18.3.2010   

NL

Publicatieblad van de Europese Unie

CE 67/1

—

gezien Richtlijn 79/409/EEG van de Raad van 2 april 1979 inzake het behoud van de vogelstand (1) (vogelrichtlijn),

—

gezien Richtlijn 92/43/EEG van de Raad van 21 mei 1992 inzake de instandhouding van de natuurlijke habitat en de wilde flora en fauna (2) (habitatrichtlijn),

—

gezien het EU-ecologische netwerk van speciale beschermingszones dat door de twee hierboven genoemde richtlijnen in het leven is geroepen en de naam Natura 2000-netwerk draagt,

—

gezien het resultaat van de negende vergadering van de Conferentie van de Partijen (COP9) bij het verdrag inzake biologische diversiteit,

—

gezien het verslag nr. 3/2008 „European forests – ecosystem conditions and sustainable use” (Europese bossen – gesteldheid van de ecosystemen en duurzaam gebruik) van het Europees Milieuagentschap (EMA),

—

gelet op artikel 45 van zijn reglement,

—

gezien het verslag van de Commissie milieubeheer, volksgezondheid en voedselveiligheid (A6-0478/2008),

A.

overwegende dat de effectieve bescherming en, waar nodig, het herstel van de laatste wilde natuur in Europa cruciaal zijn om het verlies aan biodiversiteit tegen 2010 een halt toe te roepen,

B.

overwegende dat het doel het verlies van biologische verscheidenheid uiterlijk in 2010 tot staan te hebben gebracht, niet wordt gehaald en dat de negatieve maatschappelijke en economische gevolgen van het verlies van biologische verscheidenheid en afnemende ecosysteemdiensten reeds voelbaar worden,

C.

overwegende dat de Europese Unie voort zou moeten bouwen op huidige verwezenlijkingen zoals Natura 2000 en een aanzienlijk versterkt en ambitieus nieuw beleidskader voor biodiversiteit na 2010 zou moeten ontwikkelen,

D.

overwegende dat de vogelrichtlijn en de habitatrichtlijn een sterk en werkbaar kader vormen voor de bescherming van de natuur, met inbegrip van wilde natuur, tegen schadelijke ontwikkelingen,

E.

overwegende dat de beleidsdoelstellingen van de Europese Unie inzake biodiversiteit en van de vogel- en de habitatrichtlijn lang niet naar behoren zijn geïntegreerd in sectorale beleidsterreinen zoals landbouw, regionale ontwikkeling, energie en transport,

F.

overwegende dat vele wilde natuurgebieden belangrijke opslagplaatsen van koolstofdioxide zijn, waarvan de bescherming zowel voor de biodiversiteit als voor klimaatbescherming belangrijk is,

G.

overwegende dat de gevolgen van invasieve uitheemse soorten voor de biodiversiteit een bijzonder ernstige bedreiging vormen voor de wilde natuur, waar de opsporing van invasieve soorten misschien niet mogelijk is en waar het kan gebeuren dat aanzienlijke ecologische en economische schade kan ontstaan voor er kan worden opgetreden,

1.

roept de Commissie op de term „wilde natuur” te definiëren; in de definitie moeten aspecten worden meegenomen zoals ecosysteemdiensten, waarde van behoud, klimaatverandering en duurzaam gebruik;

2.

roept de Commissie op het EMA en andere betrokken Europese organen opdracht te geven de laatste wilde natuur van Europa in kaart te brengen om de huidige verdeling, het niveau van biologische verscheidenheid en dekking van nog ongerepte gebieden en van gebieden waar de menselijke activiteiten tot een minimum beperkt blijven (opgesplitst naar hoofdhabitattype: boshabitat, zoetwaterhabitat en zeehabitat) vast te stellen;

3.

roept de Commissie op een studie uit te voeren naar de waarde en de voordelen van de bescherming van wilde natuur; deze dient met name de ecosysteemdiensten, het niveau van biologische verscheidenheid in wilde gebieden, aanpassing aan de klimaatverandering en duurzaam natuurtoerisme te omvatten;

4.

roept de Commissie op een EU-strategie voor wilde natuur uit te werken die aansluit op de vogel- en habitatrichtlijnen en daarbij een ecosysteembenadering te volgen door vast te stellen welke soorten en biotopen bedreigd zijn en door prioriteiten te stellen;

5.

roept de Commissie en de lidstaten op om wilde natuurgebieden te ontwikkelen; benadrukt de noodzaak om speciale financiering te verstrekken voor het beperken van de fragmentatie, zorgvuldig beheer van, naar hun ongerepte toestand terugkerende gebieden, het uitwerken van compensatiemechanismen en -programma's, een betere bewustmaking, beter inzicht, en opneming van met wilde natuur verband houdende denkbeelden, zoals de rol van vrije natuurlijke processen en de structurele elementen die uit dergelijke processen voortkomen, in toezicht op en meting van de gunstige staat van instandhouding; is van oordeel dat deze werkzaamheden dienen plaats te vinden in samenwerking met de plaatselijke bevolking en andere belanghebbenden;

6.

roept de Commissie en de lidstaten op om met lokale niet-gouvernementele organisaties, belanghebbenden en de plaatselijke bevolking samen te werken voor het bevorderen van de waarde van wilde natuur;

7.

roept de lidstaten op om informatiecampagnes te starten en te steunen om het grote publiek beter bewust te maken van wilde natuur en het belang daarvan en om het denkbeeld tot ontwikkeling te brengen dat de bescherming van de biologische verscheidenheid verenigbaar kan zijn met economische groei en banen;

8.

roept de lidstaten op om hun ervaringen met optimale werkmethoden en lessen die zij betreffende wilde natuur hebben geleerd uit te wisselen door prominente Europese deskundigen samen te brengen om het denkbeeld wilde natuur in de Europese Unie te onderzoeken en op de Europese agenda te plaatsen;

9.

verzoekt de Commissie en de lidstaten er, gezien de goed gedocumenteerde schade die het toerisme heeft toegebracht en nog steeds toebrengt aan een groot deel van het kostbaarste erfgoed van Europa, voor te zorgen dat toerisme, zelfs als de nadruk valt op het brengen van bezoekers naar de habitats en de flora en fauna van een gebied van wilde natuur, uiterst omzichtig wordt aangepakt, en dat er volledig gebruik wordt gemaakt van de ervaring die binnen en buiten Europa is opgedaan met het zo klein mogelijk houden van de gevolgen daarvan, zo nodig onder verwijzing naar artikel 6 van de habitatrichtlijn; gedacht moet worden aan modellen waar wilde-natuurgebieden voor het grootste deel gesloten zijn (behalve voor toegestaan wetenschappelijk onderzoek), maar waar een beperkt deel open staat voor duurzaam toerisme van hoge kwaliteit op basis van de wilde-natuurervaring en van economisch voordeel voor plaatselijke gemeenschappen;

10.

roept de Commissie en de lidstaten op specifieke aandacht te wijden aan effectieve bescherming van wilde natuur;

11.

verzoekt de Commissie onmiddellijke mogelijke gevaren in verband met wilde-natuurgebieden op te sporen;

12.

verzoekt de Commissie de nodige aanbevelingen op te stellen met richtsnoeren voor de lidstaten over de beste aanpak om te zorgen voor bescherming van natuurlijke habitats;

13.

roept de Commissie en de lidstaten op wilde natuur te beschermen door de vogelrichtlijn, de habitatrichtlijn, de kaderrichtlijn water (3) en de richtlijn mariene strategie (4) op een betere en consequentere manier en met een betere financiering uit te voeren om de vernietiging van deze gebieden door schadelijke, niet duurzame ontwikkelingen te vermijden;

14.

spreekt zijn waardering uit voor het overzicht van vogel- en milieurichtlijnen om deze zo nodig te wijzigen ten einde bedreigde soorten en biotopen beter te beschermen;

15.

verzoekt de Commissie het Wild Europa Initiatief te aanvaarden, een samenwerkingsverband van een aantal natuurbeschermingsorganisaties waaronder IUCN, IUCN-WCPA, WWF, Birdlife International en PAN Parks, die grote belangstelling hebben voor wilde of bijna wilde gebieden;

16.

roept de Commissie op in samenwerking met belanghebbenden, richtsnoeren te ontwikkelen betreffende de bescherming, het beheer, de duurzame exploitatie, het toezicht en de financiering van wilde natuurgebieden van het Natura 2000-netwerk, met name op het gebied van toekomstige uitdagingen zoals klimaatverandering, illegale kap en toenemende vraag naar goederen;

17.

is ernstig verontrust over het Europees beleid inzake biologische verscheidenheid ten gevolge van het gebrek aan financiële middelen voor het beheer van het Natura 2000-netwerk; verzoekt de Commissie in dit verband overeenkomstig de habitatrichtlijn voorbereidingen te treffen voor een bijdrage van de Gemeenschap aan de financiering van het beheer van locaties in de lidstaten;

18.

roept de Commissie op wilde natuurgebieden van het Natura 2000-netwerk een speciale status toe te kennen en rigoureuzer te beschermen;

19.

is van mening dat het beleid inzake de ontwikkeling van het platteland en de opneming van milieubescherming in de landbouwsector van de EU moeten worden opgevoerd; acht het Fonds voor plattelandsontwikkeling wat betreft middelen, programma en deskundigheid echter ontoereikend voor de financiering van biologische verscheidenheid en behoud van wilde natuur;

20.

roept de Commissie op te verzekeren dat het Natura 2000-netwerk verder zal worden versterkt tot een coherent en functionerend ecologisch netwerk waarin wilde natuurgebieden een centrale plaats innemen; wijst op de noodzaak van samenhangend beleid, met name in het gemeenschappelijk landbouwbeleid, vervoer, energie en in de begroting ten einde de instandhoudingsdoelstellingen van Natura 2000 niet te ondergraven;

21.

roept de Commissie en de lidstaten op een krachtig wetgevingskader inzake invasieve uitheemse soorten uit te werken, waarin zowel de ecologische en economische gevolgen van deze soorten als de specifieke kwetsbaarheid van wilde natuur voor deze bedreiging aan bod komen;

22.

verzoekt de Commissie de gevolgen van de klimaatverandering voor de wilde natuur in het oog te houden en te evalueren;

23.

verzoekt de Commissie en de lidstaten instandhouding van de wilde natuur uit te roepen tot een van de prioriteiten in hun strategie voor de aanpak van de klimaatverandering;

24.

verzoekt de Commissie in het kader van de klimaatverandering onderzoek uit te voeren en richtsnoeren te verschaffen over het tijdstip en de manier waarop wilde natuur door ingrijpen van de mens kan worden beheerd met het oog op behoud ervan;

25.

uit zijn nadrukkelijke steun voor het versterken van beleidslijnen en maatregelen in verband met wilde natuur;

26.

verzoekt zijn Voorzitter deze resolutie te doen toekomen aan de Raad en de Commissie en aan de regeringen en parlementen van de lidstaten.

18.3.2010   

NL

Publicatieblad van de Europese Unie

CE 67/5

—

gezien de mededeling van de Commissie van 11 januari 2007 over een agenda voor een duurzame toekomst van de algemene en zakenluchtvaart (COM(2007)0869),

—

gezien het voorstel van 25 juni 2008 voor een verordening van het Europees Parlement en de Raad tot wijziging van Verordeningen (EG) nr. 549/2004, (EG) nr. 550/2004, (EG) nr. 551/2004 en (EG) nr. 552/2004 teneinde de prestaties en de duurzaamheid van het Europese luchtvaartsysteem te verbeteren (COM(2008)0388),

—

gezien het voorstel van 25 juni 2008 voor een verordening van het Europees Parlement en de Raad tot wijziging van Verordening (EG) nr. 216/2008 op het gebied van luchthavens, luchtverkeersbeheer en luchtvaartnavigatiediensten, en tot intrekking van Richtlijn 2006/23/EG van de Raad (COM(2008)0390),

—

gezien Richtlijn 2008/101/EG van het Europees Parlement en de Raad van 19 november 2008 tot wijziging van Richtlijn 2003/87/EG teneinde ook luchtvaartactiviteiten op te nemen in de regeling voor de handel in broeikasgasemissierechten binnen de Gemeenschap (1),

—

gezien Verordening (EG) nr. 549/2004 van het Europees Parlement en de Raad van 10 maart 2004 ter vaststelling van het kader voor de totstandbrenging van het gemeenschappelijk Europees luchtruim (2), Verordening (EG) nr. 550/2004 van het Europees Parlement en de Raad van 10 maart 2004 betreffende de verrichting van luchtvaartnavigatiediensten in het gemeenschappelijk Europees luchtruim (3) en Verordening (EG) nr. 551/2004 van het Europees Parlement en de Raad van 10 maart 2004 betreffende de organisatie en het gebruik van het luchtruim in het gemeenschappelijk Europees luchtruim (4),

—

gezien Verordening (EG) nr. 216/2008 van het Europees Parlement en de Raad van 20 februari 2008 tot vaststelling van gemeenschappelijke regels op het gebied van burgerluchtvaart en tot oprichting van een Europees Agentschap voor de veiligheid van de luchtvaart (EASA-verordening) (5),

—

gezien Verordening (EEG) nr. 95/93 van de Raad van 18 januari 1993 betreffende gemeenschappelijke regels voor de toewijzing van slots op communautaire luchthavens (6) (verordening betreffende toewijzing van slots),

—

gezien Verordening (EG) nr. 375/2007 van de Commissie van 30 maart 2007 tot wijziging van Verordening (EG) nr. 1702/2003 tot vaststelling van uitvoeringsvoorschriften inzake de luchtwaardigheid en milieucertificering van luchtvaartuigen en aanverwante producten, onderdelen en uitrustingsstukken, alsmede voor de certificering van ontwerp- en productieorganisaties (7),

—

gezien Verordening (EG) nr. 376/2007 van de Commissie van 30 maart 2007 tot wijziging van Verordening (EG) nr. 2042/2003 betreffende de permanente luchtwaardigheid van luchtvaartuigen en luchtvaartproducten, -onderdelen en -uitrustingsstukken, en betreffende de goedkeuring van bij voornoemde taken betrokken organisaties en personen (8),

—

gezien Verordening (EG) nr. 219/2007 van de Raad van 27 februari 2007 betreffende de oprichting van een gezamenlijke onderneming voor de realisering van het Europese nieuwe generatie luchtverkeersbeveiligingssysteem (SESAR) (9),

—

gezien het „Cost Effective Small Aircraft” (CESAR) project gefinancierd uit het 6e Kaderprogramma voor onderzoek en technologische ontwikkeling,

—

gezien de mededeling van de Commissie van 25 juni 2008 getiteld: „Gemeenschappelijk Europees luchtruim II: naar een beter presterende en duurzamere luchtvaart” (COM(2008)0389),

—

gezien de mededeling van de Commissie van 24 januari 2007 getiteld: „Actieplan inzake de capaciteit, efficiëntie en veiligheid van de Europese luchthavens” (COM(2006)0819),

—

gezien de mededeling van de Commissie van 30 april 2008 over de toepassing van Verordening (EEG) nr. 95/93 betreffende gemeenschappelijke regels voor de toewijzing van „slots” op communautaire luchthavens, zoals gewijzigd (COM(2008)0227),

—

gezien de mededeling van de Commissie van 15 maart 2007 over de stand van zaken met betrekking tot de realisering van het Europese nieuwe generatie luchtverkeersbeveiligingssysteem (SESAR) (COM(2007)0103),

—

gelet op Regel 45 van zijn Reglement,

—

gezien het verslag van de Commissie vervoer en toerisme en het advies van de Commissie industrie, onderzoek en energie (A6-0501/2008),

A.

overwegende dat de algemene en zakenluchtvaart uiteenlopende luchtvaartactiviteiten omvat; overwegende dat de term alle burgerluchtvaartactiviteiten, behalve het commerciële luchtvervoer, dekt, evenals burgerluchtvaartactiviteiten op verzoek en tegen betaling,

B.

overwegende dat deze sector ook hoogwaardige activiteiten omvat, uiteenlopend van gespecialiseerde luchtvaartwerkzaamheden (luchtcartografie, landbouwvluchten, brandbestrijding, verkeersbewaking) tot pilotenopleidingen en recreatieve luchtvaart,

C.

overwegende dat er op dit moment gebrek is aan gegevens en statische informatie over de algemene en zakenluchtvaart,

D.

overwegende dat de algemene en zakenluchtvaart het snelst groeiende segment van de burgerluchtvaart in Europa is; overwegende dat de algemene en zakenluchtvaart een aanvulling vormt op regulier luchtvervoer door commerciële luchtvaartmaatschappijen en zodoende specifieke sociale en economische voordelen biedt, zoals een toenemende mobiliteit van burgers, productiviteit van bedrijven en regionale cohesie,

E.

overwegende dat het economische belang van de algemene en zakenluchtvaart toeneemt, in het bijzonder voor de Europese productie-industrie, die haar aandeel in de wereldwijde markt continu heeft zien groeien en een aanzienlijk potentieel voor verdere groei heeft,

F.

overwegende dat het luchtvaartbeleid van de EU traditioneel is gericht op commercieel luchtvervoer, zonder voldoende aandacht te schenken aan het groeiende effect ervan op de algemene en zakenluchtvaart,

G.

overwegende dat regels die zijn bedoeld om de werking van uiterst complexe commerciële luchtvaartuigen te reguleren mogelijk een onevenredig grote financiële druk en druk van regelgeving leggen op exploitanten van kleine, particuliere luchtvaartuigen; overwegende dat, om die reden, „one-size-fits-all”-regelgeving en uniforme handhaving van regels in verschillende luchtvaartsectoren in bepaalde opzichten ongeschikt zijn gebleken,

H.

overwegende dat toegang tot het luchtruim en vliegvelden essentieel is voor de algemene en zakenluchtvaart, aangezien er een groeiende kloof is tussen vraag en capaciteit; overwegende dat de algemene en zakenluchtvaart steeds vaker met de luchtvaartsector in zijn geheel moet concurreren om toegang tot het luchtruim en vliegvelden,

1.

is over het algemeen ingenomen met de mededeling van de Commissie over de algemene en zakenluchtvaart, aangezien deze een degelijke analyse biedt van de problemen die de sector raken, en een aantal geschikte benaderingen vaststelt van de specifieke behoeften van deze sector, binnen een kader van een permanente dialoog tussen alle belanghebbenden;

2.

benadrukt de noodzaak om rekening te houden met de belangen en specifieke kenmerken van de algemene en zakenluchtvaart bij het ontwikkelen van toekomstige beleidsinitiatieven op het gebied van luchtvervoer, met het oog op het versterken van de concurrentiepositie daarvan; roept in dit kader de Commissie op om ervoor te zorgen dat de beginselen van evenredigheid en subsidiariteit bij het ontwerpen en uitvoeren van zowel de bestaande als de toekomstige luchtvaartwetgeving toegepast worden;

3.

wijst de Commissie op de noodzaak om, op een systematische basis, gesegmenteerde effectevaluaties uit te voeren met het oog op differentiatie van de regelgeving met betrekking tot verschillende categorieën ondernemingen en luchtruimgebruikers, indien noodzakelijk en voor zover dit de veiligheid niet in gevaar brengt;

4.

roept de Commissie op om, bij het vaststellen van uitvoeringsregels betreffende de veiligheid van de luchtvaart, erop toe te zien dat deze evenredig zijn en passen bij de complexiteit van de respectievelijke categorieën luchtvaartuigen en activiteiten;

5.

verwelkomt de recente aanpassing van onderhoudsvoorschriften voor luchtvaartuigen die niet zijn betrokken bij commercieel luchtvervoer en met name voor luchtvaartuigen die niet zijn geclassificeerd als „complexe gemotoriseerde luchtvaartuigen” als een goed voorbeeld van evenredige regelgeving;

6.

is van oordeel dat een zekere mate van flexibiliteit in de uitvoeringsfase wenselijk zou zijn voor zover het de algemene luchtvaart betreft; is ervan overtuigd dat dit zou kunnen worden bereikt door bepaalde toezichthoudende bevoegdheden te delegeren aan verenigingen en organisaties voor recreatieve en sportluchtvaart, onder degelijk toezicht van de bevoegde luchtvaartautoriteiten en op voorwaarde dat er zich geen belangenconflict voordoet;

7.

nodigt de Commissie uit om de mogelijkheid te onderzoeken vereenvoudigde veiligheidsprocedures en screeningsprocessen vast te stellen voor passagiers van de zakenluchtvaart, zonder dat dit hun veiligheid en beveiliging in gevaar brengt;

8.

stelt voor dat de Commissie voor vlotte onderlinge uitwisseling van de beste praktijken voor veiligheidsmaatregelen op kleine en middelgrote luchthavens zorgt;

9.

merkt op dat het steeds moeilijker wordt voor de algemene en zakenluchtvaart om toegang te krijgen, niet alleen tot belangrijke, maar ook tot regionale luchthavens, aangezien de beschikbaarheid van slots en parkeerplaatsen onder druk komt te staan door de groeiende vraag vanuit het commerciële luchtvervoer;

10.

dringt er bij de Commissie en de lidstaten op aan om deze problemen via hun luchthaveninstanties aan te pakken door maatregelen in te voeren ter optimalisatie van het gebruik van bestaande capaciteit, door betere planning en het inzetten van moderne technologieën, zoals voorzien in het Actieplan van de Commissie inzake de capaciteit, efficiëntie en veiligheid van de Europese luchthavens („Het Actieplan van de Commissie”);

11.

wacht het advies van de nieuwe Europese waarnemingspost voor de capaciteit van de luchthavens af, over de maatregelen voor uitbreiding van de capaciteit van het Europees netwerk van luchthavens, en verwacht van de waarnemingspost dat hij een belangrijke rol in de uitvoering van het Actieplan van de Commissie vervult;

12.

meent dat helikopters een belangrijk verbindingsmiddel over korte afstanden tussen verschillende luchthavens kunnen vormen en dringt er bij de Commissie en de lidstaten op aan om ze in hun strategieën voor capaciteitsuitbreiding niet uit het oog te verliezen;

13.

moedigt de lidstaten en de regionale en plaatselijke overheden aan om te investeren in de modernisering en bouw van kleine en middelgrote luchthavens, die van groot belang zijn voor de algemene en zakenluchtvaart;

14.

spoort de lidstaten aan om in de specifieke infrastructuur te investeren die voor stationering en gebruik van vliegtuigen in de algemene en zakenluchtvaart nodig is;

15.

spoort de lidstaten en de regionale en plaatselijke overheden aan om alle belanghebbende partijen in raadplegingsprocedures te betrekken om bestaande of eventueel nog aan te leggen luchthavens waar mogelijk voor specifiek gebruik door de algemene of zakenluchtvaart te bestemmen; als de plannen militaire luchthavens buiten gebruik omvatten, moeten ook de militaire overheden geraadpleegd worden;

16.

acht het van wezenlijk belang dat de luchtruimzones rond kleine en middelgrote luchthavens voldoen aan de eisen van het gebruik door de algemene en zakenluchtvaart en dat elke vorm van verandering in dergelijke zones door raadpleging van de betreffende gebruikers voorafgegaan wordt;

17.

onderstreept dat de zakenluchtvaart voorzover mogelijk adequate toegang moet krijgen tot belangrijke luchthavens, zodat de Europese regio's verbinding krijgen met de economische centra van Europa; nodigt de Commissie uit om te onderzoeken en eind 2009 een verslag voor te leggen aan het Parlement over de vraag of het noodzakelijk is de relevante bepalingen van de verordening betreffende toewijzing van slots aan te passen;

18.

benadrukt de noodzaak om op Europees niveau een geharmoniseerde benadering te ontwikkelen voor het garanderen van consistentie tussen luchthavenslots en vluchtplannen; roept de Commissie op voorstellen te doen voor passende maatregelen en spoort de Europese coördinatoren voor de luchthavens tot deelname aan de werkzaamheden aan;

19.

verwacht dat de introductie van een luchtverkeersbeheersysteem met de allernieuwste en innovatieve technologieën in het kader van de gezamenlijke SESAR-onderneming bijdraagt tot het bestrijden van de fragmentering van het Europese luchtruim en de voorspelde congestie daarvan, en tot een aanzienlijke verhoging van de luchtruimcapaciteit leidt, waarvan alle luchtruimgebruikers zullen profiteren, inclusief de algemene en zakenluchtvaart;

20.

onderstreept echter dat het SESAR-programma ten volle rekening moet houden met de specifieke kenmerken van de algemene en zakenluchtvaart en reële voordelen moet bieden aan de sector zonder deze onnodig te belasten;

21.

is van mening dat een van de doelstellingen zou moeten zijn om gebruikers van zichtvliegvoorschriften op een gebruiksvriendelijke en kosteneffectieve wijze toegang te verschaffen tot verkeersinformatie, meteorologische en aëronautische informatie;

22.

dringt erop aan dat de wetgeving op het gebied van het gemeenschappelijk Europees luchtruim en SESAR niet leiden tot onevenredige en buitensporig kostbare technologische vereisten voor kleine luchtvaartuigen die worden geëxploiteerd onder zichtvliegvoorschriften, maar erkent zonder enig voorbehoud dat alle vliegtuigen die van het gecontroleerd luchtruim gebruik maken van uitrusting voorzien moeten zijn die een goed veiligheidsniveau waarborgt, zoals positie-instrumenten;

23.

is van oordeel dat de algemene en zakenluchtvaart een geringer effect heeft op het gebied van CO2-emissies en geluidsoverlast, in vergelijking met het commerciële luchtvervoer;

24.

acht het echter noodzakelijk om emissies terug te dringen door de milieuprestaties van kleinere luchtvaartuigen verder te verbeteren door het gebruik van schonere brandstoffen en door het bevorderen van onderzoek, technologische ontwikkeling en innovatie; benadrukt op dit punt het belang van initiatieven als Clean Sky en CESAR;

25.

merkt op dat de richtlijn waarbij de luchtvaart in de regeling voor handel in broeikasgasemissierechten wordt opgenomen, niet geldt voor het grootste deel van de algemene en zakenluchtvaart;

26.

is van mening dat problemen met geluidsoverlast op nationaal en lokaal niveau moeten worden aangepakt, overeenkomstig het subsidiariteitsbeginsel, en dat geluidskaarten een hulpmiddel voor een evenwichtige methode zijn om de ontwikkeling van de luchthavens zonder geluidsoverlast van betekenis voor de omwonenden te verzekeren;

27.

is van mening dat beleidsmakers moeten beschikken over adequate gegevens en statistische informatie over de algemene en zakenluchtvaart om de sector volledig te begrijpen en op die manier goed te kunnen reguleren; roept de Commissie en Eurostat daarom op om een systematische aanpak voor het verzamelen en delen van Europese en internationale gegevens te ontwikkelen en te implementeren;

28.

verwelkomt de verduidelijking door de Commissie van juridische definities, inclusief de definitie van gedeeltelijke eigendom, en herinnert eraan dat deze zaak wordt behandeld in de herziene EASA-verordening en in de daarop betrekking hebbende implementatieregels die op dit moment worden voorbereid;

29.

roept de Commissie op om passende maatregelen te nemen om de EU-fabrikanten van luchtvaartuigen voor de algemene en zakenluchtvaart meer toegang te geven tot wereldmarkten;

30.

acht het noodzakelijk dat er rekening wordt gehouden met de belangen van de algemene en zakenluchtvaart bij de ontwikkeling van het externe luchtvaartbeleid van de EU, met name op het gebied van trans-Atlantische vluchten;

31.

roept de Commissie op om de steun voor aëronautisch onderzoek, ontwikkeling en innovatie te versterken, met name door kleine en middelgrote ondernemingen die vaartuigen voor de algemene en zakenluchtvaart ontwikkelen en bouwen;

32.

is van mening dat het van wezenlijk belang is om de recreatieve en sportluchtvaart te bevorderen, evenals Europese vliegclubs, die een belangrijke bron van professionele vaardigheden vormen voor de gehele luchtvaartsector;

33.

vraagt de Commissie om rekening te houden met de belangrijke rol die de algemene en zakenluchtvaart in de beroepsopleiding van piloten vervult en kan blijven vervullen;

34.

vraagt de Commissie om eind 2009 bij het Europees parlement verslag uit te brengen over de vooruitgang in de aangelegenheden die in deze resolutie aan de orde komen;

35.

verzoekt zijn Voorzitter deze resolutie te doen toekomen aan de Raad en de Commissie, alsmede aan de regeringen en parlementen van de lidstaten.

