1.8.2008   

NL

Publicatieblad van de Europese Unie

C 195/1

1.8.2008   

NL

Publicatieblad van de Europese Unie

C 195/3

1.8.2008   

NL

Publicatieblad van de Europese Unie

C 195/4

1.

Het Adviescomité is het met de Commissie eens dat de aangemelde transactie een concentratie vormt in de zin van artikel 3, lid 1, onder b), van de EG-concentratieverordening.

2.

Het Adviescomité is het met de Commissie eens dat de aangemelde transactie een communautaire dimensie heeft in de zin van artikel 1 en artikel 4, lid 5, van de EG-concentratieverordening.

3.

Het Adviescomité is het eens met de door de Commissie vastgestelde definitie van de relevante productmarkten.

4.

Het Adviescomité is het eens met de door de Commissie vastgestelde definitie van de relevante geografische markt.

5.

Het Adviescomité is het met de beoordeling van de Commissie eens dat de aangemelde transactie de daadwerkelijke mededinging op de markt voor hulpmiddelen voor softwareontwikkeling niet significant zou belemmeren.

6.

Het Adviescomité is het met de beoordeling van de Commissie eens dat de aangemelde transactie de daadwerkelijke mededinging op de markt voor software met betrekking tot Requirements Management tools niet significant zou belemmeren.

7.

Het Adviescomité is het met de Commissie eens dat de aangemelde concentratie, overeenkomstig artikel 2, lid 2, artikel 8, lid 1 en artikel 10, lid 2, van de concentratieverordening en artikel 57 van de EER-Overeenkomst, verenigbaar moet worden verklaard met de gemeenschappelijke markt en de werking van de EER-Overeenkomst.

1.8.2008   

NL

Publicatieblad van de Europese Unie

C 195/5

1.8.2008   

NL

Publicatieblad van de Europese Unie

C 195/6

1.

Op 29 augustus 2007 ontving de Commissie een aanmelding van een voorgenomen concentratie in de zin van artikel 4 en volgend op een verwijzing overeenkomstig artikel 4, lid 5, van Verordening (EG) nr. 139/2004 („concentratieverordening”) waarin is medegedeeld dat de onderneming International Business Machines Corporation („IBM”) in de zin van artikel 3, lid 1, onder b), van genoemde verordening de volledige zeggenschap verkrijgt over Telelogic AB („Telelogic”) door de aankoop van aandelen.

2.

Op 3 oktober 2007 kwam de Commissie, na onderzoek van de aanmelding, tot de conclusie dat de aangemelde operatie aanleiding geeft tot ernstige twijfels ten aanzien van de verenigbaarheid ervan met de gemeenschappelijke markt en de werking van de EER-Overeenkomst. Derhalve leidde de Commissie de procedure van artikel 6, lid 1, onder c), van de concentratieverordening in.

3.

De Amerikaanse onderneming IBM („de aanmeldende partij”) is wereldwijd actief als ontwikkelaar, fabrikant en verkoper van allerhande producten, software en diensten op het gebied van de informatietechnologie (IT).

4.

Telelogic is een Zweedse onderneming die actief is als ontwikkelaar en verkoper van instrumenten voor softwareontwikkeling (1).

5.

Op 28 juni 2007 heeft de Commissie van de aanmeldende partij een verzoek om verwijzing overeenkomstig artikel 4, lid 5, van de concentratieverordening ontvangen. Aangezien de aangemelde concentratie kan worden onderzocht op basis van de nationale mededingingswetgeving van tien verschillende lidstaten en geen van de lidstaten bezwaar heeft gemaakt tegen het verzoek om verwijzing van de zaak naar de Commissie, wordt in de beschikking geconcludeerd dat de concentratie geacht wordt een communautaire dimensie te hebben.

6.

De voorgenomen transactie heeft gevolgen voor de bedrijfstak van instrumenten voor softwareontwikkeling. Instrumenten voor softwareontwikkeling worden gebruikt om softwaretoepassingen te vervaardigen of verder te ontwikkelen. Zowel IBM als Telelogic zijn fabrikanten van instrumenten voor softwareontwikkeling.

7.

In een eerdere beschikking liet de Commissie de vraag onbeantwoord of er een globale markt voor instrumenten voor softwareontwikkeling bestaat, of dat er op het gebied van instrumenten voor softwareontwikkeling onderscheid moet worden gemaakt tussen verschillende productmarkten.

8.

In de beschikking wordt geconcludeerd dat de voorgenomen concentratie aanzienlijke gevolgen kan hebben voor de concurrentie op de volgende productmarkten:

9.

Door het heterogene karakter van modelleringsinstrumenten en Requirements Management tools vormen de definities van deze twee productmarkten evenwel slechts een algemeen kader voor de analyse uit mededingingsoogpunt van de voorgenomen transactie.

10.

