16.12.2010   

NL

Publicatieblad van de Europese Unie

C 342/1

1.

De gemeenschappelijke onderneming Artemis, gevestigd te Brussel, werd in december 2007 (1) opgericht voor een periode van 10 jaar.

2.

De oprichtende leden van de gemeenschappelijke onderneming Artemis zijn de Europese Unie, vertegenwoordigd door de Commissie, België, Denemarken, Duitsland, Estland, Ierland, Griekenland, Spanje, Frankrijk, Italië, Hongarije, Nederland, Oostenrijk, Portugal, Roemenië, Slovenië, Finland, Zweden, het Verenigd Koninkrijk en Artemisia, een vereniging die optreedt als vertegenwoordiger van ondernemingen en andere onderzoeksorganisaties die actief zijn op het gebied van ingebedde computersystemen in Europa. Eind 2009 waren ook Cyprus, de Tsjechische Republiek, Letland en Noorwegen lid van de gemeenschappelijke onderneming.

3.

De voornaamste doelstelling van de gemeenschappelijke onderneming is het vaststellen en ten uitvoer leggen van een „onderzoeksagenda” voor de ontwikkeling van cruciale technologieën voor ingebedde computersystemen voor verschillende toepassingsgebieden, teneinde het Europese concurrentievermogen en de duurzaamheid van de economie te versterken en het ontstaan van nieuwe markten en maatschappelijke toepassingen te bevorderen (zie de tabel).

4.

De maximale EU-bijdrage in de gemeenschappelijke onderneming Artemis ter dekking van de bedrijfskosten en onderzoeksactiviteiten bedraagt 420 miljoen euro en wordt betaald uit de kredieten van het zevende kaderprogramma voor onderzoek. De vereniging Artemisia betaalt een maximale bijdrage van 30 miljoen euro voor de bedrijfskosten. De lidstaten van Artemis betalen bijdragen in natura voor de bedrijfskosten (door het bevorderen van de uitvoering van projecten) alsook financiële bijdragen die ten minste 1,8 maal de EU-bijdrage belopen. Bijdragen in natura worden ook betaald door de onderzoeksorganisaties die deelnemen aan projecten.

5.

De gemeenschappelijke onderneming werd autonoom op 26 oktober 2009.

15.

De hierna volgende opmerkingen doen niets af aan het oordeel van de Rekenkamer.

16.

De definitieve begroting omvatte 46 miljoen euro aan vastleggingskredieten en 8 miljoen euro aan betalingskredieten. De bestedingsgraad bedroeg 81 % voor de vastleggingskredieten en 20 % voor de betalingskredieten. De betrekkelijk lage bestedingsgraad bij de betalingskredieten weerspiegelt het feit dat het onderzoekprogramma van Artemis nog in de aanloopfase is.

17.

De Rekenkamer merkt op dat de activiteiten van gemeenschappelijke EU-ondernemingen worden gefinancierd uit bijdragen van hun leden, en dat de gemeenschappelijke ondernemingen geen eigen kapitaal hebben. De Rekenkamer deed de aanbeveling dit specifieke kenmerk van gemeenschappelijke ondernemingen duidelijk te laten blijken in de rekeningen.

18.

De Rekenkamer is dan ook ingenomen met het feit dat de bijdragen van de leden in overeenstemming met EU-boekhoudregel 1 (groepsboekhouding) onder de nettoactiva op de balans van de gemeenschappelijke onderneming verschijnen, en dat de toelichting bij de rekeningen nadere informatie over de aard van de bijdragen verschaft.

19.

De Rekenkamer is van oordeel dat de presentatie van de bijdragen van de leden in de rekeningen van de gemeenschappelijke ondernemingen zoveel mogelijk geharmoniseerd dient te worden en stelt vast dat de Commissie voornemens is gedetailleerde richtsnoeren ter zake aan de gemeenschappelijke ondernemingen te verstrekken.

20.

De gemeenschappelijke onderneming is nog in de aanloopfase en heeft in 2009 haar interne controles en haar financiële-informatiesysteem niet volledig ingevoerd. Aan het eind van het jaar waren de onderliggende bedrijfsprocessen nog niet geformaliseerd en evenmin gevalideerd door de rekenplichtige, zoals de financiële regeling van de gemeenschappelijke onderneming voorschrijft.

21.

Met name moet verder worden gewerkt aan de documentatie van IT-processen en -activiteiten en aan het in kaart brengen van IT-risico’s. De gemeenschappelijke onderneming heeft in 2009 ook geen plan voor bedrijfscontinuïteit en geen beleid inzake gegevensbescherming ontwikkeld.

22.

Artikel 17 van Verordening (EG) nr. 74/2008 van de Raad betreffende de oprichting van de gemeenschappelijke onderneming Artemis bepaalt dat tussen de gemeenschappelijke onderneming Artemis en België een gastheerschapsovereenkomst moet worden gesloten betreffende kantoorruimte, voorrechten en immuniteiten en andere ondersteunende maatregelen die door België aan de gemeenschappelijke onderneming Artemis worden verstrekt. Eind 2009 was zo’n overeenkomst echter nog niet gesloten.

23.

Artikel 73 van de financiële regeling van de gemeenschappelijke onderneming bepaalt dat deze moet beschikken over een interne-auditfunctie die moet voldoen aan de relevante internationale standaarden. Eind 2009 was dit belangrijke onderdeel van het internecontrolesysteem echter nog niet ingevoerd.

24.

Overeenkomstig de opvattingen die zijn verwoord in haar adviezen nr. 4/2008 over het financieel reglement van de gemeenschappelijke onderneming voor fusie-energie en nr. 2/2010 over de financiële regeling van de gemeenschappelijke onderneming SESAR is de Rekenkamer van oordeel dat de huidige bepaling in de statuten van de gemeenschappelijke onderneming betreffende de rol van de interne auditor van de Commissie verduidelijkt dient te worden.

25.

Artikel 10 van de statuten van de gemeenschappelijke onderneming Artemis bepaalt dat de taken van de interne auditor van de Commissie zullen worden uitgevoerd onder de verantwoordelijkheid van de raad van bestuur van de gemeenschappelijke onderneming. Een dergelijke regeling is geschikt voor de interne-auditfunctie binnen de gemeenschappelijke onderneming, maar niet voor de interne auditor van de Commissie, wiens verantwoordelijkheden betrekking hebben op de algemene EU-begroting als geheel.

16.12.2010   

NL

Publicatieblad van de Europese Unie

C 342/7

1.

De gemeenschappelijke onderneming Clean Sky, gevestigd te Brussel, werd in december 2007 (1) opgericht voor de periode tot 31 december 2017.

2.

De gemeenschappelijke onderneming Clean Sky heeft tot doel in de Europese Unie de ontwikkeling, validering en demonstratie van schone luchtvaarttechnologieën te versnellen, zodat ze zo spoedig mogelijk kunnen worden ingevoerd (zie de tabel).

3.

De door de gemeenschappelijke onderneming gecoördineerde onderzoeksactiviteiten zijn verdeeld over zes technologische terreinen of „demonstratiemodellen van geïntegreerde technologie” (ITD’s).

4.

De oprichtende leden van de gemeenschappelijke onderneming zijn de Europese Unie — vertegenwoordigd door de Commissie — als publieke vertegenwoordiger, en industriële partners als leiders van de ITD’s, tezamen met de geassocieerde leden van de ITD’s.

5.

De maximale EU-bijdrage aan de gemeenschappelijke onderneming Clean Sky ter dekking van de lopende kosten en onderzoeksactiviteiten bedraagt 800 miljoen euro en komt ten laste van de kredieten van het zevende kaderprogramma voor onderzoek. Andere leden van de gemeenschappelijke onderneming moeten een bijdrage in de middelen leveren die ten minste gelijk is aan die van de EU, inclusief middelen in natura.

6.

De gemeenschappelijke onderneming werd autonoom op 16 november 2009.

16.

De hierna volgende opmerkingen doen niets af aan het oordeel van de Rekenkamer.

17.

De vaststelling, structuur en presentatie van de goedgekeurde begroting 2009 van de gemeenschappelijke onderneming waren niet in overeenstemming met de verordening van de Raad betreffende de oprichting van de gemeenschappelijke onderneming Clean Sky, noch met haar financiële regeling. De begroting voldoet niet aan het evenwichtsbeginsel en bevat niet alle vereiste elementen (bijvoorbeeld een lijst van het aantal ambten).

18.

De definitieve begroting omvatte 91 miljoen euro vastleggingskredieten en 60 miljoen euro betalingskredieten. De bestedingsgraad bedroeg 98 % voor de vastleggingskredieten, maar minder dan 1 % voor de betalingskredieten. De gemeenschappelijke onderneming sloot contracten ten belope van 70,6 miljoen euro in december 2009, maar de voorfinancieringsbetalingen ten belope van 56,5 miljoen euro konden pas plaatsvinden in januari 2010.

19.

De onderzoeksactiviteiten die de Commissie in 2008 namens de gemeenschappelijke onderneming voorfinancierde, werden in de loop van 2009 niet volledig uitgevoerd. Door vertragingen bij de projecten werd slechts 8,7 miljoen euro of 65 % van de 13,6 miljoen euro aan voorfinanciering gebruikt. Eind 2009 beschikte de gemeenschappelijke onderneming dus over een potentieel uitstaand bedrag aan vorderingen van 4,9 miljoen euro.

20.

De Rekenkamer merkt op dat de activiteiten van gemeenschappelijke EU-ondernemingen worden gefinancierd uit bijdragen van hun leden, en dat de gemeenschappelijke ondernemingen geen eigen kapitaal hebben. De Rekenkamer deed de aanbeveling dit specifieke kenmerk van gemeenschappelijke ondernemingen duidelijk te laten blijken in de rekeningen.

