19.12.2008   

NL

Publicatieblad van de Europese Unie

C 325/1

—

Het Comité van de Regio's is het er volstrekt mee eens dat de wereldwijde terroristische dreiging een ernstig gevaar vormt voor de democratie, de mensenrechten en de economische en sociale ontwikkeling binnen de internationale gemeenschap.

—

De lokale en regionale overheden zullen van cruciaal belang zijn voor de uitvoering van de EU-terrorismebestrijdingsstrategie. Zij zullen de drijvende uitvoerende kracht zijn achter de pijler „Voorkomen” en achter toekomstige initiatieven in de lidstaten tegen terrorisme en radicalisering.

—

De EU-strategie tegen radicalisering, die gelijktijdig met de terrorismebestrijdingsstrategie ten uitvoer wordt gelegd, is zonder meer belangrijk. Wel moet er ruimte zijn om deze strategieën op lokaal niveau te implementeren, uitgaande van plaatselijke ervaringen en inzichten, en moet er een duidelijk kader voor inlichtingenwerk worden vastgesteld en de lokale en regionale overheden ondersteuning en middelen worden geboden om waar nodig projecten tegen gewelddadige radicalisering op te zetten. De rol van de regionale en lokale overheden bij terrorismebestrijding en gewelddadige radicalisering moet in samenwerking met de EU en de landelijke regeringen worden vormgegeven.

—

De plaatselijke bevolking zou geraadpleegd moeten worden om de uiteenlopende lokale ervaringen, opvattingen over terrorisme en redenen voor extremisme in kaart te brengen. De lidstaten zouden erop moeten toezien dat ook mensen die gewoonlijk niet aan het plaatselijke democratische leven deelnemen geraadpleegd moeten worden en moeten kunnen meedoen.

—

Het CvdR is ingenomen met de tweede peer review van de crisisbeheersplannen die momenteel door de Commissie wordt ondernomen. De Commissie zou er echter wel op moeten toezien dat de lokale en regionale overheden volledig en actief bij deze evaluatie worden betrokken.

—

De Unie moet ervoor zorgen dat gelijke behandeling en mensenrechten bij alle terrorismebestrijdingsmaatregelen in aanmerking worden genomen. Ook moet worden voorkomen dat maatregelen voor bepaalde gemeenschappen negatief uitpakken en daarmee vervreemding in de hand werken en mensen in de armen van extremisten drijven.

Rapporteur

:

Lord Graham TOPE (UK/ALDE), Raadslid van de gemeente Sutton en lid van de Metropolitan Police Authority

1.

Het Comité van de Regio's is het er volstrekt mee eens dat de wereldwijde terroristische dreiging een ernstig gevaar vormt voor de democratie, de mensenrechten en de economische en sociale ontwikkeling binnen de internationale gemeenschap.

2.

Het is onvermijdelijk dat de aandacht vooral uitgaat naar terrorisme dat door Al Qaeda geïnspireerd is en naar de radicalisering in de richting van gewelddadig extremisme die in onze samenleving plaatsvindt. Het Comité wijst er echter op dat veel terroristische aanslagen de laatste tijd gepleegd zijn door mensen die ofwel in het land waarin zij de aanslag pleegden — vaak in reactie op situaties in dat land — ofwel elders in de EU geboren en opgegroeid zijn, en die wellicht niet in de eerste plaats om redenen van geloof handelden. Dit neemt niet weg dat de dreiging van door Al Qaeda geïnspireerd terrorisme thans een belangrijke veiligheidskwestie voor de EU is.

3.

De maatregelen van de EU tegen terrorisme moeten een tweeledig doel hebben: de rechtstreekse bestrijding van terroristische activiteiten en preventie. Hoe eerder de keten die tot terrorisme leidt doorbroken kan worden, hoe beter. Hier kan meer onderzoek naar de oorzaken van terrorisme en naar beweegredenen van mensen om terroristische activiteiten te steunen, te financieren of uit te voeren, van groot nut zijn.

4.

Terrorisme kan niet los worden gezien van godsdienst. De boodschap dat terroristische activiteiten op geen enkele manier te rechtvaardigen zijn, moet duidelijker worden overgebracht.

5.

De EU moet dan ook het initiatief nemen tot en steun geven aan inspanningen om terrorisme door middel van een religieuze en culturele dialoog terug te dringen.

6.

Samenwerking tussen de EU en derde landen is van het grootste belang om terrorisme te kunnen bestrijden. Er moeten betere strategieën voor deze samenwerking worden uitgewerkt, zowel voor de uitwisseling van informatie als voor de meer praktische samenwerking tussen politie en douane.

7.

De lokale en regionale overheden zullen van cruciaal belang zijn voor de uitvoering van de EU-terrorismebestrijdingsstrategie. Samen met hun nationale en regionale partners op het vlak van rechtshandhaving en met bevoegdheden inzake de beveiliging van zowel personen als goederen, op zullen zij de drijvende uitvoerende kracht zijn achter de pijler „Voorkomen” en achter toekomstige initiatieven in de lidstaten tegen terrorisme en radicalisering.

8.

Bij de maatregelen uit hoofde van de andere drie pijlers (Beschermen, Achtervolgen en Reageren) is sinds de kaderwetgeving van 2002 aanzienlijke vooruitgang geboekt in de lidstaten. Het Comité staat positief tegenover de onderhavige voorstellen om de strijd tegen terrorisme te intensiveren en een rechtsgrondslag voor bepaalde aspecten van de strategie in te voeren, waaronder voorstellen om het rekruteren en trainen van terroristen en het in het openbaar aanzetten tot het plegen van terroristische misdrijven strafbaar te maken, om het gebruik van explosieven door terroristen tegen te gaan en voorstellen m.b.t. het gebruik van persoonsgegevens van vliegtuigpassagiers t.b.v. de rechtshandhaving, alsook voorstellen om financiering van terrorisme te verhinderen en strafbaar te maken. Het Comité is het ook met de Commissie eens dat er behoefte bestaat aan investeringen in technologisch onderzoek en ontwikkeling ter ondersteuning van de inspanningen van de politie in de Unie om burgers te beschermen tegen terroristische aanvallen.

9.

Toch zou de EU haar activiteiten in het kader van de pijler „Voorkomen” in samenwerking met lidstaten, nationale rechtshandhavingsinstanties en regionale en lokale overheden en hun respectieve rechtshandhavingsinstanties. moeten uitbreiden. Er is meer nodig dan alleen wetgeving en handhaving om terrorisme en gewelddadig extremisme te voorkomen. Ook zullen repressiemaatregelen geen effect hebben en kunnen ze zelfs contraproductief zijn als ze niet worden gecombineerd met maatregelen om mensen die bijzonder gevoelig zijn voor radicalisering en rekrutering positieve uitzichten en een plaats in de samenleving te bieden.

10.

Om terrorisme het hoofd te bieden is het absoluut noodzakelijk preventief te werk te gaan en de nauw met elkaar verweven factoren die radicalisering in de hand werken en mogelijk tot terrorisme leiden, weg te nemen.

11.

Terrorisme heeft vaak een mondiaal karakter en een mondiale voedingsbodem. Tegelijkertijd heeft het echter rechtstreeks concrete en individuele gevolgen voor burgers en samenleving. Zij die gewelddadig extremisme plannen en steunen wonen en bewegen zich vrij in onze samenleving; als Europese burgers en inwoners maken zij gebruik van plaatselijke diensten, gaan zij om met medeburgers en leven zij in de lokale democratie. Op basis van de ervaringen die in de EU zijn opgedaan erkennen de lidstaten dan ook de noodzaak de redenen, oorzaken en processen die Europese burgers ertoe brengen zich tot gewelddadig extremisme en de Al Qaeda-beweging te wenden, grondig te onderzoeken, te begrijpen en te bestrijden.

12.

Om gewelddadige radicalisering tegen te gaan moet op lokaal niveau gericht worden gereageerd. De rol van regionale en lokale overheden die het dichtst bij kwetsbare groepen staan, is van bijzonder belang om een zo groot mogelijke sociale integratie van inwoners van de EU te waarborgen, zonder enige discriminatie en in een context van vrede en democratie.

13.

In 2003 nam het Congres van de Raad van Europa specifieke aanbevelingen over de rol van de lokale overheden bij de bestrijding van terrorisme aan.

14.

Het Comité is ingenomen met de inspanningen van de Europese Commissie om de aandacht op de pijler „Voorkomen” te richten en met het voornemen om in 2008 een mededeling over de bestrijding van gewelddadige radicalisering te publiceren. Het wijst er echter op dat „Voorkomen” een cultuuromslag met zich meebrengt voor de terrorismebestrijdingsdiensten; de kennis, ervaring en medewerking van de lokale en regionale overheden is in dit verband onontbeerlijk.

15.

Het Comité is ingenomen met het initiatief van de EU om 2008 uit te roepen tot Europees Jaar van de interculturele dialoog omdat dit een uitstekende manier is om een doeltreffende dialoog, tolerantie en begrip tussen verschillende culturen, beschavingen en godsdiensten te bevorderen.

16.

De rol van de regionale en lokale overheden bij terrorismebestrijding en gewelddadige radicalisering moet in samenwerking met de EU en de landelijke regeringen worden vormgegeven. Daartoe zou in iedere lidstaat samen met de landelijke regering, de politie (met de medewerking van de regionale instanties die bevoegd zijn voor de beveiliging van personen en goederen) en plaatselijke gemeenschappen een netwerk van lokale en regionale overheden opgezet moeten worden om te komen tot uitwisseling van goede praktijken inzake sociale integratie, alsook gedegen kennis van en inzicht in gewelddadig extremisme dat in sommige wijken ontstaat.

17.

De plaatselijke bevolking zou geraadpleegd moeten worden om de uiteenlopende lokale ervaringen, opvattingen over terrorisme en redenen voor extremisme in kaart te brengen. De lidstaten zouden erop moeten toezien dat ook mensen die gewoonlijk niet aan het plaatselijke democratische leven deelnemen geraadpleegd moeten worden en moeten kunnen meedoen.

18.

In aanvulling op dit advies wil het Comité de Commissie en de Coördinator voor terrorismebestrijding bijstaan bij het opstellen van praktische richtsnoeren waarin voorbeelden van geslaagde participatie- en partnerschapsprojecten tegen radicalisering zijn opgenomen.

19.

Het CvdR zou een jaarlijks evenement moeten organiseren waar lokale en regionale overheden op pan-Europees niveau ervaringen kunnen uitwisselen en zo strategische kennis kunnen opdoen en waar ondersteuning geboden kan worden bij de verdere uitwerking van lokale maatregelen ter voorkoming van terrorisme en ontsporing in de richting van gewelddadig extremisme.

20.

De EU-strategie tegen radicalisering, die gelijktijdig met de terrorismebestrijdingsstrategie ten uitvoer wordt gelegd, is zonder meer belangrijk. Wel moet er ruimte zijn om deze strategieën op lokaal niveau te implementeren, uitgaande van plaatselijke ervaringen en inzichten, en moet er een duidelijk kader voor inlichtingenwerk worden vastgesteld en de lokale en regionale overheden ondersteuning en middelen worden geboden om waar nodig projecten tegen gewelddadige radicalisering op te zetten.

21.

Het Comité beveelt aan de bepalingen van het Verdrag van Prüm goed te keuren betreffende de versterking van de grensoverschrijdende samenwerking inzake terrorismebestrijding.

22.

De lidstaten en de politie zouden duidelijke en veilige systemen moeten ontwikkelen voor de uitwisseling van inlichtingen tussen de lokale en regionale partners (waaronder lokale en regionale politieteams) en bestrijdingsdiensten van terrorisme en gewelddadige radicalisering.

23.

Bij de uitwisseling van inlichtingen tussen de lokale partners en de politie moet men duidelijk oog hebben voor de veiligheid, de fundamentele burgerrechten en gegevensbescherming. Burgers moet de mogelijkheid worden geboden om op anonieme wijze informatie te verstrekken aan de politie en aan de lokale autoriteiten over mogelijke terroristische aanslagen.

24.

Ook moeten de grenzen tussen politie, politiekorpsen en lokale en regionale overheden op het gebied van inlichtingenwerk duidelijk worden afgebakend. Er moeten systemen komen om de lokale en regionale partners ervan te verzekeren dat deelname de betrekkingen binnen de plaatselijke gemeenschap niet zal schaden, dat de inlichtingenbronnen worden beschermd en dat partners buiten de politie vrijwillig een aanvullende bijdrage leveren.

25.

De Europese Unie zou richtsnoeren kunnen opstellen om de ontwikkeling van de informatie-uitwisseling te ondersteunen en ervoor te zorgen dat de systemen solide, billijk en veilig zijn.

26.

De lidstaten moeten lokale en regionale overheden helpen de banden met politie en justitie (op zowel nationaal als regionaal niveau) aan te halen om samen projecten tegen radicalisering op te zetten. Op basis van inlichtingen van de politie en lokale en regionale kennis en ervaring moet de situatie daartoe eerst goed in kaart worden gebracht.

27.

Het Comité beveelt aan de interculturele dialoog en de tenuitvoerlegging van projecten voor sociale integratie op lokaal niveau te ondersteunen teneinde fenomenen van radicalisering en gebruik van geweld tegen te gaan.

28.

Hoeveel middelen de lidstaten ter beschikking stellen, hangt natuurlijk af van deze situatieschets. Er moet echter wel sprake zijn van een blijvende verbintenis, willen lopende projecten beoordeeld kunnen worden op hun doeltreffendheid, willen burgers, rechtshandhavingsinstanties en regeringen ook op langere termijn de handen ineen kunnen slaan om terrorisme te bestrijden en willen veranderende standpunten en demografische ontwikkelingen meegenomen kunnen worden. De middelen en de projecten moeten hierop worden afgestemd.

29.

Lidstaten en lokale en regionale overheden zouden in samenwerking met de plaatselijke gemeenschap projecten moeten opzetten om extremistische ideologieën tegen te werken en het gematigde meerderheidsstandpunt te steunen. Dit soort projecten zouden op degelijke, professionele wijze begeleid moeten worden en door onafhankelijke derden op hun doeltreffendheid beoordeeld moeten worden. Het CvdR stelt daarom voor dat de lidstaten en de lokale en regionale overheden gematigde leiders vinden om gewelddadige radicalen ongeloofwaardig te maken en overtuigende alternatieven voor de boodschap van deze extremisten te bieden.

30.

Een bekende voedingsbodem voor terrorisme is ongenoegen over de samenleving en een gevoel van machteloosheid en buitengesloten zijn. In een goed functionerende democratische samenleving is het gevaar minder groot dat ideeën over terrorisme en terroristische netwerken vaste voet aan de grond krijgen en een grotere aanhang krijgen. Het is daarom van cruciaal belang dat democratische activiteiten en handhaving van de politieke en burgerrechten een wezenlijk onderdeel van terorismebestrijding uitmaken.

31.

Terminologie is een complexe en gevoelige materie waarvan degenen die verantwoordelijk zijn voor antiradicaliseringsinitiatieven veel moeten afweten.

32.

De lidstaten zouden kwetsbare lokale en regionale instanties, zoals scholen, universiteiten, moskeeën en religieuze centra moeten helpen alert te zijn op gewelddadige radicalisering in hun gemeenschap, radicalisering tegen te gaan en degenen die gevoelig zijn voor gewelddadige radicalisering te helpen weerstand te bieden aan de lokroep van extremisten door positieve en aantrekkelijke alternatieven te bieden.

33.

De lidstaten zouden nauw moeten samenwerken met gevangenissen en reclasseringsinstanties om gedetineerden die gewelddadig extremisme aanhangen, op te sporen, tegen te houden en af te schrikken.

34.

Dit soort projecten moet in samenwerking met de politie en de politiekorpsen op regionaal niveau worden gecoördineerd en onder toezicht staan van de lokale en regionale overheden of gelijkwaardige organen. Ook moet worden gezorgd voor terugkoppeling naar de landelijke overheid, die de situatie dan in het oog kan houden.

35.

Het is van cruciaal belang dat de Europese Unie, de lidstaten en de politie netwerken in de EU vormen — waarvan onder het regionale gezag vallende politieapparaten met bevoegdheden inzake de bescherming van personen en goederen of terrorismebestrijdingseenheden deel uitmaken — om diegenen die voor de uitvoering van deze projecten op lokaal niveau verantwoordelijk zijn, bij te staan met best practices, begeleiding, en training.

36.

Het is voor de tenuitvoerlegging van terrorismepreventiestrategieën van essentieel belang dat de lokale en regionale overheden een leidende rol krijgen.

37.

Door een sterk leiderschap aan de dag te leggen zouden de lokale en regionale overheden de plaatselijke gemeenschap in staat moeten stellen meer weerstand aan gewelddadig extremisme te bieden. Zij zouden zich moeten inzetten om:

38.

Een transparant politieapparaat dat verantwoording verschuldigd is, is van fundamenteel belang om vertrouwen in terrorismebestrijding te kweken en publieke steun te genereren voor terrorismebestrijdingsoperaties en nationale en lokale maatregelen om gewelddadig extremisme tegen te gaan. Zowel de lidstaten als de regionale instanties met bevoegdheden inzake de bescherming van personen en goederen en uitgerust met terrorismebestrijdingseenheden of -commando's moeten daarom nagaan hoe de verantwoordingsplicht van de politie op lokaal niveau versterkt kan worden; daarbij moeten zij zonodig kunnen terugvallen op de kennis en bijstand van Europese en internationale partners.

39.

De Commissie zou moeten aangeven hoe zij de lidstaten kan helpen na te gaan hoe terrorismebestrijding in het hele politiewerk geïntegreerd kan worden, zonodig door de uitwisseling van kennis tussen lidstaten en politieapparaten te vergemakkelijken.

40.

Het is voor het vertrouwen in de politie en voor een goede communicatie tussen politie en burgers van belang dat het politiekorps een afspiegeling vormt van de bevolking. Op lokaal niveau moet constructief overleg worden gevoerd ter verbetering van de verscheidenheid en het gelijkekansenbeleid binnen de politie.

41.

Het CvdR is ingenomen met de tweede peer review van de crisisbeheersplannen die momenteel door de Commissie wordt ondernomen.

42.

De Commissie zou er echter wel op moeten toezien dat de lokale en regionale overheden volledig en actief bij deze evaluatie worden betrokken. Er zou lering moeten worden getrokken uit de bomaanslagen in Londen in juli 2005 en er zou voor moeten worden gezorgd dat er zo snel mogelijk een duidelijke verantwoordelijkheidsverdeling en hiërarchie komt tussen de verschillende diensten en organen die belast zijn met het opstellen van rampenplannen en het verlenen van noodhulp.

43.

Het CvdR vindt het een uitstekend idee om netwerken te vormen van organisaties die slachtoffers van terroristische aanslagen hulp bieden. Zelf kan het in dit verband de uitwisseling van kennis tussen de lidstaten bevorderen.

44.

Het CvdR is ingenomen met plannen om het onderzoek naar en de ontwikkeling van technische oplossingen voor de politie om burgers in de Unie beter tegen terroristische aanvallen te kunnen beschermen, te steunen. Het roept de Unie op om technologische oplossingen in het kader van alle vier pijlers te ondersteunen, waaronder maatregelen om Internet voor extremisten tot een vijandige omgeving te maken door initiatieven die verder gaan dan louter rechtshandhaving. De lidstaten zouden voldoende middelen voor deze ontwikkelingsprojecten beschikbaar moeten stellen.

45.

De lidstaten zouden de mogelijkheid moeten onderzoeken om op communautair niveau een wettelijk kader vast te stellen waarin de voorwaarden worden bepaald voor toegang, verblijf en uitzetting van personen die gewelddadige radicalisering in de hand werken.

46.

De Unie moet ervoor zorgen dat gelijke behandeling en mensenrechten bij alle terrorismebestrijdingsmaatregelen in aanmerking worden genomen. Ook moet worden voorkomen dat maatregelen voor bepaalde gemeenschappen negatief uitpakken en daarmee vervreemding in de hand werken en mensen in de armen van extremisten drijven.

19.12.2008   

NL

Publicatieblad van de Europese Unie

C 325/6

—

Het Comité van de Regio's pleit voor verbetering van de energie-efficiëntie door technologische vernieuwing en ontwikkeling van milieuvriendelijke vervoersalternatieven. Door de externe kosten door te berekenen moet ieder soort vervoer in de richting van de meest milieuvriendelijke en energie-efficiënte vervoerswijze worden gestuurd.

—

Het Comité vindt ook dat binnen de EU voor de treinverkeersleiding een gemeenschappelijke taal moet worden ingevoerd.

—

Het vervoer van goederen en reizigers verloopt grotendeels via hetzelfde spoorwegnet. Dit kan ten koste gaan van de capaciteit en de betrouwbaarheid van beide soorten vervoer, niet alleen in dichtbevolkte gebieden maar ook in het interregionale verkeer. De EU moet deze knelpunten samen met de lidstaten in kaart brengen en ze helpen oplossen, wat inhoudt dat optimaal gebruik moet worden gemaakt van de bestaande en toekomstige spoorinfrastructuur. Op langere termijn moeten de EU en de lidstaten ertoe bijdragen dat er afzonderlijke sporen voor goederenvervoer en reizigersvervoer worden aangelegd, in de eerste plaats op de zwaarst belaste delen van het net, vanzelfsprekend op voorwaarde dat de nodige ruimte beschikbaar is.

—

De gemeenten kunnen met name behulpzaam zijn bij de planning van het stadsvervoer, vooral met het oog op de levering van goederen. Daarbij moet worden gezocht naar systemen voor de distributie van goederen waarvoor gebruik wordt gemaakt van zowel voor het milieu als voor de economie efficiëntere methoden.

—

De lokale en regionale overheden kunnen door ontwikkeling en ontsluiting van binnenhavens, inclusief multimodale voorzieningen, een belangrijke rol spelen bij het realiseren van een duurzaam goederenvervoerbeleid.

—

Het spoorvervoer moet beter aansluiten op het zeevervoer; bepaalde regio's hebben op dit vlak nog veel werk voor de boeg. Het Comité van de Regio's vindt het een goede zaak dat lokale en regionale overheden uit het achterland bijdragen tot het vinden van logistieke oplossingen door de oprichting van logistiekplatforms en inlandterminals, die van cruciaal belang zijn om het totale goederendistributiesysteem te verbeteren en de ontwikkeling en cohesie van de gebieden in het achterland te bevorderen.

Rapporteur

:

José CORREIA (EVP/PT), burgemeester van Tavira

1.

De Commissiemededelingen over goederenvervoer zijn opgesteld naar aanleiding van de bezorgdheid die in het Witboek vervoer van 2001, en in de tussentijdse evaluatie daarvan uit 2006, tot uiting werd gebracht. In het kader hiervan werden 13 seminars en conferenties georganiseerd, werd deelgenomen aan meer dan dertig externe evenementen en werden bijna 160 schriftelijke opmerkingen ontvangen. Bovendien ontving de Commissie meer dan 500 verslagen over knelpunten.

