefenen die voortvloeien uit de constitutionele orde van de republiek Cyprus en het communautair acquis, alsook uit de grondbeginselen en waarden van de EU;

47.

betreurt het vestigingsbeleid van Turkije en roept het land op ervan af te zien nog meer Turkse burgers in bezette gebieden van Cyprus te vestigen, hetgeen in strijd is met het Verdrag van Genève en de beginselen van het internationaal recht; dringt er bij Turkije op aan alle acties te beëindigen die leiden tot wijziging van het demografische evenwicht op het eiland en die aldus een toekomstige oplossing belemmeren;

48.

roept Turkije op het Comité vermiste personen volledige toegang te verlenen tot alle relevante archieven en militaire zones in het noordelijke deel van Cyprus voor opgravingen en alle relevante informatie te verstrekken die kunnen leiden tot het vinden van verplaatste stoffelijke resten; vraagt bijzondere aandacht voor het werk dat wordt verricht door het Comité vermiste personen;

49.

dringt er bij Turkije en Armenië op aan over te gaan tot een normalisering van hun betrekkingen door de protocollen over de instelling van diplomatieke betrekkingen onvoorwaardelijk te ratificeren, de grens open te stellen en hun betrekkingen actief te verbeteren, in het bijzonder wat grensoverschrijdende samenwerking en economische integratie betreft; is verheugd over de lopende dialoog tussen Turkije en Armenië;

50.

verzoekt zijn Voorzitter deze resolutie te doen toekomen aan de Raad, de Commissie, de vicevoorzitter van de Commissie/hoge vertegenwoordiger van de Unie voor buitenlandse zaken en veiligheidsbeleid, de secretaris-generaal van de Raad van Europa, de president van het Europese Hof voor de rechten van de mens, de regeringen en parlementen van de lidstaten en de regering en het parlement van de Republiek Turkije.

4.11.2016   

NL

Publicatieblad van de Europese Unie

C 407/61

—

gezien zijn eerdere resoluties over Syrië, onder meer die van 30 april 2015 (1),

—

gezien de mededeling van de Commissie van 6 februari 2015 getiteld „Elementen voor een regionale strategie van de EU voor Syrië en Irak, en de dreiging die uitgaat van Da'esh”,

—

gezien de verklaringen en rapporten van de secretaris-generaal van de VN en de hoge commissaris van de VN voor de mensenrechten over het conflict in Syrië,

—

gezien de rapporten van de onafhankelijke internationale onderzoekscommissie voor Syrië van de VN-Mensenrechtenraad,

—

gezien het Statuut van Rome van het Internationaal Strafhof, goedgekeurd op 17 juli 1998, en met name artikel 8, lid 2, onder b), punt ix) daarvan, waarin is bepaald dat het opzettelijk aanvallen van historische monumenten een oorlogsmisdaad is,

—

gezien zijn resolutie van 30 april 2015 over de vernieling van cultuurgoederen door IS/Da'esh (2),

—

gezien artikel 167 van het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie (VWEU), waarin gesteld wordt dat „de Unie en de lidstaten de samenwerking met derde landen en de bevoegde internationale organisaties op het gebied van cultuur bevorderen”,

—

gezien Verordening (EG) nr. 116/2009 van de Raad van 18 december 2008 betreffende de uitvoer van cultuurgoederen,

—

gezien de resolutie over de oprichting van een informeel netwerk van rechtshandhavingsinstanties en rechtshandhavingsexpertise op het gebied van culturele goederen (EU Cultnet), aangenomen door de Raad tijdens zijn zitting van 25 en 26 oktober 2012,

—

gezien het tweede Protocol (1999) bij het Verdrag van Den Haag van 1954 inzake de bescherming van culturele goederen in geval van een gewapend conflict,

—

gezien de verklaring van de vicevoorzitter van de Commissie/hoge vertegenwoordiger van de Unie voor buitenlandse zaken en veiligheidsbeleid, Federica Mogherini, van 21 mei 2015 over de situatie in Palmyra, en gezien de verklaring van de woordvoerder van de hoge vertegenwoordiger Catherine Ashton van 17 februari 2012, waarin de arrestatie van Mazen Darwish wordt veroordeeld, en de plaatselijke EU-verklaring van 3 april 2012 over de aanhoudende detentie zonder aanklacht van de heer Mazen Darwish en zeven andere mensenrechtenactivisten,

—

gezien de EU-richtsnoeren inzake mensenrechtenverdedigers, aangenomen in juni 2004 en geactualiseerd in 2008,

