30.12.2015   

NL

Publicatieblad van de Europese Unie

C 440/1

30.12.2015   

NL

Publicatieblad van de Europese Unie

C 440/2

—

gezien de artikelen 174 en 176 van het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie, waarin vastgelegd is dat de EU naar economische, sociale en territoriale samenhang streeft, waarin de financieringsinstrumenten van het structuurbeleid worden gedefinieerd en waarin wordt bepaald dat het Europees Fonds voor Regionale Ontwikkeling bedoeld is om een bijdrage te leveren aan het ongedaan maken van de belangrijkste regionale onevenwichtigheden in de Unie,

—

gezien de mededeling van de Commissie van 3 maart 2010 getiteld „Europa 2020: een strategie voor slimme, duurzame en inclusieve groei” (COM(2010)2020),

—

gezien zijn resolutie van 20 mei 2010 over de bijdrage van het cohesiebeleid aan de verwezenlijking van de Lissabon- en EU 2020-doelstellingen (1),

—

gezien zijn resolutie van 14 december 2010 over de totstandbrenging van werkelijke territoriale, sociale en economische cohesie binnen de Europese Unie: een conditio sine qua non voor een mondiaal concurrentievermogen? (2),

—

gezien de mededeling van de Commissie van 9 november 2010 getiteld „Conclusies van het vijfde verslag over de economische, sociale en territoriale samenhang: de toekomst van het cohesiebeleid” (COM(2010)0642),

—

gezien de mededeling van de Commissie van 23 november 2010 getiteld „Een agenda voor nieuwe vaardigheden en banen: een Europese bijdrage aan volledige werkgelegenheid” (COM(2010)0682),

—

gezien de mededeling van de Commissie van 16 december 2010 getiteld „Het Europees platform tegen armoede en sociale uitsluiting: een Europees kader voor sociale en territoriale cohesie” (COM(2010)0758),

—

gezien de mededeling van de Commissie van 26 januari 2011 getiteld „Efficiënt gebruik van hulpbronnen — Vlaggenschipinitiatief in het kader van de Europa 2020-strategie” (COM(2011)0021),

—

gezien zijn resolutie van 23 juni 2011 over de bestaande situatie met betrekking tot het EFRO en andere structuurfondsen en de synergievoordelen die kunnen worden bereikt door deze beter op elkaar af te stemmen (3),

—

gezien zijn resolutie van 8 juni 2011 over het bbp en verder — Meting van de vooruitgang in een veranderende wereld (4),

—

gezien zijn resolutie van 8 juni 2011 over investeren in de toekomst: een nieuw meerjarig financieel kader (MFK) voor een concurrerend, duurzaam en integratiegericht Europa (5),

—

gezien zijn resolutie van 5 juli 2011 over het vijfde cohesieverslag van de Commissie en de strategie voor het cohesiebeleid na 2013 (6),

—

gezien zijn resolutie van 27 september 2011 over de absorptie van middelen uit de structuurfondsen en het cohesiefonds: lering voor het toekomstige cohesiebeleid van de EU (7),

—

gezien het voorstel van 6 oktober 2011 voor een verordening van het Europees Parlement en de Raad tot vaststelling van gemeenschappelijke bepalingen inzake het Europees Fonds voor Regionale Ontwikkeling, het Europees Sociaal Fonds, het Cohesiefonds, het Europees Landbouwfonds voor Plattelandsontwikkeling en het Europees Fonds voor maritieme zaken en visserij, die onder het gemeenschappelijk strategisch kader vallen, en tot vaststelling van algemene bepalingen inzake het Europees Fonds voor Regionale Ontwikkeling, het Europees Sociaal Fonds en het Cohesiefonds en tot intrekking van Verordening (EG) nr. 1083/2006, (COM(2011)0615),

—

gezien het voorstel van 6 oktober 2011 voor een verordening van het Europees Parlement en de Raad betreffende specifieke bepalingen met betrekking tot het Europees Fonds voor Regionale Ontwikkeling en de doelstelling „Investeren in groei en werkgelegenheid”, en tot intrekking van Verordening (EG) nr. 1080/2006 (COM(2011)0614),

—

gezien het voorstel van 6 oktober 2011 voor een verordening van het Europees Parlement en de Raad inzake het Europees Sociaal Fonds en tot intrekking van Verordening (EG) nr. 1081/2006 van de Raad (COM(2011)0607),

—

gezien het voorstel van 6 oktober 2011 voor een verordening van het Europees Parlement en de Raad betreffende een programma van de Europese Unie voor sociale verandering en innovatie (COM(2011)0609),

—

gezien zijn resolutie van 15 november 2011 over het Europees platform tegen armoede en sociale uitsluiting (8),

—

gezien zijn resolutie van 9 juli 2008 inzake „Een nieuwe stedelijke mobiliteitscultuur” (9),

—

gezien zijn resolutie van 24 maart 2009 over de stedelijke dimensie van het cohesiebeleid in de nieuwe programmeringsperiode (10),

—

gezien zijn resolutie van 23 april 2009 over een actieplan inzake stedelijke mobiliteit (11),

—

gezien zijn resolutie van 23 juni 2011 over de Europese stedelijke agenda en de toekomst hiervan binnen het cohesiebeleid (12),

—

gezien zijn resolutie van 13 oktober 2005 over de stedelijke dimensie van de uitbreiding van de Gemeenschap (13),

—

gezien zijn resolutie van 26 september 2006 over de thematische strategie voor het stadsmilieu (14),

—

gezien het Handvest van Leipzig betreffende duurzame Europese steden, dat is goedgekeurd tijdens de informele ministersbijeenkomst over stadsontwikkeling en territoriale samenhang op 24 en 25 mei 2007 in Leipzig,

—

gezien de verklaring van Toledo inzake stadsontwikkeling, die is goedgekeurd tijdens de informele ministersbijeenkomst op 22 juni 2010 in Toledo,

—

gezien artikel 48 van zijn Reglement,

—

gezien het verslag van de Commissie regionale ontwikkeling (A7-0406/2012),

A.

overwegende dat 80 % van de Europeanen woonachtig is in een stedelijke omgeving (een percentage dat nog steeds stijgt door de toenemende trek van het platteland naar de stad), waar de gevolgen van de economische crisis zich het sterkst doen gevoelen en waar issues als klimaatverandering, creëren van werkgelegenheid, welzijn en leefkwaliteit het meest spelen;

B.

overwegende dat stedelijke gebieden actieplannen voor de middellange en lange termijn moeten opstellen op het gebied van duurzame economische, sociale en territoriale cohesie;

C.

overwegende dat de steden de motor van de economie, productie en werkgelegenheid vormen en tegelijkertijd het toneel zijn van knelpunten als probleemwijken, werkloosheid en meer in het algemeen sociale uitsluiting, segregatie en milieuvervuiling;

D.

overwegende dat sterke stedelijke gebieden een positieve uitstraling naar het omringende platteland hebben en daarmee voor spill-overeffecten zorgen;

E.

overwegende dat een herbezinning op het begrip „stedelijke periferie” noodzakelijk om de huidige tendens in de richting van ruimtelijke segregatie en de daaruit voortvloeiende sociale polarisatie om te buigen;

F.

overwegende dat de zich voltrekkende veranderingsprocessen in de stedelijke samenleving steeds meer verwachtingen en problemen oproepen, waarmee de traditionele overheidsaanpak maar moeilijk raad weet, zodat er behoefte is aan vernieuwende en overkoepelende mechanismen voor economische, sociale en territoriale cohesie;

G.

overwegende dat sociaaldemografische veranderingen er in vele steden voor hebben gezorgd dat gezinnen uit oudere stadsbuurten zijn verhuisd naar nieuwe, meer perifere woonblokken, buitenwijken of gewoonweg nieuwe steden dicht bij grote agglomeraties;

H.

overwegende dat sociale ongelijkheid zich in vele stedelijke gebieden voordoet en dat ongelijkheid tussen wijken vaak te wijten is aan een onjuist huisvestingsbeleid en aan het feit dat dienstverlening tot de rijkere buurten beperkt blijft;

I.

overwegende dat een herbezinning op de traditionele aanpak de gelegenheid kan zijn om experimentele stadsontwikkeling en plantrajecten op gang te brengen, uitgaande van een herinterpretatie van ruimtelijke ordening, collectieve behoeften en inbreng van de burgers;

1.

wijst erop dat het model voor lokale ontwikkeling een van de sterke punten van het cohesiebeleid is doordat het doorslaggevende factoren in de strijd werpt en de betrokkenen ertoe aanzet de beste en het dichtst bij de burger gemaakte keuzes te maken, gezamenlijk actie te ondernemen en de meest consistente, doelmatige en doeltreffende maatregelen te nemen, waarbij ook nog eens de EU-bemoeienis goed onder de aandacht wordt gebracht, onder meer in de streken die voor de moeilijkste problemen staan;

2.

dringt aan op een nieuwe Europese regelgevingsronde voor de uitwerking van een plan voor behoud en herstel van stedelijke gebieden waarmee, met inachtneming van het subsidiariteitsbeginsel, de vereiste rechtsgrondslag kan worden geboden, gemeenschappelijke, gedeelde doelstellingen voor de middellange termijn kunnen worden geformuleerd en de besteding van de middelen van het cohesiebeleid kan worden verbeterd;

3.

bepleit maatregelen gericht op voltooiing en herstel van bestaande stadsdelen, met inbegrip van achterstandswijken, functionele omschakeling van braakliggende terreinen en herbestemmingsgebieden, verbetering van de aantrekkelijkheid van woonzones middels een dynamisch ontwikkelingsproces, rehabilitatie van plekken met een grote symboolwaarde en „lieux de mémoire” die hun oorspronkelijke functie zijn kwijtgeraakt of steeds meer verwaarloosd zijn, gekoppeld aan promotie van het cultuurbezit;

4.

bepleit de mobilisatie van cultuurgoed en economische hulpbronnen, waarbij het punt van de sociale duurzaamheid van stadsontwikkeling een belangrijke plaats moet krijgen, om aldus tot stedelijke solidariteit en sociale integratie van kwetsbare en achterstandsgroepen bij te dragen en het ontwikkelingspotentieel volledig te benutten, in de wetenschap dat stadsherstel en -vernieuwing het risico in zich bergt dat de zwakkere lagen van de bevolking het veld moeten ruimen; beklemtoont daarom dat de bewoners hierbij in een zo vroeg mogelijk stadium nauw moeten worden betrokken;

5.

wijst erop dat de steden een sleutelrol spelen bij de verwezenlijking van de economische, sociale en milieudoelstellingen van de Europa 2020-strategie en beklemtoont dat de Unie pas mondiaal concurrerend kan zijn als het ontwikkelingspotentieel van alle regio's, stedelijke gebieden en steden door het cohesiebeleid ten volle wordt benut;

6.

dringt aan op een geïntegreerde benadering die aanstuurt op een verbinding tussen de natuur- en milieupijler, de historisch-culturele pijler en de sociaal-economische pijler, waarbij ontwikkeling van de infrastructurele voorzieningen, verbetering van de stedelijke leefruimte en groei van het economisch weefsel gegarandeerd zijn en een gemengd bodemgebruik gestimuleerd wordt door woningbouw af te wisselen met utiliteitsbouw en materiële voorzieningen te verweven met immateriële verbanden;

7.

onderstreept dan ook de noodzaak van nieuwe vormen van stadsherstel waarbij er aandacht is voor de collectieve behoefte aan openbare ruimte, groenvoorzieningen, vrije tijd, cultuur en sport;

8.

dringt aan op inspraak bij de planning en inbreng van verenigingen en burgers om de noodzakelijke link te leggen tussen het beleid en de diverse buurten, zodat eigenheid en historisch karakter op hun juiste waarde worden geschat en het gemeenschapgevoel en vertrouwen in de overheid worden versterkt;

9.

beklemtoont dat stadsvernieuwing en economische opleving hand in hand gaan en dat de totstandbrenging van een aantrekkelijke omgeving een stimulans voor economisch herstel kan worden; stelt dat stadsvernieuwing daartoe gepaard moet gaan met een nieuwe benadering waarin gelijktijdig wordt gestreefd naar voorkoming van verloedering, ontwikkeling van achterstandswijken en steun voor lokale economische groei en werkgelegenheid, aangevuld met sociale maatregelen;

10.

dringt aan op doortastende maatregelen tegen energieverspilling, zoals verbouwingen en de bouw van meer energie-efficiënte woningen, ook in de sector sociale woningbouw; bepleit het tegengaan van congestie, vervuiling en lawaai zodat de stad beter tegen milieuproblemen opgewassen is;

11.

dringt aan op een strategie voor behoud en beveiliging van bouwwerken en woningen in zones met een grote kans op aardbevingen of overstromingen;

12.

benadrukt dat de financiële middelen moeten worden ingezet voor een geïntegreerde benadering van verstoringen door demografische ontwikkelingen, vergrijzing en verstedelijking; wijst erop dat structuurfondsprojecten ertoe kunnen bijdragen dat er oplossingen voor ernstige problemen worden gevonden en dat ze op de mens gericht moeten zijn, en met name op de kansarmen in de samenleving zoals kinderen, jongeren, vrouwen en ouderen;

13.

verwelkomt de maatregelen ter bevordering van stedennetwerken en uitwisseling van ervaring en best practices; is van oordeel dat dit moet worden doorgezet en dat ook functionele stedelijke gebieden eronder moeten vallen; dringt aan op verruiming van de bestaande instrumenten maar wijst er wel op dat de bestaande programma's en lichamen moeten worden ingezet alvorens er nieuwe structuren in het leven worden geroepen;

14.

verwelkomt de beschikbaarstelling van ten minste 5 % van de middelen van het Europees Fonds voor regionale ontwikkeling (EFRO) voor geïntegreerde maatregelen voor duurzame stadsontwikkeling, waarvan het beheer aan de steden wordt gedelegeerd; beklemtoont dat dit percentage een minimumcijfer is dat ingezet moet worden voor de ontwikkeling in functionele stedelijke gebieden; verzoekt de diverse bestuurslagen gebruik te maken van nieuwe instrumenten zoals door de gemeenschap aangestuurde lokale ontwikkeling;

15.

is daarbij gekant tegen het gebrek aan flexibiliteit bij de besteding van deze middelen in het kader van de geïntegreerde territoriale investeringen (ITI); is van mening dat de lidstaten de mogelijkheid moeten krijgen om de geïntegreerde maatregelen voor duurzame stadsontwikkeling ook via een specifiek operationeel programma of een specifiek zwaartepunt ten uitvoer te leggen;

16.

wijst erop dat de steden weliswaar een essentiële bijdrage kunnen leveren als groeicentrum of als aanjager van de groei maar dat de plaatselijke ontwikkelingsbehoeften meegenomen moeten worden als de problematiek van de buitenwijken of het platteland aan de orde is, zodat tegenstellingen plaatsmaken voor een relatie van complementariteit en synergie en er een halt kan worden toegeroepen aan de voortschrijdende teloorgang van het landelijk gebied rond de steden als gevolg van de uitdijing van de steden en de omvorming van platteland tot woonwijken, gekoppeld aan uitbreiding van de toegankelijkheid van de openbare diensten;

17.

dringt aan op verbetering van de administratieve capaciteit van de lagere overheden en de sociaal-economische spelers bij het beheer van de structuurfondsen — bijvoorbeeld door intensiever gebruik te maken van technische hulp — zodat er sprake kan zijn van echte multilevel governance gericht op verwezenlijking van de doelstellingen; acht het van fundamenteel belang dat er duurzame multifunctionele netwerken op basis van best practices worden ontwikkeld en verbreid, zodat er bruisende geïntegreerde partnerschappen tussen stad en platteland, al naargelang de behoeften van elke regio, tot stand kunnen komen;

18.

pleit voor een netwerkstructuur tussen de uit het EFRO gefinancierde proefprojecten voor duurzame stadsontwikkeling en het nieuwe meerjarenprogramma Horizon 2020 met het oog op innovatieve oplossingen en modelstrategieën op het gebied van stadsvernieuwing;

19.

is van oordeel dat het „convenant van burgemeesters” een goede basis vormt voor verdere ontwikkelingen bij de realisering van de doelstellingen van de Europa 2020-strategie;

20.

pleit voor een met de stadsplanning geïntegreerd duurzaam mobiliteitsmodel dat een uitbreiding omvat van de openbare faciliteiten en logistieke netwerken die afgestemd zijn op de vereisten van de bezorging van goederen in de stad, en dat recht doet aan de vereisten van duurzame mobiliteit;

21.

is van oordeel dat milieuvraagstukken als het afvalbeheer problemen zijn die meer dan louter technisch van aard zijn en gevolgen hebben voor maatschappelijke vraagstukken; verlangt voorts dat maatregelen met het oog op drinkwater van goede kwaliteit en afvalwaterzuivering gehandhaafd blijven, omdat zulks de bevolking én het milieu ten goede komt;

22.

wijst erop dat uitgebreidere groenvoorzieningen in de stad uiterst waardevol zijn in termen van natuurlijk, historisch en cultureel erfgoed, ongunstige microklimaateffecten temperen, de energiebalans verbeteren en geld besparen, duurzaamheid en milieukwaliteit verhogen en een recreatieve en sociale functie vervullen;

23.

verlangt dat er bij de vaststelling van routekaarten voor stadsvernieuwing voorrang wordt gegeven aan materialen en technische oplossingen die aan energiebesparingseisen voldoen, zoals geformuleerd in de beleidsdoelstellingen van de EU;

24.

verzoekt zijn Voorzitter deze resolutie te doen toekomen aan de Raad en de Commissie.

30.12.2015   

NL

Publicatieblad van de Europese Unie

C 440/6

—

gezien het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie, en met name titel XVIII daarvan,

—

gezien Verordening (EG) nr. 1083/2006 van de Raad van 11 juli 2006 houdende algemene bepalingen inzake het Europees Fonds voor Regionale Ontwikkeling, het Europees Sociaal Fonds en het Cohesiefonds en tot intrekking van Verordening (EG) nr. 1260/1999 (1),

—

gezien Besluit 2006/702/EG van de Raad van 6 oktober 2006 betreffende communautaire strategische richtsnoeren inzake cohesie (2),

—

gezien zijn resolutie van 5 juli 2011 over het vijfde cohesieverslag van de Commissie en de strategie voor het cohesiebeleid na 2013 (3),

—

gezien zijn resolutie van 23 juni 2011 over de bestaande situatie en de synergievoordelen die kunnen worden bereikt door het EFRO en de andere structuurfondsen beter op elkaar af te stemmen (4),

—

gezien zijn resolutie van 8 juni 2011 over investeren in de toekomst: een nieuw meerjarig financieel kader (MFK) voor een concurrerend, duurzaam en integratiegericht Europa (5),

—

gezien zijn resolutie van 23 juni 2011 over de Europese stedelijke agenda en de toekomst hiervan binnen het cohesiebeleid (6),

—

onder verwijzing naar zijn resolutie van 23 juni 2011 over doelstelling 3: een uitdaging voor territoriale samenwerking — de toekomstige agenda voor grensoverschrijdende, transnationale en interregionale samenwerking (7),

—

gezien zijn resolutie van 7 oktober 2010 over het cohesie- en regionaal beleid van de EU na 2013 (8),

—

gezien zijn resolutie van 20 mei 2010 over de bijdrage van het cohesiebeleid aan de verwezenlijking van de Lissabon- en EU 2020-doelstellingen (9),

—

gezien zijn resolutie van 20 mei 2010 over de totstandbrenging van synergieën tussen voor onderzoek en innovatie bestemde fondsen in Verordening (EG) nr. 1080/2006 betreffende het Europees Fonds voor Regionale Ontwikkeling en het zevende kaderprogramma voor onderzoek en ontwikkeling in steden en regio's alsmede in de lidstaten en de Unie (10),

—

gezien de door het Europees Parlement gepubliceerde studie getiteld „Cohesion policy after 2013: a critical assessment of the legislative proposals”,

—

gezien de conclusies van het Poolse voorzitterschap over de territoriale dimensie van EU-beleid en het toekomstig Cohesiebeleid van 24—25 november 2011 (11),

—

gezien het voorstel van 6 oktober 2011 voor een verordening van het Europees Parlement en de Raad tot vaststelling van gemeenschappelijke bepalingen inzake het Europees Fonds voor Regionale Ontwikkeling, het Europees Sociaal Fonds, het Cohesiefonds, het Europees Landbouwfonds voor plattelandsontwikkeling en het Europees Fonds voor maritieme zaken en visserij, die onder het gemeenschappelijk strategisch kader vallen, en tot vaststelling van algemene bepalingen inzake het Europees Fonds voor Regionale Ontwikkeling, het Europees Sociaal Fonds en het Cohesiefonds en tot intrekking van Verordening (EG) nr. 1083/2006 (COM(2011)0615),

—

gezien het voorstel van 6 oktober 2011 voor een verordening van het Europees Parlement en de Raad betreffende specifieke bepalingen met betrekking tot het Europees Fonds voor Regionale Ontwikkeling en de doelstelling „Investeren in groei en werkgelegenheid”, en tot intrekking van Verordening (EG) nr. 1080/2006 (COM(2011)0614),

—

gezien de mededeling van de Commissie van 9 november 2010 getiteld „Conclusies van het vijfde verslag over de economische, sociale en territoriale samenhang: de toekomst van het cohesiebeleid” (COM(2010)0642),

—

gezien de mededeling van de Commissie van 19 oktober 2010 getiteld „The EU Budget Review” (COM(2010)0700) en de technische bijlagen daarbij (SEC(2010)7000),

—

gezien de mededeling van de Commissie van 6 oktober 2010 getiteld „Bijdrage van het regionaal beleid aan de slimme groei in het kader van de Europa 2020-strategie” (COM(2010)0553),

—

gezien de mededeling van de Commissie van 31 maart 2010 getiteld „Cohesiebeleid: strategisch verslag over de tenuitvoerlegging van de programma's 2007-2013” (COM(2010)0110),

—

gezien de mededeling van de Commissie van 3 maart 2010 getiteld „Europa 2020: een strategie voor slimme, duurzame en op integratie gerichte groei” (COM(2010)2020),

—

gezien het document getiteld „An agenda for a reformed cohesion policy — A place-based approach to meeting European Union challenges and expectations” (Agenda voor een herzien cohesiebeleid — Territoriale aanpak van problemen en verwachtingen van de Europese Unie), een onafhankelijk verslag opgesteld door Fabrizio Barca op verzoek van Danuta Hübner, commissaris voor regionaal beleid, april 2009,

—

gezien artikel 48 van zijn Reglement,

—

gezien het verslag van de Commissie regionale ontwikkeling en het advies van de Commissie werkgelegenheid en sociale zaken (A7-0421/2012),

A.