18.3.2010   

NL

Publicatieblad van de Europese Unie

CE 67/10

—

gezien de mededeling van de Commissie van 14 december 2007, getiteld „Precommerciële inkoop: Aansturen van innovatie voor het waarborgen van duurzame hoogkwalitatieve overheidsdiensten in Europa” (COM(2007)0799) (de „mededeling van de Commissie”),

—

gezien Richtlijn 2004/18/EG van het Europees Parlement en de Raad van 31 maart 2004 betreffende de coördinatie van de procedures voor het plaatsen van overheidsopdrachten voor werken, leveringen en diensten (1),

—

gezien Richtlijn 2004/17/EG van het Europees Parlement en de Raad van 31 maart 2004 houdende coördinatie van de procedures voor het plaatsen van opdrachten in de sectoren water- en energievoorziening, vervoer en postdiensten (2),

—

gezien de interpretatieve mededeling van de Commissie over de toepassing van het Gemeenschapsrecht inzake overheidsopdrachten en concessieovereenkomsten op geïnstitutionaliseerde publiek-private samenwerking (geïnstitutionaliseerde PPS) (3),

—

gezien alle toepasselijke mededingingsregels betreffende staatssteun en intellectuele-eigendomsrechten,

—

gezien de mededeling van de Commissie van 21 december 2007 over een Europees initiatief voor leidende markten (COM(2007)0860), en de raadpleging door de Commissie over het opzetten van netwerken voor overheidsopdrachten ter ondersteuning van dit initiatief,

—

gezien de mededeling van de Commissie van 25 juni 2008, getiteld „„Denk eerst klein” – Een „Small Business Act” voor Europa” (COM(2008)0394), en het werkdocument van de Commissiediensten van 25 juni 2008 inzake de Europese gedragscode om openbare aanbestedingen toegankelijker te maken voor het MKB (SEC(2008)2193),

—

gezien de mededeling van de Commissie van 13 september 2006, getiteld „Kennis in de praktijk brengen: een omvattende innovatiestrategie voor de EU” (COM(2006)0502) en de resolutie van het Europees Parlement van 24 mei 2007 (4),

—

gezien het werkdocument van de Commissiediensten van 23 februari 2007 getiteld „Guide on dealing with innovative solutions in public procurement: 10 elements of good practice” (SEC(2007)0280),

—

gezien het rapport van de groep onafhankelijke deskundigen inzake O&O en innovatie getiteld „Creating an Innovative Europe” (5) (het rapport-Aho),

—

gezien het advies van de Comité van de regio's over precommerciële inkoop: Aansturen van innovatie voor het waarborgen van duurzame hoogkwalitatieve overheidsdiensten in Europa (6),

—

gelet op artikel 45 van zijn Reglement,

—

gezien het verslag van de Commissie interne markt en consumentenbescherming en de adviezen van de Commissie industrie, onderzoek en energie en de Commissie juridische zaken (A6-0018/2009),

A.

overwegende dat de Lissabon-strategie de lidstaten oproept hun investeringen in onderzoek en ontwikkeling te verhogen tot 3% van het BBP, een essentiële toezegging om innovatie en de kenniseconomie aan te sturen,

B.

overwegende dat het rapport-Aho overheidsopdrachten als strategisch instrument heeft aangemerkt om dit doel te bereiken,

C.

overwegende dat de Commissie en de lidstaten dienen mee te werken aan de ontwikkeling van de deskundigheid die nodig is om optimaal gebruik te maken van de aanbevelingen van het Commissieverslag,

D.

overwegende dat de Commissie op dit moment geen instrumenten ter beschikking staan om proefprojecten voor commerciële inkoop te bevorderen, en het initiatief geheel bij de lidstaten ligt,

1.

verwelkomt de mededeling van de Commissie en ondersteunt het voorgestelde model voor het delen van de risico's en voordelen bij precommerciële inkoop als een van de motoren van innovatie;

2.

steunt het rapport-Aho en in het bijzonder het standpunt dat de lidstaten overheidsopdrachten zouden moeten gebruiken om de vraag naar innovatieve goederen aan te sturen en tegelijkertijd de kwaliteit en de toegankelijkheid van de openbare diensten te verhogen;

3.

merkt op dat de overheidsinstellingen de resultaten van de nochtans talrijke Europese onderzoeksprogramma's nog niet hebben benut door middel van overheidsopdrachten;

4.

wijst op de aandacht die al is gegeven aan precommerciële inkoop, met name in de VS, China en Japan, waar de mogelijkheden actief worden geëxploiteerd via een reeks overheidsinstrumenten, zoals het DAPA-project in de VS (DAPA: Defence Acquisitions Performance Assessment);

5.

is van oordeel dat precommerciële inkoop onvoldoende is benut voor het aansturen van door innovatie geleide groei voor de EU en belangrijke mogelijkheden biedt voor het tot stand brengen van hoogkwalitatieve en gemakkelijk toegankelijke openbare diensten, zoals gezondheidszorg en vervoer, en voor het aangaan van de maatschappelijke uitdagingen van klimaatverandering, duurzame energie en vergrijzing;

6.

betreurt het dat veel overheden zich niet bewust zijn van het potentieel van precommerciële inkoop en zich nog niet gedragen als „intelligente klanten”;

7.

is van oordeel dat de voordelen van dit initiatief alleen dan optimaal kunnen worden benut als de aanbestedende diensten innovatie opnemen als een van de doelstellingen in hun aanbestedingsprogramma;

8.

stelt vast dat precommerciële inkoop kan worden ontwikkeld binnen het bestaande rechtskader van de Richtlijnen 2004/17/EG en 2004/18/EG, waarin is bepaald dat zij alleen van toepassing zijn op diensten voor onderzoek en ontwikkeling (7) als de ingekochte diensten volledig worden vergoed door, en de resultaten in hun geheel toekomen aan, de aanbestedende dienst;

9.

dringt er bij de lidstaten op aan hun nationale wetgeving te toetsen om te waarborgen dat overheden in hun precommerciële inkoop niet beperkt zijn door niet-bestaande, onjuiste of onnodig ingewikkelde omzetting van de desbetreffende vrijstellingen of door omslachtige nationale aanbestedingsvoorschriften en inkoopmodellen;

10.

merkt op dat precommerciële inkoop weliswaar een specifieke benadering vereist, maar desondanks onderhevig moet zijn aan goede inkoopprincipes zoals transparantie en concurrentievermogen, teneinde te waarborgen dat de integrale eindoplossingen tegemoetkomen aan de behoeften van de consument;

11.

kan zich vinden in de mededeling van de Commissie waarin wordt voorzien in een conceptuele grondslag die gebruikt kan worden om precommerciële inkoop en de concrete tenuitvoerlegging ervan te reguleren, maar is desalniettemin van oordeel dat zich enkele leemten voordoen met betrekking tot de concrete toepassing van de voorgestelde procedure, met name op lokaal en regionaal vlak;

12.

is van mening dat lokale en regionale overheden vooralsnog over onvoldoende informatie beschikken betreffende de obstakels die een concrete toepassing van precommerciële inkoop in de weg staan en hen beletten werkelijk innovatieve oplossingen in het openbaar belang te stimuleren;

13.

dringt er bij de Commissie en de lidstaten op aan samen te werken om te waarborgen dat de aanbestedende diensten van plaatselijke, regionale en overige niet-centrale overheden de deskundigheid ontwikkelen die nodig is voor de uitvoering van innovatieve inkoop;

14.

roept de Commissie en de lidstaten op om richtsnoeren en opleidingsinstrumenten ter beschikking van de lagere overheden te stellen waarin het gebruik van precommerciële inkoop bij onderzoek en ontwikkeling wordt uitgelegd;

15.

is daarom verheugd over het initiatief van de Commissie om middelen beschikbaar te stellen voor de uitwisseling van goede praktijken en training in precommerciële inkoop binnen het werkprogramma 2009 van het Zevende Kaderprogramma;

16.

is ingenomen met het voornoemde werkdocument van de Commissiediensten over tien elementen van goede praktijk voor innovatieve oplossingen in overheidsinkoop en met de activiteiten die Pro Inno Europe in bredere zin ontplooit ter ondersteuning van innovatie; roept de Commissie op tot het opstellen van een soortgelijke handleiding met beste praktijken voor precommerciële inkoop;

17.

is van mening dat precommerciële inkoop vele mogelijkheden biedt als volgende stap naar de opname van innovatieve inkoopprocessen, maar erkent de behoefte aan specialistische inkoopvaardigheden en de noodzaak dat de lidstaten, in partnerschap met bedrijven, universiteiten en opleidingscentra, trainingsactiviteiten steunen ter ontwikkeling van beheersinstrumenten;

18.

vraagt de desbetreffende directoraten-generaal van de Commissie met elkaar samen te werken voor het ontwikkelen van een in de officiële talen te publiceren alomvattend, eenvoudig te begrijpen en juridisch waterdicht handboek, met realistische voorbeelden én uitleg over hoe deze juridische beginselen in de praktijk worden toegepast, in het bijzonder voor kleine en middelgrote ondernemingen en aanbestedende autoriteiten;

19.

spoort de Commissie aan om in het handboek met name praktijkvoorbeelden op te nemen van „risk-benefit sharing” volgens marktvoorwaarden; is daarnaast van mening dat de ondernemingen die in de precommerciële inkoop participeren de intellectuele-eigendomsrechten moeten krijgen, ook omdat de VS en Japan op basis van dit model tewerk gaan, hetgeen veel ondernemingen over de streep zal trekken om aan precommerciële inkoopprocedures deel te nemen;

20.

wijst er met name op dat precommerciële inkoop alleen geslaagd kan zijn als risico's en baten worden gedeeld volgens marktvoorwaarden en de deelnemende ondernemingen de intellectuele-eigendomsrechten behouden;

21.

roept de lidstaten en de Commissie op om binnen de innovatiebeleidsmix aan te geven welke overheidsproblemen op middellange en langere termijn vragen om een oplossing met in het kader van precommerciële inkoop ontwikkelde technologische middelen; is van oordeel dat dergelijke oplossingen prijsvragen en challenge funds, zoals het US Driverless Vehicle Challenge, kunnen omvatten;

22.

is van mening dat kennisoverdracht tussen technologisch innovatieve universiteiten, onderzoekscentra en aanbestedende diensten een wezenlijk onderdeel vormt van het welslagen van precommerciële inkoop;

23.

merkt op dat Europese agentschappen voor innovatie zoals VINNOVA in Zweden, Tekes in Finland, Senternovem in Nederland en Innovation Norway een fundamentele rol spelen bij de overdracht van kennis tussen prospectieve klanten en onderzoekers; door de samenwerking tussen alle partijen die aan onderzoek en ontwikkeling doen te bevorderen zetten zij aan tot precommerciële inkoop; moedigt de lidstaten derhalve aan om de werkzaamheden van deze agentschappen te bestuderen als referentie voor hun eigen activiteiten;

24.

onderstreept het belang van de EU-technologieplatforms, die een kader scheppen voor de definitie van onderzoeks- en ontwikkelingsprioriteiten en gebruiksklare innovaties koppelen aan de behoeften van prospectieve klanten; merkt ook op dat technologieplatforms opkomende marktontwikkelingen op het gebied van nieuwe technologieën kunnen afstemmen op de behoeften van de overheid; roept de Commissie derhalve op om een betere inbreng van de technologieplatforms bij de precommerciële inkoop te waarborgen;

25.

verwelkomt het initiatief voor leidende markten (ILM) van de Commissie als krachtige katalysator voor toepassing van precommerciële inkoop ter ondersteuning van innovatie met het oog op de ontwikkeling van belangrijke grote markten, en is met name ingenomen met het initiatief tot het opzetten van overheidsinkoopnetwerken ter ondersteuning van het ILM;

26.

is verheugd over de inspanningen van de Commissie in de Europese gedragscode van de Small Business Act om overheidsopdrachten toegankelijker te maken voor het midden- en kleinbedrijf (MKB) in de EU;

27.

verwelkomt de verduidelijking van de Commissie dat aanbestedende diensten precommerciële inkoop kunnen uitvoeren in alle fasen van de ontwikkeling en invoering van nieuwe producten of diensten, en niet alleen voor fundamenteel onderzoek; merkt op dat deze algemene benadering een positieve uitwerking heeft op de toegankelijkheid van overheidsopdrachten voor het MKB;

28.

is ingenomen met het voorstel van de Commissie om klaarheid te scheppen in de rol die voor overheden is weggelegd bij het bevorderen van onderzoek en ontwikkeling en het stimuleren van innovatie via hun inkoopactiviteiten; benadrukt dat het inkoopbeleid van de lidstaten niet te veel verplichtingen mag opleggen, aangezien precommerciële inkoop vanuit praktisch oogpunt op verschillende manieren kan worden georganiseerd, afhankelijk van de specifieke projecten en behoeften en met volledige inachtneming van de communautaire regelgeving;

29.

beschouwt precommerciële inkoop als een belangrijk concept, maar vreest dat kleine en middelgrote ondernemingen er alleen warm voor zullen lopen als hen duidelijk wordt uitgelegd hoe het functioneert, in het bijzonder in een grensoverschrijdende context; wijst erop dat het belangrijkste beginsel van precommerciële inkoop - namelijk dat de overheidsdienst niet alle voordelen van onderzoek en ontwikkeling voor zichzelf houdt, maar dat elke onderneming de eigendomsrechten behoudt van de nieuwe ideeën die het genereert - borg staat voor juridische zekerheid en bescherming van de ideeën van de deelnemende ondernemingen;

30.

erkent dat het MKB kan profiteren van precommerciële inkoop in de vorm van risicodeling (gezien hun beperktere investeringsmogelijkheden), toenemende groei (in omvang en ervaring) in elke fase van het O&O-proces en het gestroomlijnde inschrijvingsproces vergeleken met de traditionele aanbesteding;

31.

roept de Commissie op deze strategieën te consolideren in een enkel overheidsinkoopbeleid gericht op het stimuleren van innovatie via overheidsoverdrachten, precommerciële inkoop, de ontwikkeling van leidende markten en groei van het MKB via overheidsopdrachten;

32.

is van oordeel dat overheidscampagnes, in het kader van een geconsolideerde strategie ter bevordering van innovatie via precommerciële inkoop, een gunstiger klimaat zouden scheppen voor aanbestedende diensten om meer te investeren in activiteiten die innovatie stimuleren met een rendement op langere termijn; ondersteunt in dit opzicht kansen op netwerken tussen plaatselijke, regionale en landelijke overheden ten behoeve van precommerciële inkoop;

33.

is van oordeel dat precommerciële inkoop het best zal functioneren als er voldoende stimulansen voor de overheid zijn om van de O&O-markten te profiteren en als er voldoende prikkels voor de leveranciers zijn om bij overheidsprojecten betrokken te raken; wijst er daarom op dat financiële stimuleringsmaatregelen van het grootste belang zijn voor de acceptatie van precommerciële inkoop en dat financiële prikkels in bepaalde lidstaten al bestaan, waarbij een aanzienlijk aandeel van de kosten van de eerste precommerciële inkoop door een centrale autoriteit kunnen worden aangevuld;

34.

is van mening dat binnen de Gemeenschapsprogramma's ter stimulering van innovatie financiële maatregelen zouden moeten worden overwogen om overheden in heel de EU aan te zetten tot gezamenlijke precommerciële inkoop van innovatieve technologie in leidende markten en andere gebieden van gezamenlijk Europees belang;

35.

merkt op dat dergelijke communautaire proefprojecten gebaat zouden zijn bij een automatisch Commissieonderzoek en publicatie in brede kring van praktijkervaringen en contractbepalingen, zodat overheidsafnemers kunnen terugvallen op degelijke precedenten die tevens kunnen worden gebruikt in een handleiding met beste praktijken;

36.

vindt dat er voor precommerciële inkoop een Europees proefproject moet worden ontwikkeld, teneinde aan de hand van een concreet implementatievoorbeeld duidelijk te maken dat het resulteert in juridische zekerheid voor en bescherming van ondernemingen, in het bijzonder het midden- en kleinbedrijf, dat, in vergelijking met aanbestedende overheden en de grote ondernemingen die in de regel bij openbare aanbestedingen betrokken zijn, per definitie de zwakkere partij vormt;

37.

wijst erop dat het versterken van precommerciële inkoop nog altijd een van de vele manieren is waarop lidstaten meer kunnen halen uit innovatie en onderzoek; roept daarom de lidstaten op innovatie te bevorderen door alle belanghebbende partijen, met inbegrip van universiteiten, onderzoeksinstellingen en andere voor de stimulering van de economische ontwikkeling relevante organen in te schakelen, teneinde overheden nauwer te betrekken bij innoverende ondernemingen; stelt dat deze inzet deel moet uitmaken van een consistente strategie voor onderzoek, innovatie en ontwikkeling;

38.

beveelt de Commissie en de lidstaten aan ter bevordering van de mededinging het gebruik te stimuleren van elektronische inkoopsystemen en van dynamische procedures waardoor het precommerciële-inkoopproces kan worden vergemakkelijkt;

39.

verzoekt zijn Voorzitter deze resolutie te doen toekomen aan de Raad en de Commissie.

18.3.2010   

NL

Publicatieblad van de Europese Unie

CE 67/16

—

gezien de mededeling van de Commissie van 13 november 2008„Tweede strategische toetsing van het energiebeleid - een Europese Unie-actieplan inzake energiezekerheid en -solidariteit” (COM(2008)0781) („de mededeling over de tweede strategische toetsing van het energiebeleid”),

—

gezien het Groenboek van de Commissie van 13 november 2008„Naar een Europees energienetwerk voor een continue, duurzame en concurrerende energievoorziening” (COM(2008)0782),

—

gezien het rapport van de Commissie van 13 november 2008 over de tenuitvoerlegging van het programma inzake de trans-Europese energienetwerken in de periode 2002-2006 (COM(2008)0770),

—

gezien de mededeling van de Commissie van 13 november 2008 over Richtlijn 2004/67/EG van de Raad van 26 april 2004 betreffende maatregelen tot veiligstelling van de aardgasvoorziening (COM(2008)0769),

—

gezien het voorstel van de Commissie van 13 november 2008 voor een richtlijn van de Raad houdende verplichting voor de lidstaten om minimumvoorraden ruwe aardolie en/of aardolieproducten in opslag te houden (COM(2008)0775),

—

gezien de mededeling van de Commissie van 13 november 2008„Energie-efficiëntie: verwezenlijking van de 20%-doelstelling” (COM(2008)0772),

—

gezien het voorstel van de Commissie van 13 november 2008 voor een richtlijn van het Europees Parlement en de Raad over de energieprestaties van gebouwen (herschikking) (COM(2008)0780),

—

gezien het voorstel van de Commissie van 13 november 2008 voor een richtlijn van het Europees Parlement en de Raad over de vermelding van het energieverbruik en het verbruik van andere hulpbronnen op de etikettering en in de standaardproductinformatie van energiegerelateerde producten (herschikking) (COM(2008)0778),

—

gezien het voorstel van de Commissie van 13 november 2008 voor een richtlijn van het Europees Parlement en de Raad inzake de etikettering van banden met betrekking tot hun brandstofefficiëntie en andere essentiële parameters (COM(2008)0779),

—

gezien het voorstel van de Commissie van 26 november 2008 voor een richtlijn van de Raad houdende instelling van een communautair kader voor nucleaire veiligheid (COM(2008)0790),

—

gezien de mededeling van de Commissie van 13 november 2008„Europa kan meer energie besparen door warmtekrachtkoppeling” (COM(2008)0771),

—

gezien de mededeling van de Commissie van 13 november 2008„Windenergie op zee – Er is actie nodig om de doelstellingen van het energiebeleid voor 2020 en verder te realiseren” (COM(2008)0768),

—

gezien de mededeling van de Commissie van 13 november 2008„Actualisering van het programma van indicatieve aard inzake kernenergie in de context van de tweede strategische evaluatie van de energiesituatie” (COM(2008)0776),

—

gezien de mededeling van de Commissie van 10 januari 2007„De wereldwijde klimaatverandering beperken tot 2 graden Celsius. Het beleid tot 2020 en daarna” (COM(2007)0002),

—

gezien de mededeling van de Commissie van 23 januari 2008„Naar 20-20 in 2020 – Kansen van klimaatverandering voor Europa” (COM(2008)0030),

—

gezien het voorstel van de Commissie van 23 januari 2008 voor een richtlijn van het Europees Parlement en de Raad ter bevordering van het gebruik van energie uit hernieuwbare bronnen (COM(2008)0019),

—

gezien de mededeling van de Commissie van 26 november 2008„Een Europees economisch herstelplan” (COM(2008)0800),

—

gezien zijn standpunt van 4 april 2006 over het gemeenschappelijk standpunt, door de Raad vastgesteld met het oog op de aanneming van de beschikking van het Europees Parlement en de Raad tot opstelling van richtsnoeren voor trans-Europese netwerken in de energiesector en houdende intrekking van de Beschikkingen nrs. 96/391/EG en 1229/2003/EG (1),

—

onder verwijzing naar zijn resolutie van 10 mei 2007 over „Evaluatie Euratom – 50 jaar Europees kernenergiebeleid” (2),

—

onder verwijzing naar zijn resolutie van 25 september 2007 over de routekaart voor hernieuwbare energie in Europa (3),

—

onder verwijzing naar zijn resolutie van 26 september 2007„Naar een gemeenschappelijk Europees extern energiebeleid” (4),

—

onder verwijzing naar zijn resolutie van 24 oktober 2007 over conventionele energiebronnen en energietechnologie (5),

—

onder verwijzing naar zijn resolutie van 31 januari 2008 over „Een actieplan voor energie-efficiëntie: Het potentieel realiseren” (6),

—

onder verwijzing naar zijn resolutie van 13 maart 2008 over het Wereldfonds voor energie-efficiëntie en hernieuwbare energie (7),

—

onder verwijzing naar zijn resolutie van 9 juli 2008 over het Europees strategisch plan voor energietechnologie (8),

—

gezien zijn standpunt van 18 juni 2008 over het voorstel voor een richtlijn van het Europees Parlement en de Raad tot wijziging van Richtlijn 2003/54/EG betreffende gemeenschappelijke regels voor de interne markt voor elektriciteit (9),

—

gezien zijn standpunt van 9 juli 2008 over het voorstel voor een richtlijn van het Europees Parlement en de Raad tot wijziging van Richtlijn 2003/55/EG betreffende gemeenschappelijke regels voor de interne markt voor aardgas (10),

—

gezien zijn standpunt van 18 juni 2008 over het voorstel voor een verordening van het Europees Parlement en de Raad tot wijziging van Verordening (EG) nr. 1228/2003 betreffende de voorwaarden voor toegang tot het net voor grensoverschrijdende handel in elektriciteit (11),

—

gezien zijn standpunt van 9 juli 2008 over het voorstel voor een verordening van het Europees Parlement en de Raad tot wijziging van Verordening (EG) nr. 1775/2005 betreffende de voorwaarden voor de toegang tot aardgastransmissienetten (12),

—

gezien zijn standpunt van 18 juni 2008 over het voorstel voor een verordening van het Europees Parlement en de Raad tot oprichting van een Agentschap voor de samenwerking tussen energieregelgevers (13),

—

onder verwijzing naar zijn resolutie van 18 november 2008 over de steun voor demonstratie in een vroeg stadium van duurzame elektriciteitsproductie met behulp van fossiele brandstoffen (14),

—

gezien de conclusies van het voorzitterschap van de Europese Raad van 8 en 9 maart 2007,

—

gezien de conclusies van het voorzitterschap van de Europese Raad van 13 en 14 maart 2008,

—

gezien de conclusies van het voorzitterschap van de Europese Raad van 15 en 16 oktober 2008,

—

gelet op artikel 45 van zijn Reglement,

—

gezien het verslag van de Commissie industrie, onderzoek en energie en het advies van de Commissie buitenlandse zaken (A6-0013/2009),

A.

overwegende dat een Europees energiebeleid drie prioritaire en even belangrijke doelstellingen in samenhang met elkaar moet nastreven, namelijk een zekere energievoorziening en solidariteit tussen de lidstaten, bestrijding van de klimaatverandering, die een sterk engagement met betrekking tot en uitvoering van de eigen doelstellingen van de Unie impliceert, en concurrentievermogen,

B.

overwegende dat alleen een volledige verandering van paradigma in het energiebeleid in de Europese Unie noodzakelijk is om de drie bovenstaande hoofddoelstellingen te verwezenlijken, en dat alleen deze tot een oplossing zal leiden met betrekking tot de werkgelegenheid, alsmede op sociaal, ecologisch en economisch vlak,

C.

overwegende dat de afhankelijkheid van de Europese Unie van conventionele energiebronnen en van een beperkt aantal energieproducenten een ernstig risico vormt voor de stabiliteit, de welvaart en de energievoorzieningszekerheid,

D.

overwegende dat de bevordering van de energie-efficiëntie een centrale rol moet spelen bij de vermindering van de afhankelijkheid van energie-import, verbetering van het concurrentievermogen en de bestrijding van de klimaatverandering,

E.

overwegende dat momenteel de vraag naar energie in de Europese Unie in de meeste sectoren nog steeds toeneemt, waarbij mogelijke energie-efficiëntie grotendeels onbenut blijft,

F.

overwegende dat de Europese Unie momenteel 50% van de energie die zij verbruikt importeert en dat dit kan oplopen tot 70% in 2030,

G.

overwegende dat de zekere energievoorziening van de Europese Unie nog meer onder druk staat door het gebrek aan visie over een economie die gebaseerd is op een laag energieverbruik en de zwakke investeringen, in het bijzonder op lokaal en regionaal niveau, waardoor in alle energiesectoren en regio's de capaciteit amper of niet voldoende is, zodat het met name noodzakelijk is de bestaande elektriciteitscentrales voor 2030 te vernieuwen voor een geraamd investeringsbedrag van 900 miljard EUR,

