13.9.2012   

NL

Publicatieblad van de Europese Unie

C 277/1

—

gelet op de Mededeling van de Commissie over het werkprogramma van de Commissie voor 2012 „Een nieuw Europees elan omzetten in tastbare resultaten” (1),

—

gelet op zijn Resolutie van 15 december 2011 over de prioriteiten van het Comité van de Regio's voor 2012 in het licht van het wetgevings- en werkprogramma van de Europese Commissie (2),

—

gelet op zijn Resolutie van 16 februari 2012 voor de voorjaarsbijeenkomst van de Europese Raad 2012 over het ontwerpverdrag inzake stabiliteit, coördinatie en governance in de Economische en Monetaire Unie (3),

—

gelet op het op 16 februari 2012 overeengekomen Protocol voor samenwerking tussen de Europese Commissie en het Comité van de Regio's,

1.

is ervan overtuigd dat de Europese Unie, die het hoofd moet bieden aan enorme uitdagingen om een uitweg uit de heersende financiële, economische, sociale en politieke crisis te vinden, dringend behoefte heeft aan een ambitieus werkprogramma van de Europese Commissie voor 2013 dat bevorderlijk is voor duurzame groei, banengroei en levenskwaliteit in Europa en de burgers weer vertrouwen geeft in het Europese integratieproces;

2.

is van mening dat herstel moet berusten op twee even belangrijke pijlers voor structurele hervormingen, nl. aanzwengeling van de groei en begrotingsdiscipline;

3.

is voorstander van verdergaande economische integratie en een betere onderlinge afstemming tussen alle bestuurslagen van beleidsprioriteiten, inkomsten en uitgaven, zonder dat afbreuk wordt gedaan aan de autonomie en bevoegdheden van nationale, regionale en lokale overheden; verzet zich op grond van de beginselen van subsidiariteit en multilevel governance tegen iedere vorm van impliciete of expliciete renationalisering of centralisering van beleid;

4.

vraagt de Europese Commissie met klem om weerstand te bieden aan pogingen om de in de Verdragen overeengekomen democratische procedures van de Europese Unie door het sluiten van intergouvernementele overeenkomsten te omzeilen, zonder evenwel afbreuk te doen aan de in het Verdrag van Lissabon genoemde mogelijkheden voor nauwere samenwerking;

5.

verwijst naar zijn al eerder ingenomen standpunt (4) dat van een vroegtijdige goedkeuring van het meerjarig financieel kader voor 2014-2020 eind 2012 een belangrijk signaal uitgaat, nl. dat de Europese Unie in staat is om wereldwijde uitdagingen met haar eigen strategie voor groei, werkgelegenheid en concurrentievermogen aan te gaan, en een voorwaarde is voor de waarborging dat het cohesiebeleid zonder onderbreking zal worden voortgezet;

6.

benadrukt eens te meer dat de middelen die voor de begroting van de Europese Unie worden vastgelegd, als investeringen moeten worden beschouwd, dat voorstellen om te bezuinigen op programma's die onderdeel zijn van de EU-agenda voor groei, van de hand moeten worden gewezen en dat er nieuwe eigen middelen in het leven moeten worden geroepen, vooral met het oog op de vervanging van de nationale bijdragen aan de begroting van de Europese Unie;

7.

herhaalt dat de lokale en regionale overheden ten zeerste betrokken willen worden bij de vereenvoudiging van de EU-fondsen en de herziening van de financieringsregels, teneinde de administratieve rompslomp te verminderen, het hefboomeffect van publieke fondsen op Europees, nationaal en regionaal niveau te vergroten en de Europese belastingbetalers te garanderen dat er transparant gehandeld en rekenschap afgelegd wordt;

8.

is van oordeel dat de Europese Commissie een analyse zou moeten maken van de gevolgen voor lokale en regionale overheden van het Verdrag inzake stabiliteit, coördinatie en governance in de Economische en Monetaire Unie, met vooral aandacht voor de vraag hoe wordt verzekerd dat de begrotingsautonomie van lokale en regionale overheden onaangetast blijft;

9.

meent dat toereikend vermogen van lokale en regionale overheden tegelijk groei kan bewerkstelligen door zinvolle investeringen, bijvoorbeeld in projecten die worden gecofinancierd door EU-fondsen en openbare aanbestedingen. Het CvdR is voorstander van pogingen om voor begrotingsdiscipline te zorgen, met name als middel om een einde te maken aan hoge staatsschulden die een bedreiging vormen voor de solidariteit tussen generaties;

10.

roept de Commissie nogmaals op om artikel 9 VWEU (de bevordering van een hoog niveau van werkgelegenheid, de waarborging van een adequate sociale bescherming en de bestrijding van sociale uitsluiting) in al haar voorstellen te laten doorklinken; dringt er derhalve bij de Commissie op aan om in het kader van het Europese Semester evenwichtige aanbevelingen te formuleren en in wetgeving i.v.m. de financieel-economische crisis met bedoelde Verdragsverplichtingen rekening te houden;

11.

dringt er bij de Europese Commissie op aan om samen met het Comité van de Regio's een Europese wet op administratieve procedures uit te werken;

12.

benadrukt dat met het Europees semester een bijdrage moet worden geleverd aan economische groei, begrotingsdiscipline en structurele uitdagingen, maar dat de Europese Commissie en de lidstaten de gevolgen van deze maatregelen voor de autonomie van lokale en regionale overheden ook zorgvuldig van tevoren moeten bekijken en monitoren;

13.

is zeer ingenomen over het nieuwe „pact voor groei en werkgelegenheid” dat de Europese Raad van juni 2012 heeft vastgesteld; staat achter diens pleidooi om „op elk bestuursniveau in de Europese Unie alle hefbomen, instrumenten en beleidsvormen” in te zetten teneinde de doelstellingen van de Europa 2020-strategie te verwezenlijken (5);

14.

steunt de inspanningen van de Europese Commissie om de governancebepalingen en met name de toepassing van het partnerschapsbeginsel te verbeteren wat de uitwerking, uitvoering en evaluatie van de nationale hervormingsprogramma's betreft; roept de Europese Commissie niettemin op om in alle landenspecifieke aanbevelingen deze aspecten te beoordelen;

15.

wijst er nogmaals op dat in de nationale hervormingsprogramma's resultaatgerichte structuren (bv. territoriale pacten) moeten worden opgenomen (6) en dat initiatieven om op lokaal en regionaal niveau concurrentievermogen en innovatie te bevorderen (bv. de uitreiking van het keurmerk „Ondernemende regio van Europa”), erkenning moeten krijgen en moeten worden gesteund;

16.

kijkt ernaar uit om zijn samenwerking met de Europese Commissie in de loop van de Europa 2020-beleidscyclus verder op te voeren en wil graag worden betrokken bij de voorbereiding van de jaarlijkse groeianalyse;

17.

stelt voor dat de Europese Commissie om de zoveel tijd de balans opmaakt van de tenuitvoerlegging van de Europa 2020-vlaggenschipinitiatieven, met name door verslag uit te brengen over de mate waarin lokale en regionale overheden daarbij worden betrokken;

18.

verzoekt de Europese Commissie om in 2013, ter gelegenheid van de tussentijdse evaluatie van de Europa 2020-strategie, aan te geven hoe zij de betrokkenheid van lokale en regionale overheden daarbij wil vergroten;

19.

dringt erop aan dat het subsidiariteitsbeginsel altijd in acht wordt genomen als onbenutte middelen uit de structuurfondsen naar een nieuwe agenda voor groei worden doorgesluisd en dat lokale en regionale overheden daarbij worden betrokken;

20.

moedigt de Europese Commissie aan om voor oplossingen voor de meest heikele problemen te blijven ijveren, zoals dat van de werkloosheid onder jongeren, 55-plussers en kansarmen, zonder daarbij de belangrijke rol van lokale en regionale overheden uit het oog te verliezen; vraagt de Europese Commissie vooral om een ontwerp uit te werken voor een aanbeveling van de Raad voor een verordening betreffende een jeugdgarantie; roept ertoe op om aan de nationale banenplannen een concrete lokale en regionale dimensie toe te voegen;

21.

verzoekt de Commissie om ervoor te zorgen dat in de op handen zijnde aanbeveling over kinderarmoede en het welzijn van kinderen de voorstellen uit het CvdR-advies van februari 2012 over kinderarmoede worden verwerkt, met name het voorstel voor de goedkeuring van een alomvattende strategie tegen kinderarmoede en sociale uitsluiting waarbij zowel het nationale als het lokale en regionale bestuursniveau zijn betrokken, alsook het voorstel voor de opzet van een monitoringsysteem waarvoor van solide indicatoren wordt uitgegaan en dat is gekoppeld aan de bestaande regelingen voor verslaggeving onder het VN-verdrag inzake de rechten van het kind; is ervan overtuigd dat in 2013 de weerslag van de crisis op kinderarmoede moet worden geanalyseerd, en wel aan de hand van de specifieke rapportages van de lidstaten ter zake in het kader van de NHP's en de Europa 2020-strategie;

22.

wijst er nogmaals op dat de begroting van de Europese Unie in tijden van crisis en bezuinigingen zoveel mogelijk en op alle bestuursniveaus (7) als hefboom moet dienen voor cofinanciering met overheids- of particulier kapitaal; betreurt dat dit hefboom- en multiplicatoreffect niet grondig kan worden geëvalueerd, omdat de nodige statistische gegevens ontbreken;

23.

staat achter het voornemen van de Europese Commissie om verslag uit te brengen over de kwaliteit van de overheidsuitgaven (8) en adviseert om bij de berekening van het begrotingstekort lopende uitgaven en investeringen gescheiden te houden om te voorkomen dat investeringen met een netto winst op de lange termijn als minpost worden opgevoerd;

24.

benadrukt met name de mogelijkheid van synergiewerking tussen de begrotingen van de Europese Unie, de lidstaten en de lokale en regionale overheden, op voorwaarde dat er systemen voorhanden zijn waardoor die begrotingen naar behoren en daadwerkelijk kunnen worden gecoördineerd, zoals interoperabiliteit tussen overheidsinstanties die over begrotingszaken gaan, geharmoniseerde boekhoudregels voor overheidsfinanciën en begrotingscycli en vergelijkbare begrotingsstructuren; verzoekt de Europese Commissie om een Groenboek uit te brengen met een overzicht van mogelijke concrete maatregelen op dit gebied;

25.

roept de Europese Commissie ertoe op om in haar werkprogramma voor 2013 ook een Wetgevingspakket eengemaakte markt III op te nemen, waarin alle resterende beleidsinitiatieven van het wetgevingspakket eengemaakte markt zouden moeten voorkomen waarvoor nog geen actie is ondernomen en een evenwichtige verhouding moet worden aangehouden tussen de economische, sociale en governance-pijlers met inachtneming van de vier fundamentele vrijheden;

26.

zou willen dat de Europese Commissie zich vooral toelegt op de verdere verbetering van de grensoverschrijdende mobiliteit van arbeid door bescherming van de rechten van werknemers en dringt aan op een beter systeem voor de erkenning van kwalificaties ter ondersteuning van de mobiliteit van beroepsbeoefenaren;

27.

moedigt de Europese Commissie aan tot intrekking van haar voorstel voor een verordening van de Raad betreffende de uitoefening van het recht om collectieve actie te voeren in de context van de vrijheid van vestiging en de vrijheid van dienstverrichting, dat aanleiding heeft gegeven tot een vroegtijdige subsidiariteitswaarschuwing van 12 nationale parlementen;

28.

benadrukt het belang van de rol die kleine en middelgrote ondernemingen voor de heropleving van economie en werkgelegenheid op lokaal en regionaal niveau spelen, waarvan de betekenis nog kan toenemen als kleine en middelgrote ondernemingen, universiteiten en lokale en regionale overheden aan EU-programma's voor de financiering van onderzoek en innovatie deelnemen;

29.

dringt er bij de Europese Commissie op aan om kleine en middelgrote ondernemingen gemakkelijker toegang tot financiering en overheidsopdrachten te bieden en hun administratieve rompslomp nog verder terug te dringen;

30.

gaat ervan uit dat de Europese Commissie hem bij de herziening van het vlaggenschipinitiatief „Industriebeleid” zal betrekken;

31.

steunt het verzoek van het Europees Parlement aan de Commissie om uiterlijk in januari 2013 op basis van artikel 114 VWEU met een voorstel te komen voor een richtlijn om alle legaal in de EU verblijvende consumenten toegang tot basisbankdiensten te garanderen;

32.

dringt eens te meer aan op een agenda voor sociale huisvesting die duidelijkheid schept over de op sociale huisvesting van toepassing zijnde mededingingsregels en lokale en regionale overheden in staat stelt fatsoenlijke en betaalbare sociale huisvesting aan te bieden, menging van sociale groepen te bevorderen en discriminatie te bestrijden;

33.

vraagt de Europese Commissie om na de intrekking van een eerste voorstel voor een verordening betreffende het statuut voor Europese onderlinge maatschappijen, op korte termijn met een herzien ontwerpvoorstel te komen;

34.

dringt met klem aan op een follow-up in 2013 van het Stappenplan Energie 2050 als garantie dat lokale en regionale overheden in staat worden gesteld om hun bijdrage aan de bevordering van gedecentraliseerde duurzame energie en energie-infrastructuur zoals slimme netwerken te leveren, als onmisbare voorwaarde voor hulpmiddelenefficiëntie en de groene economie; verzoekt de Europese Commissie daarom om een alomvattend investeringskader met een tijdspad tot 2030 uit te werken, zodat marktspelers en lokale en regionale overheden de nodige zekerheid wordt geboden;

35.

vraagt de Europese Commissie om na te gaan welke mogelijkheden er zijn voor een aanvullend decentraal beheerd financieel instrument om de uitvoering van SEAP's (actieplannen voor duurzame energie) door regionale en lokale overheden en vooral ook door de partners van het burgemeestersconvenant te stimuleren; staat achter een betere bundeling van maatregelen voor de financiële ondersteuning van energie-efficiëntie en -behoud in toekomstige financieringsprogramma's van de Europese Unie (9);

36.

verzoekt de Europese Commissie maatregelen te nemen om problemen met verbindingen tussen lidstaten en tussen regio's in lidstaten op te lossen en om de microproductie van energie, en de inbedding hiervan in de distributienetten, te vergemakkelijken;

37.

dringt erop aan dat de toegang tot leningen van de Europese Investeringsbank op het gebied van energie-efficiëntie en hernieuwbare energie voor kleine en middelgrote ondernemingen en lokale en regionale overheden wordt vergemakkelijkt;

38.

acht het beslist noodzakelijk dat de streefdatum van begin 2013 wordt gehaald voor de goedkeuring van het wetgevingspakket voor het cohesiebeleid 2014-2020, omdat lokale en regionale overheden programma's van structuurfondsen dan op 1 januari 2014 van start kunnen laten gaan;

39.

meent dat EUROSTAT en de nationale bureaus voor de statistiek zouden moeten voorzien in de behoefte aan sneller beschikbare en vergelijkbare gegevens over regionale bbp's;

40.

wijst er nogmaals op dat de territoriale dimensie van EU-beleid moet worden meegenomen op een manier die meer samenhang vertoont en stringenter is en stelt voor dat de Europese Commissie die beide factoren in haar toekomstige activiteiten met het oog op effectbeoordelingen laat meespelen en daarvan regelmatig verslag uitbrengt (10);

41.

vindt dat de Europese Commissie de regeling voor de tijdelijke detachering van EU-ambtenaren zou moeten uitbreiden naar het subnationale niveau (in plaats van zich alleen te richten op het nationale niveau), zodat binnen de Europese instellingen een beter inzicht ontstaat in de manier waarop de EU-wetgeving en EU-projecten in de praktijk op lokaal en regionaal niveau worden uitgevoerd;

42.

kijkt uit naar het aangekondigde voorstel voor het toekomstige havenbeleid van de Europese Unie, dringt erop aan dat dit voorstel aan een territoriaal-effectbeoordeling wordt onderworpen en is bereid mee te werken aan die exercitie;

43.

wijst op het belang van duurzame mobiliteit in steden en stelt voor om het gebruik van elektronische en slimme vervoerbewijzen voor alle vormen van vervoer (zoals bus, trein, veerboot, carpooling, bike sharing en tolheffing op snelwegen) te bevorderen, met als doel om de interoperabiliteit van vervoerwijzen te vergroten en het gebruik van het openbaar vervoer te stimuleren;

44.

stelt vast dat de voornaamste redenen waarom er geen schot meer zit in de verbetering van de luchtkwaliteit, zijn dat het bronbeleid van de Europese Unie ambitie ontbeert en dat nationale maatregelen ontbreken. Een groot deel van de lasten en verantwoordelijkheden als het erom gaat de problemen in verband met de kwaliteit van de lucht op te lossen, zijn bij lokale en regionale overheden gelegd (11); is benieuwd naar de voorstellen die ter gelegenheid van de komende herziening van de EU-wetgeving inzake luchtkwaliteit zullen worden gedaan voor de manier waarop deze problemen moeten worden opgelost;

45.

rekent erop dat die herziening zal worden aangegrepen om de streefdoelen en termijnen van het bronbeleid van de Europese Unie voor emissies en immissies gelijk te trekken en vooral om de Richtlijn inzake nationale emissiegrenswaarden kracht bij te zetten teneinde achtergrondconcentraties te verminderen; gaat ervan uit dat de normen voor de NO2/NOx- en deeltjesuitstoot van voertuigen strenger worden gemaakt en dat er ook maatregelen worden genomen tegen emissies van schepen, luchtvervoermiddelen en landbouw, terwijl de indicatoren en criteria voor het meten van die emissies worden vereenvoudigd; dringt erop aan dat beleidsmaatregelen van de Europese Unie om de luchtkwaliteit te verbeteren, in EU-beleid op andere gebieden, zoals dat voor vervoer, huisvesting, industrie, energievoorziening en klimaat, worden verwerkt;

46.

dringt erop aan dat in de strategie van de Europese Unie voor de aanpassing aan de klimaatverandering een apart hoofdstuk wordt opgenomen dat aan specifieke aanpassingsmaatregelen op regionaal en lokaal niveau is gewijd en dat richtsnoeren en steunregelingen voor lokale en regionale besluitvormers worden vastgelegd; dringt erop aan dat ook wordt nagegaan welke mogelijkheden er zijn om een werkgroep voor aanpassingsstrategieën in bijzonder kwetsbare regio's van de Europese Unie op te richten waarin het Comité van de Regio's, het DG Klimaatactie, het Europees Milieuagentschap, het GCO en lokale en regionale netwerken en verenigingen zijn vertegenwoordigd;

47.

wijst op de noodzaak van een doelgerichte mededeling over een nieuwe regeling van de Europese Unie voor de kwaliteit van lokaal geproduceerde levensmiddelen, omdat dergelijke lokale producties zowel in de landbouw als in de verwerking van landbouwproducten tot levensmiddelen banen opleveren, wat goed is voor de lokale en regionale economie;