2.

In die tussentijdse evaluatie is aandacht besteed aan de gewijzigde context sinds 2001: versnelde globalisering van de productie, onzekerheid over de continuïteit van de energievoorziening, versnelling van de klimaatopwarming en de uitbreiding naar Midden- en Oost-Europa waardoor de Europese Unie een continentale dimensie krijgt. In de evaluatie wordt daarom voorgesteld de focus en de instrumenten van het vervoersbeleid te verruimen om het hoofd te kunnen bieden aan deze nieuwe uitdagingen. Met name wordt de nadruk gelegd op de noodzaak om de doeltreffendheid van de verschillende vervoerswijzen te verbeteren, ongeacht of ze afzonderlijk of in combinatie worden gebruikt.

3.

Uit onderzoek is duidelijk gebleken dat beleidsmaatregelen dringend geboden zijn. Daarbij valt te denken aan:

4.

alsook:

5.

alsook:

6.

Op lange termijn moet worden gezorgd voor betrouwbare railvervoersinfrastructuur met voldoende capaciteit. Daarbij dient erover te worden gewaakt dat het beleid inzake goederenvervoer aansluit bij de andere doelstellingen op vervoersgebied en dat andere sociale belangen niet in het gedrang komen. Voorts moet deze infrastructuur gericht zijn op energie-efficiënt en milieuvriendelijk vervoer.

7.

Op korte termijn is het zaak eerst de knelpunten en capaciteitsproblemen in kaart te brengen en uit de wereld te helpen.

8.

Ondanks het feit dat bij het goederenvervoer wordt gedacht aan grote nationale en internationale vervoerscorridors, mag de rol van de gemeenten en de regionale overheden van de plaatsen waar de goederen passeren niet worden onderschat.

9.

Stedelijke en regionale planning zijn in het kader van goederendistributie dan ook van kapitaal belang voor het streven naar een zuinig en milieuvriendelijk goederenvervoer. In een nieuw vervoersbeleid moet dus rekening worden gehouden met alle partijen die een nuttige bijdrage kunnen leveren aan het welslagen van dit beleid, met name degenen die de problemen ter plekke kunnen oplossen omdat zij dicht bij de bevolking staan.

10.

Zuinig en milieuvriendelijk goederenvervoer wordt in het bijzonder gerealiseerd door waar mogelijk gebruik te maken van de binnenvaart. Ook kan de binnenvaart congestie op de verbindingen tussen havens en achterland verlichten.

11.

Terminals, overlaadplaatsen en havens maken een belangrijk deel uit van de intermodale infrastructuur. Het is aan de lokale en regionale overheden om te bepalen waar deze voorzieningen moeten komen. Omdat steden hiermee in een vroeg stadium van hun stedelijke planning rekening moeten kunnen houden, moeten de EU en de landelijke overheid zorgen voor een stabiele voorwaarden op lange termijn.

12.

Veertig procent van de voertuigen in de EU wordt gebruikt in de dienstverlening, en bovendien wonen de meeste consumenten in steden. Het vele verkeer dat hiervan het gevolg is moet in goede banen worden geleid. De verspreiding van maatregelen waarmee het goederenvervoer in steden succesvol geregeld is, zou in overweging moeten worden genomen.

13.

In sommige lidstaten worden regionale of hoofdstedelijke vervoersautoriteiten ingesteld, die de wensen en resultaten op elkaar helpen afstemmen. Daarbij moet wel het subsidiariteitsbeginsel in acht worden genomen.

14.

De lokale en regionale overheden zijn beter in staat overleg te plegen met de producenten en de ontvangers van goederen.

15.

Speciale aandacht moet uitgaan naar de distributie van diensten en goederen in steden. Voor de mobiliteit in steden is een goede logistiek doorslaggevend.

16.

In de toekomst zullen de lokale overheden meer worden betrokken bij het uitzoeken van de locatie voor terminals, distributiecentra en winkels.

17.

Regionale logistiek is een nieuw beleidsterrein met grote groeikansen. Het beheer van de verbindingen moet in handen komen van de regionale overheden, terwijl de lidstaten zelf verantwoordelijk blijven voor de grote internationale vervoerscorridors.

18.

De gemeenten kunnen met een goed stedelijk beleid een onschatbare bijdrage leveren aan de verhoging van de snelheid van het spoorvervoer.

19.

De aanverwante spoordiensten, met name terminals en rangeercentra, moeten bijzondere aandacht van de structuurfondsen krijgen.

20.

De gemeenten kunnen met name behulpzaam zijn bij de planning van het stadsvervoer, vooral met het oog op de levering van goederen. Daarbij moet worden gezocht naar systemen voor de distributie van goederen waarvoor gebruik wordt gemaakt van zowel voor het milieu als voor de economie efficiëntere methoden. Dit houdt in dat de vervoersmiddelen milieuvriendelijker moeten worden gemaakt en dat de ladingsfactoren moeten worden verhoogd, zodat in minder ritten een zelfde hoeveelheid goederen kan worden vervoerd.

21.

De lokale en regionale overheden kunnen door ontwikkeling en ontsluiting van binnenhavens, inclusief multimodale voorzieningen, een belangrijke rol spelen bij het realiseren van een duurzaam goederenvervoerbeleid.

22.

De lokale en regionale overheden kunnen door het inzetten van ruimtelijk beleid, met name de keuze van lokaties voor bedrijfsterreinen, vervoer over water stimuleren. Terreinen voor watergeoriënteerde bedrijven, vaarwegen en binnenhavens moeten dan ook bijzondere aandacht van de structuurfondsen krijgen.

23.

De lokale en regionale overheden zijn steeds meer betrokken bij de uitwerking van logistieke strategieën voor doeltreffende ruimtelijke ordening, infrastructuur en coördinatie.

24.

Het vervoersnet in Midden-Europa krijgt een groot gedeelte van het (transito)vervoer in Europa voor zijn kiezen. Gezien de capaciteitsproblemen in dit gebied is het van groot belang dat de EU de aanleg steunt van verbindingen en corridors waarmee de belasting van het Midden-Europese vervoersnet in ieder geval niet groter en zo mogelijk juist kleiner wordt. Een voorbeeld van dergelijke verbindingen zijn Oost-West-corridors in Noord-Europa, die ook bijdragen tot de ontwikkeling van de omliggende regio's. In de strategie voor de Oostzee die momenteel wordt opgesteld, zal onder meer worden ingegaan op het belang van een goed functionerend vervoersnet en multimodale oplossingen om te komen tot een duurzame regio die de concurrentie het hoofd kan bieden. Het is van cruciaal belang dat de EU middelen blijft uittrekken voor dit soort initiatieven, bijvoorbeeld via de structuurfondsen en de sectorprogramma's.

25.

Maritiem vervoer speelt een grote rol in regio's die grondstoffen produceren. De industrie moet erop kunnen rekenen dat dit vervoer het hele jaar door goed verloopt. Wil vervoer over zee ook 's winters kunnen plaatsvinden, dan moeten ijsbreekwerkzaamheden prioriteit krijgen en worden opgenomen in TEN-V.

26.

Bij de planning van infrastructuurvoorzieningen binnen de Europese Unie en tussen de EU en aangrenzende landen en regio's moet de EU uitgaan van een integrale aanpak. Het pakket maatregelen van de EU voor het goederenvervoer moet dan ook in overeenstemming zijn met andere, reeds door de EU aangewezen en goedgekeurde vervoers- en infrastructuurplannen zoals TEN-V en de transnationale vervoerscorridors (map of transnational transport corridors).

27.

Heel wat regio's hebben de laatste jaren dergelijke strategieën ontwikkeld, om zo een beeld te krijgen van de ontwikkeling van het vervoer op korte termijn en daaruit de nodige conclusies te trekken. Dit impliceert dat logistieke projecten in Europa over de (lands)grenzen heen steeds meer op elkaar moeten worden afgestemd. Een voorbeeld hiervan is het logistieke initiatief voor Midden-Europa van het Europees Regionaal Netwerk van de chemische industrie, dat erop gericht is de productiecentra van de chemische industrie in Midden- en Oost-Europa op lange termijn betere omstandigheden te bieden via een gemeenschappelijke strategie. Een ander voorbeeld is de geplande aanleg van een spoorwegcorridor (EU4SeaRail) tussen de Oostzee, de Noordzee, de Middellandse Zee en de Zwarte Zee. De Botnische corridor en de Noordelijke as zijn andere belangrijke voorbeelden van vervoerscorridors in het noorden van de EU. Ook van belang is de rol van de regio's bij de ontwikkeling van logistieke ruimtes waarmee complementariteit en intermodaal vervoer, met name van goederen, worden bevorderd door het gebruik van iedere vervoersmodus te optimaliseren. Dit is bijv. gebeurd in de Spaanse regio Aragon met het logistiekplatform PLAZA, dat gekoppeld is aan andere platforms, zoals Eurocentre in Toulouse en verschillende havens op het Iberisch schiereiland.

28.

Efficiënt vervoer tussen de Europese landen is ongetwijfeld een aanjager van economische groei. Het Comité verzoekt de Commissie daarom met klem bovenstaande opmerkingen mee te nemen bij de herziening van de TEN-richtlijnen in 2009/2010. Daarbij moet allereerst dringend werk worden gemaakt van de tenuitvoerlegging van reeds goedgekeurde projecten die in de TEN als prioritair zijn aangemerkt, met name de trajecten die een efficiënt goederenvervoer nog bemoeilijken, zoals grensoverschrijdende en bergtrajecten.

29.

Het Comité van de Regio's is verheugd over de moeite die met name het Finse en Duitse voorzitterschap hebben gedaan om deze kwestie af te wikkelen.

30.

Het Comité brengt een overwegend positief advies uit over de analyse en maatregelen die in de mededelingen van de Commissie, die samen dit „pakket vervoer” vormen, naar voren worden gebracht.

31.

Het beveelt echter aan, rekening te houden met de hierboven gemaakte opmerkingen over de betrokkenheid van de lokale en regionale overheden.

32.

Het Comité weet dat samenwerking met alle gemeenten en regionale overheden onmisbaar is voor een nieuw, efficiënt beleid voor het goederenvervoer. Een goede relatie met deze overheden is derhalve van groot belang en het Comité zal zijn best doen om hieraan bij te dragen.

33.

Alle beleidsmakers moeten bewust worden gemaakt van deze problematiek, die zwaar op het BBP drukt, en van de directe en indirecte gevolgen van deze situatie voor de economie en de maatschappij in het algemeen.

34.

De herziening van Richtlijn 96/53/EG is in de ogen van het Comité overbodig. Het is zaak te mikken op milieuvriendelijke oplossingen, en dus te streven naar meer treinen en niet zozeer meer vrachtwagens.

35.

Een aanzienlijk deel van de goederen die worden vervoerd is bestemd voor stedelijke gebieden. De manier waarop steden en regio's de distributie plannen speelt dan ook een grote rol in het streven naar een energiebesparend en milieuvriendelijk vervoer. De lokatie van overlaadplaatsen is in dit verband erg belangrijk. Daarom moeten het lokale en regionale beleid en het overkoepelende beleid van de EU op het gebied van vervoerslogistiek goed op elkaar zijn afgestemd. Het beleid inzake goederenvervoer moet aansluiten bij het actieplan voor het stadsvervoer.

36.

Gezien de kosten van energie is innovatie op het gebied van biobrandstoffen van kapitaal belang al mag daarbij de mondiale landbouwsituatie niet uit balans worden gebracht; het Comité verzoekt de Commissie dan ook onderzoek naar deze brandstoffen aan te moedigen.

37.

Het Comité breekt een lans voor de vrijmaking van alle vormen van spoorvervoer; wel dienen daarbij regels te worden ingesteld op het gebied van coördinatie, zodat het openbaar belang niet wordt geschaad.

38.

Er dient m.n. te worden gewerkt aan de uitbreiding van de spoorlijnen die specifiek bestemd zijn voor het goederenvervoer.

39.

Lokale en regionale overheden moeten er mee voor zorgen dat vervoersnetwerken een steeds grotere rol gaan spelen in het logistieke beleid; inlandterminals moeten meer aandacht krijgen en milieuoverwegingen moeten bovenaan de agenda staan.

40.

Het spoorvervoer moet beter aansluiten op het zeevervoer; bepaalde regio's hebben op dit vlak nog veel werk voor de boeg. Het CvdR vindt het een goede zaak dat lokale en regionale overheden uit het achterland tot het vinden van logistieke oplossingen bijdragen door de oprichting van logistiekplatforms en inlandterminals, die van cruciaal belang zijn om het totale goederendistributiesysteem te verbeteren en de ontwikkeling en cohesie van de gebieden in het achterland te bevorderen.

41.

Het Comité dringt aan op een snelle harmonisatie op technisch en regelgevend gebied, zodat de hindernissen die momenteel ontstaan door de verschillende soorten elektrische voeding en de uiteenlopende spoorbreedtes, uit de weg worden geruimd.

42.

Het Kyotoprotocol en de gevolgen daarvan voor het vervoersbeleid zullen ongetwijfeld ook hun stempel drukken op de goederenlogistiek.

43.

Ideaal zou zijn dat er zo snel mogelijk treinverbindingen komen die heel Europa doorkruisen, van Lissabon tot het hele Middellandse Zeegebied, het Oostzeegebied en de nieuwe grenzen met derde landen.

44.

Er moet meer onderzoek worden verricht naar maatregelen om knelpunten op het gebied van de bestaande infrastructuur en regelgeving in kaart te brengen en weg te werken. Om het in kaart brengen van de problemen en het vinden van oplossingen te versnellen, zouden er op lokaal en regionaal niveau netwerken moeten worden gevormd voor de uitwisseling van kennis en goede praktijken tussen centra die gespecialiseerd zijn in logistiek en intermodaal vervoer.

45.

Daarnaast moeten langetermijnstrategieën en -actieplannen worden uitgewerkt voor de uitbreiding van de Europese corridors.

46.

Het Comité kan zich vinden in de maatregelen die gericht zijn op gelijke concurrentieverhoudingen tussen de lidstaten.

47.

Het Comité is voorstander van de harmonisatie en vereenvoudiging van de regelgeving, m.n. de voorschriften inzake afmetingen en gewicht, de veiligheidsregels die betrekking hebben op het vastzetten van de lading en de bepalingen inzake de verantwoordelijkheid van de betrokkenen. Ook meent het dat alle vervoerders gelijk moeten zijn voor de wet, ongeacht hun woonplaats, en pleit het voor het gebruik van een gemeenschappelijke taal bij het beheer van het spoorverkeer en de invoer uit derde landen.

48.

De administratieve rompslomp dient te worden teruggebracht door in de mate van het mogelijke gebruik te maken van elektronische documenten.

49.

Het Comité is voorstander van een efficiënter vervoer; een en ander hangt samen met de ontwikkeling en het gebruik van de capaciteit van de verschillende vervoerswijzen en met de ontwikkeling en bevordering van het intermodaal vervoer.

50.

Om de efficiëntie te verhogen is een beter beleid inzake logistiek in havens en terminals nodig.

51.

Op het internet moet informatie beschikbaar zijn over de lokale kenmerken en omstandigheden van de havens.

19.12.2008   

NL

Publicatieblad van de Europese Unie

C 325/12

—

is van mening dat steunregelingen open zouden moeten staan voor alle producenten van duurzame energie, ook voor kleine installaties, maar zou het wel zo consequent vinden als de steun op het gebied van duurzame energie gepaard zou gaan met de geleidelijke afschaffing van de subsidies voor opwekking en gebruik van kernenergie en voor productie en gebruik van fossiele brandstoffen, met uitzondering van de eventuele steun voor warmtekrachtkoppelingsinstallaties t.b.v. stadsverwarming en voor de opvang en opslag van kooldioxide (een techniek om de CO2-uitstoot bij het gebruik van fossiele brandstoffen te verminderen);

—

adviseert om te zorgen voor een zo groot mogelijke coördinatie tussen de voornaamste Europese wetsteksten op dit gebied, te weten: de Richtlijn inzake de energieprestaties van gebouwen, de Richtlijn inzake energie-efficiëntie en energiediensten, het derde pakket maatregelen voor de liberalisering van de energiemarkt en de diverse onderdelen van het pakket „energie-klimaat”, waaronder de Richtlijn inzake hernieuwbare energie;

—

dringt er bij de Commissie op aan in artikel 4 van de voorgestelde richtlijn de verplichting op te nemen om de lokale en regionale overheden bij het opstellen van de nationale actieplannen te betrekken en ook die betrokkenheid te evalueren als zij over de nationale actieplannen een oordeel zal moeten vellen;

—

wijst erop dat met een hoger aandeel biobrandstoffen in het vervoer alleen maar het beoogde resultaat kan worden bereikt als de biobrandstoffen geproduceerd worden op basis van grondstoffen die kunnen worden verkregen zonder dat het milieu, de voedselvoorziening of het markt- of maatschappelijk evenwicht worden verstoord.

Rapporteur

:

Paula BAKER (UK/ALDE), lid van het bestuur van Basingstoke and Deane

1.

Het Comité van de Regio's is ingenomen met de voorgestelde richtlijn ter bevordering van het gebruik van energie uit hernieuwbare bronnen, omdat het gebruik van duurzame energie de uitstoot van broeikasgassen kan verminderen, de voorzieningszekerheid kan vergroten, de technologische ontwikkeling kan bevorderen, werkgelegenheidskansen kan creëren en de regionale ontwikkeling kan stimuleren.

2.

Het Comité wijst erop dat het voor de verwezenlijking van de doelstellingen van de richtlijn van cruciaal belang is dat de lokale en regionale overheden een strategische alliantie aangaan om van onderaf (bottom-up) te bevorderen dat hernieuwbare energie meer ingang vindt.

3.

Het Comité dringt aan op een wetgevingskader dat een stabiel investeringsklimaat schept, zodat innovatieve projecten op het gebied van duurzame energie, waarbij gebruik wordt gemaakt van het brede scala aan technologieën dat inmiddels bestaat, een concurrerend alternatief voor conventionele technologie kunnen worden.

4.

Om deze reden acht het Comité de bindende doelstellingen die voor hernieuwbare energie zijn goedgekeurd, een goede zaak. Teneinde te bewerkstelligen dat het uiteindelijke doel daadwerkelijk en snel wordt bereikt, moeten de tussentijdse doelstellingen van deel B van bijlage 1 van het richtlijnvoorstel ook bindend zijn. Het Comité roept op om de lokale en regionale overheden te betrekken bij de discussies met de lidstaten over de voorbereiding van de nationale actieplannen, zodat adequaat wordt toegezien op de tussentijdse doelstellingen en de vast te stellen uitvoeringsinstrumenten op lokaal niveau worden uitgewerkt.

5.

Het Comité is zeer te spreken over het voorstel van de Commissie dat de lidstaten de infrastructuur van hun elektriciteitsnet geschikt maken voor elektriciteitsopwekking uit hernieuwbare energiebronnen en deze stroom voorrang geven bij de toegang tot het net. Wel wijst het erop dat hiervoor een eerlijke en concurrerende prijs moet worden berekend, al dan niet in de vorm van een 'feed-in-tarief'.

6.

Even belangrijk is dat de lidstaten de infrastructuur van hun gas- en warmtenet geschikt maken voor gas- en warmteopwekking uit hernieuwbare energiebronnen en restwarmte, en deze energiesoorten een eerlijke toegang geven tot de netwerkinfrastructuur.

7.

Netwerkexploitanten moeten redelijke aanpassingen doorvoeren — en zelf bekostigen — om duurzaam opgewekte elektriciteit toe te laten; deze kosten mogen niet op de energieconsumenten verhaald worden.

8.

Het Comité schaart zich achter de oproep van de Commissie aan de nationale, regionale en lokale overheden om een beleid ten gunste van energiezuinige en passieve woningen te voeren. Dergelijk beleid is nodig en erg belangrijk en relevant voor de verwezenlijking van de doelstellingen van de Richtlijn ter bevordering van het gebruik van hernieuwbare energie, ook al moet daaraan een aparte behandeling worden gegeven. De bepalingen dienaangaande in voornoemd richtlijnvoorstel moet naar behoren in aanmerking worden genomen bij de aanstaande bijstelling van de Richtlijn inzake de energieprestaties van gebouwen. In het algemeen adviseert het Comité om te zorgen voor een zo groot mogelijke coördinatie tussen de voornaamste Europese wetsteksten op dit gebied, te weten: de Richtlijn inzake de energieprestaties van gebouwen, de Richtlijn inzake energie-efficiëntie en energiediensten, het derde pakket maatregelen voor de liberalisering van de energiemarkt en de diverse onderdelen van het pakket „energie-klimaat”, waaronder met name de Richtlijn inzake hernieuwbare energie. Ook moet juist met het oog op het verwezenlijken van de bindende doelstellingen van de respectieve lidstaten veel aandacht aan de nationale omzetting van die laatste richtlijn worden besteed.

9.

Lokale en regionale overheden beschikken over de nodige competentie en ervaring om invloed uit te oefenen op de energie-infrastructuur en het energiebeleid op hun grondgebied. Veel Europese regio's geven blijk van een politiek engagement om hernieuwbare energie op hun grondgebied te bevorderen en hebben voor zichzelf al concrete doelstellingen vastgelegd, voor de verwezenlijking waarvan zij doortastende maatregelen nemen. Zij beïnvloeden de energie-infrastructuur en het energiebeleid al via hun activiteiten op het vlak van ruimtelijke ordening en regionale ontwikkeling. Ook kunnen zij het gedrag van de burger beïnvloeden en hebben zij vaak al een impuls gegeven aan innovatieve energieprojecten in gebouwen, in het vervoer en op andere terreinen (zonne-energie, aardwarmte, biomassa, waterkracht en wind).

10.

Door de verschuiving van niet-hernieuwbare naar hernieuwbare energiebronnen zal vaker energie in relatief kleinschalige vorm op plaatselijk niveau worden opgewekt. Hierdoor gaat minder elektriciteit verloren door transmissie over lange afstanden. Deze verschuiving heeft gevolgen voor de activiteiten van alle lokale en regionale overheden.

11.

Het gaat met name om de volgende activiteiten van de lokale en regionale overheden, waarmee zij kunnen bijdragen tot de verwezenlijking van de doelstellingen van de richtlijn:

12.

De Commissie zou weerstand moeten bieden aan de druk om iedere lidstaat ertoe te verplichten voor toepassingen en hulp bij nieuwe duurzame installaties één centraal bestuursorgaan op te richten.

13.

Van al bestaande openbare gebouwen mag niet worden verwacht dat ook zij meer energie produceren dan verbruiken (het zogenoemde surplus energy-concept).

14.

