Prejudiciële procedures – Aanbevelingen aan nationale rechterlijke instanties

SAMENVATTING VAN:

Aanbevelingen aan de nationale rechterlijke instanties over het gebruik van prejudiciële procedures

Artikel 267 van het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie (VWEU)

WAT IS HET DOEL VAN DEZE AANBEVELINGEN EN ARTIKEL 267 VWEU?

In deze aanbevelingen worden de doelstellingen van een procedure uitgelegd aan rechterlijke instanties en tribunalen in de EU, wat hen, onder artikel 267 VWEU, het recht geeft om een prejudiciële verwijzing bij het Europees Hof van Justitie (HvJ EU) aanhangig te maken. Deze procedure wordt gebruikt in gevallen waarin de interpretatie of geldigheid van een Europese wet in twijfel wordt getrokken, en:

waarin een besluit nodig is, zodat een nationale rechterlijke instantie uitspraak kan doen, of
waarin er volgens het nationaal recht geen beroep mogelijk is.

Daarnaast geven de aanbevelingen zowel het toepassingsgebied van de procedure aan als de vorm waarin nationale rechterlijke instanties hun verwijzingsverzoek moeten indienen.

Ze zijn een aanvulling op artikelen 93 tot en met 118 van het Reglement voor de procesvoering van het HvJ EU.

KERNPUNTEN

Betekenis van de prejudiciële verwijzingsprocedure

Deze procedure is nuttig als er, in het geval van een procedure bij een nationale rechterlijke instelling, twijfel is ontstaan over de interpretatie van een nieuwe juridische situatie en die van algemeen belang is voor de uniforme toepassing van de Europese wetgeving of ingeval de bestaande jurisprudentie onvoldoende leidraad is om op te treden in de nieuwe juridische situatie.

Structuur van de aanbevelingen

Een aantal aanbevelingen zijn van toepassing op alle verzoeken om prejudiciële procedures en een aantal zijn specifiek van toepassing op versnelde procedures* of spoedprocedures*.

Wie mag er een prejudiciële verwijzing aanhangig maken?

De nationale rechterlijke instantie of het tribunaal waaraan het geschil is voorgelegd, heeft de volledige verantwoordelijkheid voor zowel het bepalen van de noodzaak van een prejudiciële verwijzing als de relevantie van de vragen die zij aan het HvJ EU willen voorleggen.

Rechtbanken die een verwijzing aanhangig willen maken, moeten onder andere:

wettelijk zijn vastgesteld en permanent zijn;
verplichte rechtsmacht hebben;
de rechtsregels toepassen; en
onafhankelijk zijn.

Onderwerp en toepassingsgebied

Het is belangrijk dat een verwijzing over de interpretatie of geldigheid van een Europese wet gaat en niet over nationaal recht of kwesties met betrekking tot feiten die in het hoofdgeding zijn aangebracht.
Het HvJ EU mag alleen een beslissing nemen als het EU-recht van toepassing is op de zaak in het hoofdgeding.
Het HvJ EU past het EU-recht niet zelf toe op een geschil dat is aangebracht door een verwijzende rechterlijke instantie, omdat zijn rol bestaat uit het helpen oplossen; het is de taak van de nationale rechterlijke instantie om conclusies te trekken uit de verwijzing van het HvJ EU.
Prejudiciële verwijzingen zijn bindend voor zowel de verwijzende rechterlijke instantie als voor alle rechterlijke instanties in EU-landen.

Termijn voor verwijzing en schorsing van nationale procedures

Een verwijzing moet aanhangig worden gemaakt zodra duidelijk is dat een nationale rechterlijke instantie een prejudiciële verwijzing van het HvJ EU nodig heeft om een vonnis te kunnen vellen en zodra deze in staat is om voldoende gedetailleerd de wettelijke en feitelijke context van de zaak en de daarbij gepaard gaande juridische kwesties te beschrijven.
De nationale procedures worden geschorst tot het HvJ EU uitspraak heeft gedaan.