48.

meent dat grotere flexibiliteit van de Commissie gewenst is ten aanzien van haar bijdrage aan een oplossing van de huidige stagnatie tussen het Europees Parlement en de Raad omtrent de rechtsgrondslag voor meerjarenplannen voor de visserijsector; hoopt dat de Commissie, in het kader van het pakket voorstellen voor de hervorming van het gemeenschappelijk visserijbeleid, meer voorstellen doet ten gunste van een decentraler visserijbeleid en passende uitvoeringsmaatregelen die op de behoeften en problemen van de kustgebieden en aan binnenwateren grenzende regio's zijn afgestemd;

49.

de ontwikkeling van een „zeegebiedstrategie”, als een instrument voor een geïntegreerd maritiem beleid, is een goede zaak. Dergelijke strategieën, zoals de strategie die in 2013 zal worden goedgekeurd voor het Atlantisch gebied, moeten echter een sterkere territoriale dimensie krijgen. Ook moet hierbij de lering die uit strategische de macroregionale aanpak kan worden getrokken ter harte worden genomen;

50.

dringt erop aan dat de lokale en regionale dimensie niet uit het oog wordt verloren als initiatieven worden genomen waarmee wordt voortgebouwd op de rechten van burgers, als initiatieven worden genomen om die rechten te consolideren en als pogingen worden ondernomen om het vertrouwen van de burgers in de (instellingen van de) EU te herstellen; benadrukt dat kinderen en jongeren hierbij betrokken moeten worden, aangezien zij in staat zijn om hun rechten en verantwoordelijkheden als burgers uit te oefenen; doet een beroep op de Commissie om zich hierop te richten bij haar activiteiten in het kader van het Europees Jaar van de burgers (2013), waaraan het zelf van plan is om een bijdrage te leveren;

51.

verbindt zich ertoe om, samen met de andere instellingen van de Europese Unie, aan de follow-up van succesvolle Europese burgerinitiatieven bij te dragen;

52.

dringt erop aan dat de toegang van lokale en regionale overheden uit landen van het ENB (Europees nabuurschapsbeleid) tot de voor de betrokken gebieden bestemde specifieke steunregelingen van de EU wordt vergemakkelijkt en is voorstander van de openstelling van bestaande programma's (bv. EGTS) voor partners in nabuurlanden;

53.

bevestigt zijn bedoeling om de vrucht afwerpende samenwerking met de Europese Commissie in het kader van het LAF(lokale bestuursfaciliteit)-programma voort te zetten om lokale capaciteitsopbouw te helpen verbeteren en in kandidaat- en prekandidaatlanden de kennis van de (procedures van de) Europese Unie te vergroten; verzoekt de Europese Commissie om na te gaan of het mogelijk is om dit programma ook open te stellen voor lokale overheden in de landen van het ENB;

54.

vertrouwt erop dat de Europese Commissie zijn aanbevelingen bij de uitwerking van haar werkprogramma voor 2013 niet in de wind zal slaan en draagt zijn voorzitster op om onderhavige resolutie aan de voorzitter van de Europese Commissie, de voorzitter van de Europese Raad, de voorzitter van het Europees Parlement, het Cypriotische EU-voorzitterschap en de komende Ierse en Litouwse EU-voorzitterschappen voor te leggen.

13.9.2012   

NL

Publicatieblad van de Europese Unie

C 277/6

—

benadrukt dat naleving van de mensenrechten van migranten en solidariteit met de landen waar de meeste migranten vandaan komen, moeten doorklinken in alle stadia van het migratiebeleid van de EU, ook als het gaat om de externe betrekkingen van de EU. Daarbij moeten de in artikel 21, lid 1 van het VEU vastgelegde beginselen onverkort worden toegepast;

—

wijst erop dat uitvoerig onderzoek moet worden gedaan naar de oorzaken van migratie, waaronder de klimaatverandering. Zo kan er een adequaat rechtskader worden vastgesteld voor al degenen die hun land van herkomst ontvluchten vanwege natuurrampen of klimatologische omstandigheden die hun leven en fysieke integriteit in gevaar brengen;

—

is van mening dat de voorgestane totaalaanpak multilevel governance vergt, omdat alleen dan kan worden bewerkstelligd dat het beheer ervan, met inachtneming van het beginsel van subsidiariteit, wordt overgelaten aan het naar omstandigheden meest geschikte niveau. Zo wordt gezorgd voor optimaal welzijn van betrokkenen, zowel in het land van herkomst als in het land van bestemming;

—

dringt er met name op aan dat regionale en lokale overheden volwaardig bij die totaalaanpak worden betrokken, voortbouwend op de al bestaande programma's voor decentrale samenwerking en op de gestructureerde dialogen die al door ARLEM en Corleap worden gevoerd.

Rapporteur

Nichi VENDOLA (IT/PSE), voorzitter van de regioraad van Puglia

Referentiedocument

Mededeling van de Commissie aan het Europees Parlement, de Raad, het Europees Economisch en Sociaal Comité en het Comité van de Regio's – De totaalaanpak van migratie en mobiliteit

COM(2011) 743 final

1.

benadrukt het belang van de totaalaanpak als referentiekader voor het optreden van de EU in de wereldwijde governance van migratie en mobiliteit en als middel om een algemeen overzicht te verkrijgen van migratiebeleid, met als uiteindelijk doel om de maatregelen die de EU voor haar externe betrekkingen en ontwikkelingsbeleid neemt, te laten rijmen met het gevoerde immigratiebeleid.

2.

Het is een goede zaak dat de Commissie het initiatief heeft genomen om een bijgewerkte versie van die totaalaanpak voor te stellen, ofwel een versie waarin het zwaartepunt meer is gelegd bij migranten en de naleving van de mensenrechten in de landen van herkomst, doorreis en bestemming.

3.

Het mensenrecht om een land, waaronder het eigen land, te verlaten en om naar dat land terug te keren (1), moet worden gezien als de wezenlijke rechtsgrondslag voor alles wat migratie aangaat. Daarom moet een lans worden gebroken voor het concept van „migratie uit vrije keuze”, om welke redenen dan ook en los van de specifieke eisen die door het land van bestemming worden gesteld (2).

4.

Naleving van de mensenrechten van migranten en solidariteit met de landen waar de meeste migranten vandaan komen, moeten doorklinken in alle stadia van het migratiebeleid van de EU, ook als het gaat om de externe betrekkingen van de EU. Daarbij moeten de in artikel 21, lid 1 van het VEU vastgelegde beginselen onverkort worden toegepast.

5.

Telkens als wordt uitgemaakt welke toelatingsmogelijkheden er voor onderdanen van landen buiten de EU zijn of als beleid wordt uitgestippeld om migranten op te vangen en hun integratie te bevorderen, moet de daadwerkelijke bescherming van hun mensenrechten gewaarborgd zijn.

6.

Mensenrechten, zoals die zijn vastgelegd in met name het Handvest van de Grondrechten van de EU en het Europees Verdrag tot bescherming van de rechten van de mens en de fundamentele vrijheden waarvoor het Europees Hof voor de Rechten van de Mens zich voortdurend sterk maakt, moeten steeds vooropstaan in overnameovereenkomsten en visumversoepelingsregelingen van de EU of de lidstaten en in maatregelen om illegale immigratie tegen te gaan.

7.

De noodzaak om de migratiestromen in de hand te houden, mag nooit prevaleren boven het recht voor wie dan ook om in de EU internationale bescherming te zoeken. De EU moet een vrijplaats blijven voor al degenen die voor vervolging vluchten of om een andere reden bescherming behoeven.

8.

Veel lidstaten gaan gebukt onder de economische crisis. Daardoor dreigt het spanningsveld tussen grenscontrolebeleid en de naleving van de mensenrechten van migranten groter te worden.

9.

Er moet uitvoerig onderzoek worden gedaan naar de oorzaken van migratie, waaronder de klimaatverandering (3). Zo kan er een adequaat rechtskader worden vastgesteld voor al degenen die hun land van herkomst ontvluchten vanwege natuurrampen of klimatologische omstandigheden die hun leven en fysieke integriteit in gevaar brengen (4).

10.

De Commissie moet beslist het werkdocument van haar diensten over migratie en klimaatverandering uitbrengen, zoals toegezegd in de Mededeling over migratie van 4 mei 2011 (5).

11.

Voor een doeltreffende totaalaanpak moet de coördinatie tussen de EU en de nationale, regionale en lokale overheden en met de derde landen worden verbeterd.

12.

Het CvdR staat nog steeds achter wat het in een eerder advies heeft opgemerkt: „Een gemeenschappelijk immigratiebeleid raakt de lokale en regionale overheden als eerste. Enerzijds hebben zij te maken met moeilijkheden in verband met illegale immigratie. Anderzijds dienen zij deze mensen op te vangen met een reeks van diensten die deel uitmaken van het lokale integratieproces. Derhalve moeten zij volwaardig betrokken worden bij de uitwerking van een Europees kader voor legale immigratie, bij de maatregelen tegen illegale immigratie en bij de samenwerking op ontwikkelingsgebied met de landen van herkomst” (6).

13.

Toe te juichen vallen de aanzienlijke vorderingen die zijn gemaakt in het streven om de overdracht van geld naar het land van herkomst van migranten transparanter, veiliger en goedkoper te maken. Ook steunt het CvdR de door de Commissie bepleite initiatieven om geld dat migranten naar hun land van herkomst overmaken, door te sluizen naar productieve investeringen.

14.

De nadruk wordt in de totaalaanpak terecht gelegd op de rol die diasporagemeenschappen kunnen spelen voor ontwikkelingsbeleid en de beheersing van de migratiestromen, waarbij de voorkeur uitgaat naar steunmaatregelen bij vertrek en maatregelen voor de inburgering van migranten in het land van bestemming.

15.

De totaalaanpak vergt multilevel governance, omdat alleen dan kan worden bewerkstelligd dat het beheer ervan, met inachtneming van het beginsel van subsidiariteit, wordt overgelaten aan het naar omstandigheden meest geschikte niveau. Zo wordt gezorgd voor optimaal welzijn van betrokkenen, zowel in het land van herkomst als in het land van bestemming.

16.

Regionale en lokale overheden zijn hoofdrolspelers in de totaalaanpak. Immers, hun rol bestaat erin sociaal en werkgelegenheidsbeleid, maatregelen voor de opvang en integratie van immigranten en beleid waarmee illegale immigratie wordt aangepakt, te promoten en toe te passen, maar ook om met de landen van herkomst en van doorreis van migranten een diepgaande dialoog op gang te brengen en verschillende vormen van samenwerking aan te gaan (7).

17.

Regionale en lokale overheden nemen nu al het voortouw voor initiatieven om een dialoog op gang te brengen met de regionale en lokale overheden van landen buiten de EU (waarbij het vaak gaat om landen van herkomst of doorreis van migranten) en voor projecten om gedecentraliseerde samenwerking tot stand te brengen.

18.

ARLEM (Euromediterrane Vergadering van Lokale en Regionale overheden) en Corleap (Conferentie van Lokale en Regionale Overheden van het Oostelijk Partnerschap) zouden moeten worden gezien als de aangewezen gremia voor de bevordering van de dialoog met de regionale overheden van het Middellandse Zeegebied en Oost-Europa over immigratie- en ontwikkelingsbeleid.

19.

Er moet zo veel mogelijk samenhang worden gebracht in de bilaterale initiatieven van de lidstaten en de regionale en bilaterale dialogen die al worden gevoerd en als instrument van het extern beleid van de EU op het gebied van immigratie worden beschouwd. Voorwaarde voor die samenhang is ook dat die door regionale en lokale overheden op gang gebrachte dialoog onverkort erkenning krijgt.

20.

De instellingen zouden regionale en lokale overheden, overeenkomstig hun bevoegdheden binnen het nationale bestel, moeten zien als de voornaamste actoren bij de totaalaanpak. Daartoe zou gebruik moeten worden gemaakt van beleidsinstrumenten waarin die overheden zijn aangewezen als de instanties waar het geld van de EU naartoe gaat, ook zonder tussenkomst van de nationale overheid en op een manier die strookt met de verschillen tussen de lidstaten.

21.

De Commissie zou zich moeten inzetten voor vernieuwende projecten om vraag en aanbod op de arbeidsmarkt beter op elkaar af te stemmen, waarvoor regionale en lokale overheden – die immers in veel lidstaten bevoegdheden hebben op dit gebied – optreden als tussenpersoon. Daarin moet een doeltreffend instrument worden gezien waarmee ook het probleem kan worden opgelost dat er in bepaalde sectoren van de arbeidsmarkt een tekort is aan geschoolde arbeidskrachten.

22.

De regionale en lokale overheden moeten ook worden betrokken bij de voortdurende bijwerking van het EU-webportaal over immigratie. Zo kunnen zij dat webportaal verrijken met voor migranten belangrijke informatie over hun regio, stad of gemeente van bestemming.

23.

Van het allergrootste belang is dat er altijd samenhang bestaat tussen het beleid dat de EU op het gebied van migratie en ontwikkeling voert en haar externe optreden op het gebied van immigratie en asielrecht. De maatregelen die de EU en lidstaten van de EU in landen buiten de EU nemen, moeten altijd voornamelijk zijn gebaseerd op de beginselen van solidariteit en gezamenlijke ontwikkeling als middel om de structurele oorzaken van migratie aan te pakken en een einde te maken aan armoede. Daarbij is het van bijzonder belang dat deze landen worden gestimuleerd om eigen middelen vrij te maken en dat zij geholpen worden bij hun institutionele opbouw en de verbetering van hun bestuur en rechtsstaat, hetgeen essentieel is om economische en sociale veranderingen tot stand te brengen.

24.

De Commissie moet bij de verdeling van de financiële middelen die worden toegekend aan ontwikkelingslanden, uitgaan van de beginselen, prioriteiten en strategieën van ontwikkelingssamenwerking, maar ook rekening houden met het „meer-voor-meer”-principe.

25.

Het beginsel van wederkerigheid moet sporen met de beginselen die ten grondslag liggen aan ontwikkelingsamenwerking. Dit geldt vooral voor de partnerschappen voor mobiliteit en de gemeenschappelijke agenda voor migratie en mobiliteit (8).

26.

Kwetsbare groepen, waarbij in de eerste plaats wordt gedacht aan alleenstaande minderjarige asielzoekers (AMA's), moeten in de totaalaanpak naar behoren worden beschermd, met een tweeledig doel: adequate sturing geven aan de maatregelen die in de landen buiten de EU worden genomen en zorgen voor behoorlijke opvang en inburgering in de lidstaat van bestemming. Met het oog daarop is het ook zaak dat overal bekendheid wordt gegeven aan de geslaagde methoden op dit gebied die door veel regionale en lokale overheden in de gastlanden worden toegepast. Ook zou de Commissie concreet werk moeten maken van de maatregelen uit het actieplan voor AMA's.

27.

Er moet ook een echt genderbeleid worden uitgewerkt, zodat recht wordt gedaan aan de specifieke rol die vrouwen in migratie spelen en aan hun bijdrage aan de inburgering in het gastland van het hele kerngezin.

28.

In het licht van de doelstellingen van demografische en economische ontwikkeling die in de agenda voor de Europa 2020-strategie zijn vastgelegd, zou er tegenstrijdigheid kunnen zijn tussen het immigratiebeleid van de EU en ontwikkelingssamenwerking als dit immigratiebeleid erop wordt gericht om talenten uit landen buiten de EU aan te trekken.

29.

Twijfelachtig is of het probleem van de door selectief migratiebeleid op gang gebrachte hersenvlucht (brain drain) kan worden opgelost met circulaire migratie, omdat nog in het duister wordt getast over de effectiviteit en concrete gevolgen daarvan.

30.

Ook kan circulaire migratie haaks staan op de doelstelling om migranten te laten integreren. Daarom zouden er speciaal voor werknemers die bestemd zijn om maar kort in de EU te verblijven, strategieën moeten worden uitgestippeld waardoor ze, ook in die korte tijd, toch echt integreren (9).

31.

Erkenning van diploma's en kwalificaties op grond van geharmoniseerde criteria is een probaat middel tegen onderbenutting van talent (brain waste), omdat daarmee wordt gegarandeerd dat migranten echt integreren en dat zij, in het geval van circulaire migratie, weer integreren in hun land van herkomst.

32.

De Commissie zou steun moeten verlenen aan de maatregelen om landen te begeleiden in hun streven naar een vereenvoudigde erkenning van diploma's en kwalificaties. Ook zou de Commissie de informele erkenning van bekwaamheden moeten bevorderen, ook omdat werknemers uit niet-EU-landen zich dan gemakkelijker kunnen verplaatsen op de Europese arbeidsmarkt.

33.

Het verzoek aan niet-EU-landen om de migratiestromen in de hand te helpen houden, mag nooit leiden tot schending van het universele mensenrecht om een land, en dus ook het eigen land, te verlaten, vooral als aan die niet-EU-landen wordt gevraagd om hun emigratie onder controle te houden op grond van de wetten van de landen van bestemming.

34.

Er moet meer worden geïnvesteerd in projecten voor ontwikkelingssamenwerking op het gebied van onderwijs en gezondheidszorg waar universiteiten rechtstreeks bij zijn betrokken en die bevorderlijk zijn voor de mobiliteit van onderzoekers en ander academisch personeel.

35.

Het CvdR staat achter het bij het Europees Parlement ingediende verzoekschrift voor de goedkeuring van een Europees-mediterraan Erasmus- en Leonardo da Vinci-programma. Een dergelijk programma kan dienen als middel om in concreto te zorgen voor tweerichtingsmobiliteit onder studenten aan weerszijden van de Middellandse Zee.

36.

Er moet daadwerkelijk worden gestreefd naar meer mobiliteit, vooral onder studenten, o.m. doordat visa gemakkelijker worden afgegeven, de administratieve procedures worden gestroomlijnd en er voldoende financiële middelen voor worden uitgetrokken.

37.

Er moet erkenning komen voor het belang van het Erasmus voor iedereen-programma. Dit programma verdient steun, evenals andere succesvolle methoden voor de uitwisseling van jongeren, zoals het Eurodyssee-programma van de Vergadering van de Regio's van Europa (VRE).

38.

Er moet meer onderzoek worden gedaan naar migratiedruk als gevolg van economische onevenwichtigheden, met als doel om daar doeltreffende reacties op te bedenken. Daarbij wordt o.m. gedacht aan regelingen om mobiliteit ook te garanderen voor weinig geschoolde werknemers, die in sommige lidstaten nog steeds broodnodig zijn en voor wie de oplossing van circulaire migratie alléén niet volstaat.

39.

Diasporagemeenschappen moeten ook worden betrokken bij maatregelen om het vertrek van migranten voor te bereiden. Daarvoor moet gebruik worden gemaakt van al bestaande en door immigrantenorganisaties zelf beheerde websites waarop in een voor aspirant-migranten begrijpelijke taal doelgerichte informatie wordt gegeven.

40.