Uit het diepgaande onderzoek kwam naar voren dat afgezien van de aanpassing van de taal, fabrikanten over de hele wereld dezelfde modelleringsinstrumenten en Requirements Management tools aanbieden. Ook bleek dat klanten ongeacht waar zij zich op de wereld bevinden, dezelfde producten kopen voor hun verschillende divisies of bedrijfsonderdelen.

11.

In de beschikking wordt de exacte definitie van de ter zake doende geografische markten in deze zaak in het midden gelaten, aangezien het voor de beoordeling vanuit het oogpunt van de mededinging niet uitmaakt of er wordt uitgegaan van een definitie die de EU of de hele wereld omvat.

12.

In het besluit tot inleiding van de procedure werden drie „theories of harm” onderscheiden: i) unilaterale prijsverhogingen; ii) minder stimulansen voor vernieuwing; iii) verminderde interoperabiliteit van software-instrumenten.

13.

Op het gebied van modelleringsinstrumenten schat de sectoranalist Gartner het marktaandeel van de partijen tezamen op 68 % wereldwijd (IBM: 48 % en Telelogic: 20 %) en 69 % in Europa (IBM: 45 % en Telelogic: 25 %). Volgens gecorrigeerde marktaandeelgegevens die IBM heeft verstrekt, zou de gefuseerde onderneming een gezamenlijk wereldwijd marktaandeel voor modelleringsinstrumenten hebben van [30-40] %.

14.

Op het gebied van Requirements Management tools schat Gartner het marktaandeel van de partijen tezamen op 62 % wereldwijd (IBM: 25 % en Telelogic: 37 %) en 65 % in Europa (IBM: 22 % en Telelogic: 43 %). Volgens gecorrigeerde marktaandeelgegevens die IBM heeft verstrekt, zou de gefuseerde onderneming een gezamenlijk wereldwijd marktaandeel voor Requirements Management tools hebben van [20-30] %.

15.

Ofschoon de schattingen van Gartner te hoog lijken, zijn die van IBM waarschijnlijk evenmin volledig correct, omdat de licentieopbrengsten van de partijen zelf worden onderschat en het belang van kleine verkopers wordt overschat. In de beschikking schat de Commissie het wereldwijde marktaandeel van de partijen tezamen op [30-40] % voor modelleringsinstrumenten (of op [50-60] % als er alleen naar UML-instrumenten wordt gekeken) en op [20-30] % voor Requirements Management tools.

16.

Vanwege het heterogene karakter van modelleringsinstrumenten en Requirements Management tools is voorzichtigheid echter geboden bij het gebruiken van de marktaandelen als directe indicatie voor de marktmacht in deze zaak. De potentiële concurrentiebeperkende effecten van de concentratie zijn derhalve in eerste instantie beoordeeld op basis van een analyse van de mate van substitueerbaarheid.

17.

Een analyse van de functies van de modelleringsinstrumenten en Requirements Management tools van enerzijds Telelogic en anderzijds IBM bevestigt dat er duidelijke verschillen bestaan tussen de instrumenten van beide ondernemingen. Door hun specifieke eigenschappen en functies zijn de modelleringsinstrumenten en Requirements Management tools van Telelogic geschikter voor gebruik door klanten die systeemsoftware ontwikkelen dan door klanten die op IT-gebied werkzaam zijn. Anderzijds wijst een vergelijking van de eigenschappen en functies waaraan IT-ontwikkelaars het meeste belang hechten, er juist op dat de modelleringsinstrumenten en Requirements Management tools van IBM geschikter zijn voor gebruik door IT-klanten dan die van Telelogic.

18.

De verschillen qua functies en commerciële doelstelling tussen de modelleringsinstrumenten en Requirements Management tools van Telelogic en IBM komen ook tot uitdrukking in het soort klanten dat beide ondernemingen hebben. De klanten van Telelogic zijn vooral actief in de sectoren waarin systeemsoftware wordt gebruikt, zoals ruimtevaart, defensie, communicatie en de auto-industrie. De klanten van IBM zijn veeleer afkomstig uit de IT en de financiële en overheidssector.

19.

Het diepgaande onderzoek, dat onder andere bestond uit de drievoudige verzending van verzoeken om gedetailleerde informatie, gesprekken met klanten en concurrenten en een analyse van de winst- en verliescijfers, bevestigde dat de modelleringsinstrumenten en Requirements Management tools van Telelogic niet als sterk substitueerbaar met de modelleringsinstrumenten van IBM kunnen worden beschouwd.

20.