overwegende dat met het cohesiebeleid beoogd wordt de verschillen tussen de regio's in de EU te verkleinen door middel van het versterken van de economische, sociale en territoriale cohesie, en verder overwegende dat het cohesiebeleid een rol heeft gespeeld bij het bevorderen van de Europese integratie middels sociaaleconomische ontwikkeling;

B.

overwegende dat de verordening met algemene bepalingen gemeenschappelijke regels bevat die van toepassing zijn op de vijf Europese financieringsprogramma's (Europees Fonds voor Regionale Ontwikkeling (EFRO), Europees Sociaal Fonds (ESF), Cohesiefonds, het Europees Landbouwfonds voor plattelandsontwikkeling (EOGFL) en het Europees Fonds voor maritieme zaken en visserij (EFMZV), die bedoeld zijn voor het ten uitvoer leggen van maatregelen van het cohesie-, het plattelands- en het visserijbeleid;

C.

overwegende dat het gemeenschappelijk strategisch kader gericht is op mechanismen voor het tot stand brengen van meer coördinatie tussen de fondsen die onder de verordening met algemene bepalingen vallen (EFRO, ESF, het Cohesiefonds, het Europees Landbouwfonds voor plattelandsontwikkeling en het Europees Fonds voor maritieme zaken en visserij) en van een betere integratie van deze fondsen in andere terreinen van EU-beleid;

D.

overwegende dat de territoriale dimensie een sectoroverschrijdend aspect van het cohesiebeleid is en de Europese regio's in staat stelt gebruik te maken van individueel territoriaal potentieel voor het realiseren van de doelstellingen van het cohesiebeleid;

E.

overwegende dat territoriale cohesie nu in het Verdrag van Lissabon wordt erkend als een van de hoofddoelstellingen van de EU;

1.

erkent dat een vereenvoudigd meerlagig bestuurssysteem belangrijk is voor het besluitvormingsproces op het gebied van het cohesiebeleid, waarbij in elk stadium op Europees, nationaal, regionaal en plaatselijk niveau moet worden samengewerkt bij de planning, ontwikkeling en tenuitvoerlegging van de Europese financieringsprogramma's; verzoekt de Commissie dit tot uitdrukking te laten komen in de ontwikkeling van duidelijke en goed afgebakende partnerschapscontracten;

2.

wijst op het belang van de Europese gedragscode voor de lidstaten, de regio's en de plaatselijke autoriteiten bij het voorbereiden, ten uitvoer leggen en monitoren van financieringsprogramma's; erkent dat, ten einde tot een dergelijke samenwerking te komen, het belangrijk is ervoor te zorgen dat beslissingen worden genomen op het niveau dat het dichtst bij de burger ligt;

3.

onderstreept dat, ondanks de aanzienlijke vooruitgang die geboekt is op het terrein van de convergentie in de EU, er nog altijd verschillen (bijv. bij toegankelijkheid) bestaan tussen EU-regio's, en dat deze groter blijven worden; wijst erop dat het budget voor het cohesiebeleid in de periode na 2013 ten minste op het huidige niveau moet worden gehandhaafd, teneinde te waarborgen dat steun de gebieden die behoefte aan economische en sociale regeneratie hebben in alle regio's van de EU blijft bereiken;

4.

is verheugd dat de Commissie in haar voorstel kiest voor een cohesiebeleid dat resulteert in meetbare resultaten, ten einde de duurzaamheid van investeringen te vergroten en de doeltreffendheid van financieringsprogramma's te waarborgen; benadrukt dat het resultaatgerichte stelsel eveneens flexibel moet zijn op nationaal, regionaal en plaatselijk niveau, en gericht moet zijn op vereenvoudiging, programmeringsprioriteiten en partnerschappen, opdat de resultaatgerichte stelsels regiospecifiek zijn;

5.

onderschrijft de doelstelling van de Commissie om middels de verordening met algemene bepalingen tot een reducering van de administratieve rompslomp te komen; onderstreept in dit verband dat van meet af aan duidelijkheid moet bestaan over regels, controles en subsidiabiliteit, en dat vereenvoudiging van de administratieve procedures mogelijk is middels een geïntegreerde benadering van de terbeschikkingstelling van de financiële middelen;

6.

onderstreept dat bij de ontwikkeling en de toepassing van het cohesiebeleid moet worden gezorgd voor een billijk evenwicht tussen de nodige controles op de besteding van financiering en de doeltreffendheid daarvan;

7.

geeft aan dat plaatselijke en regionale doelstellingen met de nodige flexibiliteit moeten worden vastgesteld, met participatie van regionale belanghebbenden in alle stadia, teneinde te waarborgen dat de Europese financieringsprogramma's de sociaaleconomische verschillen daadwerkelijk kunnen aanpakken;

8.

onderstreept dat flexibiliteit ook moet inhouden dat projecten tegelijkertijd steun kunnen krijgen met financiële middelen van verschillende fondsen die onder de verordening met algemene bepalingen vallen, en dat deze grotere flexibiliteit de tenuitvoerlegging van projecten ten goede zou komen en het aanvullende en sectoroverschrijdende karakter van de Europese financiering zou vergroten;

9.

benadrukt dat de doelstelling van territoriale cohesie onlosmakelijk verbonden blijft met de uitdagingen op het gebied van economische en sociale cohesie en erkent dat cohesiebeleid een grote bijdrage kan leveren aan de verwezenlijking van de Europa 2020-doelstellingen, met name op de gebieden werkgelegenheid, onderwijs en armoedebestrijding, middels het in Europa's groeistrategie introduceren van een territoriale dimensie;

10.

is van mening dat voor de verwezenlijking van de Europa 2020-doelstellingen ook gekeken moet worden naar andere financieringsprogramma's (bijv. Horizon 2020), eventueel in combinatie met cohesiefondsfinanciering;

11.

erkent de toenemende aandacht voor steden en stedelijke gebieden als motor van economische groei;

12.

benadrukt het belang van de versterking van bestaande koppelingen tussen stedelijke gebieden en het platteland, en van bevordering van nieuwe; onderstreept dat hiervoor een sterke focus op meerdere niveaus en samenwerking tussen betrokken partijen op het platteland en in steden nodig is, en dat door middel van het bevorderen van partnerschappen en netwerken specifieke omstandigheden moeten worden gecreëerd die plattelandsgebieden in staat stellen deel te nemen aan geïntegreerde activiteiten van een gegeven functionele geografische eenheid;

13.

benadrukt de noodzaak om programma's voor territoriale samenwerking effectiever te doen aansluiten op territoriale strategieën, en onderstreept de rol die de Europese groepering voor territoriale samenwerking (EGTS) hierbij kan spelen;

14.

onderstreept dat, vanwege de verschillen in grootte, hulpbronnen en sociaal-economische aspecten tussen steden en stedelijke gebieden in de EU, de afbakening van deze gebieden op lidstaatniveau gebeurt;

15.

onderstreept dat territoriale cohesie ook cohesie binnen de gebieden zelf inhoudt, d.w.z. dat ervoor wordt gezorgd dat het gehele gebied een economische bijdrage levert en niet uitsluitend de grote steden, en benadrukt dat de bijdragen die kleine en middelgrote steden in plattelandsgebieden aan de ontwikkeling van die gebieden kunnen leveren aanzienlijk zijn en niet moeten worden onderschat;

16.

onderstreept dat het horizontale, multisectorale karakter van territoriale cohesie alleen tot tastbare resultaten op regionaal niveau kan leiden en alleen in benutting van het individuele potentieel van regio's zal resulteren indien duidelijk afgebakende partnerschapscontracten worden gebruikt; benadrukt dat dit alleen realiseerbaar is middels de betrokkenheid van regionale en plaatselijke actoren, opdat alle partijen kunnen bijdragen aan de voorbereiding en uitvoering van programma's; onderstreept dat dit met name belangrijk is bij de ondersteuning van gebieden die te kampen hebben met verschillende handicaps, zoals grensoverschrijdende, berg-, insulaire en ultraperifere gebieden;

17.

stemt in met voorstellen voor een verordening met algemene bepalingen die leidt tot een betere coördinatie en integratie van de financieringsprogramma's teneinde de financiële middelen een grotere impact te laten hebben, en met het feit dat het cohesiebeleid in het kader voor de periode 2014-2020 een grotere territoriale dimensie krijgt;

18.

benadrukt dat een sterkere en meer geïntegreerde territoriale aanpak van de Europese financiering, met een adequate opbouw van capaciteit en de betrokkenheid van sociale partners en het maatschappelijk middenveld op plaatselijk en regionaal niveau, zowel in steden, als op het platteland, een positieve manier vormt om te waarborgen dat middelen worden ingezet om de sociaal-economische uitdagingen op lange termijn in Europa aan te gaan;

19.

onderstreept dat een betere harmonisatie tussen het cohesiebeleid en andere beleidsterreinen, zoals aangegeven in de verordening met algemene bepalingen, inhoudt dat de Europese regio's zich economisch zullen kunnen blijven ontwikkelen door gebruik te maken van hun individuele sterke punten;

20.

verwijst naar het voorbeeld van het Wales European Funding Office (WEFO) en het voornemen van deze instantie om de voor Wales beschikbare financiële middelen bijeen te brengen in één enkel „portal” waar informatie kan worden verkregen over alle fondsen die onder de verordening met algemene bepalingen vallen; onderstreept dat het „portal” van WEFO ook een gemeenschappelijk platform zou kunnen zijn voor aanvragen, betalingen, monitoring en evaluatie van alle onder de verordening vallende fondsen; geeft aan dat middels deze benadering de potentiële synergie-effecten en de mogelijkheden voor integratie van de financieringsstromen sneller in kaart kunnen worden gebracht en het proces van het aanvragen van Europese financiële steun kan worden vereenvoudigd;

21.

onderstreept dat, omdat de onder de verordening vallende fondsen en andere financieringsprogramma's (bijv. Horizon 2020, LIFE+) gemeenschappelijke kenmerken hebben, de doeltreffendheid van de Europese financiering gebaat kan zijn bij het op elkaar afstemmen van deze fondsen;

22.

is verheugd over het feit dat in de voorstellen voor een regelgevend kader de nadruk wordt gelegd op plaatselijke en geïntegreerde ontwikkeling middels „vanuit de gemeenschap geleide plaatselijke ontwikkeling”, „gemeenschappelijke actieplannen” en „geïntegreerde territoriale investeringen”;

23.

onderstreept dat op basis van de voorstellen van de Commissie alle investeringen moeten aansluiten bij de plaatselijke behoeften en er geen sprake mag zijn van overlapping met andere projecten;

24.

dringt erop aan te kiezen voor een volledig geïntegreerde benadering met aanverwante instrumenten voor tenuitvoerlegging („vanuit de gemeenschap geleide plaatselijke ontwikkeling”, „geïntegreerde territoriale investeringen” en „gemeenschappelijke actieplannen”), op basis waarvan plaatselijke partnerschappen voor verschillende combinaties van deze instrumenten kunnen kiezen, rekening houdend met hun specifieke behoeften, en de toepassing van flexibelere regelingen voor het bijeenbrengen van middelen in overweging te nemen, waarbij rekening wordt gehouden met de specifieke behoeften van de lidstaten en de regio's;

25.

benadrukt de noodzaak om de uitvoering van het voorgestelde instrument zo eenvoudig mogelijk te houden om te voorkomen dat de administratieve lasten van plaatselijke autoriteiten toenemen en doelstellingen op het gebied van vereenvoudiging te kunnen verwezenlijken;

26.

is van mening dat institutionele capaciteit op verschillende interventieniveaus een belangrijk element is om het welslagen van de toepassing van de territoriale aanpak te verzekeren;

27.

verwijst naar het voorbeeld van subdelegering aan gemeenteraden in Nederland, waarbij delen van financieringsprogramma's (bijv. EFRO) van de regionale autoriteit worden gedelegeerd naar plaatselijke autoriteiten, en acties worden geïmplementeerd op plaatselijk niveau om in te spelen op plaatselijke behoeften; onderstreept dat het bij plaatselijke autoriteiten neerleggen van de beheersverantwoordelijkheid grotere kansen biedt op het realiseren van de beste, op de plaatselijke behoeften toegesneden combinatie van middelen; onderstreept dat dit de implementatie van „geïntegreerde territoriale investeringen” op plaatselijk of op lager niveau ten goede kan komen, aangezien de beheersstructuren op plaatselijk niveau reeds voorhanden zijn;

28.

steunt de voorstellen van de Commissie met betrekking tot „vanuit de gemeenschap geleide plaatselijke ontwikkeling” en beschouwt dit concept als een belangrijk onderdeel van de verordening met algemene bepalingen, dat zich zal richten op het tot stand brengen van synergie-effecten tussen alle fondsen die onder de verordening met algemene bepalingen vallen;

29.

is van mening dat dit instrument een prima middel is voor het bevorderen van participatie van onderaf van een dwarsdoorsnede van plaatselijke actoren met het oog op het verwezenlijken van duurzame territoriale doelstellingen; is in dit verband een voorstander van meer maatregelen voor opbouw van administratieve capaciteit op regionaal en plaatselijk niveau ter bevordering van de deelname van zowel de plaatselijke, als de regionale autoriteiten, en van de sociale partners;

30.

erkent het succes van het Leader-programma als een belangrijk instrument voor de uitvoering van het beleid voor plattelandsontwikkeling en is van mening dat door middel van „vanuit de gemeenschap geleide plaatselijke ontwikkeling” dit mechanisme een belangrijke rol kan spelen bij het oplossen van plaatselijke en regionale problemen; steunt ook het inzetten van het concept „vanuit de gemeenschap geleide plaatselijke ontwikkeling” voor stadsontwikkeling;

31.

verzoekt de Commissie haar voorstellen met betrekking tot „vanuit de gemeenschap geleide plaatselijke ontwikkeling” in de tenuitvoerleggingsfase te verduidelijken, teneinde alle potentiële deelnemers in staat te stellen inzicht te verwerven in het meest voor de hand liggende doel, het toepassingsgebied en het effect van dit concept; ziet uit naar de publicatie van een leidraad voor „vanuit de gemeenschap geleide plaatselijke ontwikkeling” bestemd voor beheersautoriteiten;

32.

erkent dat sinds 2007 vooruitgang is geboekt bij de samenwerking tussen plaatselijke visserijactiegroepen en plaatselijke Leader-actiegroepen en ziet deze samenwerking als een voorbeeld van de wijze waarop in het geval van „vanuit de gemeenschap geleide plaatselijke ontwikkeling” in de toekomst financiële middelen van verschillende onder de verordening met algemene bepalingen vallen fondsen zouden kunnen worden gecombineerd; wijst op het voorbeeld van elf plaatselijke partnerschappen in Denemarken, die voor de financiering, de tenuitvoerlegging en het beheer van projecten gebruik maken van zowel het Europees Landbouwfonds voor plattelandsontwikkeling (Leader), als het Europees Fonds voor maritieme zaken en visserij (doelstelling 4);

33.

is van oordeel dat nauwkeurig gekeken moet worden naar het geïntegreerde gebruik van financiële middelen van meerdere fondsen, zoals van het Europees Landbouwfonds voor plattelandsontwikkeling en het Europees Fonds voor maritieme zaken en visserij, voor „vanuit de gemeenschap geleide plaatselijke ontwikkeling” in de toekomstige programmeringsperiode als een manier om synergie-effecten tussen alle onder de verordening met algemene bepalingen vallende fondsen tot stand te brengen;

34.

steunt de voorstellen in de verordening met algemene bepalingen betreffende de introductie van gezamenlijke actieplannen aan de hand waarvan groepen projecten financiering kunnen ontvangen met middelen van meer dan één operationeel programma;

35.

beschouwt gezamenlijke actieplannen als een goed middel om te komen tot resultaatgericht beheer, dat één van de overkoepelende doelstellingen van het cohesiebeleid voor de periode na 2013 is;

36.

onderstreept dat het belangrijk is dat deze instrumenten parallel met „vanuit de gemeenschap geleide ontwikkeling” tot stand worden gebracht, teneinde ervoor te zorgen dat dit concept („vanuit de gemeenschap geleide ontwikkeling”) méér wordt dan alleen een strategisch instrument voor de ontwikkeling van plaatselijke capaciteit of een op zichzelf staand investeringsdoel als zodanig, maar juist gaat bijdragen aan onder andere de bevordering van sociale inclusie en de bestrijding van armoede;

37.

dringt aan op verduidelijking van het toepassingsgebied en integratie van gezamenlijke actieplannen, en op beantwoording van de vraag of zij gebruikt zullen worden voor de tenuitvoerlegging van hele programma's of alleen delen van programma's;

38.

erkent dat gezamenlijke actieplannen een zeer doeltreffende vorm van ondersteuning kunnen bieden voor het verwezenlijking van een evenwichtige integratie van jongeren op de arbeidsmarkt; merkt evenwel op dat extreem lange besluitvormingsprocessen en gecompliceerde administratieve procedures dienen te worden voorkomen;

39.

is verheugd met de voorstellen betreffende „geïntegreerde territoriale investeringen”, die inhouden dat steden financiële middelen van meer dan één prioritaire doelstelling kunnen krijgen voor de geïntegreerde tenuitvoerlegging van op hun specifieke behoeften toegesneden operationele programma's;

40.

dringt aan op een verdere verduidelijking van het toepassingsgebied van dit concept en van het potentieel ervan om, indien het aansluit bij de plaatselijke behoeften, te worden gebruikt in niet-stedelijke en voorstedelijke gebieden, met gebruik van alle onder de verordening met algemene bepalingen vallende fondsen;; benadrukt dat er moet worden gezorgd voor samenhang tussen de geïntegreerde territoriale investeringen en de strategieën voor duurzame ontwikkeling op regionaal niveau, teneinde de economische en sociale cohesie te verbeteren, niet alleen tussen de regio's, maar ook tussen stedelijke en niet-stedelijke gebieden binnen de regio's;

41.

verwijst naar het voorbeeld van een model voor „geïntegreerde territoriale investeringen” in de regio Manchester waarbij sprake is van integratie van financiering uit een zo groot mogelijk aantal relevante bronnen met het oog op vergroting van het rendement van de investeringen; geeft aan dat dit model nog volop in ontwikkeling is en in potentie gebruikt kan worden ter ondersteuning van een strategie die deze stadsregio een groot aantal sociaaleconomische voordelen beoogt op te leveren; onderstreept dat dit voorstel voor „geïntegreerde territoriale investeringen” betrekking heeft op integratie van EFRO-prioriteiten met ESF-maatregelen en dat er, gezien de grotere focus van het EFRO op kleine- en middelgrote ondernemingen en innovatie, in de toekomst mogelijkerwijs verbanden kunnen worden gelegd met projecten in het kader van Horizon 2020;

42.

is verheugd over de voorstellen van de Commissie betreffende een ruimer gebruik en uitbreiding van het toepassingsgebied van financiële instrumenten door middel van eenvoudiger en duidelijker regels voor een grotere doeltreffendheid van de vijf fondsen die onder de verordening met algemene bepalingen vallen;

43.

onderstreept het potentieel van financiële instrumenten, met inbegrip van microkredieten, om alternatieve financieringsbronnen aan te boren voor een breed scala aan actoren, ter aanvulling van traditionele financieringsmethoden; benadrukt dat in het toekomstige financieringskader financiële instrumenten als hefboom voor private financiering moeten kunnen dienen en de nodige flexibiliteit moeten hebben opdat lidstaten en regio's de doelsectoren en uitvoeringsmethoden op hun specifieke behoeften kunnen afstemmen;

44.

onderstreept dat financiële instrumenten als mechanismen die de weg vrij maken voor samenwerking tussen ondernemingen, publiekrechtelijke organisaties en onderwijsinstellingen ook bevorderd zouden moeten worden als een middel voor het ontwikkelen van een geïntegreerde benadering van financiering;

45.

is verheugd over de voorstellen in het gemeenschappelijk strategisch kader voor partnerschapsovereenkomsten waarin wordt omschreven hoe fondsen van de verordening met algemene bepalingen en andere financieringsprogramma's, zoals het EU-kaderprogramma voor onderzoek en innovatie (voorheen zevende KP, nu Horizon 2020), LIFE+ en de financieringsfaciliteit voor Europese verbindingen, op elkaar kunnen worden afgestemd;

46.

onderkent dat financieringsprogramma's zoals Horizon 2020 met name gericht zijn op kennis, terwijl de structuurfondsen tot nu toe succesvol zijn geweest op het vlak van de „capaciteitsopbouw” door financiering ter beschikking te stellen voor het opstarten van ondernemingen en organisaties die vervolgens partners werden in projecten in het kader van het zevende KP of projecten van het programma voor concurrentievermogen en innovatie;

47.

benadrukt dat de bestaande synergieën tussen fondsen van de verordening met algemene bepalingen en Horizon 2020 erop wijzen dat beide financieringsbronnen mogelijkerwijs kunnen worden gebruikt terwijl gewerkt wordt aan aanvullende thematische doelstellingen;

48.

benadrukt dat sociaal en werkgelegenheidsbeleid een belangrijke rol speelt bij de totstandbrenging van een duurzame en sociaal evenwichtige ruimtelijke ordening en veel kan bijdragen aan de beperking van regionale ongelijkheden en de verbetering van het welzijn van alle burgers door gelijke kansen te verschaffen aan iedereen;

49.

benadrukt dat strijd tegen armoede ook de bestrijding van uitsluiting omvat en dat plattelandsgebieden met een lage bevolkingsdichtheid of een vergrijzende bevolking moeten optreden tegen de ontoereikende zorgvoorzieningen, wat enigszins gecompenseerd kan worden door de verbetering van de toegang tot breedbandtechnologie en de bevordering van telegeneeskunde;

50.

is van mening dat de territoriale aanpak een doeltreffend mechanisme dient te zijn om kmo's te helpen nieuwe duurzame banen te scheppen en om programma's voor beroepsopleidingen op te starten of uit te werken; is van mening dat ondernemersactiviteiten die gericht zijn op groei en werkgelegenheid en het aanboren van potentieel ook over de administratieve grenzen heen kunnen worden ontplooid, en verzoekt de lidstaten de bestaande voorwaarden voor nieuwe ondernemers te verbeteren zodat hun grote potentieel voor het scheppen van nieuwe duurzame banen beter kan worden benut;

51.

onderstreept dat er sterke synergieën tot stand moeten worden gebracht tussen het cohesiebeleid en ander EU-beleid teneinde de doeltreffendheid van het cohesiebeleid bij de aanpak van de huidige uitdagingen op het vlak van werkgelegenheid en sociale zaken te waarborgen;

52.

wijst erop dat territoriale samenwerking en macroregionale strategieën nuttige instrumenten kunnen zijn om regionale ongelijkheden vast te stellen en op te heffen, bijvoorbeeld bij de toegang tot onderwijs en werkgelegenheid, en om convergentie tussen Europese regio's te bevorderen;

53.

is van mening dat de vrijwillige mobiliteit van werknemers en net afgestudeerden in de EU een oplossing kan vormen voor regionale en plaatselijke tekorten op de arbeidsmarkt, en moedigt de lidstaten en de regio's aan doeltreffender gebruik te maken van deze mobiliteit teneinde de territoriale ontwikkeling en samenhang te bevorderen;

54.

vindt het essentieel om de maatregelen die door het ESF ondersteund worden, op verschillende beleidsniveaus te coördineren teneinde een doeltreffende territoriale aanpak mogelijk te maken; acht het vooral noodzakelijk om de onderwijsdiensten en -voorzieningen af te stemmen op de behoeften van de plaatselijke arbeidsmarkt;

55.

vindt het cruciaal om de uitwisseling van beproefde praktijken tussen de lidstaten te bevorderen in het kader van zinvolle en doeltreffende langetermijnplanning van territoriale ontwikkeling, en door degelijke en duurzame werkgelegenheid te bevorderen ter voorkoming en bestrijding van armoede en werkloosheid;

56.

verzoekt zijn Voorzitter deze resolutie te doen toekomen aan de Raad en de Commissie.

