(1)

Voor staatssteun aan de scheepsbouw gold een aantal specifieke EER-regelingen. In vergelijking met industriële sectoren die niet aan specifieke regels zijn onderworpen, bevatten de regelingen die op de scheepsbouwsector van toepassing zijn, zowel striktere als soepelere bepalingen. Deze kaderregeling bevat nieuwe regels ter beoordeling van staatssteun aan de scheepsbouw na het aflopen van Verordening (EG) nr. 1540/98 van de Raad van 29 juni 1998 betreffende de steunverlening aan de scheepsbouw (2) per 31 december 2003, zoals opgenomen in de EER-Overeenkomst bij Besluit nr. 12/1999 van het Gemengd Comité van de EER van 29 januari 1999 (3).

(2)

Deze kaderregeling heeft tot doel de verschillen tussen de regels voor de scheepsbouwsector en die voor andere industriële sectoren zoveel mogelijk op te heffen, en aldus het beleid van de Toezichthoudende Autoriteit van de EVA (hierna „de Autoriteit” genoemd) op dit gebied te vereenvoudigen en doorzichtiger te maken door algemene horizontale bepalingen tot de scheepsbouwsector uit te breiden.

(3)

De Autoriteit erkent niettemin dat bepaalde specifieke factoren die de scheepsbouwsector beïnvloeden, in het beleid van de Autoriteit inzake toezicht op staatssteun moeten worden weerspiegeld. Deze factoren zijn onder meer:

(4)

De Autoriteit erkent dat in het kader van de OESO wordt gewerkt aan de vervanging van de overeenkomst van 1994 inzake normale concurrentievoorwaarden in de sector commerciële scheepsbouw en -reparatie (5), die nooit in werking is getreden. Deze kaderregeling beoogt geenszins vooruit te lopen op de resultaten van deze werkzaamheden en zij kan worden herzien in het licht van een overeenkomst in het kader van de OESO.

(5)

Gelet op deze bijzondere kenmerken heeft deze kaderregeling, naast vereenvoudiging van de toepasselijke regels, tot doel:

(6)

Om deze doelstellingen te verwezenlijken, voorziet deze kaderregeling in specifieke maatregelen voor innovatiesteun, sluitingssteun, exportkredieten en ontwikkelingshulp, en regionale steun.

(7)

Bepaalde aspecten maken de scheepsbouw uniek, waardoor deze sector zich van andere sectoren onderscheidt, zoals de korte productiereeksen, de grootte, waarde en complexiteit van de geproduceerde eenheden, en het feit dat prototypes doorgaans commercieel worden gebruikt. Bijgevolg is de scheepsbouw de enige sector die voor innovatiesteun in aanmerking komt. Investeringssteun ten behoeve van innovatie werd ingevoerd bij Verordening (EG) nr. 1540/98 en het was de bedoeling deze steun uitsluitend in naar behoren gemotiveerde zaken goed te keuren om het nemen van technologische risico's te stimuleren. De toepassing van deze bepaling voldeed echter niet. De unieke kenmerken van de scheepsbouwsector worden gezien als rechtvaardiging voor het behoud van de sectorspecifieke innovatiesteun. Daarom heeft deze kaderregeling ten doel de steun voor innovatie te verbeteren door met name rekening te houden met de moeilijkheden om de vorige bepaling toe te passen.

(8)

De Autoriteit kan steun ten behoeve van scheepsbouw, scheepsreparatie en scheepsverbouwing alleen verenigbaar met de gemeenschappelijke markt achten wanneer deze aan de bepalingen van deze kaderregeling voldoet.

(9)

Deze kaderregeling laat de tijdelijke maatregelen die zijn vastgesteld bij Verordening (EG) nr. 1177/2002 van de Raad van 27 juni 2002 betreffende een tijdelijk defensief mechanisme voor de scheepsbouw (6) onverlet, zoals opgenomen in de EER-Overeenkomst bij Besluit nr. 170/2002 van het Gemengd Comité van de EER van 16 december 2002 (7).

(10)

Voor de toepassing van deze kaderregeling wordt verstaan onder:

(11)

Steun aan de scheepsbouw omvat steun die al dan niet rechtstreeks aan een scheepswerf, een gelieerd persoon of bedrijf, een reder of een derde wordt verleend voor het bouwen, het repareren of het verbouwen van schepen.

