22.1.2016   

NL

Publicatieblad van de Europese Unie

C 24/1

22.1.2016   

NL

Publicatieblad van de Europese Unie

C 24/2

—

gezien de mededeling van de Commissie over een actieplan ter verbetering van de toegang tot financiering voor kmo's (COM(2011)0870),

—

gezien de mededeling van de Commissie getiteld „Europa 2020 — Een strategie voor slimme, duurzame en inclusieve groei” (COM(2010)2020),

—

gezien het verslag van de Commissie getiteld „Regeldruk voor het mkb verminderen — EU-regelgeving aanpassen aan de behoeften van micro-ondernemingen” (COM(2011)0803),

—

gezien het programma van de Commissie voor het concurrentievermogen van ondernemingen en voor kmo's, het zogenaamde „COSME”-programma (COM(2011)0834),

—

gezien de „Small Business Act” voor Europa (COM(2008)0394), die de centrale rol van kmo's voor de economie van de EU erkent, de rol van kmo's wil versterken en hun groei en potentieel om banen te creëren wil bevorderen door een aantal problemen te verhelpen waarvan wordt aangenomen dat ze de ontwikkeling van kmo's belemmeren,

—

gezien de mededeling van de Commissie van 23 februari 2011 over de evaluatie van de „Small Business Act” voor Europa (COM(2011)0078) en de resolutie van het Parlement van 12 mei 2011 over dit onderwerp (1),

—

gezien het voorstel van de Commissie voor een verordening van het Europees Parlement en de Raad betreffende Europese durfkapitaalfondsen (COM(2011)0860),

—

gezien het voorstel van de Commissie voor een verordening van het Europees Parlement en de Raad inzake Europese sociaalondernemerschapsfondsen (COM(2011)0862),

—

gezien de studie van de Commissie en de Europese Centrale Bank van 2011 over de enquête betreffende de toegang tot financiering voor kmo's,

—

gezien speciaal verslag nr. 2/2012 van de Rekenkamer over door het Europees Fonds voor Regionale Ontwikkeling gecofinancierde financiële instrumenten voor het midden- en kleinbedrijf,

—

gezien zijn resolutie van 7 september 2010 over de ontwikkeling van het werkgelegenheidspotentieel van een nieuwe duurzame economie (2),

—

gezien artikel 48 van zijn Reglement,

—

gezien het verslag van de Commissie economische en monetaire zaken en de adviezen van de Commissie werkgelegenheid en sociale zaken, de Commissie interne markt en consumentenbescherming, de Commissie regionale ontwikkeling en de Commissie juridische zaken (A7-0001/2013),

A.

overwegende dat ondermaatse regelgeving voor de financiële sector, in combinatie met de ernstige en verregaande gevolgen van de financiële, economische en schuldencrisis, de toegang tot financiering voor kmo's moeilijker kan maken;

B.

overwegende dat het van cruciaal belang is de nodige instrumenten in het leven te roepen en te ontwikkelen en de juiste voorwaarden te scheppen om de Unie in staat te stellen de groei in de eurozone en in de Unie als geheel sterk te bevorderen;

C.

overwegende dat bankleningen voor kmo's in de Europese Unie de belangrijkste financieringsbron zijn;

D.

overwegende dat uit gegevens van de ECB blijkt dat de tarieven voor kmo-leningen sterk variëren tussen de lidstaten en dat er sprake is van ongelijke toegang tot liquiditeit, waarbij in bepaalde landen veel aanvragen voor leningen voor zakelijke projecten worden verworpen;

E.

overwegende dat meer dan 98 % van de ondernemingen in Europa kmo's zijn en dat zij instaan voor meer dan 67 % van de werkgelegenheid in de Unie; overwegende dat zij bijgevolg de ruggengraat van de EU-economie vormen en in de 27 lidstaten een belangrijke bron zijn voor Europese groei op de lange termijn en voor het creëren van duurzame banen;

F.

overwegende dat in de periode 2002-2010 85 % van alle nieuwe arbeidsplaatsen in de EU geschapen werd door kmo's, in het bijzonder door startende ondernemingen; overwegende dat 32,5 miljoen mensen in de EU zich gevestigd hebben als zelfstandig ondernemer;

G.

overwegende dat er verschillende soorten kmo's bestaan, die allemaal andere behoeften hebben;

H.

overwegende dat acties ter ondersteuning van kmo's en ondernemerschap geregeld worden door de Small Business Act, waarbij de lidstaten zich ertoe verbonden hebben deze samen met de Commissie uit te voeren;

1.

is ingenomen met het actieplan van de Commissie en met het brede gamma voorstellen en aanbevelingen inzake kmo's;

2.

is het met de Commissie eens dat het economisch succes, de uitmuntendheid en de samenhang van de Europese Unie in grote mate afhankelijk zijn van duurzame groei en werkgelegenheid die worden verwezenlijkt door kmo's die zich inzetten voor het leveren van kwalitatieve producten en diensten; wijst erop dat het belangrijk is economische groei te bevorderen in het gehele spectrum van ondernemingen; benadrukt dat kmo's deel uitmaken van een ruimer „ecosysteem” van ondernemingen; wijst er tevens op dat er in dit „ecosysteem” voor moet worden gezorgd dat evenveel aandacht wordt besteed aan betere toegang tot financiering voor micro-ondernemingen en ondernemers met een eenmanszaak; merkt op dat grotere ondernemingen uitgebreid gebruik maken van een groot netwerk van kleinere kmo's;

3.

benadrukt dat de financiële en economische crisis het voor veel kmo's nog moeilijker maakt om toegang te hebben tot financiering en dat kmo's nu aan nieuwe en soms strengere regels en criteria moeten voldoen dan voorheen; benadrukt dat aan banken, die tijdens de crisis staatssteun hebben gekregen en ook andere impliciete vormen van subsidies, zoals staatswaarborgen en liquiditeitssteun van centrale banken en de Europese Centrale Bank, doelstellingen moeten worden opgelegd inzake de bedragen en voorwaarden voor kmo-financiering; moedigt de Commissie aan haar inspanningen voort te zetten om de uitvoering op nationaal niveau te bevorderen van het „think small first” beginsel, dat een verdere vereenvoudiging van het regelgevings- en administratief klimaat voor kmo's impliceert;

4.

benadrukt dat bij een vereenvoudiging van het regelgevings- en administratief klimaat voor kmo's een passende bescherming van werknemers op het gebied van sociale zekerheid en gezondheid en veiligheid op het werk noodzakelijk is; verzoekt de Commissie en de lidstaten mogelijke discriminatie op het gebied van toegang tot financiering aan te pakken in het geval van kmo's die geleid worden door mensen uit een achtergesteld milieu of sociale groep;

5.

wijst erop dat er de afgelopen jaren aanzienlijke inspanningen zijn geleverd om de administratieve rompslomp te verminderen;

6.

benadrukt dat het belangrijk is de lokale banksystemen te versterken; benadrukt de verantwoordelijkheid en de taak van banken, gaande van Europese tot lokale banken, om op slimme wijze in de economie en meer bepaald in kmo's te investeren; wijst op de verschillen tussen de lidstaten inzake de kosten voor leningen aan kmo's en inzake de toegang tot financiering voor kmo's, die het gevolg zijn van de ongunstige macro-economische context en in grensgebieden een negatieve impact op het concurrentievermogen kunnen hebben; wijst erop dat, ook al zijn er nog steeds verschillen tussen de lidstaten wat de problemen van kmo's betreft om toegang te krijgen tot financiering, uit de enquête van de ECB van oktober 2011 inzake bankleningen blijkt dat de kredietvoorwaarden voor leningen aan kmo's globaal genomen aanzienlijk verstrengen en dat er een kredietcrisis kan ontstaan als de investeringen tot een minimum worden beperkt; erkent bovendien dat er in de EU een grote vraag is naar microkrediet;

7.

herhaalt dat een herziening van de regels voor overheidsopdrachten en –concessies de toegang van kmo's en micro-ondernemingen tot overheidsopdrachten niet mag schaden;

8.

herinnert eraan dat in Europa de banksector de belangrijkste financieringsbron voor kmo's is; is van mening dat, gezien de versnippering van de banksector en de daaruit voortvloeiende grote verschillen tussen de lidstaten van de rentetarieven voor leningen en van het kredietaanbod, een gedifferentieerde aanpak noodzakelijk is om de toegang van kmo's tot financiering te verbeteren, waarbij rekening wordt gehouden met de specifieke omstandigheden van elk land;

9.

herinnert de Commissie eraan dat kmo's verspreid over geheel Europa zeer heterogeen zijn, gaande van uiterst traditionele familiebedrijfjes tot snel groeiende ondernemingen, hightechbedrijven, micro-ondernemingen, sociale ondernemingen en startende ondernemingen, en dat de aanpak om hen bij te staan bijgevolg even divers moet zijn;

10.

wijst erop dat, gezien de huidige situatie waarbij ontoereikende toegang tot passende risicokapitaalbronnen, met name in de vroegste stadia, een van de belangrijkste beperkingen blijft voor de oprichting en verdere ontwikkeling van groeigerichte bedrijven, de Commissie in haar actieplan veel nadruk legt op durfkapitaal als mogelijk middel voor meer financiering; benadrukt evenwel dat dit soort financiering slechts voor een beperkt aantal kmo's geschikt is en dat bankleningen de belangrijkste financieringsbron voor kmo's blijven;

11.

benadrukt dat er geen uniforme financieringsvorm bestaat en roept de Commissie op de ontwikkeling te steunen van een brede waaier aangepaste programma's, instrumenten en initiatieven, gaande van eigen vermogen (bijvoorbeeld particuliere investeerders, massafinanciering en multilaterale handelsfaciliteiten) en hybride kapitaalinstrumenten (bijvoorbeeld mezzaninefinanciering) tot schuldinstrumenten (bijvoorbeeld kleine bedrijfsobligaties, garantiefaciliteiten en platformen), dit in partnerschappen tussen banken en andere operatoren die betrokken zijn bij kmo-financiering (professionele accountants, bedrijfs- of kmo-verenigingen of kamers van koophandel), om bedrijven te ondersteunen bij hun start, groei en overgang, waarbij rekening wordt gehouden met hun omvang, omzet en financieringsbehoeften;

12.

onderstreept dat de Commissie moet benadrukken dat de beurs een belangrijke rol kan spelen om zowel voor kmo's als voor beleggers in verschillende stadia de toegang tot financiering te verbeteren; herinnert eraan dat er in de eurozone reeds beurzen bestaan die specifiek op kmo's zijn afgestemd en dat deze bedoeld zijn om in te spelen op specifieke markt- en financieringsbehoeften;

13.

verzoekt de Commissie nieuwe, voor kmo's relevante regelgeving te onderwerpen aan een globale, omvattende effectbeoordeling, met inbegrip van een omvattende test, waarbij rekening wordt gehouden met de behoeften en uitdagingen van kmo's;

14.

benadrukt dat kmo's zich vaak aan het eind van een lange cyclus bevinden en bijgevolg het meest worden getroffen door laattijdige betalingen en korte betalingstermijnen; is bijgevolg ingenomen met het initiatief van de Commissie om de lidstaten sterk aan te moedigen de Richtlijn betalingsachterstanden sneller uit te voeren;

15.

benadrukt dat uit onderzoek van de Commissie blijkt dat niet alleen toegang tot financiering maar ook toegang tot vaardigheden, met inbegrip van managementvaardigheden en financiële en boekhoudkundige kennis, voor kmo's kritieke factoren zijn om toegang te hebben tot financiering en zo te innoveren, te concurreren en te groeien; is van mening dat de aanreiking van financiële instrumenten door de EU daarom gepaard moet gaan met het aanbieden van passend mentorschap, coachingsregelingen en op kennis gebaseerde zakelijke dienstverlening;

16.

acht het noodzakelijk kmo's op lokaal niveau te ondersteunen om beleid te ontwikkelen ter bevordering van ondernemerschap, de situatie van kmo's gedurende hun hele levenscyclus te verbeteren en hen te helpen om toegang te krijgen tot nieuwe markten; is van mening dat erkenning en uitwisseling van goede praktijken basiselementen van dit beleid zijn;

17.

merkt op dat de gebrekkige elementaire financiële kennis van ondernemers een beperking vormt voor de kwaliteit van ondernemingsplannen en bijgevolg ook voor het succes van kredietaanvragen; verzoekt de lidstaten bijgevolg beroepsopleidingssteun te verlenen aan potentiële ondernemers en steun te verlenen aan partnerschappen tussen banken, kamers van koophandel, bedrijfsverenigingen en professionele accountants;

18.

is van mening dat ondernemerschap door vrouwen een onaangeboorde bron voor de groei en het concurrentievermogen van de EU is, dat dit moet worden bevorderd en versterkt en dat alle belemmeringen waarmee vrouwen op de arbeidsmarkt kampen moeten worden weggenomen;

19.

is van mening dat de ontwikkeling van ondernemerschapsvaardigheden en programma's om te leren hoe de markt, de economie en het financieel stelsel werken en met elkaar verbonden zijn, deel moeten uitmaken van het algemeen onderwijs; is van mening dat een goed voorbereid ondernemingsplan de eerste stap is voor betere toegang tot financiering en voor reële overlevingskansen; verzoekt de Commissie en de lidstaten onverwijld financieel onderwijs in hun onderwijsprogramma's op te nemen; steunt in dit verband het programma „Erasmus voor jonge ondernemers”, dat bedoeld is om een ondernemerschapscultuur te bevorderen en de interne markt en het concurrentievermogen te ontwikkelen;

20.

is van mening dat er behoefte is aan een speciale strategie voor startende ondernemingen en aan financiële instrumenten om innovatieve projecten uit te voeren en de creativiteit van jonge ondernemers te ontwikkelen;

21.

benadrukt dat er in sommige lidstaten reeds een aantal goede praktijken bestaat om ondernemers beter voor te bereiden; verzoekt de Commissie de uitvoering hiervan in andere lidstaten te ondersteunen;

22.

benadrukt dat regelmatige voorlichting in eenvoudige bewoordingen van ondernemers en potentiële ondernemers en banken over opleidingsinitiatieven, EU-financiering en EU-programma's voor kmo's onontbeerlijk is op nationaal, regionaal en lokaal niveau, aangezien zij gebruik moeten kunnen maken van alle beschikbare mogelijkheden en maatregelen; verzoekt de Commissie ervoor te zorgen dat nationale kmo-organisaties goed geïnformeerd zijn over initiatieven en beleidsvoorstellen van de EU;

23.

dringt aan op meer communicatie-inspanningen van de EIB-groep om in samenwerking met kmo-organisaties financiële regelingen voor kmo's te bevorderen;

24.

wijst erop dat begeleiding voor ondernemers die failliet zijn gegaan absoluut noodzakelijk is, aangezien bij 15 % van de ondernemingen die sluiten faillissement de oorzaak is; steunt de vereenvoudiging en verkorting van faillissementsprocedures om de betrokken ondernemers een tweede kans te bieden, omdat bedrijven die worden opgezet door herstarters het misschien wel beter zullen doen;

25.

wijst erop dat kredietverleners de kredietinstrumenten over het algemeen beter kennen dan ondernemers en dat ondernemers beter moeten communiceren met kredietverleners over hun ondernemingsplan en hun langetermijnstrategie; benadrukt dat deze informatiekloof bij de bespreking van een kredietaanvraag problemen veroorzaakt; erkent dat kmo's behoefte hebben aan specifiek advies op maat inzake kredietmogelijkheden; verzoekt de Commissie de uitwisseling te bevorderen van goede praktijken inzake specifieke oplossingen voor de dialoog, de samenwerking en de informatie-uitwisseling tussen kredietverleners en ondernemers; verzoekt de Commissie de dialoog en de samenwerking tussen ondernemers en kredietverleners te versterken;

26.

benadrukt dat kredietverleners voor de aanvraag van een financiering duidelijke, specifieke en transparante criteria moeten vaststellen; benadrukt dat wanneer een kredietverlener een kredietaanvraag geheel of gedeeltelijk afwijst, hij de ondernemer adequaat en constructief moet inlichten over de redenen voor de afwijzing; verzoekt de Commissie duidelijke richtsnoeren voor deze constructieve en transparante aanpak vast te stellen;

27.

merkt op dat wanneer kmo's een lening vroegtijdig aflossen, zij de kredietverlener het financieringsverlies en vaak ook nog een boete moeten betalen, waardoor de totale kosten te hoog oplopen; verzoekt de Commissie in alle contracten meer transparantie betreffende vervroegde aflossing door kmo's voor te stellen en na te gaan of het mogelijk is een maximum in te stellen om de kosten van dit soort transacties te beperken;

28.

merkt op dat de eisen voor kmo's om van kredietinstellingen een lening te krijgen steeds strenger worden, bijvoorbeeld dat nu ook een persoonlijke garantie wordt gevraagd; merkt op dat een stijging van het rentetarief kan leiden tot een verhoging van de niet-financiële voorwaarden zoals een persoonlijke garantie; is daarom van mening dat de regelgeving voor de financiële sector uitdrukkelijk moet voorzien in de bescherming en de bevordering van het daadwerkelijk lenen aan de reële economie, en met name aan kmo's;

29.

verzoekt de lidstaten de administratieve lasten bij het opstarten van een kmo en daarna te beperken, aangezien de desbetreffende verschillen tussen de lidstaten de voltooiing van de interne markt in de weg staan; benadrukt dat het belangrijk is het aantal dagen te beperken dat nodig is om een nieuwe onderneming op te starten; verzoekt de Commissie potentiële goede praktijken te bestuderen die in de lidstaten kunnen worden toegepast; verzoekt de Commissie na te gaan of het mogelijk is één identificatienummer voor kmo's in te voeren, dat wordt opgeslagen in één Europese databank voor kmo's en onder meer alle financiële gegevens bevat, waardoor kmo's gemakkelijker een aanvraag kunnen indienen voor Europese en nationale programma's en financiering; wijst erop dat, indien een dergelijk identificatienummer voor kmo's wordt ingevoerd, aandacht moet worden besteed aan de beginselen inzake gegevensbescherming;

30.

is ingenomen met het voorstel van de Commissie om het gebruik van kwalitatieve ratings te bevorderen als hulpmiddel om de kwantitatieve standaardbeoordeling van de kredietwaardigheid van kmo’s aan te vullen;

31.

is ingenomen met de nieuwe financieringsprogramma's van de Commissie, die rekening houden met de specifieke kenmerken van kmo's; verzoekt de Commissie verder EU-financiering op maat van kmo's te ontwikkelen; benadrukt dat versnipperde financiering moet worden vermeden en dat financiering enkel doeltreffend kan zijn als zij een aanzienlijk deel kan dekken van wat de betrokken kmo's nodig hebben;

32.

is ervan overtuigd dat de financiële middelen voor de instrumenten voor schuld- en aandelenfinanciering onder het COSME-programma en onder Horizon 2020 aanzienlijk moeten worden verhoogd en dat de toegang voor kmo's tot deze instrumenten merkelijk moet worden verbeterd;

33.

is van mening dat de Commissie manieren moet vinden om de Europese markt van hybride kapitaalinstrumenten, met name mezzaninefinanciering, te verbeteren; beveelt aan dat de Commissie onderzoekt hoe zij de mezzaninefaciliteit voor groei van het EIF kan versterken en dat zij nieuwe mezzanineproducten, zoals een garantie voor mezzanineleningen, onderzoekt; beveelt tevens aan om gegevens en analyses betreffende financieringsinstrumenten te verstrekken teneinde belemmeringen uit de weg te ruimen voor financiële intermediairs die de kredietmarkt zouden willen onderzoeken op de beschikbaarheid van mezzaninekapitaal in de Europese Unie;

34.

vraagt dat minstens 20 % van de middelen van Horizon 2020 wordt gebruikt voor kmo's;

35.

merkt op dat kapitaalgaranties sterk gewaardeerd en gebruikt worden door kmo's en kredietinstellingen; is ingenomen met de inspanningen van de Commissie ter zake; verzoekt de lidstaten een passend kader voor kapitaalgaranties in te stellen;

36.

verzoekt de Commissie te zorgen voor een passend en op emittenten van kmo-financiering afgestemd regelgevingskader dat voor hen niet moeizaam is en tevens het vertrouwen van beleggers wint (in het kader van de Europese regelgeving inzake boekhoudnormen, de prospectusrichtlijn, de transparantierichtlijn, de marktmisbruikrichtlijn en MIFID);

37.

is verheugd over het akkoord in de Europese Raad van 28 en 29 juni 2012 over de verhoging van het kapitaal van de EIB met 10 miljard euro, waarmee de leningscapaciteit van de EIB-groep binnen de Unie voor de periode 2012-2015 met ongeveer 60 miljard euro wordt verhoogd en er een hefboom van ongeveer 180 miljard euro aan investeringen kan ontstaan, wat bijgevolg een welkome rol kan spelen in het kader van de gezamenlijke inspanning voor het herstel van de Europese economie; is ingenomen met het feit dat de EIB in haar prioriteiten inzake kredietverlening specifiek aangeeft dat het noodzakelijk is de waaier aan partnerbanken die krediet verlenen aan kmo's te vergroten door in grotere mate een beroep te doen op nieuwe financiële intermediairs en onconventionele intermediairs; benadrukt dat deze nieuwe toezegging niet mag leiden tot een ondermijning van de parallelle inspanningen om de gezamenlijke begrotingsinstrumenten van de EIB en de Unie te versterken en te verbeteren die worden gebruikt om het risico te delen en aandelen te verwerven; verzoekt de Commissie bijgevolg de instrumenten voor risicodeling van de Europese Investeringsbank te versterken en te optimaliseren, en hetzelfde te doen voor de programma's van het Europees Investeringsfonds voor portefeuilles van aandelen- of mezzaninefinanciering die door financiële instellingen (intermediairs) aan kmo's worden verstrekt; wijst erop dat het cohesiebeleid een van de voornaamste financieringsbronnen voor kmo's is en dat financieringsprogramma's in het kader van de structuurfondsen, minder administratieve rompslomp en een sneller en efficiënter optreden van cruciaal belang zijn om het herstel van de EU-economie en haar concurrentievermogen te bevorderen;

38.

verzoekt de Commissie onder het Europees Investeringsfonds een permanent Europees garantieplatform in te stellen om de toegang van kmo's tot financiering te vergemakkelijken, wat de ontwikkeling van garanties of leningproducten op basis van Europese garanties moet vergemakkelijken en de bankkapitaalvereisten en de risicoblootstelling voor financiële intermediairs moet verminderen;

39.

moedigt de EIB aan haar microfinancieringsproject verder uit te bouwen en zo actief bij te dragen aan de beleidsprioriteiten van de EU op het gebied van sociale integratie;

40.

wijst erop dat in bepaalde lidstaten een recordbedrag aan spaargeld van gezinnen op bankrekeningen staat, terwijl in andere lidstaten de tegoeden afnemen als gevolg van de crisis; benadrukt dat door het creëren van een degelijk stimulerend kader om dit spaargeld van gezinnen te activeren, kmo's gemakkelijker toegang moeten krijgen tot financiering, zowel in eigen land als in het buitenland, en de EU-economie zou moeten heropleven; verzoekt de Commissie een voorstel voor de activering van dit spaargeld in te dienen, bijvoorbeeld door voordelen te introduceren die gebaseerd zijn op bestaande goede praktijken in de lidstaten;

41.

merkt op dat kmo's bijdragen tot de beroepsactivering van de bevolking in regio's met minder werkgelegenheid en tot de verhoging van het werkgelegenheidspeil, in de huidige behoeften van de bevolking in die regio's voorzien en zo een positief effect hebben op de ontwikkeling van de plaatselijke gemeenschap; is daarom van mening dat de ontwikkeling van kmo's een van de manieren is om de verschillen op nationaal niveau te verminderen;

42.

is verheugd over de steun aan kmo's en micro-ondernemingen door middel van initiatieven als PSVI, het programma Creatief Europa (met inbegrip van de Leninggarantiefaciliteit voor de culturele en creatieve sector), COSME en Horizon 2020, die elk nieuwe mogelijkheden bieden om kennis en vaardigheden te perfectioneren, waardoor een dynamische ontwikkeling van kmo's en micro-ondernemingen wordt ondersteund;

43.

dringt er bij de Commissie en de lidstaten op aan zich te beraden over manieren waarop de toegang tot financiering kan worden verbeterd voor kleine en middelgrote ondernemingen die gespecialiseerd zijn in de voorziening van de overheidssector met innovatieve werken, leveringen of diensten; dringt met name aan op maatregelen om de financieringsvoorwaarden te verbeteren door erop toe te zien dat durfkapitaal en andere relevante financieringsbronnen ten volle het groeipotentieel onderkennen van innovatiegerichte bedrijven die met partners uit de publieke sector samenwerken zowel bij precommerciële aanbestedingsprojecten als in het kader van innovatiepartnerschappen;

44.

benadrukt dat een eerlijk en transparant regelgevingskader van de EU voor overheidsopdrachten en de uitgebalanceerde, transparante en niet-discriminerende handhaving van Richtlijn 96/71/EG van het Europees Parlement en de Raad van 16 december 1996 betreffende de terbeschikkingstelling van werknemers met het oog op het verrichten van diensten (3) onontbeerlijk zijn om de toegang tot overheidsopdrachten voor kmo's te verbeteren en hen daadwerkelijk in staat te stellen dergelijke contracten te voltooien;

45.

wijst er voorts op dat maatregelen moeten worden genomen om ervoor te zorgen dat de vereenvoudiging van grensoverschrijdende activiteiten voor kmo's niet tegelijkertijd grensoverschrijdende activiteiten in fictief zelfstandig dienstverband, in het bijzonder in de bouwsector, in de hand werkt;

46.

verzoekt zijn Voorzitter deze resolutie te doen toekomen aan de Raad, de Europese Centrale Bank, de Europese Investeringsbank, de Commissie en de regeringen en de parlementen van de lidstaten.

22.1.2016   

NL

Publicatieblad van de Europese Unie

C 24/8

—

gezien de in september 1995 in Peking gehouden vierde Wereldvrouwenconferentie, de verklaring van Peking en het in Peking onderschreven actieprogramma (Platform for Action), alsmede de daaropvolgende slotdocumenten betreffende verdere acties en initiatieven voor de uitvoering van de verklaring van Peking en het actieprogramma die tijdens de speciale VN-vergaderingen Peking + 5 en Peking + 10 respectievelijk op 9 juni 2000 en 11 maart 2005 werden aangenomen,

—

gezien het Verdrag van de Verenigde Naties van 1979 inzake de uitbanning van alle vormen van discriminatie van vrouwen (CEDAW),

—

gezien de mededeling van de Commissie van 1 maart 2006 getiteld „Een routekaart voor de gelijkheid van vrouwen en mannen 2006-2010” (COM(2006)0092),

—

gezien zijn resolutie van 25 februari 2010 over het Peking + 15 — VN-actieprogramma voor gendergelijkheid (1),

—

gezien zijn resolutie van 5 april 2011 over de prioriteiten en het ontwerp van een nieuw beleidskader van de EU voor de bestrijding van geweld tegen vrouwen (2),

—

gezien het Verdrag van de Raad van Europa inzake het voorkomen en bestrijden van geweld tegen vrouwen en huiselijk geweld,

—

gezien de EU-richtsnoeren inzake geweld tegen vrouwen en de bestrijding van alle vormen van discriminatie van vrouwen (Raad Algemene Zaken van 8 december 2008), en het actieplan betreffende gendergelijkheid en verzelfstandiging van vrouwen in het kader van ontwikkeling als onderdeel van de in juni 2010 goedgekeurde conclusies van de Raad inzake de millenniumdoelstellingen voor ontwikkeling (Raad Buitenlandse Zaken),

—

gezien de notulen van de vergadering van de deskundigengroep inzake het voorkomen van geweld tegen vrouwen en meisjes van 17—20 september 2012 in Bangkok,

—

gezien het slotverslag van het forum van belanghebbenden van de VN inzake de preventie en uitbanning van geweld tegen vrouwen, bijeengekomen op 13 en 14 december 2012 in het hoofdkwartier van de VN,

—

gezien de vraag aan de Commissie over uitbanning en preventie van alle vormen van geweld tegen vrouwen en meisjes met het oog op de 57e Commissie van de VN inzake de positie van de vrouw (CSW) (O-000004/2013 — B7-0111/2013),

—

gezien artikel 115, lid 5, en artikel 110, lid 2, van zijn Reglement,

A.

overwegende dat geweld tegen vrouwen en meisjes nog altijd een van de meest ernstige wereldwijde en structurele mensenrechtenschendingen is, en dat dit verschijnsel los staat van de leeftijd, opleiding, inkomen of maatschappelijke positie van de slachtoffers of de geweldplegers, en zowel een gevolg als oorzaak van ongelijkheid tussen vrouwen en mannen is;

B.

overwegende dat geweld tegen vrouwen in alle landen van de wereld blijft voortbestaan als hardnekkige mensenrechtenschending en belangrijke belemmering voor de verwezenlijking van gendergelijkheid en verzelfstandiging van vrouwen; overwegende dat het vrouwen en meisjes over de gehele wereld treft, ongeacht factoren als leeftijd, klasse of economische achtergrond, en families en gemeenschappen schade toebrengt, aanzienlijke economische en maatschappelijke kosten met zich meebrengt, evenals een beperking en verzwakking van economische groei en ontwikkeling;

C.

overwegende dat alle vormen van geweld tegen vrouwen moeten worden aangepakt, namelijk lichamelijk, seksueel en psychologisch geweld, zoals bepaald in het actieprogramma van Peking, aangezien de mogelijkheid van vrouwen om mensenrechten en fundamentele vrijheden ten volle uit te oefenen door al deze vormen wordt beperkt;

D.

overwegende dat intimidatie en geweld tegen vrouwen een breed scala aan mensenrechtenschendingen omvatten, zoals: seksueel misbruik, verkrachting, huiselijk geweld, aanranding en seksuele intimidatie, prostitutie, handel in vrouwen en meisjes, schending van de seksuele en reproductieve rechten van vrouwen, geweld tegen vrouwen op het werk, geweld tegen vrouwen in conflictsituaties, geweld tegen vrouwen in gevangenissen of zorginstellingen, geweld tegen lesbiennes, willekeurige vrijheidsberoving, alsmede diverse schadelijke traditionele praktijken zoals genitale verminking, eermisdrijven en gedwongen huwelijken; overwegende dat al deze vormen van misbruik diepe mentale littekens kunnen achterlaten en in lichamelijk of seksueel opzicht schade of lijden kunnen veroorzaken, alsook het dreigen met zulke handelingen en dwang, en de algemene gezondheid van vrouwen en meisjes kunnen schaden, met inbegrip van hun reproductieve en seksuele gezondheid, en in een aantal gevallen tot de dood kunnen leiden;

E.

overwegende dat behalve genderongelijkheid en -discriminatie ook andere vormen van discriminatie, zoals discriminatie op grond van handicap of het behoren tot een minderheid, het risico voor vrouwen op blootstelling aan geweld en uitbuiting kunnen vergroten; overwegende dat in de huidige repliek op geweld tegen vrouwen en meisjes en in eventuele begeleidende preventiestrategieën niet voldoende rekening wordt gehouden met vrouwen en meisjes die onder diverse vormen van discriminatie gebukt gaan;

F.

overwegende dat er diverse structurele vormen van geweld tegen vrouwen bestaan, zoals de beperking van het recht van vrouwen om te kiezen, hun recht op hun lichamen en lichamelijke integriteit, hun recht op onderwijs en hun recht op zelfbeschikking, en de ontzegging van hun volledige burger- en politieke rechten; herinnert eraan dat een maatschappij waarin vrouwen en mannen niet verzekerd zijn van gelijke rechten, een structurele vorm van geweld tegen vrouwen en meisjes handhaaft;

G.

overwegende dat zowel plaatselijke als internationale ngo's, zoals belangenorganisaties en ngo's die opvanghuizen voor vrouwen, alarmlijnen en ondersteuningsstructuren beheren, van essentieel belang zijn om vooruitgang te kunnen boeken op het gebied van uitbanning van geweld tegen vrouwen en op gender gebaseerd geweld;

H.

overwegende dat voor een doeltreffende aanpak voor de bestrijding van geweld tegen vrouwen en op gender gebaseerd geweld internationale samenwerking en actie noodzakelijk zijn, evenals duidelijk engagement van politieke leiders op alle niveaus en meer substantiële financiering;

I.

overwegende dat de beleidsmaatregelen en acties van de VN voor de uitbanning van geweld tegen vrouwen en meisjes en op gender gebaseerd geweld van het grootste belang zijn om deze kwesties tot prioriteit te verheffen in internationale beleidsvorming en acties, en om de lidstaten aan te moedigen de kwestie van geweld tegen vrouwen systematischer aan te pakken;

1.

bevestigt zijn engagement voor het actieprogramma van Peking en de hierin genoemde reeks maatregelen voor gendergelijkheid; herhaalt dat voor de bestrijding van geweld tegen vrouwen en meisjes een gecoördineerde en multisectoriële aanpak noodzakelijk is, waarbij alle belanghebbende partijen zijn betrokken en ook de onderliggende oorzaken van geweld worden aangepakt, zoals directe en indirecte discriminatie, heersende genderstereotypes en een gebrek aan gelijke behandeling van vrouwen en mannen;

2.

onderstreept het belang van een positief resultaat van de 57e Commissie van de VN inzake de positie van de vrouw (CSW) van 4—15 maart 2013, met inbegrip van de goedkeuring van een reeks toekomstgerichte, gezamenlijke conclusies die in belangrijke mate zullen bijdragen aan de uitbanning van geweld tegen vrouwen en meisjes, inclusief vrouwen met een handicap, inheemse vrouwen, migrantes, adolescentes en vrouwen met hiv/aids, en derhalve wereldwijd een verschil maken;

3.

is van mening dat de uitbanning van discriminerende sociaal-culturele attitudes een van de belangrijkste prioriteiten moet vormen bij de aanpak van geweld tegen vrouwen en meisjes, daar deze attitudes de ondergeschikte rol van vrouwen in de maatschappij versterken en resulteren in de aanvaarding van geweld tegen vrouwen en meisjes, zowel in de privésfeer als in het openbaar, thuis en op het werk en in onderwijsinstellingen; hoopt in deze context dat er sneller vooruitgang wordt geboekt op het gebied van ontwikkeling van internationale wettelijke normen, vereisten en beleidsmaatregelen om diensten voor en bescherming van slachtoffers te verbeteren, bewustwording te vergroten teneinde gedrag en attitudes te veranderen en bovenal te zorgen voor een toereikende en consistente tenuitvoerlegging over de gehele wereld;

4.

is van mening dat de EU en de lidstaten, teneinde efficiëntere spelers op wereldvlak te worden, hun inspanningen voor de uitbanning van geweld tegen vrouwen en op gender gebaseerd geweld ook op nationaal niveau moeten opvoeren; dringt er derhalve opnieuw bij de Commissie op aan een EU-strategie ter bestrijding van geweld tegen vrouwen voor te stellen, inclusief een richtlijn tot vaststelling van minimumnormen; dringt er in deze context ook bij de EU en de afzonderlijke lidstaten op aan het Verdrag van de Raad van Europa inzake het voorkomen en bestrijden van geweld tegen vrouwen en huiselijk geweld te ondertekenen en bekrachtigen;

5.

verzoekt de Commissie en de lidstaten het beleid, de programma's en de beschikbare middelen om geweld binnen en buiten de EU het hoofd te bieden, te herzien, en hun strategie te versterken met verbeterde instrumenten en ambitieuze doelstellingen;

6.

verzoekt de EU en de lidstaten meer middelen toe te wijzen aan de uitbanning van geweld tegen vrouwen en meisjes op plaatselijk, nationaal, Europees en mondiaal niveau, en om ondersteuning te bieden aan actoren die zich inzetten voor de uitbanning van geweld tegen vrouwen en op gender gebaseerd geweld, met name aan ngo's die actief zijn op dit terrein;

7.

spreekt zijn uitdrukkelijke steun uit voor de werkzaamheden van VN-Vrouwen (UN Women), een centrale speler in het VN-bestel voor het wereldwijd uitbannen van geweld tegen vrouwen en meisjes en het samenbrengen van alle relevante belanghebbende partijen teneinde beleidswijzigingen door te voeren en acties te coördineren; verzoekt alle VN-lidstaten alsmede de EU om VN-Vrouwen meer financiële steun toe te kennen;

8.

verzoekt de dienst voor extern optreden van de EU om meer inspanningen te leveren teneinde ervoor te zorgen dat de mensenrechten van vrouwen en meisjes worden beschermd en bevorderd in alle acties en dialogen waarbij de dienst is betrokken, en om meer vaart te zetten achter de tenuitvoerlegging van de EU-richtsnoeren inzake geweld tegen vrouwen en meisjes en de bestrijding van alle vormen van discriminatie van vrouwen, evenals om nauwere banden te creëren met de werkzaamheden ter bestrijding van geweld tegen vrouwen en meisjes die in het kader van de ontwikkelingssamenwerking van de EU worden uitgevoerd, en tevens om steun te bieden aan verdedigers van vrouwenrechten, mensenrechten en rechten van lesbiennes, homoseksuelen, biseksuelen en transseksuelen (LGBT);

9.

dringt aan op het ontwikkelen van programma's en institutionele mechanismen op internationaal en regionaal niveau, teneinde ervoor te zorgen dat preventiestrategieën ter bestrijding van geweld tegen vrouwen en meisjes centraal staan in alle internationale acties die zijn bedoeld om humanitaire crises met betrekking tot conflict- en post-conflictsituaties of natuurrampen het hoofd te bieden;

10.

verzoekt de EU haar volledige steun te geven aan de aanbeveling van de deskundigengroep, die inhoudt dat de Commissie van de VN inzake de positie van de vrouw (CSW) 2013 moet instemmen met de ontwikkeling van een algemeen uitvoeringsplan ter bestrijding van geweld tegen vrouwen en meisjes, met speciale nadruk op de preventie van geweld en het bieden van monitoring en operationele sturing met betrekking tot de bestaande internationale verplichtingen (CEDAW en het actieprogramma van Peking) die door alle VN-lidstaten moeten worden goedgekeurd en in 2015 moeten ingaan;

11.

verzoekt de EU de lancering van een wereldwijde actiecampagne voor de preventie van geweld tegen vrouwen en meisjes en op gender gebaseerd geweld te ondersteunen, teneinde verdere stappen te ondernemen om onze gemeenschappen en landen veilig te maken en de mensenrechten van vrouwen en meisjes over de gehele wereld volledig te eerbiedigen; is van mening dat deze campagne gebaseerd moet zijn op bestaande partnerschappen tussen staten en andere relevante partijen, met inbegrip van het maatschappelijk middenveld en vrouwenorganisaties;

12.

verzoekt de speciale vertegenwoordiger van de EU voor de mensenrechten om verslagen en voorstellen inzake geweld tegen vrouwen volledig in aanmerking te nemen;

13.

verzoekt zijn Voorzitter deze resolutie te doen toekomen aan de Raad, de Commissie, de hoge vertegenwoordiger van de Unie voor buitenlandse zaken en veiligheidsbeleid, en de speciale vertegenwoordiger van de EU voor de mensenrechten.

22.1.2016   

NL

Publicatieblad van de Europese Unie

C 24/11

—

gezien de mededeling van de Commissie van 29 februari 2012„Verdere ontwikkeling van het strategische uitvoeringsplan van het Europees innovatiepartnerschap voor actief en gezond ouder worden” (COM(2012)0083),

—

gezien het Internationale Actieplan van Madrid inzake vergrijzing van april 2002,

—

gezien Besluit nr. 940/2011/EU van het Europees Parlement en de Raad van 14 september 2011 betreffende het Europees Jaar voor actief ouder worden en solidariteit tussen de generaties,

—

gezien het strategische uitvoeringsplan van 17 november 2011 voor het Europese innovatiepartnerschap voor actief en gezond ouder worden,

—

gezien het advies van het Comité van de Regio's getiteld „Actief ouder worden: innovatie — slimme zorg — beter leven” van mei 2012 (1),

—

gezien het advies van het Europees Economisch en Sociaal Comité over „Horizon 2020: stappenplannen voor ouder worden” van mei 2012 (2),

—

gezien artikel 48 van zijn Reglement,

—

gezien het verslag van de Commissie milieubeheer, volksgezondheid en voedselveiligheid, het advies van de Commissie werkgelegenheid en sociale zaken (A7-0029/2013),

1.

is ingenomen met het voorstel van de Commissie voor een Europees innovatiepartnerschap (EIP) dat een nieuw gedachtepatroon bevordert waarin ouder worden wordt gezien als een kans voor de toekomst in plaats van als een last voor de maatschappij; benadrukt tevens dat deze kans niet beperkt moet blijven tot technische (ICT-) innovaties en het potentieel ervan voor de interne markt, voor bedrijfstakken en ondernemingen in de EU, aangezien ICT-oplossingen gebruikersvriendelijk moeten zijn en gericht op de eindgebruikers, en met name oudere personen; is van mening dat tevens een duidelijke en ondubbelzinnige strategie, op sociale doelstellingen steunende strategie moet worden gevolgd om de waarde van ouderen te bevorderen en formeel te erkennen, evenals de waarde van hun ervaring en van hun bijdrage aan de maatschappij en de economie, zonder stigmatisering of discriminatie;

2.

wijst erop dat die strategie ook onderzoek naar nieuwe vormen van arbeidsmogelijkheden moet omvatten die passend en geschikt zijn voor ouderen; is van mening dat er meer gedetailleerd onderzoek moet worden gedaan naar de mogelijkheden en de meerwaarde van het inzetten van ouderen, zodat er richtsnoeren kunnen worden ontwikkeld met voor iedereen geldende en aanvaardbare oplossingen; benadrukt dat het demografische dividend van oudere generaties van aanzienlijke waarde kan zijn voor de maatschappij;

3.

verzoekt de Commissie om formele opneming van zowel een gender- als een leeftijdsdimensie en derhalve de kwestie van het evenwicht tussen werk en gezin in te passen in haar strategie voor actief en gezond ouder worden;

4.

wijst erop dat de vergrijzing van de maatschappij aan demografische veranderingen (geboortedaling) toe te schrijven is;

5.

wijst erop dat ouderen de snelst groeiende leeftijdscategorie in Europa vormen; hoopt in dat verband dat de Commissie met het oog op een zo spoedig mogelijke totstandbrenging van infrastructuur, diensten en instrumenten om op deze maatschappijverandering te kunnen inspelen, de nationale regeringen, de lokale overheden, de WHO en zo veel mogelijk belanghebbenden blijft betrekken bij bewustmakingsmaatregelen op dit gebied;

6.

wijst op de sterk uiteenlopende bevolkingssamenstelling in de lidstaten en op de aanzienlijke nationale, politieke en culturele verschillen in de wijze waarop wordt aangekeken tegen deze demografische uitdaging, en met name tegen de manieren om die aan te pakken en er plannen voor te maken; merkt op dat de levensverwachting in alle lidstaten voortdurend stijgt en dat er een aanzienlijke toename is van het aantal mensen dat blijft werken na zijn pensioen, met een activiteitsgraad van werknemers in de leeftijdsgroep van 65 t/m 74 jaar die tussen 2006 en 2011 met 15 % is toegenomen;

7.

beklemtoont dat het noodzakelijk is om naar oudere mensen te luisteren wanneer het gaat om de verstrekking van gezelschap in het kader van sociale programma's die inhouden dat jonge mensen zich bezighouden met ouderen en in ruil daarvoor van de waarde en ervaring van deze oudere mensen kunnen profiteren; meent dat het EIP steun uit het maatschappelijk middenveld moet ontvangen in de vorm van een hoger zorgniveau via diverse stichtingen en verenigingen;

8.

beklemtoont dat participatie op voet van gelijkheid ook een grondrecht van ouderen is;

9.

wijst erop dat mogelijkheden voor werk en vrijwilligerswerk, alsmede socialebeschermingsmaatregelen van essentieel belang zijn om te zorgen voor actief en gezond ouder worden;

10.

merkt op dat ouderen behoefte hebben aan andere vormen van steun en verzorging, en dat diensten en oplossingen daarom altijd mensgericht en vraaggestuurd moeten zijn;

11.

onderstreept dat discriminatie op grond van leeftijd met betrekking tot werk bestreden moet worden om ervoor te zorgen dat oudere werknemers hun baan kunnen houden of banenkansen hebben;

12.

benadrukt dat de lokale en regionale actoren een belangrijke rol te spelen hebben met betrekking tot de modernisering, verbetering en rationalisering van de dienstverlening op het gebied van gezondheid en sociale diensten teneinde modellen te creëren waarmee betere resultaten voor de personen op de arbeidsmarkt worden gehaald;

13.

onderstreept de noodzaak om het juiste kader te scheppen om mensen aan de arbeidsmarkt te laten deelnemen en productief te laten blijven, zowel door de arbeidsmarkt flexibeler te maken middels de invoering van arbeidstijdrekeningen voor het leven en mogelijkheden voor deeltijdwerk en door voorzieningen te treffen voor verschillende vormen van arbeidscontracten die geschikt zijn voor oudere werknemers, alsmede flexibele pensioenregelingen, bijvoorbeeld door middel van deeltijdpensioenen of bonusjaren waarbij ervoor wordt gezorgd dat er altijd sprake is van adequate sociale bescherming;

14.

steunt het voorstel van de Commissie om de definitie van actief en gezond ouder worden, zoals deze door de WHO is geformuleerd, over te nemen; benadrukt dat actief en gezond ouder worden betrekking heeft op de volledige levensduur en dat de bijzonderheden van de EU-context deel moeten uitmaken van de definitie, meer in het bijzonder de EU-prioriteiten inzake gezonde en ecologisch duurzame milieuomstandigheden, gezondheidsbewustheid, gezondheidspreventie, vroegtijdige screening gevolgd door een goede diagnosestelling en een doeltreffende behandeling, gezondheidsgeletterdheid, e-gezondheid, lichaamsbeweging, voedselveiligheid en goede voeding, gendergelijkheid, socialezekerheidsstelsels (met inbegrip van gezondheidszorg en ziektekostenverzekering) en socialebeschermingsregelingen; wijst erop dat ouderdom niet synoniem is met ziek zijn of gezondheidsproblemen hebben en dus niet geassocieerd of gelijkgesteld mag worden met afhankelijkheid en handicap;

15.

steunt het voorstel van de Commissie om in het kader van de doelstellingen van Horizon 2020 het gemiddelde aantal gezonde levensjaren (HLY — Healthy Life Years) met twee jaar te verhogen, en is verheugd over de medische vooruitgang die de levensverwachting helpt stijgen; benadrukt echter dat een levensloopperspectief moet worden gehanteerd om dit ambitieuze doel te verwezenlijken; benadrukt dat toegang tot preventie en basiszorg geprioriteerd moet worden en dat er passende mechanismen moeten worden gecreëerd om de fnuikende gevolgen van chronische aandoeningen voor actief en gezond ouder worden tijdens de hele levensduur te bestrijden;

16.

moedigt de Commissie en de lidstaten ertoe aan om gezondheid als een horizontale kwestie te beschouwen en dus gezondheidskwesties in te passen op alle EU-beleidsterreinen, met inbegrip van sociale zekerheid en sociale bescherming, werkgelegenheid en economisch beleid, gendergelijkheid en anti- en non-discriminatiebeleid;

17.

verzoekt de Commissie om monitoring en om verstrekking van wetenschappelijk onderbouwde, volledige en voor iedereen toegankelijke gegevens over het vóórkomen en prevaleren van ziekten en (chronische) aandoeningen, en die gegevens te verwerken in strategieën en richtsnoeren inzake de beste manieren om actief en gezond ouder te worden;

18.

verzoekt de lidstaten doeltreffende methoden voor de beoordeling en monitoring van ouderenmishandeling en van de gevolgen daarvan voor de gezondheid en het welzijn van de slachtoffers, en toegankelijke procedures te ontwikkelen voor bijstand aan en bescherming van slachtoffers;

19.

benadrukt dat gezondheidskwesties in het volledige beleid van de Europese Unie — onder meer op het vlak van sociale zekerheid en sociale bescherming, werkgelegenheid en economie, gendergelijkheid en discriminatie — moeten worden ingepast;

20.

spoort de Commissie ertoe aan de nadruk te blijven leggen op het feit dat het met twee jaar verhogen van het aantal gezonde levensjaren van onze burgers de hoofddoelstelling is en dat alle gekozen maatregelen meetbaar moeten bijdragen tot de verwezenlijking daarvan;

21.

steunt het voorstel van de Commissie om als facilitator en coördinator van het Europees innovatiepartnerschap voor actief en gezond ouder worden (EIP-AHA) op te treden en in dialoog te treden met belanghebbenden die zowel de vraagzijde als de aanbodzijde vertegenwoordigen; merkt op dat de Commissie ervoor moet zorgen dat het EIP alle burgers van de EU ten goede komt, en in het bijzonder burgers die ondervertegenwoordigd zijn of het gevaar lopen te worden uitgesloten; is in dit verband ingenomen met het feit dat de rol van het EIP bij de verwezenlijking van de doelstellingen van de Innovatie-Unie, de digitale agenda, het initiatief inzake nieuwe vaardigheden voor nieuwe banen, het Europees platform tegen armoede en sociale uitsluiting en de gezondheidsstrategie van de EU, in mededeling COM(2012)0083 erkend wordt;

22.

verzoekt de Commissie indicatoren te ontwikkelen waarmee gegevens over chronische aandoeningen en ouder worden beschikbaar komen die vergelijkbaar en volledig en gemakkelijk te raadplegen zijn, teneinde effectievere strategieën te ontwikkelen en zowel op Europees als nationaal niveau best practices te kunnen uitwisselen;

23.

steunt het voorstel van de Commissie om de deelname van ouderen in besluit- en beleidsvormingsprocessen te bevorderen en regionaal en lokaal bestuur te stimuleren; benadrukt dat een op participatie gebaseerde bottom-upbenadering en naast de deelname van ouderen aan het sociaal en cultureel leven diepgaandere basisbeoordelingen en een regelmatige monitoring van de huidige en toekomstige behoeften en verlangens van ouderen en hun informele en formele zorgverleners vereisen;

24.

benadrukt dat op plaatselijk niveau en via een op participatie gebaseerde bottom-upbenadering verzamelde informatie en gegevens de beleidsmakers de kennis zullen opleveren die zij nodig hebben om beleid te maken dat aanvaardbaar en geschikt is voor plaatselijke gemeenschappen; verzoekt de Commissie daarom een op participatie gebaseerde bottom-upbenadering bij onderzoek verplicht te stellen, alsook de verdere ontwikkeling van relevante indicatoren en indexen, teneinde de huidige behoeften aan effectief beleid, programma's en diensten in kaart te brengen en te monitoren;

25.

wijst de Commissie op het feit dat de beperkingen op het gebied van gezondheidszorg, zorgdiensten, sociale bescherming en sociale zekerheid die de Commissie en/of de lidstaten hebben goedgekeurd en uitgevoerd om in het licht van de huidige economische en financiële crisis financiële en budgettaire bezuinigingen op openbare uitgaven (voor gezondheid en sociale kwesties) door te voeren, op geen enkele manier mogen botsen met, of een negatieve impact mogen hebben op de fundamentele menselijke behoeften en waardigheid; benadrukt dat die bezuinigingen, tenzij zij gepaard gaan met weloverwogen, patiëntgerichte hervormingen, de ongelijkheid op maatschappelijk en gezondheidsgebied nog kunnen versterken en tot sociale uitsluiting kunnen leiden; benadrukt dat deze bezuinigingen negatieve gevolgen zullen hebben voor de algemene gezondheidsresultaten en de ongelijkheid op het vlak van gezondheid, sociale ongelijkheid en sociale uitsluiting zullen verergeren, waardoor de solidariteit tussen generatiegenoten en tussen generaties in het gedrang komt; verzoekt de lidstaten daarom een generatiepact uit te werken dat een duidelijke, ondubbelzinnige strategie omvat om de sociale cohesie veilig te stellen, de algemene gezondheidsresultaten te verbeteren en de ongelijkheden op het vlak van gezondheid weg te werken; beklemtoont dat er in deze strategieën moet worden gestreefd naar de optimale betaalbaarheid, beschikbaarheid en toegankelijkheid van gezondheids- en socialezorgregelingen;

26.

benadrukt in dit verband dat er op lokaal, regionaal, nationaal en EU-niveau voldoende financiële middelen beschikbaar moeten zijn om kmo's en sociale ondernemingen te ondersteunen; betwijfelt of de van de belanghebbenden afkomstige middelen voor het EIP-AHA-partnerschap toereikend zijn en spoort de Commissie ertoe aan voor de nodige financiering te zorgen; is ingenomen met de voorgenomen aanpassing van de EU-financieringsinstrumenten om de impact van de middelen zo groot mogelijk te maken en spoort aan tot het starten en voortzetten van projecten zoals CASA, „Langer en beter leven”, en andere projecten die de interoperabiliteit en de uitwisseling van kennis, gegevens en best practices bevorderen; meent dat het besluit om „Innovering voor gezond leven en actief ouder worden” voor de periode 2014-2015 tot prioritair thema van de kennis- en innovatiegemeenschappen (KIG's) van het Europees Instituut voor innovatie en technologie (EIT) te verheffen, een stap in de goede richting is die een vervolg moet krijgen in concrete financieringsinstrumenten, bijvoorbeeld financiering uit het meerjarig financieel kader 2014-2020, met inbegrip van het ESF, het EFRO, het Europees programma voor sociale verandering en innovatie (EPSCI), het programma voor onderzoek en innovatie en Horizon 2020;

27.

is van oordeel dat er verschillende financieringsinstrumenten nodig zijn — zoals het sociaalondernemerschapsfonds, het Europese durfkapitaalfonds en het European Angels Fund (EAF) om de toegang van sociale ondernemingen tot de financiële markten te bevorderen;

28.

verwacht van de lidstaten dat zij bij het gebruik van de structuurfondsen meer aandacht hebben voor de leef- en werkomstandigheden van de oudere generatie, dat zij voor 2020 samen een generatievriendelijk Europa tot stand brengen en dat zij hun sociale infrastructuur uitbouwen om armoede onder ouderen te kunnen bestrijden;

29.

is ingenomen met de benadering van de Commissie met betrekking tot de preventie van zwakte en functionele achteruitgang; spoort de Commissie ertoe aan een holistische aanpak ten aanzien van preventie te hanteren; wijst op het systematische verband tussen sociaaleconomische status en gezondheidsresultaten gedurende het leven; verzoekt de Commissie en de lidstaten structurele vraagstukken, zoals gebrek aan gezondheidsgeletterdheid, en sociaaleconomische ongelijkheid (die tot gezondheidsongelijkheid leidt) te bestrijden; beseft dat individuele verantwoordelijkheid een rol moet spelen bij de verbetering van de gezondheid, maar vindt het onjuist dat er druk wordt uitgeoefend op personen om hun gezondheid te verbeteren zonder dat structurele kwesties naar behoren worden aangepakt; verzoekt daarom de Commissie en de lidstaten structurele voorwaarden te scheppen waarmee structurele en gezondheidsongelijkheid, inclusief gebrek aan gezondheidsgeletterdheid, wordt aangepakt en de nodige financiële middelen beschikbaar te maken om het onderzoek naar de rol die de plaatselijke gemeenschappen kunnen spelen om deze ongelijkheid te bestrijden, te bevorderen;

30.

verzoekt de Commissie en de bevoegde instanties in de lidstaten alle vormen van preventie te erkennen, stimuleren en financieren — d.w.z. bevordering van een gezonde levensstijl, regelmatige screening op ziekten en tijdig ingrijpen om het verloop van ziekten vanaf de eerste fasen te vertragen of om te keren — en preventieve maatregelen te nemen om de verslechtering van de gezondheidstoestand van mensen met chronische aandoeningen af te remmen;

31.

wijst erop dat geestelijke flexibiliteit bevorderd kan worden door levenslang leren — ook op latere leeftijd — en dat aandoeningen als dementie daardoor kunnen worden teruggedrongen;

32.

steunt de aanpak van de Commissie op het gebied van gezondheidsbevordering door middel van geïntegreerde programma's; benadrukt echter dat deze programma's moeten stoelen op wetenschappelijk aangetoonde feiten (die de huidige en toekomstige behoeften van ouderen weerspiegelen); benadrukt voorts dat deze programma's een deugdelijke aanpak moeten behelzen ten aanzien van kwesties die niet (volledig of rechtstreeks) verband houden met individueel gedrag, zoals milieuomstandigheden (lucht- en waterkwaliteit, lawaaivermindering, afvalbeheer), gezondheid en veiligheid op het werk (leeftijdsmanagement) en consumentenbescherming (voorschriften inzake marketing en reclame, voedselveiligheid, consumentenrechten);

33.

steunt de aanpak van de Commissie met betrekking tot het bevorderen van meer lichaamsbeweging onder de bevolking om actief en gezond ouder worden in de hand te werken, waarbij het aantekent dat gebrek aan regelmatige lichaamsbeweging tot gezondheidsproblemen leidt die volgens de WHO de vierde risicofactor voor overlijden vormen; is verontrust over het feit dat de meeste EU-burgers de aanbevelingen voor dagelijkse lichaamsbeweging niet nakomen;

34.

pleit ervoor om een nauwere link te leggen tussen gezond ouder worden en meer lichamelijke oefening in onderwijsprogramma's; wijst op het belang van keuzes in het dagelijks leven (lichaamsbeweging, voedingspatroon e.d.) voor de preventie van gezondheidsproblemen; verzoekt de Commissie en de bevoegde instanties van de lidstaten actie te ondernemen om mensen van alle leeftijden aan te sporen meer te bewegen om hun individuele gezondheid te verbeteren en zo meer jaren in goede gezondheid te kunnen leven, wat ook aanzienlijke voordelen meebrengt voor de maatschappij voor wat betreft de volksgezondheid in het algemeen en de financiële resultaten;

35.

is ingenomen met het strategisch uitvoeringsplan van het Europees innovatiepartnerschap voor actief en gezond ouder worden, en met name over de nadruk die daarin gelegd wordt op samenwerking tussen de Commissie, de lidstaten, de industrie en het bedrijfsleven, publieke en particuliere belanghebbenden en beroepsbeoefenaars uit de gezondheids- en zorgsector, en organisaties die ouderen en patiënten vertegenwoordigen, de uitwisseling en overdracht van goede ideeën en best practices (bijvoorbeeld het digitale platform „Marktplaats”), en het optimaliseren van de bestaande financieringsinstrumenten; onderstreept dat ouder worden moet worden gezien als een kans en niet als een last en dat de waarde van ouderen, hun ervaring en hun voortdurende bijdrage aan de maatschappij moeten worden erkend en bevorderd; is tevreden met de duidelijke opzet van de Commissie om de vitaliteit en waardigheid van ouderen in Europa te bevorderen door seniorengerichte innovatie, te werken aan een sterkere „cultuur van actief ouder worden” in een generatievriendelijk Europa en dit proces samen met erkende partners uit onderzoek en het maatschappelijk middenveld vorm te geven;

36.

herinnert eraan dat de informele en niet-formele opleiding van oudere werknemers beter moet worden erkend, met name de opleiding in de vorm van vrijwilligerswerk en informele zorg;

37.

verzoekt de Commissie in de eerste plaats aandacht te besteden aan de factoren die beïnvloeden hoe de Europese bevolking ouder wordt, zoals het alcohol- en tabakgebruik;

38.

steunt de doelstelling van de Commissie om geïntegreerde zorg- en behandelingsstelsels verder te ontwikkelen; verzoekt de lidstaten en bevoegde instanties derhalve om, rekening houdend met de deugdelijkheid van bestaande, geprefereerde en toekomstige zorg- en behandelingsstelsels en met inachtneming van het subsidiariteitsbeginsel op het vlak van de volksgezondheid, nationale, regionale en lokale zorg- en behandelingssystemen uit te werken die een holistische en geïntegreerde benadering inhouden van leeftijdgerelateerde aandoeningen; verzoekt de Commissie de lidstaten hierbij te assisteren en daarbij rekening te houden met regionale en lokale verschillen in de verwachtingen, normen en waarden van burgers; spoort de Commissie ertoe aan gebruik te maken van de werkzaamheden van het Europees Geneesmiddelenbureau betreffende geneesmiddelen bij oudere mensen en die werkzaamheden te integreren teneinde de toegang van oudere patiënten tot veilige en aangepaste geneesmiddelen te verbeteren;