H.

overwegende dat de dalende olie- en gasprijzen een negatief effect hebben op de geplande investeringen, waardoor het noodzakelijk is alle belangrijke infrastructuurprojecten te ondersteunen die bijdragen tot de invoer van significante gasvolumes naar Europa, de diversificatie van de bronnen en routes en het vermijden van doorvoerrisico's,

I.

overwegende dat investeringen in de energie-infrastructuur extra worden gehinderd door de huidige economische crisis,

J.

overwegende dat Europa, ondanks dat in het scenario van de Commissie wordt uitgegaan van een dalende vraag naar conventionele bronnen in de komende twee decennia, alle geplande investeringen in nieuwe energie-importinfrastructuur moet steunen; overwegende dat dit een veilige overgang naar het nieuwe Europese energiesysteem garandeert dat naar verwachting tegen 2020 een feit zal zijn,

K.

overwegende dat de Europese Unie vanaf 2030 nieuwe duurzame energietechnologieën die concurrerend zijn en een lage CO2-uitstoot hebben, moet hebben ontwikkeld en geprogrammeerd en tezelfdertijd haar energieverbruik significant moet hebben verminderd om het dreigende tekort aan fossiel brandstoffen te ondervangen,

L.

overwegende dat de Europese Unie dringend werk moet maken van grote netwerkinvesteringen en de interne energiemarkt moet voltooien, en dat toekomstgerichte initiatieven, zoals de Europese transmissiesysteembeheerder en de invoering van een enkel Europees gasnet, moet worden aangemoedigd,

M.

overwegende dat de energiesector en investeringen in de energie-infrastructuur behoefte hebben aan een stabiel regelgevingskader en een nauwere samenwerking tussen de nationale regelgevers,

N.

overwegende dat de ontwikkeling van energienetten van essentieel belang is voor de vergroting van de zekerheid van de energievoorziening, die een van de hoogste prioriteiten van het Europees energiebeleid moet zijn,

O.

overwegende dat de elektriciteits- en gassector een stabiel en voorspelbaar regelgevingskader nodig hebben, en dat het daarom noodzakelijk is sterke bevoegdheden te verlenen aan het Agentschap voor de samenwerking tussen energieregulators („agentschap”), zodat het kan bijdragen tot de harmonisatie van nationale regelgevingskaders en eventuele onzekerheid als gevolg van de comitologieprocedure kan worden vermeden,

P.

overwegende dat de in de Europese Unie aanwezige conventionele energiebronnen moeten worden geëxploiteerd, in lidstaten waar zij voorhanden zijn in overeenstemming met de nationale en communautaire milieuwetgeving, om bij te dragen tot de doelstellingen inzake zekerheid van de energievoorziening,

1.

verzoekt de lidstaten deze strategische toetsing van het energiebeleid te beschouwen als de basis voor de tenuitvoerlegging van een energiebeleid voor Europa en voor het vastleggen van een ambitieus actieplan voor 2010 – 2012;

2.

bevestigt de drieledige doelstelling voor 2020, te weten een vermindering met 20% van de broeikasgasemissies, en met 30% in geval van een internationale overeenkomst, een vermindering van het energieverbruik met ten minste 20% en verwezenlijking van een aandeel van ten minste 20% voor hernieuwbare energie bij het eindverbruik; verzoekt de Europese Unie en de lidstaten de meest energie-efficiënte economie ter wereld te worden om actief bij te dragen aan het halen van de klimaatdoelstelling van 2°C; verzoekt de Europese Unie en de lidstaten voor 2050 een vermindering van de broeikasgasemissies met ten minste 80% te overwegen; verzoekt de Commissie in overleg met alle belanghebbenden mogelijke energiescenario's op te stellen die laten zien welke mogelijkheden er zijn om deze doelstellingen te bereiken en die de onderliggende technische en economische hypotheses aangeven;

3.

is er vast van overtuigd dat een beperking van het energieverbruik absolute voorrang moet krijgen om de doelstellingen op het punt van duurzame ontwikkeling, innovatie, schepping van werkgelegenheid en het concurrentievermogen te bereiken en dat het tevens een zeer doeltreffende en goedkope manier is om een energievoorziening veiliger te stellen;

4.

doet een beroep op de Commissie en de lidstaten om het energiebesparingsdoel van 20% vóór 2020 voor de lidstaten wettelijk verplicht te stellen en consequente maatregelen voor te stellen en uit te voeren waarmee gewaarborgd wordt dat dit doel wordt bereikt;

5.

verzoekt de Europese Unie en de lidstaten een verbetering van de energie-efficiëntie met 35% en een verhoging van het aandeel hernieuwbare energie met 60% tegen 2050 tot doel te stellen;

6.

verzoekt de Commissie alle geplande investeringen in nieuwe infrastructuur voor energie-import en hernieuwbare energietechnologieën te steunen om het negatieve effect te corrigeren van de dalende olie- en gasprijzen op de geplande investeringen;

7.

dringt er, met het oog op de toenemende bedreiging van de energiezekerheid in de Europese Unie, bij de lidstaten op aan eensgezind op te treden; merkt op dat de huidige praktijk haaks staat op dit streven; acht het absoluut noodzakelijk, omwille van de zekere energievoorziening en de solidariteit en met het oog op de doeltreffendheid van de onderhandelingen over een internationaal regelgevend kader, dat de Commissie het Parlement en de Raad een plan voor een Europees energiebeleid voorstellen, waarin rekening wordt gehouden met de respectieve bevoegdheden van de Europese Unie en de lidstaten: internationale betrekkingen, energie-efficiëntie, bestrijding van de klimaatverandering, verdere ontwikkeling van de binnenmarkt, onderhandeling van internationale verdragen, opstellen van prognoses en overleg met producenten en doorvoerlanden, onderzoek op energiegebied en diversificatie van energieleveranties;

8.

dringt er bij de Commissie op aan bij te dragen tot de verwezenlijking van een Europa dat tegenover producenten uit derde landen met één stem spreekt, door de ontwikkeling van een onderlinge afhankelijkheid waar alle partijen baat bij hebben, en de versterking van de onderhandelingsmacht van ondernemingen uit de EU tegenover staatsbedrijven uit derde landen te ondersteunen;

9.

meent dat de solidariteit op energiegebied een van de belangrijkste Europese doelstellingen op Europees, regionaal en bilateraal niveau moet worden en dat de aantasting van de energievoorziening in een lidstaat de Europese Unie als geheel treft;

10.

onderstreept het belang van lokale initiatieven in verband met klimaatbeheersing; stemt in met maatregelen die de energie-efficiëntie en hernieuwbare energie beogen te stimuleren, zoals de financieringsprogramma's in het kader van het cohesiebeleid of groene belastingheffing, of de bijdrage van het „Convenant van burgemeesters” en ondersteunt in dit verband het idee van een „Convenant van eilanden” in het kader van de verspreiding van positieve praktijkvoorbeelden en de ontwikkeling van gemeenten en steden met een hoge energie-efficiëntie en hoog gebruik van hernieuwbare energiebronnen;

11.

is van oordeel dat een passend Europees energiebeleid gestoeld moet zijn op een evenwichtige energiemix, gebaseerd op niet-koolstofhoudende energie, fossiele brandstoffen met een zo laag mogelijke CO2-uitstoot en nieuwe technologieën die het mogelijk maken de broeikasgasemissies van de vaste fossiele brandstoffen drastisch te verlagen;

12.

is van mening dat de lidstaten nationale strategieën moeten ontwikkelen om het vraagstuk van de energiearmoede op hun grondgebied aan te pakken;

13.

is ervan overtuigd, dat de taakverdeling tussen ondernemingen en de politiek, op grond waarvan de ondernemingen verantwoordelijk zijn voor de energievoorzieningszekerheid, deugdelijk is gebleken en derhalve in principe moet worden aangehouden; dringt erop aan bij de politiek dat zij in het licht van de almaar toenemende wereldwijde problemen de activiteiten van de ondernemingen in de toekomst sterker moet ondersteunen;

14.

herinnert aan de verplichtingen die de lidstaten zijn aangegaan met de ondertekening van het Verdrag van Lissabon, om klimaatveranderingen tegen te gaan en solidair te zijn bij een energiecrisis;

15.

meent dat de ratificatie van het Verdrag van Lissabon alle inspanningen voor het vaststellen van een gemeenschappelijk Europees energiebeleid verder zal versterken;

16.

is ingenomen met het Europese Unie-actieplan inzake energiezekerheid en –solidariteit;

17.

wijst op de grote achterstand bij de uitvoering van de prioritaire netwerken en netwerken van Europees belang voor het transport en energie; onderstreept dat de lage investeringen een vertragend effect hebben op de goede werking van de binnenmarkt en dat daardoor alle energiesectoren amper of geen voldoende capaciteit hebben; merkt tevens op dat de industrie hiervoor slechts ten dele verantwoordelijk is en verzoekt de lidstaten de burgers meer bij het beleid te betrekken, met name door hen te informeren over beter te informeren over nieuwe infrastructuur- en elektriciteitsproductieprojecten; dringt er bij de nationale regelgevende instanties op aan alles binnen hun beslissingsbevoegdheden in het werk te stellen om investeringen te bespoedigen;

18.

constateert dat de nieuwe investeringsgolf in die zin toekomstgericht moet zijn dat rekening wordt gehouden met de veranderende manier waarop energie verbruikt en geproduceerd wordt en dat gedecentraliseerde energiesystemen gecombineerd moeten worden met omvangrijke bronnen van hernieuwbare energie;

19.

wijst erop dat de Europese Raad een streefcijfer van 10% heeft vastgesteld voor de interconnectiecapaciteit voor gas en elektriciteit tussen lidstaten;

20.

staat positief tegenover het idee om de Europese financiering te verhogen ter stimulering van investeringen in de netwerken; neemt met belangstelling nota van het voorstel van de Commissie om – in het kader van het economisch herstelplan uit 2008 – 5 miljard EUR van de niet gebruikte begrotingskredieten van 2008/2009 voor nieuwe energieverbindingen te bestemmen; vraagt volledig betrokken te worden bij de beslissing over de definitieve lijst van projecten; vindt dat de Europese Investeringsbank een prominentere rol moet spelen in het verstrekken van financiering voor projecten inzake energie-efficiëntie, hernieuwbare energiebronnen en O&O;

21.

roept de Commissie en de lidstaten op zich actief in te zetten voor een verhoging van het aantal operators op de energiemarkt en in het bijzonder maatregelen te nemen ter bevordering van de energieproductie door kleine en middelgrote ondernemingen (KMO's) en van hun toegang tot de markt;

22.

wijst op het belang van de ontwikkeling van onderlinge verbindingen tussen elektriciteits- en gasinfrastructuren door Midden- en Zuidoost-Europa heen volgens een noord-zuidas, waarbij het eraan herinnert dat de netwerken in de Oostzeeregio ontwikkeld en geïntegreerd moeten worden in het West-Europese netwerk; onderstreept dat er specifieke aandacht moet worden gegeven aan de ontwikkeling een plan voor de verbindingen tussen de Oostzeelanden voor gas, elektriciteit en opslag in 2009; steunt tevens de ontwikkeling van onderlinge verbindingen tussen eilanden, en afgelegen en geïsoleerde gebieden in de Europese Unie;

23.

dringt om dezelfde redenen aan op de ontwikkeling van onderlinge verbindingen met Zuidwest-Europa, in het bijzonder tussen het Iberisch schiereiland en Noord-Frankrijk;

24.

herinnert eraan dat er reeds tussen diverse landen grensoverschrijdende verbindingen bestaan; wijst erop dat regionale initiatieven, zoals het pentalaterale forum praktische en toepasbare oplossingen hebben ontwikkeld, die de integratie van de interne markt bevorderen; moedigt deze initiatieven aan hun succesvolle werkzaamheden voort te zetten;

25.

verzoekt de Commissie adequate maatregelen voor te stellen voor het aanmoedigen van interconnectie en ontwikkeling van elektriciteitsnetwerken voor de optimale integratie en compensatie van schommelingen in de productie van hernieuwbare energie on- en offshore;

26.

is ingenomen met het voorstel om een plan voor een offshorenetwerk in de Noordzee te presenteren om het enorme potentieel ervan aan windenergie te benutten; juicht in dit verband ook het realiseren toe van een Europese „supergrid” door verbinding van netwerken in de Noordzee, het Middellandse-Zeegebied en het Oostzeegebied;

27.

verzoekt de Commissie en de lidstaten te zorgen voor adequate regulering en niet-discriminatoire toegang tot nieuwe infrastructuur, zoals het offshorenetwerk in de Noordzee;

28.

is van mening dat de EU grondig en zo snel mogelijk moet doorgaan met het diversifiëren en veilig stellen van haar energiebronnen; roept de Commissie en het Tsjechische voorzitterschap op om aan de eerstkomende Europese Raad een nieuw ambitieus en vooruitziend diversificatieplan voor te leggen;

29.

geeft zijn steun aan projecten voor diversificatie van energiebronnen en aanvoerroutes, in het bijzonder de ontwikkeling van een zuidelijke gaspijplijn, met inbegrip van het Nabucco-project, de Turks-Grieks-Italiaanse gasverbinding en het South-Stream-project; beklemtoont de noodzaak van samenwerking met de betrokken landen, met name in de Kaspische regio; acht het van groot belang dat levering uit andere landen in de regio, zoals Oezbekistan en Iran, op lange termijn, wanneer de politieke toestand dit toelaat, een verdere belangrijke bron van energievoorziening voor de Europese Unie zouden moeten zijn;

30.

spreekt ook zijn steun uit voor de volledige interconnectie van de Algerijns-Spaans-Franse en continentaal-Europese netten via het MEDGAZ-project, dat door de Commissie als project van Europees belang is aangemerkt in het plan voor prioritaire interconnectie, gericht op verdere diversifiëring van de gasaanvoerroutes naar Europa;

31.

pleit in het licht van de dalende eigen aardgaswinning en de verandering van de energiemix in talrijke lidstaten, voor een snelle tenuitvoerlegging van alle momenteel geplande projecten op het gebied van aardgas- en stroominfrastructuur teneinde te verzekeren dat ook in de toekomst aan de vraag kan worden voldaan;

32.

is van oordeel dat de betrekkingen en partnerschappen tussen belangrijke energieleveranciers, doorvoerlanden en afnemerlanden van groot belang zijn en verdiept moeten worden; wijst er evenwel op dat de verdieping van deze betrekkingen en partnerschappen in geen geval ten koste mag gaan van de fundamentele waarden van de Europese Unie, met name met betrekking tot de eerbiediging van de mensenrechten; onderstreept in dit verband dat de opbouw van een vertrouwensbasis en sterkere en juridisch bindende afspraken tussen de Europese Unie en de productie- en doorvoerlanden hand in hand moeten gaan met de bevordering en eerbiediging van democratie, mensenrechten en rechtsstaat; dringt aan op de ontwikkeling en vaststelling van beleid en concrete maatregelen om deze doelstellingen te bereiken;

33.

pleit in dit verband voor het sluiten door de drie partijen, de EU, Rusland en Oekraïne, van een overeenkomst over de doorvoer van gas uit Rusland naar de EU, zodat de continuïteit van de voorziening in de komende jaren verzekerd is;

34.

verzoekt de Commissie weer alles in het werk te stellen om een oplossing te vinden voor nog openstaande vragen in verband met de voorwaarden voor de doorvoer van aardgas door Turkije via de Nabuccopijpleiding;

35.

meent dat voldoende LNG-capaciteit bestaande uit liquefactie-installaties in de producerende landen en LNG-terminals en hervergassingsinstallaties op schepen in de Europese Unie beschikbaar zou moeten zijn voor alle lidstaten, direct of via andere lidstaten op basis van een solidariteitsmechanisme; meent dat de nieuwe LNG-terminals beschouwd moeten worden als projecten van Europees belang gezien hun sleutelpositie voor het diversifiëren van de toevoerroutes;

36.

verzoekt de Commissie haar volle steun te geven aan investeringen in installaties voor strategische gasvoorraden, als belangrijk onderdeel van de zekerheid van de energievoorziening van de Europese Unie;

37.

denkt dat olieraffinagecapaciteit een belangrijke aanvullende factor is voor het verzekeren van de energievoorziening van de Europese Unie; merkt op dat het derhalve belangrijk is de transparantie van het evenwicht tussen vraag en aanbod te verbeteren voor de voor de behoeften van de Europese Unie noodzakelijke raffinagecapaciteit, daarbij in het bijzonder rekening houdend met de bezorgdheid over de toekomstig beschikbaarheid van dieselbrandstof;

38.

streeft ernaar, steunend op het beginsel van de Europese solidariteit op energiegebied, de energievoorziening en -zekerheid van de Oostzeeregio tijdens de economische recessie veilig te stellen;

39.

verzoekt de Commissie en de lidstaten strategische richtsnoeren voor de langere termijn op te stellen, waarbij particuliere industriële ondernemingen worden gestimuleerd mee te werken aan de uitvoering ervan, die evenwicht houdt tussen marktmechanismen en regulering;

40.

acht het belangrijk een duidelijk en stabiel rechtskader te creëren door de onderhandelingen over het wetgevingspakket inzake de interne energiemarkt vóór het einde van deze zittingsperiode van het Parlement in 2009 af te ronden; ondersteunt de instelling van het onafhankelijke agentschap voor samenwerking tussen energieregulators, zoals voorzien in bovengenoemd voorstel voor een verordening van het Europees Parlement en de Raad tot oprichting van het agentschap, dat uitgerust is met ruime, onafhankelijke bevoegdheden, ook met betrekking tot de zekerheid van energievoorziening en netwerken; verzoekt de lidstaten de uitvoering van het derde energiepakket te bevorderen, en in het bijzonder met elkaar te beginnen samen te werken om regionale en bilaterale solidariteit te stimuleren met het oog op de waarborging van de energievoorziening op de interne markt;

41.

verzoekt de lidstaten en de Commissie om grote netwerkinvesteringen te ontwikkelen en de interne energiemarkt te voltooien via een aantal toekomstgerichte initiatieven zoals de Europese transmissiesysteembeheerder en de totstandbrenging van een enkel Europees gasleidingnet;

42.

roept de Commissie op de doelstelling van de ontwikkeling en voltooiing van een intelligent onderling verbonden elektriciteitsnetwerk te vervroegen naar 2020, als een belangrijk ingrediënt voor het bereiken van de 2020-doelstellingen;

43.

verzoekt de lidstaten samen te werken aan de uitwerking van een Europees strategisch plan voor programmering van de meerjarige investeringen die nodig zijn om te voldoen aan de toekomstige behoeften inzake de elektriciteitsproductie, op basis van onderzoek naar de verwachte energiebehoeften op de middellange termijn; is van mening dat ook in de gassector een indicatief meerjarenplan moet worden opgesteld, zodat de benodigde investeringen op Europees niveau in kaart kunnen worden gebracht;

44.

verzoekt de lidstaten en de relevante betrokkenen met relevante partijen in alle landen die met de geplande investeringen te maken kunnen krijgen, overleg te plegen over en te zorgen voor de coördinatie van toekomstige plannen voor infrastructuurinvesteringen (netten, pijplijnen, elektriciteitscentrales, enz.), om optimaal gebruik te maken van beschikbare middelen; gelooft dat de oprichting van een „Infrastructuurcoördinatiegroep” op Europees niveau de coördinatie zou kunnen helpen verbeteren en de ontwikkeling van een 10-jarennetwerkontwikkelingsplan, zoals voorgesteld in het pakket betreffende de interne energiemarkt, kan aanvullen;

45.

onderstreept dat de voltooiing van de interne energiemarkt pas geslaagd genoemd kan worden als belemmeringen voor investeringen zijn weggenomen en fysieke verbindingen zijn gebouwd, die alle lidstaten van de Europese Unie in één gemeenschappelijk energienetwerk verbinden en als deze markt op termijn de schommelingen van de energieprijzen kan voorkomen en een eerlijke markt voor alle producenten kan verzekeren, alsmede nieuwe energieproducenten en technologieën aansluiting op het net, toegang en integratie garandeert; benadrukt dat de onlangs herziene Richtlijn 2003/87/EG van het Europees Parlement en de Raad van 13 oktober 2003 tot vaststelling van een regeling voor de handel in broeikasgasemissierechten binnen de Gemeenschap (15) op duidelijke en voorspelbare wijze een CO2-evaluatie verschaft;

46.

is ingenomen met de mededeling over de tweede strategische toetsing van het energiebeleid, en met name met de voorstellen met betrekking tot het extern energiebeleid die in grote lijnen overeenkomen met bovengenoemde resolutie van 26 september 2007; betreurt het gebrek aan gedetailleerde voorstellen en onderstreept nogmaals dat de inspanningen van de Europese Unie om een coherent en effectief gemeenschappelijk extern energiebeleid te ontwikkelen, verder moeten worden opgevoerd, waarbij opnieuw het accent moet liggen op energieproducerende landen;

47.

verzoekt de Commissie met de opneming van de zogenaamde „energiezekerheidsclausule” in handels-, associatie-, partnerschaps- en samenwerkingsovereenkomsten met producerende en doorvoerlanden te ondersteunen, waarin een gedragscode en een verbod op onderbreking vanwege handelsgeschillen wordt opgenomen en uitdrukkelijk wordt voorzien in maatregelen die genomen moeten worden in geval van eenzijdige onderbreking of enige verandering van de contract- of leveringsvoorwaarden door een van de partijen;

48.

herinnert eraan dat de Europese Unie, zelfs met de tenuitvoerlegging van zeer ambitieuze en drastische plannen voor energie-efficiëntie en energiebesparingen, voor fossiele brandstoffen op de middellange termijn nog altijd afhankelijk blijft van leveringen uit derde landen; dringt derhalve aan op intensivering van het overleg met de producerende landen en meer in het algemeen op versterking van de samenwerking op internationaal niveau om de transparantie op de mondiale energiemarkt te verbeteren en de kwestie van duurzame ontwikkeling op de agenda te zetten;

49.

wijst op het belang van leveringsovereenkomsten voor de lange termijn voor de ontwikkeling van langdurige, op vertrouwen gebaseerde betrekkingen tussen producerende en verbruikende landen en merkt tevens op hoe belangrijk deze zijn voor het veiligstellen van de noodzakelijke investeringen, zowel upstream als downstream;

50.

verzoekt de Europese Unie samen te werken met de landen van het Middellandse-Zeegebied en Noord-Afrika, gezien het belangrijke potentieel op gebied van energiebronnen van deze landen en de belangrijke ontwikkelingskansen voor Afrika; meent in het bijzonder dat het gebruik van zonne-energie moet worden onderzocht en bevorderd; dringt er derhalve op aan gemeenschappelijke doelstellingen voor hernieuwbare energie en energie-efficiëntie in het kader van het „Proces van Barcelona: Unie voor het Middellandse-Zeegebied” te integreren;

51.

verzoekt de Europese Unie samen te werken met de landen van het Midden-Oosten, gezien hun belangrijke potentieel op gebied van energiebronnen;

52.

steunt de intentie om met Rusland te onderhandelen over een uitgebreide nieuwe overeenkomst ter vervanging van de Partnerschaps- en Samenwerkingsovereenkomst uit 1997, met inbegrip van het energiehoofdstuk, dat volledig in overeenstemming moet zijn met de beginselen van het verdrag inzake het energiehandvest en de protocollen inzake doorvoer daarin; wijst erop dat Rusland het verdrag inzake het energiehandvest heeft ondertekend en dat Oekraïne het heeft geratificeerd; herinnert eraan dat dit onder meer voorziet in een mechanisme voor de regeling van geschillen, bijvoorbeeld geschillen tussen de verdragspartijen over doorvoer of handel;

53.

wijst erop dat Oekraïne moet worden betrokken bij de Europese permanente dialoog met Rusland omdat Oekraïne een sleutelrol speelt als doorvoerland;

54.

dringt er bij de Commissie op aan de uitbreiding van het Energiegemeenschapsverdrag tussen de Europese Unie en Zuidoost-Europa naar andere derde landen en de totstandbrenging van nieuwe regionale energiemarkten met naburige landen naar het voorbeeld van de Zuidoost-Europese energiegemeenschap, zoals de Euromediterrane energiegemeenschap, te overwegen om de zekerheid van de energietoevoer veilig te stellen;

55.

wijst erop dat ook Turkije moet worden betrokken bij de Europese permanente dialoog met de Kaspische regio/Kaukasus omdat Turkije een sleutelrol kan spelen als doorvoerland; herinnert Turkije tezelfdertijd aan zijn verbintenissen als kandidaat-lidstaat tot overname van het acquis communautaire;

56.

benadrukt het geopolitieke belang van de Zwarte-Zeeregio voor de energieveiligheid van de Europese Unie en voor de diversificatie van de bronnen voor haar energievoorziening;

57.

roept de lidstaten op de energiebetrekkingen met de landen in Latijns-Amerika in het kader van de bestaande en toekomstige associatie- en samenwerkingsovereenkomsten verder te verdiepen;

58.

verzoekt de lidstaten de euro te gebruiken als instrument ter structurering van de internationale financiële betrekkingen om prijsschommelingen als gevolg van de facturering van de olie- en gasaankopen te verminderen; verzoekt de Europese Unie de kwestie van buitenlandse investeringen in de Europese energiesector verder uit te diepen door toepassing van de wederkerigheidsclausule; is van mening dat de Europese Unie, zoals voorgesteld door het Parlement en de Commissie, een efficiënte derde-land-clausule moet toepassen op de overname van een transmissiesysteem of transmissiesysteembeheerder, zolang de wederkerigheid bij de markttoegang niet is verzekerd;

59.

roept de Commissie op om verschillende mogelijkheden te analyseren teneinde de volatiliteit van de aardolie- en aardgasprijzen te verminderen; wijst met name op de rol van transparantie en voldoende reserveproductiecapaciteiten, evenals de katalyserende werking van financiële speculaties voor de totstandkoming van de marktprijs; wijst het gebruik van strategische olievoorraden ter beperking van prijsschommelingen op economische gronden van de hand;

60.

roept de lidstaten op hun maatregelen inzake beveiliging van de aanvoerwegen, met name over zee, op te voeren en te coördineren;

61.

roept de lidstaten op positieve voorbeelden uit de praktijk op internationaal niveau kenbaar te maken en de technologische samenwerking met deze landen te intensiveren om de kennis en ervaring op dit gebied te vergroten; roept de lidstaten in het bijzonder op hun technologische samenwerking te intensiveren met Japan, waarvan de economie volledig afhankelijk is van de energie-import en dat een van de meest efficiënte, energiesystemen ter wereld heeft ontwikkeld;

62.

merkt op dat het stijgende energieverbruik en de toenemende uitstoot van broeikasgassen door China een enorme uitdaging vormen voor de milieudoelstellingen en de waarborging van de energielevering; roept op tot betere samenwerking tussen de EU en China om de overdracht van technologieën met een lage koolstofemissie te stimuleren, in het bijzonder energiebesparing en hernieuwbare energie; benadrukt dat het van essentieel belang is CO2-afvang en -opslag (CCS) te ontwikkelen en in te zetten in China, gezien de belangrijke rol van steenkool in de economie van dat land;

