29.5.2010   

NL

Publicatieblad van de Europese Unie

C 140/1

(1)

Op 26 april 2010 heeft de Raad het geactualiseerde convergentieprogramma van Estland voor de periode 2009-2013 behandeld.

(2)

De Estse economie komt momenteel uit een zware recessie. De recessie heeft weliswaar tot een duidelijke druk op de overheidsfinanciën geleid, maar de omslag van een onhoudbare binnenlandse vraag en het uiteenspatten van de vastgoedzeepbel hebben in een snelle afbouw van de hoge interne en externe onevenwichtigheden uit het verleden geresulteerd. Gezien de aanzienlijke macro-economische onevenwichtigheden die vóór de inzinking bestonden, was het grootschalige en krachtdadige optreden van de regering om de negatieve gevolgen van de economische neergang op de overheidsfinanciën te beperken een verstandige reactie die in overeenstemming was met het Europees economisch herstelplan. Dit heeft bijgedragen tot de beheersing van de risico's voor de economie, de begroting en het financiële stelsel, alsook tot het herstel van de concurrentiekracht door prijs- en loonaanpassingen in de economie. Door het handhaven van robuuste monetaire buffers ter ondersteuning van de wisselkoersstabiliteit en het voortzetten van een voorzichtig beleid ten aanzien van de financiële sector, onder meer door middel van een intensievere grensoverschrijdende samenwerking, konden ongunstige ontwikkelingen worden voorkomen. De hoge schuldenlast van de particuliere sector wordt momenteel geleidelijk afgebouwd, maar zal toch wegen op het herstel en een belemmering vormen voor consumptie en investeringen. Essentiële beleidsuitdagingen voor de toekomst zijn onder meer het verhogen van de productiviteit van de economie om de concurrentiekracht verder te bevorderen en meer vooruitgang te boeken in de richting van een duurzame convergentie, alsook het beperken van de risico's op competentieverlies door langdurige werkloosheid. In ruimere zin is de uitdaging voor de economie te komen tot een herstel van een positieve en duurzame groei en te voorkomen dat zich opnieuw aanzienlijke interne en externe onevenwichtigheden voordoen. In het licht van de verwachte lagere groei in de komende jaren is reeds een belangrijke aanpassing van de overheidsfinanciën tot stand gebracht, maar op middellange termijn moet verdere vooruitgang worden geboekt.

(3)

Hoewel de in de context van de crisis geconstateerde daling van het feitelijk bbp vooral conjunctureel van aard is, is ook het potentiële productieniveau negatief beïnvloed. Daarnaast kan de crisis ook een negatief effect op de potentiële groei op middellange termijn sorteren als gevolg van lagere investeringen, een beperkte beschikbaarheid van kredieten en een stijgende structurele werkloosheid. Bovendien versterkt de impact van de economische crisis de negatieve gevolgen van de vergrijzing voor de potentiële productie en de houdbaarheid van de overheidsfinanciën. Tegen deze achtergrond is het van essentieel belang dat meer vaart wordt gezet achter de structurele hervormingen die erop gericht zijn de potentiële groei te ondersteunen. Een absolute voorwaarde hiervoor is dat de economie wordt aangepast in de richting van een duurzamere groeisamenstelling waarbij de uitvoer een prominentere rol speelt. Gezien met name de aanzienlijk gestegen werkloosheid in Estland is het van belang om de uitvoering van actieve arbeidsmarktmaatregelen te intensiveren, onderwijs en opleiding beter op de behoeften van de arbeidsmarkt af te stemmen en te investeren in een leven lang leren.

(4)

In het macro-economische scenario van het programma wordt ervan uitgegaan dat het reële bbp in 2010, na een geraamde daling met 14,5 % in 2009, op jaarbasis ongewijzigd (– 0,1 %) zal blijven en daarna gedurende de rest van de programmaperiode een gemiddelde groei van 3,7 % zal vertonen.

Naar verwachting zal het conjunctuurklimaat in de loop van 2010 geleidelijk beginnen te verbeteren. Aangenomen wordt dat de binnenlandse vraag in 2010 een rem blijft zetten op het herstel, waarbij de groei in eerste instantie wordt teweeggebracht door een grotere buitenlandse vraag en een omslag in de voorraadcyclus. Verwacht wordt dat binnenlandse groeifactoren vanaf 2011 zullen aantrekken. Afgaande op de thans beschikbare gegevens (2) lijkt dit scenario op plausibele groeihypothesen te berusten, waarbij de economische ontwikkelingen met grote onzekerheden omgeven blijven. De programmaprognoses voor de inflatie lijken realistisch en de veronderstellingen met betrekking tot de monetaire en wisselkoersaangelegenheden sporen met de andere onderdelen van het macro-economische scenario. Er zijn volop nominale dalingen van binnenlandse prijzen en lonen aan de gang. In zowel het programma als de najaarsprognoses 2009 van de diensten van de Commissie wordt ervan uitgegaan dat die tendensen zich in 2010 — weliswaar met enige verschillen — zullen voortzetten. Gezien de ineenstorting van de invoer als gevolg van de recessie is het hoge externe tekort uit het verleden thans omgeslagen in een overschot, waarvan wordt verwacht dat het op middellange termijn op een hoger niveau kan worden gehandhaafd dan in de najaarsprognoses van de diensten van de Commissie, als gevolg van de meer voorzichtige verwachtingen van het programma met betrekking tot de ontwikkeling van de binnenlandse vraag. In het programma wordt uitgegaan van een verdere toename van de werkloosheid in 2010 en een daling van de participatiegraad over de programmaperiode.

(5)

Uit de algemene economische en budgettaire strategie van de autoriteiten blijkt dat zij sterk vasthouden aan hun geloof in gezonde overheidsfinanciën. In het programma wordt het overheidstekort in 2009 op 2,6 % van het bbp geraamd, waarmee het zeer dicht in de buurt blijft van het niveau van 2008 (2,7 %). Dit wijst erop dat in de loop van 2009 bij een aanzienlijke verslechtering van de economische situatie een alomvattende en grootschalige budgettaire consolidatie tot stand is gebracht. Ondanks een aanzienlijke daling van het nominale bbp resulteerde de uitgevoerde consolidatie in een geringe stijging van de nominale ontvangsten, hoofdzakelijk als gevolg van hogere niet-fiscale ontvangsten en een verhoging van verscheidene belastingtarieven. Door de aanzienlijke besparingen bij de overheidsconsumptie konden ook de uitgaven worden gehandhaafd op een niveau dat vergelijkbaar is met dat van 2008. Tegelijkertijd heeft een toegenomen opname van middelen uit de EU-structuurfondsen gezorgd voor een anticyclische ondersteuning van de economie.

De verbetering van het structurele saldo, d.w.z. het conjunctuurgezuiverde saldo, ongerekend eenmalige en tijdelijke maatregelen, berekend volgens de algemeen aanvaarde methode, bedroeg 3,5 % van het bbp overeenkomstig het programma, hetgeen op een sterk restrictief begrotingsbeleid wijst. Tezelfdertijd duidt het totale aantal in 2009 doorgevoerde discretionaire maatregelen op een nog grotere consolidatie-inspanning, die meer dan 9 % van het bbp bedraagt. Het verschil is ten eerste toe te schrijven aan het feit dat de consolidatiestrategie in grote mate steunde op het afzien van de voorheen voorziene groei van de uitgaven voor overheidsconsumptie en sociale uitkeringen; ten tweede aan de negatieve samenstellingseffecten op de belastingontvangsten, die met name te wijten zijn aan een uitgesproken daling van de particuliere consumptie en de loonkosten; ten derde aan de onzekerheden over de berekening van de conjunctuurgezuiverde saldi, gezien de omvang en de kenmerken van de neergang. In het programma wordt ervan uitgegaan dat het nominale overheidstekort in 2010 geleidelijk zal beginnen te dalen, waarbij aan het einde van de programmaperiode een overschot zal worden bereikt.

(6)

In het programma wordt uitgegaan van een nominaal tekort van 2,2 % van het bbp in 2010. De verbetering van het nominale saldo ten opzichte van vorig jaar is hoofdzakelijk toe te schrijven aan de gevolgen over het volledige jaar van de consolidatiemaatregelen die vanaf de tweede helft van 2009 zowel aan de ontvangsten- als uitgavenzijde ten uitvoer zijn gelegd. Voorts werden de accijnzen in 2010 verder verhoogd, hetgeen heeft geleid tot een voorspelde stijging van de belastingontvangsten ondanks een krimp van het nominale bbp ten belope van ongeveer 1,25 %. Naar verwachting blijven de nominale uitgaven vrijwel op het niveau van 2009, waarbij een stijging van de overheidsinvesteringen wordt gecompenseerd door een verdere daling van de overheidsconsumptie; de uitgavenquote neemt dus lichtjes toe. Al bij al vertegenwoordigen de extra maatregelen ter verbetering van de begrotingssituatie 0,7 % van het bbp in 2010, bovenop de gevolgen over het volledige jaar van de in de tweede helft van 2009 genomen consolidatiemaatregelen ten belope van 2,5 % van het bbp. Dit alles neemt echter niet weg dat afgaande op de verandering van het structurele saldo, het voorgenomen begrotingsbeleid grotendeels neutraal is. Het verschil tussen beide benaderingen kan deels worden verklaard door een toegenomen afhankelijkheid van eenmalige en tijdelijke maatregelen in het programma tegen de achtergrond van een nog zwak conjunctuurklimaat, en is deels ook toe te schrijven aan de hierboven vermelde onzekerheden over de berekening van de conjunctuurgezuiverde saldi.