39.

juicht het voornemen van de Commissie toe om regelingen op het gebied van case management, alsmede zorgplannen, in te voeren; meent dat een klant/patiëntgerichte aanpak weliswaar nodig is, maar dat de kosten voor een dergelijke aanpak in termen van inzet van opgeleide zorgverleners en gebruik van geschikte „hulpmiddelen” niet uitsluitend door de individuele burger moeten worden opgebracht, maar als een maatschappelijke verantwoordelijkheid worden beschouwd, waarbij solidariteit tussen en onder generaties wordt gewaarborgd; is van mening dat er aandacht moet worden geschonken aan nieuwe vormen van solidariteit die in het potentieel van de oudere generatie schuilgaan en die een plaats moeten krijgen in de aanpak van zorgvraagstukken;

40.

moedigt het streven van de Commissie aan om van e-gezondheid een significant en substantieel onderdeel te maken van toekomstige zorg- en behandelingsstelsels; beseft echter dat het mogelijk is dat e-gezondheidsoplossingen ondanks de voordelen ervan niet voor een belangrijke verbetering van de algemene gezondheidsresultaten zullen zorgen, met inbegrip van psychologisch welzijn, als die oplossingen bestaan in het vervangen van menselijke interactie in plaats van deel uit te maken van een persoonlijke benadering tussen patiënten en beroepsbeoefenaren in de gezondheidszorg; is van oordeel dat e-gezondheidstechnologie niet ten koste mag gaan van de vertrouwensrelatie tussen oudere mensen en beroepsbeoefenaren in de gezondheidszorg;

41.

begrijpt dat de Commissie zorg- en behandelingsstelsels rendabeler wil maken; benadrukt echter dat de voortdurende toename van de algehele kosten voor gezondheidszorg en sociale steun niet uitsluitend aan de vergrijzing kan worden geweten; beseft dat de toename van het aantal chronische aandoeningen een belangrijke rol speelt in de stijgende kosten van gezondheidszorg en sociale ondersteuning; tekent daar echter bij aan dat, als de kosten van de gezondheidszorg steeds meer gedragen door de individuele personen, er waarschijnlijk een vicieuze cirkel zal ontstaan waarin de gezondheid en het welzijn van mensen in het gedrang komen omdat zij dan wellicht gedwongen worden hun vaak beperkte middelen op een andere manier te gebruiken of om medische behandeling, bijstand en goede voeding uit te stellen of te stoppen of er zelfs helemaal van af te zien, waardoor de kosten van gezondheidszorg en sociale ondersteuning uiteindelijk steeds hoger zullen worden, zowel voor het individu als voor de maatschappij;

42.

onderkent de doelstelling van de Commissie om iets te doen aan de wettelijke en bestuursrechtelijke onzekerheden en de verbrokkeling van de markt, maar wijst er met klem op dat bij alle noodzakelijke markthervormingen rekening moet worden gehouden met een belangrijk vereiste, nl. dat de gezondheidszorg betaalbaar moet blijven voor de burgers, en dat de bevoegdheden van nationale of regionale regeringen en plaatselijke overheden met betrekking tot gezondheidszorg en sociale bescherming erkend, geëerbiedigd en nageleefd moeten worden, onverminderd de noodzaak te investeren in gemeenschapsgerichte zorgstelsels;

43.

stelt dat verdere hervormingen van de pensioenstelsels noodzakelijk zijn om ze toereikend, duurzaam en zeker te houden, waarbij bijzondere aandacht moet worden besteed aan een vermindering van de salaris- en bijgevolg de pensioenkloof tussen vrouwen en mannen, en dat de pensioenniveaus tevens voor de komende generaties voorspelbaar moeten zijn; dringt met het oog daarop aan op meer samenhang tussen de daadwerkelijke pensioengerechtigde leeftijd, de officiële pensioengerechtigde leeftijd en de levensverwachting; doet een beroep op de lidstaten die de wettelijke pensioenleeftijd hebben verhoogd of zullen verhogen, de tewerkstelling van ouderen aan te moedigen via vrijstellingen op het gebied van belastingen en sociale zekerheid;

44.

verzoekt de Commissie een algehele analyse te geven van het Europees potentieel voor de zorg in relatie tot het zorgpotentieel van de lidstaten, gelet op het nijpende tekort aan gezondheidswerkers in bepaalde lidstaten ten gevolge van de aantrekkelijker arbeidsvoorwaarden in andere Europese landen;

45.

verzoekt de Commissie een strategie te ontwikkelen met het oog op gelijke kansen voor alle Europese burgers op het gebied van de zorg, en de totstandbrenging van een systeem van samenwerking tussen de Europese landen waar gezondheidswerkers massaal naar het buitenland trekken en de landen die daarvan profiteren;

46.

stelt dat beleid dat erop is gericht om te zorgen voor een evenwicht tussen gezins- en beroepsleven, vrouwen in staat stelt om beter om te gaan met ouder worden, aangezien werk zorgt voor een hogere levenskwaliteit; is van oordeel dat een dergelijk beleid vrouwen ook in staat stelt de salariskloof te vermijden, alsmede het hiermee verband houdende risico van armoede later in het leven, omdat het gevolgen heeft voor de hoogte van de betaalde pensioenbijdragen als vrouwen om gezins- en beroepsleven te combineren moeten kiezen voor deeltijds, gelegenheids- of atypisch werk;

47.

acht het noodzakelijk de toereikendheid van de pensioenen te versterken door genderdiscriminatie op de arbeidsmarkt te bestrijden, met name door de loopbaan- en de salariskloof te verminderen;

48.

onderstreept de noodzaak van de eigen verantwoordelijkheid, in het besef dat individuen ook moeten nadenken over wat zij kunnen doen om hun pensioenleeftijd veilig te stellen; benadrukt dat ook familie en de solidariteit tussen de generaties een cruciale rol spelen;

49.

is verheugd over de aanpak van de Commissie ten aanzien van actief ouder worden en zelfstandig wonen, meer in het bijzonder over haar brede visie ten aanzien van de rol en het belang van de „plaats bij het ouder worden”, aangezien de radius of perimeter waarin mensen hun leven leiden almaar krimpt naarmate zij ouder worden en ouderen er doorgaans voor kiezen zo lang mogelijk zelfstandig te wonen en een actieve rol in hun gemeenschap te blijven vervullen; benadrukt dat ouderen ertoe moeten worden aangemoedigd om zo lang als redelijkerwijs mogelijk is zelfstandig in hun eigen huis te blijven wonen als zij dat wensen, met als doel de verstoring van hun dagelijkse gewoonten, zowel op fysiek als op mentaal vlak, te beperken; beklemtoont tevens dat het bejaardentehuis niet de enige oplossing is, maar dat ook intergenerationeel samenleven en op alle vlakken actieve buurten daartoe kunnen bijdragen; beschouwt het gemeenschappelijk programma Ambient Assisted Living (GP AAL) daarbij als belangrijk instrument om het dagelijks leven van mensen door middel van technische hulpmiddelen te vergemakkelijken;

50.

spoort de Commissie ertoe aan om in haar beoordeling van oplossingen voor zelfstandig wonen rekening te houden met de problemen die voortvloeien uit de in talrijke lidstaten bestaande kloof tussen de gemiddelde verwachte levensduur in goede gezondheid en de pensioenleeftijd, die inhoudt dat veel mensen potentieel een periode doormaken waarin ze niet meer in staat zijn te werken maar nog niet in aanmerking komen voor de uitkering van een volledig pensioen;

51.

herinnert eraan dat bejaarden een troef zijn voor onze maatschappijen en dat het van essentieel belang is van hun kennis en ervaring op alle terreinen van het leven te profiteren en hun zelfstandig leven zo lang mogelijk te ondersteunen;

52.

is van oordeel dat het van cruciaal belang is het informatie-isolement van de oudere generatie te bestrijden en dat de toegang tot en het gebruik van nieuwe technologieën een van de wezenlijke instrumenten vormen voor actief en gezond ouder worden en de sociale inclusie van bejaarden;

53.

verzoekt de Commissie zich in te zetten voor reële toegankelijkheid in de leefomgeving door steun voor aanpassing van woningen van ouderen omwille van hun zelfstandigheid; beklemtoont dat aanpassing van woningen de beste preventie biedt tegen huiselijke ongevallen, die de oorzaak kunnen zijn van zware handicaps en de daaruit voortvloeiende aanzienlijke kosten voor de overheid en voor familieleden, en die actief en gezond ouder worden in de weg staan;

54.

steunt het doel van de Commissie om leeftijdsvriendelijke omgevingen tot stand te brengen om te voorkomen dat het potentieel van ouderen en de vaardigheden die zij (nog) hebben gehinderd worden door hun omgeving, en om hen te helpen hun fysieke en cognitieve vaardigheden zo lang mogelijk te behouden en in een vertrouwde en veilige leefomgeving te wonen, zodat ook sociaal isolement voorkomen wordt; verzoekt de Commissie echter de totstandbrenging van omgevingen die voor iedereen zijn ontworpen („design for all”) te stimuleren en benadrukt dat deze milieus in een brede context moeten worden gezien en niet alleen de gebouwde stedelijke en plattelandsomgeving met comfortabele, veilige en toegankelijke huizen, bestrating, steden, enz. moeten omvatten, maar ook de sociale, psychologische, ecologische, culturele en natuurlijke omgeving, waarin diverse vormen van activiteiten worden aangeboden en elk individu de kans heeft op persoonlijke verwezenlijking en gedeelde motivatie; beklemtoont dat ouderen in deze stedelijke omgeving beter moeten kunnen profiteren van de voordelen van het leven in een dichtbevolkt gebied dankzij een makkelijkere toegang tot essentiële faciliteiten, en wijst erop dat veel mensen ondanks de voortschrijdende verstedelijking nog steeds op het platteland wonen, waar eveneens innoverende oplossingen nodig zijn;

55.

wijst er eveneens op hoe belangrijk het is de inrichting van huizen van ouderen zo aan te passen dat huishoudelijke ongevallen en valpartijen beter worden voorkomen en ouderen langer zelfstandig kunnen blijven wonen; spoort de lidstaten ertoe aan ervoor te zorgen dat ouderen in aanmerking komen voor subsidie voor de aanpassing van woningen; pleit voor maatregelen die verhinderen dat oudere en aan huis gebonden personen geïsoleerd raken en die het stigma van al dan niet leeftijdsgebonden aandoeningen doorbreken;

56.

benadrukt de noodzaak van een evenwicht tussen landelijke en stedelijke gebieden op het vlak van ouderenzorg; is van mening dat de problemen inzake mobiliteit waarmee oudere mensen in plattelandsgebieden te maken krijgen, moeten worden aangepakt door middel van technologische ICT-innovaties;

57.

onderstreept dat bijzondere aandacht moet worden besteed aan de inclusie van ouder wordende mensen die in afgelegen gebieden wonen of die in meer dan één opzicht benadeeld zijn;

58.

steunt het streven van de Commissie om leeftijdsvriendelijke omgevingen te creëren, teneinde te voorkomen dat de potentiële (en resterende) mogelijkheden van ouderen door hun omgeving worden belemmerd; benadrukt dat deze omgevingen in een brede context moeten worden opgevat en niet alleen betrekking dienen te hebben op de gebouwde omgeving, maar ook op de sociale, psychologische, culturele en natuurlijke omgeving; spoort de Commissie in dit verband ook aan een Europese Toegankelijkheidswet voor te stellen;

59.

verzoekt de Commissie de bestaande oplossingen en best practices op het gebied van de aanpak voor actief ouder worden onder de loep te nemen om tot een nieuwe benadering te komen en een alomvattend en passend systeem voor actief ouder worden op te zetten in alle lidstaten;

60.

stelt voor dat voor actief ouder worden plaats wordt ingeruimd in het beleid van de Unie in het kader van titel XII (inzake onderwijs en sport) van het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie;

61.

wijst erop dat de verwijdering van obstakels in de gebouwde omgeving ten behoeve van gehandicapten ook ten goede komt aan ouderen, die daardoor langer onafhankelijk en actief kunnen blijven; acht het daarom van belang dat deze werkzaamheden ook in kleinere plaatsen worden uitgevoerd, waar veel ouderen wonen;

62.

bepleit dat mensen aangespoord worden „actieve gepensioneerden” te worden;

63.

verzoekt de Commissie voorstellen in te dienen ter bestrijding van discriminatie van ouderen bij de toegang tot de arbeidsmarkt, op de werkplek en bij het verrichten van arbeid, met het oog op de totstandbrenging van een consequent generatievriendelijke arbeidswereld;

64.

verzoekt de werkgevers, indien nodig, hun inspanningen op te voeren om de arbeidsomstandigheden aan de gezondheidstoestand en de capaciteiten van oudere werknemers aan te passen en een positiever beeld van senioren op de werkplek te bevorderen;

65.

wijst erop dat ouder worden niet alleen uitdagingen inhoudt, maar ook mogelijkheden biedt, met name innovatiemogelijkheden die op lange termijn kunnen bijdragen tot het scheppen van banen en een toename van de economische gezondheid in Europa;

66.

is verheugd over de aanpak van de Commissie ten aanzien van financieringsinstrumenten, normaliseringsprocessen, archiefopbouw, synergie en vereenvoudigde samenwerking en uitwisseling van best practices tussen de lidstaten; benadrukt echter dat het een eerste vereiste is dat deze doelstellingen aan werkelijke behoeften en verlangens worden gekoppeld (d.w.z. dat beleidsmaatregelen, programma's en diensten empirisch onderbouwd zijn en dus door representatieve beoordeling en regelmatige monitoring worden ondersteund, zodat een leeftijdsvriendelijke Unie snel en makkelijk tot stand kan worden gebracht); verzoekt de Commissie daarom de ontwikkeling van gestandaardiseerde instrumenten voor beoordeling en toezicht op gang te brengen zodat de benodigde gegevens worden geleverd voor gedegen beleidsaanbevelingen, programontwikkeling en zorgverlening;

67.

steunt de aanpak van de Commissie ten aanzien van leeftijdsvriendelijke innovaties; verzoekt de Commissie echter ervoor te zorgen dat deze innovaties op eindgebruikers gericht zijn en gebruiksvriendelijk zijn en hun potentieel actief meenemen; verzoekt de Commissie daarom een methode te ontwikkelen aan de hand waarvan de huidige en toekomstige behoeften van ouderen kunnen worden geëvalueerd, en de eindgebruikers meer te betrekken bij haar beleid en haar financieringsprogramma's; brengt in herinnering dat zaken die op de behoeften van ouderen worden afgestemd, doorgaans alle generaties ten goede blijken te komen;

68.

stelt dat er behoefte is aan betere coördinatie tussen de verschillende niveaus waarop wordt gezocht naar oplossingen voor actief en gezond ouder worden en aan meerlagige governance op dit terrein; is van mening dat de regionale en plaatselijke overheden niet louter als uitvoerders moeten worden beschouwd maar bij het gehele proces van besluitvorming en beoordeling betrokken moeten worden;

69.

benadrukt de belangrijke rol van de lokale en regionale actoren bij de modernisering, verbetering en rationalisering van de dienstverlening op het gebied van gezondheid en sociale diensten teneinde modellen te creëren waarmee betere resultaten voor de personen op de arbeidsmarkt worden gehaald;

70.

is ingenomen met de bestaande initiatieven betreffende toegankelijkheid, zoals de Access City Award (prijs voor de best toegankelijke stad); vraagt dat de Commissie ambitieuze Europese toegankelijkheidswetgeving goedkeurt met als doel de markt van toegankelijke goederen en diensten te ontwikkelen;

71.

pleit voor het idee om informele opleiding aan te bieden aan leden van jongere generaties zodat deze gewone basisdiensten kunnen verstrekken aan oudere mensen;

72.

wijst op het wezenlijke belang van meer investeringen in en uitgaven voor onderwijs, opleidingen en vervolgopleidingen, waarbij de prioriteit dient te liggen bij „een leven lang leren” en de bevordering van gezonde levenswijzen om ervoor te zorgen dat een generatievriendelijke arbeidswereld ontstaat en ook oudere werknemers zich in een veranderende technologische omgeving staande kunnen houden; dringt er in verband hiermee op aan dat sterk de nadruk wordt gelegd op een leven lang leren in het kader van het „Erasmus voor iedereen”-programma, dat een effectief instrument is ter bevordering van onderwijs en permanente beroepsontwikkeling voor burgers van de Unie van alle leeftijden;

73.

benadrukt het feit dat er behoefte is aan een holistische aanpak van ouder worden en aan een algemene ontwikkeling en hervorming, niet alleen op het gebied van een leven lang leren en de arbeidsmarkt, maar ook met betrekking tot de toegang hiertoe, met inbegrip van factoren zoals vervoer, infrastructuur en gebouwen;

74.

onderstreept de noodzaak van het invoeren van systemen voor de ondersteuning van mantelzorgers;

75.

steunt de aanpak van de Commissie ten aanzien van de bevordering van de creatie van leeftijdsvriendelijke omgevingen, die moeten worden beschouwd als een cruciale hulp voor actief en gezond ouder worden gedurende de volledige levensduur; wijst er evenwel op dat het bevorderen van de creatie van leeftijdsvriendelijke omgevingen niet volstaat om daadwerkelijke verbeteringen tot stand te brengen op het vlak van onder meer de mobiliteit van personen, de begaanbaarheid van wijken, de faciliteiten van gemeenschappen voor sociale participatie en de toegang tot hoogwaardige en betaalbare gezondheidszorg en zorgverlening alsook aangepaste en betaalbare huisvesting;

76.

is ingenomen met de doelstelling ouderdomsvriendelijke omgevingen te bevorderen als essentieel instrument om oudere werknemers en werkzoekenden te ondersteunen en inclusieve samenlevingen te bevorderen die gelijke kansen bieden voor iedereen;

77.

onderstreept het belang van het garanderen van de gezondheid en veiligheid op het werk als een voorwaarde voor een duurzaam beroepsleven en actief ouder worden, met name voor werknemers met handicaps of chronische aandoeningen; wijst erop dat ICT en machines hierbij een centrale rol kunnen spelen door de fysieke taken voor onze verouderende beroepsbevolking te vergemakkelijken; verzoekt de Commissie en de lidstaten de technologie in kwestie in voorkomend geval te bevorderen; is verheugd over de erkenning van het belang van preventie in de eerste pijler van het strategische uitvoeringsplan; is ervan overtuigd dat preventie ook een centrale rol speelt op het werk via een verbetering van de gezondheid op het werk en een hieruit voortvloeiende vermindering van de druk op de stelsels voor gezondheidszorg en langdurige zorg;

78.

is ervan overtuigd dat uitgebreide hervormingen noodzakelijk zijn om ernstige tekorten met betrekking tot de toegang tot de arbeidsmarkten te voorkomen en te vermijden, omdat deze tekorten de economische stagnatie zouden verergeren en een bedreiging zouden vormen voor het welvaartspeil in Europa; onderstreept in dit verband het feit dat een ruim perspectief moet worden ontwikkeld om rekening te houden met kwesties als economisch beleid, werkgelegenheid, sociale zekerheid, sociale bescherming, de gelijkheid van vrouwen en mannen en discriminatie;

79.

verheugt zich over de huidige initiatieven betreffende normalisering zoals de mandaten op het vlak van „design for all” en de toegankelijkheid van ICT en van de gebouwde omgeving; stelt vast dat de Commissie zich ertoe verbonden heeft gelijkaardige initiatieven te lanceren voor Europese normen inzake e-gezondheid en zelfstandig leven; vraagt dat de Commissie en de voor normalisering bevoegde instanties gebruikers in grotere mate bij deze initiatieven betrekken, zodat hun behoeften naar behoren in aanmerking worden genomen;

80.

verzoekt de Commissie en de lidstaten campagnes te starten ter verbetering van de perceptie bij de bevolking van de bijdrage en de productiviteit van oudere werknemers, met name diegenen met handicaps of chronische aandoeningen;

81.

is van mening dat ouderen behoefte hebben aan een adequaat inkomensniveau, huisvesting, toegang tot alle soorten diensten op het gebied van gezondheid en op sociaal en cultureel gebied en sterke sociale netwerken om hun levenskwaliteit te verbeteren en ook dat zij behoefte hebben aan mogelijkheden om, indien zij dat wensen, een bijdrage te blijven leveren op de arbeidsmarkt, zonder beperkingen die voortvloeien uit leeftijdsdiscriminatie;

82.

benadrukt het feit dat het belangrijk is oudere vrijwilligers en generatieoverschrijdend vrijwilligerswerk te ondersteunen; is van mening dat vrijwilligerswerk en initiatieven van ouderen voor ouderen ten behoeve van de verouderende bevolking een instrument kunnen zijn van inclusie en tegelijk een redelijke bijdrage kunnen leveren tot de duurzaamheid van de systemen voor langetermijnzorg; moedigt daarom ontwikkeling en innovatie op dit gebied aan;

83.

verzoekt zijn Voorzitter deze resolutie te doen toekomen aan de Raad en de Commissie.

22.1.2016   

NL

Publicatieblad van de Europese Unie

C 24/19

—

gezien de aanstaande 16e bijeenkomst van de Conferentie van de partijen (CoP16) bij de Overeenkomst inzake de internationale handel in bedreigde in het wild levende dier- en plantensoorten (CITES), die van 3 t/m 14 maart 2013 in Bangkok (Thailand) zal plaatsvinden,

—

gezien de vragen aan de Raad en de Commissie over de belangrijkste doelstellingen voor de CoP16 bij de Overeenkomst inzake de internationale handel in bedreigde in het wild levende dier- en plantensoorten (CITES), die van 3 t/m 14 maart 2013 in Bangkok (Thailand) zal plaatsvinden (O-000201/2012 — B7-0109/2013 and O-000202/2012 — B7-0110/2013),

—

gezien artikel 115, lid 5, en artikel 110, lid 2, van zijn Reglement,

A.

overwegende dat CITES met 177 partijen, waaronder de 27 lidstaten van de Europese Unie, 's werelds grootste overeenkomst is voor de instandhouding van in het wild levende dier- en plantensoorten en de voorkoming van overexploitatie ervan door de internationale handel;

B.

overwegende dat de doelstelling van CITES is ervoor te zorgen dat de internationale handel in wilde dieren en planten geen bedreiging vormt voor het overleven ervan in het wild;

C.

overwegende dat welvaart op de lange termijn moet prevaleren boven economische belangen op korte termijn;

D.

overwegende dat de exploitatie van wilde soorten, de illegale handel in wilde dieren en planten, de vernietiging van habitats, de klimaatverandering en de consumptie van natuurlijke hulpbronnen door de mens de belangrijkste oorzaken zijn van de verschraling van de biodiversiteit;

E.

overwegende dat de afbakening van intacte bossen en het wegenvrij houden van gebieden kosteneffectieve methoden zijn om de biodiversiteit en ecosysteemdiensten in stand te houden;

F.

overwegende dat in bijlage 4 van Resolutie Conf. 9.24 (rev. CoP15) over CITES verwezen wordt naar voorzorgsmaatregelen die bij wijziging van de bijlagen in overweging genomen of uitgevoerd moeten worden;

G.

overwegende dat de besluiten van CITES op wetenschappelijke gegevens gebaseerd moeten zijn;

H.

overwegende dat in het kader van CITES de soorten op basis van hun staat van instandhouding en omvang van de internationale handel zijn opgenomen in bijlagen, waarbij bijlage I soorten bevat die met uitroeiing bedreigd zijn en waarin commerciële handel verboden is en bijlage II soorten bevat waarin de handel moet worden gecontroleerd om een gebruik te voorkomen dat niet te verenigen is met hun overleven;

I.

overwegende dat de in CITES-bijlage I opgenomen soorten sterk beschermd worden en elke commerciële handel in daarin opgenomen soorten verboden is; overwegende dat elke vergunning om in beslag genomen exemplaren of producten (bijvoorbeeld ivoor, tijgerbeenderen of hoorn van neushoorns) te verkopen het doel van de CITES-overeenkomst zou ondermijnen;

J.

overwegende dat uit periodieke evaluatie is gebleken dat CITES een succes is voor bepaalde in bijlage I opgenomen soorten die nu naar bijlage II kunnen worden verplaatst;

K.

overwegende dat in Aichi-doelstelling 12 van het strategisch plan voor biodiversiteit 2011-2020 in het kader van het Verdrag inzake biologische diversiteit wordt bepaald dat uiterlijk in 2020 de uitroeiing van soorten waarvan bekend is dat zij bedreigd zijn, voorkomen is en dat hun staat van instandhouding, vooral van de soorten waarvan de populatie het meest achteruitgaat, verbeterd en ondersteund is;

L.

overwegende dat in Aichi-doelstelling 6 van het strategisch plan voor biodiversiteit 2011-2020 in het kader van het Verdrag inzake biologische diversiteit wordt bepaald dat uiterlijk in 2020 alle vissen, ongewervelde dieren en waterplanten duurzaam, legaal en volgens de ecosysteemgerichte aanpak beheerd en geoogst worden, zodat overbevissing wordt voorkomen, herstelplannen en -maatregelen uitgevoerd worden voor alle overbeviste soorten, de visserij geen belangrijke negatieve effecten heeft op bedreigde soorten en kwetsbare ecosystemen en de gevolgen van de visserij voor de bestanden, soorten en ecosystemen binnen aanvaardbare ecologische grenzen blijven;

M.

overwegende dat transparantie van de besluitvorming in internationale milieu-instellingen een cruciale factor is voor de doeltreffende werking van deze instellingen; overwegende dat in het slotdocument van de Rio+20-conferentie, „The Future We Want”, wordt herbevestigd dat „om onze doelstellingen op het gebied van duurzame ontwikkeling te bereiken, we op alle niveaus doeltreffende, transparante, controleerbare en democratische instellingen nodig hebben”; en overwegende dat de bevordering van transparantie ook deel uitmaakt van de „Strategische visie voor CITES: 2008 — 2013”, die deel uitmaakt van Resolutie Conf. 14.2 over de CITES-overeenkomst;

N.

overwegende dat in het huidige CITES-reglement is bepaald dat geheime stemmingen „normaal niet gebruikt worden” voor andere kwesties dan de verkiezing van functionarissen en gastlanden; overwegende dat ondanks deze regel een groot aantal beslissingen op de laatste CoP bij geheime stemming werd genomen; overwegende dat geheime stemmingen regelmatig gebruikt worden voor gevoelige en belangrijke kwesties, zoals met betrekking tot mariene soorten of de handel in ivoor;

O.

overwegende dat de haringhaai uiterst gevoelig is voor overbevissing;

P.

overwegende dat de hamerhaai wereldwijd bedreigd wordt door de internationale handel in vinnen en de bijvangst, die een historische afname van de populaties hebben veroorzaakt;

Q.

overwegende dat de aanzienlijk toegenomen olifantenstroperij momenteel de olifantenpopulaties in alle vier Afrikaanse subregio's treft en aanleiding geeft voor ernstige en toenemende bezorgdheid; overwegende dat de hoeveelheden in beslag genomen illegaal ivoor tussen 2009 en 2011 een ongekende hoogte hebben bereikt;

R.

overwegende dat de niet-duurzame en onethische trofeejacht heeft geleid tot een grootschalige achteruitgang van in CITES-bijlage I en II opgenomen bedreigde soorten; overwegende dat de trofeejacht de doelstelling van de CITES-overeenkomst ernstig ondermijnt;

S.

overwegende dat wegens een gebrek aan doeltreffende handhaving de in CITES-bijlage I en II opgenomen bedreigde soorten nog steeds uit winstbejag worden gedood;

T.

overwegende dat ongeveer 80 % van de neushoornpopulatie van Afrika te vinden is in Zuid-Afrika; overwegende dat de stroperij op deze dieren in alle landen waar zij voorkomen snel toeneemt;

U.

overwegende dat er nog steeds illegaal gehandeld wordt in tijgers en andere in bijlage I opgenomen Aziatische grote katachtigen, maar dat er aan CITES te weinig verslag wordt uitgebracht over handhavingsmaatregelen, en meer specifiek over de naleving van CITES-besluit 14.69, waar de EU zich in 2007 achter schaarde, om de tijgerfokkerij af te bouwen en ervoor te zorgen dat tijgers niet gefokt worden voor de handel (de binnenlandse handel incluis) in de delen of afgeleide producten daarvan;

V.

overwegende dat de klimaatverandering een aanzienlijke bedreiging vormt voor de ijsbeer (Ursus maritimus); overwegende dat de jacht op en de commerciële handel in delen van ijsberen ook een belangrijke bedreiging vormen;

W.

overwegende dat de Europese Unie een belangrijke invoermarkt is van reptielen die als huisdier worden gehouden, met inbegrip van in CITES opgenomen soorten;

X.

overwegende dat veel schildpadsoorten zwaar worden geëxploiteerd voor de voedingsmarkten en de internationale handel in huisdieren;

Y.

overwegende dat de door de internationale handel in rogkieuwplaten veroorzaakte toenemende druk van de visserij heeft geleid tot een belangrijke achteruitgang van de bestanden van de manta (Manta spp.) en andere rogsoorten;

Z.

overwegende dat internationale visserijinstrumenten en CITES dezelfde doelstelling moeten nastreven: het langetermijnbehoud van visbestanden op volle zee, waarbij onder andere rekening wordt gehouden met het effect van bijvangst op niet-doelsoorten;

AA.

overwegende dat de CITES-overeenkomst momenteel onduidelijke bepalingen bevat over de aanvoer vanuit zee en in het bijzonder bepalingen over de „toestand van binnenkomst” wanneer soorten op volle zee worden gevangen;

AB.

overwegende dat de CITES-werkgroep over aanvoer vanuit zee een oplossing heeft voorgesteld waarbij de bevoegdheid van de vlaggenstaat die voor het afleveren van de CITES-documentatie verantwoordelijk is, wordt geëerbiedigd met enkele, kleine uitzonderingen met betrekking tot gecharterde vissersvaartuigen;

AC.

overwegende dat voor de juiste werking van de CITES-overeenkomst de partijen de komende jaren waarschijnlijk beduidend meer financiële middelen ter beschikking zullen moeten stellen;

AD.

overwegende dat de Europese Unie niet rechtstreeks bijdraagt tot de CITES-overeenkomst; overwegende dat zij via haar ontwikkelingshulp wel een van de voornaamste donoren is;

1.

verzoekt de Europese Unie en de lidstaten het voorzorgsbeginsel als leidraad te gebruiken bij al hun besluiten over werkdocumenten en registratievoorstellen, en daarbij in het bijzonder rekening te houden met het beginsel „de gebruiker betaalt”, de ecosysteemaanpak en traditionele instandhoudingsbeginselen;

2.

dringt er op aan dat de Europese Unie en de lidstaten met één stem spreken en de snelheid en efficiëntie van hun interne besluitvorming verbeterd wordt om spoedig tot overeenstemming te kunnen komen over een intern EU-standpunt voor de 16e conferentie van de CITES-partijen en optimaal te profiteren van het feit dat 27 van de CITES-partijen ook lid zijn van de EU teneinde besluiten van de CoP16 in de richting van voorzorgsmaatregelen te sturen;

3.

roept de Europese Unie op een leidende rol te spelen in de bescherming van bedreigde soorten door actief deel te nemen aan de onderhandelingen over de CITES-overeenkomst en mazen in de regelgeving die de situatie verergeren, dichten; betreurt het dat er aantijgingen geweest zijn tegen lidstaten en EU-burgers als zouden zij gebruikt worden als tussenpersoon voor het vervoer van hoorn van neushoorns naar Vietnam of andere landen waar het een hoge commerciële waarde heeft en zo de vraag en de stroperij verder stimuleren;

4.

dringt er bij de Europese Unie en de lidstaten op aan zowel voor als tijdens de conferentie toenadering te zoeken tot derde landen en allianties met hen aan te gaan;

5.

moedigt de CITES-partijen aan verdere mogelijkheden te onderzoeken ter versterking van de samenwerking, coördinatie en synergieën tussen de overeenkomsten inzake biodiversiteit op alle relevante niveaus;

6.

is sterk gekant tegen het algemeen gebruik van geheime stemmingen binnen CITES, aangezien in het CITES-reglement is bepaald dat er alleen in uitzonderlijke omstandigheden gebruik mag worden gemaakt van geheime stemmingen; steunt in deze context het desbetreffende voorstel van Denemarken namens de EU-lidstaten;

7.

is verheugd over het voorstel van Denemarken namens de EU-lidstaten om in Resolutie Conf. 11.1 (rev. CoP15) een nieuwe paragraaf over belangenconflicten op te nemen;

8.

zet de Commissie ertoe aan om via haar ontwikkelingshulp de continuïteit van de financiering te garanderen teneinde de CITES-doelstellingen te bereiken; verwijst in deze context specifiek naar het bestaande MIKE-programma voor het toezicht op het illegaal doden van olifanten, waaraan de EU zich wellicht opnieuw zal moeten committeren, afhankelijk van de resultaten van een onafhankelijke evaluatie en effectiviteitsbeoordeling;

9.

moedigt de Commissie en de EU-lidstaten ertoe aan de mogelijkheden te onderzoeken om op lange termijn financiële steun te verschaffen aan de CITES-overeenkomst via het Europees Ontwikkelingsfonds;

10.

steunt het voorstel dat CITES het Wereldmilieufonds (GEF) verzoekt te fungeren als financieel mechanisme voor CITES en dat tevens wordt aangevangen met de biodiversiteitsstrategie voor GEF 6 zodat deze een soortencomponent te bevat (1).