30.12.2015   

NL

Publicatieblad van de Europese Unie

C 440/13

—

gezien de artikelen 175, 212 en 222 van het VWEU,

—

gezien Verordening (EG) nr. 2012/2002 van de Raad van 11 november 2002 tot oprichting van het Solidariteitsfonds van de Europese Unie (1),

—

gezien het Interinstitutioneel Akkoord van 7 november 2002 tussen het Europees Parlement, de Raad en de Commissie over de financiering van het Solidariteitsfonds van de Europese Unie ter aanvulling van het Interinstitutioneel Akkoord van 6 mei 1999 over de begrotingsdiscipline en de verbetering van de begrotingsprocedure (2),

—

gezien de mededeling van de Commissie aan het Europees Parlement, de Raad, het Europees Economisch en Sociaal Comité en het Comité van de Regio's getiteld „De toekomst van het Solidariteitsfonds van de Europese Unie” (COM(2011)0613),

—

gezien het verslag van de Commissie „Solidariteitsfonds van de Europese Unie — Jaarverslag 2010” (COM(2011)0694),

—

gezien het verslag van de Commissie „Solidariteitsfonds van de Europese Unie — Jaarverslag 2008 en verslag over de ervaring die de afgelopen zes jaar met het nieuwe instrument is opgedaan” (COM(2009)0193),

—

gezien zijn standpunt van 18 mei 2006 over het voorstel voor een verordening van het Europees Parlement en de Raad tot oprichting van het Solidariteitsfonds van de Europese Unie (3),

—

gezien het advies van het Europees Economisch en Sociaal Comité over de mededeling van de Commissie aan het Europees Parlement, de Raad, het Europees Economisch en Sociaal Comité en het Comité van de Regio's getiteld „De toekomst van het Solidariteitsfonds van de Europese Unie” (4),

—

gezien Speciaal verslag nr. 3/2008 van de Europese Rekenkamer „Het Solidariteitsfonds van de Europese Unie: hoe snel, efficiënt en flexibel is het?” (5),

—

gezien artikel 48 van zijn Reglement,

—

gezien het verslag van de Commissie regionale ontwikkeling (A7-0398/2012),

A.

overwegende dat in artikel 222 van het VWEU bepaald staat dat de Unie en de lidstaten uit solidariteit gezamenlijk optreden indien een lidstaat getroffen wordt door een terroristische aanval, een natuurramp of een door de mens veroorzaakte ramp;

B.

overwegende dat het Solidariteitsfonds van de Europese Unie (SFEU) het voornaamste instrument is om solidair optreden van de Unie tot uiting te brengen en belangrijke financiële steun te verlenen aan lidstaten of gebieden die door zware rampen getroffen worden;

C.

overwegende dat het SFEU, wanneer het moet worden ingezet, in ruime mate wordt gezien als een van de meest bevredigende instrumenten waarover de Unie beschikt: het vormt immers de duidelijkste, belangrijkste en meest overtuigende blijk van solidariteit van Europa met haar burgers die met een benarde situatie te maken krijgen;

D.

overwegende dat het in 2005 ingediende wetgevingsvoorstel voor een nieuwe verordening inzake het SFEU in het Parlement op veel bijval kon rekenen maar voor de meeste lidstaten onaanvaardbaar bleek en uiteindelijk door de Commissie werd ingetrokken;

E.

overwegende dat de huidige crisis de lidstaten en de EU verplicht de uitgaven binnen de perken te houden;

F.

overwegende dat uit een aantal verslagen (6) is gebleken dat de huidige verordening inzake het SFEU moet worden gewijzigd, hoofdzakelijk om de werking ervan te versnellen en de inzetbaarheid te verbeteren, met inachtneming van het subsidiariteitsbeginsel;

1.

onderstreept het belang van het SFEU als belangrijkste instrument waarmee de Unie kan reageren op een grote ramp die zich voordoet op het grondgebied van de Unie of in landen die in onderhandeling zijn over hun toetreding tot de EU;

2.

benadrukt dat het fonds weliswaar in goed aanzien staat bij de burgers maar dat de werking ervan moet worden verbeterd door het flexibeler, sneller en zichtbaarder te maken om de geloofwaardigheid van de Unie bij haar burgers te vergroten;

3.

wijst op het belang van de steun die uit het SFEU aan de lidstaten wordt verleend om de staatskas bij te springen wanneer overheden het hoofd moeten bieden aan noodsituaties ten gevolge van een zware ramp waar zij vaak niet tegen opgewassen zijn;

4.

constateert dat het momenteel onaanvaardbaar veel tijd kost om middelen uit het fonds in te zetten en wijst er dan ook op dat de administratieve procedures om het fonds in te zetten, efficiënter en sneller moeten worden want bij de goedkeuring zijn drie Europese instellingen betrokken, met als gevolg dat het overdreven lang duurt om door een ramp getroffen lidstaten te helpen en hierdoor niet de verhoopte resultaten worden bereikt;

5.

stipt aan dat de meeste aanvragen (63 %) werden ingediend in de uitzonderlijke categorie „regionale ramp” en dat 66 % daarvan na beoordeling door de Commissie werd verworpen;

6.

is van mening dat de huidige bepalingen van de betrokken verordening, in het geval van zich traag voltrekkende rampen, juridische en praktische moeilijkheden opleveren voor de beschikbaarstelling van middelen uit het fonds, en verzoekt de Commissie derhalve te overwegen een grotere flexibiliteit te hanteren met betrekking tot de termijn waarbinnen aanvragen moeten worden ingediend, zodat er in het bijzonder op kan worden toegezien dat dergelijke schade ook door het SFEU kan worden gedekt;

7.

is blij dat de Commissie tot de bevinding is gekomen dat de huidige verordening inzake het SFEU moet worden herzien om de werking en inzetbaarheid ervan te verbeteren; deelt de mening van de Commissie dat de voorgestelde wijziging van de verordening, gezien de huidige economische crisis, de begroting van de Unie of de lidstaten niet extra mag belasten;

8.

stipt aan dat het beginsel „wie schade veroorzaakt, moet daarvoor opdraaien” onverkort moet worden toegepast, zodat de verantwoordelijken voor een ramp bij gebruik van het SFEU hun aansprakelijkheid niet ontlopen;

9.

vindt dat het verzet van een aantal lidstaten, die vrezen dat grote veranderingen in de rechtsgrondslag van dit instrument hogere financiële lasten met zich mee zullen brengen, onterecht is en de aanpassing van de uit 2002 daterende verordening beperkt heeft tot een aantal verduidelijkingen en een poging om de inzetbaarheid ervan te verbeteren; wijst erop dat het aantal, de aard, de ernst en de hevigheid van rampen in de regio's van de Europese Unie sinds de oprichting van het fonds jammer genoeg aanzienlijk zijn toegenomen;

10.

is niettemin verheugd dat de werking aanzienlijk kan worden verbeterd door in de geldende regels louter bepaalde aanpassingen aan te brengen, met behoud van de bestaansreden en het karakter van het fonds, dat voornamelijk is opgezet om te beschikken over een soepel en efficiënt instrument waarmee terstond bijstand kan worden verleend aan burgers die getroffen worden door een fenomeen dat ernstig ingrijpt op hun levensomstandigheden en welzijn;

11.

vraagt zich af of een duidelijker en nauwkeuriger definitie van het begrip „ramp” kan helpen om het scepticisme weg te nemen bij veel lidstaten die zich verzetten tegen een grondige hervorming van dit EU-instrument;

12.

benadrukt dat de te doorlopen bureaucratische procedures voor de beschikbaarstelling van middelen uit dit EU-instrument dringend moeten worden vereenvoudigd, zodat er minder tijd hoeft te verlopen tussen het ogenblik waarop de ramp zich voordoet en het ogenblik waarop de getroffen lidstaat of regio hulp ontvangt, want in sommige gevallen duurt dat meer dan een jaar; herinnert er niettemin aan dat dit instrument niet in het leven is geroepen om snel te reageren maar om noodacties die aanvankelijk door de overheidsinstanties in het getroffen land zijn gefinancierd, te herfinancieren;

13.

is ingenomen met het voorstel van de Commissie om bij te dragen aan de vereenvoudiging van de procedures op Europees niveau en zo de termijnen te verkorten; benadrukt dat ook de lidstaten hun administratieve procedures moeten analyseren en eventuele knelpunten moeten wegwerken die een obstakel kunnen vormen voor snellere beschikbaarstelling van steun aan de getroffen regio's;

14.

verzoekt de lidstaten in alle fasen van de uitvoering nauw samen te werken met lagere overheden om een zichtbare en effectieve Unie-bijdrage ter plaatse te waarborgen en duurzame oplossingen te bevorderen;

15.

vindt het een interessant en zinvol voorstel van de Commissie om de subsidiebesluiten en de uitvoeringsovereenkomsten tussen de Commissie en de lidstaten samen te voegen zodra het Parlement en de Raad de financiële middelen ter beschikking hebben gesteld, omdat dit tijd bespaart en er zo sneller kan worden gereageerd;

16.

is van mening dat het SFEU, zoals nu, buiten de EU-begroting moet blijven en moet worden ingezet wanneer zich rampen voordoen, aangezien het aantal rampen en de ernst ervan vooraf onbekend en niet te voorzien zijn;

17.

is het ermee eens dat ook het invoeren van de mogelijkheid om voorschotten uit te betalen zodra de getroffen staat om steun heeft verzocht, een goede manier is om de steunverlening aan de door een ernstige ramp getroffen landen te versnellen en dat dit het SFEU doeltreffender zou helpen maken; vindt dat die voorschotten, als zij er komen, een vast percentage van de naar verwachting te verlenen totale hulp zouden moeten bedragen en naar de begroting van de Unie moeten terugvloeien als de aanvraag niet wordt aanvaard;

18.

verzoekt de Commissie het toepassingsgebied en de dekking van het fonds duidelijk te omschrijven, eventuele rechtsonzekerheid omtrent de reikwijdte weg te nemen en bovendien te voorkomen dat de lidstaten onder druk van hun burgers aanvragen indienen, ook al weten ze dat die zullen worden afgewezen;

19.

is van mening dat indien een ramp „cascade-effecten” veroorzaakt, de bijkomende schade ook door het fonds moet worden vergoed wanneer die aanzienlijke gevolgen heeft voor de sociaaleconomische structuur van een regio;

20.

benadrukt dat duidelijk en eenvoudig moet worden omschreven wat een ramp op regionaal niveau is, en moet worden verduidelijkt welke rampen op regionaal niveau subsidiabel zijn, door een eenvoudig en objectief criterium in te voeren aan de hand waarvan ze gelijkgesteld kunnen worden met andere rampen zodat elke mogelijkheid tot speculatieve interpretatie en eventuele twijfel bij de aanvragers omtrent subsidiabiliteit worden weggenomen;

21.

vindt dat het criterium op basis van de inkomensdrempel als algemeen basiscriterium voor elk soort ramp zou kunnen worden aangenomen; benadrukt dat, indien het inkomen als indicator dient om te bepalen of een regionale ramp subsidiabel is, dit moet worden aangepast aan het regionale bbp in het laatste jaar waarvoor officiële cijfers beschikbaar zijn, door er een vooraf bepaalde correctiefactor op toe te passen om rekening te houden met de niet in inkomen becijferbare verliezen alsook de directe en indirecte gevolgen die meestal met een regionale ramp gepaard gaan en vaak veel meer bedragen dan de naar inkomen gemeten gevolgen;

22.

is van mening dat het voorstel om de subsidiabiliteit van een regionale ramp te bepalen aan de hand van een schadedrempel van 1,5 % van het regionale bbp op NUTS 2-niveau (7) zou verduidelijken of verwacht mag worden of een eventuele aanvraag al dan niet voor steunverlening uit het fonds in aanmerking komt, maar onderstreept dat dit nagenoeg hetzelfde resultaat zal opleveren als de huidige criteria voor regionale rampen, waardoor haast alle regionale rampen uit de boot zullen blijven vallen; beklemtoont dan ook dat een dermate hoge drempel niet het antwoord zal bieden dat de burgers verwachten en bijgevolg de frustratie bij de slachtoffers van een ramp niet zal wegnemen, wel integendeel: zij zullen het optreden van de Unie blijven veroordelen en haar blijven beschuldigen van een gebrek aan medeleven met haar burgers;

23.

wijst erop dat rampenpreventie een essentiële rol speelt in het EU-beleid en de goedkoopste manier is om de kwetsbaarheid voor rampen te verminderen; onderstreept dat EU-regio's een coherent gebruik moeten maken van alle verschillende financieringsmogelijkheden voor duurzame rampenpreventie;

24.

benadrukt dat duidelijk moet zijn dat droogte beschouwd zal blijven worden als een soort ramp die voor hulp uit het SFEU in aanmerking komt, teneinde de sociaaleconomische en de milieugevolgen van dergelijke periodes te milderen in de context van de kaderrichtlijn Water, gegeven het feit dat het hier een langdurig structureel probleem met ernstige sociaaleconomische gevolgen betreft, waarbij de gebruikelijke aanvraagtermijnen moeilijk toe te passen zijn; dringt er derhalve op aan dat er voor ernstige droogtes of andere zich traag voltrekkende rampen specifieke bepalingen worden ingevoerd tot vaststelling van de datum waarop de overheid voor het eerst tegen het verschijnsel is opgetreden, zodat een snel en juridisch duidelijk antwoord mogelijk is;

25.

roept de Commissie op de criteria te onderzoeken en aan te passen zodat het SFEU kan reageren op de natuurrampen in het Middellandse Zeegebied, die de laatste jaren — deels als gevolg van de klimaatverandering — tot de grootste natuurrampen in de Unie behoren;

26.

wijst erop dat het SFEU niet alle schade als gevolg van natuurrampen dekt en dat in een toekomstig voorstel voor een verordening dan ook moet worden omschreven welke schade met dit instrument wordt vergoed;

27.

stipt aan dat met de huidige instrumenten erg moeilijk adequaat op EU-niveau kan worden gereageerd op ernstige, niet door de natuur veroorzaakte crises, zoals is gebleken bij industriële ongevallen of ernstige volksgezondheidscrises, en dat de Unie geschikte instrumenten moet hebben om gepast te reageren wanneer dergelijke rampen zich voordoen;

28.

benadrukt dat het SFEU bij het optreden na natuurrampen een aanvulling moet vormen op andere financieringsinstrumenten, zoals de structuurfondsen, en dat daarbij moet worden geprofiteerd van de totstandbrenging van synergieën met deze mechanismen en daarmee verband houdende programma's;

29.

benadrukt dat de regio's in het volgende financieel kader 2014-2020 voldoende flexibiliteit moeten krijgen en de aan hen toegewezen middelen moeten kunnen herverdelen zodat zij de beschikbare middelen in geval van een ramp kunnen opvoeren als zij dat nodig en gepast achten, en verzoekt de Commissie de geldende verordening tijdig vóór de nieuwe financieringsperiode te herzien;

30.

verzoekt zijn Voorzitter deze resolutie te doen toekomen aan de Raad, de Commissie en de nationale parlementen.

30.12.2015   

NL

Publicatieblad van de Europese Unie

C 440/17

—

gezien artikel 225 van het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie,

—

gezien artikel 298 van het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie,

—

gezien artikel 41 van het Handvest van de grondrechten van de Europese Unie, waarin het recht op behoorlijk bestuur als een grondrecht wordt erkend,

—

gezien Verordening (EG) nr. 45/2001 van het Europees Parlement en de Raad van 18 december 2000 betreffende de bescherming van natuurlijke personen in verband met de verwerking van persoonsgegevens door de communautaire instellingen en organen en betreffende het vrije verkeer van die gegevens (1),

—

gezien Verordening (EG) nr. 1049/2001 van het Europees Parlement en de Raad van 30 mei 2001 inzake de toegang van het publiek tot documenten van het Europees Parlement, de Raad en de Commissie (2),

—

gezien de uitgebreide rechtspraak van het Hof van Justitie van de Europese Unie, waarin een aantal algemene bestuuursrechtelijke beginselen wordt erkend die steun vinden in de grondwettelijke tradities van de lidstaten,

—

gezien zijn resolutie van 6 september 2001 over het speciaal verslag van de Europese Ombudsman aan het Europees Parlement naar aanleiding van het initiatiefonderzoek naar het bestaan, bij de verschillende instellingen en organen van de Gemeenschappen, van een code van goed administratief gedrag en de toegankelijkheid van die code voor het publiek (3),

—

gezien Besluit 2000/633/EG, ECSC, Euratom van de Commissie van 17 oktober 2000 tot wijziging van haar reglement van orde door toevoeging van een bestuurlijke gedragscode voor het personeel van de Commissie bij de contacten met het publiek (4),

—

gezien het besluit van de secretaris-generaal van de Raad/hoge vertegenwoordiger voor het gemeenschappelijk buitenlands en veiligheidsbeleid van 25 juni 2001 betreffende een code voor correct bestuurlijk gedrag van het secretariaat-generaal van de Raad van de Europese Unie en zijn personeel in de contacten die zij om professionele redenen met het publiek hebben (5),

—

gezien Aanbeveling CM/Rec(2007)7 van 20 juni 2007 van het Comité van ministers van de Raad van Europa aan de lidstaten over goed bestuur,

—

gezien de 'Beginselen voor de openbare dienst voor EU-ambtenaren', door de Europese Ombudsman gepubliceerd op 19 juni 2012,

—

gezien de in opdracht van de Zweedse regering door het Zweedse Bureau voor openbaar bestuur verrichte studie over de beginselen van goed bestuur in de lidstaten van de Europese Unie (6),

—

gezien de voordrachtsnotities voor de Conferentie over Europees bestuursrecht, georganiseerd door de beleidsafdeling van de Commissie juridische zaken van het Parlement en de Universiteit van León (León, 27—28 april 2011),

—

gezien de aanbevelingen in het werkdocument over de stand van zaken en de toekomstvooruitzichten voor EU-bestuursrecht dat de Werkgoep voor EU –bestuursrecht op 22 november 2011 aan de Commissie juridische zaken heeft voorgelegd,

—

gezien de beoordeling op Europese meerwaarde van een wet bestuursprocesrecht van de Europese Unie, voorgelegd op 6 november 2012 door de Unit voor beoordeling op Europese meerwaarde van de Commissie juridische zaken,

—

gezien de artikelen 42 en 48 van zijn Reglement,

—

gezien het verslag van de Commissie juridische zaken en de adviezen van de Commissie constitutionele zaken en de Commissie verzoekschriften (A7-0369/2012),

A.

overwegende dat met de uitbreiding van de bevoegdheden van de Europese Unie burgers steeds meer direct met het bestuur van de EU worden geconfronteerd, zonder altijd toegang te hebben tot de bijbehorende procedurele rechten die zij tegenover dit bestuur zouden kunnen afdwingen indien dergelijke acties noodzakelijk mochten blijken;

B.

overwegende dat de burgers van de Unie een hoge mate van transparantie, efficiëntie, vlotte behandeling en ontvankelijkheid van de administratie van de Unie mogen verwachten, ongeacht of zij een formele klacht indienen of gebruik maken van hun recht om een verzoekschrift in te dienen krachtens het Verdrag, en dat indieners informatie moeten krijgen over de eventuele mogelijkheid tot het nemen van verdere stappen in de zaak;

C.

overwegende dat de bestaande regels van de Unie inzake goed bestuur her en der verspreid zijn over tal van verschillende bronnen: in het primaire recht, in de rechtspraak van het Hof van Justitie van de Europese Unie, in secondaire wetgeving, in zogenaamde „soft law” en in verbintenissen die de Unie-instellingen eenzijdig zijn aangegaan;

D.

overwegende dat de burger moeilijk inzicht kan krijgen in zijn administratieve rechten uit hoofde van het Unierecht doordat de Unie geen coherent en alomvattend stelsel van gecodificeerd bestuursrecht kent;

E.

overwegende dat de interne gedragscodes die bij de verschillende instellingen bestaan een beperkte werking hebben, van elkaar verschillen, en juridisch niet bindend zijn;

F.

overwegende dat het Parlement, in de overtuiging dat voor alle Unie-instellingen dezelfde gedragscode voor behoorlijk bestuur behoort te gelden, in voornoemde resolutie van 6 september 2001 na amendering zijn goedkeuring heeft gehecht aan de door de Ombudsman ontworpen Europese Code van Goed Administratief Gedrag;

G.

overwegende dat het Parlement in die resolutie de Commissie vroeg met een voorstel te komen houdende een Code van goed administratief gedrag, op basis van artikel 308 van het Verdrag tot oprichting van de Europese Gemeenschap;

H.

overwegende dat dit, zoals ook de Ombudsman onderstreept, een einde helpt maken aan de verwarring door de verschillende naast elkaar bestaande gedragscodes bij de meeste Unie-instellingen en –organen, ervoor zorgt dat de instellingen en organen dezelfde elementaire beginselen hanteren in hun relaties met de burger, en het belang van die beginselen nog eens onderstreept, voor de burgers evengoed als voor de ambtenaren;

I.

overwegende dat alle activiteiten van de Unie in overeenstemming moeten zijn met het rechtsstaatbeginsel, en dit met een strikte scheiding der machten;

J.

overwegende dat het grondrecht op behoorlijk bestuur, vervat in artikel 41 van het Handvest van de grondrechten van de Europese Unie, thans als bepaling van primair recht juridisch bindend is;

K.

overwegende dat regels van goed bestuur bevorderlijk zijn voor transparantie en verantwoordingsplicht;

L.

overwegende dat een dringend probleem in de Europese Unie van vandaag de dag het gebrek aan vertrouwen is onder de burgers, hetgeen afbreuk kan doen aan haar legitimatie; overwegende dat de Europese Unie de burgers snelle, duidelijke en zichtbare antwoorden verschuldigd is om op hun zorgen te reageren;

M.