Vorm en inhoud van de verwijzing

De verwijzing moet eenvoudig, helder en nauwkeurig worden opgesteld, gegeven het feit dat deze vertaald zal worden, zodat andere EU-landen hun opmerkingen kunnen mededelen.
Artikel 94 van het Reglement voor de procesvoering van het HvJ EU omschrijft de inhoud waaraan het verzoek van de verwijzende rechterlijke instantie moet voldoen; de kernpunten hiervan zijn samengevat in de bijlage bij de aanbevelingen.
Alle verwijzingen moeten zijn gedateerd, ondertekend en aangetekend worden verzonden naar de griffie van het HvJ EU in Luxemburg.

Kosten en rechtsbijstand

Prejudiciële verwijzingsprocedures bij het HvJ EU zijn gratis. De verwijzende rechterlijke instantie beslist, indien nodig, over de kosten die partijen hebben gemaakt.

Rol van de griffie van het HvJ EU

De griffie onderhoudt contact met de verwijzende rechterlijke instantie tijdens de lopende zaak en stuurt kopieën van alle gerechtelijke stukken en verzoeken om informatie.
Aan het eind van de lopende zaak stuurt de griffie de beslissing van het HvJ EU naar de verwijzende rechterlijke instantie. De verwijzende rechterlijke instantie dient de griffie op de hoogte te houden van alle genomen acties en van haar uiteindelijke vonnis in de betreffende zaak.

Versnelde en spoedverwijzingen

Onder artikelen 105-107 van het Reglement voor de procesvoering kan het HvJ EU besluiten dat bepaalde verwijzingen moeten worden behandeld als een versnelde of spoedverwijzing.
De deadlines zijn dan bijvoorbeeld korter, zodat EU-landen hun opmerkingen kunnen mededelen in het geval van versnelde verwijzingen.
De verwijzende rechterlijke instantie moet de urgentie kunnen rechtvaardigen en daarbij op de mogelijke risico’s wijzen als de gewone procedure wordt opgevolgd.
Verzoeken om een versnelde of spoedprocedure mogen in eerste instantie worden gemaild of gefaxt naar de griffie van het HvJ EU.

VANAF WANNEER TREDEN DE AANBEVELINGEN IN WERKING?

Ze dienen ter vervanging van de vorige aanbevelingen die uitgegeven zijn in 2012 en gelden vanaf 25 november 2016.

KERNBEGRIPPEN

Versnelde procedures: een procedure waarbij het soort zaak en bijzondere omstandigheden een snelle afhandeling vereisen.

Spoedprocedure: een procedure die slechts van toepassing is op onderwerpen met betrekking tot vragen over vrijheid, veiligheid en recht. De procedure beperkt het aantal partijen dat schriftelijke opmerkingen mag indienen en maakt het mogelijk in extreme spoedgevallen de schriftelijke behandeling voor het HvJ EU geheel over te slaan.

BELANGRIJKSTE DOCUMENT

Aanbevelingen aan de nationale rechterlijke instanties en tribunalen over het aanhangig maken van prejudiciële procedures (PB C 439 van 25.11.2016, blz. 1-8)

Geconsolideerde versie van het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie — Zesde deel — Institutionele en financiële bepalingen — Titel I — Bepalingen inzake de instellingen — Hoofdstuk 1 — De instellingen — Sectie 5 — Het Hof van Justitie van de Europese Unie — Artikel 267 (oud artikel 234 VEG) (PB C 202 van 7.6.2016, blz. 164)

GERELATEERDE DOCUMENTEN

Geconsolideerde versie van het Verdrag betreffende de Europese Unie — Titel III — Bepalingen ten aanzien van de instellingen — Artikel 19 (PB C 202 van 7.6.2016, blz. 27)

Reglement voor de procesvoering van het Hof van Justitie (PB L 265 van 29.9.2012 blz. 1-42)

Wijziging van het Reglement voor de procesvoering van het Hof van Justitie (PB L 173 van 26.6.2013, blz. 65)

Laatste bijwerking 31.10.2017