63.

wijst op het belang van de energiedialoog tussen de Europese Unie en de OPEC en dringt er bij de Commissie op aan om de energiedialoog met Noorwegen te intensiveren;

64.

is ingenomen met de wens van de Commissie Richtlijn 2006/67/EG van 24 juli 2006 houdende verplichting voor de lidstaten om minimumvoorraden ruwe aardolie en/of aardolieproducten in opslag te houden (Gecodificeerde versie) (16) te herzien en stelt de publicatie van wekelijkse en niet maandelijkse gegevens voor, om de markt transparant te maken en buitensporige reacties op de Amerikaanse situatie te vermijden;

65.

wijst erop dat de lidstaten geen solidariteit hebben getoond door meer gas naar de getroffen lidstaten te sturen tijdens de recente gascrisis tussen Oekraïne en Rusland; verzoekt de Raad en de Commissie met klem een solidariteitsmechanisme overeenkomstig het Verdrag van Lissabon in het leven te roepen, dat de EU in staat stelt om efficiënt, snel en samenhangend te handelen in crisissituaties die ontstaan door onderbreking van de voorziening, schade aan kritische infrastructuur of andere gebeurtenissen;

66.

verwelkomt, in het licht van de aangehaalde recente gascrisis, die gevolgen had voor het grondgebied van de Unie, het voornemen van de Commissie om het raamwerk van Richtlijn 2004/67/EG van de Raad van 26 april 2004 betreffende maatregelen tot veiligstelling van de aardgasvoorziening (17) te verbeteren en roept de Commissie op voor het einde van 2009 een voorstel in te dienen tot wijziging van deze richtlijn in overeenstemming met de voorstellen in bovengenoemde mededeling COM(2008)0769;

67.

benadrukt dat de belangrijkste elementen van de herziening van Richtlijn 2004/67/EG van de Raad verplicht moeten zijn en effectieve nationale en communautaire noodplannen moeten inhouden, die onder meer een gemeenschappelijke verklaring van een noodsituatie vastleggen, alsmede toewijzing van de beschikbare voorraden en de infrastructuurcapaciteit van getroffen landen, gecoördineerde distributie, het in gang zetten van noodmaatregelen in niet-getroffen of minder getroffen landen om de hoeveelheid beschikbaar gas voor de getroffen markten te vergroten met gebruikmaking van alle mogelijke middelen, zoals bijvoorbeeld contracten die opgeschort kunnen worden, overstappen op andere brandstoffen, onttrekking aan voorraden, flexibiliteit van de voorziening; meent dat het van essentieel belang is de werking van de markt te verbeteren door transparantie en een grotere beschikbaarheid van gas op de markt; roept de EU en haar lidstaten op gasopslag met snelle beschikbaarheid te ontwikkelen;

68.

stelt voor dat een beter gebruik wordt gemaakt van informatietechnologieën voor volledige of gedeeltelijke onderbrekingen van de energievoorziening in geval van een crisis en meent dat met het oog hierop, onder controle van de regelgever, een regeling kan worden ingevoerd om de consumptie na een collectief besluit te verminderen;

69.

meent dat de verbetering van de energie-efficiëntie met ten minste 20% voor 2020 een prioriteit is met het oog op de te leveren bijdrage aan de doelstellingen inzake duurzame ontwikkeling en concurrentievermogen, en tevens een zeer doeltreffende en goedkope manier is om de zekerheid van de energievoorziening te vergroten; roept derhalve de Commissie en de lidstaten op om direct een juridisch bindend streefcijfer voor energie-efficiëntie van ten minste 20% voor 2020 aan te nemen; roept de Commissie en de lidstaten op om meer bewustmakingscampagnes te voeren en praktische informatie over mogelijke oplossingen voor vergroting van de energie-efficiënte toegankelijk te maken en onderwijs- en opleidingsprogramma's over energie op scholen en aan universiteiten in de gehele Europese Unie te stimuleren;

70.

benadrukt het belang van rigoureuze en tijdige tenuitvoerlegging en handhaving van wetgeving op het gebied van energiebesparing en energie-efficiëntie door de lidstaten en de Commissie; benadrukt het belang van verplichte maatregelen voor aanbestedingen op communautair en nationaal niveau teneinde de vraag naar innovatieve producten en diensten die de energie-efficiëntie verhogen te stimuleren; roept derhalve op tot een ambitieuze aanpak in de toekomstige wetgeving met betrekking tot energiebesparing en energie-efficiëntie (in het bijzonder in de bouw-, industrie- en transportsector, alsmede op het gebied van stedenbouw en elektrische apparatuur);

71.

juicht het voornemen van de Commissie toe de ontwikkeling op het gebied van warmtekrachtkoppeling nauwlettend te volgen en roept de Commissie op om in het kader van de actualisering van het actieplan inzake energie-efficiëntie in 2009 nieuwe ondersteunende maatregelen voor te leggen; herinnert de Commissie eraan dat besparing van primaire energie, kosteneffectiviteit en voorzieningszekerheid de prioritaire doelstellingen zijn van het warmtekrachtkoppelingsproces, ongeacht van welke technologie gebruik wordt gemaakt; meent dat het moet aan de markt worden overgelaten om de beste en meest geschikte technologieën te ontwikkelen en te kiezen; pleit ervoor een strategie te ontwikkelen voor het bevorderen en financieren van infrastructuren zoals warmte- en/of koudenetten waarmee gebruik wordt gemaakt van plaatselijke grondstoffen zoals geothermie, warmtekrachtkoppeling, etc.;

72.

steunt het internationale partnerschap voor de samenwerking op het gebied van energie-efficiëntie, om uniforme normen te bevorderen en het stellen van ambitieuze doelen in de hele wereld aan te moedigen;

73.

dringt aan op een efficiënter oliegebruik, met name in de vervoerssector die de grootste consument van deze energie is; dringt erop aan ambitieuze doelstellingen voor de middellange termijn (2020) voor een efficiënte brandstofconsumptie door voertuigen aan te nemen, en tegelijk de lidstaten te stimuleren in het kader van hun beleid voor goederen- en personenvervoer, in het bijzonder in stedelijke regio's, te zoeken naar alternatieve energiebronnen en aandrijvingstechnologieën, zoals elektromotoren; is van mening dat het bewerkstelligen van een significante verschuiving in de transportmodi („modal shift”) in de richting van milieuvriendelijkere mogelijkheden, bijvoorbeeld een verschuiving van particulier autovervoer naar openbaar vervoer, een essentieel onderdeel zou moeten zijn van de strategie van de Europese Unie voor het terugdringen van de broeikasgasemissies in de transportsector;

74.

meent dat een voortrekkersrol van voertuigen de Europese automobielsector zou kunnen helpen de internationale afzetmarkten te heroveren, met name op Aziatische concurrenten;

75.

betreurt dat op het gebied van het Europese goederenvervoer de spoorwegen slechts 10% voor hun rekening nemen; roept de lidstaten op om beter gebruik te maken van het vervoer per spoor en over het water; verlangt dat de activiteiten tot het verkrijgen van een optimale combinatie tussen de vervoersmodaliteiten spoorwegen, binnenvaart en weg worden geïntensiveerd;

76.

benadrukt het belang van de aanneming van de noodzakelijke mix van beleidsmaatregelen om de energie-efficiëntie van zowel bestaande als nieuwe elektrische apparaten te verbeteren;

77.

meent dat hernieuwbare energie zoals wind- en zonne-energie, hydraulische energie, biomassa, aardwarmte en mariene bronnen de belangrijkste potentiële energiebronnen van de Europese Unie zijn, die kunnen helpen de energieprijzen te stabiliseren en de toenemende afhankelijkheid op energiegebied te beperken, en juicht het initiatief toe om een mededeling in te dienen over de verwijdering van obstakels voor hernieuwbare energie; benadrukt in dit verband dat een eventueel nieuw initiatief niet mag leiden tot uitstel van bestaande projecten;

78.

is van mening dat de exploitatie van inheemse fossiele brandstoffen, in het bijzonder aardgasvelden onder land en zee, kan bijdragen aan het verbeteren van de energieonafhankelijkheid van Europa en waar mogelijk moet worden ontwikkeld, in overeenstemming met de nationale en Europese milieuwetgeving; verzoekt de lidstaten en de Commissie in de regelgeving de juiste balans te vinden tussen milieubescherming en productiekansen op het grondgebied van de Europese Unie, zowel op het land als op zee;

79.

herinnert eraan dat het, gezien het feit dat hernieuwbare bronnen onregelmatige bronnen zijn, van essentieel belang is te zorgen voor goede verbindingen met het elektriciteitsnet op communautair niveau, waarbij bijzondere aandacht dient te worden geschonken aan de lidstaten en regio's met een geïsoleerde ligging ten aanzien van de energiemarkt van de EU, teneinde de lidstaten de nodige middelen te verschaffen om te kunnen voldoen aan de doelstelling om tegen 2020 voor 20% gebruik te maken van hernieuwbare energiebronnen;

80.

verzoekt de Commissie, de lidstaten en de lokale overheden de betrekkingen tussen de landbouw- en energiesector op baanbrekende wijze te ontwikkelen via een plan om de daken van landbouwinstallaties van apparaten voor vernieuwbare energie zoals zonnepanelen te voorzien; roept de lidstaten en lokale overheden op plaatselijk stimulansen te creëren voor het gebruik van afgewerkte olie en duurzame lokale bronnen van biomassa, en tegelijkertijd te zorgen voor een evenwicht tussen de energiegewassen en de gewassen bestemd als voedsel;

81.

dringt er bij de Commissie op aan om aan het Parlement verslag uit te brengen over de technische hindernissen en normen die KMO's in de weg staan om te kunnen investeren in de productie van energie en om deze productie via bestaande netwerken te kunnen distribueren;

82.

verzoekt de Commissie meer prioriteit te geven aan onderzoek en ontwikkeling op het gebied van elektriciteitsopslag, op ICT gebaseerde verbinding van verdeelde opwekkingsfaciliteiten („virtuele elektriciteitscentrales”), intelligente energienetten en vergroting van de capaciteit van de infrastructuur om prioritaire aansluiting van hernieuwbare energie mogelijk te maken;

83.

verzoekt de Commissie de Europese ontwikkelingshulp te herdefiniëren en daarin een nieuwe energiepijler op te nemen; meent in dit verband dat de projecten voor zonne-energiecentrales in Noord-Afrika in de eerste plaats bestemd moeten zijn voor de lokale behoeften;

84.

herinnert eraan dat bruinkool en steenkool nog steeds belangrijke tijdelijke elementen zijn van de energiemix en in de energievoorziening van de Europese Unie, vanwege de grote nationale voorraden, en een alternatief vormen voor olie en gas; onderstreept echter dat de CO2-uitstoot hoger is dan van andere primaire energiebronnen; dringt derhalve aan op terugdringing van deze uitstoot door middel van modernisering van krachtcentrales door CSS-technologieën en verzoekt de Commissie alle financiële mogelijkheden te overwegen om de 12 demonstratieprojecten voor 2015 te bouwen;

85.

onderkent dat het meeverbranden van biomassa in moderne kolencentrales nu al een rendement van 45% oplevert en dat in het kader van warmtekrachtkoppeling zelfs een rendement van 90% bereikt kan worden; roept de Commissie en de lidstaten derhalve op om het bijmengen van biobrandstoffen in met fossiele brandstoffen gestookte elektriciteitscentrales te stimuleren;

86.

deelt de conclusie van de Commissie volgens welke het belangrijk is om het aandeel van kernenergie in de energiemix te behouden en om in deze context onverwijld de vaststelling van een geharmoniseerd regelgevend en economisch kader te bevorderen dat de noodzakelijke investeringsbesluiten vergemakkelijkt; verzoekt de Commissie een concrete routekaart op te stellen voor investeringen in kernenergie; acht het absoluut noodzakelijk dat er over het veilig gebruik van deze energiebron een onbevooroordeeld maatschappelijk debat op gang wordt gebracht; roept de Commissie op, als integraal deel van het Europees Nabuurschapsbeleid, steeds wanneer er in de buurlanden van de Europese Unie een nieuwe kerncentrale wordt gepland of een oude centrale wordt gemoderniseerd, de aanneming van het communautair acquis inzake nucleaire veiligheid door deze landen te bevorderen;

87.

herinnert aan het belang van kernenergie, die in 15 van de 27 lidstaten wordt geproduceerd en in nog meer lidstaten wordt gebruikt, en circa een derde van de totale vraag naar elektriciteit in de Europese Unie dekt; herinnert er ook aan dat er momenteel in vier lidstaten in totaal zes nieuwe kerncentrales worden gebouwd;

88.

wijst erop dat het concurrentievermogen van kernenergie in grote mate onafhankelijk is van prijsfluctuaties van brandstoffen dankzij het lage aandeel van de brandstof uranium in de productiekosten;

89.

benadrukt dat de Europese kernindustrie op wereldschaal een leidende positie heeft voor alle technologieën van de nucleaire kringloop, met name verrijking, wat een aanzienlijke bijdrage levert aan de zekerheid van de energievoorziening van de Unie;

90.

juicht de algemeen ondersteunde houding van de Commissie ten aanzien van kernenergie toe; wijst er echter op dat het vraagstuk van de definitieve opslagplaatsen voor radioactieve afvalstoffen, ondanks het immense belang voor de perceptie door het publiek, onvoldoende aandacht krijgt; dringt er bij de betrokken lidstaten op aan om hun inspanningen om oplossingen voor het vraagstuk van de opslagplaatsen voor alle soorten radioactieve afvalstoffen te vinden, maar met name voor hoogradioactieve afvalstoffen, te intensiveren;

91.

acht het van essentieel belang de Europese burger te verzekeren dat kernenergie in de Europese Unie veilig en transparant wordt gebruikt, en op het technisch hoogst mogelijke veiligheidsniveau, met name wat betreft de verwerking van kernafval; verwelkomt het bovenvernoemd voorstel van de Commissie voor een richtlijn tot vaststelling van een Gemeenschapskader voor de nucleaire veiligheid; roept de Commissie en de Raad op om samen met de Internationaal Agentschap voor atoomenergie modellen en procedures te ontwikkelen om te voorkomen dat het vreedzaam gebruik van kernenergie leidt tot verspreiding van kernwapens;

92.

benadrukt dat de Commissie noch in haar herziene indicatieve programma, noch in de strategische toetsing de ontwikkeling van kerntechnologie voor 2050 heeft onderzocht, zoals was voorgesteld in het referentiedocument van het Technologieplatform inzake duurzame kernenergie, of de plaats die wordt ingeruimd voor het ITER-project inzake beheerste kernfusie;

93.

verzoekt de Commissie en de lidstaten een Europees energiebeleid op te bouwen dat een massale omschakeling naar energietechnologieën met een lage CO2-emissie en een hoge energie-efficiëntie mogelijk maakt om aan de energiebehoeften te voldoen; wijst erop dat als de energie-efficiëntie en energiebesparingen een prioriteit blijven, alsook de verdere ontwikkeling van hernieuwbare energiebronnen, de energiebehoeften tegen 2050 kunnen worden gedekt met energiebronnen met een lage uitstoot;

94.

herinnert de Commissie en de lidstaten eraan dat voor de overgang naar een zeer efficiënt energiesysteem een systematische aanpak vereist is die is gebaseerd op synergie tussen verschillende sectoren; onderstreept dat het van essentieel belang is alle maatregelen te evalueren op basis van hun bijdrage aan de vermindering van de CO2-emissies; is van mening dat hiervoor de ontwikkeling van lokale geïntegreerde oplossingen een prioriteit zou moeten zijn;

95.

ziet de wereldwijde en Europese uitdagingen op de lange termijn op het gebied van energie en klimaatverandering als een unieke kans om in alle delen van de economie nieuwe bedrijfsmodellen mogelijk te maken om groene innovatie en groen ondernemerschap te stimuleren;

96.

verzoekt de Commissie de haalbaarheid te onderzoeken van projecten voor de ontwikkeling van windmolenplatforms in de Noordzee en zonne-energiecentrales in Afrika;

97.

hecht zijn goedkeuring aan de uitwerking van een beleidsagenda voor 2030 en een routekaart voor een energiebeleid in 2050, in het kader van het strategisch plan voor energietechnologieën; verzoekt de Commissie met het oog hierop de ontwikkelingen te onderzoeken van de samenstelling van de energiemix volgens verschillende scenario's, afhankelijk van de ontwikkeling van de energievraag, de potentiële energiebronnen, de effecten op het milieu, de geschatte energieprijs en de CO2-uitstoot;

98.

dringt erop aan bij de Commissie dat de routekaart de mogelijkheid biedt onderzoek, ontwikkeling en onderwijs op het gebied van energietechnologieën te sturen, om de kosten van hernieuwbare energiebronnen en energieopslag te verminderen, het succes te verzekeren van kernreactoren van de vierde generatie en van CCS, en met name een alternatief te vinden voor olie voor het vervoer, waarbij de prioriteit wordt gelegd bij zonne-energie, waarvan de bron onbeperkt is;

99.

wijst erop dat het onderzoek naar de omzetting van kernafval en kernfusie voortdurend moet worden gestimuleerd, met het oog op een energiebron op de zeer lange termijn;

100.

verzoekt zijn Voorzitter deze resolutie te doen toekomen aan de Raad en de Commissie, alsmede aan de parlementen en regeringen van de lidstaten.

18.3.2010   

NL

Publicatieblad van de Europese Unie

CE 67/31

—

gelet op artikel 2, artikel 3, lid 2, en artikel 141 van het EG-Verdrag,

—

gezien de resolutie van de Raad en van de ministers van Werkgelegenheid en Sociaal Beleid, in het kader van de Raad bijeen, van 29 juni 2000 betreffende de evenwichtige deelneming van mannen en vrouwen aan het beroeps- en gezinsleven (1),

—

onder verwijzing naar zijn resolutie van 15 december 2000 over de mededeling van de Commissie „Een Europa voor alle leeftijden – Meer welvaart en solidariteit tussen de generaties” (2),

—

onder verwijzing naar zijn resolutie van 9 maart 2004 over het combineren van beroep, gezin en privéleven (3),

—

gezien het Europese pact voor de jeugd, aangenomen door de Europese Raad van Brussel op 22 en 23 maart 2005,

—

onder verwijzing naar zijn resolutie van 23 maart 2006 over demografische vraagstukken en de solidariteit tussen de generaties (4),

—

gezien de mededeling van de Commissie van 12 oktober 2006 getiteld „Demografische toekomst van Europa: probleem of uitdaging?” (COM(2006)0571),

—

onder verwijzing naar zijn resolutie van 19 juni 2007 over een regelgevend kader voor maatregelen ten behoeve van jonge vrouwen in de Europese Unie om gezin en studies met elkaar te verzoenen (5),

—

gezien de mededeling van de Commissie van 10 mei 2007 getiteld „Meer solidariteit tussen de generaties” (COM(2007)0244),

—

gezien het advies van het Europees Economisch en Sociaal Comité over de mededeling van de Commissie getiteld „Meer solidariteit tussen de generaties” (6),

—

onder verwijzing naar zijn resolutie van 27 september 2007 over de gelijkheid van vrouwen en mannen in de Europese Unie – 2007 (7),

—

gezien het werkdocument van de diensten van de Commissie getiteld „De demografische toekomst van Europa: feiten en cijfers” (SEC(2007)0638),

—

onder verwijzing naar zijn resolutie van 21 februari 2008 over de demografische toekomst van Europa (8),

—

onder verwijzing naar zijn resolutie van 3 september 2008 over gelijkheid tussen mannen en vrouwen – 2008 (9),

—

gelet op artikel 45 van zijn Reglement,

—

gezien het verslag van de Commissie rechten van de vrouw en gendergelijkheid (A6-0492/2008),

A.

overwegende dat vrouwen en mannen gelijk zijn wat menselijke waardigheid en rechten en plichten betreft,

B.

overwegende dat gelijke behandeling van vrouwen en mannen een leidend beginsel van de rechtsorde is en daarom deel moet uitmaken van en zichtbaar moet zijn in de uitlegging en toepassing van de rechtsregels,

C.

overwegende dat er bij alle andere dimensies van kwaliteit op het werk nog steeds sprake is van aanzienlijke verschillen tussen mannen en vrouwen, bijvoorbeeld op het gebied van de combinatie van werk en gezin, overwegende dat de arbeidsparticipatie van vrouwen met jonge kinderen slechts 62,4% bedraagt, tegenover 91,4% bij de mannen, overwegende dat 76,5% van de deeltijdse werknemers vrouwen zijn,

D.

overwegende dat de Lissabon-strategie beoogt om ervoor te zorgen dat 60% van de arbeidsgeschikte vrouwen een baan hebben, overwegende dat de kwantitatieve en kwalitatieve doelstellingen van de Lissabon-strategie en de nieuwe geïntegreerde richtsnoeren voor groei en werkgelegenheid (10) – met name op het gebied van de werkgelegenheid van vrouwen en meer in het algemeen van volwassenen – in hoge mate worden bepaald door de wetenschap dat verkwisting van deze personele middelen en hun potentieel niet duurzaam is, en door de risico's op het gebied van de houdbaarheid van de pensioen- en sociale zekerheidsstelsels,

E.

overwegende dat het beginsel van gelijke behandeling van vrouwen en mannen de afwezigheid van directe of indirecte discriminatie op grond van geslacht veronderstelt en in het bijzonder van discriminatie op grond van moederschap, gezinstaken of burgerlijke staat,

F.

in overweging van de gegevens uit de reeds aangehaalde mededeling van de Commissie van 12 oktober 2006, waaruit blijkt dat in de landen en regio's met een hoge arbeidsparticipatie van vrouwen en die beschikken over socialezekerheidsstelsels, de geboortecijfers hoger zijn,

G.

overwegende dat de drie grootste uitdagingen van de Europese Unie – demografische veranderingen, globalisering en klimaatverandering – een zekere solidariteit tussen de generaties vereisen, op basis van een breed pact tussen de generaties, maar ook tussen mannen en vrouwen,

H.

overwegende dat het pact tussen mannen en vrouwen en generaties gebaseerd moet zijn op de mogelijkheid zelf het eigen werk- en privéleven in te vullen en de economische en productieve eisen van een baan te verenigen met de mogelijkheid werktijden en taken zelf in te delen, binnen een kader van in de wetgeving en contractueel vastgelegde rechten en plichten,

I.

overwegende dat de onderlinge verantwoordelijkheid tussen de generaties vraagt om een actieve aanpak van de overheid en om betrokkenheid van alle sociale actoren, teneinde kwalitatief hoogwaardige diensten van algemeen belang en adequate en voldoende socialezekerheidsstelsels te waarborgen,

J.

overwegende dat het percentage vrouwen op de arbeidsmarkt verbonden is met culturele veranderingen en hervormingen gericht op het uitvoeren van beleidsmaatregelen om werk, gezin en privéleven beter te combineren en van beleid dat herverdeling van de rollen beoogt, overwegende dat deze beleidsmaatregelen betrekking hebben op verschillende, maar sterk aan elkaar gerelateerde aspecten, die variëren van een tijdelijke vermindering van het aantal uren door een voltijds contract om te zetten in een deeltijdcontract, en zwangerschaps-, vaderschaps-, ouderschaps- en gezinsverlof, tot het netwerk van persoonsgebonden diensten,

K.

overwegende dat demografische veranderingen grote gevolgen hebben voor het werk- en privéleven van mensen, dat de schaarste aan diensten, lage lonen, langzame integratie in de arbeidsmarkt, langdurige opeenvolging van tijdelijke contracten en onvoldoende stimulansen voor jonge mannen en vrouwen tot gevolg hebben dat zij het vormen van een gezin en het krijgen van kinderen uitstellen, overwegende dat de rigide werkorganisatie en de moeilijke re-integratie na een periode van zorg, de keuzevrijheid op het gebied van bijvoorbeeld het combineren van werk en gezin bemoeilijken,

L.

erop wijzend dat non-discriminatie op basis van geslacht in de eerste plaats en gewoonlijk niet uitsluitend vrouwen/moeders betreft, maar ook mannen/vaders, overwegende dat elk politiek optreden op dit gebied zich niet meer alleen op vrouwen mag concentreren, maar dat het Europese en nationale beleid vanaf nu ook de behoeften en mogelijkheden van mannen/vaders op dat gebied in aanmerking moet nemen,

M.

overwegende dat de nodige aandacht moet worden besteed aan het feit dat mensen die zorgtaken uitoefenen gediscrimineerd worden wegens de opname van zwangerschaps-, vaderschaps-, ouderschaps- of gezinsverlof, om te achterhalen of deze discriminatie een vorm van discriminatie op grond van geslacht is, overwegende dat het noodzakelijk is op Europees niveau tot een definitie te komen van het begrip meervoudige discriminatie,

N.

erop wijzend dat het concept van solidariteit tussen generaties zich niet alleen beperkt tot kinderopvang, maar zich ook uitstrekt tot de verantwoordelijkheid voor ouderen en zorgbehoevenden, en aldus bijdraagt tot respect voor de menselijke waardigheid en de bevordering daarvan onder toekomstige generaties,

O.

overwegende dat op het gebied van de solidariteit tussen generaties ernstige armoede geen discriminerende factor mag zijn, en dat ook de allerarmste gezinnen betrokken moeten blijven bij en activiteiten moeten blijven ondernemen op het gebied van solidariteit tussen de generaties,

P.

overwegende dat degenen die hun tijd en capaciteiten besteden aan de opvang en opvoeding van kinderen of aan de verzorging van ouderen, door de maatschappij erkend moeten worden en dat dit kan worden bewerkstelligd door deze mensen eigen rechten toe te kennen, met name wat betreft sociale zekerheid en pensioen,

Q.

overwegende dat de opvoedkundige rol van ouders ten opzichte van kinderen en van kinderen ten aanzien van ouderen en zorgbehoevenden en de rol van vrouwen en mannen als verzorgers van ouderen en zorgbehoevenden van essentieel belang is voor de bevordering van het algemeen welzijn en als zodanig door de respectieve beleidssectoren moet worden erkend, inclusief voor vrouwen en mannen die er vrijwillig voor kiezen zich daar volledig of gedeeltelijk aan te wijden,

R.

overwegende dat de Commissie sinds oktober 2003 met de sociale partners overleg pleegt over het combineren van werk, gezin en privéleven, overwegende dat dit overleg in de tweede fase is beland en gebaseerd is op het ontwerpen van de noodzakelijke beleidsinstrumenten om hoogwaardig werk te kunnen combineren met de gezinsverantwoordelijkheden van vrouwen en mannen,

S.

in overweging van de sleutelrol van mannen bij het verwezenlijken van reële gelijkheid,

T.

in overweging van de beginselen van flexizekerheid voor vrouwen, zoals omschreven in de resolutie van het Europees Parlement van 29 november 2007 over gemeenschappelijke beginselen inzake flexizekerheid (11), en overwegende dat de werktijdenregeling in de meeste delen van Europa niet echt tegemoetkomend lijkt te zijn voor mensen met kinderen en dat werknemers met kinderen minder kans hebben op een baan met een flexibele werktijdenregeling dan werknemers zonder kinderen (12),