(7)

De belangrijkste doelstelling van de begrotingsstrategie voor de middellange termijn van het programma is om tegen het einde van de programmaperiode in 2013 — wanneer naar verwachting nominale en primaire overschotten zullen worden geboekt — de MTD te bereiken, die in het programma als een structureel evenwicht wordt gedefinieerd. Gezien de jongste prognoses en het schuldniveau sluit de MTD meer dan voldoende aan bij de doelstellingen van het stabiliteits- en groeipact. Het volgens de algemeen aanvaarde methode berekende structurele saldo zal volgens het programma tijdens de periode 2011-2013 jaarlijks met 0,5 à 1 % van het bbp verbeteren. Aangenomen wordt dat de verbetering hoofdzakelijk tot stand komt doordat de uitgavenquote sneller daalt dan de ontvangstenquote, met een verwachte nominale vermindering in de meeste primaire uitgavencategorieën in de laatste programmajaren, met name beloning van werknemers en sociale overdrachten. Het programma bevat evenwel geen gedetailleerde informatie over de algemene maatregelen om deze consolidatie te ondersteunen. De afhankelijkheid van eenmalige maatregelen om de begrotingsdoelstellingen te halen, zal in 2011 afnemen en in de laatste programmajaren verdwijnen. Als een weerspiegeling van deze tendens en in het licht van de vermindering van de in het kader van de financiële vooruitzichten 2007-2013 beschikbare financiële middelen wordt verwacht dat het aandeel van de niet-fiscale ontvangsten tegen het einde van de programmaperiode zal afnemen tot het niveau van 2008.

(8)

Op korte en middellange termijn kunnen de begrotingsresultaten slechter uitvallen dan waarop in het programma wordt gerekend. Zoals hierboven is opgemerkt, is de macro-economische omgeving omgeven met grote onzekerheden, die duidelijke budgettaire risico's met zich brengen, hoewel er geen reden lijkt te zijn om te veronderstellen dat deze risico's meer in opwaartse of in neerwaartse zin doorwerken. Extra onzekerheden voor 2010 zijn het gevolg van de afhankelijkheid van volatiele posten. Het is met name mogelijk dat de geplande verkoop van niet-financiële activa ten belope van 0,5 % van het bbp niet volledig kan worden doorgevoerd, terwijl het innen van dividenden en winstdeelnemingen van overheidsbedrijven aan bestuursrechterlijke besluiten en dus aan een aantal uitvoeringsrisico's onderworpen is. Voorts kunnen de beter dan verwachte belastingontvangsten in 2009 deels worden toegeschreven aan het voorafgaand aan de belastingverhogingen van januari 2010 wijdverspreide inslaan van aan accijnzen onderworpen goederen, hetgeen in 2010 kan resulteren in een compenserend negatief effect op de ontvangsten.

Tijdens de laatste jaren van de programmaperiode neemt de afhankelijkheid van eenmalige en tijdelijke maatregelen weliswaar af, maar de gegevens die worden verstrekt over de structurele vervangende maatregelen zijn ontoereikend, hetgeen risico's voor de doelstellingen met zich brengt. Die risico's worden evenwel ten dele afgezwakt door de solide reputatie die de Estse autoriteiten op begrotingsvlak hebben weten op te bouwen.

(9)

De bruto schuldquote van de overheid bedroeg in 2009 7,8 % van het bbp en lag hiermee ruim onder de referentiewaarde van het Verdrag. Verwacht wordt dat de schuldquote als gevolg van de overheidstekorten tegen het einde van de programmaperiode tot 14,3 % van het bbp zal oplopen. De overheid zal haar nettovermogenspositie tijdens de programmaperiode naar verwachting kunnen handhaven.

(10)

Uit schuldprognoses voor de middellange termijn waarbij wordt aangenomen dat bbp-groeicijfers en de belastingquote geleidelijk naar het niveau van voor de crisis terugkeren en waarbij de geraamde stijging van de leeftijdgerelateerde uitgaven is ingecalculeerd, kan worden afgelezen dat de in het programma geplande begrotingsstrategie op het eerste gezicht en bij overigens ongewijzigd beleid ruimschoots zal volstaan om de schuldquote ten laatste in 2020 te stabiliseren.

(11)

Het langetermijneffect van de vergrijzing op de begroting is aanzienlijk geringer dan gemiddeld in de EU het geval is. In Estland is het huidige peil van de brutoschuld zeer laag. Indien de overheidsfinanciën overeenkomstig de begrotingsplannen voor de programmaperiode gezond worden gehouden, zou dit bijdragen tot een beperking van de risico's voor de houdbaarheid van de openbare financiën, die in het houdbaarheidsverslag 2009 van de Commissie (3) als laag worden aangemerkt.

(12)

Het begrotingskader is gebaseerd op de regel van een nominaal evenwichtige begrotingssituatie. De regel is op lange termijn een baken geweest voor het economische beleid, waardoor Estland op begrotingsvlak een betrouwbare reputatie heeft opgebouwd en financiële activa heeft weten te accumuleren.

In de voorbije jaren is de toepassing van de regel beter op de conjunctuurcyclus afgestemd, waarbij sommige kenmerken van een benadering die uitgaat van het structureel saldo in aanmerking zijn genomen. Hierdoor werd op het hoogtepunt van de cyclus een overschot nagestreefd en werden tijdens de recessie tekorten aanvaard. Het ontbreken van afzonderlijke regels voor uitgaven en/of ontvangsten kan evenwel hebben bijgedragen tot een gedeeltelijke besteding van ontvangstenmeevallers tijdens conjuncturele oplevingen en hoogtepunten. Voorts zijn er enkele tekortkomingen in het budgettaire middellangetermijnkader die de continuïteit van de jaarlijkse actualiseringen verzwakken; voorafgaand aan hun goedkeuring door het parlement vindt er nog steeds geen bespreking plaats van de geactualiseerde convergentieprogramma's. In het programma zijn plannen opgenomen waarvan de uitvoering reeds aan de gang is en die tot doel hebben de begrotingscyclus te versterken door middel van een verbetering van de strategische en jaarlijkse planning, waardoor enkele van de bovenvermelde tekortkomingen worden verholpen.

(13)

Met de in 2009-2010 ten uitvoer gelegde belastinghervorming wordt de strategie voortgezet om de belastingheffing naar consumptie en het gebruik van natuurlijke hulpbronnen te verschuiven, terwijl ook het aandeel van de belastingen op arbeid is toegenomen. Voorts wordt in het programma verwezen naar een aan de gang zijnde analyse van de doeltreffendheid van bestaande vrijstellingen en preferentiële belastingtarieven, de invoering van een grotere flexibiliteit in het begrotingsproces door het verminderen van het aantal gereserveerde inkomsten, de lopende inspanningen op het vlak van de bestrijding van de belastingontwijking en de verdere vereenvoudiging en stroomlijning van de belastingdiensten. In combinatie met verdere verschuivingen van de belastingheffing van arbeid naar minder conjunctuurgevoelige bronnen, kunnen deze maatregelen bijdragen tot een verbetering van de kwaliteit van de overheidsfinanciën, alsook tot een beperking van de risico's voor de budgettaire vooruitzichten.

(14)

De strategie voor een probleemloze deelname aan het WKM II, versterkt met een aantal op het ogenblik van de toetreding tot het WKM II aangegane beleidsverbintenissen, is gericht op wisselkoersstabiliteit door het aanhouden van aanzienlijke monetaire buffers, het handhaven van financiele en budgettaire stabiliteit en het behoud van flexibele arbeids- en productmarkten.

Hoewel Estland zich bij de aanvang van de crisis in een naar verhouding sterke begrotingssituatie met aanzienlijke budgettaire reserves, een over het geheel genomen gezonde banksector en een verhoudingsgewijs hoge mate van loon- en prijsflexibiliteit bevond, heeft het tot nu toe gevoerde beleid niet kunnen beletten dat er aanzienlijke macro-economische onevenwichtigheden zijn ontstaan, zoals blijkt uit de zeer hoge kredietgroeicijfers, de aanzienlijke inflatiedruk, de grote tekorten op de lopende rekening en de onhoudbare hausse in de vastgoedsector. Om de verslechtering van de overheidsfinanciën tijdens de crisis onder controle te houden, hebben de autoriteiten in 2009 verscheidene aanzienlijke consolidatiepakketten goedgekeurd. Die consolidatie zal na 2009 positieve effecten sorteren, terwijl met name de bezuinigingen op de salarissen van het overheidspersoneel een positieve bijdrage zullen leveren tot de afbouw van de onevenwichtigheden in de economie. De banksector heeft een stevige kapitaalbasis behouden en beschikt over voldoende liquiditeiten. Er is ook vooruitgang geboekt bij het structuurbeleid. De onlangs goedgekeurde arbeidswet heeft gezorgd voor een grotere flexibiliteit op de arbeidsmarkt, waardoor de aanpassing van de economie — waarvoor de binnenlandse vraag vroeger de drijvende kracht achter de groei vormde — in de richting van een meer duurzame groei is bevorderd. Wat de productenmarkten betreft, hebben de beleidsmaatregelen tot doel de mededinging te versterken. De concurrentiekracht van de sector verhandelbare goederen en diensten, die sedert 2009 gebaat is bij de aan de gang zijnde verlaging van de loonkosten, alsook bij de doelgerichte overheidsprogramma's, met onder meer een doeltreffend gebruik van de middelen uit EU-structuurfondsen, wordt versterkt. Voor de toekomst is het zaak te voorkomen dat zich opnieuw aanzienlijke interne en externe onevenwichtigheden voordoen zodra het herstel vaste voet heeft gekregen.