Het CvdR heeft oog voor het belang van maatregelen om het vertrek van migranten voor te bereiden. Daarin moet dan ook meer worden geïnvesteerd. Zowel de ngo's die werkzaam zijn in de landen van herkomst als de regionale en lokale overheden die betrokken zijn bij de opvang- en integratieprocedures voor (de gezinsleden van) migranten, moeten aan die maatregelen deelnemen.

41.

De EU bindt terecht de strijd aan met illegale immigratie, vooral in de vorm van mensenhandel, en met werkgevers die werknemers zonder verblijfsvergunning in dienst nemen.

42.

Van belang is dat de bestrijding van illegale immigratie wordt benaderd vanuit de invalshoek van migranten als mogelijke slachtoffers van illegale mensenhandel die bescherming behoeven.

43.

De Commissie zou moeten doorgaan met haar analyses van zwart werk en haar initiatieven om zwart werk tegen te gaan. Zwart werk is overal in de EU een plaag voor de economie en een stimulans voor de illegale immigratie van mensen die kunnen worden uitgebuit op de arbeidsmarkt of in de greep kunnen komen van de georganiseerde misdaad.

44.

Er is ook in de bestrijding van illegale immigratie al veel geld gestoken. Een in het oog springend voorbeeld daarvan is de financiering van Frontex (Europees agentschap voor de controles aan de buitengrenzen van de EU).

45.

In alle stadia van grenscontroles moeten de mensenrechten worden nageleefd. Dit geldt met name ook voor het beginsel van non-refoulement. De instellingen van de EU, en dan met name het Europees Parlement, moeten de activiteiten van Frontex daaraan uitvoerig toetsen.

46.

Soortgelijke toetsingen zijn ook geboden voor handelingen in het kader van de internationale samenwerking die rechtstreeks onder Frontex ressorteren. Immers, Frontex heeft de bevoegdheid om met niet-EU-landen internationale overeenkomsten van technische aard te sluiten. De inhoud van die overeenkomsten zou transparanter moeten worden gemaakt en het toepassingsgebied van iedere overeenkomst moet duidelijk worden afgebakend.

47.

Van alle bestaande instrumenten moet een zorgvuldige kosten-batenanalyse worden gemaakt. Op grond daarvan kunnen die instrumenten qua doeltreffendheid met elkaar worden vergeleken. Daarbij moet ook worden gekeken naar de kosten van terugkeerprocedures (detentie en uitzetting) en de daadwerkelijke bedragen die de lidstaten uitgeven aan vrijwillige terugkeer (in vergelijking met wat gedwongen terugkeer kost).

48.

Voorkomen moet worden dat buitenlanders met een verblijfsvergunning door een onvoldoende soepele nationale regelgeving alsnog illegale immigranten kunnen worden en zich gaan aansluiten bij al degenen die de hun toegestane verblijfsduur overschrijden (overstayers).

49.

De instellingen van de EU en de lidstaten zouden zorgvuldig moeten beoordelen hoeveel ruimte er is om werkzoekenden tot de EU toe te laten. Die mogelijkheid wordt uitdrukkelijk genoemd in artikel 79, lid 5, van het VWEU.

50.

Illegale immigratie en overstayers moeten vooral worden bestreden door ingangsmogelijkheden voor legale migratie te creëren, ook al omdat daarmee blijk wordt gegeven van een zekere mate van solidariteit met de landen van herkomst van migranten.

51.

De instellingen zouden de strategie voor terug- en overname deel moeten laten uitmaken van de totaalaanpak. Dan wordt die strategie onderworpen aan de beginselen van ontwikkelingssamenwerking en wordt voorkomen dat deze op zichzelf komt te staan en er geen samenhang mee vertoont.

52.

Overnameovereenkomsten moeten om de zoveel tijd opnieuw worden bekeken, vooral in het licht van de verplichting voor doorreislanden om niet alleen hun eigen burgers, maar ook buitenlanders die op weg naar de EU door hun land hebben gereisd, weer toe te laten. Die laatsten dreigen in een niemandsland terecht te komen, waardoor de situatie in het doorreisland er alleen maar slechter op wordt en zij een groot risico lopen slachtoffer te worden van schending van mensenrechten.

53.

Consolidering van de asielstelsels in landen buiten de EU mag niet worden gezien als een methode om te vermijden dat in de EU recht op internationale bescherming wordt toegekend.

54.

Het is een goede zaak dat de EU in de programma's voor regionale bescherming heeft samengewerkt met de UNHCR, ook al is de bescherming die de EU biedt groter dan die welke in het Verdrag van Genève voor vluchtelingen is vastgelegd; bij die bescherming door de EU hoort ook subsidiaire bescherming en bescherming tegen behandelingen die in strijd zijn met het Europees Verdrag tot bescherming van de rechten van de mens en de fundamentele vrijheden.

55.

Het optreden van de EU mag er nooit op zijn gericht om asielzoekers ervan te weerhouden om het land waarin zij zich bevinden, te verlaten om bescherming te gaan vragen in een lidstaat van de EU.

56.

De Dublin II-Verordening is aan herziening toe, vooral nu het Hof van Justitie van de EU er een vernietigend oordeel over heeft uitgesproken. Door die herziening moet worden gezorgd voor daadwerkelijke solidariteit tussen de lidstaten met volledige inachtneming van de rechten van de mens, waaronder het recht op gezinshereniging.

57.

De Commissie zou in de partnerschappen voor mobiliteit bepalingen moeten opnemen voor de bescherming van asielzoekers en vluchtelingen.

58.

De instellingen moeten, samen met de lidstaten, het systeem om op zee „te zoeken en te redden” (search and rescue) doeltreffender maken. Dit kan vooral door te zorgen voor een betere coördinatie en door gemeenschappelijke criteria vast te leggen voor de bepaling van de plaats waar de geredde migranten het veiligst aan land kunnen worden gebracht.

59.

Het CvdR dringt er bij de Commissie, de Raad en het Europees Parlement op aan om openhartig van gedachten te wisselen over de vier pijlers van de totaalaanpak. Zo kan ervoor worden gezorgd dat alle mogelijke belanghebbenden volwaardig bij de uitvoering ervan worden betrokken.

60.

Vooral de regionale en lokale overheden moeten daar volwaardig bij worden betrokken, voortbouwend op de al bestaande programma's voor decentrale samenwerking en op de dialogen die reeds door ARLEM en Corleap worden gevoerd.

61.

De Commissie zou moeten doorgaan met haar analyses van de oorzaken en kenmerken van de wereldwijde migratie. Op grond daarvan kunnen strategieën worden uitgewerkt waarmee dit verschijnsel op doeltreffende wijze kan worden aangepakt en die in het teken staan van solidariteit met landen buiten de EU.

62.

Beleid waarin migranten als misdadigers worden afgespiegeld, moet van de hand worden gewezen. Daarentegen moeten maatregelen tegen misdadige organisaties waarvan migranten het slachtoffer zijn, worden toegejuicht.

63.

Er is behoefte aan beleid om illegale immigratie te bestrijden dat niet alleen gericht is op de onderschepping van migranten bij hun vertrek, maar ook op het de facto creëren van ingangsmogelijkheden voor legale immigratie, die ook openstaan voor andere dan hooggeschoolde werknemers en waarbij de specifieke kenmerken van iedere lidstaat in aanmerking worden genomen.

13.9.2012   

NL

Publicatieblad van de Europese Unie

C 277/12

—

meent dat asiel van centraal belang is als mensenrecht en tegelijkertijd als culturele „verworvenheid” opgenomen in internationale wetsteksten zoals het Verdrag van Genève, het Handvest van de grondrechten van de EU, het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie (VWEU) en de wetgeving van alle lidstaten zonder uitzondering; de hoeksteen van het asielstelsel is het beginsel van niet-uitzetting (non-refoulement);

—

uitgaande van artikel 80 van het VWEU wijst het CvdR op het feit dat solidariteit in combinatie met een rechtvaardige verdeling van de verantwoordelijkheden het complete Europese beleid regelt in het kader van de ruimte van vrijheid, veiligheid en rechtvaardigheid (RVVR), specifiek met betrekking tot het verkeer van personen, dat wil zeggen het beheer en de doorgang bij de buitengrenzen, en met betrekking tot asiel en internationale bescherming, alsmede immigratie. Het genoemde artikel is een toereikende juridische basis voor Europese wetgevende maatregelen, die zich de versterking van solidariteit en de ondersteuning van een rechtvaardige verdeling van de verantwoordelijkheden ten doel stellen;

—

meent dat de huidige situatie de noodzaak aantoont van praktische solidariteit tussen de EU en de lidstaten voor wat betreft het asielbeleid. Het realiseren van een gemeenschappelijk hoog beschermingsniveau voor aanvragers van internationale bescherming en van de daartoe gerechtigden slechts mogelijk zal zijn als er mechanismen zijn die rekening houden met de grote verschillen tussen de lidstaten voor wat betreft het aantal onderdanen van derde landen die zij op hun grondgebied toelaten, alsmede voor wat betreft de economische, technische en andere mogelijkheden voor het beheersen van de migratiestromen;

—

wijst op de lokale en regionale dimensie van de solidariteit en de verdeling van de verantwoordelijkheden in het kader van het asielbeleid. De lokale overheden spelen een belangrijke rol in de voorlichting van de lokale gemeenschap. Zij kunnen bijdragen in de bewustmaking van de lokale gemeenschap omtrent onderwerpen als asielzaken en internationale bescherming. Dit zal de omstandigheden van de opvang en aanvaarding door de lokale gemeenschap aanzienlijk beïnvloeden.

Rapporteur

De heer Theodoros GKOTSOPOULOS (EL/PSE), gemeenteraadslid van Pallini (Attika)

Referentiedocument

Mededeling van de Commissie inzake versterkte solidariteit binnen de EU op het gebied van asiel – Een EU-agenda voor een betere verdeling van verantwoordelijkheid en meer wederzijds vertrouwen

COM(2011) 835 final

1.

signaleert dat de gemengde migratiestromen in alle lidstaten van EU onderdeel van de werkelijkheid uitmaken, en ook heel wat aandacht krijgen in de actualiteit. Dit komt vooral door de politieke omwentelingen die plaatsvinden in landen in Noord-Afrika en het Midden-Oosten, maar ook door de meer algemene politieke situatie in regio's zoals Afghanistan, Pakistan, Irak en Iran, waarvandaan nieuwe volksverplaatsingen naar Europa op gang komen; deze gemengde migratiestromen zetten de buitengrenzen van bepaalde lidstaten op een ongelijke manier onder druk, en werken dus ook door op de asielstelsels van deze lidstaten. Deze situatie draagt bij tot het ontstaan van humanitaire uitdagingen.

2.

De scherpe economische crisis, vooral in de mediterrane EU-landen die een onevenredig grote hoeveelheid asielzoekers opvangen, alsmede hun daaruit voortvloeiende onvermogen om deze kwestie met de vereiste doeltreffendheid aan te pakken, vormen negatieve factoren voor de beheersbaarheid van de situatie en de reeds negatieve omstandigheden nog verder verslechteren.

3.

Het is in het algemeen geboden dat er een wezenlijk gemeenschappelijk Europees migratie- en asielbeleid wordt ontwikkeld, een en ander in overeenstemming met de bepalingen van het Programma van Stockholm. Dit beleid zal gegrond zijn op een allesomvattende benadering, die enerzijds gebaseerd zal zijn op de effectieve behandeling van legale immigratie en anderzijds op de bestrijding van illegale immigratie, maar vooral ook op de versterking van de asielstructuren.

4.

Asiel is van centraal belang als mensenrecht en tegelijkertijd als culturele „verworvenheid” opgenomen in internationale wetsteksten zoals het Verdrag van Genève, het Handvest van de grondrechten van de EU, het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie (VWEU) en de wetgeving van alle lidstaten zonder uitzondering; de hoeksteen van het asielstelsel is het beginsel van niet-uitzetting (non-refoulement).

5.

Gewezen zij op andere, samenhangende rechten die een aanvulling op het asielrecht vormen, zoals het recht op waardigheid, het verbod op martelpraktijken en op onmenselijke behandeling, bescherming in geval van uitzetting, verwijdering of uitlevering, het recht op daadwerkelijk beroep en op een onafhankelijke beoordeling, alsook het recht op gezinshereniging.

6.

Er is vooruitgang geboekt in de totstandkoming van het Gemeenschappelijk Europees Asielstelsel (GEAS). Er moet echter gewezen worden op de in het Programma van Stockholm opgenomen aansporing om dit tegen het einde van 2012 te voltooien; de lidstaten, de Raad en het Europees Parlement worden opgeroepen om de nodige politieke wil te tonen om de onderhandelingen met betrekking tot de herziening van de richtlijnen voor de opvangomstandigheden en de asielprocedures af te ronden en om de regelingen van de Dublinverordening en van het Eurodac-systeem te hervormen.

7.

Het GEAS is bedoeld om werkelijk op te komen voor de rechten van personen die internationale bescherming nodig hebben, en niet uitsluitend de veiligheid in engere zin en de verdediging van de nationale soevereiniteit.

8.

Een echt gemeenschappelijk asielstelsel moet gebaseerd zijn op gelijksoortige rechten en procedures binnen het gehele grondgebied van de EU, zodat het risico op belangrijke verschillen in de behandeling van gelijksoortige situaties wordt geëlimineerd; het CvdR is het dus eens met de poging om de bestaande wetgeving aan te passen door middel van het instellen van gemeenschappelijke regels, in tegenstelling tot het vaststellen van minimumnormen.

9.

Er wordt gewezen op de recente arresten van de hoven in Straatsburg en Luxemburg (1), die meer dan wat dan ook (a) de belangrijke tekortkomingen aantonen van de huidige rechtstoestand en dan vooral van de Dublinverordening, maar (b) ook de hiaten die – onder de huidige omstandigheden van grote druk – grote risico's met zich meebrengen voor de verdediging van de rechten van aanvragers van internationale bescherming en die te wijten zijn aan verschillende benaderingen qua beleid, wetgeving en praktische uitvoering in de lidstaten. De arresten onderstrepen de noodzaak om één geïntegreerd GEAS op te bouwen; als onderdeel daarvan dient de Dublinverordening te worden versterkt met bepalingen die de oorzaken van crises bestrijden en die ertoe bijdragen dat de onregelmatigheden van de stelsels van de lidstaten niet het functioneren van het totale systeem of de bescherming van de mensenrechten nadelig beïnvloeden.

10.

De toename van de migratie noopt tot belangrijke wijzigingen in het asielbeleid van de EU, waarbij de toepassing van effectief beleid en methodes voor het beheer hiervan geboden is.

11.

Uitgaande van artikel 80 van het VWEU zij gewezen op het feit dat solidariteit in combinatie met een rechtvaardige verdeling van de verantwoordelijkheden het complete Europese beleid regelt in het kader van de ruimte van vrijheid, veiligheid en rechtvaardigheid (RVVR), specifiek met betrekking tot het verkeer van personen, dat wil zeggen het beheer en de doorgang bij de buitengrenzen, en met betrekking tot asiel en internationale bescherming, alsmede immigratie. Het genoemde artikel is een toereikende juridische basis voor Europese wetgevende maatregelen, die zich de versterking van solidariteit en de ondersteuning van een rechtvaardige verdeling van de verantwoordelijkheden ten doel stellen.

12.

Solidariteit is nauw verweven met verantwoordelijkheid; het CvdR moedigt alle lidstaten aan om zich te houden aan internationale en Europese verplichtingen en die ook daadwerkelijk toe te passen, alsmede om elk zijn eigen zaken op orde te brengen. Desondanks moet het nauwgezet in acht nemen van de verantwoordelijkheid niet als een (juridische) vereiste voor solidariteit worden gezien: in veel gevallen kan het in de praktijk tonen van solidariteit in aanzienlijke mate bijdragen tot het feitelijk nakomen van verplichtingen.

13.

De huidige situatie toont de noodzaak aan van praktische solidariteit tussen de EU en de lidstaten voor wat betreft het asielbeleid, een en ander in navolging van artikel 80 van het VWEU. Het CvdR meent dat het realiseren van een gemeenschappelijk hoog beschermingsniveau voor aanvragers van internationale bescherming en van de daartoe gerechtigden slechts mogelijk zal zijn als er mechanismen zijn die rekening houden met de grote verschillen tussen de lidstaten voor wat betreft het aantal onderdanen van derde landen die zij op hun grondgebied toelaten (hetzij als economische migranten hetzij als aanvragers van internationale bescherming), alsmede voor wat betreft de economische, technische en andere mogelijkheden voor het beheersen van de migratiestromen.

14.

De mededeling van de Commissie omschrijft gedetailleerd de huidige situatie, inclusief een opsomming van de beschikbare instrumenten voor de versterking van de solidariteit, waarbij echter wordt vastgesteld dat er geen voorstellen worden gedaan voor nieuwe positieve maatregelen voor de versterking van solidariteit en voor het faciliteren van de verdeling van verantwoordelijkheden.

15.

Positief is het initiatief van de Raad voor het opstellen van een „gemeenschappelijk referentiekader voor solidariteit met de lidstaten die kampen met bijzondere druk op hun asielsystemen, door verschillende oorzaken, waaronder de gemengde migratiestromen” (2).

16.

Desondanks zouden positieve maatregelen voor solidariteit en de verdeling van de verantwoordelijkheden een versterking inhouden van het respect voor mensenrechten en van de begrippen rechtvaardigheid, gelijkwaardigheid, communicatie en politieke deelname. De beginselen subsidiariteit en evenredigheid dienen aan deze maatregelen ten grondslag te liggen.

17.

De Commissiemededeling kan niet in haar geheel worden gecontroleerd op naleving van het subsidiariteitsbeginsel, overwegende dat het leeuwendeel hiervan een beschrijving betreft van de manier waarop de bestaande middelen en de EU-wetgeving kunnen bijdragen tot de versterking van solidariteit. Voor zover er echter wordt gerefereerd aan eventuele toekomstige initiatieven, bijvoorbeeld aan programma's voor het hervestigen van erkende vluchtelingen en aan regelingen voor de gezamenlijke behandeling van asielaanvragen, waarvan wordt verwacht dat die hun weerslag zullen hebben op kwesties die tot op heden nauw zijn verweven met de soevereiniteit van de lidstaten (bijvoorbeeld het behandelen van asielaanvragen of de opvang van asielzoekers), en die mogelijk uitgebreide gevolgen van politieke, juridische of financiële aard met zich meebrengen, vraagt het CvdR de Commissie om de nodige aandacht te schenken aan de voorbereiding van dergelijke voorstellen.

18.

