Het volgrecht ten behoeve van de auteur van een oorspronkelijk kunstwerk

SAMENVATTING VAN:

Richtlijn 2001/84/EG betreffende het volgrecht ten behoeve van de auteur van een oorspronkelijk kunstwerk

WAT IS HET DOEL VAN DE RICHTLIJN?

Deze richtlijn beoogt de invoering van een verplicht volgrecht* ten behoeve van de auteurs van oorspronkelijke kunstwerken in de hele EU.

KERNPUNTEN

Kunstwerken die onder het volgrecht vallen

Voor zover een kunstwerk een schepping is van de kunstenaar zelf of het gaat om kopieën die in beperkte oplage zijn vervaardigd en die volgens professioneel gebruik als oorspronkelijke kunstwerken worden beschouwd (beperkte producties of gesigneerde werken bijvoorbeeld), is het volgrecht van toepassing op werken zoals:

• afbeeldingen;
• collages;
• schilderingen;
• tekeningen;
• gravures;
• prenten;
• lithografieën;
• beeldhouwwerk;
• tapisserieën;
• keramische werken;
• glaswerk; en
• foto's.

Het volgrecht is niet van toepassing op originele manuscripten van schrijvers of componisten.

Voorwerp van het volgrecht

• Het volgrecht komt normaal gesproken ten laste van de verkoper. De EU-landen kunnen desondanks wetten aannemen op grond waarvan een ander dan de verkoper alleen dan wel samen met de verkoper aansprakelijk is voor de betaling van het volgrecht.
• De EU-landen mogen ook bepalen dat het volgrecht niet van toepassing is:
  • als de verkoper het werk minder dan drie jaar voor de doorverkoop heeft verkregen van de kunstenaar zelf; en
  • als de doorverkoopprijs maximaal 10 000 EUR bedraagt.

Beschermingsduur van het volgrecht

De beschermingsduur is vastgesteld in Richtlijn 2006/116/EG betreffende de harmonisatie van de beschermingstermijn van het auteursrecht en bepaalde naburige rechten, en stekt zich uit tot 70 jaar na het overlijden van de auteur.

Berekening van het volgrecht

• De EU-landen moeten een minimumverkoopprijs vaststellen voor verkopen die onder het volgrecht vallen. Deze minimumverkoopprijs mag niet hoger liggen dan 3 000 EUR.
• Een kunstenaar ontvangt een recht dat wordt berekend als percentage van de verkoopprijs van zijn kunstwerk. De verkoopprijs wordt in vijf prijsklassen verdeeld en het percentage van het recht varieert van 4 tot 0,25 %, afhankelijk van de prijsklasse.
• Het totaalbedrag van het recht mag echter niet hoger liggen dan 12 500 EUR.

Rechthebbenden

• Het volgrecht is verschuldigd aan de auteur van het werk en, na diens overlijden, aan zijn rechtsopvolgers.
• Auteurs die onderdaan zijn van een niet-EU-land kunnen aanspraak maken op het volgrecht als de wetgeving van hun land de bescherming van het volgrecht erkent ten behoeve van auteurs uit de EU-landen.
• Een EU-land mag echter besluiten deze richtlijn toe te passen op auteurs die onderdaan zijn van een niet-EU-land maar die wel in het betrokken EU-land hun gewone verblijfplaats hebben.

Het recht op inlichtingen

Gedurende een periode van drie jaar na de doorverkoop hebben de rechthebbenden het recht van een actor uit de professionele kunsthandel alle inlichtingen te verlangen die noodzakelijk zijn om de betaling van het recht in verband met de doorverkoop veilig te stellen.

Verslag over de toepassing van de richtlijn en kernbeginselen en aanbevelingen

In 2011 heeft de Europese Commissie een verslag over de toepassing van de richtlijn goedgekeurd. Hierin werd voorgesteld om een dialooggroep van belanghebbenden (waaronder organisaties voor collectief beheer van rechten, auteurs en actoren uit de professionele kunsthandel zoals kunsthandelaars, galerijen, veilinghouders) op te richten die aanbevelingen moet doen om het systeem voor inning en uitkering van het volgrecht in de EU te verbeteren. In 2014 hebben de vertegenwoordigers van deze organisaties de „kernbeginselen en aanbevelingen inzake het beheer van het volgrecht ten behoeve van auteurs” ondertekend.

VANAF WANNEER IS DE RICHTLIJN VAN TOEPASSING?

• De richtlijn is van toepassing op alle oorspronkelijk kunstwerken die op 1 januari 2006:
  • beschermd waren krachtens de wetgeving van de EU-landen op het gebied van auteursrecht; of
  • op die datum voldeden aan de criteria voor bescherming krachtens deze richtlijn.
• De richtlijn is sinds 13 oktober 2001 van toepassing en moest voor 1 januari 2006 in de EU-landen in nationaal recht worden omgezet.

ACHTERGROND

Hoewel de Berner Conventie voor de bescherming van werken van letterkunde en kunst de auteur van een oorspronkelijk kunstwerk het volgrecht verleent, is dit niet bindend, hetgeen betekent dat bepaalde EU-landen de conventie niet toepassen. Als gevolg hiervan is er sprake van belemmeringen voor de interne markt en verstoringen van de concurrentie op die markt, en van een gebrek aan bescherming van de auteurs van oorspronkelijke kunstwerken.

KERNBEGRIPPEN

BELANGRIJKSTE DOCUMENT

Richtlijn 2001/84/EG van het Europees Parlement en de Raad van 27 september 2001 betreffende het volgrecht ten behoeve van de auteur van een oorspronkelijk kunstwerk (PB L 272 van 13.10.2001, blz. 32-36)

GERELATEERDE DOCUMENTEN

Verslag van de Commissie aan het Europees Parlement, de Raad en het Europees Economisch en Sociaal Comité: Verslag over de toepassing en gevolgen van de Volgrechtrichtlijn (Richtlijn 2001/84/EG) (COM(2011) 878 definitief van 14 december 2011)

Richtlijn 2006/116/EG van het Europees Parlement en de Raad van 12 december 2006 betreffende de beschermingstermijn van het auteursrecht en van bepaalde naburige rechten (gecodificeerde versie) (PB L 372 van 27.12.2006, blz. 12-18)

Achtereenvolgende wijzigingen aan Richtlijn 2006/116/EG werden in de basistekst opgenomen. Deze geconsolideerde versie heeft slechts informatieve waarde.

Laatste bijwerking 11.01.2019