overwegende dat invoering van het dienstbaarheidsbeginsel — dat wil zeggen dat het bestuur moet proberen de burger te begeleiden, te helpen en van dienst te zijn, te ondersteunen en vriendelijk en beleefd te bejegenen, en dus omslachtige en langdurige procedures moet vermijden, waardoor zowel de burger als de ambtenaar tijd en moeite bespaart — ertoe zou bijdragen dat aan de legitieme verwachtingen van de burgers wordt voldaan en zowel burgers als het bestuur het voordeel biedt van verbeterde dienstverlening en grotere efficiëntie; overwegende dat aan het recht van burgers van de Unie op goed bestuur meer bekendheid moet worden gegeven, onder meer via de daartoe bestemde informatiediensten en –netwerken van de Commissie;

N.

overwegende dat een duidelijke en bindende regeling voor de Unie-administratie, mede gelet op de aanbevelingen van de Statengroep van de Raad van Europa tegen corruptie (GRECO), een positief signaal zou zijn voor de bestrijding van corruptie in de verschillende overheidsadministraties;

O.

overwegende dat een aantal kernbeginselen van goed bestuur inmiddels ruime aanvaarding heeft gevonden in de lidstaten;

P.

overwegende dat het Hof van Justitie in zijn rechtspraak een aantal inmiddels vast gewortelde procesrechtelijke beginselen heeft uitgewerkt die voor de procedures in de lidstaten in communautaire aangelegenheden gelden en dus met des te meer reden ook voor het rechtstreekse bestuur van de Unie dienen te gelden;

Q.

overwegende dat een Europese wet bestuursprocesrecht de administratie van de Unie te stade zou komen bij gebruik van haar bevoegdheid van interne organisatie en bij bevordering van de hoogste bestuurlijke normen;

R.

overwegende dat een Europese wet bestuursprocesrecht de legitimatie van de Unie ten goede zal komen en het vertrouwen van de burger in het bestuur van de Unie zal sterken;

S.

overwegende dat een Europese wet bestuursprocesrecht een spontane convergentie in het nationale bestuursrecht in de hand kan werken waar het gaat om algemene procedurele beginselen en de grondrechten van burgers tegenover de overheid, waarmee ook het integratieproces wordt versterkt;

T.

overwegende dat een Europese wet bestuursprocesrecht de samenwerking en uitwisseling van beste praktijken tussen nationale overheden en de Unie-administratie kan bevorderen zodat de in artikel 298 van het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie genoemde doelstellingen zich beter laten realiseren;

U.

overwegende dat het Verdrag van Lissabon de Unie een geschikte rechtsgrondslag verschaft voor uitvaardiging van een Europese wet bestuursprocesrecht;

V.

overwegende dat het wetgevend optreden waarom in deze resolutie wordt gevraagd, dient te stoelen op een uitgebreide effectbeoordeling waarin inter alia de kosten van de administratieve procedures worden gekwantificeerd;

W.

overwegende dat de Commissie in voldoende mate in overleg moet treden met alle betrokken actoren en met name gebruik moet maken van de specifieke ervaring en deskundigheid van de Europese Ombudsman, omdat bij hem de klachten van het publiek over misstanden bij de organen en instellingen van de Unie terechtkomen;

1.

verzoekt de Commissie op grond van artikel 298 van het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie een voorstel in te dienen voor een verordening houdende een Europese wet bestuursprocesrecht, aan de hand van de uitvoerige aanbevelingen in de bijlage hierbij;

2.

wijst erop dat deze aanbevelingen in overeenstemming zijn met de grondrechten en het subsidiariteitsbeginsel;

3.

is van oordeel dat het verlangde voorstel geen financiële gevolgen heeft;

4.

verzoekt zijn Voorzitter deze resolutie en bijgaande gedetailleerde aanbevelingen te doen toekomen aan de Commissie en de Raad, de Europese Ombudsman en aan de parlementen en regeringen van de lidstaten.

30.12.2015   

NL

Publicatieblad van de Europese Unie

C 440/23

—

gezien artikel 225 van het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie,

—

gezien de artikelen 9 en 151 en artikel 153, lid 1, onder e), van het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie,

—

gezien de artikelen 14, 27 en 30 van het Handvest van de grondrechten van de Europese Unie,

—

gezien de beoordeling van de Europese toegevoegde waarde van een maatregel van de Unie inzake voorlichting en raadpleging van werknemers, anticipatie en beheer van herstructurering, die is verricht door de Afdeling Europese Toegevoegde Waarde van het Europees Parlement en op 19 november 2012 is doorgestuurd naar de Commissie werkgelegenheid en sociale zaken (1),

—

gezien het eindrapport „Omgaan met verandering” van de Groep op hoog niveau inzake de economische en sociale gevolgen van industriële verandering, die werd opgezet door de werkgelegenheidstop van Luxemburg in november 1997 (2),

—

gezien Aanbeveling 92/443/EEG van de Raad van 27 juli 1992 betreffende de bevordering van werknemersparticipatie in bedrijfswinsten en -resultaten (inclusief aandelenparticipatie) (3),

—

gezien Verordening (EG) nr. 2157/2001 van de Raad van 8 oktober 2001 betreffende het statuut van de Europese vennootschap (SE) (4),

—

gezien Richtlijn 98/59/EG van de Raad van 20 juli 1998 betreffende de aanpassing van de wetgevingen van de lidstaten inzake collectief ontslag (5),

—

gezien Richtlijn 2000/78/EG van de Raad van 27 november 2000 tot instelling van een algemeen kader voor gelijke behandeling in arbeid en beroep (6),

—

gezien Richtlijn 2001/23/EG van de Raad van 12 maart 2001 inzake de onderlinge aanpassing van de wetgevingen der lidstaten betreffende het behoud van de rechten van de werknemers bij overgang van ondernemingen, vestigingen of onderdelen van ondernemingen of vestigingen (7),

—

gezien Richtlijn 2001/86/EG van de Raad van 8 oktober 2001 tot aanvulling van het statuut van de Europese vennootschap met betrekking tot de rol van de werknemers (8),

—

gezien Richtlijn 2002/14/EG van het Europees Parlement en de Raad van 11 maart 2002 tot vaststelling van een algemeen kader betreffende de informatie en de raadpleging van de werknemers in de Europese Gemeenschap (9),

—

gezien Richtlijn 2003/72/EG van de Raad van 22 juli 2003 tot aanvulling van het statuut van een Europese coöperatieve vennootschap met betrekking tot de rol van de werknemers (10),

—

gezien Richtlijn 2004/25/EG van het Europees Parlement en de Raad van 21 april 2004 betreffende het openbaar overnamebod (11),

—

gezien Richtlijn 2005/56/EG van het Europees Parlement en de Raad van 26 oktober 2005 betreffende grensoverschrijdende fusies van kapitaalvennootschappen (12),

—

gezien Richtlijn 2009/38/EG van het Europees Parlement en de Raad van 6 mei 2009 inzake de instelling van een Europese ondernemingsraad of van een procedure in ondernemingen of concerns met een communautaire dimensie ter informatie en raadpleging van de werknemers (13),

—

gezien de mededeling van de Commissie van 31 maart 2005 over „Herstructureringen en werkgelegenheid — Anticiperen op en begeleiden van herstructureringen met het oog op de ontwikkeling van de werkgelegenheid: de rol van de Europese Unie” (COM(2005)0120), en het advies van het Europees Economisch en Sociaal Comité van 14 december 2005 (14),

—

gezien de mededeling van de Commissie over de Sociale Agenda (COM(2005)0033),

—

gezien Besluit 2010/707/EU van de Raad van 21 oktober 2010 betreffende de richtsnoeren voor het werkgelegenheidsbeleid van de lidstaten (15),

—

gezien de mededeling van de Commissie over „Een geïntegreerd industriebeleid in een tijd van mondialisering — Concurrentievermogen en duurzaamheid centraal stellen” (COM (2010)0614),

—

gezien de mededeling van de Commissie getiteld „Naar een Single Market Act” (COM(2010)0608 def/2),

—

gezien de mededeling van de Commissie over „Een agenda voor nieuwe vaardigheden en banen” (COM(2010)0682),

—

gezien het Groenboek van de Commissie getiteld „Herstructurering en anticipatie op veranderingen: uit de recente ervaring te trekken lessen” (COM(2012)0007),

—

gezien zijn resolutie van 15 december 2011 over de tussentijdse evaluatie van de Europese strategie 2007-2012 voor de gezondheid en veiligheid op het werk (16),

—

gezien de mededeling van de Commissie getiteld „Naar een banenrijk herstel” (COM(2012)0173),

—

gezien zijn resolutie van 26 mei 2005 over de sociale agenda voor de periode 2006-2010 (17),

—

gezien het initiatiefadvies van 25 april 2012 van het Europees Economisch en Sociaal Comité inzake coöperaties en herstructurering (18),

—

gezien zijn resolutie van 10 mei 2007 over strengere wetgeving op het gebied van informatie en raadpleging van de werknemers (19),

—

gezien zijn resolutie van 9 maart 2011 over een industriebeleid voor het tijdperk van de globalisering (20),

—

gezien de mededeling van de Commissie van 20 september 2011 getiteld „Stappenplan voor efficiënt hulpbronnengebruik in Europa” (COM(2011)0571),

—

gezien de mededeling van de Commissie van 8 maart 2011 getiteld „Routekaart naar een concurrerende koolstofarme economie in 2050” (COM(2011)0112),

—

gezien de resultaten van het onderzoek en de enquêtes van de Europese Stichting tot verbetering van de levens- en arbeidsomstandigheden,

—

gezien de artikelen 42 en 48 van zijn Reglement,

—

gezien het verslag van de Commissie werkgelegenheid en sociale zaken (A7-0390/2012),

A.

overwegende dat herstructurering geen nieuw verschijnsel is in Europa, maar een praktijk die steeds vaker voorkomt ten gevolge van de economische problemen en overwegende dat herstructurering in de afgelopen jaren gangbaarder is geworden en een groot aantal verschillende vormen heeft aangenomen, geconcentreerd is in bepaalde sectoren en zich verspreidt naar andere sectoren, met onvoorzienbare gevolgen voor de economische en sociale structuren in de lidstaten;

B.

overwegende dat de wereldwijde economische crisis, die in 2008 werd veroorzaakt, ondernemingen en hun werknemers dwingt tot het doorvoeren van noodzakelijke veranderingen met het oog op het behoud van het concurrentievermogen en de werkgelegenheid, en overwegende dat de crisis aanzienlijk werd verergerd door de speculatie op de financiële markten die het tempo van de veranderingen sterk heeft bespoedigd en aldus heeft gezorgd voor een alarmerende verhoging van de druk op werknemers, regio's en alle overheidsniveaus om structurele aanpassingen door te voeren;

C.

overwegende dat tengevolge van radicale veranderingen in economische strategieën in de afgelopen 30 jaar een omvangrijke verschuiving van de welvaart heeft plaatsgevonden van de reële naar de financiële economie en overwegende dat er verbetering moet komen in de situatie dat degenen die alle goederen produceren en alle diensten verlenen de zwaarste gevolgen van de economische crisis dragen;

D.

overwegende dat herstructurering slechts in een later stadium een probleem wordt voor belanghebbenden, meestal wanneer ontslagen worden overwogen;

E.

overwegende dat bij herstructureringen de meeste aandacht gaat naar onmiddellijke en duidelijk merkbare gevolgen voor de werkgelegenheid, terwijl de nadelige gevolgen voor de arbeidsomstandigheden en de gezondheid van de werknemers onvoldoende worden herkend en aangepakt;

F.

overwegende dat de talrijke en diverse belanghebbenden die te maken hebben met herstructureringen geïsoleerd zijn en zelden aan samenwerking op lange termijn doen;

G.

overwegende dat, zoals in recente beleidsdocumenten van de Commissie consequent wordt onderstreept, met name in de Europa 2020-strategie en de mededeling van 28 oktober 2010 over een geïntegreerd industriebeleid in een tijd van mondialisering, „het beter anticiperen op en beheren van herstructurering werknemers en ondernemingen [zou] helpen zich aan te passen aan overgangen die noodzakelijk worden door overcapaciteit en ook door modernisering en structurele aanpassing”. […] „Het management en de werknemersvertegenwoordigers zijn de hoofdrolspelers bij akkoorden betreffende herstructureringsstrategieën op het niveau van de ondernemingen. Bij dergelijke herstructureringen is overheidsingrijpen echter noodzakelijk om sociale problemen te voorkomen en nieuwe vaardigheden en banen te bevorderen, om zodoende massale ontslagen, de economische achteruitgang van hele regio's of de verplaatsing naar het buitenland van hele bedrijfstakken te beperken, en economische en professionele heroriëntering te vergemakkelijken”;

H.

overwegende dat de crisis heeft geleid tot een nieuwe economische beleidsaansturing op het niveau van de Unie door middel van de jaarlijkse groeianalyse en het Europese semester, en overwegende dat deze nieuwe economische beleidsaansturing op haar beurt ook weer kan leiden tot herstructurering, waarbij de sociale partners moeten worden betrokken;

I.

overwegende dat werknemers tijdig moeten worden voorbereid op een overschakeling naar een hulpbronnenefficiënte, klimaatvriendelijke economie, en overwegende dat deze ontwikkeling een zeer groot werkgelegenheidspotentieel herbergt, maar ook herstructurering van niet-duurzame sectoren en ondernemingen met zich zal meebrengen;

J.

overwegende dat in het derde kwartaal van 2011 bijna tweemaal zoveel banen verloren zijn gegaan als er werden gecreëerd en dat deze tendens waarschijnlijk nog zal toenemen in het licht van de aankondiging van ingrijpende herstructureringen op strategische gebieden;

K.

overwegende dat tussen 2008 en 2011 meer dan 6,4 miljoen banen verloren gingen in de bouw- en fabricagesector;

L.

overwegende dat alle lidstaten waar sinds het begin van de crisis relatief weinig werknemers zijn ontslagen, zeer goed ontwikkelde systemen voor arbeidsverhoudingen kennen waarbij werknemers en hun vertegenwoordigers relatief veel rechten hebben op het gebied van overleg, informatie en medebeslissing, regelingen die hebben geleid tot gezamenlijke overeenkomsten op het niveau van de bedrijven op basis van wetgeving en collectieve overeenkomsten;

M.

overwegende dat, zoals in de „jaarlijkse groeianalyse: naar een krachtiger alomvattend antwoord van de Unie op de crisis” wordt verklaard, „de positieve resultaten van een aantal lidstaten op exportgebied laten zien dat succes op de wereldmarkten niet alleen op concurrerende prijzen maar ook op bredere factoren berust, zoals sectoriële specialisatie, innovatie en vaardigheidsniveaus die het reële concurrentievermogen versterken”; overwegende dat tegen de specifieke achtergrond van de crisis ondernemingen in sommige lidstaten hebben gekozen voor een langetermijnaanpak en al het mogelijke hebben gedaan om hun goed opgeleide en zeer ervaren werknemers te behouden;

N.

overwegende dat ondernemingen in de Unie niet snel succes zullen hebben op de wereldmarkten door simpelweg lagere prijzen te bieden dan hun concurrenten, maar dat ze daarvoor goede producten, processen en diensten moeten ontwikkelen;

O.

overwegende dat werknemers in niet-duurzame sectoren moeten kunnen rekenen op bijstand en opleidingen met het oog op de overgang naar groene banen;

P.

overwegende dat het gevaar bestaat dat de optimale werkmethoden die in de nasleep van de crisis zijn vastgesteld, met name door de IAO, grotendeels zullen worden genegeerd en niet zullen worden gebruikt om toekomstige crises aan te pakken; derhalve overwegende dat de instellingen van de Unie de betreffende optimale werkmethoden moeten onderzoeken en vastleggen, zodat ze ook kunnen worden gebruikt bij het doorvoeren van herstructurering;

Q.

overwegende dat de Commissie in haar mededeling van 23 november 2010 over een agenda voor nieuwe vaardigheden en banen eveneens erkent dat aanpassingsvermogen en proactief handelen bij het veranderen van baan of betrekking echter kunnen worden belemmerd door onzekerheid, omdat overgangen een potentieel risico van werkloosheid, lagere lonen en sociale onzekerheid in zich bergen; overwegende dat positieve overgangen tijdens de loopbaan van werknemers derhalve van essentieel belang zijn om voortdurende aanpassingen mogelijk te maken, de inzetbaarheid te handhaven en te verbeteren en toch voor zekerheid voor individuen en doorstroming op de arbeidsmarkt te zorgen;

R.

overwegende dat in gevallen van herstructurering waarbij gedwongen ontslagen niet te vermijden zijn kwetsbare werknemerscategorieën, zoals jongere en oudere werknemers, vaker ontslagen worden dan andere leeftijdsgroepen, ook al houdt dit leeftijdsdiscriminatie in overeenkomstig de desbetreffende wetgeving van de Unie;

S.

overwegende dat in de mededeling van de Commissie met de titel „Naar een Single Market Act”, het volgende wordt verklaard: „het wantrouwen van sommigen ten aanzien van de interne markt [kan] onder meer worden verklaard door de perceptie dat de achtereenvolgende liberalisaties ten koste zijn gegaan van de sociale rechten die de verschillende economische subjecten hebben verworven. Het Verdrag van Lissabon en de bevestiging van het concept „sociale markteconomie met een groot concurrentievermogen” als een van de na te streven hoofddoelstellingen [ons] verplichten tot een vollediger visie op de eengemaakte markt. De economische vrijheden en de stakingsvrijheid moeten in harmonie worden gebracht. Het is van essentieel belang dat de dialoog tussen sociale partners nieuw leven wordt ingeblazen en dat deze dialoog vaker uitmondt in wetgeving „door en voor” de sociale partners, zoals uitdrukkelijk in het Verdrag van Lissabon is bepaald.”; „Naast louter reactieve ingrepen naar aanleiding van de economische en financiële crisis, hebben ook anticiperende strategieën ondernemingen en hun werknemers in staat gesteld sociale conflicten te voorkomen door herstructureringen proactief en in overleg te beheren. Dit is niet alleen een voorwaarde voor economisch succes maar ook een sociale plicht, omdat daardoor een herverdeling van de hulpmiddelen ten gunste van opkomende sectoren mogelijk wordt gemaakt en werknemers nieuwe kansen krijgen wanneer hun baan in gevaar is.”; overwegende dat met de invoering van een rechtshandeling van de Unie voor herstructureringen een op wederzijds vertrouwen gebaseerd klimaat zou kunnen worden geschapen;

T.

overwegende dat de verdieping van de eengemaakte markt versterkte concurrentie tot gevolg heeft, hetgeen tot herstructurering kan leiden; overwegende dat de Unie de verantwoordelijkheid voor dit proces moet nemen door het kader vast te stellen voor het opvangen van de sociale gevolgen;

U.

overwegende dat de door de sociale partners in oktober 2003 opgestelde „Richtsnoeren inzake verandermanagement en de sociale gevolgen ervan” echter niet zijn gevolgd door enige wetgevingsmaatregel, hoewel er wel twee cycli van seminars in de lidstaten door de sociale partners zijn georganiseerd in het kader van hun meerjarige werkprogramma's; overwegende dat deze richtsnoeren nog grotendeels onbekend zijn, niet alleen die van de nationale en sectorale organisaties van sociale partners, maar ook, wat van nog groter belang is, van ondernemingen en de vertegenwoordigers van hun werknemers; overwegende echter dat de tijdige en doeltreffende naleving van de beginselen die in die richtsnoeren zijn opgenomen en ook naar voren komen in vele andere onderzoeken en verslagen van groot belang zou zijn; overwegende dat de werkwijzen van ondernemingen op dit gebied vaak reactief zijn in plaats van proactief, te ver verwijderd zijn van het besluitvormingsproces en onvoldoende of te laat beroep doen op externe entiteiten die kunnen helpen de sociale gevolgen te beperken;

V.

overwegende dat de Commissie in haar Groenboek met de titel „Herstructurering en anticipatie op veranderingen: uit de recente ervaring te trekken lessen” heeft gezocht naar concrete bijdragen aan de wijze waarop beleid op dit gebied moet worden ontwikkeld en dat zij in dat groenboek stelt dat „technologische veranderingen en innovatie aanpassingsstrategieën voor ondernemingen en arbeidskrachten noodzakelijk kunnen maken, maar er ook aanwijzingen zijn dat innovatie, gecombineerd met onderzoek en onderwijs, een effectief middel kan vormen om Europa uit de crisis te halen”;

W.

overwegende dat coöperaties herstructurering op maatschappelijk verantwoorde wijze doorvoeren en dat hun specifieke coöperatieve governancemodel, dat is gebaseerd op gezamenlijk eigendom, democratische participatie, bestuur door de leden en het vermogen om op de eigen financiële middelen en ondersteunende netwerken te vertrouwen, verklaart waarom coöperaties flexibeler en innovatiever zijn bij het beheer van herstructurering en het opzetten van nieuwe bedrijven;

X.

overwegende dat van de zijde van de Commissie, ondanks bovengenoemde krachtige verklaringen, teleurstellende reacties zijn gekomen op parlementaire resoluties inzake informatie, raadpleging en herstructurering waarin de noodzaak van urgente en concrete stappen op dit gebied wordt onderstreept, alsmede op verzoeken van andere relevante economische en sociale spelers;

Y.

overwegende dat deze resolutie de verplichtingen inzake informatie uit hoofde van ander nationaal en uniaal recht onverlet laat; overwegende dat, voor zover de nationale en nationaal en uniaal recht hierin voorzien, de informatieprocedures ten volle moeten worden ingezet met het oog op de uitvoering van de in deze resolutie vastgestelde aanbevelingen;

Z.

overwegende dat deze resolutie de verplichtingen inzake arbeidsbescherming en inzake beëindiging van het dienstverband voortvloeiend uit nationaal recht onverlet laat;

AA.

overwegende dat er momenteel grote verschillen tussen de nationale rechtsstelsels zijn wat betreft de verantwoordelijkheid van werkgevers tegenover hun werknemers tijdens het proces van herstructurering; overwegende dat de Europese sociale partners in het afgelopen decennium tweemaal zijn geraadpleegd en de Commissie niet is opgetreden;

AB.

overwegende dat goede en doeltreffende informatie en raadpleging ten aanzien van herstructurering inhouden dat de relevante maatregelen meerdere maanden voorafgaand aan de voorgestelde herstructurering moeten worden genomen, dat zij ook betrekking moeten hebben op afhankelijke ondernemingen en dat zij tevens op korte termijn het aanbieden van herscholing moeten omvatten om ertoe bij te dragen de ondernemingen en de Unie concurrerender te maken en tevens naar de burgers en beleggers van de Unie, in een tijd van crisis, een boodschap van zekerheid en transparantie te doen uitgaan;

AC.

overwegende dat ondernemingen die zich niet aan de veranderende omstandigheden aanpassen op lange termijn de strijd met hun concurrenten zullen verliezen; overwegende dat ondernemingen, werknemers en sectoren meestal het best geplaatst zijn om hun eigen behoefte aan herstructurering te beoordelen; overwegende dat de lidstaten te maken hebben met uiteenlopende processen van herstructurering en dat de effecten in elk land anders uitvallen;

AD.

overwegende dat de Commissie, met het oog op het bijstaan van werknemers en ondernemingen bij een doeltreffender voorbereiding op veranderingen, diepgaande onderzoeken en studies heeft uitgevoerd naar het fenomeen van herstructurering zelf en naar het toezicht van economische sectoren, met inbegrip van een aantal studies naar de manier waarop de werkgelegenheid zal veranderen tussen nu en 2020 (21); overwegende dat deze verkennende analyse is uitgevoerd in samenwerking met onafhankelijke onderzoekers, de sociale partners en de andere instellingen van de Unie, waaronder het Europees Parlement, en agentschappen en organen van de Unie, zoals het Europees Waarnemingscentrum voor het veranderingsproces (22) van de Europese Stichting tot verbetering van de levens- en arbeidsomstandigheden en het Europees Centrum voor de ontwikkeling van de beroepsopleiding;

AE.

overwegende dat Verordening (EG) nr. 1927/2006 van het Europees Parlement en de Raad van 20 december 2006 tot oprichting van een Europees Fonds voor aanpassing aan de globalisering (23) momenteel wordt herzien;

1.

verzoekt de Commissie op grond van artikel 225 van het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie om zo spoedig mogelijk en na raadpleging van de sociale partners een voorstel voor een rechtshandeling in te dienen over de informatievoorziening en raadpleging van werknemers, anticipatie en beheer van herstructurering, overeenkomstig de gedetailleerde aanbevelingen in de bijlage;

2.

constateert dat de aanbevelingen in overeenstemming zijn met de grondrechten en het subsidiariteitsbeginsel; bevestigt voorts dat de aanbevelingen in overeenstemming zijn met het evenredigheidsbeginsel, de vrijheid van ondernemerschap en het recht op eigendom;

3.

wijst op het belang van een sterke sociale dialoog op basis van wederzijds vertrouwen en gedeelde verantwoordelijkheid, aangezien dat het beste instrument is voor het vinden van op consensus gebaseerde oplossingen en gezamenlijke standpunten bij het voorzien, voorkomen en beheren van processen van herstructurering;

4.

verzoekt de Commissie te beoordelen of het nodig is op het niveau van de Unie maatregelen te treffen voor het uitoefenen van toezicht op de activiteiten van ondernemingen om elke vorm van misbruik met nadelige gevolgen, met name voor werknemers, te voorkomen;

5.

verzoekt de Commissie te waarborgen dat ontslag wordt beschouwd als laatste redmiddel wanneer alle mogelijke alternatieven zijn overwogen, zonder het concurrentievermogen van ondernemingen aan te tasten;

6.

is van oordeel dat het verlangde voorstel geen financiële gevolgen heeft;

7.

verzoekt zijn Voorzitter deze resolutie en de bijgaande gedetailleerde aanbevelingen te doen toekomen aan de Commissie en de Raad.

30.12.2015   

NL

Publicatieblad van de Europese Unie

C 440/38

—

gezien zijn resolutie van 10 mei 2012 over zeepiraterij (1),

—

gezien zijn resolutie van 15 januari 2009 over de situatie in de Hoorn van Afrika (2),

—

gezien zijn resolutie van 10 maart 2010 over het jaarverslag over het gemeenschappelijk buitenlands en veiligheidsbeleid in 2008 (3),

—

gezien zijn resolutie van 11 mei 2011 over het jaarverslag over het gemeenschappelijk buitenlands en veiligheidsbeleid in 2009 (4),

—

gezien zijn resolutie van 12 september 2012 over het jaarverslag van de Raad aan het Europees Parlement over het gemeenschappelijk buitenlands en veiligheidsbeleid (5),

—

gezien de conclusies van de Raad over de Hoorn van Afrika van 14 november 2011 en met name het strategische kader in de bijlage bij die conclusies,

—

gezien de Europese veiligheidsstrategie en de voor de Europese Raad bestemde tekst van de hoge vertegenwoordiger en de Europese Commissie van 14 maart 2008 getiteld „Klimaatverandering en internationale veiligheid”,

—

gezien het eindverslag van de verkiezingswaarnemingsmissie van de Europese Unie over de verkiezingen in Ethiopië van 23 mei 2010,

—

gezien de goedkeuring van een grondwet voor Somalië door 825 leden van de nationale grondwetgevende vergadering op 1 augustus 2012; gezien de democratische verkiezing op 11 september 2012 van een nieuwe Somalische president in het kader van het overgangsproces,

—

gezien de conclusies van de Raad over het gemeenschappelijk veiligheids- en defensiebeleid van 1 december 2011 en 23 juli 2012,

—

gezien de resoluties van de VN-Veiligheidsraad over de situatie in Somalië, en met name Resolutie 2067(2012),

—

gezien de missie van de Afrikaanse Unie in Somalië (AMISOM), haar strategische concept van 5 januari 2012 over het tot stand brengen van aanwezigheid in de vier sectoren en Resolutie 2036(2012) van de VN-Veiligheidsraad waarin wordt gevraagd aan de Afrikaanse Unie om de strijdkrachten van AMISOM uit te breiden van 12 000 naar maximaal 17 731 personeelsleden in uniform, bestaande uit troepen en personeel van opgeleide politie-eenheden,

—

gezien Resolutie 1820(2008) van de VN-Veiligheidsraad over de vrouw, vrede en veiligheid,

—

gezien het VN-verslag van 25 januari 2011 en de 25 voorstellen hierin van Jack Lang, speciaal adviseur van de VN-secretaris-generaal inzake juridische aangelegenheden in verband met piraterij voor de kust van Somalië; gezien de follow-upverslagen van Jack Lang, inclusief het verslag over de voorwaarden voor de oprichting van gespecialiseerde Somalische antipiraterijrechtbanken van 15 juni 2011 en het verslag van de Secretaris-generaal over gespecialiseerde antipiraterijrechtbanken in Somalië en andere landen in de regio van 20 januari 2012,

—

gezien de gezamenlijke strategie EU-Afrika,

—

gezien artikel 48 van zijn Reglement,

—

gezien het verslag van de Commissie buitenlandse zaken en het advies van de Commissie ontwikkelingssamenwerking (A7-0408/2012),

A.

overwegende dat de Hoorn van Afrika een regio is met een van de meest onzekere voedselvoorzieningen ter wereld en dat miljoenen mensen die in het gebied wonen, ondervoed zijn en het risico lopen op hongersnood; overwegende dat dit geografische gebied landen omvat die behoren tot degene met de laagste gezondheidsstandaarden ter wereld; overwegende dat het ook een van de armste gebieden ter wereld is, waar het gebrek aan bestuur het meest schrijnend is; overwegende dat menselijke onveiligheid en voedselonzekerheid voor acute humanitaire crises in de regio zorgen; overwegende dat de internationale gemeenschap geen preventieve stappen heeft ondernomen om de kwesties van de menselijke veiligheid, de droogte en de hongersnood in het gebied aan te pakken;

B.

overwegende dat de regio een lange geschiedenis van conflicten heeft en dat er een verband bestaat tussen conflicten, armoede en onderontwikkeling; overwegende dat duurzame ontwikkeling onmogelijk is in een klimaat van spanningen, gewapende conflicten en onstabiele overheidsinstellingen, terwijl armoede en onderontwikkeling tegelijk fungeren als conflictgenererende factoren; overwegende dat de klimaatverandering waarschijnlijk zal zorgen voor een verdere verscherping van de situatie in de regio, waar perioden van ernstige droogte al frequenter zijn geworden;

C.

overwegende dat de aanhoudende instabiliteit in de Hoorn van Afrika gevolgen heeft voor de veiligheid van de omliggende landen en het continent als geheel en, door de terroristische netwerken in de regio, ook gevolgen kan hebben voor de veiligheid van andere gebieden, zoals Europa, het Arabische Schiereiland en Zuid-Azië;

D.

overwegende dat de vicieuze cirkel van onveiligheid, instabiliteit, armoede en slecht bestuur enkel met succes en op effectieve wijze kan worden doorbroken via een omvattende, holistische benadering die erop is gericht om in de landen in het gebied duurzame ontwikkeling te realiseren; overwegende dat het verband tussen ontwikkeling en veiligheid in de Hoorn van Afrika duidelijk naar voren komt, aangezien het een gebied is waar criminele activiteiten, met name terrorisme en piraterij, alomtegenwoordig zijn ten gevolge van de extreme armoede en het slechte bestuur, of het ontbreken van bestuur door de staat;

E.

overwegende dat Europa en de ruimere internationale gemeenschap op drie manieren betrokken zijn bij de veiligheidssituatie in de Hoorn van Afrika: in de eerste plaats is er de dreiging van internationaal terrorisme vanwege de middelen die uit piraterij en gijzelingen worden doorgesluisd naar terroristische organisaties; ten tweede is er de economische bedreiging voor de internationale handel en de behoefte om een veilige doorgang te creëren voor de scheepvaart; en ten derde moet de verwezenlijking van de VN-doelstellingen worden gesteund, door bijvoorbeeld de schepen van het Wereldvoedselprogramma in het gebied te beschermen;

F.

overwegende dat de inzet van de EU voor het gebied zowel wordt ingegeven door het geostrategische belang van het gebied als door de wil om de mensen in de Hoorn te helpen en hen uit de armoede te halen; overwegende dat de EU om dat te bereiken en een duurzame vrede tot stand te brengen een verbintenis is aangegaan om zowel de inspanningen te ondersteunen op regionaal niveau — bijvoorbeeld via de intergouvernementele ontwikkelingsautoriteit (Intergovernmental Authority for Development, IGAD) en de Afrikaanse Unie– als op nationaal niveau, om vrede en rechtvaardigheid te bewerkstelligen op basis van de beginselen van insluiting, de rechtsstaat en de eerbiediging van de mensenrechten;

G.

overwegende dat de IGAD nog steeds een onvoldoende ontwikkeld instrument is voor de versterking van de samenwerking, integratie en veiligheid op regionaal niveau; overwegende dat de IGAD een centrale rol moet spelen in de politieke en veiligheidsarchitectuur van de Hoorn van Afrika, alsmede in conflictpreventie en in de politieke en economische integratie in de regio, om de landen in de regio ertoe aan te zetten zich in te zetten voor en te binden aan een gemeenschappelijke politieke en economische agenda;

H.

overwegende dat een doorlopende gordel van onveiligheid en instabiliteit van de Atlantische Oceaan tot de Indische Oceaan ook de drughandel zou aanzwengelen over de zuidelijke Atlantische Oceaan en in Latijns-Amerika en het Caribische gebied, alsmede de wapen- en mensenhandel zou aanmoedigen, doordat er nieuwe smokkelroutes opengesteld worden en mogelijkheden worden gecreëerd om drugs te smokkelen, zowel naar Europa als naar het Arabisch Schiereiland;

I.

overwegende dat de concurrentie tussen de landen in het gebied om de natuurlijke hulpbronnen, met name fossiele brandstoffen en water, en de concurrentie om infrastructuur die toegang biedt tot havens voor olie- en aardgasproducerende landen en om toegang tot de zee voor landen zonder kust, de spanningen in het gebied verder kunnen aanscherpen en tot chronische instabiliteit kunnen leiden;

J.

overwegende dat een houdbare stabiliteit in de Hoorn van Afrika op de lange termijn enkel tot stand kan komen op basis van sterke, verantwoordelijke democratische instellingen, de rechtsstaat en de eerbiediging van de mensenrechten, en met name, de vrijheid van meningsuiting, en op basis van betere economische vooruitzichten voor de samenleving in het algemeen;

K.

overwegende dat het van essentieel belang is om kernen van stabiliteit in de regio actief te voeden, armoede te bestrijden en economisch herstel te promoten als middel om gefaalde staten weer op te bouwen; overwegende dat er zonder ontwikkeling geen sprake kan zijn van veiligheid en dat er zonder veiligheid geen sprake kan zijn van ontwikkeling;

L.

overwegende dat de gewelddadige opstand van Al-Shabaab, het gebrek aan degelijk bestuur door de staat in Somalië, het gevaar door de voortdurende piraterij voor de kust van Somalië, de spanningen en het dreigende conflict tussen Soedan en Zuid-Soedan, de conflictgevoelige regio's Abyei en Darfur, de politieke overgang in Ethiopië na de dood van premier Meles Zenawi, de spanningen tussen Ethiopië en Eritrea en Somalië, de spanningen tussen Eritrea en Djibouti en de terroristische activiteiten van het Verzetsleger van de Heer (Lord's Resistance Army, LRA) er alle toe bijdragen dat de Hoorn van Afrika een van de meest conflictgevoelige gebieden ter wereld is, met als gevolg enorm veel menselijk leed, binnenlandse ontheemding van mensen, een verergering van de humanitaire crises en een belemmering van duurzame sociale en economische ontwikkeling, alsmede van de democratie en de rechtsstaat;

M.

overwegende dat, naarmate met de strijd tegen Al-Shabaab in Somalië vooruitgang wordt geboekt, het risico groter wordt dat terroristische activiteiten en de destabilisering zich verplaatsen naar andere delen van Somalië of zelfs andere delen van Afrika die tot nu toe niet waren getroffen;

N.

overwegende dat de aanhoudende politieke instabiliteit en conflictsituatie in Somalië ieder vooruitzicht op duurzame economische ontwikkeling in de regio bijna volledig de kop hebben ingedrukt; overwegende dat het gebrek aan stabiele democratische en economische vooruitzichten voor de bevolking en met name voor jongeren, in combinatie met de afwezigheid van democratie, een rechtsstaat, bestuur en menselijke veiligheid een vruchtbare bodem is voor het aanmoedigen van criminele activiteiten, waaronder piraterij en drugssmokkel, en helpt om terreurgroepen zoals Al-Shabaab in stand te houden; overwegende dat het van essentieel belang is deze kwesties aan te pakken op alomvattende wijze, gebruik makend van alle EU-instrumenten voor extern optreden, en dit optreden aan te vullen met de oprichting van gespecialiseerde Somalische rechtbanken tegen piraterij, zodra in Somalië levensvatbare overheidsstructuren voorhanden zijn;

O.

overwegende dat de federale overgangsregering van Somalië er niet in is geslaagd om een stabiele en inclusieve administratie te vormen die in staat is om een consensus tot stand te brengen tussen de verschillende etnische en politieke groepen; overwegende dat de nieuwe regering van Somalië volledig gesteund moet worden door de internationale gemeenschap zodat zij de uitdagingen waarmee Somalië wordt geconfronteerd, het hoofd kan bieden en opnieuw een duurzame politieke, democratische, etnische en sociale stabiliteit kan instellen;

P.

overwegende dat vissersschepen uit vele landen de chaos in Somalië hebben misbruikt door sinds 1990 in de Somalische 200 mijlszone voor de kust te vissen en zo de bestaansmogelijkheden van de Somalische vissers hebben ondermijnd;

Q.

overwegende dat er volgens de UNHCR meer dan een miljoen Somalische vluchtelingen zijn die verspreid zijn over de Hoorn van Afrika, met name in Kenia en Ethiopië, en 1,3 miljoen binnenlandse ontheemden binnen Somalië; overwegende dat het interne conflict, het terrorisme van Al-Shaabab en de opeenvolgende droogtecrises de belangrijkste redenen zijn voor de uittocht en de ontheemding van mensen in Somalië, met merkbare gevolgen voor het hele gebied;

R.

overwegende dat op 20 augustus 2012 twee voor de regio zeer belangrijke gebeurtenissen hebben plaatsgevonden: ten eerste het overlijden van de premier van Ethiopië, Meles Zenawi, en ten tweede de oprichting van het eerste formele parlement van Somalië in meer dan twee decennia; overwegende dat de eedaflegging van een nieuw parlement en de verkiezing van een nieuwe Somalische president, Hassan Sheikh Mohamud, op 10 september 2012 een mijlpaal waren en een belangrijke stap in de richting van meer vrede en veiligheid en hebben aangetoond dat de situatie in Somalië niet onomkeerbaar is;

S.

overwegende dat Ethiopië, Djibouti, Kenia en Oeganda militaire en politieke steun hebben verleend aan de inspanningen om stabiliteit in de regio te bewerkstelligen, met name via de missie van de Afrikaanse Unie in Somalië (AMISOM), en zo hebben gewerkt aan een duurzame oplossing voor de veiligheid en de stabiliteit in de regio onder Afrikaanse verantwoordelijkheid en leiding, met actieve steun van de internationale gemeenschap; overwegende dat de Afrikaanse Unie een waardevolle partner voor vrede en stabiliteit in de regio is;

T.

overwegende dat de veiligheidstoestand en de militaire situatie in Somalië gevaarlijk en onvoorspelbaar blijven; overwegende dat AMISOM erin is geslaagd de islamitische militie Al-Shabaab terug te dringen en 100 soldaten in Baidoa heeft ingezet; overwegende dat Kenia onlangs een militaire inval heeft gedaan in Zuid-Centraal-Somalië, maar Al-Shabaab niet definitief heeft kunnen verslaan; overwegende dat het Ethiopische leger in februari 2012 invallen heeft gedaan in de Hiraan-regio en de Bay-regio; overwegende dat Human Rights Watch bekend heeft gemaakt dat Ethiopische strijdkrachten en milities die trouw zijn aan de federale overgangsregering van Somalië zich schuldig hebben gemaakt aan schendingen van de mensenrechten, marteling, willekeurige aanhoudingen, standrechtelijke executies en onwettige represailles tegen burgers; overwegende dat het buurland Eritrea er door de VN-groep voor het toezicht op de naleving van sancties van beschuldigd is wapens, training en financiële steun te hebben geleverd aan Al-Shabaab en zo het wapenembargo van de VN te hebben geschonden;

U.

overwegende dat een einde van de crisis in Somalië wel afhankelijk is van de stabiliteit die wordt gebracht door de operaties van de Afrikaanse Unie in het land, maar alleen tot stand kan komen als de sociale en politieke stabiliteit worden gehandhaafd en ondersteund, d.w.z. dat de partijen die betrokken zijn bij de militaire operaties, ook een grote verantwoordelijkheid zullen dragen in verband met de ondersteuning van de plaatselijke autoriteiten met alle nodige middelen, in de periode na de stopzetting van de militaire operaties;

V.

overwegende dat een internationale militaire actie geen veiligheid, stabiliteit en duurzame vrede tot stand kan brengen, als zij niet gepaard gaat met programma's voor democratische ontwikkeling;

W.

overwegende dat het overlijden van Ethiopisch premier Meles Zenawi waarschijnlijk verstrekkende nationale en regionale gevolgen zal hebben, aangezien de nieuwe leiders hierdoor mogelijkheid krijgen de politieke ruimte open te stellen, repressieve wetten in te trekken en een inclusieve politieke dialoog aan te knopen met het oog op een democratische overgang; overwegende dat de totstandbrenging van een inclusieve, democratisch verkozen regering in Ethiopië de enige manier is om de verspreiding van de instabiliteit, het radicalisme en de onrust in het gebied, die de rol van Ethiopië in de strijd tegen het terrorisme in gevaar brengen, te voorkomen;

X.

overwegende dat het EPRDF bij de parlementsverkiezingen van mei 2010 545 van de 547 beschikbare zetels heeft gewonnen, waarop de verkiezingswaarnemingsmissie van de EU heeft verklaard dat de verkiezingen niet voldeden aan de internationale normen;

Y.

overwegende dat Ethiopië meer buitenlandse hulp van de VS en de EU ontvangt dan enig ander Afrikaans land;

Z.

overwegende dat Eritrea na 20 jaar onafhankelijkheid onder het bestuur van president Isaias Afewerki een van de meest repressieve en gesloten landen in de wereld is, waar de situatie op het vlak van mensenrechten schrijnend is en burgers worden gevangenzet, gemarteld en vermoord; overwegende dat de VN-Mensenrechtenraad op 5 juli 2012 een resolutie heeft goedgekeurd met een krachtige veroordeling van de aanhoudende, wijdverbreide en systematische schending van de mensenrechten door de Eritrese overheid, de strenge beperkingen van de vrijheid van mening en van meningsuiting en de gedwongen dienstplicht van onbepaalde duur voor burgers, waarbij ook een speciale rapporteur voor de mensenrechtensituatie in Eritrea werd aangesteld om het isolement van het land te doorbreken en misbruik te onderzoeken en te melden; overwegende dat de Zweeds-Eritrese burger Dawit Isaak al 11 jaar zonder proces incommunicado in een gevangenis in Eritrea wordt vastgehouden;

AA.

overwegende dat de presidenten van Soedan en Zuid-Soedan op 26 september 2012 een langverwachte samenwerkingsovereenkomst hebben ondertekend waardoor de toevoer van olie uit het Zuiden naar het Noorden kan worden hersteld, de bufferzone aan de grens kan worden gedemilitariseerd, de grensoverschrijdende handel kan worden heropend en het vrije verkeer van burgers van de ene kant van de grens naar de andere kant worden hersteld; overwegende dat beide landen het nog eens moeten worden over de status van Abyei en andere betwiste gebieden;

AB.

overwegende dat Zuid-Soedan wordt geconfronteerd met grote uitdagingen op het vlak van politiek, economie en veiligheid, met name ten aanzien van het geweld tussen gemeenschappen en het gebrek aan degelijke bestuursstructuren; overwegende dat de lopende ontwapening van de burgers, de zogeheten „Operatie Herstel de vrede”, die in maart 2012 werd gelanceerd als reactie op het geweld tussen gemeenschappen in de staat Jonglei, volgens berichten geleid heeft tot gevallen van misbruik door de gewapende strijdkrachten tegenover burgers;

AC.

overwegende dat vrede moeilijk te realiseren blijft in de westelijke Soedanese regio Darfur en in de zuidelijke staten Zuid-Kordofan en Blauwe Nijl; overwegende dat mensenrechtenorganisaties nog steeds melding maken van willekeurige bombardementen door de regeringstroepen in gebieden waar burgers wonen, standrechtelijke executies, willekeurige aanhoudingen, massale plunderingen en vernietiging van eigendommen; overwegende dat het aanhoudende geweld een langdurige, verontrustende humanitaire crisis heeft teweeggebracht;

AD.

overwegende dat in de landen van de Hoorn van Afrika toegang tot de bevolking een van de grootste problemen blijft, wat de aanpak van humanitaire noodsituaties in de regio betreft;

AE.

overwegende dat de Commissie op het punt staat het totale bedrag van de dit jaar verleende humanitaire hulp aan de bevolking die getroffen is door de droogte in de landen van de Hoorn van Afrika, te verhogen tot 158 miljoen EUR;

AF.

overwegende dat de belangrijkste lidstaten van de Afrikaanse Unie zich er tijdens de internationale donorconferentie in Addis Abeba toe hebben verbonden bijna 350 miljoen USD voor de door de droogte getroffen landen vrij te maken;

AG.

overwegende dat de Hoorn van Afrika en met name Somalië getroffen zijn door een ernstige hongersnood als gevolg van droogte, met als resultaat een ernstige humanitaire crisis, die meer dan 12 miljoen mensen in de regio, inclusief meer dan 7,5 miljoen in Somalië, heeft getroffen; overwegende dat de hongersnood niet alleen vele dodelijke slachtoffers heeft geëist, met name kinderen, maar ook heeft geleid tot een grote vluchtelingenstroom naar buurlanden Kenia en Ethiopië; overwegende dat de Commissie de humanitaire steun heeft verhoogd van 9 miljoen EUR in 2008 tot 46 miljoen EUR in 2009, maar die steun vervolgens heeft verlaagd tot 35 miljoen EUR in 2010 en 30 miljoen EUR in 2011; overwegende dat zij het bedrag vervolgens heeft verhoogd tot 77 miljoen EUR, maar pas na de grote droogte van de zomer van 2011;

AH.

overwegende dat een aanzienlijke verbetering van de humanitaire situatie in de Hoorn van Afrika samenhangt met alle andere doelstellingen die de EU in het gebied nastreeft en dat voor een duurzame oplossing van de verschillende conflicten die het gebied teisteren, bijgevolg rekening moet worden gehouden met de behoeften van binnenlandse ontheemden en met de aanhoudende vluchtelingencrisis en de oorzaken daarvan, zoals de structurele voedselonzekerheid, de conflicten en de gevolgen van de klimaatverandering, met bijzondere aandacht voor de meest kwetsbare bevolkingsgroepen, zoals vrouwen en kinderen;

AI.

overwegende dat niet alleen de traditionele spelers op het vlak van politiek en ontwikkeling zoals de EU, de VS en internationale organisaties als de VN en de Wereldbank, maar ook Turkije, Egypte, de landen van de Samenwerkingsraad van de Golf (met name Qatar) en de Organisatie van de Islamitische Samenwerking belangrijke donoren en politieke actoren in de regio zijn; overwegende dat China een belangrijke rol speelt door de infrastructuurontwikkeling en de economische capaciteit in de Hoorn van Afrika te bevorderen via de verstrekking van zachte ad-hocleningen waaraan geen voorwaarde is verbonden dat de landen effectieve hervormingen doorvoeren en die vaak fungeren als stimulans voor een geprivilegieerde toegang tot de natuurlijke hulpbronnen en tot de markt in het land kwestie;

AJ.

overwegende dat de EU de grootste verstrekker van internationale bijstand en humanitaire hulp in de Hoorn van Afrika is en dat zij bijdraagt aan de ontwikkeling en veiligheid van dit gebied op land en op zee;

AK.

overwegende dat de totstandbrenging van een veilig klimaat voor handel en vervoer het belangrijkste pad is in de richting van stabilisatie en ontwikkeling in de regio, zowel op het land als op zee;

AL.

overwegende dat de verkoop van illegaal ivoor een van de belangrijkste bronnen van inkomsten is geworden voor milities zoals Al-Shabaab, maar ook voor de officiële strijdkrachten, vanwege een enorme toename van de vraag in de Aziatische landen; overwegende dat de olifantenstroperij volgens CITES het hoogste niveau van de afgelopen 10 jaar heeft bereikt en dat er sinds 1989 nog nooit zoveel ivoor in beslag werd genomen;

AM.

overwegende dat volgens een rapport van het VN-milieuprogramma een groot aantal illegale scheepsladingen giftig afval met lekkende inhoud langs de kust van Somalië is gedumpt, met totale veronachtzaming van de gezondheid van de bevolking ter plaatse en het behoud van het milieu; overwegende dat het op zee gedumpte afval volgens hetzelfde verslag gedeeltelijk afkomstig is uit de EU en dat het onherstelbare schade toebrengt aan de menselijke gezondheid en het milieu in het gebied, met grove schending van de mensenrechten;

AN.

overwegende dat alle acht millenniumdoelstellingen voor ontwikkeling in het gebied momenteel buiten bereik zijn en dat enkel met een vastberaden uiting van politieke wil enige vooruitgang kan worden geboekt in de drie jaar voor de tijdslimiet van 2015;

AO.

overwegende dat irrationaliteit en politiek extremisme in situaties van armoede en hongersnood goed gedijen; overwegende dat veertien maanden na de officiële vaststelling door de VN van de eerste hongersnood van de 21e eeuw in de Hoorn van Afrika, de humanitaire situatie relatief is verbeterd, maar nog altijd kritiek is;

AP.

overwegende dat de vooruitgang in de strijd tegen de armoede in de Hoorn van Afrika belemmerd werd door de voedsel- en brandstofcrises, alsmede door de mondiale economische en financiële crisis en de gevolgen van de klimaatverandering;

AQ.

overwegende dat volgens een schatting van de FAO van maart 2012 ruim acht miljoen mensen in de Hoorn van Afrika hulp nodig hadden (3,2 miljoen in Ethiopië, 2,5 miljoen in Somalië, 2,2 miljoen in Kenia en 180 000 in Djibouti); overwegende dat de regio in 2011 is getroffen door de ergste droogte van de afgelopen zestig jaar, met gevolgen voor meer dan 13 miljoen mensen en met honderdduizenden die hun huizen hebben moeten verlaten en tientallen duizenden die zijn omgekomen;

AR.

overwegende dat het werk van het Internationale Strafhof in de Hoorn van Afrika om misdadigers voor het gerecht te brengen en straffeloosheid te bestrijden belemmerd wordt door bepaalde landen in het gebied;

AS.

overwegende dat Unicef voor de voortzetting van zijn werkzaamheden op het gebied van humanitaire hulp en voor zijn investeringen in de herstelinspanningen in Somalië, Kenia en Ethiopië in 2012 in totaal 273 miljoen USD nodig heeft, waarvan het eind juli van dit jaar nog maar 33 % had ontvangen;

1.

is verheugd over de EU-strategie voor de Hoorn van Afrika, en met name over de alomvattende benadering ervan op basis van een aanpak van de veiligheids- en stabiliteitsproblemen, het handhaven van de rechtsstaat en het garanderen van een eerlijk proces, dat goed werkende wetshandhavingsmechanismen en -procedures en een onafhankelijk gerechtelijk apparaat moet omvatten, terwijl tegelijk de onderliggende oorzaken ervan worden aangepakt, met name via ontwikkelings- en humanitaire strategieën op basis van duidelijke doelstellingen; dringt aan op volledige tenuitvoerlegging van het strategische kader van de EU voor de Hoorn van Afrika en steunt de vijf peilers ervan:

benadrukt het feit dat het belangrijk is duurzame economische groei in de regio te bevorderen en armoede te bestrijden, door te voorzien in de fundamentele behoeften van de bevolking;

2.

benadrukt dat een duurzame oplossing voor de vele conflicten in de regio enkel kan slagen, als hiermee de beginselen worden ingesteld van goed nabuurschap, met het opzij schuiven van rivaliteit en grensconflicten, het niet ingrijpen in en samenwerken met andere landen, duurzame ontwikkeling op basis van de toegang tot hulpbronnen en het billijke en eerlijke delen van de toegang tot die hulpbronnen en economische kansen voor iedereen, zonder discriminatie; merkt op dat hiervoor inspanningen vereist zijn om te komen tot een kentering op het gebied van vredesopbouw, bemiddeling en verzoening, om een einde te maken aan de straffeloosheid, in samenwerking met het Internationaal Strafhof, en om ervoor te zorgen dat het internationale humanitaire recht volledig wordt geëerbiedigd, inclusief onbelemmerde verstrekking van humanitaire hulp aan de bevolking en mensenrechten; merkt op dat de Unie, in nauwe samenwerking met de regionale organen, een belangrijke rol te spelen heeft in deze processen, in het bestrijden van de proliferatie van handvuurwapens en lichte wapens en het bevorderen van demobilisatie, ontwapening en de re-integratie van voormalige strijders, maar benadrukt het feit dat het uiteindelijk aan de mensen van de Hoorn van Afrika zelf is om te zorgen voor duurzame vrede, stabiliteit, welvaart, alsmede voor een regering die verantwoording aflegt en voor een rechtsstaat;

3.

is verheugd over de benoeming van een speciale vertegenwoordiger van de Europese Unie (SVEU) voor de Hoorn van Afrika, waarom het Parlement in zijn voornoemde resolutie van 10 mei 2007 over de Hoorn van Afrika had verzocht; dringt er bij de HV/VV en bij de Commissie op aan om het werk van de SVEU actief te ondersteunen door hem voldoende financiële en personele middelen te verstrekken en hem rechtstreeks toegang te geven tot structuren en missies van het GVDB en tot de structuren en programma's van het beleid inzake ontwikkeling en humanitaire hulp van de Commissie; herinnert eraan dat het Parlement in zijn resolutie de SVEU voor de Hoorn van Afrika heeft gevraagd om regelmatig een verslag in te dienen bij het Parlement; is in verband hiermee ingenomen met de regelmatige verslagen van de SVEU voor de Hoorn van Afrika aan het Parlement en verzoekt hem om een regelmatige dialoog met zijn leden te blijven voeren en met hen van gedachten te blijven wisselen; juicht tevens de benoeming van een SVEU voor Soedan en Zuid-Soedan toe; is van mening dat het met het oog op het waarborgen van volledige raadpleging en gecoördineerd optreden noodzakelijk is dat de twee speciale vertegenwoordigers regelmatig worden geraadpleegd door de diensten die bevoegd zijn voor de programmering van de financiële instrumenten voor het extern optreden van de EU en deze regelmatig van beleidstechnisch en strategisch advies voorzien; wijst erop dat een regelmatige dialoog en coördinatie tussen de twee SVEU's en de hoofden van de EU-delegaties in het gebied erg waardevol zijn;

4.

is de mening toegedaan dat meer middelen kunnen worden geïnvesteerd in de IGAD ter bevordering van een systeem van goed bestuur en van een effectieve politieke dialoog en mechanismen voor consensusvorming in en tussen alle aangesloten landen; verzoekt de EU om deze rol te vergemakkelijken door zich verder te engageren in hun proces voor het opbouwen van hun interne capaciteit; herinnert eraan dat het van uitermate groot belang is een regionaal institutioneel kader voor dialoog en coördinatie tussen de landen van de regio te bevorderen, met name met betrekking tot Ethiopië, Kenia en Oeganda, die als de voornaamste spelers in de regio de inspanningen moeten blijven coördineren en gezamenlijke doelstellingen moeten blijven nastreven; herinnert er voorts aan dat de IGAD een adequaat kader kan bieden voor dialoog en coördinatie met betrekking tot de exploitatie van essentiële natuurlijke hulpbronnen zoals water;

5.

verzoekt de Commissie te overwegen hulp en steun te verstrekken aan alle Afrikaanse landen die op militair vlak zijn betrokken bij de handhaving van de vrede in de landen van de Hoorn van Afrika en met name in Somalië;

6.

is ingenomen met het besluit van de EU om aanvullende steun te bieden aan AMISOM, opdat deze missie haar mandaat kan vervullen en kan aangroeien tot 17 731 mankrachten, zoals toegestaan door de VN;

7.

is van mening dat de resultaten van AMISOM in de strijd tegen Al-Shabaab, zoals het heroveren van de controle over Kismayo, het strategische belang van steun voor de Afrikaanse Unie bevestigen; wijst daarom op het belang van het bevorderen van het proces van institutionele en capaciteitsopbouw en van een goed bestuur van de Afrikaanse Unie en van haar responscapaciteiten, onder meer op het vlak van crisisbeheer en op militair niveau; is ingenomen met de oprichting van een EU-delegatie voor de Afrikaanse Unie in Addis Abeba;

8.

roept dringend op tot bijstand aan het gerecht en het gevangeniswezen in de landen die met de EU hebben samengewerkt door piraterijverdachten over te brengen (Kenia, de Seychellen en Mauritius) en tot ondersteuning van de Somalische autoriteiten om te verzekeren dat zij beschikken over de noodzakelijke justitiële capaciteit en over eerlijke rechtsmiddelen, overeenkomstig het internationale recht, en met name het internationale mensenrechtenrecht, om met gevangengenomen piraten en militanten van Al-Shabaab om te kunnen gaan; onderstreept tegelijk het feit dat het belangrijk is de gevangengenomen piraten een proces te bieden van rehabilitatie en re-integratie in de maatschappij;

9.

betreurt dat tal van piraten en andere misdadigers nog steeds niet zijn opgepakt of, als dit wel het geval is, zij vaak zijn vrijgelaten bij gebrek aan sluitend bewijsmateriaal of politieke bereidheid hen te vervolgen, en dit ondanks de hulp van de EU ter versterking van de rechtsstaat in het gebied, overdrachtovereenkomsten tussen de Unie en derde landen (Kenia, de Seychellen en Mauritius) en bilaterale overeenkomsten voor repatriëring van veroordeelde piraten tussen de Seychellen, Puntland en Somaliland, alsook diverse internationale rechtskaders;

10.

is bijzonder ingenomen met het VN-verslag van 25 januari 2011 en de 25 voorstellen hierin van Jack Lang, speciaal adviseur van de VN-secretaris-generaal inzake juridische aangelegenheden in verband met piraterij voor de kust van Somalië; is eveneens ingenomen met de relevante follow-upverslagen van Jack Lang, zoals het verslag over de voorwaarden voor de oprichting van gespecialiseerde Somalische antipiraterijrechtbanken van 15 juni 2011 en het verslag van de secretaris-generaal over gespecialiseerde antipiraterijrechtbanken in Somalië en andere landen in de regio van 20 januari 2012; dring er bij de HV/VV, de SVEU, de drie missiehoofden en delegatiehoofden op aan om de voorstellen van Jack Lang als prioriteit te beschouwen en een strategie uit te werken voor de bijdrage van de EU aan de internationale aanpak voor het strafrecht op het grondgebied van Somalië;

11.

dringt er nogmaals bij de lidstaten op aan om in samenwerking met Europol en Interpol de geldstromen te onderzoeken en te traceren en de bedragen die als losgeld aan de piraten zijn betaald, te confisqueren, omdat er aanwijzingen zijn dat dit geld wordt gestort op bankrekeningen in de hele wereld, ook in Europa, en de georganiseerde criminele netwerken die de winst van dergelijke praktijken opstrijken, te identificeren en te ontmantelen; verzoekt de Raad om verdere samenwerking tussen EU NAVFOR enerzijds en Europol en Interpol anderzijds te faciliteren;

12.

dringt er bij alle landen in het gebied op aan om samen te werken met het Internationaal Strafhof en herinnert aan de bindende verplichting van de landen die het Statuut van Rome hebben ondertekend en geratificeerd; is tevens ingenomen met de recente ontwikkelingen binnen het Internationaal Strafhof, die het mogelijk maken om onderzoeken te voeren in landen die geen partij zijn bij het Statuut van Rome of dat Statuut niet hebben geratificeerd;

13.

verzoekt de Europese instellingen waakzaam en actief te blijven met betrekking tot de politieke overgang die in Ethiopië aan de gang is en met betrekking tot de eerste stappen van Somalië in de richting van democratie;

14.

acht het wenselijk de mogelijkheid te benutten die wordt geboden door de openstelling van de opvolging van de op 20 augustus 2012 overleden premier van Ethiopië, Meles Zenawi, de verkiezing van de nieuwe Somalische president en het naderen van de Keniaanse parlementsverkiezingen in 2013, om

15.

is verheugd dat bij het verstrijken van de termijn van de door de Raad voor vrede en veiligheid vastgestelde routekaart, die bekrachtigd is door Resolutie 2046(2012) van de VN-Veiligheidsraad, een overeenkomst over de oliebronnen tussen Soedan en Zuid-Soedan is gesloten; hoopt dat deze overeenkomst tevens zo snel mogelijk definitief het probleem van de doorvoer van de olie uit Zuid-Soedan oplost;

16.

is verheugd over de aanzienlijke bijdrage die de EU NAVFOR-operatie Atalanta levert aan de inspanningen om piraterij te bestrijden en de maritieme veiligheid voor de kust van Somalië te verbeteren; onderstreept de rol van deze operatie in de bescherming van de schepen die door het Wereldvoedselprogramma zijn gecharterd voor de levering van voedselhulp aan Somalië en andere kwetsbare schepen, alsook voor leveringen aan AMISOM; is verheugd over het besluit van de Raad van 23 maart 2012 om de EU NAVFOR-operatie Atalanta te verlengen tot december 2014 en het mandaat ervan uit te breiden zodat zij zich kan richten op de operationele bases van de piraten aan land; dringt er bij de lidstaten op aan ervoor te zorgen dat de EU NAVFOR-operatie Atalanta naar behoren wordt ondersteund met adequate surveillance- en patrouillevaartuigen, aangezien de huidige vooruitgang in de strijd tegen piraterij nog kan worden tenietgedaan, en met middelen voor de internationale gemeenschap om de piraten en hun financierders en netwerken te vervolgen, en erkent dat de meest doeltreffende antipiraterijmaatregelen de beschermingsmaatregelen aan boord zijn die zijn ingevoerd door de rederijen; is in verband hiermee ingenomen met de recente oproepen vanuit de maritieme industrie om regelgeving uit te werken voor de private maritieme beveiligingsbedrijven en verzoekt de Internationale Maritieme Organisatie, de vlaggenstaten en de maritieme industrie om samen te werken aan de verdere ontwikkeling en de tenuitvoerlegging van duidelijke, samenhangende en afdwingbare internationaal overeengekomen normen voor het gebruik van gewapend beveiligingspersoneel met een privécontract aan boord van schepen en verzoekt private maritieme beveiligingsbedrijven om die richtsnoeren strikt na te leven;

17.

merkt op dat samenwerking tussen EU NAVFOR en de andere internationale missies in het gebied, en met name de AMISOM-missie op het land, belangrijk is en is van mening dat goede betrekkingen en een nauwe samenwerking, inclusief informatie-uitwisseling, van essentieel belang zijn om een stabiel Somalië te garanderen; herinnert eraan dat de EU NAVFOR-operatie Atalanta en de NAVO-operatie Ocean Shield er alleen in kunnen slagen piraterij te ontmoedigen en in te dammen, als er voor de Hoorn van Afrika, en met name voor Somalië, een algemene strategie komt om de redenen aan te pakken waarom Somaliërs hun toevlucht zoeken tot piraterij en criminele activiteiten als bron van inkomsten; merkt op dat de huidige antipiraterijmissie van de NAVO, operatie Ocean Shield, in oktober 2008 twee kortere antipiraterijoperaties om schepen van het Wereldvoedselprogramma te beschermen tot een goed einde heeft gebracht;

18.

is verheugd over het besluit van de Raad buitenlandse zaken van 12 december 2011 om een initiatief voor regionale maritieme capaciteitsopbouw, „EUCAP Nestor” genaamd, te ontplooien teneinde de maritieme en justitiële vermogens en de opleiding van kustpolitie en rechters te kunnen versterken in overleg met en met de toestemming van de plaatselijke gemeenschappen in vijf landen in de Hoorn van Afrika en de westelijke Indische Oceaan; roept alle lidstaten ertoe op om onverwijld voldoende bekwaam civiel en militair personeel beschikbaar te stellen voor de nieuwe missie; roept op tot een hechte coördinatie met andere initiatieven, waaronder het MARSIC-project van de EU, in het kader van het door het stabiliteitsinstrument gefinancierde programma inzake kritieke zeeroutes en het regionale programma voor maritieme veiligheid (MASE) dat door landen uit Oost- en Zuid-Afrika en de Indische Oceaan werd opgezet, wordt ondersteund door de EU en erop gericht is piraterij te bestrijden op het land en de gerechtelijke capaciteiten te versterken om piraterijverdachten aan te houden, over te brengen, vast te houden en te vervolgen; is van mening dat alleen door de vermogens inzake kustveiligheid van de kuststaten te vergroten, de onderliggende oorzaken van piraterij op het land aan te pakken en de naleving van de beste beheerspraktijken (BMP4) voor de scheepvaart en betere normen voor de maritieme beveiligingssector te bevorderen, de internationale gemeenschap in staat zal zijn de ruimere doelstelling van stabiliteit en veiligheid in het gebied te bereiken en dus de behoefte aan patrouilleschepen in het gebied te beperken;

19.

is verheugd over het besluit van juli 2011 om het mandaat van de in Oeganda gevestigde EU-opleidingsmissie (EU Training Mission, EUTM) te verlengen en te heroriënteren; vraagt niettemin een betere screening en monitoring van het gedrag van alle door de EUTM opgeleide rekruten en vraagt dat voor hen een verantwoordingsplicht geldt, om ervoor te zorgen dat minderjarigen of personen die banden hebben met militante groeperingen, niet tot het programma worden toegelaten, en vraagt dat de bedoelde personen worden ingelijfd bij de Somalische strijdkrachten en dat alle gevallen van desertie onmiddellijk worden gemeld en onderzocht; verzoekt de EU tevens een rol te spelen met betrekking tot een nauw toezicht op de betalingsketen voor de opleiding van de strijdkrachten, om ervoor te zorgen dat de betalingen de beoogde begunstigden bereiken en motivatie, trouw en engagement genereren, en er tegelijk ook voor te zorgen dat de toekomstige veiligheidstroepen van Somalië in staat zullen zijn de zaak in eigen handen te nemen;

20.

onderstreept de noodzaak van een nauwe strategische samenwerking tussen alle bij de veiligheid betrokken actoren, met name de EU NAVFOR-operatie Atalanta, de EUTM Somalië en EUCAP Nestor, alsmede de NAVO (operatie Ocean Shield), de CTF-151 taskforce onder leiding van de VS, de VN en AMISOM; merkt op dat er internationale coördinatiemechanismen bestaan, zoals de Contactgroep piraterij voor de kust van Somalië (Contact Group on Piracy off the Coast of Somalia, CGPCS) in New York en het SHADE-mechanisme (Shared Awareness and Deconfliction) in Bahrein; is daarom ingenomen met het besluit van de Raad van 23 maart 2012 om het operatiecentrum van de EU te activeren voor een aanvankelijke periode van twee jaar, om te coördineren en de synergie te bevorderen tussen de drie GVDB-missies in de Hoorn van Afrika en de in Brussel gevestigde structuren, in de context van een strategie voor de Hoorn van Afrika en in overleg met de Speciale Vertegenwoordiger van de EU voor de Hoorn van Afrika;

21.

merkt op dat er tekenen zijn dat het LRA zijn bereik aan het uitbreiden is, waardoor meer landen bij de strijd betrokken raken en meer kinderen gevaar lopen; herinnert eraan dat de strijd tegen het LRA en de jacht op LRA-leider Joseph Kony tot nu toe sterk afhankelijk was van financiering, uitrusting en logistieke ondersteuning uit de VS; verzoekt de EU overleg te plegen met de VS met betrekking tot eventuele aanvullende steun die voor de strijd tegen het LRA nodig is, onder toezicht van de Afrikaanse Unie;

