19.2.2009   

NL

Publicatieblad van de Europese Unie

CE 41/1

—

gezien de mededeling van de Commissie getiteld „Een concurrerend regelgevingskader voor de automobielindustrie voor de 21e eeuw — Standpunt van de Commissie over het eindverslag van de CARS 21-groep op hoog niveau — Een bijdrage tot de strategie van de EU voor groei en werkgelegenheid”(COM(2007)0022),

—

gezien de conclusies van het voorzitterschap van de Raad Concurrentievermogen van 21 en 22 mei 2007,

—

gezien het eindrapport van de groep op hoog niveau met als titel „CARS 21: een concurrerend regelgevingsstelsel voor de automobielindustrie voor de 21e eeuw”,

—

gelet op artikel 45 van zijn Reglement,

—

gezien het verslag van de Commissie industrie, onderzoek en energie en de adviezen van de Commissie internationale handel, de Commissie economische en monetaire zaken, de Commissie werkgelegenheid en sociale zaken, de Commissie milieu, volksgezondheid en voedselveiligheid, de Commissie interne markt en consumentenbescherming, de Commissie vervoer en toerisme en de Commissie juridische zaken (A6-0494/2007),

A.

in overweging van de reactie van de Commissie op het rapport van de CARS 21-groep op hoog niveau, waarin alle belanghebbenden zijn bijeengebracht om de voornaamste beleidsgebieden die gevolgen hebben voor de communautaire automobielindustrie aan een onderzoek te onderwerpen en aanbevelingen te doen voor een toekomstig regelgevingskader,

B.

overwegende dat de automobielindustrie voor de EU een van de belangrijkste economische sectoren is, die jaarlijks 19 miljoen voertuigen produceert en 2,3 miljoen rechtstreekse banen oplevert en daarnaast nog eens 10 miljoen banen in aanverwante sectoren,

C.

overwegende dat een markt met vele merken voor reserveonderdelen, evenals de markten voor onderhoud en reparatie van voertuigen een cruciale rol vervullen bij het bieden van betaalbare mobiliteit, bij de verruiming van de keuzevrijheid als consument voor de 270 miljoen autobezitters in de EU voor het onderhoud van hun voertuigen, bij het veilig en schoon houden van de voertuigen die op de Europese wegen rijden en ten slotte door het verschaffen van werkgelegenheid aan 3,5 miljoen mensen in kleine en middelgrote bedrijven (KMO's) bij het behoud van een solide positie voor de KMO's in Europa,

D.

overwegende dat de Commissie een geïntegreerde strategie bevordert om te bewerkstelligen dat bedrijven in de EU concurrerend blijven in een steeds mondialer wordende omgeving, en overwegende dat deze strategie is uitgezet in zijn mededeling met als titel 'Europa als wereldspeler: wereldwijd concurreren — Een bijdrage aan de EU-strategie voor groei en werkgelegenheid' (COM(2006)0567), in zijn werkdocument met als titel 'Europa als wereldspeler: een sterker partnerschap voor markttoegang ten behoeve van Europese exporteurs — Effectbeoordeling' (SEC(2007)0452) en in zijn mededeling met als titel 'Europa als wereldspeler: de handelsbeschermingsinstrumenten van Europa in een veranderende wereldeconomie — Groenboek voor een openbare raadpleging' (COM(2006)0763),

E.

overwegende dat de strategie die is uitgezet in die documenten momenteel wordt toegepast bij de onderhandelingen over diverse bilaterale en regionale vrijhandelsovereenkomsten,

F.

overwegende dat de automobielindustrie van lidstaat tot lidstaat aanzienlijke verschillen vertoont met betrekking tot strategie, structuur en mondiaal bereik, en overwegende dat bij de ontwikkeling van een nieuwe en meer mondiaal gerichte handelsstrategie dan ook volledig rekening moet worden gehouden met deze verschillen,

G.

overwegende dat de automobielindustrie van de EU in 2006 ongeveer 20 % van haar productie heeft geëxporteerd en dat de export van motorvoertuigen en onderdelen en toebehoren voor motorvoertuigen in 2004 respectievelijk 8,7 % en 2,8 % bedroeg van de industriële export van de EU, waarmee wordt aangegeven hoe buitengewoon gevoelig de automobielindustrie is voor exportvoorwaarden, en overwegende dat het externe EU-handelsoverschot met betrekking tot transportmaterieel in 2004 op 60,2 miljard EUR werd geraamd; voorts overwegende dat de vooraanstaande positie van de EU in de wereld hoofdzakelijk te danken is aan het feit dat het de grootste autoproducent van de wereld is en de op een na grootste producent van vrachtwagens, alsook aan de omvang en stabiliteit van de interne markt, de toenemende internationalisering van de motorvoertuigensector, de reputatie van Europese merken en de kwaliteit van Europese diensten, de sterke exportpositie die Europese fabrikanten hebben weten op te bouwen en hun opmerkelijke aanwezigheid op markten met een hoog groeipotentieel;

1.

is ingenomen met het eindrapport van de CARS21-groep op hoog niveau en de mededeling van de Commissie, waarin de richting van het toekomstige beleid inzake de automobielindustrie wordt aangegeven;

2.

spreekt de hoop uit dat de parlementen van de lidstaten en hun regionale parlementen zich zullen willen aansluiten bij de uitkomst van het CARS 21-proces; stelt zich op het standpunt dat een door het Parlement gecoördineerd interparlementair netwerk voor de bestudering van kwesties betreffende de automobielindustrie reële voordelen zou opleveren in termen van verkeersveiligheid, milieubescherming, innovatie en concurrentievermogen;

3.

roept de overheden van de lidstaten ertoe op nauw met de Commissie samen te werken bij de tenuitvoerlegging van de CARS 21-aanbevelingen; vestigt met name de aandacht op de noodzaak ervoor te zorgen dat nieuwe regelgeving die de automobielsector aangaat op een gecoördineerde manier wordt ingevoerd en dat verstoringen van de interne markt daarbij worden vermeden;

4.

onderstreept de noodzaak het EU-typegoedkeuringssysteem voor alle motorvoertuigen verder te verbeteren;

5.

spreekt opnieuw zijn steun uit voor een doeltreffende typegoedkeuringsprocedure, zoals aangegeven in zijn standpunt vastgesteld in tweede lezing op 10 mei 2007 met het oog op de aanneming van een richtlijn van het Europees Parlement en de Raad tot vaststelling van een kader voor de goedkeuring van motorvoertuigen en aanhangwagens daarvan en van systemen, onderdelen en technische eenheden die voor dergelijke voertuigen zijn bestemd (1);

6.

roept de Commissie ertoe op het Parlement jaarlijks verslag uit te brengen over het functioneren van typegoedkeuringsprocedures en over het daarop in het kader van de comitologie uitgevoerde toezicht;

7.

verzoekt de Commissie toe te zien op een adequate uitvoering van Verordening (EG) nr. 1400/2002 van 31 juli 2002 (2)(de zgn. groepsvrijstellingsverordening) betreffende de distributie van motorvoertuigen in de EU; is voorts van mening dat wanneer die verordening wordt herzien, het directoraat-generaal Mededinging van de Commissie zichzelf dient te beschouwen als een onderdeel van de geïntegreerde wetgevingsstrategie voor deze sector;

8.

stelt voor de herziening van de groepsvrijstellingsverordening met het oog op de versterking van het concurrentievermogen van de automobielsector van de EU te koppelen aan de tussentijdse herziening van CARS 21, om aldus de samenwerking tussen exploitanten in de sector te vergemakkelijken, onrechtmatig gebruik van overheidssteun te voorkomen en het internationaal gevoerde concurrentiebeleid te ondersteunen;

9.

roept de Commissie op maatregelen voor te stellen voor een registratieprocedure die de grensoverschrijdende verkoop van met name tweedehandsauto's vergemakkelijkt; steunt de standpunten van de Commissie inzake de procedures voor de registratie van motorvoertuigen (3) en de problemen die bepaalde nationale regels opleveren voor de werking van de interne markt; wijst op de invloed van deze nationale regels op economische sectoren zoals leasing en verhuur van voertuigen; roept de lidstaten ertoe op in hun regelgeving zo snel mogelijk de nodige aanpassingen aan te brengen;

10.

vestigt in het bijzonder de aandacht op de onlangs aangenomen wetgevingsbepalingen inzake after-marketonderdelen, die van invloed zijn op veiligheid en milieuprestaties, en merkt op dat deze bepalingen één markt voor dergelijke onderdelen zal doen ontstaan;

11.

neemt er met voldoening kennis van dat in Verordening (EG) nr. 715/2007 van het Europees Parlement en de Raad van 20 juni 2007 betreffende de typegoedkeuring van motorvoertuigen met betrekking tot emissies van lichte personen- en bedrijfsvoertuigen (Euro 5 en Euro 6) en de toegang tot reparatie- en onderhoudsinformatie (4) en in Verordening (EG) nr. 1400/2002 bepalingen zijn opgenomen die onbeperkte toegang voorschrijven tot adequate technische informatie betreffende voertuigreparaties, en dringt er bij de Commissie op aan haar inspanningen voort te zetten om de bepalingen van het mededingingsrecht dat voor de automobielsector van toepassing is in de gehele Gemeenschap te handhaven;

12.

roept de Commissie ertoe op effectieve concurrentie in de after-salesmarkt van de automobielsector te blijven bevorderen door in haar toekomstige beleid ten aanzien van de automobielsector en in alle wetgeving die voortbouwt op Verordening (EG) nr. 1400/2002 — die op 31 mei 2010 afloopt — de keuzevrijheid van de consument en effectieve toegang voor onafhankelijke marktdeelnemers tot technische informatie, opleiding, reserveonderdelen, voor meerdere merken bruikbare diagnostische instrumenten en testapparatuur als uitgangspunt te hanteren;

13.

wijst op het belang voor de consument van informatie inzake betrouwbaarheid in het gebruik en duurzaamheid, die verkregen wordt via brede consumentenenquêtes; merkt op dat de overheid het voeren van dergelijke enquêtes zou kunnen vergemakkelijken door de registratie-instanties toe te staan contactgegevens te verstrekken van voertuigeigenaren die bereid zijn daaraan mee te werken;

14.

dringt er bij de Commissie op aan het beginsel van de „vrije repareerbaarheid” van voertuigen in alle nieuwe wetgevingsinitiatieven als richtsnoer te hanteren en alle relevante directoraten-generaal daarbij te betrekken, zodat de keuzevrijheid voor de consument en de concurrentie op de after-salesmarkt kunnen worden gegarandeerd; is van mening dat dit ook van toepassing zou moeten zijn op toekomstige maatregelen ter bevordering van nieuwe informatie- en communicatietechnologieën voor voertuigen en van intelligente vervoerssystemen;

15.

dringt er bij de Commissie op aan met voorstellen te komen voor het creëren van een interne markt voor klantspecifieke en voor tuningdoeleinden bestemde onderdelen, zoals speciale banden, velgen en andere tuner- en reserveonderdelen, aangezien de bestaande diversiteit aan nationale regels een belemmering vormt voor de verdere ontwikkeling van deze sector, die dan ook gebaat zou zijn bij wetgevingsharmonisatie op EU-niveau en adequate bescherming van intellectuele eigendom;

16.

roept de Commissie ertoe op de strijd tegen de import van nagemaakte auto-onderdelen op te voeren;

17.

wijst er met nadruk op dat overbodige bureaucratische rompslomp, die o.a. het gevolg is van elkaar overlappende regelingen welke voortvloeien uit internationale verdragen, moet worden teruggedrongen;

18.

onderstreept de cruciale rol die de beginselen inzake betere regelgeving (bijvoorbeeld een adequate effectbeoordeling, toepassing van het kosteneffectiviteitsbeginsel, goed op elkaar afgestemde leveringstermijnen, enz.) vervullen bij het scheppen van een concurrerend regelgevingskader voor de automobielindustrie, zoals dat wordt ondersteund door het CARS 21-proces; wijst erop dat de routekaart voor regelgeving een integraal bestanddeel vormt van het uiteindelijke CARS 21-rapport en derhalve dient te worden gerespecteerd;

19.

erkent dat beter geconcipieerde, transparante voorschriften die aansluiten bij de bestaande maatschappelijke en ecologische behoeften en zonder uitzondering worden toegepast en ingebed in het internationale regelgevingskader voor de automobielindustrie, kunnen bijdragen aan een beter concurrentievermogen en billijker mededingingsvoorwaarden in deze bedrijfstak;

20.

is van mening dat strategische normalisatie een essentiële aanjager is van concurrentie; verzoekt de Commissie derhalve aan te sturen op Europese normen die overal ter wereld worden erkend;

21.

is verheugd over het voornemen van de Commissie om 38 communautaire richtlijnen te vervangen door bestaande VN/ECE-reglementen en de mogelijkheid te introduceren om automatisch of virtueel testen mogelijk te maken, en verzoekt de Commissie het proces van vereenvoudiging in de wetgeving voort te zetten; wijst er met nadruk op dat het deze voorstellen alleen wil steunen op de nadrukkelijke voorwaarde dat het Parlement zich het recht voorbehoudt aan te sturen op regelgeving die losstaat van het VN/ECE-stelsel wanneer dat naar zijn oordeel noodzakelijk is om aan de EU-verplichtingen te voldoen;

22.

verwelkomt het voorstel van de Commissie om het Parlement jaarlijks verslag uit te brengen over de voortgang die op het niveau van de VN/ECE en in het kader van de comitologie is geboekt;

23.

staat positief tegenover de wens van de Commissie om een mechanisme voor herziening en evaluatie in het leven te roepen, gezien het technologie- en ontwikkelingsintensieve karakter van de automobielindustrie; is echter ook van mening dat er in de wetgeving meer gebruik zou moeten worden gemaakt van zgn. 'horizonbepalingen' om te voorkomen dat de wetgeving de technologische vorderingen die voortdurend plaatsvinden als gevolg van onderzoek en ontwikkeling (O&O) en van de marktwerking zou belemmeren of tegenwerken;

24.

roept de Commissie ertoe op zo spoedig een begin te maken met de vereenvoudiging van de Richtlijnen 74/297/EEG (5), 76/115/EEG (6) en 78/932/EEG (7), alsook van VN/ECE-reglement nr. 122;

25.

merkt op dat door de communautaire wetgeving een markt wordt gereguleerd waarin per jaar 17 à 18 miljoen voertuigen worden verkocht, hetgeen overeenkomt met de automobielmarkt in de Verenigde Staten; verwacht dat de toepassing van een ambitieus uitstootreductiebeleid over de hele wereld een positief effect zal hebben in termen van door de vervoerssector geproduceerde emissies;

26.

is van mening dat individuele mobiliteit en de automobielsector moeten worden beschouwd in een bredere context van duurzame mobiliteit; is voorts van mening dat mobiliteit en milieubescherming elkaar niet noodzakelijkerwijs uitsluiten en dat de autotechnologie van de toekomst deze met elkaar zal moeten helpen verzoenen; is namelijk van oordeel dat de problematiek van de klimaatverandering ook mogelijkheden biedt voor technologische vooruitgang en innovatie;

27.

geeft zich rekenschap van het belang van voertuigen voor de mobiliteit van ouderen, in het bijzonder op het platteland, alsook voor die van gehandicapten;

28.

roept de Commissie ertoe op de voorwaarden te scheppen die nodig zijn voor een uit milieuoogpunt duurzaam wegvervoer dat de flexibiliteit van de productiesystemen ten goede komt en waardoor het kwalificatieniveau van de beroepsbevolking in de EU wordt verhoogd;

29.

is van mening dat de invoering van normen inzake de uitstoot van verontreinigende stoffen zeer succesvol is gebleken en al heeft geresulteerd in de bouw van bijzonder schone personenauto's; onderstreept dat het van groot belang is dat dit succes bij zware bedrijfsvoertuigen wordt geëvenaard; is van mening dat de voordelen van een strenge milieuwetgeving op EU-niveau voor de automobielsector zich tot ver buiten de EU-markt zouden uitstrekken;

30.

is ingenomen met de snelle invoering van de Euro 5- en Euro 6-normen voor beperking van de uitstoot van verontreinigende stoffen door personenauto's;

31.

is van mening dat verbetering van de luchtkwaliteit, afgezien van de introductie van minder vervuilende voertuigen, alleen kan worden verkregen door het wagenpark sneller te vervangen; is voorts van mening dat er financiële maatregelen dienen te worden genomen om de consumenten ertoe aan te sporen hun oude auto's door minder vervuilende voertuigen te vervangen;

32.

verwelkomt in dit verband het voorstel om Richtlijn 98/70/EG van het Europees Parlement en de Raad van 13 oktober 1998 betreffende brandstofkwaliteit en dieselbrandstoffen (8)(richtlijn brandstofkwaliteit) in dier voege te herzien dat ook rekening wordt gehouden met de uitstoot van tijdens de levenscyclus van brandstoffen voor het wegvervoer geproduceerde broeikasgassen;

33.

roept de Commissie er in het kader van de communautaire wetgeving toe op een begin te maken met de herevaluatie en herziening van emissietestprocedures, zodat deze een betere afspiegeling vormen van de reële gebruiksvoorwaarden, zonder dat een en ander afbreuk mag doen aan de thans gevoerde discussie omtrent de CO2-uitstoot van auto's;

34.

is zeer bezorgd over het feit dat Richtlijn 2000/53/EG van het Europees Parlement en de Raad van 18 september 2000 betreffende autowrakken (9) niet op een uniforme manier wordt toegepast; beschouwt deze richtlijn als onvoldoende ambitieus;

35.

is verheugd over de plannen van de Commissie om de uitstoot van CO2 van personenauto's te verminderen; is van mening dat een geïntegreerde aanpak, waarbij alle mogelijkheden om de CO2-uitstoot te verminderen in aanmerking worden genomen, waaronder infrastructuur, rijgedrag, de invoering van een systeem van stimuleringsmaatregelen voor het gebruik van schonere voertuigen, biobrandstoffen en voertuigtechnologie, hiervoor het meest geschikt is; spoort de Commissie ertoe aan zich te beraden over de ontwikkeling van een gemeenschappelijke kaderrichtlijn voor de gecoördineerde toepassing van technologisch neutrale en waar mogelijk geharmoniseerde en aan CO2 gerelateerde fiscale prikkels die reële mogelijkheden bieden om de CO2-uitstoot terug te dringen zonder dat dit tot concurrentieverstoringen leidt; dringt er bij de Raad op aan tot overeenstemming te komen inzake het voorstel van de Commissie om de belasting op personenauto's te koppelen aan de uitstoot van verontreinigende stoffen zoals CO2, om zo een verdere fragmentering van de interne markt als gevolg van de uiteenlopende toepassing van de regelgeving door de lidstaten te voorkomen;

36.

dringt er bij de Commissie op aan ambitieuze, maar realistische doelstellingen te formuleren, daarbij rekening houdend met de reële situatie op de EU-markt, waar het vernieuwingstempo van het wagenpark momenteel onder de 10 % per jaar ligt; wijst derhalve met nadruk op het feit dat de betaalbaarheid van nieuwe auto's een essentiële rol vervult bij het verwezenlijken van de communautaire doelstelling; benadrukt tevens dat, hoe ambitieuzer de verplichte doelstellingen voor de uitstoot van CO2 zijn, des te meer tijd de automobielindustrie dient te krijgen om zich aan te passen;

37.

herinnert de Commissie eraan dat de ontwikkeling van nieuwe types personenauto's tussen de 5 en 7 jaar vergt; is daarom van mening dat het vastleggen van bindende doelstellingen de automobielindustrie in principe voldoende tijd zou moeten bieden om zich daarnaar in te richten; verzoekt de Commissie derhalve geen definitieve bindende doelstellingen voor CO2-emissies vast te stellen die vóór 2015 van kracht worden;

38.

is van mening dat een gemiddelde CO2-doelstelling van 125 g/km voor nieuwe personenauto's tegen 2015 haalbaar zou moeten zijn; benadrukt dat de Commissie ambitieuzere langetermijndoelstellingen voor beperking van de CO2-uitstoot in de automobielsector zou moeten nastreven; acht het daarbij van cruciaal belang dat de streefwaarden zouden moeten worden gedifferentieerd naargelang van het gewicht van de desbetreffende voertuigen;

39.

neemt kennis van het plan van de Commissie om voor agrobrandstoffen een bindende doelstelling vast te leggen en dringt er bij de Commissie op aan een bindend, allesomvattend certificatiesysteem te ontwikkelen voor de agrobrandstoffen die op de EU-markt worden aangeboden; is van mening dat de certificatiecriteria zodanig moeten worden opgesteld dat de uitstoot van broeikasgas gedurende de gehele levenscyclus ten opzichte van conventionele brandstoffen met minimaal 50 % moet worden verminderd, naast de milieu- en sociale criteria;

40.

merkt op dat, om een intensiever gebruik van biobrandstoffen en waterstof ter optimalisering van de milieuprestaties te kunnen realiseren, het van essentieel belang is op plaatselijk niveau de nodige netwerken te creëren om de bevoorrading van de bevolking veilig te stellen;

41.

stelt zich op het standpunt dat de maatregelen ter beperking van de CO2-uitstoot meer moeten worden toegespitst op het bijbrengen van meer besef aan automobilisten omtrent zuinig rijgedrag en het optimaal gebruiken van nieuwe technologieën;

42.

is van mening dat het kweken van meer begrip bij de consument door het verschaffen van duidelijker etikettering omtrent brandstofrendement en betere gegevens omtrent de uitstoot van verontreinigende stoffen ertoe zal bijdragen CO2-reducties te realiseren; dringt er derhalve op aan dat Richtlijn 1999/94/EG van het Europees Parlement en de Raad van 13 december 1999 betreffende de beschikbaarheid van consumenteninformatie over het brandstofverbruik en de CO2-uitstoot bij het op de markt brengen van nieuwe personenauto's (10) in dier voege wordt herzien dat rekening wordt gehouden met de beste praktijken die op dit moment verwezenlijkt zijn;

43.

wijst er nogmaals op dat een vermindering van de CO2-uitstoot door personenauto's het makkelijkst kan worden bereikt door herstructurering van de openbaarvervoerssystemen;

44.

erkent de voortrekkersrol die de Internationale Automobielfederatie (FIA) vervult bij de introductie van innovatieve veranderingen op het gebied van milieutechnologie die kunnen leiden tot vermindering van de CO2-uitstoot en daarmee gepaard gaande energie-efficientie voor alle nieuwe auto's;

45.

dringt er bij de FIA op aan zich nog meer in te zetten voor bevordering van innovatief onderzoek op het gebied van wegvervoer, dat onder andere gericht moet zijn op verbetering van het energie-efficiëntie van auto's;

46.

onderkent de rol die de autosport kan vervullen bij het veranderen van de houding en het gedrag van consumenten ten aanzien van milieuvriendelijke technologie; verzoekt de FIA en andere spelers die bij het Formule-1-racegebeuren zijn betrokken derhalve hun regels dienovereenkomstig aan te passen, opdat milieuvriendelijke technologieën zoals biobrandstoffen, viercilindermotoren of hybride motoren gemakkelijker kunnen worden toegepast;

47.

dringt aan op het opzetten van een studie om de aanvullende niet-technische maatregelen in kaart te brengen die zijn toegepast om de CO2-uitstoot in de EU te verminderen;

48.

verheugt zich over de inspanningen van de Commissie om het aantal slachtoffers bij verkeersongevallen terug te dringen, onder andere door de invoering van essentiële nieuwe technologieën; dringt er bij de Commissie op aan te waarborgen dat de in te voeren voorschriften met betrekking tot veiligheidsinrichtingen in voertuigen worden toegepast conform de beginselen van betere regelgeving waarover de groep op hoog niveau CARS 21 overeenstemming heeft bereikt; wijst met nadruk op de noodzaak van een geïntegreerde aanpak die verbeteringen in de voertuigtechnologie omvat, alsook maatregelen op het gebied van infrastructuur en opleiding, voorlichting en wetshandhaving, ten einde op een kosteneffectieve manier de veiligheidsdoelstellingen voor het wegverkeer te bereiken;

49.

erkent de katalyserende rol die wordt vervuld door de markt voor topmodellen, waar nieuwe technologieën over het algemeen voor het eerst worden geïntroduceerd; wijst er echter op dat bijkomende veiligheidssystemen het gewicht van personenauto's verder kunnen doen toenemen, hetgeen weer leidt tot hogere CO2-emissies;

50.

uit zijn bezorgdheid over het negatieve effect dat voertuigen bij hogere snelheden op de verkeersveiligheid kunnen hebben; pleit in dit verband voor toepassing van de aanbevelingen die worden gedaan in de in 2007 door het Internationaal Comité voor de keuring van motorvoertuigen (CITA) gepubliceerde studie naar de toekomstige opties voor het toezicht op de geschiktheid voor het wegverkeer van motorvoertuigen; pleit voor ondersteuning van een campagne voor „veilige tuning” en voor maatregelen om zo snel mogelijk over te gaan tot het geleidelijk als standaarduitrusting introduceren van elektronische stabiliteitscontrolesystemen (ESC);

51.

roept de Commissie ertoe op het verkeersveiligheidssysteem te verbeteren door de lidstaten te verplichten de opleidingseisen voor leerling-bestuurders aan te scherpen, op grotere schaal verplichte scholing in te voeren en regels te introduceren voor de periodieke bijscholing van beroepschauffeurs;

52.

roept de Commissie er voorts toe op uitvoering te geven aan de voor 2007-2009 aangekondigde evaluatie van de voorwaarden die moeten worden vervuld om te bewerkstelligen dat de maatregelen ter beperking van het aantal verkeersslachtoffers daadwerkelijk effect sorteren;

53.

verzoekt de Commissie een systeem te ontwikkelen waarbij het autofabrikanten wordt toegestaan om zonder zich aan sancties bloot te stellen auto's te produceren die meer CO2 uitstoten indien deze extra uitstoot het gevolg is van op EU-niveau getroffen wettelijk bindende veiligheidsmaatregelen;

54.

is niet van mening dat het voeren van licht overdag in de gehele EU verplicht dient te worden gesteld;

55.

dringt er bij de Commissie op aan prioriteit toe te kennen aan het verbeteren van de regeling voor grensoverschrijdende voertuiginspecties en voor de grensoverschrijdende inning van boetes die zijn opgelegd wegens verkeersovertredingen in een andere lidstaat;

56.

stelt zich op het standpunt dat de automobielsector in de EU een van de meest concurrerende industrieën ter wereld is; is echter van mening dat oneerlijke concurrentie en het niet respecteren van intellectuele-eigendomsrechten een bedreiging vormen voor deze positie;

57.

onderstreept het belang van de WTO voor de automobielindustrie in een steeds mondialer wordende handelsomgeving; acht het van zeer groot belang dat de thans in het kader van de Doha-ontwikkelingsronde gevoerde onderhandelingen ertoe leiden dat de markten in derde landen — en met name in potentieel omvangrijke markten in opkomende derde landen — zo toegankelijk mogelijk worden;

58.

onderstreept het belang van de geschillenbeslechtingprocedure van de WTO voor het oplossen van problemen die verband houden met de export naar derde landen; herinnert aan de positieve resultaten die zijn behaald bij de geschillen welke aan de WTO zijn voorgelegd met betrekking tot Canada, India en Indonesië;

59.

roept de Commissie op tot voorzichtigheid bij haar pogingen om te komen tot een principiële herziening van de gehanteerde handelsbeschermingsinstrumenten; wijst er in dat verband op dat de automobielindustrie het slachtoffer kan worden van concurrentieverstorende praktijken van derde landen en roept de Commissie er derhalve toe op bij de bescherming van de EU-industrie tegen oneerlijke praktijken vast te houden aan de filosofie die aan de handelsbeschermingsinstrumenten ten grondslag ligt;

60.

wijst er eens te meer op dat het succesvol afronden van multilaterale handelsbesprekingen voor de EU een prioriteit dient te blijven; steunt de Commissie niettemin in haar voornemen om vooral in Azië nieuwe bilaterale handelsovereenkomsten te sluiten teneinde betere voorwaarden voor markttoegang te verkrijgen; onderstreept dat vrijhandelsovereenkomsten er altijd op gericht moeten zijn zich te verzekeren van een hoog niveau van toegang tot de markt van het partnerland; dringt erop aan dat het EU-beleid de concurrentiepositie dient te handhaven van automobielfabrikanten uit de EU die zowel in de EU als in landen buiten de EU opereren; is ervan overtuigd dat het sluiten van bilaterale overeenkomsten tussen de EU en de ASEAN, India en de Mercosur voor de automobielindustrie van groot belang is;

61.

dringt er bij de Commissie op aan in het kader van de thans lopende onderhandelingen tussen de EU en Korea voor een vrijhandelsovereenkomst te bedingen dat Korea alle bestaande tarifaire en non-tarifaire belemmeringen moet opheffen en geen nieuwe in het leven mag roepen, en dat het zich meer aan de VN/ECE-reglementen moet houden; verlangt van de Commissie dat zij zich beraadt over een strategie die resulteert in de geleidelijke afschaffing — met waarborgen — van de invoertarieven van de EU, en pleit er derhalve voor deze geleidelijke afschaffing gepaard te laten gaan met de opheffing van non-tarifaire belemmeringen van Koreaanse zijde;

62.

wijst er eens te meer op dat Korea de VN/ECE-Overeenkomst van 1958 heeft getekend en geratificeerd, en dat het zich derhalve heeft verplicht tot naleving van VN/ECE-voorschriften; dringt er bij de Commissie op aan dit aspect bij toekomstige onderhandelingen te blijven benadrukken en op de snelle uitvoering daarvan te blijven aandringen; merkt op dat in iedere eventueel te sluiten vrijhandelsovereenkomst hoe dan ook duidelijk moet worden vastgelegd dat Korea de invoer op de Koreaanse markt van auto's uit de EU die aan de VN/ECE-normen voldoen moet toestaan;

63.

roept de Commissie ertoe op na te gaan in hoeverre de mogelijkheid bestaat tot het opzetten van een werkgroep voor auto's en tot het invoeren van een speciale versnelde geschillenbeslechtingsprocedure voor automobielgerelateerde maatregelen, zoals die welke werd opgenomen in de vrijhandelsovereenkomst tussen de VS en Korea;

64.

onderstreept het belang van een nauw partnerschap met China bij de ontwikkeling van een regelgevingskader voor eerlijke concurrentieverhoudingen; stelt zich op het standpunt dat effectieve bescherming van intellectuele-eigendomsrechten een conditio sine qua non is voor een dergelijk partnerschap;

65.

is ingenomen met het verzoek van de Commissie tot instelling van een WTO-panel voor het oplossen van nog uitstaande kwesties met betrekking tot de door China toegepaste regeling voor geïmporteerde onderdelen van motorvoertuigen, die volgens de Commissie in strijd is met diverse bepalingen van verschillende WTO-overeenkomsten;

66.

steunt de stappen die de Commissie heeft ondernomen in zaken die verband houden met de in China geldende regelgeving en die ten doel hebben Europese bedrijven welke op die markt opereren billijke regelgevingsvoorwaarden en rechtszekerheid te bieden;

67.

wijst erop dat de communautaire bandenindustrie een belangrijke bijdrage levert aan het succes van de Europese automobielsector; dringt er derhalve bij de Commissie op aan een grondig onderzoek in te stellen naar de onverantwoorde technische handelsbelemmeringen in de vorm van bijvoorbeeld lokale technische voorschriften waarmee de bandenindustrie in een aantal belangrijke opkomende Aziatische markten zou worden geconfronteerd;

68.

beschouwt de resultaten die met behulp van O&O-financiering en -samenwerking in het kader van programma's zoals het zevende kaderprogramma voor activiteiten inzake onderzoek, technologische ontwikkeling en demonstratie, het kaderprogramma voor concurrentievermogen en innovatie en i2010 zijn behaald als zeer bemoedigend; spoort de Commissie ertoe aan de werkprogramma's meer specifiek te richten op de behoeften van de automobielsector die zullen ontstaan als gevolg van nieuwe wetgeving of van bindende doelstellingen die nog in het verschiet liggen;

69.

roept de Commissie ertoe op vóór 2012 een strategie te ontwikkelen om de O&O-uitgaven voor de automobielindustrie fors te verhogen, en daarbij speciaal aandacht te besteden aan toeleveringsbedrijven;

70.

dringt er bij de lidstaten op aan iedere eventuele verhoging van de O&O-uitgaven voor de automobielsector afhankelijk te stellen van het bindende karakter van de CO2-emissiedoelstellingen;

71.

onderstreept daarnaast ook de noodzaak van een omslag in het autogebruik in steden; is van mening dat naast zuiniger auto's ook de invoering van elektrische stadsauto's van wezenlijk belang is; dringt daarom aan op steun voor onderzoek naar en ontwikkeling van de technologieën die daarvoor noodzakelijk zijn;

72.

roept alle lidstaten en EU-instellingen ertoe op de nodige steun te verlenen voor het onderzoek naar en de ontwikkeling van baanbrekende technologieën zoals waterstofmotoren, brandstofcellen of hybride voertuigen;

73.

wijst met nadruk op het potentieel van informatie- en communicatietechnologieën (ICT) om schadelijke milieu- en gezondheidseffecten, ongevallen en energieverspilling te helpen voorkomen wanneer deze EU-breed worden ingezet in een netwerk van intelligente verkeersgeleidingssystemen die ten doel hebben een vlotte doorstroming van het verkeer te bewerkstelligen; is van mening dat voor de in te zetten communicatieapparatuur een EU-norm moet worden vastgesteld om in alle lidstaten effectieve communicatie tussen voertuigen en infrastructuur mogelijk te maken;

74.

is van mening dat initiatieven zoals „De intelligente auto” (11), Galileo en andere instrumenten die bijdragen aan een intelligent vervoerssysteem uiterst belangrijk zijn; roept de Commissie er derhalve toe op deze ontwikkelingen energiek te ondersteunen;

75.

spreekt zijn krachtige steun uit voor voortzetting van het onderzoek naar en de ontwikkeling van op ICT gebaseerde innovaties; is van mening dat er in het kader van het initiatief „De intelligente auto” nieuwe technologische ontwikkelingen op gang kunnen worden gebracht om een bijdrage te leveren aan de rationalisering van de verkeersstromen, zodat het bestuurders gemakkelijker wordt gemaakt de juiste beslissing te nemen en de kortste weg naar hun bestemming te kiezen, waardoor ook het verkeer energievriendelijker wordt; roept alle belanghebbenden, en met name de lidstaten, ertoe op de nodige maatregelen te treffen voor de implementatie van eCall;

76.

76 beschouwt de werkzaamheden die worden verricht in het kader van intelligente vervoerssystemen als een belangrijke factor voor een succesvolle automobielindustrie en om de milieueffecten die door deze bedrijfstak worden teweeggebracht te beperken; is van mening dat Galileo hierbij als een voorbeeld moet worden aangehaald en dat het vinden van een oplossing voor de financiering van Galileo via een consortium waarbij belangstellende deelnemers zich verplichten tot de verdere ontwikkeling van het project, prioriteit moet krijgen;

77.

is van mening dat één van de eerste door het Europees Instituut voor Innovatie en Technologie op te zetten kennis- en innovatiegemeenschappen zich moet richten op het verlagen van de CO2-uitstoot in de voertuigtechnologie;

78.

acht het noodzakelijk de algemene voorwaarden te scheppen om de duurzaamheid van de automobielindustrie in de EU te waarborgen en haar in staat stellen om met steun van een hooggekwalificeerde beroepsbevolking bij vernieuwingen in de sfeer van technologie, milieu en samenleving haar leidende positie te behouden;

79.

beseft dat zowel producenten als toeleveringsbedrijven in de automobielindustrie van de EU beschikken over goed geschoolde werknemers, een factor die een belangrijke rol heeft gespeeld bij het bereiken van het hoge prestatieniveau dat de automobielindustrie in de EU bereikt;

80.

wijst op het belang van de automobielindustrie voor werkgelegenheid, groei, innovatie en concurrentievermogen; is van mening dat de automobielindustrie weliswaar substantiële veranderingen zal moeten ondergaan, maar dat er ook beleidsaanpassingen nodig zijn om te waarborgen dat de communautaire regelgeving niet leidt tot verlies van banen;

81.

stelt zich op het standpunt dat de communautaire wetgeving op het gebied van milieu, verkeersveiligheid en energie-efficiëntie tot gevolg heeft dat werknemers op een zodanige wijze moeten worden geschoold en opgeleid dat zij zich beter aan de veranderingen in de sfeer van techniek en regelgeving kunnen aanpassen en hun arbeidsvooruitzichten kunnen handhaven of verbeteren;

82.

dringt er bij de Commissie op aan ten behoeve van de automobielindustrie een coördinerende rol te vervullen met het oog op een efficiënt gebruik van de structuurfondsen en van het Europees fonds voor aanpassing aan de globalisering;

83.

dringt erop aan dat er geen Gemeenschapssteun meer wordt verleend aan bedrijven die op lidstaatniveau steun hebben ontvangen en vervolgens hun productieactiviteiten naar een ander land verplaatsen zonder volledig te hebben voldaan aan de overeenkomsten die ze met de betrokken lidstaat zijn aangegaan;

84.

onderstreept dat de EU en de lidstaten hun aandacht met betrekking tot toekomstige herstructureringsprocessen ook moeten richten op manieren om het herstructureringsproces te ondersteunen en de effecten daarvan te dempen, en om de werknemers nieuwe mogelijkheden te bieden;

85.

is van oordeel dat de instrumenten en mechanismen voor voorlichting en raadpleging waarover de werknemers beschikken, door de noodzakelijke herziening van Richtlijn 94/45/EG van de Raad van 22 september 1994 inzake de instelling van een Europese ondernemingsraad of van een procedure in ondernemingen of concerns met een communautaire dimensie ter informatie en raadpleging van de werknemers (12) moeten worden versterkt;

86.

is van mening dat op Europees niveau de werknemers meer moeten worden geraadpleegd en hun recht op informatie beter moet worden gewaarborgd, zodat zij in een eerder stadium bij de besluitvorming kunnen worden betrokken en zo de negatieve effecten van herstructurering ten dele kunnen opvangen; wijst derhalve op het belang van het voorstel betreffende het forum inzake herstructurering waarnaar in de bovengenoemde mededeling van de Commissie betreffende het verslag CARS 21 wordt verwezen;

87.

roept de sociale partners ertoe op adequate voorzieningen te treffen voor mensen die door de herstructurering van hun bedrijfstak worden bedreigd;

88.

verlangt dat werknemers beter worden geïnformeerd en geraadpleegd gedurende het proces van aanpassing van de industrie aan de nieuwe uitdagingen die het ontwerp en de productie van milieuvriendelijkere voertuigen met zich meebrengen;

89.

wijst op de noodzaak tot herziening van de thans bestaande relatie tussen fabrikanten en autodealers, die uit een oogpunt van concurrentievermogen in de communautaire automobielsector voor veel KMO's bijzonder negatieve consequenties heeft; is daarom van mening dat een stabielere samenwerking op het gebied van onderzoek en ontwikkeling en bij de uitstippeling van bedrijfsstrategieën dient te worden bevorderd; dringt er derhalve bij de Commissie en de lidstaten op aan de nodige beleidsmaatregelen of voorzieningen te treffen om deze relatie te stabiliseren en de daaraan verbonden problemen te overwinnen;

90.

wijst op het belang van een systematischer gebruik van de middelen van de Europese Investeringsbank om KMO's in de automobielsector te steunen en ze te helpen toegang te verkrijgen tot risicokapitaal;

91.

verzoekt zijn Voorzitter deze resolutie te doen toekomen aan de Raad en de Commissie.

19.2.2009   

NL

Publicatieblad van de Europese Unie

CE 41/10

—

gezien de mededeling van de Commissie over de fiscale behandeling van verliezen in grensoverschrijdende situaties (COM(2006)0824),

—

gezien de mededeling van de Commissie over de bijdrage van het belasting- en douanebeleid aan de Lissabon-strategie (COM(2005)0532),

—

gelet op de relevante jurisprudentie van het Hof van Justitie van de Europese Gemeenschappen (Hof van Justitie), met name de zaken C-250/95 (Futura Participations SA en Singer tegen Administration des contributions) (1), C-141/99 (AMID tegen Belgische Staat) (2), gevoegde zaken C-397/98 en C-410/98 (Metallgesellschaft Ltd. en anderen tegen Commissioners of Inland Revenue en HM Attorney General) (3), C-446/03 (Marks & Spencer plc/David Halsey (HM Inspector of Taxes)) (4) en C-231/05 (Oy AA) (5),

—

gezien Richtlijn 94/45/EG van de Raad van 22 september 1994 inzake de instelling van een Europese ondernemingsraad of van een procedure in ondernemingen of concerns met een communautaire dimensie ter informatie en raadpleging van de werknemers (6),

—

onder verwijzing naar zijn resolutie van 13 december 2005 over het belastingstelsel voor ondernemingen in de Europese Unie: een gemeenschappelijke geconsolideerde heffingsgrondslag voor de vennootschapsbelasting (7),

—

gezien de mededeling van de Commissie over de tenuitvoerlegging van het communautaire programma voor grotere groei en werkgelegenheid en voor een sterker concurrentievermogen van de Europese bedrijven — Vorderingen in 2006 en verdere stappen naar een voorstel voor een gemeenschappelijke geconsolideerde heffingsgrondslag voor de vennootschapsbelasting (CCCTB) (COM(2007)0223),

—

onder verwijzing naar zijn resolutie van 4 september 2007 over de evaluatie van de interne markt: hinderpalen en inefficiëntie bestrijden met betere implementatie en handhaving (8),

—

gelet op artikel 45 van zijn Reglement,

—

gezien het verslag van de Commissie economische en monetaire zaken en het advies van de Commissie juridische zaken (A6-0481/2007),

A.

overwegende dat in de nationale belastingsstelsels van de lidstaten in toenemende mate rekening moet worden gehouden met de mondialisering van de economie en moet worden omgegaan met de regels en de werking van de interne markt, teneinde de doelstellingen van de Lissabon-strategie op het gebied van groei en concurrentievermogen te verwezenlijken,

B.

overwegende dat door de mondialisering van de economie de fiscale concurrentie zodanig is toegenomen dat de gemiddelde tarieven van de vennootschapsbelasting de afgelopen 30 jaar in de industrielanden drastisch zijn gedaald,

C.

overwegende dat die daling van de belastingtarieven sinds de laatste uitbreiding van de Europese Unie nog intensiever is geworden en dat er in de lidstaten een duidelijke tendens bestaat om specifieke belastingregelingen in te voeren waarmee bijzonder mobiele ondernemingen worden aangetrokken,

D.

overwegende dat het bestaan van 27 verschillende belastingstelsels in de Europese Unie een belemmering vormt voor de soepele werking van de interne markt, aanzienlijke extra kosten veroorzaakt voor de grensoverschrijdende handel en transacties in verband met administratie en naleving, bedrijfsherstructureringen in de weg staat en tot gevallen van dubbele belastingheffing leidt,

E.

overwegende dat een vermindering van de kosten voor naleving van regelgeving ten aanzien van de verschillen in de nationale wetgevingen op de vennootschapsbelasting, een transparante regelgeving, het afbreken van fiscale hindernissen die grensoverschrijdende activiteiten in de weg staan, en het creëren van een gelijk speelveld voor EU-ondernemingen die op de interne markt actief zijn, dankzij een dynamisch bedrijfsklimaat kunnen leiden tot economische voordelen voor de gehele EU,

F.

overwegende dat een passende belastingcoördinatie op EU-niveau, waarbij niet gestreefd wordt naar harmonisatie van de belastingtarieven, ertoe kan bijdragen dat concurrentievervalsingen worden voorkomen en voordelen kan opleveren, die op ruime schaal ten goede kunnen komen aan de ondernemingen, hun werknemers en de consumenten, de lidstaten en de burgers,

G.

overwegende dat het voor het halen van de doelstellingen van de strategie van Lissabon nodig is dat de lidstaten hun belastingbeleid in toenemende mate coördineren,

H.

overwegende dat de lidstaten traditioneel hun belastingsregimes hebben trachten te coördineren door middel van een uitgebreid netwerk van bilaterale belastingverdragen waarin vraagstukken als grensoverschrijdende verliesverrekening niet volledig worden geregeld; dat binnen de Europese Unie de bilaterale benadering minder efficiënt is en minder consistentie oplevert dan een multilaterale, gecoördineerde benadering; dat een gemeenschappelijke benadering door de EU van een geconsolideerde heffingsgrondslag voor de vennootschapsbelasting — zoals het CCCTB-voorstel — de meest geschikte oplossing voor de grensoverschrijdende compensatie van verliezen en winsten op de interne markt is en tot meer transparantie, investeringen en concurrentievermogen zal leiden,

I.

overwegende dat de lidstaten uiteenlopende regels hanteren inzake de toekenning van belastingfaciliteiten voor verliezen van filialen, dochterondernemingen en onderdelen van een ondernemingsgroep en zo ondernemingsbeslissingen en het investeringsbeleid op de interne markt verstoren, met alle gevolgen van dien op lange termijn voor hun adequate industriële strategie en belastinginkomsten,

J.

overwegende dat in vrijwel alle belastingstelsels in de Europese Unie winsten en verliezen asymmetrisch worden belast, d.w.z. de winsten worden belast voor het jaar waarin zij zijn verkregen, maar de fiscale waarde van een verlies wordt niet automatisch aan de onderneming vergoed op het moment waarop het verlies wordt geleden; overwegende dat in de recente jurisprudentie van het Hof van Justitie geen behoorlijke analyse wordt gemaakt van deze tijdfactor en het belang ervan bij toenemende grensoverschrijdende investeringen in de Europese Unie,

K.

overwegende dat de invoering van een grensoverschrijdende regeling inzake verliesverrekening erop zou neerkomen dat bepaalde lidstaten zonder juridische toezeggingen afzien van inkomsten uit de vennootschapsbelasting,

L.

overwegende dat de verliezen van binnenlandse filialen automatisch worden verrekend in het nettoresultaat van de moedermaatschappij, maar dat de situatie minder duidelijk ligt bij verliezen van buitenlandse filialen en van binnenlandse en buitenlandse onderdelen van een groep,

M.

overwegende dat het ontbreken van grensoverschrijdende verliesverrekening een beletsel vormt om op sommige markten actief te worden, hetgeen vestiging in grote lidstaten in de hand werkt waar de thuismarkt voldoende groot is om eventuele verliezen te helpen opvangen,

N.

overwegende dat kleine en middelgrote ondernemingen (KMO's) als gevolg van de beschreven situatie in het nadeel zijn, omdat zij door de onzekerheid over de verliesverrekening minder gemakkelijk grensoverschrijdende investeringen doen en vaak aanloopverliezen lijden,

1.

geeft uiting aan zijn diepe verontrusting over de negatieve gevolgen die de verschillen in behandeling van grensoverschrijdende verliezen door lidstaten hebben op de werking van de interne markt;

2.

merkt op dat elke maatregel die de vrijheid van vestiging belemmert, in strijd is met artikel 43 van het EG-Verdrag en dat er derhalve gericht moet worden optreden om deze belemmering weg te nemen; herinnert eraan dat uiteenlopende regimes voor de vennootschapsbelasting hindernissen opwerpen bij de toegang tot verschillende nationale markten en voor de goede werking van de interne markt, de concurrentie verstoren en de handhaving van een gelijk speelveld voor de ondernemingen op EU-vlak beletten en daarom in die zin aandacht verdienen;

3.

is van oordeel dat gerichte maatregelen op EU-niveau op het gebied van de fiscale aftrek van grensoverschrijdende verliezen grotere voordelen zouden kunnen hebben voor de werking van de interne markt;

4.

spreekt zijn steun uit voor de mededeling van de Commissie over fiscale behandeling van verliezen in grensoverschrijdende situaties als belangrijke stap in de aanpak van de situatie, en dringt aan op een adequate coördinatie tussen de lidstaten ten aanzien van het tijdschema en de oplossingen;

5.

onderstreept dat de vaststelling en uitvoering van elke gerichte maatregel tot invoering van grensoverschrijdende verliesverrekening dient te berusten op een multilaterale, gemeenschappelijke benadering en gecoördineerd optreden van de lidstaten, teneinde een coherente ontwikkeling van de interne markt te waarborgen; herinnert eraan dat dergelijke gerichte maatregelen een tussenoplossing vormen in afwachting van de goedkeuring van de CCCTB; is van mening dat de CCCTB een omvattende langetermijnoplossing is voor fiscale hindernissen bij de grensoverschrijdende compensatie van verliezen en winsten, evenals voor interne verrekening („transfer pricing”) en grensoverschrijdende fusie-, overname- en herstructureringsoperaties en het sluitstuk zal vormen van een interne markt met eerlijke concurrentie;

6.

wijst erop dat sommige lidstaten diverse methoden hanteren ter voorkoming van dubbele belastingheffing, hetzij door in het buitenland afgedragen belastingen te crediteren (verrekeningsmethode), hetzij door buitenlandse inkomsten buiten de heffingsgrondslag te houden (vrijstellingsmethode); merkt op dat slechts enkele lidstaten die de vrijstellingsmethode toepassen, niet voorzien in de mogelijkheid van verrekening van de verliezen die door buitenlandse filialen zijn geleden;

7.

vestigt er de aandacht op dat, wanneer de door vaste inrichtingen geleden verliezen niet mogen worden verrekend met de winsten van het hoofdkantoor, de behandeling verschilt van die in een zuiver binnenlandse situatie, wat een aantasting vormt van de vrijheid van vestiging;

8.

beschouwt maatregelen ten gunste van ondernemingsgroepen die in meerdere lidstaten werkzaam zijn als prioritair, aangezien het juist deze groepen zijn die eronder te lijden hebben dat zij met betrekking tot grensoverschrijdende verliezen anders worden behandeld dan ondernemingsgroepen die in één lidstaat actief zijn;

9.

is van oordeel dat de verstoringen als gevolg van de verschillen tussen de nationale regimes vooral KMO's benadelen ten opzichte van potentiële concurrenten en verzoekt de Commissie derhalve om op dit gebied speciale maatregelen te treffen;

10.

herinnert eraan dat er maar weinig globale regelingen bestaan voor de grensoverschrijdende verliesverrekening tussen dochterondernemingen en moedermaatschappijen (groepen) en dat daarom binnen een ondernemingsgroep de verliezen niet automatisch op dezelfde wijze in aanmerking worden genomen als binnen een vennootschap;

11.

wijst erop dat de lidstaten in meerderheid voorzien in binnenlandse verliesverrekening voor groepen en deze daarmee in feite als één entiteit behandelen, maar dat slechts weinige dit in grensoverschrijdende situaties doen; herinnert eraan dat het ontbreken van grensoverschrijdende verliesverrekening voor groepen een verstorend effect kan hebben op investeringsbeslissingen zowel ten aanzien van de investeringslocatie als van de keuze van de rechtsvorm (filiaal of dochteronderneming);

12.

erkent dat het moeilijk is binnenlandse regimes eenvoudigweg uit te breiden tot grensoverschrijdende situaties, aangezien de heffingsgrondslagen verschillen;

13.

dringt aan op erkenning van het belang van grensoverschrijdende verliesverrekening, maar wijst erop dat er verdere gedetailleerde uitwerking nodig is met betrekking tot de regeling inzake grensoverschrijdende verliesverrekening; stelt voor dat er een besluit wordt genomen over de vraag of grensoverschrijdende verliesverrekening beperkt moet worden tot dochterondernemingen ten opzichte van het moederbedrijf of vice versa en dat er daarom een grondige beoordeling moet plaatsvinden van de budgettaire effecten van de regeling die de mogelijkheid biedt de verliezen van het moederbedrijf te compenseren met de winsten van de dochterondernemingen;

14.

is van mening dat het Hof van Justitie met zijn arrest in de zaak-Marks & Spencer het recht van de lidstaten eerbiedigt om hun belastingstelsels in stand te houden, met name uit bezorgdheid om belastingontwijking;

15.

merkt op dat uit het arrest van het Hof van Justitie in de zaak-Oy AA blijkt dat de diverse nationale belastingstelsels verschillen in de behandeling van verliezen en dat het dus onduidelijk is of de verliezen in alle grensoverschrijdende situaties binnen een groep kunnen worden geconsolideerd, zelfs als de verliezen definitief zijn en dus tot een scheve situatie leiden zoals aangegeven in de zaak-Marks & Spencer;

16.

is van mening dat ondernemingsgroepen zoveel mogelijk op dezelfde wijze dienen te worden behandeld ongeacht of zij nu in verscheidene lidstaten dan wel in slechts één enkele lidstaat actief zijn; onderstreept dat in situaties waarin sprake is van grensoverschrijdende verliezen van buitenlandse dochterondernemingen, dubbele belasting van de moedermaatschappij moet worden vermeden, de heffingsbevoegdheid eerlijk tussen de lidstaten moet worden verdeeld, de verliezen niet tweemaal mogen worden verrekend en belastingontwijking moet worden voorkomen;

17.

is van mening dat het nuttig zou zijn een discussie te beginnen over de definitie en de kenmerken van ondernemingsgroepen in de Europese Unie, rekening houdend met het bestaan van gemeenschappelijke Europese instellingen als de „Europese vennootschap” en de „Europese coöperatieve vennootschap”, zonder dat het evenwel de bedoeling is het toepassingsgebied van maatregelen op het gebied van grensoverschrijdende verliesverrekening alleen tot dergelijke instellingen te beperken;

18.

wijst opnieuw op het belang van het definiëren van het begrip „ondernemingsgroep”, om te voorkomen dat ondernemingen winsten en verliezen opportunistisch tussen de lidstaten verdelen; is van mening dat het met het oog op het definiëren van een ondernemingsgroep nuttig zou kunnen zijn specifieke kenmerken binnen de onderneming aan te wijzen, zoals bepaald in Richtlijn 94/45/EG inzake de instelling van een Europese ondernemingsraad of van een procedure in ondernemingen of concerns met een communautaire dimensie ter informatie en raadpleging van de werknemers;

19.

is verheugd over de drie opties die in de mededeling van de Commissie over de fiscale behandeling van verliezen in grensoverschrijdende situaties worden voorgesteld; spreekt zijn steun uit voor gerichte maatregelen die een doeltreffende, onmiddellijke aftrek van de verliezen van buitenlandse dochterondernemingen mogelijk zouden maken (op jaarbasis en niet definitief, zoals in de zaak-Marks & Spencer), die dan door een overeenkomstige extra belasting van de moedermaatschappij ongedaan wordt gemaakt wanneer de dochter weer winstgevend wordt;

20.

beveelt aan, teneinde deze voorstellen zodanig te kunnen uitvoeren dat belastingontduiking wordt voorkomen, om na te gaan of het opportuun is een systeem voor automatische informatie-uitwisseling op te zetten, te vergelijken met VIES voor de BTW, zodat de lidstaten de aangiften van dochterondernemingen in andere lidstaten inzake een negatieve heffingsgrondslag op hun waarheidsgehalte kunnen controleren;

21.

dringt er niettemin bij de Commissie op aan nader onderzoek te doen naar de mogelijkheden om voor ondernemingen een geconsolideerde heffingsgrondslag voor de vennootschapsbelasting vast te stellen voor hun activiteiten in de gehele EU;

22.

merkt op dat het ook van groot belang is verder diepgaand te analyseren in hoeverre de voorgestelde regeling voor grensoverschrijdende verliesverrekening de grensoverschrijdende activiteiten van KMO's zou kunnen bevorderen;

23.

wijst erop dat een gerichte maatregel van een bepaalde lidstaat inzake de fiscale behandeling van verliezen in grensoverschrijdende situaties op zichzelf geen oplossing zal bieden voor het probleem van concurrentieverstoring en hoge nalevingskosten voor op de interne markt opererende EU-ondernemingen, die een gevolg zijn van de handhaving van 27 verschillende belastingstelsels;

24.

onderstreept dat de lidstaten op een gecoördineerde manier te werk moeten gaan wanneer zij gerichte maatregelen nemen met het oog op grensoverschrijdende verliesverrekening binnen één onderneming of groep; herinnert eraan dat er behoefte is aan een sterkere coördinatie tussen de lidstaten op het gebíed van belastingaangelegenheden, en verzoekt de Commissie zich proactief op te stellen;

25.

steunt de inspanníngen van de Commissie met het oog op de invoering van een pan-Europese, uniforme CCCTB; merkt op dat de CCCTB zal leiden tot een grotere transparantie en efficiëntie, doordat ondernemingen in het buitenland en in eigen land volgens dezelfde voorschriften kunnen opereren, een gelijk speelveld wordt gecreëerd en het concurrentievermogen van EU-ondernemingen wordt versterkt, de grensoverschrijdende handel en investeringen worden uitgebreid, waarmee de voorwaarden worden geschapen om ten volle te profiteren van de interne markt op het punt van investeringen en groei, alsmede de administratieve lasten en nalevingskosten en de mogelijkheid van belastingontduiking en fraude aanzienlijk worden verminderd;

26.

herinnert eraan dat de CCCTB gemeenschappelijke regels voor de heffingsgrondslag inhoudt en op geen enkele wijze van invloed is op de vrijheid van de lidstaten om hun eigen belastingtarieven te blijven vaststellen;

27.

is verheugd over het voornemen van de Commissie om de CCCTB desnoods in het kader van de versterkte samenwerking in te voeren; wijst er evenwel op dat dit niet de optimale oplossing is, omdat bij ontstentenis van een alomvattend communautair stelsel de voordelen van transparantie en lagere administratieve lasten gedeeltelijk verloren kunnen gaan;

28.

verzoekt zijn Voorzitter deze resolutie te doen toekomen aan de Raad en de Commissie.

19.2.2009   

NL

Publicatieblad van de Europese Unie

CE 41/14

—

gezien de mededeling van de Commissie „Verbetering van de arbeidskwaliteit en -productiviteit: communautaire strategie 2007 — 2012 voor de gezondheid en veiligheid op het werk”(COM(2007)0062) en de bijbehorende werkdocumenten van de Commissiediensten (SEC(2007)0214, SEC(2007)0215 en SEC(2007)0216),

—

gelet op het EG-Verdrag, met name de artikelen 2, 136, 137, 138, 139, 140, 143 en 152,

—

gelet op het Handvest van de grondrechten van de Europese Unie (1), met name de artikelen 27, 31 en 32,

—

gezien de aanbevelingen van de IAO op het gebied van gezondheid en veiligheid op het werk,

—

gezien Richtlijn 89/391/EEG van 12 juni 1989 van de Raad betreffende de tenuitvoerlegging van maatregelen ter bevordering van de verbetering van de veiligheid en de gezondheid van de werknemers op het werk (2)(kaderrichtlijn) en de bijzondere richtlijnen hierover,

—

gezien Richtlijn 2000/54/EG van 18 september 2000 van het Europees Parlement en de Raad betreffende de bescherming van de werknemers tegen de risico's van blootstelling aan biologische agentia op het werk (3),

—

gezien Richtlijn 2007/30/EG van 20 juni 2007 van het Europees parlement en de Raad tot wijziging van Richtlijn 89/391/EEG van de Raad, de daaruit voortvloeiende bijzondere richtlijnen, alsmede de Richtlijnen 83/477/EEG, 91/383/EEG, 92/29/EEG en 94/33/EG van de Raad, met het oog op de vereenvoudiging en rationalisatie van de verslagen over de praktische tenuitvoerlegging (4),

—

gezien de conclusies van het voorzitterschap van de Europese Raad van 8-9 maart 2007,

—

onder verwijzing naar zijn resolutie van 23 oktober 2002 over een nieuwe communautaire gezondheids- en veiligheidsstrategie 2002-2006 (5),

—

onder verwijzing naar zijn resolutie van 24 februari 2005 over bevordering van de gezondheid en de veiligheid op het werk (6),

—

onder verwijzing naar zijn resolutie van 6 juli 2006 met aanbevelingen aan de Commissie betreffende de bescherming van werknemers in de gezondheidszorg in Europa tegen door bloed overgedragen infecties als gevolg van prikaccidenten (7),

—

onder verwijzing naar zijn resolutie van 23 mei 2007 over bevordering van waardig werk voor iedereen (8),

—

onder verwijzing naar zijn resolutie van 13 november 2007 over communautaire statistieken over de volksgezondheid en de gezondheid en veiligheid op het werk (9),

—

gezien zijn verklaring van 29 maart 2007 over hepatitis C (10),

—

gelet op artikel 45 van zijn Reglement,

—

gezien het verslag van de Commissie werkgelegenheid en sociale zaken en de adviezen van de Commissie milieubeheer, volksgezondheid en voedselveiligheid, de Commissie industrie, onderzoek en energie en de Commissie rechten van de vrouw en gendergelijkheid (A6-0518/2007),

A.

overwegende dat er een positieve correlatie bestaat tussen de kwaliteit van de normen op het gebied van gezondheid en veiligheid op het werk en financiële prestaties, met name algemene prestaties, absenteïsme, personeelsverloop, motivatie van medewerkers, beter bedrijfsimago en productiviteit,

B.

overwegende dat de meest concurrerende economieën het best presteren op het gebied van gezondheid en veiligheid op het werk en dat een hoog niveau van bescherming op het gebied van gezondheid en veiligheid een positief effect heeft op de overheidsfinanciën, door besparingen in de sociale zekerheid en een hogere productiviteit, en dat veiligheid en gezondheid op het werk niet alleen aan de productiviteit, het prestatievermogen en het welzijn van de werknemer bijdraagt, maar ook kostenbesparingen oplevert voor de maatschappij als geheel en voor de economie,

C.

overwegende dat er meer onderzoek naar de langetermijneffecten van sommige arbeidsactiviteiten op de gezondheid nodig is om werknemers beter te beschermen, omdat sommige ziekten pas verschijnen een aantal jaren nadat de activiteit die ze heeft veroorzaakt, uitgevoerd is,

D.

overwegende dat er bezorgdheid bestaat over het feit dat de vermindering van het aantal beroepsongevallen en gevallen van beroepsziekten niet gelijk gespreid is omdat bepaalde categorieën werknemers (bijvoorbeeld migranten, werknemers met onzekere contracten, vrouwen, jongere en oudere werknemers), bepaalde bedrijven (vooral kleine en middelgrote bedrijven (KMO's) en micro-ondernemingen), bepaalde sectoren (vooral de bouw, visserij, landbouw, vervoer) en bepaalde lidstaten een veel hoger aantal beroepsongevallen en -ziekten laten zien dan gemiddeld in de EU,

E.

overwegende dat maatregelen voor de gezondheid en veiligheid op het werk een consequent onderdeel moeten vormen van de bedrijfscultuur, en dat deze cultuur hand in hand moet gaan met levenslange scholing en bijscholing van werknemers en managers,

F.

overwegende dat een consequent toegepaste bedrijfscultuur van gezondheid en veiligheid op het werk kan bijdragen aan een onbureaucratische verandering van procedures inzake gezondheid en veiligheid op het werk en zo kan zorgen voor een effectieve gezondheidsbescherming,

G.

overwegende dat rustperiodes van het grootste belang voor een hoog niveau van bescherming van de gezondheid en veiligheid van werknemers zijn,

H.

overwegende dat volgens ramingen van de IAO in de EU een arbeidsongeval of arbeidsgerelateerde ziekte in 2006 ongeveer 167 000 mensen het leven gekost heeft, en dat volgens een schatting in de mededeling van de Commissie over de verbetering van de arbeidskwaliteit en -productiviteit elk jaar ongeveer 300 000 werknemers in verschillende mate met permanente invaliditeit te maken krijgen,

I.

overwegende dat een echte strategie voor de gezondheid en veiligheid op het werk gebaseerd dient te zijn op de juiste combinatie van de volgende instrumenten: voldoende bewustzijn bij allen, gerichte opleiding en scholing, adequate preventiediensten en -campagnes, sociale dialoog en participatie van werknemers, adequate wetgeving en uitvoering, gerichte aandacht voor specifieke groepen, sectoren en soorten ondernemingen, efficiënte inspecties en effectieve, evenredige en ontmoedigende straffen,

J.

overwegende dat oudere werknemers zo lang mogelijk gezond, arbeidsgeschikt en inzetbaar dienen te blijven en dat dienovereenkomstig maatregelen dienen te worden genomen,

K.

overwegende dat inspecties een belangrijke rol spelen om te zorgen dat de bestaande wetgeving wordt nageleefd en daardoor uitbuiting op de werkplek te voorkomen, en op die manier het concept van fatsoenlijk werk helpen bevorderen en dat de inspecteurs ondersteuning moeten krijgen door nauwere samenwerking en uitwisseling van informatie tussen inspectiediensten van de lidstaten,

L.

overwegende dat risicobeoordeling op bedrijfsniveau niet als een eenmalige activiteit kan worden beschouwd, maar periodiek moet worden uitgevoerd en aangepast aan nieuwe omstandigheden en/of risico's, en dat het ontbreken of onjuist uitvoeren van risicobeoordelingen een overtreding van de wet is en een van de voornaamste oorzaken van beroepsongevallen en -ziekten vormt,

M.

overwegende dat er geen cijfers beschikbaar zijn over de negatieve gevolgen van brand voor de gezondheid en veiligheid op het werk,

N.

overwegende dat gezondheidswerkers meer dan 20 levensbedreigende virussen op kunnen lopen, waaronder hepatitis B, hepatitis C en HIV/aids,

O.

overwegende dat de Lissabon-strategie zich voor 2010 een algehele arbeidsparticipatie van 70 % ten doel heeft gesteld, alsook een arbeidsparticipatie van vrouwen van 60 % en van oudere werknemers van 50 %, en overwegende dat werknemers met chronische of langdurige ziekten vaak niet meer terugkeren in het arbeidsproces, hoewel ze daartoe wel in staat worden geacht en dat degenen die wel weer aan het werk gaan vaak worden geconfronteerd met meervoudige discriminatie, zoals bijvoorbeeld kortingen op hun inkomen, en overwegende dat dit in het bijzonder geldt voor kankerpatiënten omdat de meeste recente studies aantonen dat een vijfde van degenen die borstkanker hebben gehad niet meer aan het werk gaan, hoewel ze dat wel zouden kunnen,

P.

overwegende dat meer vrouwen dan mannen onverzekerd werkzaam zijn in de „zwarte” arbeidsmarkt, een feit dat onvermijdelijke en belangrijke consequenties heeft voor de gezondheids- en veiligheidsomstandigheden waaronder zij werkzaam zijn,

Q.

overwegende dat vrouwen en mannen geen homogene groep vormen en dat strategieën en maatregelen ter verbetering van de veiligheid en gezondheid op het werk specifiek aangepast moeten worden aan bijzondere werkplekken, daarbij rekening houdend met het feit dat sommige factoren een verschillende impact kunnen hebben voor mannelijke en vrouwelijke werknemers,

