5.2.2016   

NL

Publicatieblad van de Europese Unie

C 45/1

5.2.2016   

NL

Publicatieblad van de Europese Unie

C 45/2

—

gezien de artikelen 19, lid 1, en 260 van het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie (VWEU),

—

gezien Richtlijn 2004/113/EG van de Raad van 13 december 2004 houdende toepassing van het beginsel van gelijke behandeling van mannen en vrouwen bij de toegang tot en het aanbod van goederen en diensten (1),

—

gezien de richtsnoeren van de Commissie van 22 december 2011 betreffende de toepassing van Richtlijn 2004/113/EG van de Raad op verzekeringen, in het licht van het arrest van het Hof van Justitie van de Europese Unie in zaak C-236/09 (Test-Aankoop) (2),

—

gezien het arrest van het Hof van Justitie van de Europese Unie van 1 maart 2011 in zaak C-236/09 (Test-Aankoop) (3),

—

gezien het verslag van het Europees netwerk van juridische deskundigen op het gebied van gendergelijkheid van december 2010, getiteld „EU Rules on Gender Equality: How are they transposed into national law?”,

—

gezien het verslag van het Europees netwerk van juridische deskundigen op het gebied van gendergelijkheid van juli 2009, getiteld „Sex Discrimination in the Access to and Supply of Goods and Services and the Transposition of Directive 2004/113/EG”,

—

gezien het verslag van het Europees netwerk van juridische deskundigen op het gebied van gendergelijkheid van juni 2011, getiteld „Trans and intersex people: Discrimination on the grounds of sex, gender identity and gender expression”,

—

gezien zijn standpunt van 30 maart 2004 over het voorstel voor een richtlijn van de Raad tot uitvoering van het beginsel van gelijke behandeling van mannen en vrouwen bij de toegang tot en de levering van goederen en diensten (4),

—

gezien zijn resolutie van 17 juni 2010 over de beoordeling van de resultaten van de routekaart voor de gelijkheid van vrouwen en mannen 2006-2010 en aanbevelingen voor de toekomst (5),

—

gezien artikel 48 van het Reglement,

—

gezien het verslag van de Commissie rechten van de vrouw en gendergelijkheid (A7-0044/2013),

A.

overwegende dat zowel directe als indirecte discriminatie op grond van geslacht bij de toegang tot en het aanbod van goederen en diensten die publiekelijk beschikbaar zijn, in zowel de overheidssector als de particuliere sector, door de richtlijn verboden zijn;

B.

overwegende dat in de richtlijn aspecten met betrekking tot discriminatie op grond van geslacht buiten de arbeidsmarkt behandeld worden;

C.

overwegende dat een ongunstigere behandeling van vrouwen wegens zwangerschap of moederschap eveneens verboden is en dat hetzelfde geldt voor intimidatie en seksuele intimidatie en aanzetten tot discriminatie bij het aanbieden of leveren van goederen of diensten;

D.

overwegende dat na de inwerkingtreding van het Verdrag van Lissabon passende maatregelen ter bestrijding van discriminatie op grond van geslacht volgens een bijzondere wetgevingsprocedure genomen zullen worden, waarbij eenparigheid van stemmen in de Raad en goedkeuring door het Parlement een vereiste is (artikel 19, lid 1, VWEU);

E.

overwegende dat de richtlijn volgens de beschikbare informatie in de meeste lidstaten omgezet is, hetzij doordat er nieuwe wetgeving aangenomen is, of doordat de bestaande wetgeving op dit terrein gewijzigd is;

F.

overwegende dat er in sommige lidstaten sprake was van onvolledige omzetting of uitstel van de termijn voor de omzetting;

G.

overwegende dat de nationale wetgeving in een aantal gevallen verder gaat dan de vereisten van de richtlijn omdat deze eveneens geldt voor onderwijs of discriminatie in media en in reclame;

H.

overwegende dat door de in artikel 5, lid 2, van de richtlijn vastgelegde niet-deelnemingsclausule rechtsonzekerheid en op de lange termijn mogelijk juridische problemen ontstaan;

I.

overwegende dat het toepassingsverslag, dat uit hoofde van de richtlijn in 2010 had moeten uitkomen, tot uiterlijk 2014 uitgesteld is;

J.

overwegende dat het Hof van Justitie van de Europese Unie in het arrest van 1 maart 2011 in zaak C-236/09 (Test-Aankoop) verklaarde dat artikel 5, lid 2, van deze richtlijn, waarin een afwijking toegestaan wordt voor verzekeringen en aanverwante financiële diensten, contraproductief is voor de verwezenlijking van de doelstelling van gelijke behandeling van vrouwen en mannen en niet in overeenstemming is met het Handvest van de grondrechten van de EU;

K.

overwegende dat de desbetreffende bepaling als gevolg hiervan geacht wordt nietig te zijn na afloop van een gepaste overgangsperiode, te weten met ingang van 21 december 2012;

L.

overwegende dat de Commissie op 22 december 2011 niet-bindende richtsnoeren deed uitgaan die bedoeld waren om de situatie met betrekking tot verzekeringsmaatschappijen en aanverwante financiële dienstverleners te verduidelijken;

M.

overwegende dat, in overeenstemming met de jurisprudentie van het Hof van Justitie van de Europese Unie, discriminatie van transseksuelen en discriminatie op grond van genderidentiteit kan worden beschouwd als discriminatie op grond van geslacht (6) in wetgeving en beleid inzake gendergelijkheid;

1.

betreurt het feit dat de Commissie haar toepassingsverslag inzake Richtlijn 2004/113/EG van de Raad niet gepresenteerd heeft en ook geen bijgewerkte gegevens over de lopende nationale uitvoeringsprocessen gepubliceerd heeft;

2.

erkent dat de uitspraak in de Test-Aankoop-zaak van invloed geweest kan zijn op het uitvoeringsproces van de lidstaten, maar merkt op dat dit op zich geen rechtvaardiging kan zijn voor het feit dat het niet gelukt is om het in de richtlijn vereiste verslag op tijd te publiceren;

3.

dringt er bij de Commissie op aan om haar verslag en alle beschikbare gegevens zo spoedig mogelijk te publiceren;

4.

dringt erop aan dat de Commissie en de lidstaten concrete maatregelen nemen om de richtlijn en de gevolgen ervan aan de hand van concrete voorbeelden toe te lichten, zodat vrouwen en mannen de richtlijn volledig kunnen benutten en deze adequaat kunnen gebruiken als doeltreffend middel om hun rechten met betrekking tot gelijke behandeling op het vlak van toegang tot alle goederen en diensten veilig te stellen;

5.

is ingenomen met de Test-Aankoop-uitspraak, maar is van mening dat deze voor aanhoudende onzekerheid op de verzekeringsmarkt gezorgd heeft; verwacht dat er sekseneutrale criteria worden ontwikkeld die leiden tot een op meerdere risicofactoren gebaseerde prijsstelling, welke een getrouwe weerspiegeling is van de risico's van elk individu, ongeacht gender, en die potentiële discriminatie op grond van geslacht helpen opsporen;

6.

is van mening dat de richtsnoeren die de Commissie gepubliceerd heeft — bij ontstentenis van bindende of wetgevende gevolgen daarvan — deze onzekerheid niet volledig weggenomen hebben;

7.

dringt er bij de Commissie op aan om praktische stappen te ondernemen om het probleem aan te pakken door met een voorstel voor een nieuwe wetgevingstekst te komen die volledig overeenkomt met de richtsnoeren;

8.

wijst erop dat de verzekeringssector zich ook moet blijven inspannen om de premies overeenkomstig sekseneutrale criteria aan te passen door op andere factoren berustende actuariële berekeningen toe te passen;

9.

verzoekt de Commissie met de bedrijfstak van verzekeraars een informele dialoog aan te gaan over risicobeoordeling;

10.

verzoekt de Commissie om de methodiek te presenteren waarvan zij gebruik zal maken om de effecten van de Test-Aankoop-uitspraak op verzekeringstarieven te meten;

11.

dringt er bij de Commissie op aan om de kwestie eveneens te analyseren vanuit het oogpunt van consumentenbeschermingsbeleid;

12.

dringt er bij de Commissie en de lidstaten op aan om de ontwikkelingen op de verzekeringsmarkt nauwlettend te volgen en om, indien er tekenen zijn dat er feitelijk indirecte discriminatie plaatsvindt, alle noodzakelijke maatregelen te treffen om het probleem aan te pakken en ongerechtvaardigde hogere prijzen te voorkomen;

13.

onderstreept dat onderhavige richtlijn zich niet beperkt tot verzekeringen en dat haar ruimere toepassingsgebied en potentieel voor vooruitgang op het gebied van toegang tot goederen en diensten, zowel in de publieke als in de private sfeer, tot in detail aan het publiek wordt uitgelegd, zodat mannen en vrouwen volledig op de hoogte zijn van de werkingssfeer en de doelstellingen van de richtlijn en dus gebruik kunnen maken van al haar elementen en mogelijkheden;

14.

merkt op dat de bepaling met betrekking tot de omkering van de bewijslast in de nationale wetgeving van de meeste lidstaten geïmplementeerd is; verzoekt de Commissie om erop toe te zien dat deze bepaling in alle lidstaten toegepast wordt;

15.

verzoekt de Commissie om rekening te houden met gevallen van discriminatie in verband met zwangerschap, gezinsplanning en moederschap met betrekking tot bijvoorbeeld de woonsector (huur) of moeilijkheden bij het verkrijgen van leningen, alsmede de toegang tot medische goederen en diensten, in het bijzonder wat de toegang tot de volgens de wet beschikbare reproductieve gezondheidszorg en de behandelingen in het kader van geslachtsverandering betreft;

16.

verzoekt de Commissie om er vooral nauw op toe te zien of er sprake is van discriminatie in verband met borstvoeding en mogelijke discriminatie in verband met de toegang tot goederen en diensten in de publieke sfeer en op openbare plaatsen;

17.

verzoekt de Commissie toe te zien op de uitvoering en de toepassing van de richtlijn wat zwangere asielzoekende vrouwen betreft die wachten op het resultaat van hun asielaanvraag, om ervoor te zorgen dat in verzekeringscontracten en -producten met deze categorie vrouwen rekening wordt gehouden;

18.

dringt erop aan dat de Commissie, in overeenstemming met de jurisprudentie van het Hof van Justitie, in haar toekomstige wetgeving en beleid inzake gendergelijkheid terdege rekening houdt met de problematiek van de discriminatie op grond van genderidentiteit;

19.

stelt met teleurstelling vast dat in sommige lidstaten vrouwelijke ondernemers, en met name alleenstaande moeders, vaak gediscrimineerd worden bij het aangaan van leningen of het zoeken naar financiering voor hun bedrijf en nog steeds vaak geconfronteerd worden met genderstereotypering;

20.

verzoekt de Commissie om een inventaris te maken van optimale methoden en deze voor de lidstaten beschikbaar te maken om de nodige middelen te bieden voor de ondersteuning van positieve maatregelen en voor een betere uitvoering van de respectieve bepalingen op nationaal niveau te zorgen;

21.

vestigt de aandacht op het gebrek aan doeltreffendheid van sommige gelijkheidsorganen, te wijten aan hun geringe mogelijkheden om op te treden en hun tekort aan personele en financiële middelen;

22.

doet een beroep op de Commissie om naar behoren en nauwgezet toezicht te houden op de „gelijkheidsorganen” die opgezet zijn naar aanleiding van de inwerkingtreding van de richtlijn, en om te controleren of aan alle in EU-wetgeving vastgelegde voorwaarden is voldaan; legt met name nadruk op het feit dat de huidige economische crisis niet gebruikt mag worden als rechtvaardiging voor tekortkomingen in het functioneren van de gelijkheidsorganen;

23.

onderstreept dat de Commissie gegevens moet leveren en meer openheid moet geven over lopende inbreukprocedures en -maatregelen;

24.

verzoekt de Commissie om een openbare databank op te zetten van wetgeving en jurisprudentie op het gebied van genderdiscriminatie; wijst er nadrukkelijk op dat de bescherming van de slachtoffers van discriminatie op grond van geslacht verbeterd moet worden;

25.

wijst, gezien de rol van de nationale rechtbanken, op de behoefte aan financiële ondersteuning en coördinatie door de EU van vervolgopleidingen voor juristen die actief zijn op het gebied van genderdiscriminatie;

26.

wijst erop dat de richtlijn in alle lidstaten tijdig omgezet dient te worden;

27.

verzoekt zijn Voorzitter deze resolutie te doen toekomen aan de Raad en de Commissie, alsmede aan de regeringen van de lidstaten.

5.2.2016   

NL

Publicatieblad van de Europese Unie

C 45/5

—

gezien de mededeling van de Commissie van 27 januari 2012 over handel, groei en ontwikkeling (COM(2012)0022), een actualisering van een mededeling over hetzelfde onderwerp van 18 september 2002,

—

gezien de artikelen 207 en 208 van het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie en artikel 3 van het Verdrag betreffende de Europese Unie,

—

gezien de overige mededelingen en werkdocumenten van de Commissie van de afgelopen jaren die betrekking hebben op dit onderwerp, met inbegrip van die betreffende de coherentie van het ontwikkelingsbeleid (COM(2009)0458, SEC(2010)0421, SEC(2011)1627), het EU-actieplan voor Gendergelijkheid en empowerment van vrouwen in het kader van ontwikkelingssamenwerking 2010-2015 (SEC(2010)0265), „Het effect van het EU-ontwikkelingsbeleid vergroten: een agenda voor verandering” (COM(2011)0637), ontwikkelingsfinanciering (COM(2012)0366), de EU-aanpak inzake weerbaarheid (COM(2012)0586), sociale bescherming in de ontwikkelingssamenwerking van de Europese Unie (COM(2012)0446) en het maatschappelijke engagement van Europa in de externe betrekkingen (COM(2012)0492), alsook gezien haar mededeling betreffende „Hulp voor Handel” (COM(2007)0163) en haar jaarlijkse toezichtsverslagen inzake deze hulp,

—

gezien de conclusies van de Raad van 16 maart 2012 betreffende de EU-aanpak van handel, groei en ontwikkeling in het volgende decennium, en zijn andere conclusies die betrekking hebben op dit onderwerp,

—

gezien de Overeenkomst van Cotonou (1),

—

gezien de verordeningen met betrekking tot het financieringsinstrument voor ontwikkelingssamenwerking (2) en het Europees Ontwikkelingsfonds (EOF), en de tenuitvoerlegging ervan,

—

gezien het strategisch EU-kader voor mensenrechten en democratie en punt 11, betreffende handel, van het bijbehorende actieplan (3),

—

gezien het verbeterde geïntegreerde kader voor handelsgerelateerde bijstaand aan de minst ontwikkelde landen, dat werd ontwikkeld onder leiding van de Wereldbank,

—

gezien de agenda voor waardig werk van de IAO en het VN-initiatief inzake een socialebeschermingsbasis,

—

gezien de vierde Wereldvrouwenconferentie die in september 1995 in Peking werd gehouden en de verklaring en het actieprogramma die in Peking zijn aangenomen,

—

gezien zijn resoluties die betrekking hebben op handel en ontwikkeling, met inbegrip van de resoluties over handel en armoede (4), hulp voor handel (5), economische partnerschapsovereenkomsten (6), het stelsel van algemene preferenties van de EU (7), maatschappelijk verantwoord ondernemen (8), belastingaangelegenheden met betrekking tot ontwikkelingslanden (9), betrekkingen tussen de EU en Afrika (10), voedselzekerheid (11), de toekomst van het ontwikkelingsbeleid van de EU (12) en de coherentie van het ontwikkelingsbeleid (13),

—

gezien artikel 48 van zijn Reglement,

—

gezien het verslag van de Commissie ontwikkelingssamenwerking en het advies van de Commissie internationale handel (A7-0054/2013),

A.

overwegende dat de artikelen 207 en 208 van het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie duidelijk verband met elkaar houden; overwegende dat in artikel 207 wordt gesteld dat de handelspolitiek van de EU wordt gevoerd in het kader van de beginselen en doelstellingen van het externe optreden van de Unie, en overwegende dat artikel 208 vereist dat de Unie bij de uitvoering van beleid dat gevolgen kan hebben voor de ontwikkelingslanden rekening houdt met de doelstellingen van ontwikkelingssamenwerking;

B.

overwegende dat na de verklaring en het actieprogramma van Peking de lidstaten en de Commissie de strategie inzake gendermainstreaming hebben aangenomen als onderdeel van hun ontwikkelingssamenwerkingsbeleid;

C.

overwegende dat armoedebestrijding en de beoogde verwezenlijking van de millenniumdoelstellingen voor ontwikkeling de centrale onderdelen van het ontwikkelingsbeleid van de EU vormen en tevens de leidraad zouden moeten zijn voor het handelsbeleid van de EU ten aanzien van ontwikkelingslanden; overwegende dat de bevordering van mensenrechten in dit beleid moet worden geïntegreerd en moet bijdragen aan de op rechten gebaseerde benadering van ontwikkeling die door de EU is aangenomen;

D.

overwegende dat het verband tussen handelsliberalisering en vermindering van armoede niet automatisch is, maar dat de openstelling van handel een van de meest effectieve aanjagers van economische groei en ontwikkeling kan zijn, indien en wanneer er sprake is van de juiste omstandigheden;

E.

overwegende dat de perspectieven voor succesvolle op handel gebaseerde ontwikkeling onder meer afhangen van goedfunctionerende instituties, een effectieve bestrijding van corruptie, een gezonde private sector en het nastreven van breed gefundeerde en inclusieve economische ontwikkeling, diversificatie en een geleidelijke stijging van de toegevoegde waarde;

F.

overwegende dat het handelsbeleid van de EU ten aanzien van ontwikkelingslanden beoogt deze landen in het internationale handelsstelsel te integreren, doch niet beschikt over duidelijk gedefinieerde ontwikkelingsdoelstellingen, hetgeen zou kunnen leiden tot verdringing van lokale productie en een sterkere afhankelijkheid van grondstoffenexport; overwegende dat ondanks aanzienlijke liberaliseringsinspanningen sommige ontwikkelingslanden, met name de minst ontwikkelde landen, er niet in zijn geslaagd hun productie en uitvoer te diversifiëren;

G.

overwegende dat de effecten van de globalisering op de vermindering van armoede ongelijk zijn; overwegende dat een groot deel van de bevolking in ontwikkelingslanden, met name in de minst ontwikkelde landen, nog steeds in extreme armoede leeft; overwegende dat in 1990 slechts 18 % van de extreem armen in de minst ontwikkelde landen leefde, maar dat dit percentage in 2007 was verdubbeld tot 36 %;

H.

overwegende dat de onderhandelingen over economische partnerschapsovereenkomsten ver achterliggen op schema, de algehele voortgang nog altijd gering is, de ontwikkelingsdoelstellingen niet duidelijk zijn gedefinieerd in de EU-strategie voor economische partnerschapsovereenkomsten en alleen een tijdslimiet niet volstaat om deze situatie te verhelpen;

I.

overwegende dat arme landen moeite hebben om de vermindering van handelsheffingen als gevolg van de huidige mondiale context van handelsliberalisering te compenseren; overwegende dat douanetarieven voor bewerkte goederen die hoger zijn dan die voor onbewerkte goederen, ertoe bij zouden kunnen dragen dat ontwikkelingslanden blijven steken in de rol van eenvoudige exporteur van grondstoffen;

J.

overwegende dat de negatieve effecten van het gemeenschappelijk landbouwbeleid op de ontwikkeling en de handel van ontwikkelingslanden moeten worden weggenomen;

K.

overwegende dat de uitbreiding van biobrandstoffen voor het overgrote deel heeft plaatsgevonden op basis van uitbreiding van grootschalige industriële monoculturen, met als gevolg meer landbouwmethoden die schadelijk zijn voor milieu, biologische verscheidenheid, vruchtbaarheid van de bodem en beschikbaarheid van water; overwegende dat de uitbreiding van agrobrandstoffen dramatische gevolgen kan hebben op het vlak van de schending van landrechten, het verlies van de toegang tot vitale natuurlijke hulpbronnen, ontbossing en aantasting van het milieu;

L.

overwegende dat hogere-middeninkomenslanden vanaf 1 januari 2014 zullen worden uitgesloten van het stelsel van algemene preferenties van de EU, doch dat het niet duidelijk is in hoeverre dit de minst ontwikkelde landen nieuwe exportmogelijkheden zal bieden;

M.

overwegende dat „hulp voor handel” is opgezet om ontwikkelingslanden te helpen bij onder meer de opbouw van handelscapaciteit, het terugdringen van administratieve handelsbelemmeringen, de aanleg van een efficiënte infrastructuur voor het vervoer van goederen, en de ondersteuning van lokale ondernemingen, teneinde hen voor te bereiden op concurrentie en hen in staat te stellen in de lokale vraag te voorzien en te profiteren van de nieuwe mogelijkheden die de markt hen biedt; overwegende dat „hulp voor handel” de productverwerking en de diversificatie van de productie moet helpen bevorderen, de regionale integratie moet ondersteunen, de technologieoverdracht moet vergemakkelijken, de totstandbrenging of ontwikkeling van binnenlandse productiecapaciteit moet bevorderen en moet bijdragen aan de vermindering van inkomensongelijkheid;

N.

overwegende dat regionale integratie een doeltreffend middel is om welvaart, vrede en veiligheid te verwezenlijken; overwegende dat de ontwikkelingsvoordelen van een beter functionerende interne en regionale handel misschien wel even groot zijn als of groter dan die van een grotere buitenlandse handel, met name in het licht van de klimaatverandering; overwegende dat de regionale handel in Afrika word gedomineerd door handel in verwerkte goederen, terwijl het bij de buitenlandse handel vooral gaat om handel in grondstoffen;

O.

overwegende dat de export van natuurlijke hulpbronnen vaak wordt geassocieerd met corruptie en stagnatie in andere economische sectoren; overwegende dat het bestaan van een „hulpbronnenvloek” (resource curse) inmiddels breed wordt erkend en dat het EU-handelsbeleid erop moet zijn gericht dit fenomeen te helpen voorkomen en bestrijden;

P.

overwegende dat „conflicthulpbronnen” natuurlijke hulpbronnen zijn waarvan de systematische exploitatie en verhandeling in een conflictomgeving bijdragen tot, baat hebben bij of resulteren in het begaan van ernstige mensenrechtenschendingen, schendingen van het internationaal humanitair recht of schendingen die leiden tot misdaden volgens internationaal recht;

Q.

overwegende dat het EU-beleid voedselveiligheid moet ondersteunen en nooit mag schaden; overwegende dat er daarnaast een einde moet worden gemaakt aan de herbestemming van landbouwgrond in ontwikkelingslanden en regio's waar de voedselvoorziening onzeker is, waarbij deze grond voor andere doeleinden wordt gebruikt dan voor de productie van voedsel om in de lokale of regionale behoeften te voorzien (het „landroof”-probleem);

R.

overwegende dat met name de bevordering van biobrandstoffen heeft geleid tot indirecte veranderingen in het landgebruik en volatiele voedselprijzen in ontwikkelingslanden;

S.

overwegende dat het garanderen van zekerheid inzake grondeigendom voor kleine eigenaren, die in ontwikkelingslanden de meerderheid van de landeigenaren vormen en het kwetsbaarst zijn, de basis is voor gezonde onroerendgoed- en kredietmarkten, die essentieel zijn voor een stabiele en duurzame ontwikkeling;

T.

overwegende dat investeringen in de kansen voor vrouwen, in het bijzonder op het vlak van microkrediet, noodzakelijk zijn om goede resultaten te behalen op het gebied van economische en sociale ontwikkeling;

1.

bevestigt zijn standpunt dat de bevordering van duurzame ontwikkeling de voornaamste doelstelling van het handelsbeleid van de EU ten aanzien van ontwikkelingslanden moet zijn; is van mening dat voor alle initiatieven in het kader van dit beleid concrete en duurzame ontwikkelingsdoelstellingen moeten worden geformuleerd;

2.

benadrukt dat aangezien handelsliberalisering niet vanzelfsprekend tot groei en armoedevermindering leidt, het handelsbeleid en beleid inzake hulp voor handel consequent moeten worden ontworpen op basis van transparante en inclusieve inspraakprocessen, waarbij alle belanghebbenden worden betrokken, met speciale aandacht voor de meest benadeelden, in het bijzonder vrouwen;

3.

wijst erop dat eerlijke handel tussen de EU en ontwikkelingslanden moet zijn gebaseerd op de volledige eerbiediging en naleving van de IAO-arbeidsnormen en -arbeidsomstandigheden en dat toepassing van de hoogst mogelijke sociale en milieunormen moet worden gewaarborgd; benadrukt dat dit ook inhoudt dat er een eerlijke prijs moet worden betaald voor hulpbronnen en landbouwproducten uit ontwikkelingslanden;

4.

dringt erop aan dat er speciale aandacht wordt besteed aan de bevordering van gendergelijkheid en empowerment van vrouwen;

5.

verwelkomt de aandacht die in de agenda voor verandering (COM(2011)0637) wordt besteed aan het ondernemingsklimaat, regionale integratie en wereldmarkten, alsmede aan sociale bescherming, gezondheidszorg, onderwijs en banen;

6.

dringt aan op de volledige tenuitvoerlegging van de doelstellingen inzake coherentie van het ontwikkelingsbeleid, met inbegrip van de beëindiging van onrechtvaardige productie- en handelspraktijken, overbevissing en landbouwsubsidies die de ontwikkeling schaden en de voedselveiligheid bedreigen;

7.

benadrukt dat investeringsbeleid twee grote uitdagingen voor ontwikkelingslanden met zich meebrengt: op nationaal niveau dient investeringsbeleid te worden opgenomen in de ontwikkelingsstrategie, met onder meer duurzame ontwikkelingsdoelstellingen; op internationaal niveau is het noodzakelijk om de ontwikkelingsdimensie van internationale investeringsovereenkomsten te versterken en een evenwicht te bewerkstelligen tussen de rechten en plichten van staten en investeerders;

8.

betreurt dat, volgens het Unctad-rapport van 2012 over investeringen in de wereld, enkele in 2011 gesloten internationale investeringsovereenkomsten vasthouden aan het traditionele verdragsmodel dat zich richt op bescherming van investeringen als enige doel van het verdrag; is evenwel ingenomen met het feit dat sommige nieuwe internationale investeringsovereenkomsten bepalingen bevatten om te waarborgen dat het verdrag geen belemmering vormt voor, doch juist bijdraagt aan de duurzame ontwikkelingsstrategieën van landen, die zich richten op de milieugerelateerde en sociale gevolgen van investeringen;