U.

overwegende dat er alleen een juist evenwicht tussen gezinsplanning, privéleven en professionele ambities kan worden bereikt als de betrokkenen zowel in economisch als in maatschappelijk opzicht daadwerkelijk vrij zijn in hun keuze en door de politieke en economische besluitvorming op Europees en nationaal niveau worden ondersteund, zonder dat daaruit nadelen voortvloeien, en als de noodzakelijke infrastructuur voorhanden is,

V.

overwegende dat vooral voor vrouwen/moeders het risico bestaat op „gedwongen” deeltijdwerk, omdat deze keuze hen vaak wordt opgedrongen bij gebrek aan betaalbare kinderopvang, en dat tevens het risico bestaat dat overschakeling van voltijds naar deeltijdwerk wordt geweigerd, zodat het combineren van werk, gezins- en privéleven moeilijk, zoniet onmogelijk wordt gemaakt,

1.

onderstreept dat het beginsel van solidariteit tussen de generaties een van de sleutelbeginselen is van het Europees sociaal model, vraagt met het oog op de instandhouding van dit beginsel, om een actieve aanpak van de overheden op de verschillende niveaus en een rol voor alle sociale actoren, teneinde kwalitatief hoogwaardige sociale diensten van algemeen belang te waarborgen, voor gezinnen, jongeren en alle personen die zorgbehoevend zijn;

2.

wijst erop dat zorgbeleid en het verstrekken van zorgdiensten fundamenteel medebepalend zijn voor het tot stand brengen van gelijkheid tussen vrouwen en mannen; hekelt het gebrek aan betaalbare, toegankelijke en kwalitatief hoogstaande zorgdiensten in de meeste lidstaten, hetgeen verband houdt met het feit dat zorgwerk niet gelijk verdeeld is tussen mannen en vrouwen, wat dan weer negatieve gevolgen heeft voor de mogelijkheid van vrouwen om deel te nemen aan alle aspecten van het maatschappelijk, economisch, cultureel en politiek leven;

3.

benadrukt dat betaalbare kinderopvangfaciliteiten van goede kwaliteit, die werken op uren die passen voor de ouders en de kinderen, alsook betaalbare zorgstructuren van goede kwaliteit voor ouderen en andere zorgbehoevenden, cruciale elementen moeten zijn van het sociaal model van de EU en sleutelelementen om de toegang van vrouwen tot de arbeidsmarkt en betaald werk te vergemakkelijken, waarbij zij hun bekwaamheden benutten om economisch onafhankelijk te worden;

4.

wijst de lidstaten op de verplichtingen die zij in 2002 tijdens de Europese Raad in Barcelona zijn aangegaan, te weten om alle obstakels die een gelijkwaardige deelname van vrouwen en mannen aan de arbeidsmarkt in de weg staan, weg te nemen en om tegen 2010 te voorzien in opvang voor 90% van de kinderen tussen de drie jaar en de schoolplichtige leeftijd in en voor ten minste 33% van de kinderen onder de drie jaar; roept de lidstaten op soortgelijke doelen voor de zorg voor bejaarde en zieke familieleden na te streven;

5.

wijst op de uitgesproken ongelijke verdeling van de huishoudelijke en gezinstaken tussen vrouwen en mannen, wat vooral vrouwen doet kiezen voor flexibele arbeidsformules of zelfs het opgeven van hun baan, wat niet zonder gevolgen blijft voor de loopbaanontwikkeling van vrouwen, voor de blijvende loonkloof tussen mannen en vrouwen, en voor het opbouwen van pensioenrechten;

6.

vreest dat het voorstel van het Tsjechische voorzitterschap voor kinderopvang thuis als een „volwaardig alternatief voor een professionele carrière” de traditionele verdeling van werk tussen mannen en vrouwen in de hand werkt, dat wil zeggen de traditionele opvatting dat een werkende een man is, die voltijds beschikbaar is en voor wiens persoonlijke behoeften gezorgd wordt door de ‧onzichtbare handen‧ van vrouwen die het huishouden beredderen en voor het gezin zorgen;

7.

is ernstig bezorgd over het feit dat, met name in tijden van economische recessie, het voorstel van het Tsjechische voorzitterschap de vrouwen ertoe dwingt hun baan op te geven om hun ‧natuurlijke‧ weg te volgen, namelijk te zorgen voor kinderen en andere zorgbehoevenden; dringt er bij de Raad en de lidstaten op aan dat zij hun uiterste best doen om de doelstellingen van Barcelona inzake kinderopvang te realiseren;

8.

onderstreept dat volledige arbeidsdeelname van een ouder of van beide ouders tegen een toereikend inkomen armoede onder werkenden voorkomt en het risico van armoede helpt te bestrijden bij eenoudergezinnen, die gemiddeld veel vaker (32%) in armoede leven;

9.

wijst erop dat de pensioenregelingen in de lidstaten nog steeds zo zijn ingericht dat tal van vrouwen uitsluitend een van het arbeidsverleden van hun echtgenoot afgeleid pensioen ontvangen, zodat de meeste ouderen die in armoede leven vrouwen zijn;

10.

verzoekt de lidstaten meer aandacht te besteden aan de structurele factoren die bijdragen tot de ongelijkheid in pensioenregelingen, inclusief de organisatie van zorg en het combineren van beroeps- en privéleven, ongelijkheden op de arbeidsmarkt, beloningsverschillen tussen mannen en vrouwen en rechtstreekse discriminatie op het gebied van pensioenen die tot de tweede of derde pijler behoren;

11.

roept de Commissie op een voorstel in te dienen voor een nieuwe richtlijn betreffende specifieke rechten en voorzorgsmaatregelen voor wat betreft het combineren van werk en gezinsleven wanneer er hulpbehoevende gezinsleden zijn (kinderen, ouderen en personen met een handicap);

12.

verzoekt onderzoeksorganen en -instanties zowel kwalitatief als kwantitatief meer te investeren in de milieutechnische verbetering van producten voor kinderen en hulpbehoevenden en voor huishoudelijk gebruik in het algemeen;

13.

vraagt Eurostat maatregelen te ontwikkelen om de toestand inzake kinderopvang en zorg voor hulpbehoevenden te kunnen visualiseren aan de hand van naar geslacht opgesplitste gegevens;

14.

verzoekt de Commissie met concrete initiatieven te komen om de verworven kennis bij de uitoefening van educatieve taken, bij de dienstverlening ten behoeve van zorgbehoevenden en in het huishouden zodanig ten nutte te maken dat bij herintrede op de arbeidsmarkt met die competenties rekening kan worden gehouden; wijst erop dat de waardering van transversale vaardigheden een integrerend onderdeel vormt van de zogenoemde „bekwaamheidsbeoordeling” volgens de beste tradities die voortkomen uit de nationale ervaringen met systemen om vraag en aanbod op de arbeidsmarkt op elkaar af te stemmen;

15.

verzoekt de Commissie een bewustmakingcampagne op gang te brengen en proefprojecten te lanceren om een evenwichtige participatie van vrouwen en mannen in het beroeps- en gezinsleven te bevorderen;

16.

verzoekt ook de lidstaten de instelling van flexibele werktijden voor ouders (op basis van vrije keuze) en flexibele openingstijden voor instellingen voor kinderopvang te overwegen teneinde zowel mannen als vrouwen in staat te stellen werk en gezinsleven beter met elkaar te combineren;

17.

verzoekt de Commissie een onderzoek in te stellen naar goede praktijken van de lidstaten op het gebied van zorgvoorzieningen en deze in alle lidstaten ingang te doen vinden, zodat kan worden aangetoond dat verzorgers een centrale rol spelen op het gebied van de solidariteit tussen de generaties en om in de praktijk de ontwikkeling van een zorgstrategie in de lidstaten te stimuleren;

18.

verzoekt de lidstaten de operationele programma's van de Commissie in het kader van de Europese Alliantie voor het gezin te ondersteunen en te bevorderen; verzoekt de Commissie de ontwikkeling van instrumenten voor de stelselmatige uitwisseling van goede praktijken en het onderzoek daarnaar te intensiveren;

19.

verzoekt de overheden de noodzakelijke maatregelen te treffen opdat werkende moeders en vaders in aanmerking kunnen komen voor beleidsmaatregelen om het combineren van werk, gezins- en privéleven te ondersteunen en toegang te krijgen tot de desbetreffende instrumenten;

20.

verzoekt de lidstaten prioriteit te verlenen aan verlofstelsels (ouderschapsverlof, adoptieverlof, solidariteitsverlof) die van toepassing zijn op personen die hun beroepsactiviteit wensen te onderbreken om een zorgbehoevende te verzorgen;

21.

is van oordeel dat maatregelen moeten worden genomen met het oog op een betere gebruikmaking van zwangerschaps-, vaderschaps- en ouderschapsverlof, en vooral van het verlof voor werkende vaders, aangezien in alle lidstaten slechts een klein percentage van de mannen gebruik maakt van hun recht op verlof;

22.

benadrukt dat iedereen die zijn reguliere beroepsactiviteit wil onderbreken of verminderen om zich in te zetten voor activiteiten ten behoeve van de solidariteit tussen generaties, in aanmerking zou moeten kunnen komen voor flexibele werktijden; roept derhalve het midden- en kleinbedrijf op tot meer volontaristische samenwerking en de overheden tot meer financiële flexibiliteit bij de toewijzing van overheidssteun uit de begroting;

23.

verzoekt de Commissie samen met de lidstaten en de sociale partners over te gaan tot herziening van het beleid om werk en privéleven beter op elkaar te kunnen afstemmen door:

24.

juicht het voorstel toe om in Richtlijn 2003/88/EG van het Europees Parlement en de Raad van 4 november 2003 betreffende een aantal aspecten van de organisatie van de arbeidstijd (13) een specifiek artikel op te nemen over het combineren van werk, gezins- en privéleven, en wijst op de noodzaak hiermee rekening te houden bij het reguleren van de wekelijkse werktijd en wachtdiensten;

25.

verzoekt de lidstaten ervoor te zorgen dat iedereen die tijdelijk zijn beroepsactiviteit heeft onderbroken om zich te wijden aan de opvoeding van kinderen of aan de verzorging van ouderen of zorgbehoevenden, zich (opnieuw) op de arbeidsmarkt kan begeven en het recht behoudt zijn vroegere functie te hervatten en professioneel promotie te maken;

26.

wijst erop dat voor vrouwen een eigen inkomen en betaald werk essentieel blijven voor hun economische zelfstandigheid en voor een grotere gelijkheid tussen vrouwen en mannen in de maatschappij als geheel;

27.

dringt erop aan dat de solidariteit jegens ouderen moet worden versterkt, maar dat er omgekeerd ook solidariteit jegens kinderen en jongeren moet zijn; en dat ouderen hun wijsheid, kennis en ervaring overdragen terwijl jongere generaties energie, vitaliteit, levensvreugde en hoop te bieden hebben;

28.

is van oordeel dat de solidariteit tussen generaties bevorderd dient te worden door middel van een doordacht fiscaal beleid (in de vorm van overdrachten, kortingen en vrijstellingen), maatregelen ten behoeve van de actieve bevolking, maatregelen om specifieke vaardigheden bij te brengen, geïntegreerde netwerken van faciliteiten voor kinderen, ouderen, mensen met een handicap en hulpbehoevenden, waarbij moet worden nagegaan in hoeverre dit in positieve of negatieve zin van invloed is op bepaalde keuzes en op de combinatie van werk, gezins- en privéleven;

29.

herinnert de Commissie en de lidstaten eraan dat het noodzakelijk is positieve actie te ondernemen ten gunste van vrouwen en mannen, in het bijzonder om hun terugkeer op de arbeidsmarkt na een periode van zorg voor familie (opvoeding van kinderen en/of zorg voor een zieke of gehandicapte ouder) te vergemakkelijken, door het bevorderen van beleidsmaatregelen om te kunnen integreren of herintegreren op de arbeidsmarkt, zodat zij weer financieel onafhankelijk kunnen zijn;

30.

verzoekt de lidstaten te streven naar een fiscaal beleid dat rekening houdt met de financiële verplichtingen van een gezin, vooral met de kosten voor kinderopvang en voor de verzorging van ouderen en zorgbehoevenden, en dat moet worden verwezenlijkt via een fiscaal stelsel of een systeem van belastingverlagingen;

31.

verzoekt de lidstaten hun belastingstelsels te herzien en belastingtarieven in te stellen op basis van individuele rechten, en dringt derhalve aan op individualisering van pensioen- en socialezekerheidsrechten;

32.

verzoekt de instellingen van de Unie en de lidstaten om ter wille van de concretisering van het beginsel van gelijke behandeling van vrouwen en mannen specifieke maatregelen te nemen voor vrouwen, om duidelijke gevallen van feitelijke ongelijkheid ten opzichte van mannen te corrigeren; meent dat dergelijke maatregelen, die van toepassing moeten blijven zolang dergelijke situaties nog bestaan, redelijk dienen te zijn en in ieder geval in verhouding moeten staan tot het te bereiken doel;

33.

verzoekt nationale en lokale overheden programma's voor jongeren te ontwikkelen waarin aandacht wordt besteed aan de relatie tussen generaties, zodat de jongere generaties begrijpen dat de huidige niveaus van welvaart en welzijn te danken zijn aan de inspanningen en opofferingen van eerdere generaties en de problemen die zij hebben moeten overwinnen;

34.

verzoekt de instellingen van de Unie en alle overheidsinstanties het beginsel van gelijke behandeling van vrouwen en mannen op actieve wijze te integreren in de aan te nemen en toe te passen wet- en regelgeving, in het te voeren overheidsbeleid en in de te ontwikkelen activiteiten;

35.

verzoekt de media om positieve en consistente aandacht te besteden aan de relaties tussen de generaties, door in te gaan op de problemen van de respectieve generaties, door middel van discussies waaraan moet worden deelgenomen door verschillende leeftijdsgroepen en, meer in het algemeen, door een positieve benadering van de bijdrage van oudere generaties aan de samenleving;

36.

benadrukt de noodzaak om het beginsel van gelijke behandeling en gelijke kansen in alle opzichten te integreren in het economisch, sociaal en werkgelegenheidsbeleid, teneinde segregatie op de werkvloer te voorkomen en verschillen in beloning weg te nemen, en tegelijk het ondernemerschap onder vrouwen te stimuleren;

37.

is van mening dat de veranderingen in het gezinsmodel en de toenemende integratie van vrouwen op de arbeidsmarkt een herziening van het traditionele zorgstelsel voor hulpbehoevenden noodzakelijk maken; pleit bij de lidstaten voor uitbreiding en aanvulling van de beschermende activiteiten die door hun sociale diensten worden ontplooid om te waarborgen dat het recht op bevordering van persoonlijke zeggenschap op voet van gelijkheid kan worden uitgeoefend en dat ook de zorg voor hulpbehoevenden effectief kan worden verstrekt;

38.

verzoekt zijn Voorzitter deze resolutie te doen toekomen aan de Raad, de Commissie en het Europees Economisch en Sociaal Comité, alsmede aan de nationale parlementen en bureaus voor de statistiek van de lidstaten, aan het IAB, aan de OESO en aan het UNDP.

18.3.2010   

NL

Publicatieblad van de Europese Unie

CE 67/38

—

gezien het door Roberta Angelilli namens de UEN-Fractie ingediende voorstel voor een aanbeveling aan de Raad over de bestrijding van seksuele uitbuiting van kinderen en kinderpornografie (B6-0216/2008),

—

gelet op artikel 24 van het Handvest van de grondrechten van de Europese Unie, waarin het recht van kinderen op bescherming en zorg is vastgelegd,

—

gelet op artikel 34 van het Verdrag van de Verenigde Naties inzake de rechten van het kind van 20 november 1989 en het Facultatieve Protocol van 25 mei 2000 daarbij inzake kinderhandel, kinderprostitutie en kinderpornografie (hierna: „het Facultatieve Protocol”),

—

gelet op Kaderbesluit 2004/68/JBZ van de Raad van 22 december 2003 ter bestrijding van seksuele uitbuiting van kinderen en kinderpornografie (1) („het Kaderbesluit”),

—

gezien het op 16 november 2007 gepubliceerde verslag van de Commissie op basis van artikel 12 van het Kaderbesluit van de Raad van 22 december 2003 ter bestrijding van seksuele uitbuiting van kinderen en kinderpornografie (COM(2007)0716) („het Commissieverslag”),

—

gelet op het Verdrag inzake de bescherming van kinderen tegen seksuele uitbuiting en seksueel misbruik van de Raad van Europa van 13 juli 2007 („het Verdrag van de Raad van Europa”),

—

onder verwijzing naar zijn resolutie van 16 januari 2008: Naar een EU-strategie voor de rechten van het kind (2),

—

gezien de conclusies van het „Pact van Rio de Janeiro om seksuele uitbuiting van kinderen te voorkomen en te stoppen”, die van 25-28 november 2008 op het derde wereldcongres tegen de seksuele uitbuiting van kinderen en jongeren zijn gedaan,

—

gelet op artikel 114, lid 3, van zijn Reglement,

—

gezien het verslag van de Commissie burgerlijke vrijheden, justitie en binnenlandse zaken en het advies van de Commissie rechten van de vrouw en gendergelijkheid (A6-0012/2009),

A.

overwegende dat het Verdrag van de Raad van Europa, dat door twintig EU-lidstaten is ondertekend, het eerste internationale juridische instrument is waarmee de diverse vormen van seksueel misbruik van kinderen tot strafbaar feit worden verklaard, inclusief misbruik dat bijvoorbeeld is begaan met gebruikmaking van geweld, dwang of bedreigingen, zelfs binnen het gezin,

B.

overwegende dat zeven lidstaten het Verdrag van de Raad van Europa nog steeds niet hebben ondertekend en dat acht lidstaten het Facultatieve Protocol nog steeds niet hebben geratificeerd,

C.

overwegende dat kinderen steeds meer gebruik maken van nieuwe technologie en dat een steeds aanzienlijker deel van het sociale leven van kinderen en jongeren online plaatsheeft, waar voortdurend evoluerende geavanceerde technologie en communicatie-instrumenten worden gebruikt; overwegende dat het internet bijgevolg steeds meer wordt gebruikt door potentiële en effectieve zedendelinquenten voor de voorbereiding van seksueel misbruik van kinderen, in het bijzonder via grooming en kinderpornografie,

1.

doet de volgende aanbevelingen aan de Raad:

Uitvoering van het Kaderbesluit

Herziening van het Kaderbesluit

2.

verzoekt zijn Voorzitter deze aanbeveling te doen toekomen aan de Raad en, ter informatie, aan de Commissie en de lidstaten.

18.3.2010   

NL

Publicatieblad van de Europese Unie

CE 67/42

—

gezien het Handvest van de grondrechten van de Europese Unie, ondertekend en afgekondigd op 7 december 2000, dat de vrijheid en het pluralisme van de media verdedigt,

—

gelet op artikel 116 van zijn Reglement,

A.

overwegende dat de EU gebaseerd is op en gedefinieerd wordt door het vasthouden aan de beginselen van vrijheid, democratie en eerbiediging van de mensenrechten, fundamentele vrijheden en de rechtsstaat,

B.

overwegende dat de vrijheid van meningsuiting, met name van de media, met inbegrip van internet, in China ernstig beperkt wordt,

C.

overwegende dat NTDTV een televisiezender zonder winstoogmerk is, die als enige onafhankelijke omroep sinds 2004 in het Chinees uitzendt in China,

D.

overwegende dat Eutelsat de uitzendingen van NTDTV in China op 16 juni 2008, enkele weken voor de Olympische Spelen, heeft geschorst, zogezegd om technische redenen, en geen andere verklaring heeft gegeven,

1.

dringt er bij Eutelsat op aan het doorzenden van NTDTV naar China onverwijld te hervatten en aan te geven waarom de transmissie onderbroken is;

2.

dringt er bij de Commissie en de lidstaten op aan de noodzakelijke stappen te ondernemen om de uitzendingen van NTDTV in China te helpen hervatten en steun te verlenen aan de toegang tot ongecensureerde informatie voor miljoenen Chinese burgers;

3.

verzoekt zijn Voorzitter deze verklaring, met de namen van de ondertekenaars, te doen toekomen aan de Raad, de Commissie en de lidstaten:

Lijst van ondertekenaars

Vittorio Agnoletto, Vincenzo Aita, Gabriele Albertini, Jim Allister, Alexander Alvaro, Jan Andersson, Georgs Andrejevs, Laima Liucija Andrikienė, Emmanouil Angelakas, Roberta Angelilli, Rapisardo Antinucci, Elspeth Attwooll, Marie-Hélène Aubert, Jean-Pierre Audy, Margrete Auken, Liam Aylward, Pilar Ayuso, Maria Badia i Cutchet, Mariela Velichkova Baeva, Paolo Bartolozzi, Domenico Antonio Basile, Alessandro Battilocchio, Katerina Batzeli, Edit Bauer, Jean Marie Beaupuy, Christopher Beazley, Zsolt László Becsey, Glenn Bedingfield, Angelika Beer, Bastiaan Belder, Ivo Belet, Irena Belohorská, Jean-Luc Bennahmias, Giovanni Berlinguer, Thijs Berman, Johannes Blokland, Godfrey Bloom, Sebastian Valentin Bodu, Herbert Bösch, Guy Bono, Mario Borghezio, Erminio Enzo Boso, Costas Botopoulos, Catherine Boursier, John Bowis, Sharon Bowles, Iles Braghetto, Mihael Brejc, Frieda Brepoels, Hiltrud Breyer, Kathalijne Maria Buitenweg, Nicodim Bulzesc, Colm Burke, Philip Bushill-Matthews, Simon Busuttil, Jerzy Buzek, Maddalena Calia, Martin Callanan, Mogens Camre, Luis Manuel Capoulas Santos, Marco Cappato, Marie-Arlette Carlotti, Giorgio Carollo, David Casa, Paulo Casaca, Pilar del Castillo Vera, Jean-Marie Cavada, Călin Cătălin Chiriță, Zdzisław Kazimierz Chmielewski, Ole Christensen, Philip Claeys, Luigi Cocilovo, Carlos Coelho, Richard Corbett, Dorette Corbey, Thierry Cornillet, Michael Cramer, Jan Cremers, Gabriela Crețu, Brian Crowley, Magor Imre Csibi, Marek Aleksander Czarnecki, Ryszard Czarnecki, Dragoș Florin David, Chris Davies, Antonio De Blasio, Arūnas Degutis, Jean-Luc Dehaene, Panayiotis Demetriou, Jean-Paul Denanot, Gérard Deprez, Marielle De Sarnez, Marie-Hélène Descamps, Albert Deß, Agustín Díaz de Mera García Consuegra, Jolanta Dičkutė, Gintaras Didžiokas, Koenraad Dillen, Giorgos Dimitrakopoulos, Beniamino Donnici, Bert Doorn, Den Dover, Mojca Drčar Murko, Petr Duchoň, Bárbara Dührkop Dührkop, Andrew Duff, Árpád Duka-Zólyomi, Christian Ehler, Lena Ek, Saïd El Khadraoui, James Elles, Maria da Assunção Esteves, Harald Ettl, Jill Evans, Robert Evans, Göran Färm, Hynek Fajmon, Richard Falbr, Carlo Fatuzzo, Markus Ferber, Emanuel Jardim Fernandes, Francesco Ferrari, Anne Ferreira, Elisa Ferreira, Petru Filip, Roberto Fiore, Hélène Flautre, Karl-Heinz Florenz, Alessandro Foglietta, Hanna Foltyn-Kubicka, Brigitte Fouré, Carmen Fraga Estévez, Juan Fraile Cantón, Monica Frassoni, Duarte Freitas, Ingo Friedrich, Daniel Petru Funeriu, Urszula Gacek, Milan Gaľa, Gerardo Galeote, José Manuel García-Margallo y Marfil, Iratxe García Pérez, Elisabetta Gardini, Giuseppe Gargani, Salvador Garriga Polledo, Jas Gawronski, Eugenijus Gentvilas, Georgios Georgiou, Lidia Joanna Geringer de Oedenberg, Claire Gibault, Lutz Goepel, Bruno Gollnisch, Ana Maria Gomes, Donata Gottardi, Genowefa Grabowska, Vasco Graça Moura, Luis de Grandes Pascual, Nathalie Griesbeck, Lissy Gröner, Elly de Groen-Kouwenhoven, Mathieu Grosch, Françoise Grossetête, Ignasi Guardans Cambó, Umberto Guidoni, Cristina Gutiérrez-Cortines, Fiona Hall, David Hammerstein, Małgorzata Handzlik, Malcolm Harbour, Satu Hassi, Christopher Heaton-Harris, Anna Hedh, Roger Helmer, Erna Hennicot-Schoepges, Jeanine Hennis-Plasschaert, Esther Herranz García, Luis Herrero-Tejedor, Jim Higgins, Jens Holm, Mary Honeyball, Milan Horáček, Ján Hudacký, Ian Hudghton, Stephen Hughes, Alain Hutchinson, Jana Hybášková, Sophia in 't Veld, Mikel Irujo Amezaga, Marie Anne Isler Béguin, Ville Itälä, Carlos José Iturgaiz Angulo, Caroline Jackson, Lily Jacobs, Anneli Jäätteenmäki, Stanisław Jałowiecki, Mieczysław Edmund Janowski, Lívia Járóka, Georg Jarzembowski, Elisabeth Jeggle, Rumiana Jeleva, Anne E. Jensen, Pierre Jonckheer, Romana Jordan Cizelj, Madeleine Jouye de Grandmaison, Aurelio Juri, Jelko Kacin, Filip Kaczmarek, Gisela Kallenbach, Syed Kamall, Othmar Karas, Piia-Noora Kauppi, Metin Kazak, Tunne Kelam, Glenys Kinnock, Wolf Klinz, Dieter-Lebrecht Koch, Silvana Koch-Mehrin, Eija-Riitta Korhola, Miloš Koterec, Sergej Kozlík, Guntars Krasts, Rodi Kratsa-Tsagaropoulou, Ģirts Valdis Kristovskis, Urszula Krupa, Wiesław Stefan Kuc, Helmut Kuhne, Sepp Kusstatscher, Zbigniew Krzysztof Kuźmiuk, Joost Lagendijk, André Laignel, Jean Lambert, Alexander Graf Lambsdorff, Vytautas Landsbergis, Carl Lang, Esther De Lange, Raymond Langendries, Anne Laperrouze, Kurt Joachim Lauk, Vincenzo Lavarra, Henrik Lax, Johannes Lebech, Bernard Lehideux, Klaus-Heiner Lehne, Lasse Lehtinen, Jörg Leichtfried, Jo Leinen, Jean-Marie Le Pen, Marine Le Pen, Fernand Le Rachinel, Katalin Lévai, Janusz Lewandowski, Marcin Libicki, Marie-Noëlle Lienemann, Peter Liese, Kartika Tamara Liotard, Alain Lipietz, Pia Elda Locatelli, Eleonora Lo Curto, Antonio López-Istúriz White, Andrea Losco, Patrick Louis, Caroline Lucas, Astrid Lulling, Florencio Luque Aguilar, Elizabeth Lynne, Marusya Ivanova Lyubcheva, Jules Maaten, Linda McAvan, Arlene McCarthy, Mary Lou McDonald, Mairead McGuinness, Edward McMillan-Scott, Eugenijus Maldeikis, Ramona Nicole Mănescu, Vladimír Maňka, Erika Mann, Thomas Mann, Marian-Jean Marinescu, Catiuscia Marini, Sérgio Marques, David Martin, Hans-Peter Martin, Jan Tadeusz Masiel, Véronique Mathieu, Marios Matsakis, Maria Matsouka, Jaime Mayor Oreja, Erik Meijer, Íñigo Méndez de Vigo, Rosa Miguélez Ramos, Marianne Mikko, Francisco José Millán Mon, Gay Mitchell, Claude Moraes, Eluned Morgan, Luisa Morgantini, Philippe Morillon, Roberto Musacchio, Cristiana Muscardini, Sebastiano (Nello) Musumeci, Riitta Myller, Pasqualina Napoletano, Juan Andrés Naranjo Escobar, Michael Henry Nattrass, Catherine Neris, Bill Newton Dunn, Annemie Neyts-Uyttebroeck, James Nicholson, null Nicholson of Winterbourne, Rareș-Lucian Niculescu, Angelika Niebler, Lambert van Nistelrooij, Ljudmila Novak, Cem Özdemir, Péter Olajos, Jan Olbrycht, Seán Ó Neachtain, Gérard Onesta, Janusz Onyszkiewicz, Dumitru Oprea, Josu Ortuondo Larrea, Miroslav Ouzký, Siiri Oviir, Reino Paasilinna, Justas Vincas Paleckis, Marie Panayotopoulos-Cassiotou, Marco Pannella, Pier Antonio Panzeri, Georgios Papastamkos, Neil Parish, Alojz Peterle, Maria Petre, Markus Pieper, Sirpa Pietikäinen, Józef Pinior, Mirosław Mariusz Piotrowski, Umberto Pirilli, Paweł Bartłomiej Piskorski, Gianni Pittella, Francisca Pleguezuelos Aguilar, Zita Pleštinská, Anni Podimata, Zdzisław Zbigniew Podkański, Bernard Poignant, José Javier Pomés Ruiz, Nicolae Vlad Popa, Miguel Portas, Horst Posdorf, Bernd Posselt, Christa Prets, Pierre Pribetich, Jacek Protasiewicz, John Purvis, Luís Queiró, Karin Resetarits, Herbert Reul, José Ribeiro e Castro, Frédérique Ries, Karin Riis-Jørgensen, Giovanni Rivera, Maria Robsahm, Ulrike Rodust, Bogusław Rogalski, Zuzana Roithová, Luca Romagnoli, Raül Romeva i Rueda, Dariusz Rosati, Wojciech Roszkowski, Dagmar Roth-Behrendt, Paul Rübig, Leopold Józef Rutowicz, Eoin Ryan, Guido Sacconi, Aloyzas Sakalas, Katrin Saks, José Ignacio Salafranca Sánchez-Neyra, Antolín Sánchez Presedo, Manuel António dos Santos, Salvador Domingo Sanz Palacio, Jacek Saryusz-Wolski, Toomas Savi, Lydia Schenardi, Agnes Schierhuber, Carl Schlyter, Frithjof Schmidt, Olle Schmidt, Pál Schmitt, György Schöpflin, Inger Segelström, Czesław Adam Siekierski, Eva-Riitta Siitonen, José Albino Silva Peneda, Kathy Sinnott, Marek Siwiec, Peter Skinner, Alyn Smith, Csaba Sógor, Renate Sommer, Søren Bo Søndergaard, Bogusław Sonik, María Sornosa Martínez, Jean Spautz, Francesco Enrico Speroni, Bart Staes, Grażyna Staniszewska, Peter Šťastný, Gabriele Stauner, Petya Stavreva, Dirk Sterckx, Catherine Stihler, Margie Sudre, David Sumberg, Gianluca Susta, Eva-Britt Svensson, Hannes Swoboda, István Szent-Iványi, Konrad Szymański, Hannu Takkula, Charles Tannock, Andres Tarand, Salvatore Tatarella, Britta Thomsen, Marianne Thyssen, Gary Titley, Patrizia Toia, László Tőkés, Ewa Tomaszewska, Witold Tomczak, Antonios Trakatellis, Helga Trüpel, Claude Turmes, Evangelia Tzampazi, Thomas Ulmer, Vladimir Urutchev, Inese Vaidere, Nikolaos Vakalis, Adina-Ioana Vălean, Frank Vanhecke, Johan Van Hecke, Anne Van Lancker, Daniel Varela Suanzes-Carpegna, Ioannis Varvitsiotis, Ari Vatanen, Yannick Vaugrenard, Armando Veneto, Riccardo Ventre, Donato Tommaso Veraldi, Marcello Vernola, Alejo Vidal-Quadras, Cornelis Visser, Oldřich Vlasák, Dominique Vlasto, Graham Watson, Henri Weber, Manfred Weber, Renate Weber, Anja Weisgerber, Åsa Westlund, John Whittaker, Andrzej Wielowieyski, Jan Marinus Wiersma, Anders Wijkman, Glenis Willmott, Iuliu Winkler, Lars Wohlin, Janusz Wojciechowski, Corien Wortmann-Kool, Jan Zahradil, Zbigniew Zaleski, Andrzej Tomasz Zapałowski, Stefano Zappalà, Tatjana Ždanoka, Dushana Zdravkova, Vladimír Železný, Roberts Zīle, Jaroslav Zvěřina, Tadeusz Zwiefka

18.3.2010   

NL

Publicatieblad van de Europese Unie

CE 67/44

—

gelet op het besluit van 25 april 2007 betreffende de instelling van de Tijdelijke Commissie klimaatverandering (1), dat krachtens artikel 175 van zijn Reglement is aangenomen,

—

gezien de bestaande EU-milieuwetgeving met positieve gevolgen voor het klimaat op de verschillende beleidsterreinen (bijlage A), en naar zijn resoluties inzake de klimaatverandering, met name diegene die tijdens de huidige zesde zittingsperiode van het Parlement zijn aangenomen (bijlage B),

—

onder verwijzing naar zijn resolutie van 15 november 2007 inzake de beperking van de mondiale klimaatverandering tot 2 graden Celsius – op weg naar de Conferentie van Bali inzake klimaatverandering en ook verder (COP13 en COP/MOP 3) (2),

—

onder verwijzing naar zijn resolutie van 31 januari 2008 over de resultaten van de Conferentie van Bali inzake klimaatverandering (COP13 en COP/MOP 3) (3),

—

onder verwijzing naar zijn resolutie van 10 april 2008 inzake het Groenboek van de Commissie over de aanpassing aan de klimaatverandering in Europa – mogelijkheden voor EU-actie (4),

—

onder verwijzing naar zijn resolutie van 21 mei 2008 inzake de wetenschappelijke feiten betreffende de klimaatverandering: Bevindingen en aanbevelingen voor de besluitvorming (5),

—

onder verwijzing naar zijn resolutie van 21 oktober 2008 inzake over een wereldwijd bondgenootschap tegen klimaatverandering tussen de Europese Unie en de arme ontwikkelingslanden die het ergst door de klimaatverandering worden getroffen (6),

—

gezien de veertiende Conferentie van de Partijen bij het Raamverdrag van de Verenigde Naties inzake klimaatverandering (UNFCCC) (COP 14) en de vierde Conferentie van de Partijen die dient als het overleg van de Partijen bij het Protocol van Kyoto (COP/MOP 4) van 1 tot 12 december 2008 in Poznan (Polen),

—

gezien het burgerforum Agora over klimaatverandering van 12 en 13 juni 2008,

—

gezien de interparlementaire bijeenkomst over energie en duurzame ontwikkeling van het Europees Parlement en de nationale parlementen op 20 en 21 november 2008,

—

gezien de resultaten van de speciale Eurobarometer-opiniepeiling nr. 300 over het standpunt van de Europese burger ten aanzien van klimaatverandering,

—

gezien de openbare hoorzittingen en gedachtewisselingen met hooggeplaatste personen en de resultaten van de delegatiebezoeken van de Tijdelijke Commissie klimaatverandering,

—

gelet op artikel 45 van zijn Reglement,

—

gezien het verslag van de Tijdelijke Commissie klimaatverandering (A6-0495/2008),

A.

overwegende dat het bewaren van de natuur en de bescherming van de mensheid een taak is die van de ene generatie op de andere is doorgegeven,

B.

overwegende dat de opwarming van de aarde en de klimaatverandering als een zeer ernstige, urgente en door mensen veroorzaakte bedreiging wordt gezien,

C.

overwegende dat het werk dat het Europees Parlement, met name tijdens de huidige zesde zittingsperiode op het gebied van klimaatverandering heeft verricht een bron van inspiratie is, en een duidelijke opdracht om een geïntegreerd Europees klimaatbeleid te ontwikkelen en om klimaatverandering te verzoenen met duurzame economische groei,

D.

overwegende dat de doelstellingen en bevoegdheden van de Unie op het gebied van klimaatverandering in het Verdrag van Lissabon expliciet zijn vastgelegd en dat dit Verdrag, indien geratificeerd, de rol van de Europese Unie bij de bevordering van duurzame ontwikkeling en de bestrijding van klimaatverandering, zal versterken,

E.

overwegende dat de leidinggevende rol van de Europese Unie in de internationale strijd tegen de opwarming van de aarde en haar bijzondere verantwoordelijkheid als unie van ontwikkelde landen bijdragen aan haar identiteit en een verplichting inhouden ten aanzien van de burgers van Europa om op de middellange en lange termijn niet alleen klimaatdoelstellingen vast te leggen, maar die door visionaire politieke maatregelen en door een politieke dialoog met ontwikkelingslanden ook daadwerkelijk te bereiken,

F.

overwegende dat een belangrijke doelstelling van de Europese Unie op het gebied van zowel haar interne beleid als haar buitenlandse betrekkingen het bevorderen van het respect voor mensenrechten is, en overwegende dat met name de Europese Unie het recht op leven, veiligheid, gezondheid, onderwijs en milieubescherming erkent als fundamentele rechten, evenals de bescherming van personen die zeer kwetsbaar zijn voor de gevolgen van klimaatverandering, waaronder vrouwen, kinderen, ouderen en gehandicapten,

G.

overwegende dat de huidige, maar ook de toekomstige parlementen en vertegenwoordigers van de Europese burgers van deze principes voor het klimaatbeleid moeten uitgaan, evenals van het principe van duurzaamheid, sociale verantwoordelijkheid en een rechtvaardigheid tussen de generaties en de volken, en dat zij hardnekkig moeten blijven strijden voor het bereiken van de klimaatbeschermingsdoelstellingen,

H.

overwegende dat de samenleving met betrekking tot bedreiging van het levensondersteunende systeem van de Aarde staat voor een dubbele uitdaging, namelijk klimaatverandering en roofbouw op en vernietiging van veel belangrijke ecosystemen; overwegende dat er tal van dwarsverbanden bestaan tussen het klimaatsysteem en de ecosystemen, met name het vermogen van oceanen en ecosystemen op het land om koolstof op te slaan, en overwegende dat klimaatverandering alleen effectief kan worden bestreden in een context van gezonde ecosystemen,

I.

overwegende dat de effecten van klimaatverandering bijzonder schadelijk zijn en hoge kosten met zich meebrengen voor bepaalde gebieden, zoals berg- en kustgebieden,

J.

overwegende dat de gevolgen van klimaatverandering voor de menselijke samenleving reeds op veel plaatsen zichtbaar zijn, zoals de Sahel, die sterk wordt bedreigd door woestijnvorming, Bangladesh, dat door herhaalde overstromingen wordt getroffen, bepaalde Europese regio's, en verschillende eilanden in de Stille Oceaan, die gedoemd zijn onder water te verdwijnen,

K.

overwegende dat klimaatverandering een uitdaging is waarvoor geen pasklare politieke oplossing bestaat, maar dat de optelsom van de bestaande mogelijkheden en een drastische toename van de efficiëntie in alle sectoren van de economie en de samenleving een bijdrage kunnen leveren aan het oplossen van het probleem van de hulpbronnen en de verdeling, en de weg naar een derde industriële revolutie zouden effenen,

L.

overwegende dat dringende maatregelen nodig zijn om energie- en brandstofarmoede aan te pakken,

M.

overwegende dat volgens gegevens van het Europees Milieuagentschap (EEA) uit 2006 30,9% van de totale uitstoot van broeikasgassen in de EU ontstaat door de opwekking van energie, 19,4% in de vervoerssector, 14,6% in huishoudens en de dienstensector, 12,9% in de bouw en de industriële productie, 9,2% in de landbouw, 8,1% in industriële processen en 2,9% in de afvalverwerking, terwijl de resterende emissies ontstaan door chemische oplosmiddelen en niet bekende verbrandingsprocessen,

N.

overwegende dat veel sectoren al een bijdrage leveren aan de verlaging van de uitstoot van broeikasgassen, en dat er al veel goedkope mogelijkheden ter bestrijding van klimaatverandering en technologieën ter verbetering van de efficiëntie bestaan, maar dat brede toepassing ervan wordt geblokkeerd door beperkingen bij de toegang tot de markt, bureaucratische hindernissen en hoge kosten,

O.

overwegende dat maatregelen ter beperking van de uitstoot van broeikasgas tijdens de productie, het landgebruik en het afvalbeheer de hoogste prioriteit hebben; overwegende dat het verlagen van de emissies in alle individuele sectoren echter niet voldoende is om klimaatverandering te bestrijden; overwegende dat er een systematische aanpak van het probleem nodig is om sectoroverschrijdende politieke oplossingen te vinden en om veranderingen te bereiken in productie, consumptie, levensstijl alsmede handelspatronen in de hele samenleving door middel van coherente wetgeving en aanpassing aan onvermijdelijke veranderingen,

P.

overwegende dat onder auspiciën van de Verenigde Naties volgens het Bali-actieplan onderhandelingen worden gevoerd over een overeenkomst voor de periode na 2012 over met name de volgende onderwerpen: verlaging van de emissies en nieuwe, bindende streefdoelen voor die verlaging, aanpassingsmaatregelen, het aanpakken van het rooien, vernietigen en aantasten van bosgebieden, ontwikkeling van technologie voor impactbeperkings- en aanpassingsmaatregelen, de nodige financiële middelen en tot slot de herziening van de flexibele mechanismen volgens de akkoorden van Marrakesh over het Kyoto-protocol,

Q.

overwegende dat de Wereldhandelsorganisatie (WTO), de Wereldbank en het Internationaal Monetair Fonds (IMF) nauw betrokken moeten zijn bij impactbeperkende maatregelen,

R.

overwegende dat de onderhandelingen over een overeenkomst „post-2012” tijdens de klimaatconferentie in Kopenhagen (COP 15) vóór het einde van 2009 moeten worden afgerond, om te vermijden dat er tussen de eerste en de tweede verbintenisperiode een lacune ontstaat,

S.

overwegende dat de Europese Raad van maart 2008 heeft onderstreept dat er sneller moet worden onderhandeld over het Bali-actieplan, om in 2009 een nieuwe overeenkomst inzake klimaatverandering te kunnen sluiten, in overeenstemming met de 2°C-doelstelling van de EU,

T.

overwegende dat klimaatverandering het conflictpotentieel in de internationale betrekkingen kan vergroten, bijvoorbeeld door migratie wegens het klimaat, door landverlies en grensconflicten wegens overstromingen en wijkende kustlijnen, maar ook door conflicten over hulpbronnen wegens afname van het landbouwareaal, toenemende waterschaarste of ontbossing,

U.

overwegende dat de Europese Raad van maart 2008 de Commissie heeft verzocht een Europese strategie voor te leggen voor de financiering van klimaatbeschermingsmaatregelen die gericht is op verlaging van emissies en aanpassing door middel van onderzoek en ontwikkeling van technologieën met een lage uitstoot van CO2 (low carbon technologies); overwegende dat de overdracht van deze technologieën een essentiële voorwaarde is voor een succesvolle tenuitvoerlegging van de maatregelen ter vermindering van de globale uitstoot en van de aanpassingsmaatregelen ter bestrijding van klimaatverandering,

V.

overwegende dat zowel impactbeperkende als aanpassingsmaatregelen van het allergrootste belang zijn; overwegende dat de geïndustrialiseerde landen een historische verantwoordelijkheid hebben voor klimaatverandering; overwegende dat ontwikkelingslanden weinig hebben bijgedragen aan klimaatverandering, maar er wel het meest onder te lijden hebben; overwegende dat de beschikbare financiële middelen voor de bestrijding van klimaatverandering in ontwikkelingslanden ontoereikend zijn en aanzienlijk zouden moeten worden verhoogd,

W.

overwegende dat de overdracht van technologie bemoeilijkt wordt door zorgen over de bescherming van de intellectuele eigendom, door de zwakke positie van politieke instellingen, door het ontbreken van een rechtsstaat en door een algemeen gebrek aan kapitaal,

X.

overwegende dat de WTO geen alternatief onderhandelingsforum voor internationale klimaatbescherming kan zijn, en dat zonder een geslaagde afsluiting van de „post-2012” van de wereldhandel geen bijdrage aan de klimaatbescherming kan worden verwacht,

Y.

overwegende dat de CO2-voetafdruk van de EU de broeikasgassen omvat die zijn uitgestoten bij de productie van goederen die in Europa worden geconsumeerd, maar elders worden geproduceerd,

Z.

overwegende dat aardolie 35% van de mondiale vraag naar primaire energie dekt en daarmee de belangrijkste energiebron ter wereld is, terwijl kolen 25% en aardgas 21% dekken, dat het tijdperk van goedkope en overvloedig beschikbare fossiele energie echter afloopt,

AA.

overwegende dat, volgens gegevens van Eurostat, in 2006 33,5% van de ruwe olie-importen van de EU uit Rusland, 15,8% uit Noorwegen en 27% uit Arabische landen afkomstig waren, en overwegende dat 42% van de gasimporten van EU uit Rusland, 24,2% uit Noorwegen en 25,9% uit Arabische landen kwamen,

AB.

overwegende dat het Internationaal Energieagentschap voorspelt dat de mondiale vraag naar energie tot 2030 met minstens 60% zal stijgen, en dat deze toenemende vraag ook van de opkomende industrielanden zal komen,

AC.

overwegende dat de ontwikkelingen op de energiemarkten het nastreven van klimaatdoelstellingen bevorderen, doordat marktafhankelijke stijgingen van de energieprijzen belangrijke impulsen zijn voor een duurzame omgang met hulpbronnen en daarmee voor een consumptie met een lage CO2-voetafdruk,

AD.

overwegende dat het op de middellange en lange termijn uitgesloten is dat de toenemende vraag naar energie alleen door fossiele brandstoffen wordt gedekt, en dat de beslissingen over investeringen in de komende jaren zullen bepalen hoe de structuur van de energievoorziening en de energiemix er in de komende decennia uit zullen zien,

AE.

overwegende dat de groeiende vraag naar energie alleen maar kan worden gedekt wanneer verschillende maatregelen worden genomen die elkaar aanvullen, zoals de dringend noodzakelijke modernisering van de bestaande elektriciteitscentrales die op fossiele brandstoffen werken en van de transmissienetwerken, met als doel een enorme efficiencysprong, de bouw van nieuwe centrales en een gestage uitbreiding van hernieuwbare energiebronnen,

AF.

overwegende dat energiebesparing op de lange termijn de meest kostenefficiënte en schoonste manier is om minder hulpbronnen te gebruiken en aldus het klimaat te beschermen, en overwegende dat toegewijde en aanhoudende inspanningen om de energie-efficiëntie van de EU te verbeteren brede structurele oplossingen voor de hele economie zullen opleveren en het pad zullen effenen in de richting van een groene, koolstofarme economie,

AG.

overwegende dat bij het gebruik van kernenergie – afgezien van de beschikbaarheid van uranium – de kwestie van de veilige definitieve opslag van het nucleaire afval en de proliferatie van deze technologie in ondemocratische staten nog steeds aan de orde is,

AH.

overwegende dat het project inzake de Internationale Experimentele Thermonucleaire Reactor een kapitaalintensief centrum voor de ontwikkeling van kernfusie als mogelijke energiebron van de toekomst is geworden, en overwegende dat een eventuele bijdrage aan de energiemarkt pas op zeer lange termijn verwacht kan worden,

AI.

overwegende dat het huidige beleid inzake biobrandstoffen in een mondiaal perspectief moet worden gezien, waar enerzijds sprake is van groeiende concurrentie om productieve grond en anderzijds een groeiende behoefte aan hernieuwbare energie, in het bijzonder in de vervoerssector,

AJ.

overwegende dat de productie van biomassa voor het opwekken van energie en als brandstof veel ontwikkelingslanden nieuwe economische mogelijkheden biedt en hen minder afhankelijk maakt van ingevoerde energie, vooropgesteld dat die productie duurzaam is en niet leidt tot bijvoorbeeld monocultuur of concurrentie met de voedselproductie,

AK.

overwegende dat na een uitgebreide levenscyclusanalyse is gebleken dat het emissieverlagingspotentieel van veel biobrandstoffen van de eerste generatie ten opzichte van conventionele brandstoffen voor een deel flink naar beneden is bijgesteld, en overwegende dat er tot nu toe geen tevredenstellend antwoord is gegeven op vragen naar de duurzaamheid, de gevolgen voor het milieu en de beschikbaarheid van landbouwareaal dat ook voor de productie van levensmiddelen kan worden gebruikt,

AL.

overwegende dat een duurzaam beleid inzake biobrandstoffen gericht moet zijn op het vastleggen van criteria voor de duurzaamheid van de productie van biobrandstoffen, maar ook op de snelst mogelijke ontwikkeling van biobrandstoffen van de tweede generatie,

AM.

overwegende dat de aardolie-industrie de voor biobrandstoffen nodige infrastructuur pas op brede schaal zal invoeren wanneer er vraag naar die biobrandstoffen is ontstaan, dat de auto-industrie echter technologische vooruitgang heeft geboekt, waardoor ieder mengsel van benzine en biobrandstof door een sensor in de motor kan worden gemeten, en dat ook oudere voertuigen met deze aanvullende technische uitrusting biobrandstof kunnen tanken, waardoor de CO2-uitstoot van het hele bestaande wagenpark kan worden verminderd,

AN.

overwegende dat het potentieel van biobrandstoffen alleen gerealiseerd kan worden als zij als onderdeel worden gezien van de ontwikkeling van duurzame vervoerssystemen, met inbegrip van de ontwikkeling en het gebruik van voertuigen met een hoge brandstofefficiëntie,

AO.

overwegende dat verschillende lidstaten geen duidelijke strategie voor energie-efficiëntie hebben,

AP.

overwegende dat de lidstaten het gebruik van certificaten voor energie-efficiëntie moeten verbeteren en uitbreiden en de aanbevelingen gepaard moeten doen gaan met financiële stimulansen,

AQ.

overwegende dat afname van het energieverbruik in combinatie met energie-efficiëntie op individueel en gemeenschapsniveau leidt tot nieuwe handel en banen, en energiearmoede bestrijdt,

AR.

overwegende dat de bouwsector 40% van het eindverbruik van energie voor zijn rekening neemt, en dat 33% van alle broeikasgasemissies dus door de bebouwde omgeving worden veroorzaakt,

AS.

overwegende dat in de bouwsector (woningen, commerciële en openbare gebouwen) het moderniseren van thermische isolatie en verwarmings- en koelsystemen, elektrische apparaten en ventilatiesystemen en het inbouwen van zonwering een enorm kostenefficiënt potentieel biedt om de uitstoot van CO2 te verminderen,

AT.

overwegende dat huizen met een laag energieverbruik aantrekkelijk, trendy en kostenefficiënt zijn,

AU.

overwegende dat het loskoppelen van de groei van het energieverbruik en de economische groei, door middel van investeringen in energie-efficiëntie in alle onderdelen van de maatschappij, een belangrijke doelstelling van de EU is,

AV.

overwegende dat er financiële instrumenten moeten worden ontwikkeld, dat de nodige begrotingsmiddelen moeten worden uitgetrokken voor verbetering van de energie-efficiëntie en dat de normen voor energie-efficiëntie van elektrische en elektronische apparatuur permanent moeten worden getoetst en aangepast aan de ontwikkelingen op de markt, maar dat er ook normen moeten komen voor grote industriële apparatuur, en dat wellicht de mogelijkheid om apparatuur uit te schakelen verplicht moet worden gesteld,

AW.

overwegende dat ontkoppeling van de groei van het verkeer van de algemene economische groei een hoofddoel van het vervoersbeleid van de EU is, dat de vraag naar vervoersdiensten echter toch sneller is gegroeid dan het bruto binnenlands product, en dat het toch al hoge aandeel van de vervoerssector in de totale uitstoot van broeikasgassen in de EU dus blijft stijgen,

AX.

overwegende dat de vervoerssector op dit moment ongeveer een derde van de totale hoeveelheid nuttige energie in de EU verbruikt, en dat deze sector vrijwel volledig (voor 97%) van brandstoffen op basis van aardolie (benzine en diesel) afhankelijk is,

AY.

overwegende dat de uitstoot van broeikasgassen in de EU in de periode 1990-2005 met 14% is gedaald, terwijl die daling 7,9% was geweest wanneer de vervoerssector de uitstoot even sterk had verminderd als andere sectoren,

AZ.

overwegende dat 80% van de Europese bevolking in stedelijke gebieden woont, waar 40% van alle vervoersemissies ontstaan, en dat door verkeersoverlast, die ook hoofdzakelijk in die gebieden ontstaat, ongeveer 1% van het BBP van de EU verloren gaat,

BA.

overwegende dat enerzijds de mobiliteit in steden direct verband houdt met het individuele welzijn, maar dat anderzijds juist het individuele vervoer in de steden een aanzienlijk aandeel van de uitstoot van broeikasgassen en van andere milieuproblemen zoals luchtvervuiling en lawaai voor zijn rekening neemt, en de gezondheid van veel burgers ernstig schaadt, in plaats hun welzijn te verhogen,

BB.

overwegende dat de helft van de trajecten die de Europese burgers afleggen korter is dan 5 km,

BC.

overwegende dat in het dagelijkse regionale verkeer en het forenzenverkeer 60% van alle autoritten en 90% van alle treintrajecten korter zijn dan 30 km,

BD.

overwegende dat het vervoer van goederen over het spoor en over het water tussen 2001 en 2006 is gedaald (respectievelijk van 18,6% naar 17,7% en van 6,5% naar 5,6%) en het vervoer van goederen over de weg is toegenomen (van 74,9% tot 76,7%),

BE.

overwegende dat het vervoer van passagiers en goederen over het water een van de meest energiezuinige vormen van vervoer is, en dat ongeveer 40% van het goederenvervoer in de EU over het water plaatsvindt,

BF.

overwegende dat volgens ramingen het vervoer van een ton goederen over de weg per kilometer zes keer zoveel energie kost als via de binnenwateren, en via het spoor dubbel zoveel,

BG.

overwegende dat programma's als Marco Polo en NAIADES onvoldoende door de lidstaten zijn gebruikt om te zorgen voor een verschuiving in het goederenvervoer naar de binnenwateren en de zeeën,

BH.

overwegende dat de handel via internationaal zeevervoer toeneemt, en dat er een trend in de scheepsbouw is om grotere container- en passagiersschepen te bouwen, die meer zware stookolie verbruiken en dus nog schadelijker zijn voor het milieu, maar dat de internationale scheepvaart bij de internationale inspanningen voor de klimaatbescherming buiten beschouwing wordt gelaten,

BI.

overwegende dat de stapsgewijze liberalisering en deregulering van de luchtvaart in het afgelopen decennium enerzijds een essentiële voorwaarde geweest is voor de dynamische ontwikkeling van de Europese luchtvaart, en dat het passagiersvervoer door de lucht binnen de EU van 1995 tot 2004 met 49% gestegen is, maar dat anderzijds ook de uitstoot van koolstofdioxide door de hele sector tussen 1990 en 2005 met 79% toegenomen is,

BJ.

overwegende dat de groei van de luchtvaart steeds ernstigere gevolgen voor het milieu heeft, ondanks de technische en operationele verbeteringen, maar dat het debat over bindende emissienormen voor vliegtuigmotoren om te komen tot een technologische verbetering van de motoren tot nu toe slechts in beperkte mate heeft plaatsgevonden, en hierover geen haalbaarheidsonderzoek beschikbaar is,

BK.

overwegende dat de Commissie en de lidstaten het gezamenlijke „Clean Sky” technologie-initiatief en de SESAR (Single European Sky Air Traffic Management Research)-, Galileo (European Satellite Navigation System)- en GMES (Global Monitoring for Environment and Security)-programma's hebben gelanceerd, evenals onderzoeksprojecten voor intelligente vervoerssystemen, gericht op het verbeteren van de energie-efficiëntie in de vervoerssector,

BL.

overwegende dat door de luchtvaart niet alleen koolstofdioxide maar ook stikstofoxide, waterdamp, sulfaatdeeltjes en roetdeeltjes in de atmosfeer terecht komen, die volgens ramingen van het Intergouvernementeel Panel voor Klimaatverandering (IPCC) de totale effecten van de emissies door de luchtvaart met een factor twee à vier versterken, bij welke ramingen dan nog geen rekening is gehouden met het bijkomende effect van de vorming van cirruswolken,

BM.

overwegende dat de burgers en economieën van de ultraperifere regio's voor hun mobiliteit en ontwikkeling zeer afhankelijk zijn van luchtvervoer,

BN.

overwegende dat moet worden benadrukt dat de meest efficiënte manier om emissies in de vervoerssector te beperken het terugdringen van de groei van het vervoer als geheel is door van openbaar vervoer een aantrekkelijker alternatief voor auto's te maken, het spoorvervoer te laten groeien en ervoor te zorgen dat bij stedelijke en infrastructuurplanning rekening wordt gehouden met de absolute noodzaak om het aantal personenauto's te verminderen,

BO.

overwegende dat uit onderzoek van het UNESCO-centrum voor het werelderfgoed blijkt dat een tiende van alle wereldcultuurmonumenten en wereldcultuurlandschappen wordt bedreigd door de gevolgen van klimaatverandering,

BP.

overwegende dat Europa volgens de Wereldtoerismeorganisatie van de VN (UNWTO) de belangrijkste toeristische regio ter wereld is, en dat 55% van alle internationale toeristen in 2006 Europa als bestemming had,

BQ.

overwegende dat de klimaatverandering de keuze van de vakantiebestemming kan beïnvloeden, hetgeen aanzienlijke economische nadelen voor de betrokken vakantiegebieden met zich mee zou brengen,

BR.

overwegende dat de regeling voor de emissiehandel van de Europese Unie (ETS) een uniek en bijzonder efficiënt instrument voor het verminderen van de emissies is en een voorbeeld voor vergelijkbare systemen, hoewel gegarandeerd moet zijn dat die compatibel zijn,

BS.

overwegende dat de industriële sectoren een sleutelrol vervullen bij het verwezenlijken van de door de Europese Raad vastgestelde streefcijfers voor het terugdringen van broeikasgasemissies en overwegende dat zij moeten worden aangemoedigd om hun industriële broeikasgasemissies nog verder terug te dringen, zonder hun concurrentievermogen te verliezen,

BT.

dat de basisgedachte van het Clean Development Mechanism (CDM) en van de Joint Implementation (JI) – de verspreiding van moderne en efficiënte technologieën – in de praktijk zou moeten werken; overwegende dat CDM/JI moet worden beperkt tot hoogkwalitatieve projecten die leiden tot aantoonbare aanvullende beperkingen van de broeikasgasemissies,

BU.

overwegende dat veranderingen in de landbouwpraktijken, de EU-milieuwetgeving en de meest recente structurele hervormingen van het gemeenschappelijk landbouwbeleid op duurzaamheid gericht zijn, en dus indirect, via een betere benutting van de beschikbare hulpbronnen, leiden tot het terugdringen van de emissies,

BV.

overwegende dat de landbouw broeikasgassen uitstoot, maar ook een positieve bijdrage levert aan het terugdringen van de broeikasgasemissies en tevens rechtstreeks te lijden heeft onder de negatieve gevolgen van klimaatverandering, met uiteenlopende economische en sociale gevolgen in de Europese regio's,

BW.

overwegende dat de grootschalige teelt van voer voor de veeteelt de totale uitstoot van broeikasgassen door de landbouw aanzienlijk verhoogt,

BX.

overwegende dat er in de landbouw geen specifieke doelstellingen voor klimaatbescherming bestaan, zoals bindende voorschriften voor de vermindering van de uitstoot van methaan en lachgas, evenmin als stimulansen om de al bestaande mogelijkheden om de uitstoot terug te dringen, te benutten,

BY.

overwegende dat een meer natuurlijke vorm van veeteelt door beter onderhoud van het landschap en bewaring van de weilanden de milieubescherming significant kan verbeteren bij een lager energieverbruik en een geringere uitstoot,

BZ.

overwegende dat de veestapel dient te worden aangepast aan het beschikbare areaal, en dat duurzame graaspraktijken ertoe kunnen bijdragen dat bodemerosie op weilanden wordt verhinderd,

CA.

overwegende dat bossen bijzonder waardevol zijn voor de biosfeer en in het mondiale ecosysteem talloze functies vervullen, en overwegende dat met de economische waarde die thans aan bossen wordt toegekend geen rekening kan worden gehouden met hun ecosysteem of sociale/maatschappelijke waarde,

CB.

overwegende dat bossen een driedimensionale rol spelen bij het beperken van klimaatverandering: als koolstofreservoirs door middel van een duurzaam gebruik en de bescherming van bossen, als koolstofopslagplaatsen door middel van bebossing en als hernieuwbare grondstof tenslotte als vervanging voor fossiele brandstoffen en fossiele producten,

CC.

overwegende dat meer dan 30% van het aardoppervlak door bossen bedekt is, dat daar meer dan twee derde van alle op aarde bestaande soorten en rassen voorkomen, en overwegende dat ieder jaar ongeveer 30% van de totale uitstoot van broeikasgassen door bossen wordt geabsorbeerd,

CD.

overwegende dat bossen enerzijds een essentiële rol spelen bij het afremmen van klimaatverandering, maar dat anderzijds minstens een derde van alle bossen te kampen heeft met de gevolgen van klimaatverandering,

CE.

overwegende dat het meest ernstige probleem van de vernietiging van bossen verband houdt met sociaaleconomische factoren, zoals armoede, onderontwikkeling, zwakke politieke instellingen, het ontbreken van een rechtsstaat, corruptie en een onrechtvaardige verdeling van eigendom, die onder meer kunnen leiden tot illegale houtkap en de kaalkap van bossen,

CF.

overwegende dat de verwoesting van bosgebieden door ontbossing, niet-duurzame houtkap of bosbranden, onder meer als gevolg van hittegolven, in aanzienlijke mate bijdraagt tot de uitstoot van CO2,

CG.

overwegende dat er onvoldoende strategieën en programma's zijn voor de herbebossing van bossen die kaalgekapt zijn,

CH.

overwegende dat de structuur van bosaanplantingen in de Europese Unie niet overeenkomt met de natuurlijke structuur van de gemengde bossen die kenmerkend zijn voor Europa,

CI.

overwegende dat de bodem in Europa sneller dan ooit tevoren onomkeerbare schade oploopt, die door de klimaatverandering nog ernstiger wordt,

CJ.

overwegende dat het ontdooien van de permafrostbodem de toestand van de bodem op het noordelijk halfrond verandert, waardoor aanzienlijk meer methaan in de atmosfeer terechtkomt,

CK.

overwegende dat de beschikbaarheid van water, de drinkwatervoorziening en andere watervoorzieningen, het waterverbruik en de behandeling van afvalwater rechtstreeks verband houden met de economische en sociale omstandigheden,

CL.

overwegende dat de verschillen tussen de regio's in Europa wat de beschikbaarheid van water en het plaatsvinden van overstromingen en droogtes betreft door de klimaatverandering nog worden vergroot,

CM.

overwegende dat vis en zeevruchten een belangrijke voedingsbron zijn, en dat de oceaan het grootste koolstofreservoir van de planeet en een bron van biomassa en grondstoffen is,

CN.

overwegende dat er sprake is over overexploitatie van de zeeën als voedselbron,

CO.

overwegende dat afvalhiërarchie een sleutelbeginsel is bij het beperken van klimaatverandering in de afvalsector,

CP.

overwegende dat erkend moet worden dat de EU-afvalwetgeving, samen met de innovaties op het gebied van afvalverwerking en het toegenomen gebruik van hergebruikte producten, al positieve gevolgen hebben voor het milieu en bijdragen aan een vermindering van de netto-uitstoot van broeikasgassen door de afvalsector, hoewel het potentieel nog niet volledig wordt benut,

CQ.

overwegende dat de hoeveelheid afval helaas blijft groeien, ondanks alle pogingen om dit te verhinderen,

CR.

overwegende dat alle aanpassingsmaatregelen een garantie voor de toekomst zijn om de schade door historische broeikasgasemissies, en de daarmee gepaard gaande stijging van de temperatuur, te beperken,

CS.

overwegende dat een zuivere kosten-batenanalyse voor de ontwikkeling van aanpassingsmaatregelen niet voldoende is om alle bevolkingsgroepen de minimaal nodige bescherming te garanderen; overwegende dat met het oog op deze maatregelen op lokaal niveau dringend onderzoek moet worden gedaan naar de gevolgen van de klimaatverandering,

CT.

overwegende dat het verbruik van natuurlijke hulpbronnen volgens de Millennium Ecosystem Assessment intussen twee derde van alle ecosystemen bedreigt en de kwetsbaarheid voor klimaatverandering vergroot, waardoor het nog dringender wordt om zo snel mogelijk aanpassingsmaatregelen te nemen,

CU.

overwegende dat het gezamenlijke verslag van het EEA, het GCO (Gemeenschappelijk Centrum voor onderzoek) en de WHO (Wereldgezondheidsorganisatie) getiteld „Gevolgen van klimaatveranderingen in Europa” de aandacht vestigt op het feit dat de mate van kwetsbaarheid voor klimaatverandering sterk uiteenloopt tussen de verschillende regio's en sectoren in Europa, met ernstigere gevolgen voor berggebieden, kustgebieden, de Middellandse Zee en het Poolgebied, en overwegende dat dit rapport onderstreept dat er, naast grotere mondiale verminderingen van broeikasgasemissies, ook proactieve aanpassingsmaatregelen moeten worden genomen op Europees en nationaal niveau, om de gevolgen te beperken,

CV.

overwegende dat talrijke gevolgen van klimaatverandering voor de volksgezondheid waarvan bij voorbeeld de WHO verslag doet, onder controle kunnen worden gehouden door adequate voorbereiding en versterking van de gezondheidszorg via de juiste preventieve maatregelen, waarbij vooral aandacht wordt besteed aan de verbreiding van tropische ziektes, en door informatiecampagnes van de overheid die gericht zijn op bijzonder kwetsbare groepen, zoals zwangere vrouwen, pasgeborenen, kinderen en ouderen,

CW.

overwegende dat het Europees actieplan voor milieu en gezondheid 2004-2010 absoluut onvoldoende is om de milieuproblemen die gevolgen hebben voor de gezondheid, met name de problemen die door klimaatverandering worden veroorzaakt, aan te pakken,

CX.

overwegende dat de tijdens de Europese Raad van maart 2007 vastgelegde doelstellingen van het klimaatbeleid technologisch en economisch haalbaar zijn en unieke kansen bieden voor duizenden EU-ondernemingen,

CY.

overwegende dat veel bedrijven nog onvoldoende hebben ingezien hoe groot de kansen en risico's zijn die klimaatverandering met zich meebrengt,

CZ.

overwegende dat een actieve strijd voor klimaatbescherming verenigbaar is met duurzame economische groei en welvaart; overwegende dat het een efficiënte investering zou kunnen zijn met een belangrijke anti-recessiefunctie en gezien moet worden als een uitdaging voor verstrekkende structurele veranderingen die als einddoelstelling de verwezenlijking van een echte groene economie hebben,

DA.

overwegende dat de werkgelegenheid eerder binnen bepaalde bedrijfstakken zal verschuiven dan ertussen,

DB.

overwegende dat de handel in emissierechten een hoeksteen van het Europese klimaatprogramma is, die de efficiëntie verhoogt en daardoor de broeikasgasemissies vermindert; overwegende dat de handel in emissierechten op zich evenwel niet voldoende is om de doodlopende weg van de koolstof te kunnen verlaten, en een brede revolutie op het gebied van technologieën met een lage CO2-uitstoot te ontketenen,

DC.

overwegende dat het verwezenlijken van doelstellingen op het gebied van het beperken van klimaatverandering een passend financieel sturingsmechanisme vergt ter ondersteuning van de ontwikkeling en de toepassing van energie-efficiënte schone technologieën,

DD.

overwegende dat duurzame woningbouw een enorm potentieel voor werkgelegenheid biedt,

DE.

overwegende dat verhoging van de efficiëntie op zich niet leidt tot een technologische revolutie, maar wel noopt tot een geïntegreerde strategie op EU-, nationaal en lokaal niveau om onderzoek naar en ontwikkeling van nieuwe en geavanceerde technologieën en processen een impuls te geven en het gebruik ervan te versterken,

DF.

overwegende dat in verschillende sectoren – bijvoorbeeld bij de winning van olie en aardgas – nu al op kleine schaal afvanging en opslag van koolstof (CCS) wordt toegepast, maar dat de toepassing op grote schaal met het oog op klimaatbescherming zich nog in een pril stadium bevindt,

DG.

overwegende dat de kosten en risico's nog steeds groter zijn dan de economische voordelen, en dat het gebruik van CCS in elektriciteitscentrales – ook met de modernste technologie – ten koste gaat van het rendement,

DH.

overwegende dat de technologie voor CCS als brugtechnologie op weg naar een energievoorziening op basis van minder koolstof een bijdrage kan leveren aan de vermindering van de CO2-uitstoot door elektriciteitscentrales, en een aanvulling zou kunnen zijn op hernieuwbare technologieën, maar dat CCS een end-of-pipe-technologie is,

DI.

overwegende dat de ICT-sector op dit moment 2% van de mondiale uitstoot van CO2 veroorzaakt, maar dat deze branche niet alleen haar eigen CO2-uitstoot zou kunnen verlagen, doch vooral innovatieve en energiezuinige oplossingen voor de hele economie zou kunnen ontwikkelen,

DJ.

overwegende dat de bestaande begroting van de EU ontoereikend is om de klimaatbeschermingsdoelstellingen te halen, aangezien de nodige financiële middelen voor de politieke prioriteit van bestrijding van klimaatverandering op dit moment in de begroting niet beschikbaar zijn,

DK.

overwegende dat in het komende financieel kader begrotingskredieten moeten worden toegewezen voor de bestrijding van klimaatverandering en voor het ontwikkelen van een Europees aanpassingsbeleid, zodat de EU over een adequate „klimaatbegroting” voor de volgende begrotingsperiode na 2013 kan beschikken,

DL.

overwegende dat in alle beleidsmaatregelen van de Europese Unie rekening moet worden gehouden met de strijd tegen klimaatverandering; overwegende dat de Unie bijgevolg zou moeten inzien dat het niet langer volstaat om de bestaande middelen te herverdelen, maar dat zij de creatie van nieuwe middelen zou moeten bevorderen om het sectoroverschrijdende karakter van de strijd tegen klimaatverandering te financieren,

DM.

overwegende dat de economische en sociale beleidsmaatregelen ter bestrijding van klimaatverandering tot een culturele omslag zullen leiden, dat tradities, gewoontes en leefpatronen zullen veranderen, dat een werkelijk duurzaam consumptiegedrag en gebruik van grondstoffen in de hele samenleving alleen maar mogelijk is wanneer de burgers zich herbezinnen en hun gedrag aanpassen, en dat daarvoor volkomen nieuwe consumptie- en leefpatronen moeten worden ontwikkeld,

DN.

overwegende dat klimaatverandering tot een golf van technologische innovatie zal leiden, maar dat die kans voor de economie alleen maar kan worden benut wanneer op de arbeidsmarkt voldoende gekwalificeerde werknemers te vinden zijn,

DO.

overwegende dat de speciale Eurobarometer-opiniepeiling nr. 300 heel duidelijk aantoont dat een grote meerderheid van de deelnemers in Europa de klimaatverandering als een heel serieus probleem beschouwt, maar dat velen klagen over een gebrek aan informatie, en dat persoonlijke initiatieven om klimaatverandering te bestrijden beperkt blijven tot vrij eenvoudige maatregelen, zoals afvalscheiding of een lager energie- en waterverbruik, waarvoor het dagelijkse gedrag niet werkelijk hoeft te worden veranderd,

DP.

overwegende dat de informatie beschikbaar is die nodig is om opnieuw na te denken over de eigen mobiliteitspatronen, zoals het gebruik van de eigen auto en alternatieve verplaatsingsmogelijkheden (lopen, fietsen, openbaar vervoer),

DQ.

overwegende dat de EU-vereisten en -regelgeving inzake voor klimaatbescherming de plaatselijke overheden en gemeentes helpen om de levenskwaliteit in veel steden in de Europese Unie te verbeteren, en dat plaatselijke initiatieven in agglomeraties heel veel kunnen bijdragen aan het terugdringen van de CO2-uitstoot in de Europese Unie,

DR.

overwegende dat de detailhandel niet alleen verantwoordelijk is voor het bijsturen van het koopgedrag van de consument; overwegende dat het hele bedrijfsleven met bedrijfsmodellen en productieprocessen het goede voorbeeld kan geven voor duurzaam en efficiënt gebruik van hulpbronnen, en via het eigen personeel een doeltreffende verspreider van informatie over klimaatvriendelijk gedrag kan zijn,

DS.

overwegende dat informatie voor de consument over de gevolgen voor het klimaat van landbouwproducten vrijwel niet beschikbaar is, maar dat gerichte informatiecampagnes het koopgedrag van de consument kunnen beïnvloeden, ook met het oog op de doelstellingen van het gezondheidsbeleid,

DT.

overwegende dat het probleem van de klimaatverandering alleen kan worden aangepakt indien de mensen overal ter wereld op grote schaal daarbij betrokken worden, en dat het dus een van de essentiële taken zal zijn de mensen op elke mogelijke wijze de noodzakelijke informatie te geven, opdat zij kunnen bijdragen aan de oplossing van de problemen maar zich ook tijdig kunnen weren tegen de onvermijdelijke aanpassingsmoeilijkheden,

DU.

overwegende dat de vraag van de wereldbevolking naar hulpbronnen nu al een kwart hoger ligt dan wat de aarde kan regenereren, waardoor wij volgende generaties de grondslag voor het leven ontnemen,

DV.

overwegende dat de basis voor toekomstige productiemethoden en consumptiegedrag in hoge mate wordt gelegd door politieke beslissingen van vandaag, waarvoor visie en politiek leiderschap vereist zijn, dat een duurzamere levenswijze zonder een bijdrage van het bedrijfsleven, de wetenschap, de media, de maatschappelijke organisaties en de burgers echter niet mogelijk zal zijn,

DW.

overwegende dat de klimaatverandering een mondiaal milieuprobleem met structurele oorzaken is,

1.

herinnert aan zijn bovengenoemde resolutie van 21 mei 2008, en met name het feit dat alle inspanningen om de emissies af te remmen erop gericht dienen te zijn om ruim onder de doelstelling van het beperken van de wereldwijde temperatuurstijging tot minder dan 2°C te blijven, aangezien een dergelijk niveau van opwarming al ernstige gevolgen zou hebben voor onze samenleving en individuele leefgewoonten, en ook belangrijke veranderingen in de ecosystemen en watervoorraden tot gevolg zou hebben; maakt zich grote zorgen over het feit dat, zoals uit een groot aantal recente wetenschappelijke studies blijkt, de negatieve effecten van de klimaatverandering zowel sneller optreden als ernstiger zijn dan eerder werd gedacht; verzoekt daarom de Commissie de jongste wetenschappelijke bevindingen nauwlettend te volgen en te analyseren, om te beoordelen of via de EU-doelstelling van 2°C nog steeds de doelstelling gevaarlijke klimaatverandering te voorkomen zou worden gehaald;

2.

benadrukt dat de opwarming van de aarde en de klimaatverandering op basis van een horizontale aanpak zo spoedig mogelijk als nieuwe parameters moeten worden geïntegreerd in alle sectoren en beleidsvormen, en dat in de EU-wetgeving in elke relevante domein rekening moet worden gehouden met de oorzaken en de gevolgen van de opwarming van de aarde en de klimaatverandering;

3.

herinnert met name aan de nodige doelstellingen in de strijd tegen de klimaatverandering en onderstreept, overeenkomstig de aanbevelingen in het vierde evaluatierapport (AR4) van het IPCC, die zijn opgenomen in het Bali-actieplan, het doel om, voor de EU en de andere geïndustrialiseerde landen als groep, de uitstoot van broeikasgasemissies op de middellange termijn, tegen 2020, met 25 à 40% te verminderen, en op de lange termijn, tegen 2050, met ten minste 80% ten opzichte van 1990, terwijl de nadruk blijft liggen op beperking van de stijging van de gemiddelde mondiale temperatuur tot 2°C boven het niveau van vóór de industrialisering en aldus deze doelstelling met een waarschijnlijkheid van 50% te verwezenlijken;

4.

benadrukt dat de impact van landen op het klimaat niet beperkt blijft tot fysieke emissies; dringt er bij de EU op aan om met spoed stappen te zetten, zowel binnen de EU als in het kader van internationale onderhandelingen, om boekhoudkundige beginselen te ontwikkelen waarin ook de volledige effecten van de consumptie in aanmerking worden genomen, met inbegrip van de effecten van de internationale luchtvaart;

5.

verzoekt de Commissie om in de toekomst de CO2-voetafdruk van Europese beleidsinitiatieven in aanmerking te nemen om ervoor te zorgen dat de Europese doelstellingen met betrekking tot klimaatverandering zullen worden verwezenlijkt, en om daarbij een hoog niveau van bescherming van het milieu en de volksgezondheid te waarborgen;

6.

onderstreept de voorstellen ter bestrijding van klimaatverandering die het Parlement meerdere malen heeft gedaan voor politieke maatregelen en samenwerking op internationaal niveau, waaronder ook multilaterale regionale overeenkomsten, en op het niveau van de EU en de lidstaten;

7.

verwelkomt de goedkeuring van het EU-pakket wetgevingsmaatregelen (het zogenaamde „klimaat- en energiepakket”), waarin een eenzijdige vermindering van 20% van de EU-uitstoot van broeikasgassen wordt vereist, een procedure wordt ingesteld om deze inspanning tot 30% te verhogen, overeenkomstig de verplichtingen van de toekomstige internationale overeenkomst, en om het aandeel hernieuwbare energie in de Europese energiemix uiterlijk in 2020 tot 20% te verhogen, en verzoekt de lidstaten deze wetgevingsmaatregelen soepel en snel ten uitvoer te leggen; dringt er bij de Commissie op aan nauwlettend toe te zien op de uitvoering van het „klimaat- en energiepakket”;

8.

acht bepaalde beginselen die in het klimaat- en energiepakket zijn vastgelegd eveneens nuttig met het oog op internationale overeenstemming, met name de bindende lineaire route voor toezeggingen van industrielanden, differentiatie op de grondslag van in 2005 gecontroleerde waarden en het stelsel van naleving van de jaarlijkse kortingsfactor;

9.

beschouwt een leidende rol van de Europese Unie in de internationale onderhandelingen in het kader van het UNFCCC tijdens de COP en de MOP, maar ook in andere internationale fora, zoals de WTO, de Wereldbank en het IMF, als een plicht; wijst er bovendien op dat de EU en haar lidstaten hun doelstellingen volgens het Protocol van Kyoto absoluut moeten bereiken om deze leidende rol geloofwaardig te kunnen spelen;

10.

is ook van mening dat het ontwikkelen, toepassen en exporteren van moderne milieutechnologieën een bijdrage kan zijn aan de verwezenlijking van de Lissabon-strategie, van de Kyoto-doelstellingen van de EU en van andere doelstellingen voor klimaatbescherming, en wijst erop dat om de ambitieuze doelstellingen van milieubescherming en economische groei te halen, de Lissabon-strategie en het klimaat- en energiepakket volledig moeten worden geïntegreerd;

11.

dringt er bij de Commissie en de lidstaten op aan het dringende verzoek van de VN om een „Groene New Deal”te sluiten, te steunen; verlangt met het oog op de financiële crisis, dat de investeringen ter stimulering van de economische groei een duurzaam karakter hebben, met name door de bevordering van groene technologieën, waardoor tegelijkertijd de concurrentiepositie van Europa in de toekomst wordt verstevigd en tevens arbeidsplaatsen worden gewaarborgd;

12.

benadrukt in dit verband dat de bestrijding van de klimaatverandering tot maatschappelijke veranderingen zal leiden die zullen bijdragen tot het scheppen van nieuwe banen, het ontstaan van nieuwe bedrijfstakken, het bestrijden van energiearmoede en afhankelijkheid van fossiele brandstoffen, en het verwezenlijken van maatschappelijke verbeteringen voor burgers; benadrukt dat samenwerking op internationaal, regionaal en lokaal niveau van cruciaal belang zal zijn voor het bereiken van dit doel;

13.

is er bovendien van overtuigd dat klimaatverandering alleen succesvol kan worden bestreden als de burgers volledig in het proces worden betrokken en tijdens de overgang naar een koolstofneutrale economie worden beschermd; wijst er daarom op dat een beleid van bestrijding en aanpassing de Europese Unie zal doen opschuiven naar een nieuw model van duurzame ontwikkeling, dat haar sociale karakter moet bevorderen om de sociale consensus te waarborgen;