Zelfs als sommige klanten de producten van Telelogic en IBM voor bepaalde toepassingen als onderling (relatief) substitueerbaar zouden beschouwen, gaat het hier om een dusdanig klein aantal toepassingen dat de gefuseerde onderneming de prijzen na de concentratie niet zou kunnen verhogen. De groep fabrikanten van modelleringsinstrumenten en Requirements Management tools met functies die sterk overeenkomen met de instrumenten van IBM en Telelogic is voldoende groot opdat een dergelijke prijsverhoging niet rendabel zou zijn. Het feit dat een gunningsbesluit (vooral bij grote bestellingen) vaak op basis van een soort aanbestedingsprocedure wordt genomen, impliceert dat in dergelijke gevallen het marktaandeel van IBM en Telelogic van ondergeschikt belang is.

21.

In het besluit tot inleiding van de procedure werd vermeld dat enkele klanten zich zorgen maken dat er na de voorgenomen concentratie minder vernieuwing zal optreden als direct gevolg van het gebrek aan daadwerkelijke concurrentie op het gebied van modelleringsinstrumenten en Requirements Management tools. Als onderdeel van het diepgaande onderzoek is de Commissie derhalve nagegaan of er binnen de gefuseerde onderneming IBM/Telelogic minder stimulansen voor vernieuwing zouden bestaan in vergelijking met IBM en Telelogic afzonderlijk (oftewel wanneer er geen sprake zou zijn van de aangemelde transactie).

22.

Uit het diepgaande onderzoek kwam echter naar voren dat de concurrentie tussen IBM en Telelogic in het recente verleden geen stuwende kracht achter vernieuwing is geweest. Vernieuwing in de software-ontwikkelingsindustrie werd in de eerste plaats gestimuleerd door de behoeften van de klanten en de verbetering van de UML-normen.

23.

Voorts zijn, zoals hierboven al werd aangetoond voor wat betreft modelleringsinstrumenten en Requirements Management tools, de producten van IBM en Telelogic onderling niet sterk substitueerbaar omdat zij gericht zijn op verschillende soorten klanten en behoeften. Derhalve zou het wegvallen van de concurrentie tussen IBM en Telelogic als gevolg van de voorgenomen transactie niet resulteren in de eliminatie van een belangrijke factor voor de vernieuwing op de markt voor modelleringsinstrumenten en Requirements Management tools.

24.

In de beschikking wordt derhalve geconcludeerd dat het onwaarschijnlijk is dat de voorgenomen transactie in de nabije toekomst een negatief effect zal hebben op het tempo van vernieuwing op de markten voor modelleringsinstrumenten en Requirements Management tools.

25.

In het besluit tot inleiding van de procedure wordt de zorg uitgesproken dat de gefuseerde onderneming minder geneigd zou zijn om open interfaces aan te bieden die kunnen integreren met software-ontwikkelingsinstrumenten van derde partijen. Een concurrent van de partijen (Microsoft) voerde met name het argument aan dat de gefuseerde onderneming de mogelijkheid en de drijfveer zou hebben om haar concurrenten af te schermen van de markten (of marktsegmenten) voor geïntegreerde ontwikkelomgevingen (Integrated Development Environments — IDE's), instrumenten voor software-wijziging en configuratiebeheer (Software Change and Configuration Management — SCCM) en platforms voor toepassingsserver-software (Application Server Software Platforms — ASSP).

26.

In het besluit wordt echter geconcludeerd dat de eigenschappen van de markten voor modelleringsinstrumenten en Requirements Management tools een succesvolle afschermingsstrategie in de weg staan, in het bijzonder wat de instrumenten uit het topgamma betreft. Hoewel het voor IBM technisch mogelijk zou zijn om de communicatieprotocollen en bestandsformaten te verdoezelen om zo de interoperabiliteit met instrumenten van derde partijen te verhinderen, zou de gefuseerde onderneming geen reden hebben om een dergelijke strategie te hanteren omdat de potentiële voordelen hiervan bij lange na niet zouden opwegen tegen de kosten.

27.

De Commissie komt in de beschikking tot de slotsom dat de voorgenomen concentratie geen mededingingsproblemen doet rijzen waardoor de daadwerkelijke mededinging op de gemeenschappelijke markt of een aanzienlijk deel daarvan op significante wijze zou worden belemmerd. De Commissie is daarom voornemens de concentratie verenigbaar te verklaren met de gemeenschappelijke markt en de EER-Overeenkomst overeenkomstig artikel 8, lid 1, van de concentratieverordening en artikel 57 van de EER-Overeenkomst.

1.8.2008   

NL

Publicatieblad van de Europese Unie

C 195/9

—

het transnationale karakter van de deelname van jongeren aan burgerdienst- en vrijwilligerswerkactiviteiten te bevorderen;

—

de totstandkoming van een Europees kader te bevorderen om de interoperabiliteit van de in de lidstaten bestaande regelingen voor burgerdienst en vrijwilligerswerk voor jongeren (georganiseerd door burgerdienststructuren of maatschappelijke organisaties) te vergemakkelijken;

—

de uitvoering van een test- en evaluatiefase mogelijk te maken via concrete projecten voor Europese samenwerking (transnationale dimensie) op het gebied van burgerdienst en vrijwilligerswerk voor jongeren.