—

gezien resolutie 2222(2015) van de Veiligheidsraad van de Verenigde Naties,

—

gezien de Universele Verklaring van de rechten van de mens,

—

gezien artikel 135, lid 5, en artikel 123, lid 4, van zijn Reglement,

A.

overwegende dat meer dan 220 000 mensen, voornamelijk burgers, om het leven zijn gekomen sinds het begin van het conflict in Syrië in 2011; overwegende dat het regime-Assad, IS/Da'esh, al-Nusra en de andere partijen die bij het conflict betrokken zijn, zich schuldig hebben gemaakt aan massale en terugkerende schendingen van de mensenrechten en van het internationale humanitaire recht; overwegende dat de overgrote meerderheid van die misdrijven tot op heden onbestraft is gebleven;

B.

overwegende dat het aantal folteringen en massale arrestaties en de grootschalige verwoesting van woonwijken de afgelopen maanden dramatisch zijn geëscaleerd, en dat veel Syriërs ontheemd zijn en sommigen zelfs worden gedwongen verder te gaan verblijven van de humanitaire hulp die zij nodig hebben;

C.

overwegende dat IS/Da'esh sinds de verovering van de oude Syrische stad in Palmyra ten minste 400 mensen heeft omgebracht, onder wie vrouwen en kinderen, en volgens het Syrische observatiecentrum voor de mensenrechten ten minste 217 mensen heeft geëxecuteerd en zo'n 600 anderen, waaronder vrouwen en kinderen, gevangen houdt omdat ze ervan verdacht worden betrekkingen met de strijdkrachten van het regime te onderhouden en leden van het regime in hun huis te verbergen;

D.

overwegende dat de verovering van de stad Palmyra werd gevolgd door hevige luchtaanvallen door pro-Assad troepen, waarbij meer dan een dozijn burgers werd gedood en veel van de nog resterende inwoners zijn weggevlucht;

E.

overwegende dat na een nieuw offensief in april-mei 2015, IS/Da'esh op 17 mei 2015 Ramadi heeft veroverd en op 21 mei 2015 Palmyra, waardoor het 50 % van het Syrische grondgebied onder zijn controle kreeg; overwegende dat het transnationale karakter van de zogeheten Islamitische Staat, die over belangrijke financiële middelen en volgens sommige bronnen over ongeveer 200 000 strijders beschikt, een bedreiging vormt voor de hele regio; overwegende dat naar schatting duizenden buitenlanders, waaronder EU-burgers, met de gewapende groepen van IS meevechten; overwegende dat de opmars van IS/Da'esh de humanitaire crisis nog heeft verergerd, met name doordat hij een omvangrijke ontheemding van burgers heeft veroorzaakt;

F.

overwegende dat de leden van de VN-Veiligheidsraad op 5 juni 2015 hun verontwaardiging hebben geuit over het vele geweld en alle aanvallen op burgers in Syrië, en de terroristische aanslagen van IS/Da'esh, al-Nusra en andere terreurgroeperingen in het land hebben veroordeeld;

G.

overwegende dat Palmyra tussen Damascus en de oostelijke stad Deir al-Zour ligt en er zich in de buurt belangrijke gasvelden en fosfaatmijnen bevinden; overwegende dat de verovering van Palmyra samenviel met de verovering door IS/Da'esh van Ramadi in de Iraakse provincie Anbar, maar ook plaatsvond kort na het terreinverlies van IS/Da'esh rond Tikrit;

H.

overwegende dat Palmyra, dat meer dan 2 000 jaar oud is, een uitermate belangrijke culturele locatie is en is opgenomen in de werelderfgoedlijst van de UNESCO; overwegende dat de directeur-generaal van de UNESCO op 21 mei 2015 heeft opgeroepen tot de onmiddellijke beëindiging van de vijandelijkheden in de stad;

I.

overwegende dat Palmyra een symbool is van het rijke culturele erfgoed van Syrië, en monumentale ruïnes bevat van een grote stad die een van de belangrijkste culturele centra van de oude wereld was; overwegende dat de massale moordpartijen en vernietiging van archeologisch en cultureel erfgoed door IS/Da'esh onder bepaalde omstandigheden als een misdaad tegen de menselijkheid en „culturele zuivering” worden beschouwd, en volgens het Statuut van Rome van het Internationaal Strafhof een oorlogsmisdrijf vormen; overwegende dat Irina Bokova, directeur-generaal van de UNESCO, deze stelselmatige aanvallen op cultureel erfgoed als „culturele zuivering” heeft omschreven;

J.