In het licht van de ervaring die met de nationale actieplannen voor energie-efficiëntie is opgedaan, zou het Comité graag zien dat de Commissie alle mogelijke middelen inzet (met inbegrip van personele middelen) en de nodige maatregelen neemt (waaronder ook gerechtelijke stappen en financiële sancties) om ervoor te zorgen dat de lidstaten binnen de vastgestelde termijnen goede nationale actieplannen voorleggen waarmee de doelstellingen van de richtlijn kunnen worden verwezenlijkt.

15.

De lokale en regionale overheden beheren aanzienlijke budgetten voor overheidsaankopen en aanbestedingen op het vlak van energieverbruikende producten en diensten. In de aanloop naar een Europa waarin duurzame energie een veel grotere plaats inneemt, dient de belangrijke rol van de lokale en regionale overheden bij specificaties, innovaties en onderhandelingen met de sector duurzame energie te worden versterkt.

16.

Met maatregelen om de energie-efficiëntie te verbeteren en zo de totale vraag naar energie te beperken leveren de lokale en regionale overheden een belangrijke bijdrage tot de doelstellingen van de voorgestelde richtlijn.

17.

In veel gevallen zal het aan de lokale en regionale overheden zijn om de maatregelen in de nationale actieplannen uit te voeren (zie bijvoorbeeld artikel 12). De lokale en regionale overheden hebben al het nodige werk verzet en hun ervaring moet bij de uitwerking, implementatie en monitoring van de nationale actieplannen te baat worden genomen.

18.

Het Comité dringt er dan ook bij de Commissie op aan in artikel 4 de verplichting op te nemen om de lokale en regionale overheden bij het opstellen van de nationale actieplannen te betrekken en ook die betrokkenheid te evalueren als zij over de nationale actieplannen een oordeel zal moeten vellen.

19.

Lerend van de ervaring die met de nationale actieplannen voor energie-efficiëntie is opgedaan, zou de Commissie te zijner tijd richtsnoeren (met inbegrip van een standaardmodel) moeten uitvaardigen voor de manier waarop die actieplannen kunnen worden opgesteld. De betrokkenheid van de lokale en regionale overheden bij de voorbereiding van nationale actieplannen ter bevordering van het gebruik van hernieuwbare energie moet in alle door de Commissie daartoe uit te vaardigen modellen, leidraden of aanbevelingen — in welke vorm dan ook — naar voren komen als een van de belangrijkste vereisten.

20.

De Commissie zou ervoor moeten zorgen dat meer gebruik wordt gemaakt van de huidige steunregelingen op het gebied van duurzame energie, zoals de structuurfondsen, leningen van de EIB, het programma „Intelligente energie voor Europa” (dat deel uitmaakt van het kaderprogramma voor concurrentievermogen en innovatie) de verschillende programma's en initiatieven binnen het 7e kaderprogramma voor O&TO, en het Europees strategisch plan voor energietechnologie dat de Commissie heeft opgesteld (COM(2007) 723 final).

21.

Steunregelingen zouden open moeten staan voor alle producenten van duurzame energie, ook voor kleine installaties. Het is wel zo consequent als de steun op het gebied van duurzame energie gepaard gaat met de geleidelijke afschaffing van de subsidies voor opwekking en gebruik van kernenergie en voor productie en gebruik van fossiele brandstoffen, met uitzondering van de eventuele steun voor warmtekrachtkoppelingsinstallaties t.b.v. stadsverwarming en voor de opvang en opslag van kooldioxide (een techniek om de CO2-uitstoot bij het gebruik van fossiele brandstoffen te verminderen).

22.

De Commissie zou het belang moeten onderkennen van onderzoek naar de toepassing van schone, hernieuwbare maritieme energiebronnen, zoals wind, golfslag, getijden en stromingen. Ook zou zij aan dit onderzoek voldoende steun moeten geven. Gebleken is dat nationale en regionale steunprogramma's waarmee op maat gesneden oplossingen voor lokale, regionale of nationale problemen worden aangereikt, met succes het gebruik van hernieuwbare energie kunnen bevorderen. Daarom moeten die programma's de hoofdmoot blijven uitmaken van de inspanningen op dit gebied, alhoewel extra EU-ondersteuning in dit verband wenselijk blijft. Hoe die EU-steun eruit gaat zien, moet open blijven: standaardisering van de bepalingen van die steunprogramma's of van de voorwaarden die daaraan worden gesteld, moet worden vermeden.

23.

Het voorstel van de Commissie om binnen de EU garanties van oorsprong voor elektriciteit, verwarming en koeling op basis van hernieuwbare energiebronnen in te voeren sluit aan bij het advies van het Comité van de Regio's over de beperking van de wereldwijde klimaatverandering, waarin werd gepleit voor invoering van een certificatiesysteem voor groene energie (1).

24.

Het wordt echter te ingewikkeld om garanties van oorsprong ook in de handel en boekhouding te gaan gebruiken. Het Comité vraagt de Commissie om die mogelijkheid opnieuw te bekijken en daarin meer duidelijkheid te scheppen, met als doel meer transparantie en meer garanties voor de rechtszekerheid van dit systeem. Ook zou de Commissie erop moeten toezien dat het systeem voor de handel in en commercialisering van garanties van oorsprong de tenuitvoerlegging en doeltreffendheid van nationale of regionale steunprogramma's niet in gevaar brengt. Het Comité stelt voor dat de Commissie overweegt een apart certificaat voor vrijwillige handel in te voeren.

25.

Er moet ook worden gekeken naar de bijdrage die micro-installaties aan de energieproductie leveren; deze component van de energiemix van iedere lidstaat moet op waarde worden geschat en worden ondersteund.

26.

Het Comité wijst erop dat de opwekking, distributie en consumptie van energie aan snelle veranderingen onderhevig is en meent dat deze veranderingen zich de komende jaren in een nog hoger tempo zullen voortzetten. Er moeten dan ook op grote schaal informatie en opleidingsmogelijkheden beschikbaar zijn zodat producenten, installateurs en consumenten goed op de hoogte kunnen blijven van nieuwe technologieën; alleen dan kunnen de veranderingen op efficiënte en rechtvaardige wijze plaatsvinden.

27.

Het Comité steunt het voorstel van de Commissie dat de lidstaten voor goede regelingen voor informatie, begeleiding en accreditering moeten zorgen.

28.

De lokale en regionale overheden spelen een belangrijke rol op het vlak van onderwijs en opleiding, en burgers verzoeken hun steeds vaker om de kwaliteit van de beschikbare informatie te verbeteren. Ook zullen zij rechtstreeks worden betrokken bij de uitvoering van richtsnoeren voor bouwcontrole en bouwvoorschriften bij nieuwbouw. Het Comité dringt er dan ook op aan dat de lokale en regionale overheden volledig worden betrokken bij de ontwikkeling en toepassing van regelingen voor informatie, bewustmaking, richtsnoeren, onderwijs en opleiding.

29.

Lokale en regionale overheden bevorderen het gebruik van biobrandstoffen, bijvoorbeeld door inzameling van gebruikte bakolie (waarvan biodiesel voor gemeentevoertuigen wordt gemaakt) of door de productie van biogas (dat eveneens bestemd is voor gemeentevoertuigen) uit rioolslib en ander biologisch afval. Ook worden houtpellets gebruikt, die afkomstig zijn uit gemeentelijke bossen en van houtafval worden gemaakt, met name voor verwarming maar ook in samenhang met WKK-regelingen. De inspanningen die verschillende Europese regio's zich getroosten om „biobrandstofnetwerken” op te zetten, moeten eveneens worden gesteund. In die netwerken worden productie en consumptie van biobrandstoffen gecoördineerd. Wordt voor duurzame productie van biobrandstoffen gezorgd, d.w.z. dat met alle economische, maatschappelijke en milieuaspecten rekening wordt gehouden, dan kan aan de ontwikkeling van de regionale economie worden bijdragen.

30.

De doelstelling 10 % hernieuwbare energie in het vervoer kan het best worden verwezenlijkt door meer gebruik te gaan maken van voertuigen die worden aangedreven door duurzaam opgewekte elektriciteit.

31.

Biobrandstoffen die uit afval, bijproducten en residuen worden gemaakt hebben twee voordelen voor het klimaat: de vervoersemissies worden beperkt en er wordt materiaal aan de afvalstroom onttrokken. Zo worden de beperkte middelen van biomassa goed gebruikt en wordt niet geconcurreerd met de voedselproductie.

32.

Met een hoger aandeel biobrandstoffen in het vervoer kan alleen maar het beoogde resultaat worden bereikt als de biobrandstoffen geproduceerd worden op basis van grondstoffen die kunnen worden verkregen zonder dat het milieu, de voedselvoorziening of het markt- of maatschappelijk evenwicht worden verstoord.

33.

De uitstoot van luchtverontreinigende stoffen die schadelijk zijn voor de gezondheid verschilt per biobrandstof. Biobrandstoffen kunnen de luchtkwaliteit dus verbeteren of verslechteren. Het lokale bestuur heeft hierbij de cruciale taak om voor enige sturing te zorgen.

34.

Daarom is uitgebreid onderzoek nodig naar de door verschillende biobrandstoffen veroorzaakte emissies en moet voor de volledigheid niet alleen naar de mate van duurzaamheid van biobrandstoffen, maar ook naar hun effect op de luchtkwaliteit worden gekeken.

35.

In de nationale actieplannen, die samen met de lokale en regionale overheden moeten worden ontwikkeld, dienen specifieke bepalingen te worden opgenomen m.b.t. grondstoffen waaruit de biobrandstoffen zullen worden verkregen. In deze nationale actieplannen moet rekening worden gehouden met de natuurlijke reserves en het landbouwpotentieel van elke lidstaat.

36.

Biobrandstoffen die aanzienlijke en gekwantificeerde reducties van broeikasgasemissies opleveren, zouden steun moeten krijgen.

37.

De productie van biomassa uit cellulose (2) en algen blijkt de voedseleconomie minder te verstoren en het bouwland minder te belasten; voorwaarde is wel dat de productie van biomassa uit algen verenigbaar is met andere mariene activiteiten. De productiemethoden zijn nog in ontwikkeling, maar naar verluidt kan de emissie van broeikasgassen met 90 % worden teruggedrongen (3). Brandstof voor motorvoertuigen kan ook worden gewonnen uit afval dat door verrotting in biogas is omgezet en waarmee eenzelfde vermindering van de uitstoot van broeikasgassen wordt bereikt.

38.

De Commissie zou de milieuduurzaamheidscriteria voor biobrandstoffen (art. 15 van het richtlijnvoorstel) moeten aanscherpen. Die criteria zouden vooral oplossingen moeten bieden voor de volgende kwesties, die in het algemeen bepalend zijn voor de duurzaamheid van biobrandstoffen:

Naar het voorbeeld van de hierboven genoemde regionale netwerken, zou de Commissie de mogelijkheden van regionale productie/consumptieketens naar behoren in aanmerking moeten nemen.

39.

Het CvdR dringt erop aan dat aan de hand van de technologische ontwikkeling zorgvuldig wordt gekeken naar de milieuvriendelijkheid van biobrandstoffen en dat de minimale reductie van broeikasgasemissies die biobrandstoffen moeten opleveren, zonodig wordt aangepast.

40.

Zowel biobrandstoffen die binnen de EU worden gemaakt als biobrandstoffen uit derde landen moeten op milieuvriendelijkheid worden getoetst, om mensen vertrouwen te geven in hun aankoopbesluiten en in regelingen van hun lokale bestuur.

41.

Biobrandstof moet op duurzame wijze en met zo min mogelijk gevolgen voor het klimaat worden vervaardigd; zo mogen stukken land die altijd bebost zijn geweest, nooit worden ontbost om ruimte te maken voor gewassen die geschikt zijn voor de productie van biobrandstof maar minder kooldioxide opnemen.

19.12.2008   

NL

Publicatieblad van de Europese Unie

C 325/19

—

dringt er bij de Commissie op aan om meer vaart te zetten achter de goedkeuring van de regelgeving voor de opname van het luchtvervoer in de ETS-regeling, en de sector van het zeevervoer zo snel mogelijk in de ETS-regeling te integreren;

—

betreurt dat de richtlijn geen stimulansen geeft voor de terugdringing van broeikasgasemissies in de sector afvalbeheer, een sector die toch van grote invloed is op de uitstoot en de ruimtelijke ordening;

—

meent dat ten minste 30 % van de inkomsten uit de veiling van emissierechten door de lidstaten moet worden toegewezen aan de regionale en lokale overheden, voor de bevordering van het gebruik van duurzame energie en van energie-efficiëntie bij het eindgebruik om te voldoen aan de toezegging van de Gemeenschap om in 2020 voor 20 % aan duurzame energie te gebruiken en om te voldoen aan de toezegging van de Gemeenschap om de energie-efficiëntie vóór 2020 met 20 % op te voeren; en om maatregelen te bevorderen voor de terugdringing van de uitstoot van broeikasgassen in sectoren die niet onder de EU-ETS vallen, met name de sectoren vervoer en afvalverwerking;

—

beveelt maatregelen aan om bepaalde energie-intensieve bedrijfstakken bij een eventueel CO2-weglekeffect te ondersteunen;

—

meent dat uiterlijk een half jaar na de inwerkingtreding van deze richtlijn de Commissie na raadpleging van alle betrokken maatschappelijke partners en het Comité van de Regio's concrete voorstellen in moet dienen ter voorkoming van het laten weglekken van CO2 door energie-intensieve sectoren en deelsectoren.

Rapporteur

:

Pietro MARRAZZO (IT/PSE), voorzitter van de regioraad van Lazio

1.

Het Comité van de Regio's wijst erop dat de bijdrage van de lokale en regionale overheden doorslaggevend is voor het succes van de Europese initiatieven, en dat hun rol tevens doorslaggevend is bij de tenuitvoerlegging van het milieu-, industrie- en energiebeleid.

2.

Het stemt ermee in dat het beginsel „de vervuiler betaalt” concreet moet worden toegepast op alle communautaire beleidsmaatregelen op het gebied van milieu- en klimaatbescherming. Het doorberekenen van de milieukosten van goederen en diensten is een essentieel onderdeel van adequate beleidsmaatregelen die zich laten leiden door de beginselen van een duurzame, evenwichtige en milieuvriendelijke economische ontwikkeling.

3.

Het Comité is dan ook ingenomen met de inspanningen van de Commissie om een doeltreffende koolstofmarkt tot stand te brengen, waarbij „de prijs van de vervuiling van 1 ton CO2” via een systeem van vrije onderhandelingen wordt vastgesteld.

4.

Het Comité staat positief tegenover het voorstel om het Emission Trading Scheme (ETS) aan te passen en te moderniseren in het licht van de tot nu toe behaalde resultaten en de problemen die tijdens de eerste periode dat de regeling in werking was (2005-2007) konden worden vastgesteld.

5.

Ondanks de geboekte vooruitgang moeten de transparantie en betrouwbaarheid van de ETS-regeling op de lange termijn worden versterkt, en moet tevens worden gekeken naar de sociale en milieugevolgen van de voorgestelde maatregelen, met name op regionaal en lokaal niveau.

6.

Het Comité wijst erop dat de door de Commissie voorgestelde vereenvoudiging, met de mogelijkheid om kleine installaties van de regeling uit te sluiten en de verduidelijking van het begrip „stookinstallatie”, de betrouwbaarheid, doeltreffendheid en doorzichtigheid van de hele koolstofmarkt ten goede komt.

7.

Wel verzoekt het de Commissie om aan te geven welke maatregelen de lidstaten kunnen nemen om de emissiereductie in kleine installaties mogelijk te maken, en niet te volstaan met een vage verwijzing naar eventuele maatregelen van fiscale aard (carbon tax).

8.

Met betrekking tot de veiling van emissierechten stelt het Comité vast dat het goed zou zijn om van een volledig gratis toewijzing geleidelijk over te stappen op toewijzing van steeds meer emissierechten via openbare veilingen. Het dringt er echter met klem op aan om de minder draagkrachtige burgers te beschermen tegen een eventuele stijging van de prijs van industriële producten, en vooral van de elektriciteitstarieven en de tarieven van de overige energiebronnen, onder meer door hen te helpen de energie-efficiëntie van hun woningen te verbeteren.

9.

Het Comité steunt het voorstel van de Commissie om de tot nu toe gevolgde aanpak, waarbij iedere lidstaat nationale toewijzingsplannen (NAP's) vaststelde, los te laten, en is verheugd dat ervoor is gekozen om op communautair niveau gemeenschappelijke doelstellingen voor de hele EU aan te wijzen t.b.v. een grotere uniformiteit en solidariteit.

10.

Ook stemt het in met het voorstel van de Commissie om de technologieën voor het afvangen, vervoeren en geologisch opslaan van koolstof in de ETS-regeling te integreren. Het hoopt in dat verband dat het onderzoek naar deze technologieën, die nog verdere ontwikkeling en investeringen behoeven, voldoende zal worden gesteund, op voorwaarde dat er rekening mee wordt gehouden dat de opslag van koolstof gevolgen kan hebben voor het plaatselijke ecosysteem.

11.

Het Comité onderstreept de belangrijke rol van het onderzoek op energie- en milieugebied voor de emissiebeperking en de nodige aanpassing, en hoopt dat de richtlijn een doeltreffend instrument zal zijn om een constante financiering van die onderzoeksactiviteiten te garanderen.

12.

Het dringt erop aan dat de toevoeging van nieuwe sectoren en activiteiten aan de ETS-regeling niet alleen wordt beoordeeld op grond van het gevaar dat het concurrentievermogen van de Europese industrie op de internationale markten minder groot wordt, maar dat ook wordt gekeken naar de werkelijk door deze sector geproduceerde vervuiling, naar de potentiële technologische verbeteringen van de toegevoegde sector, en in hoeverre de extra kosten aan de eindgebruikers kunnen worden doorberekend.

13.

Het dringt er daarom bij de Commissie op aan om meer vaart te zetten achter de goedkeuring van de regelgeving voor de opname van het luchtvervoer in de ETS-regeling, en de sector van het zeevervoer zo snel mogelijk in de ETS-regeling te integreren (zie par. 65 van advies CdR 22/2008).

14.

Het Comité stemt in met het beginsel van samenwerking en solidariteit tussen de lidstaten dat met de nieuwe ETS-regeling wordt ingevoerd tussen de technologisch meest geavanceerde landen (met de meest energie-efficiënte industriële sectoren) en landen met een ontwikkelingsachterstand (die nog een economie met hoog energieverbruik hebben en hun groeipercentage nog moeten opschroeven).

15.

Het Comité is ingenomen met de inzet waarmee de EU tot nu toe heeft deelgenomen aan de internationale onderhandelingen over de uitvoering van het Kyotoprotocol, zoals onlangs nog op de conferentie van Bali, om mondiale strategieën uit te stippelen, met name ook voor de verdeling van de inspanningen tussen rijke en ontwikkelingslanden. Het hoopt dan ook dat de tot nu toe behaalde resultaten nog verder kunnen worden versterkt en ontwikkeld door de akkoorden van de volgende internationale conferenties, in Poznan en Kopenhagen.

16.

Er moeten nog meer maatregelen worden getroffen tegen de klimaatverandering, en de doelstellingen van de ETS-regeling moeten worden uitgebreid om deze op één lijn te brengen met de internationaal overeengekomen doelstelling van een algehele vermindering van de uitstoot van broeikasgassen met 30 %.

17.

Het is van het grootste belang dat de nagestreefde internationale overeenkomsten ertoe leiden dat de betrokken sectoren overal ter wereld op dezelfde manier worden behandeld. Daarom is er behoefte aan bepaalde minimumeisen waaraan een overeenkomst moet voldoen voordat deze kan worden aangemerkt als een in de richtlijn als zodanig aangemerkte internationale overeenkomst.

18.

Het Comité hamert op het belang van deugdelijke kosten-batenanalyses m.b.t. de opname van nieuwe sectoren in de ETS-regeling, om concurrentievervalsing tussen niet-homogene industriële sectoren als gevolg van de beperking van de productie van broeikasgassen, te voorkómen.

19.

Het betreurt dat de richtlijn geen stimulansen geeft voor de terugdringing van broeikasgasemissies in de sector afvalbeheer, een sector die toch van grote invloed is op de uitstoot en de ruimtelijke ordening.

20.

Het Comité wijst erop dat naast een emissierechtenstelsel tevens grote inspanningen vereist zijn om over te stappen op met name milieuvriendelijke vervoerswijzen. De nationale regeringen moeten hun verantwoordelijkheid opnemen en werk maken van de uitbouw van spoorweg- en waterwegeninfrastructuur alsook intermodaal vervoer in het algemeen bevorderen.

21.

Het Comité stelt vast dat de Commissie het dreigende verlies aan concurrentievermogen voor het bedrijfsleven nog enigszins onderschat, en dat de nieuwe richtlijn nog geen adequate maatregelen bevat ter ondersteuning en bescherming van de Europese economieën. Het hamert in dat verband op het belang van een stabiel ondernemings- en aantrekkelijk investeringsklimaat, en op de noodzaak tijdig maatregelen te treffen om het gevaar van „carbon leakage” (het weglekken van CO2, oftewel de verplaatsing van emissies naar landen waar minder strenge milieuregels gelden en de kosten lager zijn) te voorkomen. Het Comité acht het wenselijk dat de Commissie, het Europees Parlement en de Raad zo snel mogelijk voorstellen doen voor volledig geharmoniseerde en in de gehele EU geldende regelingen voor gratis toewijzing van emissierechten. Bij deze regelingen zal aandacht moeten worden besteed aan de situatie van energie-intensieve sectoren en deelsectoren waarvoor een vermindering van de CO2-uitstoot grote risico's inhoudt.

22.

Het Comité beveelt aan dat de inspanningen die de bestrijding van de klimaatverandering vergt, evenwichtig worden verdeeld over de betrokken industriële actoren en de eindgebruikers: voorkomen moet worden dat de bijkomende kosten als gevolg van de klimaatveranderingstrategieën, vooral in bepaalde productiesectoren, geheel voor rekening van deze laatste groep komen.

23.

In het voorstel van de Commissie wordt onvoldoende stilgestaan bij de noodzaak om nadelige gevolgen voor minder draagkrachtige bevolkingsgroepen te voorkomen, zoals de mogelijke stijging van de elektriciteitstarieven als gevolg van de richtlijn. Het Comité dringt er dan ook bij de Commissie op aan om de markten beter onder toezicht te houden, het vertrouwen van de consumenten te vergroten en de risico's van marktmanipulatie te beperken.

24.

De door afzonderlijke bedrijven reeds eerder gerealiseerde emissiereducties zullen in aanmerking moeten worden genomen bij het toekennen van gratis emissierechten. Daarbij zouden bijv. ondernemingen die in hun eigen branche toonaangevend zijn doordat ze de geringste broeikasgassenuitstoot per productie-eenheid hebben gerealiseerd, de emissierechten voor de volle 100 % toegekend dienen te krijgen.

25.

Het Comité onderstreept dat de lokale en regionale overheden als eerste te maken krijgen met de gevolgen van de huidige klimaatverandering, en derhalve volop moeten worden betrokken bij de vaststelling van alle strategieën ter bestrijding van en aanpassing aan die klimaatverandering.

26.

Het dringt er bij de Commissie op aan om bij de herziening van de ETS-regeling niet alleen rekening te houden met de gevolgen voor het nationale of internationale concurrentievermogen, maar ook met de neveneffecten voor het concurrentievermogen en de aantrekkingskracht van de verschillende regio's binnen de EU.

27.

Het beveelt dan ook aan dat naar behoren rekening wordt gehouden met de vereisten van het regionale ontwikkelingsbeleid, en wijst erop dat sommige industriële ondernemingen, als gevolg van de toegenomen doorzichtigheid en doeltreffendheid van de koolstofmarkt, ingrijpende herstructureringen zullen moeten ondergaan, en dat minder efficiënte of noodlijdende installaties zelfs uit het productiesysteem kunnen verdwijnen. In dat geval beveelt het Comité aan dat ondersteunende maatregelen worden genomen om de industriële reconversie te begeleiden en de betrokken werknemers te steunen.

28.

Met betrekking tot de uitbreiding en aanpassing van de ETS-regeling geeft het Comité toe dat de algehele samenhang van de maatregelen moet worden verbeterd, en dat ambitieuzere doelstellingen moeten worden vastgesteld, die op één lijn liggen met de internationaal overeengekomen doelstelling om de emissies van broeikasgassen vóór 2020 met 30 % te verminderen.

29.

Het Comité steunt het voorstel om, via de lokale en regionale overheden, de publieke opinie meer in te schakelen bij de inspanningen van de EU om de huidige klimaatverandering te bestrijden. Deze bewustmakingsactie zal erop gericht moeten zijn om individueel goed gedrag te stimuleren, maar ook om het publiek voor te lichten over de grote industriële en technologische vraagstukken waarop de goedgekeurde strategieën vaak gebaseerd zijn.

30.

Het Comité is er een voorstander van dat de lokale en regionale overheden een grotere rol krijgen bij de educatie van en voorlichting aan eindgebruikers en kleine en middelgrote ondernemers die onder het toepassingsgebied van de ETS-richtlijn vallen.

19.12.2008   

NL

Publicatieblad van de Europese Unie

C 325/28

—

Het Comité van de Regio's maakt zich er zorgen over dat er te weinig geld wordt uitgetrokken voor plattelandsontwikkeling. De middelen voor verdere investeringen in de nieuwe uitdagingen zouden niet alleen uit de middelen van de eerste pijler moeten komen. Het dringt er in dit verband op aan om deze zorg te koppelen aan ander EU-beleid, met name het cohesiebeleid.

—

Het is absoluut zaak dat de wisselwerking tussen het plattelandsontwikkelingsbeleid en ander EU-beleid, met name het cohesiebeleid, wordt bevorderd.

—

Het CvdR sluit zich aan bij de steeds luider klinkende roep om te investeren in landbouwonderzoek en om de resultaten daarvan ook daadwerkelijk toe te passen. Het schaart zich achter het voorstel van de Commissie om synergie na te streven met het zevende kaderprogramma voor onderzoek.

—

Wil Europa de nieuwe uitdagingen het hoofd kunnen bieden, dan moet het inzetten op een economie die als een gesloten cirkel fungeert. Daartoe dient het innovatieve landbouw als geheel te stimuleren en te promoten.

—

Om de klimaatverandering tegen te gaan zou de ontwikkeling van geïntegreerde levensmiddelenstrategieën moeten worden aangemoedigd.

—

Regio's zouden moeten worden gestimuleerd om lokaal geproduceerde voedingsmiddelen en aanverwante producten te ontwikkelen en te promoten als dit tot een beter milieuevenwicht leidt.

—

De voorgestelde verhoging van de melkquota zou alvast moeten worden opgetrokken tot 2 % per jaar. Daarnaast zou de Commissie de positie van boeren in kwetsbare gebieden moeten veiligstellen indien deze positie als gevolg van de gestegen melkquota wordt geschaad.

—

Europa is maatschappelijk verplicht alles in het werk te stellen om ervoor te zorgen dat het beginsel van people, planet and profit verankerd wordt in de uitkomst van de lopende en toekomstige WTO-onderhandelingen.

—

In het voorbije decennium hebben lokale en regionale overheden in de meeste lidstaten heel wat deskundigheid en ervaring opgedaan op het vlak van plattelandsontwikkeling. Zij zouden graag zien dat hun bevoegdheden inzake de uitvoering en koersbepaling van het landbouw- en plattelandsontwikkelingsbeleid van de EU werden uitgebreid.

Rapporteur

:

Lenie DWARSHUIS-VAN DE BEEK (NL/ALDE), lid van Gedeputeerde Staten van de provincie Zuid-Holland

1.

De landbouw en de voedingsindustrie zijn voor Europa van strategisch belang. De desbetreffende bedrijven opereren in hoge mate in een internationale omgeving. Het is in dit verband zaak dat in alle regio's een kwalitatief hoogstaande landbouwproductie wordt bevorderd. Daarom onderschrijft het CvdR net als de Europese Commissie het belang van een gemeenschappelijk landbouwbeleid (GLB).

2.

Wanneer we een mechanisme in het leven roepen dat de Europese bevolking een bepaald niveau van voedselzelfvoorziening garandeert, moet er indien nodig ook voor crisismanagement worden gezorgd. Met betrekking tot voedselproductie kan de markt echter niet altijd zorgen voor een evenwicht tussen het inkomen van de producent en de vraag van de consumenten. Daarom is het GLB nodig.

3.

Een aantal aanbevelingen is reeds in de wetgevingsvoorstellen verwerkt. Het CvdR wijst er echter op dat veel aanbevelingen uit zijn verkennend advies over de health check (doorlichting) van het gemeenschappelijk landbouwbeleid (CdR 197/2007 fin) nog niets aan actualiteit hebben ingeboet. Bovendien is er meer vereenvoudiging nodig dan nu wordt voorgesteld, teneinde de bureaucratie voor de regionale overheden die belast zijn met de uitvoering van het GLB, en ook voor de landbouwers, zelf daadwerkelijk te verminderen. Dit geldt in nog sterkere mate voor de regels inzake cross compliance. In dit verband zou een uitbreiding van het aantal in bijlage III genoemde normen evenmin tot meer rompslomp mogen leiden. Voorts zou bij de uitvoering van de afzonderlijke maatregelen voor de normen uit bijlage III rekening moeten worden gehouden met de soms zeer uiteenlopende regionale en natuurlijke omstandigheden. Ook moet bestaande regelgeving in acht worden genomen.

4.

In tegenstelling tot wat in zijn verkennend advies wordt bepleit, dringt het CvdR erop aan de afschaffing van de verplichte braaklegging voor bepaalde gronden te flankeren met facultatieve milieumaatregelen uit hoofde van de tweede pijler.

5.

Gelet op de huidige situatie op de melkmarkt zouden de voorstellen om de melkquota te verhogen ter voorbereiding op de afschaffing van de quotaregeling, opnieuw moeten worden bezien. Er zouden passende instrumenten moeten worden gekozen en indien nodig financiële middelen uitgetrokken om te voorkomen dat minder concurrentiekrachtige regio's en gebieden met natuurlijke handicaps grote of zelfs enorme nadelen ondervinden van de afschaffing van de quotaregeling.

6.

De doorlichting van het GLB mag niet beperkt blijven tot een vervolg op de hervorming van 2003, maar moet resoluut inspelen op de nieuwe internationale situatie op voedselgebied. Vermeden moet worden dat de bestaande marktinstrumenten (behalve het instrument van de verplichte braaklegging) onherroepelijk verdwijnen. Aangezien de voedselmarkten op dit moment wereldwijd bijzonder onstabiel zijn is het raadzaam erop toe te zien dat de marktinstrumenten steeds stand-by blijven, ook al worden zij op dit moment niet gebruikt.

7.

Het CvdR onderschrijft dat de nieuwe uitdagingen belangrijk zijn en dat er in alle lidstaten behoefte is aan een krachtige prikkel om de werkzaamheden rond de nieuwe uitdagingen goed van start te laten gaan.

8.

Niettemin vreest het dat de inkomens van landbouwers er — als gevolg van de door de Commissie voorgestelde wijze van modulatie — wel eens flink op achteruit zouden kunnen gaan, afhankelijk van de regio.

9.

De Commissie mag het belang van een betrouwbaar GLB-financieringskader (waarover tot 2013 overeenstemming is bereikt) niet onderschatten.

10.

Het CvdR stelt voor om een deel van de vrijgekomen middelen te gebruiken voor andere maatregelen dan die betreffende de nieuwe uitdagingen, bijv. voor nieuwe eerstepijlermaatregelen voor de Europese schapen- en geitensector. Vanuit sociaal, economisch en milieuoogpunt is dit een heel belangrijke sector die momenteel grote risico's loopt, omdat deze veestapel in Europa drastisch terugloopt. Daarnaast kunnen de middelen worden ingezet voor bestaande landbouwgerelateerde tweedepijlermaatregelen, voor verschillende nieuwe tweedepijlermaatregelen waarmee boeren zich beter moeten kunnen aanpassen aan de nieuwe situatie inzake de eerste pijler, of voor andere nieuwe tweedepijlermaatregelen waarmee de kosten van de verschillende maatregelen voor een multifunctionele landbouw in het belang van het grote publiek, moeten worden gedekt.

11.

Het evenwicht tussen doelstellingen en maatregelen in de afzonderlijke regio's kan verschillen, al naar gelang zij al vele maatregelen om de nieuwe uitdagingen het hoofd te bieden ten uitvoer hebben gelegd of een groot deel van hun middelen al voor de nieuwe uitdagingen hebben gebruikt.

12.

Als het Europese landbouwbeleid de fundamentele principes van het Europese beleid moet respecteren, moet bij de toepassing van modulatie eerst en vooral worden uitgegaan van de productievoorwaarden, en niet in de eerste plaats van globale concurrentiecriteria.

13.

Besluiten inzake modulatie moeten overeenkomstig het subsidiariteitsbeginsel op het juiste lokale of regionale niveau worden genomen zodat rekening wordt gehouden met de uiteenlopende lokale en regionale behoeften. Lidstaten en regio's moeten de kans krijgen om, afhankelijk van hun behoeften op een bepaald moment, middelen door te sluizen naar maatregelen van de tweede pijler.

14.

Het CvdR maakt zich er zorgen over dat er te weinig geld wordt uitgetrokken voor plattelandsontwikkeling in het algemeen en de nieuwe uitdagingen in het bijzonder. In dit verband stelt het CvdR uitdrukkelijk dat de middelen voor verdere investeringen in de nieuwe uitdagingen in de nabije toekomst niet alleen uit de middelen van de eerste pijler moeten komen. Het dringt er dan ook op aan om deze zorg te koppelen aan ander EU-beleid, met name het cohesiebeleid.

15.

In onderhavig advies gaat het CvdR vooral in op de betekenis van de voorstellen inzake Verordening (EG) nr. 1698/2005. Doel is om de nieuwe uitdagingen zo goed mogelijk het hoofd te kunnen bieden.

16.

Verder geeft het CvdR zijn mening over het toekomstige GLB in wereldwijd perspectief, ook over vraagstukken in verband met de WTO, zoals intellectuele eigendom en energieverbruiks- en kwaliteitslabels van de EU.

17.

De Commissie wordt verzocht om het CvdR bij verdere discussies en besluitvorming te betrekken. Het CvdR plant nieuwe initiatieven, zoals het organiseren van een conferentie met de belanghebbenden en het opstellen van een document over de vraag waar het met de landbouw en plattelandsontwikkeling in Europa naar toe moet, met bijzondere aandacht voor regionale besluitvorming en voor de aanhoudende inspanningen om de milieuomstandigheden in de landbouw te verbeteren.

18.

De EU is de grootste importeur van landbouwproducten ter wereld. In dit licht wijst het CvdR op het belang van de Europese voedselindustrie en op de essentiële betekenis van voedselveiligheid en -zekerheid.

19.

Met het oog op het aflopen van de melkquotaregeling in 2015 zou voor een vlotte en zachte overgang moeten worden gezorgd. In dit verband bepleit het CvdR dat de jaarlijkse melkquota met minstens 2 % worden verhoogd, in ieder geval voor de landen en regio's met meer productiepotentieel. Nu de hoeveelheden en prijzen sterk schommelen, zouden de marktbeheersmechanismen van kracht moeten blijven totdat de quotaregeling afloopt.

20.

Het GLB is heden ten dage belangrijk en kan dat in de nabije toekomst ook blijven. Het presteren ervan zal immers onderwerp van discussie blijven in het vooruitzicht van de toenemende wereldvraag naar voedsel, diervoeder, brandstoffen en vezels.

21.

De Europese landbouw kan in het licht van de steeds verdergaande mondialisering niet zonder een krachtig GLB met marktbeheersmechanismen dat met inachtneming van de geografische, sociale en economische verschillen die er tussen Europese regio's bestaan, strategische doelstellingen nastreeft, rekening houdt met de consumentenvraag, regio's een stem in het kapittel geeft, met name waar het gaat om de nieuwe uitdagingen die voor de deur staan, in economisch, sociaal en ecologisch opzicht duurzaam is en bijdraagt tot een vitaal platteland.

22.

Het CvdR is met de Commissie van mening dat klimaatverandering, bio-energie, waterbeheer en biodiversiteit in de toekomst grote uitdagingen met zich mee zullen brengen, ook voor de landbouw. In dit verband zou moeten worden bekeken welke bijdrage het GLB kan leveren om de noodzakelijke aanpassingen zonder al te veel nadelige gevolgen door te voeren. Daarbij moet op gepaste wijze rekening worden gehouden met de rol die de lidstaten en regio's bij dit alles spelen.

23.

Hoewel de markten op dit moment bijzonder onstabiel zijn wil de Commissie de communautaire interventie verder afbouwen. Een dergelijke houding baart het CvdR zorgen. Zelf is het nl. van oordeel dat de bestaande instrumenten voor marktinterventie, die worden gefinancierd met EU-middelen, moeten worden behouden.

24.

Het CvdR zal ervoor blijven ijveren dat de noodzakelijke herziening van het GLB niet tot gevolg heeft dat dit weer op nationale leest wordt geschoeid. De regio's en lidstaten mogen het beleid ten uitvoer leggen en cofinancieren, maar het GLB zelf, inclusief de koers daarvan en het budget daarvoor, moet op Europees niveau worden bepaald. Tevens zal het CvdR zich ervoor inspannen dat de in het kader van de financiële vooruitzichten 2007-2013 vastgestelde middelenplafonds voor het GLB tot het eind van de financieringsperiode niet worden gewijzigd.

25.

Gezien de huidige economische situatie en de ernstige crisis die de Europese landen momenteel in de greep houdt en die met name gevolgen heeft voor het platteland, dient te worden voorkomen dat er maatregelen worden getroffen die de werkloosheid in de hand werken en de economische bedrijvigheid afremmen.

26.

De rechtstreekse steun moet in zijn geheel worden gekoppeld aan het behoud van de landbouwactiviteit, zij het niet noodzakelijk aan één bepaalde teelt. Het CvdR wijst er in dit verband op dat de doorlichting niet de voorbode mag zijn van loskoppeling van de rechtstreekse steun.

27.

Het CvdR zou graag zien dat zowel het historische als het regionale model geleidelijk aan evolueren in de richting van een homogene bedrijfstoeslag, die kan worden gedifferentieerd op grond van de aard van de producten of diensten die het bedrijf in kwestie aanbiedt, dit in het kader van een multifunctionele landbouw.

28.

Het voorstel van de Commissie om een drempelwaarde vast te leggen voor de verlagingen kan vanuit sociaal oogpunt een regressieve uitwerking hebben en zou gezien de grote regionale verscheidenheid zware sociale gevolgen hebben voor tal van regio's. Het CvdR meent dan ook dat de maatregelen voor vereenvoudiging concreet moeten worden ingevuld op nationaal niveau.

29.

De Commissie wil vóór 30 juni 2011 een verslag voorleggen over de voorwaarden voor een geleidelijke afschaffing van de melkquotaregeling. Beslissingen over de toekomst van de quotaregeling moeten dan ook worden uitgesteld tot na de publicatie van dit verslag.

30.

De Commissie erkent zelf dat de afschaffing van de quota of zelfs de geleidelijke verhoging uiteindelijk tot een prijsverlaging kan leiden.

31.

Om met een vangnet te kunnen reageren op buitensporige schommelingen in prijzen en productiehoeveelheden, moeten passende marktbeheersinstrumenten ook na afloop van de quotaregeling blijven bestaan.

32.

Zolang de marktinstrumenten voor melk en zuivelproducten nuttig worden geacht, zouden zij stand-by moeten blijven, ook na 2015.

33.

Om landbouwbedrijven in minder concurrerende en/of door natuurlijke handicaps benadeelde regio's te helpen het hoofd boven water te houden, zou de Commissie binnen de EU-begroting een speciaal fonds moeten creëren, dat eventueel door de lidstaten wordt aangevuld.

34.

De lidstaten zouden de mogelijkheid moeten krijgen om deze bedrijven op verschillende manieren te ondersteunen, bijv. door opnieuw „probleemgebieden” aan te wijzen, tweedepijlermaatregelen aan te bieden en/of door artikel 68 toe te passen en daarmee een vangnet te verschaffen.

35.

Vermeden moet worden dat de marktinstrumenten voor melk en zuivelproducten in het kader van de doorlichting worden afgeschaft. Er mag niet worden geraakt aan het bestaande instrumentarium.

36.

De milieugevolgen van de landbouw vormen een grote uitdaging en de EU moet blijven streven naar een groenere landbouw. Het is daarom van groot belang dat de discussie over de milieuomstandigheden in de landbouw onverminderd doorgaat.

37.

Het CvdR is bezorgd over de trend om steeds meer vraagstukken onder te brengen onder de overkoepelende term „plattelandsontwikkeling”. Het vraagt zich af of een aantal van deze vraagstukken wel het best via plattelandsontwikkelingsprogramma's kan worden aangepakt.

38.

Er lijkt sprake van een groeiende kloof tussen de middelen voor de tweede pijler en de impact van de aan te pakken kwesties, waarbij het gaat om zowel de nieuwe als de bestaande uitdagingen inzake de kwaliteit van landelijke gebieden in economisch, sociaal en milieuopzicht.

39.

Volgens het CvdR moet het GLB in de eerste plaats in dienst staan van de landbouw en mag het niet tot een onderdeel van het cohesiebeleid worden gereduceerd. Als het GLB voldoende rekening houdt met specifieke regionale kenmerken en verschillende productiesystemen, draagt het ook bij tot de territoriale samenhang. In voorstellen om het GLB naar aanleiding van de health check te wijzigen, moet dan ook terdege rekening worden gehouden met de specifieke regionale kenmerken en productiesystemen die er in de EU bestaan.

40.

Het CvdR is ingenomen met de verruiming van de werkingssfeer van artikel 69 van Verordening (EG) nr. 1782/2003, maar wijst er ook op dat deze maatregel niet volstaat om de door de Commissie voorgestelde ontmanteling van marktinstrumenten op te vangen. We denken dan met name aan de gevolgen van de afschaffing van de melkquota.

41.

Wil men de plattelandsgebieden ontwikkelen in de richting van meer innovatie, duurzaamheid en betere dienstverlening aan alle bewoners en economische actoren, dan is er veel meer nodig dan louter de ontwikkeling van de agrarische sector.

42.

Het CvdR sluit zich aan bij de steeds luider klinkende roep om te investeren in landbouwonderzoek en om de resultaten daarvan ook daadwerkelijk toe te passen. Het schaart zich achter het voorstel van de Commissie om synergie na te streven met het zevende kaderprogramma voor onderzoek.

43.

Om de nieuwe uitdagingen in verband met het concurrentievermogen aan te pakken, dienen landbouwbedrijven en andere ondernemingen in de levensmiddelensector aangezet te worden tot innovatie en modernisering. De Commissie moet ervoor zorgen dat dit niet wordt tegengewerkt door het staatssteunbeleid.

44.

Het is absoluut zaak dat de wisselwerking tussen het plattelandsontwikkelingsbeleid en ander EU-beleid, met name het cohesiebeleid, wordt gestimuleerd. Het CvdR zou graag bijdragen aan overleg en discussies waar mogelijke vormen van synergie worden onderzocht.

45.

Alle GLB-maatregelen hebben een plaatselijke impact. De regio's vormen het aangewezen niveau om te bewerkstelligen dat de tenuitvoerlegging van een gemeenschappelijk beleid een optimaal effect sorteert. Het mag echter niet zo zijn dat de concurrentieverhoudingen tussen de lidstaten en regio's scheeftrekken.

46.

In het voorbije decennium hebben lokale en regionale overheden in de meeste lidstaten heel wat deskundigheid en ervaring opgedaan op het vlak van plattelandsontwikkeling, bijv. bij de uitvoering van de PRODER- en LEADER-programma's. Zij zouden graag zien dat hun bevoegdheden inzake de uitvoering en koersbepaling van het landbouw- en plattelandsontwikkelingsbeleid van de EU werden uitgebreid.

47.

Het regionale niveau is het meest geschikt om maatregelen vast te stellen die erop gericht zijn de administratieve kosten van het GLB te verlichten. Door de verplichte modulatie niet toe te passen op steunbedragen die onder een bepaalde drempel blijven, zouden de kosten in bepaalde gebieden al drastisch omlaaggaan.

48.

De door de Commissie bepleite verschuiving van een historisch naar een regionaal steunmodel brengt met zich mee dat er meer geografisch bepaalde criteria moeten worden toegepast en dat werk moet worden gemaakt van lokale en regionale bevoegdheden, zoals watermanagement, energielevering en ruimtelijke ordening.

49.

De uitvoering van het plattelandsontwikkelingsbeleid moet geschraagd worden door uitgebreidere ondersteuning op technisch en voorlichtingsgebied.

50.

Lokale en regionale overheden moeten producenten en consumenten meer en uitvoeriger voorlichten over agrarische aangelegenheden. Dit om alle maatschappelijke geledingen beter te doordringen van de betekenis van de landbouw voor het dagelijks leven, hun verantwoordelijkheidsgevoel in dezen te vergroten en te wijzen op de invloed die de landbouw had, heeft en zal hebben op de sociaaleconomische ontwikkeling en het milieu.

51.

Het CvdR pleit voor de omschrijving en invoering van een aanvullend element voor de indeling van bedrijven onder de modulatiedrempel, zodat grote, centraal geleide ondernemingen onderscheiden kunnen worden van lokale, door coöperaties beheerde bedrijven, waarvoor de lidstaten dan steunmaatregelen zouden mogen treffen, zodat er voor deze coöperaties voor een „zachte landing” wordt gezorgd.

52.

Als gevolg van de explosieve groei van de wereldbevolking en de gestegen welvaart en koopkracht zal de kwantitatieve vraag naar landbouwproducten en voedsel in de nabije toekomst sterk toenemen. Naar verwachting zal deze trend ook daarna aanhouden.

53.

De toename van de bevolking en van de koopkracht zal tevens leiden tot een sterke groei van de vraag naar kwalitatief goede voedingsmiddelen, verwerkte voedingsmiddelen, vlees- en zuivelproducten. Dit zal er op zijn beurt toe leiden dat voedselgewassen m.i.v. granen, vezels en andere agrarische basismaterialen en grondstoffen steeds schaarser worden.

54.

Het CvdR is bezorgd dat de voorgestelde verhoging van de melkquota met 1 % per jaar vanaf 2009 tot 2013 niet zal volstaan en stelt voor om deze alvast op te trekken tot 2 % per jaar. Daarnaast zou de Commissie de positie van boeren in kwetsbare gebieden moeten veiligstellen indien deze positie als gevolg van de gestegen melkquota wordt geschaad.

55.

De communautaire regelgeving mag een ambitieuzere herformulering van de intersectorale betrekkingen niet in de weg staan: zo moeten de regio's of lidstaten maatregelen kunnen nemen om de winstmarges van de verschillende schakels van de voedingsketen te reguleren, zonder dat dit wordt beschouwd als ingrijpen in de concurrentieregels.

56.

Er moet worden doorgegaan met de verwezenlijking van de doelstellingen van het GLB, d.w.z. verstrekking van voldoende kwaliteitsvoedingsmiddelen aan de burgers tegen redelijke prijzen en met garanties voor de volksgezondheid, het scheppen van levensvatbare landbouwbedrijven, instandhouding van het landelijk erfgoed en bescherming van het plattelandsmilieu. Het GLB is intussen geëvolueerd om te kunnen inspelen op nieuwe uitdagingen en veranderende behoeften. Tegelijkertijd moet het voorwaarden voor eerlijke mededinging creëren, zodat de Europese landbouwers een sterke positie op de wereldmarkt kunnen behouden.

57.

Om op mondiaal niveau voor gelijke voorwaarden te zorgen dringt het CvdR erop aan dat uniforme fytosanitaire, veterinaire en milieunormen worden toegepast op voor consumptie bestemde voedingsmiddelen in de EU, ongeacht of de producten in kwestie afkomstig zijn uit de EU of uit derde landen. De instanties die belast zijn met grenscontrole, het Voedsel- en Veterinair Bureau (VVB) en de Europese Voedselautoriteit (EVA) moeten over de nodige middelen kunnen beschikken.

58.

De productie van voedingsmiddelen blijft zwaartepunt en kerntaak van de landbouw. Die draagt in aanvulling daarop met de teelt van energiegewassen bij aan de realisering van de energie- en klimaatdoelstellingen van de Gemeenschap. Deze teelt is van potentiële meerwaarde voor landbouw en platteland. Het CvdR stelt voor dat deze kwestie wordt aangepakt in het kader van de nieuwe uitdagingen.

59.

Europa is maatschappelijk verplicht alles in het werk te stellen om ervoor te zorgen dat het beginsel van people, planet and profit verankerd wordt in de uitkomst van de lopende en toekomstige WTO-onderhandelingen.

60.

Vóór het tekenen van een WTO-landbouwovereenkomst zou de Commissie tot een regeling moeten komen inzake intellectuele eigendom die ook geografische aanduidingen (erkende streekgebonden producten) bestrijkt.

61.

De Commissie zou er goed aan doen om aan de hand van de thans geldende criteria een Europees voedingsmiddelenkeurmerk te ontwikkelen.

62.

De nieuwe uitdagingen van het GLB mogen niet alleen van binnenuit worden bekeken, maar moeten worden gezien tegen de achtergrond van alle andere communautaire beleidsgebieden.

63.

Om de klimaatverandering tegen te gaan zou de ontwikkeling van geïntegreerde levensmiddelenstrategieën moeten worden aangemoedigd, die het volgende zouden moeten omvatten: verkorting van de afstand tussen de productie- en de consumptieplaats van voedsel (food mileage), afval- en energiebeheer, en een etiketteringssysteem waarin criteria als herkomst, kwaliteit en duurzaamheid hoog in het vaandel staan en waaruit blijkt hoeveel energie er in totaal is verbruikt voordat het product de consument bereikt.

64.

Regio's zouden moeten worden gestimuleerd om lokaal geproduceerde voedingsmiddelen en aanverwante producten te ontwikkelen en te promoten als dit tot een beter milieuevenwicht leidt.

65.

Op grond van de artikelen 28 en 29 van het EG-Verdrag zijn kwantitatieve invoer-, uitvoer- en doorvoerbeperkingen en alle maatregelen van gelijke werking tussen de lidstaten verboden. Het CvdR is zich hiervan bewust, maar is van mening dat de in de paragrafen 60 en 61 van het advies genoemde maatregelen moeten kunnen, in de wetenschap dat het Hof van Justitie maatregelen die van gemeenschappelijk openbaar belang zijn, zoals die waarmee beoogd wordt de klimaatverandering te bestrijden, toestaat. Het dringt er dan ook op aan om de opties verder te onderzoeken.

66.

Het streven naar een bepaalde mate van zelfvoorziening voor bepaalde producten sluit invoer uit andere landen niet uit.

67.

In dit verband zouden exportsubsidies alleen nog gebruikt mogen worden als dit nodig is om de thuismarkten te ontlasten en dit niet schadelijk is voor de opbouw van de markten in ontwikkelingslanden.

68.

Nu de EU 's werelds grootste importeur van landbouwproducten is, benadrukt het CvdR het belang van de eigen Europese agro-industrie en de cruciale betekenis van voedselveiligheid, voedselzekerheid en het vermogen van de onderzoeks- en researchsector om duurzaamheidstechnologie te ontwikkelen.

69.

De Europese landbouw is bij uitstek in staat om de Lissabondoelstellingen (kennis, onderzoek, innovatie) te verbinden met de Göteborgdoelstellingen (duurzaamheid) en om in de wereld een voortrekkersrol te vervullen.

70.

Het GLB, met een aangepaste tweede pijler, moet ertoe leiden dat de plattelandsontwikkeling is toegespitst op alle economische activiteiten in landelijke gebieden, de nieuwe omstandigheden voor het runnen van landbouwbedrijven en op een meer algemene plattelandsontwikkeling die alle landelijke gebieden in de EU bestrijkt (d.w.z. zowel de meest kwetsbare gebieden, bijv. die met natuurlijke handicaps — dunbevolkte gebieden met een geografische ligging die hun ontwikkeling belemmert, bergstreken, eilanden en ultraperifere regio's -, als de meest dynamische gebieden, zoals peri-urbane gebieden die de meeste EU-burgers van voedsel voorzien) en op de uitdaging die gevormd wordt door de noodzakelijke kennisontwikkeling, waarbij alle gebieden in de grote geografische eenheden in de EU worden geïntegreerd.

71.

Uit recente gegevens blijkt dat de meeste mensen in de wereld in verstedelijkte gebieden binnen stadsgrenzen leven en dat deze mensen — waar het gaat om de zoetwater- en voedseltoevoer — afhankelijk zijn van de efficiency waarmee landelijke gebieden worden beheerd. Bovendien hebben verstedelijkte gebieden een grote behoefte aan natuur en aan een aantrekkelijk en toegankelijk landschap, en dienen er dus met het oog op een duurzaam onderhoud van het landschap garanties te zijn voor de steun aan de landbouwers die deze gebieden beheren. Op die manier kunnen ze concurrerend blijven en het hoofd boven water houden, ondanks de grotere verplichtingen die de EU-voorschriften met zich meebrengen.

72.

Het in de EU gehanteerde model van een multifunctionele landbouw moet klimaatverandering helpen tegengaan, duurzaam zijn, het concurrentievermogen, de diversiteit en de zelfvoorziening op voedselgebied ten goede komen, inspelen op behoeften van samenleving en consument, het algemeen belang dienen en goede landbouwpraktijken, milieubescherming en dierenwelzijn bevorderen. Dit is in het algemeen belang en van een financiële waarde die steunverlening rechtvaardigt, voor zover meerkosten niet door billijke vrijemarktprijzen worden gecompenseerd. Hierbij moet er in het bijzonder op worden gelet dat de sociaaleconomische vooruitgang ook de agrarische bevolking ten goede komt.

73.

Wat de voorwaarden voor deelname aan het bedrijfsadviseringssysteem aangaat wordt in artikel 13, lid 2, de volgende verplichting vastgelegd: „De lidstaten geven voorrang aan de landbouwers die meer dan 15 000 euro aan rechtstreekse betalingen per jaar ontvangen.”. Het CvdR zou graag zien dat deze bepaling wordt geschrapt.

74.

Bestrijding van klimaatverandering vereist bijkomende watermanagementmaatregelen, o.m. op het gebied van wateropslag, toezicht op waterstanden, preventie van overstromingen en watertekorten en het beheer van zoetwatervoorraden.

75.

Europa moet het gebruik en de productie van daadwerkelijk hernieuwbare energie in de landbouw stimuleren en ondersteunen en zich daarbij niet alleen richten op biogewassen en biobrandstoffen (van de tweede generatie), maar ook op zonne- en windenergie, waterkracht, aardwarmte en warmtekrachtkoppeling.

76.

Wil Europa de nieuwe uitdagingen het hoofd kunnen bieden, dan moet het inzetten op een economie die als een gesloten cirkel fungeert. Daartoe dient het innovatieve landbouw als geheel te stimuleren en te promoten, niet alleen door kennisinstellingen te ondersteunen, maar ook door een lans te breken voor systeem-, netwerk- en keteninnovatie. Dit impliceert dat werk moet worden gemaakt van de modernisering van alle bedrijven die deel uitmaken van de voedselproductie-, verwerkings-, afvalbeheers-, vervoers- en distributieketen.

77.

Een oordeelkundig beheer van de grond is nodig om ervoor te zorgen dat vruchtbare landbouwgrond in goede conditie blijft, zodat een duurzaam gebruik ervan voor de voedselproductie voor de interne en externe markt wordt gewaarborgd.

78.

Specifieke agrarische gebieden zijn van het grootste belang voor het behoud en herstel van de natuur en de biodiversiteit. Dit algemene belang vertegenwoordigt een financiële waarde, zodat deze gebieden voor steunverlening in aanmerking moeten komen.

79.

Specifieke agrarische gebieden zijn van het grootste belang voor ontspanning en recreatie, die eveneens een publiek belang vertegenwoordigen. Ook hier zou een financiële vergoeding tegenover moeten staan.

80.

Specifieke agrarische gebieden zijn van het grootste belang voor de uitvoering van waterbeheersmaatregelen. Ook dit algemene belang vertegenwoordigt een financiële waarde, zodat deze gebieden voor steunverlening in aanmerking moeten komen.

81.

De EU is er van meet af aan in geslaagd het GLB aan te passen aan allerhande uitdagingen. De Commissie spant zich echter niet voldoende in om de burgers op de hoogte te houden van het doel, de verwezenlijkingen en de prioriteiten van het GLB, en het Comité hoopt dan ook dat zij dit streven zal uitroepen tot een prioritair punt van het communicatiebeleid.

19.12.2008   

NL

Publicatieblad van de Europese Unie

C 325/44

—

is ingenomen met de Commissiemededeling die een toereikende eerste inleiding geeft op het basisconcept van precommerciële inkoop en de wijze waarop hiermee kan worden omgegaan; niettemin vertoont het document enkele lacunes wat de concrete toepassing van de voorgestelde procedure betreft;

—

beklemtoont dat, als lokale en regionale overheden kiezen voor precommerciële inkoop ter bevordering van innovatie en om problemen aan te pakken die dankzij de resultaten van deze procedure kunnen worden opgelost, zij met verschillende uitdagingen zullen worden geconfronteerd die in de Commissiemededeling niet voldoende worden onderzocht;

—

is van mening dat de Europese Commissie moet zorgen voor duidelijke en gedetailleerde begeleiding alsook voor mogelijkheden tot vorming en opleiding van lokale en regionale aanbestedende overheden inzake de wijze waarop precommerciële inkopen van O&O-diensten gebruikt kunnen worden zonder inbreuk te plegen op het Europees recht;

—

vindt tevens dat begeleiding en opleiding op deze gebieden des te meer geboden is daar in de context van precommerciële inkopen aanzienlijke problemen rijzen inzake intellectuele en industriële eigendom — een rechtsgebied dat tot dusver zelfs de juridische diensten van centrale overheden niet in het bijzonder bezighoudt.

Rapporteur

:

De heer TSIGOUNIS, burgemeester van Leonidio (Arcadië)

1.

Zou graag zien dat wordt nagegaan welke rol lokale en regionale overheden op het gebied van precommerciële inkoop kunnen spelen bij de aanpak van belangrijke maatschappelijke problemen, waaronder de verzekering van betaalbare gezondheidszorg van hoge kwaliteit die inspeelt op de gevolgen van de vergrijzing, bestrijding van de klimaatverandering, verbetering van de energie-efficiëntie, verzekering van kwalitatief hoogstaander en toegankelijker onderwijs en doeltreffender aanpak van de bedreigingen op veiligheidsgebied;

2.

Om deze kwesties aan te pakken zullen vermoedelijk nieuwe innoverende oplossingen nodig zijn. Gelet op de technologische eisen die daaraan verbonden zijn, zijn deze thans nog niet commercieel beschikbaar, ofwel beantwoorden de thans aangeboden oplossingen nog niet volledig aan de vereisten. Nieuw O&O is dan ook geboden. Het CvdR stelt daarom voor dat lokale en regionale overheden actief meewerken aan de totstandbrenging van het nieuwe kader voor precommerciële inkoop en de mogelijkheden ervan versterken om deze nieuwe soort overheidsopdrachten doeltreffend te beheren en te gebruiken.

3.

Door O&O op te nemen in overheidsopdrachten ter bevordering van innoverende oplossingen wordt aan lokale en regionale overheden de kans geboden een beslissende bijdrage te leveren aan de efficiëntie en effectiviteit op middellange en lange termijn van de door hen aangeboden diensten alsook aan de bevordering van de innovatieprestatie en het concurrentievermogen van de Europese industrie.

4.

Aangezien een groot deel van dergelijke uitgaven door lokale en regionale overheden wordt gedragen, is het zaak dat deze overheden terdege voorbereid zijn om op Europees niveau een hefboomeffect op O&O-gebied teweeg te kunnen brengen.

5.

De Europese Commissie moet met de beleidsprioriteiten van het Comité voor de periode 2008-2010 rekening houden. Deze hebben o.a. betrekking op de tenuitvoerlegging van de Lissabonstrategie voor groei en ontwikkeling, de aanpak van uitdagingen i.v.m. klimaatverandering, diversificatie en duurzaam gebruik van energiebronnen, verbetering van de levenskwaliteit van de burgers, waaronder ook grensoverschrijdende samenwerking inzake civiele bescherming en toegang tot betere gezondheidszorg, bevordering van solidariteit via regionale en lokale overheden, interculturele en interreligieuze dialoog, bevordering van allerhande vormen van lokale culturen en tradities, deelname aan de dialoog over een gemeenschappelijk migratie- en asielbeleid, vooral met het oog op uitwisseling van goede integratiepraktijken, de prioriteit van een moderne interne markt met strategische bevordering van de kwaliteit van de sociale dienstverlening, enz. Dit zijn actiegebieden die van belang zijn voor lokale en regionale overheden, bijzondere mogelijkheden bieden voor overheidsopdrachten ter ondersteuning van O&O in informatie- en communicatietechnologieën en bij uitstek in aanmerking komen voor het hanteren van precommerciële inkopen.

6.

Het Comité is ingenomen met de Commissiemededeling COM(2007) 799 final die een toereikende eerste inleiding geeft op het basisconcept van precommerciële inkoop en de wijze waarop hiermee kan worden omgegaan; niettemin vertoont het document enkele lacunes wat de concrete toepassing van de voorgestelde procedure betreft.

7.

Als lokale en regionale overheden kiezen voor precommerciële inkoop ter bevordering van innovatie en om problemen aan te pakken die dankzij de resultaten van deze procedure kunnen worden opgelost, zullen zij met verschillende uitdagingen worden geconfronteerd die in de Commissiemededeling niet voldoende worden onderzocht.

8.

Het Comité is van mening dat de huidige wetgeving inzake overheidsopdrachten reeds complex genoeg is waardoor tal van lokale en regionale overheden aanzienlijke moeilijkheden ondervinden om ze correct ten uitvoer te leggen. Deze overheden zullen dan ook bijzonder terughoudend zijn om hun beheerssysteem en -procedures nog met een extra factor van complexiteit te belasten zoals het onderhavige initiatief van de Europese Commissie. Het zou daarom graag zien dat de regelgeving voor overheidsopdrachten niet toegepast wordt bij precommerciële orders.

9.

De Commissie zal moeten nagaan of het mogelijk is, de richtlijn inzake overheidsopdrachten zodanig aan te passen dat innovaties bijv. via samenwerkingsprojecten tot stand kunnen komen. In de praktijk vormen de rigide aanbestedingsprocedures een belangrijke sta-in-de-weg voor nieuwe innovaties. De eis van non-discriminatie, zoals vastgelegd in het EG-Verdrag, mag niet verkeerd worden geïnterpreteerd en ertoe leiden dat het voor ondernemingen en aanbestedende diensten in de praktijk onmogelijk wordt om te profiteren van de door bedrijven ontplooide O&O-activiteiten.

10.

Voor het uitwerken en opstellen van bijzonder technische gedeelten van openbare aanbestedingen ter bevordering van innovatie zijn specifieke kennis en vaardigheden vereist waarover lokale en regionale overheden over het algemeen niet beschikken en die zelfs bij centrale administraties van vele landen vaak slechts in een beperkt aantal diensten voorhanden zijn.

11.

Hetzelfde geldt voor de verschillende selectiestadia van de procedure voor precommerciële inkoop van O&O-diensten, die een niveau van technische kennis van en inzicht in de betreffende thema's vergen waarover lokale en regionale overheden doorgaans niet beschikken.

12.

Ook indien een precommerciële inkoop van O&O-diensten uiteindelijk vruchten afwerpt, blijft politieke activering en inzet van burgers op lokaal en regionaal niveau daarvoor moeilijk. Een factor die bijzonder zwaar weegt op de beslissingen van lokale en regionale overheden is het feit dat het lanceren van precommerciële inkopen van O&O-diensten onmiddellijk kosten meebrengt, die voor rekening komen van het lopende bestuur, terwijl de voordelen gewoonlijk op lange termijn worden waargenomen en de burgers zich daarvan vaak pas bewust worden na verloop van tijd — een tijd die meestal langer is dan de periode die twee opeenvolgende lokale of regionale verkiezingen van elkaar scheidt.

13.

Ingeval er politieke onenigheid bestaat over de opportuniteit van het plaatsen van een openbare aanbesteding m.b.t. precommerciële inkoop van O&O-diensten, en indien er na een verkiezing een nieuw lokaal of regionaal bestuur aan de macht komt dat op dat gebied bezwaar had geuit, vreest het CvdR dat die nieuwe formatie de voortzetting van de openbare aanbestedingsprocedure voor een inmiddels commercieel beschikbaar product op de helling zal zetten en aldus de wezenlijke voordelen teniet zal doen die de overheid die de aanbesteding oorspronkelijk heeft uitgeschreven, in het vooruitzicht stelde.

14.

Lokale en regionale overheden kunnen worden geconfronteerd met een aanzienlijk politiek probleem als de uiteindelijke opdrachtnemers van de precommerciële inkoop van O&O-diensten niet op dezelfde plek als de aanbestedende lokale of regionale overheid, of zelfs in een andere lidstaat gevestigd zijn.

15.

Ingeval de precommerciële inkoop van O&O-diensten niet tot resultaten leidt — hetgeen niet mag worden uitgesloten met name op bepaalde O&O-gebieden waar het succespercentage nog tamelijk laag ligt — zullen lokale en regionale overheden het bijzonder moeilijk hebben om zich te verantwoorden en de burgers ervan te overtuigen dat precommerciële inkoop zelfs met een dergelijk resultaat verkieslijk is boven investeringen in reeds bestaande en commercieel beproefde technologie.

16.

Gelet op de bovengenoemde problemen waarmee lokale en regionale overheden in de context van precommerciële inkoop van O&O-diensten geconfronteerd worden, moeten de Europese Commissie en de lidstaten een aantal maatregelen uitstippelen en goedkeuren die noodzakelijk zijn willen precommerciële inkopen van O&O op lokaal en regionaal niveau effect sorteren, hetgeen van aanzienlijke invloed zal zijn op de algemene prestaties van de Europese Unie op O&O-gebied ten opzichte van haar concurrenten op de internationale markt.

17.

Ook mag niet uit het oog worden verloren dat als het niet lukt om procedures voor precommerciële inkoop van O&O-diensten op een courante en functionele manier op lokaal en regionaal niveau te introduceren, er voor O&O op communautair vlak mogelijk middelen verloren zullen gaan.

18.

De Europese Commissie moet zorgen voor duidelijke en gedetailleerde begeleiding alsook voor mogelijkheden tot vorming en opleiding van lokale en regionale aanbestedende overheden inzake de wijze waarop precommerciële inkopen van O&O-diensten gebruikt kunnen worden zonder inbreuk te plegen op het Europees recht.

19.

Daar in de context van precommerciële inkopen aanzienlijke problemen rijzen inzake intellectuele en industriële eigendom — een rechtsgebied dat tot dusver zelfs de juridische diensten van centrale overheden niet in het bijzonder bezighoudt — is begeleiding en opleiding op deze gebieden des te meer geboden.

20.

Lidstaten en Europese Commissie moeten ondersteunende structuren ontwikkelen zodat, wanneer lokale en regionale overheden beslissen over te gaan tot een precommerciële inkoop van O&O-diensten, zij daarop een beroep kunnen doen en duidelijke en bruikbare informatie en degelijke bijstand kunnen krijgen, met name wat betreft een correctere verdeling van risico's en voordelen tussen de aanbestedende overheid en de uiteindelijke kandidaat-opdrachtnemers.

21.

Daar precommerciële inkopen van O&O-diensten voor lokale en regionale aanbestedende overheden duidelijk te identificeren risico's op korte termijn met zich meebrengen terwijl de voordelen op lange termijn anderzijds moeilijk aan te wijzen en vaak diffuus zijn, zodat lokale en regionale overheden daarover begrijpelijkerwijs hun twijfels hebben, moeten de lidstaten en de Europese Commissie deze overheden terdege ondersteunen op verschillende vlakken en aan alle betrokkenen duidelijk maken dat een eventuele mislukking onlosmakelijk deel uitmaakt van een dergelijke procedure, die erop gericht is innoverende oplossingen te zoeken voor problemen waarmee Europese samenlevingen al geruime tijd of pas recent te kampen hebben.

22.

Omdat precommerciële inkopen van O&O-diensten openstaan voor actoren uit alle lidstaten, zal dit onvermijdelijk leiden tot althans gedeeltelijke verschuiving van regionale middelen voor de financiering van O&O naar regio's in andere lidstaten. Op het niveau van de Europese Unie is dit natuurlijk geen probleem maar op lokaal/regionaal niveau vormt dit een belangrijke remmende factor voor de financiering van precommerciële inkopen van O&O-diensten.

23.

De Europese Commissie zou moeten aantonen dat precommerciële inkopen voordelen kunnen opleveren voor regio's die daartoe overgaan, zelfs als de kandidaat-opdrachtnemers niet in die bewuste regio's gevestigd zijn.

24.

De Commissie moet dringend grote groeperingen van lokale en regionale overheden die samen tot een precommerciële inkoop willen overgaan, aanmoedigen en ondersteunen, zodat de risico's waarmee zij geconfronteerd worden, kleiner worden dan ingeval slechts één lokale of regionale overheid van een lidstaat bij een dergelijke inkoop betrokken zou zijn.

25.

Alleen Europese netwerkvorming en totstandbrenging van permanente contacten tussen lokale en regionale overheden van verschillende lidstaten die dezelfde behoeften hebben, zijn het geschikte bindmiddel voor samenwerking tussen landen, regio's en gemeenten en voor coördinatie van precommerciële inkopen van O&O-diensten.

26.

Acties ter ontwikkeling en consolidering van precommerciële inkopen van O&O-diensten op het niveau van lokale en regionale overheden zouden moeten worden gefinancierd via een herverdeling van EU-begrotingsmiddelen, die mogelijk door een herziening van het gemeenschappelijk landbouwbeleid ter beschikking kunnen komen.

27.

De Europese interne ruimte voor O&O (de Europese Onderzoeksruimte) zou een nieuwe gestalte en een nieuwe dynamiek kunnen krijgen als precommerciële inkopen van O&O-diensten in de huidige procedures voor het plaatsen van overheidsopdrachten worden opgenomen.

28.

Inschakeling van lokale/regionale universiteiten, onderzoekscentra en met name kennisintensief en technologisch innoverend MKB in een nieuw samenwerkingskader met lokale/regionale overheden van lidstaten waar deze bedrijven gevestigd zijn, zou samen met netwerkkoppeling (via deze overheden) met andere lokale/regionale overheden van andere lidstaten en dito universiteiten, onderzoekscentra en MKB, de strategie ter bevordering van precommerciële inkopen van O&O-diensten kracht bijzetten.

29.

Totstandbrenging binnen verschillende lokale/regionale overheden van contactpunten voor informatie en databanken betreffende de lokale/regionale problemen die prioritair moeten worden aangepakt en een innoverende oplossing behoeven, alsook voorlichting over lokaal O&O-potentieel kunnen voor toenadering zorgen tussen regio's met gemeenschappelijke problemen, onderzoekscentra en bedrijven die over aanvullende/bijkomende mogelijkheden beschikken om via samenwerking tot innoverende oplossingen te komen.

30.

Financiering door het Europees fonds voor regionale ontwikkeling, het cohesie- en het sociaal fonds moet worden toegespitst op acties die betrekking hebben op O&O via precommerciële inkopen in door deze fondsen gefinancierde sectoren.

19.12.2008   

NL

Publicatieblad van de Europese Unie

C 325/48

—

Men is het er binnen de EU inderdaad wel over eens dat beroepsonderwijs en scholing in Europa gemoderniseerd en verbeterd moeten worden. Kwaliteitsborging in beroepsonderwijs en -opleiding neemt daarbij een centrale plaats in.

—

De erkenning van leerresultaten door andere lidstaten levert echter problemen op, waardoor de mobiliteit in de EU wordt afgeremd en echt levenslang leren wordt belemmerd.

—

In veel lidstaten is het regionale en lokale niveau verantwoordelijk voor beroepsonderwijs en scholing.

—

Met de twee aanbevelingen die zij voorstelt probeert de Commissie een antwoord te bieden op de sociaaleconomische uitdagingen die de globalisering en de kenniseconomie met zich meebrengen. Een ander doel is de mobiliteit binnen de Europese Unie te vergroten en de uitwisseling van vaardigheden te bevorderen. Volgens het CvdR zijn ze dan ook noodzakelijk om terreinen die belangrijk zijn voor de burgers en de activiteiten waarvoor regio's en gemeenten verantwoordelijk zijn, verder te ontwikkelen.

—

Het Europees referentiekader voor kwaliteitsborging in beroepsonderwijs en -opleiding zal vooral worden gebruikt door nationale, regionale en lokale instanties die over kwaliteitsborging en verbetering van onderwijs en scholing gaan.

—

De bevoegde plaatselijke en regionale autoriteiten moeten worden betrokken bij het relateren van de nationale en regionale kwalificatiekaders aan het ECVET.

—

Het werkelijke succes van ECVET zal worden afgemeten aan de mate waarin het systeem toegepast en gebruikt wordt. De lokale en regionale partners zullen daarbij een nuttige rol kunnen spelen door ECVET via hun netwerken te ondersteunen en geloofwaardig en bruikbaar te maken.

Rapporteur

:

Kent JOHANSSON (SV/ALDE), lid van het provinciebestuur van Västra Götaland

1.

Beroepsonderwijs en scholing spelen een cruciale rol bij het streven naar meer economische groei, een beter concurrentievermogen en minder sociale uitsluiting in het kader van de Lissabonstrategie. Onderwijs en scholing, vaardigheden en levenslang leren behoren tot de belangrijkste beleidsprioriteiten van het CvdR.

2.

De erkenning van leerresultaten door andere lidstaten levert echter problemen op, waardoor de mobiliteit in de EU wordt afgeremd en echt levenslang leren wordt belemmerd.

3.

Men is het er binnen de EU inderdaad wel over eens dat beroepsonderwijs en scholing in Europa gemoderniseerd en verbeterd moeten worden. Kwaliteitsborging neemt daarbij een centrale plaats in.

4.

In veel lidstaten is het regionale en lokale niveau verantwoordelijk voor beroepsonderwijs en scholing. Het beroepsonderwijs wordt gefinancierd uit diverse bronnen, zij het in de meeste lidstaten door de nationale en regionale overheid. Een groot gedeelte van de financiering is afkomstig van het regionale en lokale niveau.

5.

In het onderhavige advies worden twee mededelingen behandeld die betrekking hebben op de Europese samenwerking op het gebied van het beroepsonderwijs. Het CvdR staat positief tegenover de twee mededelingen en de voorstellen die deze bevatten. De eerste mededeling betreft een Europees systeem van studiepuntenoverdracht voor beroepsonderwijs en -opleiding; het raadplegingsproces hierover is al vrij ver gevorderd. De tweede mededeling heeft betrekking op een Europees referentiekader voor kwaliteitsborging in beroepsonderwijs en -opleiding, en het overleg hierover bevindt zich nog in een vroeger stadium. Daarom is verder overleg belangrijk en wenselijk.

6.

Met de twee aanbevelingen die zij voorstelt probeert de Commissie een antwoord te bieden op de sociaaleconomische uitdagingen die de globalisering en de kenniseconomie met zich meebrengen. Een ander doel is de mobiliteit binnen de Europese Unie te vergroten en de uitwisseling van vaardigheden te bevorderen. Volgens het CvdR zijn ze dan ook noodzakelijk om terreinen die belangrijk zijn voor de burgers en de activiteiten waarvoor regio's en gemeenten verantwoordelijk zijn, verder te ontwikkelen.

7.

Het Europees systeem van studiepuntenoverdracht voor beroepsonderwijs en -opleiding (ECVET) is een instrument om kwalificaties te beschrijven als eenheden van leerresultaten waaraan studiepunten worden toegekend, zodat deze leerresultaten daardoor overgedragen en geaccumuleerd kunnen worden. Doel is een gemeenschappelijk methodologisch kader te bieden om de overdracht van studiepunten voor leerresultaten van het ene kwalificatiestelsel naar het andere of van het ene leertraject naar het andere te vergemakkelijken.

8.

Het Europees referentiekader voor kwaliteitsborging in beroepsonderwijs en -opleiding (EQARF) zal vooral worden gebruikt door nationale, regionale en lokale instanties die over kwaliteitsborging en verbetering van onderwijs en scholing gaan. Anders dan ECVET moet het kader de beleidsontwikkelingen op het gebied van het beroepsonderwijs en scholing transparanter en coherenter maken.

9.

Het CvdR is het ermee eens dat deelname aan ECVET en EQARF vrijwillig moet zijn. Wel moet worden gezorgd voor de nodige randvoorwaarden en richtsnoeren waarin wordt aangegeven hoe het systeem gebruikt moet worden. In de gebruikersgroepen (ECVET-user group en ENQAVET) zouden ook vertegenwoordigers met een rechtstreeks mandaat van regionale of lokale overheden moeten zitten. Ook de private sector en de sociale partners zouden vertegenwoordigd moeten worden.

10.

Ongeacht of een land aan ECVET/EQARF deelneemt moeten regio's die krachtens de wetgeving van dat land verantwoordelijk voor onderwijs zijn, rechtstreeks toegang krijgen tot de gezamenlijke fora die zich bezighouden met de ontwikkeling van deze systemen.

11.

Bij de verdere uitwerking van ECVET en EQARF is het van doorslaggevend belang dat er een goed evenwicht wordt bereikt tussen enerzijds maatregelen om mensen door middel van de overdraagbaarheid van studiepunten een grotere mobiliteit te bieden en de kwaliteit van het onderwijs te verbeteren en anderzijds maatregelen om te zorgen voor een grotere diversiteit van de onderwijsstelsels waarvoor regio's en gemeenten verantwoordelijk zijn.

12.

ECVET en EQARF maken deel uit van een reeks Europese initiatieven, waaronder ook het Europees studiepuntenoverdrachtsysteem (ECTS), Europass, het Europees Handvest voor kwaliteit bij mobiliteit (EQCM), de Europese beginselen voor de identificatie en validatie van niet-formeel en informeel leren en het Europees kwalificatiekader voor een leven lang leren (EQF).

13.

Het CvdR heeft er in eerdere adviezen al op gewezen dat mensen op hun werk steeds weer met nieuwe systemen en technologie te maken krijgen en daarom voortdurend bijgeschoold moeten worden. Het beroepsonderwijs in het teken van „levenslang leren” zou wel eens het aangewezen instrument kunnen zijn om deze bijscholing, een sleutelfactor voor een duurzame sociaaleconomische ontwikkeling, te verzorgen (1). Vooral in het licht van de demografische ontwikkelingen is het noodzakelijk dat de mogelijkheden van de huidige beroepsbevolking beter worden benut.

14.

Er zullen extra financiële middelen uitgetrokken moeten worden om de systemen te testen en verder te ontwikkelen.

15.

Studeren en werken in andere landen vinden al van oudsher plaats in Europa en hebben een enorme invloed gehad op de ontwikkeling van handwerk, industrie, handel en ondernemerschap, waardoor gemeenten, regio's en landen tot economische bloei zijn gekomen.

16.

Studeren en werken in andere landen zijn van groot belang in de huidige economie, die in vergaande mate geglobaliseerd is. Er zijn moderne instrumenten nodig om deze mobiliteit van studenten en arbeidskrachten te ondersteunen. ECVET is daar één van.

17.

Steeds vaker wordt op regionaal niveau vastgesteld welke vaardigheden nodig zijn. Het CvdR heeft er al eerder op gewezen dat de ontwikkelingen op lokaal en regionaal niveau weliswaar bepaald worden door uiteenlopende omstandigheden en uitgangspunten, maar in geen geval als op zichzelf staande processen gezien kunnen worden. Regio's en gemeenten zullen moeten werken met nieuwe productiemethoden, waardoor onherroepelijk oude arbeidsplaatsen verloren gaan, anders worden ze geconfronteerd met stagnatie, sociale uitsluiting in de vorm van bijv. werkloosheid, grote aantallen ziekmeldingen en frequente vervroegde uittredingen (2).

18.

De Europese arbeidsmarkt moet gekenmerkt worden door een grote mate van flexibiliteit in combinatie met een betrouwbaar socialezekerheidsstelsel, conform de „gemeenschappelijke beginselen inzake flexizekerheid” van de Europese Commissie (3).

19.

Het CvdR was het al eerder eens met de Commissie dat kwalificatiekaders op nationaal en Europees niveau de validering van leren in alle mogelijke contexten zal vergemakkelijken (4).

20.

Het CvdR heeft eerder zijn steun uitgesproken voor het Europees kwalificatiekader en voor het tweeledige streven naar meer transparantie van kwalificaties en bevordering van de mobiliteit in de Europese Unie.

21.

Het dringt erop aan dat de bevoegde plaatselijke en regionale autoriteiten worden betrokken bij het relateren van de nationale en regionale kwalificatiekaders aan het ECVET; een soortgelijk verzoek heeft het destijds ook al in verband met het Europees kwalificatiekader gedaan.

22.

De Europese Commissie stelt terecht dat het ECVET „in cultureel en juridisch opzicht aan de (…) regionale (…) context” moet worden aangepast en herinnert eraan dat regionale overheden zelf vaak betrokken zijn bij het opzetten, ontwikkelen en toepassen van kwalificatiesystemen en systemen voor levenslang leren in formeel, informeel en niet-formeel verband.

23.

Een groot gedeelte van de scholing in het kader van levenslang leren wordt gegeven binnen kennisintensieve bedrijven of netwerken van bedrijven en steeds vaker ook in andere landen.

24.

Er zijn goede voorbeelden te vinden van samenwerking op het gebied van scholing tussen bedrijfsorganisaties en regio's in verschillende landen, waartoe ook gezamenlijke planning en wederzijdse erkenning behoren (5). Dit soort initiatieven moet bevorderd en in aanmerking genomen worden.

25.

Bij wederzijdse erkenning moeten verschillende actoren worden betrokken, publieke én particuliere onderwijsinstellingen, ondernemingen en sociale partners.

26.

Het is een goede zaak dat er een ECVET-gebruikersgroep wordt opgericht die de procedures zal actualiseren en coördineren. Wel zouden regionale en lokale overheden alsook plaatselijke ondernemingen en sociale partners deel van deze groep moeten uitmaken, zodat zij — met inachtneming van de nationale voorschriften en regels — rechtstreeks toegang krijgen tot ECVET.

27.

Het zijn vaak de lokale en regionale overheden die concrete maatregelen op het gebied van beroepsonderwijs en scholing kunnen nemen.

28.

ECVET is een op eenheden gebaseerd studiepuntensysteem waarbij leerprestaties gemeten, vergeleken en van de ene naar de andere instelling overgedragen kunnen worden.

29.

Het CvdR is verheugd dat ECVET compatibel is met alle kwalificatiesystemen, vooral met het Europees systeem voor de overdracht van studiepunten, waarbij de mobiliteit van universitaire studenten binnen en buiten Europa ondersteund en vergemakkelijkt wordt.

30.

Het werkelijke succes van ECVET zal echter worden afgemeten aan de mate waarin het systeem toegepast en gebruikt wordt. De lokale en regionale partners zullen daarbij een nuttige rol kunnen spelen door ECVET via hun netwerken te ondersteunen en geloofwaardig en bruikbaar te maken.

31.

Er moeten concrete voorbeelden worden gegeven van de manier waarop ECVET straks in de praktijk zal functioneren. Zo kunnen over een breed front impulsen worden gegeven om de mogelijkheden van het systeem te benutten.

32.

Willen beroepsonderwijs en scholing op sociaaleconomisch vlak meer opleveren, dan moeten zij beter worden afgestemd op de continu veranderende eisen op de arbeidsmarkt in de kennismaatschappij. Het gaat er vooral om hooggeschoolde arbeidskrachten af te leveren die de globalisering het hoofd kunnen bieden.

33.

Het komt voor dat de ontwikkeling van het (beroeps)onderwijs los staat van het ondernemings- en innovatieklimaat en de sociale omstandigheden in de desbetreffende gemeente of regio. Dit zou niet mogen gebeuren, omdat de groei, het concurrentievermogen en de werkgelegenheid in een regio steeds meer afhangen van de vaardigheden van de (toekomstige) arbeidskrachten en van de mate waarin het beroepsonderwijs en bij-, na- en omscholing ertoe kunnen bijdragen om deze vaardigheden steeds verder uit te bouwen en op een steeds hoger peil te brengen.

34.

Het is dan ook van cruciaal belang dat het EQARF wordt afgestemd op de behoeften van de plaatselijke arbeidsmarkt; in dit verband dringt het CvdR aan op erkenning van beroepsopleidingscentra.

35.

EQARF biedt een meerwaarde door het onderwijs- en opleidingsbeleid in de EU te verbeteren, met name door wederzijdse leerprocessen, mobiliteit en uitwisseling van best practices te bevorderen.

36.

Het CvdR is verheugd dat EQARF in de vorm van een kwaliteitsverbeteringscyclus wordt opgezet en wijst erop dat de kwaliteitsindicatoren niet als richtsnoeren maar als referentiepunten gezien moeten worden, die op allerlei manieren — bijvoorbeeld in bilateraal of multilateraal verband — verder ontwikkeld kunnen worden.

37.

Het is dus niet de bedoeling dat EQARF alleen een statistisch systeem is of alleen een soort controlefunctie vervult; het moet worden beschouwd als een doeltreffend instrument om de kwaliteit op de verschillende niveaus en bij de verschillende instanties en belanghebbenden voortdurend te verbeteren.

38.

Het referentiekader mag niet alleen een zaak van het nationale niveau zijn; soortgelijke processen moeten ook op lokaal en regionaal niveau gestimuleerd worden. Hetzelfde geldt voor niet-publieke vormen van onderwijs, zodat ook deze verbeterd en ontwikkeld kunnen worden.

39.

Er zou moeten worden nagedacht over de opzet van het referentiekader en over hoe gedetailleerd het kader moet zijn om de doelstellingen te realiseren. De indicatoren mogen niet dusdanig gedetailleerd zijn dat de implementatie en follow-up van het referentiekader tot een indirecte sturing van de opleidingsstelsels leiden.

40.

De door de Commissie voorgestelde referentie-indicatoren

Deze nieuwe benadering heeft als voordeel dat de verschillende gebruikers die indicatoren kunnen kiezen die zij het best vinden aansluiten bij hun eigen kwaliteitsborgingsmechanismen.

41.

De lokale en regionale dimensie moet met name worden versterkt door de lokale en regionale netwerken op dit vlak te ondersteunen. Het CvdR betreurt dat in de voorgestelde aanbeveling niet explicieter wordt aangegeven hoe belangrijk de deelname van de lokale en regionale overheden is.

42.

Het CvdR zou graag zien dat de lokale en regionale overheden rechtstreeks worden betrokken bij ENQAVET, het Europees netwerk voor kwaliteitsborging in beroepsonderwijs en -opleiding. De ontwikkeling van netwerken van verschillende regio's en ondernemingen op dit gebied moet gestimuleerd en gesteund worden.

43.

Het CvdR pleit voor invoering van een kwaliteitskeurmerk voor opleidingsinstellingen in het beroepsonderwijs, naar voorbeeld van het systeem dat al in het hoger onderwijs is ingevoerd.

44.

Een beter beroepsonderwijs levert zowel individuele mensen als de samenleving in haar geheel aanmerkelijke voordelen op. Een hoger opgeleide beroepsbevolking heeft een positief effect op economische indicatoren, zoals productiviteit en werkloosheid, en sociale indicatoren, zoals maatschappelijke deelname, criminaliteit en kosten van de gezondheidszorg.

45.

Scholing kan de sociale uitsluiting van groepen met een slechte arbeidsmarktpositie, zoals migranten, ouderen en schoolverlaters, helpen bestrijden.

46.

Het is belangrijk dat de aandacht niet alleen uitgaat naar die groepen die onderwijs volgen, maar ook naar mensen die geen of moeilijker toegang tot het onderwijsstelsel hebben of die daarbuiten vallen.

19.12.2008   

NL

Publicatieblad van de Europese Unie

C 325/52

—

erkent het belang van het initiatief Het proces van Barcelona — Een Unie voor het Middellandse Zeegebied, dat het Euromediterrane partnerschap weer prominent op de Europese agenda heeft gezet en een hoogstaand debat op gang heeft gebracht dat recht doet aan het ambitieuze karakter van dit initiatief;

—

is ervan overtuigd dat zuiver diplomatieke initiatieven, van welke zijde ook, geen duurzame oplossingen zullen opleveren zolang er niet meer aandacht wordt besteed aan de problematiek rond lokale democratie, en dan niet alleen aan het versterken van de lokale democratie als zodanig, maar ook aan het bevorderen van directe samenwerking tussen regio's en steden aan weerszijden van de Middellandse Zee in het kader van dit nieuwe initiatief;

—

wijst erop dat lokale en regionale overheden adequate initiatieven kunnen nemen — in nauwe samenwerking met de hogere bestuursniveaus — om het hoofd te bieden aan en in te spelen op de uitdagingen van de mondialisering, en dat deze bestuurslaag, met name in Europa, zich gaandeweg heeft ontpopt als een niveau dat uitermate geschikt is voor het uitwerken van dergelijke maatregelen;

—

roept dan ook nogmaals op om de lokale en regionale overheden te erkennen als volwaardige partners in het kader van het proces van Barcelona en de Euromediterrane samenwerking;

—

pleit voor de oprichting van een Vergadering van Euromediterrane Lokale en Regionale Overheden (ARLEM) als permanent platform voor dialoog, overleg, samenwerking en adviesverstrekking, bestaande uit leden van het Comité van de Regio's en vertegenwoordigers van Europese en internationale verenigingen die actief zijn binnen het Euromediterrane partnerschap alsmede eenzelfde aantal vertegenwoordigers van de lokale en regionale overheden uit de zuid- en oost-mediterrane landen, en roept op om de ARLEM, net als haar parlementaire tegenhanger, te erkennen als officieel adviesorgaan van de Unie voor het Middellandse Zeegebied.