1.

enerzijds, en bij voorrang, overheidsinstanties die hoofdzakelijk werkzaam zijn op het gebied van de burgerdienst;

2.

anderzijds niet-gouvernementele organisaties of verenigingen zonder winstoogmerk die hoofdzakelijk werkzaam zijn op het gebied van vrijwilligerswerk voor jongeren.

—

zij moeten hun hoofdkantoor hebben in een van de landen van de Europese Unie: België, Bulgarije, Cyprus, Denemarken, Duitsland, Estland, Finland, Frankrijk, Griekenland, Hongarije, Ierland, Italië, Letland, Litouwen, Luxemburg, Malta, Nederland, Oostenrijk, Polen, Portugal, Roemenië, Slovenië, Slowakije, Spanje, Tsjechische Republiek, het Verenigd Koninkrijk en Zweden;

—

zij moeten een rechtsstatus hebben;

—

zij moeten kunnen aantonen dat zij beschikken over een ervaring van minimaal twee jaar op het gebied van burgerdienst- en vrijwilligerswerkactiviteiten voor jongeren op nationaal niveau (als jongeren ook hebben deelgenomen aan activiteiten in het buitenland, mag het maximumaantal naar het buitenland gezonden jongeren niet meer bedragen dan 5 % van het totale aantal jongeren dat in de laatste twee jaren aan burgerdienst- en vrijwilligerswerkactiviteiten heeft deelgenomen).

—

om geen volledige dekking van de Europese Unie te garanderen;

—

om niet alle beschikbare middelen toe te kennen;

—

om meer dan een (maximaal drie) projecten voor eenzelfde land te financieren, ingeval niet alle beschikbare middelen konden worden toegekend volgens de in de oproep tot het indienen van voorstellen aangegeven regels.

—

voor projecten die worden voorgesteld door gegadigden waarvan het hoofdkantoor is gevestigd in Duitsland, Frankrijk, Italië, Polen, Roemenië, Spanje en het Verenigd Koninkrijk, mag de toegekende subsidie niet meer bedragen dan: 181 000 EUR;

—

voor projecten die worden voorgesteld door gegadigden waarvan het hoofdkantoor is gevestigd in België, Bulgarije, Cyprus, Denemarken, Estland, Finland, Griekenland, Hongarije, Ierland, Letland, Litouwen, Nederland, Oostenrijk, Portugal, Slowakije, Slovenië, Tsjechische Republiek en Zweden, mag de subsidie niet meer bedragen dan: 91 150 EUR;

—

voor projecten die worden voorgesteld door gegadigden waarvan het hoofdkantoor is gevestigd in Luxemburg en Malta, mag de subsidie niet meer bedragen dan: 46 150 EUR.

1.8.2008   

NL

Publicatieblad van de Europese Unie

C 195/12

1.

Op 24 juli 2008 heeft de Commissie een aanmelding van een voorgenomen concentratie in de zin van artikel 4 van Verordening (EG) nr. 139/2004 van de Raad (1) ontvangen. Hierin is meegedeeld dat de ondernemingen Flowserve Corporation („Flowserve”, Verenigde Staten) en Linde AG („Linde”, Duitsland), in de zin van artikel 3, lid 1, onder b), van genoemde verordening gezamenlijk zeggenschap verkrijgen over de onderneming Flowserve Compression Systems GmbH („Flowserve Compression”, Oostenrijk) door verwerving van aandelen in een nieuw opgerichte vennootschap die een gemeenschappelijke onderneming is.

2.

De bedrijfswerkzaamheden van de betrokken ondernemingen zijn:

3.

Op grond van een voorlopig onderzoek is de Commissie van oordeel dat de aangemelde transactie binnen het toepassingsgebied van Verordening (EG) nr. 139/2004 kan vallen. Ten aanzien van dit punt wordt de definitieve beslissing echter aangehouden. Er zij op gewezen dat deze zaak in aanmerking kan komen voor de vereenvoudigde procedure zoals uiteengezet in de mededeling van de Commissie betreffende een vereenvoudigde procedure voor de behandeling van bepaalde concentraties krachtens Verordening (EG) nr. 139/2004 van de Raad (2).

4.

De Commissie verzoekt belanghebbende derden hun eventuele opmerkingen over de voorgenomen concentratie kenbaar te maken aan de Commissie.

Deze opmerkingen moeten de Commissie uiterlijk tien dagen na dagtekening van deze bekendmaking hebben bereikt. Zij kunnen per fax ((32-2) 296 43 01 of 296 72 44) of per post, onder vermelding van referentienummer COMP/M.5279 — Linde/Flowserve/JV, aan onderstaand adres worden toegezonden: