Eurodac: Europees systeem voor de vergelijking van vingerafdrukken van asielzoekers

SAMENVATTING VAN:

Verordening (EU) nr. 603/2013 betreffende Eurodac, de vingerafdrukgegevensbank betreffende asielzoekers van de EU voor de vergelijking van vingerafdrukken van asielzoekers

WAT IS HET DOEL VAN DE VERORDENING?

• Deze verordening regelt de uitbreiding van Eurodac, een biometrische databank van de Europese Unie (EU) met vingerafdrukken van asielzoekers en niet tot de EU/Europese Economische Ruimte (EER) behorende onderdanen voor de vergelijking tussen EU-lidstaten.
• Het doel is om:
  • het de lidstaten gemakkelijker te maken aan te wijzen wie verantwoordelijk is voor het onderzoek van een asielaanvraag door de vingerafdrukken van asielzoekers en niet-EU/EER-onderdanen te vergelijken met die uit een centrale databank, en
  • rechtshandhavingsinstanties onder strikte voorwaarden de mogelijkheid te bieden om Eurodac te raadplegen voor het onderzoeken, opsporen en voorkomen van terroristische of ernstig strafbare feiten.

KERNPUNTEN

• Iedere lidstaat moet vingerafdrukken nemen van asielzoekers en mensen van boven de 14 jaar die illegaal een grens proberen over te steken (bijv. niet-EU/EER-onderdanen of staatlozen die zonder geldige documenten binnenkomen) en deze gegevens binnen 72 uur naar Eurodac zenden.
• Wanneer een asielzoeker of niet-EU/EER-onderdaan illegaal in een lidstaat blijkt te verblijven, kan deze lidstaat Eurodac raadplegen om te bepalen of deze persoon eerder in een lidstaat asiel heeft aangevraagd of eerder is aangehouden bij een poging de EU onrechtmatig binnen te komen.
• Vingerafdrukken moeten uit het systeem worden verwijderd zodra asielzoekers, niet EU/EER-onderdanen of staatlozen het burgerschap van een lidstaat hebben verkregen.
• Deze verordening vereenvoudigt de toepassing van Verordening Dublin III (Verordening (EU) nr. 604/2013) met regels die bepalen lidstaat verantwoordelijk is voor de behandeling van het asielverzoek.
• In de oorspronkelijke Eurodac wetgeving (Verordening (EU) nr. 2725/2000) stonden geen middelen voor rechtshandhavingsinstanties om gegevensvergelijkingen op te vragen. Deze verordening maakt het echter mogelijk voor politie en het Agentschap van de Europese Unie voor samenwerking op het gebied van rechtshandhaving om vingerafdrukken die in verband worden gebracht met strafrechtelijk onderzoek te vergelijken met vingerafdrukken in Eurodac. Maar vanwege het fundamentele recht op privacy mogen wetshavingsinstanties Eurodac alleen voor vergelijkingen gebruiken:
  • als er gegronde redenen bestaan om aan te nemen dat deze vergelijking wezenlijk bijdraagt aan het voorkomen, opsporen of onderzoeken van strafbare feiten, en
  • als laatste redmiddel nadat eerst een aantal andere controles zijn uitgevoerd.
• Eurodac-gegevens mogen niet worden uitgewisseld met niet-EU-landen (anders dan IJsland en Noorwegen).
• Sommige asielzoekers en niet-EU/EER-onderdanen of staatlozen hebben geweigerd mee te werken aan de pogingen van lidstaten om vingerafdrukken te nemen voor de Eurodac-gegevensbank. Daarom heeft de Europese Commissie een document opgesteld met mogelijke beste praktijken met betrekking tot het nemen van vingerafdrukken.
• Het protocol tussen de EU, IJsland en Noorwegen, evenals het protocol met Liechtenstein en Zwitserland, beide ondertekend in 2020, strekt tot uitbreiding van de toepassing van Verordening (EU) nr. 603/2013 betreffende de criteria en mechanismen voor de vaststelling van de staat die verantwoordelijk is voor de behandeling van een asielverzoek met betrekking tot toegang tot Eurodac voor rechtshandhavingsdoeleinden tot IJsland, Liechtenstein, Noorwegen en Zwitserland.

VANAF WANNEER IS DE VERORDENING VAN TOEPASSING?

De verordening is sinds 20 juli 2015 van toepassing.

Het protocol met Liechtenstein en Zwitserland is op 1 mei 2022 in werking getreden. Het protocol voor IJsland en Noorwegen is op 1 september 2022 in werking getreden.

ACHTERGROND

Eurodac werd in 2000 opgericht (Verordening (EU) nr. 2725/2000) en is sinds 2003 actief. De Commissie beschouwt dit als een zeer succesvol instrument voor informatietechnologie.

Zie voor meer informatie:

• Het Eurodac (Agentschap van de Europese Unie voor het operationeel beheer van grootschalige IT-systemen op het gebied van vrijheid, veiligheid en recht).

BELANGRIJKSTE DOCUMENT

Verordening (EU) nr. 603/2013 van het Europees Parlement en de Raad van 26 juni 2013 betreffende de instelling van “Eurodac” voor de vergelijking van vingerafdrukken ten behoeve van een doeltreffende toepassing van Verordening (EU) nr. 604/2013 tot vaststelling van de criteria en instrumenten om te bepalen welke lidstaat verantwoordelijk is voor de behandeling van een verzoek om internationale bescherming dat door een onderdaan van een derde land of een staatloze bij een van de lidstaten wordt ingediend en betreffende verzoeken van rechtshandhavingsinstanties van de lidstaten en Europol om vergelijkingen van Eurodac-gegevens ten behoeve van rechtshandhaving, en tot wijziging van Verordening (EU) nr. 1077/2011 tot oprichting van een Europees Agentschap voor het operationeel beheer van grootschalige IT-systemen op het gebied van vrijheid, veiligheid en recht (herschikking) (PB L 180 van 29.6.2013, blz. 1-30)

GERELATEERDE DOCUMENTEN

Informatie betreffende de inwerkingtreding van het protocol tussen de Europese Unie, de Zwitserse Bondsstaat en het Vorstendom Liechtenstein bij de Overeenkomst tussen de Europese Gemeenschap en de Zwitserse Bondsstaat inzake de criteria en mechanismen voor de vaststelling van de staat die verantwoordelijk is voor de behandeling van een asielverzoek dat in een lidstaat of in Zwitserland wordt ingediend, wat betreft de toegang tot Eurodac voor rechtshandhavingsdoeleinden (PB L 240 van 16.9.2022, blz. 1)

Informatie betreffende de inwerkingtreding van het protocol tussen de Europese Unie, IJsland en het Koninkrijk Noorwegen bij de Overeenkomst tussen de Europese Gemeenschap, de Republiek IJsland en het Koninkrijk Noorwegen betreffende de criteria en de mechanismen voor de vaststelling van de staat die verantwoordelijk is voor de behandeling van een asielverzoek dat in een lidstaat, in IJsland of in Noorwegen wordt ingediend, wat betreft de toegang tot Eurodac voor rechtshandhavingsdoeleinden (PB L 240 van 16.9.2022, blz. 2)

Protocol tussen de Europese Unie, IJsland en het Koninkrijk Noorwegen bij de Overeenkomst tussen de Europese Gemeenschap, de Republiek IJsland en het Koninkrijk Noorwegen betreffende de criteria en de mechanismen voor de vaststelling van de staat die verantwoordelijk is voor de behandeling van een asielverzoek dat in een lidstaat, in IJsland of in Noorwegen wordt ingediend, wat betreft de toegang tot Eurodac voor rechtshandhavingsdoeleinden (PB L 64 van 3.3.2020, blz. 3-7)

Protocol tussen de Europese Unie, de Zwitserse Bondsstaat en het Vorstendom Liechtenstein bij de Overeenkomst tussen de Europese Gemeenschap en de Zwitserse Bondsstaat inzake de criteria en mechanismen voor de vaststelling van de staat die verantwoordelijk is voor de behandeling van een asielverzoek dat in een lidstaat of in Zwitserland wordt ingediend, wat betreft de toegang tot Eurodac voor rechtshandhavingsdoeleinden (PB L 32 van 4.2.2020, blz. 3-7)

Werkdocument van de diensten van de Commissie inzake de tenuitvoerlegging van de Eurodac-verordening met betrekking tot de verplichting om vingerafdrukken af te nemen (WDC(2015) 150 final, 27.5.2015)

Verordening (EU) nr. 604/2013 van het Europees Parlement en de Raad van 26 juni 2013 tot vaststelling van de criteria en instrumenten om te bepalen welke lidstaat verantwoordelijk is voor de behandeling van een verzoek om internationale bescherming dat door een onderdaan van een derde land of een staatloze bij een van de lidstaten wordt ingediend (herschikking) (PB L 180 van 29.6.2013, blz. 31-59)

Laatste bijwerking 28.09.2022