(12)

Als algemeen beginsel geldt dat voor de scheepsbouw steun mag worden verleend overeenkomstig artikel 61 van de EER-Overeenkomst en artikel 1 in deel I van Protocol 3 bij de Toezichtovereenkomst en alle op grond daarvan vastgestelde wetgeving en maatregelen, met inbegrip van de volgende bepalingen:

(13)

Het in punt 24B.3.2 genoemde algemene beginsel geldt onder voorbehoud van de volgende uitzonderingen, die worden gerechtvaardigd door de in punt 24B.1 beschreven specifieke factoren.

(14)

Steun ter dekking van de uitgaven van scheepsbouw-, scheepsreparatie- of scheepsverbouwingsondernemingen voor onderzoek- en ontwikkelingsprojecten, kan met de werking van de EER-Overeenkomst verenigbaar worden geacht, mits deze in overeenstemming is met de regels van de kaderregeling van de EER inzake staatssteun voor onderzoek en ontwikkeling, of met regelingen die deze regelingen vervangen.

(15)

Steun voor innovatie in bestaande scheepsbouw-, scheepsreparatie- of scheepsverbouwingswerven kan tot een maximale steunintensiteit van 20 % bruto met de werking van de EER-Overeenkomst verenigbaar worden geacht, mits:

(16)

Steun ter bestrijding van de normale kosten die voortvloeien uit het geheel of gedeeltelijk sluiten van scheepsbouw-, scheepsreparatie- of scheepsverbouwingswerven, kan met de werking van de EER-Overeenkomst verenigbaar worden geacht, mits de uit dergelijke steun voortvloeiende capaciteitsvermindering reëel en onomkeerbaar is.

(17)

De kosten waarvoor de in punt 16 bedoelde steun kan worden verleend, zijn:

(18)

Voorts kunnen, wanneer ondernemingen hun scheepsbouw-, scheepsreparatie- en scheepsverbouwingsactiviteiten volledig staken, de onderstaande maatregelen eveneens met de werking van de EER-Overeenkomst verenigbaar worden geacht:

(19)

Ondernemingen die bij gedeeltelijke sluiting steun ontvangen, mogen tijdens de laatste tien jaar geen reddings- of herstructureringssteun hebben ontvangen. Is er minder dan tien jaar verlopen sinds de reddings- of herstructureringssteun werd toegekend, dan zal de Autoriteit steun ten behoeve van gedeeltelijke sluiting uitsluitend toestaan onder uitzonderlijke en onvoorziene omstandigheden die de onderneming niet zijn toe te rekenen.

(20)

Het bedrag en de intensiteit van de steun moeten zijn gerechtvaardigd door de omvang van de betrokken sluitingen, waarbij rekening moet worden gehouden met de structurele moeilijkheden van de betrokken regio en, in het geval van overschakeling naar andere industriële activiteiten, met de voor deze nieuwe activiteiten geldende wet- en regelgeving in de EER.

(21)

Teneinde ervoor te zorgen dat de sluitingen waarvoor steun is verleend, onomkeerbaar zijn, ziet de betrokken EVA-staat erop toe dat de gesloten scheepsbouwinstallaties gedurende een periode van ten minste tien jaar gesloten blijven.

(22)

Steun voor het scheppen van werkgelegenheid, voor de indienstneming van benadeelde en gehandicapte werknemers of steun ter dekking van de extra kosten voor het in dienst nemen van benadeelde en gehandicapte werknemers in scheepsbouw-, scheepsreparatie- of scheepsverbouwingsondernemingen kan verenigbaar met de werking van de EER-Overeenkomst worden geacht, mits deze in overeenstemming is met de materiële bepalingen van Verordening (EG) nr. 2204/2002 van de Commissie van 12 december 2002 betreffende de toepassing van de artikelen 87 en 88 van het EG-Verdrag op werkgelegenheidssteun (21), zoals opgenomen in de EER-Overeenkomst bij Besluit nr. 83/2003 van het Gemengd Comité van de EER van 20 juni 2003 (22).