overwegende dat IS/Da'esh zowel in Irak als in Syrië het culturele erfgoed aanvalt en vernietigt en dit als oorlogstactiek gebruikt om angst en haat te zaaien; overwegende dat als gevolg van de verovering van Palmyra door IS/Da'esh, het historische erfgoed van deze stad dreigt te worden vernietigd;

K.

overwegende dat in de regionale strategie van de EU voor Syrië en Irak en voor de dreiging die uitgaat van IS/Da'esh, die de Raad Buitenlandse Zaken van 16 maart 2015 heeft aangenomen, de EU met kracht de moedwillige verwoesting van archeologische vindplaatsen en cultureel erfgoed veroordeelt en opmerkt dat dergelijke daden als een oorlogsmisdaad in de zin van het Statuut van Rome van het Internationaal Strafhof (ICC) kunnen worden beschouwd;

L.

overwegende dat het project voor de driejarige dringende bescherming van het Syrische erfgoed dat de UNESCO en andere partners hebben gelanceerd, het culturele erfgoed van het land moet beschermen;

M.

overwegende dat de illegale handel in cultuurgoederen nu de op twee na belangrijkste vorm van illegale handel is, na die in drugs en wapens, en dat deze illegale handel wordt gedomineerd door netwerken van de georganiseerde misdaad, en dat de huidige nationale en internationale mechanismen noch voldoende zijn toegerust noch voldoende worden ondersteund om deze problematiek aan te pakken; overwegende dat de EU alle passende maatregelen overeenkomstig Resolutie 2199 (2015) van de VN-Veiligheidsraad heeft genomen om de illegale handel in cultuurgoederen te voorkomen;

N.

overwegende dat er sinds het begin van het Syrische conflict in maart 2011 sprake is van wijdverbreide en ernstige schendingen van de mensenrechten, met name het opzettelijk aanvallen, willekeurige opsluiting en ontvoering van onafhankelijke journalisten, mensenrechtenactivisten, humanitaire hulpverleners en medisch personeel, die het slachtoffer zijn van bedreigingen, geweld, willekeurige arrestatie en verdwijning in Syrië;

O.

overwegende dat Mazen Darwish, een Syrische journalist en activist en voorzitter van het Syrisch Centrum voor media en vrijheid van meningsuiting, reeds sinds 2012 gevangen wordt gehouden, net zoals Hani Al-Zaitani en Hussain Ghrer, wegens hun inspanningen om de vrijheid van meningsuiting te verdedigen; overwegende dat Mazen Darwish naar verluidt ernstig werd gefolterd en mishandeld, en op 6 mei 2015 naar een onbekende plek is overgebracht; overwegende dat Mazen Darwish de Persvrijheidsprijs 2015 van de UNESCO heeft gekregen, alsook andere belangrijke internationale prijzen, zoals de Preis der Lutherstädte — „Das unerschrockene Wort” 2015, de Bruno-Kreisky-Preis für Verdienste um die Menschenrechte 2013, en de PEN-Pinterprijs 2014; overwegende dat de aanhoudende opsluiting van Mazen Darwish, Hani Al-Zaitani en Hussain Ghrer een verder bewijs is van het repressieve karakter van het regime van Bashar al-Assad in Syrië;

P.

overwegende dat de Algemene Vergadering van de VN in Resolutie 67/262 van 15 mei 2013 de Syrische autoriteiten heeft opgeroepen alle personen die willekeurig worden vastgehouden, waaronder de leden van het Syrische Centrum voor media en vrijheid van meningsuiting, onmiddellijk vrij te laten;

Q.

overwegende dat de hoge commissaris van de VN voor de mensenrechten, Zeid Ra'ad Al Hussein, er op 19 februari 2015 bij de Syrische autoriteiten op heeft aangedrongen iedereen die wordt vastgehouden voor het vreedzaam uiten van zijn standpunten, onder wie Mazen Darwish, vrij te laten;

R.

overwegende dat honderden mensenrechtenactivisten het slachtoffer zijn van bedreigingen, geweld, willekeurige arrestatie en verdwijning in Syrië; overwegende dat dit ook geldt voor de mensenrechtenadvocate en winnares van de Sacharov-prijs 2011, Razan Zeitouneh, die op 9 december 2013 in Duma werd ontvoerd;

1.

