Uitwisselingen van persoonsgegevens tussen de EU en de VS

SAMENVATTING VAN:

Mededeling van de Commissie (COM(2016) 117 final) — Trans-Atlantische gegevensstromen: herstel van vertrouwen door solide waarborgen

WAT IS HET DOEL VAN DEZE MEDEDELING?

De stand van zaken wordt opgemaakt van de stappen die de Europese Unie (EU) heeft gezet om de doelstellingen in de mededeling betreffende het herstel van vertrouwen in de gegevensstromen tussen de EU en de VS uit 2013 te bereiken. Die mededeling van de Europese Commissie volgde op berichtgeving over programma’s voor het op grote schaal verzamelen van inlichtingen in de VS.

KERNPUNTEN

In de mededeling zijn drie belangrijke actiegebieden vastgesteld om het vertrouwen in de gegevensstromen tussen de EU en de VS te herstellen:

goedkeuring van het hervormingspakket voor gegevensbescherming dat in 2012 door de Europese Commissie is voorgesteld (zie punt 1 hieronder);
veiliger maken van de „veilige haven”* (regels voor trans-Atlantische gegevensstromen) op basis van de 13 aanbevelingen in de mededeling betreffende de veiligehavenregeling uit 2013;
versterken van de waarborgen inzake gegevensbescherming bij de samenwerking op het gebied van rechtshandhaving, in het bijzonder door de onderhandelingen over de raamovereenkomst inzake gegevensbescherming tussen de EU en de VS af te ronden.

1.
EU-hervormingspakket voor gegevensbescherming

Het hervormingspakket bestaat uit twee instrumenten:

algemene verordening gegevensbescherming, waarin gemeenschappelijke gegevensbeschermingsregels voor de EU zijn vastgesteld;
gegevensbeschermingsrichtlijn („politiële richtlijn”), waarin gemeenschappelijke regels op EU-niveau zijn vastgesteld voor gegevensbescherming op het gebied van politiële en justitiële samenwerking.

Het pakket werd formeel in april 2016 aangenomen.

2.
EU-VS-privacyschild

In de mededeling uit 2013 betreffende de veiligehavenregeling werd de aandacht gevestigd op een aantal tekortkomingen in de werking van de regeling. Dit waren met name een gebrek aan:

transparantie in de manier waarop ondernemingen de regeling volgden;
doeltreffende handhaving door de Amerikaanse autoriteiten van de naleving van de privacybeginselen van de regeling door de desbetreffende ondernemingen.

De verwezenlijkingen van het EU-VS-privacyschild, de nieuwe regels die de veilige haven vervangen, zijn in de mededeling uiteengezet in vier categorieën:

sterke verplichtingen voor de ondernemingen en robuuste handhaving;
duidelijke grenzen en waarborgen met betrekking tot de toegang van de regering;
doeltreffende bescherming van de privacyrechten van EU-burgers met verscheidene verhaalmogelijkheden, en
een mechanisme voor een jaarlijkse gezamenlijke toetsing.

3.
Raamovereenkomst inzake gegevensbescherming tussen de EU en de VS

Volgens de mededeling biedt de raamovereenkomst een volledige reeks waarborgen voor gegevensbescherming die van toepassing zijn op alle trans-Atlantische uitwisselingen tussen relevante autoriteiten op het gebied van strafrechtelijke wetshandhaving (of tussen particuliere entiteiten en rechtshandhavingsautoriteiten op basis van een internationale overeenkomst, bijvoorbeeld betreffende persoonsgegevens van passagiers of het programma voor het traceren van terrorismefinanciering). De mededeling:

is van toepassing op alle gegevensuitwisselingen die plaatsvinden in het kader van trans-Atlantische samenwerking op het vlak van strafrechtelijke wetshandhaving;
is van toepassing op alle essentiële gegevensbeschermingsregels van de EU op het vlak van:
- verwerkingsnormen (bijv. kwaliteit en integriteit van gegevens, gegevensbeveiliging),
- waarborgen en beperkingen (bijv. doel en gebruik van beperkingen, bewaring van gegevens), alsook
- individuele rechten (toegang, rectificatie, administratief beroep en beroep in rechte);
garandeert de beschikbaarheid van het recht op gerechtelijke geschillenbeslechting bij toegangsweigering, rectificatieweigering en onrechtmatige openbaarmaking;
zorgt voor een veralgemening en uitbreiding van het beginsel van onafhankelijk toezicht als een essentiële vereiste voor gegevensbescherming (inclusief bevoegdheden om individuele klachten met betrekking tot de niet-naleving van de overeenkomst te onderzoeken en op te lossen);
zal onderworpen zijn aan periodieke gezamenlijke evaluaties.

De raamovereenkomst is op 2 juni 2016 ondertekend door de EU en de VS.

ACHTERGROND

Zie voor meer informatie:

* KERNBEGRIPPEN

Veilige haven: naam voor de regels tussen de EU en de VS uit 2000 betreffende de overdracht van persoonsgegevens van bedrijven in de EU naar de bedrijven in de VS en de manier waarop deze gegevens vervolgens worden gebruikt. Het adequaatheidsbesluit van de Europese Commissie betreffende de veilige haven (waarin werd geconcludeerd dat de regels een afdoende bescherming voor trans-Atlantische gegevensoverdrachten bieden) werd in oktober 2016 door het Europees Hof van Justitie ongeldig verklaard en is inmiddels vervangen door het EU-VS-privacyschild.

BELANGRIJKSTE DOCUMENT

Mededeling van de Europese Commissie aan het Europees Parlement en de Raad — Trans-Atlantische gegevensstromen: herstel van vertrouwen door solide waarborgen (COM(2016) 117 finalvan 29.2.2016)

GERELATEERDE DOCUMENTEN

Verordening (EU) 2016/679 van het Europees Parlement en de Raad van 27 april 2016 betreffende de bescherming van natuurlijke personen in verband met de verwerking van persoonsgegevens en betreffende het vrije verkeer van die gegevens en tot intrekking van Richtlijn 95/46/EG (algemene verordening gegevensbescherming) (PB L 119 van 4.5.2016, blz. 1-88)

Richtlijn (EU) 2016/680 van het Europees Parlement en de Raad van 27 april 2016 betreffende de bescherming van natuurlijke personen in verband met de verwerking van persoonsgegevens door bevoegde autoriteiten met het oog op de voorkoming, het onderzoek, de opsporing en de vervolging van strafbare feiten of de tenuitvoerlegging van straffen, en betreffende het vrije verkeer van die gegevens en tot intrekking van Kaderbesluit 2008/977/JBZ van de Raad (PB L 119 van 4.5.2016, blz. 89-131)

Laatste bijwerking 28.11.2016