Het begrip solidariteit brengt ook nog een externe dimensie met zich mee, dat wil zeggen de solidariteit tussen de EU en andere gebieden op de wereld die getroffen worden door crises van humanitaire aard, alwaar zich volgens de gegevens van het Bureau van de Hoge Commissaris van de Verenigde Naties voor vluchtelingen (UNHCR) de overgrote meerderheid van vluchtelingen en van aanvragers van internationale bescherming bevindt. Zodoende is de samenwerking tussen de lidstaten en derde landen in het kader van het beleid voor ontwikkelingssamenwerking van fundamenteel belang, met als leidraad de opbouw van betere economische en sociale omstandigheden en de vredehandhaving. Desalniettemin dient de versterking van de asielstelsels van derde landen niet te worden gezien als een middel om de erkenning van het recht op internationale bescherming binnen de EU uit de weg te gaan, of om de asielprocedures te gaan uitbesteden (outsourcing), maar juist als een instrument om de economische en sociale omstandigheden in derde landen te verbeteren.

19.

De bevoegde instellingen en de EU-lidstaten moeten de aan de EU grenzende landen actiever aansporen om de verplichtingen die zij op zich nemen na te leven, zowel krachtens het internationale recht als tegenover de EU en de lidstaten. Meer specifiek verwijst het CvdR naar de landen die een overnameovereenkomst met de EU zijn aangegaan.

20.

Gewezen zij op de lokale en regionale dimensie van de solidariteit en de verdeling van de verantwoordelijkheden in het kader van het asielbeleid. Vooral de lokale en regionale overheden in de buurt van de buitengrenzen van de EU komen als eerste in aanmerking om de Europese wetgeving inzake asiel en het GEAS toe te passen. Dat geldt ook voor de gemeentelijke autoriteiten van grootstedelijke centra, die geconfronteerd worden met een gestaag toenemende stroom vluchtelingen en asielzoekers. De lokale en regionale overheden spelen een belangrijke rol in de opvang van asielzoekers, vluchtelingen en mensen die recht hebben op internationale bescherming en zijn in bepaalde lidstaten verantwoordelijk voor het eerste contact met deze nieuwkomers.

21.

Ondanks de feitelijke rol van de lokale en regionale overheden hebben de begrippen solidariteit en verdeling van verantwoordelijkheden tot op heden uitsluitend betrekking op de lidstaten, en geheel niet op de lokale of de regionale overheden. Bovendien wordt bij de beleidsplanning en de dialoog alleen de financiële belasting voor de lidstaten in acht genomen, en niet de gevolgen van de opvang van onderdanen van derde landen voor de sociale cohesie op lokaal en regionaal niveau, terwijl het in eerste instantie juist op de lokale en regionale zelfbesturen aankomt om op die gevolgen in te spelen.

22.

Het CvdR wil bijgevolg direct werk maken van standpunten en voorstellen om ervoor te zorgen dat het zelfbestuur actief kan deelnemen aan het systeem voor de verdeling van vluchtelingen en aan het functioneren van de mechanismen voor hulp, ondersteuning en solidariteit ten behoeve van asielzoekers en mensen die recht hebben op asiel. In sommige lidstaten zijn dergelijke regionale bevoegdheden immers al bij wet erkend.

23.

De lokale overheden spelen een belangrijke rol in de voorlichting van de lokale gemeenschap. Aangezien zij veel ervaring hebben in de samenwerking met ngo's en met organisaties van het maatschappelijk middenveld, kunnen zij bijdragen in de bewustmaking van de lokale gemeenschap omtrent onderwerpen als asielzaken en internationale bescherming. Dit zal de omstandigheden van de opvang en aanvaarding door de lokale gemeenschap aanzienlijk beïnvloeden.

24.

Er dient een belangrijke herschikking te komen van de Dublinverordening in het kader van het voorstel van de Europese Commissie van 2008 (3). Het tot op heden gehanteerde criterium van eerste binnenkomst alleen al heeft bijgedragen tot grotere druk op de asielstelsels van bepaalde lidstaten en zorgt ervoor dat de toepassing van de Dublinverordening slechts een kwestie van geografische aard is, wat uiteraard niet strookt met het begrip solidariteit. Daarom roept het CvdR de Commissie, de lidstaten, de Raad en het Europees Parlement op om een nieuwe procedure voor crisisbeheer en positieve solidariteitsmaatregelen uit te werken en te behandelen, maatregelen die in staat zullen zijn om de tot op heden negatieve gevolgen te beperken.

25.

Het CvdR verwelkomde in een eerder uitgebracht advies (4) het voorstel van de Commissie om de overdracht van personen die om internationale bescherming verzoeken in het kader van de herziene Dublinverordening tijdelijk op te schorten, wanneer een lidstaat in een bijzonder moeilijke situatie verkeert en de opvangcapaciteit, het asielstelsel of de infrastructuur van die lidstaat nog verder onder druk dreigen te komen staan als gevolg van de overdracht. Desalniettemin is het CvdR zich bewust van de moeilijkheid van acceptatie en toepassing van een dergelijke maatregel, alsook van het nut van het tegenvoorstel voor het instellen van een mechanisme voor evaluatie en vroegtijdige waarschuwing, dat het complete functioneren van de asielstelsels van de lidstaten zal omvatten.

26.

Gelet op de bovengenoemde zaken wil het CvdR benadrukken dat de effectiviteit van het voorgestelde mechanisme voor evaluatie en vroegtijdige waarschuwing voor een groot deel zal afhangen van de beschikbaarheid van betrouwbare en geactualiseerde informatie, van de oprechte samenwerking tussen de lidstaten en van de vroegtijdige reactie van de EU op eventuele hiaten of problemen. Nuttig is de ondersteuning die geboden kan worden door organisaties als het Europees Ondersteuningsbureau voor Asielzaken (EASO), het UNHCR, de nationale vluchtelingenraden, andere ngo's en vooral door lokale of regionale overheden.

27.

Het voorstel voor een meer uitgebreide vrijwillige hervestiging van erkende vluchtelingen, een en ander volgens het model van het proefproject voor Malta, is een positieve stap voor de versterking van de solidariteit. Daarom vraagt het CvdR de Commissie en de lidstaten om de mogelijkheid te onderzoeken om de hervestiging onder bepaalde voorwaarden verplicht te stellen (bijvoorbeeld een verzoek van de belanghebbende lidstaat, een voorafgaande bevinding in het kader van het mechanisme voor vroegtijdige waarschuwing en een advies van het EASO, instemming van belanghebbenden). De Commissie en de lidstaten worden verzocht om ook serieus te kijken naar de mogelijkheid van hervestiging van aanvragers van internationale bescherming, en in verband daarmee vraagt het CvdR de Commissie om de reeds uitgewerkte juridische, financiële en technische studie (5) opnieuw te bekijken.

28.

Er zijn praktische en juridische problemen gerezen in verband met de hervestiging, ten gevolge van het ontbreken van een systeem voor wederzijdse erkenning van besluiten over internationale bescherming. Daarom wordt de Europese Commissie verzocht in dit kader de nodige maatregelen te treffen.

29.

Het CvdR onderschrijft het voorstel van de UNHCR voor het instellen van een „formule”voor het laten functioneren van een systeem voor hervestiging, waarbij hoofdzakelijk het bnp in acht wordt genomen, alsmede de omvang van het grondgebied, de aanwezige natuurlijke en andere bronnen, de populatie, de opvangmogelijkheden, de specifieke lokale en regionale aspecten, het totaal aantal asielzoekers dat binnenkomt, evenals de verplichtingen omtrent hervestiging e.a. (6).

30.

Het CvdR is ingenomen met het recente besluit van het Europees Parlement dat zal resulteren in de afronding van het gemeenschappelijke EU-hervestigingsprogramma. Het CvdR verwacht dat dit zal bijdragen tot de versterking van de externe dimensie van de solidariteit. De lidstaten worden verzocht om intussen de door hen aangegane verplichtingen in het kader van de programma's van het UNHCR na te komen.

31.

Het perspectief op een gemeenschappelijke behandeling van asielaanvragen met de deelname van meer lidstaten, het EASO en eventueel het UNHCR is positief, waarbij moet worden opgemerkt dat een dergelijke ontwikkeling wel het uitgangspunt van een afzonderlijke behandeling van elke aanvraag voor internationale bescherming in acht moet nemen. Het CvdR roept de Commissie dus op om een relevante juridische, financiële en technische studie uit te werken en die aan het CvdR ter beschikking te stellen.

32.

Richtlijn 2001/55/EG betreffende het verlenen van tijdelijke bescherming in geval van massale toestroom van ontheemden en maatregelen ter bevordering van een evenwicht tussen de inspanning van de lidstaten is een speciale en buitengewone solidariteitsmaatregel, die echter tot op heden geen toepassing heeft mogen vinden. Daarom wordt de herziening hiervan noodzakelijk geacht, met als leidraad het vereenvoudigd kunnen vaststellen van wanneer er nu werkelijk sprake is van een situatie van massale toestroom van ontheemden, op basis van objectieve en kwantitatieve criteria, waarbij de mogelijkheid wordt onderzocht dat één of meerdere regio's een aanvraag kunnen indienen om de richtlijn in werking te laten treden.

33.

Het CvdR verwelkomt de wijziging van Richtlijn 2003/109/EG betreffende langdurig ingezeten onderdanen, die ook geldt voor mensen die recht hebben op internationale bescherming. De praktische consequentie hiervan zal zijn dat erkende vluchtelingen zich na een verblijf van vijf jaar onder bepaalde voorwaarden zullen kunnen vestigen in een andere lidstaat dan waar zij in eerste instantie internationale bescherming hebben gekregen. Hoewel het hier strikt gezien niet om een solidariteitsmaatregel gaat, zou het eventueel wel kunnen bijdragen tot het verminderen van de druk en een betere integratie van personen. Daarom roept het CvdR de lidstaten op om deze gewijzigde Richtlijn 2011/51/EU (7) snel op te nemen in hun nationale rechtsstelsels.

34.

Praktische samenwerking is een hoeksteen van het GEAS; het CvdR verwelkomt de belangrijke bijdrage van organisaties van de EU, allereerst het EASO, maar ook Frontex, dat mede ondersteuning biedt in de aanpak van bepaalde buitengewone situaties, zoals in het geval van Malta en Griekenland. De activiteiten van deze gespecialiseerde organisaties dienen echter noodzakelijkerwijs vergezeld te gaan van garanties voor het veiligstellen van de bescherming van de rechten van aanvragers van internationale bescherming.

35.

Specifiek dienen praktijken te worden vermeden die het uiteindelijk onmogelijk maken om het recht uit te oefenen om asiel aan te vragen. Daarom verzoekt het CvdR Frontex om zich meer te concentreren op de naleving van de mensenrechten bij de uitvoering van de werkzaamheden die aan Frontex worden opgedragen met het oog op de bescherming van de buitengrenzen van de EU. Een stap in de goede richting is de recente wijziging van de verordening tot oprichting van Frontex, die dit orgaan verplicht tot de uitwerking van een strategie inzake de grondrechten, een raadgevend forum instelt, alsook een post voor een verantwoordelijke voor de mensenrechten (8). In dit kader erkent het CvdR de potentiële rol van het Bureau van de Europese Unie voor de grondrechten (FRA), dat zich ook in het verleden heeft beziggehouden met de mensenrechtensituatie aan de buitengrenzen van de EU (9), en moedigt het FRA aan om onderzoeken van deze aard verder uit te breiden en om Frontex en het EASO van advies en expertise te voorzien.

36.

De operationele bevoegdheden van het EASO moeten worden uitgebreid zodat het de lokale en regionale overheden doeltreffender kan bijstaan met zijn rechtstreekse steun, expertise en technische know-how. Het CvdR pleit voor meer betrokkenheid van de lokale en regionale overheden bij het adviesforum van het EASO. Het CvdR verwelkomt het voornemen van de Commissie om de impact van het EASO in 2013 te evalueren, en geeft te kennen dat het CvdR geïnteresseerd is in deelname aan deze procedure.

37.

Opleiding als specifieke maatregel voor praktische samenwerking van de kant van het EASO is van bijzonder groot belang. Het CvdR benadrukt de mogelijkheid tot meer praktische harmonisatie, zoals die geboden zal worden naar aanleiding van het afronden en volledig toepassen van het Europees asielcurriculum (European asylum curriculum). In dit verband stelt het CvdR aan het EASO voor om trainingsprogramma's op te stellen die nuttig zouden zijn voor ambtenaren van het lokale en regionale bestuur, voor zover zij betrokken zijn bij de opvang van aanvragers van internationale bescherming.

38.

De EU heeft een reeks nuttige instrumenten gecreëerd die het voor de lidstaten mogelijk maken om het Europese asielbeleid op een betere manier toe te passen, waarbij vooral aan het Europees Vluchtelingenfonds moet worden gedacht.

39.

Positief is de voorgestelde vereenvoudiging van de structuur van de financieringsmechanismen van de EU ten behoeve van asiel en migratie op basis van het voorstel voor de oprichting van een geïntegreerd Fonds voor Asiel en Migratie, dat zal beschikken over het totale bedrag van 3,87 miljard euro voor het complete beheer van de migratiestromen, en dat zich gedurende de periode 2014-2020 met diverse aspecten van het gemeenschappelijke asiel- en migratiebeleid zal bezighouden. Deze ontwikkeling zou tegelijk vergezeld moeten gaan van een stroomlijning van de procedures.

40.

Er moeten voldoende middelen beschikbaar worden gesteld voor de versterking van de solidariteit. Dergelijke maatregelen zouden steun kunnen inhouden ten behoeve van de pogingen tot verbetering van basiselementen binnen de asielstelsels, en wanneer dit nodig is ten behoeve van specifieke hulp aan lidstaten en gebieden die met zware druk kampen, evenals ten behoeve van hervestigingsprogramma's.

41.

De beschikbare financiering voor asiel en internationale bescherming moet voldoen aan de internationale verplichtingen van de EU, zodat een voorzichtig evenwicht kan worden bereikt voor wat betreft de kosten met betrekking tot de veiligheid en het beheer van de grenzen, maar tegelijkertijd ook voor wat betreft de kosten van posten zoals de opvangomstandigheden van asielzoekers, sectoren waar de lokale en regionale overheden een duidelijke meerwaarde kunnen bieden.

42.

De Commissie en de lidstaten dienen te zorgen voor het volledig in werking stellen van het partnerschapsprincipe, het principe waarop de werking van de Fondsen is gebaseerd, op een zodanige manier dat de deelname van alle belanghebbende instanties op lokaal en regionaal niveau wordt gegarandeerd, zowel bij de planning van de financieringsprioriteiten als bij de beoordeling van concrete initiatieven. Dit principe moet worden toegepast binnen het kader voor de uitvoering, zoals dit geschetst wordt in hoofdstuk IV van het voorstel voor een verordening tot vaststelling van de algemene bepalingen inzake het Fonds voor asiel en migratie [COM(2011) 752 final].

43.

Derhalve worden de lidstaten opgeroepen om de deelname te voorzien van vertegenwoordigers van de lokale en regionale overheden van elke lidstaat aan de procedure van een beleidsdialoog voor de vaststelling van de jaarlijkse financieringsprioriteiten van het Fonds (10).

13.9.2012   

NL

Publicatieblad van de Europese Unie

C 277/18

—

acht het een goede zaak dat de Commissie oproept tot holistische strategieën voor duurzame stedelijke ontwikkeling, tot horizontale en verticale samenwerking binnen een participatief governancesysteem dat boven de verschillende bestuurslagen en gespecialiseerd beleid uitstijgt, de diversiteit van steden recht doet en rekening houdt met het belang van sociale innovatie en prospectieve planning;

—

is van mening dat de groeiende economische en sociale tweedeling in onze maatschappij zo snel mogelijk met investeringen in onderwijs voor iedereen (vanaf de prille kinderjaren), inclusieve arbeidsmarkten, levenslang leren en actieve integratie moet worden bestreden, alsook met billijke lonen waarmee behoeften kunnen worden gedekt en die voor man en vrouw op gelijk niveau liggen;

—

benadrukt dat er aan de basisbehoeften van een samenleving, d.w.z. toegang tot huisvesting, kinderopvang, kleuterscholen, veilige speeltuinen en plaatsen waar kinderen zich kunnen ontwikkelen, moet worden voldaan en dat de obstakels die gezinsvorming of -uitbreiding, in de weg staan, moeten worden beslecht;

—

wijst op de uitdagingen die de klimaatverandering met zich meebrengt. Het energieverbruik moet worden ingedamd door middel van kringloopprocessen, meer energie-efficiëntie, koppelingen tussen systemen, meer groene en onbebouwde zones, nieuwe bouwvormen en gezonde en veilige vormen van mobiliteit die de hulpbronnen niet uitputten;

—

onderstreept dat cultuur en creativiteit niet alleen belangrijk zijn voor economische groei, maar ook en vooral voor de kwaliteit van leven, directe democratie, vrede en wederzijdse waardering;

—

beandrukt dat het van fundamenteel belang is dat burgers een bijdrage kunnen leveren aan de beleidsvorming;

—

beklemtoont de noodzaak van de vele programma's en initiatieven van de Europese instellingen ter ondersteuning van steden. Met een sterke stedelijke dimensie, flexibiliteit bij de besteding van middelen en een centrale rol voor lokale overheden in de uitvoering van het cohesiebeleid zou in de komende programmeringsperiode duidelijk moeten worden gemaakt dat steden worden gesteund;

—

acht het een goede zaak dat duurzame financieringsinstrumenten in het structuurbeleid verder worden ontwikkeld. Dergelijke instrumenten zijn creatieve en stabiele steunmechanismen.

Rapporteur

Hella DUNGER-LÖPER (DE/PSE), gevolmachtigde van de deelstaat Berlijn en staatssecretaris voor Europese aangelegenheden

1.

beschouwt de aan dit advies ten grondslag liggende raadpleging door het Deense EU-voorzitterschap en haar actieve inbreng in de vijfde top van regio's en steden (22 en 23 maart in Kopenhagen; onderwerp: de Europese stedelijke structuur in de 21e eeuw) als teken van erkenning van de bijdrage die steden en regio's leveren aan de Europese eenwording en van hun cruciale rol bij de uitvoering van de Europa 2020-strategie.

2.

Het CvdR neemt met belangstelling kennis van het verslag „Steden van morgen – Uitdagingen, visies, werkwijzen” (oktober 2011) van de Europese Commissie en deelt de daarin geformuleerde visie op de stad van morgen: „een plaats van aanzienlijke sociale vooruitgang met een hoog niveau van sociale samenhang, huisvesting voor iedereen alsook sociale diensten, gezondheidszorg en „onderwijs voor iedereen”, een platform voor democratie, culturele dialoog en diversiteit, een plaats van groene, ecologische of milieugerichte vernieuwing, een aantrekkelijke plaats en een motor voor economische groei”.

3.

Het CvdR deelt de in het verslag „Steden van morgen” geformuleerde zorgen over de toekomst van steden in het licht van een aantal gevaren: demografische veranderingen, dalende groei en verzwakte verbanden tussen economische groei, werkgelegenheid en sociale vooruitgang. Andere gevaren zijn groeiende inkomensverschillen, de toenemende sociale polarisatie en segregatie, een toenemend aantal personen die de samenleving de rug toekeren, het uitdijen van steden en de steeds grotere druk op stedelijke ecosystemen.

