19.2.2016   

NL

Publicatieblad van de Europese Unie

C 65/1

19.2.2016   

NL

Publicatieblad van de Europese Unie

C 65/2

—

gezien het Handvest van de grondrechten van de Europese Unie, dat via artikel 6 van het Verdrag betreffende de Europese Unie (VEU) deel uitmaakt van de Verdragen, en met name artikel 38 van het Handvest, waarin wordt bepaald dat in het beleid van de Unie een hoog niveau van consumentenbescherming wordt verzekerd,

—

gezien artikel 26 van het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie (VWEU), waarin het navolgende wordt bepaald: „De interne markt omvat een ruimte zonder binnengrenzen waarin het vrije verkeer van goederen, personen, diensten en kapitaal is gewaarborgd volgens de bepalingen van de Verdragen”,

—

gezien artikel 3, lid 3, VEU, waarin wordt bepaald dat de Unie zich inzet voor „een sociale markteconomie met een groot concurrentievermogen die gericht is op volledige werkgelegenheid en sociale vooruitgang” en voor „een hoog niveau van bescherming en verbetering van de kwaliteit van het milieu”,

—

gezien artikel 9 VWEU, waarin het navolgende wordt vastgesteld: „Bij de bepaling en de uitvoering van haar beleid en optreden houdt de Unie rekening met de eisen in verband met de bevordering van een hoog niveau van werkgelegenheid, de waarborging van een adequate sociale bescherming, de bestrijding van sociale uitsluiting alsmede een hoog niveau van onderwijs, opleiding en bescherming van volksgezondheid”,

—

gezien artikel 11 VWEU, dat bepaalt dat „de eisen inzake milieubescherming moeten worden geïntegreerd in de omschrijving en uitvoering van het beleid en het optreden van de Unie, in het bijzonder met het oog op het bevorderen van duurzame ontwikkeling”,

—

gezien artikel 12 VWEU, waarin het navolgende wordt bepaald: „Met de eisen ter zake van consumentenbescherming wordt rekening gehouden bij het bepalen en uitvoeren van het beleid en het optreden van de Unie op andere gebieden”,

—

gezien de artikelen 14, 114, lid 3, en 169 VWEU en Protocol 26 bij dat Verdrag inzake diensten van algemeen (economisch) belang,

—

gezien het feit dat in artikel 169, lid 1, VWEU het navolgende wordt bepaald: „Om de belangen van de consumenten te bevorderen en een hoog niveau van consumentenbescherming te waarborgen, draagt de Unie bij tot de bescherming van de gezondheid, de veiligheid en de economische belangen van de consumenten alsmede tot de bevordering van hun recht op voorlichting en vorming, en hun recht van vereniging om hun belangen te behartigen”,

—

gezien Aanbeveling 98/560/EG van de Raad van 24 september 1998 betreffende de ontwikkeling van de concurrentiepositie van de Europese industrie van audiovisuele en informatiediensten door de bevordering van nationale kaders teneinde een vergelijkbaar en doeltreffend niveau van bescherming van minderjarigen en de menselijke waardigheid te bereiken (1),

—

gezien het verslag over de toepassing van Verordening (EG) nr. 2006/2004 van het Europees Parlement en de Raad van 27 oktober 2004 betreffende samenwerking tussen de nationale instanties die verantwoordelijk zijn voor handhaving van de wetgeving inzake consumentenbescherming (verordening betreffende samenwerking met betrekking tot consumentenbescherming) (COM(2009)0336),

—

gezien Richtlijn 2005/29/EG van het Europees Parlement en de Raad van 11 mei 2005 betreffende oneerlijke handelspraktijken van ondernemingen jegens consumenten op de interne markt en tot wijziging van Richtlijn 84/450/EEG van de Raad, Richtlijnen 97/7/EG, 98/27/EG en 2002/65/EG van het Europees Parlement en de Raad en van Verordening (EG) nr. 2006/2004 van het Europees Parlement en de Raad („richtlijn oneerlijke handelspraktijken”) (2),

—

gezien Besluit nr. 1926/2006/EG van het Europees Parlement en de Raad van 18 december 2006 tot vaststelling van een communautair actieprogramma op het gebied van consumentenbeleid (2007-2013) (3),

—

gezien Aanbeveling 2006/952/EG van het Europees Parlement en de Raad van 20 december 2006 betreffende de bescherming van minderjarigen en de menselijke waardigheid en het recht op weerwoord in verband met de concurrentiepositie van de Europese industrie van audiovisuele en online-informatiediensten (4),

—

gezien Richtlijn 2007/65/EG van het Europees Parlement en de Raad van 11 december 2007 tot wijziging van Richtlijn 89/552/EEG van de Raad betreffende de coördinatie van bepaalde wettelijke en bestuursrechtelijke bepalingen in de lidstaten inzake de uitoefening van televisieomroepactiviteiten (5),

—

gezien de mededeling van de Commissie aan de Raad, het Europees Parlement en het Europees Economisch en Sociaal Comité met de titel „EU-strategie voor het consumentenbeleid 2007-2013 — Consumenten mondig maken, hun welzijn verbeteren en hun effectief bescherming bieden” en de resolutie van het Parlement van 20 mei 2008 over de EU-strategie voor het consumentenbeleid 2007-2013 (6),

—

gezien Verordening (EG) nr. 765/2008 van het Europees Parlement en de Raad van 9 juli 2008 tot vaststelling van de eisen inzake accreditatie en markttoezicht betreffende het verhandelen van producten (7), welke verordening bedoeld is om een algemeen kader van regels en beginselen te creëren met betrekking tot accreditatie en markttoezicht,

—

gezien Richtlijn 2009/48/EG van het Europees Parlement en de Raad van 18 juni 2009 betreffende de veiligheid van speelgoed (de speelgoedrichtlijn) (8),

—

gezien de aanbeveling van de Commissie van 29 juni 2009 over maatregelen ter verbetering van de werking van de interne markt en de aanbeveling van de Commissie van 12 juli 2004 betreffende de omzetting in nationaal recht van internemarktrichtlijnen (9),

—

gezien de mededeling van de Commissie van 2 juli 2009 betreffende de handhaving van de consumentenwetgeving (COM(2009)0330) en het verslag van de Commissie van 2 juli 2009 over de toepassing van Verordening (EG) nr. 2006/2004 van het Europees Parlement en van de Raad van 27 oktober 2004 betreffende de samenwerking tussen de nationale instanties die verantwoordelijk zijn voor de handhaving van de wetgeving inzake consumentenbescherming (verordening betreffende samenwerking met betrekking tot consumentenbescherming) (COM(2009)0336),

—

gezien de mededeling van de Commissie van 7 juli 2009 aan het Europees Parlement, de Raad, het Europees Economisch en Sociaal Comité en het Comité van de Regio's inzake een geharmoniseerde methode voor de indeling en rapportage van klachten en vragen van consumenten (COM(2009)0346) en de begeleidende ontwerpaanbeveling van de Commissie (SEC(2009)0949),

—

gezien de mededeling van de Commissie aan de Europese Raad met de titel „Europa 2020, een strategie voor slimme, duurzame en inclusieve groei” (COM(2010)2020),

—

gezien zijn resolutie van 9 maart 2010 inzake consumentenbescherming (10),

—

gezien Richtlijn 2010/13/EU van het Europees Parlement en de Raad van 10 maart 2010 betreffende de coördinatie van bepaalde wettelijke en bestuursrechtelijke bepalingen in de lidstaten inzake het aanbieden van audiovisuele mediadiensten (richtlijn audiovisuele mediadiensten) (11),

—

gezien het verslag van prof. Mario Monti van 9 mei 2010 aan de Commissie over het opnieuw tot leven brengen van de interne markt met de titel „A New Strategy for the Single Market”,

—

gezien zijn resolutie van 20 mei 2010 over het verwezenlijken van een interne markt voor consumenten en burgers (12),

—

gezien zijn resolutie van 21 september 2010 over de voltooiing van de interne markt voor e-handel (13),

—

gezien zijn resolutie van 20 oktober 2010 over de financiële, economische en sociale crisis: aanbevelingen met betrekking tot de maatregelen en initiatieven die moeten worden genomen (tussentijds verslag) (14),

—

gezien het werkdocument van de Commissie van 22 oktober 2010 met de titel „Making markets work for consumers” (vierde editie van het scorebord voor de consumentenmarkten) (SEC(2010)1257),

—

gezien het verslag van 27 oktober 2010 met de titel „Verslag over het EU-burgerschap 2010: Het wegnemen van de belemmeringen voor de rechten van EU-burgers” (COM(2010)0603),

—

gezien het werkdocument van de Commissie van 4 maart 2011 met de titel „Consumers at home in the single market” (vijfde editie van het scorebord voor de consumentenmarkten) (SEC(2011)0299),

—

gezien het netwerk van bureaus voor consumentenvoorlichting en het in 2011 verschenen desbetreffende jaarverslag 2010 van het Bureau voor publicaties van de Europese Unie,

—

gezien zijn standpunt van 23 juni 2011 over het voorstel voor een richtlijn van het Europees Parlement en de Raad betreffende consumentenrechten (15),

—

gezien zijn resolutie van 5 juli 2011 over een efficiëntere en eerlijkere handels- en distributiemarkt (16),

—

gezien het werkdocument van de Commissie van oktober 2011 met de titel „Making markets work for consumers” (zesde editie van het scorebord voor de consumentenmarkten) (SEC(2011)1271),

—

gezien de „verklaring van Krakau” van het eerste Forum Interne Markt, dat op 3—4 oktober 2011 in Krakau (Polen) plaatsvond,

—

gezien het voorstel van 19 oktober 2011 voor een verordening van het Europees Parlement en de Raad tot oprichting van de Connecting Europe Facility (COM(2011)0665),

—

gezien zijn resoluties van 23 oktober 2012 over passagiersrechten in alle vervoerswijzen (17) en van 25 oktober 2011 over mobiliteit en integratie van gehandicapten en de Europese strategie inzake handicaps 2010-2020 (18),

—

gezien zijn resolutie van 29 maart 2012 over de werking en toepassing van verworven rechten van luchtreizigers (19),

—

gezien Verordening (EU) nr. 1169/2011 van het Europees Parlement en de Raad van 25 oktober 2011 betreffende de verstrekking van voedselinformatie aan consumenten (20),

—

gezien het voorstel voor een verordening van het Europees Parlement en de Raad van 9 november 2011 tot vaststelling van een consumentenprogramma 2014-2020 (COM(2011)0707) en de daaraan gerelateerde documenten (SEC(2011)1320) en (SEC(2011)1321),

—

gezien zijn resolutie van 15 november 2011 over een nieuwe strategie voor het consumentenbeleid (21),

—

gezien de mededeling van de Commissie van 19 december 2011 aan het Europees Parlement en de Raad getiteld „Een Europese visie voor passagiers: Mededeling over passagiersrechten in alle vervoerswijzen” (COM(2011)0898),

—

gezien de mededeling van de Commissie van 11 januari 2012 met de titel „Een coherent kader voor een groter vertrouwen in de digitale eengemaakte markt voor elektronische handel en onlinediensten” (COM(2011)0942),

—

gezien het voorstel van 25 januari 2012 voor een verordening van het Europees Parlement en de Raad betreffende de bescherming van natuurlijke personen in verband met de verwerking van persoonsgegevens en betreffende het vrije verkeer van die gegevens (algemene verordening gegevensbescherming) (COM(2012)0011),

—

gezien zijn resolutie van 2 februari 2012: „Op weg naar een samenhangende Europese aanpak van collectieve verhaalmechanismen” (22),

—

gezien de mededeling van de Commissie van 20 april 2012 met de titel „Een strategie voor e-aanbesteding” (COM(2012)0179),

—

gezien de mededeling van de Commissie van 2 mei 2012 met de titel „Europese Strategie voor een beter internet voor kinderen” (COM(2012)0196),

—

gezien zijn resolutie van 22 mei 2012 over een strategie ter versterking van de rechten van kwetsbare consumenten (23),

—

gezien zijn resolutie van 22 mei 2012 over het scorebord van de interne markt (24),

—

gezien de mededeling van de Commissie van 22 mei 2012 aan het Europees Parlement, de Raad, het Economisch en Sociaal Comité en het Comité van de Regio's met de titel „Een Europese consumentenagenda — Vertrouwen en groei stimuleren” (COM(2012)0225),

—

gezien het werkdocument van de Commissie van 29 mei 2012 met de titel „Consumer Conditions Scoreboard. Consumers at home in the single market” (zevende editie van het scorebord voor de consumentenmarkten) (SWD(2012)0165),

—

gezien het werkdocument van de Commissie van 7 december 2012 getiteld „Making markets work for consumers”, achtste editie van het scorebord voor de consumentenmarkten (SWD(2012)0432),

—

gezien het voorstel van 4 juni 2012 voor een verordening van het Europees Parlement en de Raad betreffende elektronische identificatie en vertrouwensdiensten voor elektronische transacties in de interne markt (COM(2012)0238),

—

gezien het werkdocument van de Commissie van 19 juli 2012 met de titel „Knowledge-enhancing aspects of consumer empowerment 2012-2014” (SWD(2012)0235),

—

gezien de mededeling van de Commissie van 3 oktober 2012 aan het Europees Parlement, de Raad, het Europees Economisch en Sociaal Comité en het Comité van de Regio's met de titel „Akte voor de interne markt II: samen voor nieuwe groei” (COM(2012)0573),

—

gezien zijn resolutie van 11 december 2012 inzake het voltooien van de digitale interne markt (25),

—

gezien het advies van het Europees Economisch en Sociaal Comité, de mededeling van de Commissie aan het Europees Parlement, de Raad, het Europees Economisch en Sociaal Comité en het Comité van de Regio's met de titel „Een Europese consumentenagenda — Vertrouwen en groei stimuleren” (COM(2012)0225),

—

gezien artikel 48 van zijn Reglement,

—

gezien het verslag van de Commissie interne markt en consumentenbescherming (A7-0163/2013),

A.

overwegende dat de bevordering van de rechten van consumenten en consumentenbescherming grondbeginselen zijn van de Unie;

B.

overwegende dat consumenten een essentiële rol vervullen in de economie, aangezien consumptie een van de voornaamste aanjagers van groei in de Unie is;

C.

overwegende dat de Europese burger als consument een belangrijke rol toekomt bij de verwezenlijking van de doelstellingen van Europa 2020 in de vorm van slimme, duurzame en inclusieve groei, en dat in dit verband de rol van de consument als element in het economisch beleid van de Unie moet worden erkend;

D.

overwegende dat in de Unie gestreefd wordt naar een hoog niveau van bewustwording, mondigheid en bescherming van consumenten, alsmede naar het tot stand brengen van een goed evenwicht voor wat het concurrentievermogen van uniale ondernemingen en economieën betreft, met name door het beschermen van de gezondheid, veiligheid en economische belangen van consumenten, evenals door het bevorderen van hun recht op voorlichting, vorming en vereniging;

E.

overwegende dat consumenten geen homogene groep vormen, en dat aan die variabelen recht moet worden gedaan in de Europese consumentenagenda, aangezien er grote verschillen bestaan tussen consumenten voor wat vaardigheden, kennis van de wettelijke voorschriften, assertiviteit en de bereidheid juridisch verhaal te willen halen betreft; overwegende dat bij de toepassing van de Europese consumentenagenda oog moet zijn voor niet-discriminatie en toegankelijkheid;

F.

overwegende dat het van belang is het consumentenvertrouwen, hun vertrouwen in de markt en de kennis over hun rechten te stimuleren, met name wanneer het kwetsbare consumenten betreft, zoals kinderen, ouderen en andere consumenten die zich in een kwetsbare situatie bevinden; overwegende dat het in dit verband van essentieel belang is consumenten in de Unie betere bescherming te bieden ten opzichte van producten en diensten die een gevaar kunnen opleveren voor hun gezondheid of veiligheid;

G.

overwegende dat „ter zake doende en adequate informatie” inhoudt dat deze informatie gemakkelijk toegankelijk, transparant, niet-misleidend en vergelijkbaar is;

H.

overwegende dat de verwezenlijking van een goed functionerende interne markt verenigbaar is met de doelstellingen van de Lissabon-strategie voor meer groei en werkgelegenheid, die de 500 miljoen Europese consumenten ten goede komen;

I.

overwegende dat elektronische handel uiterst nuttig is voor alle consumenten dankzij het enorm grensoverschrijdend potentieel ervan, dat consumenten in staat stelt optimaal te profiteren van de voordelen van de interne markt; overwegende dat elektronische handel ook als integratie-instrument uiterst nuttig is voor consumenten met een handicap of verminderde mobiliteit en consumenten die woonachtig zijn in plattelandsgebieden met geografische handicaps;

J.

overwegende dat onzekerheid over de rechten van de consument met betrekking tot grensoverschrijdende aankopen de voordelen van marktintegratie ondermijnt;

K.

overwegende dat de ontwikkeling van de elektronische handel wordt bemoeilijkt door de nog altijd bestaande digitale kloof tussen de burgers van de Unie, met name voor wat ouderen betreft; overwegende dat de meeste openbare en particuliere websites nog altijd ontoegankelijk zijn voor mensen met een handicap of een lagere digitale geletterdheid;

L.

overwegende dat de versnippering van de digitale interne markt de rechten van de consument in gevaar brengt; overwegende dat sommige websites niet geschikt zijn voor grensoverschrijdende kopers en consumenten; overwegende dat de richtlijn inzake alternatieve geschillenbeslechting en de verordening betreffende onlinegeschillenbeslechting op korte termijn in werking zullen treden en nuttige instrumenten voor de consumenten zullen zijn, met name bij grensoverschrijdende transacties; overwegende dat nader moet worden gekeken naar toereikende regelingen om groepsacties efficiënt te maken;

M.

overwegende dat de recente financiële crisis eens te meer duidelijk heeft gemaakt dat er sterke behoefte is aan bescherming van en informatie voor de consumenten met betrekking tot financiële en bancaire diensten, aangezien de producten van deze sectoren rechtstreeks van invloed kunnen zijn op hun algehele welzijn, alsmede dat er behoefte is aan meer onpartijdig advies voor consumenten;

N.

overwegende dat er op Europees niveau naar wordt gestreefd de consument een centrale rol in het beleid van de Unie te geven als middel voor de verwezenlijking van de doelstellingen van Europa 2020;

O.

overwegende dat de huidige economische crisis ook ernstige gevolgen heeft voor de koopkracht van consumenten op de interne markt, met name van consumenten die zich vanwege hun maatschappelijke of financiële positie in een kwetsbare situatie bevinden; overwegende dat de rechten van consumenten derhalve in voldoende mate moeten worden erkend;

P.

overwegende dat de interne markt de consumenten in de Unie toegang biedt tot een breed scala van producten en diensten van hoge kwaliteit die tegen concurrerende prijzen worden verkocht; overwegende dat met de productie van milieuvriendelijke goederen en milieuvriendelijke dienstverlening tot verantwoordelijke consumptie wordt aangemoedigd, waardoor duurzame ontwikkeling, werkgelegenheid en economische groei worden bevorderd; overwegende dat de Commissie zich moet beraden over en verdiepen in nieuwe vormen van consumptie, zoals het delen en weggeven van goederen en consumptie;

Q.

overwegende dat de nodige aanpassingen moeten worden doorgevoerd naarmate de technische en wetenschappelijke kennis vordert, zowel wat betreft de voedselveiligheid als met betrekking tot de overige basisconsumptieproducten;

R.

overwegende dat consumentenverenigingen op alle terreinen een belangrijkere rol moeten gaan spelen, en dat daarvoor de nodige juridische en economische maatregelen moeten worden getroffen en aan capaciteitsopbouw moet worden gedaan; overwegende dat consumentenverenigingen een unieke rol vervullen bij het waarborgen van het vertrouwen in en de ontwikkeling van de interne markt;

S.

overwegende dat reizigers niet voldoende geïnformeerd zijn over hun rechten en de kwaliteit van de dienstverlening die zij mogen verwachten, en dat reizigers dikwijls moeilijkheden ondervinden bij het instellen van rechtsvorderingen en het doen gelden van hun rechten; overwegende dat er richtsnoeren nodig zijn om de toepassing van de verschillende verordeningen betreffende passagiersrechten in alle vervoerswijzen te vergemakkelijken en verbeteren; overwegende dat de Commissie bij de geplande herziening van de richtlijn betreffende pakketreizen grondig moet onderzoeken welke invloed de elektronische handel en de digitale markten hebben op het consumentengedrag in de Europese toeristische sector;

T.

overwegende dat de bestaande EU-wetgeving passagiers in alle vervoerswijzen weliswaar elementaire bescherming biedt, maar dat voor sommige van de passagiersrechten niet in alle vervoerswijzen en niet overal in de Unie is gewaarborgd dat ze goed worden toegepast, gecontroleerd en gehandhaafd, hetgeen het vrije verkeer in de interne markt belemmert, aangezien dit het vertrouwen van reizigers aantast en nadelige gevolgen heeft voor de vrije concurrentie tussen aanbieders van vervoersdiensten;

U.

overwegende dat passagiers in staat moeten zijn het verschil te onderkennen tussen in de prijs van het ticket geïntegreerde niet-optionele operationele kosten enerzijds en te boeken optionele diensten anderzijds, in het kader van geautomatiseerde boekingssystemen zoals bedoeld in Verordening (EG) nr. 1008/2008 inzake gemeenschappelijke regels voor de exploitatie van luchtdiensten in de Gemeenschap (Herziening) (26), aangezien dit de prijstransparantie in het geval van boekingen via het internet zal vergroten;

V.

overwegende dat de vier belangrijkste doelstellingen van de mededeling van de Commissie over een Europese consumentenagenda erin bestaan: 1) de consumentenveiligheid te versterken; 2) de kennis van de consument te vergroten; 3) de toepassing, handhaving en inachtneming van verhaalmogelijkheden te verbeteren; en 4) de rechten en voornaamste beleidslijnen aan de economische en maatschappelijke veranderingen aan te passen; overwegende dat het Europees Parlement en de nationale parlementen de snelle en doeltreffende omzetting van de wetgeving inzake consumentenbescherming moeten vergemakkelijken;

W.

overwegende dat de Unie ter vermindering van de CO2-uitstoot streefcijfers heeft vastgesteld teneinde de 2020-doelstellingen te kunnen verwezenlijken en te bewerkstelligen dat de energievoorziening tegen 2050 voor het grootste deel afkomstig is van hernieuwbare energiebronnen;

X.

overwegende dat de geformuleerde voorstellen bij de vier bovenvermelde hoofddoelstellingen moeten aansluiten;

1.

is verheugd over de alomvattende aanpak van de Europese consumentenagenda, met name het feit dat deze bijna alle voor de consument belangrijke beleidsterreinen omvat, hetgeen nog eens wijst op de grotere rol en betekenis van de veiligheid en rechten van de consument op de interne markt en op de versterking van consumentenverenigingen; onderstreept overigens dat dit ook in de wetgevings- en niet-wetgevingsvoorstellen van de Commissie tot uitdrukking moet komen;

2.

verwelkomt de bereidheid van de Commissie om samen met handelaren en tussenpersonen te werken aan het bevorderen van initiatieven op het vlak van maatschappelijk verantwoord ondernemen, die de veiligheid van de consumenten ten goede komen; is van oordeel dat de Commissie een permanente dialoog met de private sector moet aangaan om ervoor te zorgen dat initiatieven geaccepteerd en in de praktijk toegepast worden;

3.

pleit ervoor dat consumenten gemakkelijk en doeltreffend hun rechten kunnen uitoefenen op basisgebieden zoals voeding, gezondheid, energie en financiële en digitale diensten, toegang tot breedband, gegevensbescherming, vervoer en telecommunicatie;

4.

verzoekt de Commissie nauw met de nationale regeringen samen te werken bij de ontwikkeling en doorvoering van de campagne op Unieniveau gericht op het vergroten van de kennis onder de consumenten van hun rechten en belangen; onderstreept dat deze campagne alleen succesvol kan zijn indien naast de publieke sector en consumentenorganisaties ook de private sector erbij wordt betrokken;

5.

is van oordeel dat gewerkt moet worden aan het bevorderen van e-platforms zoals het European Enterprise Support Network en de website Your Europe, omdat ze bijdragen aan de ontwikkeling van de Europese interne markt en een belangrijke bron van informatie zijn voor de consumenten en kleine en middelgrote ondernemingen;

6.

verzoekt de Commissie een voorstel in te dienen over het verbeteren van de kennis onder burgers van de financiële sector, zodat mensen over de nodige informatie beschikken alvorens ze besluiten een lening te nemen; is van oordeel dat bijzondere aandacht moet worden besteed aan jongeren en aan het verschaffen van informatie over kortlopende leningen;

7.

onderstreept dat de voorlichting van consumenten hun risico's ten opzichte van gevaarlijke of vervalste producten, speculatieve financiële producten en misleidende reclame verkleint; is van mening dat voorlichting (met inbegrip van financiële voorlichting) en versterking van de positie van de consument levenslang moeten zijn en op school moeten beginnen; benadrukt dat het geven van te veel informatie moet worden vermeden en dat in plaats daarvan kennistekorten moeten worden aangepakt en de bewustwording van de consument moet worden verbeterd middels betrouwbare, duidelijke, vergelijkbare en gerichte informatie;

8.

onderstreept dat consumenten hun rechten alleen volledig kunnen opeisen indien de rol en voorlichting van ondernemingen niet uit het oog worden verloren; is van oordeel dat een goede kennis van de rechten van consumenten binnen ondernemingen van essentieel belang is om volledig uitvoering te kunnen geven aan de bestaande wetgeving inzake consumentenbescherming; verzoekt de Commissie en de lidstaten hiertoe de noodzakelijke maatregelen te nemen, en daarbij in het bijzonder aandacht te besteden aan kleine en middelgrote ondernemingen;

9.

onderstreept dat uit meerdere onderzoeken blijkt dat consumenten zich op langetermijnbasis zorgen maken over mogelijke verschillen in de kwaliteit van producten van hetzelfde merk en dezelfde verpakking die op de interne markt worden gedistribueerd; is van oordeel dat consumenten in verschillende lidstaten geen toegang hebben tot dezelfde kwaliteit wanneer ze producten van hetzelfde merk en dezelfde verpakking kopen in de interne markt; benadrukt dat elke vorm van discriminatie tussen consumenten onaanvaardbaar is;

10.

verzoekt de Commissie deze kwestie grondig te onderzoeken, zodat kan worden bepaald of de bestaande Uniewetgeving moet worden aangepast; verzoekt de Commissie het Europees Parlement en de consumenten over het resultaat van dit onderzoek op de hoogte te stellen;

11.

verzoekt de Commissie bijgewerkte standaardnormen vast te stellen die een grotere productveiligheid en -echtheid waarborgen; spreekt in ieder geval de hoop uit dat het voorstel tot wijziging van Richtlijn 2001/95/EG inzake algemene productveiligheid een hoog niveau van veiligheid van consumentenproducten zal garanderen;

12.

is verheugd met het voorstel van de Commissie om een juridisch kader voor productveiligheid te ontwikkelen; benadrukt in dit verband het belang van doeltreffend markttoezicht, aangezien er zich nog altijd onveilige producten op de interne markt bevinden, waaronder producten met CE-markering;

13.

pleit ervoor dat consumenten op een veilige manier kunnen profiteren van de wetenschappelijke en technologische ontwikkelingen en toegang hebben tot informatie, onpartijdig advies en de noodzakelijke instrumenten voor eerlijke en doeltreffende herstelprocedures;

14.

verzoekt de lidstaten en de Commissie te werken aan het bevorderen van initiatieven gericht op het vertalen van de resultaten van wetenschappelijke vooruitgang, technologische ontwikkelingen en andere innovaties in voordelen voor de consumenten, met inachtneming van de wetgeving inzake de veiligheid van consumentenproducten;

15.

pleit voor adequate consumentenbescherming en productveiligheid op de markt voor consumptiegoederen die zijn geproduceerd met behulp van nanotechnologie of genetisch gemodificeerde organismen;

16.

onderstreept dat wetenschappelijke kennis en regelgeving onafhankelijk en transparant moeten zijn, met name op de gebieden gezondheid, milieu en levensmiddelen, met het oog op een zo hoog mogelijk niveau van consumentenbescherming en -vertrouwen;

17.

benadrukt dat de rechten van kwetsbare consumenten, zoals kinderen en ouderen en andere consumenten die zich in een kwetsbare situatie bevinden, beter moeten worden beschermd, met name wat het vervoer, financiële diensten, energie en ICT betreft; benadrukt dat zowel op het niveau van de Unie als op nationaal niveau maatregelen moeten worden genomen teneinde adequate waarborgen te bieden voor de bescherming van die consumenten;

18.

onderstreept dat de Commissie en de lidstaten verantwoordelijke en duurzame consumptie moeten bevorderen, overeenkomstig de doelstellingen van de Europa 2020-strategie, en markten volledig toegankelijk moeten maken voor consumenten vanuit het oogpunt van een zeer concurrerende sociale markteconomie, in een op solidariteit gebaseerde Unie; acht het nodig dat voedselverspilling wordt aangepakt, de levensduur van consumentenproducten wordt verlengd, hergebruik en het gebruik van tweedehandsgoederen worden aangemoedigd, en de energie-efficiëntie van producten op de interne markt wordt vergroot;

19.

dringt er bij de Commissie op aan onverminderd toezicht uit te blijven oefenen op de wijze waarop de wetgeving die de ontwikkeling van de interne markt ondersteunt, wordt toegepast; verzoekt de Commissie de noodzakelijke juridische stappen te nemen tegen de lidstaten die de internemarktwetgeving overtreden of niet ten uitvoer leggen, overeenkomstig het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie;

20.

juicht aanvullende wetgevingsinitiatieven toe die gericht zijn op het creëren van een volledig geïntegreerde interne markt, om de mededinging en de efficiëntie te verbeteren en de consumenten in de Unie een uitgebreidere keuze te bieden;

21.

verzoekt de Commissie en de lidstaten in het bijzonder toe te zien op de tijdige en consequente tenuitvoerlegging van het consumentenacquis van de Unie, en met name de richtlijn consumentenrechten (27), de richtlijn oneerlijke handelspraktijken (28) en de richtlijn inzake misleidende reclame en vergelijkende reclame (29); verzoekt de Commissie en de lidstaten daarnaast te onderzoeken hoe het is gesteld met de doeltreffendheid van het consumentenacquis; wijst op de gegevens die erop duiden dat de burgers zich nog altijd niet bewust zijn van hun rechten op de interne markt, en verzoekt de Commissie en de lidstaten in dit verband te werken aan het bevorderen van duidelijke en begrijpelijke informatie voor de consumenten als onderdeel van het tenuitvoerleggingsproces, alsook van informatie over de verhaalmogelijkheden waarover zij beschikken;

22.

verzoekt de Commissie actiever te werken aan de beoordeling van de mate waarin burgers in de lidstaten toegang tot een bankrekening hebben; verzoekt de Commissie uiteen te zetten op welke wijze dit probleem wordt aangepakt en om hierover bij het Parlement een verslag in te dienen vóór het eind van het eerste kwartaal van 2014;

23.

vindt dat beter gebruik moet worden gemaakt van de beschikbare informatie over consumentengedrag, en is met name van oordeel dat de gegevens van het consumentenscorebord doeltreffender kunnen worden gebruikt; stelt in dit verband voor dat het Gemeenschappelijk Centrum voor Onderzoek (GCO) in het kader van een gefinancierd onderzoekproject analyses en controles verricht om vast te stellen op welke terreinen in de ogen van de burgers hun consumentenrechten in de interne markt prioritair moeten worden verbeterd, alsook dat de inhoud, de vorm en de werkzaamheden van de organisaties die aan consumentenvoorlichting doen in het licht van de resultaten hiervan worden aangepast;

24.

benadrukt dat het beleid van de EU de samenwerking tussen consumentenverenigingen en openbare instellingen op alle terreinen moet stimuleren door te zorgen voor gemakkelijke toegang tot de nodige financiële middelen, en tevens de uitwisseling van beste praktijken en knowhow tussen verenigingen moet bevorderen; is van mening dat er een Europees verenigingenregister moet worden gecreëerd dat de opzet van dergelijke verenigingen mogelijk maakt;

25.

is van oordeel dat de Commissie zich niet alleen moet richten op het kopen van digitale inhoud in het digitale milieu, maar ook op de vraag hoe de verkoop van goederen en diensten kan worden bevorderd in de digitale omgeving en hoe het consumentenvertrouwen kan worden vergroot, zodat de consumenten weten hoe zij hun rechten kunnen verdedigen en geschillen kunnen beslechten indien zij een kwalitatief inferieur product of dienst hebben aangeschaft;

26.

verzoekt de Commissie bijzondere aandacht te besteden aan de bescherming van de consument bij kortlopende leningen, aangezien het de meest kwetsbaren zijn die in tijden van crisis deze financiële producten gebruiken zonder zich volledig bewust te zijn van hun verplichtingen en de risico's die zij lopen als kredietnemer;

27.

wijst er nog eens op dat adequate en ter zaken doende informatieverschaffing aan de consument aangevuld moet worden met maatregelen ter versterking van de mondigheid van de consument, teneinde de consument in de gelegenheid te stellen ten volle te profiteren van de voordelen van de interne markt;

28.

verzoekt de Commissie met het Europees Parlement en de nationale autoriteiten samen te werken teneinde de consument beter te informeren over wijzen waarop hij of zij het beheer van het huishoudelijk energieverbruik kan verbeteren;

29.

vindt dat gewerkt moet worden aan het bevorderen van de grensoverschrijdende energieprojecten die onderdeel van de Connecting Europe-faciliteit uitmaken, aangezien dit tot meer concurrentie tussen de aanbieders van elektriciteit en gas zal leiden en de autonomie van de energiesector in de lidstaten zal vergroten;

30.

vindt dat het mededingingsbeleid van de Unie moet worden versterkt en dat de bevordering van de consumentenrechten hierin een centrale plaats moet krijgen; beschouwt deze aanpassing met name van belang voor de totstandbrenging van een robuuste interne digitale markt; onderstreept in dit verband het belang van prijsvergelijkingssites, en onderstreept dat hun onafhankelijkheid van groot belang is;

31.

verzoekt de Europese Commissie en de lidstaten om de nodige middelen goed te keuren voor een doeltreffende toepassing van de agenda, met oog voor het meerjarig financieel kader 2014-2020, en om systematische effectbeoordelingen uit te voeren;

32.

onderstreept dat een snelle verdere ontwikkeling van de elektronische handel van essentieel belang is voor de consument, aangezien deze tot meer keuzemogelijkheden leidt, in het bijzonder voor burgers in moeilijk bereikbare, verafgelegen of perifere gebieden, en voor burgers met een verminderde mobiliteit, die zonder elektronische handel in geringere mate toegang tot een breed productpalet hebben;

33.

verzoekt de Commissie iets te doen aan de discriminatie van de consument in de interne markt die ontstaat doordat ondernemingen bij grensoverschrijdende elektronische handel soms verzendrestricties hanteren;

34.

onderstreept dat niet alle consumenten in de gelegenheid zijn of over de nodige vaardigheden beschikken om het internet te gebruiken en dat de consumenten daarom via meerdere kanalen diensten moeten worden aangeboden;

35.

benadrukt dat het consumentenvertrouwen onontbeerlijk is voor de elektronische handel, zowel binnenlands als grensoverschrijdend; benadrukt dat de kwaliteit, veiligheid, traceerbaarheid en echtheid van producten moeten worden gewaarborgd, zonder criminele of oneerlijke praktijken en met eerbiediging van de regels inzake de bescherming van persoonsgegevens, met in voorkomend geval de garantie dat daarbij geïnformeerde en uitdrukkelijke toestemming voor het gebruik van persoonsgegevens is verleend door de consument;

36.

benadrukt dat de bescherming van persoonsgegevens een essentiële voorwaarde voor consumentenbescherming, alsook voor het functioneren en groeien van de digitale interne markt is;

37.

onderstreept dat consumenten bij elektronische handel verwachten dat de levering snel, betrouwbaar en tegen concurrerende voorwaarden geschiedt, en dat goed functionerende leveringsdiensten van groot belang zijn met het oog op het vertrouwen van de consument;

38.

is verheugd met de door de Commissie voorgestelde maatregelen op het gebied van financiële diensten, en onderstreept het belang van een alomvattend juridisch kader dat onafhankelijk advies voor de consument waarborgt, met name op het gebied van financiële diensten; onderstreept dat marktgegevens betrouwbaar, duidelijk en vergelijkbaar moeten zijn, en elektronisch en langs andere wegen toegankelijk moeten zijn; benadrukt dat er juridische stappen moeten worden ondernomen in het geval van oneerlijke handelspraktijken of contractvoorwaarden; onderstreept dat consumenten die in de val van een financieel product zijn gelopen, moeten worden beschermd;

39.

neemt kennis van het nieuwe voorstel (COM(2013)0130, 13 maart 2013) voor een verordening tot wijziging van Verordening (EG) nr. 261/2004 tot vaststelling van gemeenschappelijke regels inzake compensatie en bijstand aan luchtreizigers bij instapweigering en annulering of langdurige vertraging van vluchten en Verordening (EG) nr. 2027/97 betreffende de aansprakelijkheid van luchtvervoerders met betrekking tot het luchtvervoer van passagiers en hun bagage; wenst dat de lijst met passagiersrechten voor alle vervoerswijzen in beknopte vorm, op grote schaal en in alle officiële talen van de Unie wordt verspreid;

40.

benadrukt dat het recht op toegang tot een basisbetaalrekening voor alle consumenten moet worden vereenvoudigd en dat zij duidelijke en relevante informatie over beleggingsproducten moeten krijgen, zoals onder meer beoogd in het voorstel voor een verordening betreffende essentiële informatiedocumenten voor beleggingsproducten (COM(2012)0352); onderstreept dat er voor een strenge marktregulering moet worden gezorgd; benadrukt dat de huidige economische en financiële crisis de positie van een groot aantal consumenten verzwakt en hen steeds kwetsbaarder maakt, en dat de toename van de arbeidsonzekerheid en werkloosheid en het verlies aan koopkracht groeiende ongelijkheden zijn; verzoekt de Commissie rekening te houden met deze nieuwe ontwikkelingen bij het uitstippelen van beleid;

41.

onderstreept dat Europese, nationale en lokale autoriteiten nauw moeten samenwerken met consumentenverenigingen met het oog op de opzet van overlegmechanismen en de uitvoering van de in de agenda beoogde maatregelen;

42.

verzoekt de Commissie het RAPEX-kennisgevingssysteem transparanter en doeltreffender te maken; benadrukt dat het netwerk van Europese consumentencentra en het samenwerkingsnetwerk voor consumentenbescherming verder moeten worden ontwikkeld; is van mening dat de Commissie zich voor de dienstensector zou moeten beraden over de invoering van een RAPEX-achtig systeem;

43.

benadrukt dat herstelmechanismen zoals alternatieve en onlinegeschillenbeslechting snel, toegankelijk en doeltreffend moeten zijn; onderstreept dat een doeltreffende toegang tot de rechtbanken in grensoverschrijdende geschillen niet moet worden bemoeilijkt door problemen ten gevolge van het grensoverschrijdende karakter van een geschil, het gebrek aan middelen of het gebrek aan informatie over de toegankelijkheid van juridische bijstand; dringt derhalve aan op een betere tenuitvoerlegging van Richtlijn 2003/8/EG van de Raad van 27 januari 2003 en, indien nodig, de herziening ervan, teneinde de tekortkomingen weg te nemen;

44.

benadrukt dat mechanismen voor alternatieve en onlinegeschillenbeslechting een collectief verhaalmechanisme niet kunnen vervangen; roept de Commissie derhalve op maatregelen te overwegen die zouden leiden tot de invoering van een consistent mechanisme voor collectief verhaal voor de gehele Unie op het gebied van consumentenbescherming, dat van toepassing zou zijn op grensoverschrijdende gevallen; benadrukt dat ongecoördineerde initiatieven binnen de Unie tot versnippering kunnen leiden; benadrukt dat de Unie-aanpak van collectief verhaal uitsluitend dient te voorzien in collectieve actie in het geval van vertegenwoordigende entiteiten die naar behoren op nationaal niveau zijn erkend (openbare instanties zoals een ombudsman of consumentenorganisaties) teneinde de doeltreffendheid van het systeem te waarborgen en mogelijk misbruik tegen te gaan; wijst er nadrukkelijk op dat de Unie-aanpak van collectief verhaal moet worden gebaseerd op het 'opt in'-beginsel;

45.

hamert er nog eens op dat het belangrijk is dat goederen en diensten in de Unie toegankelijk zijn, waaronder op gebieden als de gebouwde omgeving, vervoer en ICT; spoort de Commissie aan een voorstel in te dienen voor een „toegankelijkheidsplan voor de Unie” met verreikende ambities;

46.

benadrukt het feit dat de Europese consumentenagenda in het volgende meerjarig financieel kader 2014-2020 op voldoende ambitieuze wijze moet worden gefinancierd;

47.

verzoekt zijn Voorzitter deze resolutie te doen toekomen aan de Raad, de Commissie, alsmede de regeringen en de parlementen van de lidstaten.

19.2.2016   

NL

Publicatieblad van de Europese Unie

C 65/12

—

gezien Richtlijn 2003/8/EG van de Raad van 27 januari 2003 tot verbetering van de toegang tot de rechter bij grensoverschrijdende geschillen, door middel van gemeenschappelijke minimumvoorschriften betreffende rechtsbijstand bij die geschillen (1),

—

gezien het verslag van de Commissie aan het Europees Parlement, de Raad en het Europees Economisch en Sociaal Comité van 23 februari 2012 over de toepassing van Richtlijn 2003/8/EG tot verbetering van de toegang tot de rechter bij grensoverschrijdende geschillen, door middel van gemeenschappelijke minimumvoorschriften betreffende rechtsbijstand bij die geschillen (COM(2012)0071),

—

gezien artikel 47 van het Handvest van de grondrechten van de Europese Unie,

—

gezien het Verdrag van 's-Gravenhage van 25 oktober 1980 inzake de toegang tot de rechter in internationale gevallen,

—

gezien artikel 48 van zijn Reglement,

—

gezien het verslag van de Commissie juridische zaken en het advies van de Commissie interne markt en consumentenbescherming (A7-0161/2013),

A.

overwegende dat artikel 47, lid 3, van het Handvest van de grondrechten van de Europese Unie bepaalt dat rechtsbijstand wordt verleend aan diegenen die niet over toereikende financiële middelen beschikken, voor zover die bijstand noodzakelijk is om de daadwerkelijke toegang tot de rechter te waarborgen;

B.

overwegende dat Richtlijn 2003/8/EG van de Raad bepalingen bevat die waarborgen dat burgers bij grensoverschrijdende geschillen toegang hebben tot de rechter;

C.

overwegende dat de belangrijkste bepaling van die richtlijn waarborgt dat rechtsbijstand niet kan worden geweigerd om de enkele reden dat een geschil een grensoverschrijdend karakter heeft, en dat elke lidstaat dus zijn eigen rechtsbijstandssysteem kan organiseren, maar dit moet openstellen voor personen uit andere lidstaten;

D.

overwegende dat de richtlijn tevens de voorwaarden vaststelt waaronder grensoverschrijdende rechtsbijstand kan worden toegekend, en dat deze voorwaarden betrekking hebben op de financiële middelen, de grond van het geschil en het grensoverschrijdende karakter van het geschil;

E.

overwegende dat rechtsbijstand alleen wordt toegekend aan personen wier financiële situatie zodanig is dat zij zonder rechtsbijstand geen toegang tot de rechter hebben;

F.

overwegende dat de economische situatie van een persoon wordt beoordeeld aan de hand van richtsnoeren die van kracht zijn in de lidstaat waar de zaak wordt behandeld en dat een aantal lidstaten een vaste drempel heeft vastgesteld;

G.

overwegende dat die drempels van lidstaat tot lidstaat aanzienlijk verschillen en dat een burger die in de ene lidstaat voor rechtsbijstand in aanmerking komt, in een andere lidstaat geacht wordt deze kosten zelf te kunnen dragen; overwegende dat artikel 5, lid 4, van de richtlijn dit probleem enigszins lijkt te erkennen;

H.

overwegende dat, om iets aan deze discrepanties te doen, overwogen moet worden of burgers de mogelijkheid moeten krijgen om in hun lidstaat van verblijf een verzoek om rechtsbijstand in te dienen en het verzoek ook door die lidstaat te laten beoordelen;

I.

overwegende dat het voor burgers en voor de autoriteiten die de richtlijn moeten toepassen veel eenvoudiger is als burgers bij grensoverschrijdende verzoeken om rechtsbijstand mogen kiezen of hun verzoek wordt beoordeeld door hun lidstaat van verblijf of door de lidstaat waar de zaak wordt behandeld of de beslissing ten uitvoer wordt gelegd;

J.

overwegende dat bij een dergelijke vrije keus de autoriteiten van de lidstaten hun eigen criteria kunnen toepassen en het verzoek niet hoeven door te sturen of de voorwaarden en richtsnoeren van andere lidstaten hoeven toe te passen;

K.

overwegende dat aan burgers wier recht op rechtsbijstand is erkend door de lidstaat van verblijf een certificaat kan worden verstrekt, waarvan de geldigheid door de autoriteiten van de lidstaat waar de zaak wordt behandeld of de beslissing ten uitvoer wordt gelegd, wordt erkend;

L.

overwegende dat grensoverschrijdende rechtsbijstand overeenkomstig de richtlijn ook de kosten omvat die verband houden met het grensoverschrijdende karakter van het geschil, zoals de kosten van tolken, kosten voor vertaling en reiskosten;

M.

overwegende dat de uitleg over de beschikbare rechtsbijstand voor burgers in een van de talen van de Unie moet kunnen worden gegeven, om te waarborgen dat de burger wordt geïnformeerd in een taal die hij begrijpt;

N.

overwegende dat het Verdrag van 's-Gravenhage van 25 oktober 1980 inzake de toegang tot de rechter in internationale gevallen vergelijkbare bepalingen bevat op internationaal niveau, maar in slechts 17 van de 27 lidstaten van kracht is;

O.

overwegende dat de overige lidstaten daarom aangespoord moeten worden tot ondertekening of ratificatie van dit verdrag;

1.

complimenteert de Commissie met de indiening van het verslag over de toepassing van Richtlijn 2003/8/EG;

2.

betreurt dat de Commissie niet specifiek ingaat op de Europese procedures waarop de richtlijn inzake rechtsbijstand eveneens van toepassing is, zoals bijvoorbeeld de Europese procedure voor geringe vorderingen, ofschoon de toepassing van de richtlijn op die procedure in de periode van 1 januari 2009 tot en met 31 december 2010 zeer wel had kunnen worden onderzocht;

3.

stelt met tevredenheid vast dat alle lidstaten de richtlijn hebben omgezet; constateert echter dat er tussen de lidstaten enkele interpretatieverschillen bestaan met betrekking tot de werkingssfeer van de richtlijn;

4.

wijst erop dat in een volgend verslag de aantallen gevallen en hun onderwerp moeten worden vermeld, opgesplitst naar land, zodat een gedetailleerder en preciezer beeld wordt verkregen van de wijze waarop het instrument toepassing vindt;

5.

betreurt dat relatief weinig burgers en beoefenaars van juridische beroepen op de hoogte zijn van de bij de richtlijn verleende rechten;

6.

verzoekt de Commissie en de lidstaten maatregelen te nemen om meer bekendheid te geven aan het recht op grensoverschrijdende rechtsbijstand in burgerlijke en handelszaken, en daarmee het vrij verkeer van personen te bevorderen;

7.

erkent dat er goed werk is verricht door het Europese e-justitieportaal en het Europees justitieel netwerk, alsook door e-Codex (e-justice Communication via Online Data Exchange), met name wat betreft de beschikbaarheid van de formulieren voor rechtsbijstand op het Europese e-justitieportaal, zoals omschreven in Richtlijn 2003/8/EG van de Raad; dringt echter aan op meer duidelijkheid en gemakkelijke toegang tot deze formulieren voor rechtsbijstand en de nationale formulieren voor rechtsbijstand op al deze platforms, met inbegrip van duidelijke en praktische informatie over hoe men in de verschillende lidstaten het best rechtsbijstand kan aanvragen in grensoverschrijdende geschillen in burgerlijke en handelszaken;

8.

verzoekt de Commissie en de lidstaten voorts om een doeltreffende informatiecampagne te starten om een groot aantal potentiële begunstigden en beoefenaars van juridische beroepen te kunnen bereiken;

9.

meent dat andere Europese procedures, zoals de Europese procedure voor geringe vorderingen of de Europese betalingsbevelprocedure, weinig bekendheid genieten en zeker niet meer profiel zullen krijgen zolang aan het huidige voorlichtingsbeleid wordt vastgehouden;

10.

wijst erop dat om het publiek toegang te geven tot informatie over rechtsbijstand, gebruik kan worden gemaakt van moderne technologieën en communicatiemiddelen; beveelt de Commissie en de lidstaten derhalve aan gebruik te maken van een groot aantal verschillende communicatiekanalen, waaronder campagnes via internet en interactieve platforms zoals het e-justitieportaal, als kostenefficiënte manieren om de burgers te bereiken;

11.

wijst erop dat de tijdelijke en permanente opslagmogelijkheid voor de nodige formulieren voor rechtsbijstand met het oog op de continuïteit van aanhangige procedures verbetering behoeft, evenals de formulieren voor andere procedures, met name de Europese procedure voor geringe vorderingen en de Europese betalingsbevelprocedure, waarbij er onder meer voor moet worden gezorgd dat zij in alle talen even zichtbaar zijn, ook op de website van de „Europese justitiële atlas voor burgerlijke zaken” en op het Europese e-justitieportaal; dringt bij de Commissie aan op onmiddellijke maatregelen hiervoor;

12.

is van oordeel dat er databanken moeten worden opgezet van beoefenaars van juridische beroepen met voldoende talenkennis en kennis op het gebied van vergelijkend recht om rechtsbijstand in grensoverschrijdende rechtszaken te kunnen verlenen, om er op die manier voor te zorgen dat rechtsbijstand wordt geleverd door personen die daartoe gekwalificeerd zijn; beschouwt bestaande grensoverschrijdende juridische databanken, zoals het platform Find-a-Lawyer, als voorbeelden van goede praktijken op dit gebied en dringt aan op verdere ontwikkeling van deze instrumenten, met als uiteindelijk doel de integratie daarvan in een databank van beoefenaars van juridische beroepen op het e-justitieportaal;

13.

is van oordeel dat het wenselijk is cursussen te organiseren om beoefenaars van juridische beroepen bij te scholen op het gebied van grensoverschrijdende geschillen en daarbij de nadruk te leggen op taalonderwijs en vergelijkend recht; spoort de Commissie aan om met de lidstaten samen te werken ter bevordering van specifieke training voor advocaten die rechtsbijstand verlenen;

14.

ziet in dat rechtsbijstand en bijscholing kosten voor de lidstaten met zich meebrengen, en dat de financieringsmogelijkheden hiervoor in het huidige economische klimaat in veel lidstaten beperkt zullen zijn; verzoekt de Europese Commissie daarom de lidstaten waar mogelijk van financiële middelen te voorzien, om te zorgen voor consistente juridische bijscholing op hoog niveau met betrekking tot grensoverschrijdende rechtsbijstand in burgerlijke en handelszaken;

15.

benadrukt dat het belangrijk is om ervoor te zorgen dat de procedures voor het indienen van een verzoek om rechtsbijstand eenvoudig zijn, zodat burgers dat zelf kunnen doen, zonder hulp van een juridisch adviseur; stelt voor dat de burgers die met deze procedures te maken krijgen automatisch worden ingelicht over het bestaan van het e-justitieportaal, zodat zij gemakkelijker toegang hebben tot relevante informatie;

16.

acht het raadzaam om naar het voorbeeld van bestaande nationale rechtsbijstandstelsels één enkele autoriteit met verantwoordelijkheid voor grensoverschrijdende rechtsbijstand aan te wijzen, met een centraal bureau in elke lidstaat, waar verzoeken om rechtsbijstand in ontvangst worden genomen en verder geleid;

17.

is van oordeel dat voor het vaststellen van de economische criteria voor het verlenen van rechtshulp meer moet worden gelet op de verschillen in kosten voor levensonderhoud in de diverse lidstaten, waarbij de wijze waarop die verschillen worden meegerekend nader moet worden gespecificeerd;

18.

stelt voor personen die een verzoek om rechtsbijstand willen indienen de vrije keus te bieden om dat in hun lidstaat van verblijf of in de lidstaat waar de zaak wordt behandeld of de beslissing ten uitvoer wordt gelegd te doen; merkt op dat de autoriteiten van elke lidstaat in het kader van een dergelijke regeling bij de beoordeling van verzoeken om rechtsbijstand dan hun eigen criteria kunnen toepassen;

19.

vindt dat een besluit tot toekenning van rechtsbijstand, genomen door de autoriteiten van een lidstaat van verblijf en gestaafd door een gemeenschappelijk certificaat, ook rechtskracht dient te hebben in de lidstaat waar de zaak wordt behandeld of de beslissing ten uitvoer wordt gelegd;

20.

meent dat de kosten van of in verband met eventuele verplichte verschijning voor een rechter of andere autoriteit die het verzoek om rechtsbijstand beoordeelt eveneens door de rechtsbijstandregeling moeten worden gedekt;

21.

dringt er bij de Commissie en de lidstaten op aan bijzondere aandacht te schenken aan de meest kwetsbare bevolkingsgroepen, om erop toe te zien dat met hun behoeften rekening wordt gehouden;

22.

verzoekt de Commissie een voorstel tot wijziging van de richtlijn in te dienen conform het hierboven gestelde, teneinde strengere gemeenschappelijke normen voor grensoverschrijdende rechtsbijstand tot stand te brengen;

23.

dringt er bij de lidstaten op aan efficiëntere regelingen voor de samenwerking tussen overheidsinstanties en niet-gouvernementele organisaties te ontwikkelen om rechtsbijstand en juridisch advies voor burgers toegankelijker te maken;

24.

wenst dat er een waarschuwingssysteem wordt opgezet tussen nationale rechterlijke instanties, zodat ook andere lidstaten kennis kunnen nemen van een in een bepaalde lidstaat ingediend verzoek om rechtsbijstand;

25.

stelt voor dat de Commissie, lidstaten en juridische beroepsorganen en -organisaties, zoals de Europese en nationale balies, nauwer samenwerken;

26.

spreekt zijn waardering uit voor de talrijke initiatieven op het gebied van kosteloze rechtsbijstand die hun nut in de praktijk hebben bewezen, waaronder organisaties die pro bono werken of bureaus voor rechtshulp;

27.

spoort de lidstaten aan te zorgen voor beschikbaarheid van en eenvoudige toegang tot rechtsbijstand in de precontentieuze fase, zoals advisering over alternatieve geschillenbeslechting, die vaak veel goedkoper is en sneller verloopt dan een procedure voor de rechter;

28.

verzoekt de lidstaten die het Verdrag van 's-Gravenhage van 25 oktober 1980 inzake de toegang tot de rechter in internationale gevallen nog niet hebben ondertekend en/of geratificeerd dat alsnog te doen, omdat daardoor de toegang van burgers tot de rechter buiten de Europese Unie verbetert;

29.

verzoekt zijn Voorzitter deze resolutie te doen toekomen aan de Raad, de Commissie en de lidstaten.

19.2.2016   

NL

Publicatieblad van de Europese Unie

C 65/16

—

gezien het besluit dat het overeenkomstig artikel 184 van zijn Reglement op 14 maart 2012 heeft genomen met betrekking tot de instelling, de bevoegdheden, de samenstelling en de duur van het mandaat van de Bijzondere Commissie georganiseerde misdaad, corruptie en witwassen,

—

gezien zijn besluit van 11 december 2012 om het mandaat van de Bijzondere Commissie georganiseerde misdaad, corruptie en witwassen te verlengen tot 30 september 2013,

—

gezien artikel 3 van het Verdrag betreffende de Europese Unie, artikel 67, hoofdstuk 4 (artikelen 82-86) en hoofdstuk 5 (artikelen 87-89) van titel V van het derde deel van het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie en het Handvest van de grondrechten van de Europese Unie, inzonderheid de artikelen 5, 6, 8, 32, 38, 41, titel VI (artikelen 47-50) en artikel 52,

—

gezien de conclusies van de Raad inzake de totstandbrenging en tenuitvoerlegging van een EU-beleidscyclus voor georganiseerde en zware internationale criminaliteit tot vaststelling van een meerjarig proces om de belangrijkste criminele dreigingen op een samenhangende manier aan te pakken via een optimale samenwerking tussen de lidstaten, de EU en derde landen,

—

gezien de conclusies van de Raad inzake de vaststelling van de EU-prioriteiten ter bestrijding van georganiseerde criminaliteit voor de periode 2011-2013,

—

gezien het programma van Stockholm op het gebied van vrijheid, veiligheid en rechtvaardigheid (1), de mededeling van de Commissie „Een ruimte van vrijheid, veiligheid en recht voor de burgers van Europa: Actieplan ter uitvoering van het programma van Stockholm” (COM(2010)0171) en de mededeling van de Commissie „De EU-interneveiligheidsstrategie in actie: vijf stappen voor een veiliger Europa” (COM(2010)0673),

—

gezien de EU-drugsstrategie (2005-2012) en het EU-drugsactieplan voor 2009-2012,

—

gezien het VN-Verdrag tegen de grensoverschrijdende georganiseerde misdaad, dat op 15 november 2000 is aangenomen door de Algemene Vergadering (resolutie nr. 55/25), en dat ter ondertekening is opengesteld te Palermo op 12 december 2000, alsmede de bijbehorende protocollen,

—

gezien het VN-Verdrag tegen corruptie (UNCAC), dat ter ondertekening is opengesteld te Mérida op 9 december 2003,

—

gezien het VN-Verdrag tegen de sluikhandel in verdovende middelen en psychotrope stoffen, dat op 20 december 1988 door de Algemene Vergadering is aangenomen (resolutie 1988/8) en van 20 december 1988 tot 28 februari 1989 ter ondertekening is opengesteld te Wenen, en vervolgens te New York tot 20 december 1989,

—

gezien het Verdrag inzake de strafrechtelijke bestrijding van corruptie en het Verdrag inzake de civielrechtelijke bestrijding van corruptie van de Raad van Europa, die respectievelijk op 27 januari en 4 november 1999 ter ondertekening zijn opengesteld te Straatsburg, en de resoluties (98) 7 en (99) 5 tot oprichting van de Groep van staten tegen corruptie (Greco), die het Comité van ministers van de Raad van Europa respectievelijk op 5 mei 1998 en 1 mei 1999 heeft aangenomen,

—

gezien de Akte van de Raad van 26 mei 1997 tot opstelling op basis van artikel K.3, lid 2, onder c), van het Verdrag betreffende de Europese Unie inzake de Overeenkomst ter bestrijding van corruptie waarbij ambtenaren van de Europese Gemeenschappen of van de lidstaten van de Europese Unie betrokken zijn (2),

—

gezien het Verdrag van de OESO inzake de bestrijding van omkoping van buitenlandse ambtenaren bij internationale zakelijke transacties, dat ter ondertekening is opengesteld te Parijs op 17 december 1997, en de latere aanvullingen daarbij,

—

gezien het Verdrag van de Raad van Europa inzake het witwassen, de opsporing, de inbeslagneming en de confiscatie van opbrengsten van misdrijven en de financiering van terrorisme, dat ter ondertekening is opengesteld te Warschau op 16 mei 2005, en Resolutie CM/Res(2010)12 van het Comité van ministers van de Raad van Europa van 13 oktober 2010 betreffende het Reglement van het Comité van deskundigen inzake de evaluatie van maatregelen ter bestrijding van het witwassen van geld (MONEYVAL),

—

gezien de veertig aanbevelingen en de negen bijzondere aanbevelingen van de Financiële-actiegroep (FATF) ter bestrijding van witwassen en de financiering van terrorisme en proliferatie,

—

gezien de werkzaamheden van het Bazels Comité voor Bankentoezicht (BCBS),

—

gezien Kaderbesluit 2008/841/JBZ van de Raad van 24 oktober 2008 ter bestrijding van georganiseerde criminaliteit (3),

—

gezien Kaderbesluit 2001/500/JBZ van de Raad van 26 juni 2001 inzake het witwassen van geld, de identificatie, opsporing, bevriezing, inbeslagneming en confiscatie van hulpmiddelen en van opbrengsten van misdrijven (4), Kaderbesluit 2003/577/JBZ van de Raad van 22 juli 2003 inzake de tenuitvoerlegging in de Europese Unie van beslissingen tot bevriezing van voorwerpen of bewijsstukken (5), Kaderbesluit 2005/212/JBZ van de Raad van 24 februari 2005 inzake de confiscatie van opbrengsten van misdrijven, alsmede van de daarbij gebruikte hulpmiddelen en de door middel daarvan verkregen voorwerpen (6), en Kaderbesluit 2006/783/JBZ van de Raad van 6 oktober 2006 inzake de toepassing van het beginsel van wederzijdse erkenning van beslissingen tot confiscatie (7),

—

gezien Besluit 2007/845/JBZ van de Raad van 6 december 2007 betreffende de samenwerking tussen de nationale bureaus voor de ontneming van vermogensbestanddelen op het gebied van de opsporing en de identificatie van opbrengsten van misdrijven of andere vermogensbestanddelen die hun oorsprong vinden in misdrijven (8), en gezien het verslag van de Commissie op basis van artikel 8 van dat besluit (COM(2011)0176),

—

gezien Kaderbesluit 2002/584/JBZ van de Raad van 13 juni 2002 betreffende het Europees aanhoudingsbevel en de procedures van overlevering tussen de lidstaten (9), en de daaropvolgende wijzigingen,

—

gezien Kaderbesluit 2002/465/JBZ van de Raad van 13 juni 2002 inzake gemeenschappelijke onderzoeksteams (10), en het verslag van de Commissie over de juridische omzetting van dat kaderbesluit (COM(2004)0858),

—

gezien Besluit 2009/902/JBZ van de Raad van 30 november 2009 betreffende de oprichting van een Europees netwerk inzake criminaliteitspreventie (ENCP) (11),

—

gezien Richtlijn 2011/36/EU van het Europees Parlement en de Raad van 5 april 2011 inzake de voorkoming en bestrijding van mensenhandel en de bescherming van slachtoffers daarvan, en ter vervanging van Kaderbesluit 2002/629/JBZ van de Raad (12), en de mededeling van de Commissie met als titel „De EU-strategie voor het uitroeien van mensenhandel (2012-2016)” (COM(2012)0286),

—

gezien het Handvest van de grondrechten en het feit dat de belangen van de kinderen die betrokken zijn bij gevallen van mensenhandel en migratie altijd voorop moeten staan,

—

gezien Richtlijn 2011/93/EU van het Europees Parlement en de Raad van 13 december 2011 ter bestrijding van seksueel misbruik en seksuele uitbuiting van kinderen en kinderpornografie, en ter vervanging van Kaderbesluit 2004/68/JBZ van de Raad (13),

—

gezien Richtlijn 2005/60/EG van het Europees Parlement en de Raad van 26 oktober 2005 tot voorkoming van het gebruik van het financiële stelsel voor het witwassen van geld en de financiering van terrorisme (14), en het verslag van de Commissie aan het Europees Parlement en de Raad over de toepassing van die richtlijn (COM(2012)0168),

—

gezien Verordening (EG) nr. 1889/2005 van het Europees Parlement en de Raad van 26 oktober 2005 betreffende de controle van liquide middelen die de Gemeenschap binnenkomen of verlaten (15),

—

gezien Verordening (EG) nr. 273/2004 van het Europees Parlement en de Raad van 11 februari 2004 inzake drugsprecursoren (16),

—

gezien Verordening (EG) nr. 1781/2006 van het Europees Parlement en de Raad van 15 november 2006 betreffende bij geldovermakingen te voegen informatie over de betaler (17),

—

gezien Kaderbesluit 2003/568/JBZ van de Raad van 22 juli 2003 inzake de bestrijding van corruptie in de privésector (18) en het verslag van de Commissie aan de Raad op grond van artikel 9 van dat kaderbesluit (COM(2007)0328),

—

gezien Richtlijn 2004/17/EG van het Europees Parlement en de Raad van 31 maart 2004 houdende coördinatie van de procedures voor het plaatsen van opdrachten in de sectoren water- en energievoorziening, vervoer en postdiensten (19), en Richtlijn 2004/18/EG van het Europees Parlement en de Raad van 31 maart 2004 betreffende de coördinatie van de procedures voor het plaatsen van overheidsopdrachten voor werken, leveringen en diensten en de daaropvolgende wijzigingen (20),

—

gezien Richtlijn 95/46/EG van het Europees Parlement en de Raad van 24 oktober 1995 betreffende de bescherming van natuurlijke personen in verband met de verwerking van persoonsgegevens en betreffende het vrije verkeer van die gegevens,

—

gezien Richtlijn 2012/29/EU van het Europees Parlement en de Raad van 25 oktober 2012 tot vaststelling van minimumnormen voor de rechten, de ondersteuning en de bescherming van slachtoffers van strafbare feiten, en ter vervanging van Kaderbesluit 2001/220/JBZ (21),

—

gezien het voorstel van de Commissie voor een richtlijn tot voorkoming van het gebruik van het financiële stelsel voor het witwassen van geld en de financiering van terrorisme (COM(2013)0045),

—

gezien het voorstel van de Europese Commissie voor een richtlijn betreffende de bevriezing en confiscatie van opbrengsten van misdrijven in de Europese Unie (COM(2012)0085),

—

gezien het voorstel van de Commissie voor een richtlijn betreffende aanvallen op informatiesystemen en tot intrekking van kaderbesluit 2005/222/JBZ van de Raad (COM(2010)0517),

—

gezien de mededeling van de Commissie aan het Europees Parlement en de Raad „Actieplan ter versterking van de strijd tegen belastingfraude en belastingontduiking” (COM(2012)0722),

—

gezien de mededeling van de Commissie aan het Europees Parlement en de Raad „Eerste jaarverslag over de tenuitvoerlegging van de EU-interneveiligheidsstrategie” (COM(2011)0790),

—

gezien de mededeling van de Commissie aan de Raad en het Europees Parlement „De aanpak van criminaliteit in het digitale tijdperk: Oprichting van een Europees Centrum voor de bestrijding van cybercriminaliteit” (COM(2012)0140),

—

gezien de mededeling van de Commissie aan het Europees Parlement, de Raad, het Europees Economisch en Sociaal Comité en het Comité van de Regio's „Een breed Europees kader voor onlinegokken” (COM(2012)0596),

—

gezien de mededeling van de Commissie aan het Parlement en de Raad „Het meten van criminaliteit in de EU: Actieplan voor statistiek 2011-2015” (COM(2011)0713),

—

gezien de mededeling van de Commissie aan het Europees Parlement en de Raad over concrete manieren om de bestrijding van belastingfraude en belastingontduiking, ook in relatie tot derde landen, te versterken (COM(2012)0351),

—

gezien de mededeling van de Commissie aan het Europees Parlement, de Raad, het Europees Economisch en Sociaal Comité en het Comité van de Regio's „Werken aan een strafrechtbeleid van de EU: de effectieve uitvoering van EU-beleid waarborgen door middel van strafrecht” (COM(2011)0573),

—

gezien het verslag van de Commissie aan de Raad van 6 juni 2011 over de wijze van deelname van de Europese Unie aan de Groep van staten tegen corruptie van de Raad van Europa (Greco) (COM(2011)0307),

—

gezien de mededeling van de Commissie aan het Europees Parlement en de Raad „Opbrengsten van georganiseerde criminaliteit: misdaad mag niet lonen” (COM(2008)0766),

—

gezien de mededeling van de Commissie aan de Raad en het Europees Parlement over het voorkomen en bestrijden van georganiseerde criminaliteit in de financiële sector (COM(2004)0262),

—

gezien Aanbeveling 2007/425/EG van de Commissie van 13 juni 2007 betreffende maatregelen tot handhaving van Verordening (EG) nr. 338/97 van de Raad inzake de bescherming van in het wild levende dier- en plantensoorten door controle op het desbetreffende handelsverkeer,

—

gezien zijn resolutie van 8 maart 2011 over belastingen en ontwikkeling — samenwerking met ontwikkelingslanden met het oog op goed bestuur in belastingaangelegenheden (22),

—

gezien zijn resoluties van 15 september 2011 over de inspanningen van de Europese Unie ter bestrijding van corruptie (23), van 25 oktober 2011 over de georganiseerde criminaliteit in de Europese Unie (24) en van 22 mei 2012 over een EU-aanpak op het gebied van het strafrecht (25),

—

gezien zijn resolutie van 17 november 2011 over de bestrijding van illegale visserij op mondiaal niveau — de rol van de EU (26),

—

gezien zijn resolutie van 14 maart 2013 over wedstrijdmanipulatie en corruptie in de sportwereld (27),

—

gezien zijn resolutie van 15 januari 2013 met aanbevelingen aan de Commissie betreffende het bestuursprocesrecht van de Europese Unie (28),

—

gezien zijn resolutie van 7 juni 2005 met een voorstel voor een aanbeveling van het Europees Parlement aan de Raad betreffende de bestrijding van de financiering van terrorisme (29),

—

gezien het verslag over de dreigingsevaluatie van zware en georganiseerde criminaliteit (SOCTA) van Europol voor 2013,

—

gezien zijn resolutie van 21 mei 2013 over de strijd tegen belastingfraude, belastingontduiking en belastingparadijzen (30),

—

gezien de conclusies van de openbare hoorzittingen, de debatten over de werkdocumenten en de gedachtewisselingen met hooggeplaatste personen, alsook de resultaten van de door de Bijzondere Commissie georganiseerde misdaad, corruptie en witwassen van het Parlement afgelegde delegatiebezoeken,

—

gezien de antwoorden op de naar de nationale parlementen gestuurde vragenlijst, die betrekking had op hun rol in en ervaringen met de bestrijding van georganiseerde misdaad, corruptie en witwassen,

—

gezien de thematische bijdragen van de leden Ayala Sender, Díaz de Mera García Consuegra, McClarkin en Mitchell op het gebied van georganiseerde misdaad,

—

gezien de thematische bijdragen van de leden De Jong, Gabriel, Skylakakis en Weiler op het gebied van corruptie,

—

gezien de thematische bijdragen van de leden Borghezio en Tavares op het gebied van witwassen,

—

gezien artikel 48 van zijn Reglement,

—

gezien het tussentijdse verslag van de Bijzondere Commissie georganiseerde misdaad, corruptie en witwassen (A7-0175/2013),

A.

overwegende dat de Bijzondere Commissie georganiseerde misdaad, corruptie en witwassen (CRIM) een mandaat heeft gekregen om de omvang van georganiseerde misdaad, corruptie en witwassen te onderzoeken op basis van de best beschikbare dreigingsevaluaties en om passende maatregelen op EU-niveau voor te stellen om deze dreigingen te voorkomen en aan te pakken en ze op internationaal, Europees en nationaal niveau te bestrijden;

B.

overwegende dat de traditionele misdaadorganisaties hun invloedssfeer geleidelijk op internationale schaal hebben uitgebreid door in te spelen op de nieuwe kansen die hun geboden worden door de openstelling van de interne grenzen van de Europese Unie, de economische globalisering en de nieuwe technologieën, en door met misdaadgroepen uit andere landen allianties te smeden (zoals de Zuid-Amerikaanse drugskartels en de Russische maffia) voor de onderlinge verdeling van markten en invloedssferen; overwegende dat misdaadgroepen hun activiteiten steeds meer diversifiëren, waardoor steeds nauwere banden ontstaan tussen drugshandel, mensenhandel, het faciliteren van illegale immigratie en wapenhandel; overwegende dat terrorisme en georganiseerde criminaliteit steeds meer met elkaar verweven raken;

C.

overwegende dat de wereldwijde economische crisis niet alleen als voedingsbodem en stimulans fungeert voor de illegale activiteiten van bepaalde individuen, maar ook resulteert in nieuwe vormen van georganiseerde criminaliteit, zoals fraude en corruptie in de beroepssport, namaak van alledaagse consumptiegoederen zoals voedingsmiddelen en farmaceutische producten, illegale handel in goedkope arbeidskrachten en mensenhandel; overwegende dat de infiltratie van georganiseerde criminaliteit, fraude en het witwassen van geld in de legale economie een verwoestende uitwerking heeft op de lidstaten;

D.

overwegende dat het slechts zeer zelden voorkomt dat georganiseerde misdaadgroepen niet grensoverschrijdend optreden en dat dit de ernstigste onzichtbare bedreiging vormt voor de veiligheid en welvaart van de Europese burgers, die niet zijn geïnformeerd over de explosieve toename van de grensoverschrijdende criminaliteit of het onvermogen van de nationale wetshandhavingsinstanties om dit verschijnsel anders dan binnen de eigen landsgrenzen te bestrijden;

E.

overwegende dat misdaadorganisaties elkaar steeds meer gaan steunen, zodat zij — mede dank zij hun nieuwe internationale structuren en de diversificatie van hun activiteiten — in staat zijn hun verschillen in termen van taal, etnische oorsprong en commerciële belangen te overstijgen en gezamenlijke handelsactiviteiten te ontwikkelen, zodat ze hun kosten kunnen beperken en hun winsten in een tijd van mondiale economische crisis kunnen maximaliseren;

F.

overwegende dat volgens SOCTA 2013 van Europol er in de EU minstens 3 600 misdaadorganisaties actief zijn, en dat enkele van de belangrijkste kenmerken van deze organisaties erin bestaan dat zij met elkaar verbonden zijn in netwerken en onderling samenwerken, dat zij sterk aanwezig zijn in de internationale legale economie, dat met name de grootste organisaties de neiging vertonen om zich met meerdere criminele activiteiten tegelijk bezig te houden, en dat maar liefst 70 % van de bestaande organisaties leden van verschillende nationaliteiten heeft, waaruit blijkt dat het een transnationaal verschijnsel is;

G.

overwegende dat armoede georganiseerde misdaad in de hand werkt, aangezien misdaadorganisaties armoede in hun voordeel gebruiken;

H.

overwegende dat het van essentieel belang is armoede uit te bannen en de burgers beter toegang te bieden tot werkgelegenheid en sociale zekerheid;

I.

overwegende dat mensenhandel, handel in menselijke organen, gedwongen prostitutie, slavernijpraktijken of het opzetten van werkkampen vaak het werk zijn van grensoverschrijdende misdaadorganisaties; overwegende dat het dringend noodzakelijk is om nauwgezet toezicht te houden op de illegale internationale orgaanhandel en de connecties tussen orgaanhandelaren en criminele organisaties; overwegende dat mensenhandel een vorm van criminaliteit en een snel veranderend fenomeen is dat opbrengsten genereert in de orde van grootte van 25 miljard euro per jaar en alle lidstaten treft;

J.

overwegende dat het totale aantal dwangarbeiders in de lidstaten op 880 000 wordt geraamd, van wie er naar schatting 30 % het slachtoffer zijn van seksuele uitbuiting en 70 % het slachtoffer van uitbuiting in de vorm van dwangarbeid, en dat de meeste slachtoffers in de EU vrouwen zijn; overwegende dat dwangarbeid voor de georganiseerde misdaad bijzonder winstgevend is, resulteert in sociale dumping en schade berokkent aan de maatschappij door gederfde belastinginkomsten;

K.

overwegende dat de slachtoffers van mensenhandel zowel afkomstig zijn uit landen binnen als buiten de EU;

L.

overwegende dat slachtoffers van mensenhandel met geweld, onder dwang of middels bedrieglijke praktijken worden geronseld, vervoerd of vastgehouden om seksueel te worden uitgebuit, dat zij worden onderworpen aan dwangarbeid of gedwongen diensten zoals bedelen, slavendienst of knechtschap, criminele activiteiten, huishoudelijke diensten, adoptie of gedwongen huwelijken, of van hun organen worden beroofd; overwegende dat deze slachtoffers worden uitgebuit en volledig worden onderworpen aan hun smokkelaars of uitbuiters, dat zij verplicht worden hen enorme schulden terug te betalen, waarbij hun identiteitspapieren vaak worden afgenomen en zij worden opgesloten, afgezonderd en bedreigd; dat zij voortdurend in angst leven en vrezen voor vergelding, geen geld hebben en dat hen schrik wordt aangejaagd voor de plaatselijke overheid, waardoor zij alle hoop op ontsnapping en een terugkeer naar hun gewone leven verliezen;

M.

overwegende dat het onmogelijk is om de buitengrenzen van de EU af te sluiten;

N.

overwegende dat er op de Middellandse Zee elk jaar 2 000 mensen het leven laten bij pogingen om de EU binnen te komen;

O.

overwegende dat, hoewel mensenhandel mee-evolueert met de veranderende sociaaleconomische omstandigheden, de slachtoffers hoofdzakelijk uit landen en regio's komen waar slechte economische en sociale omstandigheden heersen en de factoren die hen kwetsbaar maken voor mensenhandel jarenlang niet zijn veranderd; overwegende dat een bloeiende seksindustrie en de vraag naar goedkope arbeidskrachten en producten daarnaast nog enkele andere oorzaken van mensenhandel zijn, en dat slachtoffers van mensenhandel in veel gevallen worden gelokt met de belofte van een betere levenskwaliteit en een beter bestaan voor henzelf en/of hun families;

P.

overwegende dat de illegale handel in en het smokkelen van menselijke organen, wapens, drugs, met inbegrip van CBRN-materialen en -precursoren, alsmede receptgeneesmiddelen, wilde dieren en lichaamsdelen daarvan, sigaretten en tabak, kunstwerken en andere producten, van uiteenlopende bronnen gebruik maken, dat zij in heel Europa nieuwe criminele markten bevoorraden, misdaadorganisaties enorme winstmogelijkheden bieden en de veiligheid van de grenzen van de EU en van de lidstaten, alsook de interne markt en de financiële belangen van de EU aantasten;

Q.

overwegende dat de misdaadgroepen de aanvoerroutes van drugs hebben gediversifieerd en daarnaast ook andere vormen van handel zijn gaan ontplooien; overwegende dat het internet een instrument en een nieuwe route biedt voor zowel de aanvoer van precursoren voor de productie van verdovende middelen, en voor de distributie van psychotrope stoffen; overwegende dat de handel in drugsprecursoren zoals efedrine, pseudo-efedrine en azijnzuuranhydride in de Unie onvoldoende wordt gecontroleerd en een ernstige bedreiging vormt;

R.

overwegende dat strikt toezicht op als precursoren gebruikte chemische stoffen en op apparatuur die wordt gebruikt voor de productie van synthetische drugs van essentieel belang is om het drugsaanbod in te perken;

S.

overwegende dat voor legale doeleinden gebruikte chemische stoffen door misdaadorganisaties aan de legale handel kunnen worden onttrokken om als drugsprecursoren te worden gebruikt; overwegende dat in 2008 75 % van de mondiale inbeslagnames van azijnzuuranhydride — de voornaamste precursor voor heroïne — in de EU plaatsvonden, en overwegende dat in de jaarverslagen van het Internationaal Comité van toezicht op verdovende middelen van de Verenigde Naties nog steeds wordt gewezen op de onvoldoende strikte maatregelen van de EU om te voorkomen dat deze chemische precursor wordt gebruikt voor illegale doeleinden;

T.

overwegende dat veel burgers in de Unie in armoede leven en werkloos zijn, terwijl de grensoverschrijdende misdaad van jaar tot jaar jaar toeneemt;

U.

overwegende dat het aantal reguliere arbeidsplaatsen dat in de Unie verloren gaat aan illegale activiteiten van criminele bendes niet nauwkeurig kan worden berekend omdat criminelen geen jaarverslagen publiceren, maar kan worden geraamd op tientallen miljoenen;

V.

overwegende dat ook het verlies aan belastinginkomsten voor de nationale regeringen en de EU alleen maar kan worden geschat, maar waarschijnlijk honderden miljarden euro per jaar bedraagt en nog blijft toenemen;

W.

overwegende dat de illegale sigarettenhandel jaarlijks tot een fiscaal verlies van ca. 10 miljard euro leidt; overwegende dat de jaarlijkse omzet van de wereldwijde handel in handvuurwapens naar schatting tussen de 170 en 320 miljoen dollar bedraagt en dat er in Europa meer dan tien miljoen illegale wapens circuleren, hetgeen een ernstige bedreiging vormt voor de veiligheid van de burgers en voor de rechtshandhaving; overwegende dat de bovengenoemde vormen van handel verliezen kunnen opleveren voor de staatskas en de fabrikanten schade kunnen berokkenen, en dat zij de verspreiding van andere vormen van georganiseerde misdaad in de hand kunnen werken, wat op zijn beurt een ernstige bedreiging vormt voor de samenleving, aangezien dit fenomeen gemakkelijk zou kunnen uitgroeien tot een bron van financiering voor terrorisme;

X.

overwegende dat de inkomsten uit de handel in wilde dieren en lichaamsdelen daarvan worden geraamd op 18 tot 26 miljard euro per jaar en dat de EU wereldwijd de belangrijkste markt van bestemming is voor deze handel;

Y.

overwegende dat illegale handel verliezen oplevert voor de staatskas, fabrikanten benadeelt en ongunstige gevolgen heeft voor de werkgelegenheid, het openbare en het maatschappelijke leven;

Z.

overwegende dat de infiltratiecapaciteit van misdaadorganisaties zich verder heeft ontwikkeld omdat zij inmiddels actief zijn geworden in tal van sectoren, zoals openbare werken, transport, de grootschalige detailhandel, afvalbeheer, de handel in wilde dieren en natuurlijke hulpbronnen, particuliere beveiliging, volwassenenentertainment en nog veel meer andere sectoren, waarvan de meeste zijn onderworpen aan politieke controle en besluitvorming; overwegende dat de georganiseerde misdaad daardoor steeds meer is gaan lijken op een sterk zakelijk georiënteerde mondiale economische speler, die daardoor ook in staat is tegelijkertijd diverse soorten illegale — maar ook steeds meer legale — goederen en diensten te leveren en daardoor zijn stempel te drukken op de Europese en mondiale economie, een proces waarbij de kosten voor het bedrijfsleven worden becijferd op 870 miljard USD per jaar;

AA.

overwegende dat de criminele activiteiten van de georganiseerde misdaad en de maffia op milieugebied — welke bestaan uit diverse vormen van illegale handel en verwerking van afvalstoffen en de vernietiging van het ecologisch, landschappelijk, artistiek en cultureel erfgoed — inmiddels dusdanige internationale proporties hebben aangenomen dat er behoefte is aan een gezamenlijke inspanning van alle Europese landen om de gemeenschappelijke preventie en bestrijding van milieumaffiapraktijken doeltreffender aan te pakken;

AB.

overwegende dat de enorme bedragen die door de georganiseerde misdaad en maffianetwerken worden gegenereerd, naar bankinstellingen en financiële markten binnen de Europese Unie zelf worden gesluisd, die zich hierdoor medeplichtig maken aan witwasserij;

AC.

overwegende dat de internationale banken een belangrijke rol spelen in het mogelijk maken van witwaspraktijken en rechtstreeks betrokken zijn geweest bij het witwassen van de opbrengsten van georganiseerde misdaad;

AD.

overwegende dat het SOCTA-rapport dat Europol in 2013 heeft uitgebracht, erop wijst dat de vervaardiging van en illegale handel in nagemaakte producten aan het uitgroeien is tot een nieuwe criminele markt, die nog wordt versterkt door de economische crisis; overwegende dat drugssmokkel nog steeds de grootste criminele markt is; overwegende dat de illegale handel in afval en energiefraude aan het uitgroeien zijn tot nieuwe bedreigingen die bijzondere aandacht behoeven;

AE.

overwegende dat voor een doeltreffende bestrijding van alle vormen van georganiseerde misdaad maatregelen nodig zijn die criminele organisaties van hun financiële middelen beroven door waar nodig het bankgeheim op te heffen;

AF.

overwegende dat criminele organisaties kunnen profiteren van frauduleuze grijze contacten met andere partijen, waarbij voor bepaalde operaties sprake is van belangenverstrengeling met witteboordencriminelen (ondernemers, overheidsambtenaren op alle besluitvormingsniveaus, politici, banken, gespecialiseerde deskundigen e.d.), die op zich weliswaar geen deel uitmaken van misdaadorganisaties, maar er wel wederzijdse lucratieve zakelijke betrekkingen mee onderhouden;

AG.

overwegende dat in sommige Europese landen die geen lid zijn van de EU een belangrijk deel van de samenleving nog steeds in een grijze zone opereert en leeft van criminele activiteiten; overwegende dat het daarbij vooral om jongeren gaat;

AH.

overwegende dat naast geweld, intimidatie en terrorisme ook corruptie tot de kenmerkende werkwijzen van de georganiseerde misdaad is gaan behoren; overwegende dat witwassen niet alleen verband kan houden met de kenmerkende activiteiten van de georganiseerde misdaad, maar ook met corruptie en belastingcriminaliteit; overwegende dat belangenvermenging een van de oorzaken van corruptie en fraude is; overwegende dat er tussen georganiseerde misdaad, corruptie en witwassen, hoewel het om verschillende verschijnselen gaat, derhalve vaak onderlinge banden bestaan; overwegende dat de georganiseerde misdaad soms ook publieke en particuliere organisaties, waaronder non-profitorganisaties, gebruikt als dekmantel voor corruptie en het witwassen van geld;

AI.

overwegende dat onderzoeksjournalisten een cruciale rol spelen in het blootleggen van corruptie, fraude en georganiseerde misdaad en bijgevolg zijn blootgesteld aan specifieke financiële en veiligheidsdreigingen; bij wijze van voorbeeld zij vermeld dat over een periode van vijf jaar in de 27 lidstaten in totaal 233 onderzoeksrapporten zijn gepubliceerd over fraudezaken die te maken hebben met misbruik van EU-middelen (31); overwegende dat aanvullende financiering, met name door de Commissie en andere internationale instellingen, onontbeerlijk is om de onderzoeksjournalistiek te ondersteunen en verder te ontwikkelen;

AJ.

overwegende dat witwassen, corruptie en georganiseerde misdaad door Europese actoren ernstige gevolgen hebben voor de ontwikkelingslanden en een hinderpaal vormen voor hun ontwikkeling, doordat hun natuurlijke hulpbronnen worden geplunderd, hun belastinginkomsten worden beperkt en hun overheidsschuld wordt vergroot;

AK.

overwegende dat het internet criminele groepen in staat stelt sneller en op grotere schaal te opereren en aldus criminele activiteitspatronen heeft veranderd; overwegende dat cybercriminaliteit, met name in de vorm van fraude en uitbuiting van kinderen, een steeds grotere bedreiging is, en dat criminele organisaties ook op mondiale schaal voorzieningen voor onlinegokken op sportevenementen aanbieden als instrument om winsten te genereren en geld wit te wassen;

AL.

overwegende dat matchfixing een nieuwe vorm van criminaliteit is die hoge winsten oplevert en waarop slechts milde straffen staan, en die mede vanwege het lage detectierisico een lucratieve activiteit is voor criminelen;

AM.

overwegende dat de bescherming van de burgers en de instandhouding van een legale, concurrerende economie een zaak is van politieke wil op alle niveaus, die vraagt om krachtige maatregelen ter bestrijding van georganiseerde misdaad, mensenhandel, corruptie en witwassen, verschijnselen die enorme schade toebrengen aan de samenleving en die met name een bedreiging vormen voor het voortbestaan van bonafide ondernemers, voor de veiligheid van de consument en voor de democratische staatsbeginselen;

AN.

overwegende dat criminele groeperingen moderne technologieën, platformen en kansen benutten om het te doen voorkomen alsof zij op een legale manier en met reguliere oogmerken zaken doen; overwegende dat criminele groeperingen over een hoge mate van deskundigheid, organisatievermogen, ervaring en professionaliteit beschikken, en bovendien mobieler kunnen optreden, en kunnen rekenen op betere verbindingsmogelijkheden en reisfaciliteiten; overwegende dat dit ertoe heeft geleid dat de georganiseerde misdaad minder op lokaal niveau opereert en veeleer geneigd is om verschillen in rechtsstelsels en nationale jurisdicties in haar voordeel te benutten;

AO.

overwegende dat volgens het Bureau van de Verenigde Naties voor drugs- en misdaadbestrijding (UNODC) de winsten uit illegale activiteiten op wereldvlak circa 3,6 % van het mondiale bbp uitmaken en dat de witwasstromen momenteel over de hele wereld worden becijferd op ongeveer 2,7 % van het mondiale bbp; overwegende dat de Commissie ervan uitgaat dat de kosten van de corruptie in de Europese Unie jaarlijks op 120 miljard euro moeten worden geschat, wat neerkomt op 1 % van het bbp van de EU; overwegende dat er aldus aanzienlijke hoeveelheden geld worden onttrokken aan de economische en maatschappelijke ontwikkeling, de overheidsfinanciën en het welzijn van de burgers;

AP.

overwegende dat de opbrengsten van illegale activiteiten en financiële netwerken voor het witwassen van geld een nadelig effect hebben op de economie van de Europese Unie doordat ze speculatie en financiële zeepbellen, die de reële economie in gevaar brengen, in de hand werken;

AQ.

overwegende dat corruptie in sommige landen een ernstige bedreiging vormt voor de democratie en een doelmatig en goed bestuur belemmert; overwegende dat corruptie investeringen ontmoedigt, het functioneren van de binnenlandse markten verstoort, eerlijke concurrentie tussen bedrijven in de weg staat en uiteindelijk schadelijk is voor de economische ontwikkeling doordat middelen verkeerd worden besteed, hetgeen met name ten koste gaat van de openbare diensten in het algemeen en de sociale diensten in het bijzonder; overwegende dat de complexe bureaucratische procedures, die nog worden verzwaard door de regels die onnodig veelvuldige voorafgaande vergunningen voorschrijven, ondernemers de moed kunnen ontnemen, legale economische activiteiten kunnen belemmeren en kunnen aanzetten tot het omkopen van ambtenaren of andere vormen van corruptie kunnen teweegbrengen;

AR.

overwegende dat verschillen in wetgeving en rechtshandhaving ten aanzien van omkoping van ambtenaren negatieve gevolgen hebben voor de interne markt, niet alleen omdat er daardoor geen sprake is van eerlijke concurrentievoorwaarden voor ondernemingen, maar ook omdat dergelijke omkopingspraktijken zich ook binnen de Europese Unie voordoen, waarbij in een lidstaat gevestigde ondernemingen ambtenaren van een andere lidstaat omkopen en aldus de werking van de markten verstoren;

AS.

overwegende dat corruptie door 74 % van de Europese burgers wordt ervaren als een ernstig nationaal en supranationaal probleem (32) en dat corruptie kennelijk in alle maatschappelijke sectoren voorkomt; overwegende dat corruptie het vertrouwen van de burgers in de democratische instellingen ondermijnt en de effectieve instandhouding van de rechtsstaat door gekozen regeringen aantast, aangezien daarmee privileges en dus sociale onrechtvaardigheid worden gecreëerd; overwegende dat het wantrouwen jegens politici in tijden van ernstige economische crisis toeneemt;

AT.

overwegende dat het bij de terreinen waarop het aantal gemelde gevallen van kleine corruptie — uitgedrukt als percentage van het aantal omkopingsgevallen per contract — hoger is, doorgaans om de volgende sectoren gaat: medische diensten 6,2 %, kadastrale zaken 5 %, douanediensten 4,8 %, gerechtelijk apparaat 4,2 %, politie 3,8 %, griffie en vergunningsdiensten 3,8 %, onderwijsstelsel 2,5 %, nutsvoorzieningen 2,5 %, belastingontvangsten 1,9 %;

AU.

overwegende dat wanneer er sprake is van hoge criminaliteitscijfers, criminele organisaties zich de middelen van de lokale economie wederrechtelijk toe-eigenen en dat normale zakelijke doeleinden, met inbegrip van investeringen uit andere landen, daardoor worden doorkruist; overwegende dat gezonde bedrijven in dergelijke gebieden meer moeite hebben om aan krediet te komen vanwege de hogere kosten en de striktere garanties die banken eisen; overwegende dat bedrijven in economische moeilijkheden soms worden gedwongen zich tot criminele organisaties te wenden om aan kredieten voor investeringen te geraken;

AV.

overwegende dat lokale georganiseerde criminelen profiteren van leemtes in de legale economie en zich kunnen ontwikkelen tot grote spelers wat betreft het aanbod van gangbare consumptiegoederen; overwegende dat op die manier, naast afpersing en intimidatie — die een bedreiging vormen voor lokale gemeenschappen — ook de legale economie en de gemeenschap als geheel wordt ondermijnd in termen van veiligheid voor bedrijven en burgers; overwegende dat cybercriminaliteit, namaak van of illegale onlinehandel in creatieve inhoud, kinderporno, farmaceutische producten, legale psychotrope stoffen en drugsprecursoren, onderdelen, reserveonderdelen en andere producten voor algemeen dagelijks gebruik, alsook aangelegenheden met betrekking tot relevante rechten en licenties een gevaar betekenen voor de volksgezondheid, de veiligheid, de werkgelegenheid en de sociale stabiliteit, en enorme schade kunnen toebrengen aan ondernemingen in de betrokken sectoren, in een mate die hun voortbestaan in gevaar brengt;

AW.

overwegende dat er steeds meer misdrijven worden gepleegd in de agrofoodsector en dat deze niet alleen een ernstig gevaar betekenen voor de gezondheid van de Europese burgers, maar ook aanzienlijke schade toebrengen aan landen die zich laten voorstaan op de hoge kwaliteit van hun voedingsproducten;

AX.

overwegende dat ook seksuele uitbuiting van kinderen via het internet en kinderpornografie een bijzondere bedreiging vormen; overwegende dat cybercriminaliteit, en met name door winstbejag ingegeven cybercriminaliteit en onrechtmatige toegang tot informatiesystemen, vaak samenhangen met financiële fraude; overwegende dat het aanbieden van „cybercriminele dienstverlening” (Cybercrime as a Service — CaaS) aan het toenemen is en dat ook de hoeveelheid malware drastisch toeneemt; overwegende dat de bij deze aangelegenheden betrokken Europese instanties meer financiële middelen nodig hebben;

AY.

overwegende dat witwassen steeds complexere vormen aanneemt die moeilijk traceerbaar zijn; overwegende dat misdaadorganisaties voor het witwassen van zwart geld steeds vaker — en met name online — gebruikmaken van illegale en soms legale gokcircuits en van matchfixingsystemen, alsook van banken in landen waar onvoldoende toezicht wordt gehouden op geldovermakingen om witwassen en belastingontduiking te voorkomen; overwegende dat matchfixing moet worden gezien als een rendabele vorm van georganiseerde criminaliteit; overwegende dat legale kansspelen als een vorm van ondernemersactiviteit moeten worden ondersteund op basis van de beginselen van subsidiariteit en evenredigheid;

AZ.

overwegende dat de boekhouding van een onderneming vaak vervalst wordt om niet-officiële liquiditeit te creëren, die de belastbare winst verlaagt en kan worden gebruikt voor corruptie en witwassen en tegelijkertijd eerlijke concurrentie verhindert en het vermogen van de staat om zijn maatschappelijke functie te vervullen inperkt;

BA.

overwegende dat de kosten van belastingfraude voor de lidstaten in deze tijden van bezuiniging geraamd worden op 1 biljoen euro per jaar; overwegende dat belastingontwijking en -ontduiking niet beperkt blijven tot de zwarte markt maar in de reële economie ook voorkomen bij bekende bedrijven;

BB.

overwegende dat er op Europees niveau reeds aanzienlijke inspanningen worden geleverd om een evenwichtig regelgevings- en rechtskader op het gebied van georganiseerde misdaad, corruptie en witwassen te garanderen;

BC.

overwegende dat de uiteenlopende methoden die de lidstaten hanteren om de criminaliteit aan te pakken en de verschillen in materieel en procedureel strafrecht — met name in het geval van grensoverschrijdende criminaliteit — lacunes en tekortkomingen in de strafrechtelijke, civielrechtelijke en fiscale rechtsstelsels in de hele Europese Unie kunnen doen ontstaan; overwegende dat belastingparadijzen, landen die er een soepel bankenbeleid op nahouden en separatistische landen waar een sterk centraal gezag ontbreekt essentiële toevluchtsoorden zijn geworden voor de witwaspraktijken van georganiseerde criminelen;

BD.

overwegende dat criminele organisaties vaak een internationale netwerkstructuur hebben en dat deze internationale structuur bijgevolg een grensoverschrijdende reactie vereist, met inbegrip van effectieve en uitgebreide communicatiestructuren en informatie-uitwisseling tussen equivalente nationale en internationale instanties;

BE.

overwegende dat de bescherming van de financiële belangen van de EU en van de euro prioriteit moet krijgen in termen van controle op het om zich heen grijpende fenomeen waarbij criminele organisaties zich wederrechtelijk Europese gelden toe-eigenen via zogenaamde „communautaire fraude” en namaak van de euro;

BF.

overwegende dat er op Europees niveau programma's zoals Hercules, Fiscalis, Douane en Pericles zijn ontwikkeld om de financiële belangen van de Unie te beschermen en transnationale en grensoverschrijdende criminele en illegale activiteiten te bestrijden;

BG.

overwegende dat de verschillen in productiviteit tussen de lidstaten de grootste bedreiging zijn voor de eurozone; overwegende dat deze verschillen op middellange en lange termijn leiden tot een verschil in concurrentievermogen dat niet kan worden opgelost door valutadevaluaties en tot harde en politiek onhoudbare bezuinigingsprogramma's die interne devaluatie ten doel hebben; overwegende dat de stelselmatige corruptie in de overheidssector, die efficiëntie, directe buitenlandse investeringen en innovatie in de weg staat, aldus de goede werking van de monetaire unie belemmert;

BH.

overwegende dat er in de Unie bij de overheidssector minstens 20 miljoen gevallen van kleine corruptie bekend zijn en dat duidelijk is dat dit fenomeen ook een overloopeffect heeft op de sectoren van het overheidsbestuur in de lidstaten (en de daarbij betrokken politici) die verantwoordelijk zijn voor het beheer van de EU-middelen en voor andere financiële belangensferen;

BI.

overwegende dat er in de EU sprake is van een enorme belastingkloof en dat er elk jaar naar schatting voor1 biljoen euro aan overheidsinkomsten verloren gaat door belastingfraude en belastingontwijking, hetgeen overeenkomt met ongeveer 2 000 euro per EU-burger per jaar;

BJ.

overwegende dat de wetgevers in de lidstaten met het oog op de bestrijding van georganiseerde misdaad in staat moeten zijn om snel en doeltreffend te reageren op veranderende structuren en nieuwe vormen van criminaliteit, en zulks in versterkte mate sinds het Verdrag van Lissabon alle lidstaten ertoe verplicht mee te werken aan de totstandbrenging van een Unie van vrijheid, veiligheid en rechtvaardigheid;

BK.

overwegende dat de Europese aanpak ter bestrijding van de georganiseerde misdaad, corruptie en witwassen moet zijn gebaseerd op de best beschikbare dreigingsevaluaties en op een nauwere justitiële en politiële samenwerking, waarbij moet worden gestreefd naar uitbreiding tot niet-EU-landen van de gemeenschappelijke definities van strafbare feiten, zoals deelneming aan een criminele organisatie of „self laundering”, de strafbaarstelling van alle vormen van corruptie, de harmonisatie van de wetgevingen van de lidstaten inzake bepaalde procedureel relevante mechanismen zoals verjaring, de instelling van effectieve vormen van confiscatie en invordering van de opbrengsten van georganiseerde criminaliteit en corruptie, vergroting van de verantwoordingsplicht van de overheid, de politiek, advocaten, notarissen, vastgoedmakelaars en verzekeringsmaatschappijen en andere bedrijven, de scholing van rechters en politiepersoneel en de uitwisseling van optimale praktijken met betrekking tot adequate preventiemethoden;

BL.

overwegende dat wederzijdse erkenning wordt beschouwd als een grondbeginsel van de justitiële samenwerking in civiele en strafzaken tussen de lidstaten van de EU;

BM.

overwegende dat de bestrijding van mensenhandel voor de EU sinds de jaren '90 is uitgegroeid tot een prioriteit, waarbij tal van initiatieven, maatregelen en financieringsprogramma's, en zelfs een speciaal rechtskader zijn ontwikkeld; voorts overwegende dat artikel 5 van het Handvest van de grondrechten van de Europese Unie mensenhandel specifiek verbiedt;

BN.

overwegende dat wederzijds vertrouwen tussen de justitiële instanties van de Unie noodzakelijk is voor de samenwerking tussen de lidstaten bij de bestrijding van de criminaliteit en om te waarborgen dat de rechtsstelsels goed functioneren; overwegende dat het beginsel van wederzijds vertrouwen noopt tot de vaststelling van minimale beschermingsnormen op het hoogst mogelijke niveau;

BO.

overwegende dat de strafrechts- en strafprocesrechtsstelsels van de lidstaten zich gedurende eeuwen hebben ontwikkeld; overwegende dat elke lidstaat zijn geheel eigen kenmerken en eigenschappen heeft, en dat bepaalde kerngebieden van het strafrecht bijgevolg aan de lidstaten moeten worden overgelaten;

BP.

in overweging van het substantiële verschil tussen justitiële getuigen en informanten; overwegende dat de lidstaten en de Europese Unie de plicht hebben degenen die hebben besloten zich te verzetten tegen de georganiseerde misdaad en de maffia en daarmee hun eigen leven en dat van hun dierbaren in gevaar brengen te beschermen en te beveiligen;

BQ.

overwegende dat er weliswaar strikt wordt toegezien op aanbestedingen voor overheidsopdrachten, maar dat de gang van zaken bij het uitgavenbeheer achteraf verre van transparant is en dat er sprake is van een grote verscheidenheid tussen de lidstaten omtrent het afleggen van belangenverklaringen;

1.

acht het noodzakelijk in Europees verband een adequaat politiek antwoord te formuleren op het bestaan van criminele en maffiose organisaties door op korte termijn met een gedetailleerd actieplan te komen dat voorziet in de nodige wetgevings- en niet-wetgevingsmaatregelen die erop zijn gericht deze organisaties te ontmantelen en alle vormen van directe of indirecte verrijking die aan deze organisaties kunnen worden toegeschreven, op te sporen en terug te vorderen;

2.

is ervan overtuigd dat er, om de georganiseerde en maffiose criminaliteit te verslaan en verschijnselen zoals corruptie en witwaspraktijken waardoor de Europese burgers en toekomstige generaties in hun vrijheid, hun rechten en hun veiligheid worden beknot, uit te roeien, niet alleen repressief moet worden opgetreden maar ook strengere preventieve maatregelen moeten worden getroffen;

3.

verzoekt de Commissie gemeenschappelijke normen van rechtspleging en modellen voor integratie en samenwerking tussen de lidstaten voor te stellen; verzoekt de Commissie in het bijzonder, op basis van een evaluatieverslag over de uitvoering van het kaderbesluit inzake de bestrijding van georganiseerde criminaliteit en voortbouwend op de meest geavanceerde wetgeving van de lidstaten, met een wetgevingsvoorstel te komen tot vaststelling van een gemeenschappelijke omschrijving van het begrip „georganiseerde misdaad”, waarin o.a. deelname aan een maffiose organisatie als een misdrijf moet worden gedefinieerd, om duidelijk aan te geven dat dergelijke criminele groeperingen bedrijfsgeoriënteerd te werk gaan en intimidatie als machtsmiddel gebruiken, mede gelet op artikel 2 (a) van het Verdrag van de Verenigde Naties tegen grensoverschrijdende georganiseerde misdaad; benadrukt dat de beoogde voorstellen tot invoering van materieel-strafrechtelijke EU-bepalingen wel de grondrechten en de beginselen van subsidiariteit en evenredigheid in acht dienen te nemen, alsook de standpunten die het Parlement heeft bepleit in zijn resolutie van 22 mei 2012 over een EU-aanpak van het strafrecht;

4.

dringt bij de Commissie aan op de opstelling van een gemeenschappelijke definitie van corruptie, teneinde een consistent mondiaal beleid ter bestrijding van corruptie te kunnen ontwikkelen; pleit ervoor dat de Commissie bij de opstelling van haar verslag over het optreden van de lidstaten tegen corruptie, dat naar verwachting in 2013 zal worden gepubliceerd, ingaat op alle vormen van corruptie in zowel de publieke als de private sfeer, met inbegrip van non-profitorganisaties, en daarbij aandacht besteedt aan de beste nationale bestrijdingspraktijken, en dat zij een accurate manier definieert om de omvang van het fenomeen te taxeren, en per land met een uitgebreid overzicht komt van de gebieden die kwetsbaar zijn voor corruptie; verzoekt de Commissie regelmatig aan het Parlement en aan de Conferentie van de staten die partij zijn bij Verdrag van de Verenigde Naties tegen corruptie verslag uit te brengen over de door zowel de lidstaten als de EU getroffen maatregelen, en de bestaande Europese wetgeving dienovereenkomstig aan te passen;

5.

stelt zich op het standpunt dat een effectief regelgevingskader zowel recht moet doen aan de interactie tussen de bepalingen ter bestrijding van witwaspraktijken als aan het fundamentele recht op bescherming van persoonsgegevens, zodat witwaspraktijken kunnen worden aangepakt zonder afbreuk te doen aan de gevestigde normen voor gegevensbescherming; is wat dit betreft ingenomen met het door Europol gebruikte systeem voor gegevensbescherming;

6.

verzoekt de Commissie om in haar in 2013 in te dienen voorstel tot harmonisatie van de strafrechtelijke bepalingen inzake het witwassen van geld op basis van de optimale praktijken van de lidstaten een gemeenschappelijke definitie op te nemen van „self laundering” als strafbaar feit, en als ernstig te beschouwen delicten welke degenen door wie zij worden begaan wellicht winst opleveren als basisdelicten aan te merken;

7.

verzoekt de Commissie op basis van artikel 18 van de mensenhandelrichtlijn met een voorstel te komen om de lidstaten ertoe aan te sporen het gebruik van de diensten van slachtoffers van elke vorm van uitbuiting van mensenhandel — zowel van seksuele uitbuiting als van uitbuiting van arbeid — strafbaar te stellen;

8.

is van mening dat de omstandigheden en verwoestende gevolgen voor de slachtoffers van mensenhandel, onacceptabel zijn en strafbare overtredingen van de mensenrechten vormen; verzoekt de Commissie en de lidstaten dan ook de samenleving mensenhandel te laten veroordelen middels sterke en langdurige bewustmakingscampagnes, met duidelijke en tijdgebonden streefcijfers voor het terugdringen ervan; deze campagnes moeten jaarlijks worden geëvalueerd in het kader van de elk jaar gehouden Europese dag tegen mensenhandel (18 oktober), en ook na vijf jaar, tussen nu en het Europese jaar tegen mensenhandel;

9.

adviseert de lidstaten om, in samenwerking met de Commissie en het Europees Parlement en met de steun van Europol, Eurojust en het Bureau voor de grondrechten, zo uniform en consistent mogelijke EU-indicatoren op te stellen om op zijn minst de omvang en de kosten te bepalen van in de EU voorkomende georganiseerde vormen van criminaliteit, corruptie en witwaspraktijken, alsook de maatschappelijke schade die zij veroorzaken;

10.

verzoekt de Commissie en de Raad zich te beraden over het aanleggen van een EU-lijst van criminele organisaties naar het voorbeeld van de Europese lijst van als terroristisch beschouwde organisaties;

11.

pleit voor de totstandbrenging van een Europees netwerk van universitaire instellingen die zich bezighouden met de problematiek van georganiseerde misdaad, corruptie en witwaspraktijken, teneinde het universitair onderzoek daarnaar te bevorderen;

12.

wijst met nadruk op de noodzaak tot volledige toepassing van de bestaande instrumenten voor wederzijdse erkenning en van de Europese wetgeving die waarborgt dat strafrechtelijke veroordelingen en beslissingen tot confiscatie op het grondgebied van een andere lidstaat dan die waar het arrest of de beslissing genomen is, volledig ten uitvoer worden gelegd; is van mening dat de wederzijdse rechtsbijstand en de wederzijdse toelaatbaarheid van bewijs tussen de lidstaten moet worden verbeterd;

13.

is van mening dat de maatregelen die worden ondernomen ter bestrijding van mensenhandel en dwangarbeid zich moeten richten op de dieper liggende oorzaken, zoals wereldwijde ongelijkheden; verzoekt de lidstaten derhalve zich te houden aan hun verbintenissen op het stuk van ontwikkelingshulp en de millenniumdoelstellingen;

14.

verzoekt de Commissie en de EDEO de externe dimensie van hun maatregelen en programma's, waaronder hun bilaterale overeenkomsten, te verstevigen teneinde mensenhandel te bestrijden middels preventieve maatregelen in de landen van herkomst en de doorreislanden, met bijzondere aandacht voor minderjarigen en kinderen zonder begeleiding;

15.

verzoekt de Commissie een betrouwbaar controlesysteem voor de gehele EU te ontwikkelen om de bewegingen van mensenhandelaren en de slachtoffers van mensenhandel effectiever te kunnen controleren;

16.

verzoekt de Commissie onverwijld een vergelijkbaar en betrouwbaar systeem voor gegevensverzameling voor de gehele EU te ontwikkelen, gebaseerd op overeengekomen en solide gemeenschappelijke indicatoren, in samenwerking met de lidstaten en de internationale instellingen die betrokken zijn bij de bestrijding van mensenhandel; om de zichtbaarheid en het spoedeisende karakter van dit systeem te vergroten, zou het nuttig kunnen zijn om op de al bestaande EU-website tegen mensenhandel een waarnemingscentrum tegen mensenhandel op te zetten, waaraan alle EU-instellingen en de zeven betrokken agentschappen hun gegevens moeten toevoegen, terwijl ngo's en andere instellingen wordt verzocht hetzelfde te doen;

17.

verzoekt de Commissie om de in de EU-strategie voor de uitroeiing van mensenhandel in de periode 2012-2016 opgenomen aanbevelingen te implementeren;

18.

verzoekt de Commissie om aan de voorwaarden te voldoen die nodig zijn voor het opzetten van een Europese hulplijn voor slachtoffers van mensenhandel, om bij te dragen aan de vergroting van het bewustzijn omtrent hun rechten;

19.

verzoekt de Commissie meer hulpmiddelen toe te wijzen om het gebruik van sociale netwerken en cybercriminaliteit bij mensenhandel tegen te gaan;

20.

verzoekt de Commissie de grensoverschrijdende justitiële en politiële samenwerking tussen de lidstaten en agentschappen van de Unie te intensiveren, aangezien strafzaken in verband met mensenhandel zich niet tot één lidstaat beperken;

21.

dringt aan op krachtigere sancties tegen bank- en financiële instellingen die zich medeplichtig maken aan heling en/of witwassen van inkomsten uit activiteiten van de georganiseerde misdaad;

22.

verzoekt de lidstaten zich met betrekking tot confiscatiezaken op basis van de meest geavanceerde nationale wetgevingen te beraden over de toepassing van modellen voor de civielrechtelijke verbeurdverklaring van vermogensbestanddelen in gevallen waarin met een voldoende mate van waarschijnlijkheid en onder voorbehoud van rechterlijke instemming kan worden vastgesteld dat vermogensbestanddelen middels criminele activiteiten zijn verkregen dan wel voor criminele activiteiten worden gebruikt; is van mening dat er modellen kunnen worden ontwikkeld voor preventieve confiscatie op basis van een rechterlijke uitspraak, die in overeenstemming zijn met de grondwettelijke nationale garanties en geen afbreuk doen aan het eigendomsrecht en het recht op verweer; spoort de lidstaten er voorts toe aan het gebruik van criminele vermogensbestanddelen voor sociale doeleinden te bevorderen; stelt voor maatregelen te treffen en middelen beschikbaar te stellen ter financiering van bewarende maatregelen om geconfisqueerde vermogensbestanddelen voor aantasting te vrijwaren;

23.

pleit ervoor om marktdeelnemers die bij onherroepelijk vonnis zijn veroordeeld wegens deelname aan een criminele organisatie, het witwassen van geld of financiering van terrorisme, deelname aan uitbuiting in de vorm van mensenhandel of kinderarbeid, corruptie of andere ernstige inbreuken op het algemeen belang, ongeacht waar dergelijke delicten leiden tot een verlies aan belastinginkomsten of maatschappelijke schade, dan wel wegens andere vormen van bijzonder zware criminaliteit met een grensoverschrijdende dimensie als bedoeld in artikel 83, lid 1 VWEU (zgn. „Euromisdrijven”), gedurende ten minste vijf jaar van deelname aan een openbare aanbesteding waar ook in EU moeten worden uitgesloten, en dat deze bepaling moet worden toegepast zelfs wanneer de uitsluitingsgronden zich voordoen in de loop van de aanbestedingsprocedure; is van mening dat de procedures voor overheidsopdrachten moeten zijn gebaseerd op het legaliteitsbeginsel, en dat bovendien in dat verband ook het criterium van de economisch meest voordelige inschrijving nader moet worden gedefinieerd teneinde de transparantie te waarborgen (hetgeen op zijn minst impliceert dat daarvoor ook een elektronische aanbesteding moet worden uitgeschreven) en om fraude, corruptie en andere ernstige onregelmatigheden te voorkomen; verzoekt de diensten van de Commissie te voorzien in een speciale structuur of in samenwerkingsprogramma's om te komen tot een geïntegreerde aanpak voor de bestrijding van aan overheidsopdrachten gerelateerde corruptiemisdrijven;

24.

merkt op dat er een verband bestaat tussen legitieme en illegale bedrijfsactiviteiten, aangezien illegale activiteiten soms worden gerealiseerd met inzet van reguliere belangen; wijst er met nadruk op dat observatie van het verloop van legitieme belangenpatronen vaak kan helpen bij het opsporen van wederrechtelijk verkregen vermogensbestanddelen;

25.

is van mening dat samenwerking met Eurojust en Europol, maar ook andere vormen van samenwerking met bedrijven in de sectoren vervoer en logistiek, de chemische industrie, internetproviders, banken en financiële dienstverleners in zowel EU- als niet-EU-landen het optreden van justitie en politie bij de bestrijding van drugshandel en andere delicten waarmee de georganiseerde misdaad zich bezighoudt ten goede zouden moeten komen, zonder dat afbreuk hoeft te worden gedaan aan hun geheimhoudingsplicht; onderstreept de noodzaak tot het terugdringen van het drugsaanbod middels strenge controles op drugsprecursoren, en verwelkomt het voorstel van de Commissie tot wijziging van Verordening (EG) nr. 273/2004, waarin methodes worden aangegeven om illegale onttrekking aan de interne EU-handel in azijnzuuranhydride beter tegen te gaan door bijvoorbeeld de registratieverplichting voor dit product ruimer toe te passen;

26.

geeft uiting aan zijn bezorgdheid omtrent het slechte functioneren van de middels de diverse nationale rechtssystemen ter beschikking gestelde onderzoeksinstrumenten, die niet daadwerkelijk voorzien in de behoefte aan een adequaat en specifiek instrumentarium voor de bestrijding van criminele en maffiose organisaties; herhaalt nogmaals het reeds in zijn resolutie van 25 oktober 2011 gedane verzoek aan de Commissie om de speciale onderzoekstechnieken die tegenwoordig in de respectieve lidstaten worden gebruikt te onderwerpen aan een vergelijkende studie die als basis kan dienen voor een Europees initiatief om de bevoegde autoriteiten re voorzien van de nodige onderzoeksinstrumenten op basis van de beste bestaande praktijken;

27.

verzoekt de Commissie, de lidstaten en het bedrijfsleven praktische stappen te ondernemen om de traceerbaarheid van producten (bijvoorbeeld de land van herkomst-etikettering van agroalimentaire producten, CIP-beproevingsstempels voor vuurwapens, of digitale codes voor de fiscale identificatie van sigaretten, alcoholische dranken en receptgeneesmiddelen) te verbeteren om de gezondheid van de consumenten te beschermen, de veiligheid van de burgers te verbeteren, smokkel tegen te gaan en illegale handel doeltreffender te bestrijden; betreurt het dat de lidstaten de traceerbaarheidsregel niet in het douanewetboek van de Unie wilden opnemen bij de modernisering daarvan;

28.

verzoekt de Commissie en de lidstaten in de maritieme sfeer nauwer samen te werken teneinde mensenhandel en de aanvoer van drugs en illegale of namaakproducten via de maritieme binnen- en buitengrenzen van de EU een halt toe te roepen; onderkent dat aan grensbeheer ook migratieaspecten zijn verbonden die te maken hebben met de fundamentele rechten van migranten, eventueel met inbegrip van het recht op asiel, alsmede de bescherming van en bijstandsverlening aan slachtoffers van mensenhandel of dwangarbeid, met name minderjarigen;

29.

is van mening dat er onverwijld een actieplan tot invoering van een EU-breed wetgevingskader voor strafrechtspleging en van operationele instrumenten ter bestrijding van cybercriminaliteit moet worden ontwikkeld met het oog op de intensivering van de internationale samenwerking en met ondersteuning van het Europees Centrum voor de bestrijding van cybercriminaliteit (EC3), teneinde een hoog niveau van veiligheid te waarborgen voor de burgers — met name voor kwetsbare personen — en voor bedrijven en overheden, zonder dat evenwel afbreuk mag worden gedaan aan de vrijheid van informatie en de gegevensbescherming;

30.

wijst met bezorgdheid op de substantiële link die door de gerechtelijke autoriteiten en de politie wordt gelegd tussen georganiseerde misdaad en terrorisme wat betreft de financiering van de illegale activiteiten van terroristische groeperingen via opbrengsten uit de illegale internationale handel; roept de lidstaten op tot het nemen van strengere maatregelen om deze activiteiten te bestrijden;

31.

verzoekt de lidstaten, gelet op het steeds grootschaliger gebruik door de georganiseerde misdaad van het internet en de illegale instrumenten daarvan, om onverwijld hun nationale strategieën op het gebied van internetveiligheid aan te passen;

32.

verzoekt de Commissie een EU-Handvest ter bescherming en ondersteuning van slachtoffers van mensenhandel te ontwikkelen teneinde alle bestaande indicatoren, maatregelen, programma's en hulpbronnen voor de betrokken partijen op een meer consistente, efficiënte en bruikbare manier te verzamelen en de bescherming van de slachtoffers te vergroten; verzoekt de Commissie om een hulplijn in te stellen voor de slachtoffers van mensenhandel;

33.

wijst de Commissie er nogmaals op dat kinderen die slachtoffer zijn geweest van mensenhandel, een speciale behandeling moeten krijgen, en dat minderjarigen zonder begeleiding of kinderen waarvan de eigen familieleden als mensenhandelaren optraden, beter moeten worden beschermd (hiermee moet ook rekening worden gehouden op het moment dat terugkeer naar het land van herkomst wordt voorgesteld, wanneer er voogden moeten worden benoemd, enz.); dringt erop aan niet alleen uit te gaan van een genderspecifieke aanpak, maar ook de rol van gezondheidsproblemen en invaliditeit in aanmerking te nemen;

34.

verzoekt de Commissie de middelen voor gespecialiseerde ngo's, media en onderzoek te verhogen om slachtoffers beter te ondersteunen, te beschermen en bij te staan zodat hun getuigenissen tijdens zittingen minder noodzakelijk worden; verzoekt de Commissie eveneens aandacht te besteden aan zichtbaarheid, bewustmaking en behoeften van slachtoffers, om de vraag naar en het misbruik van slachtoffers van mensenhandel te verminderen en een „nulvisie”tegen seksuele uitbuiting en dwangarbeid te bevorderen;

35.

verzoekt de Commissie een systeem voor efficiëntere en proactieve financiële onderzoeken te ontwikkelen, om zo de druk op slachtoffers van mensenhandel als belangrijke getuigen in rechtszaken tegen mensenhandelaren, ingrijpend te verminderen; verzoekt de Commissie eveneens ervoor te zorgen dat de EU-agentschappen die mensenhandel bestrijden, verbeterde gespecialiseerde opleidingen krijgen en over voldoende middelen beschikken, waaronder grensoverschrijdende samenwerking en samenwerking los van grenzen; herinnert de Commissie eraan dat deze maatregelen een holistische aanpak vereisen, waarbij multidisciplinaire samenwerking op plaatselijk, nationaal en transnationaal niveau wordt bevorderd en lidstaten worden aangemoedigd om, onder andere, specifieke inlichtingeneenheden van de nationale politie op te zetten, en samenwerking tussen overheidsinstanties en wetshandhavingsinstanties te bevorderen;

36.

wijst op de noodzaak tot nauwere samenwerking en verbetering van de transparantie door de ontwikkeling van effectieve systemen voor communicatie en informatie-uitwisseling tussen justitiële en wetshandhavingsinstanties in de lidstaten, Europol, Eurojust, OLAF en ENISA en met de desbetreffende instanties in niet-EU-landen en met name in de buurlanden van de EU, teneinde de systemen voor bewijsgaring te verbeteren en voor het onderzoeken van misdrijven relevante gegevens en informatie te kunnen verkrijgen, ook over inbreuken op de financiële belangen van de EU, zodat deze op een effectieve manier kunnen worden verwerkt en uitgewisseld, zonder op enigerlei wijze afbreuk te doen aan de beginselen van subsidiariteit en evenredigheid en aan de grondrechten van de Unie; verzoekt de bevoegde autoriteiten in de lidstaten in dit verband uitvoering te geven aan de reeds aangenomen instrumenten voor justitiële samenwerking in strafzaken, die van belang zijn voor een doelmatige bestrijding van de grensoverschrijdende georganiseerde misdaad; verzoekt de Commissie een routekaart op te stellen voor een nog intensievere justitiële en politiële samenwerking middels de oprichting van een strafrechtelijke onderzoeksinstantie die bevoegd is om schendingen en misdrijven binnen de EU te onderzoeken;

37.

verzoekt de Commissie in associatie- en handelsovereenkomsten met derde landen specifieke clausules op te nemen voor samenwerking bij de bestrijding van illegale handel door de georganiseerde misdaad en van witwaspraktijken; wijst op het gebrek aan internationale samenwerking, vooral met transit- of oorsprongslanden die geen deel uitmaken van de EU; onderkent de noodzaak van krachtige diplomatieke stappen om die landen ertoe te bewegen samenwerkingsovereenkomsten met de EU aan te gaan of te voldoen aan de overeenkomsten die zij hebben ondertekend; benadrukt in dat verband het belang van het systeem van rogatoire commissies;

38.

benadrukt dat het bestaande netwerk van nationale anticorruptiemeldpunten dient te worden uitgebreid met en ondersteund door Europol, Eurojust en Cepol; benadrukt dat een meldpunt niet alleen zou moeten functioneren als plek om informatie uit te wisselen, maar dat deze meldpunten ook moeten worden gebruikt om in concrete gevallen van omkoping van buitenlandse overheidsfunctionarissen de bilaterale samenwerking te verbeteren; pleit ervoor dat de meldpunten tevens verschillen in prioriteitsstelling, hulpbronnen en deskundigheid aankaarten, en eventuele problemen signaleren die uit deze verschillen voortvloeien; onderstreept dat het netwerk gecoördineerde acties moet aanmoedigen, indien de bewuste omkoping plaatsvond op filiaalniveau in één lidstaat, terwijl het moederbedrijf of de holdingmaatschappij is gevestigd in een andere lidstaat;

39.

roept de lidstaten ertoe op bestaande EU-voorschriften snel en volledig ten uitvoer te leggen teneinde de gezamenlijke bestrijding van criminaliteit in de Unie mogelijk te maken;

40.

verzoekt alle lidstaten zich in te zetten voor de optimale benutting van Europol en Eurojust, waarvan het functioneren en de resultaten — los van de al in gang gezette hervormingen en de nog aan te brengen verbeteringen — sterk afhankelijk zijn van de nauwe betrokkenheid, het vertrouwen en de samenwerking met de nationale onderzoeks- en justitiële instanties;

41.

benadrukt dat het voor de bestrijding van de georganiseerde misdaad essentieel is dat er een fundamentele strategie wordt gehanteerd bij het tegengaan van corruptie en georganiseerde criminaliteit op Europees niveau, met inbegrip van opleidingen ten behoeve van de betrokken functionarissen en leidinggevenden bij de politie, met name wat betreft de bewustmaking omtrent nieuwe maar ook minder zichtbare vormen van criminele activiteit; merkt op dat plaatselijke criminaliteit vaak een voedingsbodem vormt voor de internationale criminaliteit;

42.

verzoekt de lidstaten richtsnoeren op te stellen voor de bestrijding van corruptie en witwaspraktijken; pleit ervoor dat die richtsnoeren o.a. betrekking hebben op optimale praktijken (bv. wat betreft de behoefte aan gespecialiseerd personeel, de samenwerking tussen onderzoeksinstanties en justitie, en methoden om de vaak lastige bewijsvoering rond te krijgen), dat zij een indicatie geven omtrent de kritische omvang van de voor een effectieve strafvervolging benodigde personele en andersoortige middelen, en aangeven hoe de internationale samenwerking kan worden bevorderd;

43.

acht het van vitaal belang optimaal gebruik te maken van alle bestaande synergieën tussen het Europees justitieel netwerk en Eurojust, teneinde een zo hoog mogelijk niveau van intra-Europese justitiële samenwerking te bereiken;

44.

onderstreept de noodzaak tot raadpleging van regionale en nationale wetshandhavingsinstanties en van het maatschappelijk middenveld bij het ontwikkelen van wetgevings- en regelgevingskaders;

45.

wijst erop dat het van belang is dat de lidstaten, in samenwerking met de Europese Unie en met de internationale actoren, beschikken over een solide strategisch langetermijnplan voor de aanpak van lokale en mondiale problemen die te maken hebben met de georganiseerde criminaliteit, zodat nieuwe bedreigingen, zwakke plekken in de markt en risicofactoren kunnen worden opgespoord, en om een EU-strategie te kunnen opzetten die gebaseerd is op vooruitplannen, en niet alleen maar op reageren;

46.

verzoekt de lidstaten en de Commissie de rol van rechters, openbare aanklagers en verbindingsofficieren te versterken en te voorzien in opleidingen voor justitiepersoneel, zodat zij alle vormen van georganiseerde misdaad, corruptie en witwassen — inclusief cybercriminaliteit — kunnen aanpakken, met name door gebruik te maken van Cepol en van het Europees netwerk voor justitiële opleiding en door financiële instrumenten zoals het Fonds voor interne veiligheid voor politiële samenwerking of het Hercules III-programma volledig in te zetten; pleit ervoor om bij de opleiding van politiepersoneel en rechters het onderricht in vreemde talen te bevorderen om de transnationale samenwerking te vergemakkelijken; dringt aan op ondersteuning van het Europees programma voor optimale praktijkuitwisseling en opleiding van rechters en politiepersoneel;

47.

verzoekt de lidstaten en de Commissie hun gemeenschappelijke inspanningen voort te zetten met het oog op de voltooiing van de onderhandelingen over de voorgenomen richtlijn betreffende het Europees onderzoeksbevel in strafzaken, die de grensoverschrijdende verzameling van bewijsmateriaal zal vergemakkelijken, en zodoende een belangrijke stap vormt in de richting van een gemeenschappelijke ruimte van vrijheid, veiligheid en recht;

48.

roept op tot nauwere samenwerking op het gebied van documentenvervalsing en fraude, en dringt aan op gezamenlijk beraad over manieren om de betrouwbaarheid en authenticatie van originele documenten te verbeteren;

49.

pleit ervoor dat op nationaal niveau structuren worden opgericht voor activiteiten op het gebied van onderzoek naar en bestrijding van criminele en maffiaorganisaties, die de mogelijkheid hebben om met steun van Europol een gestroomlijnd en informeel „operationeel antimaffianetwerk” te ontwikkelen voor de uitwisseling van informatie over de structurele connotaties van de aldaar aanwezige maffiabenden, de criminele en financiële projecties, de lokalisatie van vermogens en de pogingen tot infiltratie in overheidsopdrachten;

50.

is van mening dat de mondialisering van de georganiseerde criminaliteit noopt tot nauwere samenwerking tussen de lidstaten en op EU- en internationaal niveau; dringt met het oog op de bestrijding van georganiseerde criminaliteit, corruptie en witwaspraktijken aan op een nauwere interactie tussen de EU, de VN, de OESO en de Raad van Europa, zodat zij hun beleid beter kunnen integreren en gemeenschappelijke operationele doelstellingen kunnen definiëren; steunt de door de FATF ondernomen initiatieven om witwasbestrijdingsmaatregelen te ondersteunen; spoort de lidstaten ertoe aan alle bestaande internationale instrumenten op dit gebied te ratificeren en volledig ten uitvoer te leggen; roept de Commissie ertoe op de lidstaten effectief te ondersteunen bij hun inspanningen ter bestrijding van de georganiseerde misdaad; beveelt de EU aan zich als volledige deelnemer aan te sluiten bij de Greco;

51.

pleit voor gezamenlijk optreden ter preventie en bestrijding van illegale activiteiten op milieugebied, die verband houden met of voortvloeien uit verschijnselen van georganiseerde of maffiose bedrijvigheid, onder andere door versterking van Europese organen zoals Europol en Eurojust en internationale instanties zoals Interpol en het Interregionaal criminologisch en gerechtelijk onderzoeksinstituut van de Verenigde Naties (UNICRI), alsmede door middel van uitwisseling van werkmethoden en inlichtingen waarover de lidstaten beschikken die zich het meest hebben ingespannen voor de strijd tegen deze vorm van misdaad, met als doel een gemeenschappelijk actieplan te ontwikkelen;

52.

verzoekt de Raad en de lidstaten het Verdrag van de Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling (OESO) inzake bestrijding van omkoping van buitenlandse ambtenaren in internationale zakelijke transacties te ratificeren en volledig ten uitvoer te leggen; wijst op de negatieve effecten die omkoping van buitenlandse ambtenaren heeft op het mensenrechten-, milieu- en ontwikkelingsbeleid van de Unie;

53.

dringt aan op aanscherping van de instrumenten voor de bestrijding van grensoverschrijdende georganiseerde misdaad, zoals het Europees onderzoeksbevel (EOB) en de gemeenschappelijke onderzoeksteams; roept op tot nauwere samenwerking met de buurlanden van de EU om binnendringing van de georganiseerde criminaliteit in de EU tegen te gaan;

54.

roept de lidstaten ertoe op binnen hun inlichtingendiensten de nodige mondiale informatie-uitwisselingsstrategieën en daarnaast analyses te ontwikkelen ter opsporing van nieuwe trends op het stuk van de georganiseerde misdaad;

55.

wijst op de noodzaak de samenwerking op het gebied van bestrijding van fraude en aantasting van de belangen van de EU tussen de Unie en alle overheidsdiensten op lidstaatniveau — inclusief op regionaal en gemeentelijk niveau — te intensiveren, gelet op de essentiële rol van de bewuste instanties bij het beheer van de fondsen van de Europese Unie;

56.

is van mening dat een effectieve economische en begrotingsunie niet mogelijk is zonder een anticorruptie-unie;

57.

benadrukt dat transparantie de natuurlijke vijand van corruptie is, waarmee misdrijven beginnen, en is ervan overtuigd dat personen met hoge functies of een groot vermogen met hun voorrechten en immuniteiten, tot volledige transparantie in hun werkzaamheden moeten worden verplicht;

58.

is van mening dat een slecht georganiseerd, niet-transparant bureaucratisch apparaat en complexe procedures niet alleen ten koste dreigen te gaan van de effectiviteit van het overheidsbestuur, maar ook de inzichtelijkheid van de besluitvorming ondermijnen en de frustratie onder de bevolking aanwakkeren, en aldus een vruchtbare voedingsbodem voor corruptie vormen; evenzo kunnen de ondoorzichtige geheimhoudingspraktijken van banken en bedrijfsleven als dekmantel dienen om de illegale opbrengsten van corruptie, witwasserij en georganiseerde criminaliteit uit het zicht te houden;

59.

verwijst naar het anticorruptieverdrag van Mérida (2003), en benadrukt dat hoge ambtsdragers of bijzonder welgestelden met hun voorrechten en immuniteiten moeten worden gecontroleerd, onder meer door de fiscus, en dat deze controles nog verder moeten worden verscherpt, zodat de gemeenschap kan rekenen op een correcte en efficiënte dienstverlening en belastingfraude kan worden tegengegaan; bepleit met name dat bekleders van een openbaar ambt worden verplicht tot het indienen van een verklaring omtrent hun vermogenspositie en hun inkomsten, verplichtingen en belangen; dringt aan op maatregelen ter versterking van de transparantie en preventie door middel van een samenhangend bestuursrechtelijk systeem ter regeling van de overheidsuitgaven, de toegang tot documenten en de instelling van de noodzakelijke registers;

60.

pleit voor invoering van striktere mechanismen tot verbetering van de transparantie en tot opheffing van de bureaucratie bij ministeries en andere overheidsorganen door de burgers het recht te waarborgen op toegang tot documenten (en wel met name tot het bijzonder gevoelige terrein van de overheidsaanbestedingen); dringt erop aan dat er een cultuur van legaliteit en integriteit in zowel de overheids- als de particuliere sector wordt bevorderd, niet in de laatste plaats door invoering van een effectieve beschermingsregeling voor klokkenluiders;

61.

steunt de activiteiten van de Commissie met het oog op de erkenning van de rol die de onderzoeksjournalistiek speelt bij het opsporen en aanklagen van met georganiseerde criminaliteit, corruptie en witwaspraktijken verband houdende feiten;

62.

verzoekt de lidstaten de rol van ambtenaren bij de preventie, inlichtingenverstrekking en bestrijding van fraude- en corruptierisico's te versterken;

63.

dringt aan op een duidelijke en evenwichtige regelgeving, die gepaard moet gaan met de nodige handhavings- en controlemechanismen, welke nader moeten worden gespecificeerd in een gedragscode ter voorkoming van zgn. „personeelscarrousels” of „doorschuifcarrières”, zodat overheidsambtenaren die posten met een zekere mate van bestuurlijke of financiële verantwoordelijkheid bekleden niet meer naar de particuliere sector mogen verhuizen voordat een bepaalde periode sinds hun vertrek uit de dienst is verstreken wanneer er een belangenconflict met hun eerder beklede publieke functie dreigt te ontstaan; is daarnaast van mening dat wanneer er zich een belangenconflict dreigt voor te doen, soortgelijke beperkingen ook dienen te gelden voor personen die van de particuliere naar de overheidssector willen overstappen;

64.

verzoekt de Commissie overeenkomstig de aanbevelingen van het Europees Parlement van 15 januari 2013 zo snel mogelijk een voorstel in te dienen betreffende het bestuursprocesrecht van de Europese Unie;

65.

is van mening dat een register van lobbyisten een nuttig instrument zou zijn ter bevordering van de transparantie; verzoekt de lidstaten een dergelijk instrument in te voeren, indien zij dit nog niet hebben gedaan; dringt er bovendien bij regeringen en overheidsinstanties op aan opname in een lobbyistenregister als voorwaarde te hanteren om te mogen deelnemen aan bijeenkomsten met bedrijfs-, belangen- of lobbyistenorganisaties;

66.

wijst erop dat zelfregulering als standaardoplossing voor het tegengaan van corruptie in de sport en bij sportweddenschappen niet doeltreffend is gebleken; wijst er tevens op dat nationale, regionale en lokale overheden tot de voornaamste sportfinanciers worden gerekend; dringt er bij de lidstaten op aan transparante samenwerkingsverbanden met de sportgemeenschap aan te gaan en te komen met een door de officiële nationale sportorganen opgezet onafhankelijk en volledig onderzoek naar de corruptie in de sport;

67.

is van mening dat volledige transparantie van alle bestuurlijke besluiten op om het even welk overheidsniveau een cruciale voorwaarde is voor de bestrijding van criminele fenomenen en voor de bescherming van de burgers tegen elke vorm van wanbeheer in de overheidssfeer; wijst elke vorm van verzet van overheidszijde tegen volledige controle door de burgers en de pers op met overheidsgeld gefinancierde activiteiten die het belang dienen van de gemeenschap, van de hand; is van mening dat zowel de EU als de lidstaten zich concreet moeten verbinden tot het waarborgen van volledige transparantie en de effectieve ontwikkeling van „open bestuursvormen”, mede op basis van de bestaande optimale praktijken;

68.

benadrukt dat omkoping niet mag worden verhuld door misbruik van de term „faciliterende betalingen”, die door het OESO-Verdrag onder bepaalde, speciale omstandigheden (kleine betalingen, bijvoorbeeld om toestemming te krijgen om goederen te lossen in een haven) aanvaardbaar wordt geacht; verzoekt de lidstaten ermee in te stemmen dit begrip te verwerpen of het uitsluitend in uitzonderlijke omstandigheden te gebruiken en is voorstander van het opstellen van richtsnoeren voor een uniforme interpretatie van dit begrip door de gehele Unie; onderstreept dat smeergeld en faciliterende betalingen niet fiscaal aftrekbaar mogen zijn;

69.

is voorstander van regelmatige controles op de naleving van integriteitsgerelateerde voorschriften of gedragscodes en pleit voor beschikbaarstelling van voldoende middelen voor integriteitsgerelateerde opleidingen voor ambtenaren;

70.

wijst erop dat de politieke partijen verantwoordelijk zijn voor de voordracht van hun kandidaten of de opstelling van kieslijsten op alle niveaus en dat zij de kandidaten op hun kwaliteit moeten beoordelen, en dat deze met name ook moeten voldoen aan strikte gedragscodes, met inbegrip van een gedragscode met o.a. duidelijke en transparante regels voor schenkingen aan politieke partijen;

71.

stelt zich op het standpunt dat personen die middels een onherroepelijk vonnis zijn veroordeeld wegens medeplichtigheid aan georganiseerde misdrijven, witwaspraktijken, corruptie of andere ernstige economische of financiële delicten die ingaan tegen het algemeen belang, niet gekozen kunnen worden tot lid van het Europees Parlement en niet in aanmerking kunnen komen voor een dienstbetrekking bij andere instellingen of organen van de EU; verzoekt deze regel, onder inachtneming van het evenredigheidsbeginsel, ook te laten gelden voor het lidmaatschap van nationale parlementen en andere door verkiezing verkregen ambten;

72.

pleit ervoor dat de lidstaten als onderdeel van het sanctiestelsel gronden vaststellen en effectief toepassen waarop personen die veroordeeld zijn voor corruptie onverkiesbaar worden verklaard; is van mening dat deze sanctie ten minste vijf jaar van kracht moet blijven voor alle soorten verkiezingen; pleit er daarnaast voor dat dezelfde diskwalificatietermijn eveneens dient te geelden voor regeringsposten op alle niveaus, inclusief EU-niveau;

73.

pleit er daarnaast voor om personen die zijn veroordeeld wegens delicten die te maken hebben met georganiseerde criminaliteit, corruptie of witwaspraktijken worden gedwongen hun politieke ambt (op regerings- of vergelijkbaar niveau) dan wel hun leidinggevende of bestuurlijke functie neer te leggen;

74.

onderkent dat de immuniteiten die bepaalde categorieën beoefenaars van openbare functies en gekozen vertegenwoordigers genieten, een belangrijke belemmering vormen voor de bestrijding van corruptie; verzoekt de Commissie en de lidstaten het aantal categorieën van functies die deze immuniteiten genieten, drastisch te verminderen;

75.

dringt aan op vaststelling van gedragscodes voor politieke partijen en op grotere transparantie met betrekking tot hun budgetten; pleit ervoor de overheidsfinanciering van partijen beter te controleren en misbruik en verspilling tegen te gaan, waarbij ook beter toezicht en controle moet worden gehouden op financiering uit particuliere bronnen, een en ander ter waarborging van de toerekenbaarheid van politieke partijen en hun donateurs;

76.

dringt er bij de lidstaten op aan het kopen van stemmen te verbieden en te bestraffen, met name gelet op de verwachting dat het voordeel dat in ruil voor een stem wordt gegeven, niet alleen kan bestaan uit geld, maar ook uit andere voordelen, waaronder immateriële voordelen en voordelen voor derden die niet rechtstreeks betrokken zijn bij de onwettige afspraak;

77.

is van mening dat de bekendmaking van de inkomsten en financiële belangen van de leden van het Europees Parlement een goede praktijk is die moet worden uitgebreid naar de nationale parlementsleden en afgevaardigden;

78.

pleit ervoor dat de lidstaten effectieve, goed functionerende, verantwoorde en evenwichtige strafrechtsystemen opzetten die tevens overeenkomstig het Europees Handvest van de grondrechten de instandhouding van de rechten van de verdediging kunnen garanderen; pleit tevens voor de invoering op Europees niveau van een toezichtmechanisme ter beoordeling van de doeltreffendheid van de strafrechtstelsels voor corruptiebestrijding, waarbij regelmatig evaluaties worden uitgevoerd en aanbevelingen worden gepubliceerd;

79.

spoort de Commissie en de lidstaten ertoe aan ook andere dan wetgevingsmaatregelen in overweging te nemen om het vertrouwen tussen de rechtsstelsels van de lidstaten versterken, de cohesie te verbeteren en de totstandkoming te bevorderen van een gemeenschappelijke EU-rechtscultuur op het gebied van misdaadbestrijding;

80.

verzoekt de Commissie een wetgevingsvoorstel in te dienen tot vaststelling van de wettelijke aansprakelijkheid van rechtspersonen bij financiële misdrijven, en met name van de verantwoordelijkheid van houdstermaatschappijen en moederondernemingen voor de activiteiten van hun dochterondernemingen; onderstreept dat dit voorstel moet beogen duidelijkheid te scheppen omtrent de aansprakelijkheid van natuurlijke personen voor misdrijven die zijn gepleegd door de vennootschap of haar dochterondernemingen, waarvoor zij geheel of gedeeltelijk aansprakelijk kunnen worden gesteld;

81.

is van mening dat de verschillen in verjaringstermijnen voor corruptiedelicten tussen de lidstaten moeten worden geharmoniseerd, zodat tegelijkertijd recht kan worden gedaan aan de belangen van de verdediging en aan de noodzaak tot het voeren van een effectieve en efficiënte vervolgings- en veroordelingsprocedure, en dat deze verjaringstermijnen moeten worden afgestemd op de procedurestadia of op de betrokken instantie, zodat een misdrijf alleen kan verjaren indien de bewuste fasen of stappen niet binnen een bepaald tijdsbestek zijn voltooid; is tevens van mening dat, onder voorbehoud van het evenredigheidsbeginsel en van de principes van de rechtsstaat, corruptiezaken niet mogen verjaren zolang de strafrechtsprocedures nog daadwerkelijk lopen;

82.

is van mening dat de bestrijding van de georganiseerde misdaad moet zijn gebaseerd op een combinatie van effectieve en afschrikkende mechanismen voor de confiscatie van criminele vermogensbestanddelen, maatregelen om te waarborgen dat voortvluchtigen die zich met opzet aan onderzoeken onttrekken, voor het gerecht worden gebracht en om te beletten dat maffiakopstukken hun organisatie vanuit de gevangenis blijven leiden en hun leden bevelen blijven geven, een en ander zonder afbreuk te doen aan de basisbeginselen inzake de rechten van gedetineerden;

83.

spoort de lidstaten ertoe aan afschrikkende en doeltreffende sancties in te stellen, zowel in de vorm van strafvonnissen als boetes, voor alle soorten ernstige misdrijven die de gezondheid en veiligheid van de burgers schaden, en pleit voor harmonisatie van de sancties;

84.

wijst onverminderd de tekst van paragraaf 80 op de noodzaak tot preventie van criminaliteit en georganiseerde misdaad, en dringt er bij de lidstaten op aan effectieve rechtsinstrumenten en straffen te ontwikkelen en in te voeren bij wijze van alternatief voor gevangenisstraffen, zoals boetes of taakstraffen in de gevallen waar dit is toegestaan en onder inachtneming van alle omstandigheden, inclusief het niet-ernstige karakter van het vergrijp;

85.

dringt er bij het bedrijfsleven op aan door middel van gedragscodes zelfregulering en transparantie te betrachten en oversightprocedures in te voeren, o.a. in de vorm van interne en externe audits en voor het publiek toegankelijke registers van binnen de instellingen opererende lobbyisten teneinde corruptie, collusie en belangenconflicten tussen de overheids- en de particuliere sector tegen te gaan en oneerlijke concurrentie te voorkomen; pleit tevens voor transparantie ten aanzien van sectoren, doelstellingen en financiële informatie, zowel op nationaal als op EU-niveau;

86.

dringt aan op het aanleggen van lijsten van bij overheidsinstanties geaccrediteerde bedrijven en van bedrijven die daarvan moeten worden uitgesloten; laatstgenoemde lijst zou van toepassing moeten zijn op ondernemingen waarvan is gebleken dat zij ernstig tekort zijn geschoten wat betreft hun contractuele verplichtingen of wanneer er in de lidstaten of op EU-niveau sprake is van een belangenconflict;

87.

verzoekt de lidstaten de rol van de kamers van koophandel te versterken door de meest voorkomende witwasrisico's in de zakenwereld te voorkomen, daarover informatie te verstrekken en ze terug te dringen, en door volledige uitvoering te geven aan het actieplan van de Commissie ter opvoering van de strijd tegen belastingfraude en -ontduiking;

88.

wijst erop dat onderzoeksjournalisten, evenals ngo's en de universiteiten die zich bezighouden met aangelegenheden betreffende de activiteiten van de overheid en van ondernemingen, een essentiële positieve rol vervullen bij het opsporen van gevallen van fraude, corruptie of andere vergrijpen;

89.

dringt er bij het bedrijfsleven op aan de interne richtsnoeren voor aanbestedingen effectief toe te passen, zodat de naleving van de wet en optimale transparantie bij de aanbesteding van overheidsopdrachten gewaarborgd zijn, zodat er geen zaken meer worden gedaan met aannemers of leveranciers tegen wie er gerede vermoedens bestaan dat zij smeergeld betalen of die daarom bekend staan, dat bedrijven de nodige zorgvuldigheid in acht nemen bij de beoordeling van potentiële contractanten en leveranciers om te waarborgen dat zij over effectieve corruptiebestrijdingsprogramma's beschikken, dat contractanten en leveranciers bewust worden gemaakt van het gevoerde anticorruptiebeleid, dat toezicht wordt gehouden op hoofdcontractanten en leveranciers in het kader van de periodieke evaluatie van de relaties die een bedrijf met hen onderhoudt en om te kunnen beschikken over een herroepingsrecht voor het geval de bewuste bedrijven smeergeld betalen of zich gedragen op een wijze die onverenigbaar is met het programma van de onderneming;

90.

dringt aan op nauwere samenwerking met en meer transparantie in het bankwezen en bij de beroepsbeoefenaren — waaronder ook de financiële sector en het accountantswezen — in alle lidstaten en niet-EU-landen, teneinde met name te bepalen met behulp van welke IT-hulpmiddelen en wetgevings- en bestuurlijke maatregelen geldstromen kunnen worden getraceerd, criminele activiteiten kunnen worden opgespoord en procedures kunnen worden vastgesteld voor het melden van eventuele delicten;

91.

verzoekt de Commissie en de andere toezichthoudende autoriteiten toe te zien op de toepassing van klantenonderzoeksmaatregelen en de bijbehorende risicoprofielen door banken, verzekeringsmaatschappijen en kredietinstellingen, teneinde te waarborgen dat de in de lidstaten gevestigde rechtspersonen of juridische entiteiten ook van de zijde van offshore belastingparadijzen toereikende, accurate en actuele informatie over hun uiteindelijke begunstigen inwinnen en verkrijgen, en dat ondernemingsregisters regelmatig worden geactualiseerd en op hun kwaliteit getoetst; is van mening dat het inzichtelijk maken van gegevens — ook middels publicatie per land van een register van de reële eigenaars en via grensoverschrijdende samenwerking — kan bijdragen aan de bestrijding van verschijnselen zoals witwaspraktijken, financiering van terrorisme, belastingfraude en belastingontwijking;

92.

verzoekt de lidstaten het begrip „uiteindelijke gerechtigde” op te nemen in hun respectieve bedrijfsregisters, en zich ervoor te beijveren dit concept ook wereldwijd ingang te doen vinden, evenals de mechanismen voor gegevensuitwisseling;

93.

verzoekt de Commissie met het oog op de adequate toepassing van verrekenprijzen een gemeenschappelijk pakket beginselen en bestuurlijke richtsnoeren vast te stellen;

94.

staat volledig achter het voorstel van de Commissie om fiscale delicten uitdrukkelijk te kwalificeren als delicten die aan het witwassen van geld voorafgaan, in overeenstemming met de in 2012 door de Financial Action Task Force (FATF) gedane aanbeveling; dringt er bij de EU op aan de informatie omtrent de uiteindelijke gerechtigden en verplichte klantenonderzoeksprocedures voor antiwitwasdoeleinden transparanter te maken; is voorstander van harmonisering op Unieniveau van het begrip „witwasdelict” en dringt aan op de volledige handhaving van de door Financial Action Task Force (FATF) vastgelegde normen door middel van effectieve controles, evenredige sancties en geloofwaardige garanties;

95.

pleit voor correcte evaluatie van de risico’s die zijn verbonden aan nieuwe bank- en financiële producten die langs anonieme weg of via langeafstandstransacties kunnen worden verhandeld; dringt daarnaast aan op een gemeenschappelijke definitie van het begrip „belastingparadijzen”, aangezien deze vaak door criminele organisaties worden gebruikt voor de uitgifte van obligaties door particuliere bedrijven of banken waarvan de uiteindelijke gerechtigde moeilijk te achterhalen is;

96.

spreekt de hoop uit dat er werkbare oplossingen zullen worden gevonden om te waarborgen dat financiële instellingen en kredietverstrekkers — zonder inbreuk te maken op de wetgeving ter bescherming van persoonsgegevens — de identiteit van aanvragers van transacties kunnen vaststellen, aangezien identiteitsdiefstal soms een voorbode is van witwaspraktijken; is derhalve voorstander van de invoering van een bankenunie;

97.

pleit voor afschaffing van het bankgeheim;

98.

nodigt alle betrokken publieke en particuliere partijen uit om resoluut de strijd aan te binden met het witwassen van geld; dringt aan op volledige naleving van de antiwitwasverplichtingen door beroepsbeoefenaren en de bevordering van mechanismen voor de melding van verdachte transacties en gedragscodes waarbij de diverse beroepscategorieën en -verenigingen zijn betrokken;

99.

wijst op de essentiële rol van financiële informatiediensten bij de handhaving van strenge internationale normen in de strijd tegen witwaspraktijken; onderkent het belang van de Europese instrumenten voor het traceren van geldstromen om bedreigingen zoals cybercriminaliteit, witwaspraktijken en de financiering van terrorisme tegen te gaan;

100.

pleit voor maatregelen om gokkers stelselmatig te identificeren en te controleren, het gebruik van anonieme betaalmiddelen voor de financiering van onlinekansspelen te verbieden en anonimiteit bij onlinegokken onmogelijk te maken door de hostservers identificeerbaar te maken en IT-systemen te ontwikkelen waarmee alle geldverkeersbewegingen die bij online- of offlinespelen plaatsvinden volledig traceerbaar worden gemaakt;

101.

is ingenomen met het feit dat de voorgestelde werkingssfeer van de vierde antiwitwasrichtlijn met betrekking tot de goksector is verruimd; verzoekt de Commissie een wetgevingskader en adequate maatregelen ter bestrijding van witwaspraktijken in de goksector voor te stellen, met name voor sportweddenschappen, die ook voorzien in de strafbaarstelling van matchfixinggerelateerde gokactiviteiten en in nieuwe, voldoende strenge sancties en die strekken tot bevordering van controlesystemen waarbij ook sportfederaties, sportbonden, online- en offlinegokexploitanten en waar nodig de nationale overheden worden betrokken; dringt er bij sportorganisaties op aan een gedragscode voor alle personeelsleden in te stellen met een ondubbelzinnig verbod op het manipuleren van wedstrijden voor weddenschaps- of andere doeleinden, een gokverbod op eigen wedstrijden en de verplichting om informatie omtrent matchfixingactiviteiten te melden, in combinatie met een adequaat mechanisme ter bescherming van klokkenluiders;

102.

constateert dat witwassen via georganiseerde sportweddenschappen vaak het werk is van de georganiseerde misdaad; verzoekt derhalve de Commissie een wetgevingsvoorstel in te dienen met een gemeenschappelijke definitie van corruptie en fraude in sportkringen; verzoekt de lidstaten geen toestemming te geven voor de organisatie van sportweddenschappen op wedstrijden die geen invloed hebben op het klassement en de gevaarlijkste vormen van sportweddenschappen te verbieden; pleit er tevens voor op nationaal niveau voorzieningen te treffen om verdenkingen van corruptie in de sport te kunnen signaleren, naar het voorbeeld van de bestaande meldsystemen voor witwaspraktijken, en waartoe de beheerders van online- of offlinekansspelen en alle betrokkenen in de sportwereld verplicht zouden worden;

103.

benadrukt dat de samenwerking en informatie-uitwisseling tussen de lidstaten, hun regelgevende organen, Europol en Eurojust moeten worden geïntensiveerd om criminele activiteiten in de sfeer van grensoverschrijdend onlinegokken te bestrijden;

104.

onderkent dat onlinegokken een steeds vaker voorkomende methode is om geld wit te wassen, waarbij de winst vaak belastingvrij is, de grote transactievolumes die zwart geld opleveren heel moeilijk zijn op te sporen en de talrijke betalingsverwerkers het systeem nog gecompliceerder maken; roept op tot het instellen van een regelgevingskader voor de bestrijding van witwassen via allerlei onlinegokspelen;

105.

dringt bij de lidstaten aan op opneming in het strafrecht van een geharmoniseerde definitie van het begrip „getrukeerde uitslagen” en een juridisch instrument te creëren om dit fenomeen tegen te gaan, daarvoor sancties vast te stellen die onder andere voorzien in boetes alsmede inbeslagnames, en om in het kader van de rechtshandhaving een eenheid op te richten die gespecialiseerd is in de bestrijding van het fenomeen „matchfixing” en als platform dient voor de communicatie en samenwerking met de voornaamste belanghebbenden met het oog op verdere onderzoeken en de verwijzing van dergelijke zaken naar de gerechtelijke instanties;

106.

roept op tot meer samenwerking op Europees niveau — die door de Commissie moet worden gecoördineerd — om onlinegokexploitanten die zich bezighouden met wedstrijdvervalsing en andere illegale activiteiten te identificeren en te vervolgen;

107.

dringt er bij de sportbestuursorganen, de lidstaten en de Commissie op aan te investeren in bewustmakingscampagnes voor atleten over wedstrijdvervalsing met betrekking tot de rechtsgevolgen die zijn verbonden aan deze strafbare feiten en over de negatieve effecten daarvan voor de integriteit van de sportcompetities;

108.

dringt aan op harmonisatie van de rol van de financiële inlichtingendiensten van de lidstaten, uitbreiding van hun bevoegdheden en verbetering van hun onderlinge samenwerkingsmechanismen;

109.

stelt voor dat de lidstaten onderling consistent optreden met betrekking tot veroordelingen en sancties, penitentiaire stelsels en de opleiding van gevangenispersoneel;

110.

pleit ervoor met betrekking tot witwaspraktijken een sterkere EU-brede superviserende rol toe te bedelen aan de Europese Bankautoriteit, de Europese Autoriteit voor effecten en markten en de Europese Autoriteit voor verzekeringen en bedrijfspensioenen en het gemeenschappelijk toezichtsmechanisme, vooral ook met het oog op de invoering van een echte Europese bankenunie die in staat is corruptie en witwasserij effectief te bestrijden via een geharmoniseerde regeling inzake belangenconflicten en controlesystemen; dringt erop aan om, in afwachting daarvan, de controlecapaciteiten, de expertise en de effectiviteit van de controles op nationaal niveau te verbeteren met het oog op een intensievere samenwerking tussen de nationale autoriteiten;

111.

dringt aan op de toepassing van minimumnormen voor goed bestuur op belastinggebied, met name door middel van gezamenlijke initiatieven van de lidstaten inzake hun betrekkingen met als belastingparadijzen aangemerkte grondgebieden, teneinde met name gemakkelijker toegang te krijgen tot vertrouwelijke informatie in verband met eventueel aldaar gevestigde brievenbusmaatschappijen; wijst met nadruk op het belang van de bovengenoemde mededeling van de Commissie van 6 december 2012 betreffende de versterking van de relatie tussen het fraudebestrijdingsbeleid van de EU en haar ontwikkelings-, fiscaal en handelsbeleid;

112.

dringt bij de Europese Unie aan op het ontplooien van doortastende initiatieven op internationale fora zoals de G8- en G20-bijeenkomsten, om paal en perk te stellen aan delicten die worden gepleegd via belastingparadijzen;

113.

benadrukt dat de fiscale beginselen in overeenstemming moeten worden gebracht met de OESO-aanbevelingen in het rapport met als titel „Addressing base erosion and profit shifting” — dat handelt over de uitholling van de heffingsgrondslag en het naar elders overbrengen van de winsten — en wel zo dat als algemeen fiscaal beginsel dient te gelden dat belastingheffing daar moet plaatsvinden waar de economische activiteiten die inkomsten genereren zich hebben voltrokken, conform het vermogensoorsprongsbeginsel;

114.

is van mening dat het vermogensoorsprongsbeginsel het voor de belastingautoriteiten eenvoudiger maakt effectief belasting te heffen en belastingontduiking tegen te gaan; is van mening dat een rechtvaardig belastingstelsel onontbeerlijk is, met name in crisistijden wanneer de belastingdruk onevenredig zwaar drukt op kleine bedrijven en huishoudens, en dat belastingontduiking ten dele gecreëerd wordt door belastingparadijzen binnen de EU;

115.

onderstreept dat het opvoeren van de strijd tegen belastingfraude en belastingontduiking van cruciaal belang is voor het bevorderen van duurzame groei in de EU; wijst er met nadruk op dat minder fraude en ontduiking het groeipotentieel van de economie zou versterken doordat het de openbare financiën gezonder maakt en ertoe leidt dat bedrijven kunnen concurreren op basis van billijke en gelijke voorwaarden;

116.

dringt er bij accountantskantoren en juridisch adviseurs op aan de nationale belastingautoriteiten te waarschuwen wanneer zij signalen opvangen van agressieve fiscale planning van de zijde van gecontroleerde of geadviseerde ondernemingen;

117.

is ingenomen met de toezegging van de Commissie om de automatische uitwisseling van gegevens te bevorderen; dringt echter nogmaals aan op de sluiting van een internationaal bindende, multilaterale overeenkomst voor de automatische uitwisseling van belastinggegevens, die eveneens van toepassing zou moeten zijn op trusts en stichtingen en die zou moeten voorzien in sancties voor niet-coöperatieve jurisdicties en voor financiële instellingen die met belastingsparadijzen werken; dringt er bij de EU op aan naar het voorbeeld van de Stop Tax Havens Abuse Act van de VS maatregelen te treffen en de mogelijkheid te overwegen om de bankvergunning van financiële instellingen die werken met belastingparadijzen in te trekken; verzoekt de Commissie op basis van strenge criteria een voorstel te doen voor een Europese zwarte lijst van belastingparadijzen en voor Europese sanctieregelingen bij niet-naleving van de regelgeving, dan wel voor intensievere samenwerking indien een EU-aanpak niet mogelijk is;

118.

spoort de lidstaten en het Europees Parlement ertoe aan spoedig tot een akkoord te komen over de EU-richtlijnen met betrekking tot transparantie en financiële administratie; verlangt dat het toepassingsgebied van deze richtlijnen in de toekomst wordt uitgebreid tot alle grote ondernemingen, ongeacht de sector waarin zij actief zijn;

119.

verzoekt de Commissie strenge criteria te ontwikkelen met betrekking tot de wezenlijke aspecten van de bedrijfsvoering om een einde te maken aan het opzetten van lege vennootschappen of brievenbusmaatschappijen voor de beoefening van zowel legale als illegale belastingontwijkings- en ontduikingspraktijken;

120.

verzoekt de Commissie een beoordeling op te maken van de vigerende belastingverdragen tussen lidstaten en derde landen die als belastingparadijzen kunnen worden beschouwd; verzoekt de Commissie tevens met voorstellen te komen voor een oplossing van deze problematiek, o.a. middels een herziening van die overeenkomsten; verzoekt de Commissie tenslotte over haar bevindingen en voorstellen uiterlijk eind 2013 bij het Europees Parlement verslag uit te brengen;

121.

is van mening dat de Europese aardobservatiesatellietsystemen behulpzaam kunnen zijn bij de detectie van de routes van schepen die in het geheim illegale goederen vervoeren, lossen of overladen; verzoekt de justitiële autoriteiten derhalve op dit terrein intensiever gebruik te maken van nieuwe technologieën, met inbegrip van satellietobservatiesystemen, aangezien deze behulpzaam kunnen zijn bij de bestrijding van georganiseerde criminele activiteiten;

122.

constateert dat het wereldwijde gebruik van het internet nieuwe mogelijkheden voor cybercriminaliteit heeft doen ontstaan, zoals diefstal van intellectueel eigendom, de aan- en verkoop van namaakproducten en identiteitsdiefstal, hetgeen een bedreiging vormt voor de economie en de veiligheid en gezondheid van de Europese burgers;

123.

constateert dat publieks-, voorlichtings- en bewustmakingscampagnes essentieel zijn voor het aanpakken van de toenemende cybercriminaliteit; benadrukt dat een gebrek aan kennis en vaardigheden bij het publiek de georganiseerde misdaad beter in staat stelt misbruik te maken van het internet en de mogelijkheden die het biedt;

124.

is ingenomen met de oprichting van het Europees centrum inzake cybercriminaliteit van Europol (EC3) en steunt de verdere ontwikkeling van dit bureau, inzonderheid met het oog op de bestrijding van georganiseerde criminaliteit, ook in grensoverschrijdend verband en in samenwerking met derde landen;

125.

benadrukt dat er dringend behoefte is aan de ontwikkeling van een gemeenschappelijke, zorgvuldig omschreven definitie van het begrip „cybercriminaliteit”, die voor alle lidstaten van de Europese Unie zou kunnen gelden;

126.

pleit ervoor het onderzoek naar het gebruik van nieuwe technologieën in de diverse controlesystemen die door de lidstaten worden gebruikt te bevorderen en toepassing daarvan mogelijk te maken; dat kan bijvoorbeeld zijn beslag krijgen middels onlineobservatie en -registratie van ter plaatse te verrichten belasting-, douane- en andere controles door gecentraliseerde corruptiebestrijdingsdiensten;

127.

pleit voor het opzetten van een uniform rapportagesysteem van alle fraude- en corruptiezaken waarnaar een onderzoek loopt (met adequate bescherming van persoonsgegevens en van het vermoeden van onschuld);

128.

dringt aan op de instelling van een Europees openbaar ministerie, als bedoeld in artikel 86 VWEU, met name voor de bestrijding van, het onderzoek naar en de vervolging en berechting van misdrijven die de financiële belangen van de EU schaden en van ernstige, grensoverschrijdende delicten; pleit ervoor dat het in te stellen Europees openbaar ministerie wordt voorzien van een efficiënte en gestroomlijnde structuur en tot taak krijgt de nationale autoriteiten te coördineren en ruggensteun te geven, zodat de onderzoeken consistenter kunnen worden georganiseerd middels uniforme procedureregels; acht het van cruciaal belang dat de Commissie tegen september 2013 met een heldere definitie komt voor de structuur van het Europees openbaar ministerie, de wijze waarop het rekenschap moet afleggen aan het Europees Parlement, en met name de manier waarop de wisselwerking met Europol, Eurojust, het OLAF en het Bureau voor de grondrechten gestalte moet krijgen, en dat het Europees openbaar ministerie wordt ondersteund door een duidelijk kader voor procedurele rechten en dat de strafbare feiten waarvoor het bevoegd is duidelijk worden omschreven;

129.

is van mening dat Eurojust zich kan blijven bezighouden met strafbare feiten als omschreven in artikel 83, lid 1 VWEU, en — waar nodig — ook met strafbare feiten die zijdelings te maken hebben met de uitvoering van EU-beleid, zoals bedoeld in lid 2 van dat artikel, en tegelijkertijd bij de aanstaande herziening daarvan kan blijven toezien op de vervulling van de verantwoordingsplicht ten aanzien van democratische en fundamentele rechten;

130.

dringt er bij de lidstaten op aan de EU-begroting niet op algemene conjuncturele gronden te verlagen, maar juist extra middelen uit te trekken voor Europol, Eurojust, Frontex en het toekomstige EPPO, omdat de successen van die instanties een multiplicatoreffect hebben bij het terugdringen van de fiscale verliezen voor de lidstaten;

131.

pleit voor een regeling met Liechtenstein om de grensoverschrijdende criminaliteit te bestrijden;

132.

verzoekt de lidstaten met klem Richtlijn 2012/29/EU tot vaststelling van minimumnormen voor de rechten, de ondersteuning en de bescherming van slachtoffers van strafbare feiten, zo snel mogelijk om te zetten; verzoekt de Commissie toe te zien op de correcte omzetting daarvan in nationaal recht; dringt er bij de lidstaten en de Commissie op aan de routekaart inzake de rechten van verdachten of beklaagden bij strafprocedures te vervolledigen, en een richtlijn inzake voorlopige hechtenis uit te werken;

133.

dringt aan op strengere straffen voor deelname aan een criminele organisatie en betrokkenheid bij misdrijven op het gebied van drugshandel, mensenhandel en handel in menselijke organen;

134.

dringt er bij de lidstaten op aan conform de aanbeveling van het UNCAC wetgevings- en andere maatregelen te nemen tot strafbaarstelling van moedwillig begane illegale verrijking, waarbij een ambtenaar zijn vermogen aanzienlijk vermeerdert zonder dat hij dit redelijkerwijs kan verklaren in verhouding tot zijn of haar legaal inkomen;

135.

geeft uiting aan zijn bezorgdheid over het feit dat een hele reeks zogenaamde „nieuwsoortige” delicten — zoals illegale handel in afvalstoffen, illegale handel in kunstwerken en beschermde diersoorten en namaak van goederen — inmiddels zijn uitgegroeid tot uitermate lucratieve activiteiten voor misdaadorganisaties, die evenwel bijzonder negatieve gevolgen hebben voor de maatschappij, het milieu en de economie en uitgesproken transnationale kenmerken vertonen, maar nog niet worden gerekend tot de zogenaamde „euromisdrijven”; is van mening dat met dergelijke misdrijven bij de Europese besluitvorming terdege rekening moet worden gehouden en pleit er overigens voor dat de Raad uit hoofde van zijn prerogatieven overeenkomstig artikel 83, lid 1 VWEU, een besluit neemt omtrent de definities van andere vormen van criminaliteit, met inbegrip van de hierboven vermelde delicten;

136.

verzoekt de Commissie zo snel mogelijk een wetgevingsvoorstel in te dienen voor een effectief Europees programma ter bescherming van klokkenluiders in zaken betreffende grensoverschrijdende corruptie die de financiële belangen van de EU schaadt, en voor de bescherming van getuigen en informanten, met name gelet op de moeilijke condities waaronder zij wellicht zullen moeten leven en die variëren van het risico voor vergelding tot het uiteenvallen van hun familiebanden of het feit dat zij hun vertrouwde omgeving moeten verlaten en dat zij maatschappelijk worden uitgesloten en geen werk meer kunnen vinden;

137.

is van mening dat de behandeling van getuigen in rechtszaken en de administratie van beschermingsprogramma's niet door budgettaire factoren mogen worden bepaald, aangezien de waarborging van de veiligheid en integriteit van burgers, in het bijzonder van degenen die hun leven ingrijpend hebben moeten veranderen om de staat terzijde te kunnen staan, een plicht is waaraan de nationale en Europese autoriteiten zich niet mogen onttrekken; verzoekt alle lidstaten de nodige (al dan niet wetgevende) maatregelen te nemen om te waarborgen dat getuigen in rechtszaken en hun familieleden niet alleen verzekerd zijn van hun fysieke veiligheid maar ook het recht behouden op een waardig sociaal, professioneel, relationeel en economisch leven met adequate ondersteuning van de instellingen (die onder meer kunnen voorzien in de mogelijkheid dat dergelijke getuigen worden aangesteld bij de overheid);

138.

verzoekt de Commissie zo spoedig mogelijk alle maatregelen en instrumenten te implementeren die zijn voorgesteld in de mededeling van de Commissie aan het Europees Parlement, de Raad, het Europees Economisch en Sociaal Comité en het Comité van de Regio's over „De EU-strategie voor de uitroeiing van mensenhandel 2012-2016” (COM(2012)0286);

139.

verzoekt de Commissie een wetgevingsvoorstel over Europol in te dienen, zoals bedoeld in artikel 88, lid 2, VWEU, teneinde de operationele efficiëntie en doeltreffendheid van Europol op het gebied van de bestrijding van zware en georganiseerde misdaad te verbeteren; onderstreept dat de toekomstige hervorming van het agentschap de unieke rol van de Cepol bij de opleidingsactiviteiten van de EU op het gebied van misdaadbestrijding niet in de weg mag staan;

140.

roept alle lidstaten ertoe op onverwijld alle bestaande Europese en internationale wetgevingsinstrumenten om te zetten in hun nationale wetgeving en in het bijzonder gevolg te geven aan de vele oproepen van de Commissie tot correcte omzetting van de talrijke vigerende kaderbesluiten;

141.

benadrukt dat het noodzakelijk is een cultuur van legaliteit te bevorderen en de burgers meer besef omtrent het maffiafenomeen bij te brengen; erkent in die zin de fundamentele rol die aan verenigingen op cultuur-, recreatie- en sportgebied toekomt bij de bewustmaking van het maatschappelijk middenveld omtrent de bestrijding van de georganiseerde misdaad en de bevordering van legaliteit en gerechtigheid;

142.

verzoekt de Commissie een Europees actieplan tegen illegale handel in wilde dieren en planten op te stellen, voorzien van duidelijke streefdoelen, zowel binnen als buiten de EU, om de illegale handel in in het wild levende soorten en lichaamsdelen van dieren terug te dringen; verzoekt de Commissie en de Raad gebruik te maken van hun handels- en ontwikkelingsinstrumenten voor het opzetten van specifieke programma's, die voorzien zijn van de nodige financiële middelen, om de tenuitvoerlegging van CITES kracht bij te zetten en middelen te verschaffen voor het opbouwen van de nodige capaciteit om bescherming te bieden tegen stroperij en illegale handel, met name door ondersteuning, versterking en uitbreiding van criminaliteitsbestrijdingsinitiatieven zoals ASEAN-WEN en HA-WEN, die ten doel hebben regionale expertisecentra te creëren en modellen aan te reiken voor samenwerking in de strijd tegen criminaliteit in verband met in het wild levende dieren en planten;

143.

verlangt dat er geharmoniseerde en strenge sancties worden ingesteld voor het smokkelen van wilde dieren en hun lichaamsdelen en van zeldzame planten en bomen naar de Unie;

144.

verzoekt zijn Voorzitter deze resolutie te doen toekomen aan de Raad, de Commissie, de nationale parlementen, de CEPOL, Europol, Eurojust, het OLAF, de Raad van Europa, de OESO, Interpol, het UNODC, de Wereldbank en de FATF.

19.2.2016   

NL

Publicatieblad van de Europese Unie

C 65/40

—

gezien het Verdrag betreffende de Europese Unie (VEU), en met name artikel 3, lid 3, alsmede het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie (VWEU), en met name de artikelen 9, 14, 148, 151, 153 en 160 en Protocol nr. 26 over diensten van algemeen belang,

—

gezien het Handvest van de grondrechten van de Europese Unie, en met name de artikelen 34 en 36,

—

gezien Protocol nr. 26 bij het VWEU over diensten van algemeen belang,

—

gezien het herziene Europees Sociaal Handvest, en met name artikel 30 (recht op bescherming tegen armoede en uitsluiting), artikel 31 (recht op huisvesting) en artikel 16 (recht van het gezin op sociale, juridische en economische bescherming),

—

gezien de mededeling van de Commissie van 3 maart 2010 getiteld „Europa 2020: een strategie voor slimme, duurzame en inclusieve groei” (COM(2010)2020),

—

gezien Verordening (EU) nr. 1173/2011 van het Europees Parlement en de Raad van 16 november 2011 inzake de effectieve handhaving van het begrotingstoezicht in het eurogebied (1),

—

gezien Verordening (EU) nr. 1175/2011 van het Europees Parlement en de Raad van 16 november 2011 tot wijziging van Verordening (EG) nr. 1466/97 van de Raad over versterking van het toezicht op begrotingssituaties en het toezicht op en de coördinatie van het economisch beleid (2),

—

gezien Verordening (EU) nr. 1177/2011 van de Raad van 8 november 2011 tot wijziging van Verordening (EG) nr. 1467/97 over de bespoediging en verduidelijking van de tenuitvoerlegging van de procedure bij buitensporige tekorten (3),

—

gezien Verordening (EU) nr. 1174/2011 van het Europees Parlement en de Raad van 16 november 2011 betreffende handhavingsmaatregelen voor de correctie van buitensporige macro-economische onevenwichtigheden in het eurogebied (4),

—

gezien Verordening (EU) nr. 1176/2011 van het Europees Parlement en de Raad van 16 november 2011 betreffende de preventie en correctie van macro-economische onevenwichtigheden (5),

—

gezien Richtlijn 2011/85/EU van de Raad van 8 november 2011 tot vaststelling van voorschriften voor de begrotingskaders van de lidstaten (6),

—

gezien de mededeling van de Commissie van 18 april 2012 getiteld „Naar een banenrijk herstel” (COM(2012)0173),

—

gezien de mededeling van de Commissie getiteld „Het Europees platform tegen armoede en sociale uitsluiting: een Europees kader voor sociale en territoriale samenhang” (COM(2010)0758), de adviezen van het Europees Economisch en Sociaal Comité en het Comité van de Regio's hierover en zijn resolutie van 15 november 2011 hierover (7),

—

gezien Verordening (EG) nr. 1081/2006 van het Europees Parlement en de Raad van 5 juli 2006 betreffende het Europees Sociaal Fonds en tot intrekking van Verordening (EG) nr. 1784/1999 (8),

—

gezien Verordening (EG) nr. 1083/2006 van de Raad van 11 juli 2006 houdende algemene bepalingen inzake het Europees Fonds voor Regionale Ontwikkeling, het Europees Sociaal Fonds en het Cohesiefonds en tot intrekking van Verordening (EG) nr. 1260/1999 (9),

—

gezien Verordening (EG) nr. 1080/2006 van het Europees Parlement en de Raad van 5 juli 2006 betreffende het Europees Fonds voor Regionale Ontwikkeling en tot intrekking van Verordening (EG) nr. 1783/1999 (10),

—

gezien het voorstel voor een verordening van het Europees Parlement en de Raad tot vaststelling van gemeenschappelijke bepalingen inzake het Europees Fonds voor Regionale Ontwikkeling, het Europees Sociaal Fonds, het Cohesiefonds, het Europees Landbouwfonds voor Plattelandsontwikkeling en het Europees Fonds voor maritieme zaken en visserij, die onder het gemeenschappelijk strategisch kader vallen, en tot vaststelling van algemene bepalingen inzake het Europees Fonds voor Regionale Ontwikkeling, het Europees Sociaal Fonds en het Cohesiefonds en tot intrekking van Verordening (EG) nr. 1083/2006 (COM(2011)0615),

—

gezien het voorstel voor een verordening van het Europees Parlement en de Raad betreffende specifieke bepalingen met betrekking tot het Europees Fonds voor Regionale Ontwikkeling en de doelstelling „Investeren in groei en werkgelegenheid”, en tot intrekking van Verordening (EG) nr. 1080/2006 (COM(2011)0614),

—

gezien de mededeling van de Commissie van 26 november 2008 getiteld „Een Europees economisch herstelplan” (COM(2008)0800),

—

gezien Richtlijn 2012/27/EU van het Europees Parlement en de Raad van 25 oktober 2012 betreffende energie-efficiëntie, tot wijziging van Richtlijnen 2009/125/EG en 2010/30/EU en houdende intrekking van de Richtlijnen 2004/8/EG en 2006/32/EG (11) en zijn resolutie van 15 december 2010 hierover (12),

—

gezien Richtlijn 2006/112/EG van de Raad van 28 november 2006 betreffende het gemeenschappelijke stelsel van belasting over de toegevoegde waarde (13),

—

gezien de mededeling van de Commissie van 23 maart 2011 getiteld „Hervorming van de EU-staatssteunregels voor diensten van algemeen economisch belang” (COM(2011)0146) en zijn resolutie van 15 november 2011 hierover (14),

—

gezien de mededeling van de Commissie getiteld „Strategie voor een doeltreffende tenuitvoerlegging van het Handvest van de grondrechten door de Europese Unie” (COM(2010)0573),

—

gezien de mededeling van de Commissie getiteld „Een EU-kader voor de nationale strategieën voor integratie van de Roma tot 2020” (COM(2011)0173),

—

gezien de richtsnoeren van de Commissie van 15 mei 2012 op het gebied van goede praktijken voor het beperken, verzachten en compenseren van bodemafdekking (SWD(2012)0101 definitief),

—

gezien het verslag van de Commissie over werkgelegenheid en sociale ontwikkelingen in Europa 2012 („Employment and Social Developments in Europe 2012”) van 8 januari 2013 (15),

—

gezien het maatregelenpakket betreffende sociale investeringen van de Commissie van 20 februari 2013,

—

gezien de Europese statistieken over inkomens en levensomstandigheden (EU-SILC) en de persmededeling van Eurostat van 8 februari 2012 (16),

—

gezien de Europese statistieken in het derde Europese verslag over de levenskwaliteit, en met name hoofdstuk 6 hiervan (17),

—

gezien het verslag van Eurofound over schuldsaneringsdiensten voor huishoudens in de Europese Unie (18),

—

gezien het verslag van Eurofound over levensomstandigheden van de Roma: ondermaatse huisvesting en gezondheid (19),

—

gezien het Besluit van de Commissie van 20 december 2011 betreffende de toepassing van artikel 106, lid 2, van het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie op staatssteun in de vorm van compensatie voor de openbare dienst, verleend aan bepaalde met het beheer van diensten van algemeen economisch belang belaste ondernemingen (20),

—

gezien het arrest van het Hof van Justitie van de Europese Unie van 14 maart 2013 in zaak C-415/11 (Mohamed Aziz), dat consumenten die een hypotheek nemen, tegen banken beschermt in geval van oneerlijke contractvoorwaarden (21),

—

gezien Besluit nr. 1098/2008/EG van het Europees Parlement en de Raad van 22 oktober 2008 inzake het Europees Jaar van de bestrijding van armoede en sociale uitsluiting (2010) (22),

—

gezien de verklaring van de Raad van 6 december 2010 over „Het Europees Jaar van de bestrijding van armoede en sociale uitsluiting: samenwerken voor armoedebestrijding in 2010 en daarna” (23),

—

gezien het verslag van het Comité voor sociale bescherming van 18 februari 2011 getiteld „Beoordeling van de sociale dimensie van de Europa 2020-strategie” (24),

—

gezien het werkdocument van de diensten van de Commissie van 5 februari 2010 getiteld „Gezamenlijk verslag over sociale bescherming en sociale inclusie” (SEC(2010)0098),

—

gezien het verslag van het Comité voor sociale bescherming van 15 februari 2010 getiteld „Gezamenlijk verslag over sociale bescherming en sociale inclusie 2010” (25),

—

gezien het advies van het Europees Economische en Sociaal Comité over „Uitdagingen bij het definiëren van sociale huisvesting als dienst van algemeen economisch belang” (26),

—

gezien het advies van het Comité van de Regio's getiteld „Naar een Europese agenda voor sociale huisvesting” (27),

—

gezien zijn resolutie van 20 november 2012 over het sociale investeringspact — een reactie op de crisis (28),

—

gezien zijn resolutie van 16 juni 2010 over Europa 2020 (29),

—

gezien zijn resolutie van 20 mei 2010 over de bijdrage van het cohesiebeleid aan de verwezenlijking van de Lissabon- en EU 2020-doelstellingen (30),

—

gezien zijn wetgevingsresolutie van 8 september 2010 over het voorstel voor een besluit van de Raad betreffende de richtsnoeren voor het werkgelegenheidsbeleid van de lidstaten: deel II van de geïntegreerde richtsnoeren van Europa 2020 (31),

—

gezien zijn resolutie van 20 oktober 2010 over de financiële, economische en sociale crisis: aanbevelingen voor te nemen maatregelen en initiatieven (32),

—

gezien zijn resolutie van 5 juli 2011 over de toekomst van sociale diensten van algemeen belang (33),

—

onder verwijzing naar zijn resolutie van 10 mei 2007 over huisvesting en regionaal beleid (34),

—

gezien zijn resolutie van 14 september 2011 over een EU-strategie inzake dakloosheid (35),

—

gezien zijn schriftelijke verklaringen van 22 april 2008 over het uit de wereld helpen van dakloosheid (36) en van 16 december 2010 over een EU-strategie inzake dakloosheid (37),

—

gezien het verslag van Eurofound getiteld „Het derde Europese onderzoek inzake levenskwaliteit — Levenskwaliteit in Europa: gevolgen van de crisis” (38),

—

gezien de slotaanbevelingen van de Europese Consensusconferentie over dak- en thuisloosheid van 9 en 10 december 2010,

—

gezien artikel 48 van zijn Reglement,

—

gezien het verslag van de Commissie werkgelegenheid en sociale zaken en de adviezen van de Commissie regionale ontwikkeling en de Commissie rechten van de vrouw en gendergelijkheid (A7-0155/2013),

A.

overwegende dat toegang tot huisvesting een grondrecht is dat kan worden beschouwd als een voorwaarde voor de uitoefening van en de toegang tot andere grondrechten en voor een menswaardig leven; overwegende dat toegang tot fatsoenlijke en passende huisvesting een internationale verplichting van de lidstaten is waarmee de Unie rekening moet houden, aangezien het recht op toegang tot en ondersteuning bij huisvesting wordt erkend in zowel artikel 34 van het Handvest van de grondrechten van de Europese Unie, de artikelen 30 en 31 van het herziene Sociale Handvest van de Raad van Europa als artikel 25 van de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens en het is opgenomen in tal van grondwetten van de lidstaten;

B.

overwegende dat de nationale, regionale en lokale overheden zowel het recht als de plicht hebben om hun eigen huisvestingsbeleid vast te stellen en de nodige maatregelen te treffen opdat dit grondrecht in hun respectieve huisvestingssector wordt gehandhaafd overeenkomstig de behoeften van hun inwoners, zodat iedereen toegang kan krijgen tot fatsoenlijke en betaalbare huisvesting;

C.

overwegende dat betaalbare, geschikte en veilige huisvesting een geschikt instrument is om sociale rechtvaardigheid en samenhang te waarborgen, en dat investeren in betaalbare woningen een voorwaarde vormt voor grotere arbeidsmobiliteit en betere kansen op de arbeidsmarkt, terwijl het bouwen en renoveren van sociale woningen van cruciaal belang is voor het bereiken van de doelstellingen om in de vraag naar woonruimte te voorzien, betaalbare woonruimte voor brede lagen van de bevolking ter beschikking te stellen, de economie te stimuleren, de omvang van vastgoedzeepbellen te verkleinen, energiearmoede te bestrijden en belastinginkomsten voor de lidstaten te verzekeren;

D.

overwegende dat de lidstaten in overeenstemming met het subsidiariteitsbeginsel een essentiële rol spelen en over ruime discretionaire bevoegdheid beschikken bij het voorzien, het in opdracht geven en het organiseren van een parallel aanbod aan sociale huisvesting als aanvulling op het spontane aanbod op de markt; overwegende dat het aanbod aan sociale huisvesting moet voorzien in een hoog niveau van kwaliteit, veiligheid en betaalbaarheid, en gelijke behandeling en de rechten van de gebruiker moet bevorderen;

E.

overwegende dat er in de meeste EU-lidstaten een tekort aan sociale woningen en een toenemende behoefte aan betaalbare woonruimte bestaat; overwegende dat het sociale en familiale profiel van de mensen die een beroep doen op sociale huisvesting veranderd is; overwegende dat deze nieuwe sociale factoren in kaart moeten worden gebracht om te bepalen welke huisvestingsstrategieën de lidstaten en hun lokale en regionale overheden moeten toepassen om zo goed mogelijk op de huidige situatie in te spelen;

F.

overwegende dat het beleid inzake sociale woningbouw integraal deel uitmaakt van de diensten van algemeen economisch belang aangezien het helpt aan de behoefte aan huisvesting te voldoen, de toegang tot woningbezit te vergemakkelijken, de kwaliteit van de huisvesting te bevorderen, de bestaande huisvesting te verbeteren en de woonlasten aan te passen aan de gezinssituatie en aan de financiële middelen van de bewoners, en daarbij ook een eigen bijdrage van de bewoners verlangt;

G.

overwegende dat de prijs-kwaliteitverhouding van sociale woningbouw bij koop of huur goed moet zijn, energiebesparing in de woning mogelijk moet zijn, de woning zich moet bevinden in een omgeving met groenvoorzieningen en geschikt moet zijn voor verschillende generaties, waarbij rekening wordt gehouden met de specifieke behoeften van kinderen en ouderen;

H.

overwegende dat om een toename van het aantal daklozen alsook vastgoedcrises in de toekomst te voorkomen, de regels voor hypotheken de consumenten moeten beschermen en een rechtvaardige verdeling van de risico's moeten bevorderen;

I.

overwegende dat sociale huisvesting een centrale rol speelt in de verwezenlijking van de doelstellingen van de Europa 2020-strategie — met name de armoededoelstelling, onder meer door te voorkomen dat kansarmheid van generatie op generatie wordt overgedragen — door bij te dragen aan het waarborgen van een hoge mate van werkgelegenheid en sociale inclusie en samenhang, aan de bevordering van beroepsmobiliteit en aan de strijd tegen de klimaatverandering en energiearmoede middels de renovatie van gebouwen;

J.

overwegende dat de combinatie van de financiële en economische crisis, de bezuinigingsmaatregelen, de stijgende huizenprijzen en de dalende inkomens van de huishoudens hebben geleid tot meer werkloosheid en sociale uitsluiting in de EU, met name bij de meest kwetsbare groepen, waardoor er meer vraag is naar sociale voorzieningen; neemt er nota van dat hoewel de overheidssteun voor sociale huisvesting een belangrijke stabiliserende factor is, de recente bezuinigingsmaatregelen dit beleid in een aantal lidstaten hebben verzwakt;

K.

overwegende dat de economische en sociale crisis een directe negatieve weerslag heeft op de activiteiten in en de financiële steun aan de woningbouw en -renovatie en met name wat sociale woningen betreft, door het uiteenspatten van vastgoedzeepbellen, de kredietcrisis, betalingsachterstanden en ook de afname van overheidsopdrachten; overwegende dat deze sector een drijvende kracht kan zijn om op inclusieve wijze permanent uit de crisis te komen en om de klimaat- en energie-uitdagingen aan te pakken;

L.

overwegende dat de bezuinigings- en begrotingsconsolidatiemaatregelen in overeenstemming moeten worden gebracht met een allesomvattende investeringsstrategie ten behoeve van duurzame en inclusieve groei en het volgen van de doelstellingen van de Europa 2020-strategie, ook op het gebied van de bestrijding van armoede en sociale uitsluiting;

M.

overwegende dat huisvesting een basisbehoefte is waarvoor de lidstaten, op grond van hun eigen beleidskeuzen, minimumnormen voor bewoonbaarheid en comfort, specifieke regels voor de (steden)bouw en een bovengrens voor de inspanningen op dit gebied vastleggen, waarvoor sommige lidstaten de ontwikkeling van de prijzen voor woningen in de hand houden en waarvoor lidstaten soms zelfs speciale sociale voorzieningen of fiscale steunregelingen in het leven roepen waardoor deze grootste uitgavenpost van de huishoudens kan worden beïnvloed;

N.

overwegende dat de ernstige economische en sociale gevolgen van de crisis op lange termijn, niet alleen voor de economische groei, de werkgelegenheid en de mate van armoede en sociale uitsluiting, maar ook voor de toegang tot huisvesting en de investeringen in sociale huisvesting in de EU, de lidstaten en de Unie ertoe nopen dringend actie te ondernemen om het recht op toegang tot fatsoenlijke en betaalbare huisvesting te waarborgen; overwegende dat, aangezien huisvesting de grootste uitgavenpost van Europese huishoudens is, de sterke stijging van de prijzen die betrekking hebben op huisvesting (grondbelasting, eigendomsbelasting, huurprijzen, energieverbruik) een bron van instabiliteit en ongerustheid is en als een groot probleem moet worden beschouwd; overwegende dat de werkloosheid in de EU explosief is toegenomen en in januari 2013 tot gemiddeld 10,9 % (EU-27) is gestegen, en dat de Europese bevolking tegelijkertijd vergrijst, waardoor er een aanzienlijk risico is op een toenemende kloof tussen rijk en arm, sociale uitsluiting en dakloosheid, terwijl al 80 miljoen Europeanen het risico lopen arm te worden;

O.

overwegende dat Roma veelal in sterk gesegregeerde gebieden wonen, wat de toegang tot sociale en gezondheidsdiensten bemoeilijkt;

P.

overwegende dat er een duidelijk verband bestaat tussen slechte huisvesting en slechte gezondheid: hypotheekschulden gaan gepaard met een slechtere mentale gezondheidstoestand; overvolle woningen gaan gepaard met psychologische problemen, tuberculose, infecties van de ademhalingswegen en een verhoogd brandrisico en risico van huishoudelijke ongelukken; slechte woonomstandigheden hebben negatieve gevolgen voor de gezondheid en de veiligheid en vergroten de kans op ongevallen in het huishouden; het wonen in een lawaaierige omgeving leidt tot meer gevallen van hoge en verhoogde bloeddruk; overwegende dat dakloosheid met stress en nood gepaard gaat en van negatieve invloed is op levenskwaliteit, gezondheid en welzijn;

Q.

overwegende dat vooral vrouwen — van wie in 2010 24,5 % risico liep op armoede of sociale uitsluiting, in het bijzonder vrouwen met een laag inkomen, alleenstaande moeders, vrouwen met slecht betaalde banen, migrantenvrouwen, weduwen met minderjarigen ten laste en vrouwen die het slachtoffer zijn van huiselijk geweld — alsook eenoudergezinnen met een vrouw aan het hoofd, jonge gezinnen, grote gezinnen, studenten, jongeren die aan het begin van hun carrière staan, jonge werkloze stellen, mensen met een handicap, mensen met een lichamelijke of geestelijke aandoening, mensen uit achtergestelde gemeenschappen, waaronder Roma, en ouderen, de gevolgen ondervinden van het gebrek aan betaalbare en geschikte sociale huisvesting; overwegende dat met name deze categorieën het risico lopen dakloos te worden en in veel gevallen verhuizen naar ondermaatse woningen op de particuliere woningmarkt, waardoor de risico's op gezondheidsproblemen aanzienlijk toenemen; overwegende dat deze categorieën vaak alternatieve oplossingen zoeken door in te trekken bij familie, vrienden of bekenden, waardoor een adequate analyse en transparante documentatie van daklozen bemoeilijkt wordt;

R.

overwegende dat vrouwen door de economische crisis en de hoge prijzen op de huizenmarkt moeilijker kunnen scheiden of hun samenlevingsverband beëindigen, waardoor zij in hun vrijheid beperkt worden en kwetsbaarder worden voor seksegebonden huiselijk geweld;

S.

overwegende dat betaalbare huurwoningen van essentieel belang zijn om jongeren in staat te stellen een beroepsopleiding, universitaire studie of stage te volgen of een baan aan te nemen;

T.

overwegende dat de lidstaten als aanvulling op het aanbod op de particuliere markt ook een nevenaanbod van sociale woningen opzetten en organiseren; overwegende dat deze sociale huisvesting door specifiek hiervoor opgerichte non-profitorganisaties ter beschikking wordt gesteld tegen specifieke toegangs- en prijsvoorwaarden; overwegende dat 25 miljoen Europese huishoudens zijn gehuisvest in sociale woningen waarvan de lokale en regionale spreiding, toegangsvoorwaarden en prijzen rechtstreeks onder de bevoegdheid van de overheden van de lidstaten vallen; overwegende dat dit nevenaanbod aan woningen een matigende werking heeft op de omvang van de cycli op de woningmarkt en vastgoedzeepbellen, omdat het stabiel is en de prijzen in de hand worden gehouden;

1.

merkt op dat de spontane werking van de markt, met name in dichtbevolkte stedelijke gebieden, door de huidige economische en sociale crisis steeds minder in de behoefte aan betaalbare huisvesting voorziet en dat de stijging van de woning- en energiekosten het risico van ziekten, armoede en sociale uitsluiting doet toenemen; merkt op dat het aantal uitzettingen en beslagleggingen op woningen door banken in verscheidene lidstaten toeneemt; dringt erop aan dat er maatregelen worden genomen als reactie op deze uitdagingen; is bezorgd over het directe en indirecte effect van sommige bezuinigingsmaatregelen in de context van de huidige sociale en economische crisis — zoals de vermindering van de woonsubsidies en de sociale dienstverlening, het belasten van socialewoningcorporaties, de stopzetting van nieuwe huisvestingsprojecten en het te koop zetten van een deel van de nationale socialewoningbestand — waardoor een vicieuze cirkel van langdurige sociale uitsluiting zou kunnen worden verergerd;

2.

herinnert eraan dat het socialehuisvestingsbeleid door het uitbannen van gezinsarmoede en het voorkomen van de intergenerationele overdracht van sociaal-economische achterstand een belangrijke rol speelt bij de bestrijding van kinderarmoede; merkt op dat ook sociaal geïntegreerde bevolkingsgroepen als gevolg van de sociaaldemografische veranderingen van de gezinsstructuur en de toename van het aantal niet-vaste en tijdelijke arbeidsplaatsen een grotere behoefte hebben gekregen aan betaalbare woningen;

3.

dringt aan op de naleving van artikel 14 van en protocol nr. 26 bij het VWEU, overeenkomstig dewelke overheden vrij zijn om de organisatie, financiering en doelgroep van sociale huisvesting vast te stellen om in de behoeften van de plaatselijke bevolking te voorzien en te voorzien in een hoog niveau van kwaliteit, veiligheid en betaalbaarheid, gelijke behandeling en de bevordering van de rechten van de gebruiker; is van mening dat dit overheden in staat stelt tekortkomingen van de markt te corrigeren teneinde universele toegang tot fatsoenlijke en betaalbare huisvesting te garanderen en zo de artikelen 16, 30 en 31 van het Europees Sociaal Handvest toe te passen;

4.

herinnert de Commissie, de lidstaten en hun lokale en regionale overheden eraan dat uitgaven voor sociale en betaalbare huisvesting het mogelijk maken de grondrechten te waarborgen, op dringende sociale behoeften in te spelen en, als strategische sociale investeringen, op duurzame wijze kunnen bijdragen aan het scheppen van plaatselijke banen die niet kunnen worden gedelokaliseerd, het stabiliseren van de economie door het beperken van het risico op vastgoedzeepbellen en overmatige schuldenlast van huishoudens, het bevorderen van arbeidsmobiliteit, het tegengaan van de klimaatverandering, het bestrijden van energiearmoede en het verlichten van gezondheidsproblemen die het gevolg zijn van overvolle woningen en slechte woonomstandigheden; onderstreept derhalve dat uitgaven voor sociale huisvesting niet als kosten dienen te worden beschouwd waarop moet worden bezuinigd, maar als investeringen die op de lange termijn lonend zijn omdat zij tot een betere gezondheid, meer welzijn en een betere toegang tot de arbeidsmarkt leiden en mensen, met name ouderen, in staat stellen een onafhankelijk leven te leiden;

5.

vraagt de Commissie een Europees actiekader voor sociale huisvesting vast te stellen dat samenhang moet brengen in de verschillende beleidsinstrumenten die de EU hiervoor gebruikt (staatssteun, structuurfondsen, energiebeleid, bestrijding van armoede en sociale uitsluiting, gezondheidsbeleid);

6.

verzoekt de Commissie de definitie van sociale huisvesting nader te verduidelijken door de uitwisseling van best practices en ervaringen tussen de lidstaten en rekening houdend met het feit dat sociale huisvesting in de respectieve lidstaten, regio's en lokale gemeenschappen op verschillende manieren wordt geconcipieerd en beheerd (vaak als gevolg van flexibele prioriteitsstellingen);

7.

merkt op dat investeringen in sociale huisvesting worden gedaan in het kader van algemenere beleidsmaatregelen voor het organiseren en financieren van openbare sociale, gezondheids- en onderwijsdiensten om sociale grondrechten te waarborgen en in te spelen op nieuwe sociale behoeften en cyclische economische veranderingen;

8.

onderstreept dat sociale investeringen moeten worden gemonitord in het kader van een pact voor sociale investeringen naar het model van het „Euro Plus Pact”, dat het economische en budgettaire bestuurskader van de Unie moet versterken en investeringen in sociale huisvesting moet omvatten; benadrukt ook dat er doelstellingen inzake sociale investeringen voor de lidstaten moeten worden gesteld om de werkgelegenheids-, sociale en onderwijsdoelstellingen van de Europa 2020-strategie te behalen; stelt met tevredenheid vast dat dit voorstel wordt versterkt door de conclusies van de Europese Raad van december 2012 waarin wordt benadrukt dat „in het preventieve deel van het stabiliteits- en groeipact (…) gebruik [kan] worden gemaakt van de mogelijkheden die het bestaande begrotingskader van de EU biedt om een evenwicht te scheppen tussen de behoeften inzake productieve overheidsinvesteringen en de doelstellingen op het gebied van begrotingsdiscipline”; verzoekt de Commissie deze sociale investeringen beter te volgen aan de hand van een scorebord met indicatoren over de op nationaal en EU-niveau gedane investeringen, waarbij voor de investeringen in sociale huisvesting rekening wordt gehouden met de ontwikkeling van de huisvestingskosten en van het aantal aanvragers in afwachting van een woning in de lidstaten; vraagt voorts alle lidstaten het herziene Europees Sociaal Handvest te ratificeren, waarvan met name artikel 31 aandacht verdient;

9.

is van mening dat bewoners- en huurdersverenigingen inspraak moeten krijgen bij de uitwerking van de huisvestingsstrategieën die de lidstaten willen toepassen;

10.

benadrukt dat sociale innovatie door het Europees platform tegen armoede en sociale uitsluiting en het kaderprogramma voor onderzoek dient te worden bevorderd met het oog de analyse van nieuwe beleidsmaatregelen ter verbetering van de toegang tot huisvesting en de vermindering van dakloosheid;

11.

is verheugd over het voorstel voor een richtlijn van het Europees Parlement en de Raad van 31 maart 2011 (COM(2011)0142) dat beoogt een kader voor woningkredietovereenkomsten vast te stellen en zo een al te zware schuldenlast voor de huishoudens te voorkomen; vraagt dat de best practices die voor consumenten zo gunstig mogelijk zijn, in de Europese regelgeving inzake hypotheken worden opgenomen; vraagt dat er procedures worden opgenomen voor heronderhandeling van schuld of inbetalinggeving voor insolvente schuldenaars en gezinnen; roept de lidstaten op te verhinderen dat reeds uitgezette gezinnen hun hypothecaire kredieten moeten blijven aflossen; verzoekt de Commissie en de lidstaten een oplossing te vinden voor het sociale drama dat de uitzettingen en het verlies van hun woning betekenen voor diegenen die het meest door de economische crisis en de werkloosheid getroffen worden; herinnert er bovendien aan dat dit gebeurt in een context van aanzienlijke staatssteun voor het saneren van het Europese financiële systeem; vraagt de lidstaten te zoeken naar alternatieve oplossingen voor uitzettingen;

12.

vraagt de Commissie de lidstaten in haar specifieke aanbevelingen per land te waarschuwen wanneer hervormingen een bedreiging vormen voor investeringen in sociale of betaalbare huisvesting, en geen aanbevelingen te formuleren over de omvang van de socialehuisvestingssector in afzonderlijke lidstaten; laakt het feit dat bepaalde lidstaten in het kader van de begrotingsconsolidatieprogramma's en in overeenstemming met de specifieke aanbevelingen van de Commissie inzake maatregelen op de woningmarkt de capaciteit van de sector hebben ingeperkt door de verhuurders van sociale woningen te belasten; is voorts bezorgd over de restrictieve definitie van sociale huisvesting door de Commissie in het kader van het mededingingsbeleid, die alleen benadeelde groepen op het oog heeft;

13.

verzoekt de Raad minstens eenmaal per jaar met de ministers van huisvesting van de lidstaten samen te zitten om te discussiëren over de effecten van de verschillende Europese beleidslijnen op het huisvestingsbeleid en ervoor te ijveren in het Europese beleid meer aandacht te besteden aan de economische, sociale en ecologische dimensie van de huisvestingssector door alle belanghebbenden, zoals sociale huisvestingsmaatschappijen, bewonersverenigingen en verenigingen die de toegang tot huisvesting bevorderen, bij het proces te betrekken;

14.

merkt op dat een definitie van sociale huisvesting en van degenen die ervoor in aanmerking komen, het resultaat dient te zijn van een democratisch debat, teneinde rekening te houden met de verschillende tradities in de lidstaten;

15.

verzoekt de Commissie en de lidstaten een sterker accent te leggen op de toegang tot huisvesting en de daarmee samenhangende diensten en door middel van initiatieven die dakloosheid en uitsluiting op de woningmarkt bestrijden, op basis van voor de lidstaten gemeenschappelijke indicatoren, en aan te zetten tot de uitwisseling van good practices voor een effectieve toepassing van het recht op huisvesting;

16.

spoort de lidstaten ertoe aan grotere inspanningen te leveren om investeringen ten behoeve van sociale huisvesting op te nemen in hun begrotingsdoelstellingen voor de middellange en lange termijn, alsmede in hun nationale hervormingsprogramma's en in de strategische hoofdlijnen van hun partnerschapsovereenkomsten voor 2014-2020; verzoekt de Europese Raad en de Commissie er nauwlettend op toe te zien dat de doelstellingen van de Europa 2020-strategie op het gebied van sociale zaken worden verwezenlijkt;

17.

merkt op dat beleid en programma's inzake huisvesting verder moeten worden ontwikkeld in overleg met vrouwen met een laag inkomen en uiteenlopende sociale achtergronden om te kunnen bepalen met welke maatregelen het best op hun behoeften kan worden ingespeeld;

18.

onderstreept dat huisvesting, en met name sociale huisvesting, een contracyclische economische rol speelt dankzij de vermindering van de energieafhankelijkheid, dankzij steun aan de bouw- en renovatiesector, daaraan verbonden duurzame lokale banen die niet kunnen worden gedelokaliseerd, en in het bijzonder dankzij de arbeidsintensiviteit van de sector, de ontwikkeling van groene sectoren in de lokale economie en stimuleringseffecten op de rest van de economie; is dan ook van mening dat investeringen in sociale huisvesting niet alleen als uitgaven, maar ook als productieve investeringen moeten worden beschouwd; moedigt de lidstaten voorts aan om een dialoog aan te gaan met de bouwsector, teneinde een betere ondernemingsklimaat en betere regelgeving voor sociale huisvesting te ontwikkelen, waarbij de aandacht in het bijzonder dient uit te gaan naar de vaststelling van woningbouwdoelstellingen, de financiering van infrastructuurkosten en de beschikbaarstelling van bouwgrond;

19.

onderstreept dat de rechtstreekse steun van de structuurfondsen aan de socialehuisvestingssector in 2007-2013 een meerwaarde voor de lokale werkgelegenheid en een aanzienlijk hefboomeffect op de investeringen heeft gehad;

20.

is van mening dat de bedragen die aan het Cohesiefonds worden toegekend in het meerjarig financieel kader (MFK) voor 2014-2020 niet lager mogen zijn dan in het huidige MFK, om zo te garanderen dat het Europees Fonds voor regionale ontwikkeling (EFRO) over voldoende financiering kan beschikken, met name voor de investeringsprioriteit „bevordering van sociale insluiting en bestrijding van armoede: steun voor fysieke en economische sanering van achtergestelde stedelijke en rurale gemeenschappen”;

21.

erkent dat tal van lidstaten reeds doeltreffende beleidsmaatregelen voor sociale huisvesting hebben ingevoerd en is van mening dat voor de EU in dit verband de taak is weggelegd om de uitwisseling van good practices tussen de lidstaten te bevorderen;

22.

neemt nota van de wetgevingsvoorstellen van de Commissie voor het pakket verordeningen betreffende het cohesiebeleid voor de periode 2014-2020; pleit ervoor om prioritaire investeringen in energie-efficiëntie en gebruik van hernieuwbare energiebronnen in sociale en betaalbare woningen, geïntegreerde acties inzake duurzame stedelijke en ruimtelijke ontwikkeling, gelijke toegang tot huisvesting voor gemarginaliseerde gemeenschappen, bevordering van vertegenwoordigers van de sociale en solidaire economie zoals woningcorporaties zonder winstoogmerk en bedrijven, in aanmerking te laten komen voor steun uit de structuurfondsen en het Cohesiefonds;

23.

moedigt de lidstaten en alle belanghebbende partijen aan om zowel investeringen in sociale en betaalbare huisvesting als de versterking van de non-profit-woningsector een belangrijke plaats te geven in de nationale hervormingsprogramma's en in de strategische hoofdlijnen van de partnerschapsovereenkomsten voor 2014-2020, en ervoor te zorgen dat in de geplande huisvestingsmaatregelen rekening wordt gehouden met hun respectieve nationale strategieën voor integratie van de Roma;

24.

moedigt de lidstaten aan vaker gebruik te maken van privaatrechtelijke instrumenten, zoals erfpacht, om de bouw van sociale woningen te vereenvoudigen, waarbij de grond niet gekocht hoeft te worden, en van het vruchtgebruik voor verhuurders van sociale woningen zodat de particulier er eigenaar van kan blijven;

25.

onderstreept dat woningen en commerciële panden goed zijn voor 40 % van het totale eindverbruik van energie en van de totale CO2-emissie in Europa en dat ecologisch duurzame bouw leidt tot kostenverlagingen en kortere bouwtijden, een drastische vermindering van de milieu-impact en het energieverbruik en, als gevolg daarvan, van de beheerskosten van woningen;

26.

spreekt zijn steun uit voor een toereikende begroting voor het MFK 2014-2020, waarbij het cohesiebeleid wordt beschouwd als een motor om de crisis te boven te komen; onderschrijft de conclusies van het Europees pact voor groei en werkgelegenheid wat betreft de oproep tot de lidstaten om in de programmeringsperiode 2007-2013 de overheveling van niet-gebruikte structuurfondsen naar projecten voor energie-efficiëntie en hernieuwbare energie te vergemakkelijken en te bespoedigen; is van mening dat de socialehuisvestingssector van deze overhevelingen gebruik moet kunnen maken;

27.

vraagt de lidstaten, hun beheersautoriteiten en de Commissie er nauwlettend op toe te zien dat de actoren op het terrein van huisvesting, de bewonersverenigingen en de verenigingen die de toegang tot huisvesting bevorderen, worden opgenomen in de lijst van sociale partners voor de uitwerking, monitoring en evaluatie van partnerschapsovereenkomsten en operationele programma's; benadrukt het nut van nieuwe instrumenten voor geïntegreerde ontwikkeling („community-led local development” en geïntegreerde territoriale investeringen) voor geïntegreerde strategieën ter bevordering van de huisvesting waarin de sociale huisvestingsmaatschappijen en bewoners een doorslaggevende rol vervullen; is van mening dat met betrekking tot de structuurfondsen en het Cohesiefonds de beginselen van partnerschap en meerlagig bestuur efficiënt moeten worden toegepast en dat de lidstaten dienen te worden aangezet tot samenwerking met lokale en regionale overheden om prioriteiten te stellen en te besluiten hoe de middelen moeten worden besteed; is van mening dat bevordering van de synergieën tussen de structuurfondsen en het Cohesiefonds de duurzame ontwikkeling van achtergestelde of landelijke gebieden ten goede kan komen en kan voorkomen dat zij geïsoleerd en ontvolkt raken, waardoor de negatieve gevolgen van sociale segregatie worden voorkomen en heterogeniteit, sociale cohesie en gendergelijkheid worden gestimuleerd;

28.

vraagt de lidstaten specifieke mechanismen voor de financiering van sociale woningbouw te versterken of te ontwikkelen, het gebruik van subsidies van het Horizon 2020-programma en van de financiële instrumenten en de technische ondersteuningsprogramma's van de structuurfondsen, de Europese Investeringsbank (EIB), de Europese Bank voor wederopbouw en ontwikkeling (EBWO), de Ontwikkelingsbank van de Raad van Europa (CEB) en het Europees Fonds voor energie-efficiëntie (EEEF) op gecoördineerde wijze aan te moedigen teneinde kwalitatief hoogwaardige bouw en renovatie van sociale en betaalbare woningen te stimuleren; vraagt de lidstaten voorts te onderzoeken hoe de gewijzigde EFRO-verordening kan worden toegepast om in huisvesting voor gemarginaliseerde gemeenschappen te voorzien;

29.

roept de EIB op om, in nauw overleg met de lokale en regionale overheden, in zijn investeringsprioriteiten een sterker accent te leggen op de sector van sociale en betaalbare huisvesting, met name in die lidstaten waar geen overheidsbank voor woningen bestaat, en daarbij de voorwaarden van verstrekte leningen te verbeteren; vraagt de EIB ook na te gaan in welke mate projectobligaties kunnen worden gebruikt voor de financiering van sociale infrastructuur zoals huisvesting, en rekening te houden met de beoordeling van de proeffase alvorens deze te verlengen;

30.

roept de lidstaten op om de activiteiten van de woningcorporaties te ondersteunen, die een belangrijk hulpmiddel vormen voor de aankoop van een betaalbaar eerste huis; wijst erop dat corporaties daarnaast een doeltreffend instrument zijn voor het bevorderen van initiatieven op het gebied van stadsvernieuwing, waarbij synergieën tot stand worden gebracht met de lokale gemeenschappen en de leegloop van de steden wordt bestreden;

31.

verzoekt de Commissie andere mogelijke financieringsbronnen ter beschikking van de lidstaten te stellen om het aanbod aan en de renovatie van sociale woningen als sociale investeringen te bevorderen, de lidstaten en de regionale en lokale overheden aan te moedigen de beschikbare Europese middelen doeltreffend in te zetten, en het verlaagde btw-tarief te handhaven dat voor die investeringen geldt gezien de arbeidsintensiviteit van de sector en het geringe effect ervan op de intracommunautaire handel; vraagt dat wordt overwogen om op sociale huisvesting dezelfde btw-tarieven toe te passen als voor basisconsumptiegoederen; moedigt de lidstaten aan particulier spaargeld aan te trekken om de toegang tot grondbezit te vergemakkelijken en de bouw en renovatie van sociale woningen aan te moedigen;

32.

moedigt de invoering van geïntegreerde samenwerkingsmodellen aan waarin projectbeheerders, verhuurders van sociale woningen en bouwondernemingen bijeen worden gebracht om thermische renovatie en de bouw van energiezuinige sociale woningen te bevorderen;

33.

is verheugd over de mededeling van de Commissie van 31 juli 2012 over een strategie voor het duurzame concurrentievermogen van de bouwsector en de ondernemingen in die sector (COM(2012)0433); is van mening dat er bovenop de fiscale prikkels en financiële steunmaatregelen om de concurrentiekracht en het innovatieklimaat in deze sector te bevorderen, maatregelen nodig zijn om het kwalificatieniveau van de werknemers te verbeteren teneinde de uitdagingen van een energie-efficiënt Europa en van een koolstofarme economie te kunnen aangaan en de doelstellingen te kunnen behalen die zijn vastgesteld in de richtlijn betreffende energie-efficiëntie (2012/27/EU) (39) en de richtlijn betreffende de energieprestatie van gebouwen (2010/31/EU) (40);

34.

verzoekt de Commissie om in nauwere samenwerking met de lidstaten en de lokale bevoegde overheden middellange- en langetermijnprognoses op te stellen voor de vaardigheden waaraan de arbeidsmarkt behoefte heeft; vraagt de verantwoordelijke betrokkenen de werkgelegenheidssituatie te volgen om de basisberoepsopleiding en levenslang leren meer af te stemmen op de behoeften; vraagt de lidstaten en de bevoegde lokale overheden hun onderwijs- en opleidingsstelsels, met inbegrip van het beroepsonderwijs en de beroepsopleiding, spoedig aan te passen door er met name het begrip duurzame economie in op te nemen, en ervoor te zorgen dat de kwalificeringsstelsels de toegang van jongeren tot nieuwe „groene” banen en „groene” sectoren bevorderen; wijst erop dat met de bevordering van groene banen duurzame werkgelegenheid van hoge kwaliteit kan worden gecreëerd, armoede en sociale uitsluiting kunnen worden aangepakt en voor ondersteunende diensten voor arbeidsvoorziening kan worden gezorgd;

35.

merkt op dat de groene sector tal van werkgelegenheidskansen biedt, uiteenlopend van instapbanen en laaggeschoold werk tot aan hooggekwalificeerde banen in de kennissector; in dit verband:

36.

is ingenomen met het pakket sociale investeringen waarmee de Commissie de lidstaten richtsnoeren biedt voor een efficiënter en doeltreffender sociaal beleid gericht op groei en cohesie;

37.

merkt op dat deze investeringen in sociale huisvesting passen in het kader van een meer algemeen beleid dat gericht is op de organisatie en financiering van een ruim aanbod van publieke sociale en gezondheidsdiensten en van onderwijsdiensten om effectieve sociale grondrechten te waarborgen en in te spelen op de ontwikkeling van de sociale behoeften;

38.

herinnert eraan dat de erkenning en verwezenlijking van het recht op huisvesting voorwaarden zijn voor de verwezenlijking van de overige grondrechten, met inbegrip van de politieke en sociale rechten; herinnert eraan dat de lidstaat of bevoegde overheid ervoor verantwoordelijk is een effectieve inhoud te geven aan dit recht op huisvesting door via het beleid en de programma's de universele toegang tot huisvesting, in het bijzonder voor kansarmen, te verbeteren aan de hand van een toereikend aanbod van adequate, fatsoenlijke, gezonde en betaalbare woningen;

39.

vraagt het Europees Bureau voor de grondrechten een studie te verrichten over de effectiviteit en de voorwaarden voor de toepassing van het recht op huisvesting en van de bijstand voor huisvesting in de lidstaten, met inspraak van de betrokkenen; vraagt het Bureau de uitwisseling te bevorderen van best practices bij de effectieve tenuitvoerlegging van het recht op huisvesting voor bijzonder kwetsbare groepen, zoals onder meer daklozen; verzoekt de Commissie dergelijke activiteiten te volgen in het pakket sociale investeringen;

40.

vraagt de lidstaten en de Commissie de innoverende en doeltreffende ontwikkeling en uitwisseling van best practices bij de tenuitvoerlegging van het recht op huisvesting voor bijzonder kwetsbare en gemarginaliseerde groepen te ondersteunen en te bevorderen, met bijzondere aandacht voor de bestrijding van huiselijk geweld; constateert tot zijn spijt dat slachtoffers van huiselijk geweld dikwijls geneigd zijn langer in een gewelddadige omgeving te blijven wanneer het voor hen financieel onmogelijk is om geschikte huisvesting te vinden; verzoekt de lidstaten te voorzien in geïntegreerde sociale diensten voor gezinnen die het slachtoffer zijn van huiselijk geweld;

41.

verwacht dat de Commissie onderzoekt of steun in de vorm van huisvestingstoelagen dan wel indirecte steun in de vorm van sociale huisvesting een effectievere maatregel is om sociale groepen van betaalbare huisvesting te voorzien die op de woningmarkt niet aan woonruimte kunnen komen, en in welke mate directe of indirecte steun effectiever is;

42.

vraagt de Commissie en het agentschap Eurofound in 2014 in het kader van het werkprogramma van het agentschap een onderzoek te verrichten naar de kosten van het niet optreden ten aanzien van slechte huisvesting;

43.

wijst er met bezorgdheid op dat veel lidstaten bij de aanpak van de begrotingsonevenwichtigheden diensten, programma's en acties (huursubsidie, hypotheken met rentesubsidie, enz.) hebben opgeschort die tot doel hadden huizenkoop te vergemakkelijken, en dat ze tegelijkertijd, ondanks de erbarmelijke economische situatie, de belasting op onroerend goed tot een buitensporig hoog niveau hebben optrokken waardoor brede bevolkingsgroepen aan armoede en verarming werden blootgesteld;

44.

verzoekt de lidstaten een maatschappelijke effectbeoordeling uit te voeren waarbij de nadruk ligt op een naar geslacht en huishouden uitgesplitste beoordeling van alle maatregelen en programma's op het gebied van huisvesting, waarbij vooral de ongelijkheid tussen mannen en vrouwen op het gebied van inkomen en financiële middelen in aanmerking wordt genomen; benadrukt dat alle statistische gegevens naar geslacht en type huishouden moeten worden uitgesplitst en dat meer onderzoek vereist is om precies te kunnen bepalen hoe huisvestingsbeleid ondersteuning kan bieden aan personen en groepen in kwetsbare situaties, zoals vrouwen (rekening houdend met hun veelzijdige rol als alleenstaande ouder en als verzorger van familieleden en personen met een handicap), gezinnen, jongeren, mensen met een handicap en ouderen, precies kan ondersteunen;

45.

beveelt aan dat de lidstaten en hun lokale en regionale overheden een geïntegreerd beleid ontwikkelen om sociale uitsluiting tegen te gaan en de universele toegang tot fatsoenlijke, gezonde en betaalbare huisvesting te garanderen; stelt in dit verband voor om de volgende maatregelen te nemen:

46.

vraagt de lidstaten erop toe te zien dat alle burgers zich een woning kunnen veroorloven, en wel doordat huurverhogingen op de objectivering van de huurprijzen worden gebaseerd, waardoor ervoor wordt gezorgd dat verhogingen van de prijzen voor woningen gematigd blijven, en doordat het belastingbeleid zodanig wordt aangepast dat speculatie wordt ingetoomd;

47.

roept de Commissie op de resolutie van het Parlement over een EU-strategie inzake dakloosheid onverwijld ten uitvoer te leggen;

48.

benadrukt dat de verschillende aspecten van dakloosheid onder vrouwen in hun totaliteit moeten worden aangepakt en integraal deel moeten uitmaken van alle EU-beleidskaders; verzoekt de Commissie en de lidstaten systematische gendereffectbeoordelingen uit te voeren en de specifieke situatie en behoeften van dakloze vrouwen kritisch te volgen, de ontwikkeling van projecten voor begeleid wonen te bevorderen, de bouw van betaalbare, aangepaste en energie-efficiënte woningen te stimuleren, en socialewoningbouwprogramma's ook toegankelijk te maken voor middenklassegezinnen, die dikwijls niet in aanmerking komen voor dergelijke regelingen, maar net als andere huishoudens te kampen kunnen krijgen met materiële deprivatie als gevolg van de economische crisis;

49.

moedigt de inrichting van geïntegreerde samenwerkingsmodellen aan waarin de sociale en gezondheidsdiensten, diensten voor de begeleiding van kansarmen, verhuurders van sociale woningen en verenigingen die kwetsbare personen begeleiden bij het vinden en behouden van huisvesting, worden samengebracht;

50.

vraagt de Commissie, de lidstaten en de bevoegde overheden middelen uit de structuurfondsen toe te wijzen aan de huisvesting en opvang van gemarginaliseerde gemeenschappen, met name aan sociale huisvesting, door deze prioriteit in te voeren in de lopende programma's; nodigt met het oog hierop de Commissie en het Bureau voor de grondrechten uit de uitwisseling van good practices tussen de plaatselijke overheden te ontwikkelen op basis van gemeenschappelijke en transparante criteria;

51.

beveelt de lidstaten en de bevoegde overheden aan te investeren in de bouw en aanpassing van betaalbare sociale woningen als reactie op de bouwvalligheid en de gezondheidsrisico's van vervallen woningen, op de diversiteit van de gezinsmodellen, op de vergrijzing van de bevolking en met name op de behoefte van afhankelijke ouderen om zelfstandig te blijven wonen, en op de specifieke behoeften van mensen met een handicap en jongeren, met name op het gebied van woning- en beroepsmobiliteit; beveelt aan voor deze doeleinden voor de volgende programmeringsperiode (2014-2020) een beroep te doen op de structuurfondsen; is van mening dat sociale begeleiding bij de toegang tot huisvesting een factor is voor de creatie van „witte” banen, die onontbeerlijk zijn om te reageren op de huidige en toekomstige maatschappelijke uitdagingen zoals de vergrijzing van de bevolking; onderstreept de positieve rol die het Europees Fonds voor sociaal ondernemerschap kan spelen voor projecten voor begeleiding en integratie in huisvesting;

52.

nodigt de lidstaten en de regionale en lokale overheden uit doeltreffende en stimulerende maatregelen te treffen op basis van prognostische analyses van de behoeften aan woningen, om de langdurige leegstand van woningen aan te pakken, met name in gebieden waar de situatie kritiek is, teneinde de bouwspeculatie te bestrijden en deze woningen beschikbaar te stellen als sociale huisvesting;

53.

onderstreept het belang van een gezondheids- en veiligheidsclassificatiesysteem voor woningen, waarbij de gezondheidrisico's die met betrekking tot de woning bestaan beoordeeld kunnen worden;

54.

beveelt de lidstaten en de bevoegde overheden aan om het aanvragen van een sociale woning te vereenvoudigen en de toewijzing van woningen eerlijker, transparanter en onpartijdiger te maken, rekening houdende met de specifieke sociale, economische en culturele situatie van elke lidstaat, ter voorkoming van discriminatie en ontwijking van de meest kwetsbare groepen, waardoor de ruimtelijke segregatie wordt versterkt en getto's ontstaan; benadrukt in dit opzicht het nut van instrumenten die van kracht zijn in bepaalde lidstaten, zoals een lijst van wettelijke, nauwkeurige en transparante toewijzingscriteria die de sociale verscheidenheid bevorderen, de anonimisering van de aanvragen voor sociale woningen, de openbare bekendmaking van leegstaande woningen, de invoering van rangschikkingssystemen voor aanvraagdossiers, de scheiding van de instanties die de criteria beheren en die de woningen toewijzen, of een adequaat beheer bij de toewijzing om de sociale verscheidenheid op grote schaal te bevorderen;

55.

wijst op de uitdagingen in verband met de vergrijzing en de behoefte aan adequate, fatsoenlijke en toegankelijke woonruimte voor het groeiende aantal ouderen in de EU; stelt vast dat de armoede onder ouderen in alle Europese landen in hoog tempo toeneemt en vraagt daarom dat er binnen het nieuwe Europese innovatiepartnerschap „actief en gezond ouder worden”, dat de onderzoeksinspanningen op dit vlak coördineert, een apart onderdeel gewijd wordt aan het uitwerken van betaalbare oplossingen om ouderen in staat te stellen zo lang mogelijk in hun eigen huis te blijven wonen; daarbij mag niet worden vergeten dat het verbeteren van de toegankelijkheid van bestaande woningen een relevante manier is om hun sociale integratie te bevorderen door hen onafhankelijker te maken; verzoekt de lidstaten daarom in hun nationale hervormingen een apart onderdeel te wijden aan het uitwerken van betaalbare oplossingen om ouderen in staat te stellen zo lang mogelijk in hun eigen huis te blijven wonen, rekening houdend met het feit dat het verbeteren van de toegankelijkheid van bestaande woningen wenselijk is om deze mensen door de bevordering van hun persoonlijke onafhankelijkheid te helpen thuis te blijven wonen en deel te nemen aan het sociale leven;

56.

wijst erop dat sociale huisvesting dusdanig moet zijn georganiseerd dat zowel gentrificatie als gettovorming worden voorkomen; verzoekt om zo nodig financiële prikkels te geven die beogen gemeenschappelijke en gemengde particuliere en sociale woningbouwprojecten te ontwikkelen om segregatie te voorkomen;

57.

hecht bijzonder veel belang aan de inspanningen die de Europese Unie zich getroost ter ondersteuning van kansarme bevolkingsgroepen, met name wat betreft de verschaffing van huisvesting, gelet op de sociale onevenwichtigheden in Europa en met name in de recent tot de Unie toegetreden lidstaten;

58.

beveelt aan dat de lidstaten en de bevoegde autoriteiten stappen nemen om de toegang tot betaalbare woonruimte te verbeteren door het aanbod aan sociale en betaalbare woningen kwantitatief en kwalitatief te verbeteren en de sociale huisvesting in de gemeenschapsgerichte zorg en de sociale dienstverlening te integreren en daartoe gebruik te maken van het ESF en andere structuurfondsen;