(15)

Rekening houdend met de bovenbeschreven risico's die aan de begrotingsdoelstellingen verbonden zijn, kan de begrotingsstrategie van het programma worden beschouwd als zijnde grotendeels in overeenstemming met de vereisten van het pact. Met name de geplande verwezenlijking van de MTD tegen het einde van de programmaperiode tegen de achtergrond van de recente ernstige inzinking van de economische activiteit is een voorbeeld van een passend ambitieuze doelstelling die spoort met de vereisten van het stabiliteits- en groeipact en in overeenstemming is met een probleemloze deelname aan het WKM II. In het licht van de onzekerheden waarmee het macro-economische klimaat is omgeven en gezien de afhankelijkheid van volatiele posten blijven er op korte termijn evenwel enkele risico's bestaan. Het is ook mogelijk dat de in het programma geplande verwezenlijking van de MTD niet tot stand komt als de beoogde consolidatie op middellange termijn niet met verdere maatregelen wordt onderbouwd.

(16)

Wat de in de gedragscode voor stabiliteits- en convergentieprogramma's gespecificeerde gegevensvereisten betreft, vertoont het programma enkele lacunes in de verplichte en facultatieve gegevens (4).

i)

erop toe te zien dat het overheidstekort onder de 3 % van het bbp blijft en de nodige maatregelen te nemen om de nagestreefde terugkeer naar de MTD op middellange termijn te schragen;

ii)

het budgettaire middellangetermijnkader te versterken, in het bijzonder door de planning van de uitgaven te verbeteren en de instrumenten voor de bewaking van de strategische doelstellingen en de verslaglegging daarover verder te versterken.

29.5.2010   

NL

Publicatieblad van de Europese Unie

C 140/6

(1)

Op 26 april 2010 heeft de Raad het geactualiseerde stabiliteitsprogramma van Frankrijk voor de periode 2009-2013 behandeld.

(2)

De economische activiteit in Frankrijk verloor in de loop van 2008 haar dynamiek en liep in het vierde kwartaal en het eerste kwartaal van 2009 sterk terug. Vanaf het tweede kwartaal van 2009 trad een herstel op, onder impuls van in Frankrijk en in de buurlanden genomen stimuleringsmaatregelen. Een belangrijke uitdaging voor het economische beleid is de situatie van de overheidsfinanciën. Met name sinds 2002 ligt het tekort in Frankrijk boven of dicht bij de referentiewaarde van 3 % van het bbp, wat vooral een gevolg is van ontoereikende consolidatie-inspanningen. Tegen die achtergrond liep tussen 2002 en 2007 een buitensporigtekortprocedure ten aanzien van Frankrijk en heeft het land in mei 2008 een beleidsadvies van de Commissie gekregen. Nadat bekend werd dat het tekort in 2008 boven de norm van 3 % van het bbp was uitgekomen, is in februari 2009 een nieuwe buitensporigtekortprocedure ingeleid. In het kader van deze procedure dient het buitensporige tekort uiterlijk in 2013 te worden gecorrigeerd. Andere uitdagingen zijn onder meer het aanpakken van de zwakheden aan de aanbodzijde die tot onvoldoende externe concurrentiekracht leiden, en het beter benutten van het arbeidspotentieel.

(3)

Hoewel de in de context van de crisis geconstateerde daling van het feitelijke bbp grotendeels conjunctureel van aard is, is ook het potentiële productieniveau negatief beïnvloed. Daarnaast kan de crisis ook de potentiële middellangetermijngroei negatief beïnvloeden vanwege lagere investeringen, geringere beschikbaarheid van kredieten en hogere structurele werkloosheid. Bovendien versterkt het effect van de economische crisis de negatieve gevolgen van de vergrijzing voor de potentiële productie en de houdbaarheid van de overheidsfinanciën. Tegen deze achtergrond is het van essentieel belang dat meer vaart wordt gezet achter de structurele hervormingen met als doel de potentiële groei te ondersteunen. Voor Frankrijk is het met name van belang dat hervormingen van de arbeidsmarkt en het algemene mededingingskader worden doorgevoerd.

(4)

In het macro-economische scenario dat aan het programma ten grondslag ligt, wordt ervan uitgegaan dat het reële bbp, na in 2009 een krimp met 2,2 % te hebben vertoond, in 2010 wederom zal groeien met 1,4 %. Vervolgens zou het groeitempo versnellen tot gemiddeld 2,5 % tijdens de rest van de programmaperiode. Afgaande op de thans beschikbare informatie (2) lijkt dit scenario gebaseerd te zijn op enigszins optimistische groeiramingen voor 2010 die grosso modo stroken met de prognoses van de Commissiediensten en genereert de samenstelling van de groei volgens de programmaprojecties meer belastingontvangsten dan volgens de prognoses van de Commissiediensten. De groeiramingen zijn vanaf 2011 opvallend optimistisch en liggen in de periode 2011-2013 gemiddeld 0,75 procentpunt boven het potentieel (zoals herberekend volgens de algemeen aanvaarde methode door de diensten van de Commissie op basis van de in het programma voorkomende informatie). Dat komt tot uiting in een snel afnemende output gap. De groeipercentages zijn in hoofdzaak gebaseerd op de binnenlandse vraag, en met name de consumptie van de huishoudens, gedurende de gehele programmaperiode. De inflatieprognoses van het programma lijken te stroken met de prognoses van de Commissiediensten, wat ook geldt voor de voorspellingen van de werkgelegenheidsgroei, die in 2010 negatief blijft en zich nadien herstelt, hetgeen de traditionele vertraagde reactie van de werkgelegenheid op de ontwikkeling van de bedrijvigheid weerspiegelt.

(5)

In het programma wordt het overheidstekort in 2009 op 7,9 % van het bbp geraamd. De forse verslechtering ten opzichte van het tekort van 3,4 % van het bbp in 2008 is grotendeels terug te voeren op het effect van de crisis op de overheidsfinanciën (vooral de opbrengsten van de vennootschapsbelasting en de btw), maar is ook het gevolg van de stimuleringsmaatregelen ter grootte van 1,1 % van het bbp die de regering in overeentemming met het Europees economisch herstelplan heeft genomen. Volgens het programma zou het begrotingsbeleid in 2010 neutraal zijn en in de latere jaren restrictief worden, zodat het buitensporig tekort tegen 2013 wordt gecorrigeerd, uitgaande van het veronderstelde groeiscenario. Die consolidatie is conform de exitstrategie die de Raad voorstaat.

(6)

In het stabiliteitsprogramma van februari 2010 wordt ervan uitgegaan dat het begrotingstekort in 2010 verder zal verslechteren met 0,3 % van het bbp en in 2010 8,2 % van het bbp zal bedragen. Frankrijk heeft in 2010 de tekortverlagende maatregelen doorgevoerd die in het regeringsvoorstel voor de begrotingswet voor 2010 waren gepland, en tegelijkertijd een verdere verslechtering van de overheidsfinanciën in hoge mate voorkomen, met uitzondering van het besluit tot emissie van een staatslening „om in de toekomst te investeren”, die in 2010 (en daarna) een negatief effect op de begroting van ongeveer 0,1 % van het bbp zal sorteren. Dit alles lijkt grotendeels te sporen met de laatste aanbevelingen die overeenkomstig artikel 126, lid 7, VWEU aan Frankrijk zijn gedaan. De tekortprognose voor 2010 is 0,3 % van het bbp beter dan de raming in de ontwerp-begroting voor 2010, wat te danken is aan het voor 2009 verwachte betere feitelijke tekort (0,2 % van het bbp) en een herziening van de groeiprognoses (0,3 % van het bbp). Deze gunstige ontwikkeling wordt deels tenietgedaan door de opschorting van de milieuheffing door het Frans constitutioneel hof en door de invoering van maatregelen die uit de hiervoor genoemde staatslening voortvloeien, die samen het tekort met ongeveer 0,2 % van het bbp doen stijgen. Als gevolg van laatstgenoemde elementen is het netto-effect op het begrotingssaldo van de discretionaire maatregelen veranderd van ongeveer + 0,25 % van het bbp ten tijde van de aanbeveling van de Raad tot grotendeels neutraal in het programma. De stimuleringsmaatregelen in het kader van het Europees economisch herstelplan ter grootte van 1,1 % van het bbp worden geleidelijk afgebouwd en gereduceerd tot 0,4 % van het bbp in 2010. Voorts zijn er verdere consolidatiemaatregelen ter grootte van 0,1 % van het bbp genomen (vooral de verhoging van heffingen in de socialezekerheidsbegroting), wat de totale consolidatiemaatregelen op 0,8 % van het bbp brengt. Die maatregelen worden echter tenietgedaan door nieuwe tekortverhogende maatregelen met vooral kosten op de korte termijn ter grootte van 0,7 % van het bbp die in de oorspronkelijke begroting voor 2010 zijn opgenomen. Het gaat met name om de hervorming van lokale bedrijfsbelastingen (ongeveer 0,6 % van het bbp) en de verlaging van de btw voor de cateringbranche (0,1 % van het bbp), naast de hiervoor genoemde maatregelen in verband met de staatslening (ongeveer 0,1 % van het bbp). In 2010 zou het structurele tekort (dat wil zeggen: het conjunctuurgezuiverde tekort, ongerekend eenmalige en andere tijdelijke maatregelen, zoals door de diensten van de Commissie volgens de algemeen aanvaarde methode berekend op basis van de in het programma voorkomende gegevens) met 0,25 verslechteren en op 6,75 % van het bbp uitkomen. Als rekening wordt gehouden met het tijdelijke effect van de verwachte terugbetalingen aan ondernemingen ter grootte van 0,4 % van het bbp in het kader van de uitvoering van de hervorming van de lokale bedrijfsbelasting (een eenmalige maatregel die echter niet als zodanig in het programma is opgenomen), zal het structurele tekort in 2010 licht verbeteren (namelijk met 0,1 %) tot 6,5 % van het bbp.