Algemeen rapporteur

:

dhr. I. GOTTARDO, gemeenteraadslid in Sacile

1.

erkent het belang van het initiatief Het proces van Barcelona — Een Unie voor het Middellandse Zeegebied, dat het Euromediterrane partnerschap weer prominent op de Europese agenda heeft gezet en een hoogstaand debat op gang heeft gebracht dat recht doet aan het ambitieuze karakter van dit initiatief; waardeert vooral de combinatie van pragmatisme en politieke visie in dit door het Franse voorzitterschap gelanceerde en door 16 zuid- en oost-mediterrane partnerlanden gesteunde initiatief;

2.

verheugt zich over de succesvolle resultaten van sommige eerdere initiatieven en maatregelen in het kader van het proces van Barcelona, maar betreurt dat nog geen noemenswaardige vooruitgang is geboekt op het gebied van vrede, veiligheid en menselijke en sociale ontwikkeling en dat de lokale en regionale overheden nergens bij worden betrokken;

3.

merkt op dat deze nieuwe fase in het proces van Barcelona een einde maakt aan een periode van puur intergouvernementele samenwerking en vooral is gericht op het stimuleren van de dialoog tussen de burgers van de drie „oevers” van de Middellandse Zee en het bevorderen van de samenwerking tussen de zuid- en de oost-mediterrane landen, waarbij ook de lokale en regionale overheden een rol krijgen toebedeeld in het kader van concrete, gezamenlijk opgezette projecten en van een alomvattende strategie die is gebaseerd op solidariteit en de behoeften van de burgers;

4.

acht het voor het welslagen van de samenwerking binnen de Euromediterrane regio en voor een succesvolle versterking van het Euromediterrane partnerschap via dit nieuwe initiatief noodzakelijk dat men nieuwe wegen inslaat en een katalysatoreffect teweeg tracht te brengen door de voordelen van de Euromediterrane samenwerking op een meer concrete en voor de burgers zichtbare manier tot uiting te laten komen; dringt er daarom op aan om abstracte beginselverklaringen in te ruilen voor tastbare projecten, hetgeen betekent dat een centrale rol moet worden toebedeeld aan de lokale en regionale overheden en dat een helder en transparant communicatiebeleid moet worden gevoerd;

5.

merkt op dat de invloed van de decentrale overheden en het maatschappelijk middenveld op het beleid in de zuid- en oost-mediterrane landen nog zeer gering is, wat zich laat verklaren door het feit dat de lokale democratie in deze landen nog niet veel voorstelt en het decentralisatieproces er nog niet echt van de grond is gekomen;

6.

stelt ook vast dat in deze landen decentralisatie en participatief lokaal bestuur niet altijd hand in hand gaan, maar vestigt er in dit verband de aandacht op dat in sommige landen, zowel binnen als buiten de EU, de lokale en regionale overheden zich veel moeite getroosten om de opkomstcijfers bij verkiezingen omhoog te krijgen en de burgers en middenveldorganisaties te betrekken bij de uitwerking van strategieën en de voorbereiding van grote stedelijke of regionale projecten;

7.

is ervan overtuigd dat zuiver diplomatieke initiatieven, van welke zijde ook, geen duurzame oplossingen zullen opleveren zolang er niet meer aandacht wordt besteed aan de problematiek rond lokale democratie, en dan niet alleen aan het versterken van de lokale democratie als zodanig, maar ook aan het bevorderen van directe samenwerking tussen regio's en steden aan weerszijden van de Middellandse Zee in het kader van dit nieuwe initiatief;

8.

heeft dan ook met voldoening kennis genomen van het standpunt van de staatshoofden en regeringsleiders van de bij het Euromediterrane partnerschap betrokken landen, die op 13 juli jl. in Parijs hebben verklaard het belangrijk te vinden dat „het maatschappelijk middenveld, de lokale en regionale overheden en de particuliere sector actief deelnemen aan de tenuitvoerlegging van het initiatief Het proces van Barcelona — Een Unie voor het Middellandse Zeegebied”;

9.

vindt echter dat democratisch gekozen instanties, zoals lokale en regionale overheden, niet op één lijn kunnen worden gesteld met kringen zónder democratische legitimiteit, zoals het maatschappelijk middenveld en de particuliere sector

10.

onderschrijft ook de oproep van de Euromediterrane staatshoofden en regeringsleiders om „de verantwoordelijkheid meer te spreiden, alle partijen op voet van gelijkheid te behandelen en te opteren voor concrete en voor de burgers duidelijker zichtbare projecten”, een oproep die past in het kader van het streven om „de betrekkingen tussen de drie „oevers” van de Middellandse Zee op een meer concrete en zichtbare manier vorm te geven door meer in te zetten op regionale en subregionale projecten waar de burgers concreet iets aan hebben”;

11.

wijst erop dat de lokale en regionale overheden bereid en vastbesloten zijn om de Unie voor het Middellandse Zeegebied tot een succes te helpen maken door actief mee te werken aan de ontwikkeling van de lokale democratie en de decentrale samenwerking in de mediterrane partnerlanden;

12.

vestigt er nogmaals de aandacht op dat een groot deel van het EU-beleid slechts dankzij de inzet, de financiële inbreng en het concrete optreden van de lokale overheden ten uitvoer kan worden gelegd, en wijst in dit verband op de uitgebreide ervaring en expertise van de Europese lokale en regionale overheden met betrekking tot de diverse aspecten van de stads- en plattelandsproblematiek, zoals milieubescherming, energievoorziening, vervoer, burgerbescherming, migratie, economische ontwikkeling en vele andere thema's die in het proces van Barcelona nog steeds bovenaan op de agenda staan, zoals interculturele dialoog, onderwijs en menselijke en sociale dimensie; betreurt dan ook dat de bij de conclusies van de Top van Parijs gevoegde lijst van ontwikkelingsprojecten niet vooraf aan de lokale en regionale overheden is voorgelegd, ondanks het feit dat deze bij de uitvoering van de projecten zullen moeten worden betrokken, en vraagt daarom met klem om in de toekomst af te stappen van deze intergouvernementele benadering en ook de decentrale overheden actief bij een en ander te betrekken;

13.

herhaalt zijn oproep uit vorige adviezen om ook de lokale en regionale overheden een stem in het kapittel te geven, en zulks niet alleen in de implementatiefase maar in álle stadia van de samenwerking — van de uitwerking van de strategieën en de uitvoering van de programma's en projecten tot het toezicht op de tenuitvoerlegging van een en ander en de evaluatie van de bereikte resultaten — en dan vooral bij initiatieven op gebieden waar zij uitgebreide directe bevoegdheden hebben, zoals planologie en ruimtelijke ordening, watermanagement, afvalbeheer en -verwerking, milieubescherming en de lokale gevolgen van de verandering van het klimaat, lokale economische ontwikkeling, beheer en exploitatie van het culturele en historische erfgoed, ontwikkeling van het lokale toeristische potentieel, eerstelijnsgezondheidszorg, integratie en sociale cohesie;

14.

vindt het een goede zaak dat de EU in het kader van het Europees nabuurschaps- en partnerschapsinstrument een nieuw programma — CIUDAD — gaat opzetten om binnen de Euromediterrane regio een dialoog en samenwerking op het gebied van stadsontwikkeling op gang te brengen; is het ermee eens dat thema's als ecologische duurzaamheid, energie-efficiëntie, duurzame economische ontwikkeling en het wegwerken van sociale ongelijkheden daarbij prioriteit moeten krijgen omdat dit terreinen zijn waarop de decentrale overheden uitgebreide directe bevoegdheden hebben en waarop de Europese lokale en regionale overheden een schat aan kennis en ervaring in huis hebben;

15.

merkt op dat nog niets bekend is over de financiële aspecten van dit nieuwe initiatief en dat de lokale en regionale overheden niet alleen een technische en financiële maar ook een politieke bijdrage aan de uitwerking en uitvoering van de strategieën en projecten kunnen leveren door erop toe te zien dat behalve naar de specifieke doelstellingen van het initiatief ook naar de concrete behoeften van de burgers wordt gekeken; vestigt er ook de aandacht op dat dit nieuwe initiatief op geen enkele wijze — noch in programmatisch noch in financieel opzicht — afbreuk doet aan de mediterrane dimensie van het Europees nabuurschapsbeleid;

16.

wijst erop dat lokale en regionale overheden adequate initiatieven kunnen nemen — in nauwe samenwerking met de hogere bestuursniveaus — om het hoofd te bieden aan en in te spelen op de uitdagingen van de mondialisering, en dat deze bestuurslaag, met name in Europa, zich gaandeweg heeft ontpopt als een niveau dat uitermate geschikt is voor het uitwerken van dergelijke maatregelen;

17.

roept dan ook nogmaals op om de lokale en regionale overheden te erkennen als volwaardige partners in het kader van het proces van Barcelona en de Euromediterrane samenwerking;

18.

is zich bewust van de rol, ervaring, expertise en terreinkennis van de nationale, Europese en internationale netwerken en verenigingen van lokale en regionale overheden die actief zijn in het kader van de decentrale samenwerking in het Middellandse Zeegebied (1), en is dan ook van oordeel dat deze hun krachten meer moeten bundelen en de doelstellingen van de decentrale samenwerkingsprojecten beter moeten afstemmen op die van het Euromediterrane partnerschap om zo goed mogelijke resultaten te bereiken;

19.

bevestigt zijn steun voor de verklaring die de vertegenwoordigers van de lokale en regionale overheden uit de EU en de mediterrane partnerlanden op 23 juni 2008 tijdens het Forum van lokale en regionale overheden uit het Middellandse Zeegebied in Marseille hebben aangenomen;

20.

sluit zich aan bij het voornemen van de lokale en regionale overheden en hun representatieve organisaties om een institutioneel platform in het leven te roepen dat hun, naast een permanente politieke vertegenwoordiging, de mogelijkheid moet bieden om actief deel te nemen aan dit nieuwe initiatief in het kader van het proces van Barcelona, waarin de „territoriale dimensie” een centrale plaats inneemt; herhaalt daarom de oproep die het ook al in eerdere adviezen over dit thema heeft gedaan;

21.

stelt zich daarom ten doel om naar analogie van de Euromediterrane Parlementaire Vergadering (EMPA) een Vergadering van Euromediterrane Lokale en Regionale Overheden (ARLEM) op te richten, bestaande uit vertegenwoordigers van de lokale en regionale overheden uit de EU en eenzelfde aantal vertegenwoordigers van de lokale en regionale overheden uit de mediterrane partnerlanden;

22.

roept de governance-organen van de Unie voor het Middellandse Zeegebied op om de lokale en regionale overheden politieke erkenning te geven en hun een formele en concrete rol toe te bedelen in het kader van de Euromediterrane samenwerking in het algemeen en de Unie voor het Middellandse Zeegebied in het bijzonder;

23.

dringt er derhalve op aan om in toekomstige werkdocumenten uitdrukkelijk te vermelden dat de lokale en regionale overheden als volwaardige partners bij dit nieuwe initiatief zullen worden betrokken;

24.

dringt er ook op aan om de lokale en regionale overheden, net als de centrale overheden, al vanaf een zo vroeg mogelijk stadium te betrekken bij het opstellen van de bilaterale associatieovereenkomsten, strategische documenten en actieplannen waarmee de EU en de zuid- en oost-mediterrane partnerlanden hun onderlinge betrekkingen concreet gestalte geven, met name in het kader van het Europees Nabuurschapsbeleid;

25.

roept de regeringen van de Euromediterrane landen derhalve op om adequate mechanismen voor een gestructureerde nationale dialoog en voor gestructureerd overleg met de subnationale (lokale en regionale) overheden, de sociale partners en het maatschappelijk middenveld in het leven te roepen en ook de netwerken en verenigingen van lokale en regionale overheden daarbij te betrekken;

26.

pleit voor de oprichting van een Vergadering van Euromediterrane Lokale en Regionale Overheden (ARLEM) als permanent platform voor dialoog, overleg, samenwerking en adviesverstrekking, bestaande uit leden van het Comité van de Regio's en vertegenwoordigers van Europese en internationale verenigingen die actief zijn binnen het Euromediterrane partnerschap alsmede eenzelfde aantal vertegenwoordigers van de lokale en regionale overheden uit de zuid- en oost-mediterrane landen, en roept op om de ARLEM, net als haar parlementaire tegenhanger, te erkennen als officieel adviesorgaan van de Unie voor het Middellandse Zeegebied;

27.

roept de Europese Commissie op om dit nieuwe initiatief af te stemmen op en te coördineren met de diverse EU-programma's, -projecten en -instrumenten (2) en de al bestaande Euromediterrane programma's, projecten en instrumenten (3), met als doel voort te bouwen op de daarmee opgedane ervaringen, dubbel werk te voorkomen en synergie-effecten te realiseren;

28.

stelt voor na te gaan of het niet mogelijk is om het bestaande steuninstrumentarium aan te passen aan de mediterrane context zodat het kan worden gebruikt om de economische en sociale samenhang in de hele Euromediterrane regio te versterken, en wijst er in dit verband op dat een dergelijk beleid het vooral moet hebben van zijn „territoriale dimensie” en van samenwerking tussen de lokale en regionale overheden in de EU en hun evenknieën in de mediterrane partnerlanden;

29.

roept de governance-organen van de Unie voor het Middellandse Zeegebied op om deze „doorstart” van het proces van Barcelona te baat te nemen om de zuid- en oost-mediterrane landen ertoe aan te zetten een decentralisatieproces op gang te brengen of, als dit al is gebeurd, het decentralisatieproces en de hervorming van het lokale bestuursniveau een nieuwe impuls te geven;

30.

pleit ervoor om voorrang te geven aan strategieën ter versterking van de institutionele positie van de lokale en regionale overheden en om administratieve hervormingsprogramma's en opleidingsprojecten ten behoeve van lokaal en regionaal overheidspersoneel op te zetten;

31.

is van oordeel dat het toekennen van een grotere verantwoordelijkheid aan lokale en regionale bestuurders uiteindelijk zal resulteren in een systeem van multi-level governance waarin de diverse bestuursniveaus bijdragen aan de besluitvorming over en de uitwerking, uitvoering en evaluatie van het overheidsbeleid in het algemeen en maatregelen ter bevordering van 's lands ontwikkeling in het bijzonder;

32.

stelt voor om voor de uitvoering van de projecten een beroep te doen op de ter plekke aanwezige arbeidskrachten, technici en academici en om ook de rest van de bevolking zo veel mogelijk bij een en ander te betrekken, zodat de burgers zich medeverantwoordelijk voelen voor de samenwerking en de daaruit voortvloeiende projecten;

33.

is van mening dat de dynamiek van deze doorstart van het proces van Barcelona alle actoren, op álle niveaus (centrale overheid, decentrale en gedeconcentreerde overheden, maatschappelijk middenveld …), de kansen geeft om nieuwe kennis op te doen, nieuwe contacten te leggen, elkaar beter te leren kennen en begrijpen, en nieuwe inzichten te verkrijgen in de manier waarop moet worden omgegaan met ontwikkeling en lokale democratie;

34.

verzoekt zijn voorzitter om dit advies te doen toekomen aan het Franse voorzitterschap van de EU, de covoorzitters van de Unie voor het Middellandse Zeegebied, de Europese Commissie, het Europees Parlement, het Europees Economisch en Sociaal Comité, de Euromediterrane Parlementaire Vergadering en de staatshoofden van de zuidelijke en oostelijke mediterrane landen.

19.12.2008   

NL

Publicatieblad van de Europese Unie

C 325/56

—

Lokale en regionale overheden moeten op het punt van partnerschappen niet in dezelfde categorie worden ondergebracht als het maatschappelijk middenveld en de economische en sociale partners, omdat zij gekozen instanties zijn die rechtstreeks verantwoording dienen af te leggen aan de EU-burgers.

—

Er is geen algemene pan-Europese methodiek voor de totstandbrenging van partnerschappen voor de opstelling, tenuitvoerlegging, follow-up en evaluatie van programmerings- en planningsdocumenten op het gebied van ruimtelijke ordening. In de praktijk kan dus onmogelijk worden nagegaan of het partnerschapsbeginsel werkelijk dan wel alleen pro forma wordt gehanteerd en kan evenmin de reële impact ervan worden geëvalueerd.

—

De Europee Commissie en het Europees Parlement zouden moeten onderzoeken welke mogelijkheden er bestaan voor het inzetten van nationale en/of regionale organen bij de controle op de tenuitvoerlegging van operationele programma's en op de besteding van middelen uit de structuur- en cohesiefondsen, zodat de gemaakte kosten en de behaalde resultaten tegen elkaar kunnen worden afgewogen.

—

Of het nu om ontwikkeling, tenuitvoerlegging of begeleiding gaat, het Comité moet in het Europese beleid een veel grotere stem in het kapittel hebben. Daartoe moeten zijn leden actief worden betrokken bij de dialoog op lokaal en regionaal niveau.

—

Het Comité zal initiatieven lanceren en doorvoeren om de aandacht te vestigen op goede praktijkvoorbeelden waarin de prioriteiten in de lidstaten op basis van partnerschap zijn vastgesteld.

Rapporteur

:

de heer KISYOV (BG/EVP), gemeenteraadslid van Sofia

1.

Het Comité van de Regio's is zeer ingenomen met het voorstel om de rol van governance en partnerschap op nationaal en regionaal niveau bij de voorbereiding en tenuitvoerlegging van de plannings- en programmeringsdocumenten voor regionale ontwikkeling te onderzoeken en te analyseren.

2.

Ook is het een goede zaak dat de lidstaten en de lokale en regionale overheden, in het kader van de voorbereiding van bovengenoemde plannings- en programmeringsdocumenten, werken aan duurzame partnerschappen tussen nationale, regionale of lokale overheidsinstellingen en vertegenwoordigers van het maatschappelijk middenveld en tussen de sociale partners en het bedrijfsleven.

3.

Het valt absoluut toe te juichen dat de regeringen van de lidstaten zich inzetten voor een dialoog met de regionale en lokale overheden, zodat de doelstellingen, prioriteiten en middelen voor en de tenuitvoerlegging van de regionale ontwikkeling in het kader van het nationale en Europese beleid gezamenlijk kunnen worden vastgesteld.

4.

Het Comité wijst op de bijzondere rol die steden en gemeenten spelen bij de voorbereiding van strategische documenten, de verwezenlijking van programma's en het toezicht op en de tenuitvoerlegging van het Europese beleid.

5.

Wat partnerschap betreft, moeten lokale en regionale overheden niet steeds in dezelfde categorie worden ondergebracht als het maatschappelijk middenveld en de economische en sociale partners. Lokale en regionale overheden zijn immers gekozen instanties die rechtstreeks aan de EU-burgers verantwoording moeten afleggen. Partnerschappen tussen nationale overheden, Europese instellingen en territoriale overheden liggen daarom kwalitatief gezien op een ander niveau dan andere vormen van partnerschap. De door de burgers gekozen en met bestuurlijke taken belaste lokale en regionale overheden moeten dan ook als zodanig duidelijk verankerd zijn in algemene regelgeving en documenten.

6.

Het Comité is ervan overtuigd dat meer betrokkenheid van economische en sociale partners en vertegenwoordigers van het maatschappelijk middenveld cruciaal is voor governance op regionaal en lokaal niveau.

7.

Tegen de achtergrond van het multi level governance-systeem dat de EU kenmerkt, moet de governance van het structuurbeleid alomvattend worden benaderd.

8.

Om een goed regionaal beleid te kunnen voeren is het van cruciaal belang dat alle beleidsinstrumenten op geïntegreerde wijze worden ingezet, dat alle betrokkenen actief deelnemen en dat er duidelijk wordt gestreefd naar een doelmatige en doeltreffende implementatie die gebaseerd is op een horizontale en verticale integratie van de verschillende instrumenten, zodat duidelijk meetbare resultaten kunnen worden gehaald.

9.

Het Europese structuurbeleid heeft als ondersteunend instrument van het bestuurlijke decentralisatieproces in de verschillende lidstaten een waardevolle rol gespeeld bij de ontwikkeling van regionale planningsprocessen en op indicatoren gebaseerde stuurprocessen, waarmee overheidsmaatregelen op lokaal en regionaal niveau aanzienlijk zijn verbeterd.

10.

Het huidige model voor de governance van het structuurbeleid vormt een goede basis om de toekomstige koers van dit beleid te bepalen.

11.

Er is geen algemene pan-Europese methodiek voor de totstandbrenging van partnerschappen voor de opstelling, tenuitvoerlegging, follow-up en evaluatie van programmerings- en planningsdocumenten op het gebied van ruimtelijke ordening. In de praktijk kan dus onmogelijk worden nagegaan of het partnerschapsbeginsel werkelijk dan wel alleen pro forma wordt gehanteerd en kan evenmin de reële impact ervan worden geëvalueerd.

12.

De verdere ontwikkeling van het partnerschap ten behoeve van een duurzamer cohesiebeleid en een sterkere verticale en horizontale integratie in het bestuur en het partnerschap op nationaal, regionaal en lokaal niveau moet als een succes worden bestempeld.

13.

Het is een teken van democratie dat de regeringen van de nieuwe lidstaten zich bij het opstellen van programmeringsdocumenten en het uitvoeren van de daaruit voorvloeiende maatregelen laten leiden door de principes van governance.

14.

De nationale en regionale overheden alsook de administratieve instanties zouden een methodiek moeten uitwerken en vastleggen voor de totstandbrenging van partnerschappen op het gebied van het regionale beleid inzake programmerings- en planningsdocumenten. Daarbij moeten de werking en het minimale toepassingsgebied van het partnerschap in alle fasen (opstelling, tenuitvoerlegging, follow-up en evaluatie) duidelijk worden vastgesteld en moet er aandacht worden geschonken aan de volgende twee in kwalitatief opzicht verschillende niveaus van partnerschap:

De betrokken partners verschillen van elkaar op het punt van hun actiegebied, specialisatie, bevoegdheden en eventuele bijdrage. Tevens moet rekening worden gehouden met het feit dat de mate van decentralisatie in de verschillende EU-lidstaten uiteenloopt en moet worden nagegaan of het aan de territoriale overheden is om bepaalde operationele programma's effectief te beheren.

15.

De oudere en dan met name de sterk gedecentraliseerde lidstaten leveren met hun goede praktijkvoorbeelden een aanzienlijke bijdrage aan de verbetering van het systeem van governance en partnerschap in het regionale beleid op nationaal, regionaal en lokaal niveau en op projectbasis, en kunnen deze goede praktijkvoorbeelden met andere landen uitwisselen.

16.

Door partners bij de ontwikkeling en tenuitvoerlegging van het regionale ontwikkelingsbeleid via netwerken met elkaar te verbinden, kunnen de belangen van actoren en betrokkenen veel beter worden behartigd en groeit het vertrouwen van de burgers in het openbaar bestuur. Er moet niettemin voor worden gezorgd dat de betrokken partners, die een passend mandaat moeten hebben om te kunnen optreden, die over de nodige bevoegdheden en capaciteiten moeten beschikken en die via hun deelname een reële bijdrage moeten kunnen leveren, voldoende financiële middelen ter beschikking krijgen om ten volle aan de discussie te kunnen deelnemen. Deze middelen zouden deel kunnen uitmaken van de technische bijstand en ook de kosten dekken die gepaard gaan met het verrichten van terdege verantwoorde studies en onderzoeken op Europees, nationaal en zelfs lokaal niveau.

17.