1.

is tevreden met de ambitieuze doelstelling van de Commissie voor verlaging van het aantal ongevallen op het werk met gemiddeld 25 % in de EU; erkent dat het cijfer van land tot land kan verschillen vanwege verschillende uitgangssituaties, maar acht duidelijke en doelgerichte maatregelen met een tijdschema en financiële toezeggingen die vervolgens kunnen worden gemeten en geëvalueerd toch van belang; verzoekt de Commissie bij gebrek hieraan om halverwege de looptijd van de strategie 2007-2012 bij het Parlement verslag over de vooruitgang met de strategie uit te brengen;

2.

verzoekt de Commissie en de lidstaten om rekening te houden met de ongelijkheden tussen de lidstaten onderling en ook met de ongelijkheden die binnen de diverse lidstaten bestaan, en om zich in te spannen om ze te beperken;

3.

neemt akte van de voorstellen van de Commissie om niet-bindende instrumenten te gebruiken als bindende wetten niet haalbaar of aangewezen zijn, wat de lidstaten de flexibiliteit geeft om oplossingen te vinden die in hun specifieke omstandigheden het beste resultaat geven wat gezondheid en veiligheid betreft;

4.

is tevreden over de grotere nadruk die de Commissie legt op vereenvoudiging van de regelgeving en vermindering van administratieve lasten, en wijst erop dat vereenvoudiging grotere voordelen voor de burgers meebrengt, maar evenzeer werkgevers als werknemers helpt om zich te concentreren op praktisch gezondheids- en veiligheidsmanagement en zo te zorgen voor betere resultaten wat gezondheid en veiligheid betreft; acht het van het grootste belang dat vereenvoudiging op geen enkele manier afbreuk doet aan de omvang van de bescherming die de werknemers genieten;

5.

verzoekt de Commissie om in het kader van haar strategie speciale aandacht te schenken aan de bijzonder risicovolle activiteiten en sectoren (bijvoorbeeld de metaalindustrie, de bouw, elektriciteit, bosbouw, enz.);

6.

verzoekt de Commissie om het Europees Agentschap voor de veiligheid en de gezondheid op het werk (OHSA) sterker bij dit proces te betrekken, en het vooral te vragen met een evaluatie te komen in welke bedrijfstakken het gevaar op beroepsongevallen en -ziekten het hoogst is en hoe dit doeltreffend kan worden aangepakt;

7.

acht de krachtige focus van de Commissie op assistentie aan KMO's opdat zij aan hun verplichtingen op het gebied van gezondheid en veiligheid op het werk kunnen voldoen, een uitstekende zaak en steunt de aanpak van de Commissie ten volle;

8.

betreurt dat in de mededeling van de Commissie niet wordt gerept over doelstellingen voor de vermindering van het aantal beroepsziekten maar begrijpt de moeilijkheid om beroepsziekten te meten; vraagt de Commissie bijgevolg om gebruik en uitvoering van de bestaande statistische procedures aan herziening te onderwerpen, om beroepsziekten nauwkeurig aan te wijzen en hun omvang te meten, vooral kankers die het gevolg van beroepsomstandigheden zijn, om doelstellingen voor hun vermindering te kunnen vastleggen; stelt voor dat de Commissie de mogelijkheid overweegt om Aanbeveling 2003/670/EG van de Commissie betreffende de Europese lijst van beroepsziekten (11) in een richtlijn om te zetten;

9.

onderstreept dat bij kwesties met betrekking tot de gezondheid en veiligheid op het werk het genderaspect geïntegreerd moet worden in de aanpak van kwesties met betrekking tot de gezondheid en veiligheid op het werk en is ingenomen met het initiatief van de Commissie, die erop aandringt uniforme methoden te ontwikkelen voor beoordeling van genderspecifieke effecten op gezondheid en veiligheid op het werk; heeft evenwel kritiek op de Commissie omdat zij noch in haar mededeling noch in haar „doelstellingen van de communautaire strategie 2007-2012” of in haar „effectbeoordelingen” voldoende rekenschap geeft van gender mainstreaming;

10.

verzoekt de Commissie om na te gaan of er naar sekse uitgesplitste statistieken over arbeidsgerelateerde dodelijke en niet-dodelijke ziekten op Gemeenschapsniveau beschikbaar zijn;

11.

verzoekt de lidstaten om de bestaande richtlijnen betreffende veiligheid en gezondheid op het werk op een meer genderspecifieke wijze uit te voeren en de genderspecifieke effecten van deze richtlijnen te evalueren;

12.

benadrukt dat de rehabilitatie en re-integratie van werknemers na een ziekte of arbeidsongeval van vitaal belang is en juicht de bijzondere focus op rehabilitatie en re-integratie toe die in de nationale strategieën gevraagd wordt; het is belangrijk dat regeringen in hun gezondheids- en veiligheidsstrategieën de verplichting opnemen dat mensen die gedurende hun loopbaan lichamelijk of geestelijk ziek zijn geweest hun baan behouden (door scholing, andere taken, enz.);

13.

verzoekt de Commissie meer cijfers en gegevens te verzamelen over werknemers met chronische ziekten, hun werkomstandigheden te analyseren en een handvest op te stellen voor de bescherming van de rechten van kankerpatiënten en mensen met andere chronische ziekten op de werkplek, teneinde bedrijven verplicht te stellen dat patiënten tijdens hun behandeling in dienst kunnen blijven en na behandeling weer kunnen terugkeren op de arbeidsmarkt;

14.

spreekt zijn diepe bezorgdheid uit over het extreem hoge aantal ongevallen bij tijdelijke en kortetermijnmedewerkers, en ook bij laagopgeleide werknemers, in sommige lidstaten meer dan twee keer zo hoog als bij andere werknemers, en erkent de correlatie tussen deze categorieën werknemers en het feit dat ze werkzaam zijn in bedrijfstakken met een verhoogd risico, zoals de bouw; wijst erop dat Richtlijn 91/383/EEG van de Raad van 25 juni 1991 ter aanvulling van de maatregelen ter bevordering van de verbetering van de veiligheid en de gezondheid op het werk van de werknemers met arbeidsbetrekkingen voor bepaalde tijd of uitzendarbeidsbetrekkingen (12) als algemene regel bepaalt dat tijdelijke krachten dezelfde rechten op het gebied van gezondheid op het werk hebben als andere werknemers, maar dat de richtlijn niet voorziet in specifieke mechanismen om het principe praktisch toepasbaar te maken; verzoekt de Commissie om deze tekortkomingen dringend aan te pakken;

15.

neemt ook kennis van het stijgend aantal afwijkende arbeidsovereenkomsten, en wijst erop dat de voorwaarden geen risico's mogen opleveren voor de gezondheid en de veiligheid van werknemers en contractanten;

16.

vraagt maatregelen om ervoor te zorgen dat de rechten op het gebied van veiligheid en gezondheid van vrouwen op atypische werkplekken in acht worden genomen, zoals van vrouwen die zorgen voor zieken thuis;

17.

verzoekt de Commissie en de lidstaten om zich volledig rekenschap te geven van de gevolgen van demografische veranderingen voor de gezondheid en veiligheid op de werkplek, roeptde Commissie en de lidstaten met name op om de preventieve maatregelen te versterken en maatregelen vast te stellen die bedoeld zijn om lichamelijke achteruitgang te compenseren, vooral door ergonomische maatregelen en het ontwerp van de werkplek, en door maatregelen en prikkels die bedoeld zijn om te zorgen dat oudere werknemers hun motivatie, vaardigheden en gezondheid behouden;

18.

wijst op de wetenschappelijk bewezen samenhang tussen toenemende stress op de werkplek en ziekten die er het gevolg van zijn, vooral waar het chronische ziekten, hart- en vaatziekten en ziekten van het bewegingsapparaat betreft;

19.

acht het van het grootste belang om te zorgen voor beter gebruik van de bestaande wettelijke instrumenten op het gebied van gezondheid en veiligheid op het werk en verzoekt de Commissie en de lidstaten bijgevolg alle beschikbare middelen aan te wenden om dit doel te bereiken; is van mening dat onder andere de volgende maatregelen moeten worden overwogen:

20.

is van oordeel dat het de Commissie in ernstige mate aan middelen ontbreekt om goed te kunnen beoordelen of de aangenomen richtlijnen over de veiligheid op het werk doeltreffend worden omgezet en uitgevoerd; is van oordeel dat de Commissie van alle middelen die haar ten dienste staan gebruik dient te maken, onder andere door op ruimere schaal gebruik te maken van overtredingsprocedures;

21.

wijst erop dat veiligheid en gezondheid op het werk voor alle werknemers in de Europese Unie in dezelfde mate moeten gelden, dat veiligheid en gezondheid op het werk uiteindelijk op het grondrecht van lichamelijke integriteit berusten en dat de mogelijkheden om van de wetgeving inzake veiligheid en gezondheid op het werk af te wijken, de gezondheid van de werknemers en hun gelijkheid van kansen in gevaar kunnen brengen en tot gelijkschakeling in neerwaartse richting kunnen voeren;

22.

vraagt de Commissie om de effectbeoordeling voor gezondheid en veiligheid op het werk evenveel aandacht te geven als die voor het milieueffect;

23.

beschouwt arbeidsinspectie als een essentieel onderdeel van de uitvoering van de wetgeving op het gebied van gezondheid en veiligheid;

24.

erkent dat preventie van centraal belang is en verzoekt de Commissie in het kader van de strategie:

25.

benadrukt dat het belangrijk is dat de lidstaten ervoor zorgen dat de toegang tot technische documenten en normen op het gebied van gezondheid en veiligheid op de werkplek op nationaal niveau gratis is;

26.

feliciteert de Commissie met de voorstellen van haar de mededeling op het gebied van onderwijs en opleiding en is van mening dat ze een sleutelfactor voor de ontwikkeling van een preventiecultuur zijn en voorts een continu proces moeten vormen, in overeenstemming met de nieuwe technische situatie op de arbeidsplaats, ook voor werknemers die terugkeren in het arbeidsproces na ziekte of loopbaanonderbrekingen vanwege zorgtaken in het gezin;

27.

is van oordeel dat beroepsopleidingen en herscholing op het gebied van gezondheid en veiligheid op het werk op maat moeten worden aangeboden aan werknemers en vertegenwoordigers op het gebied van gezondheid en veiligheid, met speciale aandacht voor onderaanneming, tijdelijk werk, parttime werk, vrouwen en arbeidsmigranten; is van oordeel dat nationale en EU-middelen daarvoor gebruikt moeten blijven worden;

28.

is van mening dat werkgevers verplicht zouden moeten worden om medisch onderzoek voor dagloners en deeltijdse werknemers aan te bieden;

29.

verzoekt de Commissie volledig gebruik te maken van de bestaande Gemeenschapsfondsen (met name het Europees Sociaal Fonds) waar het zaken betreft die met gezondheid en veiligheid samenhangen (preventie en de ontwikkeling van een preventiecultuur, bewustmaking, beroepsopleiding, levenslang leren, rehabilitatie en reïntegratie van werknemers na een arbeidsongeval of -ziekte) en die in het bijzonder gericht zijn op KMO's; verzoekt de Commissie andere Gemeenschapsfondsen (bijvoorbeeld uit het zevende kaderprogramma voor onderzoek) en nationale fondsen aan te wenden aan onderzoek op het gebied van beroepsziekten;

30.

acht het gezien het verhoogde gevaar waaraan werknemers in de mijnbouw, metaalwinning, ijzer- en staalindustrie en scheepsbouw zijn blootgesteld noodzakelijk dat de lidstaten en de Commissie voldoende middelen ter beschikking stellen voor investeringen die nodig zijn om de gezondheid en veiligheid op het werk te waarborgen;

31.

verzoekt de lidstaten en de Commissie een systematische gendergevoelige benadering te volgen bij de ontwikkeling van nationale en Europese strategieën inzake preventie op het gebied van veiligheid en gezondheid op het werk en bij de samenstelling van statistieken, uitvoering van enquêtes en het doen van onderzoek op dit gebied; verzoekt de lidstaten en de Commissie gebruik te maken van de financieringsmogelijkheden die het Progress-programma hiertoe biedt, vooral op grond van het gedeelte met betrekking tot gendergelijkheid;

32.

verzoekt de lidstaten de goedkeuring te overwegen van financiële stimuli om gezondheid en veiligheid op het werk te bevorderen, met name belastingkortingen of een preferentie voor veilige bedrijven en op het gebied van gezondheid en veiligheid op het werk gecertificeerde ondernemingen bij aanbestedingen, de invoering in verzekeringspolissen en socialezekerheidsbijdragen van een kortingenstelsel voor het uitblijven van schadegevallen, en financiële stimuli om onveilige en verouderde uitrusting te vervangen;

33.

stelt verder voor dat de lidstaten de mogelijkheid overwegen bepaalde normen op het gebied van gezondheid en veiligheid op te nemen bij de plaatsing van overheidsopdrachten;

34.

verzoekt de Commissie om, met het oog op de huidige sociale en economische veranderingen, die ook de arbeidsmarkt beïnvloeden en veranderen, een goed werkgelegenheidsbeleid en behoorlijke werkomstandigheden te stimuleren, en om werkgevers aan te moedigen een gezonde levensstijl op het werk te bevorderen door middel van campagnes ter bevordering van gezondheid op het werk, het handhaven van rookverboden op het werk en programma's om rokende werknemers te helpen bij het stoppen met roken, en ervoor te zorgen dat het beleid samenhang vertoont met het beleid op andere terreinen, in het bijzonder de volksgezondheid;

35.

verzoekt de Commissie een herziening op te starten van Richtlijn 92/85/EEG van de Raad van 19 oktober 1992 inzake de tenuitvoerlegging van maatregelen ter verbetering van de veiligheid en de gezondheid op het werk, van werkneemsters tijdens de zwangerschap, na de bevalling en tijdens de lactatie (13);

36.

is van oordeel dat de gezondheidsproblemen die verband houden met blootstelling aan asbest welbekend zijn en dat de Europese regelgeving betreffende asbest aanvaardbaar is; benadrukt dat door asbest veroorzaakte ziekten volgens de prognoses nog jarenlang veelvuldig zullen voorkomen; verzoekt daarom de Commissie een hoorzitting te organiseren over de aanpak van de enorme gezondheids- en veiligheidsproblemen op het werk die verband houden met de aanwezigheid van asbest in bestaande gebouwen en andere constructies, zoals schepen, treinen en machinerieën; verzoekt tevens de lidstaten nationale actieplannen op te stellen voor de geleidelijke eliminering van asbest, met daarin verplichtingen om de in gebouwen aanwezige asbest in kaart te brengen en te zorgen voor de veilige verwijdering van asbest;

37.

betreurt dat ondanks herhaalde en uitdrukkelijke verzoeken van het Parlement, de Commissie nog steeds met een voorstel tot wijziging van Richtlijn 2000/54/EG moet komen om de ernstige risico's voor werknemers in de gezondheidszorg aan te pakken, die verbonden zijn met het gebruik van naalden en scherpe medische instrumenten; vraagt haar om de voltooiing van de effectbeoordeling aan de hand van de aanbestedingsprocedure (2007/S 139-171103) te bespoedigen en verwacht dat er ruim voor het einde van de legislatuurperiode midden 2009 een degelijk amendement op de richtlijn aangenomen wordt, in overeenstemming met zijn reeds aangehaalde resolutie betreffende de bescherming van werknemers in de gezondheidszorg in Europa tegen door bloed overgedragen infecties als gevolg van prikaccidenten; verzoekt de Commissie passende preventie- en screeningsmaatregelen door te voeren om het risico op door bloed overgedragen ziekten zoals hepatitis C terug te dringen;

38.

verzoekt de Commissie het voortouw te nemen bij het ontwikkelen van en het tot overeenstemming komen over een EU-praktijkcode betreffende de preventie van aan de gezondheidszorg gerelateerde infecties;

39.

verzoekt de Commissie de gezondheid en veiligheid op het werk in de gezondheidszorg te verbeteren, waaronder in verzorgingshuizen, door maatregelen te nemen om de routinematige screening van zorgpersoneel te bevorderen, zodat beroepsmatig opgelopen besmettelijke infecties, zoals MRSA, in een vroeg stadium opgespoord en behandeld, en aldus teruggedrongen kunnen worden;

40.

is tevreden met de verplichting voor de lidstaten om nationale strategieën op te stellen; benadrukt dat deze strategieën betrekking moeten hebben op dezelfde periode en moeten beginnen in hetzelfde jaar, om de vergelijking zowel van de nationale strategieën als van de resultaten hiervan te vergemakkelijken, dat er duidelijke en meetbare doelstellingen in moeten worden bepaald en dat er in het bijzonder in moet worden gefocust op KMO's en op kwetsbare groepen als arbeidsmigranten, jonge en oudere werknemers, vrouwen, interim-werknemers en werknemers met een handicap;

41.

benadrukt dat het van essentieel belang is dat de werkplek toegankelijk en veilig wordt gemaakt voor werknemers met een handicap, door te voorzien in redelijke aanpassingen, in speciale uitrusting die aan de individuele behoefte is aangepast, en in de gezondheidsdiensten die mensen met een handicap juist vanwege hun handicap nodig hebben, waaronder diensten die bedoeld zijn om verdere handicaps te minimaliseren en te voorkomen;

42.

verzoekt zowel de Commissie als de lidstaten de kaderrichtlijn en de bestaande bepalingen op het gebied van gezondheid en veiligheid onverkort en onafhankelijk van hun juridische status toe te passen op alle werknemers en de bestaande wetgeving voor bepaalde risicoberoepen aan te passen als ze ondoeltreffend gebleken is, ook voor vaak veronachtzaamde groepen als landarbeiders, werknemers in de gezondheidszorg, beroepschauffeurs, huishoudelijk personeel, thuiswerkers en het leger, indien nodig, en de onverkorte toepassing en naleving te waarborgen van Richtlijn 2000/78/EG van de Raad van 27 november 2000 tot instelling van een algemeen kader voor gelijke behandeling in arbeid en beroep (14); vraagt de Commissie en de lidstaten tevens om alle beschikbare opties te overwegen om de EU-bepalingen op het gebied van gezondheid en veiligheid uit te breiden tot zelfstandigen en beschermde werkvoorziening voor mensen met een handicap;

43.

verzoekt de lidstaten om serieus aandacht te schenken aan de verschillende risico's voor vrouwelijke en mannelijke werknemers met betrekking tot veiligheid en gezondheid op het werk en te zorgen voor verschillende sociale en fysieke infrastructuur om deze risico's tegen te gaan;

44.

wijst erop dat de noodzaak om de risico's voor mannen en vrouwen te analyseren en adequate maatregelen te nemen niet betekent dat er opnieuw een protectiebeleid dat leidt tot uitsluiting wordt geïntroduceerd, noch dat er verschillende banen voor mannen en vrouwen worden ontwikkeld;

45.

is van mening dat de veiligheidsverplichtingen van een werkgever in strikte zin weliswaar beperkt is tot diegenen waarmee hij een wettelijke relatie heeft door een arbeidsovereenkomst, maar dat werkgevers aangemoedigd gestimuleerd moeten worden om waar mogelijk het gezondheids- en veiligheidsbeleid van hun onderaannemers en de keten van onderaannemers na te gaan teneinde gezondheids- en veiligheidsbeleid te incorporeren in het MVO-beleid

46.

wacht de resultaten van de tweede fase van de raadpleging van de sociale partners over spier-pees-botaandoeningen af en vraagt de Commissie om de optie van het voorstellen van een richtlijn te overwegen, gezien het toenemend aantal gevallen van die aandoeningen en het feit dat de bestaande wetgeving klaarblijkelijk niet volstaat, omdat ze geen betrekking op alle arbeidssituaties heeft en niet alle risico's van werkgerelateerde spier-pees-botaandoeningen dekt; stelt dat wetenschappelijke beginselen volledig in aanmerking genomen moeten worden;

47.

wacht de resultaten af van de tweede fase van de raadpleging van de sociale partners over de herziening van de richtlijn over carcinogene agentia van 2004 en is van mening dat de verkieslijke optie kan zijn om de richtlijn te wijzigen, zodat voor de voortplanting vergiftige stoffen erin worden opgenomen, en een herziening voor te stellen van de bindende grenswaarden voor beroepsblootstelling voor carcinogene en mutagene agentia die in de richtlijn zijn opgenomen en nieuwe bindende grenswaarden voor beroepsblootstelling vast te stellen voor sommige carcinogene, mutagene en voor de voortplanting vergiftige stoffen die nog niet in de richtlijn zijn opgenomen;

48.

herinnert eraan dat bedreigingen voor de gezondheid en de veiligheid op het werk niet beperkt blijven tot handenarbeid; vraagt meer aandacht voor de onderliggende oorzaken van het ontstaan van geestesziekten en voor de geestelijke gezondheid, verslaving en psychologische gevaren op het werk, zoals stress, lastiggevallen en gepest worden, en ook geweld, en wil verder dat er meer nadruk wordt gelegd op het beleid van werkgevers voor de bevordering van een goede fysieke en mentale gezondheid;

49.

acht het van cruciaal belang dat er op grotere schaal wordt samengewerkt met het nieuwe Europees Agentschap voor chemische stoffen (ECHA) in Helsinki en dat er opheldering gegeven wordt omtrent een aantal kwesties in verband met de verhouding tussen enerzijds Verordening (EG) nr. 1907/2006 van het Europees Parlement en de Raad van 18 december 2006 inzake de registratie en beoordeling van en de autorisatie en beperkingen ten aanzien van chemische stoffen (REACH) (15) en anderzijds de andere richtlijnen inzake gezondheid op het werk;

50.

verzoekt de Commissie en de lidstaten om afdoende rekening te houden met de gelijktijdige tenuitvoerlegging van de communautaire strategie en de REACH-verordening: de strategie dient een aanvulling te zijn op de REACH-verordening inzake de bescherming tegen chemische gevaren en dient gebruik te maken van de mogelijkheid tot versterking van de preventieve maatregelen tegen chemische gevaren op het werk in verband met de tenuitvoerlegging van de REACH-verordening;

51.

is tevreden met de recent gesloten kaderovereenkomst tussen de sociale partners over pesten en geweld op het werk; betreurt evenwel dat deze overeenkomst niet expliciet betrekking heeft op de kwestie van geweld door derden; verzoekt de sociale partners daarom om dit onderwerp nader uit te zoeken;

52.

vestigt de aandacht op de moeilijke werkomstandigheden van veel vrachtwagenchauffeurs die door Europa rijden en te weinig goede stopplaatsen tot hun beschikking hebben: artikel 12 van Verordening (EG) nr. 561/2006 (16) over rij- en rusttijden erkent uitdrukkelijk het belang van voldoende veilige en bewaakte stopplaatsen voor beroepschauffeurs langs het EU-netwerk van snelwegen; dringt daarom bij de Commissie aan op een vervolg van het op initiatief van het Europees Parlement gehouden proefproject voor veilige en bewaakte stopplaatsen en daarbij rekening te houden met de maatregelen die worden aanbevolen in het advies van het Europees Economisch en Sociaal Comité over veilige en bewaakte stopplaatsen (17);

53.

verzoekt de Commissie onderzoek te doen naar de haalbaarheid en de voordelen voor de gezondheid en veiligheid op het werk alsook voor de maatschappij als geheel, van de eis om in alle nieuwe gebouwen die als werkplek zijn bedoeld sprinklerinstallaties te installeren waar dat veilig is;

54.

benadrukt dat het belangrijk is dat een continue dialoog wordt gevoerd tussen alle belanghebbende partijen, inclusief de overheid, de werkgevers, de werknemers, hun vertegenwoordigers en de civiele maatschappij, als sleutelinstrument voor de effectieve ontwikkeling van strenge normen op het gebied van gezondheid en veiligheid; is van mening dat deze dialoog moet leiden tot een betere kennis van de reële risico's voor de gezondheid en veiligheid van werknemers alsmede van de specifieke behoeften en eisen van bepaalde groepen werknemers op het niveau van het bedrijf en de sector en tot een uitwisseling van goede praktijken;

55.

verzoekt de lidstaten te zorgen voor een adequate vertegenwoordiging van vrouwen op alle niveaus in de besluitvorming over gezondheid en veiligheid op het werk;

56.

acht maatschappelijk verantwoord ondernemen (MVO) een van de doeltreffende instrumenten tot verbetering van het concurrentievermogen, van de gezondheid en veiligheid op het werk en van de werkomgeving, en moedigt in dit verband de uitwisseling van goede praktijken aan op lokaal, nationaal en Europees niveau tussen de lidstaten en mondiaal op multinationaal niveau alsmede de verdere toepassing van maatschappelijk verantwoord ondernemen op vrijwillige basis, maar als een integraal onderdeel van bedrijfsstrategieën voor ontwikkeling;

57.

is van mening dat de vertegenwoordiging van de werknemers van groot belang is voor om het even welk beleid op het gebied van gezondheid en veiligheid op het werk; is van mening dat de positieve correlatie tussen de aanwezigheid van vertegenwoordigers op het gebied van gezondheid en veiligheid op de werkplek en de prestaties niet kan worden onderschat en verzoekt de Commissie en de lidstaten de participerende aanpak te bevorderen en ervoor te zorgen dat zo mogelijk alle werkneemsters en werknemers toegang tot vertegenwoordigers op het gebied van gezondheid en veiligheid hebben;

58.

is van mening dat te lange of te veel werkuren of te weinig of te korte rustperioden een sleutelfactor zijn voor de toenemende ongevallen en ziekten op het werk en vraagt een goed evenwicht tussen werk en gezinsleven;

59.

feliciteert het OHSA en de Europese Stichting tot verbetering van de levens- en arbeidsomstandigheden met het werk dat zij tot nu toe hebben gedaan en is van mening dat de expertise en de bevoegdheden van deze organen volledig benut moeten worden; is van mening dat zij dienen te blijven functioneren als instrumenten voor bewustmaking, voor het verzamelen, analyseren en uitwisselen van informatie, voor de uitwisseling van goede praktijken en voor onderzoek om nieuwe risico's die zich aandienen te anticiperen, of deze nu veroorzaakt worden door sociale veranderingen of samenhangen met technische innovatie;

60.

is van mening dat het van vitaal belang is om nieuwe en opkomende risico's tijdig te identificeren en op te volgen — bijvoorbeeld psychosociale risico's; feliciteert het risicowaarnemingscentrum van het OHSA daarom met zijn werk en verwacht van de Commissie dat zij op basis van de vaststellingen van het centrum actie onderneemt en de nodige voorstellen indient zodra nieuwe risico's worden geïdentificeerd;

61.

beveelt lidstaten aan om maatregelen te nemen om ervoor te zorgen dat voor zwaar of gevaarlijk werk passende sociale zekerheid wordt geboden, waarop de betreffende werknemers zowel gedurende hun beroepsleven als na hun pensionering kunnen terugvallen;

62.

beveelt aan dat het OHSA specifiek onderzoek verricht naar de bijzondere problemen en risico's waarmee tijdelijke en interim-werknemers te maken krijgen, naast de werknemers van onderaannemers, om voor de Commissie en de lidstaten de strijd tegen de risico's waarmee deze personen te maken krijgen, te vergemakkelijken en de bestaande wetgeving betreffende deze groepen naar behoren uit te voeren, en daarbij te erkennen dat de aard van het werk dat deze groepen doen, bijvoorbeeld werken in de bouw, in sommige lidstaten een verhoogde kans op ongevallen met zich meebrengt;

63.

is van mening dat het in een mondiale omgeving nodig is samen te werken met internationale organisaties (Wereldhandelsorganisatie, Wereldgezondheidsorganisatie, IAO) en ervoor te zorgen dat er internationale conventies en overeenkomsten over gezondheid en veiligheid op het werk worden goedgekeurd en door alle partijen uitgevoerd; beschouwt dat als een belangrijke factor om het concurrentievermogen van de EU te behouden en te voorkomen dat ondernemingen uit de EU worden overgeplaatst naar landen buiten de EU, in het kader van een zoektocht naar een minder streng wettelijk kader op het gebied van gezondheid en veiligheid; is voorts van mening dat dat een kwestie van bescherming van de mensenrechten is en bijgevolg te berde moet komen bij onderhandelingen met derde landen;

64.

verzoekt de lidstaten daarom om de internationale bepalingen op het gebied van gezondheid en veiligheid na te leven en in het bijzonder om IAO-conventie C-187 te ratificeren en aanbeveling R-197 uit te voeren;

65.

verzoekt zijn Voorzitter deze resolutie te doen toekomen aan de Raad en de Commissie, alsmede aan de regeringen en parlementen van de lidstaten.

19.2.2009   

NL

Publicatieblad van de Europese Unie

CE 41/24

—

gelet op artikel 6, lid 2, van het Verdrag betreffende de Europese Unie,

—

gezien de conclusies van het voorzitterschap van de Europese Raad van Brussel van 21 en 22 juni 2007 over de hervorming van de verdragen,

—

gezien de bewoordingen van het nieuwe artikel 3 van het Verdrag betreffende de Europese Unie, zoals ingevoerd door artikel 1, lid 4 van het Verdrag van Lissabon, waarin is aangegeven dat „de Unie (…) discriminatie bestrijdt, en (…) de bescherming van de rechten van het kind bevordert”, en is omschreven dat ook „in haar betrekkingen met de rest van de wereld de Unie (…) bijdraagt tot (…) de bescherming van de mensenrechten, in het bijzonder de rechten van het kind”,

—

gezien het besluit van de staatshoofden en regeringsleiders tot besluit van de IGC in Lissabon op 19 oktober 2007 wettelijk bindende kracht te geven aan het Handvest van de grondrechten van de Europese Unie (1), waarvan artikel 24 uitdrukkelijk betrekking heeft op de „rechten van het kind”, en onder andere stelt dat „bij alle handelingen betreffende kinderen, ongeacht of deze worden verricht door overheidsinstanties of particuliere instellingen, de belangen van het kind de eerste overweging vormen”, een juridisch bindende waarde te geven,

—

gezien het besluit van de Unie toe te treden tot het Europees Verdrag tot bescherming van de rechten van de mens en de fundamentele vrijheden van 1950 (EVRM), dat voorziet in sancties in geval niet-naleving hiervan,

—

gezien de Conventie van de Verenigde Naties (VN) over de rechten van het kind, met de optionele protocollen, aangenomen door de Algemene Vergadering van de Verenigde Naties op 20 november 1989,

—

gezien het op de Internationale Conferentie over Bevolking en Ontwikkeling in september 1994 in Cairo aangenomen VN-actieprogramma,

—

gelet op Verordening (EG) nr. 168/2007 van de Raad van 15 februari 2007 tot oprichting van een Bureau van de Europese Unie voor de grondrechten (2),

—

gezien de mededeling van de Commissie van 4 juli 2006 getiteld „Naar een EU-strategie voor de rechten van het kind”(COM(2006)0367),

—

gezien het voortgangsverslag van de bemiddelaar van het Europees Parlement voor grensoverschrijdende ontvoeringen van kinderen door ouders van 1 maart 2007, waarin de Commissie, het Parlement en andere instellingen gewezen worden op de dramatische toename van het aantal gevallen van ontvoeringen van kinderen door ouders,

—

gezien de resultaten van de raadpleging die door Save the Children en Plan International is gehouden over de hoger vermelde mededeling van de Commissie, getiteld „Naar een EU-strategie voor de rechten van het kind” (3),

—

gezien het door de Commissie na de publicatie van die mededeling opgerichte Europese Forum, dat voor het eerst bijeengekomen is op 4 juni 2007 in Berlijn,

—

gezien de politieke verklaring die is aangenomen in Berlijn op 4 juni 2007 tijdens het eerste Forum, waarin opnieuw de wens is uitgesproken om op systematische wijze rekening te houden met de rechten van het kind in het interne en externe beleid van de Europese Unie,

—

onder verwijzing naar zijn resolutie van 14 juni 2006 over een raamstrategie voor non-discriminatie en gelijke kansen voor iedereen (4),

—

gezien thematisch onderzoek nr. 4 van 25 mei 2006 van het EU-Netwerk van onafhankelijke deskundigen inzake de tenuitvoerlegging van de rechten van het kind binnen de Europese Unie (5),

—

gezien de studie van de secretaris-generaal van de Verenigde Naties over geweld tegen kinderen, gepresenteerd in de Algemene Vergadering van de Verenigde Naties op 11 oktober 2006,

—

gezien de richtsnoeren van UNICEF van september 2006 inzake de bescherming van kinderen die slachtoffer van mensenhandel zijn,

—

gelet op Kaderbesluit 2004/68/JBZ van de Raad van 22 december 2003 ter bestrijding van seksuele uitbuiting van kinderen en kinderpornografie (6),

—

gezien de artikelen 34 en 35 van de VN-Conventie over de rechten van het kind betreffende de bescherming van kinderen tegen alle vormen van seksuele uitbuiting en seksueel misbruik, die erop gericht zijn het ontvoeren, verkopen van, of de handel in kinderen te voorkomen,

—

gezien de mededeling van de Commissie van 22 mei 2007 getiteld „Naar een algemeen beleid voor de bestrijding van cybercriminaliteit”(COM(2007)0267),

—

gelet op artikel 45 van zijn Reglement,

—

gezien het verslag van de Commissie burgerlijke vrijheden, justitie en binnenlandse zaken en het advies van de Commissie rechten van de vrouw en gendergelijkheid, de Commissie buitenlandse zaken, de Commissie ontwikkelingssamenwerking, de Commissie werkgelegenheid en sociale zaken, de Commissie cultuur en onderwijs en de Commissie juridische zaken (A6-0520/2007),

A.

overwegende dat de eerste doelstelling van de hoger vermelde mededeling van de Commissie getiteld „Naar een EU-strategie voor de rechten van het kind” erin bestaat een positieve benadrukking van de rechten van het kind te bevorderen, waaronder in de eerste plaats het recht op een eigen identiteit, het recht om op te groeien in veilige omstandigheden/het recht op zorg, het recht om een gezin te hebben, het recht op genegenheid, het recht om te spelen, het recht op gezondheidszorg, onderwijs, maatschappelijke integratie, gelijke kansen, sport en een schoon en beschermd milieu, en het recht op informatie daarover, om zo de basis te leggen voor een samenleving die welwillend staat ten opzichte van kinderen en aan hen is aangepast, waarbinnen kinderen zich beschermd zullen voelen en waarvan zij de spelers zijn,

B.

overwegende dat in artikel 24, lid 3 van het Handvest van de grondrechten van de Europese Unie (het Handvest van de grondrechten) wordt gesteld dat „ieder kind er recht op heeft regelmatig persoonlijke betrekkingen en rechtstreekse contacten met zijn beide ouders te onderhouden, tenzij dit tegen zijn belangen indruist”,

C.

overwegende dat het, overeenkomstig artikel 24 van het Handvest van de grondrechten en artikel 12 van de VN-Conventie over de rechten van het kind, van belang is alle kinderen het recht op „deelname” te garanderen, om zo altijd rekening te houden met hun ervaring en hun ideeën over alle vragen die hen betreffen, naar behoren rekening houdend met hun leeftijd, rijpheid en intellectuele ontwikkeling; overwegende dat dit recht absoluut is en niet mag worden beperkt, en dat middelen moeten worden gevonden om met alle kinderen te communiceren, ook met kinderen die zich uiten op een manier die voor volwassen moeilijk te begrijpen is, bijvoorbeeld zeer jonge kinderen, kinderen met een handicap of kinderen die een andere taal spreken,

D.

overwegende dat het van wezenlijk belang is de rechten van het kind op te nemen (mainstreaming) in het hele beleid van de Unie dat hen betreft en deze rechten te verdedigen, direct of indirect,

E.

overwegende dat armoede en sociale uitsluiting van ouders voor kinderen serieuze belemmeringen vormen wanneer zij hun rechten willen doen gelden, en dat er ook vele andere factoren zijn ertoe kunnen leiden dat kinderen niet verkrijgen dat hun rechten worden geëerbiedigd, zoals ouders die hun ouderlijke rol op onbevredigende wijze vervullen, het feit dat kinderen in rechtszaken moeten worden vertegenwoordigd door volwassenen of het feit dat het recht op gezondheidszorg kan worden uitgeoefend, enkel met toestemming van de persoon die de voogdij heeft over het kind,

F.

overwegende dat volwassenen gunstige voorwaarden moeten scheppen om kinderen in staat te stellen zich in woorden uit te drukken, zodat zij hun mening kunnen uiten en worden gehoord; tevens overwegende dat volwassenen de gebaren van vrede en vriendschap van kinderen moeten valoriseren en kinderen ertoe moeten aansporen zich met andere kinderen te verenigen; overwegende dat de tijd een belangrijke factor is voor het scheppen van de voorwaarden om kinderen ertoe te brengen te luisteren en hun mening te uiten, en dit niet alleen bij bepaalde gebeurtenissen, en dat deze vereiste in aanmerking moet worden genomen bij de financiering van overheidsprogramma's,

G.

overwegende dat schendingen van de rechten van het kind, geweld tegen kinderen en handel in kinderen met het oog op illegale adoptie, prostitutie, illegale arbeid, gedwongen huwelijk, bedelen op straat of met welke andere bedoeling ook, nog steeds een probleem vormen binnen de EU,

H.

overwegende dat steeds meer kinderen aan chronische ziekten zoals neurodermatitis en allergieën lijden, alsmede aan aandoeningen van de luchtwegen en geluidsoverlast,

I.

overwegende dat de milieurechten van het kind verankerd zijn in de VN-Conventie over de rechten van het kind,

J.

overwegende dat een familiale omgeving een kader is dat bevorderlijk is voor de bescherming van de rechten van het kind, waarborging van de gezonde ontwikkeling van zijn persoonlijkheid, de ontwikkeling van zijn capaciteiten en de verwerving van de kennis die voor de uitoefening van zijn rechten en het aanleren van zijn plichten nodig is, en dat dus alles in het werk moet worden gesteld om gezinnen te helpen door middel van adequaat overheidsbeleid, maar dat alle kinderen met in begrip van wezen, daklozen en vluchtelingen bij het ontbreken van een dergelijk kader overeenkomstig de VN-Conventie over de rechten van het kind moeten kunnen beschikken over een plaatsvervangend kader waardoor zij kunnen opgroeien zonder op enigerlei wijze te worden gediscrimineerd,

K.

overwegende dat de EU-strategie voor de rechten van het kind geworteld zou moeten zijn in de waarden en beginselen die zijn vastgelegd in de VN-Conventie over de rechten van het kind,

L.

overwegende dat de rechten van het kind als zelfstandig rechtssubject erkend dienen te worden en dat meisjes en vrouwen ondanks de desbetreffende nationale en internationale regelgeving in juridisch, sociaal en economisch opzicht toch vaak zijn achtergesteld, hetgeen afbreuk doet aan de uitoefening van hun positieve en fundamentele rechten, zoals toegang tot onderwijs, opleiding en gezondheidszorg, veilig voedsel en schoon water en reproductieve rechten voor adolescenten,

M.

overwegende dat fundamentele rechten en waarden, inclusief gendergelijkheid, een essentieel onderdeel moeten vormen van het onderwijs aan kinderen en de basis dienen te vormen van alle andere levensfases,

N.

overwegende dat gendermainstreaming moet worden toegepast op alle beleidsmaatregelen die invloed hebben op kinderen, aangezien gelijkheid tussen mannen en vrouwen begint met het erkennen van de gelijkheid tussen jongens en meisjes vanaf hun eerste levensjaren,

O.

overwegende dat schendingen van de mensenrechten van immigrantenvrouwen en -meisjes in de vorm van zogenoemde eerwraak, gedwongen huwelijken, genitale verminking of andere schendingen op geen enkele culturele of religieuze grond gerechtvaardigd kunnen worden en onder geen enkele omstandigheid mogen worden getolereerd,

P.

overwegende dat kinderen in Europa al op jonge leeftijd worden blootgesteld aan gruwelijke beelden, pornografie en geweld in de media, en dat dit voor kinderen rampzalige psychologische en sociale gevolgen kan hebben, zoals angst, depressie, meer agressiviteit en problemen op school,

1.

stemt in met het initiatief van de Commissie, waaruit zeer duidelijk blijkt dat alle verdragen inzake fundamentele mensenrechten evenzeer van toepassing zijn op kinderen als op volwassen, wat tevens geldt voor een aantal aanvullende rechten, inclusief de rechten die zijn vastgelegd in de VN-Conventie over de rechten van het kind, die met name refereert aan de bijzondere situatie van kinderen en jongeren;

2.

is tevreden met het IGC-besluit van 19 oktober 2007 om de rechten van het kind als een van de doelstellingen van de EU in het Verdrag van Lissabon op te nemen en zo voor een nieuw rechtskader voor de rechten van het kind te zorgen;

3.

verwelkomt de ontwikkeling van het Actieplan van de Commissie inzake kinderrechten in het externe beleid, dat zal worden opgenomen binnen het goedgekeurde kader en de engagementen van de EU-strategie voor de rechten van het kind;

4.

stelt vast dat een toenemend aantal terreinen waarop de EU bevoegd is direct of indirect van invloed is op de rechten van het kind en vraagt de Commissie in haar onderzoek naar de effectbeoordeling waarop haar mededeling van 27 april 2005 getiteld „De naleving van het Handvest van de grondrechten in wetgevingsvoorstellen van de Commissie — Methodologie voor een systematische en grondige controle”(COM(2005)0172) betrekking heeft een onderdeel op te nemen dat gewijd is aan het op juridisch niveau rekening houden met de rechten van het kind;

5.

vraagt de Commissie met een voorstel te komen om ervoor te zorgen dat er een specifiek begrotingsonderdeel komt voor de rechten van het kind, dat het mogelijk maakt acties met betrekking tot de tenuitvoerlegging van de hoger vermelde mededeling van de Commissie, getiteld „Naar een EU-strategie over de rechten van het kind”, inclusief de en kindspecifieke proefprojecten zoals een Europees systeem van vroegtijdige waarschuwing voor „ontvoering van kinderen” te financieren, en een coördinatieorgaan, samengesteld uit vertegenwoordigers van de centrale instanties van de lidstaten, met als opdracht het aantal ontvoeringen van kinderen te verminderen; is van mening dat dit begrotingsonderdeel ook subsidies moet omvatten voor netwerken van NGO's die op dit terrein actief zijn en moet zorgen voor de deelneming van kinderen aan de acties met betrekking tot de tenuitvoerlegging van de genoemde mededeling en van de genoemde projecten,

6.

wenst dat een doeltreffend controlesysteem wordt opgezet waarvoor in de nodige financiële middelen wordt voorzien, en dat jaarlijkse verslagen worden opgesteld, teneinde de naleving van de in de mededeling van de Commissie, getiteld „Naar een EU-strategie over de rechten van het kind” gedane toezeggingen en de tenuitvoerlegging van de toekomstige strategie inzake de rechten van het kind te garanderen;

7.

wijst erop dat de doeltreffendheid van de toekomstige strategie een lange-termijninzet en maatregelen op lange termijn, een versterkte en efficiënte controle op de toepassing van kinderrechten aan de hand van uit te werken indicatoren vergt, alsmede de betrokkenheid van NGO's en ouder- en onderwijsverenigingen, alsmede coördinatie met nationale en internationale initiatieven en beleid ten behoeve van de rechten van het kind;

8.

verzoekt de Commissie vanaf 2008 om de twee jaar een exhaustief verslag over de situatie van kinderen en jongeren in de Europese Unie op te stellen;

9.

verwelkomt het plan van de Commissie een telefoonhulplijn voor kinderen op EU-niveau in te voeren en onderstreept dat deze dienst gratis en 24 uur per dag beschikbaar moet zijn; verzoekt de lidstaten de kinderen te informeren over de mogelijkheid gebruik te maken van deze dienst;

10.

ziet met belangstelling uit naar het verslag van de Commissie over de tenuitvoerlegging door de lidstaten van het hoger vermelde kaderbesluit van 2003 ter bestrijding van seksuele uitbuiting van kinderen en kinderpornografie;

11.

roept ertoe op dat de bescherming van de rechten van het kind, zoals die zijn vastgelegd in de VN-Conventie over de rechten van het kind, op de prioriteitenlijst van het meerjarig kader van het EU-Bureau voor de grondrechten (het Bureau) wordt gezet en dat dit bureau op zo kort mogelijke termijn een netwerk opzet voor samenwerking met de internationale instellingen, met name ombudsmannen voor kinderen en NGO's die op dit gebied werkzaam zijn, zodat volop gebruik kan worden gemaakt van hun ervaring en van de informatie waarover zij beschikken;

12.

roept de Commissie, het Bureau en de lidstaten op zich in samenwerking met de relevante VN-instellingen, internationale organisaties en onderzoekcentra in te spannen voor de verbetering van het verzamelen van vergelijkbare statistische gegevens met betrekking tot de situatie van kinderen binnen de EU, eventueel door het mandaat van Eurostat uit te breiden, om een groter aantal indicatoren in verband met kinderen te ontwikkelen en toe te voegen die specifiek betrekking hebben op bij voorbeeld kinderarmoede en sociale uitsluiting van kinderen, waarbij de participatie van kinderen in het verzamelen van gegevens moet worden gewaarborgd;

13.

verzoekt de Commissie naar geslacht en leeftijd ingedeelde gegevens te verzamelen over alle vormen van discriminatie en geweld jegens kinderen, het gelijkheidsbeginsel van man en vrouw in haar gehele beleid en haar toekomstige strategie op te nemen, waaronder de activiteiten van het Forum voor de rechten van het kind, en onder meer middels „genderbudgeting” voor de uitvoering en evaluatie van dit beleid in te staan;

14.

wenst dat wordt gezorgd voor mainstreaming van de rechten van het kind in de externe beleidsmaatregelen en acties van de EU, inclusief het Europees nabuurschapsbeleid en het strategisch partnerschap met Rusland, zoals geformuleerd in het aangekondigde werkdocument van de diensten van de Commissie over „Een actieplan van de Europese Unie inzake de rechten van het kind in het kader van de externe betrekkingen”, alsook in het uitbreidingsproces, aangezien deze beleidsmaatregelen krachtige instrumenten zijn die mogelijkheden bieden om de rechten van het kind te bevorderen; verzoekt de Commissie deze mogelijkheden te vertalen in specifieke doelstellingen in de externe actie van de Gemeenschap en de lidstaten;

15.

verzoekt de Commissie een verslag te presenteren over de mogelijkheid in alle tussen de Europese Gemeenschap en derde landen gesloten internationale overeenkomsten een specifieke, juridisch bindende clausule op te nemen over de eerbiediging van de rechten van het kind zoals die op internationaal niveau zijn bepaald;

16.

vraagt de Commissie dat zij een tandje bijzet om de ontwikkelingslanden te steunen bij de omzetting van de bepalingen van de VN-Conventie over de rechten van het kind en de bijbehorende optionele protocollen in hun nationale wetgeving;

17.

roept op te overwegen dat de EU toetreedt tot de VN-Conventie over de rechten van het kind en de twee optionele protocollen hierbij, alsmede de conventies van de Raad van Europa die betrekking hebben op de rechten van het kind, inclusief het EVRM, en de conventies inzake de uitoefening van de rechten van het kind, adoptie, seksuele uitbuiting en misbruik, en verzoekt de Raad een principieel standpunt in te nemen, zodat het in de toekomst mogelijk wordt dat de EU deelneemt aan de onderhandeling van toekomstige conventies die met name gericht zijn op de rechten van het kind;

18.

wijst erop dat een strategie voor de rechten van het kind geworteld zou moeten zijn in de waarden en de vier basisbeginselen die in het VN-Verdrag inzake de rechten van het kind zijn vastgelegd: bescherming tegen iedere vorm van discriminatie; het belang van het kind staat voorop; het recht op leven en ontwikkeling en het recht een mening te uiten en dat, in elke aangelegenheid die het kind betreft, aan deze mening passend belang moet worden gehecht;

19.

betreurt dat tot nu toe nog niet alle lidstaten een ombudsman voor de rechten van het kind, zoals gevraagd door de VN-commissie voor de rechten van het kind, hebben ingesteld ter bevordering van de eerbiediging van de rechten van het kind en de verdere tenuitvoerlegging van de VN-Conventie over de rechten van het kind, en verzoekt de lidstaten die zulks nog niet hebben gedaan zo spoedig mogelijk deze stap te zetten; is van oordeel dat de EU financiële middelen ter beschikking moet stellen ter ondersteuning van het Europees Netwerk van Ombudsmannen voor Kinderen (ENOC), teneinde dit netwerk in staat te stellen kwesties in verband met de rechten van het kind grondiger en op EU-niveau aan te pakken;

20.

stelt dat Verordening (EG) nr. 2201/2003 van de Raad van 27 november 2003 betreffende de bevoegdheid en de erkenning en tenuitvoerlegging van beslissingen in huwelijkszaken en inzake de ouderlijke verantwoordelijkheid (7) door de nationale autoriteiten op uiteenlopende wijzen wordt geïnterpreteerd; dringt er bij de Commissie op aan richtsnoeren en een geheel van beste praktijken vast te stellen om de toepassing, van deze verordening te verduidelijken en te vergemakkelijken;

21.

benadrukt het belang van een volledige tenuitvoerlegging door lidstaten en kandidaat-lidstaten van de geldende internationale verplichtingen, met name in het kader van het VN-Verdrag inzake de Rechten van het Kind, het VN-Verdrag inzake de rechten van personen met een handicap, dat specifieke bepalingen bevat betreffende kinderen met een handicap, en de ILO-verdragen inzake kinderarbeid;

22.

dringt er bij de lidstaten die zulks nog niet hebben gedaan op aan toe te staan het Verdrag van Den Haag van 19 oktober 1996 inzake de bevoegdheid, het toepasselijke recht, de erkenning, de tenuitvoerlegging en de samenwerking op het gebied van ouderlijke verantwoordelijkheid en maatregelen ter bescherming van kinderen te ratificeren, en verzoekt de diverse instellingen van de Europese Unie met aandrang de ratificatie door derde landen van de voornaamste internationale instrumenten ter bescherming van de rechten van het kind te stimuleren, met name de instrumenten die ertoe kunnen bijdragen de situatie van minderjarige immigranten te verbeteren;

23.

dringt er bij de EU op aan door voorlichting en aanbevelingen actief deel te nemen aan de bevordering van de kennis over de VN-Conventie inzake de rechten van het kind en haar verspreiding binnen en buiten de EU;

24.

herinnert de lidstaten aan de noodzaak hun Europese en internationale verbintenissen inzake de bescherming van de rechten van het kind zo spoedig mogelijk na te komen;

25.

moedigt de lidstaten aan om uitwisselingsprogramma's voor leerkrachten en scholieren met landen buiten de EU in te stellen, met name met landen in het Nabije Oosten en de ontwikkelingslanden, en de rechten van het kind met speciale inachtneming van het recht op onderwijs en gelijke rechten voor de beide geslachten te verspreiden en te stimuleren;

26.

benadrukt de noodzaak van een gedifferentieerde benadering van de belangen van het kind — een goed voorbeeld van zo'n gedifferentieerde benadering staat in het Report Card 7 van het onderzoekcentrum UNICEF INNOCENTI, dat zes dimensies van kinderwelzijn bevat, waaronder materieel welzijn, gezondheid en veiligheid, educatief welzijn, betrekkingen met familie en groepsgenoten, gedragingen en risico's, en subjectief welzijn;

27.

verzoekt de Commissie en de lidstaten met aandrang maatregelen te treffen om de naleving van de rechten van mentaal gehandicapte kinderen te garanderen, met name hun recht op vrijheid, onderwijs en toegang tot rechtbanken, en ze te beschermen tegen foltering en wrede, onmenselijke of onterende behandeling;

28.

verzoekt de lidstaten te zorgen voor een effectieve en onafhankelijke vertegenwoordiging van kinderen in alle rechterlijke of quasi-rechterlijke procedures die hen betreffen, en dat zij een wettelijk aangewezen voogd hebben wanneer er geen volwassen familielid is met de nodige verantwoordelijkheidszin en bekwaamheid om deze verantwoordelijkheid op zich kan nemen;

29.

onderstreept dat aangezien voor de grote meerderheid van de kinderen, met name jonge kinderen, wordt gezorgd in gezinsverband, een strategie inzake de rechten van het kind maatregelen moet omvatten om het welzijn van gezinnen te bevorderen;

30.

verzoekt de Commissie beleidsmaatregelen te ontwikkelen en integrale en transversale acties ten uitvoer te leggen op het gebied van de bescherming van de rechten van het kind, teneinde de doelstelling van interterritoriale rechtvaardigheid en kansengelijkheid te verwezenlijken;

31.

stelt voor dat de EU het begrip „kinderen in gevaar” definieert als: alle kinderen die het slachtoffer zijn van een maatschappelijke situatie die hun mentale of lichamelijke integriteit in gevaar brengt en/of ze het gevaar doet lopen te vervallen in misdadigheid en daar het slachtoffer van te worden;

32.

verzoekt de Commissie en de lidstaten initiatieven (voorlichtingscampagnes, uitwisseling van beste praktijken, enz.) te nemen om te voorkomen dat „kinderen in gevaar komen”, inclusief preventie van jeugdcriminaliteit;

33.

wijst er nogmaals op dat het recht op onderwijs en opleiding een fundamenteel sociaal recht is, en vraagt alle lidstaten en kandidaat-lidstaten dit recht te waarborgen, ongeacht de sociale of etnische afkomst van het kind of zijn ouders, en zijn lichamelijke conditie of legale status;

34.

verlangt dat de toekomstige EU-strategie voor de rechten van het kind ook maatregelen omvat ter bestrijding van geweld op grond van geslacht en onder meer gericht is op bewustmakingscampagnes inzake de gelijkheid van vrouw en man onder kinderen, ouders, onderwijzend personeel en kwetsbare bevolkingsgroepen, teneinde de emancipatie van meisjes en een betere verdediging van hun rechten mogelijk te maken; roept ertoe op de actieve deelname van jongens en mannen aan dergelijke preventieve maatregelen te bevorderen; verzoekt de Commissie haar ontwikkelingshulpbeleid en haar handelsovereenkomsten afhankelijk te stellen van de tenuitvoerlegging van wetgeving die gelijke behandeling van man en vrouw waarborgt en een einde maakt aan elke vorm van geweld jegens vrouwen;

35.

roept de Commissie op derde landen aan te moedigen de internationale verdragen inzake het beëindigen van discriminatie tegen vrouwen te ratificeren en de deelname van vrouwen aan het economische, sociale en politieke leven te bevorderen, zodat het daarmee samenhangende welzijn van kinderen verbetert;

36.

stemt in met de invoering, door de Commissie, van een Forum waarin vertegenwoordigers van de lidstaten, van het Parlement en van de Commissie, van niet-gouvernementele organisaties en van nationale en internationale organisaties die werkzaam zijn op het gebied van de rechten van het kind, alsmede de kinderen zelf zitting hebben; is van mening dat de participatie van kinderen een van de hoofddoelstellingen van het Forum dient te zijn; verzoekt de Commissie de deelneming van kinderen te garanderen en ook die van de ombudsmannen voor de rechten van het kind in de lidstaten en van ouder- en gezinsverenigingen;

37.

is verheugd over de oprichting door de Commissie van een interdienstengroep en de benoeming van een coördinator voor de rechten van minderjarigen, en spreekt de wens uit dat ook binnen het Europees Parlement, overeenkomstig de bepaling in het Verdrag van Lissabon, een coördinatieteam wordt opgericht dat in coördinatie met de interdienstengroep van de Commissie alle initiatieven en activiteiten van het Parlement met betrekking tot de rechten van het kind met elkaar in verband brengt en stroomlijnt; is van oordeel dat met deze structuren bovendien een netwerk voor de uitwisseling van informatie en praktijkrichtlijnen moet worden gegarandeerd met betrekking tot de nationale strategieplannen voor de bescherming van kinderen die sommige lidstaten ten uitvoer aan het leggen zijn; dringt erop aan dat deze structuren directe contacten onderhouden met door kinderen en jongeren geleide organisaties, teneinde een zinvolle en doeltreffende participatie van kinderen aan de besluitvorming over alle aangelegenheden die hen aanbelangen te ontwikkelen, ten uitvoer te leggen, te monitoren en te garanderen;

38.

herinnert eraan dat kinderen en jongeren, ongeacht hun leeftijd, het recht hebben hun mening te uiten; is van mening dat zowel jongens als meisjes het recht hebben zich uit te spreken en dat dit recht een plaats moet krijgen in de uit te voeren werkzaamheden ten behoeve van een EU-strategie voor de rechten van het kind, waarbij voor een gelijke deelname van jongens en meisjes moet worden gezorgd;

39.

erkent dat actieve participatie nauw verbonden is met informatie; is blij met de opstelling van een communicatie- en informatiestrategie waarbinnen de communautaire maatregelen in een kindvriendelijke en voor iedereen toegankelijke vorm worden gepubliceerd;

40.

ziet met belangstelling uit naar de publicatie, vanaf 2008, van de studie van de Commissie over het effect van bestaande EU-acties die van invloed zijn op de rechten van het kind, en van een gedetailleerd discussiestuk van de Commissie dat de belangrijke prioriteiten moet definiëren van een toekomstige taak van de EU op het gebied van de rechten van het kind, met het oog op de goedkeuring van een Witboek; vraagt de Commissie rekening te houden met de resultaten van de hoger vermelde raadpleging die begin 2007 door Save the Children en Plan International is gehouden onder een duizendtal kinderen, waaruit naar voren is gekomen dat zij de volgende onderwerpen het belangrijkst vinden: tegen hen gebruikt geweld, discriminatie, maatschappelijke uitsluiting en racisme, de gevolgen van drugsgebruik, alcohol en nicotinevergiftiging, prostitutie en mensenhandel en milieubescherming; is van oordeel dat naast deze specifieke, prioritaire kwesties het recht van kinderen op participatie en beïnvloeding het algemene doel van de strategie moet zijn; verzoekt de Commissie dan ook een proces op gang te brengen waarbij alle belanghebbenden, ook kinderen, kunnen deelnemen aan de raadpleging met het oog op de bepaling van een strategie van de EU inzake de rechten van het kind;

41.

acht het van groot belang dat kinderen op een kindvriendelijke manier en met adequate middelen worden geïnformeerd over de rechten van het kind; verzoekt de Commissie:

42.

verklaart dat geweld tegen minderjarigen, in welke vorm en in welke context dan ook, inclusief thuis, niet te rechtvaardigen is en moet worden veroordeeld; wenst derhalve dat in de Gemeenschap een verbod wordt ingesteld op alle vormen van geweld, seksueel misbruik, vernederende bestraffing en schadelijke traditionele praktijken; veroordeelt elke vorm van geweld tegen kinderen, waaronder lichamelijk, psychisch en seksueel geweld zoals marteling, kindermishandeling en -uitbuiting, ontvoering, smokkel of handel in kinderen en hun organen, huiselijk geweld, kinderpornografie, kinderprostitutie, pedofilie, seksuele uitbuiting en schadelijke traditionele praktijken zoals genitale verminking van vrouwen, gedwongen huwelijken en eerwraak;

43.

herinnert aan de aanbevelingen in de hoger vermelde studie van de secretaris-generaal van de Verenigde Naties over geweld tegen kinderen wat betreft de preventie van en de respons op alle vormen van geweld tegen kinderen; erkent met name de noodzaak voorrang te geven aan preventieve beleidsmaatregelen en de sociale dienstverlening te versterken, met name gezinsbemiddelingsdiensten, de ondersteuning van de slachtoffers van geweld te verbeteren, de geweldplegers rekenschap te doen afleggen en de verzameling en analyse van gegevens over dit verborgen probleem te bevorderen; vraagt om de bevordering in het kader van de beleidsmaatregelen ter voorkoming van geweld tegen kinderen van bewustmakings-, voorlichtings- en opvoedingscampagnes en van capaciteitsopbouwactiviteiten ten behoeve van beroepsgroepen die met en voor kinderen werken;

44.

roept de lidstaten op specifieke rechtsbepalingen aan te nemen inzake genitale verminking van vrouwen of wetten aan te nemen op basis waarvan elk persoon die vrouwenbesnijdenissen uitvoert kan worden vervolgd;

45.

appelleert aan de lidstaten om stappen te nemen tegen eermisdrijven ongeacht de redenen daarvoor, in verband met homoseksualiteit, godsdienst, geslacht, gedwongen huwelijken of huwelijken met minderjarigen;

46.

verzoekt de lidstaten artsen meer attent te maken op de schadelijke traditionele praktijken, ervoor te zorgen dat misdrijven consequent worden bestraft krachtens de geldende wetgeving en speciale aandacht te schenken aan kwetsbare bevolkingsgroepen, zoals geïmmigreerde meisjes en vrouwen, meisjes en vrouwen die tot etnische minderheden behoren en gehandicapte meisjes;

47.

roept de lidstaten op gezondheidswerkers te verplichten alle gevallen van genitale verminking van vrouwen te registreren, evenals gevallen waarin het vermoeden bestaat dat genitale verminking zal plaatsvinden;

48.

roept de lidstaten op zich uit te spreken tegen traditioneel geweld tegen vrouwen, schendingen van de mensenrechten van geïmmigreerde meisjes in het kader van familiekwesties te veroordelen en na te gaan op grond van welke wetgeving familieleden verantwoordelijk kunnen worden gesteld, in het bijzonder als het om zogenoemde eerwraak gaat;

49.

is van mening dat, wil men kindermisbruik in een vroeg stadium kunnen vaststellen en aanpakken, er een specifiek procedureel protocol moet worden geïntroduceerd voor de registratie en behandeling van dergelijke gevallen, samen met opleidingsmogelijkheden voor medisch en zorgpersoneel dat zich bezighoudt met de fysieke en mentale gezondheid van kinderen;

50.

steunt de benoeming van een speciale vertegenwoordiger van de secretaris-generaal van de Verenigde Naties voor het uitbannen van geweld tegen kinderen, aan wie het mandaat en de nodige financiële middelen moeten worden verleend om globale toezeggingen over de beëindiging van het geweld tegen kinderen af te dwingen;

51.

onderstreept dat dient te worden voorzien in een wettelijk kader voor de bestrijding van seksuele uitbuiting en kindermisbruik en dat de justitiële samenwerking tussen de lidstaten, Europol, Eurojust en alle bevoegde nationale instanties dient te worden versterkt;

52.

verzoekt de lidstaten kredieten toe te wijzen voor op ouders en professionals gerichte voorlichtings- en mediacampagnes en te zorgen voor kindvriendelijke juridische, medische en psychosociale diensten;

53.

roept alle instellingen en lidstaten op zich in te zetten voor de bestrijding van de seksuele uitbuiting van kinderen, kinderhandel, pedofilie, seksueel misbruik van kinderen op internet, kinderprostitutie en sekstoerisme waarvan kinderen het slachtoffer zijn, door alle maatregelen te treffen die noodzakelijk zijn ter voltooiing van de harmonisatie van de nationale wetgevingen op grond van de gemeenschappelijke minimale beginselen die zijn aangenomen bij het hoger vermelde Kaderbesluit 2004/68/JBZ, maar ook door middel van nieuwe wetgeving waarin de deelname wordt geregeld van alle particuliere en publieke betrokkenen, zoals dit ook is aangegeven in de hoger vermelde mededeling van de Commissie „Naar een algemeen beleid voor de bestrijding van cybercriminaliteit”;

54.

bevestigt dat de seksuele uitbuiting van kinderen wat strafrechtelijke maatregelen betreft, moet worden gelijkgesteld met verkrachting; is van mening dat met verzwarende omstandigheden rekening moet worden gehouden als een kind het slachtoffer is van seksuele uitbuiting of misbruik;

55.

verzoekt de lidstaten met betrekking tot seksueel geweld geslachtsneutrale wetgeving te overwegen; dringt er bij de lidstaten op aan betaalde seks met kinderen (d.w.z. minderjarigen) strafbaar te stellen overeenkomstig artikel 1 van het op 25 mei 2000 door de Algemene Vergadering van de VN aangenomen Optioneel Protocol inzake kinderhandel, kinderprostitutie en pedopornografie de Conventie over de rechten van het kind; wijst erop dat het publieke bewustzijn van wezenlijk belang is om de vraag naar kinderprostitutie en kinderpornografie te bestrijden en verminderen;

56.

herinnert aan zijn aanbeveling van 16 november 2006 aan de Raad betreffende de bestrijding van mensenhandel — Geïntegreerde aanpak en voorstellen voor een actieplan (8); in overweging E daarvan wordt erop aangedrongen te streven naar halvering van het aantal slachtoffers van mensenhandel in de komende tien jaar, met als allerbelangrijkste doel dit soort misdaad onverwijld zo snel en volledig mogelijk uit te roeien;

57.

dringt bij de lidstaten aan op doeltreffende wettelijke en andere maatregelen, waaronder ook inzameling van statistische gegevens, uitgesplitst naar sekse en leeftijd, om elke vorm van geweld, zowel in de privé-sfeer als in het openbaar, op hun grondgebied te voorkomen en uit te bannen;

58.

verzoekt de Commissie tevens de spoedige ratificatie van bovengenoemd optioneel protocol bij het VN-Verdrag over de rechten van het kind en het optioneel protocol bij dat Verdrag inzake de betrokkenheid van kinderen bij gewapende conflicten te steunen;

59.

vraagt alle EU-instellingen en -lidstaten te garanderen dat de slachtoffers van mensenhandel ten volle worden beschermd en de nodige bijstand krijgen, en dat met name een adequate en duurzame oplossing wordt gevonden voor kinderen die het slachtoffer zijn van mensenhandel;

60.

verzoekt alle EU-instellingen en alle lidstaten actief mee te werken aan de bestrijding van kinderhandel voor alle mogelijke vormen van exploitatie, inclusief arbeid (bijvoorbeeld kinderarbeid (9), gedwongen arbeid, huiselijke onderdrukking, slavernij, schuldarbeid en bedelen), gedwongen huwelijken, illegale adoptie en illegale activiteiten (bijvoorbeeld drugshandel, zakkenrollen), seksuele uitbuiting en prostitutie, enz.;

61.

roept de Commissie op onmiddellijk een evaluatie uit te voeren van de nationale omzettingsmaatregelen voor Kaderbesluit 2004/68/JHA met het oog op de indiening van een voorstel betreffende de onmiddellijke aanpassing van de nationale bepalingen die in strijd met dat besluit zijn en ondersteunt de inzet van de Commissie die, samen met de belangrijkste bedrijven die creditcards uitgeven, de technische haalbaarheid onderzoekt van uitsluiting van sites die digitaal pedopornografisch materiaal verkopen van online betalingssystemen of de invoering van andere restricties; doet tevens een beroep op andere deelnemers aan het economische proces, zoals banken, wisselkantoren, verstrekkers van internetdiensten en zoekmachinebedrijven, om actief mee te werken aan de inspanningen ter bestrijding van kinderpornografie en andere vormen van commerciële exploitatie van kinderen; verzoekt de Raad en de Commissie met betrekking tot Richtlijn 2007/65/EG van het Europees Parlement en de Raad van 11 december 2007 tot wijziging van Richtlijn 89/552/EEG van de Raad betreffende de coördinatie van bepaalde wettelijke en bestuursrechtelijke bepalingen in de lidstaten inzake de uitoefening van televisie-omroepactiviteiten (10) om kinderpornografie en geweld tegen kinderen in alle visuele mediadiensten te verbieden; is van mening dat een van de belangrijkste prioriteiten van de Commissie moet zijn de grensoverschrijdende samenwerking tegen websites met kinderpornografie versterken en de samenwerking tussen de overheid en particuliere organisaties met het oog op een engagement om illegale websites te sluiten, verbeteren;

62.

wijst op de uitbuiting van kinderen en jongeren in de wereld van de mode, muziek, film en van de sport;

63.

dringt ter bescherming van de rechten van het kind aan op een passend, doeltreffend en proportioneel systeem van regelgeving, in dialoog met de leveranciers van internettoegang, de media (openbare en particuliere televisieomroepen, reclame, pers, videospelletjes, mobiele telefoons en internet) en de industrie, onder andere om de uitzending en verzending te verbieden van schadelijke beelden en inhoud (waaronder het verschijnsel cyberpesten), alsmede de verkoop van gewelddadige videospelletjes, die schade kunnen toebrengen aan de psychische en fysieke ontwikkeling van het kind doordat ze het gebruik van geweld en seksisme aanmoedigen; wijst bovendien met bezorgdheid op het groeiende probleem van de uitwisseling van MMS-beelden van pornografische aard of met betrekking tot kindermisbruik; spreekt zijn steun uit voor het Safer Internet Programme voor de tenuitvoerlegging van operationele en technische maatregelen ter bevordering van een veiliger gebruik van internet, in het bijzonder voor de bescherming van kinderen; verzoekt in deze samenhang ook de lidstaten en de internetproviders om in samenwerking met zoekmachinebedrijven en de politie blokkeringstechnologie te ontwikkelen, om het bezoek door internetgebruikers van illegale websites in verband met seksueel misbruik van kinderen stop te zetten en het publiek de toegang tot materiaal met afbeeldingen van seksueel misbruik van kinderen te beletten;

64.

verwelkomt het begin van de implementatie van een Europees kader voor een veiliger gebruik van mobiele telefoons door adolescenten en kinderen, dat door de leidende bedrijven van deze sector in de EU werd aangenomen als een zelfreguleringscode en zal worden gevolgd door de aanneming van de overeenstemmende nationale zelfreguleringscodes; beklemtoont dat dit kader een eerste belangrijke stap vormt op weg naar de bescherming van minderjarigen tegen specifieke, uit het gebruik van mobiele telefoons voortvloeiende gevaren, maar dat het van essentieel belang is dat de Commissie de implementatie ervan op nationaal niveau continu controleert en evalueert, teneinde de resultaten te beoordelen en te bepalen of een communautair wetgevingsinitiatief ter zake noodzakelijk is;

65.

bepleit dat in de EU een uniform systeem wordt opgezet voor de classificering en etikettering voor de verkoop en verspreiding van audiovisuele inhouden en videospellen voor minderjarigen, opdat deze Europese norm als voorbeeld kan dienen voor de landen buiten de Europese Unie;

66.

herinnert eraan dat onlangs een speciaal etiket voor onlinespelletjes is toegevoegd aan het bestaande Europese systeem voor leeftijdsclassificatie van computer- en videospelletjes (PEGI); is van oordeel dat de Commissie en de lidstaten dit soort van zelfregulering bij de etikettering van spelletjes dienen aan te moedigen en sterker dienen te ondersteunen, teneinde minderjarigen beter te beschermen tegen ongepaste inhoud en ouders te informeren over mogelijke aan deze spelletjes verbonden risico's, en tevens hun aandacht te vestigen op positieve voorbeelden;

67.

verzoekt de lidstaten hun mechanismen voor de controle op de inhoud van televisieprogramma's op de tijdstippen met de grootste kijkdichtheid onder kinderen te versterken, en de ouderlijke controle te bevorderen via adequate en homogene informatie over televisieprogramma's; benadrukt dat informatietechnologie kinderen bijkomende mogelijkheden biedt om toegang tot televisieprogramma's te krijgen op om het even welk moment, van op elke computer met een internetaansluiting; onderstreept dat grotere aandacht moet worden besteed aan een evaluatie van het recht van massamedia op volledige toegang tot kinderen en het recht van kinderen op volledige toegang tot massamedia;

68.

wijst erop dat het verschijnsel jeugdmisdadigheid, i.e. jeugdige daders en in de meeste gevallen ook jeugdige slachtoffers, in alle lidstaten op alarmerende wijze is toegenomen; is van oordeel dat deze situatie een geïntegreerd beleid niet alleen op nationaal, maar ook op communautair niveau vereist; acht het dan ook noodzakelijk dat onverwijld een betrouwbare analyse van het probleem wordt gemaakt en dat vervolgens een geïntegreerd kaderprogramma op communautair niveau wordt opgesteld waarin maatregelen van drieërlei aard worden bijeengebracht: preventieve maatregelen, maatregelen voor de sociale integratie van jeugdige misdadigers en maatregelen voor justitieel en extrajustitieel optreden;

69.

onderstreept dat de bevordering van „kindercultuur” door de Europese programma's media en cultuur moet worden versterkt en dringt er bij de Raad en de Commissie op aan door innovatieve projecten in een voor kinderen geschikte vorm plezier in de omgang met de Europese cultuur en Europese talen aan te kweken en vroegtijdig bij kinderen de motivering om te leren te stimuleren; onderstreept daarbij tevens de betekenis van de mediaopvoeding, waarbij met de invoering van pedagogische inhouden een meer weloverwogen inzet van de verschillende media kan worden bevorderd;

70.

vraagt de lidstaten en de Commissie om in het kader van de toekomstige strategie van de Commissie een exhaustief plan voor preventie van jeugdcriminaliteit en het verschijnsel pesten op school en ander vormen van krenkende behandeling en het specifieke probleem van jeugdbendes, uit te werken, waarbij vooral gezinnen, scholen, sociale diensten die gezinnen helpen, sport- en jeugdcentra en de jongeren zelf dienen te worden betrokken, en waarbij het accent er met name op dient te worden gelegd jongeren kansen te bieden en hun actieve participatie in de samenleving te bevorderen; beveelt aan dat de lidstaten hun goede praktijken uitwisselen;

71.

wenst dat wordt voorzien in veilige, voldoende bekende, vertrouwelijke en toegankelijke mechanismen die kinderen, hun vertegenwoordigers en anderen in de gelegenheid stellen gevallen van geweld tegen kinderen te rapporteren; is van oordeel dat alle kinderen, inclusief kinderen die zich in gerechtelijke of zorginstellingen bevinden, op de hoogte moeten zijn van het bestaan van klachtenmechanismen;

72.

spreekt de wens uit dat de lidstaten voorzien in een systeem dat toegang verschaft tot informatie over veroordelingen wegens misbruik van kinderen, met name om ervoor te zorgen dat personen die in het kader van een veroordeling wegens seksueel misbruik niet geschikt geacht moeten worden om met kinderen te werken uiteindelijk in de gehele Unie van de uitoefening van bepaalde beroepen en het contact met kinderen uitgesloten kunnen worden overeenkomstig zijn standpunt van 1 juni 2006 inzake verbodsbepalingen die voortvloeien uit veroordelingen voor seksueel misbruik van kinderen (11); is van mening dat maatregelen moeten worden ingevoerd om recidive zo doeltreffend mogelijk te voorkomen, bijvoorbeeld wanneer personen die veroordeeld zijn wegens seksueel misbruik van kinderen naar het buitenland reizen; is in dit opzicht verheugd over de voortgang binnen de Raad op het gebied van informatie-uitwisseling tussen lidstaten over nationale strafrechtelijke veroordelingen en spreekt de wens uit dat de Raad het snel mogelijk maakt dat nationale strafbladen gekoppeld worden door middel van een Europees netwerk;

73.

wenst dat de verkoop en de consumptie van drugs en alcohol in educatieve instellingen en in de nabijheid ervan worden bestreden en dat minderjarigen worden voorgelicht over de gevaren van deze consumptie;

74.

dringt erop aan dat de lidstaten een gemeenschappelijke definitie van misbruik van kinderen vastleggen, aangezien de nationale wetgevingen bijvoorbeeld ten aanzien van de minimumleeftijd voor seksuele handelingen van elkaar verschillen;

75.

dringt aan op doeltreffende bescherming van kinderen tegen seksuele uitbuiting, onder meer door sekstoerisme waarbij kinderen betrokken zijn in alle lidstaten als misdrijf te classificeren en te onderwerpen aan extraterritoriale strafwetten; dringt erop aan dat iedere burger van de Unie die in een derde land een misdrijf begaat, wordt behandeld op basis van één stelsel van extraterritoriale strafwetten dat van kracht is in de hele EU, overeenkomstig het optioneel protocol bij het VN-Verdrag voor de rechten van het kind over de handel in kinderen, kinderprostitutie en kinderpornografie;

76.

dringt er op aan dat Europol wordt gemachtigd om samen te werken met de politie van de lidstaten en landen waarin dit soort toerisme plaatsvindt, zodat onderzoek kan worden gedaan naar de identiteit van de personen die dergelijke misdaden begaan en vraagt hiertoe om de instelling van posten van Europese verbindingsofficieren; vraagt adequate maatregelen voor de rehabilitatie en integratie in de maatschappij van slachtoffers van seksuele uitbuiting die van hun uitbuiters zijn bevrijd; dringt erop aan dat in de lidstaten meer informatie wordt verstrekt over sekstoerisme waarbij kinderen betrokken zijn;

77.

dringt er bij de lidstaten op aan om een rechtskader te creëren ter bestraffing van sekstoerisme met kinderen, en verzoekt de lidstaten en de Commissie de mogelijkheid na te gaan van een onderling afgestemde EU-strategie tegen sekstoerisme met kinderen en gedragscodes te ondertekenen en te bevorderen waaraan het hotelwezen, de horecasector en de toeristenindustrie zich dienen te houden, zoals de Gedragscode van ECPAT (12) voor de bescherming van kinderen tegen seksuele uitbuiting in de reis- en toeristenindustrie, van 21 april 2004;

78.

benadrukt dat veruit de meeste kinderen die ten prooi vallen aan mensenhandel ten behoeve van commerciële seksuele uitbuiting, zoals prostitutie of de productie van kinderpornografie, of die voor gedwongen huwelijken zijn voorbestemd, tienermeisjes zijn, wat van mensenhandel een ernstig gendergerelateerd probleem maakt; benadrukt bovendien dat zelfs binnen groeperingen die zich inzetten om mensenhandel te beheersen en uit te bannen nog altijd conventionele denkbeelden bestaan over de verhouding tussen de seksen en de rol van vrouwen en meisjes;

79.

dringt er bij alle lidstaten op aan kinderen die getuige zijn geworden van huiselijk geweld als slachtoffers van een misdrijf te beschouwen;

80.

roept alle lidstaten die dit nog niet hebben gedaan op om het in 2000 door de VN te Palermo aangenomen Protocol ter voorkoming, onderdrukking en bestraffing van handel in personen, in het bijzonder vrouwen en kinderen tot aanvulling van het Verdrag van de VN tegen grensoverschrijdende georganiseerde misdaad te ratificeren en alle noodzakelijke maatregelen te nemen om kinderen die het slachtoffer zijn van mensenhandel te beschermen, onder meer door slachtoffers van mensenhandel toe te staan tijdelijk of permanent op hun grondgebied te blijven;

81.

bepleit dat in het kader van de toekomstige EU-strategie bijzondere aandacht wordt geschonken aan de medische, psychologische en sociale opvang van kinderen, die het slachtoffer zijn van verwaarlozing, misbruik, mishandeling, uitbuiting en direct en/of indirect geweld, met het oog op het welzijn van het kind en met inachtneming van het gendergelijkheidsbeginsel; wijst erop dat de Commissie in het kader van haar werkzaamheden rekening moet houden met de impact van indirect geweld op het welzijn van kinderen en de voorkoming van zulk geweld; benadrukt dat deze problemen vaak in verband staan met armoede en sociale uitsluiting van gezinnen en dat nieuwe sociale beleidsmaatregelen met een grotere nadruk op solidariteit nodig zijn om deze problemen aan te pakken;

82.

verzoekt de Commissie en de lidstaten onderzoek te doen naar de rol die de vraag ten aanzien van de seksuele uitbuiting en andere vormen van uitbuiting van kinderen speelt; is van mening dat zodra dit is onderzocht, maatregelen moeten genomen om deze vraag te verminderen, onder meer door publieke campagnes; beschouwt kinderhandel als een vorm van georganiseerde misdaad en roept de lidstaten derhalve op gezamenlijk inspanningen ter bestrijding van dergelijke misdrijven te ondernemen; appelleert aan de lidstaten het recht van kinderen op bescherming als prioriteit te beschouwen;

83.

roept de lidstaten ertoe op te erkennen dat meisjes in buitensporige mate het slachtoffer worden van seksuele uitbuiting en is van mening dat inspanningen om de seksuele uitbuiting van kinderen een halt toe te roepen derhalve een genderperspectief moeten hebben;

84.

is van oordeel dat de geslachtspecifieke relatie tussen meisjes en jongens op vroege leeftijd bepalend is voor de gelijkheid tussen de geslachten in andere levensfasen;

85.

roept ertoe op ervoor te zorgen dat minderjarigen, naar evenredigheid van de ernst van het begane delict, geen gevangenisstraf krijgen maar een vervangende straf, zoals een taakstraf, en dat in ieder geval maatregelen worden gegarandeerd voor rehabilitatie met het oog op hun toekomstige reïntegratie in de maatschappij en het beroepsleven, waarbij rekening moet worden gehouden met de noodzaak minderjarigen te leren dat zij rechten hebben, maar ook plichten, maar merkt tegelijk op dat gevangenisstraffen voor minderjarigen alleen in het uiterste geval en voor zo kort mogelijke tijd mogen worden opgelegd; dringt voorts aan op educatieve maatregelen die de reïntegratie in de maatschappij en het beroepsleven moeten waarborgen; is van mening dat heropvoedingsmaatregelen er onder meer op gericht moeten zijn jonge mensen de kennis en vaardigheden te bezorgen die hen in staat stellen om te gaan met de reële situatie waarin zij leven, hetgeen betekent dat zij moeten worden gewezen op hun verantwoordelijkheid om de rechten van anderen te eerbiedigen en de wetten en regels die door de samenleving zijn vastgelegd, na te leven; wijst erop dat het om de ontwikkeling van jonge mensen tot verantwoordelijke individuen mogelijk te maken, van wezenlijk belang is dat hun stem wordt gehoord en hun het recht wordt toegekend om hun eigen situatie en de vraagstukken die voor hen van belang zijn, te beïnvloeden;

86.

wijst erop dat de leeftijd voor strafrechtelijke verantwoordelijkheid momenteel in de lidstaten verschilt en dringt er bij de Commissie op aan onderzoek te doen naar de verschillende standpunten van de lidstaten betreffende de leeftijdsgrens voor strafrechtelijke verantwoordelijkheid, de wijze waarop zij minderjarige delinquenten behandelen en de strategieën die zij toepassen om delinquentie onder minderjarigen te voorkomen;

87.

benadrukt dat rechtsbeoefenaren die in het jeugdrecht actief zijn (rechters, advocaten, maatschappelijk werkers en politieagenten) specifiek moeten worden opgeleid;

88.

dringt erop aan dat binnen het Europees Hof voor de Rechten van de Mens een afdeling wordt geschapen die gespecialiseerd is in de rechten van het kind;

89.

dringt bij de lidstaten aan op serieuze maatregelen om alle verschillende vormen van uitbuiting van kinderen te beëindigen, met inbegrip van uitbuiting voor prostitutie of andere vormen van seksuele exploitatie, dwangarbeid, slavernij of praktijken gelijkende op slavernij of dwangarbeid, het gebruik van kinderen in verband met bedelarij, illegale activiteiten, sport en daarmee verband houdende activiteiten, illegale adoptie, gedwongen huwelijken, enz.;

90.

roept op tot het aanpakken van het probleem van internationale ontvoering van minderjarigen, dat vaak voortkomt uit conflicten tussen de ouders ten gevolge van scheiding van tafel en bed of echtscheiding, waarbij altijd de belangen van de minderjarigen op de voorgrond moeten staan;

91.

wijst erop dat in artikel 3 van het VN-Verdrag inzake de Rechten van het Kind wordt bepaald dat bij „alle maatregelen betreffende kinderen, ongeacht of deze worden genomen door openbare of particuliere instellingen voor maatschappelijk welzijn of door rechterlijke instanties, bestuurlijke autoriteiten of wetgevende lichamen, de belangen van het kind de eerste overweging vormen”; in het Haags Verdrag inzake de burgerrechtelijke aspecten van internationale ontvoering van kinderen (Haags verdrag) wordt onder het belang van het kind een snelle terugkeer na ontvoering verstaan; het belang van het kind houdt echter meer in dan alleen een snelle terugkeer, zoals een veilige fysieke directe omgeving, een affectief klimaat, een ondersteunende flexibele opvoedingsstructuur, adequaat voorbeeldgedrag van de ouder, continuïteit in opvoeding en verzorging evenals behoorlijke levensomstandigheden; het Haags Verdrag houdt geen rekening met deze criteria, zo wordt er niet gekeken naar wie de ontvoerende ouder is, of deze ouder al dan niet het ouderlijk gezag waarneemt, hoe oud het kind is, hoe lang het kind al in het andere land verblijft, of het daar naar school gaat en vriendjes heeft gemaakt etc.; man kan concluderen dat, ondanks de „goede” intentie van het Haags Verdrag en Verordening (EG) nr. 2201/2003, de rechten van het kind dikwijls niet goed gewaarborgd worden; roept de Commissie daarom op actie te ondernemen om ook in deze de rechten van het kind beter te beschermen en dringt aan op voorstellen daartoe;

92.

roept op tot snelle invoering van passende maatregelen voor het opzoeken en terugvinden van verdwenen en ontvoerde kinderen, waarbij ook gebruik moet worden gemaakt van het Schengen-Informatiesysteem om te voorkomen dat de kinderen de grens worden overgebracht; is verheugd over het Europese hotline nummer voor vermiste kinderen en de maatregelen die NGO's op dit gebied hebben ondernomen; moedigt de Commissie aan zich in te zetten voor de oprichting van een Europees open telefoonagentschap voor kinderen en jongeren met problemen;

93.

verzoekt de instellingen van de EU en de lidstaten om tenuitvoerlegging van de VN-resoluties A/RES/46/121, A/RES/47/134 en A/RES/49/179 over de rechten van de mens en extreme armoede, A/RES/47/196 inzake de instelling van een werelddag voor de bestrijding van de armoede, en A/RES/50/107 over de viering van het Wereldjaar voor de bestrijding van de armoede en het uitroepen van het eerste Decennium van de VN voor de bestrijding van de armoede van de Algemene Vergadering van de VN, alsmede van de resoluties E/CN.4/Sub.2/1996/13, E/CN4/1987/NGO/2, E/CN4/1987/SR.29, E/CN.4/1990/15 inzake de mensenrechten en extreme armoede, E/CN.4/1996/25 inzake het recht op ontwikkeling en E/CN.4/SUB.2/RES/1996/25 inzake de verwezenlijking van economische, sociale en culturele rechten van de Economische en Sociale Raad van de VN;

94.

roept in herinnering dat in de EU 19 % van de kinderen onder de armoedegrens leeft en dat het dientengevolge noodzakelijk is passende, op kinderen afgestemde maatregelen te nemen voor hulp aan in het bijzonder hun gezinnen en roept de lidstaten ertoe op ambitieuze en haalbare doelstellingen op te stellen om armoede onder kinderen te verminderen en op den duur te laten verdwijnen;

95.

bepleit het opzetten van passende structuren in de lidstaten om kinderen en ouders te helpen zich aan te passen aan veranderde gezinsomstandigheden;

96.

verzoekt de Commissie maatregelen te nemen die kinderen in staat stellen van hun jeugd te genieten en zonder discriminatie en uitsluiting deel te nemen aan activiteiten voor kinderen;

97.

appelleert aan de Commissie om de strategieën die er specifiek op gericht zijn armoede onder kinderen en werkloosheid onder jongeren te bestrijden en de sociale integratie van minderheden te bevorderen in alle relevante ontwikkelingsstrategieën, met inbegrip van strategiepapieren en indicatieve programma's inzake armoedebestrijding, op te nemen;

98.

verzoekt de betrokken instellingen kinderen de kans te bieden een echte bijdrage aan de strijd tegen de armoede te leveren; dringt er met het oog op meer doeltreffendheid van de strijd tegen armoede onder kinderen op aan dat alle betrokken partijen, waaronder de armste kinderen, een echte actieve rol spelen bij het opzetten, uitvoeren en evalueren van de projecten waarmee wordt beoogd extreme armoede te doen verdwijnen;

99.

benadrukt de noodzaak de strijd tegen de commerciële seksuele uitbuiting van kinderen — d.w.z. de handel in kinderen voor seksuele doeleinden, kinderpornografie en sekstoerisme waarbij kinderen zijn betrokken — als een van de belangrijkste doelstellingen van de strategie voor maatregelen zowel binnen als buiten de Europese Unie te bestempelen — (in het bijzonder in het licht van de Millenniumdoelstellingen voor ontwikkeling); onderstreept dat kinderarmoede vaak aan de basis ligt van maatschappelijke uitsluiting, vele vormen van discriminatie en gevaar voor kinderen; is echter van mening dat de ware oorzaken voor de commerciële seksuele uitbuiting van kinderen te vinden zijn in de vraag naar seks met kinderen en in de georganiseerde misdaad, die bereid is situaties waarin kinderen aan risico's blootstaan, uit te buiten;

100.

is van mening dat aandacht moet worden besteed aan psychosociale zorg en emotionele ondersteuning van kinderen die in moeilijke situaties, zoals gewapende conflicten en crisissituaties, leven evenals van ontheemde kinderen en kinderen die met extreme armoede kampen;

101.

dringt er bij de lidstaten op aan hun verplichting na te komen alle kinderen te steunen en te beschermen tegen ondervoeding, ziekte en mishandeling, ongeacht de sociale en /of wettelijke situatie van de kinderen of van hun ouders;

102.

roept de Commissie op te komen met een voorstel voor een richtlijn die betrekking heeft op alle vormen van discriminatie uit artikel 13 van het EG-verdrag en op alle sectoren die genoemd zijn in Richtlijn 2000/43/EG van de Raad van 29 juni 2000 houdende toepassing van het beginsel van gelijke behandeling van personen ongeacht ras of etnische afstamming (13);

103.

verzoekt de Commissie en de lidstaten bijzondere aandacht te besteden aan alle vormen van discriminatie van kinderen, waaronder discriminatie van kinderen die aan een leerstoornis (bijvoorbeeld dyslexie, dyscalculie of dyspraxie) of een andere handicap lijden;

104.

is verheugd over het bestaan van talrijke NGO's en vrijwilligers die vriendschappelijke en solidaire verbindingen tot stand brengen tussen de meest benadeelde kinderen en kinderen uit verschillende sociale milieus teneinde extreme armoede en sociale uitsluiting te overwinnen; verzoekt de Europese instellingen en de lidstaten ervoor te zorgen dat ook de armste kinderen in het genot van de communautaire projecten komen en dat de projecten van de Europese Vrijwilligersdienst dergelijke organisaties meer mogelijkheden biedt om jonge vrijwilligers op te nemen;

105.

roept op ervoor te zorgen dat in het bijzonder Romakinderen en kinderen die tot andere nationale minderheden behoren profiteren van de gerichte maatregelen, met name om een halt toe te roepen aan discriminatie, segregatie, maatschappelijke uitsluiting, uitsluiting van onderwijs en uitbuiting waarvan zij vaak het slachtoffer zijn; roept de lidstaten ertoe op inspanningen te doen om de oververtegenwoordiging van Romakinderen in instellingen voor geestelijk gehandicapten te beëindigen; spreekt bovendien de wens uit dat scholingscampagnes, maatregelen ter compensatie van het hoge niveau aan onderwijsversnippering en projecten voor preventie en hulp op het gebied van gezondheid, met inbegrip van vaccinaties, worden bevorderd;

106.

is van mening dat de EU voor zichzelf de doelstelling moet bepalen te waarborgen dat er in de EU geen dakloze kinderen of straatkinderen zijn; roept op tot het nemen van passende en gerichte maatregelen om dakloze kinderen en straatkinderen te helpen, aangezien de meesten van hen sterk getraumatiseerd en sociaal uitgesloten zijn, geen formeel onderwijs of gezondheidszorg ontvangen, bijzonder gemakkelijk slachtoffer kunnen worden van mensenhandel (met inbegrip van prostitutie, orgaanhandel en illegale adoptie), drugsverslaving en misdaad en vaak gedwongen worden te bedelen;

107.

verzoekt de Commissie en de lidstaten om het probleem van de duizenden straatkinderen en kinderen die worden gedwongen te gaan bedelen, als serieuze sociale kwestie en mensenrechtenprobleem te erkennen, dat een inbreuk vormt op de Conventie van de VN over de rechten van het kind en verzoekt de lidstaten ook sancties in te stellen tegen diegenen die verantwoordelijk zijn voor de verwildering van kinderen die worden gedwongen te bedelen;

108.

verzoekt de Europese Unie, de lidstaten en de organisaties van het maatschappelijk middenveld ervoor te zorgen dat ieder kind de mogelijkheid heeft om tot een groep of organisatie van kinderen te behoren ten einde andere kinderen te ontmoeten en met hen van gedachten te wisselen; dringt er derhalve op aan dat maatregelen worden genomen zodat steunmaatregelen van volwassenen die ieder kind een plaats binnen de groep willen geven evenals een kans om zich daar uit te drukken, worden aangenomen; verzoekt de lidstaten en de bevoegde organen daarom projecten aan te moedigen die kinderen in staat stellen zich uit te drukken, zoals gemeenteraden of kinderparlementen, waarbij moet zijn gewaarborgd dat de meest uitgesloten kinderen hierin vertegenwoordigd zijn;

109.

spreekt de wens uit na te gaan wat de mogelijkheden zijn voor communautaire regelgeving op het gebied van adoptie die moet worden ontwikkeld in overeenstemming met de Conventie over de rechten van het kind en andere relevante internationale normen, waardoor de verzorgingskwaliteit op het gebied van de informatiediensten, de voorbereiding van internationale adoptie, de behandeling van verzoeken om internationale adoptie en post-adoptiediensten wordt verbeterd, met inachtneming van het feit dat alle internationale conventies met betrekking tot de bescherming van de rechten van het kind aan in de steek gelaten kinderen of wezen het recht om een gezin te hebben en het recht op bescherming toekennen;

110.

verzoekt de lidstaten om maatregelen die het grondrecht van kinderen op een gezin garanderen. verzoekt de lidstaten derhalve doeltreffende oplossingen te formuleren om te voorkomen dat kinderen in de steek worden gelaten en om de plaatsing van in de steek gelaten kinderen en wezen in instellingen te compenseren. Bij het vinden van een nieuwe oplossing voor een kind moeten diens belangen overeenkomstig het VN-Verdrag inzake de rechten van het kind, steeds de belangrijkste overweging vormen;

111.

is van oordeel dat adoptie kan plaatsvinden in het land van herkomst van het kind of door via internationale adoptie een gezin te vinden overeenkomstig de nationale wetgeving en internationale verdragen en dat plaatsing in instellingen alleen dient als tijdelijke oplossing; dat andere oplossingen voor zorg in gezinnen kan worden geboden door bij voorbeeld pleeggezinnen; dringt erop aan dat de lidstaten en de Commissie in overleg met de Haagse Conferentie, de Raad van Europa en kinderorganisaties een kader opstellen om de transparantie en doelmatige begeleiding van de ontwikkeling van deze kinderen te waarborgen en hun werkzaamheden te coördineren ten einde kinderhandel te voorkomen; verzoekt de lidstaten in dit verband bijzondere aandacht te schenken aan kinderen met bijzondere behoeften, bij voorbeeld kinderen die medische behandeling nodig hebben en gehandicapte kinderen;

112.

stimuleert de lidstaten om regelingen te treffen voor jongvolwassenen die uit een weeshuis of andere opvangvoorziening komen, die ervoor zorgen dat zij kunnen profiteren van ondersteunende maatregelen om hen te helpen plannen te maken voor hun toekomstige beroepsleven en hun integratie in de maatschappij te bevorderen;

113.

benadrukt dat de sociale uitsluiting waarmee minderjarige delinquenten te kampen hebben een soepele herintegratie in de maatschappij vaak onmogelijk maakt; stimuleert de lidstaten derhalve om ondersteunende strategieën uit te stippelen voor deze minderjarigen of jongvolwassenen die tot risicogroepen behoren om hen te helpen plannen te maken voor hun toekomstige beroepsleven en hun integratie in de maatschappij te bevorderen;

114.

is van oordeel dat kinderen die voor ouders of broers en/of zussen met speciale behoeften zorgen, recht hebben op specifieke ondersteuning;

115.

wijst erop dat in het kader van de toekomstige EU-strategie de belangrijke rol van het gezin moet worden erkend als het belangrijkste instituut in de maatschappij voor het levensonderhoud, de bescherming en de ontwikkeling van het kind; is van mening dat de rechten van het kind moeten vooropstaan bij vragen omtrent combinatie van beroeps- en gezinsleven, en werktijd, met bijzondere nadruk op de omstandigheden van moeders met een handicap en moeders van kinderen met een handicap, alsook bij het formuleren van beleid inzake openbare en/of particuliere ondersteuning van vaders en moeders teneinde deze in de gelegenheid te stellen hun educatieve en verzorgende taken gezamenlijk te vervullen; is van mening dat recht moet worden gedaan aan het feit dat een groeiend aantal mensen in een alternatieve gezinsstructuur leeft die niet overeenstemt met het traditionele kerngezin bestaande uit een vader en een moeder en hun biologische kinderen;

116.

dringt er bij de lidstaten op aan alle beperkingen op het recht van ouders op contact met hun kinderen die op grond van het verschil van nationaliteit zijn opgelegd, op te heffen, in het bijzonder waar erom gaat dat de betrokkenen een andere taal dan de officiële taal van het betrokken land willen spreken; is van mening dat de opheffing van de beperkingen die zijn opgelegd aan multinationale families waarin een conflict tussen de ouders bestaat, ook moet inhouden dat het het kind en de ouders vrijstaat de door hun gekozen taal te spreken, waarbij eventueel door de rechtbanken vastgestelde bepalingen dat tijdens ontmoetingen toezicht moet worden uitgeoefend, moeten worden nageleefd;

117.

is verheugd over de invoering van ombudsmannen voor de rechten van kinderen en verzoekt alle lidstaten de invoering van dergelijke ombudsmannen op nationaal en plaatselijk niveau te vergemakkelijken;

118.

beklemtoont dat het van essentieel belang is ervoor te zorgen dat kinderen die wettelijk oud genoeg zijn om een baan te hebben, betaald worden op basis van het beginsel van gelijk loon voor gelijk werk;

119.

spoort de Commissie aan ervoor te zorgen dat het probleem van kinderarbeid en de bescherming van kinderen tegen elke vorm van misbruik, uitbuiting of discriminatie cruciale onderwerpen worden binnen de comités en subgroepen inzake mensenrechten die in het kader van de handels- en samenwerkingsakkoorden zijn opgericht;

120.

wijst op de noodzaak ervoor te zorgen dat elk beleid, zowel internationaal als nationaal, zowel op het niveau van de lidstaten als op het niveau van de EU, gericht is op het afschaffen van kinderarbeid in al zijn vormen; is van oordeel dat full-time onderwijs voor jongens én voor meisjes de beste manier is om dit probleem aan te pakken, omdat er een preventieve werking van uitgaat en omdat het helpt de vicieuze cirkel van ongeletterdheid en armoede te doorbreken;

121.

veroordeelt ten scherpste elke vorm van kinderarbeid, slavernij en lijfeigenschap, alsook andere vormen van arbeid die schadelijk zijn voor de gezondheid en de veiligheid van het kind; roept de Commissie en de Raad op de handel met en de ontwikkelingshulp van de EU aan derde landen in grotere mate te koppelen aan de toepassing in die landen van de overeenkomst betreffende het verbod en de onmiddellijke actie voor de uitbanning van de ergste vormen van kinderarbeid van de Internationale Arbeidsorganisatie;

122.

wijst op het feit dat producten die in de EU worden verkocht mogelijkerwijs met gebruikmaking van kinderarbeid zijn geproduceerd; dringt bij de Commissie aan op de ontwikkeling van een mechanisme dat slachtoffers van kinderarbeid in staat stelt verhaal te halen tegen bedrijven in de EU voor de nationale rechtbanken; dringt bij de Commissie aan op toezicht op de toeleveringsketen en op de ontwikkeling van mechanismen die de hoofdcontractant in de EU aansprakelijk stellen in het geval van overtreding van de VN-verdragen inzake kinderarbeid in de toeleveringsketen; verzoekt de EU in dit verband om inschakeling van het stelsel van algemene preferenties als een middel voor het doeltreffender bestrijden van het verschijnsel kinderarbeid in de verschillende regio's van de wereld, met bijzondere aandacht voor de gevaarlijke vormen van arbeid, waar veel kinderen voor worden ingezet;

123.

roept ertoe op dat in het belang van het kind bijzondere aandacht wordt besteed aan de situatie van kinderen die vluchteling, asielzoeker of migrant zijn, en van kinderen van wie de ouders ofwel asielzoekers, ofwel vluchtelingen, ofwel illegalen zijn, opdat deze kinderen in het genot van hun rechten komen, ongeacht de wettelijke status van hun ouders, dat zij niet de negatieve gevolgen hoeven te dragen van een situatie waarvoor ze zelf niet verantwoordelijk zijn en dat rekening wordt gehouden met hun specifieke behoeften en er bijzonder op wordt gelet dat de gezinnen bij elkaar kunnen blijven wanneer dit voor het kind het beste is;

124.

is van mening dat aan alleenstaande minderjarigen in het kader van alle vormen van immigratie bijzondere aandacht moet worden besteed, aangezien de georganiseerde misdaad van iedere gelegenheid gebruik maakt om een kind het land binnen te brengen om het te kunnen uitbuiten; stelt dat lidstaten derhalve waakzaam moeten zijn en in iedere denkbare situatie de bescherming van het kind moeten kunnen waarborgen;

125.

is van mening dat migrantenkinderen toegang tot onderwijs moet worden geboden en dat programma's en hulpbronnen met een interculturele insteek moeten worden opgezet waarin de bijzondere nadruk wordt gelegd op kwetsbare en niet-begeleide minderjarigen;

126.

herinnert eraan dat de internationale normen inzake de bescherming van kinderen van toepassing zijn op niet vergezelde minderjarigen die het grondgebied van de Europese Unie bereiken via clandestiene immigratiekanalen; verzoekt alle plaatselijke, regionale en nationale autoriteiten, alsmede de instellingen van de EU, maximaal samen te werken om deze niet vergezelde minderjarigen te beschermen; verzoekt de Commissie met de derde landen van herkomst procedures vast te stellen voor internationale samenwerking op dit gebied, teneinde een correcte terugkeer van de minderjarigen naar deze landen te garanderen, en systemen op te zetten ter bescherming van deze minderjarigen na hun terugkeer in hun land van herkomst, hetzij binnen hun biologische familie, hetzij via mechanismen of instellingen die ze op doeltreffende wijze beschermen;

127.

spreekt de wens uit dat bij het aannemen, in een medebeslissingsprocedure, van nieuwe instrumenten waarop een gemeenschappelijk asielbeleid zal zijn gebaseerd, de bescherming van de rechten van kinderen bovenaan zal staan en dat voor hen specifieke maatregelen zullen worden geformuleerd waarbij rekening wordt gehouden met hun kwetsbaarheid; is van mening dat vooral gewaarborgd moet zijn dat kinderen adequate toegang tot het asielsysteem wordt geboden en zij worden bijgestaan in de procedures, dat terdege aandacht wordt besteed aan de individuele reden voor asiel van een kind binnen een gezin van asielzoekers en er meer ruimte komt voor gezinshereniging binnen de asielprocedure;

128.

vestigt de aandacht op de bijzondere situatie van migrantenkinderen die gescheiden zijn van beide ouders dan wel hun vroegere wettelijke of gebruikelijke primaire verzorger en dringt erop aan dat de noodzaak van een gerichte EU-maatregel wordt overwogen met regeling voor recht op steun voor alle alleenstaande kinderen, toegang tot het grondgebied, de aanwijzing en de taakomschrijving van voogden, het recht om te worden gehoord, de voorwaarden voor opname en maatregelen voor het opsporen van de familie en ook andere duurzame oplossingen;

129.

vestigt de aandacht op het feit dat niet door volwassenen begeleide kinderen en staatloze en bij de geboorte niet geregistreerde kinderen een bijzonder groot risico lopen en verzoekt de lidstaten specifieke maatregelen te nemen die zijn afgestemd op de belangen van het individuele kind, zoals dit met name is bepaald door de VN-Conventie over de rechten van het kind en het Hoge Commissariaat voor de Vluchtelingen van de VN;

130.

wijst op de belangrijke rol van onderwijs dat een egalitair karakter dient te hebben en waar geweld en lijfstraffen uit den boze zijn; dringt er bij de Commissie op aan de nodige middelen beschikbaar te stellen om elke vorm van gewelddadigheid in de gemeenschappen van vluchtelingen te voorkomen, in het bijzonder seksueel geweld en seksuele exploitatie; wijst in dit verband op de behoefte aan onderwijsprogramma's en sensibiliseringsacties op het gebied van gendervraagstukken, mensenrechten, seksuele en reproductieve gezondheid, genitale verminking bij vrouwen en hiv/aids, gericht op minderjarigen van beide geslachten;

131.

onderstreept dat er een kloof gaapt tussen wat de regelgeving vereist en wat in de praktijk wordt gedaan bij de uitvoering van het asielbeleid in Europa en dat er enorme verschillen blijven bestaan in de wijze waarop kinderen met een vluchtelingenstatus in de verschillende lidstaten worden behandeld;

132.

benadrukt het feit dat 5 % van de asielzoekers bestaat uit niet-begeleide minderjarigen, wat duidt op de nood om goed opgeleide wettelijke voogden voor niet begeleide kinderen aan te duiden om hun belangen te verdedigen na hun aankomst in het gastland; vraagt een verbetering van de leefomstandigheden van kinderen in opvangcentra; is ontgoocheld door het gebrek aan kindergevoelige asielprocedures;

133.

merkt op dat veel van de risico's die gevluchte kinderen lopen evenzeer gelden voor kinderen die zich noodgedwongen hebben moeten verplaatsen binnen de grenzen van hun eigen land;

134.

staat erop dat kinderen enkel worden teruggebracht naar hun land van oorsprong indien hun veiligheid is gewaarborgd, en benadrukt dat het opsporen en herenigen van families noodzakelijk is; benadrukt dat hun terugkeer moet worden verhinderd wanneer er gevaar is op ernstige schade, door bijvoorbeeld kinderarbeid, seksuele exploitatie, geweld, het risico van genitale verminking bij vrouwen, sociale uitsluiting of betrokkenheid bij een gewapend conflict;

135.

benadrukt dat moet worden gezorgd voor een betere verzameling van gegevens over kinderen die de status van vluchteling aanvragen, kinderen die illegaal op het grondgebeid van een ander land verblijven maar geen vluchtelingenstatus aanvragen en het resultaat van hun asielprocedures en de toekomst van dergelijke kinderen na de uiteindelijke positieve of negatieve beslissing over hun asielaanvraag, opdat deze kinderen niet in vergetelheid raken of slachtoffer worden van criminaliteit;

136.

benadrukt de negatieve gevolgen van emigratie en de precaire situatie van kinderen die in hun land alleen worden achtergelaten nadat hun ouders zijn geëmigreerd; benadrukt de noodzaak te voorzien in algemene zorg, integratie en onderwijs voor deze kinderen, evenals voor een zo spoedig mogelijke reïntegratie in hun familie;

137.

verzoekt de Commissie de mogelijkheid te onderzoeken om kinderen die in de EU geboren zijn, ongeacht de wettelijke status van hun ouders, het Europees burgerschap toe te kennen;

138.

herinnert eraan dat administratieve detentie van migrantenkinderen de uitzondering moet blijven; benadrukt dat kinderen die door hun familie worden begeleid alleen in het uiterste geval en voor zo kort mogelijke duur en indien dit in hun primaire belang is overeenkomstig artikel 37, onder b), van de Conventie van de VN over de rechten van het kind, mogen worden vastgehouden, en dat onbegeleide minderjarigen niet mogen worden vastgehouden of uitgewezen;

139.

wijst erop dat migrantenkinderen recht hebben op onderwijs en ontspanning;

140.

dringt er bij de Commissie en de lidstaten op aan een doeltreffend systeem in te voeren waarmee wordt gewaarborgd dat kinderen thuis en op school, naar gelang van hun leeftijd en intellectuele ontwikkeling, op hun rechten worden geattendeerd en deze kunnen uitoefenen;

141.

roept de Commissie en de lidstaten op jonge meisjes toegang te bieden tot voorlichting en onderwijs over reproductieve gezondheidszorg en diensten voor deze gezondheidszorg;

142.

dringt er bij de lidstaten op aan alle noodzakelijke maatregelen te nemen om de kwaliteit van de kinderverzorging te waarborgen, o.m. continue beroepsopleiding en opleiding op het gebied van de rechten van het kind, goede arbeidsvoorwaarden en een behoorlijk salaris voor professionals in de kinderzorg, daar deze faciliteiten en hun personeel kinderen een stevige basis bieden voor hun toekomst en nuttig zijn voor ouders, met name met het oog op de werkdruk op werkende ouders zonder partner —, en dit draagt op zijn beurt bij tot terugdringing van armoede onder vrouwen en dus onder kinderen;

143.

vraagt de Commissie en de lidstaten gezamenlijke inspanningen te leveren om de partnerlanden te helpen bij de verwezenlijking van de doelstelling van gratis basisonderwijs voor iedereen (MOD 2) en vraagt de Commissie en de lidstaten te zorgen voor de nodige financiering voor het Versneld initiatief inzake onderwijs voor iedereen;

144.

beklemtoont dat bijzondere aandacht moet worden besteed aan MOD 3 inzake gendergelijkheid en aan het onderwijs van meisjes, de aanwerving en opleiding van lokale vrouwelijke leerkrachten, de opheffing van het mannelijk overwicht in de onderwijsprogramma's en de nabijheid van de scholen bij de gemeenschappen die er onderwijs krijgen; benadrukt dat scholen veilige zones moeten zijn waar de kinderrechten worden gerespecteerd en dat seksuele intimidatie en geweld in en rond scholen krachtig moet worden voorkomen en aangepakt;

145.

verzoekt de lidstaten projecten voor het samenwonen van verschillende generaties (zoals de „Mehrgenerationenhäuser”) te bevorderen, teneinde kinderen in staat te stellen op te groeien met ouderen, en omgekeerd ouderen de gelegenheid te bieden enerzijds te profiteren van een netwerk van sociale begeleiding, en anderzijds door hun kennis en ervaring een nuttige bijdrage te leveren aan de ontwikkeling van kinderen;

146.

onderstreept dat het recht op onderwijs een fundamentele voorwaarde voor de maatschappelijke ontwikkeling van kinderen vormt en dat onderwijs voor alle kinderen op grond van hun individuele capaciteiten en onafhankelijk van hun etnische en maatschappelijke afkomst alsmede burgerlijke staat toegankelijk moet zijn;

147.

is van mening dat kinderen ongeacht hun status en/of de status van hun ouders toegang tot het onderwijssysteem moeten hebben; onderstreept hoe belangrijk het is om aan kinderen van migranten en/of vluchtelingen deze toegang te bieden;

148.

benadrukt dat de toekomstige EU-strategie het recht op onderwijs zou moeten erkennen op basis van gelijke kansen en non-discriminatie;

149.

dringt er bij de lidstaten op aan te benadrukken dat het belangrijk is dat in het onderwijscurriculum aandacht wordt besteed aan mensenrechten en de gemeenschappelijke waarden die de fundamenten vormen van het democratisch staatsburgerschap;

150.

roept ertoe op dat het een van de prioriteiten van de EU-strategie zal zijn een samenhangend geheel van maatregelen aan te nemen die als doel hebben kinderen met beperkingen in staat te stellen hun rechten altijd uit te oefenen, om zo iedere vorm van discriminatie te vermijden en in iedere levensfase hun integratie op school, in de maatschappij en in het beroepsleven te stimuleren;

151.

beveelt de Commissie en de lidstaten verder aan onderzoek te wijden aan de bijzondere behoeften van gehandicapte scholieren en aan de uitvoering van een op hun behoeften toegesneden programma voor plaatsing op school ter bevordering van hun integratie in de samenleving;

152.

dringt er bij de Commissie en de lidstaten op aan bijzondere aandacht te besteden aan de geïntegreerde educatie van kinderen met een handicap, zodat nog terwijl zij naar school gaan een soepele maatschappelijke integratie van deze kinderen wordt gewaarborgd en de tolerantie van gezonde, niet-gehandicapte kinderen voor handicaps en sociale verschillen wordt vergroot;

153.

roept ertoe op de problemen die verband houden met discriminatie, sociale diversiteit, het leren van tolerantie op school, voorlichting over een gezonde levenswijze, voedseleducatie, voorkoming van alcoholmisbruik, drugs, medicamenten en psychotrope producten en andere verdovende middelen doortastender aan te pakken en aangepaste voorlichting te verstrekken over seksuele gezondheid;

154.

wijst erop dat vroegtijdige opvang van het kind in collectieve structuren (bij voorbeeld crèches, scholen, enz.) een van de beste oplossingen is voor het combineren van beroeps- en gezinsleven, en dat het daarnaast een vroegtijdige garantie voor gelijke kansen en een soepele socialisatie van het kind is;

155.

benadrukt dat het uitsluiten van meisjes van deelname aan schoolonderwijs en sporten als zwemmen op culturele gronden door geen enkele cultuur of religie wordt gerechtvaardigd en niet mag worden getolereerd;

156.

appelleert aan de lidstaten om alle kinderen gratis of tegen een geringe vergoeding toegang te bieden tot speel- en sportfaciliteiten die bij hun leeftijd passen;

157.

acht het zorgwekkend dat obesitas, met name onder kinderen, in Europa steeds meer toeneemt en dat volgens schattingen meer dan 21 miljoen kinderen in de EU zwaarlijvig zijn, waar ieder jaar 400 000 kinderen bijkomen; roept de Commissie ertoe op voorstellen voor te leggen om agressieve en misleidende reclame aan banden te leggen en de bepalingen inzake de nutritionele etikettering van verwerkte voedingswaren te verbeteren teneinde de toenemende zwaarlijvigheid te kunnen aanpakken;

158.

dringt er bij de lidstaten en hun bevoegde autoriteiten op aan alles te doen wat in hun macht staat om te waarborgen dat kinderen in een gezonde fysieke omgeving opgroeien, gezien het feit dat vervuiling en slechte levensomstandigheden voor kinderen bijzonder ernstige gevolgen hebben; wijst erop dat ook voldoende aandacht moet worden besteed aan het educatieve milieu en dat adequate normen moeten worden ingevoerd;

159.

herinnert eraan dat kinderen recht hebben op gezondheid en wijst daarbij in het bijzonder op het recht van jongeren op seksuele en reproductieve gezondheid, en benadrukt dat de bescherming van de gezondheid van de moeder een integrerend bestanddeel moet zijn van de toekomstige kinderrechtenstrategie van de EU, waarin woon- en werkomstandigheden moeten worden bevorderd die op zwangere en lacterende vrouwen zijn afgestemd, en vastgehouden moet worden aan naleving van geldende wetgeving ter bescherming van de rechten van vrouwelijke werknemers, alsmede aan gelijke en universele toegang van alle vrouwen tot hoogwaardige pre- en postnatale gezondheidszorg, om te zorgen dat het sterftecijfer onder moeders en kinderen daalt en er geen ziekten van moeder op kind worden overgebracht; benadrukt het essentiële belang van zwangerschapsverlof voor de ontwikkeling van een kind, in het bijzonder vanwege de band met de moeder, niet alleen in de eerste maanden na de geboorte maar ook in de eerste vijf jaar van zijn leven;

160.

juicht het toe dat de Commissie erkent dat kinderen, van hun geboorte tot hun volwassenheid, zeer uiteenlopende behoeften hebben in de verschillende ontwikkelingsfasen van hun leven; onderstreept opnieuw het recht van kinderen op de hoogst mogelijke gezondheidsstandaard en in het bijzonder het recht van adolescenten op seksuele en reproductieve gezondheid, en op voorlichting inzake gezinsplanning en gezinsplanningsdiensten, en is dan ook van oordeel dat deze aspecten een integrerend onderdeel moeten zijn van de toekomstige EU-strategie op het gebied van de rechten van het kind;

161.

wijst erop dat de in de VN-Conventie over de rechten van het kind vastgelegde rechten betrekking hebben op alle personen onder de leeftijd van 18 jaar en dat specifieke behoeften inzake seksuele en reproductieve gezondheid en rechten van adolescenten dienen te worden erkend;

162.

wijst op het belang van bevordering van beleid op het gebied van seksuele en reproductieve gezondheid en rechten ter beperking en mogelijke voorkoming van seksueel overgedragen ziektes (o.m. HIV/AIDS), ongewenste zwangerschappen en onveilige en soms illegale abortussen bij jongeren, en om te voorkomen dat jongeren een gebrekkig inzicht hebben in hun behoeften op het gebied van reproductieve gezondheid;

163.

verzoekt de Commissie en de lidstaten maatregelen te nemen voor de bescherming van kinderen wier ouders HIV/AIDS hebben, en wijst op de noodzaak te voldoen aan MOD 5 (gezondheid van moeders verbeteren) te verwezenlijken; wijst op MOD 4 (kindersterfte verminderen) en MOD 6 (bestrijding van HIV/AIDS, malaria en andere ziekten); dringt eveneens aan op investeringen in onderzoek naar en ontwikkeling van anti-retrovirale kindergeneesmiddelen, in het verstrekken van muskietennetten en in de bevordering van immunisering via de GAVI-alliantie (voorheen gekend onder de naam Wereldalliantie voor vaccins en immunisering);

164.

appelleert aan de lidstaten om seksuele voorlichting, educatie en advies te verstrekken ten einde het seksuele bewustzijn en respect voor de seksuele geaardheid van een persoon te bevorderen, ongewenste zwangerschappen te voorkomen en de verspreiding van HIV/AIDS en andere SOA tegen te gaan, en de beschikbaarheid van en voorlichting over verschillende voorbehoedmiddelen te vergemakkelijken;

165.

moedigt de lidstaten en de Commissie aan zowel binnen als buiten de Unie gelijke toegang voor jongens en meisjes tot alle onderwijsniveaus en tot gezondheidszorg te bevorderen, met een bijzondere nadruk op achtergestelde kinderen en kinderen van etnische of sociale minderheden;

166.

moedigt de lidstaten en de Commissie aan zowel binnen als buiten de Unie gelijke toegang voor jongens en meisjes en tot gezondheidszorg te bevorderen, met een bijzondere nadruk op achtergestelde kinderen en kinderen van etnische of sociale minderheden;

167.

roept de Commissie en de lidstaten op meer inspanningen te leveren om alcoholgerelateerde gezondheidsschade bij vrouwen en kinderen te bestrijden, door

168.

verzoekt de Commissie en de lidstaten voorwaarden te creëren die ieder kind toegang bieden tot alle vormen en niveaus van gezondheidszorg en waar noodzakelijk positieve maatregelen te nemen om benadeelde groepen in het genot te laten komen van mogelijkheden op het vlak van de gezondheidszorg waarvan zij anders uitgesloten zouden zijn;

169.

herinnert eraan dat in Richtlijn 92/85/EEG van de Raad van 19 oktober 1992 inzake de tenuitvoerlegging van maatregelen ter bevordering van de verbetering van de veiligheid en de gezondheid op het werk van werkneemsters tijdens de zwangerschap, na de bevalling en tijdens de lactatie (14) arbeidsrechten zijn vastgelegd voor zwangere vrouwen en vrouwen die borstvoeding geven, wat inhoudt dat werkgevers alle nodige maatregelen dienen te nemen om te garanderen dat noch de vrouw, noch haar ongeboren kind wordt blootgesteld aan gezondheidsrisico's op de werkplek;

170.

dringt erop aan dat de gevolgen van het milieu voor het hormonale, neurologische en pschychische stelsel en het immuunsysteem worden onderzocht en beoordeeld, dat bij alle plannen op het gebied van het vervoer en de ruimtelijke ordening kindervriendelijkheidsbeoordelingen worden ingevoerd en dat geïmporteerd kinderspeelgoed dat niet door kinderen is vervaardigd, positief wordt geëtiketteerd;

171.

erkent het recht van alle kinderen om bij hun geboorte geregistreerd te worden, als wettelijke erkenning van hun bestaan en hun recht om een nationaliteit en een identiteit te verwerven, ongeacht hun geslacht of etnische oorsprong, nationaliteit of de status van hun ouders als vluchteling, immigrant of asielzoeker;

172.

erkent dat geboorteakten helpen bij de bescherming van kinderen tegen schendingen van hun rechten die onzekerheden over hun leeftijd of identiteit uitbuiten; is van mening dat een betrouwbare geboorteregistratie de handel in kinderen en hun organen bemoeilijkt, illegale adoptie beperkt en het onmogelijk maakt kinderen een foute leeftijd toe te schrijven met het doel ze op jonge leeftijd uit te huwelijken en ze op minderjarige leeftijd bij het leger in te lijven, seksueel uit te buiten, kinderarbeid (15) te laten verrichten en ze gerechtelijk als volwassenen te laten behandelen;

173.

benadrukt het feit dat de „onzichtbaarheid” van niet-geregistreerde kinderen hun kwetsbaarheid vergroot en ervoor zorgt dat schendingen van hun rechten onopgemerkt blijven;

174.

betreurt het feit dat in bepaalde landen discriminatie naar geslacht bestaat bij de registratie van geboortes, waarbij er sprake is van wetten en praktijken die strijdig zijn met het Verdrag van de VN inzake de afschaffing van alle vormen van discriminatie tegen de vrouw, zoals ontzegging van het register aan alleenstaande moeders, ontkenning van de nationaliteit van de moeder en discriminatie bij de registratie van niet-schoolgaande meisjes in gevallen waarin de registratie in het kader van het onderwijssysteem plaatsvindt;

175.

verzoekt de Commissie en de organisaties die zich bezighouden met de bescherming van de rechten van het kind en die zich inzetten voor humanitaire steunverlening samen te werken om derde landen bewust te maken van het belang van geboorteregistratie; merkt op dat het ontbreken van een geboorteakte kan beletten dat kinderen eventuele erfrechten kunnen doen gelden en toegang krijgen tot onderwijs, gezondheidszorg of materiële steun die van staatswege wordt verstrekt; pleit voor het bevorderen van maatregelen om ervoor te zorgen dat deze diensten overal worden verstrekt, in afwachting van de voltooiing van het officiële registratieproces;

176.

verzoekt de Commissie om de landen aan te zetten om permanente registratiesystemen in te voeren, die van nationaal tot op dorpsniveau opereren en kosteloos beschikbaar zijn voor de gehele bevolking, ook voor personen die in afgelegen gebieden leven, door waar dat nodig mocht zijn onder andere mobiele registratie-eenheden ter beschikking te stellen, te zorgen voor een passende opleiding voor registratieambtenaren en voldoende middelen toe te wijzen om deze initiatieven te financieren;

177.

verzoekt de communautaire instellingen en de lidstaten hun inspanningen op te voeren om een daadwerkelijke coördinatie tot stand te brengen van de beleidsmaatregelen tot bevordering van de geboorteregistratie, in het bijzonder door de VN en de VN-agentschappen daarbij te betrekken, teneinde tot een gemeenschappelijke agenda te komen, hetgeen bevorderlijk zou zijn om een effectieve wereldwijde oplossing van het probleem te bewerkstelligen;

178.

benadrukt dat het van cruciaal belang is de EU-richtsnoeren inzake kinderen en gewapende conflicten ten uitvoer te leggen;

179.

verzoekt alle lidstaten het Statuut van Rome van het Internationaal Strafhof op te nemen in hun nationale wetgeving en al degenen die op een onwettelijke manier kinderen hebben gerekruteerd in hun strijdkrachten of gewapende groeperingen of hen hebben gebruikt om actief deel te nemen aan conflictsituaties aan een gerechtelijk onderzoek te onderwerpen, te vervolgen en te straffen, om er op die manier voor te zorgen dat al het mogelijke wordt gedaan om de cultuur van straffeloosheid met betrekking tot deze misdaden te beëindigen;

180.

is verheugd over de goedkeuring van de „Akkoorden van Parijs om kinderen te beschermen tegen onwettelijke rekrutering door gewapende strijdkrachten of groepen” van 2007 als een herziening van de „Beginselen van Kaapstad” uit 1997, en spoort alle landen aan deze ten uitvoer te leggen;

181.

is van mening dat maatregelen moeten worden getroffen om ervoor te zorgen dat kinderen die beroofd zijn van hun vrijheid worden behandeld volgens de internationale humanitaire regelgeving en de regelgeving inzake mensenrechten, rekening houdend met hun specifieke status als kinderen, en de gezamenlijke opsluiting van kinderen en volwassenen te verbieden, behalve wanneer het gaat om ouders met kleine kinderen; onderstreept in dit opzicht de noodzaak om vormingsprogramma's uit te voeren om ambtenaren en personeel van de rechterlijke macht van de landen waar het gebruik van kindsoldaten is geconstateerd hiervan bewust te maken;

182.

benadrukt dat kinderen moeten worden behandeld in overeenstemming met de regels voor de rechtsbedeling voor minderjarigen en dat alternatieven moeten worden gezocht voor gerechtelijke procedures; dringt aan op in jeugdzaken gespecialiseerde aanklagers en advocaten die actief zijn op het vlak van sociale wetgeving, om de kinderen in de rechtzaal bij te staan; roept op waarheids- en verzoeningscommissies op te richten;

183.

dringt aan op de reïntegratie en sociale en psychologische rehabilitatie van gewezen kindsoldaten en andere kinderen die te lijden hebben gehad onder gewapende conflicten, alsook op hereniging met hun familie, alternatieve zorgen voor degenen voor wie hereniging geen optie is en te zorgen voor inhaallessen en de verspreiding van informatie over hiv/aids; onderstreept de noodzaak specifieke maatregelen te nemen voor de problemen van meisjes die als soldaat hebben gediend, omdat zij dikwijls als paria's worden behandeld en sociaal gemarginaliseerd raken; is van oordeel dat daarbij de nodige middelen beschikbaar moeten worden gesteld voor programma's op het gebied van onderwijs, seksuele gezondheid, psychologische ondersteuning en verzoening met de familie;

184.

onderstreept dat de lidstaten van de Europese Unie gezamenlijk diplomatieke actie moeten ondernemen telkens wanneer zij vernemen dat kinderen in legereenheden of andere gewapende groeperingen worden gerekruteerd;

185.

merkt op dat noodvoorzieningen voor kinderen in door conflict getroffen, kwetsbare staten zelden passend onderwijs omvatten en vraagt de Commissie steun te verlenen aan onderwijsactiviteiten, met inbegrip van de implementatie van de minimumnormen die zijn vastgesteld door het Netwerk van Agentschappen voor Onderwijs in Noodsituaties, zowel in noodsituaties als in de overgangsfase van crisis tot ontwikkeling;

186.

beklemtoont dat het uitblijven van een definitieve regeling in bevroren conflicten een situatie creëert die een rechtsstaat onwaardig is en mensenrechtenschendingen in de betrokken gebieden in de hand werkt, en dat dit een van de grootste hindernissen vormt om respect voor alle rechten van het kind te garanderen; dringt aan op maatregelen om een oplossing te vinden voor de noden van kinderen en hun families die in gebieden met een bevroren conflict leven;

187.

benadrukt dat kinderen het recht hebben om in een vrije en open samenleving op te groeien waarin de mensenrechten en de vrijheid van meningsuiting worden geëerbiedigd en de doodstraf niet meer wordt opgelegd, in het bijzonder niet aan minderjarigen;

188.

wijst erop dat de positie van kinderen in ondemocratische stelsels uiterst kwetsbaar is en verzoekt de Commissie aandacht te besteden aan deze categorie personen;

189.

dringt er bij de Commissie op aan aandacht te besteden aan het wekken van politiek bewustzijn bij kinderen en jongeren in derde landen met een beperkte democratie, zodat deze jongeren zich tot politiek bewuste burgers kunnen ontwikkelen;

190.

verzoekt de Commissie te benadrukken hoe belangrijk het is dat jonge mensen hun mening op vrijwillige basis via (politieke) jongerenorganisaties kenbaar kunnen maken;

191.

verzoekt zijn Voorzitter deze resolutie te doen toekomen aan de Raad, de Commissie, de lidstaten, alsmede aan het Europese netwerk ChildONEurope, de Raad van Europa, het Comité voor de rechten van het kind van de Verenigde Naties, Unicef, de Internationale Arbeidsorganisatie (IAO), de Hoge Commissaris voor de Vluchtelingen van de VN en de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO).

19.2.2009   

NL

Publicatieblad van de Europese Unie

CE 41/46

—

gezien de mededeling van de Commissie „Volwasseneneducatie: een mens is nooit te oud om te leren”(COM(2006)0614),

—

gelet op Besluit nr. 1720/2006/EG van het Europees Parlement en de Raad van 15 november 2006 tot vaststelling van een actieprogramma op het gebied van een leven lang leren (1),

—

gelet op Aanbeveling 2006/962/EG van het Europees Parlement en de Raad van 18 december 2006 inzake sleutelcompetenties voor een leven lang leren (2),

—

onder verwijzing naar zijn resolutie van 23 maart 2006 over demografische vraagstukken en de solidariteit tussen de generaties (3),

—

gezien de conclusies van het voorzitterschap van de Europese Raad van Lissabon van 23 en 24 maart 2000,

—

gelet op de artikelen 149 en 150 van het EG-Verdrag,

—

onder verwijzing naar zijn standpunt in eerste lezing van 25 september 2007 inzake het voorstel voor een verordening van het Europees Parlement en de Raad betreffende de productie en verdere ontwikkeling van statistieken over onderwijs en levenslang leren (4),

—

onder verwijzing naar zijn standpunt in eerste lezing van 24 oktober 2007 inzake het voorstel voor een aanbeveling van het Europees Parlement en de Raad tot vaststelling van een Europees kwalificatiekader voor een leven lang leren (5),

—

onder verwijzing naar zijn resolutie van 27 september 2007 over doelmatigheid en rechtvaardigheid in de Europese onderwijs- en opleidingsstelsels (6),

—

onder verwijzing naar zijn resoluties van 13 maart 2007 over een routekaart voor de gelijkheid van vrouwen en mannen (2006-2010) (7) en van 27 september 2007 over de gelijkheid van vrouwen en mannen in de Europese Unie — 2007 (8),

—

gelet op artikel 45 van zijn Reglement,

—

gezien het verslag van de Commissie cultuur en onderwijs en de adviezen van de Commissie werkgelegenheid en sociale zaken en de Commissie rechten van de vrouw en gendergelijkheid (A6-0502/2007),

A.

overwegende dat volwasseneneducatie een politieke prioriteit aan het worden is en er daarom behoefte bestaat aan concrete en adequate programma's, zichtbaarheid, toegankelijkheid, verschaffing van hulpbronnen en evaluatiemethoden,

B.

overwegende dat opleiding en scholing cruciaal zijn voor de verwezenlijking van de doelstellingen van de Lissabon-strategie, die in het teken staat van méér economische groei, concurrentievermogen en sociale integratie,

C.

overwegende dat nog eens vier miljoen volwassenen moeten deelnemen aan volwasseneneducatie om het participatiecijfer van het benchmark te bereiken dat door de lidstaten in het kader van het „Onderwijs en opleiding 2010”-proces is overeengekomen,

D.

overwegende dat een efficiënt systeem voor volwasseneneducatie met duidelijke prioriteiten en een bewaakt implementatietraject, dat goed is geïntegreerd in strategieën voor levenslang leren, de taalkundige, sociale en culturele integratie van buitengesloten groepen kan ondersteunen zoals immigranten en Roma, waarvan velen ook vroegtijdige schoolverlaters zijn,

E.

overwegende dat het investeren in volwasseneneducatie het sociale en culturele rendement vergroot in de zin van groter individueel welzijn en grotere individuele voldoening, en van actief burgerschap,

F.

overwegende dat de fundamentele bijdrage van volwassenenonderwijs vanwege het verwerven van essentiële vaardigheden van cruciaal belang is voor de werkgelegenheid en de mobiliteit op de arbeidsmarkt en de sociale integratie,

G.

overwegende dat betrouwbare gegevens nodig zijn om de verscheidenheid op het gebied van volwasseneneducatie te observeren, te vergelijken en te evalueren om beleidsmaatregelen te kunnen ontwikkelen,

H.

overwegende dat de informatie over en de toegang tot stelsels van volwasseneneducatie van lidstaat tot lidstaat aanzienlijk kunnen verschillen,

I.

overwegende dat erkenning en validering van formeel, niet-officieel en informeel leren de hoeksteen vormen van de strategie voor een leven lang leren,

J.

overwegende dat het van groot belang is dat volwasseneneducatie wordt gekoppeld aan het Europees kwalificatiekader en dat het potentieel ten aanzien van zowel sleutelcompetenties als sociale en culturele vaardigheden wordt vergroot,

1.

verwelkomt het voorstel van de Commissie voor een actieplan voor volwasseneneducatie;

2.

erkent dat er op meerdere niveaus maatregelen moeten worden genomen, waaraan behalve de lidstaten ook de Europese Unie moet deelnemen om — met name voor volwassenen — een leercultuur te bevorderen en te versterken en te zorgen voor de voortdurende groei hiervan;

3.

doet een dringend beroep op de lidstaten om een cultuur van levenslang leren te ontwikkelen, waarbij de aandacht primair moet uitgaan naar onderwijs en scholing voor volwassenen, door beleidsmaatregelen en actieplannen gericht op kennisverwerving door te voeren, en door kennisverwerving aantrekkelijker en toegankelijker te maken en de kwalificaties voortdurend aan te passen;

4.

benadrukt dat gelijkheid van vrouwen en mannen belangrijk is voor programma's op het gebied van levenslang leren, opdat zowel mannen als vrouwen in gelijke mate de mogelijkheden die dit leren biedt kunnen benutten; verzoekt de Commissie alle beschikbare instrumenten te gebruiken om bij de voorbereidingen op het gebied van volwasseneneducatie toezicht op het delicate beleidsterrein van de gelijkheid van vrouwen en mannen uit te oefenen, in samenwerking met het Europees Instituut voor gendergelijkheid;

5.

vraagt met klem om betere promotie van volwasseneneducatie, om zo mensen meer te motiveren aan dergelijk onderwijs deel te nemen; is van oordeel dat volwasseneneducatie een belangrijke rol moet spelen in het beleid ter bevordering van een algehele leercultuur, onder andere door middel van mediacampagnes, informatievoorziening, begeleidings- en adviesdiensten en in het bijzonder begeleidings- en adviesdiensten die speciaal zijn bedoeld voor achtergestelde groepen; is van mening dat zo'n promotie, om effect te hebben, door actief beleid van de lidstaten moet worden geflankeerd om het combineren van studie met werk en gezin te vergemakkelijken;

6.

is het ermee eens dat speciale telefoonnummers en websites zeer succesvolle middelen zijn om volwasseneneducatie te promoten;

7.

is van oordeel dat het bevorderen van mediavaardigheden in het algemeen en beroepsopleiding een belangrijke rol speelt bij het overbruggen van de digitale kloof tussen de generaties;

8.

is van mening dat vergelijkbare statistische gegevens nodig zijn om beleidsmaatregelen op het vlak van volwasseneneducatie te ontwikkelen, te controleren en te evalueren, om aanwijzingen te geven en de richting te bepalen voor een geïntegreerd programma voor een leven lang leren;

9.

is van mening dat het verrichten van een Europees onderzoek naar volwasseneneducatie moet worden ondersteund als middel om enerzijds vergelijkbare gegevens over volwasseneneducatie te verzamelen en anderzijds gedeelde concepten goed te kunnen stimuleren;

10.

roept de Europese Unie en de lidstaten ertoe op de uitwisseling van goede praktijkvormen aan te moedigen;

11.

herinnert aan de doelstellingen die zijn bepaald op de Europese Raad van Barcelona van 15 en 16 maart 2002 en wijst met nadruk op de vooruitgang die de lidstaten hebben geboekt bij het verwezenlijken van de doelstellingen inzake het aanbod van kinderopvangplaatsen en voorschoolse educatie, en de invoering van een zogenaamde „Dag voor de verzorging van het kind en van andere hulpbehoevenden”; wijst daarbij op het feit dat sommige lidstaten ver achterlopen op schema wat betreft het behalen van de doelstellingen van Barcelona;

12.

wijst erop dat een verzoening van gezinsleven, beroepsleven en een leven lang leren niet alleen vraagt om meer flexibiliteit bij het beheer van tijd en ruimte, maar ook om sociale, economische en fiscale prikkels teneinde de toegang van volwassenen tot scholings- en onderwijsprogramma's te bevorderen;

13.

benadrukt het belang van een beter gebruik van nieuwe technologieën en constateert in dat verband dat de ontwikkeling van internettoegang en van e-insluitingsprogramma's ter overbrugging van de digitale kloof moet worden bevorderd en dat nieuwe kennisbronnen en leermethoden, zoals leerprogramma's op afstand en het inrichten van leerhoeken moeten worden aangemoedigd, en dat deze toegang voor iedereen mogelijk moet worden gemaakt;

14.

benadrukt dat vrouwen ruimere toegang moeten krijgen tot nieuwe technologieën, ook vrouwen die in afgelegen en plattelandsgebieden wonen en oudere vrouwen, zodat zij zich bij de concurrentie op de arbeidsmarkt beter kunnen laten gelden; wijst bovendien op de noodzaak initiatieven te ondersteunen die de kloof tussen mannen en vrouwen op het gebied van technische en wetenschappelijke kwalificaties moeten verkleinen;

15.

vraagt aandacht voor de noodzaak de draagwijdte van publieke en private kinderopvangvoorzieningen te verbreden en ook werkgevers die faciliteiten voor kinderopvang zouden kunnen bieden en die ouders — en vooral moeders — mogelijkheden zouden kunnen bieden om weer aan het werk te gaan daarbij te betrekken en te ondersteunen, zodat deze ouders de kans krijgen om daarnaast levenslang en ook tijdens de werktijden te blijven leren; onderstreept daarnaast de noodzaak om van overheidswege betere faciliteiten aan te bieden ter ondersteuning van zorgafhankelijke personen en ouderen;

16.

herinnert eraan dat de demografische verschuivingen de lidstaten met een complex geheel van onderling gerelateerde problemen zullen confronteren en dat onze samenlevingen nieuwe vormen van solidariteit tussen culturen en generaties zullen moeten ontwikkelen

17.

stelt derhalve voor de kennis, vaardigheden en ervaringen van volwassenen — met name tussen de generaties — beter door te geven en onderling uit te wisselen, bijvoorbeeld in de vorm van begeleidingsprogramma's ter ondersteuning van de diverse activiteiten op het vlak van ondernemerschap en de ambachten; acht het tevens belangrijk dat de desbetreffende begeleiders toegang krijgen tot een netwerk, opdat zij informatie kunnen delen en uitwisselen;

18.

onderstreept het belang van een „op gezinseducatie gerichte politiek”, waarbij ouders worden gemotiveerd terug naar school te gaan als zij hun kinderen willen helpen goed te presteren op school;

19.

steunt de ontwikkeling van vrijwilligersprogramma's vanwege de rol die deze kunnen spelen bij de solidariteit tussen de generaties en de erkenning van ervaring en kwalificaties;

20.

benadrukt de noodzaak om in het kader van mobiliteit en sociale samenhang met name voor immigranten flexibele mogelijkheden te bieden voor onderwijs- en scholingsprogramma's, alsmede passende voorwaarden om deze goed te doorlopen;

21.

beschouwt de vestiging van landelijke en plaatselijke centra ter ondersteuning van immigranten als een belangrijk middel om nuttige informatie ter beschikking te stellen en duidelijkheid te verschaffen ten aanzien van vragen omtrent de volledige integratie van migranten in de samenleving;

22.

wijst opnieuw op het belang van grotere ondersteuning voor taalcursussen, met name voor immigranten, en van het bevorderen van de kennis van vreemde talen onder de gehele bevolking;

23.

ondersteunt het idee om „vaardigheidsonderzoeken” in te stellen voor immigranten, lager opgeleiden en gehandicapten; gelooft dat dergelijke vaardigheidsonderzoeken, behalve dat zij economische voordelen met zich meebrengen, ook kunnen bijdragen aan de bestrijding van racisme, vreemdelingenhaat, discriminatie en uitsluiting;

24.

is van oordeel dat hoger onderwijs beter toegankelijk zou moeten zijn voor een groter publiek, waaronder volwassenen met werkervaring en ouderen, en dat de onderwijsstelsels daaraan aangepast en meer flexibel moeten worden, en dat daarvoor passende infrastructurele maatregelen en personele middelen nodig zijn;

25.

wijst erop dat modernisering van het middelbaar onderwijs noodzakelijk is om concurrerender, flexibeler, toegankelijker en efficiënter te worden;

26.

benadrukt het belang van hooggekwalificeerd personeel op het gebied van volwasseneneducatie; gelooft dat ondersteuning moet worden geboden voor specifieke programma's voor leerkrachten in de volwasseneneducatie en pleit ervoor dat er binnen het academisch onderwijs ook een graad komt voor volwasseneneducatie;

27.

ondersteunt stappen die gericht zijn op betere overdracht van vaardigheden en mobiliteit bij volwasseneneducatie, zoals:

28.

is het eens met de opvatting dat een leven lang leren in de allereerste plaats belangrijk is voor de verbetering van de sociale integratie en de inzetbaarheid, maar ook voor de persoonlijke ontplooiing van mensen en voor het oplossen van aansluitproblemen op de arbeidsmarkt en het realiseren van de doelstelling van Lissabon om de participatiegraad onder vijftigplussers te verhogen, alsmede voor het concurrentievermogen;

29.

benadrukt het belang van volwasseneneducatie voor het realiseren van de doelstelling om in Europa betere banen te creëren, alsmede voor een betere kwaliteit van leven, de bevordering van persoonlijke ontwikkeling, persoonlijke voldoening en een actief burgerschap; vestigt de aandacht op de speciale verantwoordelijkheid van bedrijven om vooraf een raming te maken van nieuwe eisen ten aanzien van competenties en de arbeidsmarkt, zodat het aanbod van volwasseneneducatie op die behoeften kan worden afgestemd; is van mening dat de onderwijsprogramma's moeten aansluiten bij de vereisten van beroep en praktijk; benadrukt het belang van de rol van sociaal partnerschap in dit verband;

30.

wijst erop dat een leven lang leren niet alleen de inzetbaarheid, maar ook de flexibiliteit en de geografische en beroepsmobiliteit van werknemers vergroot, hetgeen belangrijk is voor de werking van de interne markt; benadrukt dat stimuleren van het leren van een tweede (en derde) taal nuttig is voor een grotere arbeidsmobiliteit;

31.

benadrukt dat aan een laag opleidingsniveau, een situatie waarin momenteel een derde deel van de Europese beroepsbevolking (72 miljoen werknemers) zich bevindt, een hoog werkloosheidsrisico is verbonden en dat de betrokkenen via opleiding de noodzakelijke vaardigheden kunnen blijven behouden of verwerven om een baan te vinden en de kwaliteit van hun werk te verbeteren; wijst erop dat het belangrijk is dat competenties die zijn verworven via niet-officieel en informeel onderwijs worden erkend en gevalideerd, hetgeen een basis vormt voor de ontwikkeling van levenslang leren, zowel binnen de nationale kaders voor beroepskwalificaties als binnen het Europees kwalificatiekader;

32.

benadrukt dat het belangrijk is dat alle burgers in gelijke mate toegang hebben tot en dezelfde mogelijkheden hebben om deel te nemen aan programma's voor levenslang leren; betreurt in dit verband dat personen met het laagste initieel opleidingsniveau, vrouwen, immigranten, ouderen, plattelandsbewoners en gehandicapten wellicht het minst zullen participere; is van mening dat hen andere, aangepaste programma's en methoden moeten worden geboden; is in dit verband van mening dat speciaal de nadruk dient te worden gelegd op onderwijs en scholing in nieuwe technologieën voor werknemers en werklozen, en verzoekt de lidstaten het gebruik van nieuwe informatie- en communicatietechnologieën voor onderwijsdoeleinden te ondersteunen, aangezien deze een sleutelrol spelen waar het om gelijke kansen voor iedereen gaat, doordat ze de deelname aan levenslang leren vergemakkelijken, alsmede voor de laagst opgeleiden, die daardoor extra gestimuleerd en gefinancierd worden;

33.

benadrukt het belang van volwasseneneducatie, met inbegrip van taal- en beroepsvaardigheden, voor de integratie van migranten, om hun inzetbaarheid en hun deelname aan de arbeidsmarkt te vergroten, alsmede hun sociale integratie te versterken;

34.

benadrukt de noodzaak om actief de sociale partners en andere belanghebbenden, waaronder sociale NGO's, hierbij te betrekken, omdat werkgevers en werknemers alleen door goed functionerende sociale partnerschappen als gelijkwaardige gesprekspartners kunnen optreden; is van mening dat in lidstaten zonder een ontwikkelde structuur van sociale partnerschappen de opbouw hiervan dient te worden ondersteund;

35.

onderstreept het belang van het Europees Sociaal Fonds (ESF) en andere structuurfondsen bij het realiseren van de doelstelling van levenslang leren voor iedereen en dringt aan op toezicht op de structuurfondsen om ervoor te zorgen dat meer geld wordt toegekend voor degenen voor wie levenslang leren het meest noodzakelijk is; betreurt het dat in sommige lidstaten onvoldoende prioriteit en financiële middelen worden ingeruimd voor het vergroten van de mogelijkheden om aan volwasseneneducatie deel te nemen, vooral voor oudere en lager opgeleide werknemers; roept de lidstaten op actiever gebruik te maken van de structuurfondsen, met name van het ESF; verzoekt de Commissie de specifieke programma's op dit gebied meer inhoud te geven;

36.

benadrukt dat verbetering van de dienstverlening op het gebied van volwasseneneducatie, het geven van voorlichting en het makkelijker maken om werk en gezin te combineren onmisbaar zijn om de participatie te vergroten en alleen efficiënt zijn als ze gepaard gaan met stimulerende maatregelen; is van mening dat maatregelen voor het bevorderen van een doeltreffende dienstverlening, die onder meer gericht zijn op de beschikbaarheid van onderwijsvoorzieningen, het vergemakkelijken van leren op de werkplek door aanpassing van de werktijd, het bieden van faciliteiten voor kinderopvang ter plekke en van mogelijkheden voor afstandsonderwijs aan gehandicapten of kwetsbare personen die in afgelegen gebieden wonen, het geven van voorlichting en begeleiding met betrekking tot maatregelen voor levenslang leren en vergroting van de kansen op een baan, op maat gesneden programma's en de beschikbaarheid van flexibele onderwijsregelingen; benadrukt dat dergelijke maatregelen ook algemeen erkend moeten worden en dienen bij te dragen aan de loopbaanontwikkeling;

37.

dringt er bij de lidstaten op aan passende maatregelen te nemen tegen de lage arbeidsparticipatie van oudere werknemers, met name degenen die een atypische loopbaan hebben gehad of ICT-vaardigheden ontberen, en de noodzakelijke voorwaarden te scheppen voor de beschikbaarheid van diensten voor levenslang leren op elk niveau om loopbaanontwikkeling te bevorderen, of het nu gaat om een eerste baan, herintreding op de arbeidsmarkt of de wens om het beroepsleven te verlengen; vindt het van even groot belang ondernemingen ertoe aan te moedigen — en daartoe prikkels te creëren — om oudere werknemers voor langere tijd in dienst te houden of in dienst te nemen, aangezien zij in de regel zeer competent, ervaren, betrouwbaar en hoog opgeleid zijn;

38.

roept de lidstaten op ervoor te zorgen dat werknemers die na een ongeval op hun werk of door ziekte gedwongen zijn van baan te veranderen, continue scholing kunnen krijgen en hun loopbaanvooruitzichten kunnen verbeteren;

39.

moedigt de lidstaten ertoe aan om via economische en andere prikkels werknemers ertoe te brengen hun beroepsleven te verlengen en werkgevers ertoe te bewegen oudere werknemers aan te trekken en in dienst te houden door het verschaffen van mogelijkheden voor continue scholing en het verbeteren van de arbeidsomstandigheden en de kwaliteit van het werk;

40.

verzoekt de Commissie ervoor te zorgen dat elke lidstaat de noodzakelijke wettelijke en financiële maatregelen neemt om alle werknemers en werkzoekenden in staat te stellen een leven lang te leren.

41.

roept investeerders ertoe op zich te concentreren op de ontwikkeling van programma's, bekwaamheden en kwalificaties die vrouwen in staat stellen een basisvorming te verwerven op het gebied van management- en ondernemingsvaardigheden en hun kwalificaties te verbeteren met het oog op doorgroei naar managementposities;

42.

pleit ervoor dat de praktijk dat werkgevers scholing voor hun personeel financieren en organiseren, wijdverbreid en fiscaal gunstig moet worden, aangezien de kwalificaties en vaardigheden van personeel een zeer belangrijke bijdrage leveren aan innovatie, productiviteit en concurrentievermogen;

43.

is van oordeel dat volwasseneneducatie in alle vakken een hoog kwalificatieniveau moet bereiken door middel van kwalitatief hoogwaardige activiteiten op het gebied van onderwijs en cultuur en van degelijke opleidingsmodellen die garanderen dat kennis en vaardigheden zijn afgestemd op de veranderende eisen inzake beroepsprofielen en op de veranderingen op het stuk van arbeidsorganisatie en werkmethoden;

44.

benadrukt het belang van coördinatie, samenwerking, efficiëntie en transparantie ten aanzien van wetgevingsmaatregelen en institutionele raamwerken, netwerken en partnerschappen van organen of verenigingen die betrokken zijn bij volwasseneneducatie, een en ander met gebruikmaking van plaatselijke, regionale, nationale, Europese (publieke dan wel private) financiële middelen;

45.

acht het van cruciaal belang dat financiële prikkels worden geboden om mensen vrije toegang te verschaffen tot scholing en onderwijs en de daaruit voortvloeiende voordelen; wijst erop dat dergelijke financiële prikkels bijvoorbeeld kunnen worden geboden in de vorm van fiscale stimulering, toelagen, beurzen, medefinanciering of vermindering van de belasting of sociale lasten voor werkgevers die een passende werkomgeving creëren voor volwasseneneducatie;

46.

erkent het belang van bedrijfsopleidingen en benadrukt dat kleine en middelgrote ondernemingen, evenals micro- en nieuwe ondernemingen, hoge prioriteit moeten krijgen omdat ze het zich financieel het minst kunnen permitteren hun medewerkers op te leiden;

47.

moedigt werkgevers ertoe aan om in het kader van de maatschappelijke verantwoordelijkheid van ondernemingen beroepsonderwijsprogramma's te financieren die levenslang leren bevorderen, in het bijzonder voor vrouwelijke werknemers, teneinde hun actieve arbeidsleven uit te breiden en hun kansen op deelname aan het arbeidsproces en op professionele ontwikkeling te verbeteren;

48.

verzoekt zijn Voorzitter deze resolutie te doen toekomen aan de Raad, de Commissie en de regeringen en parlementen van de lidstaten.

19.2.2009   

NL

Publicatieblad van de Europese Unie

CE 41/53

—

onder verwijzing naar zijn vorige resoluties over de zuidelijke Kaukasus, en in het bijzonder gezien zijn resolutie van 26 februari 2004 met een aanbeveling van het Europees Parlement aan de Raad voor het EU-beleid ten aanzien van de zuidelijke Kaukasus (1),

—

gezien de Mededeling van de Commissie, getiteld „Synergie voor het Zwarte-Zeegebied — een nieuw regionaal samenwerkingsinitiatief”(COM(2007)0160),

—

gezien de Mededeling van de Commissie over versterking van het Europees nabuurschapsbeleid (COM(2006)0726),

—

gezien de actieplannen voor het Europees Nabuurschapsbeleid (ENP) die samen met Armenië, Azerbeidzjan en Georgië zijn vastaanvaard,

—

gezien het Europees nabuurschaps- en partnerschapsinstrument (ENPI), nauw verbonden met de uitvoering van de gezamenlijk overeengekomen actieplannen, dat de plaats inneemt van de technische ondersteuning die tot nu toe werd verleend door TACIS en MEDA,

—

gezien de Mededeling van de Commissie getiteld „Een energiebeleid voor Europa”(COM(2007)0001),

—

gezien de conferentie van de Commissie over het Europees nabuurschapsbeleid, gehouden op 3 september 2007,

—

onder verwijzing naar zijn resolutie van 15 november 2007 over de versterking van het Europees nabuurschapsbeleid (2) ,

—

gezien aanbeveling 1771(2006) van de Parlementaire Assemblee van de Raad van Europa en haar resolutie 1525(2006) over de vaststelling van een stabiliteitspact voor de zuidelijke Kaukasus,

—

onder verwijzing naar zijn resolutie van 26 september 2007 over: „Naar een gemeenschappelijk Europees extern energiebeleid” (3),

—

onder verwijzing naar zijn resolutie van 17 januari 2008 over een regionale beleidsaanpak voor het Zwarte-Zeegebied (4),

—

gezien de conclusies van het voorzitterschap van de Europese Raden van 14 en 15 december 2006 en van 21 en 22 juni 2007, en gezien het voortgangsverslag van het Duitse voorzitterschap „Versterking van het Europees nabuurschapsbeleid” van 15 juni 2007,

—

gezien de conclusies van de Raad en de vertegenwoordigers van de regeringen van de lidstaten, in het kader van de Raad inzake veiligheid en ontwikkeling van 19 en 20 november 2007 bijeen en de verplichting van de EU tot uitvoering van resolutie 1325(2000) van de Veiligheidsraad van de VN over vrouwen, vrede en veiligheid,

—

gezien de partnerschaps- en samenwerkingsovereenkomsten die met Armenië, Azerbeidzjan en Georgië zijn gesloten,

—

gezien de slotverklaring en de aanbevelingen van de negende bijeenkomst van het Parlementair Samenwerkingscomité (PSC)van de EU en Armenië van 30 januari 2007,

—

gezien de slotverklaring en de aanbevelingen van de achtste bijeenkomst van het PSC van de EU en Azerbeidzjan van 12 september 2007,

—

gezien de slotverklaring en de aanbevelingen van de negende bijeenkomst van het Parlementair Samenwerkingscomité van de EU en Georgië van 26 juni 2007,

—

gezien de recente parlementsverkiezingen in Armenië and Azerbeidzjan en gezien de waarnemingsverslagen van de OVSE en het ODIHR,

—

gezien resolutie 1781(2007) van de Veiligheidsraad van de VN van 15 oktober 2007 over het conflict tussen Georgië en Abchazië en de verlenging van het mandaat van de VN-waarnemingsmissie in Georgië,

—

gezien de verklaringen van het voorzitterschap van de Raad nrs. 14818/07 over de huidige situatie in Georgië en 14809/07 over de veroordeling van Eynulla Fatullayev in Azerbeidzjan,

—

gezien het Initiatief van Bakoe voor de ontwikkeling van samennwerking op het gebied van energie en de gemeenschappelijke intentieverklaring over een strategisch partnerschap op het gebied van energie tussen de Europese Unie en Azerbeidzjan, ondertekend te Brussel op 7 november 2006,

—

gezien het feit dat de EU zich ertoe heeft verbonden een bijdrage te leveren tot de verwezenlijking van de millenniumontwikkelingsdoelstellingen van de VN, en gezien de Europese Consensus over ontwikkeling (5),

—

gezien de Europese veiligheidsstrategie getiteld „Een veiliger Europa in een betere wereld”, zoals goedgekeurd door de Europese Raad op 12 december 2003,

—

gezien de voortgangsverslagen van de Parlementaire Assemblee van de Raad van Europa,

—

gelet op artikel 45 van zijn Reglement,

—

gezien het verslag van de Commissie buitenlandse zaken en het advies van de Commissie internationale handel (A6-0516/2007),

A.

overwegende dat de EU zich tijdens de bijeenkomst van de Raad Algemene Zaken die op 26 februari 2001 werd gehouden, bereid heeft verklaard in de zuidelijke Kaukasus een actievere rol te spelen, na te gaan hoe ze de inspanningen kan ondersteunen om conflicten in de regio te voorkomen en op te lossen, en deel te nemen aan herstel en wederopbouw in voormalige conflictgebieden,

B.

overwegende dat met de opening van de spoorlijn Bakoe-Tbilisi-Kars een nieuwe verbinding tot stand komt tussen de zuidelijke Kaukasus, Turkije en West-Europa, maar ook de isolatie van Armenië wordt vergroot, hetgeen neerkomt op een inbreuk op de ENP-doelstellingen; overwegende dat niettemin uitvoering zal worden gegeven aan de aanbevelingen van de Groep op hoog niveau „vervoer” en dat de vervoerscorridor Europa-Kaukasus-Azië (TRACECA) de belangrijkste as voor de Kaukasus blijft, die alle landen in de regio met elkaar verbindt,

C.

overwegende dat het opnemen van Armenië, Azerbeidzjan en Georgië in het ENP voor de betrokkenheid van de Europese Unie bij de regio een belangrijke stap vooruit betekent en de nodige voorwaarden schept voor een proactieve inbreng van de EU in de zuidelijke Kaukasus en de landen in deze regio de kans biedt om nauwer met de EU samen te werken; verder overwegende dat er meer prikkels nodig zijn om Armenië, Azerbeidzjan en Georgië aan te sporen verder te gaan op het pad van de hervorming,

D.

overwegende dat het ENP gebaseerd is op gemeenschappelijke waarden en een effectieve tenuitvoerlegging van politieke, economische en institutionele hervormingen, met het uitdrukkelijke doel om een gebied te creëren van elkaar welgezinde buurlanden met sterke democratieën die gebaseerd zijn op een functionerende markteconomie en de rechtsstaat,

E.

overwegende dat het ENP zodanig dient te worden ontwikkeld dat er een beter en effectiever EU-beleid voor de regio tot stand komt en de EU de rol krijgt die ze als actor ten behoeve van de veiligheid en stabiliteit zou kunnen spelen; overwegende dat de EU zich in de regio duidelijk moet profileren en haar aanwezigheid daar moet versterken,

F.

overwegende dat de opname van de landen van de zuidelijke Kaukasus in het ENP voor deze landen ook grotere verantwoordelijkheden en verplichtingen met zich meebrengt; overwegende dat betrekkingen van goed nabuurschap en regionale samenwerking wezenlijke onderdelen van het ENP vormen,

G.

overwegende dat een vreedzame oplossing van het conflict in Nagorno-Karabach — een conflict dat de betrekkingen tussen Armenië en Azerbeidzjan belast — en van de binnenlandse conflicten van Georgië in Abchazië en Zuid-Ossetië voor zowel de stabiliteit in de buurlanden van de EU als de economische en sociale ontwikkeling van de zuidelijke Kaukasus van wezenlijk belang is,

H.

overwegende dat het gevaar van een verdere internationalisering van de onopgeloste, uit de Sovjettijd stammende conflicten een centraal punt van overleg in de betrekkingen EU-Rusland moet vormen, teneinde doeltreffendere antwoorden op de problemen van de gemeenschappelijke buurlanden te kunnen vinden,

I.

overwegende dat de redenen die de EU heeft om op een positieve manier bij de regio betrokken te zijn niet alleen zijn gelegen in de geografische ligging van de zuidelijke Kaukasus als doorvoergebied voor energieleveringen vanuit Centraal-Azië naar Europa, maar ook in het wederzijdse belang dat alle betrokken partijen hebben bij een zodanige ontwikkeling van de regio dat de democratie, de welvaart en de rechtsstaat worden versterkt en daarmee een solide kader ontstaat voor regionale en interregionale ontwikkeling en samenwerking in de zuidelijke Kaukasus,

J.

overwegende dat de regio het toneel is geworden van concurrerende strategische belangen van verschilldende grote geopolitieke spelers; overwegende dat de NAVO op grond van de actieplannen voor individueel partnerschap die de drie landen met de alliantie zijn overeengekomen, een nieuwe speler in de regio is geworden,

K.

overwegende dat dialoog en coördinatie tussen de EU, Rusland en de Verenigde Staten ertoe zouden kunnen bijdragen de democratie te bevorderen, de energieveiligheid te waarborgen en de regionale veiligheid in de zuidelijke Kaukasus te versterken,

L.

overwegende dat Georgië en Armenië de laatste jaren een sterke economische groei hebben doorgemaakt en dat Azerbeidzjan tot de snelst groeiende economieën ter wereld behoort, met — vooral dankzij de daar aanwezige gas- en olievoorraden — een toename van het BNP van 34,5 % in 2006; overwegende dat de samenlevingen in deze drie landen ondanks die groei nog altijd gekenmerkt zijn door grote armoede en hoge werkloosheid, een beperkte toegang tot sociale basisdiensten, lage inkomens en een ongelijke verdeling van die inkomens,

M.

overwegende dat er in de zuidelijke Kaukasus sprake is van een destabiliserende wapenwedloop die gekenmerkt wordt door een ongekend snelle opbouw van militaire arsenalen,

1.

verwelkomt de opname van Armenië, Azerbeidzjan en Georgië in het ENP en de goedkeuring van de bilaterale actieplannen voor het ENP door de betreffende samenwerkingsraden op 14 november 2006, en steunt de voortdurende inspanningen om deze ten uitvoer te leggen, een proces waarbij alle betrokkenen een rol dienen te spelen;

2.

stelt met nadruk dat het beleid ten opzichte van de drie landen in de zuidelijke Kaukasus niet aan de bijzondere kenmerken van de drie staten voorbij mag gaan; steunt het impliciete onderscheid dat bij de uitvoering van het Europees nabuurschapsbeleid ten aanzien van de betrokken landen wordt gemaakt en onderstreept de noodzaak om de betrekkingen van de EU met deze landen te versterken overeenkomstig de individuele verdiensten die ze bij de uitvoering van de voor hen relevante actieplannen van het ENP hebben;

3.

benadrukt de geopolitieke situatie van Armenië, Georgië, en Azerbeidzjan ten aanzien van Rusland, Iran en Turkije, en de toenemende belangen van andere economische mogendheden in dit gebied, zoals Rusland, de Verenigde Staten en China; acht het derhalve van het allerhoogste belang dat samenwerking met de zuidelijke Kaukasus de hoogste prioriteit krijgt, vooral op het gebied van energievraagstukken;

4.

wijst er opnieuw op dat de voornaamste doelstelling van de EU met betrekking tot de regio bestaat in het bevorderen van de ontwikkeling van de landen van de zuidelijke Kaukasus tot open, vreedzame, veilige en stabiele staten die in staat zijn bij te dragen tot betrekkingen van goed nabuurschap in de regio en tot regionale stabiliteit en die bereid zijn de Europese waarden te delen en zowel onderling als met de EU toe te werken naar interoperabiliteit op institutioneel en juridisch gebied; roept de EU ter verwezenlijking van deze doelstelling op tot de ontwikkeling van een gemeenschappelijk met de landen van de regio uit te voeren regionaal beleid voor de zuidelijke Kaukasus dat wordt geflankeerd door individuele bilaterale beleidsmaatregelen;

5.

benadrukt dat het ENP in het leven werd geroepen om het gebied waar democratie, welvaart en veiligheid heersen geleidelijk uit te breiden en zo de scheidslijnen in Europa te doen vervagen; verzoekt de EU en de landen in de zuidelijke Kaukasus door middel van samenwerking en uitwisseling („twinning”), detachering en andere beschikbare steunprogramma's gebruik te maken van de uitgebreide kennis en ervaring die de nieuwe lidstaten bij de hervorming van hun samenleving en economie tijdens het proces van integratie in de EU hebben opgedaan, vooral waar het gaat om versterking van de grensbewakings- en de douaneautoriteiten en de ontwikkeling van regionale samenwerking daartussen;

6.

benadrukt dat de herzieningen van het ENP en de ENP-financiering moeten worden gebruikt om de institutionele opbouw, de eerbiediging van de mensenrechten, de rechtsstaat, de democratisering en de regionale samenwerking te bevorderen; wijst er nogmaals op dat de EU verdere stappen moet doen ter stimulering van echte regionale samenwerking en integratie; verzoekt de Commissie regelmatig verslag te doen over de vooruitgang van het regionale samenwerkingsproces en haar beleidsmaatregelen en -instrumenten dienovereenkomstig bij te stellen; hoopt dat de betrekkingen tussen de EU en de verschillende betrokken partijen, met name het maatschappelijk middenveld, in de partnerlanden een steeds constructiever karakter zullen krijgen, teneinde het ENP-proces dynamischer en transparanter te maken;

7.

constateert dat Azerbeidzjan dankzij de snelle en sterke groei van zijn BNP zelf een donorland is geworden en dat de internationale donoren hun activiteit in het land merkbaar hebben teruggebracht; stelt voor dat de EU zich richt op de overdracht van kennis en de optimale werkwijzen in het kader van „twinning”, TAIEX en SIGMA (in het kader van het ENPI);

8.

is van mening dat handelsbeleid van essentieel belang is voor het waarborgen van politieke stabiliteit en economische ontwikkeling die leidt tot een vermindering van de armoede in de zuidelijke Kaukasus en dat het cruciaal is voor verdere samenwerking tussen de EU en de zuidelijke Kaukasus; onderstreept dat bij het handelsbeleid rekening moet worden gehouden met de sociale dimensie;

9.

steunt het initiatief van de Commissie om een haalbaarheidsstudie te verrichten naar de mogelijkheden voor een vrijhandelsovereenkomst met Georgië en Armenië; is van mening dat een dergelijke overeenkomst aan alle partijen voordelen biedt; verzoekt de Commissie en de Raad ondertussen maatregelen te nemen die waarborgen dat Armenië, Georgië en Azerbeidzjan zoveel mogelijk van het algemeen preferentiestelsel kunnen profiteren, en onderstreept het belang van het lidmaatschap van Azerbeidzjan van de Wereldhandelsorganisatie (WTO) voor het verder uitbouwen van de bilaterale handelsbetrekkingen; spoort de Azerbeidzjaanse autoriteiten aan de resterende belemmeringen voor toetreding van het land tot de Wereldhandelsorganisatie weg te nemen, zoals hoge douanetarieven, gebrek aan transparantie en nalatigheid bij de handhaving van de handelswetgeving, corruptie en nalatigheid bij de handhaving van intellectuele-eigendomsrechten, en roept de Commissie op Azerbeidzjan te blijven helpen bij de inspanningen gericht op toetreding tot de WTO;

10.

constateert dat Georgië zwaar onder druk is komen te staan als gevolg van het handelsembargo dat meer dan een jaar geleden door Rusland is afgekondigd en waardoor de traditionele afzetmarkten voor Georgische goederen zijn gesloten en een aantal burgers van hun middelen van bestaan is beroofd; benadrukt dat de spoedige ondertekening van een vrijhandelsovereenkomst met Georgië niet alleen van belang is voor het versterken van de betrekkingen tussen de EU en Georgië, maar evenzeer voor het verlichtenvan de gevolgen voor het land van het Russische embargo;

11.

benadrukt dat alle drie de staten hun inspanningen ter vermindering van de armoede dienen voort te zetten en het beginsel van duurzame ontwikkeling dienen na te leven; stelt voor doeltreffende beleidsmaatregelen in te voeren om de sociale tegenstellingen te verminderen en toegang tot de socialezekerheidsstelsels te waarborgen; verzoekt de Commissie de drie landen verder te ondersteunen bij de versterking van hun nationale mogelijkheden om armoedebestrijdingsmaatregelen uit te voeren en te verbeteren;

12.

is van oordeel dat het ENP een uitstekend kader biedt voor regionale en subregionale samenwerking, teneinde zowel in de zuidelijke Kaukasus als in het Zwarte-Zeegebied een echte ruimte van veiligheid, democratie en stabiliteit te creëren; stelt zich op het standpunt dat een gedifferentieerde bilaterale aanpak met betrekking tot de drie landen van de zuidelijke Kaukasus een globale multilaterale dimensie moet omvatten die tot regionale samenwerking leidt; derhalve

13.

prijst de interne politieke en institutionele hervormingen die Armenië sedert de constitutionele hervorming en in verband met de uitvoering van het actieplan van het ENP heeft ingevoerd; spoort de autoriteiten van Armenië aan verder te gaan op de ingeslagen weg en de versterking van democratische structuren, de rechtsstaat en de bescherming van de mensenrechten voort te zetten; roept met name op tot verdere inspanningen ten behoeve van de vorming van een onafhankelijk gerechtelijk apparaat, de bevordering van hervormingen bij de politie, het ambtenarenapparaat en lokale overheden, de bestrijding van corruptie en de totstandbrengingvan een vitale samenleving; neemt nota van de verklaring van de internationale verkiezingswaarnemingsmissie dat de in mei 2007 gehouden parlementsverkiezingen grotendeels in overeenstemming waren met de internationale normen; vertrouwt erop dat de Armeense autoriteiten nauw zullen samenwerken met de Organisatie voor Veiligheid en Samenwerking in Europa en de Raad van Europa om de resterende problemen op te lossen teneinde de reeds bereikte standaard nog te verhogen en ervoor te zorgen dat een vrij en eerlijk verloop van de presidentsverkiezingen op 19 februari 2008 volledig is gewaarborgd; spoort de regering en de oppositie in algemene termen aan een constructieve dialoog te voeren ter versterking van het pluralisme als kernelement van de democratie; roept de Armeense autoriteiten er voorts toe op een onderzoek in te stellen naar berichten over geweld en mishandelingen in politiecellen en gevangenissen, alsmede over corruptie en schendingen van de vrijheid van meningsuiting;

14.

uit opnieuw zijn ernstige bezorgdheid over de verslechtering van de situatie ten aanzien van de mensenrechten en de persvrijheid in Azerbeidzjan; verzoekt de Azerbeidzjaanse autoriteiten de persvrijheid te waarborgen, juicht in dit verband het presidentiële pardon van 28 december 2007 toe waardoor zes journalisten de gevangenis konden verlaten en doet een beroep op de autoriteiten van Azerbeidzjan de zich nog in hechtenis bevindende journalisten onverwijld in vrijheid te stellen, een eind te maken aan de intimidatie van journalisten, met name in de vorm van misbruik van smaadwetten, en een moratorium af te kondigen op de verdere toepassing van smaadwetten, en met deze maatregelen te tonen dat zij hun verplichtingen ten aanzien van de vrijheid van meningsuiting serieus nemen; verwacht van de Azerbeidzjaanse autoriteiten dat zij zich houden aan de aanbevelingen van de Venetië-commissie van de Raad van Europa inzake het garanderen van de vrijheid van vergadering waarborgen en garanties bieden dat er met het oog op de verkiezingen van 2008 geen beperkingen aan de activiteiten van politieke partijen worden opgelegd en ervoor zorgen dat de OVSE-normen volledig worden nageleefd; verzoekt de Azerbeidzjaanse autoriteiten voorts politiegeweld te voorkomen en alle vermeende gevallen van slechte behandeling tijdens gevangenschap te onderzoeken; wijst er nogmaals op dat de EU bereid is Azerbeidzjan te ondersteunen bij de uitvoering van hervormingen met betrekking tot de eerbiediging van de mensenrechten en de democratie;

15.

neemt kennis van de omvangrijke hervormingen die de regering van Georgië na de rozenrevolutie heeft doorgevoerd; moedigt aan verdere voortgang te boeken met betrekking tot een pluralistisch bestuur, de dialoog tussen de regering en de oppositie, de versterking van rechtsstaat en de naleving van de verplichtingen op het gebied van de mensenrechten — vooral waar het de onafhankelijkheid van de rechtspraak betreft — na te leven, een „zero tolerance”-beleid ten aanzien van politiegeweld, de hervorming van het strafrecht en de verbetering van de omstandigheden waaronder mensen worden vastgehouden; verzoekt de Georgische autoriteiten de eigendomsrechten, de vrijheid van vergadering, de vrijheid van meningsuiting en de persvrijheid en de rechten van minderheden te respecteren, overeenkomstig het kaderverdrag voor de bescherming van nationale minderheden; verwacht dat Georgië zal voldoen aan de doelstellingen van het actieplan van het ENP en aan de aanbevelingen van de Raad van Europa voor een duurzaam democratisch bestuur op langere termijn, met bijzondere aandacht voor pluralisme en oppositie, ingebouwde controlemechanismen en institutionele hervormingen;

16.

geeft nogmaals uiting aan zijn aanhoudende steun aan de inspanningen die Georgië onderneemt om politieke en economische hervormingen in te voeren en zijn democratische instellingen te versterken (met inbegrip van de hervorming van zijn kieswet), om zodoende een vreedzaam en welvarend Georgië op te bouwen dat kan bijdragen tot de stabiliteit in de regio én in de rest van Europa; spreekt zijn diepe bezorgdheid uit over de politieke ontwikkelingen in Georgië in november 2007, die hebben geleid tot escalaties zoals het gewelddadige politieoptreden tegen vreedzame demonstraties, de sluiting van onafhankelijke media en het uitroepen van de noodtoestand; spreekt er zijn bevrediging over uit dat de globale beoordeling van de internationale verkiezingswaarnemers erop neerkwam dat de presidentsverkiezingen van 5 januari 2008 in wezen strookten met de meeste bepalingen en normen van de OVSE en de Raad van Europa voor democratische verkiezingen; is van mening dat er weliswaar aanzienlijke problemen aan het licht zijn gekomen die dringend aandacht vereisen, maar dat dit de eerste werkelijk open presidentsverkiezingen waren waarin de Georgiërs hun politieke voorkeur konden uitspreken; roept alle politieke krachten in Georgië op zich in te zetten voor een politieke cultuur van democratie waarin politieke tegenstanders worden gerespecteerd en een constructieve dialoog plaatsvindt gericht op het steunen en verder uitbouwen van de kwetsbare democratische instellingen van het land; verzoekt de Georgische autoriteiten de tekortkomingen waarop wordt gewezen in het voorlopige rapport van de internationale verkiezingswaarnemingsmissie, vóór de in het voorjaar van 2008 te houden parlementsverkiezingen aan te pakken;

17.

is verheugd over het vreedzame verloop van de presidentsverkiezingen op 5 januari 2008 en beschouwt dit als weer een stap op de weg naar verdere democratisering van de Georgische samenleving en het opbouwen en consolideren van democratische instellingen in Georgië; verwacht van de nieuw verkozen president dat hij de nodige stappen onderneemt om daartoe een constructieve dialoog met de oppositie aan te gaan; spreekt niettemin zijn bezorgdheid uit over het algehele verloop van de verkiezingscampagne, die plaatsvond in een sterk gepolariseerde situatie die gekenmerkt werd door een gebrek aan vertrouwen en voortdurende beschuldigingen van schendingen en door het feit dat de voormalige president officiële werkzaamheden opzettelijk liet samenvallen met zijn verkiezingscampagne, hetgeen heeft bijgedragen tot een verstoring van het campagneklimaat; verzoekt de Georgische autoriteiten alle klachten met betrekking tot het verkiezingsproces adequaat en op korte termijn te behandelen; dringt er bij de Georgische autoriteiten op aan terdege rekening te houden met de opmerkingen van de internationale waarnemers, om een oplossing te vinden voor alle gesignaleerde problemen en de komende algemene verkiezingen adequaat en gedegen voor te bereiden; doet een beroep op de oppositie om zich verantwoordelijk te gedragen, de verkiezingsuitslag te respecteren en constructief deel te nemen aan het politieke debat in de democratische instellingen van Georgië;

18.

benadrukt dat het om de toekomstige betrekkingen tussen Armenië, Azerbeidzjan en Georgië en de EU te bepalen van cruciaal belang is dat deze landen zich onomwonden verplichten de mensenrechten en fundamentele vrijheden te respecteren; verwacht van deze landen dat ze zich zullen houden aan de doelstellingen die in het actieplan van het ENP zijn neergelegd en aan de aanbevelingen vande Raad van Europa op dit punt; verzoekt de Commissie met alle drie de landen te onderhandelen over de oprichting van subcommissies voor mensenrechten;

19.

verwacht van de autoriteiten van Armenië, Azerbeidzjan en Georgië dat zij, vooruitlopend op hun respectieve verkiezingen van 2008, de vrijheid van meningsuiting, de vrijheid van vergadering en de persvrijheid garanderen; onderstreept dat het voor de verdere ontwikkeling van hun betrekkingen met de EU van essentieel belang is dat deze landen eerlijke en evenwichtige toegang tot de publieke en particuliere media verlenen en verkiezingen houden in overeenstemming met de internationale normen;

20.

is ingenomen met het besluit om Polen in de aanloop naar de verkiezingen van januari 2008 namens de EU te laten bemiddelen tussen de Georgische regerings- en oppositionele media; is van oordeel dat het engagement van de nieuwe lidstaten, die nauwe culturele en historische banden hebben met de regio, van groot belang is;

21.

stelt met nadruk dat het voor de bevordering van democratie en de rechtsstaat van groot belang is het maatschappelijk middenveld te steunen en te versterken en interpersoonlijke contacten te uit te bouwen; spoort de Commissie aan ten volle de kansen te benutten die het Europees instrument voor democratie en mensenrechten biedt, bijvoorbeeld door toe te zien op de uitvoering van het ENP; benadrukt dat er in het ENP, en met name bij het toezicht op de implementatie daarvan, plaats voor samenwerking en raadpleging met het maatschappelijk middenveld dient te zijn; dringt er bij de Commissie op aan een voorbeeld te stellen door concrete mechanismen voor de raadpleging van het maatschappelijk middenveld in te voeren; onderstreept dat het van belang is te waarborgen dat de middelen rechtvaardig worden verdeeld zonder politiek gemotiveerde tussenkomst van de overheid; verzoekt de Commissie tevens om richtsnoeren voor de lokale en regionale autoriteiten op te stellen inzake hun specifieke rol bij de tenuitvoerlegging van de actieplannen van het ENP;

22.

benadrukt het belang van samenwerking op het vlak van het vrij verkeer van personen over de grenzen van de EU en haar buurstaten; verzoekt de Commissie en de Raad de subcommissie Justitie, Vrijheid en Veiligheid EU-Georgië zo spoedig mogelijk zijn werk te laten beginnen en de nodige stappen te zetten om een aanvang te maken met onderhandelingen over overname- en visumversoepelingsovereenkomsten tussen de EU en Georgië en om de overeenkomst inzake het mobiliteitspartnerschap met de EU te tekenen, en wijst nadrukkelijk op de negatieve effecten die elk uitstel op de oplossing van de binnenlandse conflicten in Georgië zal hebben, en op de problemen die zijn ontstaan ten gevolg van het besluit van de Russische autoriteiten om Russische paspoorten af te geven aan personen die in Abchaziën en Zuid-Ossetië wonen; pleit ervoor dat er een aanvang wordt gemaakt met onderhandelingen over de overeenkomsten met Armenië en Azerbeidzjan; dringt bij de lidstaten aan op versterking van de samenwerking om de doeltreffendheid van de consulaire diensten in de landen van de zuidelijke Kaukasus te verbeteren en de oprichting van gemeenschappelijke centra voor het aanvragen van een visum te versnellen; steunt onderzoek naar verdere initiatieven in het kader van de ontwikkeling van een globale benadering van migratie in Oost- en Zuid-Oost-Europa;

23.

verzoekt de Commissie tevens de aanwezigheid van Europese NGO's in Armenië, Azerbeidzjan en Georgië in financiële zin te ondersteunen, teneinde de kennis en ervaring van deze organisaties inzake de schepping van een georganiseerd maatschappelijk middenveld te verspreiden;

24.

dringt er bij de Commissie op aan alle mogelijke inspanningen te leveren om NGO's en vertegenwoordigers uit de samenleving van de drie landen van de zuidelijke Kaukasus bij elkaar te brengen voor een dialoog, het stimuleren van het wederzijds begrip en intensief overleg over de problemen van de regio; dringt er bij de autoriteiten van de landen in kwestie op aan dergelijke initiatieven niet te dwarsbomen;

25.

stelt met nadruk dat een vereenvoudiging van het verkeer van personen gebonden is aan veilige grenzen, en neemt met instemming kennis van het initiatief van de Commissie om de regionale samenwerking op het gebied van geïntegreerd grensbeheer in de zuidelijke Kaukasus te bevorderen; onderstreept de noodzaak van een doeltreffende versoepeling van de visumvoorschriften voor klein grensverkeer; is zich bewust van het feit dat wederzijdse welwillendheid een voorwaarde vormt voor samenwerking langs de gehele grens van Georgië met Rusland; benadrukt dat transparantie van de begroting en de inkomsten van cruciaal belang is als men de overheidsuitgaven tegenover de gewone burger wil kunnen verantwoorden;

26.

roept de drie landen op hun inspanningen voor bestrijding van de corruptie en voor de vestiging van een gunstig investerings- en ondernemingsklimaat te vergroten; benadrukt het belang van begrotingstransparantie teneinde te garanderen dat de regering rekenschap aflegt over de overheidsuitgaven; wijst er met nadruk op dat de ontwikkeling van het eigendomsrecht voor de groei van het midden- en kleinbedrijf en voor een duurzame economische ontwikkeling van wezenlijk belang is; spoort aan tot de bevordering van hervormingen ter invoering van een markteconomie die gericht zijn op de verhoging van het concurrentievermogen en de versterking van de particuliere sector; steunt de harmonisatie en een verdere intensivering van de liberaliseringsmaatregelen in overeenstemming met de beginselen van de WTO; onderstreept het belang van een flankering van economische hervormingen door adequate sociale maatregelen;

27.

verzoekt de autoriteiten van alle drie de landen te waarborgen dat de maatregelen die in de strijd tegen corruptie worden genomen niet voor politieke doeleinden worden gebruikt en dat onderzoek, gerechtelijke vervolging en processen op een eerlijke en transparante wijze plaatsvinden;

28.

constateert dat de onopgeloste, uit het Sovjettijdperk stammende conflicten en de daaruit voortvloeiende onveiligheid een bepalende factor zijn voor de toename van de militaire uitgaven in de staten van de regio, met de negatieve gevolgen voor hun economische en sociale ontwikkeling van dien; roept de staten in de regio daarom op om af te zien van een verhoging van hun militaire uitgaven;

29.

is van mening dat het vinden van een vreedzame oplossing voor de onopgeloste, uit het Sovjettijdperk stammende conflicten van wezenlijk belang is om in de zuidelijke Kaukasus en in een bredere regionale context tot politieke stabiliteit en economische ontwikkeling te komen; benadrukt dat de EU een belangrijke rol dient te spelen bij de totstandkoming van een cultuur van dialoog en begrip in de regio en bij de waarborging van de uitvoering van de hierboven genoemde resolutie 1325(2000) van de VN-veiligheidsraad; pleit voor de opzet van grensoverschrijdende programma's en een dialoog tussen de verschillende samenlevingen als middel voor conflicttransformatie en om over de scheidslijnen heen tot vertrouwen te komen; verwelkomt in het bijzonder de inspanningen van de Commissie om in Abchazië en Zuid-Ossetië hulp te verlenen en voorlichting te verspreiden; ondersteunt het initiatief van de speciale vertegenwoordiger van de EU voor de zuidelijke Kaukasus Peter Semneby om in beide gebieden voorlichtingsbureaus te openen; dringt er bij de Commissie en de heer Semneby op aan om soortgelijke hulp en informatie te doen uitstrekken tot Nagorno-Karabach;

30.

is gekant tegen alle pogingen van buitenlandse mogendheden die erop zijn gericht een exclusieve invloedssfeer te scheppen; roept op tot constructieve samenwerking met alle landen in het gedeelde nabuurschap en dringt er bij Rusland op aan zich niet te verzetten tegen bijdragen van de EU tot conflictbeheersing en vredeshandhavingsoperaties in de zuidelijke Kaukasus;

31.

constateert dat de tegenstrijdigheid tussen de beginselen van zelfbeschikking en territoriale integriteit bijdraagt tot het voortduren van de onopgeloste, uit het Sovjettijdperk stammende conflicten in de zuidelijke Kaukasus; is van oordeel dat dit probleem alleen kan worden opgelost door middel van onderhandelingen op basis van de in het VN-Handvest en de Slotakte van Helsinki verankerde beginselen en in het kader van regionale integratie; merkt op dat dit proces alleen met steun van de internationale gemeenschap kan plaatsvinden en verzoekt de EU het initiatief te nemen tot daartoe geëigende maatregelen; is bovendien van oordeel dat een tot een versterking van de cohesie van de samenleving van de staten van de zuidelijke Kaukasus leidende verbetering van de interetnische betrekkingen op basis van Europese normen en versterking van de rechten van minderheden van essentieel belang is voor de totstandkoming van een oplossing van de regionale conflicten door onderhandelingen;

32.

verklaart nogmaals onvoorwaardelijk achter de territoriale integriteit en de onaantastbaarheid van de internationaal erkende grenzen van Georgië te staan en betuigt zijn steun aan de voortdurende inspanningen die de Georgische autoriteiten zich getroosten om voor de binnenlandse conflicten in Abchazië en Zuid-Ossetië tot een regeling te komen; uit evenwel zijn spijt over de agressieve retoriek die met betrekking tot de geschillen nog steeds door partijen wordt gebruikt en steunt de oproep van de secretaris-generaal van de Verenigde Naties Ban Ki-moon tot een verdubbelde inspanning om te voorkomen dat er acties worden ondernomen die tot hervatting van de vijandelijkheden in Abchazië zouden kunnen leiden; spoort de partijen aan om ten volle gebruik te maken van dialoog en onderhandelingen om tot een definitieve oplossing van het conflict in Zuid-Ossetië te komen; verzoekt de autoriteiten die de facto het bewind voeren om voorwaarden te scheppen voor een veilige terugkeer van in eigen land ontheemden (IDP's) en de onvervreemdbaarheid van de eigendomrechten in de conflictgebieden te respecteren, in overeenstemming met de bovengen oemde resolutie 1781(2007) van de VN-Veiligheidsraad; benadrukt dat het voor een duurzame regeling van fundamenteel belang is dat er voor de fundamentele mensenrechtenkwesties, zoals de terugkeer van IDP's en de teruggave van hun bezittingen, en een adequaat onderzoek door alle partijen naar oorlogsmisdaden en het lot van vermiste personen, een oplossing wordt gevonden; roept alle partijen op naar de onderhandelingstafel terug te keren; is verheugd over de eerste ontmoeting op hoog niveau tussen vertegenwoordigers uit Georgië en Abchazië, die onlangs na een lange onderbreking heeft plaatsgevonden;

33.

is van oordeel dat verder uitstel van een oplossing van het conflict rond Nagorno-Karabach geen van de betrokken partijen goed zal doen, maar de regionale stabiliteit juist in gevaar zal brengen en de regionale en economische ontwikkeling zal afremmen; stelt nogmaals dat het de territoriale soevereiniteit en de onschendbaarheid van de internationaal erkende grenzen van Azerbeidzjan, alsook het zelfbeschikkingsrecht; erkent en respecteert , overeenkomstig het VN-Handvest en de Slotakte van Helsinki; verzoekt Armenië en Azerbeidzjan met klem elke mogelijkheid te baat te nemen om voor het conflict rond Nagorno-Karabach een vreedzame oplossing te vinden; spreekt nogmaals zijn nadrukkelijke steun uit voor de OVSE-Minsk Groep, maar betreurt het ontbreken van enige substantiële progressie in de onderhandelingen; verzoekt de partijen uitvoering te geven aan de relevante resoluties van de VN-Veiligheidsraad, en met name toe te staan dat alle vluchtelingen en in eigen land ontheemden in veiligheid en waardigheid naar huis kunnen terugkeren; waarschuwt voor elke vorm van militante en provocerende retoriek die het onderhandelingsproces zou kunnen ondermijnen;

34.

betreurt dat de inspanningen om de drie landen van de regio dichter bij elkaar te brengen worden belemmerd door het voortduren van onopgeloste, uit het Sovjettijdperk stammende conflicten tengevolge van territoriale aanspraken en separatisme; onderstreept dat conflictgebieden vaak als uitvalsbasis dienen voor de georganiseerde misdaad en activiteiten als het witwassen van geld, drugshandel en wapensmokkel vormen;

35.

wijst de betrokken autoriteiten erop dat vluchtelingen en IDP's niet mogen worden gebruikt als middel om conflicten te beslechten; verzoekt om ingrijpende maatregelen om de leefomstandigheden en de sociale situatie van de IDP's reeds voordat hun het recht van de mens op terugkeer naar zijn land van herkomst wordt verleend, te verbeteren;

36.

verzoekt de Commissie en de lidstaten financiële steun te blijven verlenen voor de inspanningen van Armenië, Azerbeidzjan en Georgië om oplossingen te vinden voor vluchtelingen en ontheemden, door te helpen huizen te herstellen en wegen, infrastructuur voor water- en stroomvoorzieningen, ziekenhuizen en scholen te bouwen, teneinde ervoor te zorgen dat deze gemeenschappen beter kunnen worden geïntegreerd en tegelijkertijd de ontwikkeling van de regio's waar zij verblijven, te bevorderen, zonder daarbij de lokale bevolking te vergeten, die vaak eveneens onder de armoedegrens leeft; benadrukt het belang om het probleem van de talrijke landmijnen aan te pakken die zijn overgebleven uit het conflict om Nagorno-Karabach en waardoor nog steeds mensen worden verwond en in sommige gevallen de dood vinden;

37.

verzoekt de voornaamste actoren in de regio bij het oplossen van de onopgeloste, uit het Sovjettijdperk stammende conflicten in de regio een positieve rol te spelen en stappen te ondernemen om de betrekkingen met de buurlanden te normaliseren; herhaalt zijn oproep aan Turkije om zich serieus en intensief in te zetten voor het vinden van een oplossing van de onopgeloste conflicten met al zijn buurlanden, overeenkomstig het Handvest van de VN, de relevante resoluties van de VN-Veiligheidsraad en andere relevante internationale overeenkomsten, onder andere middels een openhartige en open discussie over gebeurtenissen uit het verleden; herhaalt zijn oproep aan de regeringen van Turkije en Armenië om met het oog op zowel het heden als het verleden een verbroederingsproces te starten, en vraagt de Commissie dit proces te begeleiden, onder andere door gebruik te maken van regionale samenwerking in het kader van het ENP en het beleid voor synergie voor het Zwarte-Zeegebied; verzoekt de Commissie en de Raad de kwestie van de openstelling van de Turks-Armeense grens met de autoriteiten van de twee betrokken landen te bespreken;

38.

stelt voor een drie-plus-drie-overleg over veiligheid en samenwerking in de zuidelijke Kaukasus in het leven te roepen, waaraan aan de ene kant de drie landen van de zuidelijke Kaukasus en aan de andere kant de EU, de Verenigde Staten en Rusland deelnemen, om het vraagstuk van veiligheid en samenwerking in de zuidelijke Kaukasus te bespreken en daarbij vooral aandacht te besteden aan het scheppen van een passend kader voor de oplossing van de onopgeloste, uit het Sovjettijdperk stammende conflicten in de regio;

39.

hecht er groot belang aan dat de gaspijpleiding van Baku via Tbilisi naar Erzurum en oliepijpleiding van Baku via Tbilisi naar Ceyhan worden opengesteld en wijst met nadruk op het belang van de trans-Kaspische corridorprojecten voor energie, omdat deze een bijdrage kunnen leveren aan de ontwikkeling van handel en economie in de regio en kunnen leiden tot een betere beveiliging en diversificatie van de energievoorziening en de doorvoersystemen van Azerbeidzjan en het bekken van de Kaspische Zee naar de markt van de EU; verzoekt de betrokken landen en de Commissie evenwel met klem Armenië bij Baku-Tbilisi-Erzurum gaspijpleiding en de trans-Kaspische corridorprojecten voor energie te betrekken, overeenkomstig de regionale samenwerkingsdoelstelling van het ENP;

40.

benadrukt het belang van de verdere ontwikkeling van het energiepartnerschap EU-Azerbeidzjan, zoals voorzien in de bovengenoemde gemeenschappelijke intentieverklaring van 7 november 2006 over een strategisch partnerschap op het gebied van energie tussen de EU en Azerbeidzjan, en is verheugd over de bereidheid van de regeringen van Azerbeidzjan en Georgië om een actieve rol te blijven spelen bij de bevordering van een marktgebaseerde energielevering en diversificatie van de doorvoer in de regio, waardoor in grote mate wordt bijgedragen tot de Europese energiezekerheid;

41.

verwelkomt het verslag van de bovengenoemde werkgroep op hoog niveau van november 2005, getiteld „Network for Peace and Deverlopment”(netwerk voor vrede en ontwikkeling) en de mededeling van de Commissie, getiteld („Extension of the major trans-European transport axes to the neighbouring countrries”(COM(2007)0032) (uitbreiding van de belangrijkste trans-Europese vervoersassen naar de buurlanden); herhaalt zijn steun voor de aanleg van nieuwe infrastructuur en haalbare transportcorridors voor de diversificatie van zowel leveranciers als routes, zoals de trans-Kaspische/trans-Zwarte Zee energiecorridor en de Nabucco-pijpleiding, alsmede de projecten INOGATE en TRACECA die het Zwarte-Zeegebied en het gebied van de Kaspische Zee met elkaar verbinden;

42.

constateert dat zich een nieuwe realiteit voordoet waarvan klimaatverandering en de continuïteit van de energievoorziening uiterst belangrijke aspecten zijn; erkent dat het van essentieel belang is om voor diversiteit van de energievoorziening te zorgen en dat dit alleen door een betere samenwerking met de buurlanden, met name in de zuidelijke Kaukasus en Centraal-Azië, kan worden bereikt, en dringt aan op regionale en interregionale ontwikkeling; is van mening dat de uitvoering van de projecten op het gebied van energiediversificatie een van de prioriteiten moet zijn van het versterkte ENP, en dringt aan op meer steun voor verbetering van het investeringsklimaat en het regelgevingskader, op basis van de beginselen van het Energiehandvestverdrag, in de energiesectoren van de producerende en doorvoerlanden;

43.

stelt vast dat de gas- en oliereserves van Azerbeidzjan naar schatting nog vijftien tot twintig jaar exploiteerbaar zullen zijn; merkt op dat de olievelden in de Zwarte Zee volgens recente schattingen rond 14 miljard vaten omvatten en de aardgasreserves rond 850 tot 1 370 miljard kubieke meter bedragen; erkent dat er inspanningen dienen te worden gedaan om het land voor de „vloek van de bodemschatten” te behoeden; benadrukt derhalve het belang van zowel in politiek als in economisch opzicht duurzame alternatieven; verzoekt de Azerbeidzjaanse regering de nodige stappen te zetten voor een noodzakelijk wetgevend en operationeel kader waarbinnen de hulpverlening die de EU op het gebied van duurzame energiebronnen en energiezuinigheid verstrekt, optimaal kan worden benut;

44.

verwelkomt met belangstelling het voorstel van de Commissie om een haalbaarheidsstudie uit te voeren naar een mogelijke „nabuurschapsenergieovereenkomst” en moedigt daartoe de ENB-partnerlanden aan het internationale recht en de op de wereldmarkt aangegane verplichtingen te respecteren;

45.

ondersteunt de inspanningen van de Armeense regering om, overeenkomstig het verzoek van de EU, de huidige installaties van de kerncentrale van Medzamor vervroegd te ontmantelen en haalbare alternatieve oplossingen voor de energievoorziening te vinden, maar uit zijn bezorgdheid over het besluit van de regering om in dezelfde kerncentrale, die zich immers in een seismisch actief gebied bevindt, een nieuwe installatie te bouwen, en roept de Armeense autoriteiten op alternatieve oplossingen voor de energievoorziening te vinden;

46.

beveelt aan bij de samenwerking op energiegebied ook rekening te houden met de eigen behoeften van de betreffende landen en met de voordelen, met name wat betreft de toegang tot energie; verzoekt de Commissie te waarborgen dat in het kader van het ENPI met ontwikkelingshulp gefinancierde energieprojecten een direct effect voor de armoedebestrijding hebben en ten goede komen aan de lokale bevolking; verzoekt de Commissie de inspanningen van de drie landen ter bestrijding van klimaatverandering sterker te ondersteunen en naar concrete oplossingen te zoeken om inefficiënte energieproductie en consumptiepatronen tegen te gaan, onder meer via technologieoverdracht;

47.

neemt nota van interregionale initiatieven zoals de spoorlijn Bakoe-Tbilisi-Kars; is van mening dat dit initiatief kan bijdragen aan een betere economische en politieke integratie van dat deel van de wereld in de Europese en mondiale economie, en aan de economische en handelsontwikkeling van de regio; benadrukt evenwel dat het project volledig voorbijgaat aan de bestaande, volledig operationele spoorverbinding in Armenië; spoort de republieken van de zuidelijke Kaukasus en Turkije aan effectieve beleidsmaatregelen voor regionale economische integratie te treffen en af te zien van kortzichtige en politiek gemotiveerde regionale energie- en vervoersprojecten die geen rekening houden met de ENP-beginselen van gezonde ontwikkeling;

48.

herhaalt zijn verzoek om regelmatige verslaglegging door de speciale afgezant van de EU voor de zuidelijke Kaukasus, met inbegrip van een algemeen verslag dat na het einde van de missie dient te worden gepresenteerd en aan het Parlement beschikbaar gesteld;

49.

neemt met instemming kennis van het besluit van de Commissie van 10 mei 2007 om haar delegatie in Jerevan uit te breiden en uiterlijk eind 2007 een delegatie te openen in Bakoe; verzoekt de Commissie te waarborgen dat deze delegaties zonder verder uitstel operationeel worden;

50.

is van oordeel dat het van groot belang is de zichtbaarheid van de speciale vertegenwoordiger van de EU voor de zuidelijke Kaukasus te verhogen om het EU beleid beter over te kunnen brengen aan de verschillende landen en hun burgers; is van oordeel dat het in dit verband van cruciaal belang is het maatschappelijk middenveld hierbij te betrekken;

51.

verzoekt de Commissie en de Raad om, op basis van de individuele prestaties van de verschillende landen, te overwegen om nieuwe, verdergaande overeenkomsten met de betrokken landen te sluiten;

52.

verzoekt de parlementen van de afzonderlijke landen de vertegenwoordiging van de parlementaire oppositie in hun delegaties bij de partnerschapscoördinatiecellen te versterken en ondersteunt de toenemende regionale parlementaire samenwerking, met inbegrip van de Parlementaire Assemblee van de Organisatie voor Economische Samenwerking in het Zwarte Zeegebied en het Parlementair Initiatief voor de zuidelijke Kaukasus;

53.

benadrukt de noodzaak om een beroep te doen op de bestaande multilaterale organisaties om de interactie tussen de Europese Unie en de landen van de zuidelijke Kaukasus te versterken;

54.

wijst nogmaals op de noodzaak om het optreden van de EU-instellingen en andere bilaterale en multilaterale actoren te coördineren, teneinde de samenhang tussen de actieplannen en de tegenover de Raad van Europa, de OVSE, de NAVO en de VN aangegane verplichtingen te waarborgen;

55.

benadrukt dat de zuidelijke Kaukasus voor de EU van groot belang is en dat het Parlement er nauwkeurig op dient toe te zien dat de verschillende actieplannen van het ENP worden uitgevoerd;

56.

verzoekt zijn Voorzitter deze resolutie te doen toekomen aan de Raad en de Commissie, de regeringen en parlementen van de lidstaten en van van Armenië, Azerbeidzjan en Georgië en de regeringen van Turkije, de Verenigde Staten en de de Russische Federatie en aan de Secretaris-Generaal van de VN.