(7)

Het hoofddoel van de in het programma uitgestippelde begrotingsstrategie is het overheidstekort terug te dringen tot de referentiewaarde van 3 % van het bbp in uiterlijk 2013, de termijn die in de aanbeveling van de Raad van 2 december 2009 is vastgesteld. In het programma wordt voorspeld dat het nominale begrotingstekort zal dalen tot 6 % van het bbp in 2011, verder zal teruglopen tot 4,6 % in 2012 en uiteindelijk in 2013 op 3 % zal uitkomen. Het primaire saldo zal naar verwachting een vergelijkbare ontwikkeling te zien geven en aan het einde van de programmaperiode – 0,1 % van het bbp belopen, tegen – 5,5 % van het bbp in 2010. Het volgens de algemeen aanvaarde methode berekende structurele tekort zou na 2010 blijven verbeteren tot circa 5 % van het bbp in 2011, 4 % in 2012 en 2,75 % in 2013. De gemiddelde jaarlijkse begrotingsinspanning zou over de periode 2010-2013 op 0,9 % van het bbp uitkomen, wat iets minder is dan de gemiddelde inspanning van 1 % van het bbp per jaar die door de Raad is aanbevolen. De in het programma geschetste begrotingsstrategie zou berusten op maatregelen die erop gericht zijn de uitgavengroei op alle overheidsniveaus te beteugelen, en de in overeenstemming met het Europees economisch herstelplan getroffen maatregelen in 2011 volledig af te bouwen. De Franse autoriteiten zijn van plan om de impact van de bestaande belastingvrijstellingen op de begroting met ingang van 2011 met ongeveer 0,1 % van het bbp per jaar te verminderen. De aan de consolidatiestrategie ten grondslag liggende maatregelen zijn nog niet nader omschreven, maar in de komende maanden zouden zij worden bekendgemaakt. In het programma wordt aangegeven dat de middellangetermijndoelstelling (MTD) een structurele begroting in evenwicht is. Gezien de laatste projecties en het schuldniveau sluit de MTD meer dan voldoende aan bij de doelstellingen van het pact. In het geactualiseerde stabiliteitsprogramma wordt er niet naar gestreefd de MTD binnen de programmaperiode te verwezenlijken.

(8)

Hoewel de tekortdoelstelling voor 2010 redelijk haalbaar lijkt en zelfs enige ruimte biedt om beter te doen als de milieubelasting uiteindelijk in gewijzigde vorm wordt ingevoerd, kunnen de begrotingsprognoses vanaf 2011 slechter uitvallen dan waarop in het programma wordt gerekend. Met name het macro-economische scenario voor 2011-2013 is opvallend optimistisch. Meer in het bijzonder zijn de tekortprognoses buitengewoon gevoelig voor de economische groei: volgens de sensitiviteitsanalyse in het programma zou het begrotingstekort in de periode tot en met 2013 tot slechts 4 % van het bbp dalen indien de bbp-groei over die periode 0,25 % lager zou uitkomen.

Een cumulatief verlies ter grootte van 0,75 % van het bbp zou derhalve resulteren in een tekortstijging met 1 % van het bbp in 2013. Voorts kunnen de tekortdoelstellingen negatief worden beïnvloed door mogelijke uitgavenoverschrijdingen, omdat de correctie van de trends in de overheidsuitgaven op alle lagere overheidsniveaus ten opzichte van de historische trends niet door voldoende gespecificeerde maatregelen wordt onderbouwd. De eerder optimistisch geraamde ontwikkeling van de ontvangsten gaat uit van een inhaalbeweging na de negatieve overreactie tijdens de crisis, aangezien wordt aangenomen dat de elasticiteit van de belastingen ten opzichte van het bbp in de periode 2011-2013 op gemiddeld 1,2 zal uitkomen. Ook het terugschroeven van de belastingvrijstellingen met ongeveer 0,1 % van het bbp per jaar met ingang van 2011 is nog niet gespecificeerd. Al met al blijkt uit het verleden dat uitgavenoverschrijdingen niet kunnen worden uitgesloten. Uit de beoordeling op basis van de in het programma gepresenteerde informatie blijkt dat er een groot risico bestaat dat de feitelijke tekorten voor de periode 2011-2013 slechter kunnen uitvallen dan in het programma wordt beoogd.

(9)

De bruto schuldquote van de overheid lag in 2009 boven de referentiewaarde van het Verdrag en laat volgens het programma tot 2012 een stijgende trend zien. De bruto overheidsschuld wordt in 2009 op 77,4 % van het bbp geraamd, tegen 67,4 % in 2008. De toename van de schuldquote is niet alleen toe te schrijven aan de stijging van het tekort en de daling van de bbp-groei, maar ook aan een belangrijke stock-flow adjustment als gevolg van met name financiële operaties voor de bank- en automobielsectoren. Verwacht wordt dat de schuldquote over de programmaperiode een verdere stijging met 9,2 % zal vertonen, waardoor zij, vooral onder invloed van hoog blijvende overheidstekorten, op ongeveer 87 % van het bbp zou uitkomen. Gelet op de aanzienlijke risico's voor de begrotingsdoelstellingen zal de schuldquote zich waarschijnlijk ook minder gunstig ontwikkelen dan in het programma wordt voorspeld, vooral na 2011.

(10)

Uit schuldprognoses voor de middellange termijn waarbij wordt aangenomen dat bbp-groeicijfers en de belastingquote geleidelijk naar het niveau van voor de crisis terugkeren en waarbij de geraamde stijging van de leeftijdgerelateerde uitgaven is ingecalculeerd, kan worden afgelezen dat de in het programma geplande begrotingsstrategie op het eerste gezicht en bij overigens ongewijzigd beleid niet zal volstaan om de schuldquote ten laatste in 2020 te stabiliseren.

(11)

Van de vergrijzing gaat in Frankrijk een duidelijk geringer langetermijneffect op de begroting uit dan gemiddeld in de EU het geval is, omdat de pensioenuitgaven een beperktere stijging vertonen als gevolg van de al doorgevoerde pensioenhervormingen. De budgettaire gevolgen van de vergrijzing voor het houdbaarheidstekort worden nog verergerd door de begrotingssituatie in 2009 zoals deze in het programma wordt ingeschat. Het realiseren van primaire overschotten op middellange termijn zou bijdragen tot het verkleinen van de risico's voor de houdbaarheid van de overheidsfinanciën, die in het houdbaarheidsverslag 2009 van de Commissie (3) als middelgroot werden aangemerkt.

(12)

Onlangs zijn hervormingen doorgevoerd om het algehele begrotingskader verder te verbeteren. Op 9 februari 2009 is door het parlement de eerste wet inzake een meerjarenplanning voor de openbare financiën aangenomen, waarbij uitgavendoelstellingen zijn vastgesteld voor alle deelsectoren van de overheid. In die wet is ook uitdrukkelijk het beginsel vastgelegd van de budgettaire neutraliteit van de invoering van nieuwe belastingvrijstellingen, waarvan de totale kosten volledig moeten worden gecompenseerd. Het gaat hier om een bindend beginsel waaraan op basis van een meerjarenbeoordeling in 2009 bijna werd voldaan. Het jaarlijkse begrotingskader in Frankrijk bevat vooral uitgavennormen voor lagere overheden. Een eerste regel, namelijk dat de uitgaven geen volumestijging mogen vertonen, is op het centrale overheidsniveau vastgesteld. Wijzigingen in het toepassingsgebied van de regel hebben er in het verleden wellicht toe bijgedragen dat hij beter werd nageleefd, maar dankzij de recente verruiming ervan, met als doel de centrale overheidsuitgaven beter onder controle te houden, is de regel nu in acht genomen.

De in 1997 vastgestelde nationale doelstelling voor de uitgaven voor de ziekteverzekering (Objectif National des Depenses d’Assurance Maladie) heeft de uitgaven voor gezondheidszorg onder controle helpen houden, hoewel de uitgavendoelstellingen vaak niet zijn gehaald. Ten slotte zijn de uitgaven van de lokale autoriteiten begrensd door een in een wet gegoten „gouden regel” die autoriteiten belet schulden aan te gaan om operationele uitgaven te financieren, alsook door een regel die bepaalt dat de middelen afkomstig van de centrale overheid niet sneller mogen stijgen dan het inflatiepercentage. De in de stabiliteitsprogramma’s geformuleerde doelstellingen zijn echter zelden gerealiseerd. De regering is van plan om het begrotingskader verder te hervormen. Op 28 januari 2010 is een conferentie over de overheidsfinanciën georganiseerd teneinde de verslechtering van de Franse overheidsfinanciën aan te pakken en te bespreken hoe de begrotingsconsolidatie ten uitvoer moet worden gelegd. Er zijn diverse werkgroepen opgezet om nieuwe hervormingen voor te stellen, die in april worden bekendgemaakt en er vooral op gericht zullen zijn de groei van de uitgaven voor gezondheidszorg verder te beteugelen of de lokale uitgaven beter te beheersen. Er is ook een werkgroep voor regels voor een evenwichtige begroting opgezet. Volgens het programma zullen er in april ook nieuwe maatregelen worden gepresenteerd met de bedoeling de uitgaven van de centrale overheid te reduceren. De in het programma vervatte consolidatiestrategie berust eveneens op een beter begrotingskader op basis van de door deze werkgroepen geformuleerde voorstellen.

(13)

Met 52,7 % in 2008 is de Franse uitgavenquote de hoogste in het eurogebied. De stijging van de overheidsuitgaven in de afgelopen decennia heeft hoge tekorten en schuldniveaus in de hand gewerkt, die de houdbaarheid van de Franse overheidsfinanciën op lange termijn negatief hebben beïnvloed. De Franse autoriteiten startten in 2007 met een algemene evaluatie van het overheidsbeleid (Revue Générale des Politiques Publiques (RGPP)) teneinde manieren te vinden om de overheidsuitgaven efficiënter te maken. Tot dusver zijn meer dan 300 maatregelen gesignaleerd (teneinde bezuinigingen van circa 0,3 % van het bbp te realiseren, wat nogal bescheiden is vergeleken met de totale omvang van de overheidsuitgaven, die meer dan 50 % van het bbp vertegenwoordigen). Ongeveer driekwart van de maatregelen is ingevoerd. Dat heeft er bijvoorbeeld toe geleid dat een op de twee ambtenaren die in de deelsector van de centrale overheid op pensioen ging, niet is vervangen. De regering kondigde in de begrotingswet voor 2010 aan dat de RGPP tot andere centrale instanties zou worden uitgebreid. Verwacht wordt dan ook dat in het najaar verdere hervormingen zullen worden bekendgemaakt. Wat ten slotte het pensioenstelsel betreft, verwijst het programma, zoals hiervoor vermeld, naar een hervorming die in 2010 wordt verwacht. Tot dusver zijn nog geen maatregelen aangekondigd.

(14)

Al met al is de in het programma uitgestippelde begrotingsstrategie in 2010 grotendeels in overeenstemming met de aanbevelingen die de Raad overeenkomstig artikel 126, lid 7, heeft gedaan. Gezien de risico's lijkt de begrotingsstrategie vanaf 2011 niet meer te sporen met de aanbeveling van de Raad overeenkomstig artikel 126, lid 7. Volgens het programma zou de gemiddelde jaarlijkse begrotingsinspanning op basis van de ontwikkeling van het (herberekende) structurele saldo 0,9 % van het bbp bedragen. Dat percentage ligt iets lager dan in de aanbevelingen van de Raad overeenkomstig artikel 126, lid 7, was verlangd („meer dan 1 % van het bbp”) en is ook nog eens aan de bovengenoemde risico’s onderhevig. In het programma wordt er desalniettemin van uitgegaan dat het nominale begrotingstekort uiteindelijk 3 % van het bbp zal bedragen, wat vooral te danken is aan een opvallend optimistisch macro-economisch scenario in de latere programmajaren, naast tamelijk optimistische aannamen voor de elasticiteit van de belastingontvangsten ten opzichte van het bbp. Al met al is het, gezien de risico’s waaraan het thans gevoerde beleid onderhevig is, niet uitgesloten dat de feitelijke tekorten voor de periode 2011-2013 slechter uitvallen dan in het programma wordt beoogd. Deze tekorten zullen dan ook wellicht aanzienlijk moeten worden bijgestuurd om uiterlijk in 2013 een correctie van het buitensporige tekort te realiseren, zoals door de Raad is aanbevolen. De opbrengsten van een nieuwe versie van de opgeschorte milieubelasting, zoals genoemd in het programma, zouden al vanaf 2010 bijdragen tot het realiseren van enigszins betere begrotingsdoelstellingen. Ten slotte kan ook blijken dat de begrotingsstrategie niet volstaat om de schuld wederom op een neerwaarts pad te brengen.

(15)

Wat de in de gedragscode voor stabiliteits- en convergentieprogramma's gespecificeerde gegevensvereisten betreft, worden alle verplichte en de meeste facultatieve gegevens in het programma vermeld (4). In de aanbeveling die de Raad op 2 december 2009 overeenkomstig artikel 104/126, lid 7, heeft gedaan om aan de buitensporigtekortsituatie een einde te maken, wordt Frankrijk tevens verzocht in een apart hoofdstuk in de geactualiseerde stabiliteitsprogramma's verslag uit te brengen over de vorderingen die bij de uitvoering van de aanbevelingen van de Raad zijn gemaakt. Frankrijk heeft aan deze aanbeveling gevolg gegeven.

i)

tijdens de gehele programmaperiode de zowel aan een verbetering van de macro-economische en budgettaire vooruitzichten als aan de tenuitvoerlegging van alle voorgenomen belastingmaatregelen toe te schrijven meevallers aan te wenden om de reductie van het tekort en van de bruto schuldquote in de richting van de referentiewaarde van 60 % van het bbp te bespoedigen;

ii)

klaar te staan om verdere consolidatiemaatregelen te nemen ingeval er zich risico's voordoen die verbonden zijn aan het feit dat het macro-economische scenario van het programma optimistischer is dan het scenario waarop de aanbeveling op grond van artikel 126, lid 7, is gebaseerd, en tevens meer duidelijkheid te verschaffen over de maatregelen die nodig zijn om over de periode 2010-2013 een gemiddelde jaarlijkse begrotingsinspanning van meer dan 1 % van het bbp te garanderen en uiterlijk in 2013 een correctie van het buitensporig tekort te realiseren;

iii)

erop toe te zien dat het begrotingskader wordt versterkt, met name aan de uitgavenzijde, en er daadwerkelijk toe bijdraagt dat de voor de middellange termijn geschetste begrotingsplannen waartoe de Franse regering heeft besloten, op alle lagere overheidsniveaus worden uitgevoerd.

29.5.2010   

NL

Publicatieblad van de Europese Unie

C 140/12

(1)

Op 26 april 2010 heeft de Raad het geactualiseerde stabiliteitsprogramma van Duitsland voor de periode 2009-2013 behandeld.

(2)

Na onder invloed van de daling van de uitvoer rond de jaarwisseling 2008/2009 sterk te zijn gekrompen, heeft het reële bbp zich medio 2009 dankzij een expansief beleid en een opleving van de buitenlandse vraag krachtig hersteld. De broosheid van het huidige economische herstel werd evenwel aangetoond door een nieuw verlies aan dynamiek naar het einde van 2009 toe. De arbeidsmarkt is tot dusver veerkrachtig gebleven, deels onder invloed van door de staat gefinancierde werktijdverkortingsregelingen, terwijl de bancaire sector te lijden heeft gehad van aanzienlijke verliezen en afschrijvingen op investeringen in gestructureerde activa.

Als gevolg van in overeenstemming met het Europees economisch herstelplan genomen omvangrijke budgettaire stimuleringsmaatregelen (in 2009 en 2010) en van tegenvallende ontvangsten en hogere uitgaven wegens de crisis liet de overheidsbegroting, die in 2008 nog in evenwicht was, in 2009 een tekort van meer dan 3 % van het bbp zien. Deze ontwikkelingen hebben ertoe geleid dat op 2 december 2009 een buitensporigtekortprocedure ten aanzien van Duitsland is gestart, waarbij de Raad heeft bepaald dat het buitensporige tekort uiterlijk in 2013 moet zijn weggewerkt. Hoewel het herstel op middellange termijn zou moeten worden bevorderd door de in het verleden doorgevoerde structurele hervormingen, met name op de arbeidsmarkt, solide bedrijfsbalansen, een degelijke financiële positie van de huishoudens en een sterke concurrentiepositie, zal het vooral zaak zijn de potentiële groei te verhogen, met name door de binnenlandse groeibronnen te versterken. Het combineren van de noodzakelijke begrotingsconsolidatie met een stabilisatie van de bancaire sector, het waarborgen van de toegang tot financiering voor de niet-financiële sector en een verdere versterking van het aanpassingsvermogen van de arbeidsmarkt is onontbeerlijk om het economische herstel te ondersteunen.

(3)

Hoewel de in de context van de crisis geconstateerde daling van het feitelijke bbp vooral conjunctureel van aard is, is er ook een negatief effect op het niveau van de potentiële productie. Daarnaast kan de crisis ook een negatief effect op de potentiële groei op middellange termijn sorteren als gevolg van lagere investeringen, een beperkte beschikbaarheid van kredieten en een stijgende structurele werkloosheid. Bovendien worden de negatieve gevolgen van de vergrijzing voor de potentiële productie en de houdbaarheid van de overheidsfinanciën nog verergerd door het effect van de economische crisis. Tegen deze achtergrond is het van essentieel belang dat meer vaart wordt gezet achter de structurele hervormingen die erop gericht zijn de potentiële groei te ondersteunen. Voor Duitsland is het met name van belang hervormingen door te voeren op het gebied van de concurrentie in de dienstensector, arbeidsmarktintegratie en onderwijs en opleiding.

(4)

In het macro-economische scenario dat aan het programma ten grondslag ligt, wordt aangenomen dat het reële bbp, na in 2009 met 5 % te zijn gekrompen, zich in 2010 zal herstellen en met 1,4 % zal groeien. Gedurende de rest van de programmaperiode zou de reële bbp-groei op gemiddeld 2 % uitkomen. Afgaande op de thans beschikbare informatie (2) lijkt dit scenario op nogal optimistische groeihypothesen te zijn gebaseerd. De voorspellingen van de reële bbp-groei liggen zowel voor 2010 als voor 2011 iets hoger dan in de najaarsprognoses 2009 van de diensten van de Commissie. Bovendien wordt in het programma op een enigszins krachtiger toename van de particuliere consumptie in 2011 gerekend omdat van optimistischer verwachtingen ten aanzien van werkgelegenheid, werkloosheid en inkomen wordt uitgegaan. De inflatieprognoses van het programma kunnen voor 2011 aan de hoge kant blijken, maar voor de rest van de programmaperiode lijken zij realistisch.

(5)

In het programma wordt het overheidstekort voor 2009 op 3,2 % van het bbp geraamd. De aanzienlijke verslechtering ten opzichte van de evenwichtige begrotingssituatie in 2008 is vooral toe te schrijven aan de werking van de automatische stabilisatoren, maar is ook terug te voeren op de stimuleringsmaatregelen ter grootte van circa 1,75 % van het bbp die de regering in overeenstemming met het Europees economisch herstelplan heeft genomen. De toename van het tekort vindt hoofdzakelijk haar oorsprong aan de uitgavenzijde wegens hogere sociale overdrachten, hogere overheidsinvesteringen en subsidies ter ondersteuning van werktijdverkorting. Volgens het programma blijft het begrotingsbeleid in 2010 expansief, waarna het in de laatste jaren van de programmaperiode restrictief wordt. In het licht van de vrij gunstige budgettaire en economische situatie in Duitsland is de voortzetting van het expansieve begrotingsbeleid in 2010 terecht en in overeenstemming met het Europees economisch herstelplan. Conform de door de Raad bepleite exitstrategie zal het expansieve begrotingsbeleid in 2009 en 2010 met het oog op een correctie van het buitensporige tekort tegen 2013 en een terugkeer naar houdbare overheidsfinanciën worden gevolgd door een aanzienlijke verstrakking van het begrotingsbeleid vanaf 2011.

(6)

Volgens het programma zal het nominale overheidstekort toenemen van 3,2 % van het bbp in 2009 tot 5,5 % in 2010, hetgeen in overeenstemming is met de aanbeveling van de Raad op grond van artikel 126, lid 7, van 2 december 2009. De verdere toename van het tekort in 2010 wordt voornamelijk veroorzaakt door budgettaire stimuleringsmaatregelen en het effect van de automatische stabilisatoren. De overheidsinkomsten zullen naar verwachting met bijna 2 % van het bbp afnemen als gevolg van steunmaatregelen voor huishoudens (zoals de fiscale aftrekbaarheid van eigen bijdragen voor gezondheidszorg en langdurige zorg, de verlaging van zorgverzekeringspremies, de verhoging van de kinderbijslag en een hogere belastingvrije voet) en een zwakkere binnenlandse vraag. De verwachte stijging van de overheidsuitgaven met circa 0,5 % van het bbp kan voornamelijk worden toegeschreven aan de verslechterende situatie op de arbeidsmarkt en voortgezette investeringen in openbare infrastructuur in het kader van de budgettaire stimuleringsmaatregelen (circa 0,25 % van het bbp volgens de prognoses van de diensten van de Commissie). Het begrotingsbeleid blijft in 2010 sterk expansief, zoals blijkt uit de stijging met 2,5 % van het bbp van het structurele tekort (voor de conjunctuurgecorrigeerd saldo, ongerekend eenmalige en andere tijdelijke maatregelen, zoals door de diensten van de Commissie herberekend volgens de algemeen aanvaarde methode op basis van de in het programma voorkomende informatie). De sterke verslechtering van het structurele saldo kan vooral worden verklaard door de nieuwe stimuleringsmaatregelen die in 2010 zijn ingevoerd en de uitgestelde effecten van sommige stimuleringsmaatregelen die in 2009 zijn aangenomen (bijvoorbeeld de verlaging van zorgverzekeringspremies en extra investeringen in infrastructuur). De verandering in het structurele tekort die volgens de algemeen aanvaarde methode (top-downbenadering) op –2,5 % van het bbp uitkomt, verschilt van de verandering die naar voren komt uit de informatie over de in 2010 genomen discretionaire maatregelen (bottom-upbenadering) en die door de diensten van de Commissie op circa –1,75 % van het bbp wordt geraamd. Deze discrepantie kan in verband worden gebracht met de negatieve samenstellingseffecten op de belastinginkomsten, met name als gevolg van een zwakke stijging van de particuliere consumptie en de lonen en de waarschijnlijk tegenvallende opbrengst van de winstbelastingen.

(7)

Het hoofddoel van de begrotingsstrategie op middellange termijn is het buitensporige tekort uiterlijk in 2013 weg te werken door in de periode 2011-2013 een gemiddelde jaarlijkse begrotingsinspanning van circa 0,75 % van het bbp te leveren, hetgeen spoort met de aanbeveling die de Raad op 2 december 2009 op grond van artikel 126, lid 7, heeft gedaan.

In het programma wordt vanaf 2011 een verbetering van het overheidssaldo verwacht. In nominale termen zal de consolidatie in 2011 en 2012 naar verwachting in gelijke stappen — van telkens circa 1 procentpunt — worden uitgevoerd, gevolgd door een geringere aanpassing van circa 0,5 % in 2013. Het voorgenomen aanpassingstraject is gebaseerd op de technische aanname dat de consolidatie op federaal niveau hoofdzakelijk aan de uitgavenzijde plaatsvindt (waarbij de uitgavenbeperking gelijkelijk over alle uitgavencategorieën wordt verdeeld, met uitzondering van de rentebetalingen en de overdrachten aan andere overheidsniveaus en aan het buitenland). Deze technische aanname vloeit voort uit de consolidatievereisten die de nieuwe nationale begrotingsregel met zich meebrengt. De beoogde consolidatie zal naar verwachting vooral worden verwezenlijkt door de federale overheid (circa 2 % van het bbp in de periode 2011-2013) en in mindere mate door de deelstaten (circa 0,5 % van het bbp). Het structurele tekort (herberekend volgens de algemeen aanvaarde methode) zal naar verwachting verbeteren met circa 0,5 % van het bbp in 2011, met circa 1 % van het bbp in 2012 en met circa 0,75 % van het bbp in 2013. Aangezien de aflossingen en rentebetalingen naar het einde van de programmaperiode toe zullen stijgen, moet het primaire saldo zich sneller herstellen dan het nominale tekort. Op middellange termijn streeft Duitsland naar een overheidsbegroting die structureel vrijwel in evenwicht is. Volgens het programma impliceert dit een middellangetermijndoelstelling (MTD) van –0,5 % van het bbp. Gezien de meest recente projecties en het schuldniveau sluit de MTD aan bij de doelstellingen van het pact. In het geactualiseerde stabiliteitsprogramma wordt er echter niet naar gestreefd de MTD binnen de programmaperiode te verwezenlijken.

(8)

Vooral in 2011 en de latere jaren kunnen de begrotingsresultaten slechter uitvallen dan in het programma is berekend. Dat hangt niet alleen samen met het ontbreken van specifieke consolidatiemaatregelen na 2010, de noodzaak om de nieuwe nationale begrotingsregel op centraal en subfederaal overheidsniveau effectief toe te passen zonder de nodige consolidatie uit te stellen naar latere jaren, de onzekerheid over de mogelijke doorvoering van de verdere belastingverlagingen waarin het coalitieakkoord voorziet en de verenigbaarheid daarvan met de noodzakelijke begrotingsconsolidatie, maar ook met de enigszins optimistische groeiverwachtingen. Extra maatregelen tot stabilisatie van de financiële markt kunnen de begroting verder belasten, al is het niet uitgesloten dat een deel van de kosten van de overheidssteun in de toekomst wordt terugverdiend.

