22.2.2013   

NL

Publicatieblad van de Europese Unie

CE 51/1

—

gezien het Groenboek van de Commissie van 13 oktober 2010 over het beleid inzake controle van financiële overzichten: lessen uit de crisis (COM(2010)0561),

—

gezien zijn resolutie van 11 mei 2011 over corporate governance bij financiële instellingen (1),

—

gezien zijn resolutie van 10 maart 2009 over de toepassing van Richtlijn 2006/43/EG betreffende de wettelijke controles van jaarrekeningen en geconsolideerde jaarrekeningen (2),

—

gezien Richtlijn 2006/43/EG van het Europees Parlement en de Raad van 17 mei 2006 betreffende de wettelijke controles van jaarrekeningen en geconsolideerde jaarrekeningen (3),

—

gezien artikel 48 van zijn Reglement,

—

gezien het verslag van de Commissie juridische zaken en het advies van de Commissie economische en monetaire zaken (A7-0200/2011),

A.

overwegende dat de recente financiële crisis het werk van de auditor op losse schroeven heeft gezet,

B.

overwegende dat het aangaan van buitensporige risico's door de financiële instellingen na de crisis in sterke mate in verband is gebracht met de soepele, buigzame en inefficiënte controle- en risicobeheersmechanismen van met name de systeemrelevante financiële instellingen (SIFI's),

C.

overwegende dat is vastgesteld dat auditors een sleutelrol kunnen vervullen bij de versterking van het toezicht op het risicobeheer van met name financiële instellingen,

D.

overwegende dat niet ten volle gebruik is gemaakt van de rol van de auditcomités bij met name financiële instellingen,

E.

overwegende dat een kwalitatief goede audit fundamenteel is voor de economische stabiliteit en het vertrouwen van de markten, daar een dergelijke audit garanties geeft over de geloofwaardigheid van de financiële soliditeit van de ondernemingen,

F.

overwegende dat voor wat betreft de kwaliteit van de audit, de onafhankelijkheid van de auditor een fundamentele rol speelt,

G.

overwegende dat het risico van belangenconflicten bestaat wanneer auditkantoren verschillende diensten aan hetzelfde bedrijf leveren,

H.

overwegende dat de sterke marktconcentratie van de vier grootste auditkantoren kan leiden tot een buitensporige concentratie van risico’s, dat kleinere auditkantoren uiteenlopend van aard zijn en dat hun groei en deskundigheid moeten worden bevorderd door verhoogde kansen om te concurreren,

I.

overwegende dat het juist daarom noodzakelijk is opnieuw een grondig debat te voeren over de rol van de auditor en de betreffende marktstructuur,

1.

is verheugd over het Groenboek van de Commissie en haar holistische aanpak;

2.

is verheugd over de fundamentele vraagstelling van het Groenboek hoe de auditfunctie kan worden verbeterd, hoewel er in het verleden geen overtuigende aanwijzingen waren dat de auditfunctie niet met inachtneming van de toepasselijke voorschriften en eisen werd uitgevoerd;

3.

is van mening dat het debat over de rol van de auditor gepaard dient te gaan met een versterking van de momenteel weinig efficiënte rol van het auditcomité en van de door de ondernemingen te verrichten financiële verslaglegging en risicorapportage;

4.

acht thans nog onvoldoende basis aanwezig voor een eindevaluatie en herinnert de Commissie derhalve aan de noodzaak van een brede en alomvattende effectbeoordeling waarbij overeenkomstig de beginselen van "beter wetgeven" de verschillende beleidsopties worden geanalyseerd en het accent op praktische zaken wordt gelegd en waarbij ook wordt nagedacht over het belang van de financiële verslaglegging in het kader van adequate informatievoorziening over de duurzame economische ontwikkeling van de ondernemingen, met daarin een analyse van de belangengroepen om het verschil in impact op de verschillende groepen, dat uit de effectbeoordeling naar voren komt, zoals KMO's, SIFI's en andere beursgenoteerde en niet-beursgenoteerde bedrijven, op te helderen; is van mening dat de impact op de gebruikers van de auditverslagen, zoals investeerders en regulatoren van SIFI's, geëvalueerd moet worden; verzoekt de Commissie de meerwaarde te analyseren die voortvloeit uit zowel de voorgestelde regulering als uit geleidelijke harmonisering van de regels en werkwijzen van auditing op de Europese interne markt; is van mening dat de impact op de gebruikers van de auditverslagen, zoals investeerders en regulatoren van systeemrelevante financiële instellingen, geëvalueerd moet worden; verzoekt de Commissie de meerwaarde te analyseren die voortvloeit uit zowel de voorgestelde regulering als uit geleidelijke harmonisering van de regels en werkwijzen van auditing op de Europese interne markt;

5.

verwelkomt de erkenning van evenredigheid in het Groenboek;

6.

is van mening dat de wettelijke controles een sociale functie hebben en het algemeen belang dienen, aangezien deze een essentieel onderdeel vormen van het democratische economische en politieke systeem en is derhalve verheugd over de doelstelling van het Groenboek om de transparantie te vergroten en de kwaliteit van de auditverslagen te verbeteren ten einde bij te dragen aan de stabiliteit van de financiële markt en de toegang tot financiering te verbeteren; is voorstander van maatregelen op grond van bewijs dat kosten en lasten voor met name financiële instellingen worden gecompenseerd door een aanzienlijke verbetering van hun kwaliteit alsook door regelmatige externe evaluatie en passend gereglementeerd toezicht; onderstreept de noodzaak van specifieke wetgeving;

7.

wijst erop dat een auditsysteem van hoge kwaliteit een integraal onderdeel is van een degelijk kader voor corporate governance; verzoekt de Commissie haar voorstellen inzake corporate governance en auditing op consistente wijze aan het Parlement en de Raad voor te leggen;

8.

benadrukt het belang van het auditverslag voor aandeelhouders en het publiek; onderkent het beginsel "een audit is een audit" en waarschuwt tegen het grote risico dat de toepassing van verschillende normen tot rechtsonzekerheid leidt; is derhalve voorstander van uitbreiding van de reikwijdte ervan naar alle financiële instellingen;

9.

is het eens met de Commissie wat betreft het beginsel dat de conclusies van het auditverslag zich meer op de inhoud dan op de vorm moeten richten;

10.

verzoekt de Commissie na te gaan hoe de taak van de auditor kan worden uitgebreid tot een controle op de door de gecontroleerde entiteit verstrekte informatie met betrekking tot het risico, zonder de controle op de in de belangrijkste financiële overzichten verstrekte gegevens te veronachtzamen; beveelt aan dat auditors in kennis moeten worden gesteld van alle gevallen waarin het oordeel van het risicocomité terzijde is geschoven;

11.

is van mening dat auditverslagen kort moeten zijn, met duidelijke en bondige conclusies, en betrekking moeten hebben op alle aspecten van de wettelijke taakopdracht van de auditor; is van mening dat de auditor het auditcomité en de algemene vergadering aanvullende uitleg dient te geven over algemene kwesties zoals de gebruikte methoden inzake administratieve verwerking en over concrete aspecten zoals sleutelindicatoren, materialiteitscijfers en evaluatie van het risico dat verbonden is aan materiële schattingen of beoordelingen alsook over bijzondere problemen die de auditor bij zijn werkzaamheden heeft ondervonden;

12.

dringt erop aan dat de auditverslagen van financiële instellingen uitgebreide bekendmakingsvereisten bevatten voor de waardering van minder liquide activa om de vergelijking van waarderingen van de financiële instrumenten tussen instellingen mogelijk te maken;

13.

benadrukt dat de toezichthouders of de bevoegde autoriteiten moeten worden gewaarschuwd door de auditors wanneer zij problemen ontdekken die de toekomst van de gecontroleerde entiteit in gevaar kunnen brengen; beveelt aan dat er bilaterale bijeenkomsten plaatsvinden tussen de auditors en toezichthouders van grote financiële instellingen;

14.

wijst op de mogelijkheid dat auditors aansprakelijk worden gesteld voor aanvullende informatie die zij verstrekken bovenop de informatie die wettelijk moet worden verstrekt; meent desondanks dat de samenleving van auditors eist dat zij zowel naar de toekomst als naar buiten toe verantwoordelijkheid nemen, met name ten aanzien van grote en systeemrelevante ondernemingen; is van mening dat informatie waarover auditors beschikken die van openbaar belang is en betrekking heeft op risico's, activiteiten buiten de balans om of mogelijke toekomstige posities, altijd bekendgemaakt moet worden aan de regelgevende autoriteiten en in de meeste omstandigheden aan het publiek;

15.

wenst dat de rol van de auditcomités van alle financiële instellingen wordt versterkt door van hen de goedkeuring van een risicomodelevaluatie te verlangen die specifieke vergelijkingen met bepaalde benchmarks omvat, waaronder verslaglegging over potentiële toekomstige financieringsbehoeften, bankconvenanten, toekomstige geldstromen, risicobeheer, managementschattingen en naleving van de belangrijkste boekhoudkundige beginselen en eventuele voorzienbare risico’s met betrekking tot het bedrijfsmodel van de onderneming; wenst dat deze evaluatie, samen met het volledige auditverslag, jaarlijks ter behandeling en goedkeuring aan de raad van bestuur en de raad van toezicht van de financiële instellingen wordt voorgelegd;

16.

is van mening dat de professioneel-kritische instelling een van de hoekstenen is van de controle in alle stadia ervan; meent dat deze kritische instelling wordt bereikt door de objectiviteit en onafhankelijkheid van de auditor, in combinatie met een op ervaring gestoeld professioneel oordeel, waarvoor afvinkprocedures geen vervanging kunnen vormen;

17.

is van mening dat het uitzonderingssysteem in de auditverslagen niet opnieuw aan de orde hoeft te worden gesteld, aangezien het een afschrikkend nut heeft en bijdraagt aan de kwaliteit van de financiële informatie;

18.

is van mening dat een vlotte en regelmatige dialoog tussen de externe auditor, de interne auditor en het auditcomité van essentieel belang is voor een doeltreffende controle, met dien verstande dat de aandeelhouders op de hoogte moeten worden gesteld van bijvoorbeeld de redenen waarom een auditor (opnieuw) wordt aangesteld of vertrekt via een concrete toelichting op het verslag van het auditcomité;

19.

is van mening dat auditors het recht moeten hebben om te worden gehoord tijdens algemene vergaderingen van de onderneming over zaken die verband houden met hun taak als auditor;

20.

is van mening dat het noodzakelijk is om in de wet duidelijk onderscheid te maken tussen deze twee auditactiviteiten, respectievelijk interne en externe audit;

21.

stelt voor dat de Commissie ten spoedigste overgaat tot goedkeuring van de internationale auditnormen (ISA's), die uiteen worden gezet in een verordening, zodat de controles op Europees niveau geharmoniseerd kunnen worden en de taak van de toezichthoudende instanties gemakkelijker wordt; is van mening dat de controle uniek is, onafhankelijk is van de grootte van de gecontroleerde onderneming, maar dat het wel nodig is die controle aan de specifieke eigenschappen van kleine en middelgrote ondernemingen (KMO's) aan te passen; wijst de Commissie erop dat er, afgezien van ondernemingen waarvoor de internationale auditnormen gelden, ook andere ondernemingen zijn die weliswaar van deze normen zijn vrijgesteld, maar waarvan de financiële situatie niettemin door erkende auditkantoren moet worden gecontroleerd;

22.

deelt de mening dat sprake is van een onvermijdelijk conflict als de auditor wordt aangesteld en beloond door de gecontroleerde onderneming; acht het op dit moment echter niet terecht dat de auditor door een derde partij wordt aangesteld; verzoekt in dit verband, en onverminderd artikel 37, lid 2, van Richtlijn 2006/43/EG, de rol van het auditcomité te versterken;

23.

is van mening dat de auditor, waar deze verplicht is, zijn opdracht moet krijgen van het auditcomité en niet van de raad van bestuur van de onderneming die moet worden gecontroleerd, en dat de leden van het auditcomité over relevante ervaring dienen te beschikken, waarvan ten minste de helft over ervaring met financiële verslaglegging en controle van financiële overzichten; is van mening dat het auditcomité dient in te staan voor de onafhankelijkheid van de auditor, met name met betrekking tot de adviesdiensten die de auditor levert of aanbiedt;

24.

is van mening dat zowel de voorschriften voor het waarborgen van de onafhankelijkheid van de auditor als de regels voor het waarborgen van de kwaliteit van de auditfunctie gecontroleerd moeten worden door een openbare toezichthoudende instantie die volledig onafhankelijk van de beroepsgroep functioneert;

25.

steunt het opstellen van een internationale code voor goed bestuur voor auditkantoren die instellingen van openbaar belang controleren;

26.

deelt de mening dat de onafhankelijkheid van de auditor van het grootste belang is en dat maatregelen getroffen moeten worden om buitensporige vertrouwdheid te voorkomen; stelt voor dat de Commissie een effectbeoordeling uitvoert die betrekking heeft op een aantal opties, met name externe roulatie en het effect van vrijwillige gezamenlijke audits; acht een grotere onafhankelijkheid van de auditor door externe roulatie weliswaar mogelijk, maar blijft van mening dat op het gebied van regelgeving niet de externe roulatie, maar veeleer de interne roulatie van auditors de beste oplossing is, hetgeen ook wordt bevestigd door Richtlijn 2006/43/EG, en dat de bestaande regelingen voor de roulatie van partners zorgen voor de onafhankelijkheid die nodig is om de controles effectief te laten zijn;

27.

verzoekt de Commissie ervoor te zorgen dat de werkwijzen van de ondernemingen bijdragen aan de instandhouding van de ingebouwde beveiligingen, waaronder die met betrekking tot het verplicht rouleren van de belangrijkste auditpartners, zelfs als die partners bij een ander kantoor gaan werken;

28.

stelt voor dat andere opties dan of opties ter aanvulling van een vaste roulatiecyclus in overweging moeten worden genomen - bijvoorbeeld wanneer gezamenlijke audits worden uitgevoerd, kan de roulatiecyclus tweemaal zo lang duren als wanneer één auditor de controle uitvoert, aangezien de dynamiek van drie betrokken partijen anders is dan die van twee betrokken partijen, en ook gezamenlijke roulatie zou kunnen worden toegepast;

29.

is van mening dat er een scheidslijn moet worden getrokken tussen de auditdiensten en niet-auditdiensten die een auditkantoor aan een cliënt levert, en wel met het oog op het voorkomen van belangenconflicten als bedoeld in artikel 22, lid 2, van Richtlijn 2006/43/EG en in overeenstemming met de gedragscode van de beroepsgroep; wijst erop dat aldus de kunstmatige verlaging van de prijzen van het auditkantoor ("low balling"), in de hoop de lagere prijs te compenseren met het in rekening brengen van aanvullende diensten, kan worden beperkt; is derhalve van mening dat de scheiding dient te gelden voor alle auditkantoren en hun cliënten; verzoekt de Commissie onder verwijzing naar de aanbevelingen van 2002 inzake de met de wettelijke controle belaste auditors een lijst op te stellen met voorwaarden op basis waarvan dergelijke diensten onverenigbaar worden geacht met auditdiensten; erkent dat de levering van niet-auditdiensten, indien deze niet onverenigbaar zijn met de onafhankelijkheid van de auditor, een essentiële rol kunnen spelen bij de ontwikkeling van bredere vaardigheden van kleine en middelgrote auditkantoren, maar is van mening dat interne en externe auditdiensten niet tegelijkertijd moeten worden geleverd;

30.

acht het behoud van de onafhankelijkheid van de auditor essentieel; is van mening dat het externe auditoren niet mag worden toegestaan diensten aan de gecontroleerde onderneming te verlenen die aanleiding zouden kunnen geven tot niet-nakoming van de vereisten op het gebied van onafhankelijkheid of andere ethische vereisten; erkent dat het, om de economische groei in Europa te versterken, noodzakelijk is dat alle ondernemingen, ongeacht hun grootte, inclusief KMO's, onafhankelijke auditors en auditkantoren kunnen contracteren die over een breed gamma bekwaamheden beschikken;

31.

wijst er met name op dat auditdiensten die worden geacht tot een belangenconflict te leiden niet door hetzelfde auditkantoor moeten worden verleend, met inbegrip van bepaalde adviesdiensten en evaluaties van complex gestructureerde producten, en is van mening dat een en ander moet worden gecontroleerd door de bevoegde toezichthoudende autoriteiten;

32.

meent dat auditcomités een belangrijke toezichthoudende taak hebben bij het waarborgen van de onafhankelijkheid van de auditor en vraagt de Commissie richtsnoeren uit te vaardigen om auditcomités in dit opzicht bij te staan;

33.

beveelt aan dat het auditcomité als een entiteit van de raad van toezicht, en niet de raad van bestuur, moet beslissen over de levering van niet-auditdiensten aan een bepaalde financiële onderneming en moet onderhandelen over de aanbesteding en de details van het mandaat; verzoekt de Commissie een effectbeoordeling uit te voeren van de haalbaarheid en effecten van een plafond voor niet-auditdiensten op basis van opbrengst;

34.

is van mening dat het aandeel dat de van een cliënt ontvangen honoraria uitmaken van de totale inkomsten van het auditkantoor of netwerk van auditkantoren moet worden gepubliceerd wanneer dit een bepaalde drempel overschrijdt, en dat toezichthouders moeten kunnen optreden door middel van het uitvoeren van controles en het vaststellen van limieten of andere planningseisen wanneer genoemd aandeel een bepaald percentage overschrijdt, om te voorkomen dat het auditkantoor in een situatie van economische afhankelijkheid terechtkomt; wijst er echter op dat een dergelijk optreden de groei van kleinere kantoren niet mag beperken en dat het binnenhalen van een grote en belangrijke cliënt, hetgeen in eerste instantie een groot deel van het werk van het kantoor in beslag zal nemen, een essentieel onderdeel van het groeiproces is;

35.

is van mening dat auditkantoren die instellingen van openbaar belang controleren hun rekeningen moeten publiceren en dat deze rekeningen en de gebruikte methoden moeten worden gecontroleerd om de kwaliteit ervan te waarborgen;

36.

is van mening dat bij gebleken functiemisbruik van het bestuur van een onderneming of een instelling van openbaar belang en/of het auditkantoor, alle betrokkenen strafrechtelijk moeten kunnen worden vervolgd;

37.

is van mening dat het partnerschapsmodel het meest geschikte model is voor auditkantoren, aangezien het de onafhankelijkheid van deze kantoren bewaakt;

38.

verzoekt de Commissie en de lidstaten een voorbeeldfunctie toe te kennen aan de controles op overheidsinstanties en mogelijke belangenconflicten tengevolge van eventuele banden tussen de auditor en de besluitvormingsorganen van de gecontroleerde overheidsinstanties te voorkómen;

39.

steunt de voorstellen van het Groenboek over groepscontroles;

40.

verzoekt de Commissie zich in de context van de toekomstige herziening van het wetgevingskader van de EU voor gegevensbescherming te buigen over het vraagstuk van de doorgifte van gegevens bij een groepscontrole;

41.

is van mening dat groepsauditors een duidelijk overzicht van de groep moeten hebben en in geval van financiële instellingen die op groepsbasis worden gecontroleerd de dialoog moeten aangaan met de toezichthouder van de groep;

42.

verzoekt de Commissie een voorstel in te dienen om de communicatie tussen de auditors van instellingen van openbaar belang en de regelgevende instanties te verbeteren;

43.

is van mening dat er communicatie- en vertrouwelijkheidsprotocollen opgesteld moeten worden en dat de dialoog in beide richtingen moet werken;

44.

dringt aan op een betere tweerichtingscommunicatie tussen auditors en financiële toezichthouders van financiële instellingen, vooral met betrekking tot specifieke aandachtsgebieden, waaronder de interactie tussen verschillende financiële producten; dringt aan op de totstandbrenging van dezelfde communicatie door auditors en de Europese toezichthoudende autoriteiten voor grensoverschrijdende entiteiten;

45.

wijst erop dat het toezicht op audits moet worden geharmoniseerd en verzoekt de Commissie te overwegen de Europese groep van accountantstoezichthouders te integreren in het Europees systeem voor financieel toezicht, mogelijk via de EAEM;

46.

dringt erop aan dat de externe auditors van financiële instellingen op gezette tijden op sectorale basis verslag uitbrengen aan het ECSR om sectorale trends en potentiële bronnen van systeemrisico alsmede potentiële gevallen van falen te onderkennen, en merkt op dat dit op proportionele wijze dient te geschieden;

47.

verzoekt de Commissie en de lidstaten ervoor te zorgen dat de conclusies die door de nationale algemene Rekenkamers in het kader van hun controletaak worden geformuleerd, gerespecteerd worden;

48.

is van mening dat de ondergang van een van de Grote Vier auditkantoren gezien de huidige marktsituatie een groot risico zou betekenen voor de geloofwaardigheid van de auditors als beroepsgroep;

49.

is van mening dat een faillissement van een auditkantoor waarschijnlijk geen domino-effect zal hebben op de rest van de economie, maar dat kantoren die "te groot zijn om failliet te gaan" mogelijk een moreel risico kunnen opleveren en dat noodplannen voor de grote auditkantoren moeten worden versterkt; is verder van mening dat deze plannen tot doel moeten hebben de mogelijkheid dat een auditkantoor de markt zonder gegronde reden verlaat tot een minimum te beperken alsook de onzekerheid en ontwrichting die een dergelijk vertrek met zich mee zou brengen te beperken;

50.

is van mening dat de noodplannen een belangrijk middel zijn om de wanordelijke liquidatie van een kantoor te voorkomen en dat deze plannen een mechanisme dienen te omvatten waarmee de regelgever wordt geïnformeerd over elk probleem dat een auditkantoor op nationaal of internationaal niveau bedreigt teneinde de regelgever in staat te stellen zijn taak uit te voeren en dergelijke situaties met de nodige zorgvuldigheid te behandelen;

51.

steunt de invoering van schriftelijke wilsverklaringen voor de vier grootste auditkantoren en voor auditors die belangrijke auditdiensten aan de financiële sector leveren, alsook de opstelling van grensoverschrijdende noodplannen voor de correcte overdracht van klantencontracten ingeval een belangrijke speler zich uit de markt terugtrekt;

52.

benadrukt dat alle auditdiensten onder andere gericht moeten zijn op de ontwikkeling van een vorm van concurrentie binnen de sector waarbij de kwaliteit, de nauwkeurigheid en de diepgang van de audits moeten worden gehandhaafd;

53.

verzoekt de Commissie gelijke mededingingsvoorwaarden voor alle kantoren op de auditmarkt tot stand te brengen en de regelgeving inzake het uitvoeren van audits op Europees niveau te vereenvoudigen; is van mening dat een gemakkelijkere markttoegang en het wegnemen van obstakels voor toetreding tot de markt van essentieel belang zijn om het aantal deelnemers op de auditmarkt te vergroten; is van mening dat de auditcomités, en niet de directies van ondernemingen, zich in de beste positie bevinden om het type audit te selecteren dat het beste voorziet in de behoeften van de gecontroleerde entiteit en de doelmatigheid en kwaliteit van de audit te monitoren, en meent dat speciaal de nadruk moet worden gelegd op de onafhankelijkheid van de auditor; is van mening dat de Commissie methoden moet onderzoeken om entiteiten van openbaar belang, de publieke sector en Europese instellingen beter in staat te stellen de kwaliteit te beoordelen van auditdiensten die auditkantoren ongeacht hun omvang kunnen leveren;

54.

onderkent dat de invoering van gezamenlijke audits positieve effecten zou kunnen hebben op de diversificatie van de auditmarkt; wijst erop dat de marksituaties en de ervaringen met gezamenlijke audits per lidstaat uiteenlopen; roept de Commissie op de mogelijke baten en de kosten van verplichte invoering voor auditkantoren, met name kleine kantoren, en voor gecontroleerde ondernemingen – met name financiële instellingen - te evalueren en na te gaan hoe een en ander de concentratie op de auditmarkt en de financiële stabiliteit kan beïnvloeden;

55.

is van mening dat overnames door de Grote Vier moeten worden beoordeeld in het licht van het effect ervan op de groei van andere kantoren of netwerken;

56.

roept de Commissie op de toepassing te onderzoeken van restrictieve convenanten door banken en andere financiële instellingen op leningen en andere financiële producten voor ondernemingen, waardoor de auditorkeuze beperkt zou kunnen worden;

57.

acht het van essentieel belang het opnemen in contracten van restrictieve clausules ten gunste van de Grote Vier auditkantoren te verbieden;

58.

wenst dat fusies tussen kleine en middelgrote auditkantoren worden aangemoedigd; spoort de Commissie aan onderzoek te doen naar de invoering van een kwaliteitscertificaat en -register voor auditkantoren waaruit blijkt dat kleine en middelgrote auditkantoren bevredigend werk kunnen verrichten; is van mening dat openbare aanbestedingen erop gericht moeten zijn om gebruik te maken van kantoren die niet tot de Grote Vier behoren en dat overheidsorganen een benchmarkpercentage moeten vaststellen voor het inschakelen van dergelijke kantoren;

59.

verzoekt de Commissie bij aanbestedingen van instellingen van openbaar belang te bepalen dat naast de Grote Vier ten minste aan twee auditkantoren die niet tot de Grote Vier behoren eerlijke toegang tot de aanbestedingsprocedure moet worden verleend; is van mening dat aan de auditcomités een sleutelrol moet worden toebedeeld in dit proces waaraan ook de aandeelhouders moeten deelnemen; roept de Commissie op de werkwijze van de auditcomités te herzien met betrekking tot aanbestedingsprocedures, met bijzondere nadruk op aspecten van administratieve lasten die verbonden zijn met een formele aanbestedingsprocedure, en ervoor te zorgen dat de uiteindelijke beslissing van de aandeelhouders over de benoeming van de auditors op een voorstel van het auditcomité is gebaseerd; is van mening dat dit voorstel een omschrijving moet omvatten van de gevolgde procedure, de gehanteerde criteria en de motieven die ten grondslag lagen aan de aanbeveling van het auditcomité;

60.

verzoekt de Commissie (DG Concurrentie) een gedetailleerd onderzoek naar de auditmarkt uit te voeren;

61.

is van mening dat de auditfunctie integraal deel uitmaakt van het opnieuw tot leven brengen van de interne markt; verzoekt de Commissie na te gaan in hoeverre het vergemakkelijken van grensoverschrijdende auditwerkzaamheden zou kunnen leiden tot het wegnemen van eventuele barrières voor toetreding tot de markt en tot het wegwerken van capaciteitstekorten; verzoekt de Commissie na te gaan in hoeverre een Europese markt voor auditdiensten zou kunnen leiden tot een vermindering van de complexiteit van de procedure en een verlaging van de kosten voor alle marktdeelnemers, met name voor kleine en middelgrote auditkantoren; spoort de Commissie aan alle relevante initiatieven te ontplooien om internationale auditnormen in het EU-recht vast te stellen en ten uitvoer te leggen die kunnen bijdragen aan de totstandkoming van daadwerkelijk gelijke mededingingsvoorwaarden voor auditkantoren; herinnert de Commissie aan haar aanbevelingen inzake de aansprakelijkheid van auditors; verzoekt de Commissie in dit verband voorstellen in te dienen voor verdere harmonisatie met het oog op de invoering van een Europees paspoort voor auditors, en daarbij speciaal de nadruk te leggen op alles wat de onafhankelijkheid van de auditor waarborgt;

62.

roept de Commissie op een aansprakelijkheidssysteem op pan-Europees niveau voor het auditberoep te ontwikkelen;

63.

verzoekt de Commissie haar inspanningen op te voeren om de convergentie te vergroten;

64.

verzoekt zijn Voorzitter deze resolutie te doen toekomen aan de Raad en de Commissie.