14.

benadrukt dat allereerst de efficiëntie op alle vlakken van het dagelijks leven drastisch moet stijgen, en dat er tegelijkertijd een proces op gang moet komen om over te stappen op een duurzame vorm van produceren en consumeren op basis van hernieuwbare energiebronnen, met een bewuste en zorgvuldige omgang met de hulpbronnen;

15.

onderstreept in dit verband de noodzaak om de begroting van de Europese Unie en de bestaande en toekomstige financieringsinstrumenten te toetsen op hun verenigbaarheid met de doelstellingen van het Europees klimaatbeleid, en ze indien nodig aan te passen;

16.

benadrukt dat het onderzoeks- en ontwikkelingsbeleid alleen maar resultaten kan opleveren wanneer nieuwe technologieën gegarandeerd toegang krijgen tot de markt waar ze in de praktijk kunnen worden toegepast;

17.

pleit voor onderzoek naar potentiële tendensen in door het klimaat veroorzaakte migratie en de daarmee gepaard gaande druk op de lokale dienstverlening om te kunnen voorzien in procedures voor langetermijnplanning en risicobeheer;

18.

benadrukt dat bijna de helft van de wereldbevolking jonger dan 25 jaar is en dat besluiten over het klimaatbeleid die we nu nemen verstrekkende gevolgen zullen hebben voor de grootste generatie jonge mensen in de geschiedenis;

19.

is ingenomen met het besluit van de COP 14 en COP/MOP 4 in Poznán om de discussie om te zetten in echte onderhandelingen met het oog op een post-2012-akkoord en de goedkeuring in dit verband van een werkprogramma voor 2009; is eveneens ingenomen met het mandaat van de voorzitters om een basistekst voor de onderhandelingen voor te stellen, die tijdens de onderhandelingsbijeenkomst van juni 2009 zal worden behandeld;

20.

roept de Commissie en de volgende voorzitterschappen van de Raad op om bij de internationale onderhandelingen over een overeenkomst voor de periode na 2012 een voortrekkersrol te spelen en die voor eind 2009 af te sluiten, zodat er voldoende tijd overblijft om het toekomstige erdrag inzake klimaatverandering te ratificeren en te vermijden dat er een lacune tussen de verbintenisperiodes ontstaat;

21.

benadrukt dat het nieuwe erdrag inzake klimaatverandering onder auspiciën van de Verenigde Naties moet komen en gebaseerd moet zijn op het principe van „gedeelde maar gedifferentieerde verantwoordelijkheid”, waarbij de geïndustrialiseerde wereld het voortouw nemen door hun binnenlandse emissies terug te dringen, maar ook de ontwikkelingslanden zich ertoe verbinden om overeenkomstig het actieplan van Bali nationaal passende beperkende maatregelen te nemen in het kader van duurzame ontwikkeling, daartoe op een meetbare, rapporteerbare en controleerbare manier, in staat gesteld en gesteund door technologische ondersteuning, financiering en capaciteitsopbouw door de geïndustrialiseerde landen;

22.

verzoekt de geïndustrialiseerde partijen in het UNFCCC, die dat nog niet hebben gedaan, individuele verplichtingen ter beperking van emissies voor te stellen en aldus bij te dragen tot het globale streven ter verwezenlijking van de doelstelling van het verdrag; verwelkomt de toezegging van de ontwikkelingslanden met betrekking tot het UNFCCC-proces en de onafhankelijke toezeggingen en beleidsbepalingen die door enkele daarvan zijn goedgekeurd;

23.

dringt er bij de nieuwe regering van de VS op aan te voldoen aan de verwachtingen en, via de goedkeuring van nationale wetgeving, bij te dragen tot een beperking van de uitstoot van broeikasgas en bevordering van schone technologieën, en, door middel van actieve deelname aan de internationale onderhandelingen, tot de invoering van een ambitieus post-2012-kader voor klimaatverandering;

24.

benadrukt dat het verdrag „post 2012” verenigbaar moet zijn met andere doelstellingen van de internationale politieke agenda van de Verenigde Naties en van de Europese Unie, zoals de bescherming van de biologische diversiteit, de Millenniumdoelstellingen of veiligheidskwesties, zodat beleidsmatige synergie-effecten kunnen worden benut;

25.

neemt kennis van de goedkeuring door de Commissie van haar mededeling met als titel „Naar een uitgebreide klimaatveranderingsovereenkomst in Kopenhagen” (COM(2009)0039) over het EU-standpunt ter voorbereiding van de COP 15 over klimaatverandering van de VN in Kopenhagen;

26.

dringt er bij de Commissie en de lidstaten op aan om een buitenlandse klimaatpolitiek gestalte te geven en de klimaatdoelstellingen van de Europese Unie in de diplomatieke vertegenwoordigingen van de EU en van de lidstaten steeds weer op de agenda te zetten; verplicht zichzelf ertoe om bij zijn contacten met parlementsleden uit andere landen de klimaatdoelstellingen van de Europese Unie steeds weer ter sprake te brengen en te verdedigen;

27.

verzoekt de Commissie en de lidstaten om de vereisten van emissievermindering en van maatregelen voor aanpassing aan de gevolgen van klimaatverandering te integreren in de programma's voor ontwikkelingshulp, en/of in de besluitvorming van internationale agentschappen voor ontwikkelingshulp daarop te wijzen, om zo de particuliere sector, de openbare sector en niet-gouvernementele organisaties in de betrokken landen of regio's via partnerschappen hierbij te betrekken; benadrukt dat er extra middelen moeten worden uitgetrokken om de ontwikkelingslanden te helpen bij het bestrijden van klimaatverandering en dat nieuwe initiatieven op dit gebied formeel moeten worden gekoppeld aan het UNFCCC-proces en de verwezenlijking van de Millenniumontwikkelingsdoelen; verwelkomt het voorstel van de EU voor een wereldwijd bondgenootschap tegen klimaatverandering om de aanpassing aan de klimaatverandering in arme ontwikkelingslanden die het meest kwetsbaar zijn voor klimaatverandering te steunen en herinnert in dit verband aan zijn resolutie van 21 oktober 2008;

28.

verwelkomt het besluit van de COP 14 en COP/MOP 4 om het aanpassingsfonds volledig operationeel te maken, zodat daaruit met ingang van 2009 projecten kunnen worden gefinancierd, en is van oordeel dat dit een zeer belangrijke eerste stap is waarbij wordt ingegaan op de bezorgdheid van ontwikkelingslanden met betrekking tot de financiering van maatregelen op het vlak van de klimaatverandering in die landen; verwelkomt eveneens het besluit om het niveau van de investeringen voor de overdracht van technologie via het Strategisch Programma van Poznán voor de overdracht van technologie te verhogen;

29.

verwelkomt de, zij het beperkte, vooruitgang met de vraagstukken op het vlak van de additionaliteit en de geografische spreiding van CDM, en verzoekt de lidstaten van de EU, overeenkomstig de besluiten van Poznán, bij voorkeur rechten aan te kopen in landen die minder dan tien CDM-projecten hebben, met name de minst ontwikkelde landen, eilandstaatjes in ontwikkeling en Afrika, en om de kosten voor het valideren van deze projecten te vergoeden;

30.

verwijst in dit verband naar het, in de artikelen 6, 12 en 17 van het Protocol van Kyoto en in de Akkoorden van Marrakesh vermelde supplementariteitsbeginsel, dat voorschrijft dat de partijen het merendeel van hun verplichtingen ter beperking van de uitstoot van broeikasgassen in eigen land moeten nakomen, voordat zij een beroep doen op externe flexibele mechanismen zoals CDM en JI;

31.

wijst erop dat de buitensporige toepassing van CDM/JI de geloofwaardigheid van de Europese Unie in de internationale VN-onderhandelingen ondermijnt en daardoor ook haar leidende rol bij de bestrijding van de klimaatverandering; moedigt de lidstaten aan verantwoordelijk te zijn en de toepassing van CDM/JI tot een minimum te beperken en de meeste emissiebeperkingen in hun eigen landen af te ronden;

32.

sluit zich aan bij de aanbevelingen in het verslag van de Hoge Vertegenwoordiger voor het gemeenschappelijk buitenlands- en veiligheidsbeleid en van de Commissie inzake „Klimaatverandering en internationale veiligheid”, en onderstreept dat de EU een multilaterale preventieve klimaatdiplomatie moet opbouwen om de aspecten van het klimaatbeleid en andere factoren, zoals bevolkingsgroei, door klimaatverandering veroorzaakte migratie, verstedelijking, stijgende vraag naar energie, stijgende energieprijzen en gebrek aan water en voedsel beter te integreren in de internationale betrekkingen;

33.

verzoekt de EU en haar lidstaten om in het kader van de Europese Veiligheidsstrategie en het Europees Veiligheids- en Defensiebeleid de gevolgen van klimaatverandering en van de daardoor veroorzaakte natuurrampen voor de bescherming en de veiligheid van de burgers, evenals mogelijke conflicten die worden veroorzaakt door veranderingen in de beschikbaarheid van water en land als gevolg van klimaatverandering, te voorkomen, te monitoren en aan te pakken;

34.

verzoekt de EU en haar lidstaten om hun bestaande klimaatpartnerschappen met ontwikkelingslanden en opkomende economieën te versterken en om gericht nieuwe partnerschappen aan te gaan waar deze momenteel niet bestaan, waarbij aanzienlijk meer financiële steun voor technologische ontwikkeling en overdracht van technologie, bescherming van intellectuele eigendom en institutionele capaciteitsopbouw moet worden gegeven;

35.

verzoekt de Commissie en de lidstaten om in het kader van de ontwikkelingshulp de hoogste prioriteit toe te kennen aan energie-efficiëntie en hernieuwbare hulpbronnen;

36.

verzoekt de Commissie om in de onderhandelingsronden van de WTO en het post-2012-proces een gecoördineerde strategie met het oog op het handelsbeleid en het milieubeleid te ontwikkelen, om onze partners in de onderhandelingen geloofwaardig uit te kunnen leggen wat de Europese doelstellingen voor de klimaatbescherming zijn en welke instrumenten daarvoor zijn ontwikkeld, om de vrees te ontkrachten dat er handelsbelemmeringen of andere nadelen zouden kunnen ontstaan in de handel met derde landen die geen bindende doelstellingen voor de klimaatbescherming hebben, en om het principe van wederkerigheid in het belang van mondiale klimaatbescherming toe te passen;

37.

verzoekt de Commissie, de voorzitterschappen van de Raad en de lidstaten in de onderhandelingen over een overeenkomst na 2012 een leidinggevende rol op zich te nemen en aldus het welslagen van de onderhandelingen over klimaatbescherming te garanderen die tot doel hebben de mondiale temperatuurstijging te beperken tot 2°C;

38.

onderstreept dat Europa zowel binnen de EU als in de externe betrekkingen een toekomstgericht, gemeenschappelijk energiebeleid nodig heeft, dat gebaseerd is op solidariteit tussen de lidstaten, om een hoge mate van continuïteit van de energievoorziening te kunnen garanderen, rekening houdende met criteria van duurzaamheid, efficiënt gebruik van hulpbronnen en een klimaatneutrale aanpak, waarbij ook aandacht wordt besteed aan de klimaatverandering en het concurrentievermogen om een potentiële onderbreking van de energievoorziening te voorkomen;

39.

verzoekt de EU om een Europese gemeenschap voor hernieuwbare energie in het leven te roepen om verder onderzoek en proefprojecten op dit gebied te bevorderen, evenals de ontwikkeling van het elektriciteitsnet, teneinde een optimale integratie van hernieuwbare energiebronnen mogelijk te maken;

40.

verzoekt de EU en haar lidstaten om zorg te dragen voor:

41.

verzoekt de EU en haar lidstaten om een door politici en zakenmensen gestuurde overgangsfase voor de energiemix in te leiden, waarbij het gebruik van fossiele brandstoffen in de lidstaten en op het Europese niveau stapsgewijs en met de actieve ondersteuning van de overheid eerst gedeeltelijk en later volledig wordt verminderd en vervangen door hernieuwbare energiebronnen, en om daarbij zo veel mogelijk samen te werken met andere landen en internationale organisaties;

42.

doet een beroep op de lidstaten om regio's en burgers in hun eigen verantwoordelijkheid te ondersteunen en het gebruik van decentraal beschikbare hernieuwbare energiebronnen te bevorderen door wettelijke en belastingprikkels;

43.

roept de lidstaten op om de leveranciers van elektriciteit via afschrijvingsregels en fiscale stimulansen aan te moedigen om elektriciteitscentrales op fossiele brandstoffen te moderniseren, wat nodig is om het rendement van de conventionele opwekking van elektriciteit aanzienlijk te verhogen;

44.

roept de lidstaten op om de toegang tot het net voor decentraal opgewekte energie, gas en elektriciteit te garanderen, de beperkingen voor de toegang tot de markt voor innovatieve leveranciers van elektriciteit uit hernieuwbare energiebronnen op te heffen en de plaatselijke warmtekrachtkoppeling en „trigeneratie” of drievoudige koppeling actief te bevorderen, gebaseerd op streefdoelen op de middellange termijn;

45.

stelt voor om met derde landen in het Middellandse Zeegebied als hoeksteen van een Europees extern energiebeleid partnerschappen te sluiten over zonne-energie, die in eerste instantie tot doel hebben om zonnestroom op te wekken en over hoogspanningsgelijkstroomleidingen naar de Europese Unie te vervoeren, en die in tweede instantie de basis kunnen vormen voor de productie van elektriciteit en waterstof en daarmee een eerste stap kunnen zijn op weg naar een economie op basis van hernieuwbare energiebronnen;

46.

roept de EU, de lidstaten en het bedrijfsleven op om:

47.

roept de lidstaten op om, binnen de plaatselijke en regionale mogelijkheden, het aandeel van windenergie, die door een actief subsidiebeleid al een belangrijke vorm van energieopwekking is geworden, en het aandeel van waterkracht en geothermische energie in de energiemix verder te vergroten en de bestaande ontwikkelingsmogelijkheden onder meer met behulp van Europese onderzoeksinitiatieven en coördinatie door netwerken van uitmuntendheid te blijven benutten;

48.

onderstreept dat er een aanzienlijk potentieel bestaat om de uitstoot van broeikasgassen door het gebruik van duurzame biomassa voor het opwekken van energie te verminderen, en pleit voor een Europese strategie voor het gebruik van duurzame biomassa voor de productie van elektriciteit en gas, verwarmen en koelen;

49.

verzoekt de Commissie om een complete analyse voor te leggen van alle emissies tijdens de hele levenscyclus van individuele bronnen van bio-energie, om te bepalen welke rol biomassa uit afval en speciaal voor dit doel geteelde gewassen in de toekomst als energieleverancier kan spelen; is van mening dat daarbij ook zonder vooroordelen moet worden beoordeeld wat de kansen zijn om de verbrandingswaarde van biomassa te verbeteren door nieuwe gewassen te telen of biotechnologie te gebruiken;

50.

beschouwt warmtekrachtkoppeling als een effectieve, economische en in milieuopzicht verstandige optie;

51.

is zich bewust van de verschillende manieren waarop de lidstaten met kernenergie omgaan en spoort de Commissie derhalve aan om bijzondere aandacht te besteden aan radioactief afval, met inachtneming van de gehele cyclus, teneinde de veiligheid te verbeteren;

52.

beschouwt het onderzoek naar de technische haalbaarheid van kernfusie in de Internationale experimentel thermonucleaire reactor als een eerste stap op weg naar het commercieel gebruik van deze vorm van energie, en benadrukt dat de kans om dit doel te bereiken in hoge mate afhangt van de vraag of de financiering van dergelijk onderzoek op de lange termijn gegarandeerd is;

53.

dringt er bij de lidstaten en de EU op aan de ontwikkeling van de CCS-technologie voor kolen- en gasgestookte centrales te bevorderen door demonstratieprojecten te stimuleren en onderzoek aan te moedigen;

54.

stelt vast dat bepaalde vormen van productie van biobrandstoffen een effect kunnen hebben op voedselprijzen, verlies aan biodiversiteit en ontbossing, en merkt tegelijkertijd op dat de productie van biobrandstoffen op verantwoorde wijze en op basis van controleerbaar duurzame methoden moet plaatsvinden;

55.

is van mening dat de ontwikkelingslanden beslist moeten worden betrokken bij de strategie op de lange termijn voor de ontwikkeling en productie van biobrandstoffen, om te onderzoeken of dit economisch gepland kan worden en rendabel is, om de beschikbaarheid en productie van voedsel te waarborgen, hoe het gesteld is met hun ecologische duurzaamheid, waarbij alle relevante indirecte gevolgen worden beoordeeld, en vooral hoe sociale ontwikkeling en een permanente verhoging van het inkomen kunnen worden bereikt, alsook om ervoor te zorgen dat ontwikkelingslanden alles wordt bijgebracht wat nodig is om aan de duurzaamheidscriteria van de EU te kunnen voldoen;

56.

verzoekt de Commissie en de lidstaten om meer te doen aan onderzoek en ontwikkeling op het gebied van geavanceerde biobrandstoffen, ervoor te zorgen dat hiervoor de nodige financiële middelen beschikbaar worden gesteld en hieraan bindende ontwikkelingsdoelstellingen te verbinden;

57.

verzoekt de Commissie en de lidstaten om de ervaring die is opgedaan bij het ontwikkelen van duurzaamheidscriteria binnen de EU, te gebruiken om de ontwikkeling van mondiale normen voor biobrandstoffen actief te bevorderen;

58.

verzoekt de Commissie een bindende doelstelling van een toename met 20% voor de energie-efficiëntie voor 2020 voor te stellen, en dat voorstel vergezeld te doen gaan van concrete tussentijdse streefcijfers voor de vermindering;

59.

pleit voor een brede informatiecampagne op plaatselijk niveau om de burgers te helpen de decentrale energie-efficiëntie te verhogen, waarbij huiseigenaren thermische beelden, een energiebalans en voorstellen voor de financiering van mogelijke moderniseringsmaatregelen naar het voorbeeld van microkredieten worden aangeboden;

60.

verzoekt de Commissie en de lidstaten om actief stappen te zetten ter vergroting van het bewustzijn van het belang van ICT bij het vergroten van de energie-efficiëntie, het bevorderen van duurzame ontwikkeling en het verbeteren van de kwaliteit van het bestaan van de EU-burgers;

61.

stelt voor om op beurzen, informatiedagen en studiebijeenkomsten te streven naar synergie-effecten tussen eigenaars van onroerend goed, aanbieders van financiële diensten, vaklui en andere actoren in de sector onroerend goed;

62.

pleit voor een duidelijke Europese coördinatie van programma's ten gunste van de warmtekrachtkoppeling van elektriciteit en trigeneratie en integratie daarvan in industriële installaties, om zo plaatselijke of regionale aanknopingspunten voor klimaatmaatregelen te bieden, waarbij tegelijkertijd de efficiëntie van het energieverbruik moet stijgen;

63.

verzoekt de Raad Economische en Financiële Zaken om de btw-tarieven op hernieuwbare energie en energiebesparende goederen en diensten te verlagen; stelt in het bijzonder voor dat de lidstaten het btw-tarief op moderniseringsmaatregelen en de daarvoor nodige apparatuur verlagen, de heffing van belastingen op grond of eigendom baseren op de energie-efficiëntie van gebouwen en het gebruik van certificaten voor de energie-efficiëntie volledig invoeren en bevorderen, om zo impulsen voor de modernisering te geven;

64.

stelt voor om de belastingpercentages op inkomsten uit huurovereenkomsten overeenkomstig de investeringen in verwarmings- en elektriciteitssystemen op basis van hernieuwbare energiebronnen en de daaruit voortvloeiende efficiëntiewinsten te verlagen, om een impuls te geven aan de modernisering van verhuurd onroerend goed;

65.

merkt op dat het, gezien de lange levensduur van gebouwen, van groot belang is dat nieuwe gebouwen worden gebouwd met inachtneming van de hoogst mogelijke normen op het gebied van energie-efficiëntie, dat bestaande gebouwen worden aangepast zodat ze aan de huidige normen voldoen, en dat in alle nieuwe en gerenoveerde gebouwen die worden verwarmd of gekoeld minimumniveaus voor het gebruik van energie uit hernieuwbare energiebronnen worden toegepast;

66.

is van oordeel dat de lidstaten het gebruik van certificaten voor energie-efficiëntie moeten verbeteren en uitbreiden en de aanbevelingen moeten koppelen aan financiële stimulansen;

67.

verzoekt om de invoering van minimumnormen op EU-niveau voor de energie-efficiëntie van nieuwe en gerenoveerde gebouwen; verzoekt de verantwoordelijke plaatselijke overheden en beroepsorganisaties in de lidstaten energie-efficiëntiecriteria, richtsnoeren en nationale wetgeving of administratieve beslissingen voor nieuwe gebouwen als leidmotief vast te stellen voor architecten en bouwkundig ingenieurs, vergezeld van bouwvoorschriften inzake doelmatig energiegebruik in nieuwe gebouwen en voor omvangrijke renovatiewerkzaamheden, en in het kader hiervan een schoon en gezond binnenhuisklimaat te waarborgen;

68.

benadrukt dat minimumcriteria inzake energie-efficiëntie moeten worden opgenomen in een alomvattend beleid inzake openbare aanbestedingen voor openbare gebouwen en publieke diensten op nationaal, regionaal en lokaal niveau, om de innovatie op het gebied van nieuwe technologieën te bevorderen en te waarborgen dat deze technologieën op de markt komen;

69.

verzoekt beschikbare studies over de koolstofvoetafdruk en de mogelijkheden voor energiebeperking van de Europese instellingen openbaar en voor gebruikers gemakkelijk toegankelijk te maken op hun respectieve websites;

70.

verzoekt de Commissie en de lidstaten om actieve steun te geven voor onderzoek en technologische ontwikkeling op het gebied van verlichtingstechnologie en intelligente verlichtingstoepassingen, zodat krachtiger kan worden gestreefd naar de invoering van een meer energie-efficiënte verlichting, zowel in openbare gebouwen als in de openbare buitenruimte, waarbij de nadruk moet liggen op het gebruik van zeer efficiënte lichtemitterende diodes;

71.

merkt op dat renovatie en verbetering van de energie-efficiëntie van torenflats, vooral in landen waar deze gebouwen het grootste deel van de huizenmarkt uitmaken, de gemakkelijkste manier is om energie te besparen en de uitstoot van CO2 terug te dringen; verzoekt de Commissie om de huidige limiet van 2% die in het kader van de structuurfondsen van toepassing is op subsidies voor de renovatie van torenflats, te herzien en te verhogen;

72.

merkt op dat de langetermijndoelstelling in de Europese bouwsector netto-energieneutraliteit moet zijn, in nieuwe woningen tegen 2015 en in nieuwe commerciële en overheidsgebouwen tegen 2020, en is van mening dat deze doelstelling op de lange termijn moet worden uitgebreid naar gerenoveerde gebouwen;

73.

verzoekt de Commissie om de voorschriften voor de energie-efficiëntie van elektrische en elektronische apparaten voor alle doeleinden ten minste om de vijf jaar op basis van het „toprunner”-beginsel aan te passen aan de ontwikkelingen op de markt, en de bestaande programma's voor etikettering en efficiëntiecategorieën voor apparatuur te actualiseren, om zo te vermijden dat de consument onjuiste informatie krijgt;

74.

verzoekt de Commissie om op EU-niveau scherpe doelstellingen vast te stellen en een geïntegreerd industriebeleid te ontwikkelen dat erop gericht is om de toegang tot de markt en de toepassing van energie-efficiënte technologieën te waarborgen, met inbegrip van de ontwikkeling van gemeenschappelijke doelstellingen op technologisch gebied (zoals passiefhuizen), een intensievere toepassing van geïntegreerde beleidsstrategieën, zoals leidende markten en groene openbare aanbestedingen, en het bevorderen van regels met betrekking tot productontwikkeling en minimumnormen;

75.

verzoekt de Commissie om het verbod op apparaten met een hoog stand-byverbruik consequent toe te passen en in een volgende stap bij de omzetting van de richtlijn inzake ecologisch ontwerp (7) te overwegen een uitschakelfunctie voor apparaten verplicht te stellen, en ook voor grote motoren alsmede apparaten en machines voor industrieel gebruik een automatische uitschakeling en spaarstanden voor te schrijven;

76.

staat erop dat de in 2006 aangenomen eisen met betrekking tot de installatie van slimme meters snel en strikt ten uitvoer worden gelegd om het bewustzijn bij de consumenten ten aanzien van hun energieverbruik te vergroten en de aanbieders van energie te helpen om doelmatiger in te spelen op de vraag;

77.

stelt vast dat het Europees economisch en maatschappelijk model gebaseerd is op mobiliteit en beschikbaarheid van personen en goederen, waarbij een efficiënt gebruik van de tijd altijd voorrang krijgt boven een efficiënt gebruik van hulpbronnen, en dat deze twee factoren in de toekomst zullen moeten worden gecombineerd;

78.

verzoekt de Europese Investeringsbank en haar dochter voor risicokapitaalactiviteiten, het Europees Investeringsfonds, om hun steun voor de vergroting van de energie-efficiëntie en de ontwikkeling van hernieuwbare energie aanzienlijk uit te breiden;

79.

wijst de betrokken actoren erop dat ook de vervoerssector zich moet houden aan de klimaatdoelstellingen van de EU om de uitstoot van CO2 voor 2020 met ten minste 20%, en als er een internationale overeenkomst is, met ten minste 30% ten opzichte van 1990 te verlagen, en de energie-efficiëntie in diezelfde periode met 20% te verhogen;

80.

pleit voor een alomvattende policy-mix van maatregelen die elkaar versterken en de basis zijn voor een duurzaam vervoersbeleid, met een verdere ontwikkeling van de autotechnologie (ecologische innovaties), een sterker gebruik van alternatieve energiebronnen in het vervoer, het opzetten van distributienetwerken voor schone brandstoffen, een sterker gebruik van alternatieve aandrijvingen, intelligent verkeersmanagement, een andere rijstijl, een ander gebruik van personenwagens, een verbeterde logistiek, de toepassing van „groene corridors” en ICT voor vervoer, een CO2-heffing en de modernisering van het openbaar vervoer om het doel van nulemissies te bereiken zonder de groeiende mobiliteitsbehoefte als een aspect van onze huidige levenswijze te negeren; wijst erop dat dit alles kan worden versterkt door duidelijke preferenties bij overheidsopdrachten;

81.

is van mening dat speciale prioriteit moet worden gegeven aan het beginsel „de vervuiler betaalt”, en eist dat alle vervoersmodi volledig worden betrokken bij het internaliseren van hun externe kosten; wijst erop dat voor het bereiken van dit doel een adequate economische omgeving nodig is en verzoekt de lidstaten daarom om de betrokken belastingtarieven en heffingen te herzien;

82.

verwelkomt de bestandsopname door de Commissie van de emissies van de vervoerssector (Greening Transport Inventory), waarin de bestaande en nog nodige wetgevingsmaatregelen voor een duurzame groei van de vervoerssector worden genoemd;

83.