(9)

De bruto overheidsschuld bedraagt in 2009 naar schatting 72,5 % van het bbp, tegen 65,9 % een jaar eerder. Naast de stijging van het tekort en de daling van de bbp-groei, draagt ook een aanzienlijke stock-flow adjustment (van circa 1 % van het bbp), die vooral met reddingsoperaties van banken verband houdt, aan de toename van de schuldquote bij. Verwacht wordt dat de schuldquote in de programmaperiode met nog eens 9,5 procentpunten zal oplopen tot 82 % van het bbp, voornamelijk onder invloed van aanhoudende overheidstekorten en in mindere mate als gevolg van niet-gespecificeerde schuldverhogende stock-flow adjustments van circa 0,5 % van het bbp per jaar tussen 2011 en 2013. De in het programma opgenomen schuldprognose is gebaseerd op de aanname dat het schuldniveau niet zal worden beïnvloed door de oprichting van zogenaamde „bad banks”. Naast de risico's die aan het tekorttraject zijn verbonden, is de ontwikkeling van de schuldquote ook onderhevig aan risico's in verband met mogelijke verdere lasten in verband met de stabilisering van de financiële markten. De bruto schuldquote van de overheid ligt boven de referentiewaarde van het Verdrag en vertoont tijdens de gehele programmaperiode een stijgende trend.

(10)

Uit schuldprognoses op middellange termijn waarbij wordt aangenomen dat de bbp-groei en de belastingquote slechts geleidelijk naar het niveau van voor de crisis terugkeren en waarin rekening wordt gehouden met de verwachte stijging van de leeftijdsgerelateerde uitgaven, blijkt dat de in het programma geplande begrotingsstrategie op zich, en bij ongewijzigd beleid, niet zou volstaan om de schuldquote in 2020 te stabiliseren.

(11)

Het langetermijneffect van de vergrijzing op de begroting ligt iets boven het EU-gemiddelde. De budgettaire gevolgen van de vergrijzing voor het houdbaarheidstekort worden nog verergerd door de begrotingssituatie in 2009 zoals deze in het programma wordt ingeschat. Het realiseren van primaire overschotten op middellange termijn zou bijdragen tot het verkleinen van de risico's voor de houdbaarheid van de overheidsfinanciën, die in het houdbaarheidsverslag 2009 van de Commissie (3) als middelgroot werden aangemerkt.

(12)

Het begrotingskader van Duitsland is aanzienlijk versterkt door de nieuwe begrotingsregel die in augustus 2009 in de grondwet is verankerd. Conform de opzet van het preventieve deel van het stabiliteits- en groeipact wordt met de nieuwe regel gestreefd naar een begroting die vrijwel in evenwicht is door vanaf 2016 een maximaal federaal structureel tekort van 0,35 % van het bbp verplicht te maken, met een overgangsperiode die in 2011 aanvangt. De regionale structurele begrotingen van de deelstaten moeten vanaf 2020 in evenwicht zijn, maar hun respectieve consolidatietrajecten zijn nog onduidelijk. Het ontbreken van consolidatieplannen op subfederaal niveau en het bestaan van onzekerheden ten aanzien van de toekomstige financieringsbehoeften van de socialezekerheidsfondsen vormen potentiële risico's voor de consolidatie van de overheidsbegroting. Dat neemt niet weg dat de nieuwe begrotingsregel de budgettaire geloofwaardigheid in de hand werkt en een aanzienlijke beperking van de discretionaire ruimte inhoudt in vergelijking met de vorige begrotingsregel, die de accumulatie van schulden tijdens de afgelopen decennia niet heeft kunnen voorkomen. De nieuw ingestelde Stabiliteitsraad, samengesteld uit de nationale en regionale ministers van financiën, zal regelmatig de federale en regionale begrotingen controleren, met inbegrip van de tenuitvoerlegging van consolidatiemaatregelen in het kader van het stabiliteits- en groeipact. De Stabiliteitsraad kan echter geen bindende aanbevelingen doen en evenmin sancties opleggen. Het is de bedoeling het nieuwe kader verder te verbeteren door van een bottom-up- naar een top-downbenadering van de budgettaire planning over te stappen en door de uitgavenbeheersing door het ministerie van Financiën te verbeteren en er daarmee voor te zorgen dat de consolidatie waartoe de begrotingsregel aanzet, wordt bevorderd. Voorts wil de regering het federale budgetterings- en boekhoudsysteem geleidelijk herzien, waarbij sterker de nadruk wordt gelegd op een op prestatiemeting gebaseerde beoordeling van de inkomsten en uitgaven.

(13)

Ondanks de in het algemeen goede kwaliteit van de Duitse overheidsfinanciën is er nog ruimte voor verbetering. Wat de ontvangstenzijde betreft zijn de regels voor de vennootschaps- en inkomstenbelasting complex gebleven, en biedt het belastingstelsel tal van sluipwegen. Ondanks verdere plannen om de uitgaven voor onderwijs, onderzoek en ontwikkeling te verhogen, bieden de relatief lage investeringen in verhouding tot de consumptieve bestedingen van de overheid de mogelijkheid van een meer groeigerichte samenstelling van de uitgaven.

Hoewel in het programma het belang van een ingrijpende herziening van de overheidssubsidies wordt erkend, bevat het geen concrete plannen in die richting. Extra doelmatigheidswinst zou kunnen worden geboekt door de budgettaire coördinatie tussen de federale en de regionale overheden te verbeteren en door het openbaar bestuur verder te reorganiseren (door bijvoorbeeld meer gebruik te maken van kwaliteitsbeheer, uitbesteding, elektronische overheidsdiensten, beperking van het aantal ambtenaren enz.) (4). De noodzaak van begrotingsconsolidatie beperkt de mogelijkheden om uit de algemene begroting subsidies aan het openbare pensioenstelsel te verstrekken. Recente ad-hocwijzigingen in de pensioenaanpassingsformule ondergraven de geloofwaardigheid van de ondernomen pensioenhervormingen omdat de voorgenomen correctie in latere jaren moeilijk uitvoerbaar kan blijken. Wat de verplichte ziektekostenverzekering betreft, heeft de regering op ministerieel niveau een speciale commissie in het leven geroepen die de financiering van de gezondheidszorg moet heroverwegen, en met name mogelijkheden gaat onderzoeken om de premies voor zorgverzekeringen inkomensonafhankelijk te maken teneinde een verlaging van de indirecte loonkosten te realiseren. De eerste resultaten worden in juli 2010 verwacht.

(14)

Al bij al is de in het programma uitgestippelde begrotingsstrategie voor 2010 in overeenstemming met de aanbeveling die de Raad op 2 december 2009 op grond van artikel 126, lid 7, heeft gedaan. Als met de risico's rekening wordt gehouden, is het echter niet uitgesloten dat de begrotingsstrategie vanaf 2011 niet meer spoort met de aanbeveling van de Raad van 2 december 2009 op grond van artikel 126, lid 7. Meer in het bijzonder wordt het consolidatietraject vanaf 2011 niet met concrete maatregelen onderbouwd. Voorts wordt geen informatie verstrekt over de mogelijke uitvoering van de expansieve maatregelen die in het coalitieakkoord van de nieuwe regering zijn opgenomen en over de wijze waarop deze met de noodzakelijke budgettaire bezuinigingen in overeenstemming worden gebracht. De nationale begrotingsregel — een centraal punt in de consolidatieplannen — is nog niet op alle overheidsniveaus ingevoerd. Bovendien kan een zwakker dan verwacht economisch herstel de begrotingsdoelen ondergraven.

Gezien de risico's kan de jaarlijkse begrotingsinspanning achterblijven bij de door de Raad op grond van artikel 126, lid 7, aanbevolen aanpassing. Gezien de schuldprognoses in het programma en het risico dat eventueel verdere maatregelen tot stabilisatie van de financiële markten moeten worden genomen, volstaat de begrotingsstrategie niet om de schuldquote opnieuw te doen dalen. De voorgenomen consolidatie aan de uitgavenzijde en de geplande verhogingen van de uitgaven voor onderwijs, onderzoek en ontwikkeling zouden in overeenstemming zijn met het doel het herstel van de potentiële groei te ondersteunen. De verwachte daling van de totale investeringsquote tot onder het niveau van 2009 is echter een bron van zorg.

(15)

Wat de in de gedragscode voor stabiliteits- en convergentieprogramma's gespecificeerde gegevensvereisten betreft, vertoont het programma een aantal lacunes in de verplichte en facultatieve gegevens (5). In de aanbevelingen die de Raad op 2 december 2009 overeenkomstig artikel 126, lid 7, heeft gedaan om aan de buitensporigtekortsituatie een einde te maken, wordt Duitsland tevens verzocht in een apart hoofdstuk in de geactualiseerde stabiliteitsprogramma's verslag uit te brengen over de vorderingen die bij de uitvoering van de aanbevelingen van de Raad zijn gemaakt. In het desbetreffende hoofdstuk van het geactualiseerde programma wordt slechts zeer beperkte informatie verschaft over de wijze waarop de Duitse regering voortgang denkt te boeken bij de tenuitvoerlegging van de aanbevelingen van de Raad.

i)

de maatregelen te specificeren die noodzakelijk zijn om de geplande consolidatie te onderbouwen, de begrotingsstrategie voor 2011-2013 zoals geschetst in het programma uit te voeren teneinde het buitensporige tekort uiterlijk in 2013 te corrigeren, naast de begrotingsinspanning elke andere gelegenheid, zoals verbeterde economische omstandigheden, te baat te nemen om de verlaging van de bruto schuldquote in de richting van de referentiewaarde van 60 % van het bbp te versnellen;

ii)

toe te zien op de onverkorte tenuitvoerlegging van de nieuwe grondwettelijke begrotingsregel op alle overheidsniveaus en de in 2008 doorgevoerde afwijking van de pensioenaanpassingsformule zoals gepland terug te draaien.