9.

is bezorgd over het groeiende aantal geschillenbeslechtingszaken tussen investeerders en staten in het kader van internationale investeringsovereenkomsten, waarbij investeerders belangrijke beleidsmaatregelen van de overheid hebben aangevochten met het argument dat deze beleidsmaatregelen hun bedrijfsvooruitzichten negatief hebben beïnvloed; benadrukt in dit verband dat in het Unctad-verslag van 2012 inzake investeringen in de wereld wordt vermeld dat internationale investeringsovereenkomsten in toenemende mate controversieel en politiek gevoelig worden, hetgeen voornamelijk het gevolg is van de toename van arbitragezaken tussen investeerders en staten in het kader van internationale investeringsovereenkomsten, die groeiende ontevredenheid veroorzaken (bv. de handelsbeleidsverklaring van Australië waarin werd aangekondigd dat Australië geen clausules over geschillenbeslechting tussen investeerders en staten meer opneemt in toekomstige internationale investeringsovereenkomsten), en die onder andere de gebreken van het systeem blootleggen (zoals het ruime toepassingsgebied van bijvoorbeeld bepalingen inzake onteigening, bezorgdheid over de kwalificaties van de arbiters, gebrek aan transparantie en hoge procedurekosten, en het verband tussen geschillenbeslechting tussen investeerders en staten in het kader van internationale investeringsovereenkomsten en geschillen tussen staten); benadrukt derhalve nogmaals dat toekomstige Europese investeringsovereenkomsten moeten waarborgen dat de mogelijkheid voor staten om wetgeving aan te nemen met het oog op het algemeen belang niet wordt ondermijnd door internationale beslechting van geschillen tussen investeerders en staten;

10.

herinnert eraan dat het aantrekken van investeringen in duurzame ontwikkeling een belangrijke uitdaging blijft voor ontwikkelingslanden, in het bijzonder voor de minst ontwikkelde landen; benadrukt in dit verband dat de Unctad een alomvattend investeringsbeleidskader voor duurzame ontwikkeling heeft ontwikkeld, dat bijzondere nadruk legt op de relatie tussen buitenlandse investeringen en duurzame ontwikkeling;

11.

verzoekt de EU actief gebruik te maken van de vele instrumenten waarover zij beschikt ter ondersteuning van vrede, de eerbiediging van de mensenrechten, democratie, de rechtsstaat, goed bestuur, gezonde overheidsfinanciën, investeringen in infrastructuur, betrouwbare verschaffing van basisvoorzieningen en het streven naar inclusieve groei en vermindering van armoede in ontwikkelingslanden, om aldus tevens te helpen een gunstige omgeving te creëren voor doeltreffende hulp voor handel en handelsontwikkeling;

12.

benadrukt dat voor een succesvolle integratie van de ontwikkelingslanden in de wereldhandel meer nodig is dan een betere markttoegang en strengere regels voor de internationale handel; onderstreept dat het programma hulp voor handel bijgevolg ontwikkelingslanden moet steunen bij hun binnenlandse inspanningen om lokale handel te bevorderen, restricties aan de aanbodzijde op te heffen en structurele gebreken aan te pakken, hetgeen kan gebeuren door middel van binnenlandse hervormingen op handelsgerelateerde beleidsdomeinen, handelsbevordering, verbetering van de douanecapaciteiten, verbetering van de infrastructuur, vergroting van de productiecapaciteit en de totstandbrenging van binnenlandse en regionale markten;

13.

herinnert eraan dat het verband tussen handelsliberalisering en vermindering van armoede niet automatisch is; neemt in dit verband kennis van het feit dat volgens de Unctad het gemiddelde niveau van handelsintegratie van de MOL's, dat wordt gemeten aan de hand van de verhouding van uitvoer en invoer van goederen en diensten tot het bbp, sinds het begin van de jaren 1990 eigenlijk hoger is dan dat van de geavanceerde economieën; is daarom van mening dat het voortduren van massale armoede in de minst ontwikkelde landen het gevolg is van onderontwikkeling en van het feit dat deze landen er niet in slagen structurele veranderingen te bevorderen, productiecapaciteit op te bouwen en op nationaal niveau productieve werkgelegenheid te creëren;

14.

benadrukt eveneens dat volgens de Unctad de voortijdige en snelle handelsliberalisering waartoe veel ontwikkelingslanden met lage inkomsten werden aangezet in de jaren tachtig en negentig, heeft geleid tot de-industrialisering en een vorm van integratie die hun afhankelijkheid van en kwetsbaarheid voor buitenlandse markten heeft versterkt, terwijl de landen die het meest hebben geprofiteerd van handelsliberalisering en de grootste absolute armoedevermindering hebben ondervonden, de landen zijn die hun economie in beperkte mate en geleidelijk hebben opengesteld, gelijke tred houdend met de ontwikkeling van hun productiecapaciteit, waarbij zij vooruitgang hebben geboekt in de richting van structurele veranderingen;

15.

benadrukt dat groei en welvaart, om inclusief en duurzaam te zijn en een bijdrage te leveren aan armoedebestrijding, moet worden nagestreefd in sectoren die zwaar door armoede worden getroffen en in sectoren waarin arme mensen actief zijn; wijst erop dat groei tevens ten goede moet komen aan vrouwen en de zelfredzaamheid van vrouwen en gericht moet zijn op de verbetering van het algemeen ondernemingsklimaat, zodat kmo's kunnen gedijen en duurzame microfinancierings- en microkredietmogelijkheden tot ontplooiing kunnen komen; benadrukt dat het ontwikkelings- en handelsbeleid op dit vlak moet worden geleid door innovatie, creativiteit en concurrentievermogen, met het oog op het scheppen van banen en het zelfredzaam maken van kansarmen;

16.

is verheugd dat de Commissie erkent dat de participatie van kleine producenten en ondernemingen moet worden ondersteund; wijst op het marktpotentieel van regelingen inzake eerlijke handel en de efficiëntie waarmee deze regelingen sociale ontwikkeling vergemakkelijken;

17.

stelt voor dat de Commissie op internationaal niveau een nieuwe impuls geeft aan duurzame overheidsopdrachten;

18.

dringt er bij de EU, haar lidstaten en andere donoren op aan om de vitale rol van vrouwen bij economische ontwikkeling te erkennen en om hulpinspanningen aan te passen en te richten op de versterking van de positie van vrouwen, zowel op sociaal als financieel vlak, onder meer door middel van specifiek voor vrouwen bedoelde hulp, gericht op de ondersteuning van bedrijfsontwikkeling en toegang tot microfinanciering;

19.

herinnert de Commissie en de lidstaten aan het EU-actieplan voor gelijke kansen voor vrouwen en mannen en versterking van de positie van vrouwen binnen de ontwikkelingssamenwerking en aan de in het actieplan voorgestelde activiteiten;

20.

herinnert aan de verplichting van de EU om beleidscoherentie voor ontwikkeling en inachtneming, bevordering en bescherming van de mensenrechten en gendergelijkheid in haar gehele buitenlandse beleid, inclusief internationale handel, toe te passen; ziet uit naar de volledige tenuitvoerlegging van de handelsgerelateerde punten van het actieplan bij het strategisch EU-kader voor mensenrechten en democratie;

21.

is van mening dat duurzame-ontwikkelingsstrategieën onder meer moeten voorzien in: participatie van de particuliere sector in de reële economie, regionale samenhang en marktintegratie door middel van grensoverschrijdende samenwerking, en totstandbrenging van open en eerlijke handel, ingebed in een op regels gebaseerd multilateraal handelskader;

22.

herinnert aan het belang van investeren in het creëren, ontwikkelen en versterken van — vooral grensoverschrijdende — essentiële haven-, vervoers-, energie- en telecommunicatie-infrastructuur;

23.

spoort de landen die ontwikkelingshulp via handel ontvangen aan om ook hun eigen interne middelen in te zetten, met inbegrip van begrotingsinkomsten uit adequate belastinginning en hun menselijk kapitaal; verzoekt de Commissie om in gevallen waarin landen inkomsten ontlenen aan het exploiteren van natuurlijke hulpbronnen een transparant en duurzaam beheer van die hulpbronnen te ondersteunen; benadrukt dat er volledige transparantie moet komen ontrent betalingen aan regeringen door Europese bedrijven; verzoekt de Commissie duurzame industrialiseringsstrategieën in ontwikkelingslanden te ondersteunen waarmee deze landen in staat worden gesteld te handelen in producten met een toegevoegde waarde;

24.

is van mening dat de EU-instrumenten op het gebied van ontwikkelingssteun via handel en investeringen, in het bijzonder het herziene stelsel van algemene preferenties en de economische partnerschapsovereenkomsten, doeltreffende zijn; benadrukt niettemin dat de handelsondersteuning niet mag worden beperkt tot uitsluitend die instrumenten; herinnert de Unie aan haar doelstelling om voor 2015 de totale begroting voor ontwikkelingshulp op te trekken tot 0,7 % van het BNP; verzoekt de Commissie met klem het aandeel technische bijstand van haar totale steunaanbod uit te breiden, onder meer op het gebied van normalisatie; verzoekt de Europese Unie meer coherentie aan de dag te leggen bij de uitvoering van haar beleid op het gebied van handel, landbouw, milieu, energie en ontwikkeling;

25.

acht het absoluut noodzakelijk dat het Europese beleid van ontwikkelingshulp via handel gepaard gaat met innovatie op alle mogelijke gebieden — financieel, maar ook technologisch en organisatorisch — en gebaseerd is op beproefde praktijken;

26.

beveelt aan dat de Commissie onderhandelt over de opname van werkelijk afdwingbare mensenrechtenclausules in alle toekomstige bilaterale handels- en samenwerkingsovereenkomsten, zodat daadwerkelijk wordt bijgedragen aan een op rechten gebaseerde benadering van ontwikkeling;

27.

benadrukt dat fatsoenlijke lonen en normen inzake veiligheid op het werk belangrijk zijn voor een duurzaam wereldwijd handelsstelsel en nieuwe mondiale productieketens; herinnert de Commissie in dit verband aan haar mededeling „Bevordering van waardig werk voor iedereen”;

28.

wenst dat de verschillende diensten van de Commissie en de EDEO, alsook de Commissie, de Raad en het Europees Parlement, omwille van de coherentie van het door de EU gevoerde beleid nauwer gaan samenwerken;

29.

is van mening dat de beoordelingscriteria voor de beleidsmaatregelen en programma's inzake ontwikkeling via handel en investeringen niet alleen statistieken over groeipercentages en handel moeten omvatten, maar ook cijfers over het aantal nieuwe banen en over de verbetering van de levenskwaliteit van de inwoners van ontwikkelinglanden voor wat betreft de ontwikkeling op menselijk, sociaal, cultureel en milieugebied;

30.

benadrukt dat het belangrijk is handelshervormingen te combineren met goed ontworpen overheidsbeleid, met name op het gebied van sociale bescherming; benadrukt in bredere zin het belang van tijdige en goed voorbereide nationale ontwikkelingsstrategieën en systematische beoordelingen van de effecten van het bestaande handelsbeleid op armoede; verzoekt de Commissie de door de VN-rapporteur voor het recht op voedsel voorbereide richtsnoeren waarin wordt opgeroepen effectbeoordelingen inzake mensenrechten uit te voeren („richtsnoeren voor de beoordeling van het effect op mensenrechten van handels- en investeringsovereenkomsten”), toe te passen bij het sluiten van handels- en investeringsovereenkomsten, om ervoor te zorgen dat deze overeenkomsten stroken met de verplichtingen op grond van internationale mensenrechteninstrumenten; dringt er tevens bij de EU op aan in al haar handelsovereenkomsten duidelijke conditionaliteitsbepalingen en clausules over mensenrechten en democratie op te nemen;

31.

benadrukt dat het van belang is om bepalingen inzake maatschappelijk verantwoord ondernemen te verankeren in vrijhandelsovereenkomsten met ontwikkelingslanden, teneinde de mensenrechten en sociale en milieunormen te bevorderen; stelt voor in alle toekomstige vrijhandelsovereenkomsten naast hoofdstukken over sociale zaken en milieu een alomvattend hoofdstuk over mensenrechten op te nemen;

32.

verzoekt de Commissie de regeringen van ontwikkelingslanden aan te sporen om met betrekking tot de totstandkoming van hun handelsbeleid uitgebreid overleg te voeren, eveneens met niet-gouvernementele en niet-zakelijke actoren; verzoekt de Commissie tevens om transparantie tijdens de onderhandelingen aan te moedigen, teneinde aldus de voortdurende, brede en wezenlijke betrokkenheid van belanghebbenden te bevorderen en het behalen van ontwikkelingsresultaten te ondersteunen;

33.

dringt aan op grondige effectanalyses, vanuit klimaat-, gender- en duurzaamheidsoogpunt, met betrekking tot de gevolgen van multilaterale en bilaterale handelsovereenkomsten tussen de EU en derde landen; dringt er bij de Commissie op aan toestemming te verlenen voor specifieke ondersteuning van het beheer van de klimaatverandering als onderdeel van alle hulp voor handel en van alle andere relevante ontwikkelingshulp;

34.

is van mening dat er bij onderhandelingen over handelsovereenkomsten benchmarks moeten worden vastgesteld inzake de vooruitgang op het gebied van ontwikkeling, teneinde het toezicht te vergemakkelijken, en indien nodig, de tijdschema's voor de tenuitvoerlegging van maatregelen aan te passen, begeleidende maatregelen te wijzigen, bijvoorbeeld met betrekking tot hulp voor handel en bijstand voor aanpassing, en nieuwe initiatieven voor te bereiden, wanneer de verwezenlijking van de ontwikkelingsdoelstellingen dit vereist; benadrukt dat de verschaffing aan ontwikkelingslanden van de juridische en andere kennis die noodzakelijk is om doeltreffend te werken binnen de WTO en soortgelijke organisaties, essentieel is voor handelsonderhandelingen;

35.

dringt er bij de EU op aan om handelsbelemmeringen en handelsverstorende subsidies verder te verminderen teneinde ontwikkelingslanden te helpen hun aandeel in de wereldhandel te vergroten; dringt erop aan de exportsubsidies voor landbouwproducten zo snel mogelijk af te schaffen, hetgeen is toegezegd tijdens de Doha-ontwikkelingsronde van de Wereldhandelsorganisatie;

36.

moedigt de Commissie aan steun te verlenen aan de oproep van de speciale VN-rapporteur voor het recht op voedsel om een systeem van positieve prikkels te introduceren ter bevordering van de invoer naar de EU van landbouwproducten die aan de specifieke sociale, milieu- en mensenrechtennormen voldoen, met name door eerlijke inkomsten voor producenten en lonen voor werknemers in de landbouw te waarborgen;

37.

verzoekt de EU er ten allen tijde voor te zorgen dat haar brede benadering ten aanzien van handelsbesprekingen, met aandacht voor onderwerpen als investeringen, overheidsopdrachten, concurrentie, handel in diensten en intellectuele-eigendomsrechten, beantwoordt aan de respectieve behoeften en ontwikkelingsstrategieën van partnerlanden; dringt er derhalve bij de EU op aan haar beleid te bepalen met volledige inachtneming van de „bijzondere en gedifferentieerde behandeling” van ontwikkelingslanden; herhaalt eveneens dat regeringen en parlementen het recht moeten behouden om investeringen te reguleren, zowel om positief te kunnen discrimineren ten aanzien van investeerders die de ontwikkeling van het land steunen als om te waarborgen dat er verplichtingen en plichten gelden voor alle investeerders, inclusief de buitenlandse, ten aanzien van de naleving van arbeids- milieu- en mensenrechten en andere normen;

38.

is verheugd over de opname van het genderaspect in de aan de handelsonderhandelingen verbonden duurzaamheidseffectbeoordelingen; roept de Commissie op kennis te nemen van deze beoordelingen en ervoor te zorgen dat de vastgestelde genderkwesties daadwerkelijk worden aangepakt door de beleidsmaatregelen die de handelsovereenkomsten vergezellen;

39.

is van oordeel dat de aandacht bij de onderhandelingen over economische partnerschapsovereenkomsten vooral moet uitgaan naar de inhoud en niet naar het halen van deadlines; is van oordeel dat de EU zich, om ervoor te zorgen dat de overeenkomsten leiden tot ontwikkeling, soepeler moet opstellen en de diversificatie van de ACS-economieën, met meer productverwerking en uitbreiding van regionale handel, moet stimuleren;

40.

ondersteunt het voorstel van de Commissie om haar hulp voor handel te differentiëren en haar inspanningen te concentreren op de landen die ze het hardst nodig hebben, met name de minst ontwikkelde landen (MOL's) en de landen met lage inkomsten;

41.

dringt erop aan hulp voor handel-instrumenten niet uitsluitend te richten op handel tussen de EU en ontwikkelingslanden, maar ook op steun voor binnenlandse, regionale en zuid-zuidhandel en op driehoekshandel tussen de ACS-landen, door grensoverschrijdende waardeketens te bevorderen, de efficiëntie van belangrijke diensten te verhogen en vervoerskosten te verminderen, hetgeen tegelijkertijd kan helpen de banden van ontwikkelingslanden met de wereldmarkt te verstevigen;

42.

moedigt de ontwikkeling aan van effectievere instrumenten ter ondersteuning van de aanpassing en diversificatie van productie, en ter ondersteuning van de verantwoorde en duurzame ontwikkeling van verwerkingsbedrijven en kleine en middelgrote ondernemingen in ontwikkelingslanden;

43.

benadrukt dat bij het opstellen van strategieën voor hulp voor handel en andere relevante ontwikkelingshulp rekening moet worden gehouden met genderongelijkheid met betrekking tot toegang tot hulpmiddelen, zoals microleningen, krediet, informatie en technologie;

44.

steunt het in de mededeling van de Commissie aangekondigde pakket om kleine handelstransacties in ontwikkelingslanden te bevorderen; verzoekt de Commissie vooruitgang te boeken met de ontwikkeling van dit pakket en roept alle donoren op voldoende financiële middelen ter beschikking te stellen voor de uitvoering ervan, met name voor de ondersteuning van de deelname van kleine ondernemingen aan handelsregelingen die een toegevoegde waarde voor producenten waarborgen, met inbegrip van duurzaamheidsregelingen (bv. Fair Trade); dringt aan op regelmatige informatie over de tenuitvoerlegging van dit pakket;

45.

merkt op dat handelscapaciteit afhankelijk is van zowel de hardware (infrastructuur) als de software (expertise); dringt er derhalve bij de EU op aan haar steun zo te investeren dat beide elementen in veel landen worden versterkt, vooral in samenwerking met de minst ontwikkelde landen;

46.

verzoekt de EU ervoor te zorgen dat hulp voor handel armoedebestrijdende en inclusieve instrumenten bevordert en benadrukt dat deze hulp daarom vooral moet zijn gericht op de behoeften van kleine handelaren; benadrukt dat hulp voor handel moet worden gebruikt voor de ontwikkeling van duurzame waardeketens en op de armen moet zijn gericht teneinde de doelstelling om een duurzame aanbodketen te verwezenlijken, te versterken;

47.

roept de EU op haar aandacht te richten op de oplossing van de problemen met betrekking tot de programma's voor hulp voor handel, in het bijzonder ten aanzien van de uitvoerings- en controlecapaciteit; dringt bovendien aan op een verandering van perspectief, zodat de aandacht wordt gericht op resultaten en prestaties in plaats van op de inbreng, maar erkent de noodzaak van grondig en gezamenlijk extern toezicht waarbij open en transparante handelspraktijken worden gewaarborgd;

48.

verzoekt de EU de particuliere sector op doeltreffendere wijze bij het ontwerp van de projecten voor hulp voor handel te betrekken, teneinde ondernemingen in ontwikkelingslanden in staat te stellen de handel te stimuleren;

49.

is van mening dat, gezien de veranderende structuur van de internationale en de noord-zuidhandel, de eigen verantwoordelijkheid van de begunstigde landen voor de steunprogramma's, evenals transparantie, verantwoordingsplicht en voldoende middelen, cruciale factoren zijn voor de doeltreffendheid en het welslagen van de programma's, met als doel ongelijkheden op het gebied van welvaart te verkleinen, rijkdom te delen en regionale integratie te verwezenlijken; acht het eveneens van cruciaal belang dat nationale, regionale en plaatselijke instellingen en het maatschappelijk middenveld stelselmatig betrokken worden bij de uitwerking en follow-up van de nationale steunprogramma's, die zo worden opgezet dat donoren toezicht kunnen uitoefenen;

50.

verzoekt de Commissie meer rekening te houden met nieuwe uitdagingen op het gebied van ontwikkelingshulp via handel, zoals differentiëring van ontwikkelingsniveaus, ondersteuning van de lokale productie en diversificatie daarvan, en bevordering van sociale en milieunormen;

51.

verzoekt alle zowel publieke als private donoren hun activiteiten beter te coördineren en deze aan te passen aan het bestaande financieringsaanbod, met name gezien de huidige context van begrotingsbezuinigingen; herinnert eraan dat de BRICS-landen inmiddels zowel begunstigde als donorlanden zijn; roept deze landen op met de EU samen te werken om ervaringen uit te wisselen en hun respectieve optreden te optimaliseren, en om meer verantwoordelijkheid te nemen ten aanzien van de minder ontwikkelde landen alsook binnen de donorengemeenschap; maakt zich zorgen over het feit dat er steeds vaker gebonden hulp wordt verleend en roept de ontwikkelingslanden en de grote opkomende landen op zich niet van deze praktijken te bedienen;

52.

verzoekt de Commissie en alle donoren te zoeken naar innoverende financierings- en partnerschapsvormen voor ontwikkeling; herinnert er in dit verband aan dat peer-to-peerleningen ook kunnen bijdragen aan de bevordering van ontwikkeling door middel van handel; beveelt aan de ontwikkelingsprojecten die door regionale ontwikkelingsbanken en de Wereldbank/de Internationale Financieringsmaatschappij worden gefinancierd, beter te coördineren en de methode van interregionale financieringsprogramma's zoals die in het kader van het Infrastructuurtrustfonds EU-Afrika zijn opgezet, te veralgemeniseren;

53.

roept de in de EU gevestigde ondernemingen met productiefaciliteiten in ontwikkelingslanden op tot een strikte naleving van hun verplichtingen met betrekking tot de eerbiediging van mensenrechten en vrijheden, sociale en milieunormen, gelijkheid tussen vrouwen en mannen, elementaire arbeidsnormen, internationale overeenkomsten en de betaling van passende belastingen op een transparante manier; dringt erop aan dat het recht op vrijwaring van dwangarbeid en in het bijzonder van kinderarbeid zonder uitzondering wordt toegepast;

54.

is overtuigd van het potentieel van de private sector als drijvende kracht voor ontwikkeling en benadrukt dat om dit potentieel te verwezenlijken het proces ten goede moet komen aan lokale gemeenschappen, en via het beginsel van inclusieve, eerlijke aanbodketens de zelfredzaamheid van alle betrokken actoren, van de producent/werknemer tot de consument, moet bevorderen;

55.

is verheugd over het feit dat een brede reeks industrieën en transnationale ondernemingen gedragscodes voor leveranciers heeft aangenomen met gedetailleerde sociale en milieuprestatienormen voor hun mondiale toeleveringsketens; herinnert er evenwel aan dat de verspreiding en het heterogene karakter van gedragscodes voor maatschappelijk verantwoord ondernemen een uitdaging vormen; merkt op dat over het concept van maatschappelijk verantwoord ondernemen geen eensluidendheid bestaat, waarbij verschillende ondernemingen verschillende normen hebben ontwikkeld betreffende boekhouding, controle en verslaggeving, en dat de verschillende gradaties in maatschappelijk verantwoord ondernemen daardoor moeilijk te vergelijken zijn; roept de EU daarom eens te meer op te streven naar een duidelijk internationaal rechtskader voor de verantwoordelijkheden en verplichtingen van het bedrijfsleven ten aanzien van de mensenrechten;

56.

dringt er voorts bij in de EU gevestigde bedrijven en andere bedrijven op aan de tien belangrijkste beginselen van het „Global Compact” en de richtsnoeren betreffende zakendoen en mensenrechten van de VN te eerbiedigen;

57.

dringt aan op intensievere inspanningen van de EU met betrekking tot belastingparadijzen en kapitaalvlucht, die de inkomsten van zowel EU-lidstaten als ontwikkelingslanden ondermijnen en die de armoedebestrijding en het scheppen van welvaart in arme landen belemmeren; benadrukt dat illegale kapitaalvlucht uit ontwikkelingslanden tussen 6 en 8,7 % van hun bbp en 10 maal de totale ontwikkelingssteun voor deze landen vertegenwoordigt; dringt er derhalve bij de Commissie op aan proactief te zoeken naar verdere samenwerkingsmogelijkheden met ontwikkelingslanden op dit vlak; dringt met name aan op een internationaal verdrag om een einde te maken aan schadelijke belastingstructuren (naar het voorbeeld van een multilaterale regeling inzake automatische uitwisseling van belastinggegevens), met inbegrip van sancties voor zowel niet-coöperatieve jurisdicties als voor financiële instellingen die met belastingparadijzen samenwerken (bv. door in lijn met de Stop Tax Havens Abuse Act van de VS te overwegen om de banklicenties in te trekken van financiële instellingen die met belastingparadijzen werken);

58.

verzoekt de EU, andere hulpdonoren, autoriteiten van partnerlanden en lokale en internationale particuliere actoren in ontwikkelingslanden mogelijke samenwerkingsgebieden met betrekking tot duurzame ontwikkeling te onderzoeken, teneinde de ontwikkelingsresultaten van bedrijfsactiviteiten te maximaliseren en organisaties van het maatschappelijk middenveld bij de debatten op alle niveaus te betrekken;

59.

benadrukt dat het van essentieel belang is om in het kader van het EU-ontwikkelingsbeleid publiek-private partnerschapsinitiatieven voor groei te bevorderen en om de ervaring, expertise en beheersystemen van de private sector in combinatie met publieke middelen te benutten; dringt erop aan om het voor lokale autoriteiten in EU-lidstaten met ervaring in bv. infrastructuurbouwwerken gemakkelijker te maken om een jumelage aan te gaan en samen te werken met lokale autoriteiten in ontwikkelingslanden;