22.2.2013   

NL

Publicatieblad van de Europese Unie

CE 51/9

—

gezien het Verdrag betreffende de Europese Unie, met name de artikelen 2 en 3,

—

gezien het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie, met name artikel 19,

—

gezien het Handvest van de grondrechten van de Europese Unie, met name de artikelen 21, 23 en 25,

—

gezien de mededeling van de Commissie van 21 september 2010 getiteld "Strategie voor de gelijkheid van vrouwen en mannen 2010-2015" (COM(2010)0491),

—

gezien de mededeling van de Commissie van 29 april 2009 over het opvangen van de gevolgen van de vergrijzing in de EU (Vergrijzingsverslag 2009) (COM(2009)0180),

—

gezien de aanbeveling van de Commissie van 3 oktober 2008 over de actieve inclusie van personen die van de arbeidsmarkt zijn uitgesloten (2008/867/EG) (1),

—

gezien het door de Commissie in opdracht gegeven rapport van 22 juli 2010 getiteld "Access to healthcare and long-term care - Equal for women and men?",

—

gezien het door de Commissie in opdracht gegeven rapport van 24 november 2009 getiteld "Gender mainstreaming active inclusion policies",

—

gezien de conclusies van de Raad van 7 maart 2011 over het Europees pact voor gendergelijkheid voor de periode 2011-2020,

—

gezien de conclusies van de Raad van 6 december 2010 over de gevolgen van een vergrijzende beroepsbevolking en bevolking voor het werkgelegenheidsbeleid,

—

gezien de conclusies van de Raad van 7 juni 2010 over actief ouder worden,

—

gezien de conclusies van de Raad van 30 november 2009 over gezond en waardig ouder worden,

—

gezien de conclusies van de Raad van 8 juni 2009 over gelijke kansen voor vrouwen en mannen: actief en waardig ouder worden,

—

gezien het verslag van de Europese Stichting tot verbetering van de levens- en arbeidsomstandigheden van 1 mei 2008 getiteld "Working conditions of an ageing workforce",

—

gezien het Internationaal actieplan van Madrid inzake de vergrijzing dat is aangenomen tijdens de tweede Wereldvergadering over de vergrijzing (A/CONF.197/9 8) op 12 april 2002,

—

gezien het VN-Verdrag van 1979 inzake de uitbanning van alle vormen van discriminatie van vrouwen,

—

gezien zijn resolutie van 7 september 2010 over de rol van de vrouw in een vergrijzende samenleving (2),

—

gezien artikel 48 van zijn Reglement,

—

gezien het verslag van de Commissie rechten van de vrouw en gendergelijkheid (A7-0291/2011),

A.

overwegende dat gendergelijkheid en een verbod op discriminatie, onder meer op grond van leeftijd, fundamentele beginselen zijn die verankerd zijn in het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie en behoren tot de doelstellingen en taken van de Unie,

B.

overwegende dat in de Europa 2020-strategie een centraal streefcijfer voor de arbeidsparticipatie van 75 % is vastgelegd zowel voor vrouwen als voor mannen, alsmede de doelstelling om het aantal personen dat het risico loopt arm te worden, met 20 miljoen te verminderen; overwegende dat de groep vrouwen van boven de 50, vanwege het feit dat er in deze groep relatief veel armoede en werkloosheid voorkomt, een beslissende leeftijdscohort is voor het bereiken van beide doelstellingen,

C.

overwegende dat hardnekkige genderstereotypen blijven bestaan, die – in combinatie met leeftijdsdiscriminatie waarmee oudere mensen op de arbeidsmarkt geconfronteerd worden – vooral de werkgelegenheidskansen, de mogelijkheden voor opleiding en de promotiekansen van oudere vrouwen doen afnemen en die mede aan de basis liggen voor het verhoogde risico op armoede op oudere leeftijd,

D.

overwegende dat discriminatie op grond van geslacht een specifieke vorm van discriminatie is, omdat deze vorm van discriminatie systematisch en structureel voorkomt, dwars door alle andere vormen van discriminatie heen loopt en deze aanvult,

E.

overwegende dat de arbeidsmarkt dynamischer en soepeler is dan ooit, hetgeen met zich meebrengt dat banen voor het leven binnen één sector tot het verleden behoren; overwegende dat de economische crisis daarom heeft aangetoond dat voor vrouwen op de arbeidsmarkt een belangrijke rol is weggelegd,

F.

overwegende dat het toekomstige economische concurrentievermogen en de toekomstige welvaart en inclusiviteit van Europa in belangrijke mate afhangen van zijn vermogen om zijn arbeidskrachten ten volle te benutten, niet alleen door mensen langer te laten doorwerken, maar ook door te zorgen voor de arbeidsomstandigheden en socialezekerheidsstelsels die zowel de arbeids- als de levensomstandigheden verbeteren alsmede een bijdrage leveren aan de economie; overwegende dat dit eveneens passende beleidsmaatregelen omvat om het beroepsleven en het gezins- en privéleven te kunnen combineren en een einde te maken aan directe en indirecte discriminatie en genderstereotypen die leiden tot verschillen tussen mannen en vrouwen op de arbeidsmarkt,

G.

overwegende dat tussen 1990 en 2010 de beroepsbevolking (20-64 jaar) in de EU-27 met 1,8 % is gestegen, de oudere bevolking (65+) met 3,7 % is toegenomen en het aandeel jongeren (0-19 jaar) met 5,4 % is verminderd; overwegende dat het aandeel van de beroepsbevolking dat ouder is dan 65 jaar, naar verwachting zal stijgen van 17,4 % in 2010 tot 30 % in 2060 (3),

H.

overwegende dat in 2008 het risico van oudere vrouwen om arm te worden op 22 % lag in vergelijking met 16 % onder oudere mannen (4),

I.

overwegende dat vrouwen ten gevolge van stijgende echtscheidingspercentages en de kortere levensverwachting van mannen vaak en in toenemende mate oververtegenwoordigd zijn in de groep van geïsoleerde ouderen; overwegende dat weduwen en alleenstaande oudere vrouwen in het algemeen meer risico lopen op armoede, isolement en sociale uitsluiting,

J.

overwegende dat in 2009 de arbeidsparticipatie van vrouwen in de leeftijd van 55 tot 64 37,8% bedroeg in vergelijking met 54,8 % voor mannen van dezelfde leeftijd (5),

K.

overwegende dat in 21 lidstaten het werkloosheidspercentage hoger is voor vrouwen dan voor mannen en dat - ondanks het feit dat het langdurige werkloosheidspercentage in 12 landen hoger is voor mannen dan voor vrouwen - de werkloosheid onder vrouwen vaak verborgen gaat achter de noemer ‧inactiviteit‧ als ze getrouwd zijn of kinderen hebben,

L.

overwegende dat het gemiddelde uurloon van vrouwen onder de 30 92% bedraagt van dat van mannen en 67,5 % in de leeftijdsgroep tussen 50 en de 59 (6), en dat het gemiddelde salarisverschil tussen mannen en vrouwen in de EU nog altijd maar liefst 17,5 % bedraagt,

M.

overwegende dat genderverschillen in de sociale en economische positie grotendeels hun oorsprong vinden in de traditionele rolverdeling tussen de geslachten, waarbij vooral mannen verantwoordelijk worden geacht voor de broodwinning en vrouwen voor onbetaald werk binnenshuis en de zorg voor het gezin en de familie, hetgeen een enorme invloed heeft op de mogelijkheid voor vrouwen om, in vergelijking met mannen, socialezekerheidsrechten voor bijvoorbeeld hun pensionering te verwerven, en dus op hun levensomstandigheden op latere leeftijd, met name in geval van scheiding, scheiding van tafel en bed of overlijden van de partner,

N.

overwegende dat de kans groot is dat vrouwen langzamere, kortere en/of onderbroken carrières en lagere gemiddelde inkomens dan mannen hebben, hetgeen tot uiting komt in een groter salarisverschil tussen mannen en vrouwen en tot een genderdifferentiaal leidt inzake de inleg in persoonlijke pensioenvoorzieningen, waardoor het risico van vrouwen om op latere leeftijd arm te worden, toeneemt,

O.

overwegende dat de genderkloof vóór gezinsvorming kleiner is en groter wordt als individuen paren vormen; overwegende dat de arbeidsparticipatie van vrouwen afneemt bij de geboorte van hun eerste kind en dat vrouwen in de eerste fasen van hun leven een achterstand op de arbeidsmarkt oplopen door oorzaken in verband met de zorg voor kinderen, en in latere fases door de zorg voor ouderen, hetgeen ook bij vrouwen met een baan in veel gevallen kan leiden tot armoede,

P.

overwegende dat oudere vrouwen, in vergelijking met mannen, vaak voor deeltijdwerk kiezen of hiertoe gedwongen worden, en de arbeidsmarkt verlaten door vaker voor een vervroegd pensioen te kiezen of hiertoe gedwongen worden,

Q.

overwegende dat het belang van een op gender gebaseerde aanpak van een actief arbeidsmarktbeleid in bijna alle Europese landen erkend wordt, maar dat uit evaluaties van het actieve arbeidsmarktbeleid blijkt dat gendermainstreaming nog steeds van ongelijke kwaliteit is en een beperkte focus heeft,

R.

overwegende dat vrouwen van over de 50 vaak geconfronteerd worden met tweevoudige of meervoudige discriminatie gebaseerd op gender- en leeftijdstereotypen, die vaak verergerd worden door hun genderspecifieke werk en levenspatronen (bv. carrièreonderbrekingen, deeltijdwerk, herintreding na een periode van werkloosheid, het feit dat zij soms stoppen met werken in verband met de zorg voor het gezin of om in het familiebedrijf te gaan werken, vooral in de sectoren handel en landbouw, zonder daarvoor loon te ontvangen en zonder deel uit te maken van een socialezekerheidsregeling, en loonverschillen tussen mannen en vrouwen); overwegende dat het bijgevolg niet ongewoon is dat vrouwen geconfronteerd worden met een grotere opeenhoping van nadelen dan mannen in dezelfde leeftijdsgroepen; verder overwegende dat deze categorie vrouwen in tijden van economische recessie nog meer gevaar loopt tot armoede te vervallen,

S.

overwegende dat vrouwen op de arbeidsmarkt vaak op een veel jongere leeftijd dan mannen als "oud" worden beschouwd; overwegende dat 58 % van de Europeanen vindt dat leeftijdsdiscriminatie wijdverbreid is (7),

T.

overwegende dat geweld jegens oudere vrouwen een ernstig onderschat fenomeen is omdat oudere vrouwen terughoudend zijn om geweld te melden, dienstverleners er ten onrechte van uitgaan dat oudere vrouwen minder risico lopen, en oudere vrouwen die het slachtoffer zijn van geweld minder mogelijkheden hebben,

U.

overwegende dat onderwijs gericht op gelijkheid van jongs af aan, beleid inzake beroepskeuzebegeleiding en beleid gericht op een betere arbeidsparticipatie van vrouwen effectieve manieren zijn om voor eens en altijd een einde te maken aan deze vorm van discriminatie,

1.

verwelkomt de beslissing van de Commissie om 2012 uit te roepen tot Europees Jaar voor actief ouder worden en solidariteit tussen de generaties en verzoekt de Commissie en de lidstaten om gepaste en doeltreffende maatregelen te nemen om discriminatie tegen te gaan, onder meer door het bestrijden van de stereotypen die verband houden met gender- en leeftijdsdiscriminatie en het bevorderen van de solidariteit tussen de generaties;

2.

verzoekt de Commissie en de lidstaten ervoor te zorgen dat de meervoudige discriminatie van vrouwen van over de 50 beter aan de orde komt en doeltreffend bestreden wordt in de open coördinatiemethode wat betreft pensioenen, sociale insluiting, werkgelegenheid, het veranderen van genderstereotypen en het betrekken van vrouwen bij de politieke en economische besluitvormingsorganen;

3.

verzoekt de lidstaten om gendermainstreaming toe te passen bij de voorbereiding en tenuitvoerlegging van de pensioenhervorming, een punt waar ook rekening mee moet worden gehouden in het komende witboek over pensioenstelsels en andere hervormingen in het socialezekerheidsbeleid; verzoekt de lidstaten eveneens de toepassing van een meer op gelijkheid gerichte actuariële berekening van pensioenen voor mannen en vrouwen te bevorderen, maatregelen te bevorderen ter verlaging van het risico op armoede, de huidige armoede onder oudere mensen te bestrijden, de kwaliteit, toegankelijkheid en betaalbaarheid van de (gezondheids)zorg te verbeteren, de praktijk van verplichte pensionering te beëindigen, en oudere vrouwen de mogelijkheid te bieden op de arbeidsmarkt te participeren door discriminatie aan te pakken;

4.

verzoekt de lidstaten in hun pensioenwetgeving aanvullende bepalingen op te nemen inzake weduwenpensioenen om het armoederisico voor oudere vrouwen te verkleinen;

5.

wijst op het belang van maatregelen ter bevordering van de integratie van vrouwen uit de meest kwetsbare categorieën, te weten immigranten, vrouwen behorend tot een minderheid, vrouwen met een beperking, vrouwen met weinig opleiding, vrouwen zonder werkervaring, vrouwelijke gevangenen, enz., ten einde hun recht op een behoorlijk leven te waarborgen;

6.

verzoekt de lidstaten om maatregelen te nemen om het waardig ouder worden zonder vernedering, discriminatie of andere vormen van geweld jegens oudere vrouwen te waarborgen;

7.

wijst erop dat oudere vrouwen een economische hulpbron en een bron van ervaring vormen, en een belangrijke bijdrage leveren aan de samenleving en gezinnen omdat zij zorgen voor afhankelijke personen en door hun ruime beroepservaring adviezen kunnen geven over werkgerelateerde onderwerpen en bovendien bijdragen aan de instandhouding van plattelandsgemeenschappen;

8.

verzoekt de Commissie en de lidstaten initiatieven ter bevordering van taalkennis en kennis van nieuwe technologieën te stimuleren om oudere vrouwen in staat te stellen de digitale kloof te overbruggen en hun intermenselijke en communicatieve vaardigheden te verbeteren, alsmede hun capaciteiten om hun onafhankelijkheid en hun belangen te verdedigen;

9.

verzoekt de Commissie en de lidstaten in nauwe samenwerking met het Europees Instituut voor gendergelijkheid een onderzoek uit te voeren naar de situatie van vrouwen boven de 50, en daarbij met name aandacht te besteden aan hun ervaringen op de arbeidsmarkt en hun ervaringen als zorgverlener, aan hoe vrouwen en mannen hun tijd besteden, aan gezondheidskwesties en overige problemen waarmee zij worden geconfronteerd;

10.

verzoekt de Commissie en de lidstaten om voorwaarden te creëren die oudere vrouwen in staat stellen en helpen om op de arbeidsmarkt te blijven of hierop terug te keren in het kader van het Europees Jaar voor actief ouder worden en solidariteit tussen de generaties, zodat ze hun potentieel kunnen benutten op de arbeidsmarkt en zodat hun rechten worden geëerbiedigd; verzoekt de Commissie en de lidstaten om tegelijk maatregelen te implementeren die werkgevers aanmoedigen om hun beleid op het vlak van gelijke kansen te verbeteren zodat leeftijdsdiscriminatie van oudere vrouwen wordt aangepakt en zodat oudere vrouwelijke werknemers gelijke toegang krijgen tot bijvoorbeeld opleiding, bevordering, en loopbaanontwikkeling;

11.

verzoekt de Commissie en de lidstaten onverwijld voor een allesomvattende, multidimensionale, gendersensitieve en leeftijdvriendelijke aanpak van het sociaal en werkgelegenheidsbeleid te kiezen om te zorgen voor werkgelegenheid en sociale insluiting van vrouwen; verzoekt de Commissie en de lidstaten om ook de situatie van de generatie van oudere vrouwen die nu reeds in armoede leven grondig te evalueren en spoedig passende en doeltreffende maatregelen te treffen om deze vrouwen uit de armoede te halen;

12.

dringt er bij de lidstaten op aan de meervoudige discriminatie van vrouwen bij het zoeken naar werk op passende wijze aan te pakken;

13.

verzoekt de Commissie om de verzameling en analyse van nauwkeurige, relevante en vergelijkbare Europese gender- en leeftijdsspecifieke data verder te ontwikkelen en te verbeteren, in het bijzonder over de arbeidsparticipatie en het werkloosheidspercentage van oudere vrouwen, waaronder migrantenvrouwen en vrouwen met een beperking, over de (informele) participatie van oudere vrouwen in de (onbetaalde) zorg voor het gezin en de familie, over het percentage afhankelijke oudere mensen en over ouderenmishandeling; daarbij dient alle in de lidstaten bestaande wetgeving op het gebied van de gegevensbescherming van toepassing te zijn;

14.

is verheugd over het feit dat de lidstaten reeds erkend hebben dat patronen en oorzaken van genderongelijkheid op de arbeidsmarkt nauw verband houden met de fase van de levenscyclus, en benadrukt dat derhalve een levenscyclusaanpak van arbeid gestimuleerd dient te worden; dringt er echter bij de lidstaten op aan, ten einde de uitdagingen van de levenscyclus adequaat aan te pakken, in hun actieve arbeidsmarktbeleid de nadelige positie van jonge en oudere vrouwen ten opzichte van mannen in dezelfde leeftijdsgroepen met gerichte maatregelen aan te pakken en hun arbeidsmarktbeleid niet alleen te richten op volwassen vrouwen en mannen;

15.

verzoekt de lidstaten hun beste praktijken op het gebied van de verbetering van de arbeidsomstandigheden van oudere vrouwen uit te wisselen, ten einde voor deze categorie een duurzame en gezonde werkomgeving te creëren;

16.

moedigt de lidstaten aan om oudere vrouwen bij processen inzake een leven lang leren te betrekken en flexibele herscholingsprogramma's die geschikt zijn voor oudere vrouwen verder te ontwikkelen en te ondersteunen door hun bijzondere behoeften en capaciteiten in aanmerking te nemen, ten einde hun inzetbaarheid te vergroten en hen te helpen een onafhankelijk en actief leven te leiden en hun ervaringen en kennis aan jongere generaties door te geven;

17.

verzoekt de Commissie en de lidstaten om ervoor te zorgen dat de nadelen die vrouwen op de arbeidsmarkt ondervinden – in het bijzonder nadelen die voortkomen uit zorgverantwoordelijkheden – niet ten koste van hun pensioenrechten gaan, noch van andere socialezekerheidsrechten;

18.

dringt er bij de Commissie en de lidstaten op aan in hun socialezekerheidsstelsels een regeling op te nemen die het mogelijk maakt dat de pensioenbijdragen uit perioden van werkzaamheden in loondienst en werkzaamheden anders dan in loondienst en pensioenbijdragen van verschillende banen bij elkaar kunnen worden opgeteld, indien dit nog niet is gebeurd;

19.

verzoekt de Commissie en de lidstaten gendergevoelige pensioenstelsels te ontwikkelen en bevorderen, omdat die kunnen fungeren als inkomensbron en als bescherming tegen het hogere risico van oudere vrouwen om arm te worden, rekening houdend met loopbaanonderbrekingen vanwege zorgverplichtingen, ten einde te voorkomen dat zij opnieuw in een situatie van afhankelijkheid terechtkomen;

20.

verzoekt de Commissie en de lidstaten om onverwijld doelmatige maatregelen te nemen om het beginsel van gelijk loon voor gelijke arbeid ten uitvoer te leggen (bijvoorbeeld door middel van een systeem voor verplichte functiewaardering en een actieplan voor gelijke behandeling op de werkplek) om zo de beloningsverschillen tussen mannen en vrouwen weg te nemen, hetgeen ook kan bijdragen tot het dichten van de pensioenkloof, met als doel het hogere risico op armoede van – voornamelijk oudere - vrouwen te verminderen of op termijn volledig af te wenden;

21.

verzoekt de Commissie en de lidstaten om passende beleidsmaatregelen te implementeren om het beroeps-, gezins- en privé-leven met elkaar te verenigen en om het vergrijzingsaspect door middel van leeftijdsmainstreaming, rekening houdend met de levensloopcyclus op alle relevante beleidsterreinen, te integreren; verzoekt het Europees Instituut voor gendergelijkheid in Vilnius de daartoe noodzakelijke effectstudies en onderzoeken uit te voeren;

22.

verzoekt de Commissie en de lidstaten om de bestaande EU-instrumenten en -programma's volledig en efficiënt te benutten, inclusief het Europees Sociaal Fonds en het Europees Fonds voor Regionale Ontwikkeling, om de deelname van oudere vrouwen aan de arbeidsmarkt te vergroten en om de discriminatie van oudere vrouwen op alle terreinen te bestrijden;

23.

vraagt de lidstaten om de actieve participatie van oudere vrouwen in het bedrijfsleven aan te moedigen door vrouwen die nieuwe bedrijven starten aan te moedigen en te ondersteunen en de toegang tot financiering voor vrouwen te vergemakkelijken, met name door middel van microfinanciering, alsmede een evenwichtige vertegenwoordiging van mannen en vrouwen in economische besluitvormingsorganen, waaronder in raden van bestuur, te bevorderen;

24.

verzoekt de lidstaten om ondernemingen aan te moedigen om de beginselen en instrumenten van leeftijdsmanagement in hun beleid, en in het bijzonder in hun personeelsbeleid, op te nemen, om op de werkplek een "leeftijdsvriendelijk en gendersensitief" beleid toe te passen, om meer erkenning en eerbied op te brengen voor de opgebouwde kennis en ervaring van hun oudere vrouwelijke werknemers, en om een betrouwbaar en transparant informatiebeleid te ontwikkelen waarbij oudere werknemers de mogelijkheid wordt geboden om zich met kennis van zaken voor te bereiden op de pensionering; verzoekt verder de Commissie en de lidstaten om de sanctioneringsprocedures te verbeteren ten overstaan van werkgevers die oudere vrouwelijke werknemers discrimineren; dringt erop aan dit beleid ook in het kader van de "Small Business Act" toe te passen;

25.

dringt er bij de lidstaten op aan meer inspanningen te verrichten om te voorzien in de behoeften van gezinnen die de zorg voor hulpbehoevenden op zich moeten nemen en verzoekt de Commissie haar steun aan de ontwikkeling van zorgstructuren door benutting van de structuurfondsen voort te zetten;

26.

verzoekt de lidstaten om de verlening van kwaliteitszorg, met inbegrip van thuiszorg voor ouderen, te verbeteren, om de toegankelijkheid en betaalbaarheid van dergelijke kwaliteitszorg te waarborgen, om de erkenning voor de waarde van het werk van professionele zorgverleners te vergroten, om gezinnen die voor oudere en afhankelijke mensen zorgen te ondersteunen door hen onder meer financieel te compenseren voor hun bijdragen en door hen te begeleiden en op te leiden om kwaliteitsvolle informele zorg te kunnen bieden;

27.

wijst op de noodzaak om voldoende kwalitatief hoogstaande zorgvoorzieningen te creëren voor kinderen, ouderen en andere afhankelijke personen, die tegen betaalbare prijzen worden aangeboden en die te combineren zijn met een voltijdse baan, om te waarborgen dat vrouwen hun carrière niet hoeven te onderbreken, beëindigen of hoeven op te geven om te zorgen voor personen die van hen afhankelijk zijn;

28.

wijst erop dat deze zorgfaciliteiten voor kinderen en afhankelijke personen een belangrijke bron van werkgelegenheid kunnen zijn voor oudere vrouwen, die op dit moment tot de groepen met de laagste arbeidsparticipatie behoren;

29.

verzoekt de lidstaten om te zorgen voor opleidingen en capaciteitsopbouw ten einde zorgverlening van hoge kwaliteit te waarborgen en de personeelstekorten in de witte sector (zorg en gezondheid) die zijn ontstaan door demografische tendensen, tegen te gaan;

30.

moedigt de lidstaten aan om het opnemen van ouderschapsverlof ook voor grootouders mogelijk te maken, alsmede voor kinderen die de zorg voor hun ouders op zich nemen, de zorg voor afhankelijke personen te erkennen, de invoering van zorgverlof te overwegen en om aan zorgverleners diensten, opleiding en begeleiding te bieden;

31.

wijst erop dat vrouwen die de pensioengerechtigde leeftijd naderen vaak ook grootouder zijn; is echter van mening dat vrouwen in deze leeftijdscategorie niet uitsluitend beschouwd moeten worden als zorgverleners; verzoekt de lidstaten daarom na te denken over mogelijkheden voor kinderopvang die grootouders in de gelegenheid stellen, indien zij dat willen, ook andere activiteiten te ondernemen;

32.

moedigt de lidstaten aan om de maatschappelijke betrokkenheid en projecten voor oudere mensen waarbij meerdere generaties betrokken zijn, te stimuleren door initiatieven en regelingen te financieren;

33.

verzoekt de lidstaten om maatregelen op alle niveaus te nemen, onder andere door relevante ngo's te steunen en door in te gaan op de specifieke behoeften van oudere mensen, vooral die van oudere vrouwen die alleen wonen, om hun isolement en afhankelijkheid te verkleinen en om hun gelijkheid, veiligheid en welzijn te bevorderen;

34.

verzoekt de lidstaten na te denken over verschillende huisvestingsmogelijkheden en ondersteuning door vrijwilligersgroepen of maatschappelijke organisaties als een manier om het isolement van oudere vrouwen te doorbreken en om een gunstige omgeving voor de solidariteit tussen de generaties te creëren;

35.

is van mening dat oudere vrouwen waardig moeten kunnen beslissen hoe zij willen leven, of zij nu kiezen voor zelfstandig wonen of voor wonen in een gezamenlijke woonvorm;

36.

verzoekt de Commissie en de lidstaten om het genderaspect van gezondheid als een essentieel onderdeel van het EU-gezondheidsbeleid te erkennen en verzoekt derhalve de Commissie en de lidstaten om hun inspanningen te intensiveren met het oog op de opneming van een gecombineerde strategie van gender- en leeftijdsmainstreaming en specifieke gendergerelateerde maatregelen in het Europees en nationaal gezondheidsbeleid;

37.

spoort de Commissie en de lidstaten aan om ook het belang van gender- en leeftijdssensitieve curatieve en palliatieve gezondheidszorg te erkennen; verzoekt de lidstaten onderzoek te doen naar gendergerelateerde ziekten en hun oorzaken, alsmede naar mogelijke preventie en behandeling van deze ziekten;

38.

erkent de essentiële rol van bevolkingsonderzoek en preventieve behandeling in de gezondheidszorg en spoort de Commissie aan om de open coördinatiemethode te gebruiken om te zorgen voor gedachtewisselingen, om de harmonisatie van onderzoek in de EU te bevorderen, de beste praktijken af te bakenen en richtsnoeren vast te stellen;

39.

juicht de inspanningen toe van enkele lidstaten die gratis toegang verlenen tot de preventie van gendergerelateerde ziekten en spoort de lidstaten die dit nog niet hebben gedaan, ertoe aan om de preventieve gezondheidszorg voor oudere vrouwen uit te breiden door bijvoorbeeld te zorgen voor toegankelijke en regelmatige mammografieën en Pap-tests, om leeftijdsgrenzen voor de toegang tot gezondheidszorg - zoals bijvoorbeeld borstkankerscreening - af te schaffen, en om mensen bewust te maken van het belang van bevolkingsonderzoek;

40.

moedigt de lidstaten aan hun inspanningen verder op te voeren om in het gezondheidsbeleid een strategie voor gendermainstreaming in te voeren en om te zorgen voor gelijke toegang tot betaalbare gezondheidszorg en langdurige zorg voor vrouwen en mannen, vooral ouderen, en voor degenen die in meer dan één opzicht benadeeld zijn;

41.

moedigt de Commissie en de lidstaten aan om maatregelen te ontwikkelen die een betere gezondheid en veiligheid op het werk garanderen, waardoor de inzetbaarheid en de capaciteiten van werknemers behouden blijven en gezorgd wordt voor een betere gezondheid op latere leeftijd;

42.

verzoekt de Commissie en de lidstaten om alle vormen van geweld jegens oudere vrouwen tegen te gaan, te erkennen dat dit probleem wordt onderschat, maatschappelijke stereotypes te bestrijden en dienstverleners in staat te stellen rekening te houden met de bijzondere behoeften van oudere slachtoffers van geweld, ten einde volledige uitoefening van de mensenrechten te waarborgen en de gendergelijkheid te verwezenlijken, en volledig gebruik te maken van het DAPHNE-programma;

43.

verzoekt zijn Voorzitter deze resolutie te doen toekomen aan de Raad en de Commissie.

22.2.2013   

NL

Publicatieblad van de Europese Unie

CE 51/17

—

gezien artikel 67 en artikel 81, lid 2, onder g),van het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie,

—

gezien zijn standpunt van 23 april 2008 over het gemeenschappelijk standpunt, door de Raad vastgesteld met het oog op de aanneming van de richtlijn van het Europees Parlement en de Raad betreffende bepaalde aspecten van bemiddeling/mediation in burgerlijke en handelszaken (1),

—

gezien de hoorzittingen van de Commissie juridische zaken van 20 april 2006, 4 oktober 2007 en 23 mei 2011,

—

gezien Richtlijn 2008/52/EG van het Europees Parlement en de Raad van 21 mei 2008 betreffende bepaalde aspecten van bemiddeling/mediation in burgerlijke en handelszaken (2),

—

gezien artikel 48 en artikel 119, lid 2, van zijn Reglement,

—

gezien het verslag van de Commissie juridische zaken (A7-0275/2011),

A.

overwegende dat een betere toegang tot de rechtspleging een van de centrale doelstellingen van het beleid van de Europese Unie is teneinde een ruimte van vrijheid, veiligheid en rechtvaardigheid tot stand te brengen; overwegende dat het concept van toegang tot de rechtspleging in deze context ook betekent dat particuliere burgers en ondernemingen een beroep op adequate geschillenbeslechtingsprocedures moeten kunnen doen,

B.

overwegende dat Richtlijn 2008/52/EG ten doel heeft de minnelijke schikking van geschillen te bevorderen door het gebruik van bemiddeling aan te moedigen en te zorgen voor een evenwichtige samenhang tussen bemiddeling en behandeling in rechte,

C.

overwegende dat deze richtlijn gemeenschappelijke beginselen introduceert voor met name bepaalde onderdelen van de burgerlijke rechtsvordering teneinde de toegang tot bemiddeling te vereenvoudigen als een goed alternatief voor de traditionele accusatoire benadering en ervoor te zorgen dat de partijen die binnen de Europese Unie van bemiddeling gebruik maken, kunnen terugvallen op een voorspelbaar wetgevingskader,

D.

overwegende dat de richtlijn, naast voorspelbaarheid, tevens tot doel heeft een kader te scheppen waarin het grootste voordeel van bemiddeling, namelijk flexibiliteit, wordt behouden; overwegende dat deze twee vereisten de lidstaten tot richtsnoer moeten dienen bij het opstellen van nationale wetten voor de tenuitvoerlegging van de richtlijn,

E.

overwegende dat Richtlijn 2008/52/EG tevens van belang is geweest voor buurlanden en een aantoonbare invloed heeft gehad op de invoering van vergelijkbare wetgeving in een aantal van deze landen,

F.

overwegende dat de lidstaten voor 21 mei 2011 aan deze richtlijn moeten voldoen, met uitzondering van artikel 10 waaraan zij reeds op 21 november 2010 moesten voldoen; overwegende dat de meeste lidstaten hebben doorgegeven dat zij de omzetting van de richtlijn hebben voltooid of haar voor de uiterste datum zullen voltooien en dat slechts een paar lidstaten hierover nog geen gegevens hebben verstrekt, zoals de republiek Tsjechië, Oostenrijk, Finland en Zweden,

G.

overwegende dat het Europees Parlement het belangrijk acht na te gaan hoe deze wetgeving in de lidstaten wordt toegepast, hoe bemiddelaars en mensen die van bemiddeling gebruik maken, hierover denken, of deze wetgeving voor verbetering vatbaar is en hoe dat moet gebeuren,

H.

overwegende dat hiertoe grondig moet worden geanalyseerd hoe de lidstaten de belangrijkste bepalingen ervan hebben ingevuld, om good practice te identificeren en om te bezien of er op Europees niveau verdere stappen moeten worden ondernomen,

I.

overwegende dat het actieplan van de Commissie ter uitvoering van het Stockholm-programma (COM(2010)0171) voorziet in een mededeling over de tenuitvoerlegging van de Bemiddelingsrichtlijn in 2013,

J.

overwegende dat het de moeite loont na te gaan hoe de lidstaten de belangrijkste bepalingen van de Bemiddelingsrichtlijn ten uitvoer hebben gelegd, zoals de mogelijkheid voor de rechter om de partijen rechtstreeks uit te nodigen van bemiddeling gebruik te maken (artikel 5), het waarborgen van de vertrouwelijkheid (artikel 7), de uitvoerbaarheid van via bemiddeling bereikte overeenkomsten (artikel 6), en de gevolgen van de bemiddeling voor de verjaring (artikel 8),

K.

overwegende dat de Commissie in haar werkprogramma voor 2011 een wetgevingsvoorstel over alternatieve geschillenbeslechting heeft opgenomen,

1.

stelt vast dat sommige lidstaten de eis van vertrouwelijkheid zoals die in de richtlijn is neergelegd al in hun nationale wetgeving hadden opgenomen: in Bulgarije is in het wetboek van burgerlijke rechtsvordering bepaald dat bemiddelaars mogen weigeren te getuigen in een zaak waarin zij hebben bemiddeld; in Frankrijk en Polen zijn in de wetgeving over bemiddeling in civielrechtelijke zaken soortgelijke bepalingen opgenomen; constateert dat van de lidstaten Italië strikte regels met betrekking tot de vertrouwelijkheid van de bemiddelingsprocedure hanteert, terwijl in Zweden de regel geldt dat vertrouwelijkheid niet automatisch is en dat de partijen hiertoe afspraken moeten maken; is van mening dat een meer coherente benadering nuttig kan zijn;

2.

stelt vast dat de meeste lidstaten op grond van artikel 6 van de richtlijn een regeling hebben ontworpen waardoor via bemiddeling bereikte overeenkomsten dezelfde rechtskracht hebben als een gerechtelijke beslissing; Wijst erop dat dit doel bereikt wordt door de overeenkomst hetzij aan de rechtbank voor te leggen, hetzij in een notariële akte neer te leggen, en dat naar het schijnt in een aantal nationale wetgevingen voor de eerste variant werd gekozen, terwijl ingevolge de wetgeving van talrijke andere lidstaten ook voor een notariële akte kan worden gekozen; terwijl bijvoorbeeld in Griekenland en Slovenië in de wet is vastgelegd dat via bemiddeling bereikte overeenkomsten door de rechtbank kunnen worden uitgevoerd, kunnen bemiddelingsovereenkomsten in Nederland en Duitsland als notariële akten worden uitgevoerd, in andere lidstaten zoals bijvoorbeeld Oostenrijk kunnen bemiddelingsovereenkomsten volgens de bestaande wetgeving als notariële akten worden uitgevoerd, terwijl op deze mogelijkheid in het nationale besluit tot omzetting niet uitdrukkelijk wordt gewezen; verzoekt de Commissie ervoor te zorgen dat alle lidstaten die artikel 6 van de richtlijn nog niet naleven, dit onverwijld te zullen doen;

3.

stelt zich op het standpunt dat artikel 8, dat over de gevolgen van bemiddeling voor de verjaringtermijnen handelt, een essentiële bepaling is omdat de partijen die voor bemiddeling kiezen om te pogen een geschil te schikken, daarna niet wordt belet een gerechtelijke procedure aanhangig te maken door het verstrijken van verjaringstermijnen tijdens het bemiddelingsproces; constateert dat de lidstaten met betrekking tot dit artikel geen specifieke problemen hebben aangekaart;

4.

wijst erop dat sommige lidstaten ervoor gekozen hebben op twee gebieden verder te gaan dan de richtlijn vereist, namelijk als het gaat om financiële stimulansen om voor een bemiddeling te kiezen en dwingende bemiddelingseisen; benadrukt dat dergelijke staatsinitiatieven beginnen met een efficiëntere geschillenbeslechting en een vermindering van de werkdruk bij de rechtbank;

5.

vestigt er de aandacht op dat artikel 5, lid 2, onverlet laat dat lidstaten het gebruik van bemiddeling voor of na het begin van de gerechtelijke procedure verplicht kunnen stellen, dan wel met stimulansen of sancties kunnen bevorderen, mits het de partijen niet wordt belet hun recht van toegang tot de rechter uit te oefenen;

6.

stelt vast dat sommige Europese landen een aantal initiatieven hebben ontplooid om partijen die bij een geschil voor bemiddeling kiezen, financieel tegemoet te komen: In Bulgarije krijgen partijen 50 % van de reeds betaalde kosten voor het aanbrengen van het geschil bij de rechtbank terug als zij erin slagen het geschil via bemiddeling bij te leggen, en in Roemenië worden de volledige griffiekosten vergoed als partijen een lopend geschil via bemiddeling oplossen; wijst erop dat in Hongarije een soortgelijke regeling geldt en dat in Italië alle bemiddelingsakten en -overeenkomsten van leges- en andere kosten zijn vrijgesteld;

7.

constateert dat sommige lidstaten waar de rechterlijke macht overbelast is, naast financiële tegemoetkomingen, regels hebben uitgevaardigd waarin bemiddeling verplicht wordt gesteld; wijst erop dat in dergelijke gevallen partijen geschillen pas bij de rechtbank aanhangig kunnen maken als ze eerst getracht hebben hun meningsverschillen via bemiddeling te overbruggen;

8.

wijst erop dat het meest sprekende voorbeeld hiervan in de Italiaanse wet nr. 28 voorkomt, waarin op deze manier getracht wordt de normale rechtsgang te vermijden en een alternatief te vinden voor de overbelasting waarvoor de Italiaanse rechtbanken berucht zijn door het aantal rechtsgedingen terug te dringen en de negen jaar die een civielrechtelijk proces gemiddeld in beslag neemt, in te korten; constateert dat deze maatregel, zoals te verwachten viel, bij praktijkjuristen niet in goede aarde is gevallen: zij hebben de betrokken wet voor de rechter aangevochten en zijn zelfs in staking gegaan;

9.

stelt vast dat de lidstaten die verder zijn gegaan dan in de Bemiddelingsrichtlijn wordt geëist ondanks deze controverse indrukwekkende resultaten hebben geboekt door de niet-gerechtelijke behandeling van burgerlijke en handelsgeschillen in de hand te werken; constateert dat vooral de in Italië, Bulgarije en Roemenië bereikte resultaten aantonen dat bemiddeling voor een kostenefficiënte en snelle buitengerechtelijke oplossing van geschillen kan leiden via procedures die op de behoeften van de partijen zijn afgestemd;

10.

constateert dat verplichte bemiddeling de doelstelling voor het Italiaanse rechtssysteem lijkt te verwezenlijken door de overbelasting van de rechtbanken terug te dringen; wijst er evenwel met nadruk op dat bemiddeling dient te worden bevorderd als een goede, goedkope en snellere alternatieve wijze van rechtspraak, in plaats van een verplicht onderdeel van de gerechtelijke procedure;

11.

erkent de succesvolle resultaten die dankzij de door de Bulgaarse bemiddelingswet ingestelde financiële tegemoetkomingen zijn bereikt; geeft echter toe dat deze resultaten ook te danken zijn aan het feit dat er binnen het Bulgaarse rechtssysteem al heel lang belangstelling voor bemiddeling bestaat, en dat het bemiddelingscentrum al in 1990 werd opgericht en dat het centrum voor geschillenoplossing - dat wordt bemand door bemiddelaars die in ploegendienst werken – sinds 2010 dagelijks gratis bemiddelingsdiensten en –informatie verstrekt aan partijen in aanhangige rechtszaken; stelt vast dat in Bulgarije tweederde van de rechtszaken via bemiddeling wordt afgehandeld en dat in de helft van deze zaken de partijen via bemiddeling tot een oplossing zijn gekomen;

12.

wijst tevens op de succesvolle resultaten van de Roemeense bemiddelingswet: naast bepalingen over financiële tegemoetkomingen is een Raad voor bemiddeling opgericht, een nationale autoriteit voor de bemiddelingspraktijk die als een apart en zelfstandig juridisch orgaan optreedt; deze autoriteit houdt zich enkel en alleen bezig met het bevorderen van bemiddelingsactiviteiten, het ontwikkelen van opleidingsnormen, de voorbereiding van aanbieders van opleidingen, het verstrekken van documenten ter certificering van de beroepskwalificaties van bemiddelaars, het aannemen van een ethische gedragscode en het opstellen van nieuwe wetsvoorstellen;

13.

is van oordeel dat de lidstaten gezien het voorafgaande door de bank genomen goed op schema liggen bij de tenuitvoerlegging van richtlijn 2008/52/EG per 21 mei 2011 en dat sommige lidstaten weliswaar uiteenlopende regelingen hebben getroffen of iets achter op schema liggen, maar dat de meeste lidstaten niet alleen aan de eisen van de betrokken richtlijn voldoen, maar zelfs verder zijn gegaan;

14.

wijst erop dat partijen die bereid zijn aan de oplossing van hun geschil te werken eerder geneigd zullen zijn met elkaar samen te werken dan elkaar tegen te werken; is van mening dat deze partijen er daarom vaak meer voor openstaan het standpunt van de andere partij in overweging te nemen en aan de onderliggende kwesties van het geschil te werken; vindt dat dit vaak het bijkomende voordeel heeft dat de relatie die tussen de partijen bestond voordat het geschil zich voordeed in stand wordt gehouden, hetgeen vooral van belang is bij familierechtelijke zaken waar kinderen bij betrokken zijn;

15.

moedigt de Commissie aan om in haar toekomstige mededeling over de tenuitvoerlegging van Richtlijn 2008/52/EG tevens te kijken naar de gebieden waar lidstaten gekozen hebben voor een uitbreiding van de maatregelen van de richtlijn buiten het beoogde toepassingsgebied;

16.

wijst op de consumentvriendelijke kenmerken van systemen voor alternatieve geschillenbeslechting, die een praktische oplossing op maat bieden; pleit in dit verband voor de snelle indiening door de Commissie van een wetgevingsvoorstel voor alternatieve geschillenbeslechting;

17.

merkt op dat oplossingen die voortvloeien uit bemiddeling en die tussen partijen tot stand komen niet door een rechter of jury tot stand gebracht zouden kunnen worden; is derhalve van mening dat bemiddeling eerder tot een voor beide partijen aanvaardbaar resultaat of een win-winsituatie leidt; merkt op dat de aanvaarding van een dergelijke overeenkomst daardoor waarschijnlijker is en het nalevingspercentage van overeenkomsten die door middel van geschillenbeslechting tot stand zijn gekomen gewoonlijk hoog is;

18.

is van mening dat een betere bewustmaking en een beter begrip van bemiddeling noodzakelijk is en pleit voor verdere maatregelen met betrekking tot voorlichting, het verhogen van het bewustzijn van bemiddeling, het stimuleren van de gebruikmaking van bemiddeling door bedrijven, en het aanscherpen van de vereisten voor toegang tot het beroep van mediator;

19.

is van mening dat nationale autoriteiten gestimuleerd moeten worden om programma’s te ontwikkelen om voldoende kennis over alternatieve geschillenbeslechting te bevorderen; Is van oordeel dat deze maatregelen gericht moeten zijn op de belangrijkste voordelen van bemiddeling, namelijk de kosten, het slagingspercentage en de efficiëntere benutting van tijd, en toegespitst moeten zijn op advocaten, notarissen en bedrijven, met name kleine en middelgrote ondernemingen, evenals academici;

20.

erkent het belang van de vaststelling van gemeenschappelijke normen voor de toegang tot het beroep van mediator met het oog op het verhogen van de kwaliteit van bemiddeling en het waarborgen van hoge normen met betrekking tot beroepsopleiding en accreditatie in de gehele Unie;

21.

verzoekt zijn Voorzitter deze resolutie te doen toekomen aan de Raad, de Commissie, en de parlementen van de lidstaten.

22.2.2013   

NL

Publicatieblad van de Europese Unie

CE 51/21

—

gezien de mededeling van de Commissie van 2 februari 2011 over "Grondstoffen en grondstoffenmarkten: uitdagingen en oplossingen" (COM(2011)0025),

—

gezien de mededeling van de Commissie van 4 november 2008 met de titel "Het grondstoffeninitiatief – voorzien in onze kritieke behoeften aan groei en werkgelegenheid in Europa" (COM(2008)0699),

—

gezien het verslag over "Kritieke grondstoffen voor de EU" van de subsgroep van de Raw Material Supply Group van het Directoraat-generaal ondernemingen en industrie (1),

—

gezien de mededeling van de Commissie van 3 maart 2010 getiteld "Europa 2020: Een strategie voor slimme, duurzame en inclusieve groei" (COM(2010)2020),

—

gezien de mededeling van de Commissie van 26 januari 2011 getiteld "Efficiënt gebruik van hulpbronnen – Vlaggenschipinitiatief in het kader van de Europa 2020-strategie" (COM(2011)0021),

—

gezien de mededeling van de Commissie van 8 maart 2011 getiteld "Routekaart naar een concurrerende koolstofarme economie in 2050" (COM(2011)0112),

—

gezien de mededeling van de Commissie van 28 oktober 2010 getiteld "Een geïntegreerd industriebeleid in een tijd van mondialisering – Concurrentievermogen en duurzaamheid centraal stellen" (COM(2010)0614),

—

gezien de mededeling van de Commissie van 6 november 2010 getiteld "Europa 2020-kerninitiatief Innovatie-Unie" (COM(2010)0546),

—

gezien de mededeling van de Commissie van 9 november 2010 getiteld "Handel, groei en wereldvraagstukken – Handelsbeleid als kernelement van de Europa 2020-strategie" (COM(2010)0612),

—

gezien zijn resolutie van 9 maart 2011 over een industriebeleid voor het tijdperk van de globalisering (2),

—

gezien zijn resolutie van 3 februari 2011 over afgedankte elektrische en elektronische apparatuur (AEEA) (3),

—

gezien zijn resolutie van 16 juni 2010 over EU 2020 (4),

—

gezien het document met richtsnoeren betreffende "Non-energy mineral extraction and Natura 2000" van het Directoraat-generaal milieu van de Commissie (5),

—

gezien het werkdocument bij de mededeling van de Commissie van 4 november 2008 getiteld "Het grondstoffeninitiatief – voorzien in onze kritieke behoeften aan groei en werkgelegenheid in Europa" (COM(2008)0699 – SEC(2008)2741),

—

gezien het Jaarverslag 2009 betreffende het grondstoffenbeleid van het Directoraat-generaal handel van de Commissie (6),

—

gezien de studie over "The links between the environment and competitiveness" van het Directoraat-generaal milieu van de Commissie (7),

—

gezien het Groenboek van de Commissie van 10 november 2010 getiteld "EU-ontwikkelingsbeleid ter ondersteuning van groei voor iedereen en duurzame ontwikkeling – Het EU-ontwikkelingsbeleid trefzekerder maken" (COM(2010)0629),

—

gezien de mededeling van de Commissie van 10 november 2010 getiteld "Over de consolidatie van de betrekkingen tussen de EU en Afrika" (COM(2010)0634),

—

gezien de geplande mededeling van de Commissie over handel en ontwikkeling,

—

gezien de mededeling van de Commissie van 15 september 2009 getiteld "Coherentie van het ontwikkelingsbeleid – Vaststelling van een beleidskader dat de hele Unie omvat" (COM(2009)0458),

—

gezien zijn resolutie van 18 mei 2010 over de samenhang van het EU-ontwikkelingsbeleid en het concept "officiële ontwikkelingshulp plus" (8),

—

gezien zijn resolutie van 25 november 2010 over het in internationale handelsovereenkomsten opnemen van clausules over maatschappelijk verantwoord ondernemen (9),

—

gezien de conclusies van de Raad van 10 maart 2011 over het aanpakken van de uitdagingen op het gebied van grondstoffen en grondstoffenmarkten,

—

gezien artikel 208 van het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie (Verdrag van Lissabon), waarin bevestigd wordt dat de Unie bij de uitvoering van beleid dat gevolgen kan hebben voor de ontwikkelingslanden rekening houdt met de doelstellingen van de ontwikkelingssamenwerking,

—

gezien de lopende onderhandelingen in het kader van de Doha-ronde,

—

gezien de gemeenschappelijke strategie Afrika-EU 2007 en de Verklaring van Tripoli van de derde Top Afrika-EU op 29-30 november 2010,

—

gezien de lopende WTO-zaak van de EU, de VS en Mexico tegen China betreffende negen grondstoffen,

—

gezien artikel 48 van zijn Reglement,

—

gezien het verslag van de Commissie industrie, onderzoek en energie en de adviezen van de Commissie milieubeheer, volksgezondheid en voedselveiligheid, de Commissie buitenlandse zaken, de Commissie ontwikkelingssamenwerking, de Commissie internationale handel en de Commissie landbouw en plattelandsontwikkeling (A7-0288/2011),

A.

overwegende dat de EU behoefte heeft aan een sterke industriebasis, die in grote mate afhankelijk is van een adequate bevoorrading met grondstoffen, terwijl hij ‧vergroent‧, ten einde de overstap te kunnen maken op een koolstofarme economie en zijn concurrentievermogen op peil te houden,

B.

overwegende dat de complexiteit van de administratieve processen en het gebrek aan coördinatie tussen administraties erin kan resulteren dat jaren vertraging ontstaan bij het verkrijgen van vergunningen voor de exploitatie van minerale grondstoffen, en dat dergelijke vertragingen buitensporig zijn, de kapitaalkosten van investeringen vergroten en kleine en middelgrote ondernemingen uitsluiten van de markt,

C.

overwegende dat de mondiale vraag naar grondstoffen, in het bijzonder zogenaamde ‧technologiemetalen‧, voortdurend toeneemt,

D.

overwegende dat de EU-lidstaten, Australië en de Verenigde Staten in staat zijn eigen capaciteit voor de extractie van kritieke grondstoffen, onedele metalen en zeldzame aardmetalen te ontwikkelen,

E.

overwegende dat de ontwikkeling van nieuwe technologieën de vraag naar grondstoffen die voor deze industrieën nodig zijn, verder zal doen toenemen,

F.

overwegende dat het internationale aanbod ten dele wordt beperkt door exportquota, en prijzen tot recordhoogte oplopen,

G.

overwegende dat in de productiesector het aandeel van de materiaalkosten in de totale productiekosten aanzienlijk groter is dan het aandeel van de personeelskosten, en overwegende dat in de trend van het groter wordende aandeel van de materiaalkosten in alle sectoren in ieder geval op de middellange termijn naar verwachting geen verandering zal optreden,

H.

overwegende dat markten baat hebben bij billijke en voor iedereen gelijke randvoorwaarden,

I.

overwegende dat een fellere strijd om grondstoffen de internationale betrekkingen schade kan toebrengen en tot grondstoffenconflicten kan leiden,

J.

overwegende dat deze uitdagingen een kans kunnen zijn voor nieuwe, innovatieve, voor alle partijen gunstige partnerschappen en samenwerking tussen de EU en derde landen,

K.

overwegende dat in veel ontwikkelingslanden de exploitatie van natuurlijke hulpbronnen ten gevolg van ondemocratische regimes, fraude, corruptie en/of gewapende conflicten niet ten goede is gekomen aan de bevolking,

L.

overwegende dat de acties die de Commissie voorstelt ter verbetering van de grondstoffenefficiëntie en recyclage niet veel verder gaan dan beoordelingen van wat zou kunnen worden gedaan in plaats van voorstellen voor concrete maatregelen, en daarom niet volstaan om de genoemde doelstellingen te verwezenlijken,

M.

overwegende dat de Commissie stelt dat een betere tenuitvoerlegging en handhaving van de bestaande afvalstoffenwetgeving van cruciaal belang is voor het bevorderen van een Europa met een hogere mate van grondstoffenefficiëntie,

N.

overwegende dat méér recyclage van waardevolle materialen, in het bijzonder zeldzame aardmetalen, alleen mogelijk is wanneer ook méér wordt ontmanteld,

O.

overwegende dat recyclage alleen winstgevend is indien gebruik kan worden gemaakt van betrouwbare en doeltreffende classificerings- en scheidingstechnologieën, aangezien de waarde van gerecycleerde materialen afhangt van hun fractiezuiverheid,

P.

overwegende dat vergroting van efficiëntie en méér recycling goed is voor duurzaamheid, het concurrentievermogen en zekerheid van bevoorrading,

Q.

overwegende dat de arbeidsproductiviteit de afgelopen decennia veel meer is toegenomen dan de grondstoffenproductiviteit, waarbij uit ramingen blijkt dat arbeidskosten minder dan 20 % van de prijs van een product vertegenwoordigen, terwijl grondstoffen 40 % uitmaken; overwegende dat dit implceert dat we snel iets moeten doen om de grondstoffenefficiëntie te verbeteren,

R.

overwegende dat het van cruciaal belang is tijdig adequate maatregelen te nemen voor het implementeren van een doeltreffende strategie en het boeken van resultaten bij het Europese grondstoffeninitiatief,

1.

is van oordeel dat grondstoffen voor Europa zowel uitdagingen met zich meebrengen, als kansen inhouden; onderstreept dat de EU nu, op het moment dat de vraag naar grondstoffen mondiaal sterk toeneemt, de kans heeft haar slag te slaan door de bevoorrading met en de efficiëntie van grondstoffen te vergroten, en tegelijkertijd tegemoet te komen aan de behoeften van het bedrijfsleven in de Unie en de grondstoffensector; onderstreept dat billijke toegang tot, en stabiele en voorspelbare prijzen van grondstoffen van essentieel belang zijn voor het ontwikkelingspotentieel, het concurrentievermogen, innovatie en het behoud van de Europese industrie; terwijl beperkingen bij toegang tot en bevoorrading, in het bijzonder van kritieke grondstoffen zoals zeldzame aardmetalen, alsmede een hoge prijsvolatiliteit, schadelijk kunnen zijn voor het concurrentievermogen, de milieu-efficiëntie en de innovatievooruitzichten van de EU-industrie, in het bijzonder kleine en middelgrote ondernemingen; is verheugd over het feit dat in 2008 de Commissie het grondstoffenbeleid als prioriteit heeft onderkend in haar grondstoffeninitiatief, en verzoekt de Commissie en de lidstaten snel werk te maken van de tenuitvoerlegging van het grondstoffeninitiatief; is van oordeel dat grondstoffenbeleid en grondstoffendiplomatie voor de EU van groot belang zijn, niet alleen wat het industrie en de internationale handel betreft, maar ook horizontaal, wat verschillende terreinen van het intern beleid, alsook het buitenlands en veiligheidsbeleid betreft; vraagt de Commissie aan dit onderwerp net zo veel aandacht te besteden als aan het onderwerp energie; beschouwt dit ook als een taak voor de Europese Dienst voor extern optreden (EDEO);

2.

is van mening dat de verantwoordelijkheid voor een samenhangende en doeltreffende EU-diplomatie bij de EDEO en de relevante diensten van de Commissie moet liggen – in het bijzonder met DG Handel wat handelskwesties betreft – die nauw samenwerken met de Raad en het Parlement; is verder van oordeel dat de strategische betekenis van grondstoffen tot uitdrukking moet komen in de organisatie van de EDEO en in de personeelbezetting van de betrokken EU-delegaties; onderstreept het belang van coördinatie van het buitenlandse beleid van de EU en de lidstaten op het gebied van grondstoffen;

3.

verzoekt de Commissie om voldoende aandacht te geven aan zowel de grondstoffenmarkten, als het grondstoffeninitiatief, aangezien beide een verschillende aard hebben en specifieke maatregelen behoeven om hun verschillende problemen op te lossen; onderstreept het feit dat financiële en grondstoffenmarkten nu meer verstrengeld zijn dan ooit tevoren, en dat de prijsvolatiliteit van grondstoffen door speculatie wordt vergroot; wijst erop dat een goed werkende grondstoffenmarkt het bedrijfsleven de noodzakelijke stimulansen zal bieden om grondstoffen efficiënt te gebruiken, grondstoffen te vervangen, aan recyclage te doen en meer te investeren in O&O-activiteiten gericht op vervanging; verzoekt de Commissie daarom te werken aan een goed functionerende grondstoffenmarkt, bijvoorbeeld door de richtlijn betreffende markten voor financiële diensten te herzien, om de handel transparanter te maken; onderztreept dat de drie pijlers van het grondstoffeninitiatief elkaar wat de onderwerpen ‧grondstoffen‧ en zekerstelling van de grondstoffenbevoorrading in de EU betreft aanvullen; verzoekt de Commissie de grondstoffenstrategie op evenwichtige en samenhangende wijze ten uitvoer te leggen, in het bijzonder met inachtneming van ander belangrijk Europees beleid, met name op de gebieden industrie, onderzoek, milieu en vervoer, en Europa 2020; wijst in dit verband in het bijzonder op de belangrijke rol die voor een sterk innovatie- en industriebeleid is weggelegd;

4.

is verheugd over het werk van de Commissie op het vlak van het identificeren van kritieke grondstoffen, die allemaal belangrijke ‧technologiemetalen‧ zijn en waarmee bij latere maatregelen rekening moet worden gehouden; verzoekt de Commissie:

herinnert eraan dat niet alle grondstoffen en in het bijzonder niet alle kritieke grondstoffen even kritiek zijn, en dat er ook bij beschikbaarheid, gebruik, noodzaak van verwerking en, in het verlengde daarvan, prijs in de verschillende stadia van de bevoorradingsketen verschillen zijn, waarmee in de analyse rekening moet worden gehouden; wijst daarnaast op de verscheidenheid aan logistieke paradigmata voor grondstoffenstromen op de gemeenschappelijke markt;

5.

stelt vast dat niet alle grondstoffenmarkten gelijk zijn en dat met name landbouwgrondstoffenmarkten aan sterke seizoens- en klimaatschommelingen onderhevig zijn en bijgevolg bijzondere aandacht verdienen;

6.

verzoekt de Commissie in dit opzicht een studie te verrichten over de Europese invoer van grondstoffen die als niet essentieel gecatalogeerd zijn (bijvoorbeeld lithium, hafnium en nikkel), maar die toch strategisch blijken om te beantwoorden aan de behoeften van het Europese bedrijfsleven en om consumptiegoederen met een grote toegevoegde waarde te produceren; wijst erop dat deze studie eveneens moet beoordelen in welke mate ons bedrijfsleven van deze grondstoffen afhankelijk is en hoe zeker de bevoorrading is, welke de milieukosten voor de winning zijn en welke haalbare alternatieven er zijn;

7.

is verheugd over het feit dat een breed scala aan grondstoffen, zoals natuurlijk rubber, hout en aggregaten, opgenomen zijn in de mededeling van de Commissie; verzoekt de Commissie een analyse te maken van de beschikbaarheid van en de potentiële vraag naar deze materialen en op basis daarvan passende maatregelen te nemen, indien nodig en daar waar nodig; geeft aan dat hierbij in het bijzonder aandacht dient te worden besteed aan strategische en kritieke grondstoffen;

8.

wijst erop dat een doeltreffend grondstoffenbeleid van cruciaal belang is voor het succes van de grondstoffenstrategie; is van oordeel dat een effectieve strategie om een continue dialoog met de betrokken partijen moet omvatten; benadrukt de noodzaak van nauwere samenwerking tussen en betere informatieverschaffing binnen de Commissie en het Europees Parlement, en tussen de lidstaten; beveelt aan in 2011 een interdepartementale task force op hoog niveau voor grondstoffen op te richten, zoals in Frankrijk en de VS, met vertegenwoordigers van de relevante DG's, het Gemeenschappelijk Centrum voor Onderzoek, het Europees Milieuagentschap en de EDEO, om beleid te ontwikkelen, te controleren en te herzien, inclusief partnerschapsovereenkomsten, voor strategische samenhang te zorgen en de aanzet te geven voor de oprichting van een systeem voor vroegtijdige waarschuwing, waaronder voor conflicten die het gevolg zijn van marktverstoringen en grondstoffentekorten, aangevuld met een groep voor monitoring; verzoekt de Commissie een Europese routekaart voor grondstoffen met horizon 2050 te ontwikkelen, in het kader waarvan potentiële toekomstige ontwikkelingen, bedreigingen en kansen met betrekking tot grondstoffen en kritieke grondstoffen in kaart worden gebracht, en die Europese industrieën, wetenschappelijke en onderzoeksinstellingen kan helpen bij langetermijnplanning en -investeringen; verzoekt de Commissie daarnaast de lidstaten te helpen bij het ontwikkelen van hun eigen grondstoffenstrategieën, en samenwerking en de uitwisseling van goede praktijken tussen de lidstaten te bevorderen, waaronder met betrekking tot de externe dimensie; geeft in overweging dat de aangekondigde mededeling over de externe dimensie van energie als voorbeeld zou kunnen dienen;

9.

vindt het van groot belang dat het Europees Parlement middels een jaarlijks voortgangsverslag regelmatig op de hoogte wordt gebracht van de ontwikkeling van niet-energiegrondstoffen in het kader van het grondstoffeninitiatief en van de verwezenlijking van de doelstellingen ervan, inclusief een beoordeling vanuit de optiek van de coherentie van het handels-, ontwikkelings- en milieubeleid en de sociale gevolgen, en van gegevens betreffende kritieke grondstoffen;

10.

wijst erop dat de grondstoffenuitdagingen tegelijkertijd een kans zijn om de industriebasis, de technologische capaciteit en de kennis van de EU te vernieuwen en haar concurrentievermogen en gekwalificeerd arbeidspotentieel te vergroten door middel van een ambitieuze strategie voor industriële innovatie; wijst erop dat, niettegenstaande het belang van een doeltreffend handelsbeleid en het gebruik van eigen grondstoffen, een goed grondstoffenbeheer en een grotere doeltreffendheid, hergebruik, energie-efficiënte recycling, een lager grondstoffengebruik, waaronder door middel van verbeterde normen voor productkwaliteit en, daar waar van toepassing, het beginsel ’gebruik het langer‧, en het toepassen van groene technologieën van essentieel belang zal zijn voor het concurrentievermogen, de duurzaamheid en de zekerstelling van de bevoorrading op de middellange tot lange termijn; is van oordeel dat alle initiatieven in dit verband moeten stoelen op gedegen effectbeoordelingen, met speciale aandacht voor de potentiële milieu- en sociale gevolgen en de gevolgen voor het concurrentievermogen; onderstreept het belang van een stelselmatige toepassing van de juridisch bindende Europese afvalstoffenhiërarchie zoals bedoeld in de kaderrichtlijn afvalstoffen, waarin prioriteit wordt toegekend aan preventie, hergebruik en recyclage, gevolgd door terugwinning en stort; is van oordeel dat sociale innovatie, veranderingen van levensstijl en nieuwe concepten zoals eco-leasing, chemische leasing en -sharing door de Commissie moeten worden gesteund;

11.

merkt op dat terugdringing van het gebruik, afvalpreventie en hergebruik fundamentele elementen zijn van de overgang naar een hulpbronnenefficiënte economie;

12.

stelt voor dat de Commissie een alomvattende studie verricht naar economische leasingmodellen als alternatief voor eigendom van goederen en de gevolgen ervan voor grondstoffengebruik en terugwinning; benadrukt dat bewustmaking de belangrijkste uitdaging is in dit verband;

13.

onderstreept dat gewerkt moet worden aan het van elkaar loskoppelen van economische groei en een steeds groter gebruik van grondstoffen, hetgeen ook zal bijdragen aan het verlagen van de relatieve importafhankelijkheid; wijst op het belang van het ontwikkelen van de grondstoffenstrategie, ook binnen de bredere context van klimaatverandering; is daarom verheugd over het plan van de Commissie om een vlaggenschipinitiatief betreffende grondstoffenefficiëntie te lanceren; verzoekt de Commissie de obstakels voor het vergroten van de grondstoffenproductiviteit (waaronder technische belemmeringen, de kosten, enz.) in kaart te brengen en middellange- en langetermijndoelstellingen voor verbetering van de grondstoffenefficiëntie te ontwikkelen die een weerspiegeling vormen van de noodzaak om de afhankelijkheid van de import van grondstoffen van de EU te verlagen, gezien het feit dat de import van grondstoffen per hoofd van de bevolking in de EU de hoogste van de wereld is; verzoekt de Commissie, met het oog op het objectief meten en het maken van vergelijkingen met andere landen, een meer betrouwbare methode voor het meten van grondstoffenefficiëntie te ontwikkelen, en daarbij rekening te houden met het werk van Eurostat op dit gebied, alsook met de resultaten van een recentelijk in opdracht gegeven studie van het Europees Parlement over dit onderwerp;

14.

is verheugd over de ontwikkeling van instrumenten en indicatoren, zoals TEEB (studie naar de economische aspecten van ecosystemen en biodiversiteit); dringt er bij de Commissie op aan de ontwikkeling van dergelijke instrumenten en het gebruik ervan te promoten en te stimuleren;

15.

is van oordeel dat een belasting op minerale grondstoffen geen passend fiscaal instrument is voor het vergroten van de grondstoffenefficiëntie, en roept de Commissie op een studie te laten uitvoeren naar de effecten van een belasting op water- en landgebruik, waarbij specifiek gekeken moet worden naar mogelijke onbedoelde neveneffecten op economische activiteiten en op de productie van hernieuwbare energie in de EU;

16.

verzoekt de Commissie serieus na te denken over de mogelijkheid om de ecodesignbenadering, na een gedegen effectbeoordeling, tot grondstoffen uit te breiden, de mogelijkheid van het introduceren van nieuwe instrumenten te onderzoeken, met normalisatieorganen samen te werken, de haalbaarheid van een ‧toprunner‧-programma voor producten wat grondstoffenefficiëntie betreft te onderzoeken en de adviesdiensten betreffende grondstoffenefficiëntie, met name voor het MKB, te verbeteren, bijvoorbeeld door dergelijke programma's te versterken in het Europees Agentschap voor concurrentievermogen en innovatie; verzoekt de Commissie het mkb op dit gebied te ondersteunen, onder andere via het bevorderen van het uitwisselen van goede praktijken tussen de lidstaten, het bieden van toegang tot relevant onderzoek in het kader van FP7 en andere onderzoekprogramma's van de EU; verzoekt het bedrijfsleven gebruik te maken van hetzij het Eco-Management and Audit Scheme (EMAS) hetzij ISO-normen; verzoekt de Commissie en de lidstaten openbare aanbestedingen te gebruiken om grondstoffenefficiënte producten en producten die secundaire grondstoffen gebruiken, te bevorderen, alsook om te zorgen voor een goede en transparante recyclage daarvan aan het eind van hun levenscyclus; merkt op dat het bij recyclage niet alleen om kwantiteit, maar ook om kwaliteit gaat; onderstreept daarom het belang van recyclage-vriendelijk productontwerp; onderstreept het belang van het in de productinformatie en op ecolabels opnemen van gegevens betreffende het gebruik van grondstoffen om voor empowerment van de consument te zorgen; verzoekt de Europese normalisatieorganen het onderwerp grondstoffenefficiëntie bij het vaststellen van normen te stroomlijnen;

17.

verzoekt de Commissie te onderzoeken hoe de richtlijn ecodesign, de richtlijn oude auto's, de richtlijn oude elektrische en elektronische apparatuur en de richtlijn oude batterijen kunnen worden gewijzigd teneinde recyclage niet alleen in het algemeen te bevorderen, maar ook recyclage met het oog op het herwinnen van waardevolle grondstoffen, waaronder zeldzame aardmetalen, bijvoorbeeld door middel van specifiekere vereisten inzake ontmanteling, en hiertoe wijzigingsvoorstellen te presenteren;

18.

wijst op de bijdrage die hergebruik en recycling kunnen leveren aan het reduceren van de broeikasgasemissies, aangezien het gebruik van grondstoffen een belangrijke bron van broeikasgassen is; wijst daarnaast op de hoge recyclagepercentages van bepaalde sectoren waarvoor recyclagewetgeving van toepassing is; verzoekt de Commissie te onderzoeken op welke wijze recyclage in relevante sectoren verder kan worden bevorderd, bijvoorbeeld door het wettelijk kader voor de ‧kringloopeconomie‧ te verbeteren; onderstreept de noodzaak van investeringen in het recycleren van grondstoffen, in het bijzonder zeldzame aardmetalen; verzoekt de Commissie een gedetailleerde analyse te maken van de materiaalstromen in de EU op basis van de hele levenscyclus van grondstoffen (van de winning tot het afvalstadium), uitgesplitst per sector, met het oog op het beoordelen en in voorstellen vervatten van kostenefficiënte manieren voor het vergroten van recyclage van grondstoffen, met inachtneming van de milieuimpact; verzoekt de Commissie de Europese wetgeving en minimumrecylagenormen te harmoniseren teneinde tot een grotere mate van samenhang te komen; verzoekt de lidstaten te zorgen voor een goede implementatie van bestaande wetgeving, en verzoekt daarnaast de beroepsorganisaties in de lidstaten recyclage onder hun leden actief te bevorderen en de samenwerking met onderzoeksinstituten en andere sectoren te vergemakkelijken; wijst erop dat het belangrijk is een ontkoppeling aan te brengen tussen de hoeveelheid geproduceerd afval en de toename van de industrieproductie;

19.

wijst op het belang van het tot stand brengen van industriële synergieën met betrekking tot recycling en van het helpen van bedrijven om te ontdekken op welke wijze hun afvalstoffen en bijproducten als grondstoffen voor anderen kunnen dienen; verzoekt de Commissie en de lidstaten benaderingen zoals het Britse National Industries Symbiosis Programme te bevorderen;

20.

verzoekt de Commissie:

21.

is van mening dat er dringend behoefte bestaat aan meer informatie over ‧urban mining‧ en verzoekt de Commissie derhalve om vooral het potentieel, maar ook de mogelijke beperkingen van een dergelijke nuttige toepassing te evalueren;

22.

spoort de Commissie aan een recyclingstrategie te ontwikkelen waarbij de terugwinning zo dicht mogelijk bij de afvalbron plaatsvindt, met inbegrip van afvalwaterzuivering, aangezien zo een groter percentage grondstoffen kan worden herwonnen, het verloren gaan van grondstoffen kan worden voorkomen, de negatieve gevolgen voor het milieu kunnen worden beperkt en mogelijk een hogere energie-efficiëntie kan worden bereikt;

23.

verzoekt de Commissie een voorstel tot wijziging van de Richtlijn betreffende het storten van afvalstoffen (10) in te dienen en de in artikel 5, lid 2, genoemde doelstellingen bij te werken en uit te breiden; is verder van mening dat de in de kaderrichtlijn afvalstoffen bedoelde reductiedoelstelling van het verbod op het storten van biologisch afbreekbaar stedelijk afval vanaf 2020 dient te worden uitgebreid tot alle biologisch afbreekbare afvalstoffen en dat een reductiedoelstelling van 5 % moet worden vastgesteld;

24.

verzoekt de Commissie recyclingpartnerschappen met ontwikkelingslanden te bevorderen; dringt er bij de Commissie op aan steun te verlenen aan proefprojecten zoals ‧zero waste‧-zones;

25.

verzoekt de Commissie te onderzoeken op welke wijze de Europese Investeringsbank (EIB) kan helpen bij het reduceren van de financiële risico's van investeringen in recyclinginstallaties met een hoog innovatiegehalte en andere recylage-initiatieven;

26.

verzoekt de Commissie steun te geven aan onderzoek en ontwikkeling betreffende economische stimulansen voor recyclage, waaronder recyclage van zeldzame aardmetalen, en daarbij effectbeoordelingen niet vergeten; verzoekt de Commissie daarnaast te bekijken op welke wijze markten voor gerecycleerde materialen kunnen worden ondersteund, bijvoorbeeld door middel van groene certificaten voor gerecycleerde materialen en ecodesign-vereisten, en ervoor te zorgen dat ook het cohesiebeleid en begrotingen worden ingezet om grondstoffenefficiëntie en recycling te bevorderen;

27.

onderstreept de noodzaak van het bestrijden van illegale transporten van recycleerbare materialen en van afvalstoffen met grondstoffen daarin, in het bijzonder elektronische afvalstoffen die onder de richtlijn betreffende afgedankte elektrische en elektronische apparatuur (Richtlijn 2002/96/EG) vallen, door middel van het verbeteren van de wetgeving en de handhaving daarvan, en verzoekt de lidstaten hier prioriteit aan toe te kennen; verzoekt de Commissie te onderzoeken op welke wijze een bredere toepassing van het concept producentenverantwoordelijkheid bij kan dragen aan de verwezenlijking van deze doelstelling; onderstreept het belang van het invoeren van een mondiaal certificeringsysteem voor recyclinginstallaties; wijst op het belang van samenwerking tussen nationale douanebeambten; verzoekt de Commissie te onderzoeken of er behoefte bestaat aan een collectief mechanisme voor informatie aan autoriteiten over illegale transporten; verzoekt de Commissie een onderzoek te houden naar illegale afvalstromen en regelmatig verslag uit te brengen over successen die worden behaald bij de bestrijding van illegale exporten van afvalstoffen; verzoekt de Commissie te bevorderen dat in douaneverklaringen een duidelijk onderscheid wordt aangebracht tussen nieuwe en tweedehandsgoederen door dit op te nemen in de uitvoeringsbepalingen van het gemoderniseerde communautaire douanewetboek (MCCC-IP);

28.

dringt er in dit verband bij de Commissie op aan de handelspartners van de EU te helpen bij het vaststellen van passende regelgeving en het toepassen van adequate controlemaatregelen om alle illegale invoer van afval op hun grondgebied te voorkomen en om actief corruptie te bestrijden, die vaak aan de bron ligt van het feit dat deze illegale invoer kan gebeuren;

29.

verzoekt de Commissie rekening te houden met de kritische opmerkingen van een aantal lidstaten over de verordening van de Raad tot vaststelling van criteria aan de hand waarvan kan worden vastgesteld wanneer bepaalde soorten schroot niet langer als afvalstoffen zoals bedoeld in richtlijn 2008/98/EG worden beschouwd, en verzoekt de Commissie de vereisten inzake productkwaliteit aan te scherpen en betere mogelijkheden te scheppen om de controleren en te waarborgen dat schroot dat als ‧end-of-waste-schroot‧ is aangegeven de vereiste kwaliteit heeft;

30.

verzoekt de Commissie prioriteiten in kaart te brengen voor onderzoek naar en innovatie op het gebied van duurzame exploratie- en productiemethoden, productlevenscycli en recycling (‧cradle to cradle‧), vervanging en hulpbronefficiëntie, aangezien dit de importafhankelijkheid van Europa van monopolistische leveranciers zou kunnen verlagen; verzoekt de Commissie iets te doen aan de bestaande uitdagingen met betrekking tot recycling binnen de kaderprogramma's, en onderstreept dat aandacht moet worden besteed aan de verschillende recyclingstrategieën die nodig zijn voor massametalen en voor kritieke grondstoffen zoals zeldzame aardmetalen; verzoekt de Commissie om financiering voor onderzoek naar kritieke grondstoffen, zoals zeldzame aardmetalen, te koppelen aan duidelijke doelstellingen, zoals de Japanse doelstelling om het gebruik van zeldzame aardmetalen met een derde te reduceren; verzoekt de Commissie rekening te houden met de ervaringen van derde landen die reeds hoge inzamelingsniveaus hebben bereikt, zoals Noorwegen, waar rond de 80 % van alle elektronische afvalstoffen wordt ingezameld, en adequate inzamelingsdoelstellingen voor de EU vast te stellen; onderstreept het belang van publiek-private partnerschappen op dit gebied, met deelname van de industrie, universiteiten en de overheid; erkent de waarde die dit soort instituten ook hebben voor kmo's; onderstreept het belang van het European Innovation Partnership betreffende strategische grondstoffen voor het ontwikkelen van grondstoffenefficiëntie, sleuteltechnologieën, bevoorradingszekerheid en de interne grondstoffensector; verzoekt de Commissie in 2011 zo'n partnerschap te lanceren;

31.

betreurt het feit dat in de mededeling onvoldoende aandacht aan vervanging en hergebruik wordt besteed; herinnert eraan dat vervanging, in het bijzonder in het geval van kritieke grondstoffen en zeldzame aardmtealen, zeer relevant is en indien mogelijk efficiënte oplossingen kan bieden voor bevoorradings- en milieurisico's; verzoekt de Commissie derhalve hier meer oog voor te hebben door financiering voor onderzoek en innovatie ter beschikking te stellen middels de mogelijke ontwikkeling van een O&O-programma inzake vervanging in het volgende kaderprogramma voor onderzoek, en steun te geven aan proeffabrieken; spoort de Commissie en de lidstaten aan na te denken over het vaststellen van vervangingsdoelstellingen met inachtneming van relevante effectbeoordelingen; verzoekt de Commissie de bestaande bevoegdheid ten aanzien van zeldzame aardmetalen binnen de EU volledig te benutten;

32.

dringt aan op niet-fiscale maatregelen om interne grondstoffensectoren te helpen bij het aantrekken van investeringen; is derhalve verheugd over samenwerking tussen nationale geologische onderzoeken; wijst erop dat er beter moet worden samengewerkt tussen nationale geologische diensten en moedigt het gebruik aan van gezamenlijke normen en methoden waardoor uitwisseling en benutting van beschikbare geologische gegevens zouden worden vergemakkelijkt; is verheugd over de publicatie van een jaarlijks Europees jaarboek over grondstoffen, en onderstreept dat ook gegevens met betrekking tot secundaire grondstoffen en ‧urban mining‧ hieronder moeten vallen; verzoekt de Commissie te onderzoeken of het nuttig is op het niveau van de EU een geologische dienst in het leven te roepen die het werk van nationale onderzoeken bijeenbrengt en met internationale partners samenwerkt; steunt het werk van de Commissie gericht op het verbeteren van de geologische kennisbasis van de EU; verzoekt de Commissie in samenwerking met de lidstaten een digitale grondstoffenkaart van de EU op te stellen;

33.

wijst op de betekenis van binnenlandse grondstoffen voor de grondstoffenaanvoer in Europa; vindt daarom dat:

stelt vast dat toeleverende dienstverlenende ondernemingen in het kader van binnenlandse mijnbouw een belangrijke rol spelen; wijst op het belang voor de duurzame mijnbouw in Europa van het bevorderen van regionale of nationale grondstoffenclusters waarin de industrie, geologische diensten, toeleverende dienstverlenende bedrijven, producenten van apparatuur, en mijnbouw- en raffinageondernemingen alsook de vervoersindustrie en de sociale partners zijn samengebracht, mede met gebruikmaking van nieuwe mijnbouwtechnologieën;

34.

verzoekt de Commissie de doelstellingen van het actieplan inzake biodiversiteit in de grondstoffenstrategie op te nemen om de band tussen economie en milieu te versterken en rekening te houden met de milieueffecten van winning, productie, gebruik en verwijdering van grondstoffen; dringt er bij de Commissie op aan de ontwikkeling van een strategische ruimtelijke ordening in alle lidstaten te steunen om de winning van grondstoffen met andere wensen op het gebied van ruimtelijke ordening in overeenstemming te brengen en om het milieu te beschermen en de biodiversiteit in stand te houden;

35.

wijst erop dat winningsactiviteiten moeten worden uitgevoerd met inachtneming van de strengste normen voor veiligheid op de werkplek en milieubescherming, zodat ongevallen worden voorkomen en de getroffen gebieden worden hersteld;

36.

verzoekt de Commissie voldoende aandacht te besteden aan de ontwikkeling van gebieden die rijk zijn aan grondstoffen en een omvattende benadering van de verbetering van de vervoersinfrastructuur op te nemen in haar streven Europese grondstoffen naar haar industriegebieden te brengen; verzoekt de Commissie dan ook erop toe te zien dat de herziene richtsnoeren inzake de trans-Europese vervoersnetwerken (TEN-T) voldoen aan de behoeften van de industrie door te zorgen voor soepele toegang tot grondstoffen;

37.

bevestigt nogmaals dat de NATURA 2000-richtsnoeren, rekening houdend met het subsidiariteitsbeginsel, een goede basis vormen voor niet-energie-extractie; verzoekt de Commissie regelmatig na te gaan of er in de lidstaten vooruitgang is geboekt op het gebied van verenigbaarheid van grondstoffenwinning en natuurbescherming; wijst erop dat codes met praktijken voor het bereiken van technische, sociale, mededingingings- en milieutechnische excellentie belangrijke instrumenten zijn; herinnert aan de resolutie van het Parlement van 20 januari 2011 over een duurzaam EU-beleid voor het Hoge Noorden (11) en verzoekt de Commissie in dit verband, in overeenstemming met het voorzorgsbeginsel, te evalueren wat de mogelijkheden zijn voor het op milieuvriendelijke wijze exploiteren van gevoelige gebieden die mogelijkerwijs waardevolle winningsgebieden van essentiële grondstoffen zijn, zoals de Noordpool, het gebied van de Barentszzee en Groenland en, indien mogelijk, de bestaande partnerschapsovereenkomsten met de landen in deze regio's uit te breiden;

38.

wijst op de behoefte aan doorzichtiger en voorspelbaarder kadervoorwaarden met betrekking tot regelgevende toestemmingsprocedures voor de opening van nieuwe mijnen voor de winning van metalen en mineralen, terwijl tegelijkertijd niet wordt getornd aan milieunormen;

39.

stelt vast dat de landen van Noord-Europa en de regio rond de Barentszzee beschikken over aanzienlijke ertsvoorraden, mineralen en bossen; is van mening dat de regio Noord-Europa in aanzienlijke mate kan bijdragen tot de levering van grondstoffen waaraan andere Europese bedrijven behoefte hebben, en aldus de Europese afhankelijkheid van invoer kan beperken; is van mening dat er in de huidige gedachtewisseling over grondstoffen duidelijk behoefte bestaat aan opvoering van het besef van de mogelijkheden van Noord-Europa;

40.

wijst op het belang van onderzoek, ontwikkeling en innovatie (O&O&I) om nieuwe problemen aan te pakken; wijst op het belang van O&O&I in de ontwikkeling van innovatieve technologieën en duurzame methoden voor mijnbouw, raffinage en ertsproductie, en recycling, om de milieuvoetafdruk en negatieve sociale effecten tot een minimum te beperken;

41.

moedigt de Commissie aan maatregelen te nemen die aanzetten tot overweging van heropening van bepaalde mijnen, en deze duurzaam te exploiteren om het gevaar van een grondstoffentekort voor de Europese industrie te verkleinen;

42.

onderstreept het belang van vaardigheden en training, en van de rol van geologen en ingenieurs, mijnwerkers en ander personeel; verzoekt de Commissie en de lidstaten nauw overleg te voeren met de sociale partners, universiteiten en vertegenwoordigers van de industrie; verzoekt de Commissie uiterlijk in 2012 de behoefte aan en de beschikbaarheid van vakpersoneel te bepalen in de sector O&O, winning, raffinage, verwerking en hergebruik van grondstoffen en haar bevindingen te delen met het Europees Parlement; verzoekt de Commissie en de lidstaten in samenwerking met industrie en universiteiten het onderwijs over grondstoffen te steunen door speciale universiteitsprogramma’s en cursussen; steunt in dit verband uitwisselingsprogramma's op dit gebied, zoals het programma betreffende mineralen en het milieu van Erasmus Mundus;

43.

neemt met voldoening kennis van het voorstel om een "EU-diplomatie" voor grondstoffen en zeldzame aardmetalen te ontwikkelen die tot doel heeft een internationaal regelgevingsplatform in te stellen, de toegang tot en de voorziening met grondstoffen, met name die welke als van cruciaal belang worden beschouwd, te garanderen, open wereldmarkten te garanderen en internationale samenwerking bij de duurzame winning van grondstoffen en efficiënt gebruik van hulpbronnen op basis van gemeenschappelijke belangen te bevorderen; onderstreept in dit verband de noodzaak om op het gebied van grondstoffendiplomatie een intensieve dialoog op gang te brengen tussen de industrielanden, de nieuwe industrielanden en de grondstoffenrijke ontwikkelingslanden, met het oog op de bevordering van de mensenrechten, goed bestuur, regionale stabiliteit en voorkoming van het risico van grondstoffenconflicten;

44.

verzoekt de Commissie toe te zien op zo strikt mogelijke naleving van de huidige EU wetgeving; veiligheid en normen voor goudmijnen op te nemen in de maatregelen in het kader van het kerninitiatief "Innovatie-Unie"; een specifiek onderwerp over goudwinning op te nemen voor het Internationaal Forum voor duurzaam grondstoffenbeheer (UNEP), o.m. aspecten van veiligheid, innovatie, beheer van chemische stoffen, illegale mijnbouw en ambachtelijke mijnbouw, om een duurzame oplossing voor de lange termijn te vinden die waarborgt dat goud op duurzame wijze wordt geproduceerd of voor gebruik in de EU ingevoerd, en herziening te overwegen van de richtsnoeren voor kleinschalige en ambachtelijke mijnbouw (Berlijn II);

45.

wijst erop dat de ambachtelijke en kleinschalige mijnbouw (ASM) een fundamentele rol kan vervullen op plaatselijk niveau, voor werkgelegenheid kan zorgen en ontwikkelingsdoelstellingen kan ondersteunen, indien deze mijnbouw officieel wordt erkend, gereguleerd en ondersteund; betreurt het relatieve gebrek aan kennis en analytische instrumenten op dit gebied en onderstreept de noodzaak de zichtbaarheid ervan te verbeteren, een doelmatiger uitwerking en tenuitvoerlegging van het beleid inzake ASM te vergemakkelijken, en toezicht te houden op de hulpinspanningen ter voorkoming van de armoedeval, zoals kinderarbeid, onveilige werkomgevingen, dwangarbeid (die vaak voorkomt in de ambachtelijke mijnbouw), en conflicten die verband houden met kleinschalige mijnactiviteiten; verzoekt de EU en haar lidstaten tevens ontwikkelingslanden zowel nationaal als lokaal te ondersteunen door kennis en ervaring op het gebied van duurzame mijnbouwpraktijken, een efficiënter gebruik van grondstoffen en hergebruik en recycling beschikbaar te stellen;

46.

verzoekt de Commissie te beoordelen of het nodig is een opslagmechanisme op te zetten voor kritieke grondstoffen, met name zeldzame aardelementen, waardoor Europese bedrijven gegarandeerd toegang zouden hebben tot strategische materialen die worden gebruikt in de groene, technologisch geavanceerde, defensie- en gezondheidsindustrie en waardoor zij beschermd zouden zijn tegen monopolistische druk en prijsstijgingen; wijst erop dat de rol van de EU in eventuele opslagprogramma’s beperkt moet blijven tot bepaling van het wettelijk kader en toezicht op de regelgeving;

47.

wijst erop dat de handel in grondstoffen steeds vaker met beperkingen en concurentieverstoringen te maken heeft; verzoekt de Commissie de kwestie van export- en handelsbeperkingen op regionaal, multilateraal en bilateraal niveau stelselmatig in de gaten te houden en aan te kaarten; handelsverstorende maatregelen ten aanzien van industriegrondstoffen, en in het bijzonder kritieke grondstoffen, moeten diepgaand worden onderzocht en zouden tot verdere juridische stappen in WTO-kader kunnen leiden; verzoekt de WTO de impact van import- en exportbeperkingen aan een nauw onderzoek te onderwerpen, en steunt in dit verband de oprichting in WTO-kader van een monitoringinstrument voor tarifaire en non-tarifaire belemmeringen voor de handel in grondstoffen en zeldzame aardmetalen, en de oprichting in G20-verband van een ‧Raw Materials and Rare Earths Stability Board‧; verzoekt de Commissie gebruik te maken van al haar internationale netwerken, met inbegrip van de diplomatieke dienst, om de betrekkingen met landen en regio’s die grondstoffen en kritieke grondstoffen leveren te verbeteren, en aldus de internationale handel in grondstoffen en met name kritieke grondstoffen te vergemakkelijken; is verheugd over het voornemen van de EU om een actieve grondstoffendiplomatie te voeren, bestaand uit meerdere onderdelen, zoals maatregelen op de gebieden buitenlands beleid, handelsbeleid, milieubeleid en ontwikkelingsbeleid, ter bevordering en versterking van democratische beginselen, mensenrechten, regionale stabiliteit, transparantie en duurzame ontwikkeling; is van oordeel dat op zeer korte termijn concrete prioritaire maatregelen en een alomvattende strategie voor de duurzame levering van zeldzame aardmetalen moeten worden ontwikkeld; verzoekt de Commissie Europese belanghebbenden bij zeldzame aardelementen te betrekken bij het bepalen van dit soort maatregelen;

48.

erkent de legitieme rechten van regeringen en parlementen van ontwikkelingslanden om in het openbaar belang, in overleg met het maatschappelijk middenveld, beleid te entameren en de buitenlandse investeringen te reguleren, op zodanige wijze dat buitenlandse investeringen de lokale economie ten goede komen, een binnenlandse toegevoegde waarde creëren en ontwikkeling bevorderen; benadrukt dat de grondstoffenstrategie van de EU geen belemmering mag zijn voor deze rechten;

49.

is ingenomen met de inspanningen van de EU om duurzame grondstoffenhandel (bijv. FLEGT) met derde landen te bevorderen;

50.

benadrukt dat er duidelijke regels moeten worden vastgesteld voor de samenwerking op het gebied van grondstoffenhandel tussen alle betrokkenen (producenten, exporteurs, doorvoerlanden, importeurs);

51.

verzoekt de Commissie voor samenhang te zorgen tussen ontwikkelingsbeleid en het grondstoffeninitiatief, waarbij het EU-grondstoffenbeleid ten volle rekening moet houden met duurzame economische groei in de ontwikkelingslanden en moet stroken met de overkoepelende doelstelling van het uitroeien van armoede, zoals vastgelegd in artikel 208 VWEU; onderstreept dat via krachtige steun voor de economische, maatschappelijke en milieutechnische ontwikkeling van grondstoffenrijke landen zou kunnen worden bijgedragen tot het opzetten van stevige en democratische instellingen, hetgeen zowel de exporterende, als de importerende landen ten goede zal komen; dringt er daarom op aan dat er een mensenrechten- en democratieclausule wordt opgenomen in de toekomstige overeenkomsten met partnerlanden die grondstoffen exporteren; is van mening dat de EU ontwikkelingslanden eveneens moet helpen bij het diversifiëren van hun economieën, vermindering van hun afhankelijkheid van de uitvoer van grondstoffen en vergroting van de waarde van hun producten door binnenlandse productie en verwerking; roept de Commissie op bij de voorbereiding van de nieuwe instrumenten voor extern beleid voor de periode na 2013 in de programma's voor de democratische en economische stabiliteit van kwetsbare staten die grondstoffen exporteren maatregelen te voorzien ter ondersteuning van goed beheer en duurzame exploitatie;

52.

beschouwt het de verantwoordelijkheid van ondernemingen voor hun grondstoffen te zorgen; erkent de problemen in verband met de levering van grondstoffen aan het MKB; verzoekt de Commissie dan ook te onderzoeken op welke wijze concepten als een Europese grondstoffenholding op niet-financiële wijze zouden kunnen worden gesteund; verzoekt de Commissie en de lidstaten de Japanse JOGMEC nauwgezet te onderzoeken;

53.

verzoekt de lidstaten met elkaar samen te werken in het kader van een Europese grondstoffenstrategie; dringt erop aan dat in het kader van deze strategie gebruik wordt gemaakt van de elkaar onderling versterkende effecten van het economisch, mijnbouw-, industrie- en internationaal beleid en dat zij gericht zou zijn op het veilig stellen van de aanvoer van strategische stoffen;

54.

verzoekt de Commissie de resultaten van de WTO-zaak tegen China te evalueren en in de toekomst waar van toepassing van WTO-mechanismen gebruik te maken;

55.

wijst op het belang van de betrekkingen tussen de EU en Afrika, en van het akkoord van Addis Abeba van juni 2010; vindt het belangrijk dat dit partnerschap stoelt op voordelen voor beide partijen en wijst erop dat het bij de bevordering van duurzame mijnbouwpraktijken van belang is optimale werkmethoden uit te wisselen over behoorlijk bestuur, en dat gewerkt moet worden aan een doelmatiger grondstoffengebruik, hergebruik en recycling, beheer van schilfers en afvalgesteente, herstel van mijnbouwerfgoed, gezondheid en veiligheid, bescherming van werknemers en uitroeiing van kinderarbeid; wijst erop dat de Afrikaanse Unie in het Afrikaanse mijnbouwperspectief heeft verklaard dat Afrikaanse landen tot dusverre niet hebben kunnen profiteren van hun concurrentievoordeel op het gebied van grondstoffen; daarom moeten er maatregelen worden overwogen om ervoor te zorgen dat de rijkdom uit grondstoffen ten goede komt aan de bevolking van grondstofrijke landen;

56.

wijst op de betekenis van bilaterale samenwerking inzake grondstoffen zoals aangetoond door de EU en de Afrikaanse Unie in juni 2010, en moedigt verdere inspanningen in de context van het gemeenschappelijk actieplan Afrika-EU voor 2011-2013 aan; dringt erop aan met andere landen die grote producenten van kritieke grondstoffen zijn, een vergelijkbare vorm van samenwerking te ontwikkelen; stelt brondiversificatie voor als een van de concrete doelen van de grondstoffendiplomatie, om voor bepaalde grondstoffen waarvoor de EU afhankelijk is van invoer uit derde landen om te schakelen van Zuidoost-Azië naar Latijns-Amerika en Afrika;

57.

juicht het toe dat dit actieplan voorziet in opleiding in positieve praktijken op het gebied van onderhandelingen over mijnbouwcontracten en in bevordering van wetenschappelijke samenwerking in de mijnbouwsector, naast de bevordering van goed bestuur, met inbegrip van transparantie;

58.

betreurt het feit dat in de mededeling geen andere regio's en landen worden genoemd; is van oordeel dat alternatieve grondstoffenbronnen moeten worden onderzocht om afhankelijkheid van de EU van een beperkt aantal landen te vermijden; verzoekt de Commissie hiertoe ook met andere grondstoffenrijke landen voor beide partijen gunstige akkoorden te sluiten; is van oordeel dat de EU zogenaamde driehoekspartnerschappen (met betrekking tot infrastructuur, uitwisseling van kennis en grondstoffen) moet aanbieden; verzoekt de EU grondstoffenrijke landen te helpen bij het ontwikkelen van hun geologische kennis, hun kennis van mijnbouw en van de verwerking van mineralen, alsook hun wetenschappelijke en juridische kennis, teneinde tot de opbouw van een duurzame capaciteit op deze terreinen te komen; stelt in dit verband voor binnen geologische faculteiten gemeenschappelijk te financieren leergangen te creëren; verzoekt de Commissie door grondstoffenrijke landen met niet-EU-landen gesloten internationale overeenkomsten nauwgezet in het oog te houden indien deze uitsluitende toegang tot grondstoffen behelzen, en te zorgen voor eerlijke toegang tot deze grondstoffen en de behoorlijke werking van internationale handelswetten te waarborgen;

59.

maakt zich zorgen over het feit dat er geen strategie voor dialoog en samenwerking met China en andere belangrijke internationale marktpartijen is uitgestippeld; onderstreept de noodzaak van een handels- en technologiedialoog met China; verzoekt de Commissie te onderzoeken op welke wijze met China tot wederzijds voordeel proefprojecten op het gebied van duurzame mijnbouw en verwerking van delfstoffen, vervanging, doelmatig gebruik van grondstoffen of recycling van kritieke grondstoffen tot stand kunnen worden gebracht; is ook sterk voorstander van vergelijkbare bilaterale dialogen over ter zaken doende grondstoffenkwesties met andere belangrijke leveranciers, zoals Brazilië, Rusland, India en China, aangezien zij grote hoeveelheden grondstoffen beziten en gebruiken; verzoekt de Commissie de grondstoffenproblematiek ook mee te nemen in haar Europese nabuurschapsbeleid;

60.

is van mening dat in de grondstoffenstrategie van de EU de verschillen dienen door te klinken tussen ontwikkelde en grote opkomende economieën enerzijds en minst ontwikkelde landen anderzijds;

61.

benadrukt dat de kwestie van de toegang tot grondstoffen opgenomen moet worden in beleidsmaatregelen met het oog op vredestichting en conflictpreventie, daar in bepaalde regio's veel conflicten weer zijn opgelaaid;

62.

is van oordeel dat ontwikkelingsbeleid landen kan helpen hun rijkdom aan grondstoffen te gebruiken voor duurzame en inclusieve groei, onder andere door het verbeteren van governance en het vergroten van transparantie; onderstreept het feit dat ontwikkelingsbeleid, inclusief het Stelsel van Algemene Preferenties, geen instrument van grondstoffendiplomatie is, maar is van mening dat het in het Europees grondstoffenbeleid een belangrijke ondersteunende rol kan spelen; verzoekt de Commissie derhalve voor samenhang tussen deze twee te zorgen; spreekt zijn voldoening uit over de opneming van expliciete garanties inzake niet-discriminerende toegang tot de grondstoffenmarkt in EU-handelsovereenkomsten en als een voorwaarde voor het lidmaatschap van de WTO; onderschrijft evenwel dat handelsovereenkomsten de nodige flexibiliteit moeten bieden om ontwikkelingslanden te helpen bruggen te slaan van de winningssector naar het lokale bedrijfsleven; is van oordeel dat de grondstoffensoevereiniteit van landen moet worden gerespecteerd, en verzoekt de Commissie in dit verband haar verzet tegen uitvoerheffingen in ontwikkelingslanden in evenwicht te brengen door een gedifferentieerde benadering toe te passen, waarin rekening wordt gehouden met de uiteenlopende situatie per land, zodat ontwikkelingsdoelen en industrialisatie van ontwikkelingslanden niet in gevaar worden gebracht; wijst erop dat vrije en eerlijke handel van cruciaal belang is voor de ontwikkeling van de mondiale grondstoffensector en voor de totstandbrenging van welvaart in alle samenlevingen; stelt vast dat inkomsten uit grondstoffen een belangrijke rol kunnen spelen door minst-ontwikkelde landen in staat te stellen de millenniumdoelstellingen voor ontwikkeling te verwezenlijken;

63.

vreest dat het herziene grondstoffeninitiatief geen verwijzing bevat naar het SAP of SAP+ en evenmin alternatieve handelsstimulansen voor de bevordering van de mensenrechten, milieunormen, vermijding van kinderarbeid en steun voor binnenlandse hervormingen voorstelt voor landen die buiten deze regelingen vallen; verzoekt de Commissie diversificatie-initiatieven in ontwikkelingslanden die zeer afhankelijk zijn van bepaalde grondstoffen, te steunen en te stimuleren;

64.

verzoekt de Commissie ontwikkelingslanden te helpen bij het oplossen van de informatieasymmetrie bij het voeren van onderhandelingen over grondstoffen- en mijnbouwcontracten door middel van het opbouwen van capaciteit, en te helpen bij onderhandelingen over technologie-overdracht, zowel op nationaal niveau, als tussen plaatselijke gemeenschappen;

65.

onderstreept de rol die sociaal verantwoord ondernemen speelt bij het in acht nemen van hoge milieu-, sociale en arbeidsnormen in derde landen en het toepassen van de best beschikbare technologieën; is van oordeel dat deze via de relevante kanalen, zoals de G8 en de G20, de WTO, de OESO, UNCTAD, UNEP en het Internationaal Panel voor duurzaam beheer van de hulpbronnen, de internationale metaalstudiegroepen en andere organen, moeten worden gepromoot; spreekt in dit verband zijn waardering uit voor de positieve bijdragen die worden geleverd door het Global Compact van de VN; verzoekt EU-ondernemingen een passende gedragscode te ontwikkelen voor activiteiten in derde landen en aan hun werkzaamheden de OESO-richtsnoeren voor multinationale ondernemingen en ISO 26000 ten grondslag te leggen; verzoekt de Commissie maatregelen te nemen om ervoor te zorgen dat Europese bedrijven die in derde landen delfstoffen winnen zich aan sociale, milieu- en arbeidsnormen houden; verzoekt de Commissie met een eigen voorstel te komen over verslaglegging per land inzake conflictmineralen en het voorbeeld te volgen van de Amerikaanse Dodd-Frankwet door winningsondernemingen wettelijk te verplichten de inkomstenbetalingen die zij verrichten aan gastlanden voor ieder project waarin zij investeren in ieder land waar zij actief zijn te publiceren; steunt het transparantie-initiatief voor de extractie-industrie (EITI) en het mondiaal netwerk Publiceer wat je betaalt (PWJB); is van oordeel dat deze normen in het bijzonder moeten worden toegepast op projecten waaraan EU-financiering, bijvoorbeeld via de EIB, wordt toegekend; dringt er bij de EU op aan te onderzoeken hoe de invoer van onwettig verhandelde of gewonnen delfstoffen kan worden voorkomen; verzoekt de Commissie te onderzoeken of de zogenaamde ‧fingerprinting‧-technologie in dit verband kan worden gebruikt en proefprojecten op basis van de ervaringen die met de ‧coltan‧-vingerafdruk zijn opgedaan, te bevorderen; verzoekt de EIB regelmatig een analyse te maken van de gevolgen die haar leningsactiviteiten naar verwachting zullen hebben op de winningsindustrie;

66.

uit zijn ernstige bezorgdheid over de talloze goed gedocumenteerde gevallen van Europese ondernemingen die zich schuldig maken aan schending van milieu- en arbeidsnormen en mensenrechten;

67.

herhaalt dat initiatieven om meer transparantie in de mijnbouwsector te scheppen in feite in het belang zijn van het bedrijfsleven, rechtszekerheid kunnen scheppen, duurzame partnerschappen voor de lange termijn kunnen creëren en een waarborg kunnen zijn tegen heropening van onderhandelingen of uitzetting; merkt op dat bepaalde problemen aangepakt moeten worden en dat bij sommige overeenkomsten vertrouwelijkheid nodig is, maar dat er toch openbare controle moet zijn; merkt op dat de Ghanese wet inzake het beheer van olieopbrengsten een goed voorbeeld is van een wet die voorziet in een bepaalde mate van vertrouwelijkheid enerzijds en waarborging van parlementaire controle anderzijds;

68.

is van mening dat EU-bedrijven in eigen land juridisch aansprakelijk moeten zijn voor elke schending van mensenrechten, milieunormen of belangrijke ILO-arbeidsnormen door hun filialen in het buitenland en door entiteiten waarover zij zeggenschap hebben;

69.

verzoekt de EIB en de Commissie om, voordat zij beslissen over het ondersteunen van winningsindustrieën in de ontwikkelingslanden, zorgvuldiger te bekijken of projecten bijdragen aan uitroeiing van de armoede, duurzame ontwikkeling en inclusieve groei;

70.

is bezorgd over de voortdurende handel in en het gebruik van mineralen die afkomstig zijn uit conflictgebieden, waarbij de winning gewelddaden en onaanvaardbare illegale activiteiten met zich brengt; verzoekt de Commissie, de EDEO, de Raad en de lidstaten rekening te houden met deze situatie in het kader van hun betrekkingen met derde landen; dringt er bij de Commissie en de strategische bevoorradingslanden van de EU op aan samen werk te maken van de ontwikkeling van doeltreffende systemen voor de traceerbaarheid van grondstoffen, vanaf de invoer tot en met recycling of storten, en een wederzijds bindend certificeringsstelsel voor grondstoffen en hun distributieketens (Certified Trading Chains) in te voeren, om eerlijke handel te kunnen waarborgen en met name om oneerlijke handel in grondstoffen uit crisisgebieden te verhinderen; verzoekt de Commissie met de relevante internationale instellingen (VN, OESO, IAO) samen te werken om de beste certificeringspraktijken vast te stellen en de harmonisatie ervan te bewerkstelligen;

71.

benadrukt dat de financiële markten een belangrijke rol kunnen spelen om zowel producenten als gebruikers van grondstoffen tegen risico's in te dekken; verzoekt de Commissie maatregelen te nemen om transparantie op de grondstoffenmarkten te garanderen en onverantwoorde grondstoffenspeculatie, die leidt tot misbruik van de grondstoffenmarkt, afdoend te voorkomen indien dit na een grondige empirische analyse noodzakelijk wordt geacht; wijst erop dat hiertoe ook desbetreffende initiatieven in het kader van de G8- en de G20-onderhandelingen behoren;

72.

is bezorgd over de gevolgen van de derivatenmarkten voor de prijsontwikkeling van grondstoffen; is van mening dat de OTC-derivatenmarkten efficiënter moeten worden gecontroleerd; steunt in deze context maatregelen zoals meer transparantie op het gebied van OTC-derivaten onder toezicht van de EAEM; is van mening dat dergelijke maatregelen meer zekerheid kunnen bieden voor beleggers en kmo's, alsook meer planningszekerheid voor de Europese producenten;

73.

is verheugd over hetgeen in de OESO, de G8 en de G20 ten aanzien van grondstoffen en duurzaamheid wordt gedaan en onderstreept dat de grondstoffendialoog in de G20 moet worden voortgezet om tot een gemeenschappelijk standpunt te komen; is daarnaast verheugd over de bereidheid van de leden van de G8 en de G20 om de strijd aan te gaan met prijsvolatiliteit en dringt aan op de ontwikkeling van concrete maatregelen om speculatie op dit gebied terug te dringen; verzoekt de Commissie de werkzaamheden te bevorderen die de OESO verricht naar de gevolgen van uitvoerbeperkingen en hun gebruik als beleidsinstrument; steunt de participatie van niet-OESO-landen in deze gesprekken; dringt aan op een strategische samenwerking tussen de EU, de VS en Japan ten aanzien van kritieke grondstoffen, teneinde door middel van het uitwisselen van vraag- en aanbodgegevens, gemeenschappelijke ramingen, het uitwisselen van goede praktijken, technische kennis en octrooien, het analyseren van bevoorradingsketens, onderzoek naar de mogelijkheden voor het aanleggen van gemeenschappelijke strategische voorraden en het ontwikkelen van gemeenschappelijke O&O-projecten tot een mondiale grondstoffenmonitoring te komen; is van mening dat deze kwesties aan bod moeten komen op de volgende EU-VS-topbijeenkomsten; verzoekt de Commissie, waar het gaat om grondstoffen, "track II diplomacy" te bevorderen door financiële steun te verlenen aan uitwisselingen tussen niet-gouvernementele organisaties, universiteiten en denktanks uit de EU en uit landen die over aanzienlijke hulpbronnen beschikken; verzoekt de Commissie in samenwerking met landen die over aanzienlijke hulpbronnen beschikken op gezette tijden evenementen rond het thema grondstoffen te organiseren, naar het voorbeeld van de "Metal Saloons"van JOGMEC; verzoekt de Commissie daarnaast te onderzoeken of een internationaal initiatief met betrekking tot statistieken over kritieke grondstoffen kan worden gelanceerd naar het voorbeeld van het Joint Organisations Data Initiative (JODI) en te bezien of een internationale overeenkomst inzake metalen een nuttig instrument zou kunnen zijn; verzoekt het Europees Defensieagentschap overeenkomstig artikel 42, lid 3, van het VEU te helpen bij het identificeren van maatregelen ter versterking van de industriële en technologische grondslag van de defensiesector wat grondstoffen betreft;

74.

sluit zich aan bij de analyse van de Commissie met betrekking tot landbouwproducten in de context van de wereldwijde continuïteit van de voedselvoorziening, bij afnemende wereldwijde voedselvoorraden en toenemende bevolking en honger, en vanuit marktperspectief extreme prijsvolatiliteit bij voedings- en voedermiddelen, de tekortkomingen van de voedsel- en voedermiddelenketen en de rol van financiële instrumenten en speculatie als mogelijke en grondig te onderzoeken oorzaak van instabiliteit; herinnert aan het feit dat vier EU-lidstaten tot de landen behoren die bijzonder kwetsbaar zijn als het om stijging van de voedselprijzen gaat;

75.

eist dat er zorgvuldig aandacht wordt besteed aan de fundamentele onzekerheid omtrent de toenemende interactie tussen de prijsbewegingen van energie en niet-energetische grondstoffen en dan met name voedsel;

76.

dringt er, net als de Commissie, op aan dat de internationale gemeenschap een gecoördineerde langetermijnaanpak goedkeurt met betrekking tot de mondiale continuïteit van de voedselvoorziening, met inbegrip van grotere onderzoeksinspanningen en investeringen in de landbouw van ontwikkelingslanden, met name door middel van prioriteiten in het ontwikkelingsbeleid, ten einde hun weerbaarheid tegen schokken op de voedselmarkt en hun capaciteit om zich aan dergelijke schokken aan te passen te vergroten;

77.

steunt de recente inspanningen van de G20 met betrekking tot beleidsreacties op prijsvolatiliteit op de voedsel- en landbouwmarkten, waaronder een betere uitwisseling van informatie over de verwachtingen met betrekking tot de voedselproductie, en onderstreept de noodzaak van grotere transparantie en tijdigere informatie over voedselvoorraden;

78.

is ingenomen met het gezamenlijke communiqué van de derde top van landbouwministers op 22 januari 2011 in Berlijn, dat door 48 landen werd ondertekend, en dat oproept tot een beter functioneringsvermogen van de landbouwmarkten, en het belang van de handel erkent voor de ontwikkeling van een balans tussen de verschillende actoren op de landbouwmarkten en voor een betere toegang voor de landbouwers tot grondstoffen en energie;

79.

verzoekt de Commissie om een verslag inzake financiële derivaten en grondstoffenregelgeving ten einde te kunnen vaststellen of er, gezien het specifieke karakter van de sector, voor de landbouwgrondstoffen aparte wetgeving moet komen; spreekt zijn steun uit aan de recente voorstellen van de Commissie over de regulering van otc-derivaten en de publieke raadpleging over de MiFiD-richtlijn; is van mening dat niets ontziende speculatie, uitwassen en misbruik op derivatenmarkten dringend aangepakt moeten worden;

80.

verzoekt de Commissie concrete maatregelen voor te stellen om de continuïteit van de voedselvoorziening te waarborgen, de instabiliteit van de markt aan te pakken en de werking van de derivatenmarkten voor landbouwgrondstoffen in het kader van een duurzame algemene verantwoordelijkheid te versterken;

81.

verzoekt zijn Voorzitter deze resolutie te doen toekomen aan de Raad, de Commissie en de lidstaten.

22.2.2013   

NL

Publicatieblad van de Europese Unie

CE 51/37

—

gezien het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie (VWEU) en zijn resolutie van 7 mei 2009 over de nieuwe rol en bevoegdheden van het Parlement bij de tenuitvoerlegging van het Verdrag van Lissabon (1),

—

gezien zijn resolutie van 20 januari 2011 over een EU-strategie voor het Zwarte-Zeegebied (2),

—

gezien zijn resolutie van 25 februari 2010 over het Groenboek over de hervorming van het gemeenschappelijk visserijbeleid (3),

—

gezien zijn resolutie van 21 oktober 2010 over het geïntegreerde maritieme beleid van de EU – beoordeling van de bereikte vooruitgang en nieuwe uitdagingen (4),

—

gezien Verordening (EU) nr. 1256/2010 van de Raad van 17 december 2010 tot vaststelling, voor 2011, van de vangstmogelijkheden voor bepaalde visbestanden welke in de Zwarte Zee van toepassing zijn (5),

—

gezien Richtlijn 92/43/EEG van de Raad van 21 mei 1992 inzake de instandhouding van de natuurlijke habitats en de wilde flora en fauna (6),

—

gezien Richtlijn 2008/56/EG van het Europees Parlement en de Raad van 17 juni 2008 tot vaststelling van een kader voor communautaire maatregelen betreffende het beleid ten aanzien van het mariene milieu (Kaderrichtlijn mariene strategie) (7),

—

gezien de mededeling van de Commissie getiteld "Een geïntegreerd maritiem beleid voor de EU" (COM(2007)0575),

—

gezien het Verdrag van Boekarest van 1992 inzake de bescherming van de Zwarte Zee tegen vervuiling, alsmede de protocollen van dit verdrag,

—

gezien de ministeriële verklaring over de bescherming van de Zwarte Zee van 1993 (de Odessa-verklaring),

—

gezien de in 2007 uitgevoerde grensoverschrijdende diagnostische analyse van de Zwarte Zee (8),

—

gezien het verslag over de toestand van het milieu van de Zwarte Zee dat de Commissie voor de bescherming van de Zwarte Zee tegen vervuiling in 2008 publiceerde,

—

gezien het actieplan voor de milieubescherming en de sanering van de Zwarte Zee dat de Commissie voor de bescherming van de Zwarte Zee tegen vervuiling in 2009 lanceerde,

—

gezien de Zeerechtverdragen van de Verenigde Naties van 1982,

—

gezien op de Overeenkomst van de Verenigde Naties over de toepassing van de bepalingen van het Verdrag van 10 december 1982 betreffende de instandhouding en het beheer van de grensoverschrijdende en de over grote afstanden trekkende visbestanden,

—

gezien de Overeenkomst inzake de toepassing van Deel XI van het Zeerechtverdrag,

—

gezien de Gedragscode van de FAO van 1995 voor een verantwoorde visserij,

—

gezien het Verdrag van de Verenigde Naties van 1992 over biodiversiteit,

—

gezien het Verdrag van de Verenigde Naties inzake de internationale handel in bedreigde dier- en plantensoorten,

—

gezien het Verdrag van de Verenigde Naties inzake wetlands van internationale betekenis, met name als habitats voor watervogels (Ramsar-verdrag),

—

gezien het Verdrag inzake de bescherming van trekkende wilde diersoorten van 1979 (Verdrag van Bonn),

—

gezien de Overeenkomst inzake de instandhouding van walvisachtigen in de Zwarte Zee, de Middellandse Zee en de aangrenzende Atlantische Oceaan (ACCOBAMS),

—

gezien de Overeenkomst van de Verenigde Naties van 1995 inzake visbestanden,

—

gezien het verslag van 2008 van de tweeëndertigste zitting van de Algemene Visserijcommissie voor de Middellandse Zee (GFCM), getiteld "Versterking van de samenwerking voor de Zwarte Zee",

—

gezien het regionale onderzoek van de GFCM van 2009 over kleine tonijn in de Middellandse Zee, met inbegrip van de Zwarte Zee,

—

gezien de Organisatie voor Economische Samenwerking in het Zwarte Zeegebied,

—

gezien de gezamenlijke verklaring van de top van het oostelijk partnerschap in Praag van 7 mei 2009 (Verklaring van Praag),

—

gezien artikel 48 van zijn Reglement,

—

gezien het verslag van de Commissie visserij (A7-0236/2011),

A.

Overwegende dat de discussie binnen de EU over de hervorming van het Gemeenschappelijk Visserijbeleid (GVB) nog in volle gang is en dat daarbij rekening moet worden gehouden met de specifieke kenmerken en problemen van dit zeegebied, omdat het hier om de eerste GLB-hervorming gaat die ook de Zwarte Zee behelst,

B.

Overwegende dat er tot nu toe sprake was van een losse of zelfs helemaal geen samenwerking, er geen concreet geharmoniseerd wetgevingskader of een gemeenschappelijke wet over de visserij in de landen rond de Zwarte Zee voorhanden waren, doordat alle wateren onder de rechtsmacht van de afzonderlijke oeverstaten vallen, en het in het algemeen aan voldoende systematisch onderzoek en wetenschappelijke informatie over het Zwarte Zeegebied ontbrak,

C.

Overwegende dat het uiterst moeilijk is de visserij op de Zwarte Zee te beheren omdat slechts twee van de zes oeverstaten lid van de EU zijn en dat zelfs die twee landen nieuwe lidstaten zijn die pas in 2007 tot de EU zijn toegetreden,

D.

overwegende dat moet worden overwogen voor de zes landen rond de Zwarte Zee op termijn een gemeenschappelijk beleid te ontwikkelen om ervoor te zorgen dat het milieu beschermd wordt en dat de economische en sociale ontwikkeling van de kuststreken in de hand wordt gewerkt,

E.

overwegende dat dit nieuwe beleid voor de Zwarte Zee gericht moet zijn op het behoud en de verbetering van de biodiversiteit en de welvaart van degenen die in visserijsector aldaar werkzaam zijn, wat prioriteiten van de Europese Unie zijn,

F.

overwegende dat de Zwarte Zee haar eigen plaats binnen de belangrijkste mariene gebieden van Europa moet innemen, aangezien zij de jongste en meest dynamische binnenzee is,

G.

overwegende dat de Zwarte Zee haar plaats moet innemen binnen het hervormde GVB en het geïntegreerd maritiem beleid, en dat binnen het nieuwe financiële kader van het Europees Visserijfonds vanaf 2013 toereikend rekening moet worden gehouden met de behoeften van de vissers en de visserij, en van de visproducerende en -verwerkende industrie,

H.

overwegende dat met onderhavig verslag rekening moet worden gehouden, niet alleen als een richtsnoer voor de GVB-hervorming, maar ook als eventueel onderdeel van een toekomstig EU-beleid inzake de samenwerking met de partners in Oost-Europa om zoveel mogelijk profijt te trekken van de bestaande mededeling van de Commissie over synergie voor het Zwarte Zeegebied (COM(2007)0160) ten einde de samenwerking in de regio van de Zwarte Zee te intensiveren waar de visserij en de ontwikkeling van de diverse sectoren een belangrijke rol spelen,

I.

overwegende dat het visserijbeheer in de region van de Zwarte Zee baat zal hebben bij een gecoördineerde wetenschappelijke samenwerking tussen de kuststaten en bij een coherent beleid voor het behoud en de verbetering van de visbestanden op Europees niveau,

J.

overwegende dat vele mariene ecosystemen in het algemeen en het ecosysteem van de Zwarte Zee in het bijzonder ernstige gevolgen ondervinden van de dynamische veranderingen die rechtstreeks met de visserij, de klimaatverandering en de vervuiling verband houden,

K.

overwegende dat de geaderde stekelhoren (Rapana venosa) van negatieve invloed is en een bedreiging voor het ecologisch evenwicht van de Zwarte Zee vormt omdat deze vis natuurlijke waterfilters, zoals de blauwe mossel (Mythilus galloprovincialis) en de gewone venusschelp (Chamelea gallina), vernietigt,

L.

overwegende dat de EU-vissers in de Zwarte Zee weliswaar meestal vaartuigen gebruiken die minder dan 12 meter lang zijn en daardoor een beperkte impact op het mariene milieu van deze zee hebben; Deze vissers moeten echter de inspanningen die men zich getroost om een duurzame visserij tot stand te brengen respecteren en hun verantwoordelijkheden in dit opzicht dragen,

M.

overwegende dat illegale, ongeregistreerde en niet aan voorschriften gebonden visvangst op de Zwarte Zee onverwijld moet worden aangepakt,

N.

overwegende dat het ontbreken van een gemeenschappelijke overeenkomst tussen de zes landen rond de Zwarte Zee kan worden opgelost door een kaderovereenkomst te sluiten waarover bijvoorbeeld op basis van de mededeling van de Europese Commissie onderhandeld kan worden en waarin de belangen van alle partijen tot uiting komen en in overweging worden genomen,

O.

overwegende dat veel van de problemen rond de Zwarte Zee het gevolg zijn van het ontbreken van een gepaste institutionele structuur die het visserijbeheer van de Zwarte Zee op professioneel en gespecialiseerd niveau coördineert en ten uitvoer legt; dat de nationale autoriteiten die met de tenuitvoerlegging van het visserijbeleid belast zijn, al tien jaar onderhandelen over de oprichting van een dergelijke institutionele structuur en de vorm en bevoegdheden ervan, maar dat dit vooralsnog niets heeft opgeleverd; dat daardoor geen adequate maatregelen zijn getroffen om de visvangst, en met name de grensoverschrijdende vangsten, te controleren,

P.

overwegende dat de Algemene Visserijcommissie voor de Middellandse Zee (GFCM), wier mandaat het Zwarte Zeegebied behelst, vooralsnog niet alle mogelijkheden benut om aan de behoeften en verwachtingen van de belanghebbenden en met name de vissers, te voldoen en van alle voor dit gebied relevante beschikbare instrumenten gebruik moet maken,

Q.

overwegende dat de Zwarte Zee niet te vergelijken valt met de Middellandse Zee als het gaat om visbestanden, vervuilingsniveaus, variëteit van de soorten, dominante soorten, biomassa en productiviteit,

R.

overwegende dat het Europees Parlement in januari 2011 een verslag over een EU-strategie voor de Zwarte Zee heeft aangenomen (9) waarin ook benadrukt wordt dat op de visserij meerjarenbeheersplannen moeten worden toegepast en er een apart regionaal orgaan voor het beheer van de visserij op de Zwarte Zee moet worden opgericht,

1.

wijst erop dat er op Europees niveau een levensvatbare, stabiele en duurzame visserijsector tot stand moet worden gebracht en dat er met name voor de Zwarte Zee een speciaal beleid moet worden uitgestippeld om de visbestanden te behouden en te verbeteren en te zorgen voor een stabiele duurzame en aan het Zwarte Zeegebied aangepaste visserijsector, met inachtneming van de specifieke kenmerken van deze regio en het feit dat het visserijbeleid van de Zwarte Zee een onlosmakelijk onderdeel van de op handen zijnde GVB-hervorming moet vormen;

2.

onderstreept dat een accurater, analytisch en wetenschappelijk onderzoek nodig is dat op regionaal, nationaal en Europees niveau wordt gecoördineerd om de visbestanden en ecosystemen van het Zwarte Zeegebied te behouden en te verbeteren;

3.

erkent dat de Commissie zich inspanningen heeft getroost voor een meer solide en gestructureerde dialoog met de niet-lidstaten die aan de Zwarte Zee liggen en moedigt de Commissie aan deze inspanningen kracht bij te zetten totdat overeenstemming is bereikt over een meer gestructureerd gemeenschappelijk kader dat het hele Zwarte Zeegebied bestrijkt en met een regionale benadering van het visserijbeheer in de regio rekening houdt;

4.

is van mening dat alle besluiten en beleidslijnen die op de Zwarte Zee betrekking hebben, gebaseerd moeten zijn op solide wetenschappelijke gegevens en een samenwerking tussen alle belanghebbenden;

5.

benadrukt dat voor een permanente wetenschappelijke analyse van de situatie van de visbestanden een stabiel observatiesysteem op lange termijn noodzakelijk is en dat alle kuststaten van de Zwarte Zee hieraan moeten deelnemen;

6.

moedigt de Commissie aan al haar diplomatieke en financiële mogelijkheden aan te wenden om concrete resultaten te boeken voor een succesvol en een duurzame visserij in het belang van de EU, en de parlementaire vergadering Euronest en het Oostelijk Partnerschap zoveel mogelijk in te zetten omdat de directe buren van de EU een cruciale rol spelen;

7.

dringt aan op een geïntensiveerd systeem voor controle en toezicht op de visserij, dat op lange termijn bijdraagt tot duurzame exploitatie van de visbestanden en doeltreffender bestrijding van illegale, ongemelde en ongereglementeerde visserij;

8.

steunt de internationale rol van de activiteiten van het Communautair Bureau voor visserijcontrole en dringt aan op een actievere inzet en effectievere samenwerking bij controle, inspectie en toezicht in het Zwarte Zeegebied;

9.

is van oordeel dat de vistechnieken voor het vangen demersale soorten zorgvuldig en tot in de details onder de loep moeten worden genomen teneinde die technieken te identificeren die niet of het minst schadelijk voor het zeebed zijn; wijst erop dat gebruik van de juiste vistechnieken voor het vangen van demersale soorten van groot belang is om overbevolking van de geaderde stekelhoren (Rapana venosa) te voorkomen omdat deze vis een bedreiging vormt voor natuurlijke waterfilters, zoals de blauwe mossel (Mythilus galloprovincialis), de gewone venusschelp (Chamelea gallina), de kostbare oester (Ostrea edulis) en vele andere schelpdieren;

10.

is van oordeel dat de Zwarte Zee een gepaste status binnen de beleidsgebieden van de Gemeenschap moet krijgen en dat hiertoe gepaste diplomatieke en wetenschappelijke inspanningen moeten worden gedaan en dat voor een duurzame visserij op deze zee de nodige financiële middelen moeten worden vrijgemaakt; meent dat de EU-begrotingsmiddelen flexibel, toegankelijk en transparant moeten worden gemaakt zodat de EU de duurzaamheid van de Zwarte Zeevisserij kan garanderen;

11.

onderstreept dat de dialoog tussen de belanghebbenden de basis vormt voor een succesvolle bevordering van het geïntegreerd maritiem beleid in het Zwarte Zeegebied; is van oordeel dat het geïntegreerd maritiem beleid tevens een conflict- en probleemloze band tussen de maritieme sectoren moet scheppen en daarbij met de duurzame ontwikkeling van kustgebieden rekening moet houden;

12.

wijst op het belang van bilaterale samenwerking en internationale overeenkomsten, aangezien de meeste oeverstaten van de Zwarte Zee geen EU-lidstaten zijn en derhalve niet verplicht zijn zich aan de EU-wetgeving te houden;

13.

is van oordeel dat alle oeverstaten van de Zwarte Zee, en met name de EU-lidstaten of kandidaatlanden hieronder, zich moeten houden aan de EU-wetgeving en de internationale afspraken inzake visserij die bedoeld zijn om de duurzaamheid van niet alleen de visbestanden maar ook van de visserijsector te waarborgen;

14.

spoort de Commissie aan de ontwikkeling van kustgebieden verder te ontwikkelen via het bevorderen van duurzame visserij, die vooral voor de door hoge werkloosheidscijfers geteisterde Zwarte Zeeregio van groot belang is;

15.

is ingenomen met de inspanningen van de Commissie om werkgroepen voor visserijbeheer met Turkije en de Russische Federatie te organiseren zodat het debat over samenwerking kan worden voortgezet; verzoekt de Commissie haar inspanningen en dialoog met alle landen aan de Zwarte Zee te intensiveren; verzoekt de Commissie ten volle de bestaande organisaties en relevante instrumenten te benutten om vooruitgang te boeken in de richting van betere beleidscoördinatie; is vooralsnog van oordeel dat een aparte regionale organisatie voor het beheer van de Zwarte Zeevisserij (RFMO) op termijn de communicatie tussen wetenschappelijke instituten en beroepsorganisaties van vissers, producenten en visverwerkers kan bevorderen en verbeteren om geschillen te beslechten en de samenwerking in het Zwarte Zeegebied te intensiveren; spoort de Commissie aan op bilateraal niveau met de Zwarte Zeelanden samen te werken en zich ervan bewust moet zijn dat de meeste hiervan geen lid van de Europese Unie zijn;

16.

benadrukt dat overwogen moet worden op termijn een RFMO op te richten die het wetenschappelijk onderzoek coördineert, de toestand van de visbestanden analyseert en specifiek beleid uitvoert om bedreigde soorten te observeren; Deze organisatie kan tevens suggesties doen voor de meerjarenplannen voor het visserijbeheer en de vangstquota voor de landen rond de Zwarte Zee verdelen;

17.

spoort de EU aan haar diplomatieke middelen in te zetten om de landen rond de Zwarte Zee die geen lid zijn van de Unie, zoveel mogelijk te winnen voor de beginselen van het gemeenschappelijk visserijbeleid, vooral bij de tenuitvoerlegging van meerjarenbeheersplannen;

18.

is van mening dat Europese instrumenten in het kader van wetenschappelijke activiteiten als een middel moeten worden gebruikt om gezamenlijke werkzaamheden van en de samenwerking tussen Europese wetenschappers en hun tegenvoeters in Oekraïne, de Russische Federatie, Georgië en Turkije te faciliteren en te bevorderen;

19.

is van mening dat de EU-activiteiten in verband met de Zwarte Zeevisserij, en met name het geïntegreerd maritiem beleid, zich voornamelijk moet richten op kleinschalige visserij, die voor de regio en de economische status van de kuststaten van cruciaal belang is;

20.

benadrukt dat in het kader van het gemeenschappelijk visserijbeleid van de EU de oprichting moet worden gestimuleerd van beroepsorganisaties van Zwarte Zeevissers en bedrijfstakorganisaties voor visserij en aquacultuur waar deze ontbreken of nog niet tot volle wasdom zijn gekomen;

21.

is van oordeel dat het beginsel van jaarlijkse TAC’s en quota dat momenteel door de lidstaten rond de Zwarte Zee wordt toegepast, niet de enige optie voor het visserijbeheer van de Zwarte Zee mag zijn; meent dat meerjarenbeheersplannen moeten worden bevorderd en dat deze duidelijkheid kunnen bieden over de EU-doelstellingen voor de visserij in de Zwarte Zeeregio en de toekomstvisie van de EU voor dit gebied;

22.

onderstreept dat onder alle belanghebbenden op lange termijn een gedeelde en gecoördineerde methode moet worden toegepast om erop toe te zien dat alle partijen in het Zwarte Zeegebied een duurzame visserij nastreven en is daarom ingenomen met de uitwisseling van beproefde methoden tussen de belanghebbenden;

23.

wijst andermaal op het belang van een zodanig visserijbeheer dat ecosystemen behouden blijven, de legale visserij zich kan ontwikkelen en illegale, ongemelde en ongereglementeerde visserij bestreden wordt; dringt aan op de oprichting van een Europese kustwacht met het oog op een efficiënte ontwikkeling van de samenwerking tussen de lidstaten om de veiligheid op zee te verbeteren en de nieuwe bedreigingen, met name in de Zwarte Zee, het hoofd te bieden;

24.

meent dat meerjarenbeheersplannen zowel voor de economische situatie van de visserijsector als voor de ecosystemen van de Zwarte Zee zeer interessant zijn; meent dat deze aanpak via meerjarenbeheersplannen vergezeld moet gaan van een doeltreffende vangstcontrole;

25.

wijst erop dat wetenschappelijk onderzoek over thema's die verband houden met de Zwarte Zee, gestimuleerd moeten worden zodat de verantwoordelijke Europese, regionale en nationale autoriteiten verantwoorde beslissingen kunnen nemen en oog hebben voor de economische, sociale en ecologische gevolgen van deze beslissingen; is van mening dat gedetailleerd en gecoördineerd onderzoek noodzakelijk is om een duidelijk en ondubbelzinnig antwoord te kunnen vinden op de vaagstukken met betrekking tot het visserijbeheer en de eventuele gevolgen van bepaalde vistechnieken (zoals het gebruik van sleepnetten op de zeebodem) omdat bij ontstentenis hiervan geen serieuze conclusies kunnen worden getrokken; is van oordeel dat onderzoekprogramma’s en -projecten op het gebied van de Zwarte Zeevisserij, zoals SESAME, KNOWSEAS, WISER en BlackSeaFish, verder aangemoedigd moeten worden;

26.

verzoekt zijn Voorzitter deze resolutie te doen toekomen aan de Raad, de Commissie, de regeringen en parlementen van de lidstaten, alsmede de regering en het parlement van Oekraïne, de Russische Federatie, Georgië en Turkije.

22.2.2013   

NL

Publicatieblad van de Europese Unie

CE 51/43

—

gezien Richtlijn 94/22/EG van het Europees Parlement en de Raad van 30 mei 1994 betreffende de voorwaarden voor het verlenen en het gebruik maken van vergunningen voor de prospectie, de exploratie en de productie van koolwaterstoffen (1),

—

gezien Richtlijn 92/91/EEG van de Raad van 3 november 1992 betreffende minimumvoorschriften ter verbetering van de bescherming van de veiligheid en de gezondheid van werknemers in de winningsindustrieën die delfstoffen winnen met behulp van boringen (2),

—

gezien Richtlijn 2008/1/EG van het Europees Parlement en de Raad van 15 januari 2008 inzake geïntegreerde preventie en bestrijding van verontreiniging (IPPC-richtlijn) (3),

—

gezien Richtlijn 85/337/EEG van de Raad van 27 juni 1985 over de evaluatie van de gevolgen van particuliere en overheidsprojecten voor het milieu (milieueffectbeoordelingsrichtlijn) (4), zoals gewijzigd bij de Richtlijnen 97/11/EG (5), 2003/35/EG (6) en 2009/31/EG (7),

—

gezien Richtlijn 2004/35/EG van het Europees Parlement en de Raad van 21 april 2004 betreffende milieuaansprakelijkheid met betrekking tot het voorkomen en herstellen van milieuschade (8),

—

gezien Verordening (EG) nr. 1406/2002 van het Europees Parlement en de Raad van 27 juni 2002 tot oprichting van een Europees Agentschap voor maritieme veiligheid (9), zoals gewijzigd,

—

gezien Verordening (EG) nr. 2038/2006 van het Europees Parlement en de Raad van 18 december 2006 over meerjarenfinanciering voor de acties van het Europees Agentschap voor maritieme veiligheid op het gebied van de bestrijding van door schepen veroorzaakte verontreiniging en tot wijziging van Verordening (EG) nr. 1406/2002 (10),

—

gezien Richtlijn 2008/56/EG van het Europees Parlement en de Raad van 17 juni 2008 tot vaststelling van een kader voor communautaire maatregelen betreffende het beleid ten aanzien van het mariene milieu (Kaderrichtlijn mariene strategie) (11),

—

gezien zijn resolutie van 7 oktober 2010 over EU-maatregelen inzake aardolieprospectie en -winning in Europa (12),

—

gezien de mededeling van de Commissie met de titel "De veiligheid van offshoreolie- en -gasactiviteiten beter waarborgen" (COM(2010)0560),

—

gezien artikel 194 van het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie,

—

gezien de artikelen 11 en 191 van het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie,

—

gezien het ongeluk met de Deepwater Horizon, dat tot een tragisch verlies aan mensenlevens en ernstige milieuschade heeft geleid,

—

gezien het eindverslag van de Nationale Commissie van de VS voor het onderzoek naar de olieramp met de Deepwater Horizon van BP en naar offshoreboorwerkzaamheden,

—

gezien Richtlijn 92/43/EEG van de Raad van 21 mei 1992 inzake de instandhouding van de natuurlijke habitats en de wilde flora en fauna (de habitatrichtlijn) (13),

—

gezien artikel 48 van zijn Reglement,

—

gezien het verslag van de Commissie industrie, onderzoek en energie en de adviezen van de Commissie werkgelegenheid en sociale zaken, de Commissie milieubeheer, volksgezondheid en voedselveiligheid en de Commissie juridische zaken (A7-0290/2011),

A.

overwegende dat artikel 194 van het VWEU specifiek het recht van een lidstaat bekrachtigt om de voorwaarden te bepalen voor de exploitatie van zijn energiebronnen, terwijl hij daarbij ook de solidariteit en de bescherming van het milieu niet uit het oog mag verliezen,

B.

overwegende dat artikel 191 van het VWEU bepaalt dat het milieubeleid van de Unie streeft naar een hoog niveau van bescherming en berust op het voorzorgsbeginsel, het beginsel van preventief handelen, het beginsel dat milieuaantastingen bij voorrang aan de bron dienen te worden bestreden, en het beginsel dat de vervuiler betaalt,

C.

overwegende dat de eigen olie- en gasbronnen in beduidende mate voorzien in de huidige energiebehoefte in Europa en thans van vitaal belang zijn voor onze energiezekerheid en diversifiëring op energieterrein,

D.

overwegende dat sprake is van toenemende offshoreactiviteiten in aangrenzende gebieden rond de EU, waar het EU-recht niet geldt maar waar eventuele ongevallen gevolgen zouden hebben voor de EU; overwegende dat veel van deze gebieden momenteel politiek onstabiel zijn,

E.

overwegende dat er al een grote hoeveelheid internationale wetgeving en internationale overeenkomsten bestaat die betrekking hebben op de zeeën, waaronder de Europese wateren,

F.

overwegende dat het Zeerechtverdrag van de VN (UNCLOS) het rechtskader biedt waarin activiteiten op de oceanen en op zee moeten worden uitgevoerd, evenals de afgrenzing van het continentaal plat en de exclusieve economische zone (EEZ),

G.

overwegende dat de veiligheid en integriteit van de aardolie- en aardgasexploratie, alsmede de maximale bescherming van de burgers van Europa en het milieu, moeten worden gegarandeerd,

H.

overwegende dat de gevolgen van een ongeluk een grensoverschrijdend karakter kunnen hebben en dat daarom de wens gerechtvaardigd is dat de EU kan beschikken over een reeds voorbereide capaciteit om op verontreinigingen te reageren, waarbij ook rekening wordt gehouden met ongevallen buiten de wateren van de EU,

I.

overwegende dat de olieramp met de Deepwater Horizon de potentieel verwoestende consequenties voor mens en milieu heeft aangetoond van de exploitatie van aardolie onder extreme omstandigheden, evenals de enorme economische kosten die verband houden met dergelijke milieueffecten,

J.

overwegende dat in een aantal van de aanbevelingen van de Nationale Commissie van de VS voor het onderzoek naar de olieramp met de Deepwater Horizon van BP en naar offshoreboorwerkzaamheden wordt ingegaan op praktijken die in delen van de EU al twintig jaar of langer gangbaar zijn,

K.

overwegende dat de olieramp met de Deepwater Horizon in de Golf van Mexico voor de EU aanleiding moet zijn tot een urgente en, waar nodig, diepgaande herziening van haar desbetreffende wet- en regelgeving, waarbij gekeken wordt naar het voorzorgsbeginsel en het beginsel dat preventief moet worden opgetreden ten aanzien van alle aspecten van de offshorewinning en -exploratie van olie en gas, inclusief veilig transport via onderwaterpijpleidingen op of onder de zeebodem, op haar grondgebied, overwegende dat het Parlement het in dit verband verheugend vindt dat bij de Commissie de wil aanwezig is om de leemten in de bestaande EU-wetgeving met spoed te vullen,

L.

overwegende dat de olieramp in de Golf van Mexico voor het bedrijfsleven en de bevoegde autoriteiten aanleiding is geweest tot het instellen van fora als GIRG (14) en OSPRAG (15) om lering uit deze ramp te trekken, en overwegende dat veel van deze initiatieven al tot concrete resultaten hebben geleid,

M.

overwegende dat nationale oliebedrijven in 2007 52% van de aardolieproductie in de wereld voor hun rekening namen en de controle hadden over 88 % van de aangetoonde aardoliereserves, en overwegende dat hun belang in vergelijking met internationale aardolieondernemingen spectaculair toeneemt,

N.

overwegende dat de uiteenlopende regelgevingsmechanismen van de lidstaten ervoor zorgen dat het veel moeilijker is de integriteit van veiligheidsmaatregelen te waarborgen, dat een extra financiële last op het bedrijfsleven wordt gelegd en dat de juiste, soepele werking van de interne markt in gevaar wordt gebracht,

O.

overwegende dat bewezen lijkt dat met het scheiden van het vergunningsproces van gezondheids- en veiligheidsbeoordelingen eventuele belangenconflicten, of een vermenging van doelstellingen, zijn te voorkomen,

P.

overwegende dat de nationale regelgevers financiële haalbaarheid en capaciteiten moeten beoordelen alvorens een vergunning en een definitieve toestemming om te boren te geven, waarbij gewaarborgd moet zijn dat er voldoende fondsen beschikbaar zijn, onder meer ook langs de weg van een WA-verzekering en gemeenschappelijk fondsen,

Q.

overwegende dat er al internationale fora bestaan waarin regelgevers optimale praktijken kunnen uitwisselen, waaronder het NSOAF (16),

R.

overwegende dat de Commissie namens de EU reeds overeenkomstsluitende partij bij het OSPAR (17) is, een regionaal verdrag ter bescherming van het mariene milieu in het noordoostelijke deel van de Atlantische Oceaan,

S.

overwegende dat er mechanismen bestaan voor het rapporteren van incidenten, onder meer het jaarlijkse OSPAR-rapport over lozingen, lekkages en emissies, en overwegende dat niet-reguliere kanalen zoals de "veiligheidsbulletins" van de NSOAF gebruikt kunnen worden voor de verspreiding van lessen die van dergelijke incidenten geleerd kunnen worden,

T.

overwegende dat in tal van bestaande overeenkomsten al procedures zijn beschreven voor een internationale respons op olielekkages van internationale omvang, zoals de OCES-overeenkomst (18),

U.

overwegende dat de EU-machinerichtlijn in het algemeen betrekking heeft op uitrusting van offshoreolie- en -gasfaciliteiten, maar dat mobiele offshoreboorinstallaties en daarop gebruikte apparatuur niet onder deze richtlijn vallen,

V.

overwegende dat het Europees Agentschap voor maritieme veiligheid reeds technische bijstand verleent aan de Commissie bij de ontwikkeling en uitvoering van EU-wetgeving inzake maritieme veiligheid, en operationele taken heeft gekregen op het gebied van respons op olieverontreiniging, satelliettoezicht en bij de identificatie en lokalisatie van schepen met groot bereik (LRIT),

W.

overwegende dat de verantwoordelijkheid voor de schoonmaak bij olielekkage en de aansprakelijkheid voor schade gebaseerd is op artikel 191 VWEU, dat het beginsel "de vervuiler betaalt" instelt, en zijn weerspiegeling vindt in afgeleid recht, zoals de richtlijn milieuaansprakelijkheid en de afvalstoffenrichtlijn,

X.

overwegende dat voor de Noordzee al een compensatieregeling voor olievervuiling bestaat,

1.

erkent dat uitgifte van vergunningen en andere vormen van toestemming voor de exploratie en exploitatie van koolwaterstofbronnen een prerogatief van de lidstaten is, en dat eventuele opschorting van activiteiten ter beoordeling staat van de betrokken lidstaat; onderstreept echter dat de vergunningsprocedures aan zekere gemeenschappelijke EU-criteria moeten voldoen en benadrukt het feit dat de lidstaten het voorzorgsbeginsel moeten toepassen als zij toestemming geven voor de exploratie en exploitatie van koolwaterstofreserves;

2.

houdt derhalve staande dat de invoering van een voor de gehele EU geldend moratorium op alle nieuwe vormen van diepzeeolieboringen in EU-wateren een onevenredige reactie zou zijn op de noodzaak hoge veiligheidsnormen voor de gehele EU te laten gelden;

3.

onderstreept dat het wet- en regelgevingskader van de respectieve lidstaten ervoor dient te zorgen dat alle exploitanten een op risico gebaseerde, specifiek voor de locatie geldende "veiligheidsanalyse" voorleggen, die hen verplicht tegenover de betrokken gezondheids-, veiligheids- en milieuautoriteiten terdege aan te tonen dat alle specifiek voor de locatie geldende en andere risico's in aanmerking zijn genomen en dat er voor iedere installatie controles zijn uitgevoerd;

4.

onderstreept dat de wet- en regelgevingskaders van alle lidstaten moeten voorzien in een robuuste regeling, overeenkomstig de huidige beste praktijken, waarbij alle voorstellen om boringen te verrichten worden vergezeld van een veiligheidsanalyse die moet worden goedgekeurd alvorens de werkzaamheden kunnen beginnen, met inbegrip van door onafhankelijke derden te verrichten verificatieprocedures en regelmatige onderzoeken met een passende frequentie door onafhankelijke deskundigen; onderstreept dat in de regelgeving opgenomen "controlepauzes" voor de aanvang van de booractiviteiten er verder voor zullen zorgen dat met alle risico's rekening is gehouden en dat deze zo gering mogelijk zijn gemaakt, en dat er voor elke installatie met een passende frequentie onderzoeken door onafhankelijke deskundigen worden uitgevoerd;

5.

wenst dat alle veiligheidsanalyses levende en mee-evoluerende documenten worden en dat concrete technische veranderingen of veranderingen van apparatuur door de desbetreffende bevoegde autoriteit moeten worden goedgekeurd, en benadrukt dat alle veiligheidsanalyses ten minste om de vijf jaar opnieuw moeten worden bezien, ook door de onafhankelijke regelgevers; onderstreept dat alle ter plaatse geldende procedures en alle apparatuur voor het opvangen van eventuele olielekkages in de veiligheidsanalyse moeten worden opgenomen;

6.

erkent dat er al een netwerk van regelgeving en beste praktijken bestaat en dat één enkel nieuw stukje specifieke EU-wetgeving het huidige netwerk van verschillende regimes zou kunnen destabiliseren, en zou kunnen doen afwijken van de beproefde veiligheidsanalysemethode, en benadrukt dat de nieuwe wetgeving niet mag trachten de huidige beste praktijken te dupliceren en deze evenmin in gevaar mag brengen;

7.

steunt de wens van de Commissie om de minimumnormen in de EU in samenwerking met de lidstaten op te schroeven; meent dat veiligheids- en milieubelangen in alle wetgeving behoren te worden verwerkt en dat op alle gebieden van offshoreolie- en -gasactiviteiten de hoogste veiligheids- en milieunormen moeten worden toegepast; vraagt dat een onafhankelijke derde het coördinatiepeil in geval van een ongeluk verbetert; beveelt aan om deze taak toe te wijzen aan het EMSA;

8.

verzoekt om uitbreiding van de milieueffectbeoordelingsrichtlijn (19) tot alle fasen van offshoreprojecten (verkenning en exploitatie) en verzoekt om specifieke eisen die aan milieueffectbeoordelingen moeten worden gesteld in geval van diepe wateren, complexe boorputten, moeilijke booromstandigheden en transport van olie en gas via pijpleidingen op of onder de zeebodem; is daarnaast van oordeel dat de Commissie ervoor moet zorgen dat milieueffectbeoordelingen voor door nationale autoriteiten goed te keuren offshoreprojecten ook betrekking moeten hebben op de procedures die exploitanten moeten volgen tijdens stilleggingen; verzoekt de Commissie de rechtsvoorschriften inzake milieueffectbeoordelingen tegen het licht te houden en daarin vast te leggen dat de beoordelingen moeten worden uitgevoerd door deskundigen die onafhankelijk zijn van de opdrachtgevers;

9.

verzoekt de Commissie een evaluatie uit te voeren van het bestaande regelgevingskader betreffende de ontmanteling van bestaande boorinstallaties en duidelijk te maken, zo nodig door middel van wetgeving, dat exploitanten verantwoordelijk zijn voor de veilige verwijdering van deze installaties en aansprakelijk zijn voor alle eventuele milieuschade als gevolg van de ontmanteling of voor milieuschade veroorzaakt door een boorlocatie na de ontmanteling;

10.

verzoekt de Commissie te overwegen de goede beginselen in haar wetgeving voor de beheersing van gevaren op het vasteland (SEVESO II (20) en III (21)) ook op te nemen in wetgeving gericht op offshoreolie- en -gasactiviteiten; verzoekt de Commissie inmiddels, indien zij geen voorstel voor dergelijke specifieke wetgeving doet, haar SEVESO III-voorstel opnieuw te bekijken en het toepassingsgebied ervan uit te breiden tot booreilanden en pijpleidingen op of onder de zeebodem, alsook tot alle stadia van de exploratie van olie- en gasvelden tot de stillegging van de boorput; is verheugd over de toelichting van de Commissie over de herziening van de SEVESO II-richtlijn, waarin zij aangeeft dat zij zal bekijken wat de beste manier is om de milieuwetgeving te versterken;

11.

merkt op dat offshoreolie- en -gasactiviteiten zijn vrijgesteld van de centrale bepalingen van de richtlijn industriële emissies (22); stelt voor dat de Commissie in bijlage I, punt 1.5, "offshoreolie- en -gasactiviteiten" toevoegt aan de vóór 31 december 2011 uit te voeren herziening en stelt voor dat het Europese IPPC-bureau de beste beschikbare praktijken voor de offshoreolie- en -gasactiviteiten vastlegt;

12.

is verheugd dat de Commissie voornemens is Richtlijn 92/91/EEG te herzien, en eist dat er gekozen wordt voor een benadering die gebaseerd is op gemeenschappelijke normen om te voorkomen dat werknemers binnen dezelfde onderneming op verschillende wijze worden behandeld naar gelang de winningplaats; dringt verder aan op een transparante, doeltreffende en samenhangende regeling die moet gelden voor alle werknemers in de offshoresector, en op een beoordeling van zowel de doelmatigheid van bestaande wetgeving als de mogelijkheden om wetgeving in de toekomst te harmoniseren;

13.

dringt er bij de Europese Unie op aan de toepassing van de ILO-richtsnoeren inzake beheerssystemen voor veiligheid en gezondheid op het werk (ILO-OSH 2001) in de olie- en gaswinningsindustrie te bevorderen;

14.

waarschuwt er echter voor dat de doeltreffendheid van wetgeving uiteindelijk afhangt van de kwaliteit van de toepassing ervan door de betrokken Europese en nationale autoriteiten en organen die de desbetreffende wetgeving uitvoeren, beheren en handhaven; is van oordeel dat de Commissie er actief op moet letten dat de autoriteiten van de lidstaten zich aan de regels houden;

15.

benadrukt dat sommige lidstaten al uitstekende veiligheidsvoorschriften hebben in vergelijking met het internationale en Europese niveau;

16.

onderstreept het belang van regelmatige, gevarieerde en rigoureuze inspecties, uit te voeren door onafhankelijke, ervaren specialisten die bekend zijn met plaatselijke omstandigheden; is van mening dat de inspectieregelingen van een exploitant ook moeten worden onderworpen aan verificatie door derden; steunt de inspanningen die sommige lidstaten zich al hebben getroost om het aantal rigoureuze inspecties op te voeren; onderstreept het belang van de onafhankelijkheid van de nationale autoriteiten en van doorzichtigheid bij de benadering van mogelijke belangenconflicten waarmee inspecteurs zich tegenover eventuele toekomstige werkgevers zien geconfronteerd;

17.

merkt op dat de middelen eindig zijn wanneer het aankomt op ervaren inspecteurs, en dringt aan op verdere investeringen om een meer gekwalificeerd inspectienetwerk in de diverse lidstaten op te zetten; vraagt de Commissie om manieren te onderzoeken waarop zij de lidstaten kan helpen bij de ontwikkeling van hun eigen inspectoraten;

18.

dringt erop aan dat er door de inspectieorganen doelmatige controlesystemen moeten worden gehanteerd, met innoverende methoden zoals specifieke controles van arbeidstijden of reddingsacties, en dat er sancties moeten kunnen worden opgelegd wegens het in gevaar brengen van de gezondheid of veiligheid van werknemers;

19.

wijst erop dat het inspectiesysteem van een exploitant moet worden onderworpen aan verificatie door derden en inspecties op EU-niveau, en dat de controles van vaartuigen moeten worden uitgebreid tot offshoreboorplatforms voor olie en gas;

20.

onderkent dat er bij sommige minder uitgebreide operaties wellicht schaalvoordelen te behalen zijn als lidstaten inspectie-instanties delen;

21.

wijst erop dat bij uitbreiding van de EU-productwetgeving tot uitrustingen op offshore-installaties ermee rekening moet worden gehouden dat, gezien het hoge tempo van de technische vooruitgang, al te nauwkeurig voorgeschreven specificaties snel achterhaald kunnen zijn;

22.

vreest dat een "controleur van controleurs" op EU-niveau niet voldoende meerwaarde zal opleveren om onttrekking van schaarse reguleringsmiddelen aan de bevoegde nationale autoriteiten te rechtvaardigen; heeft echter oog voor het potentieel van de aanzienlijke ervaring van het EMSA voor het voorkomen van olieongevallen alsmede toezicht- en detectieactiviteiten, en erkent dat het verzamelen van informatie, het uitwisselen van goede praktijken en het coördineren van de middelen voor respons in de hele EU moeten worden gecoördineerd; vraagt de Commissie te onderzoeken of een Europees regelgevingsorgaan voor offshoreactiviteiten, waarin nationale regelgevers naar het voorbeeld van BEREC in de telecommunicatiesector onder één noemer worden gebracht, meerwaarde zou kunnen opleveren en de handhaving en uitvoering van de strengste normen in de EU zou kunnen versterken;

23.

onderstreept het belang van regionale initiatieven als eerste fase van multilaterale actie en meent dat fora zoals de NSOAF in de Noordzee ook zouden moeten worden opgericht voor de lidstaten rond de Middellandse, de Baltische en de Zwarte Zee om erop toe te zien dat minimumnormen worden vastgesteld en gehandhaafd; is in dit verband verheugd over het initiatief van de Commissie tot instelling van het Mediterranean Offshore Authorities Forum (MOAF), en moedigt niet-EU-landen aan hieraan deel te nemen; is van oordeel dat normen en voorschriften die voor de EU zijn vastgesteld rekening moeten houden met milieuoverwegingen in verband met de exploratie van koolwaterstoffen in niet-EU-gebieden;

24.

erkent dat in de diverse zeegebieden ook verschillende omstandigheden heersen, maar is van mening dat er, waar van toepassing, een interforacoördinatie tussen regionale initiatieven moet zijn om de optimale praktijk op EU-niveau te waarborgen; benadrukt dat de Commissie in deze fora een actieve rol dient te spelen;

25.

is verheugd over het initiatief van de Commissie tot invoering van gezamenlijke EU/NSOAF-vergaderingen als gelegenheid voor de uitwisseling van optimale praktijken in de hele EU; onderstreept dat deze vergaderingen alleen bij voldoende belangstelling onder de deelnemers moeten worden gehouden;

26.

is ingenomen met het besluit van de Internationale Vereniging van olie- en gasproducenten tot instelling van de Global Industry Response Group (GIRG) in de nasleep van de ramp in de Golf van Mexico; dringt er bij deze groep op aan transparantie te betrachten bij de uitwisseling van informatie en de samenwerking met autoriteiten;

27.

benadrukt de veiligheidswinst van programma's voor motivering van het personeel; pleit voor nauwe banden tussen en gemeenschappelijke initiatieven van industrie, werknemers en nationaal bevoegde autoriteiten op gebied van gezondheid, veiligheid en milieubescherming;

28.

benadrukt dat de sector van de offshoreolie- en -gasactiviteiten zeer grote risico's met zich meebrengt voor de gezondheid en de veiligheid van werknemers vanwege de soms extreme milieuomstandigheden, ploegendiensten van 12 uur, alsmede de geïsoleerde ligging, en erkent dat deze specifieke arbeidsomstandigheden – met name de psychologische druk – moeten worden gereglementeerd, en dat dit zo moet blijven, om menselijke fouten te beperken en werknemers te beschermen; beveelt derhalve aan dat er voor de werknemers een verzekering komt naar gelang de risico's waaraan zij worden blootgesteld;

29.

wenst dat er een cultuur van preventieve gezondheid en veiligheid ontstaat, door de inzet van de ondernemingen en vakbonden en de actieve deelname van de werknemers, met name door hen te raadplegen en te betrekken bij de opstelling en de toepassing van veiligheidsprocedures, alsmede door hen op de hoogte te stellen van het mogelijke risico dat zij lopen; wijst op het belang om deze procedures in de gehele commandostructuur te testen en te controleren, om ervoor te zorgen dat ook het senior management is opgeleid en aansprakelijk is bij ongevallen of veiligheidsgebreken;

30.

doet een beroep op het bedrijfsleven zich tot een werkelijke veiligheidscultuur in zijn organisaties te verplichten, in de offshoresector of binnen een kantooromgeving; bepleit daarom regelmatige opleidingsprogramma's voor alle vaste en werknemers en contractanten alsook voor de werkgevers;

31.

verzoekt de Commissie de mogelijkheid te overwegen om gemeenschappelijke hoge veiligheidsnormen en -systemen vast te stellen om gevaren tegen te gaan en te beperken teneinde de risico's te minimaliseren en, indien nodig, snel en doelmatig te reageren; dringt er ook op aan om in de EU-lidstaten opleidingseisen vast te stellen voor werknemers die werkzaamheden met een hoog risico verrichten, met inbegrip van aannemers en onderaannemers, en deze te harmoniseren om een coherente naleving ervan in alle Europese wateren te waarborgen; verzoekt de Commissie met internationale partners actief de mogelijkheid na te gaan om een mondiaal initiatief inzake gezondheids- en veiligheidsvoorschriften voor werknemers te starten en deze voorschriften regelmatig te actualiseren om ervoor te zorgen dat ze in overeenstemming zijn met de nieuwste stand van de techniek;

32.

dringt er bij de lidstaten op aan alleen gecertificeerde interne en externe opleidingen toe te staan;

33.

verwelkomt internationale uitwisselingsprogramma's en gezamenlijke opleidingsprogramma's voor het personeel van de bevoegde nationale autoriteiten en verzoekt de Commissie en de lidstaten voorstellen te doen voor initiatieven om deze aan te moedigen;

34.

dringt erop aan dat er strikte voorschriften gelden qua veiligheid, bescherming van de gezondheid en opleiding voor onderaannemers, die over de vereiste kwalificaties moeten beschikken om onderhouds- en constructiewerkzaamheden te verrichten op hun bevoegdheidsterrein; dringt erop aan dat werknemers, met inbegrip van aannemers en onderaannemers en werknemersorganisaties, op de hoogte worden gesteld van alle risico's die het werk met zich meebrengt, voordat het feitelijk wordt verricht;

35.

benadrukt dat werknemers verderop in de productieketen offshore of onshore ook blootgesteld worden aan zeer grote gezondheids- of veiligheidsrisico's; verzoekt de lidstaten deze werknemers ook onder hun regelgevingsactiviteiten te laten vallen;

36.

dringt erop aan dat er een bijzondere en regelmatige medische follow-upzorg wordt aangeboden aan werknemers die werkzaam zijn in de offshoreolie- en -gaswinningssector; beveelt aan dat er ten minste eenmaal per jaar een medisch onderzoek naar de lichamelijke en geestelijke toestand van de werknemers plaatsvindt;

37.

dringt aan op dat er een regeling wordt goedgekeurd voor de beoordeling van de risico's waar werknemers aan worden blootgesteld en dat met deze beoordeling rekening wordt gehouden bij de berekening van het salaris van de werknemers;

38.

vraagt het bedrijfsleven zich te houden aan de optimale praktijken ten aanzien van veiligheidsvertegenwoordigers; is van mening dat de werknemers een veiligheidsvertegenwoordiger moeten kunnen kiezen die zich in alle onderdelen van de bedrijfsvoering en het besluitvormingsproces met veiligheidsvraagstukken bezighoudt; meent ook dat werknemers veiligheidsgebreken of -risico's op anonieme basis bij de bevoegde autoriteiten moeten kunnen melden, met bescherming tegen intimidatie;

39.

is voorstander van krachtiger inspanningen tot deling van beste praktijken onder de lidstaten op het punt van regulering, normen, procedures en melding en beheer van ongevallen, met inbegrip van wetenschappelijke adviezen, regelingen voor bedrijfsveiligheid en milieubescherming, risicobeheer, responsprocedures enz.;

40.

erkent dat er al informatie wordt gedeeld, of dat nu gebeurt via reguleringswerkgroepen of via commerciële partnerschappen en joint ventures; is van mening dat veiligheid niet vatbaar is voor enig eigendomsrecht;

41.

roept de nationaal bevoegde autoriteiten op om de uit incidentmeldingen gewonnen informatie te delen en openbaar te maken – met inachtneming van commercieel gevoelige aspecten – zodat er lering uit kan worden getrokken; erkent dat consolidering en extra coördinatie van bestaande praktijken en het rapporteren van incidenten kunnen helpen bij het waarborgen van transparantie en een consequente aanpak in de gehele EU; deze informatie moet zo spoedig mogelijk worden gedeeld worden nadat een incident heeft plaatsgevonden en dient onder meer te omvatten: incidenten met het personeel, machinestoringen, vrijkomen van koolwaterstoffen en andere incidenten die aanleiding tot zorg zijn; is ingenomen met internationale initiatieven, waaronder de G20-werkgroep, die op wereldniveau kennis helpen verspreiden over incidenten en eventueel noodzakelijke herstelmaatregelen;

42.

meent dat de Commissie een beoordeling moet maken van de doeltreffendheid van de verschillende bestaande informatiekanalen, van de voor- en nadelen van rationalisering en/of van de voor- en nadelen van nieuw in te voeren internationale regimes, met de nodige aandacht voor de daarmee gemoeide administratieve lasten;

43.

wijst op het verschil tussen vergunning en toestemming voor boorwerkzaamheden en constateert dat de vergunninghouder niet de organisatie hoeft te zijn die de boringen verricht; stelt dat de regulering moet voorzien in "controlepauzes" tussen de toekenning van een vergunning en de aanvang van de boorwerkzaamheden;

44.

beveelt aan dat vergunningverlening en gezondheids- en veiligheidstaken in alle lidstaten gescheiden blijven; is van oordeel dat de Commissie met de lidstaten moet samenwerken om gemeenschappelijke, transparante en objectieve vergunningscriteria vast te stellen waarbij, om belangenconflicten te voorkomen, gegarandeerd wordt dat de vergunningverlening en gezondheids- en veiligheidsaspecten van elkaar worden gescheiden;

45.

constateert dat een groot aantal installaties in de EU-wateren tamelijk oud begint te worden; verwelkomt stappen die ertoe moeten leiden dat de bestaande platforms beter op hun taak berekend zijn;

46.

is van mening dat van olie- en gasexploitanten moet worden verlangd dat zij tijdens de vergunningsprocedure en tijdens alle stadia van offshoreprojecten (verkenning, exploitatie en stillegging) aantonen over voldoende financiële draagkracht te beschikken voor herstel van de door hun specifieke activiteiten veroorzaakte milieuschade, met inbegrip van schade die wordt veroorzaakt door ongelukken met een lage waarschijnlijkheid, maar grote gevolgen – hetzij via een verplichte onderlinge regeling van de bedrijfstak, hetzij via een wettelijk verplichte verzekering, hetzij via een gemengd stelsel dat financiële garanties biedt;

47.

pleit voor locatiespecifieke noodplannen waarin risico's worden herkend, mogelijke vervuilingsbronnen en gevolgen worden beoordeeld, en een responsstrategie wordt omschreven, met boorplannen voor eventuele hulpputten; beveelt aan dat operatoren aan wie een vergunning wordt verleend als voorwaarde voor het verkrijgen van de vergunning ten minste twee maanden voor aanvang van de werkzaamheden hun noodplannen moeten voorleggen; in het geval van ingewikkelde boorputten of moeilijke booromstandigheden moeten die noodplannen worden beoordeeld, geconsulteerd en worden goedgekeurd tegelijk met andere goedkeuringsprocedures (bij voorbeeld procedures in verband met milieueffecten of de plannen voor de boorputten); is van mening dat de werkzaamheden in geen geval mogen beginnen voordat een noodplan is goedgekeurd door de lidstaat waarin zij zullen worden uitgevoerd; noodplannen moeten door de nationale bevoegde autoriteit worden gepubliceerd, met inachtneming van de gegevensbescherming;

48.

vraagt de lidstaten om nationale noodplannen op te stellen, te wijzigen of te actualiseren, met vermelding van bevelslijnen en mechanismen voor de inzet van nationale middelen naast de hulpmiddelen waarover de industrie beschikt voor het geval van een lekkage; dringt bij de lidstaten aan op samenwerking onderling en met aan de EU grenzende landen bij de opstelling van regionale noodplannen; vraagt dat deze plannen aan het EMSA worden doorgegeven;

49.

merkt op dat recente gebeurtenissen de risico's van de offshore-exploratie en -productie van olie en gas voor het zeevervoer en het mariene milieu hebben aangetoond; is van oordeel dat het gebruik van de responsmogelijkheden van het EMSA uitdrukkelijk moet worden uitgebreid naar de voorkoming en bestrijding van verontreiniging door dergelijke activiteiten;

50.

stelt voor dat in de inventarisering van responsmiddelen door het EMSA alle van belang zijnde hulpmiddelen worden opgenomen waarover de overheid en de industrie beschikt, zodat het EMSA over de goede mogelijkheden beschikt om zo nodig bij een groot ongeluk een coördinerende rol te spelen;

51.

stelt voor de uitrusting die beschikbaar is voor de bestrijding van eventuele olielekkages een essentieel onderdeel van de noodplannen te laten zijn en dergelijke uitrusting in de buurt van olie- of gasinstallaties beschikbaar te houden, zodat bij een groot ongeluk een snelle inzet mogelijk is;

52.

dringt er bij de bedrijven op aan fondsen te blijven reserveren voor onderzoek en ontwikkeling met betrekking tot nieuwe technologie voor preventie en hulp bij ongelukken; onderstreept dat, voordat rampenbestrijdingsmethoden worden toegevoegd aan een goedgekeurd noodplan, deze door een onafhankelijke instantie moeten worden getest, beoordeeld en goedgekeurd;

53.

acht het van essentieel belang dat gericht en innovatief wetenschappelijk onderzoek plaatsvindt teneinde het mogelijk te maken automatische systemen te gebruiken voor het toezicht op het verloop en het stoppen van de operaties op boorplatforms en daarbij de betrouwbaarheid te verhogen van de boor- en exploitatiewerkzaamheden en de brandveiligheidssystemen onder extreme weersomstandigheden;

54.

bepleit een strikt toezicht op en het voortdurend testen en beoordelen van de milieueffecten van chemische dispergeermiddelen (inclusief rampenplannen die in het gebruik van dergelijke middelen voorzien) om er enerzijds voor te zorgen dat zij bij een optredende lekkage geschikt voor gebruik zijn en om anderzijds schade voor de volksgezondheid en het milieu uit te sluiten; roept de Commissie op ervoor te zorgen dat gedetailleerder onderzoek wordt verricht naar de gevolgen van dergelijke chemische stoffen, indien nodig via onderzoekprogramma's van de EU;

55.

onderkent dat de industrie de primaire verantwoordelijkheid heeft voor het ingrijpen bij rampen; is ingenomen met gezamenlijke initiatieven van de industrie voor de ontwikkeling, de mobilisering en de inzet van hulpmiddelen om olielekken tegen te gaan; onderstreept dat de overheidssector een belangrijke regelende, veiligheidsgaranderende en coördinerende rol bij de respons op een ramp moet spelen;

56.

beveelt aan meer nadruk te leggen op een stelselmatige opleiding, vooral op het gebruik in de praktijk van apparatuur voor de respons op rampen;

57.

doet een beroep op de lidstaten en de Commissie om ervoor te zorgen dat het vergunningsstelsel voorziet in financiële beschermingsinstrumenten die de mogelijkheid bieden met spoed de nodige financiële middelen te mobiliseren ter compensatie van de economische en sociale verliezen, alsmede milieuschade als gevolg van een olie- of gaslekkage;

58.

is ingenomen met de inspanningen van de Commissie om het mandaat van het EMSA uit te breiden en daarin niet alleen vaartuigen op te nemen, maar ook offshore-installaties;

59.

stelt vast dat de inzet van de deskundigheid en de middelen van het EMSA door de herziene EMSA-verordening zullen worden bepaald, maar dat deze inzet expliciet zodanig moet worden verruimd dat hij ook geldt voor de respons op vervuiling als gevolg van olie- en gasexploratie, en dat hij zo nodig in de gehele EU en de aangrenzende landen beschikbaar moet zijn;

60.

is van oordeel dat de op EU-niveau ontwikkelde instrumenten voor respons en toezicht, respectievelijk het netwerk van gereedgehouden bergingsvaartuigen voor olielekkages van het EMSA en het netwerk van toezicht op en de detectie van olielekkages CleanSeaNet (CSN), kunnen worden ingezet voor incidenten/ongelukken met offshore-installaties;

61.

beveelt aan de CleanSeaNet-dienst van het EMSA te gebruiken voor het toezicht op olieplatforms en illegale lozingen vanaf vaartuigen; erkent dat 50 % van de thans door CleanSeaNet geleverde beelden kan worden gebruikt voor het toezicht op olieplatforms;

62.

beveelt daarom het gebruik van het Service Network of Stand-by EMSA Oil Spill Respond Vessels (SOSRV) aan, na overweging van de volgende punten:

63.

herhaalt zijn verzoek aan de Commissie om zo spoedig mogelijk met voorstellen te komen voor de oprichting van een EU-brigade voor civiele bescherming op basis van het EU-mechanisme voor civiele bescherming en samen met de lidstaten een Europees actieplan te ontwikkelen, met specifieke instrumenten die de EU in staat stellen op te treden in geval van grootschalige verontreiniging door offshoreolie-installaties, waaronder begrepen olie- en gasleidingen op of onder de zeebodem;

64.

onderkent de rol die het MIC (23) vervult ter aanvulling van de responsmechanismen voor noodsituaties van de lidstaten en de industrie;

65.

steunt innovatieve, op de maritieme sector gerichte diensten; is verheugd over de discussie van de Commissie en de lidstaten over een nieuw e-maritiem initiatief dat voortbouwt op het SafeSeaNet-project, en meent dat het verdere veiligheidsvoordelen kan bieden aan de offshoreolie- en gasindustrie;

66.

stelt met nadruk dat ieder zeegebied steeds toegang moet hebben tot voldoende, direct inzetbaar materieel om grote lekkages overeenkomstig het ongunstigste scenario in dit specifieke zeegebied, dat eventueel niet alleen EU-wateren omvat, aan te pakken;

67.

verzoekt de Commissie ervoor te zorgen dat bij het betere beheer van mariene gegevens, zoals bedoeld in de mededeling van de Commissie getiteld "Mariene kennis 2020" (24) en het voorstel voor een verordening tot vaststelling van een programma ter ondersteuning van de ontwikkeling van een geïntegreerd maritiem beleid (25), rekening wordt gehouden met het feit dat voor passende monitoring van verontreinigingsdreigingen moet worden gezorgd, teneinde tijdig de meest geschikte maatregelen te kunnen nemen;

68.

verzoekt de Commissie een voorstel uit te werken dat offshore-exploitanten die met een overheidsvergunning werken verplicht de door hen gegenereerde wetenschappelijke kennis ter beschikking te stellen aan de bevoegde autoriteiten die werken met de in het kader van "Mariene kennis 2020" ontwikkelde normen en protocollen, teneinde het overheidstoezicht te verbeteren en de kennis van het mariene milieu te bevorderen;

69.

vraagt de lidstaten om er bij hun onderzoek naar financiële garantiemechanismen, waaronder de noodzaak van aansprakelijkheidsverzekering, op te letten dat de verzekeringspremies worden vastgesteld op basis van het werkelijke risico als gevolg van boor- en exploitatiemoeilijkheden, zodat kleine en middelgrote operatoren die een vergunning aanvragen niet uit de markt worden geprijsd, en er tegelijk voor te zorgen dat de volledige aansprakelijkheidsdekking gehandhaafd blijft;

70.

onderstreept dat financiële garanties in principe inderdaad via verzekering of via industriemutualisering kunnen worden gegeven, maar het desalniettemin belangrijk is van exploitanten te verlangen dat zij aantonen over financiële garanties te beschikken voor de volledige kosten van opruimwerkzaamheden en compensatiebetalingen in het geval van een grote ramp, en dat moet worden voorkomen dat risico en aansprakelijkheid worden geëxternaliseerd naar kleinere bedrijven die in het geval van een ongeluk eerder failliet gaan; hamert erop dat gemeenschappelijke regelingen zodanig worden vormgegeven dat er sprake blijft van stimulansen voor het vermijden van risico's en de hoogste veiligheidsnormen bij individuele operaties in acht worden genomen;

71.

erkent het nut van collectieve fondsen zoals OPOL in de Noordzee en bepleit dat zulke fondsen in elk zeegebied in de EU worden opgericht; pleit voor verplichte aansluiting van exploitanten bij die fondsen en wenst dat rechtszekerheid wordt geboden doordat een veiligheidsvangnet wordt gecreëerd dat de lidstaten, de maritieme sector – met name vissers – en de belastingbetalers gerust moet stellen;

72.

onderstreept dat het vrijwillige karakter van waarborgregelingen als OPOL beperkingen oplegt aan hun wettelijke controle en meent daarom dat de positie van deze waarborgfondsen zou worden versterkt als hun instelling als voorwaarde zou worden gesteld voor de afgifte van een vergunning;

73.

benadrukt dat de bijdragen moeten worden gebaseerd op, en in overeenstemming moeten zijn met zowel het risiconiveau op de boorplaats als de noodplannen;

74.

is van mening dat de werkingssfeer van de richtlijn milieuaansprakelijkheid (26) zodanig moet worden uitgebreid dat het beginsel "de vervuiler betaalt" en strikte aansprakelijkheid van toepassing zijn op alle schade aan mariene wateren en de biodiversiteit, zodat olie- en gasmaatschappijen verantwoordelijk kunnen worden gemaakt voor alle door hen veroorzaakte milieuschade en de volledige aansprakelijkheid op zich kunnen nemen;

75.

verzoekt om een zodanige herziening van de richtlijn milieuaansprakelijkheid dat deze richtlijn overeenkomstig de kaderrichtlijn inzake een strategie voor het mariene milieu (27) gaat gelden voor alle mariene wateren van de EU;

76.

verzoekt de Commissie via de richtlijn milieuaansprakelijkheid de schadedrempels te verlagen en een streng aansprakelijkheidsregime te hanteren voor alle schade die wordt toegebracht aan mariene wateren en mariene biodiversiteit;

77.

is van oordeel dat de Commissie moet onderzoeken of in het kader van de milieuaansprakelijkheid een compensatiefonds voor olierampen kan worden opgericht, met bindende bepalingen inzake financiële zekerheid;

78.

raadt de lidstaten aan de mogelijkheid te bezien van de invoering en versterking van afschrikmiddelen om nalatigheid en niet-naleving tegen te gaan, zoals boetes, intrekking van vergunningen, en strafrechtelijke aansprakelijkheid voor werknemers; wijst er evenwel op dat er in de VS op het moment van de olielekkage uit de Deepwater Horizon al een dergelijk regime bestond;

79.

onderstreept dat voordat de boorwerkzaamheden beginnen, ondubbelzinnig moet worden vastgesteld welke de financieel aansprakelijke partijen zijn;

80.

dringt er bij de bedrijven op aan om, waar ter wereld zij ook actief zijn, ten minste de milieu- en veiligheidsnormen van de EU of gelijkwaardige normen te hanteren; is er zich bewust van dat de verlening van een mandaat aan in de EU gevestigde ondernemingen om over de hele wereld volgens EU-normen te werk te gaan, moeilijk te handhaven is, maar vraagt de Commissie te onderzoeken welke mechanismen geschikt zouden zijn om ervoor te zorgen dat in de EU gevestigde ondernemingen overal ter wereld ten minste volgens de EU-veiligheidsnormen te werk gaan; is van oordeel dat verantwoord ondernemerschap op dit gebied ook een uiterst belangrijke factor moet zijn en dat de vergunningsstelsels van de lidstaten bij het verlenen van vergunningen rekening zouden kunnen houden met incidenten in de wereld waarbij bepaalde bedrijven betrokken zijn, mits over deze incidenten de resultaten van diepgaand onderzoek beschikbaar zijn; vraagt de Commissie om bevordering, samen met andere partners in de wereld, van de toepassing van deze strenge normen;

81.

vraagt de Commissie en de lidstaten dringend, in het kader van de G20 te blijven meewerken aan offshore-initiatieven met inachtneming van het Zeerechtverdrag van de VN (UNCLOS);

82.

wijst op het belang van de bestaande wetgeving die met het Milieuprogramma van de Verenigde Naties werd geïnitieerd, via het OSPAR-verdrag en de verdragen van Barcelona en Helsinki, maar erkent dat het huidige internationaal recht geen volledig of consequent kader biedt voor veiligheids- of milieunormen bij offshoreboorwerkzaamheden en dat het soms moeilijk te handhaven is;

83.

onderstreept hoe belangrijk het is dat het niet-geratificeerde Mediterranean Offshore Protocol uit 1994 volledig in werking treedt, dat zich richt op de bescherming tegen vervuiling als gevolg van exploratie en exploitatie;

84.

vraagt de Commissie dringend om zich actief met andere aan EU-zeegebieden grenzende staten in te zetten om ervoor te zorgen dat regelgevingskaders en toezicht even hoge veiligheidsniveaus bieden;

85.

dringt er bij de EU op aan samen te werken met relevante landen buiten de EU, met inbegrip van hun werknemers- en werkgeversorganisaties, wier onderdanen werkzaamheden uitvoeren in de offshoreolie- en -gaswinningsindustrie van de EU om ervoor te zorgen dat buiten de EU gevestigde ondernemingen die opereren in EU-wateren zich moeten houden aan de arbeidsomstandigheden en de wetgeving op het gebied van veiligheid en gezondheid op het werk van de EU;

86.

verzoekt de Commissie een debat te starten over regelgeving op het gebied van aansprakelijkheid voor milieuschade en financiële garanties, en daarbij ook derde landen te betrekken;

87.

dringt er bij de Commissie op aan om met partners en buurlanden samen te werken om een bijzondere regeling in te voeren voor activiteiten in het Arctische gebied, waarbij zeer nauwlettend in de gaten wordt gehouden of de offshoreactiviteiten in dit zeer kwetsbare en unieke milieu wel duurzaam zijn, en of ze echt noodzakelijk zijn;

88.

bepleit de vorming van internationale bilaterale partnerschappen via de actieplannen in het kader van het Europees nabuurschapsbeleid, die onder meer derde landen aansporen zich aan strenge veiligheidsnormen te houden; moedigt landen die het Europees nabuurschapsbeleid nog niet volledig hebben geactiveerd, aan dit te doen;

89.

steunt de van de industrie uitgaande regelingen voor expertiseoverdracht, vooral naar de landen met een minder ontwikkeld regelgevingskader;

90.

verzoekt zijn Voorzitter deze resolutie te doen toekomen aan de Raad, de Commissie en de lidstaten.

22.2.2013   

NL

Publicatieblad van de Europese Unie

CE 51/56

—

gezien Verordening (EG) nr. 800/2008 van de Commissie van 6 augustus 2008 waarbij bepaalde categorieën steun op grond van de artikelen 87 en 88 van het Verdrag met de gemeenschappelijke markt verenigbaar worden verklaard (algemene groepsvrijstellingsverordening) (1),

—

gezien het verslag van de Commissie van 3 oktober 2008 met als titel "Realisatie van de doelstellingen van Barcelona wat de opvangfaciliteiten voor kinderen onder de leerplichtige leeftijd betreft" (COM(2008)0638),

—

gezien het verslag van de Commissie getiteld "Bevordering van innovatie door en ondernemerschap van vrouwen" van 25 juli 2008,

—

gezien de mededeling van de Commissie van 25 juni 2008 getiteld "Denk eerst klein: Een "Small business act" voor Europa" (COM (2008)0394),

—

gezien Richtlijn 2010/41/EU van het Europees Parlement en de Raad van 7 juli 2010 betreffende de toepassing van het beginsel van gelijke behandeling van zelfstandig werkzame mannen en vrouwen en tot intrekking van Richtlijn 86/613/EEG van de Raad (2),

—

gezien Besluit 2010/707/EU van de Raad van 21 oktober 2010 betreffende de richtsnoeren voor het werkgelegenheidsbeleid van de lidstaten (3),

—

gezien Verordening (EG) nr. 1346/2000 van de Raad van 29 mei 2000 betreffende insolventieprocedures (4),

—

gezien zijn resolutie van 10 maart 2009 over de "Small Business Act" (5),

—

gezien zijn resolutie van 30 november 2006 over "Tijd voor een hogere versnelling: Een Europa van ondernemerschap en groei tot stand brengen" (6),

—

gezien zijn resolutie van 10 oktober 2002 over de verslagen van de Commissie aan het Europese Parlement en de Raad van Europa: Groei- en werkgelegenheidsinitiatief - maatregelen voor financiële bijstand aan innoverende en werkgelegenheid scheppende kleine en middelgrote ondernemingen (KMO's) (7),

—

gezien artikel 48 van zijn Reglement,

—

gezien het verslag van de Commissie rechten van de vrouw en gendergelijkheid (A7-0207/2011),

A.

overwegende dat het absoluut noodzakelijk is dat vrouwen en mannen de verantwoordelijkheid voor gezin en huishouden delen, met name door meer gebruik te maken van ouderschaps- en vaderschapsverlof, om gelijkheid tussen vrouwen en mannen te bevorderen en te realiseren, en dat er daarom een evenwicht tussen werk en privéleven gevonden moet worden, hetgeen vrouwen steun kan geven bij het opzetten van een eigen bedrijf om financieel en professioneel onafhankelijk te zijn,

B.

overwegende dat het werken als zelfstandige over het algemeen meer flexibiliteit biedt met betrekking tot de werktijden, het aantal werkuren en de werkplek dan werken in loondienst, wat kansen biedt voor degenen die werk en zorgtaken of andere activiteiten willen combineren of behoefte hebben aan een aangepaste werkplek,

C.

overwegende dat tot de categorie kleine, middelgrote en micro-ondernemingen (kmo's) ondernemingen behoren waar minder dan 250 personen werkzaam zijn en waarvan de jaaromzet 50 miljoen euro en het jaarlijkse balanstotaal 43 miljoen euro niet overschrijdt,

D.

overwegende dat 99 % van de nieuwe ondernemingen in Europa uit micro- of kleinbedrijven bestaat, en dat een derde hiervan wordt opgericht door mensen die geen werk hebben, en overwegende dat micro-ondernemingen met minder dan 10 werknemers 91 % van Europa's ondernemingen uitmaken,

E.

overwegende dat de Commissie in haar actieplan "De Europese agenda voor ondernemerschap" (COM(2004)0070) aangeeft dat er behoefte is aan betere socialezekerheidsstelsels en dat zij van plan is begin 2011 met een mededeling over de Small Business Act te komen; overwegende dat met name vrouwelijke ondernemers behoefte aan betere sociale zekerheid hebben,

F.

overwegende dat vrouwen voor barrières kunnen komen te staan als zij aan informatie proberen te komen en gebruik willen maken van financiële en technologische instrumenten en diensten, waardoor zij worden beperkt in hun mogelijkheden om hun bedrijf uit te breiden en opdrachten van de staat en gemeenten in de wacht te slepen,

G.

overwegende dat volgens de terminologie van de Commissie onechte zelfstandigheid een nepvorm van zelfstandigheid is waarvan sprake is bij een onjuiste opgave van de status van werkenden teneinde de socialezekerheidsvoorschriften te omzeilen en de betrokkenen uit te sluiten van basisrechten van de werkenden om de arbeidskosten te verlagen terwijl de betrokkenen economisch afhankelijk blijven,

H.

overwegende dat ondernemers (bedrijfseigenaren) degenen zijn die waarde proberen te creëren door de schepping of uitbreiding van economische activiteit, door het vinden en exploiteren van nieuwe producten, processen of markten (8),

I.

overwegende dat een vrouwelijke ondernemer gedefinieerd kan worden als een vrouw die een onderneming heeft opgezet waarin ze een meerderheidsbelang heeft, en een actieve inbreng heeft in de besluitvorming, het nemen van risico's en de dagelijkse bedrijfsvoering,

J.

overwegende dat tal van ondernemingen, vooral die met vrouwelijke leiding, opgekomen zijn in doelstelling 1-regio's, die binnenkort niet meer als probleemgebieden gelden en plaats moeten maken voor regio's in de nieuwe lidstaten,

K.

overwegende dat veel van de regio's die hun steun zullen kwijtraken, nog onvoldoende ontwikkelde plattelandsgebieden zijn en dat de nieuw te ondersteunen gebieden veelal niet over de culturele, sociale en organisatorische middelen beschikken om de Europese steun zo goed mogelijk te besteden,

L.

overwegende dat er discrepanties bestaan tussen lidstaten in de aantallen vrouwelijke ondernemers; overwegende dat minder vrouwen dan mannen het ondernemerschap als een haalbare carrièrekeuze beschouwen, en dat ondanks de stijging van het aantal door vrouwen geleide kmo's in het afgelopen decennium, in de Europese Unie slechts 1 op de 10 vrouwen ondernemer is, tegenover 1 op de 4 mannen; overwegende dat ongeveer 60 % van alle academici vrouwen zijn, maar dat zij op de arbeidsmarkt ondervertegenwoordigd zijn in voltijdse banen, met name in het zakenleven; overwegende dat het cruciaal is om vrouwen aan te moedigen en in staat te stellen als ondernemer actief te worden, teneinde de bestaande genderongelijkheid te verminderen,

M.

overwegende dat in de Verenigde Staten als gevolg van de "Women's Business Ownership Act" van 1988 het aantal vrouwen met een eigen bedrijf is gestegen van 26 % van alle bedrijfseigenaren tot 57 % in 2002; overwegende dat het succes van deze wet de EU kan helpen bij het vaststellen van goede praktijken,

N.

overwegende dat vrouwelijke ondernemers die door maatschappelijke omstandigheden minder afweten van de beschikbare financieringsmogelijkheden en geen ervaring hebben met financieel beheer, niet alleen tijdens de opstartfase ondersteuning nodig hebben, maar gedurende de gehele bedrijfscyclus, aangezien er tussen de opstart- en de groeifase verschil bestaat in het soort ondersteuning dat bij bedrijfsplanning vereist is,

O.

overwegende dat vrouwelijk ondernemerschap en door vrouwen geleide kmo's een essentiële bijdrage tot verhoging van de arbeidsparticipatiegraad onder vrouwen leveren en aldus bijdragen tot een betere benutting van het opleidingsniveau van vrouwen, en tevens voorkomen dat vrouwen onzeker werk moeten aannemen, en dat vrouwelijk ondernemerschap zorgt voor bedrijfsdynamiek en innovatie waarvan het potentieel in de Europese Unie bij lange na niet wordt uitgebuit, en dat een toename van het aantal vrouwelijke ondernemers onmiddellijk positief uitwerkt op de economie als geheel; overwegende dat ondersteunende maatregelen voor vrouwelijke ondernemers in een instabiel economisch klimaat gemakkelijk worden verwaarloosd,

P.

overwegende dat mannen en vrouwen veelal niet dezelfde kansen hebben bij het leiden en ontwikkelen van bedrijven, en dat bevordering van vrouwelijk ondernemerschap een langdurig proces is, dat tijd vergt om structuren en mentaliteiten in de samenleving te veranderen; overwegende dat vrouwen altijd ondernemend zijn geweest, maar dat regels en de traditionele rolverdeling ervoor gezorgd hebben dat ondernemerschap niet altijd een optie is voor vrouwen,

Q.

overwegende dat de Europese Investeringsbank (EIB) haar leningen ten behoeve van kmo's aanzienlijk heeft verhoogd, van 8,1 miljard EUR in 2008 tot 11,5 miljard EUR in 2009; overwegende dat van de kmo-instrumenten uit hoofde van het Kaderprogramma concurrentievermogen en innovatie permanent gebruik is gemaakt (1,13 miljard EUR voor de periode 2007-2013); overwegende dat de Commissie een tijdelijk staatssteunkader 2009/2010 heeft goedgekeurd dat de lidstaten ruimere mogelijkheden biedt om tegen de gevolgen van de beperking van de kredietverlening op te treden,

R.

overwegende dat programma's om de investeringsbereidheid te vergroten een kmo of ondernemer kunnen helpen om inzicht te krijgen in de zorgen van banken of andere investeerders die voor externe financiering kunnen zorgen,

S.

overwegende dat vrouwelijke ondernemers een heterogeen gezelschap vormen met verschillen in leeftijd, achtergrond en opleiding, variërend van pas afgestudeerden tot vrouwen met een flinke carrière die op zoek zijn naar nieuwe mogelijkheden om hun leidinggevende capaciteiten, ondernemingszin, communicatieve vaardigheden, gevoel voor compromis en risicobeoordelingsvermogen te benutten, en dat vrouwelijke ondernemers actief zijn in een breed scala aan sectoren en ondernemingen; overwegende dat mannen en vrouwen niet dezelfde kansen hebben om een bedrijf te leiden en tot ontwikkeling te brengen als gevolg van stereotiepe denkbeelden over mannen en vrouwen en structurele belemmeringen en doordat dikwijls wordt verondersteld dat het vrouwen ontbreekt aan typische ondernemerseigenschappen zoals zelfvertrouwen, assertiviteit en de bereidheid risico's te nemen,

T.

overwegende dat begeleiding en ondersteuning van zowel actieve vrouwelijke als mannelijke ondernemers nieuwe door vrouwelijke ondernemers opgestarte ondernemingen kan helpen om de zorgen die geassocieerd worden met het opstarten van bedrijven te overwinnen,

U.

overwegende dat het belangrijk is om praktische aanbevelingen te stimuleren die rekening houden met de realiteit van het zakelijke en economische leven in de competitieve marktomgeving,

V.

overwegende dat er op EU-niveau nog onvoldoende onderzoek naar vrouwen als ondernemers is gedaan, terwijl hiervan een inspirerend effect kan uitgaan op de ontwikkeling en uitvoering van EU-beleid op dit gebied,

W.

overwegende dat zelfstandigen in veel lidstaten geen behoorlijke sociale rechten genieten, zoals moederschaps- en vaderschapsverlof, werkloosheids- en ziektekostenverzekering, arbeidsongeschiktheidsuitkering, pensioenregelingen en kinderopvangvoorzieningen, ook al zijn deze voorzieningen voor vrouwelijke ondernemers van wezenlijk belang zijn om werk en gezin te kunnen combineren en voor de Europese Unie om de demografische ontwikkelingen het hoofd te kunnen bieden; overwegende dat van de lidstaten in de richtsnoeren voor het werkgelegenheidsbeleid wordt verlangd dat zij het werken als zelfstandige bevorderen en tegelijkertijd een adequate sociale zekerheid voor zelfstandigen garanderen,

X.

overwegende dat een groep van voornamelijk vrouwen huishoudelijk werk verricht of privézorg biedt, maar niet officieel in loondienst werkt en ook niet als zelfstandige werkzaam is, waardoor deze groep elke vorm van sociale bescherming ontbeert,

1.

spoort de Commissie, de lidstaten en de lagere overheden ertoe aan om beter gebruik te maken van de financieringsmogelijkheden die beschikbaar zijn voor vrouwelijke ondernemers door middel van speciale subsidies, risicokapitaal, socialezekerheidsvoorzieningen en renteaftrekmogelijkheden die een gelijke, eerlijke toegang tot kapitaal bieden, zoals bijvoorbeeld de Europese microfinancieringsfaciliteit Progress, die microkredieten tot 25 000 EUR biedt aan micro-ondernemingen, en aan personen zoals werklozen die hun eigen kleinbedrijf willen beginnen maar geen toegang hebben tot traditionele bankdiensten;

2.

verzoekt de lidstaten nationale campagnes, met onder meer workshops en seminars, ten behoeve van vrouwen te organiseren om hen beter te informeren over de Europese microfinancieringsfaciliteit Progress en over alle financieringsmogelijkheden die deze faciliteit biedt;

3.

wijst erop dat gelijkheid van vrouwen en mannen een grondbeginsel van de EU is dat verankerd is in het Verdrag betreffende de Europese Unie en het Handvest van de grondrechten van de Europese Unie, maar dat er ondanks de aanzienlijke vooruitgang die er is geboekt, nog steeds veel ongelijkheid tussen vrouwen en mannen bestaat op het gebied van ondernemerschap en besluitvorming;

4.

betreurt dat de financiële en economische crisis de problemen voor vele vrouwelijke ondernemers in spe heeft verergerd, vooral in de eerste drie bedrijfsjaren; wijst erop dat als zowel mannen als vrouwen winstgevende kmo's ontwikkelen, dit de lidstaten kan helpen om meer duurzame economische groei te bereiken;

5.

verwelkomt de afzonderlijke sectie betreffende ondersteuning voor vrouwelijk ondernemerschap in de bovengenoemde Verordening (EG) nr. 800/2008 van de Commissie; verzoekt de Commissie ervoor te zorgen dat deze ondersteuning in een toekomstig communautair steunkader gehandhaafd blijft om de positie van vrouwen na het verstrijken van de verordening te versterken;

6.

verzoekt de lidstaten erop toe te zien dat de door vrouwen geleide (en opgerichte) kmo's evenzeer van de desbetreffende fiscale voordelen kunnen profiteren als andere kmo's;

7.

dringt er bij de Commissie en de lidstaten op aan Verordening (EG) nr. 1346/2000 van de Raad van 29 mei 2000 betreffende insolventieprocedures naar behoren uit te voeren en te garanderen dat ondernemers die insolvent zijn geworden of loopbaanonderbrekingen hebben gekend, in aanmerking komen voor ondersteuning bij financiële sanering, zodat ze lopende projecten kunnen voortzetten of ombuigen;

8.

verzoekt de Commissie en de lidstaten te bevorderen dat er best practices worden uitgewisseld tussen de regio's die hun doelstelling 1-status verliezen en de nieuwe regio's met die status, waarbij vrouwelijke ondernemers, met name in de traditionele landbouw, betrokken moeten worden, teneinde opgedane ervaring te kunnen doorgeven en tegelijkertijd niet abrupt subsidies te moeten missen, en tevens in de nieuwe lidstaten een nieuwe lichting vrouwelijke bedrijfsleiders te creëren;

9.

verzoekt de Commissie, de lidstaten en Business Europe om vrouwelijk ondernemerschap, financiële ondersteuning en structuren voor beroepsadvies te bevorderen en samen met bedrijfskundeopleidingen, bedrijfsorganisaties en nationale vrouwenorganisaties, investeringsbereidheidsprogramma's te implementeren om vrouwen te helpen geloofwaardige bedrijfsplannen op te stellen en potentiële investeerders te vinden;

10.

verzoekt de Commissie en de lidstaten onderzoek te doen naar de belemmeringen voor vrouwelijk ondernemerschap en met name de toegang van vrouwen tot kapitaal uitgebreid te analyseren;

11.

verzoekt de lidstaten de banken en financiële instellingen te stimuleren om na te denken over "vrouwvriendelijke" diensten voor bedrijfsondersteuning;

12.

verzoekt de Commissie, de lidstaten en Business Europe te overwegen begeleidingsprojecten en steunprogramma's in het leven te roepen die in het bijzonder gebruik maken van programma's voor actief ouder worden waarbij ondernemers gebruik kunnen maken van het advies en de ervaring van gepensioneerde ondernemers, mannen zowel als vrouwen;

13.

verzoekt de lidstaten extra aandacht te besteden aan de situatie van vrouwen boven de 50 en hen te helpen bij de oprichting van hun eigen bedrijf;

14.

dringt erop aan dat de lidstaten een beleid voeren waardoor vrouwen werk en privéleven kunnen combineren, en voor kinderopvangvoorzieningen zorgen, omdat een gebrek aan goede en betaalbare kinderopvang een extra belemmering voor vrouwen vormt om een eigen bedrijf te beginnen;

15.

dringt er bij de Commissie en de lidstaten op aan dat zij het mogelijk maken dat ervaren consultants vrouwelijke ondernemers ramingen van het groei- en risicopotentieel van hun bedrijf verschaffen;

16.

wijst erop dat vrouwelijke ondernemers volgens verscheidene recente onderzoeken voorzichtiger zijn dan mannen als het gaat om het nemen van economisch en financieel risico; is van oordeel dat de resultaten van deze onderzoeken nader geanalyseerd moeten worden om na te gaan of ze juist zijn en om te bepalen welke consequenties eraan verbonden moeten worden;

17.

dringt er bij de lidstaten en de lagere overheden op aan dat zij nationale onderwijsprogramma's opzetten om meisjes voor ondernemerschap en management te interesseren en het concept "jong ondernemerschap" in het onderwijs te ontwikkelen, zodat vrouwelijke leerlingen desgewenst in de loop van een schooljaar de levenscyclus van een bedrijf van begin tot einde kunnen meemaken; hierbij moeten de leerlingen begeleiding krijgen van leraren en "active ageing"-consultants uit het plaatselijke bedrijfsleven;

18.

beseft dat veel meisjes er al op jonge leeftijd van af worden gehouden om op school of op de universiteit vakken te kiezen die als typisch "mannelijk" worden gezien, zoals natuurwetenschap, wiskunde en technologie; pleit voor de invoering van basiscursussen op het gebied van ondernemen aan meisjes en verbreding van het spectrum aan vakken en carrières voor meisjes, zodat zij de kennis kunnen opdoen en alle vaardigheden kunnen verwerven die voor succes in het bedrijfsleven noodzakelijk zijn; wijst erop dat het van belang is de kansen van meisjes en vrouwen op de arbeidsmarkt te verbeteren door middel van gerichte opleiding en een leven lang leren;

19.

verlangt dat de EU-instellingen, de lidstaten en de lagere overheden stimuleren dat er overal in Europa aan universiteiten eenjarige leergangen/stages en uitwisselingsprogramma's ten behoeve van vrouwelijke ondernemers in spe komen, waar studenten ontwikkelingsprojecten uitvoeren op basis van echte bedrijfsconcepten, met de doelstelling om nog tijdens hun opleiding een levensvatbaar en winstgevend bedrijf op te zetten; overweegt voorts dat activiteiten van alumni- en studentenverenigingen een integraal onderdeel van dit proces zouden moeten vormen, om zelfvertrouwen en een rolmodel-mentaliteit bij studenten te kweken; vraagt de Commissie de uitwisseling van beste praktijken op dit gebied te stimuleren;

20.

verzoekt de lidstaten en Business Europe meer bekendheid te geven aan het Europees ondernemersuitwisselingsprogramma Erasmus voor jonge ondernemers, dat het specifieke doel heeft om bij te dragen aan het versterken van ondernemerschap, internationalisering en competitiviteit van beginnende ondernemers in spe in de EU en van nieuw gevestigde micro- en kleinbedrijven, en nieuwe ondernemers de mogelijkheid biedt om voor maximaal 6 maanden samen te werken met een ervaren ondernemer in zijn of haar kmo in een andere EU-lidstaat; beveelt de invoering van specifieke beurzen, zoals de Leonardo da Vinci-beurzen van de EU, voor zeer getalenteerde vrouwelijke studenten aan, culminerend in de uitreiking van "best practice"-prijzen voor succesvolle afgestudeerden;

21.

verlangt dat de lidstaten zich ervoor inzetten dat het mededingen naar opdrachten onder gelijke voorwaarden kan plaatsvinden en dat zij hun beleid inzake overheidsopdrachten "genderneutraal" maken;

22.

verzoekt de lidstaten programma's voor grensoverschrijdende samenwerking te stimuleren met het oog op het opzetten van grensoverschrijdende centra voor ondersteuning voor vrouwelijke ondernemers, die als basis moeten dienen voor de uitwisseling van ervaring, de rationalisering van middelen en de uitwisseling van beste praktijken;

23.

verzoekt de Commissie en de lidstaten informatie- en communicatietechnologie in stelling te brengen die kan bijdragen tot bewustwording en netwerkondersteuning voor vrouwen; wenst dat de digitale kloof die door Europa loopt, wordt gedicht door verbetering van de breedbandverbindingen, zodat vrouwen over de flexibiliteit beschikken om desgewenst hun bedrijf met succes van thuis te leiden;

24.

verzoekt de Commissie en de lidstaten vrouwen aan te moedigen om actief te worden in plaatselijke kamers van koophandel, lobbygroepen en organisaties van de bedrijfstakken die de kern van het bedrijfsleven uitmaken, zodat ze concurrerende zakelijke vaardigheden kunnen ontwikkelen en versterken en dringt er bij de kamers van koophandel op aan dat zij vrouwelijke ondernemers expliciet om hun inbreng vragen en specifieke dienstverlening aanbieden en panels van vrouwelijke ondernemers opzetten om te bereiken dat zij mondiger worden en hun ondernemingszin verder ontwikkelen;

25.

verzoekt de lidstaten de nadruk te leggen op de rol van ngo's bij het stimuleren en faciliteren van vrouwelijk ondernemerschap;

26.

vraagt de Commissie de uitwisseling van beste praktijken te bevorderen om vrouwelijk ondernemerschap aan te moedigen; vraagt de Commissie, de lidstaten en Business Europe om voorzieningen te treffen voor vrouwelijke ondernemers en hen aan te sporen om contact te leggen met de juiste zakelijke partners op andere terreinen zodat ze de gelegenheid krijgen om ervaringen uit te wisselen en meer inzicht in de zakenwereld te krijgen;

27.

verzoekt de Commissie in het kader van het netwerk Enterprise Europe adviesraden op te zetten met specifieke deskundigheid op het gebied van de uitdagingen en belemmeringen voor vrouwelijke ondernemers, die ook als contactpunt zouden kunnen fungeren voor gevallen waarin financiële dienstverleners discrimineren bij de kredietverstrekking;

28.

erkent het belang van vrouwelijke ambassadeurs, bijvoorbeeld het Europees ambassadeursnetwerk voor vrouwelijk ondernemerschap (EANVO), hetgeen de nadruk legt op de rol die vrouwen kunnen spelen bij het scheppen van banen en het stimuleren van competitiviteit door vrouwen en jonge meisjes te inspireren om hun eigen bedrijf op te zetten door middel van activiteiten op scholen, universiteiten, gemeenschapsgroepen en de media; merkt op dat ambassadeurs verschillende achtergronden, leeftijden en ervaringen zouden moeten hebben, en in alle takken van bedrijvigheid actief zouden moeten zijn;

29.

verzoekt de Commissie een campagne te voeren ter bevordering van de betrokkenheid van vrouwen bij werk door middel van het opzetten van een eigen bedrijf en tegelijk informatie te verstrekken over de diverse instrumenten die ter beschikking staan om het opstarten van een onderneming gemakkelijker te maken;

30.

is van oordeel dat de Europese Dienst voor extern optreden (EDEO) en met name de EU-delegaties in derde landen in samenwerking met de handelsmissies van de lidstaten kunnen bijdragen tot de ontwikkeling van netwerken van door vrouwen geleide kmo's;

31.

verzoekt de Commissie vergelijkbare en omvattende informatie over vrouwelijk ondernemerschap in de Europese Unie (zoals bijvoorbeeld de leeftijd, bedrijfstak, bedrijfsomvang, bedrijfsleeftijd en etniciteit van vrouwelijke ondernemers met inachtneming van de voorschriften van de lidstaten over de bescherming van persoonsgegevens) te verzamelen met de hulp van de Europese Stichting tot verbetering van de levens- en arbeidsomstandigheden en het Europees Instituut voor gendergelijkheid, zonder de kmo's extra last te bezorgen, en deze gegevens te analyseren in het jaarverslag over kmo's in de EU van het SME Performance Review; is van mening dat de vergaarde gegevens en informatie de besluitvormers inzicht dienen te geven in de specifieke problemen waarmee vrouwelijke ondernemers te kampen hebben;

32.

is verheugd over de studie naar innovatie door en ondernemerschap van vrouwen, die de Commissie in 2008 heeft uitgevoerd, en dringt er bij de lidstaten op aan dat zij zich houden aan de daarin geformuleerde beleidsaanbevelingen;

33.

dringt er bij de Commissie, de lidstaten en de lagere overheden op aan dat vrouwelijke ondernemers dezelfde behandeling krijgen als werknemers wat betreft sociale voorzieningen en andere gemeenschapsdiensten en de sociale positie van vrouwelijke (mede)ondernemers in kmo's te verbeteren dankzij verbeteringen rond het moederschap, betere voorzieningen voor kinderopvang en voor mantelzorg voor ouderen en hulpbehoevenden alsmede betere sociale zekerheid, en door bestrijding van genderstereotypen, en hun culturele en juridische positie te verbeteren, in het bijzonder in sectoren als wetenschap en onderzoek, techniek, nieuwe media, groene en koolstofarme technologie, landbouw en nijverheid in stedelijke en landelijke gebieden;

34.

dringt er bij de lidstaten op aan onderzoek te doen naar belemmeringen die het verrichten van zelfstandig werk door Roma-vrouwen in de weg staan, programma's in het leven te roepen die een toegankelijke, snelle en goedkope inschrijving van vrouwelijke Roma-ondernemers en -zelfstandigen mogelijk maken, en instrumenten voor toegankelijke kredieten – met inbegrip van microkredieten – in te stellen ter financiering van ondernemingen van Roma-vrouwen, en dringt er bij de Commissie op aan deze activiteiten door middel van geschikte financieringsmechanismen te ondersteunen;

35.

verzoekt de lidstaten onechte zelfstandigheid actief te bestrijden door zelfstandigheid afdoende te definiëren en onechte zelfstandigheid te bestraffen;

36.

verzoekt de Commissie en de lidstaten een programma op te zetten om personen die huishoudelijk werk, zorgtaken of ander dienstverlenend werk verrichten, in hoofdzaak vrouwen, die noch in loondienst noch als zelfstandige werken, te helpen om zich als zelfstandige te laten registreren of een eigen onderneming op te richten;

37.

roept de Commissie en de lidstaten ertoe op om ondersteuning te bieden aan vrouwen die van plan zijn een bedrijf te starten of te kopen, of een familiebedrijf over te nemen, inclusief vrouwen die een vrij beroep uitoefenen en bijvoorbeeld naar een eigen advocatenkantoor of dokterspraktijk streven; is van mening dat de steun moet bestaan uit passende opleidingsseminars en workshops, zodat deze vrouwen de managementvaardigheden kunnen verwerven om zich met succes bij een koopsituatie staande te houden, in het bijzonder bij het inschatten van de waarde van een bedrijf, en bancaire en juridische kwesties; wijst erop dat er bijzondere aandacht moet worden geschonken aan vrouwen onder de 25 en boven de 50 jaar, omdat zij sterker onder de financiële crisis te lijden hebben;

38.

verzoekt Polen gedurende zijn gehele voorzitterschap het accent te leggen op vrouwelijk ondernemerschap, en met name begin oktober tijdens de Europese MKB-week; verzoekt de Commissie zo spoedig mogelijk met een actieplan te komen om het percentage vrouwelijke ondernemers te verhogen en bewustmakingscampagnes te voeren om de stereotiepe voorstelling te doorbreken dat vrouwen niet succesvol leiding kunnen geven aan een onderneming;

39.

verzoekt de eigenaren van familiebedrijven die overwegen hun bedrijf over te dragen, evenveel kans toe te kennen aan vrouwelijke familieleden, zoals dochters;

40.

verzoekt de lidstaten maatregelen te nemen om het combineren van werk en gezinsleven gemakkelijker te maken, te stimuleren dat vrouwen arbeid verrichten en dat zij meer kans hebben om als zelfstandige werkzaam te zijn;