4.

De Europese Unie kan de doelen van de Europa 2020-strategie alleen bereiken wanneer steden, als plaatsen van sociale en economische innovatie, in staat zijn om volop bij te dragen aan een intelligente, inclusieve en duurzame groei en aan economische, sociale en territoriale samenhang.

5.

Er is daarom veel te zeggen voor de maatregelen die de Commissie in „Steden van morgen” voorstelt om steden slagvaardiger te maken: totstandbrenging van een veerkrachtige en inclusieve economie, benutting van het potentieel van sociaaleconomische, culturele, intergenerationele en etnische diversiteit, bestrijding van ruimtelijke uitsluiting en energiearmoede door betere huisvesting, een holistische benadering van milieu- en energiekwesties, aanleg en instandhouding van aantrekkelijke openbare ruimten, bevordering van duurzame, inclusieve en gezonde mobiliteit en bevordering van een evenwichtige territoriale ontwikkeling.

6.

De Commissie roept terecht op tot holistische strategieën voor duurzame stedelijke ontwikkeling, tot horizontale en verticale samenwerking binnen een participatief governancesysteem dat boven de verschillende bestuurslagen en gespecialiseerd beleid uitstijgt, de diversiteit van steden recht doet en rekening houdt met het belang van sociale innovatie en prospectieve planning.

7.

In zijn „Verklaring van Kopenhagen” van 23-3-2012 pleit het CvdR voor groenere, sociaal inclusievere en beter concurrerende steden en dringt het in dat verband bij de EU-instellingen aan op een lokale verankering van de Europa 2020-strategie, voldoende financiële middelen voor een krachtig stedelijk beleid, een hogere prioriteit voor territoriale samenwerking tussen Europese steden, een grotere inbreng van steden en regio's in de Europese beleidsvorming, verdere decentralisering in de lidstaten en meer financiële armslag voor steden en regio's.

8.

In zijn advies „Het belang van stadsvernieuwing voor de toekomst van stedelijke ontwikkeling in Europa” van 10-6-2010 pleit het CvdR ervoor om de stedelijke dimensie op alle beleidsterreinen van de EU te versterken.

9.

Steden vormen altijd een afspiegeling van de samenleving. Economische en sociale besluiten en ontwikkelingen op alle niveaus van politieke en economische verantwoordelijkheid drukken hun stempel op de steden van de toekomst en hun levenskwaliteit.

10.

Steden zijn lang niet alleen om economische en demografische redenen belangrijk voor de EU. Mooie, intelligente, groene en inclusieve steden die efficiënt met energie en hulpbronnen omgaan zijn een voorwaarde voor een harmonieuze en solidaire samenleving.

11.

Steden zijn in sociaal en economisch opzicht nauw vervlochten met hun ommeland en om die reden belangrijk voor een evenwichtige territoriale ontwikkeling.

12.

Gezien de maatregelen die nodig zijn is het categorische onderscheid dat altijd is gemaakt tussen steden en hun ommelanden inmiddels achterhaald: er moet nu een visie worden ontwikkeld waarin stad en buitenwijken in hun functionaliteit en nauwe verbondenheid meer als eenheid opereren.

13.

Op wereldwijde schaal onderscheiden Europese steden zich door democratische zelfbeschikking, een sterk maatschappelijk middenveld, sociale integratie, een goede wisselwerking tussen privé en openbaar, een vrijheidsgarantie, emancipatie en een uitgesproken stedenbouwkundige cultuur.

14.

Door de ontindustrialisering en de globalisering zijn belangrijke fundamenten van de sociale en economische integratie weggeslagen. In zowel welvarende als arme gebieden wordt naar strategieën voor een hechtere sociale cohesie gezocht, maar vooralsnog hebben die de ruimtelijke en sociale segregatie nauwelijks een halt kunnen toeroepen. Integendeel, ondanks deze inspanningen zijn alom de sociale tweedeling en segregatie toegenomen, wat een groot probleem is voor de stedelijke samenleving.

15.

De groeiende economische en sociale opdeling van onze maatschappij moet zo snel mogelijk met investeringen in onderwijs voor iedereen (vanaf de prille kinderjaren), inclusieve arbeidsmarkten, levenslang leren en actieve integratie worden bestreden, alsook met billijke lonen waarmee behoeften kunnen worden gedekt en die voor man en vrouw op gelijk niveau liggen. Economische en banengroei in steden zijn in dit opzicht van doorslaggevend belang.

16.

Deze problemen zijn nog verergerd in een aantal metropolen en hebben daar al tot gewelddadige protesten geleid. Ze getuigen ook van het wantrouwen van veel burgers in de politieke instellingen.

17.

Het CvdR wijst op de lokale gevolgen van de vergrijzing en andere demografische ontwikkelingen, die nieuwe eisen stellen aan de sociale infrastructuur en de openbare ruimte. Gezien de toenemende armoede onder ouderen zouden er duurzame systemen voor sociale zekerheid en diensten moeten komen die toegankelijk en betaalbaar zijn voor de burger en rekening houden met culturele verschillen.

18.

Om economische groei te garanderen en de gevolgen van de vergrijzing voor sociale stelsels en de gezondheidszorg op te vangen is Europa, ondanks de dramatisch hoge jeugdwerkloosheid van dit moment, de komende decennia aangewezen op de immigratie van jongeren. Open en aantrekkelijke steden zijn een voorwaarde voor immigratie. Toch ervaren migranten en etnische minderheden in steden vaak nog grote problemen op het gebied van onderwijs, werk, woonruimte en gezondheidszorg. Een toekomstgericht migratiebeleid dient dan ook effectieve lokale integratiestrategieën te omvatten.

19.

Het CvdR benadrukt dat er aan de basisbehoeften van een samenleving, d.w.z. toegang tot huisvesting, kinderopvang, kleuterscholen, veilige speelplaatsen en plaatsen waar kinderen zich kunnen ontwikkelen, moet worden voldaan en dat de obstakels moeten worden beslecht die gezinsvorming of -uitbreiding in de weg staan. Daarom verdienen alle maatregelen steun die tot groei van de bevolking leiden.

20.

De klimaatverandering brengt uitdagingen met zich mee. Het energieverbruik moet worden ingedamd door middel van kringloopprocessen, meer energie-efficiëntie, koppelingen tussen systemen, meer groene en onbebouwde zones, nieuwe bouwvormen en gezonde en veilige vormen van mobiliteit die de hulpbronnen niet uitputten.

21.

Cultuur en creativiteit zijn niet alleen belangrijk voor economische groei, maar ook en vooral voor de kwaliteit van leven, directe democratie, vrede en wederzijds respect. Stedelijke cultuur betekent onder meer het behoud van bouwkundig erfgoed, hoogwaardige en voor iedereen toegankelijke openbare ruimten en inachtneming van lokale en regionale kenmerken.

22.

Om het vertrouwen van de burgers te winnen en de sociale samenhang te versterken is het van fundamenteel belang dat zij een bijdrage kunnen leveren aan de beleidsvorming. Die bijdrage kan echter alleen maar worden geleverd als het stadsbestuur volledig open en transparant is over wat aan zijn besluiten en maatregelen ten grondslag ligt.

23.

De vele programma's en initiatieven van de Europese instellingen ter ondersteuning van steden zijn noodzakelijk, aangezien gemeenten die zelf niet over genoeg financiële middelen beschikken, van die steun afhankelijk zijn.

24.

Ondanks de intentieverklaringen in het Handvest van Leipzig en het bijbehorende beleidsproces is het engagement van de lidstaten op het gebied van stedelijk beleid de afgelopen jaren helaas eerder geslonken dan toegenomen. Het is namelijk nog nauwelijks gelukt om het stedelijk beleid prioriteit te verlenen op de relevante beleidsterreinen werkgelegenheid, milieu, onderwijs en wetenschap, en huisvesting. Ook het lagere budget voor programma's ter ondersteuning van steden spreekt wat dit betreft boekdelen. Daarom zouden er zo snel mogelijk EU-middelen moeten worden vrijgemaakt waarmee steden flexibel op deze problemen kunnen reageren.

25.

In de meeste lidstaten is het budget dat aan gemeenten wordt toegekend, rampzalig te noemen, en als de lidstaten hun begrotingsprioriteiten niet aanpassen zal hier geen verandering in komen.

26.

Gezien de acute sociale, economische en ecologische gevaren schieten de tot dusverre genomen maatregelen danig tekort om Europese steden in die zin toekomstbestendig te maken dat zij als concurrerende, fraaie, intelligente, zuinig met energie en hulpbronnen omspringende, groene en inclusieve plaatsen van sociale innovatie volop kunnen bijdragen aan een sterkere sociale, economische en territoriale samenhang in de EU en aan de uitvoering van de Europa 2020-strategie.

27.

In het licht van de huidige maatschappelijke problemen hebben de niveaus van politieke verantwoordelijkheid alle belang bij sterke, democratisch autonome steden als fundament van de Europese samenleving. Een sterke, responsieve en slagvaardige lokale democratie kan een cruciale bijdrage helpen leveren aan het herstellen van het vertrouwen in de instellingen van de representatieve democratie op alle niveaus.

28.

Het CvdR pleit eens te meer voor een benadering van maatschappelijke ontwikkeling waarbij het bruto binnenlands product (bbp) niet het enige criterium is en de zorgen en behoeften van de burger serieus worden genomen en sterker doorwerken in de planning van programma's en maatregelen.

29.

Het CvdR verwacht van gekozen volksvertegenwoordigers op alle niveaus dat zij op een zelfbewuste en moedige manier de weg wijzen naar een vreedzame en solidaire samenleving. Alleen in vrede en ware, grensoverschrijdende solidariteit is een intelligente, inclusieve en duurzame groei mogelijk. Daarbij hoort dat migranten actief welkom worden geheten en dat interculturele vaardigheden in het openbaar bestuur en in publieke instellingen worden bevorderd. Daarbij hoort ook een duidelijk engagement ter bescherming van vluchtelingen en mensen die door hun herkomst, geloof, seksuele geaardheid of politieke overtuiging dan wel omdat ze tot een bepaalde sociale groep behoren, politiek vervolgd of gediscrimineerd worden.

30.

Geïntegreerde lokale strategieën zijn belangrijk voor een doelgerichte, efficiënte besteding van de middelen waarbij alle beleidsterreinen moeten worden betrokken. Alle beleidsniveaus en -instanties moeten op een constructieve en vanzelfsprekende manier samenwerken om de burgers te laten zien dat overheidsinstellingen verantwoordelijk met het in hen gestelde vertrouwen kunnen omgaan en de lokale behoeften serieus nemen.

31.

Op alle niveaus moeten besluitvormende organen zich sterk maken voor een gezonde en duurzame mobiliteit in en tussen steden. Het openbaar vervoer moet zodanig bevorderd worden dat het voor de gehele bevolking toegankelijk is. Bovendien moeten besluitvormende organen de steden verder ontwikkelen in de traditie van de Europese stad, dus via integratie van de verschillende vervoerswijzen, dichtheid en (stedenbouwkundige en architectonische) kwaliteit.

32.

Er zijn nieuwe inspanningen nodig om de kennis over de sociale, economische en ecologische kanten van stedelijke ontwikkeling uit te breiden. Hierbij moet de aandacht ook expliciet uitgaan naar het belang van de virtuele ruimte voor het leven en werken in steden en regio's.

33.

Stedenjumelages, Europese stedennetwerken als EUROCITIES en projecten voor transnationale intergemeentelijke samenwerking in het kader van URBACT, INTERREG en EVTZ zijn belangrijk voor een betere kijk op en een betere aanpak van de stedelijke ontwikkeling. Er moet vooral voor gezorgd worden dat deze uitwisseling van kennis ten goede komt aan de beleidsvorming op het gebied van de structuurfondsen, maar ook op relevante beleidsterreinen als diensten van algemeen belang, vervoer en milieubescherming.

34.

Steden en regio's moeten als vanzelfsprekend deel gaan uitmaken van de multigovernance-structuren op alle beleidsterreinen waar op EU-niveau besluiten worden genomen die van invloed zijn op de armslag van subnationale overheden.

35.

De Europese instellingen zouden zich duidelijk moeten engageren als het op de versterking van steden aankomt en dit zou in de prioriteiten voor de volgende begroting tot uitdrukking moeten komen.

36.

Er is een structuurbeleid nodig waarbij gemeenten genoeg speelruimte houden voor een geïntegreerde, op lokale prioriteiten afgestemde, uit sociale en investeringsplannen bestaande meerfondsenaanpak die voorziet in de lokale behoeften. Alleen als de kosten voor beheer en controle worden teruggedrongen, kunnen de gemeenten het structuurbeleid ook daadwerkelijk uitvoeren.

37.

Het cohesiebeleid is van cruciale waarde voor de versterking van de sociale, economische en territoriale cohesie. Met een sterke stedelijke dimensie, flexibiliteit bij de besteding van middelen en een centrale uitvoerende rol voor lokale overheden zou in de komende programmeringsperiode duidelijk moeten worden gemaakt dat steden worden gesteund. Gezien de cruciale waarde van steden voor de sociale, economische en territoriale cohesie moet er voor steunmaatregelen aanzienlijk meer worden uitgetrokken dan het voorgestelde minimum van 5 %.

38.

Het CvdR verwijst met nadruk naar zijn advies over het voorstel van de Commissie over het EFRO, waarin het aandringt op de mogelijkheid van een flexibele besteding van de middelen zonder bevoorrechting of achterstelling van bepaalde soorten gebieden, zodat ook landelijke en peri-urbane gebieden van het EFRO kunnen profiteren. De verdeling van de EFRO-middelen over de verschillende soorten gebieden moet tijdens de in onderling overleg op te stellen programmering worden geregeld en kan niet vooraf worden vastgelegd. Het delegeren van taken aan steden in het kader van het instrument van geïntegreerde territoriale investeringen (artikel 99 van de algemene verordening) moet een optie zijn en mag niet als verplichting worden ingevoerd.

39.

Het is een goede zaak dat duurzame financieringsinstrumenten in het structuurbeleid verder worden ontwikkeld. Naast de publieke toepassingen ervan zijn dit creatieve en stabiele steunmechanismen.

40.

De inbreng van steden en regio's in de beleidsvorming op het gebied van immigratie en integratie moet hun cruciale betekenis voor integratie weerspiegelen.

41.

De lidstaten moeten hun stedelijk beleid een nieuwe impuls geven en hierbij ook andere beleidsterreinen dan ruimtelijke ordening betrekken. Duurzame stadsontwikkeling is alleen mogelijk met gunstige randvoorwaarden, met name in het werkgelegenheids-, onderwijs-, milieu- en sociaal beleid.

42.

Het CvdR pleit voor een discussie over de te ondernemen stappen in en met steden. In het belang van de cohesie en een evenwichtige ontwikkeling is het cruciaal dat steden en agglomeraties de handen ineenslaan.

13.9.2012   

NL

Publicatieblad van de Europese Unie

C 277/23

—

is ingenomen met de stap die is gezet in de richting van een echte ruimte van vrijheid, veiligheid en recht middels begrotingsvoorstellen waarin wordt erkend dat het nodige geld voor immigratie, asiel en veiligheid moet worden vrijgemaakt;

—

bevestigt het belang van de voorgestelde wijzigingen voor de lokale en regionale autoriteiten (LRA). De voorstellen zullen een directe impact hebben op hun taken en het dagelijkse leven van de mensen in de Unie;

—

acht het inderdaad zaak dat er tegen de achtergrond van de bescherming van fundamentele rechten en vrijheden gereageerd wordt op bezorgdheid over veiligheid die voortkomt uit een toegenomen wereldwijde mobiliteit;

—

vindt de aandacht terecht gericht op flexibiliteit en resultaten, maar dat vergt wel goed plannen en participatie van en betrokkenheidsgevoel bij alle stakeholders. Daarom moeten ook de LRA, gespecialiseerde internationale organisaties, het maatschappelijk middenveld en de begunstigden zelf vanaf de planningsfase mee kunnen doen want de programma's en projecten worden vaak door hen uitgevoerd;

—

denkt dat de voorgestelde hervormingen de toegang tot financiering vast en zeker ten goede komen. Het Comité roept er wel toe op om te blijven werken aan mechanismen om informatie over financieringsmogelijkheden te verspreiden. In de grotere landen zouden de LRA kunnen worden ingeschakeld om regionale en lokale voorlichtingsbijeenkomsten te organiseren zodat organisaties en stakeholders die ver van de grote steden werken ook kunnen participeren.

Rapporteur

Samuel AZZOPARDI (MT-EVP), burgemeester van Victoria, Gozo

Referentiedocument

1.

Het Comité is ingenomen met de stap die is gezet in de richting van een echte ruimte van vrijheid, veiligheid en recht middels begrotingsvoorstellen waarin wordt erkend dat het nodige geld voor immigratie, asiel en veiligheid moet worden vrijgemaakt. (1)

2.

Het steunt de vereenvoudiging van de bestaande instrumenten, die in twee fondsen worden gebundeld.

3.

Het bevestigt het belang van de voorgestelde wijzigingen voor de lokale en regionale autoriteiten (LRA). De voorstellen zullen een directe impact hebben op hun taken en het dagelijkse leven van de mensen in de Unie.

4.

Het is inderdaad zaak dat er tegen de achtergrond van de bescherming van fundamentele rechten en vrijheden gereageerd wordt op bezorgdheid over veiligheid die voortkomt uit een toegenomen wereldwijde mobiliteit.

5.

Het Comité benadrukt dat zulks kan geschieden door gebruik te maken van samenhangende instrumenten op het gebied van vrijheid, veiligheid en recht, waarbij een en ander is gebaseerd op respect voor mensenrechten, solidariteit en verantwoordelijkheid met bijzondere aandacht voor de gelijkheid van man en vrouw en non-discriminatie. (2)

6.

Er dient een evenwicht te zijn tussen enerzijds uitgaven voor veiligheid en grensaangelegenheden en anderzijds uitgaven voor zaken als integratie van migranten en opvangvoorwaarden voor asielzoekers.

7.

Verder kan het Comité zich vinden de invoering van een op behoeften toegesneden budget waarmee wordt bijgedragen tot synergie tussen de financiële instrumenten van de EU, en wel met name tussen de structuurfondsen en de fondsen voor binnenlandse zaken. De begroting van de Unie moet toereikende middelen voor binnenlandse zaken bevatten, zowel via de structuurfondsen als specifieke instrumenten voor vrijheid, veiligheid en recht.

8.

Het Comité wijst erop dat er geen bijkomend beroep op andere EU-instrumenten meer kan worden gedaan omdat Raadsbesluit 2007/125/JI is ingetrokken. Hierdoor wordt de gewenste flexibiliteit bij het gebruik van financiële instrumenten fors ingeperkt en ook loopt de automatische verdere ontwikkeling van grensoverschrijdende regionale projecten voor interne veiligheid gevaar. Het gaat daarbij om projecten die tot op heden op doelstelling 3 van het EFRO gebaseerde steun ontvingen. Daarom pleit het Comité ervoor, de complementariteit tussen de instrumenten te handhaven.