60.

is van mening dat directe buitenlandse investeringen eveneens een sterke drijvende kracht zijn voor duurzame economische groei, kennisoverdracht, ondernemingsgeest en het scheppen van technologie en banen, en daarom van essentieel belang zijn voor ontwikkeling; dringt erop aan de ontwikkelingsagenda te richten op de ondersteuning van capaciteitsopbouw in ontwikkelingslanden met het oog op de totstandbrenging van een transparant, voorspelbaar en gunstig investeringsklimaat, waar de administratieve rompslomp voor bedrijven tot een minimum wordt beperkt, eigendomsrechten worden geëerbiedigd, concurrentie wordt bevorderd en een gezond macro-economisch beleid wordt gevoerd;

61.

wijst erop dat, ondanks de tenuitvoerlegging van het Kimberleyproces ter identificatie van uit conflictgebieden afkomstige diamanten, de handel in natuurlijke hulpbronnen rebellen nog steeds van middelen voorziet, terwijl in winningsgebieden nog altijd mensenrechtenschendingen plaatsvinden; onderstreept derhalve dat er dringend behoefte is aan een zorgvuldigheidssysteem voor edelstenen en waardevolle mineralen, zoals de zogeheten conflictmineralen; is van mening dat een dergelijke maatregel kan bijdragen aan de aanpak van de belangrijkste uitdaging van de „hulpbronnenvloek”, en de voordelen voor ontwikkelingslanden van handel in hun grondstoffen kan vergroten; verwelkomt in dit verband de plannen van de Commissie om een mededeling over conflictmineralen te publiceren;

62.

erkent dat de Commissie een partner is bij het initiatief inzake transparantie van winningsindustrieën (EITI); dringt er bij de Commissie en actoren in de winningsindustrie op aan meer producerende landen actief aan te sporen om aan dit initiatief deel te nemen;

63.

onderstreept dat natuurlijke hulpbronnen twee grote uitdagingen voor ontwikkelde en ontwikkelingslanden met zich meebrengen: de milieu-uitdaging inzake het omgaan met de gevolgen van het gebruik van hulpbronnen gedurende hun hele levenscyclus, en de sociaal-politieke uitdaging inzake een internationale strategie ten aanzien van mensenrechten en armoede;

64.

steunt krachtig het wetgevingsvoorstel voor de verslaglegging per land in het kader van de herziening van de jaarrekeningen- en transparantierichtlijn, teneinde corruptie te ontmoedigen en belastingsontwijking te voorkomen; vraagt de Europese winningsindustrieën die in ontwikkelingslanden actief zijn, het goede voorbeeld te geven op het vlak van maatschappelijke verantwoordelijkheid en de bevordering van waardig werk;

65.

merkt op dat het beheerprobleem in de hulpbronnensector vrijwel volledig door middel van vrijwillige initiatieven werd aangepakt, met als meest opmerkelijke het initiatief inzake transparantie van winningsindustrieën waarmee wordt getracht de transparantie van informatie te verbeteren; stelt evenwel vast dat hoewel dit initiatief noodzakelijk is, het niet voldoende is om het bredere probleem van corruptie en omkoperij in de winningsindustrie aan te pakken; stelt eveneens vast dat het VN-kader betreffende zakendoen en mensenrechten (bescherming, eerbiediging en toegang tot rechtsmiddelen) nog niet specifiek is wat winningsindustrieën en hulpbronnen betreft; is in dit verband van mening dat specifieke bepalingen inzake winningsindustrieën moeten worden toegevoegd aan het VN-kader betreffende zakendoen en mensenrechten en dat een eerste stap de benoeming kan zijn van een speciale rapporteur van de VN-Raad voor de mensenrechten voor deze kwestie, met de opdracht beoordelingen uit te voeren en aanbevelingen op te stellen;

66.

is van mening dat de transparantie- en certificeringsnormen in de loop der tijd moeten worden uitgebreid om omkoperij en corruptie in de winningsindustrie en daarbuiten volledig aan te pakken; roept de EU meer in het algemeen op steun te verlenen aan sterkere governancemechanismen om in te springen op de milieu- en mensenrechtendimensies van de exploitatie van hulpbronnen; is met name van mening dat een internationaal verdrag voor het duurzaam beheer van hulpbronnen essentieel is om fundamentele wettelijke beginselen vast te leggen voor duurzaam beheer van hulpbronnen;

67.

benadrukt dat voor duurzame mijnbouw benaderingen nodig zijn die betrekking hebben op de hele levenscyclus van hulpbronnen; wijst erop dat de complexiteit van de mondiale toeleveringsketens de transparantie belemmert; is bijgevolg van mening dat de bestaande transparantie-initiatieven gepaard moeten gaan met certificeringsinspanningen in de vorm van etikettering over de hele toeleveringsketens van mineralen;

68.

dringt erop aan dat particuliere actoren die betrokken zijn bij de handel in of de raffinage van producten uit winningsindustrieën stappen nemen om ervoor te zorgen dat de beginselen van maatschappelijk verantwoord ondernemen consequent, grondig en strikt worden nageleefd over de gehele toeleveringsketen;

69.

roept de Commissie en de EDEO op voort te bouwen op de recent goedgekeurde Dodd-Frank Act van de Amerikaanse Securities and Exchange Commission op grond waarvan emittenten van grondstofwinning worden verplicht bepaalde aan overheden gedane betalingen openbaar te maken; moedigt de Commissie aan de verslagleggingsvereisten voor de winningsindustrieën uit te breiden naar andere sectoren en na te gaan of de openbaarmakingen onafhankelijk moeten worden gecontroleerd;

70.

is van mening dat het beleid inzake bilaterale handel en investeringen moet zijn gebaseerd op gemeenschappelijke beginselen, zoals de beginselen van het Handvest voor natuurlijke hulpbronnen (Natural Resource Charter); vindt dat dit overeenkomstig de inspanningen voor zorgvuldigheid in de toeleveringsketen gepaard kan gaan met sectorale bepalingen op gebieden die verband houden met smelterijen, raffinaderijen en de metaal- en recyclage-industrie;

71.

dringt er bij de EU op aan te erkennen dat uitvoerbeperkingen deel kunnen uitmaken van de ontwikkelingsstrategieën van sommige landen of gerechtvaardigd kunnen worden vanuit het oogpunt van milieubescherming;

72.

dringt er bij de EU en alle andere donoren op aan geen steun te verlenen of bij te dragen aan de herbestemming van vruchtbare grond voor andere doeleinden dan voedselproductie in landen en regio's waar de voedselvoorziening onzeker is, en op beproefde methoden gebaseerde strategieën uit te werken voor land- en hulpbronnenbeheer met betrekking tot biobrandstoffen en andere handelsgewassen;

73.

benadrukt dat prikkels voor boeren om grond voor andere doeleinden dan voedselproductie te gebruiken, bijvoorbeeld voor de productie van biobrandstoffen, in landen waar de voedselvoorziening onzeker is, moeten worden weggenomen; is ervan overtuigd dat onderzoek en innovatie, in combinatie met proactief beleid in zowel ontwikkelde als ontwikkelingslanden, kunnen helpen de tegenstellingen tussen voedselveiligheid en energiebelangen te verkleinen;

74.

verzoekt zijn Voorzitter deze resolutie te doen toekomen aan de Raad en de Commissie.

5.2.2016   

NL

Publicatieblad van de Europese Unie

C 45/15

—

gezien artikel 207 en 208 van het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie en artikel 3 van het Verdrag betreffende de Europese Unie,

—

gezien de mededeling van de Commissie getiteld „Handel, groei en ontwikkeling — Afstemming van het handels- en investeringsbeleid op de meest behoeftige landen” (COM(2012)0022),

—

gezien de mededeling van de Commissie getiteld „Handel, groei en wereldvraagstukken — Handelsbeleid als kernelement van de Europa 2020-strategie” (COM(2010)0612),

—

gezien de mededeling van de Commissie getiteld „Verbetering van de EU-hulp aan ontwikkelingslanden bij het mobiliseren van ontwikkelingsfinanciering” (COM(2012)0366),

—

gezien de mededeling van de Commissie getiteld „Inspelen op de veranderingen in onze buurlanden” (COM(2011)0303),

—

gezien de mededeling van de Commissie getiteld „Het effect van het EU-ontwikkelingsbeleid vergroten: een agenda voor verandering” (COM(2011)0637),

—

gezien de mededeling van de Commissie getiteld "De rol van Europa in de wereld: een nieuwe aanpak voor de financiering van het externe optreden van de EU (COM(2011)0865),

—

gezien de mededeling van de Commissie getiteld „Naar een algemeen Europees internationaal investeringsbeleid” (COM(2010)0343),

—

gezien de mededeling getiteld „Een vernieuwde EU-strategie 2011-2014 ter bevordering van maatschappelijk verantwoord ondernemen” (COM(2011)0681),

—

gezien de mededeling van de Commissie getiteld „Naar een Europese strategie „Hulp voor handel” — de bijdrage van de Commissie” (COM(2007)0163),

—

gezien de mededeling van de Commissie getiteld „Handel en ontwikkeling — Hulp aan ontwikkelingslanden om de voordelen van handel te benutten” (COM(2002)0513),

—

gezien het verslag 2012 over de verantwoordingsplicht van de EU inzake ontwikkelingsfinanciering, in het bijzonder het gedeelte hulp voor handel (SWD(2012)0199),

—

gezien de Partnerschapsovereenkomst tussen de leden van de groep van landen van Afrika, het Caribische gebied en de Stille Oceaan en de Europese Unie, op 23 juni 2000 te Cotonou ondertekend, alsmede de herzieningen van de overeenkomst van 2005 en 2010,

—

gezien zijn resoluties van 25 november 2010 over mensenrechten, sociale normen en milieunormen in internationale handelsovereenkomsten (1), over het internationaal handelsbeleid met de verplichtingen zoals door de klimaatverandering geboden (2) en over maatschappelijk verantwoord ondernemen in het kader van internationale handelsovereenkomsten (3),

—

gezien zijn resolutie van 23 mei 2007 over de handelsgebonden hulpverlening van de Europese Unie (4),

—

gezien zijn resoluties van 25 maart 2009 over de economische partnerschapsovereenkomsten met de ACS-regio's en -landen (5),

—

gezien zijn resolutie van 27 september 2011 over een nieuw handelsbeleid voor Europa in het kader van de Europa 2020-strategie (6),

—

gezien Verordening (EU) nr. 978/2012 van het Europees Parlement en de Raad van 25 oktober 2012 houdende toepassing van een schema van algemene tariefpreferenties (7),

—

gezien zijn standpunt van 13 september 2012 over het voorstel voor een verordening van het Europees Parlement en de Raad tot wijziging van bijlage I bij Verordening (EG) nr. 1528/2007 van de Raad, met betrekking tot het schrappen van sommige landen van de lijst van regio's of staten die onderhandelingen hebben afgesloten (8),

—

gezien zijn resolutie van 6 april 2011 over het toekomstig Europees internationaal investeringsbeleid (9),

—

gezien zijn standpunt van 11 december 2012 betreffende het standpunt van de Raad in eerste lezing met het oog op de aanneming van de verordening van het Europees Parlement en de Raad tot vaststelling van overgangsregelingen voor bilaterale investeringsbeschermingsovereenkomsten tussen lidstaten en derde landen (10),

—

gezien zijn resolutie van 16 februari 2012 over het voorstel voor een besluit van de Raad over de sluiting van het regionale verdrag over de pan-euromediterrane preferentiële oorsprongsregels (11),

—

gezien Verordening (EU) nr. 1063/2010 van de Commissie van 18 november 2010 tot wijziging van Verordening (EEG) nr. 2454/93 houdende vaststelling van enkele bepalingen ter uitvoering van Verordening (EEG) nr. 2913/92 van de Raad tot vaststelling van het communautair douanewetboek (12),

—

gezien de conclusies van de Raad van 16 maart 2012 over de EU-aanpak van handel, groei en ontwikkeling in het volgende decennium en van 15 oktober 2012 over ontwikkelingsfinanciering,

—

gezien zijn resolutie van 25 maart 2010 over de gevolgen van de mondiale financiële en economische crisis voor de ontwikkelingslanden en de ontwikkelingssamenwerking (13),

—

gezien het advies van het Europees Economisch en Sociaal Comité van 18 september 2012 (14),

—

gezien het werkprogramma van de WTO inzake hulp voor handel 2012-2013,

—

gezien de gemeenschappelijke verklaring van de Raad en de vertegenwoordigers van de regeringen der lidstaten, in het kader van de Raad, het Europees Parlement en de Commissie betreffende het ontwikkelingsbeleid van de Europese Unie: „De Europese consensus” (15),

—

gezien de op 15 mei 2007 goedgekeurde EU-strategie inzake hulp voor handel: verhoging van de steun van de EU voor handelsgerelateerde behoeften in de ontwikkelingslanden,

—

gezien het op 28—29 augustus 2003 goedgekeurde actieprogramma van Almaty voor de niet aan zee grenzende ontwikkelingslanden,

—

gezien de Verklaring van Parijs over de doeltreffendheid van ontwikkelingshulp van 2 maart 2005 en het op 1 december 2011 ingestelde Partnerschap van Busan voor doeltreffende ontwikkelingssamenwerking,

—

gezien het actieprogramma van Istanboel ten behoeve van de MOL's voor de periode 2011-2020 (16),

—

gezien de consensus van Seoul inzake ontwikkeling voor een gedeelde groei, die op 11—12 november 2010 tijdens G20-top in Seoul werd goedgekeurd,

—

gezien het rapport 2012 van de Unctad over wereldwijde investeringen, de VN-richtsnoeren 2011 inzake het bedrijfsleven en de mensenrechten, de VN-richtsnoeren over beoordelingen van het effect van handels- en investeringsovereenkomsten op de mensenrechten, de beginselen voor verantwoorde landbouwinvesteringen van de Unctad, de FAO, de Wereldbank en het IFAD, de herziening in 2011 van de OESO-richtsnoeren voor multinationale ondernemingen, het op de achtste ministerconferentie van de Unctad in 2012 vastgestelde mandaat van Doha en de RIO+20-conferentie in 2012,

—

gezien artikel 48 van zijn Reglement,

—

gezien het verslag van de Commissie internationale handel en het advies van de Commissie ontwikkelingssamenwerking (A7-0053/2013),

A.

overwegende dat het handels- en investeringsbeleid van de Unie moet worden ingegeven door de algemene beginselen van haar externe optreden, zoals verankerd in de artikelen 3 en 21 VEU, en dat dit beleid moet bijdragen tot „de duurzame ontwikkeling van de aarde (…), de vrije en eerlijke handel, de uitbanning van armoede en de bescherming van de mensenrechten (…)”;

B.

overwegende dat de artikelen 207 en 208 van het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie met elkaar verband houden; overwegende dat in artikel 207 is bepaald dat het gemeenschappelijke handelsbeleid wordt gevoerd in het kader van de beginselen en doelstellingen van het externe optreden van de Unie; overwegende dat het uit hoofde van artikel 208 vereist is dat bij de uitvoering van beleid dat gevolgen kan hebben voor de ontwikkelingslanden rekening wordt gehouden met de doelstellingen van de ontwikkelingssamenwerking;

C.

overwegende dat handel en investeringen tussen de EU, de ontwikkelingslanden en de minst ontwikkelde landen (MOL's) middelen kunnen zijn om deze doelstellingen te bereiken door de duurzame en inclusieve groei van alle partijen te stimuleren, de overdracht van technologieën en vaardigheden mogelijk te maken, bij te dragen tot het creëren van werkgelegenheid, het vergroten van het concurrentievermogen en de productiviteit mogelijk te maken, een grotere sociale samenhang te verwezenlijken en ongelijkheid te bestrijden;

D.

overwegende dat handel en investeringen echter niet alleen bepalend zijn voor de groei en duurzame ontwikkeling, aangezien de structurele lacunes (ontoereikende niveaus aan menselijk kapitaal, governance en infrastructuur, een zwakke particuliere sector, een sterke afhankelijkheid van de export van grondstoffen, geringe diversificatie van de export, hoge handelskosten, enz.) waaronder de ontwikkelingslanden, met inbegrip van de MOL's te lijden hebben, hun optimale toegang tot de wereldhandel belemmeren;

E.

overwegende dat het handels- en investeringsbeleid van de Europese Unie ter ondersteuning van de groei van de begunstigde landen moet worden afgestemd op de door de verantwoordelijke autoriteiten vastgestelde ontwikkelingsdoelen, moet stroken met de naleving van het beginsel van samenhang voor ontwikkeling en vergezeld moet gaan van technische en financiële steun en waar mogelijk van de ontwikkeling van noord-zuid-, grensoverschrijdende en zuid-zuidpartnerschappen tussen de publieke en particuliere sector;

F.

overwegende dat de zuid-zuidhandel in 2010 23 % van de wereldhandel beliep; overwegende dat volgens het WTO-rapport over de wereldhandel van 2011 de preferentiële zuid-zuidakkoorden tweederde van al deze akkoorden voor hun rekening namen, tegen slechts een kwart voor de noord-zuidakkoorden; overwegende dat volgens het rapport 2012 over wereldwijde investeringen de opkomende economieën bijna de helft van de directe buitenlandse investeringen (DBI) voor hun rekening nemen;

G.

overwegende dat veel landen evenwel nog steeds niet ten volle profiteren van de voordelen van handel en het aandeel van de MOL's in het mondiaal BBP daalt; overwegende dat ondanks een hoog economisch groeicijfer de 49 MOL's nog maar 1,12 % van de wereldhandel vertegenwoordigen; overwegende dat handel niet voor alle ontwikkelingslanden even goed is geweest en in sommige gevallen de sociale ongelijkheid heeft vergroot;

H.

overwegende dat de grote opkomende landen, die nog steeds tot de groep ontwikkelingslanden behoren, zowel hulp voor handel verlenen als ontvangen; overwegende dat de Unie en de andere ontwikkelde landen beter rekening moeten houden met de complexe status van deze nieuwe actoren, hun belang en hun specifieke kenmerken ten einde hun aanbod inzake hulp voor handel aan te passen;

I.

overwegende dat de handels- en investeringsmaatregelen ten behoeve van de duurzame ontwikkeling een zeer uiteenlopende oorsprong kunnen hebben en zeer uiteenlopende vormen kunnen aannemen; overwegende dat op het grondgebied van een en hetzelfde land meerdere programma's en acties ten uitvoer kunnen worden gelegd, maar dat ze door een gebrek aan coördinatie minder doeltreffend en adequaat kunnen zijn en het vertrouwen van de burgers in dergelijke inspanningen uiteindelijk kunnen doen afnemen;

J.

overwegende dat de Unie en haar lidstaten de grootste verleners van hulp voor handel zijn met 10,7 miljard euro aan vastleggingen in 2010 (hetzij bijna een derde van het totale bedrag van officiële ontwikkelingshulp); overwegende dat de economische en financiële crisis ons confronteert met het vraagstuk van een verlaging van de middelen voor overheidssteun voor ontwikkeling, in het bijzonder voor de hulp voor handel, alsmede met het vraagstuk van de doelmatigheid van de besteding van deze middelen;

K.

overwegende dat de EU zich ertoe heeft verbonden om haar totale budget voor steun te verhogen tot 0,7 % van het BNI tegen 2015;

1.

steunt de doelstelling van de Commissie inzake de verbetering van de synergieën tussen het handelsbeleid en het ontwikkelingsbeleid; beveelt aan dat rekening wordt gehouden met de behoeften en capaciteiten van de begunstigde landen waarbij instrumenten, zoals regionale integratie, worden gestimuleerd, zodat deze synergieën beter worden benut, en dat prioriteit wordt verleend aan maatregelen die gericht zijn op:

2.

verzoekt de Europese Unie om het beginsel van coherentie van het ontwikkelingsbeleid te eerbiedigen bij het uitstippelen en de tenuitvoerlegging van haar beleid op het gebied van handel, landbouw, milieu en energie, en om de uitwerking van deze beleidsvormen op de ontwikkeling van de ontwikkelingslanden en de MOL's te beoordelen;

3.

benadrukt dat fatsoenlijke lonen en gedegen normen inzake veiligheid op het werk belangrijk zijn voor een duurzaam wereldwijd handelsstelsel en nieuwe wereldwijde productieketens; herinnert de Commissie in dit verband aan haar mededeling „Bevordering van waardig werk voor iedereen”;

4.

verzoekt de EU en andere hulpdonoren, de autoriteiten van partnerlanden en lokale en internationale particuliere belanghebbenden in ontwikkelingslanden met klem op te zoek te gaan naar gebieden waarop kan worden samengewerkt aan duurzame ontwikkeling met het oog op een maximale bijdrage van bedrijfsactiviteiten aan de verwezenlijking van ontwikkelingsdoelstellingen;

5.

benadrukt dat de EU, om meer welvaart en een hogere levensstandaard voor de allerarmsten te bewerkstelligen, een deel van haar handelsgerelateerde steun ten behoeve van een duurzame en verantwoorde ontwikkeling specifiek moet richten op de opbouw van de lokale en regionale handelscapaciteit binnen en tussen deze landen; is ingenomen met de doelstellingen van het financieringsinstrument voor ontwikkelingssamenwerking, dat de nadruk legt op werkgelegenheid en groei als prioriteiten in de minst ontwikkelde landen;

6.

is van oordeel dat ownership door de begunstigde landen van de programma's inzake de ontwikkeling van handel en investeringen één van de factoren van doorslaggevend belang is voor het welslagen ervan; is van mening dat de nationale, regionale en plaatselijke autoriteiten en het maatschappelijk middenveld systematisch, overeenkomstig de rechtsstaat, moeten worden betrokken bij de uitwerking en follow-up van de nationale programma's;

7.

moedigt de ontwikkelingslanden aan om de duurzame economische ontwikkeling als horizontale nationale beleidsdoelstelling op te nemen in hun respectieve strategieën en initiatieven; verzoekt de Commissie te ijveren, onder andere door meer bijstand te verlenen, voor een grotere capaciteit van de regeringen om met duurzame en inclusieve economische ontwikkeling verband houdende kwesties op te nemen in hun nationale handelsstrategieën en -programma's;

8.

merkt op dat een betere opleiding met betrekking tot ontwikkelingsproblematiek een duidelijkere vaststelling mogelijk zou maken van concrete ontwikkelingsbehoeften en van mogelijke manieren om daarin te voorzien, teneinde onderhandelaars op het gebied van handel en andere handelsfunctionarissen van een leidraad te voorzien en hun taken te vergemakkelijken;

9.

acht investeringen in het creëren, ontwikkelen, versterken en handhaven van essentiële duurzame vervoers-, duurzame energie- en telecommunicatie-infrastructuur, met name grensoverschrijdende infrastructuur en intermodale knooppunten, van doorslaggevend belang;

10.

benadrukt dat er volledige transparantie moet komen omtrent betalingen aan regeringen door Europese bedrijven; verzoekt de Commissie duurzame industrialiseringsstrategieën in ontwikkelingslanden te ondersteunen die ervoor moeten zorgen dat zij kunnen handelen in producten met een toegevoegde waarde in plaats van alleen maar in grondstoffen;

11.

is van mening dat handel en investeringen, wanneer zij als dragers van duurzame groei en economische ontwikkeling worden ingezet, met name in dienst moeten staan van de volgende doelstellingen, waarbij de hiervoor benodigde productie en infrastructuur moet worden ontwikkeld:

—

steun aan zelfstandige boeren en kleine coöperaties en voor de ontwikkeling van duurzame landbouw-, visteelt- en veeteeltmethodes die hen in staat stellen voorzieningsketens op te bouwen, te bestendigen en te diversifiëren;

—

verbetering van hun toegang tot financiering en microfinanciering;

—

steun aan ontwikkelingslanden bij de toegang tot informatie en de aanpassing aan de internationale sanitaire en fytosanitaire normen om te zorgen voor een eerlijke concurrentie en een grotere toegang tot de markten, met inbegrip van een betere toegang van ontwikkelingslanden tot de markten van geïndustrialiseerde landen, waarbij hun bevolkingen beter worden beschermd;

—

geleidelijke opheffing van de uitvoerbeperkingen en maatregelen ter bestrijding van de speculatie en de volatiliteit van de landbouwprijzen;

—

steun voor het creëren en in de handel brengen van sociaal- en milieuvriendelijke goederen en diensten, met inbegrip van ecotoerisme, ten einde te zorgen voor toegevoegde waarde voor de producenten en voor de naleving van de duurzaamheidscriteria;

—

duurzaam en transparant beheer van de natuurlijke hulpbronnen;

—

programma's voor eerlijke toegang van landbouwers tot grond;

—

het verschaffen van toegang tot capaciteitsopbouw, met name voor productdiversificatie; het vergroten van de toegevoegde waarde van producten en ondersteuning bij de naleving van normen en technische vereisten voor de lokale, regionale en internationale markten;

—

invoering van een systeem met positieve stimulansen in de rubrieken inzake duurzame ontwikkeling van handelsovereenkomsten ter aanmoediging van de invoer in de EU van landbouwproducten die beantwoorden aan internationale milieu-, sociale en mensenrechtennormen, met name door eerlijke inkomens voor producenten en behoorlijke lonen voor landbouwwerknemers te waarborgen, zoals wordt gevraagd door de speciaal rapporteur van de VN voor het recht op voedsel;

—

steun aan ontwikkelingslanden en MOL's bij het uitsluiten van bepaalde gevoelige landbouwproducten van wederzijdse liberaliseringsmaatregelen;

—

het creëren, versterken en diversifiëren van de productiecapaciteit en duurzame industriële ontwikkeling hetgeen, via eerlijke voorzieningsketens, voordelen voor de betrokken plaatselijke actoren oplevert;

—

verbetering van het ondernemings- en investeringsklimaat ten einde de participatie van de particuliere sector, met inbegrip van plaatselijke kleine ondernemingen, te vergemakkelijken en waar mogelijk publiek-private partnerschappen te ontwikkelen;

—

geleidelijke opheffing van de handelsbeperkingen waarbij rekening wordt gehouden met de noodzaak voor ontwikkelingslanden om zich economisch te diversifiëren en de noodzaak om opkomende industrieën te beschermen ten einde een duurzame binnenlandse industriële basis op te bouwen;

—

bescherming van intellectuele eigendomsrechten, met inbegrip van geografische aanduidingen, waarbij rekening wordt gehouden met het ontwikkelingsniveau van de betrokken landen en wordt gestreefd naar de bevordering van de overdracht van technologie (met inbegrip van groene technologie), overeenkomstig de Verklaring van Doha inzake de TRIPS en de volksgezondheid;

—

het bevorderen van fatsoenlijke arbeidsomstandigheden, transparantie en duurzaamheid; het bevorderen van duurzame en eerlijke vormen van werk; het versterken van de veiligheidsnormen op het werk en van de stelsels voor sociale zekerheid;

—

versterking van de rechtstaat en goed bestuur ter verbetering van de rechtszekerheid, de transparantie en de wettigheid van de particuliere investeringen, met name van de DBI;

—

zorgvuldige toetsing van bestaande bepalingen en onderhandelingsrichtsnoeren inzake financiële diensten in en voor handelsovereenkomsten, aangezien deze geen belemmering mogen vormen voor toereikende financiële regelgeving in de EU en haar handelspartners;

—

verbetering van de voorwaarden voor overheidsopdrachten;

—

bevordering van de doelmatigheid van openbare diensten;

—

bevordering van diensten die handel en investeringen vergemakkelijken, met name milieuvriendelijke diensten, met inbegrip van toerisme, groene logistiek en groene investeringen;

—

steun aan de nationale regeringen bij het vaststellen van hun nationaal handelsbeleid en -strategieën met een toereikend niveau van transparantie en participatie;

—

uitwerking van instrumenten en gemeenschappelijke middelen om de betrokken MOL's praktische informatie en methodes te verschaffen;

—

steun voor hervormingen van de douane- en belastingdiensten, alsmede voor maatregelen om het aandeel van de informele sector in de economie terug te dringen en de informele sector opnieuw op te nemen in de gereguleerde economie;

—

verbetering van de doeltreffendheid, het beheer en de organisatie van de regelingen voor douanevervoer en het verkeer van goederen, personen en diensten;

—

oprichting van instellingen voor het vergemakkelijken van de handel en investeringen, en invoering van garantie- en durfkapitaalfondsen, met inbegrip van beginkapitaal en business angels;

12.

ondersteunt het voorstel van de Commissie om haar hulp voor handel te differentiëren en haar inspanningen te concentreren op de meest behoeftige landen, met name de MOL's; beveelt de Commissie echter aan om naast de klassieke indicatoren (bruto nationaal product, menselijk kapitaal en kwetsbaarheid voor economische schokken) rekening te houden met het algehele ontwikkelingspeil van een land en zijn behoeften, capaciteiten en interne ongelijkheden op het gebied van ontwikkeling; dringt er bij de Commissie op aan dat zij tevens rekening houdt met de beginselen van het verbeterde geïntegreerde kader (EIF) voor de MOL's;

13.

onderstreept dat sociaal ondernemerschap en sociale innovatie in ontwikkelingslanden de motoren zijn van groei voor ontwikkeling en kunnen helpen de ongelijkheid terug te dringen en de groei te bevorderen, op voorwaarde dat de winsten opnieuw in de economie worden geïnvesteerd;

14.

is van oordeel dat, hoewel de overdracht van geld en microkredieten adequate instrumenten blijven, zij als zodanig onvoldoende zijn om te voldoen aan alle financieringsbehoeften; verzoekt alle donoren om innovatieve vormen van financiering en partnerschap te zoeken en te bevorderen; steunt het opzetten van zuid-zuid- en driehoekspartnerschappen; beveelt aan de methode van de interregionale financieringsprogramma's, zoals die in het kader van het Infrastructuurtrustfonds EU-Afrika zijn ingevoerd, te veralgemenen;

15.

steunt het in de mededeling van de Commissie aangekondigde pakket voor de bevordering van de handel ten behoeve van kleine ondernemingen in ontwikkelingslanden; roept de Commissie op vooruitgang te boeken met de ontwikkeling van dit pakket en roept alle donoren op voldoende financiering toe te wijzen aan de tenuitvoerlegging ervan ter ondersteuning meer bepaald van de deelname van kleine ondernemingen aan handelsregelingen die toegevoegde waarde voor producenten waarborgen, met inbegrip van diegenen die kiezen voor duurzaamheid (bijv. eerlijke handel); verzoekt om regelmatige informatie over de tenuitvoerlegging;

16.

is verheugd over de goedkeuring van de mededeling van de Commissie, getiteld „Verbetering van de EU-hulp aan ontwikkelingslanden bij het mobiliseren van ontwikkelingsfinanciering”; verzoekt de Commissie om haar voorstellen snel ten uitvoer te leggen teneinde een duurzame, voorspelbare en doelmatige bijkomende financiering te mobiliseren; is ingenomen met de richtsnoeren in het instrumentarium van het beleidskader voor investeringen van de OESO; is ingenomen met de resultaten van het Mondiaal Partnerschap van Busan voor een doeltreffende ontwikkelingssamenwerking en de Beginselen van Istanboel voor de doeltreffendheid van de ontwikkelingssteun van de maatschappelijke organisaties;

17.

is verontrust over de steeds grotere verbreiding van de praktijken van gebonden hulp; spoort de ontwikkelde landen en de grote opkomende landen ertoe aan geen beroep op dergelijke praktijken te doen en veeleer ernaar te streven gebruik te maken van de regionale en plaatselijke hulpbronnen, met inbegrip van het menselijk potentieel, in het kader van hun projecten voor economische ontwikkeling middels handel en investeringen;

18.

erkent de werkzaamheden van de grote internationale instellingen (WTO, Unctad, UNIDO, OESO, G20, de Wereldbank en multilaterale ontwikkelingsbanken) op het gebied van hulp voor handel; is in het kader van de hulp voor handel-programma's voorstander van de opneming van maatregelen om ontwikkelingslanden te helpen de verliezen ten gevolge van de handelsliberalisering te compenseren; is van oordeel dat een systeem moet worden opgezet om de internationale, nationale en plaatselijke samenwerking tussen de donoren te vergemakkelijken onder coördinatie van de Unctad en de WTO; herinnert aan de toezegging van de EU de vertegenwoordiging in en deelneming van de ontwikkelingslanden aan die internationale instituten te bevorderen en te vergemakkelijken;

19.

betreurt het gebrek aan coördinatie van het investeringsbeleid, ook op internationaal niveau; is ingenomen met het akkoord tussen het Parlement en de Raad over de overgangsregelingen voor bilaterale investeringsovereenkomsten tussen lidstaten en derde landen; spoort de Commissie ertoe aan een EU-beleid voor internationale investeringen uit te werken dat passende investeringsbescherming, meer rechtszekerheid biedt en rekening houdt met de capaciteit van de landen om gemeenschappelijke regels en normen op te stellen, alsmede met de bijzondere behoeften op sociaal, economisch en milieugebied zoals die onder andere worden uiteengezet in het Kader voor een op duurzame ontwikkeling gericht investeringsbeleid van de Unctad; herinnert eraan dat de ontwikkelingslanden onevenredig te lijden hebben onder de hoge kosten van de beslechting van geschillen tussen investeerders en staten;

20.

acht het essentieel om internationale investeringsovereenkomsten te hervormen door hun ontwikkelingsdimensie te versterken, een evenwicht te bewerkstelligen tussen de rechten en plichten van staten en investeerders, voldoende ruimte voor duurzaam ontwikkelingsbeleid te waarborgen, en bepalingen inzake de bevordering van investeringen concreter te maken en meer in overeenstemming te brengen met duurzame ontwikkelingsdoelstellingen;

21.

dringt er bij de Commissie op aan uitgesplitste gegevens op te stellen over de directe buitenlandse investeringen (DBI) van de EU in ontwikkelingslanden en MOL's, en daarbij de volgende investeringscategorieën in ogenschouw te nemen: fusies en overnames, herschikking van activa binnen een onderneming, speculatieve investeringen en groene investeringen;

22.

is van oordeel dat samenwerking ook gericht moet zijn op capaciteits- en instellingenopbouw, opdat de ontwikkelingslanden in staat zijn de noodzakelijke voorwaarden voor investeringen in te kaderen, zoals de opbouw van capaciteit voor belastinginning, het bestrijden van belastingontduiking en de toepassing van de hoogste boekhoudnormen;

23.

is verheugd over het besluit van de WTO om de toetreding van de MOL's te vergemakkelijken; verzoekt de ontwikkelde landen en de grote opkomende landen die lid zijn van de WTO, om voor de MOL's gebruik te maken van de afwijking inzake diensten en een preferentiële behandeling toe te staan voor diensten en dienstverleners uit de MOL's, en daarbij bijzondere aandacht te schenken aan dienstverleningsvorm 4 (Mode 4) die een prioriteit voor de MOL's vormt;

24.

wenst dat de Unie en haar lidstaten hun invloed gebruiken, met name op de grote opkomende landen, om tot een snelle sluiting van het akkoord over de vergemakkelijking van de handel in het kader van de Doha-ronde te komen;

25.

is verheugd over de toezegging van de BRIC's dat zij de groei en de economische ontwikkeling van de ontwikkelingslanden zullen bevorderen; verzoekt deze landen zich bij hun optreden te laten leiden door de naleving en bevordering van de democratische beginselen en de beginselen van goed bestuur; verzoekt de Commissie in al haar handelsovereenkomsten met ontwikkelingslanden een clausule over democratie en mensenrechten te blijven opnemen;

26.

spoort de Commissie ertoe aan concrete oplossingen voor te stellen ter verhoging van haar steun voor een snellere en diepere regionale integratie onder ontwikkelingslanden met het oog op het ontwikkelen van de regionale markten en het creëren van regionale waardeketens; verzoekt daartoe de Commissie om in haar bilaterale en regionale handelsovereenkomsten de regionale integratie te bevorderen; verzoekt de Commissie te overwegen om de regels van oorsprong te vereenvoudigen en te harmoniseren, alsmede na te denken over manieren om het gebruik ervan door de kleine exporteurs te vergemakkelijken; verzoekt de Commissie haar partnerschappen met de regionale instellingen ter plaatse te versterken, met name met de Afrikaanse Ontwikkelingsbank; wijst op de sleutelrol van de plaatselijke particuliere sector voor de handelsintegratie en de economische ontwikkeling;

27.

is ingenomen met de herziening van de regels van oorsprong en de inwerkingtreding van het herziene stelsel van algemene preferenties (SAP); wenst dat de Commissie overeenkomstig het bepaalde in artikel 40 van de nieuwe regeling een verslag indient over de gevolgen van de wijziging van dat stelsel voor de begunstigde landen, met name van de intrekking van de preferenties voor de betrokken landen;

28.

neemt nota van de voorlopige toepassing van een eerste economische partnerschapsovereenkomst (EPO) met een groep Afrikaanse landen; moedigt de Commissie ertoe aan om een balans op te maken van het gebrek aan vooruitgang tot dusverre bij het sluiten van andere EPO's waarin de ontwikkelingsbelangen van de ontwikkelingslanden volledig in aanmerking worden genomen; doet een beroep op de Commissie om van deze dynamiek gebruik te maken om de lopende onderhandelingen over EPO's tussen de EU en geïnteresseerde ontwikkelingslanden opnieuw op gang te brengen ten einde hun markten geleidelijk aan op te nemen in het multilaterale kader voor handel; onderstreept hoe belangrijk het is een stabiel en eerlijk juridisch en handelskader in te stellen om de EU-investeringen in de ACS-landen op een voor alle partijen heilzame manier te bevorderen; verzoekt de Commissie rekening te houden met de aanbevelingen van het Parlement inzake de uitholling van de preferenties, de flexibiliteit en de omvang van de tariefafbraak, alsmede om speciale aandacht te besteden aan de tenuitvoerlegging van de EPO's;

29.

is van oordeel dat de EU instrumenten inzake de ontwikkelingshulp middels handel en investeringen, met name het SAP en de EPO's, heeft ontwikkeld die doeltreffend zijn, mits de bepalingen en criteria inzake de tenuitvoerlegging niet leiden tot discriminatie en beperkingen die potentiële begunstigden zouden kunnen benadelen; spoort echter de Commissie ertoe aan het geheel van de bestaande instrumenten op te nemen in een daadwerkelijk allesomvattende strategie waartoe tevens maatregelen behoren inzake technische bijstand voor de handel, capaciteitsopbouw en met de handel verband houdende aanpassingen, ook op het gebied van normalisatie; is van oordeel dat de Commissie en de Europese Dienst voor extern optreden synergieën moeten ontwikkelen om de handelsdiplomatie van de Unie in de wereld verder te versterken;

30.

moedigt de Commissie ertoe aan om in bilaterale handelsovereenkomsten hoofdstukken inzake handel en duurzame ontwikkeling met bindende milieu- en arbeidsvoorschriften en MVO-clausules op te nemen; is van mening dat de Commissie bovendien haar medewerking moet aanbieden om ontwikkelingslanden en MOL's te helpen bij het voldoen aan deze normen; is van oordeel dat een sterke betrokkenheid van het maatschappelijk middenveld bij het toezicht op de tenuitvoerlegging van zulke hoofdstukken zal zorgen voor een grotere bewustwording van en een groter draagvlak voor sociale en milieunormen;

31.

beveelt de Commissie aan om te onderhandelen over de opneming in alle toekomstige handelsovereenkomsten van niet alleen sociale en milieubepalingen maar ook van bindende en afdwingbare mensenrechtenbepalingen om de effectiviteit en de geloofwaardigheid van het conditionaliteitsbeleid van de EU te verhogen;

32.

spoort de EU aan haar handelsovereenkomsten zodanig te ontwerpen dat zij bijdragen aan verantwoord investeringsgedrag en de naleving van de beste internationale praktijken van maatschappelijk verantwoord ondernemerschap en goed ondernemingsbestuur; onderstreept met name dat, als we inclusieve groei willen die doeltreffend is op het vlak van armoedebestrijding, deze moet worden nagestreefd in sectoren waarin armen actief zijn, ten goede moet komen aan vrouwen en hun positie in de samenleving, en samen moet gaan met de schepping van banen alsook met de ontwikkeling van financiering voor kleine en micro-ondernemingen;

33.

dringt er bij in de EU gevestigde bedrijven met productiefaciliteiten in ontwikkelingslanden op aan dat zij een voorbeeldfunctie vervullen door de mensenrechten, fundamentele vrijheden, sociale en milieunormen, essentiële arbeidsnormen en internationale overeenkomsten te eerbiedigen;

34.

verzoekt Europese bedrijven die dochterondernemingen of toeleveringsketens in ontwikkelingslanden hebben, aan hun nationale en internationale wettelijke verplichtingen op het gebied van mensenrechten, arbeidsnormen en milieuregels te voldoen;

35.

is verheugd dat een brede reeks sectoren en transnationale ondernemingen gedragscodes heeft aangenomen met gedetailleerde sociale en milieuprestatienormen voor hun mondiale toeleveringsketens; herinnert er evenwel aan dat de uiteenlopende boekhoudkundige, controle- en verslagleggingsnormen voor deze codes vergelijking ervan moeilijk maken; onderstreept dat een betere toepassing van de VN-richtsnoeren inzake het bedrijfsleven en de mensenrechten zal bijdragen aan de doelstellingen van de EU ten aanzien van specifieke mensenrechtenvraagstukken en fundamentele arbeidsnormen;

36.

benadrukt dat bijstand van de EU voor regeringen van derde landen bij de tenuitvoerlegging van sociale en milieuwetgeving essentieel is om het maatschappelijk verantwoord ondernemerschap van Europese bedrijven wereldwijd te bevorderen;

37.

wijst erop dat de handel in natuurlijke hulpbronnen, ondanks de tenuitvoerlegging van het Kimberley-proces ter identificatie van uit conflictgebieden afkomstige diamanten, rebellen nog steeds van middelen voorziet, terwijl in winningsgebieden nog altijd mensenrechtenschendingen plaatsvinden; onderstreept daarom dat er dringend behoefte is aan een zorgvuldig systeem voor de winning van en handel in edelstenen en andere zogeheten conflictmineralen; is van mening dat een dergelijke maatregel kan helpen om de „vloek van de bodemschatten” te verbreken en de voordelen voor ontwikkelingslanden van het verhandelen van hun grondstoffen te vergroten;

38.

erkent dat de Commissie een partner is bij het initiatief inzake transparantie van winningsindustrieën (EITI); roept de Commissie en actoren in de winningsindustrie op meer producerende landen actief aan te sporen om aan dit initiatief deel te nemen;

39.

doet een beroep op de Commissie om bij het sluiten van handels- en investeringsovereenkomsten te zorgen voor implementatie van de door de VN-rapporteur voor het recht op voedsel opgestelde richtsnoeren waarin wordt aangedrongen op het gebruik van effectbeoordelingen met betrekking tot mensenrechten (VN-richtsnoeren inzake beoordelingen van het effect van handels- en investeringsovereenkomsten op mensenrechten), opdat de overeenkomsten stroken met de verplichtingen uit hoofde van internationale instrumenten voor de mensenrechten;

40.

verzoekt zijn Voorzitter deze resolutie te doen toekomen aan de Raad, de Commissie, de regeringen en parlementen van de lidstaten, alsmede aan de Paritaire Parlementaire Vergadering ACS-EU.

5.2.2016   

NL

Publicatieblad van de Europese Unie

C 45/24

—

gezien het voorstel voor een verordening van de Raad (COM(2012)0336) (het „betalingsbalansvoorstel”),

—

gezien het verzoek om goedkeuring in te dienen door de Raad krachtens artikel 352 van het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie,

—

gezien het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie (VWEU), en met name de artikelen 143 en 352,

—

gezien het voorstel van de Commissie van 23 november 2011 voor een verordening van het Europees Parlement en de Raad betreffende de versterking van het economische en budgettaire toezicht op lidstaten die ernstige moeilijkheden ondervinden of dreigen te ondervinden ten aanzien van hun financiële stabiliteit in het eurogebied, de door het Parlement op 13 juni 2012 goedgekeurde amendementen op dit voorstel en de voorlopige tekst van het ontwerp van slotakkoord met de Raad (1),

—

gezien het voorstel van de Commissie van 23 november 2011 voor een verordening van het Europees Parlement en de Raad betreffende gemeenschappelijke voorschriften voor het monitoren en beoordelen van ontwerpbegrotingsplannen en voor het garanderen van de correctie van buitensporige tekorten van de lidstaten van het eurogebied, de door het Parlement op 13 juni 2012 goedgekeurde amendementen op dit voorstel en de voorlopige tekst van het ontwerp van slotakkoord met de Raad (2),

—

gezien Verordening (EG) nr. 332/2002 van de Raad van 18 februari 2002 houdende instelling van een mechanisme voor financiële ondersteuning op middellange termijn van de betalingsbalansen van de lidstaten (3),

—

gezien de resolutie van het Europees Parlement van 20 november 2012 met aanbevelingen voor de Commissie inzake het verslag van de Voorzitters van de Europese Raad, de Europese Commissie, de Europese Centrale Bank en de Eurogroep „Naar een echte Economische en Monetaire Unie” (4),

—

gezien artikel 81, lid 3, van zijn Reglement,

—

gezien het tussentijds verslag van de Commissie economische en monetaire zaken (A7-0129/2013),

A.

overwegende dat de Raad overeenkomstig artikel 352 van het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie volgens een bijzondere wetgevingsprocedure met eenparigheid van stemmen en na goedkeuring van het Parlement een verordening zal vaststellen tot instelling van een faciliteit voor het toekennen van financiële bijstand aan lidstaten die de euro niet als munt hebben;

B.

overwegende dat er in 2002 bij Verordening (EG) nr. 332/2002 van de Raad een betalingsbalansfaciliteit is ingesteld waarmee financiële bijstand kan worden toegekend aan lidstaten die de euro niet als munt hebben;

C.

overwegende dat het totale voor deze faciliteit beschikbare bedrag als respons op de financiële crisis van de oorspronkelijke 12 miljard EUR in december 2008 is opgetrokken naar 25 miljard EUR en in mei 2009 naar 50 miljard EUR, overwegende dat van deze 50 miljard EUR 13,4 miljard EUR is toegekend aan Roemenië, Letland en Hongarije, bovenop een preventieve reserve van 1,4 miljard EUR voor Roemenië;

D.

overwegende dat Hongarije, Roemenië en Letland de eerste lidstaten waren die financiële bijstand hebben aangevraagd bij de EU en daarvan hebben geprofiteerd aan het begin van de financiële en economische crisis, via een betalingsbalansfaciliteit; overwegende dat de economische en financiële crisis diverse lidstaten die geen deel uitmaken van het eurogebied hard heeft getroffen;

E.

overwegende dat de mondiale economische crisis ernstige gevolgen heeft gehad voor alle EU-lidstaten, waardoor hun overheidstekort, betalingsbalans en algemene schuldniveau er nu slechter aan toe zijn;

F.

overwegende dat het Europees Stabiliteitsmechanisme (ESM), dat in oktober 2012 is opgericht, het belangrijkste steunmechanisme voor lidstaten van de eurozone vormt, met een leningscapaciteit van 500 miljard EUR, afkomstig uit geplaatst kapitaal; overwegende dat het ESM in de toekomst onder bepaalde voorwaarden rechtstreeks banken kan financieren die zich in moeilijkheden bevinden;

G.

overwegende dat het Parlement er in zijn resolutie van 20 november 2012 op heeft aangedrongen dat het ESM zich moet ontwikkelen naar een vorm van beheer volgens de communautaire methode en verantwoording moet afleggen aan het Europees Parlement, en dat belangrijke besluiten, zoals de toekenning van financiële bijstand aan een lidstaat of de sluiting van overeenkomsten, moeten worden onderworpen aan adequate controle door het Parlement;

H.

overwegende dat het kritiek is dat de faciliteit zowel democratische verantwoordingsmechanismen als de inachtneming van het functioneren van nationale parlementen omvat;

I.

overwegende dat het betalingsbalansvoorstel niet bedoeld is om lidstaten die de euro niet als munt hebben, te laten profiteren van financiële instrumenten welke volledig vergelijkbaar zijn met de instrumenten die zij binnen het ESM tot hun beschikking hebben;

J.

overwegende dat het actualiseren van Verordening (EG) nr. 332/2002 zou bijdragen tot gelijke voorwaarden voor eurozone- en niet-eurozonelidstaten en de procedure voor activering van de betalingsbalansfaciliteit zou vereenvoudigen;

K.

overwegende dat de rol van de sociale partners moet worden veiliggesteld en dat de uiteenlopende nationale praktijken en instellingen voor loonvorming moeten worden geëerbiedigd bij de uitvoering van Verordening (EG) nr. 332/2002 en van de verordening die op basis van het betalingsbalansvoorstel wordt aangenomen, met name bij het opstellen en uitvoeren van macro-economische aanpassingsprogramma's; overwegende dat dit geldt voor de hele EU en daarom consistentie tussen eurozone- en niet-eurozonelidstaten in dit opzicht is gerechtvaardigd;

1.

verheugt zich over het betalingsbalansvoorstel als een eerste stap in de richting van gelijke voorwaarden voor eurozone- en niet-eurozonelidstaten; erkent dat dit geen eenvoudige taak is, gezien de kenmerken van de mechanismen die de afgelopen tijd voor de eurozone in het leven zijn geroepen;

2.

is van mening dat de financiële bijstand uit de betalingsbalansfaciliteit een belangrijke bijdrage kan leveren aan de verbetering van de administratieve capaciteit van de lidstaten om EU-middelen doeltreffender op te nemen;

3.

is evenwel van mening dat er een aantal amendementen nodig zijn — welke in dit tussentijdse verslag worden voorgesteld — om tot een aanvaardbaar resultaat te komen; verzoekt de Raad en de Commissie dan ook omwille van een transparante besluitvorming de goedkeuring van dit tussentijdse verslag af te wachten alvorens de verordening op basis van het betalingsbalansvoorstel vast te stellen;

4.

benadrukt dat artikel 352 VWEU een geschikte rechtsgrond is voor de op basis van het betalingsbalansvoorstel goed te keuren verordening en beklemtoont dat daarmee de instelling van nieuwe soorten financiële bijstand van de Unie en een kader voor zulke steun mogelijk worden, naast de reikwijdte van de bijstand die wordt verleend uit hoofde van artikel 143 VWEU;

5.

betreurt het dat de Commissie geen brede raadpleging heeft gehouden alvorens het betalingsbalansvoorstel vast te stellen, en dat de Commissie geen redenen heeft aangevoerd om te staven dat het hierbij om een buitengewoon dringend geval ging, zoals voorgeschreven wordt in artikel 2 van Protocol 2 betreffende de toepassing van de beginselen van subsidiariteit en evenredigheid bij het VWEU en bij het Verdrag betreffende de Europese Unie (VEU);

6.

wijst erop en betreurt het dat niet is verwezen naar de toepassing van de beginselen van subsidiariteit en evenredigheid zoals wordt voorgeschreven in artikel 5 van Protocol 2 betreffende de toepassing van de beginselen van subsidiariteit en evenredigheid bij het VWEU en bij het VEU; verzoekt de Commissie en de Raad expliciet te verwijzen naar bovengenoemde beginselen alvorens de verordening ter goedkeuring bij het Europees Parlement in te dienen;

7.

verzoekt de Raad en de Commissie rekening te houden met de volgende verzoeken alvorens het gewijzigde voorstel ter goedkeuring bij het Europees Parlement in te dienen:

8.

verzoekt zijn Voorzitter deze resolutie te doen toekomen aan de Europese Raad, de Raad, de Commissie, de Europese Centrale Bank, het Europees Stabiliteitsmechanisme en het Internationaal Monetair Fonds.