11.

is verheugd over de discussies en vooruitgang van de CITES-werkgroep over aanvoer vanuit zee; steunt CoP16 Doc.32 ter verbetering van de handhaving van de regels voor in de CITES-lijst opgenomen mariene soorten die gevangen zijn in zeeën die niet tot het rechtsgebied van enige staat behoren, en roept de partijen op het werk over dit onderwerp af te ronden op de CoP16-vergadering;

12.

verheugt zich over het voorstel van Brazilië, de Comoren, Kroatië, Egypte en Denemarken namens de EU-lidstaten om de haringhaai (Lamna nasus) op te nemen in bijlage II; dringt er bij de Europese Unie en de lidstaten op aan dit voorstel te steunen;

13.

verheugt zich over het voorstel van Brazilië, Colombia, Costa Rica, Ecuador, Honduras, Mexico en Denemarken namens de EU-lidstaten om de drie hamerhaaisoorten (Sphyrna spp) op te nemen in bijlage II; dringt er bij de Europese Unie en de lidstaten op aan dit voorstel te steunen;

14.

dringt er bij de Europese Unie en de lidstaten op aan de opname van de oceanische witpunthaai (Carcharhinus longimanus) in CITES-bijlage II te steunen, zoals voorgesteld door Brazilië, Colombia en de Verenigde Staten van Amerika;

15.

in ingenomen met de intrekking van het Tanzaniaanse voorstel om de Afrikaanse olifant (Loxodonta africana) van bijlage I naar bijlage II te verplaatsen en voor de eenmalige verkoop van Tanzaniaanse voorraden olifantenivoor;

16.

dringt er bij de Europese Unie en de lidstaten op aan alle voorstellen om de Afrikaanse olifant naar een lagere bijlage te verplaatsen of de handel in Afrikaans olifantenivoor toe te staan af te wijzen tot een beoordeling kan gemaakt worden van de gevolgen van de eenmalige verkoop door Botswana, Namibië, Zuid-Afrika en Zimbabwe in november 2008, en tot wordt vastgesteld dat deze eenmalige verkoop geen negatieve gevolgen heeft gehad voor de olifantenpopulaties in die landen of in de buurlanden;

17.

stimuleert de CITES-partijen, met de huidige olifantenstroperijcrisis in het achterhoofd, om een voorzorgsbenadering te volgen en hun besluiten te baseren op de mogelijke gevolgen voor de instandhouding van olifanten en de tenuitvoerlegging van het actieplan voor de Afrikaanse olifant wanneer nagedacht wordt over het besluitvormingsmechanisme voor toekomstige handel in olifantenivoor na het volledige moratorium van negen jaar dat begonnen is na de eenmalige verkoop door Botswana, Namibië, Zuid-Afrika en Zimbabwe in november 2008; roept de Europese Unie en de lidstaten dan ook op steun te verlenen aan het voorstel tot wijziging van besluit 14.77 over een besluitvormingsmechanisme voor toekomstige handel in olifantenivoor, zoals voorgesteld door Benin, Burkina Faso, de Centraal-Afrikaanse Republiek, Ivoorkust, Kenia, Liberia, Nigeria en Togo;

18.

moedigt de CITES-partijen aan steun te verlenen aan de goedkeuring van de resolutie over het actieplan voor de Afrikaanse olifant, zoals voorgesteld door Nigeria en Rwanda, en aan de tenuitvoerlegging van dit plan als de meest efficiënte stap voorwaarts voor de instandhouding van olifanten in heel Afrika;

19.

roept de Europese Unie, de lidstaten en alle CITES-partijen op het voorstel van Kenia te steunen om een tijdelijk nulquotum op de export van neushoorntrofeeën uit Zuid-Afrika en Swaziland in te stellen, en roept alle CITES-partijen op te onderzoeken hoe de vraag naar hoorn van neushoorns kan worden verminderd;

20.

roept de partijen op de jaarlijkse nationale uitvoerquota voor de trofeejacht van in CITES-bijlage I en II opgenomen bedreigde soorten te beperken;

21.

verzoekt alle partijen waar hoorn van neushoorns wordt geconsumeerd, en in het bijzonder Vietnam, met klem om maatregelen te nemen teneinde de illegale invoer van hoorn van neushoorns te stoppen en zware straffen op te leggen aan diegenen die de wetgeving overtreden, en om maatregelen te nemen teneinde consumenten te informeren over de gevolgen van hun consumptie voor de populaties van wilde neushoorns; roept de Europese Unie en de lidstaten op deze kwesties aan te pakken tijdens handelsonderhandelingen met de betrokken partijen;

22.

dringt er bij de Europese Unie en de lidstaten op aan op te roepen tot de opschorting van de handel met partijen die CITES-besluit 14.69 over tijgers niet naleven en partijen die het fokken van tijgers voor de handel in de delen en afgeleide producten daarvan aanmoedigen;

23.

dringt er bij de CITES-partijen op aan de niet-duurzame en onethische trofeejacht, die een grootschalige achteruitgang heeft veroorzaakt van populaties van de Afrikaanse leeuw, een halt toe te roepen;

24.

betreurt het dat er geen voorstel is ingediend om de leeuw (Panthera leo) te verplaatsen van CITES-bijlage II naar bijlage I;

25.

roept de Europese Unie en de lidstaten op steun te verlenen aan een reeks voorstellen om verschillende soorten zee- en landschildpadden van Noord-Amerika en Azië op te nemen in CITES-bijlage II en zeven soorten te verplaatsen naar bijlage I;

26.

dringt er bij de Europese Unie en de lidstaten op aan, wat betreft de alternatieve voorstellen over drie soorten zoetwaterdoosschildpadden (Cuora galbinifrons, Mauremys annamensis en Geoemyda japonica), steun te verlenen aan de krachtigere voorstellen van de landen waar zij voorkomen (Vietnam en Japan), die overeenstemmen met de gespecialiseerde aanbevelingen van een CITES-workshop in Singapore;

27.

roept de Europese Unie en de lidstaten op steun te verlenen aan het voorstel voor opname van de Nieuw-Zeelandse groene gekko (Naultinus spp.) en de Mangshan groefkopadder (Protobothrops mangshanensis) in CITES-bijlage II, zoals voorgesteld door de enige landen waar zij voorkomen, respectievelijk Nieuw-Zeeland en China;

28.

roept de Europese Unie en de lidstaten op steun te verlenen aan een door Zwitserland ingediend ontwerpbesluit over de handel in en het beheer ter instandhouding van slangen;

29.

roept de Europese Unie en de lidstaten op steun te verlenen aan een door Ethiopië, Kenia en Oeganda ingediend ontwerpbesluit om de legale en illegale handel in jachtluipaarden te bestuderen;

30.

verheugt zich over het werk dat de Internationale Commissie voor het behoud van de Atlantische tonijn (ICCAT) heeft uitgevoerd na de impuls die van de CITES CoP15 in 2010 uitging;

31.

betreurt het dat er geen voorstel is ingediend om de blauwvintonijn (Thunnus thynnus) in CITES-bijlage I op te nemen;

32.

betreurt het dat er geen voorstel is ingediend om de Corallium spp. en Paracorallium spp. in CITES-bijlage II op te nemen;

33.

dringt er bij de Europese Unie en de lidstaten op aan zich te scharen achter:

34.

roept de Europese Unie en de EU-lidstaten op zich te verzetten tegen:

35.

verzoekt zijn Voorzitter deze resolutie te doen toekomen aan de Raad, de Commissie, de CITES-partijen en het CITES-secretariaat.

22.1.2016   

NL

Publicatieblad van de Europese Unie

C 24/24

—

gezien artikel 314 van het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie,

—

gezien het Interinstitutioneel Akkoord van 17 mei 2006 tussen het Europees Parlement, de Raad en de Commissie betreffende de begrotingsdiscipline en een goed financieel beheer (1),

—

gezien Besluit 2007/436/EG, Euratom van de Raad van 7 juni 2007 betreffende het stelsel van eigen middelen van de Europese Gemeenschappen (2),

—

gezien het jaarverslag van de Rekenkamer over de uitvoering van de begroting voor het begrotingsjaar 2011, tezamen met de antwoorden van de gecontroleerde instellingen (3),

—

gezien titel II, hoofdstuk 7, van zijn Reglement,

—

gezien het verslag van de Begrotingscommissie (A7-0020/2013),

A.

overwegende dat er nog steeds geen overeenstemming is bereikt over het nieuwe meerjarig financieel kader (MFK) voor de periode 2014-2020 en dat bijgevolg het maximum voor rubriek 5 van de EU-begroting voor 2014 nog niet is vastgesteld; overwegende dat het maximum voor rubriek 5 in 2013 9 181 miljoen EUR bedraagt in lopende prijzen (4), en dat dit maximum, na de jaarlijkse technische aanpassing (5), zou blijven gelden in 2014 indien niet tijdig overeenstemming wordt bereikt over het komende MFK;

B.

overwegende dat, nu de overheidsschulden zorgen voor een zware last en er een soberheidsbeleid wordt gevoerd om de nationale begrotingen op orde te krijgen, het Europees Parlement en alle EU-instellingen op budgettair gebied een beleid moeten blijven voeren met een hoge mate van verantwoordelijkheid, toezicht en terughoudendheid;

C.

overwegende dat het probleemloos functioneren van het Parlement een even belangrijk uitgangspunt moet vormen;

D.

overwegende dat bepaalde investeringen duurzame gevolgen kunnen hebben voor de begroting van de instelling en daarom overwogen moeten worden, ook al is er weinig manoeuvreerruimte;

E.

overwegende dat het Europees Parlement in dit stadium van de jaarlijkse procedure in afwachting is van de ramingen van de overige instellingen en van de voorstellen van zijn eigen Bureau voor de begroting 2014;

F.

overwegende dat rekening zal moeten worden gehouden met de eenmalige financiële gevolgen van de Europese verkiezingen midden 2014;

1.

is van mening dat de instellingen hun administratieve begroting moeten blijven beperken of bevriezen in solidariteit met de moeilijke economische en budgettaire toestand in de lidstaten, zonder afbreuk te doen aan de kwaliteit van de kernactiviteiten van de instellingen, de eerbiediging van de wettelijke verplichtingen en de noodzaak te investeren in ontwikkeling;

2.

is van mening dat de kredieten voor 2014 gebaseerd moeten zijn op een grondige analyse van de uitvoering van de kredieten in 2012 en 2013, met het oog op het realiseren van bezuinigingen op lijnen waar zich problemen hebben voorgedaan bij de tenuitvoerlegging; is van mening dat werkelijke bezuinigingen en verhogingen van de efficiëntie kunnen worden bereikt door vast te stellen waar begrotingslijnen elkaar overlappen en elkaars doeltreffendheid verminderen;

3.

dringt er bij de instellingen op aan waar mogelijk en gerechtvaardigd hun onderlinge samenwerking te versterken met het oog op het uitwisselen van optimale werkmethoden en om besparingen te identificeren door menselijke en technische middelen te bundelen en te delen, bijvoorbeeld met betrekking tot informatietechnologiesystemen, vertaling, vertolking en vervoersdiensten, alsook eventueel op andere gebieden;

4.

benadrukt het feit dat institutionele terughoudendheid ervoor heeft gezorgd dat de begroting van het EP in reële termen is verlaagd, rekening houdend met de relevante inflatieniveaus; herinnert eraan dat dit mogelijk werd gemaakt door strikte begrotingsplanning en strikt begrotingstoezicht, de sterke inzet van zijn verantwoordelijke commissie en de reorganisatie van de werkzaamheden, met name besparingen op met reizen verband houdende begrotingslijnen, minder en kortere missies, meer videoconferenties en geoptimaliseerde vertaal- en tolkendiensten; herinnert eraan dat wordt geschat dat de reeds overeengekomen structurele hervormingen, waarvan enkele al sinds 2011 van toepassing zijn, jaarlijkse besparingen van ongeveer 29 miljoen EUR mogelijk zullen maken, met verdere besparingen ter hoogte van 10 miljoen EUR met betrekking tot de voorspelde rentevoet voor vastgoedfinanciering in de loop van de komende jaren, mogelijk gemaakt door voorafbetalingen, ondanks de noodzaak de uitbreiding van de bevoegdheden en de extra kosten van 18 bijkomende leden na de inwerkingtreding van het Verdrag van Lissabon en de voorbereiding van de toetreding van Kroatië te absorberen;

5.

herinnert eraan dat de bevriezing van alle vergoedingen van de leden op het niveau van 2011 tot het einde van de huidige zittingsperiode en het feit dat de dienstreisvergoedingen van het personeel niet geïndexeerd zijn sinds 2007 zichtbare tekenen van terughoudendheid zijn;

6.

pleit voor de voortzetting van de structurele en organisatorische hervormingen met het oog op meer efficiëntie, zonder het hoge niveau van wetgeven en de kwaliteit van de werkomstandigheden in gevaar te brengen; steunt organisatorische vernieuwing om de doeltreffendheid van het Parlement en de kwaliteit van de diensten voor en werkomstandigheden van de leden te verbeteren, met inbegrip van onder meer een efficiëntere structurering van het werkritme van het Parlement en vertaal- en tolkendiensten (zonder het meertaligheidsbeginsel op de helling te zetten), optimale logistieke oplossingen, waaronder vervoerslogistiek voor leden en hun medewerkers, besparingen op cateringkosten, betere interne onderzoeksbijstand, en de voortzetting en verdere ontwikkeling van een papierloos Parlement en e-vergaderingen; herinnert aan het verzoek om een kosten-batenanalyse van papierloze vergaderingen en verzoekt de administratie om deze uiterlijk medio 2013 aan de Begrotingscommissie te presenteren;

7.

roept op tot de invoering van afgeslankte en efficiënte managementmethoden in het Parlement om de administratieve lasten te verlagen, wat de instelling tijd en geld zou besparen;

8.

is van mening dat de gezamenlijke werkgroep voor de begroting van het Parlement van de Begrotingscommissie en het Bureau op basis van haar in 2012 gestarte werkzaamheden een nuttige rol zou kunnen spelen in dit hervormingsproces door het identificeren van mogelijke manieren om te besparen en het nadenken over en aan de Begrotingscommissie presenteren van ideeën voor het verbeteren van de efficiëntie; merkt op dat deze werkgroep de voor haar vastgestelde doelstellingen eind 2011 reeds grotendeels had bereikt, met name met betrekking tot de vermindering van de uitgaven voor reizen; is, in het licht van de preliminaire bevindingen van de werkgroep, onder meer op basis van een vergelijkende studie van de begroting van het Europees Parlement en de begrotingen van het Amerikaanse Congres en een staal van de parlementen van de lidstaten, voorstander van een voortzetting van haar werkzaamheden en de ontwikkeling van een overeenkomstig actieplan, dat zowel aan de Begrotingscommissie als het Bureau gepresenteerd moet worden ter behandeling gedurende de procedure voor de begroting 2014 van het Parlement; herinnert aan zijn resolutie van 23 oktober 2012 (6), waarin de verwachting wordt uitgesproken dat deze studie „langetermijnbezuinigingen in de begroting van het Europees Parlement oplevert en ideeën bevat voor een verbetering van de efficiëntie ervan in 2013 en de jaren nadien”; merkt op dat de totale uitgaven van het Europees Parlement per inwoner lager liggen dan die van vergelijkbare parlementen van de lidstaten en het Amerikaanse Congres; merkt bovendien op dat het nodig is de controlerende rol van het Parlement te versterken en te zorgen voor beter gerichte onderzoeksondersteuning zodat het zijn rol op het vlak van democratische vertegenwoordiging kan vervullen;

9.

is meer algemeen genomen tevreden met de intensievere samenwerking tussen de Begrotingscommissie en het Bureau tijdens de jaarlijkse begrotingsprocedure; staat paraat om de samenwerking tussen de secretaris-generaal, het Bureau en de Begrotingscommissie gedurende het hele jaar verder te intensiveren, om een soepele begrotingsprocedure en een effectieve uitvoering van de begroting te garanderen; verwacht dat het Bureau een voorzichtige, op behoeften gebaseerde ontwerpraming indient waarin rekening wordt gehouden met verhogingen die vervolgens nodig kunnen zijn als gevolg van wettelijk bindende verplichtingen, in het bijzonder de eenmalige kosten in verband met de overgangsregelingen voor de leden voor de Europese verkiezingen in 2014; vraagt de secretaris-generaal informatie te leveren over de kosten van de omschakelingsregelingen voor de vorige verkiezingen van het Europees Parlement;

10.

herinnert aan het besluit van de plenaire vergadering om de Raad te verzoeken uiterlijk 2013 een routekaart te presenteren met betrekking tot de meerdere werklocaties van het EP en verwacht dat de betrokken commissies, de secretaris-generaal en het Bureau actuele cijfers en informatie aan de leden zullen verstrekken over de financiële en milieugevolgen van het stelsel van meerdere werklocaties; verzoekt de diensten van het EP een effectbeoordeling van dit vraagstuk uit te voeren en daarbij ook aandacht te besteden aan de gevolgen van de aanwezigheid of gedeeltelijke aanwezigheid van het EP voor de respectievelijke gemeenschappen en regio's en uiterlijk juni 2013 een beoordeling hiervan te presenteren zodat in het kader van het volgende MFK met deze bevindingen rekening kan worden gehouden;

11.

verzoekt de relevante diensten van het Parlement een beoordeling uit te voeren van de overeenkomst tussen de Luxemburgse autoriteiten en het Europees Parlement inzake de hoeveelheid personeel die in Luxemburg aanwezig dient te zijn, tegen de achtergrond van een aanpassing van de behoeften van het Parlement; is van mening dat deze beoordeling voorstellen moet bevatten over het heronderhandelen van deze overeenkomst, onverminderd de toepasselijke juridische bepalingen;

12.

herinnert aan de begrotingsresoluties van het Parlement, inclusief de recentste resolutie van 23 oktober 2012 (7), waarin wordt gevraagd om een transparant besluitvormingsproces voor het gebouwenbeleid, op basis van vroegtijdige informatie, waarbij geen nieuw onroerend goed meer wordt aangekocht tot het eind van de huidige legislatuur; vraagt te worden geïnformeerd over de vaststellingen van de secretaris-generaal met betrekking tot de renovatiewerkzaamheden en de verplaatsing van kantoren in de komende jaren en over het tijdschema hiervoor, met inbegrip van informatie over een tijdelijk gebouw voor het personeel van het Parlement in de komende jaren, met name met betrekking tot de structurele problemen in het Paul-Henri Spaakgebouw (PHS) en de aankoop van het Trebel-gebouw;

13.

erkent de inspanningen die in 2012 zijn geleverd om te communiceren met de Begrotingscommissie over de stand van zaken met betrekking tot het KAD-gebouw en verzoekt deze communicatie voort te zetten voor de gehele duur van het project, in het bijzonder wat betreft de resultaten van de gewijzigde aanbestedingsprocedure; neemt kennis van het feit dat er aanpassingen werden doorgevoerd en er sprake is van een inkrimping met 8 000 m2 teneinde het vooraf bepaalde totaalbedrag voor het KAD-project aan te houden of er onder te blijven, naar aanleiding van een verzoek van de Begrotingscommissie; is ingenomen met de besparingen van meer dan 10 miljoen EUR aan rentebetalingen in de komende jaren — in vergelijking met de in 2012 geraamde financiering van het project — door transfers voor vroegtijdige betalingen van voorschotten voor zowel het KAD-gebouw als het Trebel-gebouw; is van mening dat de bouwprojecten van het Parlement met zorg moeten worden behandeld en dat voorzichtigheid voorrang moet krijgen op ambitie, gelet op het feit dat een groeiende meerderheid van de leden voorstander is van nieuwe werkomstandigheden (8); pleit voor de voortzetting van deze vruchtbare dialoog en vraagt dat de gevraagde informatie tijdig wordt aangeleverd;

14.

is er zich bewust van dat de context en het resultaat van de recente begrotingsprocedures voor de meeste instellingen weinig speelruimte heeft overgelaten gelet op de toename van het aantal taken dat hen is toevertrouwd, en in het bijzonder de verhoogde werkdruk van het Hof van Justitie en de bijzondere behoeften van de Europese Dienst voor extern optreden (EDEO);

15.

is er zich bewust van dat de EDEO een relatief nieuwe instelling is die zich nog steeds in een groeifase bevindt, en dat zijn netwerk van missies verder dient te worden uitgebreid om de politieke prioriteiten van de EU te kunnen realiseren; merkt op dat de EDEO op unieke wijze is blootgesteld aan de inflatie in derde landen, aan wisselkoersschommelingen en aan de bijzondere veiligheidssituatie van zijn personeel;

16.

beschouwt ongerechtvaardigde besparingen over de hele linie en een ongedifferentieerde aanpak van de begrotingen van de instellingen als contraproductief; is voornemens zijn aanpak per geval te blijven volgen;

17.

herhaalt zijn in eerdere begrotingscycli vastgestelde standpunt dat hij verwacht dat alle instellingen inspanningen zullen blijven leveren om te besparen en een hoge mate van begrotingsdiscipline aan de dag zullen blijven leggen bij het opstellen van hun begrotingsramingen;

18.

verzoekt zijn Voorzitter deze resolutie te doen toekomen aan de Raad, de Commissie, het Hof van Justitie, de Rekenkamer, het Europees Economisch en Sociaal Comité, het Comité van de Regio's, de Europese Ombudsman, de Europese Toezichthouder voor gegevensbescherming en de Europese Dienst voor extern optreden.

22.1.2016   

NL

Publicatieblad van de Europese Unie

C 24/28

—

gezien de resolutie van de Raad van 3 december 2001 betreffende de follow-up van het Groenboek over de maatschappelijke verantwoordelijkheid van ondernemingen (1),

—

gezien de resolutie van de Raad van 6 februari 2003 inzake maatschappelijk verantwoord ondernemen (2),

—

gezien de mededeling van de Commissie met als titel „Modernisering van het vennootschapsrecht en verbetering van de corporate governance in de Europese Unie — Een actieplan” (COM(2003)0284) (Actieplan corporate governance),

—

gezien de mededeling van de Commissie met als titel „Pakket verantwoordelijke ondernemingen” (COM(2011)0685),

—

gezien de mededeling van de Commissie getiteld „Initiatief voor sociaal ondernemerschap — Bouwen aan een gezonde leefomgeving voor sociale ondernemingen in een kader van sociale economie en innovatie” (COM(2011)0682),

—

gezien de mededeling van de Commissie getiteld „Europa 2020 — Een strategie voor slimme, duurzame en inclusieve groei” (COM(2010)2020),

—

gezien zijn resolutie van 30 mei 2002 over het Groenboek van de Commissie „De bevordering van een Europees kader voor de sociale verantwoordelijkheid van bedrijven” (3),

—

gezien zijn resolutie van 13 mei 2003 over de mededeling van de Commissie over de sociale verantwoordelijkheid van bedrijven: een bijdrage van het bedrijfsleven aan duurzame ontwikkeling (4),

—

gezien zijn resolutie van 13 maart 2007 inzake maatschappelijk verantwoord ondernemen: een nieuw partnerschap (5),

—

gezien het advies van het Economisch en Sociaal Comité van 24 mei 2012 over de mededeling van de Commissie met als titel "Een vernieuwde EU-strategie 2011-2014 voor maatschappelijk verantwoord ondernemen (6),

—

gezien de mededeling van de Commissie met als titel „Een vernieuwde EU-strategie 2011-2014 voor maatschappelijk verantwoord ondernemen” (COM(2011)0681),

—

gezien artikel 48 van zijn Reglement,

—

gezien het verslag van de Commissie juridische zaken en de adviezen van de Commissie werkgelegenheid en sociale zaken, de Commissie buitenlandse zaken, de Commissie ontwikkelingssamenwerking, de Commissie internationale handel, de Commissie interne markt en consumentenbescherming, de Commissie cultuur en onderwijs en de Commissie rechten van de vrouw en gendergelijkheid (A7-0017/2013),

1.

onderstreept dat bedrijven de taken van de overheid op het vlak van de bevordering en de uitvoering van en de controle op de sociale en milieuvoorschriften niet kunnen overnemen;

2.

benadrukt dat de huidige wereldwijde economische crisis is voortgekomen uit fundamentele fouten met betrekking tot transparantie, controleerbaarheid, verantwoordelijkheid en kortetermijndenken, en dat de EU de plicht heeft ervoor te zorgen dat iedereen hier lering uit trekt; toont zich verheugd over het voornemen van de Commissie om Eurobarometer-enquêtes uit te voeren met betrekking tot het vertrouwen in ondernemingen; dringt erop aan dat de resultaten van deze enquêtes door alle belanghebbenden volledig worden besproken en opgevolgd; is een warm voorstander van maatschappelijk verantwoord ondernemen (MVO) en is van mening dat MVO — indien dit door alle en niet alleen door grote ondernemingen wordt toegepast — een grote bijdrage kan leveren aan het herstel van het verloren vertrouwen, hetgeen noodzakelijk is voor een duurzaam economische herstel, en de sociale gevolgen van de economische crisis kan verlichten; wijst erop dat wanneer ondernemingen verantwoordelijkheid voor de maatschappij, het milieu en werknemers nemen, dit een win-winsituatie creëert die kan zorgen voor het vertrouwen dat noodzakelijk is voor economisch succes; is van mening dat het opnemen van maatschappelijk verantwoord ondernemen in een duurzame bedrijfsstrategie zowel in het belang van de onderneming als in dat van de gehele maatschappij is; beklemtoont dat veel ondernemingen — met name kleine en middelgrote ondernemingen (kmo's) — op dit gebied een uitstekend voorbeeld hebben neergezet;

3.

is van mening dat het bedrijfsleven kan bijdragen aan de totstandkoming van een sociale markteconomie en de verwezenlijking van de doelstellingen van de Europa 2020-strategie door het scheppen van banen en het bevorderen van economisch herstel;

4.

is van mening dat het debat over maatschappelijk verantwoord ondernemen moet worden geplaatst in een bredere context, die weliswaar het in eerste instantie vrijwillige karakter van MVO garandeert maar tegelijkertijd, waar nodig, ruimte biedt voor een dialoog over regelgevende maatregelen;

5.

gaat akkoord met de nieuwe, door de Commissie voorgestelde definitie van MVO, die het conflict tussen de vrijwillige en de verplichte benadering wegneemt;

6.

is van mening dat ondernemingsbestuur (corporate governance) een fundamenteel element van maatschappelijk verantwoord ondernemen is, met name wat betreft de betrekkingen met de overheid en met de werknemers en de organisaties die hen vertegenwoordigen, en wat betreft het beleid ten aanzien van bonussen, vertrekpremies en lonen; is van mening dat buitensporige bonussen, vertrekpremies en lonen voor managers, met name wanneer een bedrijf in moeilijkheden verkeert, onverenigbaar zijn met maatschappelijk verantwoord gedrag;

7.

is van mening dat het fiscale beleid van een bedrijf als een onderdeel van MVO moet worden beschouwd, en dat strategieën die gericht zijn op belastingontduiking of gebruikmaking van belastingparadijzen derhalve onverenigbaar zijn met maatschappelijk verantwoord gedrag;

8.

is van mening dat bij de beoordeling van de maatschappelijke verantwoordelijkheid van een bedrijf ook rekening moet worden gehouden met het gedrag van de bedrijven die deel uitmaken van zijn toeleveringsketen en dat van zijn eventuele onderaannemers;

9.

verzoekt de Commissie en de nationale autoriteiten innovatieve ondernemingsmodellen te bevorderen die de wisselwerking tussen bedrijven en de maatschappelijke context waarin zij functioneren versterken;

10.

verzoekt de Commissie rekening te houden met de besprekingen die momenteel gaande zijn over de herziening van de jaarrekening- en transparantierichtlijnen, zodat de nieuw voorgestelde MVO-strategie een aanvulling vormt op de herziene richtlijn;

11.

benadrukt dat het van belang is innovatieve oplossingen te ondersteunen die bedrijven in staat stellen zich te richten op sociale en milieugerelateerde uitdagingen, zoals intelligente vervoerssystemen en milieuefficiënte, toegankelijke en voor iedereen ontworpen producten;

12.

moedigt de initiatieven van de Commissie aan om de zichtbaarheid van MVO en de verspreiding van beste praktijken te bevorderen, en is een warm voorstander van de invoering van een Europese MVO-prijs voor bedrijven en partnerschappen; dringt er in dit verband bij de Commissie op aan te overwegen of er hiertoe, naast andere maatregelen, een Europees sociaal keurmerk kan worden ingevoerd;

13.

is ingenomen met de oprichting van MVO-platforms waaraan verschillende belanghebbenden deelnemen, en stemt in met de gekozen sectorale aanpak;

14.

erkent het belang en het potentieel van het „Enterprise 2020”-initiatief van het MVO-Europa-netwerk, dat een significante bijdrage kan leveren aan het versterken van de koppeling tussen MVO en concurrentievermogen door de verspreiding van optimale werkmethoden in de hand te werken; verzoekt de Commissie en de lidstaten meer synergieën te bewerkstelligen met betrekking tot de doelstelling van beleidsmaatregelen en initiatieven ten behoeve van sociale innovatie en het scheppen van werkgelegenheid; dringt er in dit verband bij de Commissie op aan om de inspanningen van het MVO-Europa-netwerk te ondersteunen, met als hoofddoel de samenwerking tussen het bedrijfsleven en de lidstaten te verbeteren, teneinde de ontwikkeling van nationale actieplannen en de verspreiding van goede praktijken te bevorderen;

15.

sluit zich aan bij het voorstel van de Commissie om periodiek onderzoek te doen naar het vertrouwen van de burgers in en hun houding ten aanzien van de door bedrijven uitgevoerde MVO-strategieën; pleit ervoor de inhoud van deze onderzoeken te koppelen aan de herziening van het actieplan voor duurzame consumptie en productie, teneinde de factoren die een meer verantwoorde consumptie in de weg staan te identificeren;

16.

dringt er bij de Commissie op aan om, in aanvulling op de richtlijn betreffende oneerlijke handelspraktijken, specifieke maatregelen voor te stellen om misleidende en onjuiste informatie met betrekking tot verplichtingen op het gebied van maatschappelijk verantwoord ondernemen en in verband met de sociale en milieueffecten van producten en diensten tegen te gaan, met speciale aandacht voor de indiening en behandeling van klachten op basis van een open en duidelijke procedure en de instelling van onderzoeken; is van mening dat „greenwashing” niet alleen misleidend en verwarrend is voor consumenten, overheden en investeerders, maar ook het vertrouwen in MVO als doeltreffend instrument voor het verwezenlijken van duurzame en inclusieve groei ondermijnt;

17.

deelt de mening dat in openbare aanbestedingen meer rekening moet worden gehouden met sociale en milieuoverwegingen; dringt er in dat verband op aan dat het gunningscriterium van de laagste prijs wordt geschrapt en dat de verantwoordingsplicht in de gehele onderaannemingsketen wordt vergroot;

18.

vraagt de Commissie verdere initiatieven te nemen ter ontsluiting en versterking van het MVO-potentieel om de klimaatverandering tegen te gaan (door het te koppelen aan hulpbronnen- en energie-efficiëntie), bijvoorbeeld in de procedures die ondernemingen hanteren om hun grondstoffen in te kopen;

19.

onderstreept dat EU-hulp aan regeringen van derde landen bij de tenuitvoerlegging van sociale en milieuregelgeving tezamen met doeltreffende inspectieregelingen een noodzakelijke aanvulling vormt op de inspanningen om het door het Europese bedrijfsleven betrachte MVO wereldwijd uit te dragen;

20.

onderstreept dat maatschappelijk verantwoord investeren (MVI) een van de manieren is om MVO bij investeringsbeslissingen in de praktijk te brengen; merkt op dat er op dit moment geen universele definitie van MVI bestaat, maar dat hierbij doorgaans de financiële doeleinden van investeerders worden gekoppeld aan diens zorgen omtrent sociale, ecologische en ethische kwesties en omtrent het ondernemingsbestuur;

21.

erkent het belang van de verspreiding door het bedrijfsleven van informatie over duurzaamheid, zoals sociale en milieufactoren, teneinde de risico's met betrekking tot duurzaamheid te identificeren en het vertrouwen van investeerders en consumenten te vergroten; wijst op de substantiële vooruitgang die op dit gebied is geboekt en verzoekt de Commissie de doelstelling van de internationale geïntegreerde verslagleggingsraad (IIRC) om geïntegreerde verslaglegging binnen het komende decennium tot de wereldwijde norm te maken, te ondersteunen;

22.

benadrukt dat strikte eerbiediging van de mensenrechten, oprechte toewijding en transparantie noodzakelijk zijn om maatschappelijk verantwoord ondernemerschap in de hele toeleveringsketen te waarborgen, de duurzame voetafdruk van Europese bedrijven te meten, en belastingontduiking en illegale geldstromen te bestrijden;

23.

benadrukt dat verantwoord ondernemen niet mag worden teruggebracht tot een marketinginstrument, en alleen ten volle tot ontwikkeling kan komen indien het in de algemene bedrijfsaanpak wordt opgenomen en bij de dagelijkse gang van zaken en in de financiële strategie in de praktijk wordt gebracht; zou graag een verband zien tussen verantwoord ondernemen en goed ondernemingsbestuur; is van mening dat de Commissie bedrijven moet aansporen om besluiten over maatschappelijk verantwoord ondernemen op het niveau van de raad van bestuur te nemen; dringt er bij de Commissie en de lidstaten op aan codes voor bedrijfsbestuur in te voeren die het belang van verantwoordelijkheid voor iedereen in het bedrijf weerspiegelen en een duidelijk verband leggen tussen de milieu-, sociale en mensenrechtenprestaties van het bedrijf enerzijds en de financiële resultaten van het bedrijf anderzijds;

24.

onderstreept dat ondernemingen die zich voor MVO inzetten, voor beleggers en consumenten gemakkelijk herkenbaar zouden moeten zijn, aangezien zij op deze manier in hun inspanningen worden aangemoedigd;

25.

benadrukt dat maatschappelijk verantwoord investeren (MVI), als onderdeel van de toepassing van MVO bij investeringsbesluiten, ervoor zorgt dat investeerders hun financiële en economische doeleinden koppelen aan hun sociale, milieu-, ethische, culturele en onderwijsoverwegingen;

26.

volgt aandachtig het huidige debat over het wetgevingsvoorstel betreffende de transparantie van de sociale en milieu-informatie die door bedrijven wordt verstrekt; pleit ervoor een wetsvoorstel aan te nemen dat de grootst mogelijke flexibiliteit van handelen biedt, teneinde rekening te houden met het multidimensionale karakter van MVO en de diversiteit van het door bedrijven gevoerde MVO-beleid, en dat bovendien voldoende vergelijkbaarheid waarborgt om in de behoeften van investeerders en andere belanghebbenden te voorzien en om consumenten eenvoudig toegang te verschaffen tot informatie met betrekking tot het effect van bedrijven op de maatschappij, met inbegrip van bestuursaspecten en de levenscycluskostenmethode; is van mening dat deze informatie inzake duurzaamheid in voorkomend geval ook betrekking moet hebben op onderaannemers en op de toeleveringsketen en dat zij gebaseerd moet zijn op mondiaal aanvaarde methoden, zoals die van het „Global Reporting Initiative” of die van de internationale geïntegreerde verslagleggingsraad; dringt voorts aan op een uitzonderingsregeling of een vereenvoudigd kader voor kmo's;

27.

dringt aan op een intensiever en meer inclusief en transparant toezicht op de beginselen van MVO in het handelsbeleid van de EU, met duidelijke criteria voor het meten van verbeteringen, teneinde het vertrouwen in het systeem te vergroten;

28.

moedigt zowel de EU als de lidstaten aan concrete informatie te verstrekken over en onderwijs en opleidingen te verzorgen met betrekking tot MVO, zodat bedrijven de voordelen die MVO biedt volledig kunnen benutten en MVO binnen hun organisatiecultuur kunnen toepassen;

29.

moedigt mediabedrijven aan om transparante journalistieke normen in hun MVO-beleid op te nemen, met inbegrip van garanties voor bronbescherming en de rechten van klokkenluiders;

30.

verzoekt de Commissie verder na te denken over bindende en niet-bindende maatregelen om de erkenning en bevordering van de inspanningen die bedrijven leveren op het gebied van transparantie en de openbaarmaking van niet-financiële informatie in de hand te werken;

31.

verzet zich krachtig tegen de invoering van specifieke parameters, zoals prestatie-indicatoren op Europees niveau, die kunnen leiden tot onnodige administratieve lasten en inefficiënte operationele structuren; dringt er in plaats daarvan bij de Commissie op aan om bedrijven mondiaal aanvaarde methoden aan te reiken en het gebruik hiervan te bevorderen, zoals de methoden van het „Global Reporting Initiative” of die van de internationale geïntegreerde verslagleggingsraad;

32.

acht het niettemin van fundamenteel belang dat de Commissie zo spoedig mogelijk de aangekondigde, op levenscycluskosten gebaseerde gemeenschappelijke methode voor de meting van milieuprestaties uitwerkt; is van mening dat deze methode nuttig zou zijn voor zowel de transparantie van de gegevens die de bedrijven verstrekken als de beoordeling van de milieuprestaties van bedrijven door de overheid;

33.

verwelkomt het voornemen van de Commissie om een „praktijkgemeenschap” voor maatschappelijk verantwoord ondernemen en het sociaal handelen van ondernemingen op te zetten; is van mening dat deze gemeenschap complementair moet zijn aan een gedragscode voor coregulering en zelfregulering, teneinde alle belanghebbenden in staat te stellen deel te nemen aan een collectief leerproces om de efficiëntie en controleerbaarheid van maatregelen waarbij meerdere belanghebbenden zijn betrokken, te verbeteren;

34.

dringt aan op volledige en actieve raadpleging en betrokkenheid van vertegenwoordigende organisaties, met inbegrip van vakbonden, bij de ontwikkeling en de toepassing van en het toezicht op de MVO-processen en -structuren van bedrijven, waarbij in een oprecht partnerschap wordt samengewerkt met de werkgevers;

35.

verzoekt de Commissie ervoor te zorgen dat de verplichte systematische verslaglegging inzake essentiële duurzaamheidsaspecten niet tot overbelasting van bedrijven leidt, aangezien het de bedoeling is dat nieuwe MVO-strategiëen door het bedrijfsleven worden omarmd; verzoekt de Commissie een overgangsperiode toe te staan voordat regelmatige niet-financiële verslaglegging wordt ingevoerd voor bedrijven, aangezien deze zo de kans krijgen om MVO in eerste instantie intern goed te implementeren, door een accuraat en gedetailleerd MVO-beleid in te voeren als onderdeel van hun interne beheerstructuur;

36.

steunt het voorstel van de Commissie om alle investeringsfondsen en financiële instellingen te verplichten al hun klanten (burgers, bedrijven, overheden etc.) te informeren over eventuele ethische of maatschappelijk verantwoorde investeringscriteria die zij toepassen, of over eventuele normen en codes die zij hanteren;

37.

steunt de richtlijn van de Commissie betreffende minimumnormen voor de rechten van slachtoffers; dringt erop aan dat in het MVO-beleid van bedrijven in de desbetreffende sectoren (zoals reizen, verzekeringen, huisvesting en telecommunicatie) positieve en praktische strategieën en structuren worden opgenomen om slachtoffers van misdrijven en hun gezinnen bij te staan tijdens een crisis, en dat er specifieke maatregelen worden ingevoerd voor elke werknemer die op het werk of daarbuiten het slachtoffer van een misdrijf wordt;

38.

erkent het grote belang en potentieel van de zelf- en coreguleringsinstrumenten, zoals sectorale gedragscodes; is dan ook ingenomen met het voornemen van de Commissie om de bestaande instrumenten te verbeteren door een specifieke praktijkrichtlijn te ontwikkelen; verzet zich evenwel tegen een „one size fits all”-aanpak, die geen rekening houdt met het specifieke karakter van de afzonderlijke sectoren en de specifieke behoeften van de bedrijven;

39.

wijst op de specifieke kenmerken van kmo's, die vooral op plaatselijk en regionaal niveau en binnen bepaalde sectoren actief zijn; acht het daarom van fundamenteel belang dat het MVO-beleid van de Unie, inclusief de nationale MVO-actieplannen, rekening houdt met de specifieke vereisten van kmo's, strookt met het „think small first”-beginsel en de informele en intuïtieve benadering van kmo's ten aanzien van MVO erkent;

40.

wijst erop dat het van belang is kleine en middelgrote bedrijven bij MVO te betrekken en hun verworvenheden op dit gebied te erkennen;

41.

erkent dat veel kmo's in Europa al MVO toepassen, onder meer door middel van plaatselijke werkgelegenheid, inzet van de gemeenschap, toepassing van goede bestuurspraktijken ten aanzien van hun toeleveringsketen, enz.; wijst er evenwel op dat de meeste van deze kmo's niet weten dat zij daadwerkelijk duurzaamheid, MVO en goede bedrijfsvoeringspraktijken toepassen; verzoekt de Commissie daarom eerst te kijken naar de huidige praktijken van kmo's alvorens speciaal voor hen MVO-strategieën te overwegen;

42.

verzet zich tegen alle maatregelen die tot meer administratieve of financiële lasten voor kmo's kunnen leiden; steunt daarentegen alle maatregelen die kmo's in staat stellen gezamenlijk te opereren;

43.

verzoekt de lidstaten en de regionale overheden slim gebruik te maken van het Cohesiefonds, teneinde de bevordering van MVO door intermediaire organisaties van kmo's te ondersteunen, waarbij deze organisaties zich bijvoorbeeld baseren op het belangrijkste Duitse programma, dat door het Europees Sociaal Fonds wordt medegefinancierd;

44.

verzoekt de Commissie om, in samenwerking met de lidstaten, de intermediaire organisaties van kmo's en andere belanghebbenden, strategieën en maatregelen te ontwerpen om de uitwisseling van goede MVO-praktijken tussen kmo's te bevorderen, bijvoorbeeld door middel van een databank waarin informatie over door kmo's toegepast MVO-beleid wordt verzameld, met gedetailleerde gegevens over projecten die in de diverse lidstaten worden uitgevoerd;

45.

dringt aan op het opstellen van gidsen en handleidingen over MVO, bestemd voor kmo's; onderstreept in dit verband de dringende noodzaak van meer academisch onderzoek naar methoden om de acceptatie van MVO onder kmo's te vergroten, en naar de economische, sociale en milieueffecten van MVO-beleid op lokaal en regionaal niveau;

46.

is van mening dat in de MVO-agenda, wil er een werkelijk effect van uitgaan voor de armoedebestrijding, ook aandacht moet worden besteed aan kmo's, aangezien de gezamenlijke sociale en milieueffecten daarvan aanzienlijk zijn;

47.

dringt er bij de Commissie en de lidstaten op aan ontwikkelings- en ondersteuningsstrategieën te ontwerpen voor de verspreiding van MVO onder kmo's; pleit in het bijzonder voor specifieke maatregelen voor kleine en micro-ondernemingen;

48.

benadrukt dat na de inwerkingtreding van het Verdrag van Lissabon het Europees Parlement volledig dient te worden geïnformeerd over de wijze waarop de resultaten van duurzaamheidseffectbeoordelingen van overeenkomsten worden geïntegreerd in de onderhandelingen die voorafgaan aan de sluiting van deze overeenkomsten, alsook over de hoofdstukken van die overeenkomsten die zijn gewijzigd om de in de duurzaamheidseffectbeoordelingen in kaart gebrachte negatieve gevolgen te vermijden;

49.

onderstreept dat toekomstige bilaterale investeringsovereenkomsten die door de EU worden ondertekend een eerlijk evenwicht moeten waarborgen tussen de noodzaak investeerders te beschermen enerzijds en de mogelijkheden voor staatsinterventie anderzijds, met name met betrekking tot sociale, gezondheids- en milieunormen;

50.

pleit ervoor het idee van sponsorschap onder ondernemers te promoten;

51.

herinnert eraan dat voor het beslechten van handelsgeschillen en/of het eisen van compensatie voor negatieve gevolgen van onverantwoorde of illegale ondernemersactiviteiten nu reeds zowel gerechtelijke als niet-gerechtelijke mechanismen voor geschillenbeslechting bestaan; dringt er in dit verband bij de Commissie op aan de bekendheid van beide mechanismen zowel onder ondernemers als onder het brede publiek te vergroten; brengt in herinnering dat de Internationale Kamer van Koophandel geschillenbeslechtingsdiensten aanbiedt aan individuen, ondernemingen, landen, landelijke entiteiten en internationale organisaties die alternatieven zoeken voor een gang naar de rechtbank, en dat die kunnen bijdragen aan een daadwerkelijke toegang van slachtoffers tot de rechter in het geval van inbreuken op de beginselen van verantwoord ondernemen met negatieve economische, sociale en milieugevolgen in de EU en/of in derde landen;

52.

onderstreept dat het vergroten van het bewustzijn, op het niveau van ondernemingen, van de beginselen van MVO en van de gevolgen van niet-naleving ervan, als taak voor de Commissie geflankeerd moet worden door vergroting van het bewustzijn en de opbouw van capaciteit op het niveau van de regeringen van de gastlanden, teneinde een daadwerkelijke toepassing van MVO-rechten en toegang tot de rechtsgang te waarborgen;

53.

is van oordeel dat de Commissie en de lidstaten Europese ondernemingen moeten aansporen initiatieven op het gebied van MVO te ontplooien en goede praktijken uit te wisselen met hun partners in andere landen;

54.

wijst erop dat regelgeving in een solide rechtskader en in overeenstemming met internationale normen tot stand moet worden gebracht, teneinde afwijkende nationale interpretaties en risico's van concurrentievoordelen en –nadelen op regionaal, nationaal en macroregionaal niveau te voorkomen;

55.

moedigt de Commissie aan haar inspanningen voort te zetten om MVO in de betrekkingen met andere landen en regio's van de wereld te bevorderen; dringt in dit verband aan op grotere inspanningen om het wederkerigheidsbeginsel als centrale norm in de handelsbetrekkingen te verankeren;

56.

herhaalt dat de ontwikkeling van MVO in eerste instantie moet worden aangedreven via een aanpak waarbij meerdere belanghebbenden zijn betrokken, in het kader waarvan bedrijven zelf een voortrekkersrol spelen en de mogelijkheid moeten krijgen om hun aanpak af te stemmen op hun eigen specifieke situatie; benadrukt de noodzaak van specifieke maatregelen en benaderingswijzen voor de ontwikkeling van MVO bij kmo's;

57.

merkt op dat de huidige MVO-strategie van de Commissie het tijdvak 2011-2014 beslaat; verzoekt de Commissie ervoor te zorgen dat er tijdig een ambitieuze strategie voor het tijdvak na 2014 wordt vastgesteld;

58.

verzoekt zijn Voorzitter deze resolutie te doen toekomen aan de Raad en de Commissie en de regeringen en parlementen van de lidstaten.

22.1.2016   

NL

Publicatieblad van de Europese Unie

C 24/33

—

gezien de artikelen 5, 12, 14, 15, 16, 21, 23, 26, 27, 28, 29, 31, 32, 33, 34 en 36 van het Handvest van de grondrechten van de Europese Unie,

—

gezien het Europees Sociaal Handvest, in het bijzonder de artikelen 5, 6 en 19,

—

gezien de in 1998 aangenomen Verklaring over de fundamentele principes en rechten met betrekking tot werk van de Internationale Arbeidsorganisatie (IAO) en de verdragen van de IAO tot vaststelling van universele fundamentele arbeidsnormen betreffende: de afschaffing van gedwongen arbeid (nr. 29 (1930) en nr. 105 (1957)); vrijheid van vereniging en het recht op collectieve onderhandelingen (nr. 87 (1948) en 98 (1949)); de afschaffing van kinderarbeid (nr. 138 (1973) en nr. 182 (1999)); en non-discriminatie op het werk (nr. 100 (1951) en nr. 111 (1958)),

—

gezien eveneens de verdragen van de IAO betreffende arbeidsvoorwaarden (overheidscontracten) (nr. 94) en collectieve onderhandelingen (nr. 154),

—

gezien de agenda van de Internationale Arbeidsorganisatie (IAO) voor waardig werk en het mondiale banenpact van de IAO dat op 19 juni 2009 tijdens de Conferentie van de IAO is aangenomen,

—

gezien de verklaring over sociale rechtvaardigheid voor een eerlijke globalisering die op 10 juni 2008 met algemene instemming van de 183 lidstaten van de IAO is goedgekeurd,

—

gezien de Universele Verklaring van de rechten van de mens (1948) en andere VN-instrumenten over de mensenrechten, met name de internationale verdragen over de burgerlijke en politieke rechten (1966) en over de economische, sociale en culturele rechten (1966), het Internationaal Verdrag inzake de uitbanning van alle vormen van rassendiscriminatie (1965), alsmede het Verdrag betreffende afschaffing van alle vormen van discriminatie van de vrouw (1979), het Verdrag inzake de rechten van het kind (1989), het Internationaal Verdrag inzake de bescherming van de rechten van migrerende werknemers en hun gezinsleden (1990) en het Verdrag inzake de rechten van personen met een handicap (2006),

—

gezien de in maart 2010 ingevoerde beginselen van de VN ter versterking van de positie van vrouwen die richtsnoeren bieden met betrekking tot de wijze waarop vrouwen hun positie op het werk, in de markt en in de gemeenschap kunnen versterken en die het resultaat zijn van een samenwerking tussen UN Women en het United Nations Global Compact,

—

gezien het „Consistency Project”, een samenwerkingsproject tussen de Climate Disclosure Standards Board (CDSB), het Global Reporting Initiative (GRI), de Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling (OESO) en de Conferentie van de Verenigde Naties inzake handel en ontwikkeling (UNCTAD) dat is opgezet ter ondersteuning van meer samenhang in de benadering van de vraag naar en het aanbod van aan klimaatverandering gerelateerde bedrijfsinformatie,

—

gezien de VN-richtsnoeren voor het bedrijfsleven en de mensenrechten en de conclusies van de Raad Buitenlandse Zaken van 8 december 2009 (1),

—

gezien de in mei 2011 bijgewerkte OESO-richtsnoeren voor multinationale ondernemingen,

—

gezien het Verdrag inzake bestrijding van omkoping van de OESO uit 1997,

—

gezien het initiatief voor wereldwijde rapportage („Global Reporting Initiative”),

—

gezien de oprichting van de internationale geïntegreerde verslagleggingsraad (IIRC),

—

gezien de Deense wet inzake financiële verslaglegging (2008),

—

gezien het „Global Compact”-initiatief van de VN,

—

gezien de in oktober 2010 voor de Commissie uitgevoerde studie inzake discrepanties tussen internationale instrumenten en normen met betrekking tot maatschappelijk verantwoord ondernemen en de bestaande Europese regelgeving (beter bekend als de „Edinburgh-studie”) (2), waarvan de resultaten in 2011 werden bekendgemaakt in het jaarlijkse verslag over de mensenrechten van het Europees Parlement (3), en dat ten volle door de Europese Raad werd onderschreven,

—

gezien paragrafen 46 en 47 van het slotdocument van de in 2012 georganiseerde Rio+20 Wereldtop over Duurzame Ontwikkeling,

—

gezien de VN-beginselen inzake verantwoord beleggen (UNPRI),

—

gezien de op 1 november 2010 gepubliceerde internationale norm ISO 26 000, met daarin richtsnoeren voor sociale verantwoordelijkheid,

—

gezien „Green Winners”, een in 2009 uitgevoerde studie van 99 bedrijven (4),

—

gezien de oprichting van het Europees Multistakeholderforum over maatschappelijk verantwoord ondernemen, dat op 16 oktober 2002 is gelanceerd,

—

gezien Richtlijn 2004/18/EG van het Europees Parlement en de Raad van 31 maart 2004 betreffende de coördinatie van de procedures voor het plaatsen van overheidsopdrachten voor werken, leveringen en diensten (5),

—

gezien het voorstel van de Commissie voor een richtlijn van het Europees Parlement en de Raad betreffende het gunnen van overheidsopdrachten (COM(2011)0896),

—

gezien Verordening (EG) nr. 44/2001 van de Raad van 22 december 2000 betreffende de rechterlijke bevoegdheid, de erkenning en de tenuitvoerlegging van beslissingen in burgerlijke en handelszaken (6), die het Verdrag van Brussel van 1968 vervangt, behalve wat de betrekkingen tussen Denemarken en de andere lidstaten betreft,

—

gezien de resolutie van de Raad van 3 december 2001 betreffende de follow-up van het Groenboek over de maatschappelijke verantwoordelijkheid van ondernemingen (7),

—

gezien de resolutie van de Raad van 6 februari 2003 inzake maatschappelijk verantwoord ondernemen (8),

—

gezien de mededeling van de Commissie met als titel „Bevordering van waardig werk voor iedereen — Bijdrage van de Europese Unie aan de uitvoering van de agenda voor waardig werk over de hele wereld” (COM(2006)0249) (mededeling van de Commissie betreffende waardig werk),

—

gezien de mededeling van de Commissie met als titel „Modernisering van het vennootschapsrecht en verbetering van de corporate governance in de Europese Unie — Een actieplan” (COM(2003)0284) (Actieplan corporate governance),

—

gezien de mededeling van de Commissie met als titel „Handel, groei en wereldvraagstukken: Handelsbeleid als kernelement van de Europa 2020-strategie” (COM(2010)0612),

—

gezien de mededeling van de Commissie met als titel „„Pakket verantwoordelijke ondernemingen”” (COM(2011)0685),

—

gezien de mededeling van de Commissie getiteld „Naar een banenrijk herstel” (COM(2012)0173),

—

gezien de mededeling van de Commissie getiteld „Initiatief voor sociaal ondernemerschap — Bouwen aan een gezonde leefomgeving voor sociale ondernemingen in een kader van sociale economie en innovatie” (COM(2011)0682),

—

gezien de mededeling van de Commissie aan de Europese Raad met als titel „Europa 2020, een strategie voor slimme, duurzame en inclusieve groei” (COM(2010)2020),

—

gezien de mededeling van de Commissie „Strategie voor de gelijkheid van vrouwen en mannen 2010-2015” (COM(2010)0491),

—

gezien zijn resolutie van 30 mei 2002 over het Groenboek van de Commissie over de bevordering van de sociale verantwoordelijkheid van bedrijven (9),

—

gezien zijn resolutie van 13 mei 2003 over de mededeling van de Commissie over de sociale verantwoordelijkheid van bedrijven: een bijdrage van het bedrijfsleven aan duurzame ontwikkeling (10),

—

gezien zijn resolutie van 13 maart 2007 over maatschappelijk verantwoord ondernemen: een nieuw partnerschap (11),

—

gezien zijn resolutie van 25 november 2010 over maatschappelijk verantwoord ondernemen in het kader van internationale handelsovereenkomsten (12),

—

gezien zijn resolutie van 16 juni 2010 over EU 2020, waarin wordt gewezen op het onlosmakelijke verband tussen de verantwoordelijkheid van bedrijven en corporate governance (13),

—

gezien zijn resolutie van 20 november 2012 over het initiatief voor sociaal ondernemerschap — Bouwen aan een gezonde leefomgeving voor sociale ondernemingen in een kader van sociale economie en innovatie (14),

—

gezien het advies van het Europees Economisch en Sociaal Comité van 24 mei 2012 over de mededeling van de Commissie met als titel „een vernieuwde EU-strategie 2011-2014 voor maatschappelijk verantwoord ondernemen” (15),

—

gezien de mededeling van de Commissie met als titel „Een vernieuwde EU-strategie 2011-2014 voor maatschappelijk verantwoord ondernemen” (COM(2011)0681),

—

gezien artikel 48 van zijn Reglement,

—

gezien het verslag van de Commissie werkgelegenheid en sociale zaken en de adviezen van de Commissie juridische zaken, de Commissie buitenlandse zaken, de Commissie ontwikkelingssamenwerking, de Commissie internationale handel en de Commissie cultuur en onderwijs (A7-0023/2013),

A.

overwegende dat de term maatschappelijk verantwoord ondernemen (MVO) niet mag worden aangewend om internationaal aanvaarde minimumnormen opnieuw te definiëren, doch wel om te trachten de uitvoering ervan te meten en beter inzicht te krijgen in de manier waarop deze normen gemakkelijk en rechtstreeks kunnen worden toegepast op bedrijven van alle grootten;

B.

overwegende dat het standaard in de EU-instellingen gebruikte concept „maatschappelijk verantwoord ondernemen” (MVO) nagenoeg niet is te onderscheiden van verwante concepten van verantwoord of ethisch ondernemen, „milieu, maatschappij en governance”, duurzame ontwikkeling en verantwoordingsplicht van bedrijven;

C.

overwegende dat de multistakeholderbenadering de hoeksteen van alle door de EU gesteunde initiatieven met betrekking tot MVO moet blijven, alsook de grondslag voor geloofwaardig MVO door het bedrijfsleven zelf, te beginnen op lokaal niveau;

D.

overwegende dat het Global Reporting Initiative heeft gezorgd voor de internationaal verreweg breedst aanvaarde methode voor transparante bedrijfsvoering en overwegende dat de oprichting van de internationale geïntegreerde verslagleggingsraad (IIRC), waaraan de belangrijkste wereldwijde instellingen voor boekhoudnormalisatie deelnemen, erop duidt dat in financiële rekeningen geïntegreerde rapportage over duurzaam ondernemen over minder dan tien jaar de wereldwijde norm wordt;

E.

overwegende dat bedrijven dankzij baanbrekend werk van het Prince's Accounting for Sustainability Project, TEEB (The Economics of Ecosystems and Biodiversity) for Business en het milieuprogramma van de Verenigde Naties nu volledig en nauwkeurig inzicht hebben in de monetaire waarde van hun externe milieu- en sociale effecten, en dat het nu dus mogelijk is deze in het financieel beheer van bedrijven op te nemen;

F.

overwegende dat er in de beleggingsgemeenschap een ommekeer heeft plaatsgevonden waarbij 1 123 beleggers (met in het totaal 32 biljoen dollar aan beheerd vermogen) de VN-beginselen inzake verantwoord beleggen (UNPRI) hebben onderschreven; overwegende dat volgens schattingen van het Europees Forum voor duurzaam investeren de wereldwijde MVO-markt sinds september 2010 goed was voor circa 7 biljoen euro, en overwegende dat 82 beleggers onder aanvoering van Aviva Global Investors die in het totaal 50 biljoen dollar aan beheerd vermogen vertegenwoordigen het voortouw hebben genomen bij de oproep op de VN-Wereldtop over duurzame ontwikkeling om de verslaglegging over duurzaam ondernemen verplicht te maken;

G.

overwegende dat de oprichting van het Europees Multistakeholderplatform over MVO, de uitvoering van een reeks proef- en onderzoeksprojecten alsook de werkzaamheden van de voormalige Alliance for Business goede prestaties hebben opgeleverd ten aanzien van Europese actie op het gebied van MVO, in combinatie met een permanente waardevolle bijdrage door een „kring” van Europese MVO-organisaties, waaronder CSR Europe, de European Academy of Business in Society (EABIS), het European Social Investment Forum (Eurosif) en de European Coalition for Corporate Justice (ECCJ);

H.

overwegende dat bepaalde gemeenschappelijke normen voor MVO van essentieel belang zijn, dat verschillende belangen ook gedifferentieerde benaderingen van het bedrijfsleven vragen, en dat MVO, in een vrije samenleving, er nooit toe mag leiden dat liefdadig handelen een verplichting wordt, aangezien dit de bereidheid van mensen om te geven zou kunnen verminderen;

I.

overwegende dat gedragscodes van bedrijven een belangrijke rol hebben gespeeld bij de opkomst van en de bewustwording met betrekking tot MVO, doch geen afdoende antwoord bieden gezien het veelvuldige gebrek aan specificiteit, de inconsistentie ten aanzien van bestaande internationale normen, de voorbeelden van het uit de weg gaan van belangrijke kwesties en het gebrek aan vergelijkbaarheid en transparantie wat toepassing betreft;

J.

overwegende dat de VN-richtsnoeren betreffende het bedrijfsleven en mensenrechten binnen de Verenigde Naties unaniem werden goedgekeurd met de volledige steun van de EU-lidstaten, de internationale werkgeversorganisatie en de Internationale Kamers van Koophandel, met inbegrip van steun voor een „slimme combinatie” van regelgeving en vrijwillige maatregelen;

K.

overwegende dat de voormalige speciale vertegenwoordiger van de secretaris-generaal van de VN John Ruggie de EU-lidstaten, in het kader van de door het toen Zweedse voorzitterschap bijeengeroepen conferentie over MVO, heeft opgeroepen tot verduidelijking en ondersteuning van de kwestie van extraterritoriale rechtsmacht voor schendingen door bedrijven in kwetsbare derde landen; overwegende dat deze oproep vervolgens in conclusies van de Europese Raad werd ondersteund, maar dat tot op heden geen desbetreffende maatregelen zijn genomen;

L.

overwegende dat de studie van de Commissie naar lacunes inzake bestuur tussen internationale MVO-instrumenten en -normen en bestaande Europese wetgeving, bekend als de „Edinburgh Study”, die in oktober 2010 werd gepubliceerd en waarvan de resultaten in het jaarverslag over de mensenrechten van 2011 werden vastgelegd, ten volle door de Europese Raad en het Europees Parlement werd onderschreven;

M.

overwegende dat de OESO-richtsnoeren voor multinationale ondernemingen de meest geloofwaardige internationale MVO-norm vormen en dat de in mei 2011 overeengekomen actualisering ervan een belangrijke kans biedt om de toepassing van MVO te bevorderen;

N.

overwegende dat tal van internationale initiatieven op touw zijn gezet om te zorgen voor rapportage over duurzaamheid door bedrijven, met inbegrip van de rapportagevereiste voor Chinese staatsbedrijven, de vereiste voor bedrijven te rapporteren over de tenuitvoerlegging van door de regering van India ontwikkelde MVO-richtsnoeren en de vereiste voor bedrijven hun duurzaamheidsprestaties openbaar te maken als voorwaarde voor notering aan de effectenbeurs in Brazilië, Zuid-Afrika en Maleisië hetgeen ook wordt geëist door de Securities and Exchange Commission van de Verenigde Staten;

O.

overwegende dat de Deense wet inzake financiële overzichten (2008) betreffende rapportage over duurzaamheid, waarin specifieke aanvullende rapportagevereisten zijn opgenomen over klimaatverandering en gevolgen voor de mensenrechten, uitermate populair is gebleken bij Deense bedrijven, aangezien 97 procent ervan voor rapportage kiest ondanks de „naleven of motiveren”-bepaling („comply or explain”) die in de eerste drie jaar van de toepassing ervan gold;

P.

overwegende dat Frankrijk en Denemarken twee van de vier VN-lidstaten zijn die ermee hebben ingestemd het voortouw te nemen bij de tenuitvoerlegging van de VN Rio + 20-toezeggingen inzake rapportage over duurzaamheid;

Q.

overwegende dat de door Nederland geleide actualisering van de OESO-richtsnoeren voor multinationale ondernemingen een gelegenheid heeft geboden om de zichtbaarheid en de status van deze richtlijnen via het systeem van „nationale contactpunten” te verbeteren, de „investeringsnexus” waardoor de volledige toepassing ervan op de toeleveringsketen werd belemmerd, heeft beëindigd en tot slot de VN-richtsnoeren betreffende het bedrijfsleven en mensenrechten ten volle in de OESO-richtsnoeren heeft geïntegreerd;

R.

overwegende dat er volgens zijn resolutie over Europa 2020 sprake is van een onlosmakelijk verband tussen verantwoord ondernemen en corporate governance;

S.

overwegende dat de in 2009 uitgevoerde studie van 99 bedrijven „Green Winners” heeft aangetoond dat bedrijven met MVO-strategieën in 16 afzonderlijke industriële sectoren ten minste 15 procent beter presteerden dan hun sectorgemiddelde, hetgeen neerkwam op extra marktkapitalisatie van 498 miljoen euro (650 miljoen dollar) per bedrijf;

T.

overwegende dat de Global CEO Survey van 2012 uitwijst dat bedrijven erkennen dat om te kunnen groeien een nauwe samenwerking met de lokale bevolking is vereist; overwegende dat bijvoorbeeld meer dan 60 % van de onderzochte bedrijven van plan was om hun investeringen in de komende drie jaar te vergroten teneinde de gezondheid van het personeel te waarborgen;

1.

erkent dat de mededeling van de Commissie deel uitmaakt van een reeks beleidsverklaringen die ertoe dienen maatschappelijk verantwoord ondernemen verder te bevorderen, te integreren in het beleid van de EU en tot een grondbeginsel van Europese maatregelen te maken; verzoekt de Commissie en de lidstaten de MVO-strategie voor de periode 2014-2020 als basis te gebruiken om concrete maatregelen te treffen die erop zijn gericht ondernemingen aan te moedigen zich meer op MVO toe te leggen;

2.

benadrukt dat een actief bewustzijn van de beginselen van maatschappelijke verantwoordelijkheid ervoor zorgt dat ondernemingen meer vertrouwen en maatschappelijke aanvaarding genieten;

3.

onderschrijft evenwel de in de mededeling opgenomen analyse dat MVO-praktijken nog steeds grotendeels beperkt blijven tot een minderheid van grote bedrijven, ondanks de in de mededelingen van de Commissie van 2001 en 2006 opgenomen oproep aan meer bedrijven om MVO te omarmen; is niettemin van mening dat bedrijven altijd betrokken zijn geweest bij de samenleving waarin zij opereren en dat MVO in bedrijven van alle grootten kan worden toegepast; wijst tevens op de noodzaak om kmo's in het debat over maatschappelijk verantwoord ondernemen te betrekken, aangezien veel kmo's MVO omarmen op grond van een meer informele en intuïtieve benadering, die slechts zeer geringe administratieve lasten en geen extra kosten met zich meebrengt;

4.

wijst op de strategische rol die kmo's kunnen spelen bij de bevordering van MVO, dankzij hun nauwe betrokkenheid bij de sector waarin zij opereren; vraagt de Commissie om, in overleg met de nationale autoriteiten en de multistakeholderplatformen, sectorspecifieke samenwerkingsverbanden tussen kmo's te ontwikkelen, die hen in staat stellen sociale en milieuproblemen gezamenlijk aan te pakken;

5.

betreurt dat maatschappelijk verantwoord ondernemen nog steeds voornamelijk is gericht op milieunormen en in mindere mate op sociale normen, terwijl die laatste van essentieel belang zijn om een sociaal klimaat te creëren waarin economische groei en sociale convergentie tot stand kunnen komen;

6.

is van mening dat de wereldwijde financiële crisis het reële risico met zich meebrengt dat beleidsvormers, ook in de EU, de nadelige gevolgen zullen ondervinden van hun eigen fatale kortetermijndenken, waarbij ze zich uitsluitend richten op maatregelen inzake nauwkeurig omschreven transparantie en verantwoordingsplicht op financiële markten en negeren dat zowel de financiële als de industriële sectoren zich dringend op geïntegreerde wijze bezig moeten gaan houden met urgente en prioritaire uitdagingen met betrekking tot de aantasting van het milieu en sociale desintegratie;

7.

waarschuwt dat bedrijven in de toekomst alleen duurzaam kunnen zijn indien zij deel uitmaken van een duurzame economie en dat er geen alternatief kan zijn voor de overgang naar een koolstofarme toekomst waarin onder meer het behoud van het sociaal en natuurlijk kapitaal van de wereld centraal staat, een proces waarin MVO een doorslaggevende rol moet spelen;

8.

is van mening dat de volgende factoren een belangrijke rol zullen spelen bij het op grotere schaal toepassen van maatschappelijk verantwoord ondernemen: meer nadruk op wereldwijde MVO-instrumenten, een nieuwe impuls van toonaangevende bedrijven voor andere bedrijven, de bekendmaking van sociale en milieu-informatie door bedrijven, het gebruik van passende richtsnoeren, overheidssteun voor het creëren van passende voorwaarden voor samenwerking op het gebied van MVO en de ontwikkeling van geschikte hulpmiddelen en instrumenten, zoals een stimuleringsregeling, een robuuste effectbeoordeling van de bestaande MVO-initiatieven, steun voor nieuwe initiatieven op sociaal gebied, aanpassing van MVO aan de behoeften van kmo's, en een grotere bewustwording binnen het bedrijfsleven en in de bredere samenleving ten aanzien van de omvang van de mondiale en Europese uitdagingen op sociaal en milieugebied;

9.

steunt het voornemen van de Commissie om MVO in Europa te verdiepen door richtsnoeren op te stellen en initiatieven met verschillende belanghebbenden voor afzonderlijke industriële sectoren te steunen, en roept vooraanstaande bedrijven en verenigingen op dit initiatief te omarmen;

10.

herhaalt dat MVO geen proces meer moet zijn maar tot resultaten moet leiden;

11.

is verheugd over het feit dat de in de mededeling van de Commissie opgenomen definitie van MVO, die een weerspiegeling is van de nieuwe aanpak die voor het eerst door de Commissie werd omarmd in het kader van het Multistakeholderforum in 2009, een onmisbare kans biedt voor inclusie en consensusvorming, en een correcte weergave is van de nieuwe consensus die is bereikt tussen bedrijven en andere belanghebbenden over deze kwestie, dankzij de unanieme goedkeuring van de VN-richtsnoeren en andere instrumenten zoals de norm ISO 26 000, met daarin richtsnoeren voor sociale verantwoordelijkheid; verwelkomt de integratie van sociale, milieu-, ethische en mensenrechtenvraagstukken in bedrijfsactiviteiten; benadrukt nogmaals dat de Commissie een onderscheid moet maken tussen 1) het liefdadig handelen door bedrijven, 2) het maatschappelijk verantwoord handelen van ondernemingen op grond van wetten, regels en internationale normen, en 3) het asociaal handelen van ondernemingen waarbij wetten, regels en internationale normen worden geschonden en uitbuiting plaatsvindt, bv. kinderarbeid of dwangarbeid, hetgeen ten strengste moet worden veroordeeld;

12.

herhaalt dat de maatschappelijke verantwoordelijkheid van ondernemingen zich ook moet uitstrekken tot hun handelen ten aanzien van en in derde landen;

13.

verneemt met belangstelling dat de Commissie is begonnen met het opnemen van verwijzingen naar MVO in door de EU gesloten handelsovereenkomsten; is, in het licht van de belangrijke rol die ondernemingen, hun dochterondernemingen en hun toeleveringsketens in de internationale handel spelen, van oordeel dat de maatschappelijke en milieuverantwoordelijkheid van bedrijven een integraal onderdeel moet uitmaken van de hoofdstukken over duurzame ontwikkeling in door de EU gesloten handelsovereenkomsten; vraagt de Commissie concrete voorstellen te ontwikkelen voor de tenuitvoerlegging van deze MVO-beginselen in het handelsbeleid;

14.

is van mening dat „maatschappelijke verantwoordelijkheid” ook de eerbiediging van grondbeginselen en -rechten zoals degene die door de IAO zijn gespecificeerd, moet behelzen, waaronder met name de vrijheid van vereniging, het recht op collectieve onderhandelingen, het verbod op gedwongen arbeid, de afschaffing van kinderarbeid en de uitbanning van discriminatie op het werk;

15.

prijst de commissarissen voor werkgelegenheid, ondernemerschap en de interne markt en hun medewerkers voor hun bijdrage aan de toekomstgerichte en constructieve aanpak zoals vervat in de mededeling van de Commissie; erkent de bijdrage van andere delen van de Commissie via de interdepartementale werkgroep over MVO; verzoekt de voorzitter van de Commissie desalniettemin op het gebied van MVO persoonlijk leiderschap te tonen en de volledige inzet van de Commissie ten aanzien van MVO te waarborgen, met name door de directoraten-generaal Milieu en Buitenlandse Betrekkingen;

16.

is van mening dat MVO ook sociale maatregelen moet omvatten die met name gericht zijn op beroepsopleidingen, de combinatie van werk en gezin, en aangepaste arbeidsomstandigheden; herhaalt te geloven in economische argumenten voor MVO, maar wijst er opnieuw op dat wanneer deze argumenten niet op korte termijn van toepassing zijn op een situatie of bedrijf, ze niet als excuus kunnen worden aangewend voor asociaal en onverantwoord handelen; is van mening dat er voldoende bestaand onderzoeksmateriaal is om de economische argumenten te staven en dat verspreiding van dat onderzoeksmateriaal prioriteit moet krijgen; dringt erop aan dat nieuw onderzoek naar MVO wordt gewijd aan het beoordelen van de cumulatieve effecten van dankzij MVO gewijzigd gedrag van bedrijven bij de aanpak van algemene Europese en wereldwijde uitdagingen zoals koolstofemissies, waterverzuring, extreme armoede, kinderarbeid of ongelijkheid, en benadrukt dat de getrokken lessen moeten worden meegenomen in de toekomstige bijdragen van Europa aan de ontwikkeling van wereldwijde MVO-initiatieven;

17.

erkent dat MVO-initiatieven ernstige gebreken vertonen wanneer bedrijven die zich erop laten voorstaan MVO in praktijk te brengen erin slagen cruciale belangengroepen of gevoelige kwesties die van belang zijn voor hun activiteiten en hun mondiale toeleveringsketen, te omzeilen; roept de Commissie op om, in samenwerking met de financiële autoriteiten en de sociale partners, voort te bouwen op het eerdere werk van MVO-„laboratoria” om zo beter te vast te stellen hoe bedrijven en hun belanghebbenden op een objectieve manier sociale en milieukwesties kunnen onderscheiden die van wezenlijk belang zijn voor het bedrijf in kwestie, en ervoor te zorgen dat een eerlijke en evenwichtige selectie van belanghebbenden wordt betrokken bij MVO-initiatieven;

18.

gelooft dat consumenten zich in steeds grotere mate laten leiden door de MVO-activiteiten van ondernemingen en spoort ondernemingen daarom aan tot transparantie, met name in bedrijfsactiviteiten die verband houden met ethische, maatschappelijke en milieukwesties;

19.

benadrukt dat er slechts sprake kan zijn van maatschappelijk verantwoord ondernemen wanneer de geldende wettelijke bepalingen en de lokale cao's van de sociale partners worden nageleefd;

20.

wijst erop dat de maatschappelijke verantwoordelijkheid van een onderneming mede moet worden beoordeeld aan de hand van het gedrag van haar toeleveranciers en eventuele onderaannemers;

21.

ondersteunt de constatering in de mededeling van de Commissie dat „het verzachten van de sociale effecten van de huidige crisis” en het vinden van duurzame bedrijfsmodellen onderdeel zijn van de maatschappelijke verantwoordelijkheid van ondernemingen; dringt er bij de Commissie en de lidstaten op aan bedrijven te helpen om, in samenwerking met vertegenwoordigers van werknemers, betrokken te raken bij MVO; verzoekt bedrijven om initiatieven te overwegen die zijn gericht op het behoud en het scheppen van banen, met name voor jongeren en vrouwen, op alle werkterreinen (beheer en opleiding, markten, personeelsbeleid, milieu en maatschappij), met speciale aandacht voor personen die op meerdere gebieden met achterstand te maken hebben, zoals Roma en gehandicapten; roept hen tevens op bij deze initiatieven niet alleen gewone werknemers in dienst te nemen, maar ook hogere leidinggevenden afkomstig van de lokale arbeidsmarkt aan te stellen en bijvoorbeeld een systeem in te voeren waarbij universitair afgestudeerden een hoogwaardige stage kunnen volgen teneinde de werkervaring op te doen waar werkgevers in de private sector om vragen;

22.

is van mening dat bedrijven moeten worden betrokken bij de oplossing van sociale problemen die door de economische crisis zijn verergerd, zoals woningnood en armoede, en bij de ontwikkeling van de gemeenschappen waarin zij opereren;

23.

erkent dat de economische crisis een groeiende onzekerheid op de arbeidsmarkt teweeg heeft gebracht, met name voor vrouwen, als gevolg van veranderde arbeidsomstandigheden, deels door meer onderaanneming, als gevolg van gedwongen deeltijdwerk voor velen die een voltijdbaan ambiëren, en als gevolg van de toename van uitbuitende arbeidspraktijken en de nieuwe opkomst van de informele sector; verzoekt de Commissie en het Multistakeholderforum met name de toename van onderaanneming onder de loep te nemen; dringt erop aan dat deze werkzaamheden worden doordrongen van de toepasselijkheid van de VN-richtsnoeren op de toeleveringsketen en met name op het concept „effectbeoordeling” ongeacht verschillende leveranciersniveaus;

24.

merkt op dat de naleving van wetgeving inzake arbeidsvoorwaarden voor fysieke arbeid, de ontwikkeling van indienstnemings- en ontslagprocedures en -beleid, bescherming van de persoonlijke gegevens en de privacy van werknemers, en het tijdig uitbetalen van salarissen en andere uitkeringen eveneens deel uitmaken van MVO en dringt aan op eerbiediging van deze aspecten;

25.

erkent dat de crisis gevolgen heeft voor het maatschappelijk bestel; verwelkomt de reeks maatregelen die bepaalde ondernemingen hebben genomen om kwetsbare en benadeelde groeperingen een kans te bieden op de arbeidsmarkt; vraagt bedrijven dit soort initiatieven omarmen; erkent evenwel dat de sluiting van bedrijven en bezuinigingen sommige van de door middel van MVO geboekte vorderingen in gevaar brengen, zoals indienstneming van gemarginaliseerde groepen in de samenleving, met name van gehandicapten, verbetering van de opleiding en status voor deze werknemers, bevordering van innovatieve vormen van productie en diensten voor maatschappelijke doeleinden, bijvoorbeeld via kredietcoöperaties, en bevordering van nieuwe werkgelegenheidsmodellen via sociale ondernemingen, coöperaties en eerlijke handel; is van mening dat het daarom van groot belang is op criteria vast te stellen voor sociale maatregelen; roept de Commissie op een grootschalig onderzoek uit te voeren naar de sociale gevolgen van de crisis voor deze initiatieven, op grond van een op gender gebaseerde benadering en met aandacht voor de Zuid-Europese landen, en uitvoerig overleg te plegen met sociale partners en MVO-belanghebbenden over de uitkomsten van dit onderzoek;

26.

meent dat maatschappelijk verantwoord ondernemen niet alleen de hele maatschappij ten goede komt, maar ook de onderneming helpt haar imago te verbeteren en de waardering bij potentiële consumenten te vergroten, waardoor ze haar economische perspectieven op de lange termijn verbetert;

27.

merkt op dat het opstellen van programma's voor vaardigheidsontwikkeling en permanente educatie van werknemers, regelmatige individuele beoordeling van werknemers en talentmanagementprogramma's, alsook het vaststellen van individuele werk- en ontwikkelingsdoelstellingen voor werknemers, de motivatie en betrokkenheid van werknemers doen toenemen en een essentieel onderdeel van MVO vormen;

28.

wijst erop dat met name in crisistijd ondernemingen die de MVO-richtsnoeren toepassen een bijdrage dienen te leveren aan de ontwikkeling van innovatieve competenties van hun regio door innovatieve en milieuvriendelijke technologische oplossingen bij productiefaciliteiten in te voeren, alsook door middel van nieuwe investeringen en modernisering; benadrukt dat de integratie van milieuvraagstukken, zoals biodiversiteit, klimaatverandering, efficiënt gebruik van hulpbronnen en de gezondheid van het milieu, in bedrijfsactiviteiten mogelijkheden biedt voor de bevordering van een duurzaam herstel;

29.

is van oordeel dat de financiële crisis in enkele gevallen het vertrouwen van werknemers in de plicht van bedrijven om hun particuliere pensioenrechten op lange termijn na te komen, heeft aangetast, waarbij de verschillen in de pensioenstelsels van de Europese Unie in aanmerking moeten worden genomen; verzoekt verantwoordelijke bedrijven dit probleem in samenwerking met de Commissie en de sociale partners aan te pakken, onder meer door open, inclusieve en op regels gebaseerde regelingen voor het beheer van pensioenbeleggingen te treffen, en door zich, in het kader van de bredere uitdaging betreffende MVO, te richten op actief ouder worden in een tijdperk van demografische verandering; wijst erop dat het herstel van het vertrouwen tussen werknemers en bedrijven van cruciaal belang is voor een duurzaam economisch herstel;

30.

is zeer lovend over de nadruk die in de mededeling van de Commissie wordt gelegd op de versterking en tenuitvoerlegging van internationale normen, en is — met het oog op de actualisering van de OESO-richtsnoeren en de goedkeuring van de VN-richtsnoeren in 2011 — van mening dat de maatregelen van de EU voornamelijk moeten worden toegespitst op de ondersteuning en tenuitvoerlegging van deze richtsnoeren en beginselen in het Europese bedrijfsleven; onderstreept dat deze OESO-beginselen op internationaal niveau gedefinieerd en erkend zijn om gelijke concurrentievoorwaarden te creëren en te handhaven, en tegelijkertijd op mondiaal niveau open, eerlijke en verantwoorde ondernemerspraktijken te bevorderen; stelt de Commissie voor jaarlijks verslag uit te brengen aan het Europees Parlement en de Raad over de tenuitvoerlegging van de OESO-richtsnoeren;

31.

benadrukt dat het van belang is om het MVO-beleid van de Unie te ontwikkelen in overeenstemming met de internationale normen, teneinde uiteenlopende nationale interpretaties en mogelijke concurrentiële voor- of nadelen op nationaal of internationaal niveau te vermijden;

32.

benadrukt dat alle 27 lidstaten vaart moeten maken met de herziening van hun nationale actieplannen inzake MVO, en met de ontwikkeling van nationale plannen voor de tenuitvoerlegging van de desbetreffende OESO-richtsnoeren en VN-richtsnoeren, die uiterlijk in december 2013 gereed moeten zijn; is van oordeel dat de lidstaten ervoor moeten zorgen dat deze plannen worden opgesteld met medewerking van alle betrokken belanghebbenden, waaronder ngo's, het maatschappelijk middenveld, vakbonden, werkgeversorganisaties en nationale mensenrechteninstellingen; verzoekt de EU ervoor te zorgen dat er gemakkelijker kan worden geprofiteerd van de ervaringen van de lidstaten die dit proces momenteel ondergaan; moedigt de lidstaten aan voort te bouwen op de in de norm ISO 26 000 vervatte richtsnoeren, de meest recente versie van het Global Reporting Initiative en de door de Europese Groep van nationale mensenrechteninstellingen ontwikkelde handleiding;

33.

dringt aan op grotere beleidscoherentie op EU-niveau door openbare aanbestedingen, exportkredieten, goed bestuur, concurrentie, ontwikkeling, handel, investeringen en andere beleidsterreinen en overeenkomsten in overeenstemming te brengen met de internationale sociale, milieu- en mensenrechtennormen die zijn verankerd in de desbetreffende richtsnoeren en beginselen van de OESO en de VN; pleit in dit verband voor inspanningen om samen te werken met de vertegenwoordigers van werknemers, werkgevers en consumenten en voor het opvolgen van het desbetreffende adviezen van de NMI, zoals het verslag over mensenrechten en aanbestedingen dat de Europese Groep van nationale mensenrechteninstellingen bij de Commissie heeft ingediend; dringt aan op een betekenisvolle en adequate effectbeoordeling van wetgevingsvoorstellen om eventuele incoherentie met de VN-richtsnoeren tijdig op te sporen, en dringt aan op coördinatie met de werkgroep voor het bedrijfsleven en de mensenrechten van de VN om verschillende en tegenstrijdige interpretaties van de VN-richtsnoeren te vermijden;

34.

juicht met name de opname van de ICT-sector in specifieke Europese richtsnoeren over het bedrijfsleven en de mensenrechten toe; erkent de serieuze dilemma's die ontstaan door de noodzaak de privacy te beschermen en strafbare inhoud te bestrijden enerzijds en de doelstelling om de vrijheid van meningsuiting te verdedigen anderzijds, zoals is aangetoond door de recente controverse die werd veroorzaakt door de op YouTube geplaatste anti-islamitische video; roept nog veel meer Europese bedrijven op deel te nemen aan het toonaangevende multistakeholderinitiatief op dit gebied, het Global Network Initiative (GNI), waar momenteel voornamelijk in de VS gevestigde bedrijven bij zijn aangesloten;

35.

staat erop dat alle „financiering voor handel en ontwikkeling” die door investeringsfaciliteiten van de EU, de Europese Investeringsbank en de Europese Bank voor Wederopbouw en Ontwikkeling aan particuliere actoren wordt toegekend, gepaard gaat met contractbepalingen die overeenstemming met de OESO-richtsnoeren voor multinationale ondernemingen en de VN-richtsnoeren voor het bedrijfsleven en de mensenrechten verplicht stellen, inclusief bepalingen inzake verantwoordingsplicht en een duidelijk klachtenmechanisme; dringt er nogmaals bij de lidstaten op aan hetzelfde te doen ten aanzien van de verlening van exportkredieten aan bedrijven;

36.

is ingenomen met het initiatief van de Commissie inzake nationale actieplannen voor de tenuitvoerlegging van de VN-richtsnoeren betreffende het bedrijfsleven en mensenrechten; roept de Europese Dienst voor extern optreden (EDEO) op een veel grotere rol te spelen bij het leiden van de tenuitvoerlegging op hoog niveau en bij het aansporen tot effectief toezicht en effectieve verslaglegging; dringt aan op de uitvoering van een „peer review”-procedure tussen de lidstaten teneinde de tenuitvoerlegging te bevorderen; verzoekt de Commissie en de EDEO om de tenuitvoerlegging van de actieplannen te evalueren en de op EU-niveau genomen maatregelen te beoordelen, en hierover voor het einde van 2014 aan de Europese Raad en het Parlement verslag uit te brengen;

37.

erkent dat bedrijven steeds vaker in kwetsbare landen opereren en dat zij een zorgplicht hebben om hun personeel tegen conflicten, terrorisme en georganiseerde criminaliteit te beschermen; benadrukt niettemin dat bedrijven eveneens de plicht hebben ervoor te zorgen dat veiligheidsmaatregelen geen afbreuk doen aan de vredessituatie of de veiligheid van anderen op de plaatsen waar zij opereren, aangezien dit hen zou kunnen blootstellen aan beschuldigingen van medeplichtigheid aan schending van mensenrechten; verzoekt de Commissie en de lidstaten te zorgen voor een veel wijder verspreide onderschrijving van de internationale beginselen op het gebied van vrijwillige veiligheid en te streven naar de goedkeuring van een internationaal regelgevingskader inzake de regulering van en de controle en het toezicht op de activiteiten van particuliere militaire en beveiligingsondernemingen;

38.

roept ondernemingen en andere belanghebbenden op constructief deel te nemen aan de procedure van de Commissie voor de ontwikkeling van sectorspecifieke mensenrechtenrichtsnoeren en deze, na voltooiing ervan, toe te passen;

39.

roept de Commissie, en met name DG Justitie, op om voorstellen in te dienen om de toegang tot de rechter in EU-rechtbanken beter te faciliteren in geval van de meest extreme, schandelijke gevallen van mensenrechten- en arbeidsrechtenschendingen door in Europa gevestigde bedrijven, hun dochterondernemingen, onderaannemers of handelspartners, zoals aanbevolen door de speciale vertegenwoordiger van de secretaris-generaal van de Verenigde Naties voor het bedrijfsleven en de mensenrechten;

40.

merkt tevens op dat er behoefte bestaat aan uitgewerkte rapportagemechanismen voor schendingen van mensenrechten in individuele ondernemingen;

41.

is van oordeel dat de studie „Green Matters” ondubbelzinnig het positieve verband aantoont tussen bedrijven die MVO nastreven en het behalen van betere financiële prestaties gedurende de periode dat zij de crisis te boven komen; onderschrijft het concept van „verantwoorde concurrentie” en benadrukt dat de potentiële markt voor sociaal en ecologisch verantwoorde goederen en diensten een cruciale afzetmogelijkheid voor bedrijven biedt en tegelijkertijd tegemoet komt aan maatschappelijke behoeften;

42.

deelt de in de Global CEO Survey van 2012 geïdentificeerde zakenvisie dat een duurzame bedrijfsgroei nauwe samenwerking met de lokale bevolking, overheden en zakenpartners alsook investeringen in lokale gemeenschappen vereist; is voorstander van en roept op tot intensivering van bedrijfsinitiatieven met betrekking tot het scheppen van banen, opleiding, hulp bij het beheer van schaarse middelen en bevordering van gezondheidsoplossingen;

43.

roept de Commissie, en met name DG Handel, op om te opteren voor een „actieve” in plaats van een „passieve” benadering van de OESO-richtsnoeren, met name door zich te houden aan de OESO-verklaring inzake internationale investeringen en multinationale ondernemingen, waar de OESO-richtsnoeren onderdeel van zijn, en te zorgen voor de bevordering van en voortdurende steun voor de OESO-richtsnoeren door middel van de EU-delegaties in derde landen, capaciteitsopbouwende initiatieven in samenwerking met bedrijven, vakbonden en het maatschappelijk middenveld in derde landen voor de tenuitvoerlegging van de richtsnoeren te financieren, en ervoor te zorgen dat de richtsnoeren nadrukkelijk worden vermeld in alle nieuwe overeenkomsten tussen de EU en derde landen, met inbegrip van alle handels- en investeringsverdragen; dringt er bij de EU op aan grote diplomatieke inspanningen te leveren om wereldwijd meer landen te overtuigen zich aan te sluiten, en concrete steun te verlenen aan organisaties van het maatschappelijk middenveld voor het aan de orde stellen van „concrete gevallen” van vermeende schendingen, in samenwerking met de lidstaten;

44.

is van mening dat MVO een belangrijk hulpmiddel is om de EU in staat te stellen de tenuitvoerlegging van verdragen van de Internationale Arbeidsorganisatie (IAO) wereldwijd te steunen; verzoekt de Commissie steun te verlenen aan de Europese organisaties en sociale partners die projecten willen ondernemen die in overeenstemming zijn met de OESO-richtsnoeren en andere internationale MVO-normen, met het oog op het opbouwen van capaciteit in derde landen; verzoekt de Commissie een specifieke doelstelling te bepalen voor de onderhandeling en sluiting van nieuwe kaderovereenkomsten inzake aan MVO-gerelateerde kwesties en de sociale partners aan te moedigen deze overeenkomsten te sluiten in het kader van hun nieuwe sectorspecifieke benadering van MVO; verzoekt de Commissie, en met name DG Werkgelegenheid, arbeidsnormen in MVO te integreren door in samenwerking met regeringen van derde landen proefprojecten met betrekking tot „fatsoenlijk werk” uit te voeren;

45.

staat achter de mededeling van de Commissie getiteld „Een vernieuwde EU-strategie 2011-2014 ter bevordering van maatschappelijk verantwoord ondernemen” waarin staat dat „sociaal verantwoord ondernemen respect voor de wetgeving en de collectieve arbeidsovereenkomsten tussen sociale partners veronderstelt”; is van oordeel dat MVO een aanvulling moet vormen op, doch geenszins een vervanging moet zijn voor, wetgeving, collectieve onderhandelingen of dialoog met in vakbonden georganiseerde werknemers; is van mening dat bedrijven zich ertoe moeten verbinden hun MVO-beleid — en elementen daarvan zoals een jaarlijks bedrijfsverslag over de sociale en milieueffecten van hun activiteiten — met de werknemers en hun vertegenwoordigers te bespreken; is van mening dat een optioneel regelgevingskader voor EFA's moet worden goedgekeurd op grond van de mogelijke inhoud van een dergelijk kader, zoals beschreven in het werkdocument van de diensten van de Commissie over dat onderwerp;

46.

Dringt er bij de EU en met name bij de Commissie op aan:

47.

is ingenomen met het feit dat het bedrijfsleven de VN-topconferentie Rio+20 heeft benut om te pleiten voor een nieuwe globale conventie inzake de verantwoordelijkheid van bedrijven binnen het VN-systeem; is van oordeel dat de EU, hoewel het waarschijnlijk nog enkele jaren duurt voordat een dergelijke conventie wordt gerealiseerd, op constructieve wijze aan het debat moet deelnemen; is niettemin van mening dat dergelijke discussies beleidsmakers in de bedrijfs- en overheidswereld er niet van mogen weerhouden dringend over te gaan tot de tenuitvoerlegging van bestaande MVO-instrumenten; vestigt de aandacht op het feit dat er verschillende modellen bestaan met betrekking tot de vraag hoe nieuwe vormen van mondiale governance in verband met MVO tot stand kunnen komen in aanvulling op het VN-systeem, bijvoorbeeld door bevordering van de verspreiding van de OESO-richtsnoeren onder niet-lidstaten of via een afzonderlijk initiatief van gelijkgestemde overheden; roept de EU, de Commissie en de lidstaten op tot het ontwikkelen en promoten van specifieke voorstellen voor overeenstemming over een concrete en verifieerbare bijdrage van het bedrijfsleven aan de voorgestelde VN-doelstellingen inzake duurzame ontwikkeling na 2015;

48.

onderschrijft het standpunt, kenbaar gemaakt in het eerste verslag van het Multistakeholderforum van juni 2004, dat overheidsinstanties een belangrijke rol kunnen spelen door hun bindende en stimulerende functies aan te wenden om MVO te bevorderen, onder meer bij aanbestedingen voor overheidsopdrachten, en roept de lidstaten op deze inspanningen, via de Groep op hoog niveau en andere kanalen, een nieuw elan te geven;

49.

dringt erop aan dat, wanneer de EU of haar lidstaten optreden als zakenpartner (bijv. in verband met openbare aanbestedingen, staatsbedrijven, joint ventures, exportkredietgaranties en grootschalige projecten in derde landen), zij de eerbiediging van de richtsnoeren en beginselen van de OESO en de VN als een prioriteit beschouwen en dit tot uiting laten komen in specifieke bepalingen die consequenties omvatten voor bedrijven die sociale, milieu- en mensenrechtennormen onmiskenbaar overtreden;

50.

benadrukt hoe belangrijk het VN-raamwerk „Protect, Respect and Remedy” (beschermen, respecteren en herstellen) is, en is van mening dat er passende maatregelen moeten worden genomen om de drie pijlers hiervan, namelijk de taak van de overheid om tegen mensenrechtenschendingen te beschermen, de verantwoordelijkheid van ondernemingen om de mensenrechten te eerbiedigen, en de noodzaak van een doeltreffendere toegang tot rechtsmiddelen, ten uitvoer te kunnen leggen;

51.

onderstreept dat Europese ondernemingen, hun dochterondernemingen en toeleveranciers, gezien hun gewicht in het internationale handelsverkeer, een fundamentele rol spelen in de mondiale bevordering en verspreiding van sociale en arbeidsnormen; erkent dat het vaak zinvoller is om klachten over EU-bedrijven die actief zijn in het buitenland ter plekke op te lossen; is ingenomen met de nationale contactpunten van de OESO als staatgebonden niet-wettelijke mechanismen die bij een breed scala aan zakelijke en mensenrechtengeschillen kunnen bemiddelen; dringt echter aan op grotere inspanningen van bedrijven voor het ontwikkelen van geschillenmechanismen die in overeenstemming zijn met de in de VN-richtsnoeren vervatte doeltreffendheidscriteria, en op aanvullende sturing op grond van gezaghebbende internationaal erkende beginselen en richtsnoeren, met name de onlangs bijgewerkte OESO-richtsnoeren voor multinationale ondernemingen, de tien beginselen van het United Nations Global Compact, de ISO-norm 26 000 voor maatschappelijke verantwoordelijkheid van organisaties en de Tripartiete Verklaring van de Internationale Arbeidsorganisatie over beginselen inzake multinationale ondernemingen en sociaal beleid;

52.

dringt aan op de ontwikkeling van doeltreffendere normen inzake transparantie en verantwoordingsplicht voor EU-technologiebedrijven met betrekking tot de uitvoer van technologieën die kunnen worden gebruikt om de mensenrechten te schenden of om de veiligheidsbelangen van de EU te schaden;

53.

dringt aan op de toepassing van het „ken uw eindgebruiker”-beginsel om voor beter toezicht te zorgen en stroomopwaartse en stroomafwaartse mensenrechtenschendingen in toeleveringsketens en productie- of handelsstromen te voorkomen;

54.

is van oordeel dat de lidstaten bedrijven verantwoordelijk moeten houden voor het goedkeuren van beginselen en proactief beleid, teneinde discriminatie en sociale uitsluiting tegen te gaan, gendergelijkheid te bevorderen en de grondrechten van iedereen te eerbiedigen;

55.

verzoekt de Commissie en de lidstaten om, gezien de multistakeholderbenadering van MVO, te overwegen meer waarnemers de tweejaarlijkse bijeenkomsten van de groep deskundigen op hoog niveau te laten bijwonen, waaronder waarnemende vertegenwoordigers bestaande uit de twee rapporteurs van de relevante commissies van het Europees Parlement, vertegenwoordigers van het Milieuprogramma van de Verenigde Naties, de Mensenrechtenraad van de Verenigde Naties en de Internationale Arbeidsorganisatie, en telkens een aangewezen waarnemer namens het Europese bedrijfsleven, vakbonden en het maatschappelijk middenveld waarover overeenstemming moet worden bereikt door de coördinerende commissie van het Multistakeholderforum;

56.

erkent dat de noodzaak om de EU-instellingen dichter bij de burgers van de Unie te brengen, zoals uiteengezet in de Verklaring van Laken van 2001, nog steeds actueel is; ondersteunt derhalve een officiële bestudering van het „Solidarité-voorstel” voor een interinstitutioneel programma voor menselijk potentieel in de EU-instellingen, teneinde de maatschappelijke betrokkenheid van personeel en stagiairs van de instellingen te bevorderen via vrijwillige humanitaire en positieve sociale activiteiten, zowel in het kader van personeelsopleiding als in de vorm van vrijwilligerswerk; benadrukt dat het voorgestelde programma kostenbesparend is, een hoge toegevoegde waarde biedt en helpt het beleid en de programma's van de EU te promoten en uit te voeren; roept alle lidstaten dringend op om vrijwilligerswerk van werknemers in hun nationale actieplannen op te nemen; dringt aan op de ondertekening van een „contract” via het Europees Ontwikkelingsfonds voor vrijwilligerscentra teneinde maatschappelijke organisaties in heel Europa bij de verwezenlijking van deze doelstelling te betrekken;

57.

dringt er bij de bedrijven op aan om internationaal vrijwilligerswerk onder werknemers aan te moedigen, teneinde de synergie tussen de publieke en private sector met betrekking tot ontwikkelingssamenwerking te bevorderen; vraagt de Commissie om dergelijke bedrijfsinitiatieven via het toekomstig Europees vrijwilligerskorps voor humanitaire hulpverlening te steunen;

58.

is van mening dat de lidstaten bedrijven moeten aansporen beleid te ontwikkelen en maatregelen te nemen ten aanzien van de noodzaak om het privé- en gezinsleven van al hun werknemers te eerbiedigen; is van mening dat deze beleidslijnen en maatregelen in overeenstemming moeten zijn met het beginsel van gelijkheid en moeten resulteren in onderhandelingen over de duur en organisatie van arbeidstijden, loonniveaus, de beschikbaarheid van bepaalde praktische voorzieningen voor werknemers en flexibele arbeidsomstandigheden, met inbegrip van de aard van arbeidsovereenkomsten en de mogelijkheid van loopbaanonderbrekingen;

59.

erkent dat in veel MVO-initiatieven sociale indicatoren achterblijven bij milieu-indicatoren voor wat betreft economische waardering en algemene specificiteit; is van mening dat, ondanks het handboek inzake sociale aanbestedingen, de EU zelf op dit gebied te terughoudend is geweest; dringt aan op een studie naar de „benutting van sociaal kapitaal” ten behoeve van een breed, door Europa geleid debat over het beter integreren van sociale effecten in duurzaam ondernemingsbeheer; ondersteunt de financiering van proefprojecten ter ontwikkeling van sociale indicatoren, sociale ratingbureaus en de uitvoering van sociale audits in een aantal lidstaten en bedrijfssectoren;

60.

verwelkomt de erkenning van de rol die de aanbesteding van overheidsopdrachten moet spelen bij de bevordering van MVO in de praktijk, met inbegrip van de toegang tot scholing, gelijkheid, eerlijke handel, evenals de maatschappelijke integratie van kansarme werknemers en van mensen met een beperking, teneinde bedrijven te stimuleren om hun maatschappelijke verantwoordelijkheid te vergroten; is evenwel van mening dat het onduidelijk blijft in hoeverre opeenvolgende wijzigingen van de EU-aanbestedingsregels daadwerkelijk door overheidsinstanties ter hand zijn genomen en welke algehele effecten zijn bereikt in de zin van betere milieu- of sociale prestaties van bedrijven en bevordering van MVO; dringt aan op verder onderzoek en effectbeoordelingen om tot duidelijke aanbevelingen te komen, teneinde bedrijven begrijpelijke stimulansen te bieden; verzoekt in dit kader tevens een studie uit te voeren naar de toenemende praktijk van bedrijven om MVO-clausules in hun eigen private aankoopactiviteiten in te bouwen, d.w.z. in overeenkomsten tussen ondernemingen, en roept op tot het identificeren van goede praktijken op dit gebied;

61.

steunt het gebruik van informatie- en communicatietechnologieën en de sociale media om belangstellenden wereldwijd aan te moedigen actiever deel te nemen aan overleg tussen de verschillende belanghebbenden;

62.

prijst de lidstaten voor hun grote inspanningen om nationale actieplannen inzake MVO te ontwikkelen en uit te voeren in overleg met nationale multistakeholderplatformen in tal van EU-landen; is evenwel bezorgdheid over het feit dat een groot aantal publieke beleidsmaatregelen nog geen significante, zichtbare effecten heeft gehad ten aanzien van de bevordering van MVO; dringt aan op meer onderzoek naar en evaluatie van publieke beleidsmaatregelen die verband houden met MVO op Europees niveau; roept de Commissie op om zelf het goede voorbeeld als verantwoordelijk werkgever te geven door haar eigen MVO-rapport overeenkomstig het supplement voor de publieke sector van het GRI openbaar te maken, het personeel van de Commissie „gepast verlof” te geven om zich op initiatieven voor vrijwilligerswerk van werknemers te richten, en het gebruik van pensioenfondsbeleggingen volgens ethische criteria te herzien;

63.

dringt er op aan dat het Europees Jaar van het burgerschap 2013 een specifiek onderdeel over burgerschap van bedrijven omvat, waarbij ondernemers en zakenmensen worden aangemoedigd om deel te nemen aan bestaande MVO-initiatieven in de lidstaten en om op EU-niveau het concept van een „goede bedrijfsburger” te bevorderen en te ontwikkelen;

64.

is verheugd over het voornemen van de Commissie om in haar nieuwe prijzenprogramma voort te bouwen op bestaande praktijken op dit gebied; is van mening dat de prijzen MVO kunnen stimuleren, maar alleen als winnaars daadwerkelijk een voorbeeld van beste praktijken representeren op nationaal, Europees en wereldwijd niveau; verzoekt de Commissie een onafhankelijk panel van deskundigen samen te stellen om dit te beoordelen en het programma zowel dit jaar als de komende jaren permanent te controleren; dringt erop aan dat de publiciteit rondom de prijzen de echte complexiteit van de desbetreffende uitdagingen weerspiegelt en de nadruk legt op lering voor alle bedrijven en niet uitsluitend de winnaars;

65.

acht het van essentieel belang dat de Commissie de aangekondigde gemeenschappelijke op de levenscycluskosten gebaseerde methode om milieuprestaties te meten, zo snel mogelijk ontwikkelt; is van mening dat een dergelijke methode nuttig zou zijn om zowel de transparantie van bedrijfsinformatie als de beoordeling door de overheid van de milieuprestaties van bedrijven te bevorderen;

66.

roept de Commissie op haar inspanningen te intensiveren om, in haar werkprogramma, met nieuwe voorstellen te komen om lacunes in het bestuur met betrekking tot internationale MVO-normen aan te pakken, zoals aanbevolen in de op haar verzoek uitgevoerde „Edinburgh-studie”;

67.

verzoekt de lidstaten actie te ondernemen om de effectiviteit van het MVO-beleid te versterken door bijvoorbeeld het belonen van verantwoord gedrag van ondernemingen in de vorm van stimulansen voor investeringsbeleid en toegang tot overheidsinvesteringen;

68.

prijst de plannen van de Commissie om initiatieven te ontplooien op het gebied van verantwoorde productie en consumptie; is van oordeel dat de EU kan voortbouwen op de ervaring die is opgedaan met MVO-initiatieven inzake specifieke opleiding en capaciteitsopbouw voor inkopers in bedrijven; is van mening dat het geplande initiatief inzake transparantie een belangrijke drijfveer kan vormen voor de ethische consumentenbeweging; dringt er bij de Commissie en de lidstaten op aan te overwegen of het haalbaar en wenselijk is om een Europees sociaal keurmerk te introduceren voor alle bedrijven die MVO toepassen, teneinde hun inspanningen zichtbaarder te maken voor consumenten en investeerders, en om, door voort te bouwen op bestaande keurmerkinitiatieven, voortdurend de bottom-upsamenwerking te bevorderen onder de auspiciën van de internationale alliantie voor accreditering en etikettering op sociaal en milieugebied (ISEAL); stelt voor dat ondernemingen met een dergelijk keurmerk regelmatig worden gecontroleerd voor wat betreft de naleving van de in het keurmerk vastgelegde sociale bepalingen op het gebied van MVO;

69.

wijst erop dat de vraag van institutionele investeerders een belangrijke stimulans voor maatschappelijk en duurzaam verantwoord investeren blijft, maar dat de nadruk niet primair op milieuaspecten moet blijven liggen; merkt in dit verband op dat bekendmaking aan investeerders en consumenten een belangrijke motor is voor MVO en dat deze bekendmaking moet zijn gebaseerd op gemakkelijk toepasbare en meetbare sociale en milieubeginselen; is verheugd over de stappen van de Commissie om samen met de investeerdersgemeenschap aan MVO-kwesties te werken; dringt erop aan dat deze samenwerking stevig wordt gegrondvest op steun voor de VN-beginselen inzake verantwoord investeren en het beginsel van geïntegreerde verslaglegging;

70.

merkt op dat begunstigden van langertermijninvesteerders, zoals pensioenfondsen, belang hebben bij duurzame rendementen en verantwoord gedrag van ondernemingen; acht het van belang dat de stimulansen voor investeringsagenten effectief worden afgestemd op de belangen van de begunstigden en dat deze niet beperkt blijven tot een nauwe interpretatie van die belangen, waarbij alleen wordt gekeken naar het maximaliseren van de kortetermijnrendementen; onderschrijft een rechtskader ter ondersteuning van deze doelstelling; is verheugd dat de Commissie voorstellen uitwerkt over langetermijninvesteringen en over corporate governance aan de hand waarvan deze vraagstukken kunnen worden aangepakt;

71.

ondersteunt het voornemen van de Commissie een voorstel in te dienen over de bekendmaking van niet-financiële informatie door bedrijven; is ingenomen met het feit dat dit voorstel wordt gebaseerd op een brede openbare raadpleging en op een reeks workshops met relevante belanghebbenden; waarschuwt dat het gebruik van de term 'niet-financieel' de zeer reële financiële gevolgen voor ondernemingen van sociale, milieu- en mensenrechteneffecten, niet mag verhullen; is van mening dat dit voorstel de EU in de gelegenheid stelt om Europese ondernemingen aan te bevelen de VN-richtsnoeren betreffende het bedrijfsleven en mensenrechten toe te passen en te voldoen aan de normen inzake geïntegreerde verslaglegging zoals die momenteel worden ontwikkeld door de internationale geïntegreerde verslagleggingsraad (IIRC); benadrukt dat eventuele oplossingen flexibel moeten zijn en geen buitensporige administratieve lasten en kosten met zich mee mogen brengen;

72.

wijst erop dat de geloofwaardigheid van ondernemingsactiviteiten zou worden vergroot indien de beoordeling van de sociale verslaglegging door een extern instituut plaatsvindt;

73.

steunt een verdere leidinggevende rol van het Europees Multistakeholderforum bij de ondersteuning van de tenuitvoerlegging van de voorstellen die zijn opgenomen in de mededeling van de Commissie; herinnert eraan dat MVO in Europa op veel grotere schaal zou kunnen worden verspreid, indien het beter wordt afgestemd op kmo's; verzoekt alle deelnemers de werkzaamheden van het forum op een flexibele, ruimdenkende manier tegemoet te treden met de bereidheid om tot consensus te komen, overeenkomstig de ware geest van MVO;

74.

wijst er nogmaals op dat de vakbondsrechten en -vrijheden en de vertegenwoordiging van democratisch gekozen representatieve werknemersorganen centraal staan in iedere MVO-strategie; prijst het uitgebreide EU-kader voor sectorale en sectoroverschrijdende socialedialoogstructuren en roept op tot volledige en actieve raadpleging en betrokkenheid van representatieve organisaties en vakbonden, met name bij de ontwikkeling en uitvoering van en het toezicht op MVO-processen en -structuren van bedrijven, waarbij in een oprecht partnerschap wordt samengewerkt met werkgevers; verzoekt de Commissie om vakbonden en werknemersvertegenwoordigers, die cruciale actoren zijn, uitdrukkelijk als partners te betrekken bij de dialoog over MVO-gerelateerde onderwerpen, naast ondernemingen en andere belanghebbenden; is van oordeel dat de sociale partners een belangrijke rol kunnen vervullen bij de bevordering van maatschappelijke verantwoordelijkheid van bedrijven en stelt vast dat MVO bijdraagt aan de sociale dialoog en deze faciliteert;

75.

dringt erop aan in het MVO-beleid specifieke maatregelen op te nemen tegen onwettige praktijken met zwarte lijsten waarmee werkers van de arbeidsmarkt worden geweerd, vaak wegens hun vakbondslidmaatschap en -activiteiten of hun rol als personeelsvertegenwoordiger in gezondheids- en veiligheidskwesties;

76.

dringt erop aan dat bedrijven waarvan is aangetoond dat zij werknemers op een zwarte lijst zetten of mensenrechten en arbeidsnormen schenden, geen EU-subsidies en -financiering mogen ontvangen en niet mogen deelnemen aan aanbestedingen voor andere overheidsopdrachten op EU-, nationaal of ander overheidsniveau;

77.

merkt op dat MVO-beleid niet alleen door de hoofdonderneming of -aannemer moet worden nageleefd, maar ook door de onderaannemers of toeleveringsketens waarvan gebruik wordt gemaakt, ongeacht of het levering van goederen, werknemers of diensten betreft en of de activiteiten in de EU of in een derde land plaatsvinden, waarbij wordt gezorgd voor gelijke concurrentievoorwaarden op grond van een rechtvaardig loon en fatsoenlijke arbeidsomstandigheden, en waarbij vakbondsrechten en -vrijheden worden gewaarborgd;

78.

onderschrijft de richtlijn van de Commissie over minimumnormen voor slachtoffers en dringt erop aan dat in het MVO-beleid van bedrijven in de desbetreffende sectoren (zoals reizen, verzekeringen, huisvesting en telecommunicatie) positieve en praktische strategieën en constructies worden opgenomen ter ondersteuning van slachtoffers van een misdrijf en hun gezinnen gedurende een crisis, en dat specifiek beleid wordt ontwikkeld voor werknemers die het slachtoffer van een misdrijf worden, of dat nu op het werk of erbuiten is;

79.

deelt de mening dat er geen „one size fits all”-benadering van MVO kan bestaan, maar erkent dat een overvloed aan verschillende MVO-initiatieven weliswaar bewijst dat het belang van MVO-beleid wordt onderkend, doch extra kosten met zich mee kan brengen, een belemmering kan vormen voor de tenuitvoerlegging ervan en het vertrouwen en de rechtvaardigheid kan ondermijnen; is van mening dat er bij de tenuitvoerlegging van MVO-richtsnoeren voldoende speelruimte moet bestaan voor de specifieke eisen van de afzonderlijke lidstaten en regio's, met speciale aandacht voor de capaciteit van kmo's; verwelkomt niettemin de actieve samenwerking van de Commissie, het Parlement en de Raad met andere internationale organen teneinde op de lange termijn een fundamentele convergentie van MVO-initiatieven te verwezenlijken, de uitwisseling en bevordering van goede bedrijfspraktijken met betrekking tot MVO, alsook de bevordering van de in de internationale ISO norm ISO 26 000 vastgelegde richtsnoeren, teneinde tot één allesomvattende, coherente en transparante definitie van MVO te komen; dringt er bij de Commissie op aan een doeltreffende bijdrage te leveren aan de begeleiding en coördinatie van het beleid van de EU-lidstaten om aldus het risico dat er als gevolg van divergente benaderingen extra kosten ontstaan voor in meerdere lidstaten actieve ondernemingen, zo veel mogelijk te beperken;

80.

is van oordeel dat de veronderstelling dat MVO een „luxegoed” is dat alleen in tijden van voorspoed door bedrijven wordt gesteund definitief is weerlegd door de toenemende toepassing van MVO door het bedrijfsleven; is van mening dat dit een achterhaalde aanname was waarbij het belang van reputatie en de mate van externe risico's voor de winstgevendheid van moderne bedrijven over het hoofd werden gezien; roept alle Europese beleidsmakers op om op hun beurt MVO op alle niveaus van economisch beleid te integreren en de rol van MVO in de Europa 2020-strategie te versterken;

81.

onderstreept dat MVO moet gelden voor de gehele toeleveringsketen overal ter wereld, met inbegrip van alle niveaus van onderaanneming, en dat er, ongeacht of het gaat om levering van goederen, werknemers of diensten, bepalingen in moeten worden opgenomen om de bescherming ook voor migrerende, uitgezonden en gedetacheerde werknemers te laten gelden; benadrukt tevens dat MVO moet zijn gebaseerd op eerlijke beloning en behoorlijke arbeidsomstandigheden, terwijl de vakbondsrechten en –vrijheden moeten worden gewaarborgd; is van mening dat het begrip ‘verantwoord toeleveringsbeheer’ nader moet worden uitgewerkt als mechanisme voor de bevordering van MVO;

82.

prijst de inspanningen van bepaalde business schools om MVO te bevorderen, maar erkent dat zij slechts een minderheid vormen; verzoekt de groep op hoog niveau en de lidstaten om, in samenwerking met de Commissie en, indien van toepassing, universiteiten, manieren uit te werken om MVO, verantwoord beheer en verantwoord burgerschap te integreren in het onderwijs en in beroepsopleidingen met betrekking tot bedrijfsbeheer, om zo MVO tot een sleutelelement van strategisch bedrijfsbestuur te maken en het concept van duurzame consumptie te bevorderen; is van mening dat ook kinderen moeten worden betrokken bij regelingen voor jonge ondernemers; roept de Commissie op om verdere financiële steun beschikbaar te stellen voor onderwijs- en opleidingsprojecten met betrekking tot MVO in het kader van de EU-programma's „Een leven lang leren” en „Jeugd in actie”;

83.

herhaalt dat MVO toepasbaar moet zijn voor alle ondernemingen met het oog op eerlijke en gelijke concurrentievoorwaarden; wijst er evenwel op dat de manier waarop mijnbouwondernemingen in ontwikkelingslanden te werk gaan, noopt tot een aanpak die niet alleen op vrijwilligheid is gebaseerd; onderstreept dat investeringen van oliebedrijven in Nigeria een goede illustratie vormen van de beperkingen van MVO zoals er op dit moment invulling aan wordt gegeven, waarbij ondernemingen hebben nagelaten MVO-initiatieven te nemen om duurzame bedrijfspraktijken tot stand te brengen of om bij te dragen aan de ontwikkeling van hun gastlanden; geeft zijn volledig steun aan het wetgevingsvoorstel voor een rapportageplicht van land tot land overeenkomstig de normen van het initiatief inzake transparantie van winningsindustrieën (Extractive Industries Transparency Initiative), waarbij verkopen en winsten, evenals belastingen en inkomsten moeten worden gemeld, om corruptie tegen te gaan en belastingontwijking te voorkomen; vraagt de Europese mijnbouwondernemingen die in ontwikkelingslanden actief zijn het goede voorbeeld te geven op het punt van maatschappelijke verantwoordelijkheid en de bevordering van behoorlijke arbeid;

84.

dringt aan op normen op EU-niveau inzake de eerbiediging van mensenrechten en het zorgvuldigheidsbeginsel met betrekking tot de toeleveringsketens, die onder meer moeten voldoen aan de zorgvuldigheidsrichtsnoeren van de OESO voor verantwoorde toeleveringsketens van mineralen uit risicovolle en conflictgebieden, en die onder andere gericht moeten zijn op terreinen waar de kans op potentiële negatieve of positieve effecten op de mensenrechten het hoogst is, bijvoorbeeld mondiale en lokale leveringsketens, conflictmineralen, uitbesteding en landroof, en regio's waar het arbeidsrecht en de bescherming van werknemers ontoereikend zijn of waar producten worden geproduceerd die gevaarlijk zijn voor het milieu en de volksgezondheid; is ingenomen met de reeds door de EU opgezette programma's, met name het programma voor wetshandhaving, governance en handel in de bosbouw (FLEGT), en ondersteunt particuliere initiatieven zoals het initiatief inzake transparantie van winningsindustrieën (EITI);

85.

vraagt de Commissie om verdere initiatieven te ontplooien ter ontsluiting en versterking van het MVO-potentieel om de klimaatverandering tegen te gaan (door het te koppelen aan hulpbronnen- en energie-efficiëntie), bijvoorbeeld met betrekking tot de procedures die ondernemingen hanteren om hun grondstoffen in te kopen;

86.

onderstreept dat EU-hulp aan regeringen van derde landen bij de invoering van sociale en milieuregelgeving en werkzame inspectieregelingen een noodzakelijke aanvulling vormt op de inspanningen om het door het Europese bedrijfsleven betrachte MVO wereldwijd uit te dragen;

87.

is van oordeel dat de regeringen van de lidstaten de EIB moeten vragen een clausule met betrekking tot MVO in haar overeenkomsten op te nemen;

88.

verzoekt de Commissie MVO in multilaterale fora te bevorderen door steun te geven aan nauwere samenwerking tussen de WTO en andere multilaterale gremia die zich met MVO bezighouden, zoals de IAO en de OESO;

89.

dringt erop aan een stelsel van transnationale juridische samenwerking op te zetten tussen de EU en derde landen die bilaterale handelsovereenkomsten ondertekenen, om ervoor te zorgen dat slachtoffers van inbreuken op sociale of milieuwetgeving, of van het in gebreke blijven bij de inachtneming van MVO-regels, door multinationals en hun dochterbedrijven effectief toegang tot de rechter hebben in het land waar de inbreuk heeft plaatsgevonden, en steunt internationale juridische procedures die het mogelijk maken om, in voorkomend geval, overtredingen van de wettelijke regels door ondernemingen te bestraffen;

90.

benadrukt dat nieuwe technologieën reeds in de onderzoeks- en ontwikkelingsfase moeten worden beoordeeld voor wat betreft hun effect op de mensenrechten, en dringt erop aan in dergelijke beoordelingen ook scenariostudies op te nemen en na te denken over normen voor het integreren van mensenrechten in het ontwerp van deze technologieën (mensenrechten 'by design');

91.

merkt op dat MVO een mechanisme is waarmee werkgevers hun werknemers en plaatselijke gemeenschappen in ontwikkelingslanden kunnen ondersteunen, dat eerbiediging van de MVO-beginselen en van arbeidsnormen die landen kan helpen de vruchten te plukken van meer internationale handel, en dat MVO ervoor kan zorgen dat winsten eerlijk worden verdeeld, met het oog op de totstandbrenging van duurzame economische en sociale welvaart, en de bestrijding van armoede, met name in tijden van financiële crises;

92.

moedigt de EU aan een actieve rol te spelen bij het geven van voorlichting over de bijdrage die het bedrijfsleven kan leveren aan de samenleving door middel van MVO op het gebied van cultuur, onderwijs, sport en jeugdzaken;

93.

moedigt mediabedrijven aan om transparante journalistieke normen in hun MVO-beleid op te nemen, met inbegrip van waarborgen voor bronbescherming en de rechten van klokkenluiders;

94.

roept de Commissie op om gevestigde, goed werkende MVO-initiatieven veilig te stellen door een MVO-test in te voeren waarmee het effect van toekomstige wetgevings- en administratieve initiatieven op MVO-maatregelen wordt beoordeeld, en om relevante resultaten in aanmerking te nemen bij het opstellen van voorstellen;

95.

verwelkomt, met het oog op de duurzaamheid, verplichtingen voor marktdeelnemers en verzoekt de Commissie MVO-initiatieven te volgen en te evalueren;

96.

verzoekt zijn Voorzitter deze resolutie te doen toekomen aan de Raad, de Commissie en de regeringen en parlementen van de lidstaten.

22.1.2016   

NL

Publicatieblad van de Europese Unie

C 24/49

—

gezien artikel 225 van het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie, en met name de artikelen 9 en 151 en artikel 153, lid 1, onder e),

—

gezien de conclusies van de Europese Raad van 28 en 29 juni 2012,

—

gezien het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie, en met name artikel 136 juncto artikel 121, lid 2,

—

gezien de mededeling van de Commissie van 28 november 2012 over de jaarlijkse groeianalyse 2013 (COM(2012)0750),

—

gezien artikel 48 van zijn Reglement,

—

gezien het verslag van de Commissie economische en monetaire zaken en de adviezen van de Begrotingscommissie, de Commissie regionale ontwikkeling en de Commissie constitutionele zaken (A7-0032/2013),

A.

overwegende dat de eurozone als geheel een „double-dip”-recessie doormaakt als gevolg van buitensporige schulden en de financiële crisis;

B.

overwegende dat de crisis verwoestende gevolgen heeft gehad voor het leven van miljoenen Europeanen, zoals blijkt uit de officiële werkgelegenheidsstatistieken: in de EU hebben sinds 2008 al meer dan 8 miljoen mensen hun baan verloren, meer dan 25 miljoen Europeanen hebben momenteel geen werk, van wie er bijna 11 miljoen al langer dan een jaar werkloos zijn, de werkloosheid treft momenteel bijna 10 miljoen jonge mensen en alleen al in het afgelopen jaar hebben 2 miljoen mensen hun baan verloren;

C.

overwegende dat de starre regelgeving inzake de arbeidsmarkt in verscheidene lidstaten niet genoeg flexibiliteit biedt om schokken zoals de huidige crisis doeltreffend op te vangen; overwegende dat de huidige wetgeving inzake de arbeidsmarkt insiders in onevenredige mate beschermt en de integratie van jonge mensen op de arbeidsmarkt in de weg staat;

D.

overwegende dat het verschil in werkloosheidscijfers tussen de lidstaten dramatisch is toegenomen;

E.

overwegende dat eraan herinnerd moet worden dat het gemiddelde overheidstekort in de eurozone in 2007, bij het begin van de crisis, slechts 0,7 % bedroeg;

F.

overwegende dat eraan herinnerd dient te worden dat enkele van de landen die het nu het moeilijkst hebben in 2007, bij het begin van de crisis, een veel te groot geaccumuleerd tekort op de lopende rekening hadden;

G.

overwegende dat het gemiddelde overheidstekort in de eurozone in 2009 een piek van 6,3 % bereikte en dat er sindsdien een omgekeerde trend is waar te nemen, met een gemiddeld begrotingstekort van 6,2 % in 2010, 4,1 % in 2011 en een verdere afname in de eerste twee kwartalen van 2012;

H.

overwegende dat een geloofwaardige inzet voor een op groeibevorderende consolidatie gericht beleid een absolute voorwaarde vormt voor een duurzame oplossing voor de buitensporige schulden en tekorten in de meeste lidstaten;

I.

overwegende dat de crisis de absolute noodzaak belicht om alomvattende, evenwichtige, gedifferentieerde en duurzame groeistimulerende structurele hervormingen door te voeren of af te ronden;

J.

overwegende dat de interne markt een belangrijke motor voor de economische groei en werkgelegenheid in Europa is en overwegende dat een meer ambitieuze tenuitvoerlegging van de dienstenrichtlijn alleen al zou kunnen zorgen voor een geschatte extra 1,8 % van het bbp; overwegende dat de Unie het zich in het bijzonder in de huidige economische context niet kan veroorloven dergelijke mogelijkheden voor onmiddellijke groei onbenut te laten; overwegende dat een strenge omzetting, tenuitvoerlegging, toepassing en handhaving van bepalingen inzake de interne markt derhalve onmisbaar zijn om te kunnen profiteren van deze onbenutte en directe mogelijkheden;

K.

overwegende dat onhoudbare schuldenlasten nadelige effecten hebben op de algehele economische situatie; overwegende dat begrotings- en macro-economische discipline en -coördinatie krachtig moeten worden afgedwongen teneinde tekorten en schuldenlasten zoals die zich gedurende het afgelopen decennium in Europa hebben voorgedaan, te voorkomen, aangezien deze in een aantal lidstaten een rampzalig effect hebben gehad op de duurzame groei en de financiële stabiliteit alsook op de werkgelegenheid;

L.

overwegende dat deze strategie van stringenter begrotingsbeleid erop is gericht de toename van de overheidsuitgaven onder het percentage van de trendmatige groei van het bbp op de middellange termijn te houden;

M.

overwegende dat de toekomstige economische welvaart van Europa voornamelijk afhangt van zijn vermogen het arbeidspotentieel ten volle te benutten, onder meer door de participatie van vrouwen en jongeren op de arbeidsmarkt te vergroten;

N.

overwegende dat een geleidelijke en soepele begrotingsconsolidatie de voorkeur verdient boven een strategie waarbij begrotingsonevenwichtigheden op snelle en abrupte wijze worden beperkt, maar dat de toestand van de economie van sommige lidstaten geen ruimte laat voor een alternatief om weer toegang tot de markt te krijgen en een terugkeer van investeringen te bewerkstelligen;

O.

overwegende dat de geharmoniseerde indexcijfers van de consumptieprijzen (GICP-cijfers) significante verschillen binnen de economische en monetaire unie laten zien;

P.

overwegende dat de door verscheidene lidstaten getroffen consolidatiemaatregelen een ongekende omvang hebben bereikt;

Q.

overwegende dat de staatsobligatiemarkten in de eurozone, in weerwil van de hervormings- en consolidatie-inspanningen van de lidstaten, nog steeds onder druk staan, hetgeen tot uiting komt in hoge rentespreads en volatiele rentetarieven; overwegende dat de bezorgdheid van de financiële markten over de betrouwbaarheid van de overheids- en particuliere financiën in diverse lidstaten een van de directe aanleidingen en fundamentele oorzaken van de nooit eerder vertoonde verschillen vormde;

R.

overwegende dat het verschil in concurrentievermogen binnen de eurozone van invloed is op de verschillen in de rente op staatsobligaties;

S.

overwegende dat een hoge rente op staatsobligaties in sommige lidstaten van de eurozone deels wordt veroorzaakt door een vermeend gebrek aan geloofwaardigheid voor wat betreft hun vermogen om structurele hervormingen door te voeren;

T.

overwegende dat de eurozone er niet in is geslaagd de algehele afname van de rente op staatsobligaties gedurende de eerste tien jaar van het bestaan van de euro, aan te grijpen om het verschil in concurrentievermogen te verkleinen, wat onder andere tot uiting is gekomen in aanhoudend grote tekorten op de lopende rekening en snel stijgende unitaire arbeidskosten in sommige lidstaten;

U.

overwegende dat de huidige aanpassing in bepaalde landen politiek, economisch en sociaal gezien minder ingewikkeld zou zijn wanneer het positieve economische klimaat gedurende de eerste tien jaar van het bestaan van de euro voor aanpassing was benut;

V.

overwegende dat leningen aan de private sector, die van cruciaal belang is voor de financiering van de reële economie, ondermaats blijven en dat particuliere kredietstromen in verscheidene lidstaten teruglopen, ondanks de diverse door de ECB opgezette liquiditeitsprogramma's;

W.

overwegende dat kleine en middelgrote ondernemingen (kmo's) de motor van de Europese economie vormen en dat lidstaten hen moeten steunen door hun administratieve lasten te verlichten;

X.

overwegende dat de terugkeer van investeringsstromen pas kan worden bewerkstelligd indien de aanpassing geloofwaardig overkomt;

Y.

overwegende dat de bijdragecapaciteit van de belastingplichtigen in verscheidene lidstaten zwaar onder druk staat; overwegende dat de Europese schaduweconomie op 22,1 % van de totale economische activiteit wordt geraamd, terwijl het hieruit voortvloeiende verlies aan belastingopbrengsten wordt geschat op circa één biljoen EUR per jaar; overwegende dat eenvoudige en voorspelbare stelsels van lage belastingen de naleving van belastingwetgeving verbeteren;

Z.

overwegende dat de jaarlijkse groeianalyse 2013 beoogt de economische prioriteiten voor 2013 vast te stellen;

AA.

overwegende dat de ontwikkeling van de pijler van groeivriendelijke begrotingsconsolidatie moet worden gecombineerd met groeibevorderende structurele hervormingen en de ontwikkeling van de pijlers van solidariteit en democratie in alle lidstaten;

AB.

overwegende dat de interne markt de belangrijkste motor voor groei en banen van de EU is via schaalvoordelen en een beter concurrentievermogen, maar dat de lidstaten zich zelfgenoegzaam tonen ten aanzien van de tenuitvoerlegging van wetgeving inzake de interne markt, zoals met name de dienstenrichtlijn;

AC.

overwegende dat elke lidstaat nationale consensus moet nastreven ten aanzien van een hervormingsstrategie zodat deze begrijpelijk en aanvaardbaar wordt gemaakt voor de burgers en de verschillende economische actoren, teneinde aldus verdeeldheid, weerstand en acties te voorkomen die alleen zijn gebaseerd op eigenbelang op de korte termijn en een gevaar vormen voor de verwezenlijking van de vastgestelde doelstellingen;

AD.

overwegende dat een concurrentiebeleid dat is gebaseerd op de beginselen van open markten en gelijke concurrentievoorwaarden in alle sectoren een hoeksteen is van de onbelemmerde werking van de interne markt;

1.

verwelkomt de teneur van de door de Commissie gepresenteerde jaarlijkse groeianalyse 2013; is van mening dat het een passend vervolg is op het Europees Semester 2012 in het algemeen en de jaarlijkse groeianalyse 2012 in het bijzonder; is met name ingenomen met de toegenomen helderheid die de Commissie in de landenspecifieke strategieën heeft aangebracht door prioriteit te geven aan de vorderingen in de eurolanden, alsook aan vorderingen in structureel opzicht boven vorderingen in nominaal opzicht;

2.

is ingenomen met de erkenning in de jaarlijkse groeianalyse 2013 dat sectoren en activiteiten die duurzame groei en groene banen bevorderen van essentieel belang zijn voor een uitweg uit de crisis; benadrukt dat de oplossingen die specifiek zijn gericht op de huidige staatschulden- en financiële crisis, met name de structurele hervormingen, gepaard moeten gaan met maatregelen die het concurrentievermogen en de groei van de Europese economie op de lange termijn bevorderen en die helpen het vertrouwen te herstellen;

3.

is het eens met de Commissie dat groeibevorderende begrotingsconsolidatie noodzakelijk is voor een uitweg uit de crisis; wijst er nogmaals op dat het verband tussen groei en consolidatie voor een groot deel wordt bepaald door de invulling van de consolidatie; benadrukt in dit verband dat de juiste combinatie van maatregelen aan de uitgavenzijde en de inkomstenzijde afhankelijk is van de context, en dat consolidatie op grond van bezuinigingen op onproductieve uitgaven in plaats van op grond van de verhoging van de inkomsten op de middellange termijn doorgaans duurzamer en bevorderlijker voor de groei is, doch op de korte termijn juist de recessie versterkt;

4.

verwelkomt de ontwerpbepaling in het „twopack” inzake een meer kwalitatief toezicht op en een betere beoordeling van de overheidsfinanciën alsook inzake beoordelingen van de kostenvoordelen van overheidsinvesteringen;

5.

is ingenomen met de ontwerpbepalingen in het „twopack” ter bevordering van de economische dialoog en het algehele toezicht op het semesterproces door de nationale parlementen en het Europees Parlement;

6.

betreurt dat op EU-niveau overeengekomen beleid en maatregelen in de lidstaten niet ten uitvoer worden gelegd, waardoor deze maatregelen niet ten volle kunnen worden benut;

7.

verzoekt de Commissie waakzaam te blijven ten aanzien van haar beleidskoers en deze koers aan te passen op grond van een algemene kosten-batenanalyse van de in de Unie gehanteerde beleidscombinatie, en om, desgewenst, haar in de jaarlijkse groeianalyse opgenomen beleidsaanbevelingen voor volgend jaar te herzien;

8.

dringt er bij de lidstaten op aan buitensporige tekorten weg te werken binnen de door de Raad vastgestelde termijn en herinnert eraan dat het „six pack” voorziet in een zeker mate van flexibiliteit;

9.

spoort de lidstaten aan hun nationale begrotingskader te verbeteren teneinde een efficiënt en duurzaam begrotingsbeleid te bevorderen;

10.

benadrukt dat de lidstaten een op hun eigen begrotingssituatie afgestemde strategie moeten volgen en dat ze de toename van hun overheidsuitgaven onder het percentage van de trendmatige groei van het bbp op de middellange termijn moeten houden;

11.

is ingenomen met de erkenning van de rol van de interne markt en van de noodzaak om de vele resterende belemmeringen in de dienstensector weg te nemen; herinnert eraan dat er nog steeds veel moet worden gedaan om een daadwerkelijke Europese interne markt tot stand te brengen;

12.

dringt er bij de Commissie op aan de situatie van de lidstaten te volgen in het licht van de ernstige economische neergang, zoals uiteengezet in het herziene stabiliteits- en groeipact;

13.

verzoekt de Commissie en de Raad een evenwicht te zoeken tussen de behoefte aan productieve private en overheidsinvesteringen enerzijds en de doelstellingen inzake begrotingsdiscipline anderzijds, door in hun beoordeling van stabiliteits- en convergentieprogramma's nauwkeurig te kijken naar groeibevorderende investeringsprogramma's met volledige inachtneming van de in het EU-recht vastgelegde bepalingen; is van mening dat groeibevorderende begrotingsconsolidatie een duurzame koers van de overheidsfinanciën kan bewerkstelligen en tegelijkertijd het vertrouwen van investeerders kan herstellen;

14.

ziet in dit opzicht uit naar het verslag van de Commissie betreffende de kwaliteit van de overheidsuitgaven en de herziening van de ruimte voor mogelijke actie binnen de grenzen van het EU-kader met betrekking tot de kwalificatie van investeringsprogramma's;

15.

verzoekt de Commissie onverwijld te beginnen met de ontwikkeling van methoden om ervoor te zorgen dat elementen van duurzame begrotingsdiscipline gepaard gaan met concrete voorstellen inzake groei en banen, en om groeibevorderende private investeringen, solidariteit tussen de lidstaten en democratische legitimiteit, en de noodzakelijke structurele hervormingen te bevorderen, met name teneinde de jeugdwerkloosheid terug te dringen, onder meer door de kwalificaties van jongeren beter af te stemmen op de vraag op de arbeidsmarkt, de fragmentatie van de arbeidsmarkt te bestrijden, de houdbaarheid van pensioenstelsels te verbeteren, de doeltreffendheid van belastingstelsels te verhogen, de concurrentie in de desbetreffende domeinen van de dienstensector te versterken, de toegang tot krediet te vereenvoudigen, de bureaucratie te verminderen, onnodige bestuursniveaus te schrappen en belastingontduiking te bestrijden; is ingenomen met de grotere democratische legitimiteit in het Europees semester; herinnert eraan dat de democratische legitimiteit binnen het Europees semester verder moet worden versterkt;

16.

verzoekt de Commissie en de Raad zich in te spannen om de kwaliteit, de nationale specificiteit en de geschiktheid van de landenspecifieke aanbevelingen voortdurend en op adequate wijze bij te stellen en te verbeteren;

17.

herhaalt dat de Raad, om de geloofwaardigheid van de jaarlijkse groeianalyse en van het gehele semesterproces te behouden, zich moet rechtvaardigen ingeval hij de aanbevelingen van de Commissie op basis van de jaarlijkse groeianalyse weigert op te volgen; is verheugd over het „naleven of motiveren”-beginsel dat met het „six pack” met betrekking tot de landenspecifieke aanbevelingen is ingevoerd en uit hoofde waarvan de Raad in het openbaar rekenschap moet afleggen over eventuele wijzigingen die hij in de Commissievoorstellen aanbrengt, en is van oordeel dat dit beginsel in de praktijk moet worden versterkt;

18.

verzoekt de Commissie en de Raad ervoor te zorgen dat investeringen in onderzoek, ontwikkeling en innovatie worden vergroot en op elkaar worden afgestemd, en dat de resultaten snel door de publieke en private sectoren in Europa worden omgezet in een concurrentievoordeel en toegenomen productiviteit;

19.

verzoekt de Commissie en de Raad hun inspanningen te intensiveren om de afhankelijkheid van ingevoerde energie en grondstoffen te verkleinen, teneinde een in milieu-, economisch en sociaal opzicht duurzamer Europa tot stand te brengen;

20.

doet een beroep op de lidstaten om het met spoed eens te worden over een meerjarig financieel kader (MFK), waarbij wordt gewaarborgd dat de rol daarvan als bron van broodnodige langetermijninvesteringen in sectoren en activiteiten die duurzame groei bevorderen en veel groene banen bevatten, wordt versterkt; benadrukt het belang van de structuur van de EU-begrotingen, die investeringen in terreinen die veel meerwaarde opleveren, moet bevorderen;

21.

verzoekt de Commissie met een integrale benadering te komen om in het kader van de Europa 2020-doelstellingen de duurzaamheid aan te pakken, die onder meer gericht moet zijn op de voltooiing van de interne markt, versterking van het concurrentievermogen, een daadwerkelijk Europees industriebeleid, een solide en gericht cohesiebeleid evenals de garantie dat Europa al zijn kracht en invloed in zijn externe handelsrelaties zal aanwenden; dringt er bij de Commissie op aan de uit het aantrekken van directe buitenlandse investeringen en de handel met derde landen voortvloeiende bronnen voor nieuwe groei ten volle te benutten, met name door de trans-Atlantische economische betrekkingen te verdiepen en uit te breiden; wijst erop dat een dergelijke agenda de hiermee samenhangende doelstellingen moet omvatten inzake het hernieuwen en openstellen van de trans-Atlantische markt, de versterking van de grondbeginselen van de internationale economische orde, en de uitbreiding van het op regels gebaseerde multilaterale stelsel, zodat hierin nieuwe leden en nieuwe terreinen van economische mogelijkheden kunnen worden opgenomen; verzoekt de Commissie voorts de sluiting van lopende vrijhandelsovereenkomsten te versnellen;

22.

is ingenomen met de erkenning van de rol van de interne markt en van de noodzaak om de vele resterende belemmeringen in de dienstensector weg te nemen; herinnert eraan dat er nog steeds veel moet worden gedaan om een daadwerkelijke Europese interne markt tot stand te brengen; verzoekt de Commissie de handhaving van de tenuitvoerlegging van de wetgeving inzake de interne markt te intensiveren; dringt er bij de lidstaten op aan de wetgeving inzake de interne markt, en met name de dienstenrichtlijn, volledig ten uitvoer te leggen;

23.

verwelkomt het eerste verslag over de stand van integratie van de interne markt 2013 als begeleiding van en aanvulling op de jaarlijkse groeianalyse; benadrukt dat de interne markt een belangrijke rol speelt bij het herstel van het concurrentievermogen van de Unie en derhalve als hefboom fungeert voor economische groei en banen; verzoekt de Commissie en de lidstaten om aanverwante tekortkomingen in de landenspecifieke aanbevelingen adequaat aan te pakken en de voortdurende en regelmatige evaluatie van de tenuitvoerlegging en handhaving van de bepalingen inzake de interne markt te versterken met het oog op een verbeterde economische groei;

24.

maakt zich zorgen over het feit dat veel lidstaten achterop raken voor wat betreft hun productiviteit; benadrukt de rol van structurele hervormingen bij de aanpak van dit probleem; verzoekt de Commissie in haar volgende jaarlijkse groeianalyse verslag uit te brengen over het toezicht op de ontwikkelingen op het stuk van de productiviteit van kapitaal en hulpbronnen;

25.

onderstreept dat strikte handhaving van een EU-mededingingsbeleid dat is gebaseerd op de beginselen van een open markt en gelijke concurrentievoorwaarden in alle sectoren, een hoeksteun vormt van een succesvolle interne markt en een noodzakelijke voorwaarde is voor het scheppen van duurzame, op kennis gebaseerde banen;

26.

onderstreept dat vastberaden inspanningen van de lidstaten om de houdbaarheid van de overheidsfinanciën in een passend tempo veilig te stellen, nodig zijn, doch alleen kans van slagen hebben als buitensporige macro-economische onevenwichtigheden worden verminderd; wijst erop dat deze doelstellingen alleen gelijktijdig kunnen worden verwezenlijkt door middel van groei in de eurozone als geheel;

27.

neemt kennis van het feit dat er een nieuwe indicator is toegevoegd aan het scorebord voor macro-economische onevenwichtigheden met betrekking tot de financiële sector; betreurt dat de Commissie zich niet heeft gehouden aan de in Verordening (EU) nr. 1176/2011 vastgelegde procedure waarin het volgende wordt gesteld: „De Commissie moet nauw samenwerken met het Europees Parlement en de Raad bij het opstellen van het scorebord en de reeks van macro-economische en macrofinanciële indicatoren voor de lidstaten” en volgens welke de Commissie meer in het bijzonder moet komen met „suggesties voor commentaar aan de bevoegde commissies van het Europees Parlement en de bevoegde comités van de Raad met betrekking tot de plannen om indicatoren en drempelwaarden vast te stellen en aan te passen”;

28.

herinnert de Commissie eraan dat het van het allergrootste belang is om de in Verordening (EU) nr. 1176/2011 vastgelegde procedure in de toekomst nauwgezetter na te leven teneinde interinstitutioneel vertrouwen en een hoogwaardige economische dialoog tot stand te brengen;

29.

verzoekt de Commissie en de Raad grondig en snel te handelen teneinde daadwerkelijk inhoud en effectiviteit te geven aan het Pact voor groei en banen zoals overeengekomen tijdens de Europese Raad van 28 en 29 juni 2012;

30.

dringt aan op een snelle goedkeuring van het zogenaamde „twopack”;

31.

neemt kennis van de inwerkingtreding van het Verdrag inzake stabiliteit, coördinatie en bestuur (begrotingspact); is van oordeel dat het begrotingspact zo spoedig mogelijk moet worden omgezet in secundaire wetgeving van de Unie op grond van een beoordeling van de ervaring met de toepassing ervan en overeenkomstig het VEU en het VWEU;

32.

is ingenomen met het „Actieplan ter versterking van de strijd tegen belastingfraude en belastingontduiking”, de aanbevelingen over „maatregelen om derde landen aan te moedigen minimumnormen voor goed bestuur in belastingzaken toe te passen” en de aanbevelingen inzake „agressieve fiscale planning” die door de Commissie op 6 december 2012 zijn aangenomen; staat achter de actieve houding van de Commissie en in het bijzonder van de commissaris voor belastingen, douane, fraudebestrijding, audit en statistieken; verzoekt de lidstaten de aanbevelingen van de Commissie op te volgen, onmiddellijke en gecoördineerde maatregelen te treffen tegen belastingparadijzen en agressieve fiscale planning, en om aldus een eerlijkere spreiding van de begrotingsinspanningen en de toegenomen inkomsten van de lidstaten te waarborgen;

33.

vindt het een goede zaak dat eindelijk „alle lidstaten erkennen hoe belangrijk het is om doeltreffende maatregelen te nemen om belastingontduiking en -fraude te bestrijden, ook in tijden van bezuinigingen op de begroting en economische crisis” zoals vermeld in de conclusies van de Raad Economische en Monetaire Zaken van 13 november 2012;

34.

herinnert eraan dat gemeenschappelijke wetgeving inzake de begrotingskaders van de lidstaten is bedoeld om ervoor te zorgen dat de lidstaten zich blijven houden aan de gezamenlijk overeengekomen regels en niet om de beleidskeuzes van een lidstaat te specificeren;

35.

verzoekt de Commissie om de jaarlijkse groeianalyse ieder jaar begin november te presenteren in de bevoegde commissies van het Parlement, te beginnen op 4—5 november 2013, teneinde het Parlement voldoende tijd te geven om zijn standpunten in het volgend Europees semester uiteen te zetten;

36.

betreurt dat de Commissie in haar mededeling met als titel „Jaarlijkse groeianalyse 2013” (COM(2012)0750) niet op correcte wijze heeft verwezen naar de rol van de EU-begroting in het proces van het Europees semester; betreurt met name dat de Commissie wel hoofdprioriteiten voorstelt, doch nalaat feitelijke en concrete gegevens te verstrekken over hoe de EU-begroting daadwerkelijk een stimulerende, katalyserende, synergetische en aanvullende rol kan vervullen met betrekking tot lokale, regionale en nationale beleidsvormen en investeringen teneinde deze prioriteiten uit te voeren;

37.

is ervan overtuigd dat financiering op EU-niveau besparingen voor de begrotingen van alle lidstaten kan opleveren en dat hier de nadruk op moet worden gelegd; is van mening dat de EU-begroting een cruciale rol vervult bij de bevordering van groei, het creëren van meer banen, en het succesvol terugdringen van macro-economische onevenwichtigheden in de Unie, en in wezen ook bij de verwezenlijking van de Europa 2020-doelstellingen; betreurt eens te meer dat de Commissie nalaat deze kwestie in haar mededeling over de jaarlijkse groeianalyse aan de orde te stellen;

38.

erkent de beoordeling van de Commissie dat de gezamenlijke schulden van overheids- en particuliere actoren de ruimte voor nieuwe activiteiten en investeringen in de lidstaten beperken; verzoekt de lidstaten niettemin om hun bni-bijdrage aan de EU-begroting niet als een aanpassingsvariabele in hun consolidatie-inspanningen te beschouwen en er evenmin naar te streven om de omvang van de groeibevorderende uitgaven uit de EU-begroting kunstmatig te verlagen, hetgeen in strijd zou zijn met de politieke toezeggingen die zij op het hoogste niveau hebben gedaan; is zich evenwel ten volle bewust van de economische spanning tussen de noodzaak van consolidering van de overheidsfinanciën op korte termijn en een potentiële verhoging van de op het bni gebaseerde bijdrage van sommige lidstaten als gevolg van een verhoging van het betalingsniveau in de EU-begroting; dringt daarom nogmaals krachtig aan op hervorming van de financieringsregeling voor de EU-begroting — waarover in de onderhandelingen over het MFK voor de periode 2014-2020 een akkoord moet worden bereikt — door het aandeel van de op het bni gebaseerde bijdragen van de lidstaten in de EU-begroting tegen 2020 terug te brengen tot 40 % en daarmee een bijdrage te leveren aan hun consolidatie-inspanningen (1);

39.

herinnert eraan dat de Europese begroting hoofdzakelijk een investeringsbegroting is, waarbij 94 % van het totale bedrag opnieuw in de lidstaten wordt geïnvesteerd;

40.

verzoekt de Commissie geactualiseerde informatie te verstrekken over de huidige inspanningen van de lidstaten om het gebruik van de structuur- en cohesiefondsen van de EU te herprogrammeren en te versnellen teneinde groei en sociale samenhang te ondersteunen, met name voor kmo's, en de jeugdwerkloosheid te bestrijden;

41.

verzoekt zijn Voorzitter deze resolutie te doen toekomen aan de Raad en de Commissie.

22.1.2016   

NL

Publicatieblad van de Europese Unie

C 24/55