22.

uit kritiek op het gebrek aan uitvoering van de CITES-regelgeving; verzoekt de Commissie en de Raad de instelling te bevorderen van een systeem van certificering en controle voor de invoer van ivoor in de EU, zoals bij het geslaagde Kimberly-proces;

23.

is ingenomen met de EU-strategie voor de Hoorn van Afrika, nu deze niet enkel een veiligheids- en humanitair beleid inhoudt, maar ook een ontwikkelingsbeleid voor de langere termijn en de millenniumdoelstellingen voor ontwikkeling; onderstreept het feit dat deze langeretermijnvisie op ontwikkelingsbeleid belangrijk is en verzoekt de Commissie en de lidstaten om hun beleid in dit opzicht te coördineren en zo snel mogelijk een gezamenlijke programmering te hanteren voor de diverse landen en het gebied in zijn geheel;

24.

is van mening dat een stabiele en veilige Hoorn van Afrika positieve gevolgen zou hebben op politiek en veiligheidsvlak buiten het gebied en eveneens de investeringen en veilige scheepvaartroutes in de Indische Oceaan ten goede zou komen; is daarom van mening dat een bezinning over strategieën om de veiligheid en de stabiliteit in het gebied te bevorderen en over coördinatie om te zorgen voor de nodige financiële middelen voor een omvattende aanpak, op het niveau van de G-20 moet worden geïnitieerd; wijst in dit opzicht op de positieve ervaring van de Somalië-conferentie die is georganiseerd in februari 2012 in Londen en moedigt de HV/VV ertoe aan om na te gaan of een soortgelijke conferentie kan worden georganiseerd in 2013;

25.

is van mening dat de Hoorn van Afrika ook gezien moet worden als een gebied met een groot economisch potentieel, met name in de mijnbouw en de landbouw; verzoekt de Raad, de Commissie, de EDEO en de EIB daarom om, in coördinatie met andere multilaterale donoren en financiële instellingen projecten van gemeenschappelijk belang vast te stellen voor de landen in het gebied, die samenwerking en positieve onderlinge afhankelijkheid kunnen bevorderen, bijvoorbeeld op het gebied van energievoorziening, inclusief hernieuwbare energiebronnen, en natuurlijke hulpbronnen, inclusief water; wijst erop dat grensoverschrijdende handel, toegang tot de internationale markten, haveninfrastructuur en de voorziening van toereikende corridors voor de toegang tot havens voor landen zonder zeekust belangrijk zijn, als cruciale elementen voor de economische ontwikkeling van de Hoorn van Afrika op lange termijn; verzoekt de Commissie een grondige analyse uit te voeren van de omvang en de economische, milieu- en sociale impact van de praktijk van het verhuren van land aan derde landen in de Hoorn van Afrika en mogelijke vrijwaringsstrategieën en -mechanismen voor te stellen;

26.

is van oordeel dat het weliswaar van essentieel belang is de veiligheid in de regio te verbeteren en de strijd tegen het terrorisme en de piraterij op te voeren, maar dat dit de dringende noodzaak niet mag overschaduwen om als eerste prioriteit te ondersteunen dat de armoede in de regio wordt uitgeroeid, vooral gelet op het feit dat de EU er volgens haar oprichtingsverdrag toe gehouden is in al haar beleidsbeslissingen die gevolgen kunnen hebben voor de ontwikkelingslanden, rekening te houden met de doelstellingen van de ontwikkelingssamenwerking, en meer in het bijzonder het terugdringen en het definitief uitbannen van de armoede (artikel 208, lid 1, van het VWEU); wijst erop dat alle landen van de Hoorn van Afrika ontwikkelingslanden zijn en, met uitzondering van de twee Soedans, die de Overeenkomst van Cotonou niet hebben ondertekend, als dusdanig twee miljard EUR aan ontwikkelingshulp hebben ontvangen (waarvan 644 miljoen EUR voor Ethiopië alleen) voor de nationale en regionale indicatieve programma's in het kader van het 10e EOF (2008-2013); wijst erop dat in dezelfde periode de regio's Oostelijk Afrika, Zuidelijk Afrika en de Afrikaanse landen aan de Indische Oceaan uit het 10e EOF 619 miljoen EUR hebben ontvangen (deels voor de IGAD) met als doel de armoede in de landen van deze regio uit te roeien en ze te helpen de millenniumdoelstellingen voor ontwikkeling te halen; herinnert er ten slotte aan dat in het kader van de Afrikaanse Vredesfaciliteit, een subinstrument van het EOF, financiële ondersteuning wordt gegeven aan AMISOM;

27.

is van mening dat de EU (lidstaten en Commissie) als 's werelds grootste verlener van ontwikkelings- en humanitaire hulp in de regio, deels door de centralisering van haar diplomatieke inspanningen in de EDEO en de SVEU, door het welslagen van de operatie Atalanta en door de diplomatieke en militaire aanwezigheid van sommige lidstaten in de regio, meer zou kunnen doen om de endemische armoede en de haarden van anarchie en rechteloosheid in de regio uit te roeien;

28.

acht het wenselijk de mogelijkheid te benutten die wordt geboden door de verkiezing op 10 september 2012 van de nieuwe Somalische president Hassan Sheikh Mohamud, om met behulp van het strategische kader voor de Hoorn van Afrika en met de steun in de regio van de SVEU, alsmede van de EDEO, de nationale diplomatieke vertegenwoordigingen en de Afrikaanse Unie, te werken aan de aanknoping van normale diplomatieke en economische betrekkingen tussen Ethiopië en Eritrea en de oplossing van de crisis in Somalië, aangezien dit ten goede zou komen aan de gehele regio; merkt op dat de regio van de Grote Meren, die grenst aan de westelijke rand van de Hoorn van Afrika, ook een van de meest onstabiele ter wereld is, met een aantal ernstig onderontwikkelde landen die geteisterd worden door wapengeweld — bv. de Democratische Republiek Congo (Democratic Republic of Congo, DRC) — of zelfs door oorlogen met een of meer buurlanden — bv. de spanningen tussen de DRC en Rwanda, dat deel uitmaakt van de Hoorn van Afrika in ruime zin; onderstreept dat bij de tenuitvoerlegging van de Europese strategie voor de Hoorn van Afrika niet mag worden vergeten dat deze strategie gevolgen kan hebben voor de onontbeerlijke ontwikkeling van de aangrenzende regio's (met name het gebied van de Grote Meren, Centraal-Afrika en zuidelijk Afrika);

29.

is zowel voor de regionale ontwikkelingshulp als voor de humanitaire hulp tevreden met het nieuwe plan voor de Hoorn van Afrika dat de Commissie in 2012 onder het acroniem SHARE (Supporting Horn of Africa Resilience, ondersteuning van de weerbaarheid in de Hoorn van Afrika) heeft voorgesteld en dat moet dienen als link tussen de humanitaire hulpverlening op korte termijn en de ontwikkeling op lange termijn, om de vicieuze cirkel van de regio teisterende crises te doorbreken; ondersteunt ten volle de Commissie in haar opzet de koppeling tussen noodhulp, rehabilitatie en ontwikkeling (link between relief, rehabilitation and development, LRRD) te versterken; verzoekt de EU met dit programma te werken aan de beschikbaarheid van diverse mogelijkheden om te voorzien in zijn levensonderhoud en aan betere toegang tot markten en informatie, om de gezinsinkomsten van de rurale en herdersgemeenschappen, de gemeenschappen van landbouwers en veeboeren, de oever- en kustgemeenschappen en de stedelijke en voorstedelijke gemeenschappen te verhogen, de toegang tot sociale basisvoorzieningen te verbeteren en te streven naar de verstrekking van een betrouwbare en voorspelbare hoeveelheid steun aan bevolkingsgroepen die chronisch en seizoengebonden problemen ondervinden;

30.

is tevreden met het nieuwe EU-programma SHARE, dat als doel heeft de veerkracht van de landen van de Hoorn van Afrika te vergroten ten aanzien van de verschillende dreigingen waaraan zij worden blootgesteld; benadrukt evenwel het feit dat dit programma moet worden afgestemd op de EU-strategie voor de Sahel, die blootstaat aan dezelfde uitdagingen (terrorisme, drugs, klimaatverandering, toestroom van vluchtelingen en ontheemden enz.);

31.

is van mening dat het van belang is de landbouw en (nomadische) veeteelt in de landen van de Hoorn van Afrika te ondersteunen en is verheugd over het belangrijke werk dat diverse ngo's op deze gebieden hebben verricht;

32.

verzoekt de Commissie om steun te verlenen aan programma's die toegang bieden tot water, dat een grondrecht en een gemeenschappelijk goed van de mensheid is, alsook aan publieke en private partnerschappen voor toegang tot drinkwater;

33.

benadrukt het feit dat de EU-steun in de Hoorn van Afrika indien mogelijk niet mag worden verleend in de vorm van rechtstreekse begrotingssteun, maar moet worden toegekend voor het bereiken van specifieke doelstellingen op basis van duidelijke prestatie-indicatoren; is van mening dat, wanneer de steun toch moet worden verleend in de vorm begrotingssteun, zij afhankelijk moet worden gesteld van het halen van specifieke doelstellingen; is van mening dat programma's die gericht zijn op de ondersteuning van de EU-strategie voor de Hoorn van Afrika, moeten kunnen profiteren van gemengde middelen, d.w.z. dat financiering voor deze programma's dus open moet staan voor andere internationale donoren, op basis van duidelijke gezamenlijke normen, zodat een gecoördineerde, uniforme aanpak van alle donoren mogelijk wordt en het risico op tegenstrijdige benaderingen of overlappingen tot een minimum wordt beperkt; is van mening dat de EU op dezelfde manier ook moet kunnen deelnemen aan de financiering van programma's van derde partijen in de regio, op voorwaarde dat volledige naleving van de voorschriften inzake financiële bijstand van de EU aan derde landen kan worden gegarandeerd;

34.

verzoekt de EU en haar lidstaten om neutrale, onpartijdige en onafhankelijke humanitaire hulp te blijven bieden aan kwetsbare bevolkingsgroepen en om de landen in de regio te helpen hun nationale capaciteiten te versterken met behulp van strategieën om het risico van rampen te beperken en langetermijnprogramma's voor ontwikkelingssamenwerking op het vlak van droogteparaatheid, landbouw, plattelandsontwikkeling en voedselzekerheid;

35.

benadrukt het feit dat, hoewel de voedselcrisis in de Hoorn van Afrika (net als in de Sahel) moet worden toegeschreven aan herhaalde droogten, mislukte oogsten en stijgende prijzen, naast deze conjuncturele omstandigheden (hoewel de droogte nu mag worden beschouwd als structureel) rekening moet worden gehouden met andere, zeer belangrijke factoren, zoals de ontwrichting van gemeenschappen en het ongebreidelde stimuleren van de uitvoer van landbouwproducten ten koste van de voedselsoevereiniteit en de landbouwproductie voor binnenlands gebruik en binnenlandse verkoop;

36.

benadrukt het feit dat eerbiediging van de mensenrechten en de fundamentele vrijheden onwrikbaar deel uitmaakt van de grondslag van het engagement van de Unie ten aanzien van derde landen; is daarom bijzonder bezorgd over de meldingen in het hele gebied van willekeurige aanhoudingen, mishandeling van gevangenen, geweld tegen betogers en respressieve maatregelen tegen de politieke oppositie, inclusief censuur en de willekeurige aanhouding van journalisten en activisten; verzoekt alle overheden in de Hoorn om deze grondbeginselen te eerbiedigen en alle politieke gevangen onvoorwaardelijk vrij te laten;

37.

uit zijn grote bezorgdheid over de toe-eigening van land in Afrika, die de plaatselijke voedselzekerheid dreigt te ondermijnen en de hongersnood aanscherpt; verzoekt de regeringen in de Hoorn van Afrika en de EU te analyseren welke gevolgen de huidige verwerving van landbouwgrond heeft voor de armoede op het platteland en de huidige hongersnood; dringt er bij de Commissie op aan om het probleem van de toe-eigening van land op te nemen in haar beleidsdialoog met de ontwikkelingslanden, met het oog op een samenhangend beleid;

38.

is bezorgd over de aantijgingen van het illegaal dumpen van afval door bedrijven en criminele netwerken uit de EU; herinnert eraan dat het illegaal dumpen van afval een groot probleem is voor de Somaliërs bevolking die in de kustgebieden wonen; verzoekt de HV/VV en de Commissie dringend een grondig onderzoek te laten uitvoeren door een onafhankelijke instantie, waarbij ook bewijsmateriaal en monsters vergaard moeten worden, en naargelang van de resultaten van het onderzoek de mogelijkheid te overwegen van gerechtelijke maatregelen, inclusief eisen tot schadevergoedingen van Europese bedrijven, EU-lidstaten en de EU zelf;

39.

erkent dat het van essentieel belang is dat de onafhankelijke en onpartijdige humanitaire steun aan alle door conflicten getroffen bevolkingsgroepen in de Hoorn van Afrika wordt gehandhaafd en dat er ook in de toekomst in voldoende financiering wordt voorzien, met name in Somalië; wijst erop dat een daling van de steun de Somalische bevolking opnieuw in een humanitaire crisis kan doen belanden; benadrukt het feit dat naast de humanitaire hulp moet worden voortgebouwd op inspanningen als het EU-initiatief SHARE, om de weerbaarheid van de plaatselijke bevolking te versterken en haar levensonderhoud te ondersteunen;

40.

wijst erop dat de mensenrechten, met name de rechten van vrouwen, kinderen, LGBT en religieuze minderheden, in het gebied lang zijn verwaarloosd en merkt op dat islamfanatisme zich in delen van de Hoorn van Afrika heeft verspreid en de vrijheden van minderheden in gevaar brengt;

41.

onderstreept het feit dat Europese steun voor het maatschappelijk middenveld belangrijk is; verzoekt de Commissie en de lidstaten om te zorgen voor gecoördineerde steun voor het maatschappelijk middenveld, zowel binnen landen als op grensoverschrijdend en regionaal niveau;

42.

benadrukt het feit dat het belangrijk is permanente bijstand te verlenen aan Zuid-Soedan om een effectief maatschappelijk middenveld tot stand te brengen en in stand te houden; is er sterk van overtuigd dat het nieuwe instrument voor de bevordering van democratie en mensenrechten ad-hockredieten voor de Hoorn van Afrika moet behelzen; is van mening dat moet worden overwogen om het Fonds voor democratie uit te breiden naar landen in de Hoorn van Afrika;

43.

is ingenomen met de overeenkomsten die zijn bereikt tussen Soedan en Zuid-Soedan over het hervatten van de olie-uitvoer en de demilitarisatie van de grenzen en verzoekt beide landen deze overeenkomsten na te komen; verzoekt elk van beide landen om niet langer onderdak of steun te bieden aan rebellengroeperingen van de andere staat; dringt aan op voortzetting van de onderhandelingen over de afbakening van de grenzen tussen beide landen, om verdere uitbraken van conflicten die de recente overeenkomst in gevaar zouden brengen, te voorkomen, en beveelt aan dat beide leiders de gesprekken blijven voortzetten om zo snel mogelijk tot een overeenkomst te komen over de status van Abyei en andere betwiste gebieden, in overeenstemming met het stappenplan van de AU en Resolutie 2046 van de VN-Veiligheidsraad; feliciteert het panel op hoog niveau van oud-president Mbeki, dat deels door de Europese Unie wordt gefinancierd, met de successen die met steun van de Afrikaanse Unie in de onderhandelings- en bemiddelingsinspanningen tussen Soedan en Zuid-Soedan zijn behaald; roept de SVEU voor Soedan en Zuid-Soedan op om samen te werken met de delegatiehoofden in Soedan en Zuid-Soedan om te waarborgen dat de betrokkenheid, beleidsinspanningen en bijstand van de EU een zeer grote mate van zichtbaarheid behouden;

44.

juicht de memoranda van overeenstemming toe die afzonderlijk zijn gesloten tussen de Soedanese regering en de Soedanese Volksbevrijdingsbeweging — Noord (Sudan People's Liberation Movement North, SPLM-N) met de VN, de Afrikaanse Unie en de Arabische Liga, met het oog op de verlening van humanitaire hulp aan de burgerbevolking van de deelstaten Blauwe Nijl en Zuid-Kordofan;

45.

is bezorgd over het opflakkeren van het geweld in de Zuid-Soedanese deelstaat Jonglei, waardoor de geboekte vorderingen op het gebied van het herstel van de vrede en veiligheid in het gebied in gevaar worden gebracht; schaart zich achter het verzoek van de Minuss om een onderzoek en eist sancties tegen de personen die verantwoordelijkheid dragen met betrekking tot het geweld; verzoekt de regering van Zuid-Soedan:

benadrukt het feit dat het belangrijk is dat de EU aan Zuid-Soedan steun blijft verstrekken voor de capaciteitsopbouw van 's lands overheden en rechtshandhavingsinstanties, de totstandbrenging en instandhouding van een effectief maatschappelijk middenveld en de bevordering van goed bestuur; dringt er bij de EU op aan om op Zuid-Soedan druk uit te oefenen om essentiële internationale mensenrechtenverdragen te ratificeren en om de Zuid-Soedanese overheden bij te staan bij de tenuitvoerlegging van die verdragen; veroordeelt de gemelde gevallen van misbruik tegen burgers door de strijdkrachten tijdens het demilitarisatieproces en verzoekt de Zuid-Soedanese regering om een onafhankelijk onderzoek in te stellen naar de gebeurtenissen, om de betrokken soldaten aansprakelijk te stellen en schadevergoeding voor de slachtoffers te garanderen;

46.

veroordeelt nadrukkelijk alle daden van geweld tegen de burgerbevolking die met schending van de internationale humanitaire rechtsregels en de rechten van de mens in Soedan worden begaan; dringt er bij de EU en de internationale gemeenschap op aan om het eens te worden over een gezamenlijke aanpak voor de bescherming van burgers en het beëindigen van de schendingen van de mensenrechten, met name in Darfur, Zuid-Kordofan en Blauwe Nijl; verzoekt de regering van Soedan en de SPLM-N om onmiddellijk rechtstreekse gesprekken aan te knopen om het eens te worden over een volledige stopzetting van de vijandigheden en tot een politiek vergelijk te komen op basis van de kaderovereenkomst van 28 juni 2011 zoals bepaald in Resolutie 2046 van de VN-Veiligheidsraad; wijst erop dat het belangrijk is dat de internationale actoren aanwezig blijven in de conflictgebieden en dringt er bij de Soedanese autoriteiten op aan om hun veiligheid en die van de burgers te garanderen; herinnert aan de verantwoordelijkheden van de EU en de lidstaten met betrekking tot versterkte steun aan en samenwerking met het Internationaal Strafhof bij de uitvoering van de internationale aanhoudingsbevelen tegen Ahmad Muhammad Harun, Ali Muhammad Ali Abd-Al-Rahman, Abdel Rahim Mohammed Hussein en president Omar Hassan Ahmad Al Bashir;

47.

is bezorgd over de verslechtering van de gezondheidstoestand van de naar schatting 170 000 Soedanese vluchtelingen, van wie meer dan de helft kinderen, in de vier kampen in de deelstaat Boven-Nijl en het kamp in de deelstaat Eenheid, waar het risico van infectie, diarree en malaria explosief toeneemt en wordt verergerd door ondervoeding;

48.

veroordeelt alle steun die door Soedan of Zuid-Soedan wordt verstrekt aan welke andere gewapende groep ook dan zijn reguliere leger;

49.

neemt kennis van de resultaten van de Somalische presidentsverkiezingen van 20 augustus 2012; dringt er bij alle politieke actoren in Somalië op aan om zich in te zetten voor democratie, de rechtsstaat en de mensenrechten, aangezien dat de enige manier is om de vicieuze cirkel van armoede, onderontwikkeling en onveiligheid te doorbreken; benadrukt het feit dat het einde van het mandaat van de federale overgangsregering een essentiële test vormt voor het potentieel van Somalië om een goed functionerend land te worden en van de capaciteit van het land om weer sterke, democratische en echt representatieve instellingen op te bouwen; is van mening dat het van cruciaal belang zal zijn een inclusieve politieke dialoog in Somalië te vergemakkelijken en processen voor consensusvorming te bevorderen om de nieuwe regering te ondersteunen; verzoekt de nieuwe federale regering en de nieuwe president, Hassan Sheikh Mohamud, om te streven naar verzoening onder de Somalische bevolking, voortbouwend op de overeenkomst van Garowe, om de nieuwe federale staat te vestigen en het lange, maar belangrijke proces te starten vrede, veiligheid en democratie voor alle Somaliërs te bewerkstelligen;

50.

is tevreden met de recente eedaflegging van het eerste formele parlement van Somalië in meer dan 20 jaar en hoopt dat dit de eerste stap zal zijn in een overgang naar een meer representatieve parlementaire democratie; merkt op dat het quotum van 30 % vrouwelijke parlementsleden bijna is gehaald en herinnert eraan dat de zinvolle participatie van vrouwen in alle sectoren van het openbare leven belangrijk is om de inspanningen op het gebied van conflictoplossing en vredesopbouw te laten slagen;

51.

is ingenomen met de voltooiing van de overgang in Somalië als kans voor vernieuwing; is verheugd over het werk van de ondertekenende partijen van het stappenplan, de traditionele ouderen, de nationale grondwetgevende vergadering, het nieuwe federale parlement en het technische selectiecomité en de rol die zij gespeeld hebben in de afronding van de overgangsperiode in Somalië; is ingenomen met de verbintenis van de aftredende president om president Hassan Sheikh Mohamud te ondersteunen en met hem samen te werken; dringt er bij alle politieke actoren in Somalië op aan om samen te werken met de nieuwe overheid; is ingenomen met de visie van president Hassan Sheikh voor Somalië en zijn voornemen om ervoor te zorgen dat er inclusieve regeringsinstellingen worden opgericht met een brede basis en om te zorgen voor stabilisatie, de rechtsstaat en goed bestuur, economisch herstel, vredesopbouw en verzoening, openbare dienstverlening en betere betrekkingen tussen Somalië en de rest van de wereld; dringt er bij hem op aan zijn engagement na te komen voor een transparant en verantwoordelijk bestuur, bestrijding van de corruptie op alle niveaus, de totstandbrenging van een inclusieve dialoog en de oprichting op nationaal, regionaal, districts- en plaatselijk niveau van representatieve instellingen die rekenschap moeten afleggen, overeenkomstig de voorlopige grondwet van Somalië;

52.