veroordeelt met klem de gruwelijke, stelselmatige en wijdverbreide mensenrechtenschendingen en de schendingen van het internationale humanitaire recht door het regime van al-Assad, terroristen van IS/Da'esh en andere jihadistische groeperingen in Syrië, alsook de veroordelingen en beschuldigingen van politieke, civiele en mensenrechtenactivisten, bloggers en journalisten; herhaalt zijn ondubbelzinnige veroordeling van foltering, de in intensiteit opgevoerde beschietingen en het gebruik van bombardementen vanuit de lucht, waaronder met vatenbommen, door de Syrische regering; spreekt zijn diepe medeleven uit met de slachtoffers; blijft ten zeerste onthutst over het schokkende niveau van menselijk lijden en het verlies aan mensenlevens in het Syrië-conflict en maakt zich ernstig zorgen over de verslechterende humanitaire en veiligheidssituatie in Syrië;

2.

veroordeelt de verovering van Palmyra door IS/Da'esh op 21 mei 2015 na een belegering van negen dagen die veel mensenlevens heeft gekost, alsook het feit dat het sindsdien in en rond de stad ten minste 217 mensen heeft vermoord en zich alom schuldig blijft maken aan misbruik en wreedheden in het „kalifaat” dat het heeft afgekondigd in de gebieden in Syrië en Irak die het onder zijn controle heeft;

3.

uit zijn bezorgdheid over de situatie op de Palmyra-site en over het lot van de duizenden inwoners van de stad Palmyra, alsook over het lot van de duizenden mensen die door de opmars van IS/Da'esh zijn verdreven en dat van de vrouwen en kinderen in Palmyra, en verwijst daarbij naar het gebruikelijke optreden van IS/Da'esh tot nu toe elders, te weten het ontvoeren, gebruiken en misbruiken van vrouwen en kinderen, met inbegrip van verkrachting, seksueel misbruik, gedwongen huwelijken en gedwongen recrutering van kinderen;

4.

moedigt de Raad, de Commissie en de hoge vertegenwoordiger aan alle noodzakelijke financiële en personele middelen beschikbaar te stellen om de vluchtelingen bij te staan;

5.

is ingenomen met de toezegging — gedaan tijdens de bijeenkomst van de ministers van de internationale coalitie tegen IS/Da'esh in Parijs op 2 juni 2015 — om de collectieve inspanningen om IS/Da'esh te verslaan, te verdubbelen; verzoekt de coalitie meer te doen voor het implementeren van een gemeenschappelijke, multi-dimensionale en langetermijnstrategie ter verzwakking en uiteindelijke vernietiging van IS/Da'esh; onderstreept dat deze strategie aangevuld zal moeten worden met versterkte samenwerking tussen alle regionale staats- en niet-staatsactoren die zich aan de strijd tegen IS/Da'esh hebben gecommitteerd;

6.

is er onverminderd van overtuigd dat het conflict niet daadwerkelijk zal kunnen worden opgelost en dat er in Syrië geen sprake van duurzame vrede zal kunnen zijn indien de plegers — in beide kampen — van misdaden gedurende het conflict niet ter verantwoording worden geroepen;

7.

wijst erop dat een duurzame oplossing voor de crisis in Syrië enkel kan worden bereikt door middel van een inclusieve politieke oplossing op basis van het communiqué van Genève van 30 juni 2012 en met de steun van de internationale gemeenschap; verzoekt de speciale gezant van de VN, Staffan de Mistura, met alle partijen te werken aan een daadwerkelijke politieke transitie die tegemoetkomt aan de legitieme verwachtingen van de Syrische bevolking en hen in staat stelt hun eigen toekomst op onafhankelijke en democratische wijze invulling te geven;

8.

geeft uiting aan zijn ernstige bezorgdheid over het grote gebrek aan financiële middelen na de VN-oproepen in 2014, wat geleid heeft tot tijdelijke opschorting van het Wereldvoedselhulpprogramma aan de Syrische vluchtelingen; dringt er derhalve bij de internationale gemeenschap op aan meer financiële middelen en bijstand ter beschikking te stellen bij volgende oproepen;

9.

verzoekt de internationale gemeenschap nog intensiever te zoeken naar oplossingen ter verlichting van de crisis en ter beëindiging van de oorlog in Syrië, en spreekt zijn steun uit voor degenen die zich inzetten om IS/Da'esh in Syrië en Irak te bestrijden; verzoekt de regeringen van de regio samen te werken, aangezien nauwe samenwerking op het gebied van veiligheid het enige middel is om vrede en veiligheid in de regio te bewerkstelligen;

10.

verzoekt de internationale gemeenschap alles te doen wat in haar vermogen ligt om de burgerbevolking te beschermen en het unieke culturele erfgoed van Palmyra te vrijwaren, en verzoekt alle partijen onmiddellijk een eind te maken aan de vijandelijkheden in Palmyra en de burgers die het geweld proberen te ontvluchten niets in de weg te leggen;

11.