9.

De uitvoering van de begroting en het gebruik van de financiële instrumenten moeten wel met een zekere flexibiliteit gepaard gaan: een daadwerkelijke herziening halverwege en overeenkomstig de vastgestelde beleidsprioriteiten moet mogelijk zijn. Voorts dient die soepelheid gepaard te gaan met faire toewijzing van middelen.

10.

Het zou inderdaad goed zijn wanneer in het immigratiebeleid niet alleen wordt gekeken naar de situatie in de landen van herkomst, maar tevens rekening wordt gehouden met de behoeften van de Europese arbeidsmarkt en de demografische ontwikkelingen. De bedoeling is een systeem dat alle partijen voordeel biedt, dus ook de landen van oorsprong, die zo vaak financieel door de Unie worden gesteund. (3)

11.

De lidstaten moeten op EU-niveau beter coördineren ten behoeve van het beheer van de buitengrenzen en de invoering van een gemeenschappelijk Europees asielstelsel.

12.

Het gebruik van de middelen moet transparant, en bijbehorende voorstellen, projecten en resultaten, moeten zichtbaar zijn, alsook gemakkelijk toegankelijk en begrijpelijk voor de gewone burger.

13.

De Commissie richt zich terecht op flexibiliteit en resultaten, maar dat vergt wel goed plannen en participatie van en betrokkenheidsgevoel bij alle stakeholders. Daarom moeten ook de LRA, gespecialiseerde internationale organisaties, het maatschappelijk middenveld en de begunstigden zelf vanaf de planningsfase mee kunnen doen want de programma's en projecten worden vaak door hen uitgevoerd.

14.

Ook bestaat er behoefte aan onafhankelijke controle en evaluatie om ervoor te zorgen dat de fondsen efficiënt worden gebruikt en de uitvoerende organisaties de zaken goed beheren. Dit zou een prikkel kunnen zijn om de prestaties van instellingen te verbeteren. Ook dienen de stakeholders gezamenlijk zowel kwantitatieve als kwalitatieve indicatoren te ontwikkelen. Het Comité wijst erop dat bepaalde kwalitatieve indicatoren doeltreffend en kostendrukkend kunnen zijn. Ook roept het Commissie en Parlement ertoe op om de fondsen versterkt aandacht te geven zodat onafhankelijke controle en evaluatie tot stand kunnen komen.

15.

De voorgestelde hervormingen komen de toegang tot financiering vast en zeker ten goede. Het Comité roept er wel toe op om te blijven werken aan mechanismen om informatie over financieringsmogelijkheden te verspreiden. In de grotere landen zouden de LRA kunnen worden ingeschakeld om regionale en lokale voorlichtingsbijeenkomsten te organiseren zodat organisaties en stakeholders die ver van de grote steden werken ook kunnen participeren.

16.

Weliswaar zijn vereenvoudiging en flexibiliteit als positief aan te merken, maar de voorgestelde hervormingen werken ook onzekerheid in de hand omtrent de middelenverdeling over sectoren en doelstellingen. Daarom moet op basis van een grondig onderzoek, met prioriteit voor de in het spel zijnde rechten, efficiënt en naargelang behoeften worden toegewezen. Daarvoor kunnen mechanismen en waarborgen worden ingevoerd, en daartoe behoort ook de betrokkenheid van de LRA en andere stakeholders bij het ontwerpen van nationale strategieën.

17.

Verder moeten de fondsen in het licht van institutionele capaciteit en projectvoorstellen gelijkelijk worden verdeeld en niet over slechts een beperkt aantal begunstigden.

18.

Mocht er te weinig geld zijn, dan denkt het Comité dat er voorrang moet worden verleend aan de bescherming van fundamentele rechten en vrijheden, inclusief de rechten aangaande minimale levensbehoeften, gender gerelateerde kwesties en asielrecht, alsook aan capaciteitsopbouw door de LRA om de migrantenstroom te beheren.

19.

Het belang van participatie voor daadwerkelijke resultaten kan alleen maar worden benadrukt. Het Comité steunt dan ook de voorstellen die de lidstaten ertoe verplichten om met alle betrokken overheidsinstanties en stakeholders (waaronder het maatschappelijk middenveld en international organisaties) partnerschappen te organiseren voor opzet, uitvoering en controle van de nationale programma's.

20.

Daarom dringt het erop aan dat die partnerschappen met stakeholders worden versterkt en verplicht worden gesteld. De beginselen van de huidige ontwerprichtlijn met algemene bepalingen (4) weerspiegelen het bindende karakter van die participatie wellicht onvoldoende. Coördinatiemechanismen zijn dwingend voorgeschreven, maar op andere gebieden bestaat er veel keuzevrijheid betreffende het al dan niet daadwerkelijk aangaan van substantiële partnerschappen.

21.

Ondanks de eventuele vereenvoudigingseffecten is het misschien toch niet zinvol om één autoriteit voor alle uit de fondsen gefinancierde activiteiten aan te stellen. Ter wille van eerlijke besluitvorming is een transparante en evenwichtige besluitvorming geboden. Juridische kwesties zouden er ook in de weg aan kunnen staan dat een gedelegeerde autoriteit onder toezicht van een de nationale verantwoordelijke autoriteiten mag werken. Daarom stelt het Comité voor, de verordeningen dusdanig flexibel te maken dat de lidstaten hun constitutionele structuren niet hoeven te wijzigen indien de doelstellingen net zo goed via partnerschappen kunnen worden gerealiseerd.

22.

Dat is een goed streven, maar het moet wel zo zijn dat de normen van de lidstaten met betere systemen en structuren de overhand hebben en de algemene kwaliteit niet wordt gereduceerd tot die van de lidstaten met zwakkere stelsels.

23.

Verder zou duidelijker moeten worden aangegeven of EASO alleen de direct aan die organisatie toegewezen fondsen mag gebruiken of ook toegang heeft tot de fondsen voor binnenlandse zaken.

24.

De Commissie heeft terecht oog voor de rol van de LRA bij de opvang- en asielstelsels en de integratie van onderdanen van derde landen en legale migranten.

25.

Ook is het een goede zaak dat zij zich wil concentreren op de zwaksten, waaronder de slachtoffers van mensensmokkel.

26.

Voorts dient integratie in het teken van duurzaamheid te staan. Het moet immers van twee kanten komen en de acties moeten dus zowel op de autochtone als de allochtone gemeenschappen gericht zijn.

27.

Ook dienen de fondsen de door de Commissie aanbevolen maatregelen te ondersteunen. Daarmee wordt de „multilevel governance”-aanpak van de tweede „Europese agenda voor de integratie van onderdanen van derde landen” (5) erkend.

28.

Het EHRM en mensenrechtenorganisaties houden de administratieve bewaringspraktijken in de Unie in het oog en het Comité wijst erop dat er bij financiering van projecten in verband met bewaring voor moet worden gezorgd dat die strookt met EU-recht en de rechtspraak van het EHRM.

29.

Gezinsleden die in meerdere lidstaten international bescherming genieten moet worden toegestaan samen te wonen en in dezelfde lidstaat bescherming te krijgen.

30.

De Europese grensregio's moeten, vooral in bijzonder moeilijke periodes, efficiënter ondersteund worden op het gebied van asiel en migratie. (6)

31.

De criteria en mechanismen voor overbrenging moeten non-discriminatoir zijn en zich richten op de zwaksten. Maar ook dient er oog te zijn voor de situatie op de Europese arbeidsmarkt en dat geldt met name voor personen die gebonden zijn aan zones waar nauwelijks werk te vinden is. In die criteria mag dus geen voorrang worden gegeven aan personen met veel vaardigheden en die reeds in het land van opvang geïntegreerd zijn.

32.

De LRA zijn goed geplaatst om mee te doen aan het opzetten van dergelijke mechanismen. (7)

33.

De steun voor overbelaste landen moet afhankelijk worden gesteld van de prestaties van een land op het gebied van de mensenrechten en respect voor de opvangvoorwaarden van de Unie, en dit dient dus prikkels voor verbetering te bevatten.

34.

Invoering van een EU-hervestigingsprogramma verdient bijval en het Comité zou graag een duidelijk kader zien dat gezamenlijk wordt uitgewerkt door EASO, UNHCR en NGO's, en waarbij goede praktijken van elders in de wereld voor ogen worden gehouden. De Unie moet hier een voorbeeldfunctie vervullen waar het gaat om opsporing en bescherming van diegenen die het meest door de internationale gemeenschap vergeten zijn.

35.

Verder moeten er prikkels en voorlichting over voordelen komen om de lidstaten ertoe aan te zetten meer plaatsen voor hervestiging beschikbaar te stellen.

36.

Het Comité benadrukt dat er een duidelijk onderscheid moet worden gemaakt tussen hervestiging van personen uit derde landen en overbrenging binnen de EU. Hetzelfde geldt voor het aantal mensen dat binnen die twee programma's vallen.

37.

De programma's in kwestie moeten principieel op zuiver vrijwillige basis en overeenkomstig de doelstellingen van ontwikkelingssamenwerking worden uitgevoerd, hetgeen moet uitmonden in maatschappelijke integratie voor de lange termijn van betrokkenen. (8) De terugkeer dient van concrete perspectieven vergezeld te gaan en ook mag het niet zo zijn dat er weer aan een nieuw vertrek wordt gewerkt. (9) Daarvoor kan worden gezorgd middels partnerschappen met een gespecialiseerde internationale organisatie als het IOM.

38.

Het succes van terugkeerstrategieën kan niet voldoende worden gemeten aan de hand van zuiver kwantitatieve indicatoren zoals het aantal terugkeerders. Dat aantal moet met het aantal dossiers worden vergeleken en daarbij dient ook naar kwaliteitsfactoren voor de lange termijn te worden gekeken.

39.

Het Comité moet hoe dan ook bij de verhoging van die veiligheid worden betrokken en ook bestaat er behoefte aan capaciteitsopbouw bij de LRA.

40.

Verder moet bij de financiering in dit verband worden beseft dat er in meer onderzoek moet worden geïnvesteerd en dat er aan innovatie en uitwisseling van deskundigheid moet worden gedaan op gebieden als cyberveiligheid, forensisch onderzoek, bescherming van vitale infrastructuur en veiligheid in steden. De Commissie moet dit alles bevorderen in lijn met de toegenomen noodzaak om zelfs meer specifieke en ingewikkelde problemen aan te pakken.

41.

Ook benadrukt het Comité andermaal het belang van de LRA voor politiële en veiligheidssamenwerking middels opleiding, uitwisseling van goede praktijken, preventieprogramma's, ontwikkeling van gemeenschappelijke instrumenten en IT-systemen en betere communicatie.

42.

In iedere lidstaat zouden de LRA-netwerken moeten worden versterkt en gebruikt (zo nodig worden er nieuwe opgericht) ter vergemakkelijking van de uitwisseling van goede praktijken in verband met maatschappelijke integratie, beroepsopleiding en kennis over geweldadig extremisme dat uit lokale districten en wijken voortkomt. Dit zou het werk kunnen ondersteunen van het onlangs opgerichte Europees netwerk tegen radicalisering (RECORA).

43.

De financiering uit de fondsen zou vergezeld moeten gaan van lokale openbare raadplegingen waarbij zij die zich uitgesloten voelen worden betrokken. Dit kan helpen om een breed beeld te krijgen van lokale ervaringen en terrorismeconcepten en beweegredenen voor de overstap op extremisme.

44.

Ook moet er beter worden gekeken naar bancaire en zakelijke praktijken om inzicht te krijgen in de financiering van terrorisme en georganiseerde misdaad via witwassen en koppeling van criminele activiteiten aan bedrijven uit de bovenwereld.

45.

Daarnaast wijst het Comité op het belang van inbeslagname van door criminaliteit verkregen activa. Dat is zonder meer een manier om misdaad lik op stuk te geven, en daarom kan het CvdR zich zonder meer vinden in het Commissievoorstel om de confiscatieregelingen van de EU te versterken. (10)

46.

Voorts kunnen publiek/private partnerschappen een positief effect hebben, maar de veiligheidsbewaking mag niet worden geprivatiseerd.

47.

Er moet genoeg geld voor grenscontrole worden uitgetrokken. (11) Maar het staat niet vast dat zwaar daarin investeren de meest efficiënte methode is om illegale immigratie duurzaam en substantieel te bestrijden.

48.

Organisaties als UNHCR moeten onafhankelijk toezicht houden op acties aan de grens om ervoor te zorgen dat grondrechten, inclusief gender gerelateerde kwesties, worden gerespecteerd.

49.

Het menselijk leven heeft voorrang op wat dan ook en daarom roept het Comité de lidstaten op tot meer samenwerking en gedeelde verantwoordelijkheid met als doel nog meer mensen te redden. Door die verantwoordelijkheid te delen zouden er wel eens meer levens op zee kunnen worden gered.

50.

Het Comité kan zich vinden in veranderingen om in noodsituaties sneller te kunnen reageren.

51.

Het roept de Commissie op tot planning en ontwikkeling van grensoverschrijdende operaties met actieve deelname van de grensregio's. Zo kunnen de regio's hun ervaring met civiele bescherming bundelen en komt er een solide operationele basis voor een Europese eenheid die op noodsituaties kan reageren.

52.

Ook wordt de Commissie ertoe opgeroepen om zich vaker direct met noodsituaties te bemoeien om overzicht te behouden en bij grensoverschrijdende coördinatie te helpen.

53.

De lidstaten worden aangemoedigd om multidisciplinaire teams voor snelle reactie op te zetten. Zulks met name voor noodsituaties bij gemengde migrantenstromen waarbij kennis van asielrecht en grondrechten essentieel is.

54.

Sommige noodsituaties kunnen lang duren en dan moet er financiering voor die duur beschikbaar zijn.

55.

Een meer samenhangende benadering van interne en externe aspecten van migratiebeheer en interne veiligheid verdient inderdaad bijval, maar ook zijn samenwerking en dialoog met derde landen geboden ten behoeve van zowel aanpak van illegale immigranten als behandeling van legale migranten.

56.

Verder kunnen de LRA die het dichtste bij derde landen zijn gesitueerd of daarmee de sterkste banden hebben de Unie essentiële contacten bezorgen voor samenwerking met die landen, en zodoende substantieel bijdragen tot de verbetering van de levensomstandigheden in de steden en regio's van de landen van herkomst en doorvoer. (12) Via de samenwerking met de LRA in toetredings- en naburige landen (bijv. werkgroepen, GRC's, CORLEAP, ARLEM), is het Comité goed geplaatst om de doelstellingen van de fondsen buiten de EU te promoten.

57.

Voorts is het verschil tussen al dan niet ontwikkelingsactiviteiten ten aanzien van derde landen niet duidelijk en het Comité vraagt dan ook om samenhang en coördinatie tussen de onder de noemer van „hulp”, „ontwikkeling” of „binnenlandse zaken”gefinancierde projecten. Een en ander op basis van solidariteit en met derde landen gedeelde verantwoordelijkheid.

58.

Ten slotte moet ervoor worden gezorgd dat de lidstaten hun belangen niet via het externe aspect van de fondsen gaan behartigen en ook moeten er mechanismen komen voor transparantie in de bilaterale samenwerking tussen lidstaten en derde landen.

13.9.2012   

NL

Publicatieblad van de Europese Unie

C 277/43

—

meent dat de voorgestelde programma's belangrijke instrumenten zijn voor de uitvoering van het EU-beleid op de gebieden justitie, rechten en burgerschap;

—

vindt de voorstellen verenigbaar met het subsidiariteitsbeginsel, daar er enerzijds een relevant grensoverschrijdend aspect is voor de betrokken sectoren en anderzijds omdat er voorzien wordt in de totstandbrenging van een Europese ruimte van justitie en recht, die mechanismen vergt voor transnationale samenwerking en mogelijkheden voor netwerken voor geïnteresseerde professionals. Normaliter zijn deze doelstellingen niet doeltreffend te verwezenlijken met uitsluitend het optreden van afzonderlijke lidstaten;

—

denkt dat op grond van de in het meerjarig financieel kader (2014-2020) opgenomen financiële bepalingen de acties met een Europese meerwaarde kunnen worden vervolgd. Deze zijn gericht op de uitbreiding van de Europese ruimte van justitie, alsook op de verbeterde bevordering en bescherming van de rechten van de burger, zoals vastgelegd in het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie en het Handvest van de grondrechten van de Europese Unie;

—

herhaalt zijn vastbeslotenheid en bereidheid om op de bres te staan voor de ruimte van vrijheid, veiligheid en recht, alsook zijn inzet om het Europese burgerschap te bevorderen;

—

roept de Commissie en de lidstaten op om de lokale en regionale overheden zo veel mogelijk bij de uitvoering van de programma's te betrekken, met name voor de opzet en ontwikkeling van de jaarlijkse werkprogramma's;

—

stelt voor dat bij de raadplegingsprocedure een vertegenwoordiger van het Comité van de Regio's kan worden betrokken.

Rapporteur

De heer VARACALLI (IT/ALDE), burgemeester van Gerace

Referentiedocumenten

1.

meent dat de voorgestelde programma's belangrijke instrumenten zijn voor de uitvoering van het EU-beleid op de gebieden justitie, rechten en burgerschap; het gaat immers om programma's die in hun geheel gericht zijn op het steunen van bewustmakings- en voorlichtingsactiviteiten in de lidstaten, het bevorderen van de toepassing van het recht en het beleid van de Unie in de lidstaten, de bevordering van de transnationale samenwerking en de verbetering van de kennis van eventuele problemen in bepaalde sectoren, om te zorgen dat het beleid en de normen op concrete gegevens berusten. Met name het programma “Europa voor de burger” is gericht op de ontwikkeling van het burgerschap van de Unie.

2.

De voorstellen zijn verenigbaar met het subsidiariteitsbeginsel, daar er enerzijds een relevant grensoverschrijdend aspect is voor de betrokken sectoren en anderzijds omdat er voorzien wordt in de totstandbrenging van een Europese ruimte van justitie en recht, die mechanismen vergt voor transnationale samenwerking en mogelijkheden voor netwerken voor geïnteresseerde professionals. Normaliter zijn deze doelstellingen niet doeltreffend te verwezenlijken met uitsluitend het optreden van afzonderlijke lidstaten.

3.

De voorstellen stroken ook met het evenredigheidsbeginsel: er is in de eerste plaats nagegaan of vorm en inhoud objectief overeen lijken te komen met wat eventueel vereist is om aan de doelstellingen te voldoen. Voorts lijkt de voor de drie programma's in totaal uitgetrokken financiering toereikend voor een doeltreffende uitvoering ervan. Verder is de financiering gehandhaafd op het niveau van de middelen voor de nu in uitvoering zijnde programma's voor dezelfde actiegebieden. Het budget kan uitdrukkelijk naar boven worden bijgesteld in geval van toetreding van een nieuwe lidstaat.

