Naar een strategie voor de bodembescherming

1) DOELSTELLING

Een plan opstellen met het oog op de ontwikkeling van een communautaire strategie inzake bodembescherming.

2) BESLUIT

Mededeling van de Commissie van 16 april 2002 aan de Raad, het Europees Parlement, het Economisch en Sociaal Comité en het Comité van de Regio's - Naar een thematische strategie inzake bodembescherming [COM(2002) 179 def. - Niet gepubliceerd in het Publicatieblad].

3) SAMENVATTING

Een van de doelstellingen van het zesde milieuactieprogramma is de bescherming van bodems tegen erosie en verontreiniging. Met het oog op die doelstelling heeft de Commissie deze mededeling gepubliceerd, waarin de weg wordt geschetst om te komen tot een strategie voor bodembescherming. Met de term "bodem" , zoals gebruikt in dit document, wordt verstaan de bovenste laag van de aardkorst, die wordt gevormd door minerale deeltjes, organische stof, water, lucht en levende organismen.

In de mededeling wordt een overzicht gegeven van de verschillende functies van de bodem, zoals:

• productie van voedsel;
• opslag, filtratie, buffering en chemische omzetting van mineralen, water, organische stoffen, gas, enz;
• een bron van grondstoffen;
• het draagvlak voor menselijke activiteiten.

Er wordt ook een overzicht gegeven van de voornaamste bedreigingen voor de Europese bodem: erosie, de afname van het gehalte aan organische stof, verontreiniging, afdekking (ten gevolge van de bouw van woningen, wegen en andere vormen van infrastructuur), verdichting (ten gevolge van mechanische druk door het gebruik van zware machines, overbegrazing of sportactiviteiten), afname van de biodiversiteit, verzilting (overmatige accumulatie van oplosbare natrium-, magnesium- en calciumzouten) alsmede overstromingen en aardverschuivingen. Al deze processen worden veroorzaakt of verergerd door de menselijke activiteit en in de voorbije decennia is een intensivering van sommige vormen van verval opgetreden. De economische consequenties van dit verval en de kosten van schoonmaak zijn aanzienlijk.

Vervolgens worden in de mededeling de instrumenten besproken die door de internationale gemeenschap, alsmede door de lidstaten van de Europese Unie en de kandidaat-lidstaten, zijn opgezet om op te treden tegen de bodembedreigingen. Wat de desbetreffende activiteit van de Unie zelf betreft, wordt onderstreept dat er geen expliciet beleid is. Activiteiten die worden opgezet in het kader van andere beleidsgebieden (het milieu, de landbouw, het regionaal beleid, het vervoer en het onderzoek) hebben echter een impact op de bescherming van de bodem.

Onderdelen van de thematische strategie

Een communautaire thematische strategie inzake bodembescherming lijkt onontbeerlijk. Zij zal in 2004 worden ingediend. Een dergelijke strategie zal uitgaan van het preventie- en anticipatiebeginsel en van milieuaansprakelijkheid. Zij zal meer bepaald toegespitst zijn op: bestaande initiatieven in het kader van het milieubeleid, een betere integratie van bodembescherming in het overige beleid, de monitoring van bodems en nieuwe acties die op deze monitoring zijn gebaseerd.

In het kader van het milieubeleid wordt er nieuwe wetgeving toegevoegd aan de tenuitvoerlegging van de bestaande wetgeving:

• in 2002: een 4e dochterrichtlijn van de kaderrichtlijn luchtkwaliteit en een richtlijn inzake mijnafval;
• in 2003: herziening van de richtlijn betreffende zuiveringsslib (es de en fr)en mededeling inzake ruimtelijke ordening en milieu, waarin de klemtoon zal worden gelegd op duurzaam bodemgebruik;
• vóór eind 2004: richtlijn betreffende compost en andere vormen van biologisch afval.

In het kader van het gemeenschappelijk landbouwbeleid (GLB) zullen biologische landbouw, instandhouding van terrassen, veiliger pesticidengebruik, het gebruik van gecertificeerde compost, bosbouw, bosaanplant en andere bodembeschermingsmaatregelen worden bevorderd. De Commissie is voornemens om bij de herziening van het GLB de middelen te verhogen die worden besteed aan plattelandsontwikkeling en bodembescherming.

Wat de bodemmonitoring betreft, zal de Commissie vóór juni 2004 wetgeving uitwerken betreffende een communautair informatie- en monitoringsysteem betreffende bodembedreigingen. Deze monitoring zal de grondslagen leggen voor toekomstige regelgevingsinitiatieven inzake bodembescherming en zal bijdragen tot de evaluatie en herziening van het bestaande beleid.

Laatste wijziging: 21.08.2006