21.

De Rekenkamer is dan ook ingenomen met het feit dat de bijdragen van de leden in overeenstemming met EU-boekhoudregel 1 (groepsboekhouding) onder de nettoactiva op de balans van de gemeenschappelijke onderneming verschijnen, en dat de toelichting bij de rekeningen nadere informatie over de aard van de bijdragen verschaft.

22.

De Rekenkamer is van oordeel dat de presentatie van de bijdragen van de leden in de rekeningen van de gemeenschappelijke ondernemingen zoveel mogelijk geharmoniseerd dient te worden en stelt vast dat de Commissie voornemens is gedetailleerde richtsnoeren ter zake aan de gemeenschappelijke ondernemingen te verstrekken.

23.

De gemeenschappelijke onderneming is nog in de startfase en er zijn procedures ontwikkeld voor belangrijke organisatorische aspecten zoals de financiële bedrijfsprocessen en de aankopen. Maar zoals de controlebevindingen van de Rekenkamer aantoonden, dienen deze internecontroleprocedures verder te worden ontwikkeld om te kunnen voldoen aan de in de financiële regeling van de gemeenschappelijke onderneming gestelde eisen voor een doeltreffende en efficiënte interne controle.

24.

Eind 2009 waren de onderliggende bedrijfsprocessen nog niet geformaliseerd en evenmin gevalideerd door de rekenplichtige, zoals de financiële regeling van de gemeenschappelijke onderneming voorschrijft.

25.

De gemeenschappelijke onderneming Clean Sky benut de IT-systemen voor financieel beheer van de Commissie, die degelijk kunnen worden geacht. De processen en beleidslijnen inzake IT moeten echter verder worden ontwikkeld om bedrijfscontinuïteit te verzekeren.

26.

De procedure voor het aanvragen van betaling van de Commissiebijdragen zoals vastgelegd in de financiële regeling van Clean Sky en in de algemene overeenkomst met de Commissie, werd niet correct toegepast. De Rekenkamer controleerde vijf invorderingsopdrachten en constateerde dat het verzoek om betaling in geen van deze gevallen vergezeld ging van de voorgeschreven kasstroomprognose.

27.

Overeenkomstig de opvattingen die zijn verwoord in haar adviezen nr. 4/2008 over de financiële regeling van de gemeenschappelijke onderneming voor fusie-energie en nr. 2/2010 over de financiële regeling van de gemeenschappelijke onderneming SESAR is de Rekenkamer van oordeel dat de huidige bepaling in de statuten van de gemeenschappelijke onderneming betreffende de rol van de interne auditor van de Commissie verduidelijkt dient te worden.

28.

Artikel 11 van de statuten van de gemeenschappelijke onderneming Clean Sky bepaalt dat de taken van de interne auditor van de Commissie zullen worden uitgevoerd onder de verantwoordelijkheid van de raad van bestuur van de gemeenschappelijke onderneming. Naar het oordeel van de Rekenkamer is een dergelijke regeling geschikt voor de interne-auditfunctie binnen de gemeenschappelijke onderneming, maar niet voor de interne auditor van de Commissie, wiens verantwoordelijkheden betrekking hebben op de algemene EU-begroting als geheel.

29.

Overeenkomstig de verordening van de Raad van december 2007 betreffende de oprichting van de gemeenschappelijke onderneming Clean Sky moest tussen deze laatste en België een gastheerschapsovereenkomst worden gesloten betreffende kantoorruimte, voorrechten en immuniteiten en andere ondersteunende maatregelen die België als gastland aan de gemeenschappelijke onderneming Clean Sky zou verstrekken. Ten tijde van de controle was die overeenkomst nog niet gesloten.

16.12.2010   

NL

Publicatieblad van de Europese Unie

C 342/15

1.

De Europese gemeenschappelijke onderneming voor de uitvoering van het gezamenlijk technologie-initiatief inzake innovatieve geneesmiddelen (gemeenschappelijke onderneming IMI), gevestigd te Brussel, werd in december 2007 (1) opgericht voor een periode van tien jaar.

2.

De oprichtende leden van de gemeenschappelijke onderneming zijn de Europese Unie, vertegenwoordigd door de Commissie, en de „European Federation of Pharmaceutical Industries and Associations” (EFPIA).

3.

De doelstelling van de gemeenschappelijke IMI is de efficiency en effectiviteit van het ontwikkelingsproces van geneesmiddelen aanzienlijk te verbeteren, zodat de farmaceutische sector op de lange termijn doeltreffender en veiliger innovatieve geneesmiddelen ontwikkelt (zie tabel).

4.