Daar tal van operationele programma's daaraan geen aandacht schenken, wordt de Europese Commissie verzocht territoriale overheden, hun nationale en supranationale verenigingen en andere betrokken partners toe te staan en aan te moedigen om gebruik te maken van de middelen die in het kader van de huidige programmeringsperiode voor technische bijstand zijn uitgetrokken. Deze actoren zouden aldus op lokaal, regionaal, nationaal en Europees niveau studies en analyses kunnen verrichten aan de hand waarvan de behoeften en prioriteiten van een nieuw cohesiebeleid kunnen worden vastgesteld.

18.

Of het nu om de ontwikkeling, de tenuitvoerlegging, het toezicht of de evaluatie gaat, in elke fase van het Europese regionale en lokale ontwikkelingsbeleid wordt het steeds belangrijker om partnerschap en governance op projectbasis verder uit te bouwen.

19.

Bij de ontwikkeling, tenuitvoerlegging en evaluatie van het Europese regionale ontwikkelingsbeleid alsook bij het toezicht daarop dient er in de communicatiestrategie van de EU een steeds belangrijker rol te worden toegekend aan governance en partnerschappen.

20.

Het Europees Parlement en de Europese Commissie zouden bij het uitstippelen van het beleid meer gebruik moeten maken van partnerschap en governance en van de open coördinatiemethode, zodat zo veel mogelijk betrokkenen, met name de lokale en regionale overheden, hun stem kunnen laten horen. Deze laatste vormen immers het bestuursniveau waar normaliter een groot deel van het EU-beleid wordt uitgevoerd. Het Comité verzoekt de Commissie dan ook om ervoor te zorgen dat de lokale en regionale overheden die dat wensen en die de noodzakelijke kennis in huis hebben voor het beheer van Europese regionale ontwikkelingsprogramma's, worden aangewezen als beheersautoriteiten.

21.

Bij de voorbereiding van nationale, regionale en lokale strategie- en planningsdocumenten zouden de vraagstukken van nationale en regionale governance en partnerschap moeten worden gekoppeld aan de discussie over en de initiatieven voor de problemen op het gebied van bijvoorbeeld klimaatverandering, openbaar vervoer, de veranderingen in de biowetenschappen en biotechnologie, wetenschappelijk onderzoek en innovaties in de Europee regio's.

22.

Met het oog op de voorbereiding van het nieuwe beleid ter versterking van de economische, sociale en territoriale samenhang en vooral ten behoeve van regio's met ernstige en permanente natuurlijke en demografische handicaps zal het van cruciaal belang zijn ervoor te zorgen dat met name territoriale overheden en hun nationale en supranationale verenigingen, maar ook de economische en sociale partners en het maatschappelijk middenveld in een zo vroeg mogelijk stadium worden betrokken bij de formulering van nationale standpunten en prioriteiten en bij het opstellen van documenten, en hun standpunten kunnen laten meewegen.

23.

Er moet voortgang worden gegeven aan het diepgaande onderzoek naar de aanpak en ervaringen van de lidstaten op het gebied van partnerschappen bij het vaststellen van de prioriteiten van het lokale, regionale, nationale en supranationale ontwikkelingsbeleid. Dit zal de tenuitvoerlegging helpen vereenvoudigen en bijdragen aan een efficiëntere communicatie tussen de partners op lokaal en regionaal niveau.

24.

Door de verschillen in decentralisatiegraad in de lidstaten verloopt het consultatieproces overal weer anders en is ook de governance op projectbasis nergens dezelfde.

25.

Het is noodzakelijk dat de bij governance en partnerschap betrokken lokale en regionale actoren in de lidstaten voor de volgende planningsperiode kennis maken met beproefde en effectieve methoden voor de raadpleging van partners en middenveldorganisaties. Daarvoor kan onder meer gebruik worden gemaakt van handboeken op het gebied van goede praktijkvoorbeelden, publiek-private samenwerking en samenwerking met het maatschappelijk middenveld bij gemeenschappelijke activiteiten in verband met toekomstige lokale en regionale ontwikkelingsplannen.

26.

Overeenkomstig de in de Lissabon-strategie vastgelegde doelstellingen inzake de ontwikkeling van een kenniseconomie pleit het Comité voor gerichte maatregelen om universiteiten, onderzoeksinstituten, wetenschappelijke instellingen en technologiecentra niet alleen op nationaal, maar ook op regionaal en lokaal niveau te betrekken bij de formulering van nationale standpunten en de voorbereiding van documenten voor de nieuwe programmeringsperiode.

27.

Ook moeten er in het kader van de algemene inspanningen ter versterking van de bestuurlijke capaciteit gerichte maatregelen worden genomen om jongeren zo vroeg mogelijk te betrekken bij de ontwikkeling, afstemming en planning van het regionale ontwikkelingsbeleid. De tenuitvoerlegging van het Europese beleid zal daar, ook op de lange termijn, sterk van profiteren. Bovendien zullen jongeren daardoor worden gestimuleerd om actiever aan het maatschappelijk leven deel te nemen.

28.

Het Comité acht het noodzakelijk dat er in het bestuur (op initiatief van de lokale en regionale overheden en ook van de ngo-sector) steeds meer gebruik wordt gemaakt van actief partnerschap. De lidstaten moeten daartoe passende en op de nationale omstandigheden afgestemde maatregelen treffen, zodat verbanden van partners worden gestimuleerd om zich te organiseren en het maatschappelijk middenveld meer betrokkenheid, belangstelling en verantwoordelijkheid aan de dag zal leggen.

29.

De Europee Commissie en het Europees Parlement zouden moeten onderzoeken welke mogelijkheden er bestaan voor het inzetten van nationale en/of regionale organen bij de controle op de tenuitvoerlegging van operationele programma's en op de besteding van middelen uit de structuur- en cohesiefondsen, zodat de gemaakte kosten en de behaalde resultaten tegen elkaar kunnen worden afgewogen. Dit zou moeten leiden tot een vereenvoudiging van de procedures en daarmee ook tot een kostenbesparing.

30.

Er moeten institutionele instrumenten worden ontwikkeld die het gemakkelijker maken om de horizontale en verticale aanpak door te voeren. Degelijke instrumenten kunnen bestaan uit platforms, regionale uitvoeringsorganen, rondetafelgesprekken enz., die de communicatie in sectorale netwerken op het niveau van beleid en administratie vereenvoudigen.

31.

Ook moet er rekening gehouden met en een impuls worden gegeven aan de rol die de Europese groeperingen voor territoriale samenwerking spelen bij governance op het gebied van regionaal beleid. Deze nieuwe groeperingen zijn niet alleen een instrument voor het beheer van de Europese kas, maar ook en vooral een middel om het maatschappelijk middenveld in naburige regio's te betrekken bij diensten van gemeenschappelijk en grensoverschrijdend belang.

32.

Bij de planning en het beleid op het gebied van lokale en regionale ontwikkeling dient veel meer betekenis te worden gehecht aan de kwaliteit van het partnerschap dan aan de kwantitatieve aspecten daarvan. Daarom is het buitengewoon belangrijk dat de partners van de nationale, regionale en lokale overheden op het punt van de verwezenlijking van governance niet hetzelfde etiket krijgen opgeplakt, maar worden beoordeeld en geclassificeerd op grond van hun mogelijkheden en potentiële bijdrage.

33.

Aangezien regionale bestuurders vaak moeite hebben om in de samenleving een klankbord te vinden voor hun beleid, is het bijzonder belangrijk dat er op de verschillende beleidsniveaus raakvlakken worden gecreëerd met de uiteenlopende sectoren.

34.

Het vergroten en voortdurend verbeteren van de administratieve capaciteiten dient een van de belangrijkste taken van de lokale, regionale en nationale overheden te zijn. De jaarlijkse beoordeling van de administratieve capaciteiten moet niet worden gezien als louter een formaliteit, maar als een analyse van de resultaten, die openbaar wordt gemaakt en die als uitgangspunt fungeert voor toekomstige maatregelen voor capaciteitsontwikkeling.

35.

Of het nu om ontwikkeling, tenuitvoerlegging of begeleiding gaat, het Comité moet in het Europese beleid een veel grotere stem in het kapittel hebben. Daartoe moeten zijn leden als belangenbehartigers van de lokale en regionale overheden actief worden betrokken bij de dialoog met burgers en ngo's op lokaal en regionaal niveau. Dit is een absolute voorwaarde voor een geslaagde planning van het regionale ontwikkelingsbeleid en voor een versterking en uitbreiding van de administratieve capaciteiten en het informatiepotentieel in de steden en regio's, waarmee een einde kan worden gemaakt aan bestuurlijke tekortkomingen, die in veel EU-documenten worden getypeerd als een rem op de ontwikkeling.

36.

Het Comité zal elk jaar voorstellen doen voor verbetering van partnerschap in het lokale en regionale bestuur. Deze zullen steevast worden meegenomen in de discussies tijdens de jaarlijks terugkerende topontmoetingen.

37.

Het Comité zal zijn steun verlenen aan initiatieven van de lidstaten, het Europees Parlement en de Europese Commissie om het gebruik van partnerschappen met lokale en regionale overheden, niet alleen bij het toezicht, maar vooral ook bij de tenuitvoerlegging van het beleid, te bevorderen.

38.

Op de lagere bestuursniveaus zouden partnerschappen met ngo's en werkgevers door middel van allerlei initiatieven moeten worden gestimuleerd, ondersteund en ontwikkeld, en dan met name bij de planning van activiteiten en de realisering van concrete maatregelen.

39.

Het Comité zal initiatieven lanceren en doorvoeren om de aandacht te vestigen op goede praktijkvoorbeelden waarin de prioriteiten van het lokale, regionale, nationale en supranationale beleid op basis van partnerschap zijn vastgesteld. In de communicatie is een belangrijke rol weggelegd voor de lokale overheden, aangezien die de burgers het beste kunnen uitleggen wat de EU betekent voor hun dagelijks leven.

40.

Het Comité zal er alles aan doen om ervoor te zorgen er bij de coördinatie en tenuitvoerlegging van het Europese, nationale en regionale beleid gebruik wordt gemaakt van de mechanismen van de Europese groepering voor territoriale samenwerking (EGTS), als een instrument voor gedecentraliseerde internationale samenwerking waarmee verschillende groepen partners effectiever bij het bestuur kunnen worden betrokken.

19.12.2008   

NL

Publicatieblad van de Europese Unie

C 325/60

—

Het terugdringen van industriële emissies is vooral belangrijk in verband met de luchtvervuiling. De voorgestelde richtlijn is voor de lidstaten van groot belang om in 2020 hun emissiedoelstellingen te kunnen halen.

—

Wat de luchtverontreiniging betreft gaat de voorgestelde richtlijn niet ver genoeg. De emissiegrenswaarden voor grote stookinstallaties zijn teleurstellend soepel (zie Bijlage I). Bovendien is er nog altijd een aanzienlijk verschil tussen de emissiegrenswaarde in het voorstel en de grenswaarde die genoemd wordt in het bijbehorende BREF-document voor grote stookinstallaties Deze waarden zouden gelijkgeschakeld en aangescherpt moeten worden.

—

Het CvdR dringt aan op een praktisch systeem waarmee de richtlijn via de medebeslissingsprocedure deels (bijvoorbeeld de technische hoofdstukken en de emissiegrenswaarden) kan worden herzien. Bovendien maakt het zich zorgen over toekomstige aanpassingen van de wetgeving aan de hand van het proces van Sevilla (zie Bijlage I), dat niet als wettelijke procedure in het EG-Verdrag is opgenomen en al evenmin aan democratisch controle is onderworpen.

—

Het CvdR is het absoluut niet eens met het voorstel van de Commissie om bij het verlenen van vrijstellingen in het kader van de comitologieprocedure uit te gaan van lokale omstandigheden.

Rapporteur

:

de heer LAMERS, burgemeester van Houten (NL/EVP)

1.

In diverse lidstaten spelen lokale en regionale overheden een cruciale rol bij de uitvoering van milieu- en industriebeleid. Wat preventie van en toezicht op vervuiling betreft beschikken zij bovendien over ruime bevoegdheden.

2.

Het CvdR is een groot voorstander van de preventie van vervuiling en van het beginsel dat de vervuiler moet betalen, en kan zich dan ook vinden in de doelstelling van het richtlijnvoorstel inzake industriële emissies.

3.

Het CvdR wijst op het belang van bronmaatregelen. Het is essentieel dat de oorzaken van verontreiniging in kaart worden gebracht en dat emissies aan de bron worden aangepakt, op de meest economische en milieuvriendelijke manier.

4.

Zowel in steden als op het platteland heeft de kwaliteit van de lucht, het water en de bodem rechtstreekse gevolgen voor het dagelijks leven van de burger. Nog altijd wordt in de EU een aanzienlijk gedeelte van de belangrijkste luchtverontreinigende stoffen uitgestoten door grote industriële installaties.

5.

Beleid voor schone lucht en schoon water heeft een grensoverschrijdende dimensie en dient daarom op EU-niveau te worden uitgewerkt. De door de Commissie voorgestelde richtlijn kan daarom op bijval van het CvdR rekenen, aangezien deze bedoeld is om industriële emissies aan de bron aan te pakken.

6.

De voorgestelde richtlijn bevat maatregelen die noodzakelijk zijn en ook zeker de potentie hebben om het milieu te verbeteren. Wat dit betreft is het goed dat de Commissie aandringt op een beter gebruik van de Best Available Techniques Reference-documenten (kortweg BREF-documenten genoemd; zie Bijlage 1), aangezien het milieu daar meer baat bij heeft.

7.

Het terugdringen van industriële emissies is vooral belangrijk in verband met de luchtvervuiling. De voorgestelde richtlijn is voor de lidstaten van groot belang om in 2020 hun emissiedoelstellingen te kunnen halen. Het is in dit opzicht belangrijk dat de nieuwe richtlijn ook betrekking heeft op stookinstallaties met een vermogen tussen 20 en 50 megawatt (MW).

8.

Wat de luchtverontreiniging betreft gaat de voorgestelde richtlijn niet ver genoeg:

9.

Het gevaar is dan ook dat de richtlijn alleen op de korte termijn voordelen oplevert. Het CvdR maakt zich grote zorgen over de langetermijnvoordelen (zie paragraaf 17).

10.

IPPC-vergunningen (IPPC = Integrated Pollution Prevention and Control; zie Bijlage 1) zouden gebaseerd moeten blijven op een geïntegreerde aanpak waarbij rekening wordt gehouden met milieu, productie, technische haalbaarheid, kostenefficiëntie en — niet minder belangrijk — lokale omstandigheden.

11.

De Commissie wijst er terecht op dat de omzetting van de IPPC-richtlijn niet in alle lidstaten naar wens verloopt. De richtlijn is nogal moeilijk om te zetten, en van de BREF-documenten is niet altijd gebruik gemaakt, mede omdat ze zo technisch en ingewikkeld zijn.

12.

Vergunningen geven eerder de gecentraliseerde en gelijkgeschakelde normen en eisen weer. Dat mag positief lijken, maar het wordt daardoor wel moeilijker om op basis van de vergunningen vast te stellen wat bedrijven doen, produceren, behandelen of optimaliseren.

13.

De ontwerprichtlijn (met onder meer voorstellen voor een herziening van de IPPC-richtlijn) werd slechts enkele weken na de deadline voor de omzetting van de huidige IPPC-wetgeving (namelijk 31 oktober 2007) gepubliceerd. Met andere woorden: de herziening moet plaatsvinden voordat men überhaupt zicht heeft kunnen krijgen op de uitvoerbaarheid en efficiëntie van de IPPC-wetgeving en, wat nog belangrijker is, op de mate waarin de uitstoot erdoor daalt.

14.

De herschikking van zeven richtlijnen tot één enkele richtlijn is wel erg ambitieus. Een gefaseerde aanpak of een kaderrichtlijn met dochterrichtlijnen was wellicht beter geweest. Een kaderrichtlijn zou het ook mogelijk maken om andere, verwante richtlijnen, zoals de richtlijn inzake stedelijk afvalwater, op te nemen zonder dat toekomstige herzieningen van de kaderrichtlijn daardoor in het gedrang komen.

15.

Het CvdR is voorstander van het beginsel van betere regelgeving. Het voorstel van de Commissie om zeven richtlijnen tot één enkele richtlijn te herschikken lijkt hiermee in overeenstemming te zijn. Tot op zekere hoogte worden vergunningprocedures eenvoudiger door de nieuwe richtlijn. De verschillende onderdelen van de richtlijn zijn echter niet volledig herschikt, en aangezien er nog altijd sprake is van grote verschillen tussen de richtlijn en de BREF-documenten zullen niet alle praktische problemen worden opgelost.

16.

De vraag is of de voorgestelde richtlijn wel een oplossing biedt voor de inconsequenties en onduidelijkheden in bepaalde definities. Het is bijvoorbeeld onduidelijk wat het effect van de nieuwe definitie van BBT („beste beschikbare techniek” in plaats van „beste beschikbare technologie”) zal zijn. Het begrip „technologie” is breder dan het begrip „techniek”. Het sluit als zodanig beter aan bij bedrijfsinvesteringen, komt een situatie met gelijke voorwaarden voor iedereen ten goede en leidt aldus tot creatievere oplossingen voor milieuproblemen.

17.

De eventuele gevolgen van de herschikking voor komende herzieningen baren het CvdR grote zorgen. De voorgestelde richtlijn heeft betrekking op diverse wetenschaps- en kennisgebieden en is zo omvangrijk en complex dat het zo niet onmogelijk, dan toch zeker zeer moeilijk zal zijn om haar te herzien en om de wetgeving door middel van strengere operationele eisen (bijvoorbeeld emissiegrenswaarden) aan te passen aan toekomstige behoeften en technologische ontwikkelingen.

18.

Het is te begrijpen dat de Commissie voorstelt om het probleem van lastige toekomstige herzieningen aan te pakken door de richtlijn en de BREF-documenten aan elkaar te koppelen. De richtlijn bevat minimumnormen, en de BREF-documenten, die eenvoudig herzien kunnen worden, zorgen ervoor dat het systeem steeds in overeenstemming is met de technologische ontwikkelingen en de strengere emissiegrenswaarden die hieruit voortvloeien (zie Bijlage I). Het is zeer wel mogelijk dat er verschillen ontstaan tussen deze grenswaarden (in herziene BREF-documenten) en de grenswaarden in de richtlijn. Het gevaar is groot dat het systeem verouderd raakt, met als gevolg dat het milieu er weinig baat bij zal hebben.

19.

Het CvdR dringt aan op een praktisch systeem waarmee de richtlijn via de medebeslissingsprocedure deels (bijvoorbeeld de technische hoofdstukken en de emissiegrenswaarden) kan worden herzien. Bovendien maakt het zich zorgen over toekomstige aanpassingen van de wetgeving aan de hand van het proces van Sevilla (zie Bijlage I), dat niet als wettelijke procedure in het EG-Verdrag is opgenomen en al evenmin aan democratisch controle is onderworpen.

20.

Het CvdR is tevreden met de recente verbeteringen van de BREF-documenten, die als referentiedocumenten een duidelijk nut hebben. Ze zijn echter grotendeels uitsluitend in het Engels beschikbaar, wat problemen zou kunnen opleveren voor lokale en regionale overheden die vergunningen afgeven en toezicht uitoefenen. De belangrijkste hoofdstukken van de BREF-documenten (bijvoorbeeld over de beste beschikbare technieken — BBT, zie Bijlage 1 — voor een bepaalde bedrijfstak) zouden daarom in alle EU-talen vertaald moeten worden.

21.

De BREF-documenten worden ten onrechte weinig gebruikt in de EU. De nieuwe status van deze documenten is daarom een goede zaak, wat ook geldt voor het feit dat ze in de vergunningprocedure gebruikt moeten worden. Ze krijgen nu heel concreet een verplicht karakter (terwijl ze nu nog alleen maar de status van referentiedocumenten hebben, die wel geraadpleegd moeten worden, maar niet verplicht zijn).

22.

Er liggen kansen voor verbetering van de BREF-documenten. Soms ontbreekt het aan innovaties en verbeteringen in het productieproces. Zo worden verschillen tussen monsters momenteel gebruikt om bedrijven te beboeten, terwijl ze ook kunnen worden gebruikt om technieken te verbeteren. Een ander voorbeeld van verschillen tussen de richtlijn en het bijbehorende BREF-document is het hoofdstuk over vluchtige organische verbindingen. Het gevolg van een en ander zou kunnen zijn dat de schoonste aanpak niet altijd prioriteit krijgt. Innovaties om het lokale milieu te verbeteren zouden altijd door lokale overheden gestimuleerd moeten worden, en de BREF-documenten zouden goed genoeg moeten zijn om de bevoegde autoriteiten in dit verband bijstand te verlenen.

23.

De nieuwe status van de BREF-documenten zal het beleid inzake de afgifte van vergunningen voor verontreinigende activiteiten samenhangender maken en gelijke concurrentievoorwaarden helpen creëren voor Europese ondernemingen.

24.

Het proces van Sevilla (zie Bijlage 1) is een noodzakelijk proces dat inmiddels zijn sporen heeft verdiend. In Sevilla worden BREF-documenten opgesteld en geactualiseerd naar aanleiding van vergaderingen tussen ambtenaren van de Commissie en deskundigen uit de lidstaten, het bedrijfsleven en ngo's. Om BBT's vast te stellen en BREF-documenten op te stellen of te herzien is de samenwerking tussen deze personen van essentieel belang. Daarom zou dit proces in de richtlijn verder uitgebreid moeten worden.

25.

Lokale en regionale overheden zouden ook bij het proces van Sevilla moeten worden betrokken. Als vergunningen verlenende instanties en/of inspectieorganen beschikken zij over belangrijke kennis met betrekking tot BBT's en kunnen zij het proces van Sevilla dus verbeteren.

26.

De nieuwe status van de BREF-documenten zou het proces van Sevilla kunnen schaden (zie Bijlage I). Door deze nieuwe status zal het lastiger zijn om tot een consensus te komen over BBT's. Lidstaten, bedrijven en ngo's zouden zich bij het opstellen van BREF-documenten namelijk strategischer kunnen gaan opstellen. Met het oog op hun productiekosten zouden bedrijven baat hebben bij minder innovatieve normen in de BREF-documenten. Het proces van Sevilla zou zo een trage en ondoorzichtige politieke aangelegenheid kunnen worden in plaats van een zoektocht naar de beste technische oplossingen.

27.

Het resultaat zou een zwak en achterhaald instrument kunnen zijn dat geen stimulans is voor innovaties en evenmin goed is voor het milieu. Het gevaar is zelfs dat de omzetting van de voorgestelde richtlijn inzake industriële emissies dan minder soepel zal verlopen.

28.

De voorgestelde richtlijn inzake industriële emissies is terecht bedoeld om meer samenhang brengen in het beleid betreffende de afgifte van vergunningen voor vervuilende activiteiten.