verzoekt de HV/VV en de SVEU voor de Hoorn van Afrika het vredesproces van Djibouti te onderwerpen aan een kritische beoordeling en te overwegen een team van bemiddelaars in te zetten waarvan de leden het vertrouwen genieten van een brede waaier Somalische betrokkenen, inclusief vrouwenorganisaties, en in staat zijn een groot aantal Somalische actoren aan de onderhandelingstafel te krijgen; verzoekt de HV/VV om een proces op te starten om actoren van het Somalische maatschappelijk middenveld zowel binnen als buiten het land in de gelegenheid te stellen een reguliere en doorlopende discussie te voeren over mogelijke oplossingen voor de politieke problemen in het land; verzoekt de HV/VV deze twee processen aan elkaar te koppelen, met als voorbeeld het succesvolle vredesproces van 2000-2005 in Soedan;

53.

is ingenomen met het recente vredesinitiatief van de Somalische regering, waarbij deserterende Al-Shabaab-rebellen civiele banen en opleidingen aangeboden krijgen; is ingenomen met de bekrachtiging van een ambitieuze grondwet waarin gelijke rechten worden beloofd voor „alle burgers, ongeacht hun geslacht, godsdienst, sociale of economische status, politieke overtuiging, clan, handicap, beroep, afkomst of dialect”, waarin vrouwenbesnijdenis wordt verboden en waarin een waarheids- en verzoeningscommissie in het leven wordt geroepen; is evenwel bezorgd over het feit dat, in een land dat decennialang geplaagd werd door interne vetes, in de nieuwe grondwet niet wordt ingegaan op de verdeling van de bevoegdheden en middelen tussen het centrum en de regio's en verzoekt om nauwere samenwerking met de nieuwe autoriteiten om deze problemen op te lossen;

54.

verzoekt de Somalische autoriteiten om voorrang te geven aan de opbouw van instellingen en het dringend tot stand brengen van een transparante en integrerende politiemacht die rekenschap moet afleggen, om het vertrouwen van de bevolking in de nieuwe regering te bevorderen; looft in dat verband de waardevolle bijdrage die de EUTM voor Somalië levert aan de veiligheidstroepen van het land; vertrouwt erop dat de lidstaten hun steun zullen blijven geven aan het werk van de GVDB-missie, die het Somalische leger besef wil bijbrengen van de eerbiediging van de mensenrechten, de gelijkheid van vrouwen en mannen en de rechtsstaat; merkt op dat de ontwikkeling van stabiele, rekenschap afleggende en inclusieve instellingen in Somalië verder moet reiken dan de veiligheidstroepen en door de Somaliërs zelf moet worden aangestuurd, als Somalië een levensvatbare staat moet worden;

55.

benadrukt het feit dat levensvatbare en inclusieve economische structuren en een stelsel om de opbrengsten van de toekomstige olie- en gaswinning zo te verdelen tussen de regio's en op federaal niveau dat zij ten goede komen van de hele bevolking, cruciaal zullen zijn voor de duurzaamheid van Somalië als goed functionerende federale staat op lange termijn; dringt er bij de internationale gemeenschap op aan om de fouten uit het verleden niet opnieuw te maken en de steun niet te concentreren bij de federale instellingen in Mogadishu, ten nadele van de regio's van Somalië, aangezien deze een cruciale rol kunnen spelen in de gedecentraliseerde basisdienstverlening en de stabiliteit voor de bevolking; verzoekt de EU om de nu geboden kans te benutten door alle middelen in te zetten om de regionale instanties in Somalië bij dit vitale proces van democratische overgang te helpen; moedigt de lidstaten en de HV/VV er, gelet op de recentste ontwikkelingen op het vlak van politiek en veiligheid in Somalië, toe aan om, in nauwe samenwerking met de legitieme Somalische autoriteiten, de Afrikaanse Unie, de IGAD en de Amerikaanse regering, een missie te overwegen voor de hervorming van de veiligheidssector, zodra de situatie op het terrein dit toelaat;

56.

erkent dat de vrede in Somalië via een bottom-up-proces tot stand moet komen; benadrukt het feit dat de EU ervoor moet zorgen dat haar strategie het mogelijk maakt om plaatselijke inspanningen op het vlak van vredesopbouw en conflictoplossing voldoende te ondersteunen en er een nationale en regionale prioriteit van te maken; herinnert er voorts aan dat plaatselijke legitimiteit bijdraagt tot het ontstaan van bestuursinstellingen in Somalië die de vooruitzichten voor stabiliteit op de lange termijn kunnen garanderen;

57.

herinnert eraan dat de Afrikaanse Unie AMISOM heeft georganiseerd, een militaire missie naar Somalië die een mandaat heeft van de VN-Veiligheidsraad en die wanhopig op zoek is naar meer landen die troepen kunnen leveren;

58.

benadrukt het feit dat de EU, in nauwe samenwerking met de VS en de Afrikaanse Unie, een centrale rol in de toekomst van Somalië moet spelen;

59.

spoort de internationale gemeenschap aan om in samenwerking met het ICRK en de Rode Halve Maan zo vlug mogelijk medische infrastructuur en ambulante verzorgings- en therapeutische voedingscentra in Somalië op te zetten en uit te bouwen;

60.

is verheugd over de oprichting van het Fonds voor lokale stabiliteit, dat met name tot doel heeft de internationale hulp te coördineren in de gebieden in het zuiden van Somalië die onlangs zijn bevrijd en toegankelijk zijn geworden;

61.

betreurt ten zeerste het feit dat sinds december 2011 alleen al 13 journalisten en medewerkers van de media zijn gedood in gebieden van Somalië die onder de controle van de regering staan en dat geen vorderingen zijn gemaakt met de gerechtelijke vervolging van deze zaken; onderstreept het feit dat het belangrijk is om de vrijheid van meningsuiting te vrijwaren en dringt er bij de nieuwe regering en president op aan om maatregelen te treffen om journalisten beter te beschermen en om een geloofwaardig onderzoek in te stellen naar deze moorden;

62.

dringt er bij de EU en bij alle regionale en internationale partners op aan om de gelegenheid ten volle te benutten die wordt gecreëerd door de vorming van de nieuwe Somalische regering, die er, in combinatie met de klaarblijkelijke terugval van de Al-Shaabab-opstand in het land, voor zorgt dat een nieuw politiek tijdperk in Somalië kan beginnen; wijst er daarom op dat de internationale gemeenschap, en met name de EU, paraat moet staan om steun te verlenen aan legitieme en democratische autoriteiten op het vlak van institutionele capaciteitsopbouw, SSR, DDR en om het maatschappelijk middenveld te steunen; dringt er bij de HV/VV op aan ervoor te zorgen dat het optreden van de EU in Somalië bevorderlijk is voor een vrije, open maatschappij waar de mensenrechten, en met name de rechten van vrouwen en minderheden, worden geëerbiedigd en gehandhaafd, de positie van vrouwen wordt versterkt en de gelijkheid van mannen en vrouwen in alle sectoren van de maatschappij wordt gegarandeerd;

63.

verwijst naar het uiterst positieve voorbeeld van Somaliland, dat heeft getoond in staat te zijn zijn democratische, economische en bestuurlijke structuren te ontwikkelen en consolideren gedurende meer dan twintig jaar en een duurzaam democratisch proces te realiseren; merkt op dat Somaliland tot dusver met groot succes de veiligheid en stabiliteit op zijn grondgebied heeft geconsolideerd en aan de strijd tegen piraterij en terrorisme heeft bijgedragen; vreest echter dat, indien Al-Shabaab zich in de bergachtige grensgebieden van Somaliland zou vestigen, dit land kwetsbaar zou kunnen worden; benadrukt daarom dat het essentieel is om Somaliland in de strijd tegen terrorisme te steunen, met inbegrip van maatregelen als de bevordering van economische diversificatie en capaciteitsopbouw voor werkgelegenheid voor jongeren om rekrutering onder jongeren tegen te gaan; wijst erop dat het belangrijk is dat Somaliland de economische en sociale ontwikkeling van de regio bevordert om zo de radicalisering in instabiele gebieden op zijn grondgebied tegen te gaan; verzoekt de Commissie en de EDEO om Somaliland te helpen om zijn ontwikkelingsvooruitzichten te verbeteren en zijn economische en sociale stabiliteit te bevorderen; benadrukt dat het in het streven naar stabiliteit en veiligheid in Somalië op lange termijn van belang is het positieve voorbeeld van de stabiliteit van Somaliland te evalueren;

64.

is ingenomen met de duidelijke steunbetuiging voor de nieuwe federale instellingen van Somalië door de HV/VV tijdens de minitop van de Algemene Vergadering van de VN over Somalië in New York en met name met haar engagement voor een vierjarig proces voor de consolidatie van de nieuwe federale instellingen en regionale administratie en een internationale conferentie over Somalië in 2013; verzoekt Somaliland en de andere federale entiteiten om een volwaardige, ondersteunende rol te spelen in de onderhandelingen over hun juridische en politieke betrekkingen met de nieuwe federale instellingen in Somalië om een duurzame, stabiele en welvarende Somalische federale staat te bewerkstellingen;

65.

wijst erop dat Ethiopië een centrale rol speelt met betrekking tot de politieke en economische stabiliteit van het hele gebied; merkt op dat de nieuwe premier van Ethiopië, Hailemariam Desalegn, er in zijn inauguratietoespraak op heeft gewezen dat het belangrijk is de mensenrechten en de democratische instellingen in het land te versterken, om een democratische cultuur in het land te helpen ontwikkelen en de volledige eerbiediging van de mensenrechten in het land te bevorderen; is van mening dat de vorming van een nieuwe Ethiopische regering de gelegenheid biedt om Ethiopië aan te spreken over alle kwesties waarvoor beide partijen belangstelling hebben of waarover zij bezorgd zijn, inclusief kwesties waarover de meningen in het verleden misschien uiteenliepen, en benadrukt dat het belangrijk is Ethiopië te steunen op zijn pad naar een nieuw democratisch stelsel, via positieve dialoog en partnerschap; steunt Ethiopië in zijn strijd tegen terrorisme, maar benadrukt dat deze strijd moet worden gevoerd met volledige eerbiediging van de grondrechten;

66.

hoopt dat Ethiopië onder leiding van premier Hailemariam Desalegn, die op 21 september 2012 is aangesteld, een echt democratisch overgangsproces op gang zal brengen, om zijn grote democratische potentieel te realiseren en een einde te maken aan de aantasting van de vrijheid van religie en de vrijheden van de civiele maatschappij; verzoekt de EDEO, de SVEU voor de Hoorn van Afrika en de SVEU voor de mensenrechten om Ethiopië bij wijze van prioriteit aan te spreken over de mensenrechten, zodat het land gebruik kan maken van de gelegenheid die wordt geboden door de aan de gang zijnde politieke overgang om een echte democratische overgang te realiseren, op basis van een centrale plaats voor de mensenrechten en de fundamentele vrijheden, vrije media en volledige erkenning van de vrijheid van meningsuiting; dringt er bij de EU en de internationale gemeenschap op aan om waakzaam en actief te blijven met betrekking tot de politieke overgang die in Ethiopië aan de gang is, een versterking van de democratische instellingen te bevorderen en de politieke, militaire en ontwikkelingssteun te koppelen aan democratische hervormingen, waarbij alle politieke gevangenen, zoals Eskinder Nega en andere journalisten, mensenrechten- en ontwikkelingsactivisten en leden van de oppositie, moeten worden vrijgelaten, de speciale VN-gezanten voor de mensenrechten ongehinderd toegang moeten krijgen tot alle gebieden en alle detentiecentra, de verklaring inzake liefdadigheidsorganisaties en verenigingen en de antiterrorismeverklaring moeten worden ingetrokken of gewijzigd en de politieke opposanten die in ballingschap zijn gegaan, moeten kunnen terugkeren; verzoekt de EU om innoverende en veilige oplossingen te bedenken om het maatschappelijke middenveld in Ethiopië, dat het moeilijk heeft, financieel en politiek te ondersteunen en een intensieve dialoog aan te knopen met de oppositie, zowel in Ethiopië als in ballingschap;

67.

stelt vast dat Ethiopië momenteel noch een onafhankelijk gerecht, noch onafhankelijke media heeft, als gevolg van een doelbewuste strategie om rechters te verzwakken en te belemmeren, de media te controleren, de oppositie te intimideren en mensenrechtenorganisaties monddood te maken;

68.

wijst erop dat tal van journalisten gerechtelijk zijn vervolgd op grond van de antiterroristenwet van 2009; veroordeelt de recente campagne van juridische pesterij, met als toppunt de veroordeling door het federale hooggerechtshof van blogger Elias Kifle bij verstek tot levenslang en van Wubishet Taye, adjunct-hoofdredacteur van een plaatselijke krant, en columnist Reeyot Alemn tot een gevangenisstraf van veertien jaar; is echter ingenomen met de gratie die onlangs is verleend aan de Zweedse journalisten Martin Schibbye en Johan Persson na het overlijden van premier Meles Zenawi; dringt er bij de nieuwe regering op aan dezelfde clementie te tonen voor alle slachtoffers van arbitraire rechtsbedeling;

69.

wijst op het grote potentieel van het project van de Grote Renaissance-dam op de Blauwe Nijl in de Ethiopische regio Benishangul-Gumuz voor de productie van schone energie en de economische ontwikkeling van het hele gebied; steunt het internationale deskundigenpanel dat Ethiopië, Soedan en Egypte voor dit project hebben opgericht en vraagt een betere verstandhouding tussen de partijen met betrekking tot het gemeenschappelijk gebruik van de waterhulpbronnen van de Nijl en van de energie die wordt geproduceerd door de op de stuwdam aangesloten waterkrachtcentrale;

70.

roept de regering van Ethiopië op om de beslissingen van de grenscommissie over de afbakening tussen Eritrea en Ethiopië als definitief en bindend goed te keuren, overeenkomstig Resolutie 1907(2009) en Resolutie 2023(2011) van de VN-Veiligheidsraad en de desbetreffende resoluties van de Afrikaanse Unie en de IGAD; roept de Eritrese regering bijgevolg op om in te stemmen met het aanknopen van een dialoog met Ethiopië voor een bespreking van het proces van de terugtrekking van de troepen uit het grensgebied en de fysieke afbakening overeenkomstig het besluit van de grenscommissie, rekening houdend met het feit dat het belangrijk is om gemeenschappen samen te houden, alsmede van de normalisering van de betrekkingen met Ethiopië, inclusief de heropening van de grens; verzoekt de internationale gemeenschap om betrekkingen aan te knopen met Eritrea en de belangen en behoeften van de Eritrese bevolking te verdedigen, en tegelijk het regime en het leger onder druk te zetten om toegang te verlenen aan internationale organisaties, de langverwachte verkiezingen voor te bereiden en de politieke ruimte in het land open te stellen; benadrukt dat alle EU-hulp waarmee geen humanitaire doelstellingen worden nagestreefd, strikt afhankelijk moet worden gesteld van een engagement van de Eritrese autoriteiten om een democratische overgang en een verbetering van de mensenrechtensituatie in het land en van de situatie met betrekking tot de basisbehoeften van de Eritrese bevolking te faciliteren, met transparante en concrete maatstaven; roept Eritrea ertoe op om geen steun meer te verlenen aan gewapende groeperingen die de vrede en de verzoening in Somalië en meer in het algemeen de regionale stabiliteit ondermijnen; verzoekt om vrijheid van meningsuiting, pers en religie, en om de invoering van vrije en eerlijke verkiezingen en democratie in het land; vraagt de onmiddellijke vrijlating van de politieke gevangenen, inclusief de journalist Dawit Isaac, die al meer dan 4 000 dagen opgesloten zit zonder proces;

71.

verzoekt zijn Voorzitter deze resolutie te doen toekomen aan de Raad en de Commissie, de EDEO en de lidstaten, de SVEU voor Soedan, de SVEU voor de Hoorn van Afrika, de EU-lidstaten, de regering van Turkije, het Congres van de Verenigde Staten, het ministerie van Buitenlandse Zaken van de Verenigde Staten, de Commissie van de Afrikaanse Unie, het Pan-Afrikaans Parlement, de regeringen en parlementen van de IGAD en de overheden van Somaliland.

30.12.2015   

NL

Publicatieblad van de Europese Unie

C 440/55

—

gezien het Verdrag inzake biologische diversiteit van 1992 (VBD),

—

gezien het Protocol van Nagoya bij het VBD inzake toegang tot genetische bronnen en de eerlijke en billijke verdeling van de baten die voortvloeien uit het gebruik ervan van 2010,

—

gezien het Internationaal Verdrag inzake plantgenetische hulpbronnen voor voeding en landbouw van 2001,

—

gezien het Verdrag inzake samenwerking bij octrooien van 2002,

—

gezien de VN-Verklaring inzake de rechten van inheemse volken die op 13 september 2007 door de Algemene Vergadering werd aangenomen,

—

gezien ILO-Verdrag nr. 169 van 1989 betreffende inheemse en in stamverband levende volken,

—

gezien het Internationaal Verdrag tot bescherming van kweekproducten, zoals herzien op 19 maart 1991 in Genève,

—

gezien de WTO-overeenkomst van 1995 inzake de handelsaspecten van de intellectuele eigendom,

—

gezien het Internationaal Verdrag van 2002 inzake plantgenetische hulpbronnen voor voeding en landbouw en het WHO-kader van 2011 inzake influenzavirussen,

—

gezien Richtlijn 98/44/EG van het Europees Parlement en de Raad van 6 juli 1998 betreffende de rechtsbescherming van biotechnologische uitvindingen (1),

—

gezien zijn resolutie van 7 oktober 2010 over de strategische doelstellingen van de EU voor de tiende bijeenkomst van de conferentie van de partijen bij het Verdrag inzake biologische diversiteit, die van 18 tot 29 oktober 2010 in Nagoya (Japan) wordt gehouden (2),

—

gezien de mededeling van de Commissie aan het Europees Parlement, de Raad, het Europees Economisch en Sociaal Comité en het Comité van de Regio's met de titel „Onze levensverzekering, ons natuurlijk kapitaal: een EU-biodiversiteitsstrategie voor 2020” (COM(2011)0244),

—

gezien de activiteiten en verslagen van het intergouvernementeel comité van het WIPO met betrekking tot intellectuele eigendom, genetische hulpbronnen, traditionele kennis en traditionele cultuuruitingen,

—

gezien het verslag over de vergadering van de groep technische en juridische deskundigen over traditionele kennis die verband houdt met genetische rijkdommen in het kader van de internationale regeling voor toegang en batenverdeling (UNEP/CBD/WG-ABS/8/2, 2009),

—

gezien het door de Commissie ontwikkelingssamenwerking van het Europees Parlement aangevraagde onderzoek met de titel „Intellectuele-eigendomsrechten op genetische grondstoffen en bestrijding van armoede” (2011),

—

gezien de Overeenkomst van Ramsar inzake watergebieden van 1971,

—

gezien de Overeenkomst inzake de internationale handel in bedreigde in het wild levende dier- en plantensoorten van 1973 (CITES),

—

gezien artikel 48 van zijn Reglement,

—

gezien het verslag van de Commissie ontwikkelingssamenwerking en de adviezen van de Commissie internationale handel en de Commissie juridische zaken (A7-0423/2012),

A.

overwegende dat de overlevingskansen en het welzijn van 70 % van de armen die wereldwijd in stedelijke en plattelandsgebieden wonen, rechtstreeks van de biodiversiteit afhangen;

B.

overwegende dat het Verdrag inzake biologische diversiteit (VBD) als voornaamste doelstellingen heeft het behoud en duurzaam gebruik van de biodiversiteit te bevorderen en de belemmeringen voor het gebruik ervan weg te werken;

C.

overwegende dat aanbieders van genetische hulpbronnen en dragers van daaraan gerelateerde traditionele kennis vaak afkomstig zijn uit ontwikkelingslanden met een rijke biodiversiteit;

D.

overwegende dat de wetgeving op het gebied van nationale toegang en batenverdeling, die is aangenomen als onderdeel van het VBD-proces, tot stand is gekomen als reactie op bioprospectie en biopiraterij;

E.

overwegende dat biopiraterij meestal wordt gedefinieerd als het industriële gebruik om de traditionele kennis of de genetische hulpbronnen van inheemse volken te privatiseren en octrooieren, zonder goedkeuring van de oorsprongslanden en zonder hun enige compensatie te verlenen;

F.

overwegende dat bio-onderzoekers op grond van het VBD en het bijbehorende Nagoyaprotocol verplicht zijn „voorafgaande geïnformeerde toestemming” (VGT) te verkrijgen van en „onderling overeengekomen voorwaarden” (OOV) te bereiken met de oorsprongslanden of inheemse en lokale gemeenschappen ten aanzien van traditionele kennis met betrekking tot genetische hulpbronnen, en om de uit bioprospectie voortvloeiende baten te delen met de landen en gemeenschappen van oorsprong;

G.

overwegende dat het zich ontwikkelende stelsel voor toegang en batenverdeling in het kader van het VBD een aanvulling is op de WTO met haar Overeenkomst inzake de handelsaspecten van de intellectuele eigendom (WTO-TRIPS), de Wereldorganisatie voor de Intellectuele Eigendom (WIPO), de Voedsel- en Landbouworganisatie (FAO), de Internationale Unie tot bescherming van kweekproducten (UPOV) en de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO);

H.

overwegende dat het beheer van toegang en batenverdeling ook wordt aangekaart in een aantal mensenrechteninstrumenten, waaronder de Universele Verklaring van de rechten van de mens van 1948, het Internationaal Verdrag inzake burgerrechten en politieke rechten van 1966 en het Internationaal Verdrag inzake economische, sociale en culturele rechten van 1966;

I.

overwegende dat artikel 27, lid 3, onder b), van de TRIPS-overeenkomst van de WTO regeringen het recht geeft planten, dieren en werkwijzen van wezenlijk biologische aard uit te sluiten van octrooiering, terwijl micro-organismen en niet-biologische en microbiologische werkwijzen wel voor octrooien in aanmerking komen;

J.

overwegende dat biodiversiteit voor zeer uiteenlopende ecosysteemdiensten zorgt, zoals lokale water- en voedselvoorziening, materialen voor levensonderhoud en klimaatregulering; overwegende dat de aantasting van het milieu nieuwe uitdagingen creëert voor het behoud en het duurzame beheer van een grote verscheidenheid aan dier- en plantensoorten en voor genetische hulpbronnen als basis voor voedselzekerheid en een duurzame landbouwontwikkeling;

K.

overwegende dat het Internationaal Verdrag inzake plantgenetische hulpbronnen voor voeding en landbouw (ITPGR), dat werd gesloten binnen het kader van de Voedsel- en Landbouworganisatie van de Verenigde Naties (FAO), gericht is op het behoud en het duurzame gebruik van plantgenetische hulpbronnen voor voeding en landbouw en op de eerlijke en billijke verdeling van de baten die uit dat gebruik voortvloeien, in overeenstemming met het VBD;