De maximale EU-bijdrage aan de gemeenschappelijke onderneming IMI ter dekking van de lopende kosten en onderzoeksactiviteiten bedraagt 1 miljard euro, te betalen uit de begroting van het zevende kaderprogramma voor onderzoek. De EU en de EFPIA dragen als oprichtende leden in gelijke mate bij aan de lopende kosten, elk voor ten hoogste 4 % van de totale bijdrage van de EU. Elk ander lid draagt bij aan de lopende kosten in verhouding tot zijn bijdrage aan de onderzoeksactiviteiten. De onderzoeksgebaseerde bedrijven die lid zijn van de EFPIA, dragen bij aan de financiering van de onderzoeksactiviteiten met bijdragen in natura die minstens gelijk zijn aan de financiële bijdrage van de EU. Nieuwe leden dienen ook financiering voor onderzoeksactiviteiten te verstrekken.

5.

De gemeenschappelijke onderneming begon autonoom te werken op 16 november 2009.

15.

De hierna volgende opmerkingen doen niets af aan het oordeel van de Rekenkamer.

16.

De definitieve begroting omvatte 82 miljoen euro aan vastleggingskredieten en 82 miljoen euro aan betalingskredieten. Nu er eind 2009 weinig projectactiviteiten van start waren gegaan, bleek de begroting voor betalingen onrealistisch. Terwijl de bestedingsgraad voor vastleggingskredieten op 97 % uitkwam, bedroeg deze voor betalingskredieten namelijk slechts 1 %.

17.

De Rekenkamer merkt op dat de activiteiten van gemeenschappelijke EU-ondernemingen worden gefinancierd uit bijdragen van hun leden, en dat de gemeenschappelijke ondernemingen geen eigen kapitaal hebben. De Rekenkamer deed de aanbeveling dit specifieke kenmerk van gemeenschappelijke ondernemingen duidelijk te laten blijken in de rekeningen.

18.

De Rekenkamer is dan ook ingenomen met het feit dat de bijdragen van de leden in overeenstemming met EU-boekhoudregel 1 (groepsboekhouding) onder de nettoactiva op de balans van de gemeenschappelijke onderneming verschijnen, en dat de toelichting bij de rekeningen nadere informatie over de aard van de bijdragen verschaft.

19.

De Rekenkamer is van oordeel dat de presentatie van de bijdragen van de leden in de rekeningen van de gemeenschappelijke ondernemingen zoveel mogelijk geharmoniseerd dient te worden en stelt vast dat de Commissie voornemens is gedetailleerde richtsnoeren ter zake aan de gemeenschappelijke ondernemingen te verstrekken.

20.

De gemeenschappelijke onderneming bevindt zich in een startfase en heeft haar interne controles en financieel informatiesysteem eind 2009 nog niet geheel opgezet. Aan het eind van het jaar waren de onderliggende bedrijfsprocessen nog niet geformaliseerd en door de rekenplichtige gevalideerd, zoals het financieel reglement van de gemeenschappelijke onderneming voorschrijft.

21.

Er moet met name nog worden gewerkt aan de documentatie van IT-processen en -activiteiten, en het in kaart brengen van IT-risico's. De gemeenschappelijke onderneming had in 2009 ook nog geen bedrijfscontinuïteitsplan ontwikkeld, noch een gegevensbeschermingsbeleid.

22.

Overeenkomstig de Verordening van de Raad tot oprichting van de gemeenschappelijke onderneming IMI dient een gastheerschapsovereenkomst te worden gesloten tussen de gemeenschappelijke onderneming IMI en België betreffende kantoorruimte, de voorrechten en immuniteiten en andere ondersteunende maatregelen die door België aan de gemeenschappelijke onderneming worden verstrekt. Eind 2009 was een dergelijke overeenkomst echter nog niet gesloten.

23.

Artikel 73 van het financieel reglement van de gemeenschappelijke onderneming bepaalt dat de gemeenschappelijke onderneming een interne-auditfunctie moet krijgen die de relevante internationale standaarden in acht moet nemen. Dit belangrijke onderdeel van het internecontrolesysteem was eind 2009 echter niet ingesteld.

24.

Zoals beschreven in haar Adviezen nr. 4/2008 over het financieel reglement van de gemeenschappelijke onderneming voor fusie-energie en nr. 2/2010 over de financiële regeling van de gemeenschappelijke onderneming SESAR, is de Rekenkamer van oordeel dat de huidige bepaling in de statuten van de gemeenschappelijke onderneming over de rol van de interne controleur van de Commissie verduidelijkt dient te worden.

25.

Artikel 10 van de statuten van de gemeenschappelijke onderneming IMI bepaalt dat de taken van de interne controleur van de Commissie onder verantwoordelijkheid van de raad van bestuur van de gemeenschappelijke onderneming worden uitgevoerd. Een dergelijke regeling is geschikt voor de interne-auditfunctie binnen de gemeenschappelijke onderneming, maar niet voor de interne controleur van de Commissie, wiens verantwoordelijkheden verband houden met de gehele algemene begroting van de EU.

16.12.2010   

NL

Publicatieblad van de Europese Unie

C 342/22

1.

De Europese gemeenschappelijke onderneming voor ITER (1) en de ontwikkeling van fusie-energie werd in maart 2007 (2) opgericht voor een periode van 35 jaar. Hoewel de belangrijkste fusiefaciliteiten in Cadarache in Frankrijk ontwikkeld zullen worden, is de gemeenschappelijke onderneming gevestigd te Barcelona.

2.

De leden van de gemeenschappelijke onderneming zijn de Europese Gemeenschap voor Atoomenergie (Euratom), vertegenwoordigd door de Europese Commissie, de lidstaten van Euratom en andere landen die met Euratom een samenwerkingsovereenkomst hebben gesloten op het gebied van beheerste kernfusie en de wens hebben uitgesproken om lid te worden (per 31 december 2009: Zwitserland).

3.

De taken van de gemeenschappelijke onderneming zijn (zie ook de tabel):

4.

Toen de gemeenschappelijke onderneming werd opgericht, werden voor de periode 2007-2041 indicatieve totale middelen voor de gemeenschappelijke onderneming nodig geacht ten belope van 9 653 miljoen euro. De totale bijdrage van Euratom werd vastgesteld op 7 649 miljoen euro, waarvan maximaal 15 % voor administratieve uitgaven. Andere middelen komen uit bijdragen van het ITER-gastland (Frankrijk), de jaarlijkse lidmaatschapsbijdragen, vrijwillige bijdragen van leden buiten Euratom, en additionele middelen die kunnen worden ontvangen onder door de raad van bestuur goedgekeurde voorwaarden. De Rekenkamer vestigt de aandacht op de noodzaak, de middelen voor het ITER-project aanzienlijk te verhogen (zie de paragrafen 31-33).

14.

De hierna volgende opmerkingen doen niets af aan het oordeel van de Rekenkamer.

15.

De definitieve begroting met goedgekeurde betalingen voor de gemeenschappelijke onderneming voor 2009 bedroeg 173,6 miljoen euro. De algemene bestedingsgraad bij de betalingskredieten was 65,3 %, namelijk 65,5 % voor de beleidsuitgaven en 64,2 % voor de administratieve uitgaven. Eind 2009 beschikte de gemeenschappelijke onderneming over banktegoeden ten belope van 42 miljoen euro. De onderbesteding houdt hoofdzakelijk verband met vertragingen in de voortgang van het fusieprogramma van Euratom, zoals de Rekenkamer reeds in 2008 opmerkte.

16.

De Rekenkamer merkt op dat de activiteiten van gemeenschappelijke EU-ondernemingen worden gefinancierd uit bijdragen van hun leden, en dat de gemeenschappelijke ondernemingen geen eigen kapitaal hebben. De Rekenkamer deed de aanbeveling dit specifieke kenmerk van gemeenschappelijke ondernemingen duidelijk te laten blijken in de rekeningen.

17.

Anders dan de andere gemeenschappelijke EU-ondernemingen wordt de gemeenschappelijke onderneming voor ITER en de ontwikkeling van fusie-energie geheel gefinancierd uit openbare middelen. Dus de algemene bepalingen in EU-boekhoudregel 1 (groepsboekhouding) over het verschijnen van de bijdragen van de leden onder de nettoactiva op de balans, gelden niet voor de gemeenschappelijke onderneming voor ITER; hier verschijnen de bijdragen van de leden onder Beleidsontvangsten in de economische resultatenrekening.

18.

Hoewel deze boekhoudkundige verwerking aanvaardbaar is voor de gemeenschappelijke onderneming voor ITER en de ontwikkeling van fusie-energie, is de Rekenkamer van oordeel dat de rekeningen van de gemeenschappelijke ondernemingen in het algemeen zoveel mogelijk geharmoniseerd dienen te worden; zij stelt vast dat de Commissie voornemens is gedetailleerde richtsnoeren ter zake aan de gemeenschappelijke ondernemingen te verstrekken.

19.

Hoewel zij erkende dat de gemeenschappelijke onderneming zich in een startfase bevond, merkte de Rekenkamer in haar voorgaande verslag op dat de gemeenschappelijke onderneming haar interne controles en financiële informatiesysteem nog niet geheel had opgezet.

20.

Hoewel de gemeenschappelijke onderneming in 2009 actie heeft ondernomen om standaarden voor de interne controle te ontwikkelen, is het zo dat eind 2009 belangrijke activiteiten van de organisatie nog niet voldoende waren geformaliseerd. Er was geen geschikt instrument voor het beheer van de operationele contracten. De begrotingsuitvoering en -rapportage is gebaseerd op spreadsheets. Er is geen centrale database met operationele, administratieve en financiële informatie.

21.

In april 2009 werd de afdelingsstructuur van de gemeenschappelijke onderneming gewijzigd. In de herziene structuur worden de begrotings- en boekhoudingstaken uitgevoerd door de afdeling Aankopen, hetgeen vragen oproept in verband met de noodzakelijke scheiding van taken bij financiële en operationele activiteiten (zie ook paragraaf 31).