4.

Wat betreft de verbetering van de regelgeving waardeert het CvdR de effectbeoordelingen bij het voorstel, die in voldoende mate gemotiveerd en compleet zijn. Ook heeft de Commissie, tijdens de voorbereidende fase, belanghebbenden geraadpleegd; de resultaten daarvan zijn opgenomen in de effectbeoordelingen. Tevens zijn de lokale en regionale overheden op diverse niveaus geraadpleegd.

5.

Op grond van de in het meerjarig financieel kader (2014-2020) opgenomen financiële bepalingen kunnen volgens het CvdR de acties met een Europese meerwaarde worden vervolgd. Deze zijn gericht op de uitbreiding van de Europese ruimte van justitie, alsook op de verbeterde bevordering en bescherming van de rechten van de burger, zoals vastgelegd in het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie en het Handvest van de grondrechten van de Europese Unie.

6.

Hopelijk blijven de programma's bijdragen aan een gestaag toenemend en beter begrip van de EU bij de burger, vooral door hun actieve deelname te bevorderen, alsook aan een forse verbetering van het collectief bewustzijn.

7.

Verder zal de uitvoering van de programma's “Rechten en burgerschap” (met verwijzing naar de specifieke doelstelling “bijdragen tot de versterking van de uitoefening van de uit het burgerschap van de Unie voortvloeiende rechten”) en “Europa voor de burgers” (met verwijzing naar de algemene doelstelling (“… de capaciteit voor burgerparticipatie op het niveau van de Unie te vergroten” en de specifieke doelstelling “aanmoediging van democratische en burgerparticipatie op het niveau van de Unie, …”) het hopelijk mogelijk maken om de Europese burgers meer te doordringen van de recente mogelijkheid, die hun in Verordening (EU) nr. 211/2011 van het Europees Parlement en de Raad van 16 februari 2011 over het burgerinitiatief rechtstreeks is toegekend, om wetsvoorstellen voor te leggen aan de Commissie over kwesties inzake de EU-bevoegdheden. Ook organisaties kunnen deze initiatieven nemen of deze ondersteunen.

8.

Het CvdR herhaalt zijn vastbeslotenheid en bereidheid om op de bres te staan voor de ruimte van vrijheid, veiligheid en recht, alsook zijn inzet om het Europese burgerschap te bevorderen.

9.

Met name wat het programma “Rechten en burgerschap” betreft, acht het CvdR het noodzakelijk dat er voor de genderdimensie op passende en doeltreffende wijze uitvoering wordt gegeven aan de suggesties uit het verordeningsvoorstel, zoals die zijn vervat in: overweging (12) inzake de voortzetting en de ontwikkeling van de drie vorige programma's, met name op het punt van het specifieke programma ter voorkoming en bestrijding van geweld tegen kinderen, jongeren en vrouwen en ter bescherming van slachtoffers en risicogroepen (het Daphne III-programma) en de onderdelen “Gelijkheid van mannen en vrouwen” en “Discriminatiebestrijding en verscheidenheid” van het communautaire programma voor werkgelegenheid en maatschappelijke solidariteit Progress; artikel 4 (Specifieke doelstellingen), sub b, met name op het punt van de specifieke doelstelling inzake non-discriminatie op grond van geslacht en de gelijkheid van mannen en vrouwen.

10.

In beginsel waardeert het CvdR de voorgenomen vervanging van de zes operationele programma's voor de periode 2007-2013 door twee programma's. De beperking kan een vlotter en efficiënter beheer van de acties mogelijk maken, waardoor de middelen hopelijk gerichter zullen worden verdeeld en geografisch scheve verhoudingen (die de Commissie met verwijzing naar de lopende programma's zelf noemt in het financieel memorandum bij het voorstel) worden voorkomen.

11.

De Commissie en de lidstaten zouden de lokale en regionale overheden zo veel mogelijk bij de uitvoering van de programma's moeten betrekken, met name voor de opzet en ontwikkeling van de jaarlijkse werkprogramma's.

12.

De Commissie zou ook werk moeten maken van een verdere verfijning van de mechanismen voor preventieve controle van de kwaliteit van de verzoeken, zeker gezien de geplande, en ook correcte, mogelijkheid dat de acties ook particuliere organisaties ten goede komen.

13.

De problemen die centraal staan in de ruimte van vrijheid, veiligheid en recht, zijn van bijzonder belang voor de lokale en regionale overheden, vooral gelet op de rechtstreekse gevolgen voor het dagelijks leven van de burgers in de Unie en voor de eigen taken van de lokale en regionale overheden, alsook gezien het feit dat de lokale en regionale overheden veel cruciale bevoegdheden hebben op gebieden die onder deze ruimte vallen.

14.

Subsidiariteit en nabijheid bij burgers en inwoners betekenen voor de lokale en regionale overheden dat zij rechtstreeks in contact staan met de zorgen en wensen van die burgers, voor wie de lokale instellingen er vaak in slagen om met innovatieve en passende oplossingen te komen.

15.

Onder verwijzing naar het programma “Europa voor de burger” zij vermeld dat deelname aan stedenbanden, wat in het programma uitdrukkelijk wordt toegejuicht, goed uitpakt voor de uitwisseling van ervaringen tussen gemeenschappen in verschillende gebieden, doordat geëxperimenteerd wordt met succesvolle initiatieven, waarbij de overheden zich ook als promotoren en facilitatoren van burgerschap kunnen opwerpen.

16.

Het CvdR staat achter de mogelijkheid, vermeld in de drie verordeningsvoorstellen, dat alle publieke instanties, waaronder lokale en regionale overheden, toegang krijgen tot de programma's. Gewezen zij echter op de eis dat de aanmeldingsprocedures niet buitengewoon ingewikkeld mogen zijn, vooral ten aanzien van de complementariteit tussen de programma's en de hiermee verbonden welkome optie om ook middelen uit andere programma's te gebruiken, mits de financiering verschillende uitgavenposten dekt.

17.

Het CvdR herhaalt de reeds in eerdere adviezen uitgesproken instemming met de doelstellingen uit de programma's; het wijst op zijn permanente inzet om de toepassing ervan te bevorderen en te begunstigen, ook in nabije landen, via de eigen organen voor samenwerking (werkgroepen, gemengde raadgevende comités, Corleap, ARLEM), uit hoofde van de relevante samenwerkingsakkoorden en in samenwerking met de Commissie.

18.

Nogmaals zij gewezen op het belang van de tot stand te brengen ruimte van vrijheid, veiligheid en recht ten dienste van de burger in een wereld gekenmerkt door toenemende mobiliteit. In het verlengde van de reeds lang bepleite bevordering door het Comité van de Regio's van een systeem op diverse niveaus ter bescherming van de grondrechten is het CvdR ingenomen met de vooruitgang in de verwezenlijking van de ruimte van vrijheid, veiligheid en recht, waardoor de burger in het centrum van het project is komen te staan.

19.

Het blijft nodig de vraagstukken veiligheid en bescherming van rechten en fundamentele vrijheden evenwichtig op elkaar af te stemmen door toepassing van coherente instrumenten in de ruimte van vrijheid, veiligheid en recht: in dit verband kan niet verzwegen worden dat Europa zeker beschikt over een solide regelgevingskader voor de bescherming van de rechten van de mens, dat in de praktijk steeds verbeterd moet worden, omdat de uitoefening van die rechten feitelijk gewaarborgd moet zijn.

20.

Het is een goede zaak dat de drie programma's, ondanks de onderlinge objectieve verschillen, bijdragen aan de bewustmaking van de burgers van de Europese dimensie van hun burgerschap als instrument om betrokken te worden bij het Europese integratieproces en om de constructie van de Europese democratie te versterken.

21.

Herinnerd zij aan enkele overwegingen uit een recent goedgekeurd advies over het nieuwe meerjarig financieel kader na 2013, waar gewezen is op de noodzaak om passende middelen aan te boren ter bevordering van de grondrechten, de democratie en de participatie van de burger voor de totstandbrenging van een Europees burgerschap. Daarbij is gewezen op het primaire belang, voor het programma “Europa voor de burger”, om de partnerschappen ter ondersteuning van maatschappelijke organisaties op Europees niveau centraal te stellen. Ook moet opgemerkt worden dat de veiligheid van de EU nauw samenhangt met de bevordering van de democratie, goed bestuur en de rechtsstaat in derde landen. Het is aan de Unie deze waarden wereldwijd uit te dragen.

22.

Het CvdR herinnert eraan dat het de aandacht heeft gevestigd op de ondersteuning van diverse vormen van territoriale samenwerking ter uitvoering van projecten en acties die het Europese burgerschap handen en voeten moeten geven en die kunnen bijdragen tot minder bureaucratische belemmeringen en rompslomp, ook door verspreiding van de vele goede praktijken in verband met grensoverschrijdende diensten. Te denken valt aan praktijken op het gebied van gezondheidszorg en meertaligheid.

23.

Het CvdR hoopt dat de voor dit soort fundamentele aspecten geplande maatregelen prioriteit kunnen krijgen in de jaarlijkse werkprogramma's, met name wat betreft de programma's “Rechten en burgerschap” en “Europa voor de burger”.

24.

De samenvoeging van de zes oude programma's op het gebied van “justitie” en “rechten en burgerschap” tot twee nieuwe programma's en de herziening van het programma “Europa voor de burger” kunnen het de komende zeven programmajaren gemakkelijker maken om prioriteiten te stellen. Ook zullen daardoor de beheerskosten voor de EU dalen, zal de bureaucratie voor de begunstigden afnemen en zal het mogelijk worden projecten waarmee verschillende programmadoelstellingen worden nagestreefd, beter op elkaar af te stemmen.

25.

Het CvdR heeft er al eerder op gewezen, met name i.v.m. de problemen op het vlak van justitie, hoe belangrijk het is dat het beleid op het gebied van justitie en binnenlandse zaken wordt afgestemd op en geïntegreerd met het overige EU-beleid, in het bijzonder het buitenlands en sociaaleconomisch beleid. Een betere coördinatie van al dit beleid heeft zeker een positief effect op de algehele doeltreffendheid ervan.

26.

Het CvdR kan zich vinden in de stelling dat de bevordering van burgerschap een transversaal thema vormt dat ook in ander EU-beleid aandacht verdient. In dit verband is de beoogde synergie met het instrument voor pretoetredingssteun (IPA) essentieel om ervoor te zorgen dat de toekomstige burgers van de Unie over het Europees burgerschap en hun rechten en plichten worden geïnformeerd.

27.

In dit licht hoopt het CvdR dat uitvoering wordt gegeven aan concrete oplossingen waarmee de voorgestelde programma's en andere EU-instrumenten daadwerkelijk met elkaar in verband kunnen worden gebracht en elkaar kunnen gaan aanvullen. Het verzoekt de Commissie om voortdurend informatie te verschaffen over de manieren waarop zij een en ander wil realiseren.

28.

Het is zorgwekkend dat de lokale en regionale overheden objectief gezien onvoldoende mogelijkheden krijgen om adequaat bij te dragen aan de uitwerking van de jaarlijkse werkprogramma's en de evaluatie van minstens twee van de drie specifieke programma's: in geen enkele fase van de opbouw van het Europa van de burgers mogen de lokale en regionale overheden aan de zijlijn blijven staan, aangezien zij essentiële instituties zijn die de democratische legitimiteit van besluitvormingsprocessen vergroten.

29.

De lokale en regionale overheden moeten bij monde van het Comité van de Regio's gegarandeerd formeel kunnen deelnemen aan de uitwerking van de jaarlijkse activiteitenprogramma's van de programma's “Rechten en burgerschap” en “Europa voor de burger”.

30.

Met verwijzing naar de door de Commissie tussentijds en achteraf op te stellen evaluatieverslagen over het programma “Rechten en burgerschap” vindt het CvdR dat het zelf daarover een verantwoord oordeel kan geven, zoals het dat al formeel mag doen voor het programma “Europa voor de burger”. Het pleit daarom voor een specifieke bepaling van deze strekking in het voorstel voor het programma “Rechten en burgerschap”.

31.

Voor het bepalen van de mate waarin de specifieke doelstellingen van het programma “Rechten en burgerschap” zijn gehaald, moet ook gebruik worden gemaakt van kwalitatieve en kwantitatieve gegevens over de uitoefening en toepassing van de desbetreffende rechten zelf, omdat de in dit verband genoemde ‘ervaring op Europees niveau’ geen adequaat criterium is om resultaten aan af te meten. In deze context zij erop gewezen dat het Europees Bureau voor de grondrechten (FRA) en het Europees Instituut voor gendergelijkheid zich bezighouden met de uitwerking van passende indicatoren en met vergelijkend onderzoek ter zake.

32.

Het CvdR beaamt dat de nu voorgestelde programma's via de beoogde bewustmakings- en voorlichtingsactiviteiten voor Europese burgers, van zeer groot belang zouden moeten zijn voor met name een volledige toegang tot informatie, hetgeen voor een actieve deelname aan de politiek steeds onmisbaarder wordt. Het CvdR heeft op dat laatste al eens eerder gewezen en zijn eigen leden toen opgeroepen zich in te spannen voor een echt gewaarborgde toegang tot informatie in de lidstaten.

33.

De in het programma “Justitie” beoogde voortzetting van de uitwisseling van nationaal justitiepersoneel - binnen het bredere kader van het Europees justitieel netwerk - zal langzamerhand leiden tot een grotere wederzijdse erkenning door de lidstaten van elkaars rechtssystemen en ook tot meer onderling vertrouwen.

34.

Het CvdR staat met volle overtuiging achter het specifieke voorstel voor de financiering van opleidingsactiviteiten voor justitiepersoneel, zoals bepaald in artikel 6 van het voorstel voor het programma “Justitie”. Opleiding en bewustmaking zijn immers essentieel voor de opbouw van een rechtvaardig Europa.

35.

Het CvdR beveelt aan er goed op te letten dat alle particuliere en openbare partijen die op het gebied van justitie werkzaam zijn, daadwerkelijk bij dergelijke opleidingsactiviteiten worden betrokken.

36.

De opleidingsactiviteiten die worden gefinancierd in het kader van het programma “Rechten en burgerschap” zouden ook educatie over het Europees burgerschap moeten omvatten voor scholieren en voor degenen die het burgerschap van een van de lidstaten willen verwerven, in lijn met en ter ondersteuning van het uitgangspunt om actief burgerschap onder jongeren via het onderwijs te bevorderen.

37.

Het CvdR kan zich vinden in de in het programmavoorstel genoemde financiële steun voor de ontwikkeling van online lesprogramma's, want dit sluit aan op zijn oproep om opleidingsactiviteiten m.b.t. burgerschap via de media en ICT te stimuleren.

38.

Met de programma's “Justitie” en “Rechten en burgerschap” kunnen voor de lokale en regionale overheden ook op doeltreffende wijze meer mogelijkheden worden gecreëerd voor grensoverschrijdende samenwerking inzake vraagstukken i.v.m. de ruimte van vrijheid, veiligheid en recht.

39.

Het CvdR staat principieel volledig achter de door de Commissie voor de drie programma's gekozen resultaatgerichte aanpak, die hoofdzakelijk is gebaseerd op een mechanisme van indicatoren om te meten in welke mate de programmadoelstellingen worden verwezenlijkt. Het wijst er echter op dat alleen het voorstel voor het programma “Europa voor de burger” een volledige lijst van indicatoren omvat en bijvoorbeeld in het programma “Justitie” voor elke doelstelling slechts één indicator wordt genoemd en alleen wordt gezinspeeld op een reeks niet nader gedefinieerde andere indicatoren. Het CvdR stelt daarom voor om een en ander meer en uitgebreider te specificeren, bij voorkeur met niet alleen kwantitatieve, maar ook kwalitatieve criteria.

40.

Het voorstel voor het programma “Europa voor de burger” is flexibeler van opzet in vergelijking met het momenteel lopende programma. Om die reden worden er vooraf geen quota vastgesteld voor de afzonderlijke acties die in het kader van het nieuwe programma kunnen worden uitgevoerd.

41.

In dit verband vindt het CvdR echter dat stedenbanden niet alleen in aanmerking zouden moeten kunnen blijven komen voor steun uit het programma, maar dat daarvoor ook vooraf nog altijd een quotum zou moeten worden vastgesteld. In het huidige programma bedraagt dat quotum bijna een derde van het totale budget en dat zou zo kunnen blijven.

42.

Derhalve pleit het CvdR ervoor om een passend deel van het totale voor het programma “Europa voor de burger” beschikbare budget te bestemmen voor activiteiten in het kader van stedenbanden, met name gelet op de belangrijke en erkende rol die stedenbanden spelen in het reeds geconsolideerde proces van het creëren van sterke en duurzame contacten tussen burgers, ook uit derde landen.

43.

Het Europees Parlement en de Raad hebben onlangs het Europees erfgoedlabel ingevoerd als instrument ter bevordering van het gemeenschappelijk cultureel erfgoed van de lidstaten met inachtneming van nationale en regionale verschillen. Voor de verwezenlijking van de doelstellingen van het programma “Europa voor de burger” zou net als bij de inmiddels erkende onderscheiding “Europese culturele hoofdstad” ter stimulering van de Europese identiteit en het Europees burgerschap, gebruik kunnen worden gemaakt van de culturele erfgoedsites waaraan dit nieuwe label wordt toegekend.

13.9.2012   

NL

Publicatieblad van de Europese Unie

C 277/51

—

is verheugd over de pogingen om de bewakings- en rapportagevereisten in het voorstel te stroomlijnen en te vereenvoudigen, maar verzoekt wel het voorstel zodanig te wijzigen dat een ruimtelijke/regionale context wordt geschapen voor de uitstoot van broeikasgassen en de prognoses en de koolstofarme ontwikkelingsplannen;

—

dringt erop aan dat alle gebruikte gegevens/methoden openbaar en geen privé-eigendom zijn, transparant en daarom navolgbaar zijn, en zijn vastgesteld door een instantie als het Europees Milieuagentschap om problemen met verdubbeling te voorkomen en beleidsvorming in een beleidscontext met meerdere bestuurslagen (multilevel governance) te vergemakkelijken;

—

vindt dat het ruimtelijke effect van uitstoot een wezenlijke overweging dient te zijn in het bredere beleid, de programma's, de toekenning van financiering en de projecten van de Commissie;

—

verwijst de Europese Commissie naar de initiatieven van het Burgemeestersconvenant, ClimAct Regions, carbonn, ICLEI en EUCO2 80/50 als voorbeelden van op regionaal niveau ondernomen activiteiten met internationale uitstraling om de uitstoot van CO2 te verminderen;

—

bepleit het harmoniseren van de prognoses van lidstaten om een consistente set prognoses te verschaffen, inclusief verslaglegging over het gebruik van duurzame energie en over energie-efficiëntie;

—

herhaalt zijn oproep die het tijdens de klimaatconferentie COP 17 in Durban en tijdens eerdere UNFCCC-conferenties heeft gedaan om de maatregelen die op lokaal en regionaal niveau worden genomen voor de bestrijding van en aanpassing aan de klimaatverandering, te erkennen.

Rapporteur

Neil SWANNICK (UK/PSE), lid van de gemeenteraad van Manchester

Referentiedocument

Voorstel voor een verordening van het Europees Parlement en de Raad betreffende een bewakings- en rapportagesysteem voor de uitstoot van broeikasgassen en een rapportagemechanisme voor overige informatie op nationaal niveau en op het niveau van de Unie met betrekking tot klimaatverandering

COM(2011) 789 final

—

de uitstoot van broeikasgassen, en

—

de prognoses en de koolstofarme ontwikkelingsplannen;

—

openbaar en geen privé-eigendom zijn,

—

transparant en daarom navolgbaar zijn, en

—

zijn vastgesteld door een instantie als het Europees Milieuagentschap om problemen met verdubbeling te voorkomen

—

het voorstel, de raadpleging van belanghebbenden en de daaraan voorafgaande effectbeoordeling;

—

de opname van de verplichting om samen met inventarisgegevens ook prognoses en verzachtende maatregelen te rapporteren;

—

de toezegging om de bewaking en rapportage op internationaal niveau en binnen de Europese Commissie te harmoniseren en om de tenuitvoerlegging van het bewakings- en rapportagemechanisme te vergemakkelijken. We verwachten echter dat de Europese Commissie verbintenissen binnen het regionale kader gebruikt om het voorstel uit te breiden;

—

de pogingen om de bewakings- en rapportagevereisten in het voorstel te stroomlijnen en te vereenvoudigen;

—

de samenhang tussen de ramingen van de uitstoot van broeikasgassen en die van lokale emissies;

—

het clearinghouse-mechanisme van de EU en hoopt dat dit voor nationale, regionale en lokale klimaatbeleidsmakers een nuttig instrument zal vormen;

—

het feit dat ook andere effecten van de luchtvaart op de opwarming van de aarde in aanmerking worden genomen.

—

de expliciete vermelding in het voorstel van aanpassing als een lokale aangelegenheid, zonder ook verzachting expliciet als lokale aangelegenheid te noemen, op de lange termijn de doelmatigheid van het verzachtingsbeleid zal hinderen;

—

er geen begeleiding is met betrekking tot de werkelijke uitbreiding van het toepassingsgebied die het voorstel voor de lidstaten met zich meebrengt. Die is nodig om de instanties die uiteindelijk veel wijzigingen in het voorstel zullen uitvoeren, te behoeden voor te hoge uitgaven;

—

van ten minste 30 % van de inkomsten die worden gegenereerd door het veilen van rechten, niets wordt toegewezen aan de regio's. Dat is nodig om bij te dragen aan de verwezenlijking van de doelstellingen van de Europa 2020-strategie inzake hernieuwbare energie en energie-efficiëntie;

—

de administratieve, technische en financiële lasten van aanvullende bewakings- en rapportage-eisen zich waarschijnlijk zullen uitstrekken tot de regio's, waardoor deze lasten evenredig moeten worden verdeeld;

—

het streven naar marginale verbeteringen van de beschikbare gegevens moet worden voorkomen indien dit ten koste gaat van de tenuitvoerlegging van verzachtings- of aanpassingsbeleid.

—

wordt het nut van een inventaris sterk vergroot door prognoses en koolstofarme ontwikkelingsplannen met een korte-, middellange- en langetermijnperspectieven;

—

zijn de uitstootgegevens die uit het voorstel resulteren van groot belang voor het begrijpen van de strategische leiding, de prioriteiten en de prestaties van de Europese Unie, haar lidstaten en haar regio's;

—

moeten, om het gebruik ervan te maximaliseren, de gegevens echter worden gerapporteerd samen met de kerngegevens over de economische en sociale prestaties die besluitvormers regelmatig gebruiken.

—

De centrale statistische en informatiedienst van de Europese Unie moet het orgaan worden dat rechtstreeks verantwoordelijk is voor de gegevens over uitstoot en de kwaliteit daarvan. Er moet onder andere een robuuste en transparante centrale procedure komen, waarvan op passende wijze verantwoording wordt afgelegd, om de nauwkeurigheid en zekerheid van door de lidstaten ingediende gegevensverzamelingen en de prognoses en koolstofarme ontwikkelingsplannen te controleren.

—

De volgende cumulatieve totale uitstoot, sinds 1990, moet door elke lidstaat worden verstrekt:

—

het ruimtelijke element een betere bewaking van de voortgang en beter bewijs mogelijk maakt dan generieke rapportages op nationaal niveau;

—

de regio's dichter bij de burgers staan dan de lidstaten, waardoor ze beter in staat zijn om informatie over klimaatgerelateerde kwesties te communiceren aan het publiek, wat een van de doeleinden van het bewakings- en rapportagemechanisme is.

—

We verwijzen de Europese Commissie naar de initiatieven van het Burgemeestersconvenant, ClimAct Regions, carbonn, ICLEI en EUCO2 80/50 als voorbeelden van op regionaal niveau ondernomen activiteiten met internationale uitstraling om de uitstoot van CO2 te verminderen.

—

Dit verzoek is in overeenstemming met het regionaal kader.

—

Het vormt een duidelijke politieke boodschap in deze richting.

—

Het effect van nationaal beleid, gemeten in een vermindering van de uitstoot, zal in de verschillende regio's in een lidstaat verschillend zijn en moet worden begrepen.

—

Maatregelen moeten dichter bij de uitstootbron worden genomen; als er gegevens worden verstrekt die op lokaal niveau kunnen worden gebruikt, is de kans groter dat er actie wordt ondernomen.

—

Gezien artikelen 191 en 192 van het Verdrag zou dat ook evenredig zijn.

—

Regio's zullen in verschillende mate bijdragen aan de vermindering van de uitstoot, afhankelijk van hun economische structuur en infrastructuur. Dat geldt zowel voor regio's in de lidstaten als voor regio's in Europa.

—

Deze overheden worden door de lidstaten niet consequent geraadpleegd over klimaatonderwerpen, hoewel ze dicht bij de beleidsuitvoering staan.

—

Het aangaan van de verzachtingsuitdaging is geen top-downproces.

—

prognoses en koolstofarme ontwikkelingsplannen te ontwerpen;

—

bewakingsmechanismen op te zetten;

—

tijdig kosteneffectieve toegang tot gegevens te verschaffen;

—

standaardisatie en proliferatie van gegevens en gegevensverzamelingsinstrumenten te voorkomen;

—

voor samenhang tussen de prognoses en de koolstofarme ontwikkelingsplannen te zorgen;

—

de kwaliteit, betrouwbaarheid en vertrouwelijkheid van de gegevens te versterken;

—

de verplichtingen uit hoofde van het Protocol van Kyoto, de overeenkomsten van Cancún en het Durban-platform voor een versterkt optreden na te komen;

—

Het CvdR begrijpt dat dit te wijten is aan een verkeerd begrip van de broncategorie „1.A.3.A burgerluchtvaart”; het doel is om de emissies van privévliegtuigen (in tegenstelling tot commerciële vliegtuigen), d.w.z. merendeels lichte vliegtuigen en helikopters die hoofdzakelijk gebruikmaken van kleine privéluchthavens, als nul te beschouwen. Dit moet duidelijk worden vermeld.

—

Er wordt geen methode gegeven voor emissies van zeeschepen die Europese havens aandoen. In het voorstel zou uitdrukkelijk moeten worden vermeld dat de Europese Commissie wacht op wetgeving voordat zij een methode ontwikkelt.

13.9.2012   

NL

Publicatieblad van de Europese Unie

C 277/61

—

zou, gezien de aanzienlijke uitdagingen op dit gebied graag zien dat het budget veel sterker stijgt. Wel is het zo dat het precieze bedrag pas kan worden vastgesteld als de onderhandelingen over het meerjarig financieel kader zijn afgesloten;

—

onderschrijft de nieuwe aanpak via „geïntegreerde projecten”, maar wil dat de toegankelijkheid en de betrokkenheid van partijen bij zulke projecten meer wordt aangemoedigd, dat het mariene milieu, bodem en geluidshinder als verdere prioriteiten voor geïntegreerde projecten worden toegevoegd en dat er passende coördinatiemechanismen komen van LIFE met andere EU-fondsen in het gemeenschappelijk strategisch kader en met prioritaire actiekaders voor de financiering van Natura 2000;

—

meent dat het schrappen van btw als subsidiabele uitgave veel potentiële aanvragers mogelijk zal weerhouden om voorstellen uit te werken en stelt voor dat debtw als subsidiabele uitgave wordt aangemerkt als de begunstigde kan aantonen dat deze niet terugvorderbaar is;

—

adviseert om de kosten van vast personeel subsidiabel te houden, onder voorwaarde dat wordt aangetoond en gedocumenteerd dat de betreffende personeelsleden officieel - voltijds of deeltijds - voor het project gedetacheerd zijn;

—

meent dat het plafond voor cofinanciering opgetrokken zou moeten worden tot 85 % voor minder ontwikkelde regio's (zoals vastgelegd in de structuurfondsverordeningen) en ultraperifere regio's;

—

wil dat het LIFE-programma ook openstaat voor landen en gebieden overzee van de EU die partij zijn bij het „Besluit inzake associatie van landen en gebieden overzee” (Besluit 2001/822/EG van de Raad), die verantwoordelijk zijn voor het leeuwendeel van de biodiversiteit van de EU.

Rapporteur

Kay TWITCHEN (UK/NI), lid van de graafschapsraad van Essex

Referentiedocument

Voorstel voor een verordening van de Raad en het Europees Parlement inzake de vaststelling van een programma voor het milieu en klimaatactie (LIFE)

COM(2011) 874 final – 2011/0428 COD

1.

spreekt nogmaals zijn standpunt uit dat het LIFE-programma een belangrijk ondersteunend instrument vormt voor de financiering van lokaal en regionaal milieubeleid en lokale en regionale milieuprojecten met een Europese meerwaarde, en heeft bijgedragen aan de mobilisatie van inspanningen door lokale en regionale overheden. Het programma heeft tevens bijgedragen aan het opzetten van partnerschappen, waardoor samenwerkingsstructuren zijn verstevigd en de uitwisseling van ervaringen en informatie op lokaal en regionaal niveau gemakkelijker is geworden.

2.

Het is een goede zaak dat LIFE in de nieuwe financieringsperiode wordt voortgezet. Hierdoor kan effectiever worden ingegrepen, ontstaan er synergieën door de coördinatie van activiteiten op nationaal en EU-niveau, en worden milieu- en klimaatacties meer zichtbaar.

3.

De Commissie stelt terecht dat milieubescherming en de strijd tegen klimaatverandering een integraal deel van de meeste EU-beleidsgebieden moeten vormen. Met de belangrijkste financieringsinstrumenten van de Unie worden echter niet alle specifieke milieu- en klimaatbehoeften aangepakt, zodat nog altijd een afzonderlijk programma voor het milieu en klimaatactie nodig is, dat voortbouwt op de resultaten van Verordening (EG) nr. 614/2007 voor de periode 2007-13 (LIFE+). Het vormt dus een aanvulling op de „mainstreaming”-aanpak om milieu- en klimaatdoelstellingen in de gehele EU-begroting te verwezenlijken, door middel van de financiering van milieu- en klimaatprojecten die niet in aanmerking komen voor financiering uit andere financieringsinstrumenten.

4.

Uit evaluatie van het huidige LIFE-programma is gebleken dat de effecten ervan door het gebrek aan strategische focus beperkt zijn. In het nieuwe programma zou daarom een flexibele top-downbenadering moeten worden ingevoerd en twee afzonderlijke subprogramma's worden ingesteld, met name Milieu en Klimaatactie, waarvoor duidelijke prioriteiten worden vastgesteld.

5.

Belangrijk is daarbij wel dat flexibiliteit in het programma voldoende gewaarborgd blijft. Het prioriteringsproces zou niet moeten leiden tot te grote beperkingen en te dwingende criteria. Kwaliteit van projectvoorstellen zou, net als in het huidige programma, leidend moeten zijn.

6.

In de LIFE-verordening moet specifiek worden verwezen naar de noodzaak om tot synergieën tussen de verschillende onderdelen te komen, bijvoorbeeld om te zorgen dat door LIFE gefinancierde klimaatprojecten gunstige gevolgen hebben voor de biodiversiteit en dat door LIFE gefinancierde milieuprojecten een klimaattoets doorstaan. Voor zover de Commissie heeft gewezen op de potentiële synergieën tussen de twee subprogramma's en op projecten die diverse doelen ten goede kunnen komen, is het belangrijk om te zorgen dat dit wordt verwezenlijkt.

7.

Het CvdR herhaalt (1) dat het LIFE-programma projecten op het gebied van communicatie en informatie moet blijven steunen, met meer aandacht voor bewustmaking, met inbegrip van educatie voor duurzame ontwikkeling en het bevorderen van projecten waarbij lokale en regionale overheden zijn betrokken. In dit opzicht is het CvdR verheugd met het voorgestelde prioritaire gebied governance en informatie in beide subprogramma's.

8.

Het CvdR onderschrijft het voorstel om de twee subprogramma's van LIFE ten behoeve van de onderlinge samenhang binnen het kader van één meerjarig werkprogramma te brengen, met één set gemeenschappelijke uitvoeringsvoorschriften, één oproep tot het indienen van voorstellen en één LIFE-Comité voor de behandeling ervan. Het CvdR wijst erop dat de procedures en prioriteiten van de verschillende deelprogramma's niet uiteen mogen lopen.

9.

Het CvdR waardeert het dat de Commissie tijdens de ontwikkeling van dit voorstel uitvoerige raadplegingen heeft gehouden en de door belanghebbenden en het CvdR naar voren gebrachte standpunten ter harte heeft genomen (2).

10.

Positief is de nadruk die in artikel 3 van het voorstel is gelegd op de vastlegging van indicatoren aan de hand waarvan het succes van LIFE kan worden afgemeten. Er zouden meer indicatoren moeten komen voor het meten en bevorderen van goede governance en communicatie binnen elk LIFE-project. Het CvdR heeft erop aangedrongen dat het LIFE-programma zich meer concentreert op doelgerichte en dus effectievere methoden van communicatie en capaciteitsopbouw per afzonderlijk LIFE-project.

11.

In artikel 10 van het voorstel wordt op markttoepassing gerichte innovatie in de private sector uitgesloten, aangezien dit wordt behandeld in Horizon 2020. Hierdoor kan LIFE zich concentreren op eco-innovatie door lokale en regionale overheden en op het vinden van oplossingen die doorgaans het best door publiek-private partnerschappen kunnen worden uitgevoerd. Het CvdR is daarom verheugd over de verschuiving naar innovatie in de publieke sector en de mogelijkheid van publiek-private partnerschappen.

12.

Het CvdR juicht toe dat in artikel 11 van het voorstel, zoals verzocht door het CvdR (3), terugkerende activiteiten worden toegestaan op voorwaarde dat projecten worden uitgevoerd op basis van procedures die als voorbeeld kunnen dienen voor andere regio's en dat ze voldoen aan normen voor monitoring en mededeling van resultaten aan het publiek.

13.

Ondersteuning door middel van geïntegreerde projecten voor prioritaire actiekaders voor de financiering van Natura 2000 zal in de toekomst een kernelement vormen van het prioritaire gebied Biodiversiteit van LIFE. Het CvdR zou graag zien dat de regionale overheden de prioritaire actiekaders ontwikkelen en neemt kennis van de onlangs door de Commissie gelanceerde initiatieven voor de financiering van Natura 2000 (4), zulks met inachtneming van het institutionele bestel van iedere lidstaat.

14.

Het is toe te juichen dat de ondersteuning van milieugovernance door LIFE versterkt is door dit in artikel 12 van de voorgestelde verordening aan te wijzen als een prioritair gebied. Het CvdR is van mening dat hierdoor de zichtbaarheid van potentiële governanceprojecten wordt vergroot en dat lokale en regionale overheden belangrijke begunstigden van dit nieuwe prioritaire gebied worden. Het CvdR heeft erop aangedrongen dat LIFE bijdraagt aan de versterking van de administratieve slagkracht van lokale en regionale overheden en in toenemende mate nadruk legt op bewustmaking, met inbegrip van educatie voor duurzame ontwikkeling en het bevorderen van projecten waarbij lokale en regionale overheden zijn betrokken en die een aanzienlijke impact op EU-niveau hebben (5).

15.

Dit prioritaire gebied draagt bij tot het uitwisselen van gegevens over de tenuitvoerlegging en handhaving van de milieuwetgeving d.m.v. ondersteunende netwerken, opleiding en projecten ter verspreiding van beste praktijken, met name van lokale en regionale overheden, op Europees niveau.

16.

Het is verheugd dat een nieuw subprogramma voor klimaatactie wordt opgezet, dat een rol kan spelen in de bevordering van maatregelen en investeringen voor een laag koolstofgebruik, efficiënt gebruik van hulpbronnen en zonder gevolgen voor het klimaat. De internationale verplichtingen van de EU tot het terugdringen van broeikasgassen in het kader van het Kyotoprotocol en de toekomstige wereldwijde klimaatovereenkomst die in 2015 moet worden vastgesteld, zijn in dit verband welkom, alsmede de doelstellingen van de EU in het klimaat- en energiepakket, de Europa 2020-strategie en de routekaart voor een koolstofarme economie in 2050 (6).

17.

De voorgestelde begroting is echter slechts een klein deel van het hele LIFE-programma (25 %). Daardoor heeft LIFE-Klimaat zeer beperkte mogelijkheden om broeikasgassen aanzienlijk terug te dringen. Daarom moet het inzetten op meervoudige milieuvoordelen, zoals natuurgebieden, die essentieel zijn voor het garanderen van een goede luchtkwaliteit, en op een grote biodiversiteit (veengebieden en bossen), of bijdragen tot de aanleg van groene infrastructuur, bij wijze van geïntegreerde aanpak van het behoud van biodiversiteit en van het tegengaan van de gevolgen van klimaatverandering.

18.

Het valt te waarderen dat de geïntegreerde projecten zich in de eerste plaats zullen richten op strategieën en actieplannen voor de matiging van en de aanpassing aan klimaatverandering.

19.

Het CvdR is verheugd met de genoemde doelstellingen onder het prioritaire gebied „klimaatgovernance en informatie” (artikel 16) en ziet een duidelijke rol voor zichzelf weggelegd bij het stimuleren van bewustmaking op het gebied van klimaat.

20.

Zoals aangegeven in zijn eerdere advies (7), staat het CvdR achter het voorstel tot invoering van langdurige „geïntegreerde projecten” op grote territoriale schaal (m.n. regionaal, multiregionaal of nationaal), als aanpak van tal van problemen dankzij een strategische, gestructureerde koppeling met andere EU-fondsen. De LIFE-projecten zouden een belangrijke katalyserende rol kunnen blijven spelen.