verlangt de onmiddellijke beëindiging van de vernietiging van het culturele erfgoed van Syrië en Irak, waaronder religieuze sites en objecten; onderstreept dat dit soort daden van IS/Da'esh of andere individuen, groeperingen, facties en entiteiten niet kunnen worden getolereerd, en roept er ook toe op het culturele erfgoed van Irak in stand te houden door de culturele en religieuze eigendommen en sites te beschermen in overeenstemming met het internationale humanitaire recht;

12.

spoort de EU en de lidstaten aan bewustmakingscampagnes te ontwikkelen om het illegaal verkopen en kopen van cultuurobjecten uit de conflictgebieden te ontmoedigen;

13.

wijst nog eens op de enorme waarde van het culturele erfgoed voor de hele mensheid en is in dit verband van oordeel dat de vernietiging ervan als een onaanvaardbare oorlogsmisdaad moet worden aangemerkt;

14.

onderstreept de noodzaak van gemeenschappelijke inspanningen van de internationale gemeenschap om de illegale handel in culturele eigendommen en cultuurobjecten, waarmee IS/Da'esh zichzelf onder andere financiert, te voorkomen;

15.

onderschrijft de verklaringen van de directeur-generaal van de UNESCO en alle bijzondere maatregelen van de VN en de UNESCO om Palmyra en alle andere culturele en historische locaties die worden bedreigd, te beschermen;

16.

verzoekt de secretaris-generaal van de VN om de kwestie van de bescherming van alle culturele sites die worden bedreigd door terroristische groeperingen, met inbegrip van IS/Da'esh, aan de Veiligheidsraad voor te leggen met het oog op de aanneming van een resolutie over dit onderwerp;

17.

verzoekt de lidstaten en de EU-instellingen praktische stappen te ondernemen om, in samenwerking met de Verenigde Naties, bedreigde culturele, historische, religieuze en archeologische sites in Palmyra en het gehele Midden-Oosten te beschermen;

18.

is ingenomen met en ondersteunt het uitermate belangrijke werk van de plaatselijke en de internationale organisaties van het maatschappelijk middenveld op het gebied van het documenteren van de mensenrechtenschendingen en het vergaren van bewijsmateriaal van oorlogsmisdaden, van misdaden tegen de menselijkheid en van andere misdaden; geeft uitdrukking aan zijn grote bewondering voor en solidariteit met alle Syrische activisten die onvermoeid — en met gevaar voor eigen leven — doorgaan met het monitoren, documenteren en rapporteren van de mensenrechtensituatie in hun door oorlog verscheurde land;

19.

maakt zich ernstige zorgen over de steeds verder verslechterende humanitaire en mensenrechtensituatie in Syrië en onderstreept het belang van het eerbiedigen van de vrijheid van meningsuiting en van het recht van mensenrechtenactivisten om hun werk te doen, in overeenstemming met de internationale verplichtingen die Syrië is aangegaan; wijst erop dat eenieder recht heeft op vrijheid van mening en van meningsuiting, en dat dit een van de fundamentele mensenrechten is; veroordeelt alle schendingen van de persvrijheid en alle daden van geweld tegen journalisten in Syrië;

20.

verzoekt de Syrische autoriteiten onmiddellijk en onvoorwaardelijk alle aanklachten tegen Mazen Darwish en alle anderen die gevangen worden gehouden, veroordeeld zijn en/of berecht worden voor het op vreedzame wijze uitoefenen van het recht op vrije meningsuiting en het recht op vrijheid van vergadering, alsook alle mensenrechtenactivisten en strijders voor politieke rechten die op arbitraire wijze van hun vrijheid zijn beroofd vanwege hun activisme, in te trekken en hen vrij te laten;

21.

verzoekt de Syrische autoriteiten met klem onmiddellijk openheid van zaken te geven omtrent het lot en de verblijfplaats van de drie mannen, en ervoor te zorgen dat zij niet gefolterd en/of slecht behandeld worden, dat zij onmiddellijk contact kunnen opnemen met hun familieleden en advocaten, en dat zij de eventueel nodige medische verzorging krijgen;

22.

dringt er met klem bij alle lidstaten op aan prioriteit te geven aan de ratificatie van het Internationaal Verdrag voor de bescherming van alle personen tegen gedwongen verdwijning; roept de Europese dienst voor extern optreden (EDEO) en de lidstaten op de universele ratificatie en de tenuitvoerlegging van dit belangrijke instrument voor de mensenrechten te bevorderen en steun te geven aan het werk van het VN-Comité inzake gedwongen verdwijningen, dat is opgericht op grond van dit verdrag;