22.

Zoals reeds in 2008 opgemerkt, zijn de onderliggende bedrijfsprocessen nog niet door de rekenplichtige gevalideerd, zoals het financieel reglement van de gemeenschappelijke onderneming voorschrijft.

23.

De gemeenschappelijke onderneming heeft in juli 2009 een dienst interne audit opgericht. Er is echter nog niet begonnen met de beoordeling van de beheerssystemen en van de efficiëntie van de internecontrolesystemen, zoals voorgeschreven door het financieel reglement van de gemeenschappelijke onderneming. Die beoordeling is bijzonder belangrijk gezien de interne reorganisatie die de gemeenschappelijke onderneming in 2009 heeft verricht.

24.

De Rekenkamer onderzocht een steekproef van 31 verrichtingen. In twee gevallen deed de gemeenschappelijke onderneming vastleggingen pas nadat ze reeds juridische verbintenissen had aangegaan, hetgeen in strijd is met de bepalingen van het financieel reglement. In twee andere gevallen waren er onvoldoende bewijsstukken dat de validering was verricht voordat er betalingen werden gedaan.

25.

Bij een gecontroleerde subsidiebetaling van 584 000 euro constateerde de Rekenkamer dat de ambtenaar die de betaling goedkeurde slechts een gedelegeerde bevoegdheid had om subsidiebetalingen tot 200 000 euro goed te keuren. Bij een gecontroleerde betaling van meer dan 10 miljoen euro betreffende het bouwrijp maken van grond vond de Rekenkamer alleen bewijzen inzake formele controles door de gemeenschappelijke onderneming, die niet volstonden om zekerheid te geven over met name de financiële regels van de subsidieovereenkomst en de subsidiabiliteit van de kosten.

26.

In 2008 merkte de Rekenkamer op dat een aantal leden van de gemeenschappelijke onderneming hun lidmaatschapsbijdragen niet hadden betaald binnen de door de raad van bestuur gestelde termijn.

27.

In 2009 was de uiterste datum voor de betaling van de jaarlijkse bijdragen door de leden 31 mei 2009. Ondanks herhaalde rappelbrieven van de gemeenschappelijke onderneming hadden twee leden aan het eind van het jaar hun lidmaatschapsbijdragen over 2009 nog steeds niet betaald.

28.

In 2008 noteerde de Rekenkamer een aantal punten waarop volgens haar wijzigingen in het financieel reglement van de gemeenschappelijke onderneming nodig zijn om het financieel kader van de onderneming te versterken (13). Eind 2009 waren er nog geen wijzigingen in het financieel reglement aangebracht.

29.

In haar Advies nr. 4/2008 wees de Rekenkamer op het feit dat het financieel reglement van de gemeenschappelijke onderneming geen melding maakt van de bevoegdheid van de interne auditor van de Commissie om controles bij de gemeenschappelijke onderneming te verrichten.

30.

De Rekenkamer herhaalt dat de interne auditor van de Commissie als algemene regel krachtens de financiële kaderregeling ten overstaan van de communautaire organen, waaronder de gemeenschappelijke ondernemingen, dezelfde bevoegdheden heeft als ten aanzien van de diensten van de Commissie.

31.

In mei 2010 bracht de Commissie een mededeling aan het Europees Parlement en de Raad uit over de stand van zaken bij het ITER-project (14). Daarin concludeert zij dat de substantiële kostenstijgingen voor ITER een herziening noodzakelijk maken van de governance van de gemeenschappelijke onderneming, inclusief haar aanbestedingsbeleid, alsook de vorming van een houdbaar financieel kader. Met name schat de Commissie dat ongeveer 1,4 miljard euro nodig zal zijn ter dekking van de kostenstijgingen in de Euratom-bijdrage voor ITER in 2012 en 2013.

32.

Terwijl de Raad tijdens zijn vergaderingen in november 2009 en juli 2010 zijn steun aan het ITER-project heeft bevestigd, moesten zowel de Raad als het Europees Parlement in september 2010 nog instemmen met de in 2012 en 2013 benodigde extra middelen voor de bijdrage van Euratom aan het ITER-project.

33.

De Rekenkamer merkt op dat deze ontwikkelingen een aanzienlijke weerslag kunnen hebben op de activiteiten en de begroting van de gemeenschappelijke onderneming.

16.12.2010   

NL

Publicatieblad van de Europese Unie

C 342/30

1.

De gemeenschappelijke onderneming SESAR, gevestigd te Brussel, werd in februari 2007 (1) opgericht voor het beheer van de activiteiten van het SESAR-project (Single European Sky Air Traffic Management Research).

2.

Het SESAR-project beoogt de modernisering van de luchtverkeersbeveiliging (ATM) in Europa en is in drie fasen verdeeld:

3.