5.2.2016   

NL

Publicatieblad van de Europese Unie

C 45/29

—

gezien het jaarverslag 2011 van de Europese Centrale Bank,

—

gezien artikel 284 van het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie (VWEU),

—

gezien artikel 15 van de statuten van het Europees Stelsel van Centrale Banken en van de Europese Centrale Bank,

—

gezien zijn resolutie van 2 april 1998 over democratische verantwoording in de derde fase van de EMU (1),

—

gezien zijn resolutie van 1 december 2011 over het jaarverslag 2010 van de Europese Centrale Bank (ECB) (2),

—

gezien artikel 119, lid 1, van zijn Reglement,

—

gezien het verslag van de Commissie economische en monetaire zaken (A7-0031/2013),

A.

overwegende dat de reële groei van het bbp in de eurozone in 2011 1,5 % beliep, hetgeen neerkomt op een teruggang ten opzichte van de 1,9 % in 2010; overwegende dat verschillende lidstaten gedurende diezelfde periode te maken kregen met een ernstige economische teruggang;

B.

overwegende dat de werkloosheid in de eurozone van 10 % eind 2010 is gestegen tot 10,7 % aan het einde van 2011; overwegende dat de jeugdwerkloosheid gedurende diezelfde periode sterk is opgelopen;

C.

overwegende dat er in de eurozone sinds 1999 14,4 miljoen nieuwe banen zijn bijgekomen, vergeleken bij ca. 10,7 miljoen in de Verenigde Staten;

D.

overwegende dat de ECB de rente in 2011 tweemaal (telkens met 25 basispunten) heeft verhoogd, namelijk in april en juli, en deze aan het eind van het jaar twee keer (opnieuw telkens met 25 basispunten) heeft verlaagd, namelijk in november en december;

E.

overwegende dat de gemiddelde inflatie in de eurozone in 2011 2,7 % beliep, een stijging ten opzichte van de 1,6 % in 2010, en dat het M3-groeitempo in 2011 1,5 % bedroeg, een daling ten opzichte van de 1,7 % in 2010;

F.

overwegende dat het geconsolideerd financieel overzicht van het Eurosysteem eind 2011 uitkwam op een bedrag van 2.735 miljard euro, een stijging met circa 36 % over 2011;

G.

overwegende dat de ECB haar eerste driejarige langerlopende herfinancieringstransactie (LTRO) op 21 december 2011 heeft gelanceerd, en dat daarmee een bedrag van 489,2 miljard euro aan driejaarsleningen was gemoeid;

H.

overwegende dat de groei van de kredietverlening in de particuliere sector sterk vertraagde, namelijk van 1,6 % in 2010 tot 0,4 % in 2011, en dat de leningen aan de particuliere sector terugliepen van 2,4 % in 2010 tot 1,2 % in 2011;

I.

overwegende dat zowel het ruim monetair aggregaat (M3) als de jaarlijkse groei van de kredietverlening aan de particuliere sector in het laatste kwartaal van 2011 een scherpe vertraging te zien gaven;

J.

overwegende dat het eind 2011 in het kader van het Programma voor de effectenmarkten uitstaande bedrag aan obligaties 211,4 miljard euro beliep;

K.

overwegende dat de over het jaar 2011 aan het Eurosysteem in onderpand gegeven zekerheden voor het grootste deel bestonden uit niet-verhandelbare activa, namelijk voor 23 % van het totaal, terwijl de hoeveelheid niet-verhandelbare effecten in combinatie met door activa gedekte waardepapieren ruim 40 % van de in totaal in onderpand gegeven activa vertegenwoordigde;

L.

overwegende dat de gemiddelde bruto-overheidsschuld van 85,6 % tot 88 % van het bbp is opgelopen en dat het totale overheidstekort van 6,2 % tot 4,1 % van het bbp is teruggevallen; overwegende dat sommige landen in de eurozone met toenemende tekorten te maken kregen;

M.

overwegende dat in artikel 282 van het VWEU is bepaald dat de primaire doelstelling van de ECB erin bestaat de prijsstabiliteit te handhaven en dat de ECB het algemene economische beleid van de Unie moet ondersteunen zonder afbreuk te doen aan de prijsstabiliteit, en tevens overwegende dat de ECB specifieke taken zijn toegewezen met betrekking tot het Europees Comité voor systeemrisico's (ESRB);

N.

overwegende dat een lage inflatie de beste bijdrage is die het monetaire beleid kan leveren aan het creëren van gunstige omstandigheden voor economische groei, het scheppen van banen, sociale cohesie en financiële stabiliteit;

O.

overwegende dat de ECB Europese banken in december 2011 en februari 2012 via langerlopende herfinancieringstransacties voor meer dan 1 biljoen euro — respectievelijk voor 489 en 529,5 miljard euro — aan laagrentende leningen met een looptijd van 3 jaar en een rente van 1 % heeft verstrekt;

P.

overwegende dat nog geen rekening is gehouden met de aanbevelingen van het Europees Parlement in zijn eerdere resoluties over de jaarverslagen van de ECB ten aanzien van de transparantie van de stemmingsuitslagen en de publicatie van beknopte vergadernotulen;

Q.

overwegende dat prijsstabiliteit een essentiële voorwaarde is om buitensporige inflatie te voorkomen;

R.

overwegende dat instandhouding van de kredietstroom naar het mkb van bijzonder groot belang is omdat 72 % van de werknemers in de eurozone bij mkb-bedrijven in dienst zijn en er bij deze bedrijven in brutotermen beduidend meer banen worden gecreëerd (en verloren gaan) dan bij grote ondernemingen;

1.

prijst de proactieve houding waarvan de ECB in 2011 en 2012 blijk heeft gegeven toen de risico's voor de stabiliteit van de eurozone fors opliepen;

2.

is ingenomen met de politiek die de ECB in deze crisistijden voert, zowel in termen van monetair beleid als wat betreft de maatregelen die zij neemt om de financiële markten te stabiliseren;

3.

constateert dat de vrees voor inflatie op middellange termijn en de besluiten van april en juli 2011 tot verhoging van de basisrentetarieven van de ECB — naast andere factoren — kunnen hebben bijgedragen tot een beleidsgeïnduceerde stijging van de door financiële intermediairs aangerekende risicopremies en derhalve tot het vertragen van de kredietgroei, waardoor het toch al lusteloze economische herstel dat in het eerste kwartaal van 2011 werd waargenomen, nog verder verzwakte; erkent dat er op dat moment sprake was van een opleving van de economische activiteit en stijgende prijzen, waardoor de ECB op middellange termijn opnieuw voor inflatie vreesde;

4.

is ingenomen met het latere besluit om deze verhogingen eind 2011 weer terug te draaien en met de bijkomende renteverlaging in 2012, alsook met de uitzonderingsmaatregelen die zijn genomen om te bewerkstelligen dat het monetaire beleid beter doorwerkt in de economie;

5.

merkt op dat de toename van de inflatie in 2011 voornamelijk het gevolg was van o.a. de stijgende energieprijzen en — in veel mindere mate — van de opgelopen voedsel- en andere grondstofprijzen;

6.

geeft zich rekenschap van de inspanningen die de ECB levert om de markten te helpen stabiliseren, met name via het Programma voor de effectenmarkten (SMP) en door middel van driejarige LTRO's en OMT's, maar wijst erop dat een structurele oplossing voor de crisis nog niet in zicht is;

7.

merkt op dat het SMP de druk op de financieringskosten heeft helpen verlichten voor lidstaten van de eurozone die te maken kregen of af te rekenen hadden met ernstige moeilijkheden wat betreft hun financiële stabiliteit; merkt op dat de liquiditeitsverkrappende operaties die ten doel hadden deze aankopen te neutraliseren, tot gevolg hadden dat de omvang van de overtollige reserves werd teruggedrongen, hetgeen er tot op zekere hoogte toe heeft bijgedragen dat het beleid om weer greep te krijgen op het Eonia-tarief (Euro Overnight Index Average) succes had;

8.

erkent dat de beide driejarige LTRO-operaties weliswaar zeer effectief zijn gebleken in het voorkomen van een kredietcrisis, maar dat er nog vraagtekens kunnen worden gezet bij het vermogen van de financiële sector om de van de ECB ontvangen leningen terug te betalen; wijst erop dat de resultaten in termen van kredietgroei onbevredigend zijn gebleken; merkt op dat het besluit om de eerste driejarige LTRO-transactie op 21 december 2011 van start te laten gaan samenviel met de afbouw van het SMP-programma; begrijpt dat de ECB geen enkele van haar transacties als rechtstreekse financiering van overheidsschulden beschouwt;

9.

verzoekt de ECB in haar maandverslag de cijfers te publiceren met betrekking tot de per lidstaat uitgesplitste bedragen aan overheidsschuldpapier die door financiële instellingen als onderpand worden gedeponeerd;

10.

wijst erop dat de overdracht van risico's van banken en overheden in moeilijkheden naar de balans van de ECB ertoe heeft geleid dat de ECB-balans momenteel overeenkomt met ruim 30 % van het bbp van de eurozone; onderstreept dat driejarige LTRO's geen fundamentele oplossing voor de crisis bieden;

11.

geeft uiting aan zijn diepe bezorgdheid omtrent de oplopende liquiditeitsoverschotten die zich gedurende heel 2011 hebben gemanifesteerd, in het bijzonder in het tweede halfjaar, en die voortkomen uit een gebrek aan vertrouwen tussen de banken en te weinig kredietverstrekking aan de reële economie, hetgeen toe te schrijven is aan de onzekerheid als gevolg van de economische stagnatie en de overmatige schuldenlast van de overheids- en particuliere sector in sommige lidstaten; wijst erop dat deze situatie, die duidt op risico's welke het ontstaan van een liquiditeitsval in de hand kunnen werken, ten koste gaat van de doelmatigheid van het gevoerde monetaire beleid;

12.

merkt op dat het feit dat het aantal swaplijnen met andere centrale banken, alsook het gebruik van basisherfinancieringstransacties, van herfinancieringstransacties voor de middellange en lange termijn met volledige toewijzing tegen vaste rentes, en het gebruik van de marginale beleningsfaciliteit en de depositofaciliteit zich gedurende heel 2011 op zeer hoge niveaus handhaafden, erop wijst dat het monetaire transmissiemechanisme en de interbancaire kredietmarkt in de eurozone zwaar onder druk stonden;

13.

is bezorgd over de zeer omvangrijke bedragen die in 2011 bij wijze van noodliquiditeitsbijstand (zgn. ELA-faciliteiten) met instemming van de ECB ter beschikking zijn gesteld door de nationale centrale banken, en verlangt nadere opheldering en aanvullende informatie omtrent de precieze omvang van dergelijke faciliteiten en omtrent de onderliggende operaties en de daaraan verbonden voorwaarden;

14.

merkt op dat de voor bedrijven en huishoudens beschikbare krediethoeveelheid nog steeds ver onder de niveaus van vóór de crisis ligt en dat de groei daarvan in 2011 ook is vertraagd; onderstreept dat een en ander, in combinatie met het feit dat op 28 september 2012 voor een bedrag van 315,754 miljoen euro in de depositofaciliteit was ondergebracht, voor de ECB terecht aanleiding vormde om te besluiten de rentevoeten voor de marginale beleningsfaciliteit, de basisherfinancieringstransacties en de depositofaciliteit te verlagen;

15.

neemt kennis van de maatregelen van de ECB ter versoepeling van de zekerheidsvereisten en van haar standpunt ten aanzien van de zekerheidsregels voor effecten op onderpand van activa (ABS), aangezien deze sterk zijn gecorreleerd met leningen voor huishoudens en mkb-bedrijven;

16.

is echter verontrust over de grote hoeveelheden niet-verhandelbare activa en door activa gedekte waardepapieren die nog steeds bij wijze van onderpand aan het Eurosysteem worden aangeboden in het kader van zijn herfinancieringstransacties; verzoekt de ECB informatie te verstrekken over de vraag welke centrale banken dergelijke waardepapieren hebben geaccepteerd en nader aan te geven welke methoden voor de waardering van de diverse activa — ook voor probleemactiva — zijn gebruikt;

17.

is van mening dat er in termen van zekerheidsvereisten dezelfde normen moeten gelden voor nationale als voor regionale overheidsobligaties wanneer het regio's betreft met eigen wetgevings- en fiscale bevoegdheden, aangezien beide categorieën obligaties van wezenlijke invloed zijn op de correcte transmissie van het monetaire beleid van de ECB;

18.

onderstreept dat instellingen die van de centrale bank buitengewone liquiditeitssteun hebben ontvangen, aan voorwaarden moeten worden onderworpen in die zin dat zij er zich bijvoorbeeld toe moeten verbinden meer krediet te verstrekken op basis van beleningsdoelstellingen ten behoeve van de reële economie, met name voor mkb-bedrijven en huishoudens, want als dit achterwege blijft, hebben dergelijke maatregelen wellicht geen effect;

19.

verzoekt de ECB om in nauw overleg met de regeringen van de lidstaten, de bevoegde nationale toezichthoudende autoriteiten en de Commissie de mogelijkheden te onderzoeken tot toepassing van een systeem zoals het door de Bank of England in samenwerking met de Britse schatkist ontwikkelde MERLIN-programma voor het bepalen van de voorwaarden — bijvoorbeeld in de vorm van beleningsdoelstellingen voor mkb-bedrijven — die moeten worden verbonden aan de beschikbaarstelling van bijzondere centralebankfaciliteiten;

20.

waarschuwt dat indien niet aan de nodige voorwaarden wordt voldaan, uitzonderingsmaatregelen zoals driejarige LTRO's niet alleen hun doel kunnen voorbijschieten, maar de volatiliteit kunnen doen toenemen en de vorming van zeepbellen op de financiële markten kunnen bevorderen, dan wel het afbouwen van schulden kunnen faciliteren zonder dat daar zinvolle compensaties in termen van kredietverlening tegenoverstaan; dringt er derhalve bij de ECB op aan zorgvuldig te analyseren welke effecten, zowel gewenste als ongewenste, deze of andere maatregelen kunnen bewerkstelligen;

21.

erkent dat de ECB manieren moet zoeken om de kmo's rechtstreeks te bereiken aangezien het monetaire transmissiemechanisme niet naar behoren functioneert; wijst erop dat soortgelijke kmo's in de eurozone momenteel niet dezelfde toegang tot leningen hebben, ook al zijn de economische vooruitzichten en risico's vergelijkbaar; verzoekt de ECB een beleid van directe aankoop van kwaliteitsvolle geëffectiseerde leningen voor kmo's te voeren, met name voor een aantal lidstaten waar het monetaire transmissiemechanisme niet functioneert; onderstreept dat dit beleid zowel in omvang als in tijd beperkt moet blijven, en zorgvuldig moet worden beveiligd en gestuurd om risico's voor de balans van de ECB te voorkomen;

22.

onderstreept dat dergelijke voorwaarden rechtstreeks moeten worden gekoppeld aan de economische voordelen die banken worden verleend in de vorm van niet-conventionele monetairbeleidsmaatregelen en reddingsprogramma's, en wel door ervoor te zorgen dat de door die maatregelen ontstane nieuwe inkomsten zullen resulteren in meer kredietverschaffing;

23.

merkt op dat het gevoerde monetaire beleid ten dele verantwoordelijk is voor het ontstaan van activazeepbellen, gelet op de onhoudbare kredietgroei in de jaren die aan de crisis voorafgingen, ook al was de prijsstabiliteit gewaarborgd; onderstreept het belang van activaprijsontwikkelingen en van de kredietdynamiek als indicatoren voor de bewaking van de financiële stabiliteit;

24.

herinnert aan zijn in het kader van het RKV IV-onderhandelingsproces ingenomen standpunt dat er aanvullende voorwaarden moeten worden opgelegd aan instellingen die van de ECB liquiditeitssteun hebben ontvangen;

25.

is van mening is dat het TARGET II- vereveningssysteem van cruciaal belang is geweest voor het behoud van de integriteit van het financieel systeem van de eurozone; merkt echter op dat de significante onevenwichtigheden binnen TARGET II wijzen op vergaande fragmentatie van de financiële markten binnen de eurozone en op voortdurende kapitaalvlucht in lidstaten die te maken hebben of dreigen te worden geconfronteerd met ernstige moeilijkheden wat hun financiële stabiliteit betreft;

26.

complimenteert de ECB en het Eurosysteem met het feit dat het jaarverslag 2011 meer transparantie laat zien met betrekking tot het TARGET II-systeem; verzoekt de ECB en het Eurosysteem maandelijks statistieken te publiceren omtrent de ontwikkeling van het systeem;

27.

is van mening dat het TARGET II-systeem van essentieel belang is voor de goede werking van de euro;

28.

wijst erop dat er voor de eurozone interessante lessen te trekken zijn uit het onderzoek naar het functioneren van de betalingsbalanssystemen in andere federale monetaire unies zoals de Verenigde Staten;

29.

verzoekt de ECB en de Commissie na te gaan of de artikelen 129, lid 3, en 129, lid 4, van het VWEU een passende rechtsgrondslag kunnen bieden voor verbetering van de algehele transparantie en gedetailleerdheid van de geconsolideerde balans van het Eurosysteem;

30.

roept de ECB ertoe op het wetsbesluit inzake het OMT-programma openbaar te maken om de details en implicaties daarvan diepgaander te kunnen analyseren;

31.

is ingenomen met de toezegging van de ECB om voor in het kader van eventuele toekomstige OMT-programma's aangehouden activa een gelijkgerechtigde status te waarborgen, alsook met het feit dat zij er de nadruk op legt dat alle OMT-inkoopverrichtingen worden geneutraliseerd om buitensporige reserves weg te werken; onderkent tegelijkertijd de problemen die met dergelijke neutralisatiemaatregelen gepaard gaan, en onderstreept de noodzaak deze nauwlettend te volgen en de effecten ervan te evalueren; is van mening dat het OMT-programma wellicht tegemoetkomt aan de behoeften van de landen wier reddingsplan nagenoeg voltooid is en die hun eigen schuldpapieremissies weer aan het hervatten zijn;

32.

wijst erop dat de huidige crisis zorgwekkend is omdat zij de zware inspanningen die de lidstaten zich getroosten om hun begroting op orde te brengen en crisisstrategieën uit te werken, dreigt te ondermijnen; merkt op dat de ernstige economische neergang die zich momenteel in diverse lidstaten van de eurozone voltrekt negatieve economische en budgettaire gevolgen heeft, bijvoorbeeld op het stuk van de belastinginkomsten en sociale uitgaven in die landen, waardoor hun overheidsschuld steeds grotere proporties aanneemt;

33.

wijst erop dat staatsobligaties en financiële instellingen aan persistente zwakheden onderhevig zijn en dat de negatieve terugkoppelingseffecten tussen staatsobligaties en banken alleen kunnen worden doorbroken middels begrotingsconsolidatie en kapitalisatie van de banksector, in combinatie met een klimaat van economische groei;

34.

is van mening dat een van de oorzaken van de onhoudbaarheid van de overheidstekorten in sommige landen van de eurozone gelegen is in de voortslepende economische recessie, die resulteert in steeds meer werkloosheid en teruglopende belastinginkomsten; onderschrijft derhalve de opvatting dat maatregelen ter bevordering van groei en nieuwe werkgelegenheid de voornaamste prioriteit voor de Unie moeten zijn;

35.

spoort ECB-president Draghi ertoe aan weer aansluiting te zoeken bij de door zijn voorganger Trichet geïnitieerde traditie om op de bijeenkomsten van de Eurogroep consequent de macro-economische onevenwichtigheden aan de orde te stellen, en met name de verschillen in productiviteit en loonsverhogingen die hebben geleid tot aanmerkelijke verschillen in concurrentiecapaciteit tussen de lidstaten;

36.

is van mening dat het optreden van de ECB moet worden beoordeeld in de context van het huidige debat over de toekomst van de EMU; wijst erop dat het heeft aangedrongen op een uitbreiding van de begrotingscapaciteit van de EMU in het kader van de EU-begroting en op basis van specifieke eigen middelen (o.a. middels een belasting op financiële transacties), ter ondersteuning van de groei en de sociale cohesie en ter rechtzetting van de onevenwichtigheden, structurele ongelijkheden en financiële noodsituaties die rechtstreeks verband houden met de monetaire unie, zonder dat daarmee haar traditionele functies als financieringsbron voor gemeenschappelijke beleidsvormen mogen worden uitgehold; is van mening dat een dergelijke uitbreiding van de begrotingscapaciteit de samenstelling van de beleidsmix in de EMU aanzienlijk zou verbeteren;

37.

stelt vast dat de ECB aarzelt om haar eigen aandeel in de schuldherstructureringsoperaties op zich te nemen, hetgeen ook geldt voor de obligaties die zij op de secundaire markt onder de nominale waarde heeft opgekochtconstateert dat de ECB tot dusver heeft geaarzeld om hierover relevante informatie bekend te maken, met name over de prijs waartegen zij Griekse obligaties heeft opgekocht; begrijpt dat de ECB van oordeel was dat dit zou zijn neergekomen op een vorm van monetaire overheidsfinanciering;

38.

brengt in herinnering dat de ECB zich bereid heeft verklaard in samenwerking met de nationale centrale banken en de regeringen van de lidstaten deel te nemen aan de ontwikkeling van een mechanisme dat ten doel heeft alle winsten die middels SMP-transacties worden gemaakt op voor monetaire doeleinden aangehouden Grieks overheidsschuldpapier te gebruiken voor de afbouw van schuldposities; verzoekt de bovengenoemde partijen snel het nodige te doen om een dergelijk mechanisme op te zetten;

39.

constateert dat de economische situatie in sommige economieën enorme kapitaalstromen genereert die de financieringsproblemen van die economieën nog verergeren en die op korte — en zelfs nog meer op lange — termijn onhoudbaar zijn; wijst erop dat deze onevenwichtigheden op grote schaal verstorende gevolgen hebben gehad, die hebben geleid tot kostbare negatieve externe effecten en een probleem vormen voor de hele eurozone, waardoor de stabiliteit van al haar economieën in gevaar komt; deze onevenwichtigheden kunnen alleen worden verholpen middels een verreikende, algehele oplossing voor de crisis in de eurozone, die moet zijn gebaseerd op een solidaire en verantwoorde aanpak;

40.

wenst dat een manier wordt gezocht om ervoor te zorgen dat de „Trojka”, waarvan ook vertegenwoordigers van de ECB deel uitmaken, democratische verantwoording verschuldigd is aan het Europees Parlement; wijst er met nadruk op dat de openbare hoorzittingen die hierover in het Parlement georganiseerd worden niet volstaan om democratische verantwoording te verzekeren;

41.

verzoekt de ECB in het kader van de monetaire dialoog en in haar volgende jaarverslag een evaluatie achteraf op te maken van haar betrokkenheid bij de aanpassingsprogramma's en bij potentiële belangenconflicten die daaruit voortkomen, alsook met betrekking tot de vraag in hoeverre haar macro-economische veronderstellingen en scenario's toereikend zijn gebleken;

42.

acht het dringend noodzakelijk om de bankunie — een project dat alleen mogelijk kan worden gemaakt middels een coherent samenstel van instrumenten, taken en algemene democratische controleregels — tot stand te brengen;

43.

is van mening dat de voorgestelde bankunie — wil zij een oplossing kunnen bieden voor de inherente structurele tekortkomingen van de EMU en om de wijdverbreide afkalving van het normbesef een halt toe te roepen — gestalte zou moeten worden gegeven naar het model dat is gevolgd bij de eerdere hervorming van de financiële dienstensector van de Unie, met name bij de oprichting van de EBA, de ESMA, de Eiopa en het ESRB, en zou moeten voortborduren op de verbetering van het economisch bestuur in met name de eurozone, alsook op het nieuwe begrotingskader voor het Europees Semester, teneinde de bankensector in de Unie robuuster en concurrentiebestendiger te maken, het vertrouwen in de sector te vergroten en te zorgen voor omvangrijkere kapitaalreserves om te voorkomen dat de overheidsbegrotingen van de lidstaten in de toekomst nog moeten opdraaien voor de kosten van reddingsoperaties voor banken;

44.

dringt erop aan dat het gemeenschappelijk toezichtsmechanisme (GTM) zo snel mogelijk wordt ingevoerd om de geloofwaardigheid van het bankenstelsel van de eurozone te vergroten; wijst erop dat de verlening van toezichthoudende taken aan de ECB niet onverenigbaar is met de invoering middels de gewone wetgevingsprocedure van een toekomstige, ruimer geconcipieerde architectuur die volledig losstaat van het monetaire beleid;

45.

vindt het positief dat momenteel wordt toegewerkt naar de totstandbrenging van een gemeenschappelijk toezichtsmechanisme; wijst erop dat er behoefte is aan verbeterde voorstellen voor de sanering van het bankwezen en voor de invoering van een gemeenschappelijke afwikkelingsautoriteit en van depositogarantiestelsels, zodat het brede scala aan rechtsinstrumenten dat noodzakelijk is voor de instelling van een bankunie kan worden voltooid;

46.

verzoekt de Commissie met voorstellen te komen voor een nieuw Europees afwikkelingsfonds en een Europees depositogarantiestelsel ter aanvulling op de toezichthoudende taken van de ECB;

47.

acht het van het allergrootste belang dat er effectieve waarborgen worden ingevoerd om het ontstaan van principiële conflicten tussen het monetaire beleid van de ECB en zijn toezichthoudende bevoegdheden te voorkomen; onderstreept dat elke mogelijke aantasting van het monetaire beleidsgezag van de ECB of van haar toezichthoudende bevoegdheden op grond van monetaire beleidsmotieven moet worden uitgesloten door het instellen van een adequaat mechanisme voor de opsporing en oplossing van potentiële conflicten;

48.

wijst met nadruk op de problemen waarmee het bankunieproject te kampen heeft als gevolg van het voortbestaan van de economische crisis, die een proces genereert waarbij banken hun activiteiten hernationaliseren; is van mening dat dit ten koste zou kunnen gaan van de opzet en het functioneren van de interne markt;

49.

merkt op dat het debat over de bankunie, dat ten doel heeft een stabieler en veerkrachtiger financieel systeem tot stand te brengen, sterk doordrongen is van de noodzaak om binnen de banksector een gecompartimenteerd en institutioneel afgebakend systeem te ontwikkelen en te introduceren, dat o.a. is geïnspireerd op de aanbevelingen van de OESO en het Vickers- en het Liikanen-rapport, alsook van de noodzaak de schaduwbankensector integraal te reguleren;

50.

is van mening dat alle lidstaten die deelnemen aan het GTM daarbij met gelijke rechten en verantwoordelijkheden moeten worden betrokken;

51.

is van mening dat het Europees Parlement moet worden geraadpleegd bij de benoeming van de leden van de Raad van bestuur van de ECB;

52.

onderkent het belang van het door de EBA ontworpen gemeenschappelijk rulebook voor het behoud van de cohesie binnen de interne markt;

53.

betreurt het gebrek aan transparantie omtrent de manier van werken en het gebrek aan toerekenbaarheid en democratische controleerbaarheid van de Trojka; is van mening dat dergelijke organen waarbij de ECB en/of de Commissie zijn betrokken, nu en in de toekomst zowel aan het Europees Parlement als aan de nationale parlementen op hun respectieve niveaus verantwoording moeten afleggen;

54.

onderstreept de noodzaak om de reguliere monetaire dialoog tussen de ECB en het Parlement veel efficiënter te maken en wijst er in het bijzonder op dat de leden van het Europees Parlement onvoldoende feedback krijgen over de resultaten en de implementatie van hun tijdens de dialoog geopperde voorstellen en ideeën; verzoekt de ECB op een webpagina haar antwoorden te publiceren op de schriftelijke vragen die haar door leden van het Europees Parlement zijn voorgelegd; verzoekt de ECB op de jaarverslagen van het Parlement over de ECB uitvoerig commentaar te leveren in de jaarverslagen die zij in aansluiting daarop uitbrengt;

55.

roept de ECB ertoe op de beknopte notulen van de vergaderingen van haar Raad van bestuur te publiceren, met inbegrip van de gevoerde discussies en van de stemmingsuitslagen, en betere toegang te verschaffen tot de documenten en beleidsprocedures van de ECB;

56.

begrijpt dat besluiten in de meeste gevallen bij consensus worden genomen;

57.

benadrukt dat het Parlement zijn rol als wetgever volledig zal vervullen bij alles wat te maken heeft met bankentoezicht; benadrukt dat de ECB meer democratische verantwoording moet afleggen, gezien haar nieuwe toezichthoudende taken en haar betrokkenheid bij de programma's van de Trojka, en — meer in het algemeen — gelet op haar prominente rol bij de bestrijding van de crisis;

58.

wijst erop dat een herziening van het Verdrag in het licht van de nieuwe taken van de ECB op het gebied van prudentieel toezicht niet mag worden uitgesloten, teneinde recht te doen aan het evolutieve karakter van de institutionele structuur van de EU, de verantwoordings- en controleproblemen die dringend om een oplossing vragen en de uitdagingen die met de verdieping van de Unie gepaard gaan;

59.

dringt er bij de Raad van bestuur van de ECB op aan zijn regels met betrekking tot belangenconflicten en afkoelingsperiodes voor leden van het hoger management van de ECB duidelijk te verbeteren en een register bij te houden van de bijeenkomsten tussen hogere ECB-functionarissen en relevante belanghebbenden;

60.

is ernstig bezorgd over het feit dat er in de ECB-directie geen vrouwen zetelen, een situatie die indruist tegen de in het Verdrag neergelegde beginselen inzake gelijkheid van mannen en vrouwen (artikelen 2, 3 en 8 van het VEU, alsmede artikel 21 van het Handvest van de grondrechten), waardoor de burgers het gevoel krijgen dat de ECB ver van hen afstaat en er een contradictie ontstaat met de aanbevelingen van de Commissie en het Parlement tot verbetering van de gendergelijkheid in hoge economische bestuursorganen;

61.

dringt erop aan dat, mocht de ECB — zelfs op tijdelijke basis — uiteindelijk uitgroeien tot de enige toezichthouder voor banken in de eurozone, het Parlement een duidelijke rol dient te krijgen bij de benoeming van de leden van de Raad van toezicht;

62.

dringt aan op verruiming van de bevoegdheden van het Europees Parlement om in geval van ernstig wangedrag een aanklachtprocedure te kunnen instellen tegen een lid van de Raad van bestuur van de ECB;

63.

verzoekt zijn Voorzitter deze resolutie te doen toekomen aan de Raad, de Commissie, de Eurogroep en de Europese Centrale Bank.

5.2.2016   

NL

Publicatieblad van de Europese Unie

C 45/36

—

gezien de gezamenlijke mededeling van de hoge vertegenwoordiger van de Unie voor buitenlandse zaken en veiligheidsbeleid en de Commissie aan het Europees Parlement en de Raad van 12 december 2011 getiteld „Een centrale plaats voor mensenrechten en democratie in het externe optreden van de EU — Voor een meer doeltreffende aanpak” (COM(2011)0886),

—

gezien het strategisch kader en het actieplan van de Europese Unie voor mensenrechten en democratie (11855/2012), die op 25 juni 2012 door de Raad Buitenlandse Zaken zijn goedgekeurd,

—

gezien de richtsnoeren van de Europese Unie inzake mensenrechten,

—

gezien de conclusies van de G-20-top van 18—19 juni 2012 in Los Cabos (Mexico),

—

gezien de mededeling van de Commissie aan het Europees Parlement, de Raad, het Europees Economisch en Sociaal Comité en het Comité van de Regio's van 13 oktober 2011 getiteld „Het effect van het EU-ontwikkelingsbeleid vergroten: een agenda voor verandering” (COM(2011)0637),

—

gezien de mededeling van de Commissie van 27 januari 2012 aan het Europees Parlement, de Raad, het Europees Economisch en Sociaal Comité getiteld „Handel, groei en ontwikkeling — Afstemming van het handels- en investeringsbeleid op de meest behoeftige landen” (COM(2012)0022),

—

gezien de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens van 1948,

—

gezien het Internationaal Verdrag inzake burgerrechten en politieke rechten (IVBPR) en het Internationaal Verdrag inzake economische, sociale en culturele rechten (IVESCR),

—

gezien de conclusies van de Raad Algemene Zaken van 24 september 2012,

—

gezien resolutie S-10/1 van de Raad voor de mensenrechten van de Verenigde Naties van 23 februari 2009 over de gevolgen van de wereldwijde economische en financiële crises op de universele verwerkelijking en het feitelijke genot van mensenrechten,

—

gezien de VN-conferentie over de wereldwijde financiële en economische crisis en de gevolgen daarvan voor de ontwikkeling, die van 24 tot 26 juni 2009 gehouden werd in New York en het slotdocument dat door de Conferentie aangenomen werd (en dat op 9 juli 2009 bekrachtigd is door Resolutie 63/303 van de Algemene Vergadering van de VN),

—

gezien de Millenniumverklaring van de Verenigde Naties over de millenniumdoelstellingen voor ontwikkelingen, goedgekeurd op 8 september 2000 (1),

—

gezien de beginselen van Rome voor duurzame mondiale voedselzekerheid, aangenomen door de Wereldtop over voedselzekerheid die van 16—18 november 2009 in Rome gehouden werd,

—

gezien het VN-rapport uit 2009 van de toenmalige onafhankelijke expert van de VN voor het vraagstuk van mensenrechten en extreme armoede, Magdalena Sepúlveda Carmona, momenteel speciale rapporteur voor extreme armoede en mensenrechten,

—

gezien het rapport van 4 februari 2009 van de speciale VN-rapporteur Raquel Rolnik over adequate huisvesting als onderdeel van het recht op een adequaat bestaansniveau en over het recht op non-discriminatie in deze context,

—

gezien de VN-beleidsinstructienota nr. 7 van oktober 2012 van de speciale rapporteur van de VN voor het recht op voedsel, Olivier de Schutter, en de speciale rapporteur van de VN over extreme armoede en mensenrechten, Magdalena Sepúlveda Carmona, getiteld „Borg staan voor de armen — Een mondiaal fonds voor sociale bescherming”,

—

gezien zijn resolutie van 25 maart 2010 over de gevolgen van de mondiale financiële en economische crisis voor de ontwikkelingslanden en de ontwikkelingssamenwerking (2),

—

gezien zijn resolutie van 25 november 2010 over mensenrechten, sociale normen en milieunormen in internationale handelsovereenkomsten (3),

—

gezien zijn resolutie van 11 december 2012 over „Een strategie voor digitale vrijheid in het buitenlandbeleid van de EU” (4),

—

gezien zijn resolutie van 8 juni 2011 over investeren in de toekomst: een nieuw meerjarig financieel kader (MFK) voor een concurrerend, duurzaam en integratiegericht Europa (5),

—

gezien zijn resolutie van 6 juli 2011 over de financiële, economische en sociale crisis: aanbevelingen voor te nemen maatregelen en initiatieven (6),

—

gezien de mededeling van de Commissie van 13 oktober 2011, getiteld „De toekomstige strategie inzake EU-begrotingssteun aan derde landen” (COM(2011)0638),

—

gezien zijn resolutie van 23 oktober 2012 over een agenda voor verandering: de toekomst van het ontwikkelingsbeleid van de EU (7),

—

gezien het „Global Monitoring Report 2012” van 20 april 2012 van de Wereldbank en het Internationaal Monetair Fonds,

—

gezien het gezamenlijk verslag van de Internationale Arbeidsorganisatie (IAO) en de Wereldbank van 19 april 2012, getiteld „Inventory of Policy Responses to the Financial and Economic Crisis”,

—

gezien het „World of Work Report” van 29 april 2012 van de Internationale Arbeidsorganisatie, getiteld „Better Jobs for a Better Economy”,

—

gezien het rapport van de Internationale Arbeidsorganisatie van mei 2012, getiteld „Mondiale tendensen in de jeugdwerkgelegenheid 2012”,

—

gezien artikel 48 en artikel 119, lid 2, van het Reglement,

—

gezien het verslag van de Commissie buitenlandse zaken en het advies van de Commissie ontwikkelingssamenwerking (A7-0057/2013),

A.

overwegende dat, hoewel de financiële en economische crisis, in verschillende mate, van invloed is op alle regio's in de wereld — de Europese Unie niet uitgezonderd — de huidige resolutie bedoeld is om een beoordeling te maken van de gevolgen van de financiële en economische crisis op de derde landen, waarbij de aandacht met name gericht is op de ontwikkelings- en minst ontwikkelde landen;

B.

overwegende dat de financiële en economische crisis in feite een mondiale systeemcrisis is en vervlochten is geraakt met talrijke andere crises, zoals de voedselcrisis, de milieucrisis en de sociale crisis;

C.

overwegende dat niet alleen economische en sociale rechten maar ook politieke rechten te lijden hebben onder de crisis wanneer de regeringen in sommige gevallen de vrijheid van meningsuiting of vereniging beperken in de context van groeiende onvrede en economische tegenspoed, zoals dat, met name, tot uiting kwam in volksprotesten die plaatsvonden in Noord-Afrika en het Midden-Oosten in 2011;

D.

overwegende dat burger- en politieke rechten in het gedrang komen ten gevolge van de harde repressie van sociale protesten in veel landen over de hele wereld; benadrukt dat het recht op informatie en het recht op deelname aan de besluitvorming met het oog op de overheidsmaatregelen voor de crisisbestrijding geëerbiedigd moeten worden;

E.

overwegende dat, hoewel het effect van de crisis op de burger- en politieke rechten nog niet volledig geëvalueerd is, het duidelijk is dat de crisis de sociale onrust heeft vergroot, hetgeen bij tijd en wijle in gewelddadige repressie heeft geresulteerd en de gevallen waarin grondrechten, zoals de vrijheid van meningsuiting en het recht op informatie, niet geëerbiedigd werden vermenigvuldigd heeft;

F.

overwegende dat de financiële en economische crisis vooral een negatieve invloed op de ontwikkelings- en minst ontwikkelde landen heeft gehad, hetgeen met name tot uiting kwam in een exportdaling door verminderde vraag, hoge schuldenlasten, het risico op verminderde toestroom van directe buitenlandse investeringen (DBI) en een vermindering van de officiële ontwikkelingshulp (ODA), wat tevens gevolgen heeft voor de mensenrechten, omdat er minder middelen beschikbaar zijn om de sociale en economische rechten te waarborgen en er meer mensen aan de bedelstaf geraken;

G.

overwegende dat de wereldwijde economische crisis de levensstandaard de afgelopen tien jaar ernstig gewijzigd heeft in de derde wereld, en overwegende dat de mate van ongelijkheid in een kwart van de ontwikkelingslanden groter geworden is, waardoor de toegang tot onderwijs, voedsel, land en krediet beperkt is;

H.

overwegende dat de collectieve EU-uitgaven voor de officiële ontwikkelingshulp daalde van 53,5 miljard EUR in 2010 tot 53,1 miljard EUR in 2011, waarmee het niveau van de uitgaven voor ontwikkelingshulp daalde van 0,44 % van het BNI in 2010 tot 0,42 % van het BNI in 2011; overwegende dat de EU en haar lidstaten niettemin nog altijd de grootste verstrekker van officiële ontwikkelingshulp ter wereld zijn;

I.

overwegende dat het doel van handelsovereenkomsten die door de EU met partnerlanden gesloten worden is om, onder andere, de handel en de investeringen te bevorderen en uit te breiden, en markten toegankelijker te maken met het oogmerk om de economische groei, samenwerking en sociale cohesie aan te zwengelen, de armoede terug te dringen, nieuwe mogelijkheden voor werk te scheppen, arbeidsvoorwaarden te verbeteren en de levensstandaard te verhogen, en zodoende uiteindelijk bij te dragen aan de verwezenlijking van de mensenrechten;

J.

overwegende dat het juiste toezicht op en de praktische handhaving van de mensenrechtenclausule van elke handelsovereenkomst gegarandeerd moeten worden; overwegende dat enige stelselmatige schending van de in de handelsovereenkomsten van de EU vastgelegde mensenrechtenclausule elke verdragspartij het recht geeft om „gepaste maatregelen” te nemen, waaronder ook het geheel of gedeeltelijk opschorten of het opzeggen van de overeenkomst kan vallen of het opleggen van beperkingen;

K.

overwegende dat het „Hulp voor Handel”-initiatief positieve resultaten heeft laten zien en bijgedragen heeft geleverd aan de ontwikkeling van meer handelscapaciteit en een betere economische infrastructuur in partnerlanden;

L.

overwegende dat de financiële crisis onder meer veroorzaakt is door het feit dat er geen afdoende maatregelen waren getroffen om legale en illegale vormen van corruptie te voorkomen, op te sporen en uit te roeien; overwegende dat de wijdverspreide corruptie in de publieke en private sector — zowel in de ontwikkelingslanden als in de ontwikkelde landen — een belemmering vormt voor een doeltreffende, brede en gelijke bescherming en bevordering van burgerlijke, politieke en sociale rechten; overwegende dat corruptie de rechtsstaat en de democratie ondermijnt en rechtstreeks ten koste gaat van de bevolking aangezien de kosten van openbare diensten er door stijgen en de kwaliteit van die diensten er door daalt en arme mensen daardoor vaak slechter toegang hebben tot water, onderwijs, gezondheidszorg en allerlei andere belangrijke diensten;

M.

overwegende dat de huidige economische crisis verregaande gevolgen heeft voor de ondersteuning van de democratie en het goed bestuur door de Europese Unie en andere grote donoren; overwegende dat economische moeilijkheden de donorlanden waarschijnlijk zal nopen tot verlaging van de buitenlandse hulp; overwegende dat de wereldwijde crisis het juist des te belangrijker maakt om de steun aan politieke hervormingen en de ontwikkeling van de democratie in derde landen te handhaven;

N.

overwegende dat de financiële en economische crisis eveneens een onevenredig effect heeft op de rechten van specifieke groepen mensen, met name de armsten en de gemarginaliseerden;

O.

overwegende dat de rechten van de armste mensen het meest te lijden hebben gehad van de crisis; overwegende dat, volgens de Wereldbank, 1,2 miljard mensen in extreme armoede leven op een bedrag van minder dan 1,25 Amerikaanse dollar per dag; overwegende dat volgens een schatting van de Wereldbank in 2020, zelfs in het geval van een spoedig herstel, ongeveer 71 miljoen mensen extra in extreme armoede zullen blijven verkeren als gevolg van de economische crisis; overwegende dat driekwart van de armen ter wereld in middeninkomenslanden leeft;

P.

overwegende dat de financiële crisis zich over de wereld verspreid heeft via verschillende overdrachtskanalen en op verschillende snelheden en met verschillende intensiteit een wisselwerking aangegaan is met andere crises (zoals met de voedselcrisis en de brandstofcrisis); merkt met bezorgdheid op dat volgens een schatting van de Wereldbank en de VN tussen 55 en 103 miljoen mensen meer in armoede moeten leven ten gevolge van de crisis, hetgeen de verdere verwezenlijking van de mensenrechten in gevaar brengt;

Q.

overwegende dat de mensen die in armoede leven en zich niet kunnen verdedigen behoefte hebben aan een effectieve en betaalbare toegang tot de rechter om voor hun recht op te komen en mensenrechtenschendingen die jegens hen gepleegd zijn aan te vechten; overwegende dat zij, indien een eerlijk proces en een eerlijke rechtsgang voor hen niet weggelegd is, economisch en sociaal nog kwetsbaarder zijn;

R.

overwegende dat de werkeloosheid ter wereld in 2012 opliep tot 200 miljoen — een stijging van 27 miljoen sinds het begin van de crisis in 2008 — waardoor het recht op werk in gevaar komt en de gezinsinkomens achteruitlopen; overwegende dat verslechterende economische omstandigheden en werkeloosheid van invloed kunnen zijn op de gezondheid van individuen, hetgeen een gebrek aan eigenwaarde en zelfs depressie kan veroorzaken;

S.

overwegende dat meer dan 40 % van de werknemers in ontwikkelingslanden werkzaam zijn in de informele sector, wat in veel gevallen leidt tot instabiele en ongelijke arbeidsomstandigheden zonder sociale bescherming, en slechts 20 % van hun gezinnen toegang hebben tot enige vorm van sociale bescherming;

T.

overwegende dat ten gevolge van de crisis de situatie inzake vrouwenrechten verslechterd is door bijvoorbeeld extra onbetaald werk en toenemend geweld; overwegende dat de ontwikkeling van openbare diensten en effectieve stelsels voor sociale bescherming essentieel is om ervoor te zorgen dat de economische en sociale rechten van vrouwen in acht worden genomen;

U.

overwegende dat vrouwen vaak een ongelijke behandeling ondergaan op de werkplek in vergelijking met mannen, op het punt van toegang tot het arbeidsproces, salariëring, ontslag, sociale voorzieningen en heraanwerving;

V.

overwegende dat jongeren onevenredig getroffen worden door de crisis; overwegende dat er in 2011, wereldwijd, 74,8 jongeren in de leeftijd van 15-24 werkeloos waren, wat een stijging van meer dan 4 miljoen betekent sinds 2007, met een uitzonderlijk hoog werkeloosheidsniveau in het Midden-Oosten en Noord-Afrika;

W.

overwegende dat er, in lage- en middeninkomenslanden, circa 200 miljoen jonge mensen zijn die de lagere school niet hebben afgemaakt en wie dus het recht op onderwijs ontzegd is;

X.

overwegende dat vooral kinderen te lijden hebben onder de financiële en economische crisis, omdat hun omstandigheden vaak verslechterd worden door de kwetsbaarheid van hun verzorgers en de risico's die zij lopen;

Y.

overwegende dat er, wereldwijd, 61 miljoen kinderen in de lagereschoolleeftijd geen onderwijs volgen en dat de voortgang om een universele basiseducatie te verwezenlijken sinds 2008 gestagneerd is; overwegende dat Afrika ten zuiden van de Sahara, een gebied waar 31 miljoen kinderen niet op school zitten, goed is voor de helft van het wereldtotaal en dat er meer meisjes dan jongens door de armoede gedwongen zijn van school te gaan om een bijdrage te leveren aan huishoudelijke werkzaamheden;

Z.

overwegende dat er empirisch bewijs voorhanden is dat erop wijst dat er, in tijden van economische crisis, wanneer de budgetten voor onderwijs teruggebracht worden, meer kinderen voortijdig van school gaan of helemaal geen onderwijs volgen om toe te treden tot de beroepsbevolking; overwegende dat meer dan 190 miljoen kinderen in de leeftijd van 5 tot 14 gedwongen worden om te werken en dat een op de vier kinderen in de leeftijd van 5 tot 17 kinderarbeid moet verrichten in Afrika ten zuiden van de Sahara, vergeleken met een op de acht in Azië en het gebied van de Stille Oceaan en een op de tien in Latijns-Amerika en het Caribisch Gebied; overwegende dat vooral meisjes een hoger risico lopen om van school gehaald en gedwongen te worden kinderarbeid of thuis huishoudelijke taken te verrichten; overwegende dat dit een negatief effect heeft op het welzijn van het kind en het recht op onderwijs en dat de kwaliteit van de beroepsbevolking en de algehele ontwikkeling daar op de lange termijn onder te lijden hebben;

AA.

overwegende dat miljoenen mensen moeite hebben om in hun basale behoeften te voorzien omdat ze te lijden hebben onder stijgende en veranderlijke voedselprijzen als gevolg van de financiële speculatie op de derivatenmarkten; overwegende dat het tempo van de voortgang om de honger in de wereld terug te dringen sinds 2007 teruggevallen is; overwegende dat 868 miljoen mensen lijden aan chronische ondervoeding en dat de overgrote meerderheid (850 miljoen mensen) daarvan in ontwikkelingslanden woont; overwegende dat het bezuinigen op de kwantiteit en/of de kwaliteit van het gegeten voedsel tijdens kritieke stadia in de ontwikkeling van kinderen of tijdens zwangerschap tot de overlevingsstrategieën in kwetsbare huishoudens behoort, hetgeen langetermijngevolgen voor de lichamelijke groei en de geestelijke gezondheid oplevert;

AB.

overwegende dat ten gevolg van de stijgende vraag naar landbouwproducten voor de productie van voedsel en in toenemende mate voor de productie van energie en industrieel gebruik, de wedloop om grond — een steeds schaarsere hulpbron — eveneens steeds heviger wordt; overwegende dat nationale en internationale investeerders langlopende koop- en pachtovereenkomsten afsluiten om grote stukken grond veilig te stellen, hetgeen de betrokken landen en met name de lokale bevolking voor de nodige sociaal-economische en ecologische problemen kan plaatsen;

AC.

overwegende dat vooral ouderen, die grotere risico's kunnen lopen om werkeloos te worden en minder kans maken om omgeschoold en weer aangeworven te worden, de acute effecten van de economische crisis ondervinden; overwegende dat hun toegang tot betaalbare gezondheidszorg door de crisis beperkt kan worden;

AD.

overwegende dat de stijging van de medicijnprijzen (die tot 30 % duurder zijn geworden) negatieve gevolgen heeft voor het recht op gezondheid van de meest kwetsbaren, voornamelijk kinderen, ouderen en personen met een handicap;

AE.

overwegende dat op er dit moment, wereldwijd, 214 miljoen arbeidsmigranten zijn die, ten gevolge van de economische crisis, meer te lijden hebben van ongelijke behandeling, onderbetaling of het niet betalen van lonen, en lichamelijke mishandeling;

AF.

overwegende dat geldovermakingen, microfinanciering en de stroom van directe investeringen naar het buitenland een middel zijn om de schok van de crisis voor de economieën van de ontwikkelingslanden te verzachten;

AG.

overwegende dat mensenhandel een moderne vorm van slavernij en een ernstige schending van fundamentele mensenrechten is; overwegende dat mensenhandelaars de behoefte van hun potentiële slachtoffers om een fatsoenlijke baan te vinden en aan de armoede te ontsnappen exploiteren; overwegende dat tweederde van de slachtoffers van mensenhandel vrouwen en meisjes zijn;

AH.

overwegende dat 1,3 miljard mensen ter wereld geen toegang tot elektriciteit hebben; overwegende dat toegang tot energie, vooral tot elektriciteit, van vitaal belang is voor de verwezenlijking van een aantal millenniumdoelstellingen voor ontwikkeling, omdat die toegang, onder andere, de armoede terugbrengt door een verbetering van de productiviteit, meer inkomsten genereert en de ontwikkeling van micro-ondernemingen stimuleert, en tot een versterking van de economische en sociale posities leidt;

AI.

overwegende dat de werkgelegenheid en het levensonderhoud voor 70 % van de bevolking in de ontwikkelingslanden voortkomt uit de agrarische sector; overwegende dat het deel van de ODA dat voor landbouw bestemd is gestaag afneemt en tegenwoordig nog maar 5 % van de totale ODA vertegenwoordigt; overwegende dat in landen met lage inkomsten die arm zijn aan hulpbronnen de groei in de agrarische sector vijf keer zo effectief is voor het terugdringen van de armoede dan groei in de andere sectoren (en in Afrika bezuiden de Sahara is dat elf keer); overwegende dat plattelandsontwikkeling en maatregelen ter ondersteuning van de landbouw — lokale productie in het bijzonder — cruciale elementen zijn van alle ontwikkelingsstrategieën en van cruciaal belang voor de uitroeiing van armoede, honger en onderontwikkeling;

AJ.

overwegende dat achter de samengevoegde gegevens die vaak gebruikt worden om de effecten van de crisis te beschrijven grote verschillen tussen en binnen landen schuil kunnen gaan; overwegende dat het moeilijk is om toegang te krijgen tot de actuele gegevens die nodig zijn voor een volledig begrip van de gevolgen van de economische crisis voor regio's en kwetsbare groepen; overwegende dat er op mondiaal niveau behoefte is aan het gezamenlijk en innovatief verzamelen en analyseren van gegevens;

1.

wijst nogmaals op zijn vastbeslotenheid om de mensenrechten en fundamentele vrijheden — burgerlijke, politieke, economische, sociale en culturele — te beschermen en te bevorderen als een kernbeginsel van het buitenlands beleid van de Europese Unie en als fundament van al het andere beleid, zoals vastgelegd in het Verdrag van Lissabon, met name in de context van de economische en financiële crisis;

2.

onderstreept dat tot de mensenrechten ook behoren het recht op voeding, water, onderwijs, adequate huisvesting, grond, behoorlijke arbeid en persoonlijke veiligheid; veroordeelt dat deze rechten sinds het begin van de crisis in een aantal landen achteruitgaan; erkent dat armoede en de verergering daarvan meestal de oorzaak zijn in situaties waar deze rechten worden veronachtzaamd; vraagt de EU meer moeite en geld te investeren in de realisering van de millenniumontwikkelingsdoelstellingen (MOD's), aangezien alles erop wijst dat de wereld ver zal achterblijven bij de doelen die voor 2015 zijn gesteld;

3.

staat erop dat het antwoord op de crisis een internationaal gecoördineerde multilaterale samenwerking moet bevatten, op zowel het regionale als het interregionale niveau, waarbij de mensenrechten centraal staan;

4.

brengt in herinnering dat het de plicht van regeringen is om te allen tijde de mensenrechten, inclusief economische en sociale rechten, te eerbiedigen, te beschermen en te verwezenlijken, zoals dat in het internationaal recht inzake de mensenrechten is vastgelegd; doet een beroep op regeringen op hun hoede te zijn voor alle vormen van discriminatie en om de fundamentele mensenrechten voor een ieder te garanderen; doet een beroep op regeringen op hun hoede te zijn voor discriminatie en om de fundamentele mensenrechten voor een ieder te garanderen;

5.

bevestigt nog eens dat er, hoewel de wereldwijde economische crisis een ernstige bedreiging voor de verwezenlijking van de economische, sociale en culturele (ESC-) rechten vormt, geen rechtvaardiging is voor staten om, ongeacht hun inkomensniveau, water bij de wijn doen met betrekking tot hun verplichting de fundamentele mensenrechten in acht te nemen; benadrukt dat regeringen te allen tijde verplicht zijn het „absolute minimum” aan sociale en economische rechten te garanderen dat nodig is om een waardig leven te leiden;

6.

dringt er bij regeringen op aan de belangen van de meest kwetsbare bevolkingsgroepen een prominente plaats te geven in beleidsreacties door bij het besluitvormingsproces gebruik te maken van een mensenrechtenkader; doet een beroep op regeringen om alle maatregelen te nemen die noodzakelijk zijn om iedereen toegang tot de rechter te verschaffen en daarbij in het bijzonder aandacht te schenken aan mensen die in armoede leven, omdat die er behoefte aan hebben om volledig op de hoogte te zijn van hun rechten en de middelen om hun recht te zoeken; doet een beroep op de EU om de strijd tegen straffeloosheid op te voeren en haar steun voor de rechtsstaat en programma's voor herziening van het rechtsstelsel in partnerlanden naar een hoger plan te tillen, en zo mede te bouwen aan een actief maatschappelijk middenveld als voedingsbodem voor democratiseringsprocessen;

7.

is verheugd over het engagement van de EU met de bevordering van economische, sociale en culturele rechten en de versterking van de inspanningen om voor een universele en non-discriminatoire toegang tot elementaire voorzieningen te zorgen, met speciale aandacht voor de arme en kwetsbare groepen, zoals dat uiteengezet is in het strategisch EU-kader voor mensenrechten en democratie; kijkt ernaar uit om dit vertaald te zien in concrete maatregelen, met inbegrip van de landenstrategieën inzake mensenrechten die opgesteld worden door de delegaties van de Unie;

8.

staat erop dat de speciale vertegenwoordiger van de EU voor de mensenrechten ervoor moet zorgen dat mensenrechten een prominente plaats innemen bij beleidsinitiatieven, waarbij de nadruk dient te liggen op de meest kwetsbare groepen in de samenlevingen van derde landen;

9.

acht het van uiterst belang dat de ondersteuning van de mensenrechten en de democratie niet ondermijnd wordt door een verlaging van de middelen daarvoor naar aanleiding van de crisis; benadrukt tegen deze achtergrond de noodzaak om bestendige ondersteuning te bieden aan door het Europees instrument voor democratie en mensenrechten (EIDHR) gefinancierde projecten voor mensenrechtenactivisten die een lans breken voor economische en sociale rechten, zoals de rechten van werknemers en migranten, en onderstreept het belang van het bevorderen van de mensenrechteneducatie;

10.

herinnert regeringen aan hun plicht om ervoor te zorgen dat maatschappelijke organisaties over de nodige middelen beschikken om hun rol binnen de samenleving te vervullen en de huidige crisis niet als een excuus te gebruiken om de steun aan die organisaties te verminderen; vraagt om toereikende financiering van de faciliteit voor het maatschappelijk middenveld na 2013 om het vermogen van het maatschappelijk middenveld in partnerlanden verder te versterken;

11.

benadrukt dat de Commissie bepalingen inzake de mensenrechten dient op te nemen in effectbeoordelingen van wetgevings- en niet-wetgevingsvoorstellen, uitvoeringsmaatregelen en handels- en investeringsovereenkomsten die belangrijke economische, sociale en milieueffecten hebben;

12.

merkt met bezorgdheid op dat door de wereldwijde economische crisis de uitgaven voor officiële ontwikkelingshulp (ODA) van de EU-lidstaten in gevaar komen; brengt in herinnering dat de lasten van de wereldwijde economische crisis onevenredig gedragen worden door de arme landen, ondanks het feit dat deze crisis haar oorsprong kende in de rijkere landen; doet daarom een beroep op de EU en haar lidstaten om de toezeggingen die zij in bilateraal en multilateraal verband gedaan hebben met betrekking tot officiële ontwikkelingshulp en de doelstellingen in de millenniumverklaring van de VN na te komen, vooral voor de onderwerpen ten aanzien waarvan tot op heden weinig vooruitgang is geboekt, en om voor een efficiënt gebruik van ontwikkelingshulp te zorgen om te garanderen dat het geld goed besteed wordt en de samenhang van het mensenrechten- en het ontwikkelingsbeleid te verzekeren; wijst erop dat de opkomende economieën ook een belangrijke rol dienen te spelen, gezien hun potentiële bijdrage aan de officiële ontwikkelingshulp;

13.

dringt er bij de Commissie, de EDEO en de lidstaten op aan de reacties op de crisis en het ontwikkelingsbeleid te baseren op een aanpak die gericht is op de mensenrechten, zoals in de mededeling van de Commissie „Het effect van het EU-ontwikkelingsbeleid vergroten: een agenda voor verandering” en in de resolutie (8) van het Parlement van 23 oktober 2012 naar aanleiding van deze mededeling uiteen is gezet;

14.

benadrukt het belang van beleidscoherentie en samenwerking zodat het doel van armoedereductie gerealiseerd kan worden en de geloofwaardigheid en de effecten van de externe hulp van de EU vergroot kunnen worden;

15.

wijst er nogmaals op dat begrotingsondersteuning van partnerlanden alsook alle handelsovereenkomsten afhankelijk dienen te zijn van eerbiediging van mensenrechten en de situatie op het vlak van democratie in de partnerlanden; is van mening dat donoren en verstrekkers van leningen met name gecoördineerd moeten optreden tegen meldingen van fraude en corruptie en dat zij hervormingen in die landen ten behoeve van goed bestuur en transparantie moeten bevorderen; dringt er bij de EU en haar lidstaten op aan om systematische risicobeoordelingen uit te voeren van de wijdverspreide corruptie in partnerlanden, die de beoogde effecten van ontwikkelingsprojecten en humanitaire projecten in de weg kan staan;

16.

doet een beroep op de ontwikkelingslanden om economisch beleid te bedenken dat duurzame groei en ontwikkeling bevordert, banen schept, kwetsbare groepen een prominente plaats toekent bij beleidsreacties, en om de ontwikkeling te baseren op een gezond fiscaal stelsel waarin belastingfraude wordt uitgeroeid, hetgeen noodzakelijk is om binnenlandse hulpbronnen op een efficiëntere en billijkere manier te mobiliseren;

17.

spoort buitenlandse en binnenlandse investeerders aan maatschappelijk verantwoord ondernemen in alle landen te bevorderen, en daarbij met name aandacht te besteden aan duurzame ontwikkeling en goed bestuur, aan mensenrechten, fatsoenlijk werk, arbeidsnormen, vrijheid van vereniging, collectieve onderhandelingen en andere sociale overwegingen;

18.

moedigt ontwikkelingslanden aan gebruik te maken van de handelspreferenties die hen door de EU geboden worden in het kader van het stelsel van algemene preferenties (SAP) om hun economie te stimuleren, hun export veelzijdiger te maken en hun concurrentievermogen te verbeteren; herinnert hen aan hun verplichting in het kader van SAP+ om de belangrijkste internationale verdragen inzake mensen- en arbeidsrechten, milieubescherming en goed bestuur, die onder de regeling vallen, te ratificeren en daadwerkelijk toe te passen;

19.

doet een beroep op de EU om de internationale doelstelling van universele toegang tot energie tegen 2030 te ondersteunen en aan te nemen, omdat dit een bijdrage zal leveren aan de versterking van de economische positie en aan de sociale voordelen van de armsten en de meest kwetsbaren in ontwikkelingslanden;

20.

is blij met de invoering van een speciaal handhavingsmechanisme om toezicht te houden op de uitvoering van de mensenrechtenclausules in door de EU ondertekende bilaterale en regionale zogenoemde „nieuwe generatie”-overeenkomsten van de EU; is verheugd over inspanningen om de toestand van de mensenrechten in derde landen beter te onderzoeken bij het sluiten of aangaan van handels- en/of investeringsovereenkomsten; merkt met bezorgdheid op dat de huidige bepalingen in de ter zake doende overeenkomsten onvoldoende zijn uitgewerkt en te weinig ambitieus zijn; verzoekt de EU zich onwrikbaar principieel op te stellen en van zijn partnerlanden te eisen dat zij aan de mensenrechtenbepalingen in internationale overeenkomsten voldoen;

21.

is verheugd over het feit dat het zwaartepunt van de EU-hulp verschoven is naar de minst ontwikkelde landen ligt, hetgeen middeninkomenslanden aanspoort om een groter deel van hun belastinginkomsten aan sociale beschermingsstelsels en de verwezenlijking van de mensenrechten voor de armsten en meest kwetsbaren te wijden;

22.

doet een beroep op de internationale gemeenschap om regeringen in Afrika ten zuiden van de Sahara adequate hulp te bieden om te voorkomen dat de financiële crisis de humanitaire crisis in meerdere landen in de regio verder verslechtert;

23.

doet een beroep op regeringen om hun verplichtingen jegens burgers in acht te nemen in termen van goed rentmeesterschap van natuurlijke hulpbronnen;

24.

dringt er bij regeringen op aan om de nodige maatregelen te nemen om extreme inkomensongelijkheden terug te dringen en omstandigheden te scheppen die degenen die momenteel in extreme armoede leven in staat zullen stellen om hun volledige potentieel te verwezenlijken en een waardig leven te leiden;

25.

dringt er bij regeringen in ontwikkelingslanden op aan om socialebeschermingsstelsels tot in de details uit te werken, omdat deze essentieel zijn voor het beschermen van de meest kwetsbaren en het opbouwen van veerkracht om economische tegenslagen en milieurampen te boven te komen, en bewezen hebben eerder een maatschappelijke investering dan een kostenpost te zijn, hetgeen programma's voor sociale bijstand, zoals de Braziliaanse bolsa familia of het door vraag aangestuurde stelsel van openbare werken als het National Rural Employment Guarantee Scheme (NREGS) van India aangetoond hebben; benadrukt dat het welslagen van deze transfersystemen voor geld voor een groot deel afhankelijk is van het stellen van voorwaarden, zowel met betrekking tot het ingeschreven staan op school en het volgen van onderwijs, als met betrekking tot gezondheidsaspecten, waarvan de vaccinatie van kinderen de voornaamste is;

26.

is verheugd over het gezamenlijke initiatief dat de speciale rapporteur van de VN voor het recht op voedsel, Olivier De Schutter, en de speciale rapporteur van de VN voor extreme armoede en mensenrechten, Magdalena Sepúlveda Carmona, gelanceerd hebben om socialebeschermingsstelsels in ontwikkelingslanden door middel van een „Een mondiaal fonds voor sociale bescherming” te versterken, waardoor de internationale solidariteit omgezet kan worden ten gunste van de minst ontwikkelde landen; vraagt de Commissie om ondersteuning te bieden aan deze programma's;

27.

is van mening dat investeringen in duurzame landbouw in ontwikkelingslanden van belang zijn om meer voortgang te maken met de bestrijding van voedselonzekerheid en om de algemene groei te stimuleren; dringt er bij regeringen op aan om verantwoorde investeringen in de private sector en kleinschalige voedselproducenten, met name vrouwen en landbouwcoöperaties, te ondersteunen, omdat dit de meest effectieve manier is om extreme armoede terug te dringen door de opbrengsten van arbeid te vermeerderen; benadrukt het belang van investeringen in de landbouwinfrastructuur die de transactiekosten verminderen en landbouwers in staat stellen hun producten op de markt te brengen en meer inkomsten te verwerven;

28.

roept regeringen op om te voorkomen dat de investeringen van nationale en internationale financiële speculanten in land als gevolg van ontheemding, milieuproblemen en verslechtering van de voedsel- en inkomenszekerheid ten koste gaan van kleinschalige landbouwers en lokale producenten; brengt wat dit betreft in herinnering dat werk- en voedingszekerheid voorwaarden zijn voor de naleving van de mensenrechten, democratisering en eender welke vorm van politieke betrokkenheid;

29.

herinnert zowel de overheden, als de particuliere sector eraan dat zij informeel en traditioneel grondeigendom, alsook informele en traditionele landgebruikrechten moeten respecteren; benadrukt dat kwetsbare groepen als inheemse volkeren de meeste behoefte aan bescherming hebben, aangezien land vaak hun enige bron van levensonderhoud is;

30.

dringt er bij regeringen op aan om voedselsubsidies niet af te schaffen of te verminderen, omdat deze subsidies de wijdverbreide honger terug kunnen dringen en de voeding van de gezinnen die ze ontvangen kunnen verbeteren;

31.

pleit voor meer transparantie op de grondstoffenmarkten teneinde hevige schommelingen van de prijzen van landbouwgrondstoffen als gevolg van buitensporige speculatie te voorkomen en benadrukt de noodzaak tot grotere internationale aandacht voor deze kwestie en nauwere samenwerking in dezen;

32.

herinnert regeringen eraan dat jeugdwerkgelegenheidsbeleid niet alleen de nadruk dient te leggen op het scheppen van banen, maar ook voor een niveau van inkomen en arbeidomstandigheden dient te zorgen dat nodig is voor een adequate levensstandaard;

33.

brengt zijn steun tot uiting voor het wereldwijd invoeren van een heffing op financiële transacties, wat een innovatief financieringsmechanisme kan zijn dat uiteindelijk een bijdrage levert aan de universele verwezenlijking van de economische en sociale rechten; moedigt alle lidstaten aan om het begrotingsvoorstel van de EU voor een heffing op financiële transacties te steunen;

34.

benadrukt dat de bestrijding van illegale geldstromen, belastingparadijzen en speculatie met grondstoffen een noodzakelijke stap is voor de verwezenlijking van de mensenrechten, vooral in de lage-inkomenslanden;

35.

is van mening dat ontwikkelingslanden innovatieve financieringsstelsels moeten invoeren voor het economisch beleid; moedigt de landen aan financiële stelsels te ontwikkelen die verband houden met hun eigen middelen;

36.

pleit voor een betere concurrentiepositie van bedrijven in ontwikkelingslanden, waardoor de werkeloosheid teruggedrongen en het beleid op het gebied van werkgelegenheid bevorderd zou kunnen worden;

37.

is van mening dat het van het grootste belang is om het beleid te versterken voor de ontwikkeling van vaardigheden en opleidingen, met inbegrip van niet-formeel leren, stages en opleidingen op de werkplek, die steun bieden voor een succesvolle overgang van school naar de arbeidsmarkt;

38.

wijst op een aantal tekortkomingen in het EU-beleid voor de Arabische wereld die als gevolg van de Arabische lente aan het licht zijn gekomen, bijvoorbeeld de massale werkloosheid onder jongeren en het gebrek aan vooruitzichten in eigen land; verzoekt de EU de effecten van de financiële crisis in derde landen op doeltreffender wijze aan te pakken, onder meer door gedegen rekening te houden met de berichten van organisaties uit het maatschappelijk middenveld;

39.

dringt er zowel bij regeringen van landen met een hoog kinderarbeidspercentage als bij internationale donoren op aan om preventieve maatregelen te bevorderen, zoals scholen toegankelijker te maken, de kwaliteit van scholen te verbeteren en de kosten van scholen te verminderen, om het armoedepercentage terug te dringen en de economische groei aan te moedigen;

40.

dringt er bij regeringen op aan programma's voor tweedekansonderwijs aan te bieden voor degenen die de lagere school niet gedaan hebben om hen zowel te voorzien van lees-, schrijf- en rekenvaardigheden, als van vaardigheden om in hun levensonderhoud te voorzien die hen kunnen helpen om aan de armoede te ontsnappen;

41.

dringt er bij regeringen op aan meer steun te geven aan kinderbeschermingsmaatregelen, met inbegrip van maatregelen om kindermishandeling aan te pakken en om regeringsbeambten meer bewust te maken van kindermishandeling;

42.

brengt in herinnering dat het nodig zal zijn om een gendercomponent bij al het herstelbeleid te betrekken; doet een dringend beroep om het beleid en de praktijken die ervoor moeten zorgen dat er meer vrouwen toetreden tot de arbeidsmarkt in banen met fatsoenlijke arbeidsomstandigheden en sociale bescherming te handhaven; roept op tot overheidsinvesteringen in de zorgverlening om het onbetaalde huishoudelijke en verzorgingswerk van vrouwen terug te dringen; staat erop dat het beleid voor de arbeidsmarkt gericht moet zijn op de aanpak van het gebrek aan tijd bij ouders voor zorg en opvoeding;

43.

benadrukt dat vrouwen meer betrokken moeten worden bij het sociale overleg en het besluitvormingsproces; wijst nogmaals op het feit dat onderwijs voor meisjes en vrouwen en genderempowerment van essentieel belang zijn;

44.

dringt er bij regeringen op aan om cruciale mensenrechtenkwesties aan te pakken waarvoor ouderen zich gesteld zien, met name in tijden van economische neergang, zoals langdurige werkeloosheid, arbeidsmarktdiscriminatie op basis van leeftijd, inkomensonzekerheid en onbetaalbare gezondheidszorg; doet een beroep op regeringen om innovatieve nieuwe mechanismes in werking te zetten voor flexibele deelname aan de arbeidsmarkt, zoals ouderen in staat te stellen in deeltijd te werken met behoud van pensioen, omscholingsprogramma's of fiscale maatregelen ter stimulering van de werkgelegenheid onder ouderen;

45.

vraagt om een reductie van de kosten voor het overmaken van geld door migranten en om het bijvoorbeeld gemakkelijker te maken voor migranten om een bankrekening te openen in gastlanden;

46.

doet een beroep op regeringen om ervoor te zorgen dat de bestrijding van de mensenhandel hoog op de agenda blijft staan in tijden van economische en financiële crises; dringt er bij regeringen op aan om de wetgeving voor de vervolging van mensenhandelaars en -smokkelaars volledig ten uitvoer te leggen, de steun aan en juridische bijstand voor slachtoffers van mensenhandel uit te breiden en nauwere internationale samenwerking te ontwikkelen;

47.

is verheugd over de discussies binnen het VN-panel op hoog niveau inzake de ontwikkelingsagenda voor na 2015, waaraan ook de Europees commissaris voor Ontwikkelingssamenwerking deelneemt; is van mening dat er prioriteit dient te worden gegeven aan de voortgang van de verwezenlijking van de mensenrechten, dat er rekening gehouden dient te worden met de gevolgen van de crisis voor de armsten en de meest kwetsbaren en dat de verbintenissen ten aanzien van de doelstellingen op het vlak van armoedebestrijding nagekomen dienen te worden binnen het kader dat bestemd is voor de periode na 2015; dringt er bij alle betrokken partijen op aan om het vaststellen van zowel kwantificeerbare doelen en indicatoren als van kwaliteits- en resultaatgerichte indicatoren in overweging te nemen;

48.

benadrukt dat er behoefte is aan verder onderzoek naar en nadere analyses van de gevolgen van de financiële en economische crisis voor de verscheidene regio's, inclusief in de EU en in haar betrekkingen met derde landen, en dat er tevens behoefte is aan beter toezicht op vroege signalen die wijzen op wereldwijde of regionale crises; beklemtoont dat uitgesplitste gegevens binnen onderzoek en beleidsplanning een prominentere rol moeten spelen om de problemen waarvoor de armen en meest kwetsbaren in de samenleving zich gesteld zien beter te begrijpen en aan te pakken; doet een beroep op de Commissie en de lidstaten om financiële steun te verlenen aan het innovatielaboratorium „Global Pulse”, dat in 2009 door de Secretaris-generaal van de VN is opgezet met als doel om de gegevens te verzamelen en te analyseren die voor een beter begrip van de gevolgen van de financiële en economische crisis voor kwetsbare bevolkingsgroepen en voor passende beleidsreacties nodig zijn;

49.

verzoekt zijn Voorzitter deze resolutie te doen toekomen aan de Raad, de Commissie, de Europese Dienst voor extern optreden(EDEO), de speciale EU-vertegenwoordiger voor de mensenrechten, de regeringen en parlementen van de lidstaten, alsook aan het Bureau van de Hoge Commissaris van de Verenigde Naties voor de mensenrechten.

5.2.2016   

NL

Publicatieblad van de Europese Unie

C 45/44

—

gezien het ontwerpverdrag betreffende de toetreding van de Republiek Kroatië tot de Europese Unie, het protocol en de slotakte,

—

gezien het uitgebreid monitoringverslag van de Commissie van 10 oktober 2012 over de stand van de voorbereidingen van Kroatië voor het lidmaatschap van de Europese Unie (SWD(2012)0338),

—

gezien het definitieve monitoringverslag van de Commissie over de voorbereidingen van Kroatië voor de toetreding van 26 maart 2013 (COM(2013)0171),

—

gezien de periodieke verslagen van de Commissie over de vorderingen van Kroatië op de weg naar toetreding over de periode 2005-2011,

—

gezien de conclusies van het voorzitterschap van de Europese Raad van Thessaloniki van 19 en 20 juni 2003 over de landen van de westelijke Balkan en over uitbreiding,

—

gezien al zijn eerdere resoluties en verslagen over de vorderingen van Kroatië en het uitbreidingsproces, in het bijzonder die van 1 december 2011 over de toetreding van de Republiek Kroatië tot de Europese Unie (1), die van 1 december 2011 over het verzoek van Kroatië om toetreding tot de Europese Unie (2) en die van 22 november 2012 over uitbreiding: beleid, criteria en strategische belangen van de EU (3),

—

gezien alle eerdere aanbevelingen van de Gemengde Parlementaire Commissie EU-Kroatië,

—

gezien artikel 110, lid 2, van zijn Reglement,

A.

overwegende dat Kroatië op 1 juli 2013 zal toetreden tot de EU;

B.

overwegende dat enkele EU-lidstaten de ratificatie van het toetredingsverdrag nog niet hebben voltooid;

C.

overwegende dat Kroatië op koers ligt om te voldoen aan de resterende vereisten in het kader van de laatste voorbereidingen voor het EU-lidmaatschap;

D.

overwegende dat er na de toetreding blijvende inspanningen geleverd moeten worden om te hervormen, opdat de Kroatische burgers ten volle gebruik kunnen maken van de voordelen van het EU-lidmaatschap;

E.

overwegende dat het toetredingsproces van Kroatië een bewijs is voor de geloofwaardigheid van het uitbreidingsbeleid van de EU en van het hervormingseffect dat daarvan uitgaat op kandidaat-lidstaten;

F.

overwegende dat het lidmaatschap van Kroatië de EU sterker en veiliger zal maken, zijn cultuur en erfgoed zal verrijken en een krachtig signaal zal geven aan andere aspirant-lidstaten dat het gewetensvol uitvoeren van aangegane verplichtingen tastbare en duurzame voordelen oplevert voor hun burgers;

G.

overwegende dat Kroatië naar verwachting en door zijn unieke positie een opbouwende rol zal spelen voor de nabijgelegen landen, met name door verdere uitbreiding van de EU, democratische consolidatie, regionale samenwerking en verzoening tussen de volken van de westelijke Balkan te bevorderen, waarbij het land alles in het werk zal stellen om ervoor te zorgen dat bilaterale kwesties geen belemmering vormen voor elk van deze processen;

1.

verheugt zich erop om, na de juridisch bindende stemming van het Europees Parlement op 1 december 2011, waarin het Kroatische lidmaatschap werd goedgekeurd, en in overeenstemming met de door de Europese Raad in het toetredingsverdrag vastgestelde datum, Kroatië op 1 juli 2013 welkom te heten als 28ste lidstaat van de EU; geeft uiting aan zijn vertrouwen in de kracht en volwassenheid van de Kroatische democratie en sociale markteconomie, in het feit dat Kroatië de Europese waarden onderschrijft en in zijn vermogen om te voldoen aan de verplichtingen van het lidmaatschap;

2.

merkt op dat Kroatië op koers ligt om te voldoen aan de resterende vereisten in het kader van de laatste voorbereidingen voor het EU-lidmaatschap;

3.

wijst erop dat Kroatië de in het alomvattend monitoringverslag van de Commissie gedefinieerde tien prioritaire acties heeft voltooid;

4.

verheugt zich over de aanzienlijke vooruitgang die door Kroatië geboekt is bij het voltooien van de opdrachten die expliciet genoemd worden in het uitgebreid monitoringverslag van de Commissie, en doet een beroep op de regering en het parlement om alle openstaande kwesties per 1 juli 2013 geregeld te hebben en voort te gaan met alle andere noodzakelijke hervormingen; moedigt Kroatië aan al zijn tijdens de toetredingsonderhandelingen aangegane verplichtingen te eerbiedigen en na te komen, teneinde volledig voorbereid te zijn als nieuwe lidstaat, aangezien dit in het belang is van zowel Kroatië, als de EU; benadrukt dat dit proces op transparante en inclusieve wijze uitgevoerd dient te worden, waarbij het Kroatische parlement en maatschappelijk middenveld zoveel mogelijk betrokken moeten worden;

5.

verzoekt de EU-lidstaten die hun respectieve ratificatieprocedures met betrekking tot het toetredingsverdrag nog niet hebben afgerond, om hiertoe tijdig over te gaan;

6.

herhaalt zijn standpunt dat toetreding niet als het einde van een proces beschouwd dient te worden, maar veeleer als een stap op het pad naar economische, bestuurlijke en gerechtelijke modernisering en als een mogelijkheid waarvan de voordelen slechts door middel van voortdurende beleidsmaatregelen volledig verwezenlijkt kunnen worden; verzoekt Kroatië om — in het kader van de voorbereiding op het lidmaatschap van de EU — door te gaan met het doelmatige gebruik van het IPA (instrument voor pretoetredingssteun) en gebruik te blijven maken van de structuurfondsen en het cohesiefonds;

7.

vraagt de politieke en sociale actoren uit Kroatië om vernieuwende manieren te vinden om het momentum en de consensus voor hervormingen in de periode na de toetreding vast te houden en om beleidsmakers rekenschap te vragen voor het nakomen van de verplichtingen die in het toetredingsverdrag zijn aangegaan; benadrukt in dit verband de onontbeerlijke rol van daadkrachtig parlementair toezicht en die van het maatschappelijk middenveld;

8.

bevestigt andermaal de centrale rol van een onafhankelijke rechterlijke macht, van een professioneel en controleerbaar overheidsbestuur, en van de rechtstaat bij het versterken van de democratie en het ondersteunen van investeringen en economische activiteit; vraagt Kroatië door te gaan met het vergroten van de onafhankelijkheid, de controleerbaarheid, de onpartijdigheid, het professionalisme en de doeltreffendheid van het gerechtelijk apparaat en van de rechterlijke macht, onder andere door de achterstand bij de behandeling van zaken te verkleinen, door een nieuw systeem voor het opgeven van vermogensbestanddelen door rechters in te voeren en door de nieuwe tuchtregeling verder te verbeteren; dringt er bij Kroatië op aan de nieuwe strategie voor justitiële hervormingen voor de periode 2013-2018 uit te voeren;

9.

merkt op dat Kroatië een bevredigend institutioneel en juridisch kader opgezet heeft voor de bestrijding van corruptie; verzoekt de Kroatische autoriteiten de bestrijding van corruptie, fraude en financieel wanbeheer verder te intensiveren; wijst erop dat moet worden doorgegaan met de strikte handhaving van de anti-corruptiemaatregelen; verzoekt de autoriteiten daarnaast een overzicht te maken van de gevallen van belangenconflicten, corruptie en georganiseerde misdaad en te werken aan een betere implementatie van het wettelijk kader voor de inbeslagname en confiscatie van vermogensbestanddelen;

10.

verzoekt de Kroatische autoriteiten volledig gebruik te maken van de bestaande anti-corruptieinstrumenten om onbevooroordeelde en succesvolle vervolgingen en gerechtelijke uitspraken te waarborgen, ook in geruchtmakende zaken, opdat het vertrouwen van de burgers in de rechtsstaat en de openbare instellingen bevestigd wordt; wijst met klem op de noodzaak van langetermijnmaatregelen in de strijd tegen corruptie en georganiseerde misdaad, en van hervorming van de rechterlijke macht, hetgeen in eerste instantie in het belang is van de bevolking van Kroatië; benadrukt dat onafhankelijke onderzoeksjournalistiek aangemoedigd dient te worden, gezien de essentiële rol daarvan bij het blootleggen van corruptie en georganiseerde misdaad;

11.

verzoekt Kroatië voort te gaan met de tenuitvoerlegging van de nieuwe, gedegen wetgeving inzake toegang tot informatie en zodoende het preventiekader voor corruptiebestrijding te consolideren; merkt op dat de onlangs in het leven geroepen commissie Belangenverstrengeling inmiddels operationeel is, en dringt er bij de Kroatische autoriteiten op aan volledig uitvoering te geven aan het wetgevingspakket betreffende openbare aanbestedingen en betreffende de financiering van politieke partijen en van verkiezingscampagnes;

12.

verzoekt de Kroatische autoriteiten waakzaam te blijven bij het waarborgen dat de grondrechten volledig geëerbiedigd worden en alle vormen van discriminatie en intolerante daden jegens nationale minderheden, de Roma-gemeenschap, migranten, LGBT-personen en andere minderheidsgroepen en kwetsbare groeperingen te bestrijden; verlangt bovendien dat Kroatië een klimaat bevordert waarin leden van eerdergenoemde minderheden (bijvoorbeeld LGBT-personen) vrijelijk uit kunnen komen voor hun meningen en overtuigingen, overeenkomstig de beginselen van het Handvest van de grondrechten van de Europese Unie;

13.

moedigt de autoriteiten aan de vrijheid van meningsuiting, inclusief de vrijheid en het pluralisme van de media, te bevorderen; erkent dat de nieuwe wet op de publieke omroep in juli 2012 aangenomen werd; moedigt de autoriteiten aan inspanningen te blijven leveren die ervoor zorgen dat de publieke omroep vrij van politieke of economische druk is en die zijn transparantie vergroten;

14.

merkt op dat Kroatië zich adequaat voorbereidt om in de toekomst het beheer en de uitvoering op zich te nemen van activiteiten die door de structuurfondsen en het cohesiefonds van de EU gefinancierd worden; verzoekt Kroatië een reserve aan projecten te ontwikkelen voor het Europees Fonds voor regionale ontwikkeling (EFRO); moedigt de regering aan het bestuurlijk vermogen van de verantwoordelijke instellingen verder te versterken, met inbegrip van die op regionaal en lokaal niveau, overeenkomstig de aanbevelingen uit het verslag van de Europese Rekenkamer van 2012; dringt er bij de regering op aan alles te doen wat in haar vermogen ligt om het risico op corruptie, fraude en onregelmatigheden bij zowel de toewijzing, als het gebruik van EU-middelen te minimaliseren;

15.

herinnert de lidstaten, tegen de achtergrond van de onderhandelingen over het MFK, aan de verplichtingen van de EU jegens Kroatië en zijn burgers wat betreft toekomstige ondersteuning bij de economische en regionale ontwikkeling;

16.

moedigt Kroatië aan verdere structurele hervormingen door te voeren om de economische groei te bevorderen en de arbeidsmarkt van nieuw elan te voorzien; verzoekt Kroatië de bankensector stabiel te houden en door te gaan met het beleid van begrotingsconsolidatie, teneinde het concurrentievermogen aan te zwengelen; is verheugd over de deelname van Kroatië — sinds januari 2013 — aan het Europees semester; steunt de inspanningen gericht op het tijdig en effectief gebruik van EU-middelen, alsook op het verbeteren van de vervoersinfrastructuur in Kroatië en van de verbindingen met de lidstaten van de EU en de andere landen in de regio; verzoekt de regering volledig uitvoering te geven aan het wetgevingskader voor kleine ondernemingen, onder andere door middel van passende beleidsmaatregelen, het verbeteren van de toegang voor deze bedrijven tot financiering en steun voor de internationalisering van het midden- en kleinbedrijf;

17.

is van mening dat er speciaal nadruk gelegd dient te worden op de sociale en milieuaspecten van economische modernisering; moedigt Kroatië aan door te gaan met het versterken van het sociale overleg en het handhaven van sociale en vakbondsrechten; verzoekt de Kroatische autoriteiten met betrekking tot milieu-effectbeoordelingen van grote investeringsprojecten voor transparantie te zorgen; dringt er bij de Kroatische autoriteiten op aan om vooral op het terrein van ruimtelijke ordening prioriteit te geven aan milieubescherming;

18.

is bezorgd dat het wetgevingsvoorstel voor strategische investeringen niet in overeenstemming is met de Europese normen; verlangt van de regering en het parlement van Kroatië een herziening van het voorstel met het oog op een betere bescherming van de grondrechten, met name van de eigendomsrechten, en van het milieu;

19.

verzoekt de lidstaten de grondrechten van de burgers van de Unie niet méér te beperken dan absoluut noodzakelijk is in verband met de overgangsmaatregelen zoals bedoeld in artikel 18 van het toetredingsverdrag; vraagt de lidstaten met name om uitsluitend op basis van feitelijke informatie en alleen in gevallen dat de arbeidsmarkt ernstig verstoord raakt, gebruik te maken van de overgangsbepalingen die het vrije verkeer van personen beperken; herinnert eraan dat het beperken van de toegang tot hun arbeidsmarkten, hetgeen tijdens de overgangsperiode na eerdere uitbreidingsrondes plaatsvond, nadelig is gebleken voor de welvaart van die lidstaten die deze beperkingen hebben opgelegd;

20.

neemt kennis van de voortgang die is geboekt bij de bouw van de grensposten aan de Neum-corridor;

21.

vraagt de Kroatische autoriteiten verdere maatregelen te nemen, onder meer wat aanpassing van de wetgeving, interinstitutionele samenwerking en grensbeheer betreft, opdat Kroatië te zijner tijd kan toetreden tot de Schengenruimte;

22.

moedigt Kroatië aan te blijven samenwerken met het Internationaal Straftribunaal voor het voormalige Joegoslavië (ICTY) en de binnenlandse inspanningen om oorlogsmisdaden te onderzoeken en te vervolgen te intensiveren, overeenkomstig de aangenomen strategie ter bestrijding van straffeloosheid; doet een dringend beroep op Kroatië en Servië om te goeder trouw samen te werken bij de vervolging van oorlogsmisdaden om gerechtigheid en oprechte verzoening in de regio te verwezenlijken;

23.

verzoekt de Kroatische autoriteiten speciale aandacht te blijven schenken aan de rechten en sociale omstandigheden van terugkerende vluchtelingen, overeenkomstig de doelstellingen van het proces dat geënt is op de verklaring van Sarajevo; blijft voorstander van het RECOM-initiatief (de regionale commissie voor waarheidsvinding en verzoening) om manieren te zoeken voor de erkenning van het lijden en de eerbiediging van het recht op waarheid en gerechtigheid van alle slachtoffers van oorlogsmisdaden;

24.

moedigt Kroatië aan om een actieve rol op zich te nemen in het stabilisatieproces en bij de Europese integratie van de landen van de westelijke Balkan; gelooft dat de ervaring en deskundigheid die Kroatië opgedaan heeft in de loop van zijn transformatie- en toetredingsproces, van grote waarde kunnen zijn voor andere kandidaat- en aspirant-lidstaten; spoort Kroatië aan de ervaringen die het heeft opgedaan uit te wisselen met andere kandidaat- en potentiële kandidaat-lidstaten, en de regionale samenwerking te versterken; is van oordeel dat de promotie door Kroatië van Europese waarden en de verdere uitbreiding stoelen op goede nabuurschapsbetrekkingen en het streven naar verzoening;

25.

doet een beroep op Kroatië en zijn buurlanden om zich actief in te zetten voor het oplossen van onopgeloste bilaterale problemen, in overeenstemming met internationale verplichtingen en de beginselen van goede nabuurschapsbetrekkingen en regionale samenwerking; verwelkomt in dit verband de stappen van de regeringen van Kroatië en Servië om de betrekkingen te verbeteren, en hoopt dat zij hun samenwerking zullen intensiveren; is verheugd over de ondertekening van een memorandum van overeenstemming tussen van Slovenië en Kroatië met betrekking tot het vinden van een constructieve oplossing voor de kwestie van de Ljubljanska Banka; verwelkomt de ratificatie van het toetredingsverdrag door het parlement van Slovenië; herinnert eraan dat problemen van bilaterale aard niet gebruikt mogen worden om het integratieproces van huidige of toekomstige kandidaat-lidstaten te dwarsbomen; verzoekt in dit verband alle lidstaten het toetredingsverdrag van Kroatië tijdig te ratificeren;

26.

spoort Kroatië aan een constructieve rol te blijven spelen in de regionale samenwerking; verzoekt de Kroatische autoriteiten volledig uitvoering te geven aan de verklaring inzake de bevordering van de Europese waarden in Zuidoost-Europa die op 21 oktober 2011 door het Kroatische parlement goedgekeurd is; verzoekt alle landen in de regio hetzelfde te doen; verzoekt de Commissie alle landen in de regio hierbij te helpen; verzoekt de Commissie lering te trekken uit de ervaringen die in het verleden in het uitbreidingsproces zijn opgedaan, waaronder bij de toetreding van Kroatië, door de landen in de regio te helpen hun bilaterale problemen op te lossen op een wijze die het toetredingsproces niet belemmert, door binnen het bestaande institutionele kader van de EU faciliterings- en bemiddelingsmechanismen te ontwikkelen waar de landen in de regio — indien zij dat wensen — gebruik van kunnen maken;

27.

erkent de activiteiten en de constructieve bijdrage van de Kroatische waarnemers bij het Europees Parlement; is ingenomen met de uitslag van de verkiezingen voor de Kroatische leden van het Europees Parlement die op 14 april 2013 werden gehouden, maar betreurt de lage opkomst; verheugt zich erop de leden van het Europees Parlement uit Kroatië in het Parlement welkom te heten wanneer Kroatië op 1 juli 2013 toetreedt tot de EU;

28.

waardeert de inspanningen van de Commissie bij de begeleiding van het toetredingsproces van Kroatië; vraagt de Commissie deze exercitie te inventariseren en er beleidslessen uit te trekken voor toekomstige kandidaat-lidstaten, zoals het gebruik van het uitgebreide monitoringsregime in de periode tussen het afronden van de onderhandelingen en de toetreding; verzoekt de Commissie de betrokkenheid van het maatschappelijk middenveld en het parlement gedurende het toetredingsproces te beoordelen om daar lessen uit te trekken voor lopende en toekomstige onderhandelingen; verzoekt de Commissie in dit verband voorstellen uit te werken die resulteren in een grotere betrokkenheid van het maatschappelijk middenveld en de parlementen in de kandidaat-lidstaten bij het toetredingsproces;

29.

verzoekt zijn Voorzitter deze resolutie te doen toekomen aan de Raad en de Commissie, alsmede aan de regeringen en de parlementen van de lidstaten en de Republiek Kroatië.

5.2.2016   

NL

Publicatieblad van de Europese Unie

C 45/48

—

gezien het voortgangsverslag 2012 van de Commissie over Turkije (SWD(2012)0336),

—

gezien de mededeling van de Commissie aan het Europees Parlement en de Raad getiteld „Uitbreidingsstrategie en voornaamste uitdagingen 2012-2013” (COM(2012)0600),

—

gezien zijn eerdere resoluties, met name die van 9 maart 2011 over het voortgangsverslag 2010 betreffende Turkije (1), die van 29 maart 2012 over het voortgangsverslag 2011 betreffende Turkije (2), die van 22 mei 2012 over vrouwen in Turkije in het 2020-perspectief (3) en die van 22 november 2012 over uitbreiding: beleid, criteria en de strategische belangen van de EU (4),

—

gezien het kader voor de onderhandelingen met Turkije van 3 oktober 2005,

—

gezien Besluit 2008/157/EG van de Raad van 18 februari 2008 betreffende de beginselen, prioriteiten en voorwaarden die worden opgenomen in het toetredingspartnerschap met Turkije (5) („het Toetredingspartnerschap”) alsmede de eerdere besluiten van de Raad betreffende het Toetredingspartnerschap van 2001, 2003 en 2006,

—

gezien de conclusies van de Raad van 14 december 2010, 5 december 2011 en 11 december 2012,

—

gezien het Handvest van de grondrechten van de Europese Unie,

—

gezien artikel 110, lid 2, van zijn Reglement,

A.

overwegende dat, na de goedkeuring van het onderhandelingskader door de Raad, op 3 oktober 2005 toetredingsonderhandelingen met Turkije zijn gestart en dat de start van deze onderhandelingen het beginpunt is van een lang proces met een open einde dat gebaseerd is op billijke en strikte voorwaarden en op hervormingsbereidheid;

B.

overwegende dat Turkije zich verplicht heeft tot hervormingen, goede betrekkingen met zijn buurlanden en geleidelijke aanpassing aan de EU en dat deze inspanningen moeten worden beschouwd als een kans voor Turkije zelf tot verdere modernisering en tot consolidering en verdere verbetering van zijn democratische instellingen, de rechtsstaat en de eerbiediging van de mensenrechten en de fundamentele vrijheden;

C.

overwegende dat de EU de referentie voor de hervormingen in Turkije moet blijven;

D.

overwegende dat volledige voldoening van de criteria van Kopenhagen en eerbiediging van het integratievermogen van de EU, in overeenstemming met de conclusies van de Europese Raad van december 2006, de basis blijven voor toetreding tot de EU, een gemeenschap die gebaseerd is op gedeelde waarden, oprechte samenwerking en wederzijdse solidariteit tussen al haar lidstaten;

E.

overwegende dat de positieve agenda in mei 2012 is geïntroduceerd om de onderhandelingen te ondersteunen en aan te vullen, zonder ze te vervangen, door middel van intensievere samenwerking op een aantal gebieden van gemeenschappelijk belang;

F.

overwegende dat de Raad in zijn conclusies van 11 december 2012 zijn steun heeft uitgesproken voor de nieuwe benadering van de Commissie waarbij de rechtsstaat centraal wordt geplaatst in het uitbreidingsbeleid en heeft bevestigd dat hoofdstuk 23 (rechterlijke macht en fundamentele rechten) en hoofdstuk 24 (justitie, vrijheid en veiligheid) een centrale plaats innemen in het onderhandelingsproces en in een vroeg stadium van de onderhandelingen aan bod moeten komen, zodat duidelijke criteria en ruime termijnen kunnen worden vastgesteld voor de totstandbrenging van de nodige wetgeving en instellingen en voor het boeken van gedegen resultaten met betrekking tot de uitvoering;

G.

overwegende dat de Commissie in haar uitbreidingsstrategie 2012 heeft geconcludeerd dat Turkije, vanwege zijn economie, strategische ligging en belangrijke regionale rol, van groot belang is voor de Europese Unie, en dat het toetredingsproces het belangrijkste kader blijft om aan de EU gerelateerde hervormingen in Turkije te bevorderen; overwegende dat de Commissie haar bezorgdheid heeft uitgesproken over het gebrek aan vooruitgang in Turkije met betrekking tot de voldoening van de politieke criteria;

H.

overwegende dat Turkije, voor het zevende opeenvolgende jaar, nog steeds niet de bepalingen ten uitvoer heeft gelegd die voortvloeien uit de associatieovereenkomst tussen de EU en Turkije en het aanvullend protocol daarbij;

I.

overwegende dat de onderhandelingshoofdstukken waarvoor de technische voorbereidingen zijn afgerond, onverwijld volgens de vastgestelde procedures en in overeenstemming met het onderhandelingskader moeten worden geopend;

J.

overwegende dat de Europese Unie en Turkije van elkaar afhankelijk zijn op economisch gebied, met handel tussen de EU en Turkije die in 2011 goed was voor een totaal van 120 miljard EUR;

K.

overwegende dat de EU de grootste handelspartner is van Turkije en dat Turkije de op vijf na grootste handelspartner is van de EU; overwegende dat de directe buitenlandse investeringen (DBI) van de EU-lidstaten in Turkije goed zijn voor 75 % van de totale DBI-instroom;

L.

overwegende dat de Commissie het algemene voorbereidingsniveau van Turkije op het gebied van economisch beleid as hoog beschouwt en de capaciteit van het land om economisch beleid te formuleren en te coördineren als passend;

M.

overwegende dat Turkije het potentieel heeft een centrale rol te spelen met betrekking tot de diversifiëring van de energiebronnen en de routes voor de olie-, gas- en elektriciteitsdoorvoer vanuit de buurlanden naar de EU; overwegende dat er, wat het creëren van een duurzame, koolstofarme economie betreft, potentiële voordelen zijn, zowel voor Turkije als voor de EU, als gevolg van de rijkdom van Turkije aan hernieuwbare energiebronnen;

N.

overwegende dat de dialoog en de samenwerking van de EU met Turkije met betrekking tot stabiliteit, democratie en veiligheid, met name ten aanzien van het Midden-Oosten in bredere zin, strategisch belangrijk zijn; overwegende dat Turkije het geweld van het Syrische regime tegen zijn burgers herhaaldelijk en in scherpe bewoordingen heeft veroordeeld en dat het cruciale humanitaire hulp biedt aan Syriërs die het geweld aan e andere kant van de grens te ontvluchten;

O.

overwegende dat Turkije en Armenië hun betrekkingen moeten normaliseren door de overeengekomen protocollen onvoorwaardelijk te ratificeren en hun gemeenschappelijke grens open te stellen;

P.

overwegende dat het casus belli-dreigement dat in 1995 door de Turkse Grote Nationale Vergadering is afgekondigd jegens Griekenland, moet worden ingetrokken; overwegende dat het belangrijk is dat Turkije en Griekenland en nieuwe ronde van gesprekken houden om hun betrekkingen te verbeteren;

1.

is van mening dat een hernieuwd wederzijds engagement in het kader van het onderhandelingsproces nodig is om een constructieve relatie te behouden; benadrukt het feit dat het belangrijk is de voorwaarden voor een constructieve dialoog en de fundamenten voor wederzijds begrip te creëren; merkt op dat dit moet gebeuren op basis van de gemeenschappelijke waarden van democratie, de rechtsstaat en eerbiediging van de mensenrechten; prijst de Commissie en Turkije voor de tenuitvoerlegging van de positieve agenda, die bewijst dat Turkije en de EU, in een context van engagement van beide partijen en duidelijke doelstellingen, hun dialoog kunnen voortzetten, wederzijds begrip kunnen creëren en positieve veranderingen en de nodige hervormingen kunnen bewerkstelligen;

2.

benadrukt het feit dat Turkije politiek en geografisch een strategische rol speelt voor het buitenlands en het nabuurschapsbeleid van de EU; erkent de rol van Turkije als buur en als belangrijke regionale actor en dringt aan op verdere intensivering van de bestaande politieke dialoog tussen de EU en Turkije inzake de keuzen en doelstellingen op het gebied van buitenlands beleid; betreurt het feit dat Turkije zich ook in 2012 slechts in geringe mate heeft aangesloten bij de GBVB-verklaringen; spoort Turkije aan zijn buitenlands beleid te ontwikkelen in het kader van dialoog en coördinatie met de EU; verzoekt Turkije en de EU nauwer samen te werken ter versterking van de vredes- en democratische krachten in de zuidelijke nabuurschapsregio, die voor zowel de EU als voor Turkije van cruciaal belang is;

3.

spreekt zijn steun uit voor een dialoog en een heraanknoping van de betrekking tussen Turkije en Israël;

4.

is tevreden met het besluit van de Raad om de Commissie te verzoeken stappen te ondernemen in de richting van visumliberalisering, parallel met de ondertekening van de overnameovereenkomst; dringt er bij Turkije op aan de overnameovereenkomst onverwijld te ondertekenen en ten uitvoer te leggen en ervoor te zorgen dat tot deze overeenkomst in werking treedt, de bestaande bilaterale overeenkomsten volledig ten uitvoer worden gelegd; herinnert eraan dat Turkije een van de belangrijkste transitlanden voor onregelmatige migratie naar de EU is; erkent dat Turkije stappen heeft ondernomen om onregelmatige migratie te voorkomen en onderstreept het feit dat Turkije de samenwerking met de EU op het gebied van migratiebeheer, de bestrijding van mensenhandel en grenscontrole absoluut moet intensiveren; onderstreept nogmaals dat het belangrijk is de toegang tot de EU voor Turkse zakenlieden, academici, studenten en vertegenwoordigers van het maatschappelijk middenveld te vergemakkelijken; steunt de inspanningen van de Commissie en de lidstaten met betrekking tot de tenuitvoerlegging van de visumcode, de harmonisatie en vereenvoudiging van de visumvereisten en het opzetten van visumfaciliteringscentra in Turkije; herinnert de lidstaten aan hun verplichtingen op grond van de associatieovereenkomst, in overeenstemming met de uitspraak van het Europees Hof van Justitie van 19 februari 2009 in de zaak-Soysal (6);

5.

is tevreden met de recente goedkeuring van de ontwerpwet inzake buitenlanders en internationale bescherming en verwacht dat met deze wetgeving de bestaande redenen van bezorgdheid worden aangepakt met betrekking tot het feit dat vluchtelingen, asielzoekers en andere personen die misschien bescherming behoeven, nog steeds op willekeurige wijze de toegang wordt ontzegd tot de asielprocedure en over de praktijk waarbij deze personen worden gerepatrieerd; onderstreept het feit dat het belangrijk is de detentievoorschriften waarvan het Europees Hof voor de rechten van de mens (EHRM) in de zaak Abdolkhani en Karimina tegen Turkije heeft vastgesteld dat zij onwettig zijn, aan te passen aan de internationale normen;

6.

prijst het Turkse bemiddelingscomité inzake de grondwet voor zijn inzet voor de opstelling van een nieuwe grondwet en voor het inclusieve proces van overleg met het maatschappelijk middenveld waarbij de diversiteit van de Turkse samenleving wordt weerspiegeld; spreekt zijn bezorgdheid uit over de beperkte vooruitgang die het comité blijkbaar boekt; moedigt het Comité aan zijn werkzaamheden voort te zetten en op inclusieve, representatieve en collegiale wijze en overeenkomstig de criteria en waarden van de EU belangrijke kwesties aan te pakken als a) het zorgen voor een scheiding der machten en een adequaat systeem van teugels en tegengewichten; b) het verduidelijken van de betrekkingen tussen staat, maatschappij en godsdienst; c) het invoeren van een inclusief systeem van bestuur waarmee de mensenrechten en de fundamentele vrijheden van alle burgers gewaarborgd zijn; en d) het formuleren van een inclusief concept van burgerschap; roept alle politieke partijen en de betrokken actoren ertoe op de onderhandelingen over de nieuwe grondwet op constructieve wijze aan te pakken; is van mening dat, als de Commissie van Venetië bij de zaak wordt betrokken en een dialoog met deze commissie wordt gevoerd, dit positieve resultaten zou produceren en het constitutionele proces zou ondersteunen;

7.

benadrukt het feit dat er verdere voortgang moet worden geboekt bij de tenuitvoerlegging van de grondwetswijzigingen van 2010, met name wat de aanneming betreft van wetgeving inzake de bescherming van persoonsgegevens en het militair strafrecht en van wetgeving tot invoering van voorkeursmaatregelen ter bevordering van gendergelijkheid; merkt op dat de aanwezigheid en de bevoegdheden van de Turkse minister van Justitie en zijn onderstaatssecretaris in de Hoge Raad van rechters en aanklagers aanzienlijke zorgen baren over de onafhankelijkheid van de rechterlijke macht; is tevreden met de inwerkingtreding van wetgeving om te voorzien in het recht van individuen om een verzoekschrift in te dienen bij het Grondwettelijk Hof, zoals bepaald in de grondwetswijzigingen van 2010;

8.

bevestigt nogmaals dat de Turkse Grote Nationale Vergadering een fundamentele rol speelt als kern van het Turkse democratische stelsel en benadrukt het feit dat het belangrijk is dat alle politieke partijen het hervormingsproces steunen en zich ervoor engageren, met name met betrekking tot het waardevolle rechtskader ter bescherming en bevordering van de grondrechten van alle gemeenschappen en burgers en een verlaging van de drempel van 10 % voor om in de Turkse Grote Nationale Vergadering te zijn vertegenwoordigd; prijst het werk van de Turkse onderzoekscommissie inzake mensenrechten en dringt aan op een centralere rol voor de harmonisatiecommissie van de EU met betrekking tot de bevordering van de aanpassing van nieuwe wetgeving tijdens het wetgevingsproces aan het communautaire acquis of de Europese normen;