(23)

Steun aan de scheepsbouw in de vorm van door de overheid gesteunde kredietfaciliteiten die aan nationale en buitenlandse reders of derden worden toegekend ten behoeve van het bouwen of verbouwen van schepen, kan met de werking van de EER-Overeenkomst verenigbaar worden geacht, mits deze in overeenstemming is met de bepalingen van de OESO-regeling van 1998 inzake richtsnoeren voor door de overheid gesteunde exportkredieten en met de OESO-sectorovereenkomst inzake exportkredieten voor schepen, dan wel met latere bepalingen van een soortgelijke regeling of bepalingen die in de plaats treden van de OESO-regeling.

(24)

Steun voor scheepsbouw of -verbouwing die in de vorm van ontwikkelingshulp aan een ontwikkelingsland wordt verleend, kan met de werking van de EER-Overeenkomst verenigbaar worden geacht, mits deze in overeenstemming is met de bepalingen die daartoe zijn vastgesteld door de OESO-regeling van 1998 inzake richtsnoeren voor door de overheid gesteunde exportkredieten en de OESO-sectorovereenkomst inzake exportkredieten voor schepen, dan wel met latere bepalingen van een soortgelijke regeling of bepalingen die in de plaats treden van de OESO-regeling.

(25)

De Autoriteit vergewist zich van de bijzondere ontwikkelingscomponent van het steunvoornemen en gaat na of de steun noodzakelijk is en of deze binnen het toepassingsgebied valt van de OESO-regeling van 1998 inzake richtsnoeren voor door de overheid gesteunde exportkredieten en de OESO-sectorovereenkomst inzake exportkredieten voor schepen, dan wel latere bepalingen van een soortgelijke regeling of bepalingen die in de plaats treden van de OESO-regeling. De aangeboden ontwikkelingshulp moet openstaan voor offertes van verschillende werven. Voorzover de EER-regels inzake overheidsopdrachten van toepassing zijn, dienen deze bij de aanbestedingsprocedures te worden nageleefd.

(26)

Regionale steun ten behoeve van scheepsbouw, scheepsreparatie of scheepsverbouwing kan uitsluitend met de werking van de EER-Overeenkomst verenigbaar worden geacht, wanneer deze aan de volgende voorwaarden voldoet:

(27)

Alle voornemens om nieuwe steun toe te kennen ten behoeve van scheepsbouw, scheepsreparatie of scheepsverbouwing, hetzij in de vorm van een regeling, hetzij als individuele steunmaatregel die niet onder een regeling valt, moeten bij de Autoriteit worden aangemeld, tenzij zij voldoen aan de voorwaarden die zijn neergelegd in een van de groepsvrijstellingen voor staatssteun (23), waarbij bepaalde categorieën staatssteun worden vrijgesteld van de verplichting tot voorafgaande aanmelding.

(28)

De EVA-staten leggen de Autoriteit jaarlijks verslagen voor over alle bestaande steunregelingen overeenkomstig de regels die zijn neergelegd in deel II van Protocol 3 bij de Toezichtovereenkomst en de uitvoeringsbepalingen daarvan.

(29)

De steunplafonds die in deze kaderregeling zijn vastgesteld, zijn van toepassing, ongeacht of de betrokken steunmaatregel geheel of ten dele uit staatsmiddelen of middelen die voortvloeien uit EER-samenwerking wordt gefinancierd. Steun die krachtens de onderhavige kaderregeling wordt goedgekeurd, mag niet worden gecombineerd met andere vormen van staatssteun in de zin van artikel 61, lid 1, van de EER-Overeenkomst, noch met andere vormen van financiering die zijn verkregen door de deelname van EVA-staten aan communautaire programma's, indien de cumulatie van dergelijke steun tot gevolg heeft dat de steunintensiteit het in deze kaderregeling vastgestelde niveau overschrijdt.

(30)

Wanneer steun ten behoeve van verschillende doelstellingen betrekking heeft op dezelfde in aanmerking komende kosten, geldt het gunstigste steunplafond.

(31)

Deze kaderregeling zal van toepassing zijn van 1 januari 2004 tot uiterlijk 31 december 2006. Zij kan door de Autoriteit tijdens deze periode worden herzien.