De gemeenschappelijke onderneming is opgezet als publiek-privaat partnerschap. De stichtende leden zijn de Europese Gemeenschap, vertegenwoordigd door de Europese Commissie, en Eurocontrol, vertegenwoordigd door haar agentschap. Na een oproep tot het indienen van blijken van belangstelling zijn 15 publieke en private ondernemingen uit de luchtvaartindustrie lid van de gemeenschappelijke onderneming. Hieronder bevinden zich verleners van luchtvaartnavigatiediensten, grond- en luchtmaterieelproducerende industrie, vliegtuigfabrikanten, luchthavenautoriteiten en fabrikanten van boordapparatuur.

4.

Het budget voor de ontwikkelingsfase van het SESAR-project is 2,1 miljard euro, dat in gelijke delen door de EU, Eurocontrol en de deelnemende publieke en private partners gedragen moet worden. De bijdrage van de EU wordt betaald uit het zevende onderzoekskaderprogramma en het programma voor de trans-Europese vervoersnetwerken. Ongeveer 90 % van de bijdrage van Eurocontrol en de andere belanghebbenden zal in natura worden geleverd.

5.

De gemeenschappelijke onderneming SESAR begon autonoom te werken op 10 augustus 2007.

15.

De hierna volgende opmerkingen doen niets af aan het oordeel van de Rekenkamer.

16.

De door de raad van bestuur vastgestelde definitieve begroting 2009 omvatte vastleggingskredieten ten bedrage van 325 miljoen euro en betalingskredieten ten belope van 157 miljoen euro. De uitvoeringsgraad van de vastleggings- en betalingskredieten bedroeg 97,1, respectievelijk 43,2 %.

17.

In 2009 beliepen de bijdragen van de leden (38,8 miljoen euro) samen met het resultaat van het voorgaande jaar (115,6 miljoen euro) 154,4 miljoen euro, terwijl de betalingen 67,9 miljoen euro beliepen en de overdracht van kredieten 2,5 miljoen euro betrof. Dit leidde tot een positief begrotingsresultaat van 84 miljoen euro en deposito's op bankrekeningen aan het eind van het jaar van in totaal 86,8 miljoen euro. Dit is in strijd met het begrotingsbeginsel van evenwicht.

18.

Krachtens artikel 51 van de financiële regeling van de gemeenschappelijke onderneming SESAR dragen de middelen die de Commissie in de vorm van subsidie aan de gemeenschappelijke onderneming betaalt, rente die toevalt aan de algemene begroting van de EU. Aan het eind van 2009 had de gemeenschappelijke onderneming geen verzoek ontvangen de over de periode 2007-2009 aangegroeide rente ten bedrage van 1,7 miljoen euro over te maken.

19.

De Rekenkamer merkt op dat de activiteiten van gemeenschappelijke EU-ondernemingen worden gefinancierd uit bijdragen van hun leden, en dat de gemeenschappelijke ondernemingen geen eigen kapitaal hebben. De Rekenkamer deed de aanbeveling dit specifieke kenmerk van gemeenschappelijke ondernemingen duidelijk te laten blijken in de rekeningen.

20.

De Rekenkamer is dan ook ingenomen met het feit dat de bijdragen van de leden in overeenstemming met boekhoudregel 1 (groepsboekhouding) onder de nettoactiva op de balans van de gemeenschappelijke onderneming verschijnen, en dat de toelichting bij de rekeningen nadere informatie over de aard van de bijdragen verschaft.

21.

Dit is een wijziging in de grondslag voor financiële verslaglegging die de gemeenschappelijke onderneming SESAR toepaste voor de rekeningen over 2008, waarin de bijdragen van de leden als ontvangsten in de economische resultatenrekening verschenen. De desbetreffende gegevens zijn opnieuw opgesteld in de rekeningen over 2008 om een vergelijking met de rekeningen over 2009 mogelijk te maken.

22.

De Rekenkamer is van oordeel dat de presentatie van de bijdragen van de leden in de rekeningen van de gemeenschappelijke ondernemingen zoveel mogelijk geharmoniseerd dient te worden en stelt vast dat de Commissie voornemens is gedetailleerde richtsnoeren ter zake aan de gemeenschappelijke ondernemingen te verstrekken.

23.

Hoewel zij erkende dat de gemeenschappelijke onderneming zich in 2008 in een startfase bevond, merkte de Rekenkamer in haar voorgaande verslag op dat de gemeenschappelijke onderneming haar interne controles en financiële informatiesysteem nog niet geheel had opgezet.

24.

Hoewel in de loop van 2009 (11) belangrijke stappen werden gezet, is het zo dat eind 2009 belangrijke activiteiten van de organisatie nog niet voldoende waren geformaliseerd en dat er geen geïntegreerd instrument ingevoerd was voor het beheer van de financiële, budgettaire en operationele informatie. Zoals reeds werd opgemerkt in 2008, zijn de onderliggende bedrijfsprocessen nog niet door de rekenplichtige gevalideerd, zoals het financieel reglement van de gemeenschappelijke onderneming voorschrijft.

25.

Bij de controle door de Rekenkamer van een steekproef van 36 verrichtingen kwamen er verscheidene gevallen aan het licht waarin de interne controles niet goed hadden gewerkt. In één geval sloot de gemeenschappelijke onderneming bijvoorbeeld een contract voor schoonmaakdiensten voor een jaarlijkse waarde van 19 572 euro, zonder daarbij de procedure van gunning via onderhandelingen te volgen die is neergelegd in het algemeen Financieel Reglement en het financieel reglement van SESAR. Voor een ander contract, betreffende ondersteuning bij de voorbereiding van lidmaatschapsovereenkomsten, ter waarde van 922 000 euro, kon de Rekenkamer bewijs verkrijgen dat de diensten waren geleverd, maar kon aan haar geen, door de financiële regeling voorgeschreven, formeel overzicht van de geleverde diensten worden overgelegd.

26.

Krachtens artikel 25 van de financiële regeling van SESAR dienen begrotingsvastleggingen te worden gebruikt overeenkomstig het beginsel van goed financieel beheer. Het contract voor kantoorruimte en faciliteiten, ondertekend op 6 september 2007 voor een periode van negen jaar, omvatte de mogelijkheid van vroegtijdige beëindiging zonder oplegging van een boete aan het eind van iedere periode van drie jaar. De gemeenschappelijke onderneming wisselde echter van kantoor in 2009 en moest 380 235 euro betalen voor nog eens 12 maanden aan huur en servicekosten voor de kantoren waaruit zij vertrokken was.

27.

Wat de resultaten van het SESAR-programma aangaat zal de gemeenschappelijke onderneming eigenaar worden van alle roerende en onroerende activa die zij gerealiseerd heeft of die aan haar zijn overgedragen voor de ontwikkelingsfase van het SESAR-project, overeenkomstig specifieke overeenkomsten met haar leden (12)

28.

Zoals vermeld in de bijlage bij de jaarrekening is de gemeenschappelijke onderneming SESAR in dit stadium niet in staat een prognose te geven van de activa die mogelijk gerealiseerd zullen worden uit de resultaten van de activiteiten. De Rekenkamer stelt vast dat er eind 2009 nog geen geïntegreerd beheersinformatiesysteem bestond om de kosten aan specifieke werkpakketten toe te rekenen of de financieringsbron van operationele kosten vast te stellen. Dit is noodzakelijk voor een correcte waardebepaling, indien nodig, van de kosten van de activiteiten en de realisering van activa.

29.

Het financieel reglement van de gemeenschappelijke onderneming werd aanvankelijk in juli 2007 vastgesteld door de raad van bestuur. In 2008 merkte de Rekenkamer (13) op dat het financieel reglement van de gemeenschappelijke onderneming gewijzigd diende te worden om het overeen te laten komen met de financiële kaderregeling voor organen van de EU. Na de inwerkingtreding van Verordening (EG) nr. 1361/2008 van de Raad tot wijziging van Verordening (EG) nr. 219/2007 betreffende de oprichting van de gemeenschappelijke onderneming SESAR, stelde de raad van bestuur op 28 juli 2009 de huidige financiële regeling vast, waarmee het in juli 2007 vastgestelde financieel reglement werd ingetrokken.

30.

De Rekenkamer bracht op 15 april 2010 haar Advies nr. 2/2010 over de nieuwe financiële regeling van de gemeenschappelijke onderneming SESAR uit. De Rekenkamer deed een aantal aanbevelingen met betrekking tot uitzonderingen op de begrotingsbeginselen, de rol van de dienst Interne audit van de Commissie en de bepalingen inzake het lidmaatschap van de gemeenschappelijke onderneming SESAR en de cofinanciering van activiteiten.

31.

Zoals beschreven in haar Adviezen nr. 2/2010 over de financiële regeling van de gemeenschappelijke onderneming SESAR en nr. 4/2008 over het financieel reglement van de gemeenschappelijke onderneming voor fusie-energie, is de Rekenkamer van oordeel dat de huidige bepaling in de statuten van de gemeenschappelijke onderneming over de rol van de interne auditor van de Commissie verduidelijkt dient te worden.

32.

Artikel 7 bis van de statuten van de gemeenschappelijke onderneming SESAR bepaalt dat de taken van de interne auditor van de Commissie onder verantwoordelijkheid van de raad van bestuur van de gemeenschappelijke onderneming uitgevoerd dienen te worden. Naar het oordeel van de Rekenkamer is een dergelijke regeling geschikt voor de interne-auditfunctie binnen de gemeenschappelijke onderneming, maar niet voor de interne auditor van de Commissie, wiens verantwoordelijkheden betrekking hebben op de algemene EU-begroting als geheel.