29.5.2010   

NL

Publicatieblad van de Europese Unie

C 140/18

29.5.2010   

NL

Publicatieblad van de Europese Unie

C 140/20

29.5.2010   

NL

Publicatieblad van de Europese Unie

C 140/21

—

op de website Concurrentie van de Commissie, afdeling fusies (http://ec.europa.eu/competition/mergers/cases/). Deze website biedt verschillende hulpmiddelen om individuele concentratiebeschikkingen op te zoeken, onder meer op: naam van de onderneming, nummer van de zaak, datum en sector;

—

in elektronische vorm op de EUR-Lex-website (http://eur-lex.europa.eu/en/index.htm) onder documentnummer 32010M5843. EUR-Lex biedt online-toegang tot de communautaire wetgeving.

29.5.2010   

NL

Publicatieblad van de Europese Unie

C 140/22

1.

HERINNERT AAN zijn conclusies van mei 2007 over de financiële vooruitzichten van het Bureau voor harmonisatie binnen de interne markt (Merken, tekeningen en modellen) (hierna: BHIM) en de verdere ontwikkeling van het stelsel van Gemeenschapsmerken (1);

2.

NEEMT NOTA VAN het akkoord dat op 18/19 september 2008 tijdens de gezamenlijke vergadering van de raad van bestuur en het begrotingscomité van het BHIM is bereikt over een pakket begrotingsmaatregelen, gericht op een evenwichtiger beheer van het BHIM-budget in de toekomst. Dit pakket bestaat uit drie belangrijke elementen: i) de verlaging van de taksen om bescherming van Gemeenschapsmerken te verkrijgen, ii) de oprichting van een samenwerkingsfonds en iii) de toekomstige verdeling van 50 % van de vernieuwingstaksen onder de nationale handelsmerkenbureaus van de lidstaten (hierna „nationale bureaus” genoemd);

3.

IS HET EROVER EENS dat deze begrotingsmaatregelen niet alleen passende en nuttige instrumenten vormen om ervoor te zorgen dat het BHIM in de toekomst een evenwichtige begroting heeft, maar ook, binnen het kader van een nauwere samenwerking tussen het BHIM en de nationale bureaus, bijdragen aan het moderniseren, stroomlijnen, harmoniseren en versterken van het merkenstelsel in Europa in zijn geheel;

4.

JUICHT TOE dat, ten gevolge van het akkoord van september 2008, bij Verordening (EG) nr. 355/2009 van de Commissie een substantiële verlaging van de taksen voor het verkrijgen van een Gemeenschapsmerk is doorgevoerd met ingang van 1 mei 2009;

5.

VERWELKOMT de wezenlijke vooruitgang die het BHIM heeft gemaakt bij het opzetten van een samenwerkingsfonds en SPOORT het BHIM AAN dit werk met voorrang af te ronden om het fonds spoedig en met de actieve medewerking van de nationale bureaus volledig operationeel te maken;

6.

HERINNERT AAN de mededeling van de Commissie van 16 juli 2008 over een strategie inzake industriële-eigendomsrechten voor Europa (2);

7.

JUICHT TOE dat de Commissie de studie van het functioneren van het stelsel voor Gemeenschapsmerken in al zijn aspecten heeft geïnitieerd en STEUNT de doelstellingen ervan zoals omschreven in het mandaat;

8.

NEEMT NOTA VAN de tussentijdse resultaten van de studie die aan de Groep intellectuele eigendom van de Raad op 25 maart 2010 zijn voorgelegd;

9.

SPOORT de Commissie AAN de studie af te ronden met als doel een stevige grondslag voor haar latere wetgevingsinitiatieven te leggen;

10.

NEEMT ER KENNIS VAN dat de meeste verenigingen van gebruikers van het stelsel van Gemeenschapsmerken tevreden zijn met dit stelsel, evenals met het beginsel van het naast elkaar bestaan van nationale en Gemeenschapsmerken, en begrijpen dat het via een toekomstige herziening nauwkeurig moet worden afgestemd, waarbij een evenwichtige relatie tussen nationale en Gemeenschapsmerkenstelsels in acht moet worden genomen;

11.

ONDERKENT dat nationale handelsmerken aan de behoeften van grote groepen aanvragers blijven voldoen, en dat daarom bescherming van nationale handelsmerken als keuzemogelijkheid beschikbaar moet blijven voor die aanvragers;

12.

MEMOREERT de mededeling van de Commissie van 11 september 2009 over versterkte handhaving van intellectuele-eigendomsrechten in de interne markt (3);

13.

MEMOREERT de resolutie van de Raad van 1 maart 2010 over versterkte handhaving van intellectuele-eigendomsrechten in de interne markt (4);

14.

ROEPT de Commissie OP voorstellen voor de herziening van Verordening (EG) nr. 207/2009 van de Raad inzake het Gemeenschapsmerk en Richtlijn 2008/95/EG betreffende de aanpassing van het merkenrecht der lidstaten in te dienen.

—

het introduceren van een specifieke bepaling om het kader voor samenwerking tussen het BHIM en de nationale bureaus vast te stellen;

—

het uitdrukkelijk stellen dat het harmoniseren van de praktijk en instrumenten een doel vormt dat alle handelsmerkenbureaus in de EU moeten nastreven en dat de inspanningen op dit gebied door het BHIM, hierbij actief geholpen door zijn raad van bestuur, moeten worden gesteund en gefaciliteerd;

—

het vestigen van een duidelijke rechtsgrondslag voor het betrekken van het BHIM bij handhavingsactiviteiten, met name de strijd tegen het namaken, vooral door zijn samenwerking met de nationale bureaus, in overeenstemming met hun nationale bevoegdheden, en het Europees Waarnemingscentrum voor namaak en piraterij te cultiveren (5);

—

het scheppen van een rechtsgrondslag voor de verdeling van een bedrag ten belope van 50 % van de vernieuwingstaksen van het BHIM onder de nationale bureaus, volgens een rechtvaardige, billijke en ter zake doende verdeelsleutel, die zodanig moet worden gedefinieerd dat, onder andere, een minimumbedrag per lidstaat wordt gegarandeerd, evenals het creëren van passende mechanismen die rekening houden met de financiële regelingen die voor de individuele nationale bureaus van toepassing zijn, opdat deze fondsen beschikbaar worden voor de nationale bureaus, en gebruikt worden voor doeleinden die nauw verband houden met bescherming, bevordering en/of handhaving van handelsmerken, met name de strijd tegen het namaken;

—

wijzigingen en andere maatregelen, waar toepasselijk, die gericht zijn op het steunen van de complementaire verhouding tussen de stelsels van nationale- en Gemeenschapsmerken;

—

maatregelen om Richtlijn 2008/95/EG van het Europees Parlement en de Raad van 22 oktober 2008 betreffende de aanpassing van het merkenrecht der lidstaten (gecodificeerde versie) (6) beter in overeenstemming te brengen met Verordening (EG) nr. 207/2009 van de Raad van 26 februari 2009 inzake het Gemeenschapsmerk (gecodificeerde versie) (7), en zodoende verder bij te dragen aan het verminderen van de verschillen binnen het merkenstelsel in Europa in zijn geheel.

29.5.2010   

NL

Publicatieblad van de Europese Unie

C 140/24

29.5.2010   

NL

Publicatieblad van de Europese Unie

C 140/25

Europese Commissie

Directoraat-generaal Concurrentie

Griffie staatsteun

1049 Brussel

BELGIË

Fax +32 22961242

29.5.2010   

NL

Publicatieblad van de Europese Unie

C 140/33

1.

Op 21 mei 2010 heeft de Commissie een aanmelding van een voorgenomen concentratie in de zin van artikel 4 van Verordening (EG) nr. 139/2004 van de Raad (1) ontvangen. Hierin is meegedeeld dat Hon Hai Precision Industry Co Ltd („Hon Hai group”, Taiwan), de moedermaatschappij van het Foxconn-concern („Foxconn”, Taiwan), in de zin van artikel 3, lid 1, onder b), van de concentratieverordening de uitsluitende zeggenschap verkrijgt over Sony Slovakia sro („de Slovaakse doelonderneming”, Slovakije) door de verwerving van aandelen. Op 1 januari 2010 had Foxconn, vóór de bekendmaking van de overname van de Slovaakse doelonderneming, de uitsluitende zeggenschap verkregen over Sony Baja California SA de CV („de Mexicaanse doelonderneming”, Mexico) door de verwerving van aandelen en activa.

2.

De bedrijfswerkzaamheden van de betrokken ondernemingen zijn:

3.

Op grond van een voorlopig onderzoek is de Commissie van oordeel dat de aangemelde transactie binnen het toepassingsgebied van de EG-concentratieverordening kan vallen. Ten aanzien van dit punt wordt de definitieve beslissing echter aangehouden.

4.

De Commissie verzoekt belanghebbenden haar hun eventuele opmerkingen over de voorgenomen concentratie kenbaar te maken.

Deze opmerkingen moeten de Commissie uiterlijk tien dagen na dagtekening van deze bekendmaking hebben bereikt. Zij kunnen per faxbericht (+32 22964301), per e-mail naar COMP-MERGER-REGISTRY@ec.europa.eu of per post, onder vermelding van zaaknummer COMP/M.5870 — Foxconn/Sony LCD TV Manufacturing Company in Slovakia, aan onderstaand adres worden toegezonden: