Mechanisme voor koolstofgrenscorrectie

SAMENVATTING VAN:

Verordening (EU) 2023/956 tot instelling van een mechanisme voor koolstofgrenscorrectie

WAT IS HET DOEL VAN DE VERORDENING?

De verordening:

• stelt een mechanisme voor koolstofgrenscorrectie (CBAM) in om het risico van koolstoflekkage* te voorkomen voor bepaalde goederen met ingebedde broeikasgasemissies die in de Europese Unie (EU) worden ingevoerd;
• vormt een aanvulling op het EU-systeem voor de handel in emissierechten (EU-ETS, zie de samenvatting) door soortgelijke regels toe te passen op invoer die onder deze verordening valt;
• vervangt onderdelen van het bestaande systeem om weer te geven in hoeverre EU-ETS-emissierechten kosteloos worden toegewezen.

KERNPUNTEN

De verordening:

• is, tijdens de eerste overgangsfase, van toepassing op de volgende koolstofintensieve invoer:
  • cement, elektriciteit, meststoffen, ijzer en staal, aluminium en chemische stoffen (waterstof) (bijlage I bevat meer details);
• is niet van toepassing op invoer:
  • met weinig waarde of voor militair gebruik,
  • vanuit landen en gebieden waarop het EU-ETS van toepassing is, of die een overeenkomst met de EU hebben gesloten waarbij het EU-ETS volledig wordt gekoppeld aan het systeem voor de handel in emissierechten van dat land of dat gebied; momenteel zijn dit IJsland, Liechtenstein, Noorwegen en Zwitserland en de gebieden Büsingen, Ceuta, Heligoland, Livigno en Melilla (bijlage III),
  • van elektriciteit uit niet-EU-landen waarvan de binnenlandse elektriciteitsmarkt is geïntegreerd met die van de EU.

CBAM-aangevers

• Alleen een toegelaten CBAM-aangever, een importeur of indirecte douanevertegenwoordiger die deze status met succes heeft aangevraagd bij zijn nationale autoriteit, mag goederen invoeren die onder de verordening vallen in de definitieve periode die start vanaf 2026.
• CBAM-aanvragers moeten basisinformatie verstrekken zoals contactgegevens, de belangrijkste economische activiteit en een bewijs van naleving van de douane- en belastingregels in de voorgaande vijf jaar.
• De nationale autoriteiten van de EU-lidstaten houden een register van de toegelaten CBAM-aangevers bij.
• CBAM-aangevers dienen vanaf 2027 jaarlijks uiterlijk op 31 mei een aangifte in over de activiteiten van het voorgaande jaar met de volgende informatie:
  • de hoeveelheid van elke soort invoer;
  • de totale ingebedde emissies* in de goederen;
  • aantal CBAM-certificaten dat is ingeleverd;
  • kopieën van verschillende verificatieverslagen.

Emissies

• Bijlage IV zet uiteen hoe de ingebedde emissies van een goed moeten worden berekend.
• Bijlage II somt de goederen op waarvoor alleen rekening wordt gehouden met directe emissies: ijzer en staal, aluminium, chemische stoffen (waterstof).

CBAM-aangevers:

• houden gedurende 4 jaar een gedetailleerde administratie bij van de informatie die is gebruikt om de ingebedde emissies te berekenen (bijlage V bevat een lijst met vereisten);
• zien erop toe dat de totale ingebedde emissies die in hun aangifte worden ingediend, worden goedgekeurd door een geaccrediteerde verificateur;
• kunnen aanspraak maken op een vermindering van het aantal CBAM-certificaten dat zij verstrekken voor ingebedde emissies om rekening te houden met de koolstofprijs* die is betaald in het land van oorsprong.

Op verzoek van de exploitant van een installatie in een niet-EU-land registreert de Europese Commissie de benodigde informatie over die exploitant en zijn installaties in het CBAM-register.

Nationale autoriteiten

• De lidstaten wijzen nationale autoriteiten aan om de verordening ten uitvoer te leggen. Deze wisselen onderling essentiële of relevante informatie uit.
• Officiële verificateurs moeten voldoen aan de voorschriften van Uitvoeringsverordening (EU) 2018/2067 (zie de samenvatting) of goedgekeurd zijn door een nationale accreditatie-instantie.
• De Commissie:
  • helpt de nationale autoriteiten en coördineert hun werkzaamheden;
  • zet een gestandaardiseerde elektronische CBAM-registerdatabank op van toegelaten aangevers, die informatie bevat over hun CBAM-certificaten en andere relevante gegevens;
  • verricht risicogebaseerde controles met betrekking tot de informatie en transacties die in het register zijn geregistreerd;
  • toetst de CBAM-aangiftes om de verstrekte gegevens te controleren en stuurt haar bevindingen naar de relevante nationale autoriteit, die zijn eigen beoordeling kan uitvoeren en, op basis van de voorlopige berekening van de Commissie, kan vaststellen of meer CBAM-certificaten moeten worden ingeleverd;
  • houdt toezicht op handelspatronen om pogingen op te sporen om naleving van de verordening te omzeilen door bijvoorbeeld goederen enigszins te wijzigen zodat ze buiten het toepassingsgebied van de verordening vallen;
  • vergemakkelijkt de uitwisseling van informatie over frauduleus gedrag en de opgelegde sancties.
• Nationale douaneautoriteiten zorgen ervoor dat alleen een toegelaten CBAM-aangever goederen mag invoeren en relevante informatie aan de Commissie mag doorsturen.

CBAM-certificaten

De lidstaten verkopen CBAM-certificaten op een gemeenschappelijk centraal platform, dat door de Commissie wordt opgericht en beheerd, aan toegelaten CBAM-aangevers in hun land.

Informatie op het centrale platform over de verkoop, terugkoop en annulering van CBAM-certificaten wordt aan het einde van elke werkdag overgedragen aan het CBAM-register.

De Commissie:

• ziet erop toe dat aan elk certificaat een uniek identificatienummer wordt toegekend;
• berekent de wekelijkse prijs van CBAM-certificaten als het gemiddelde van de slotprijzen van EU-ETS-emissierechten op hun veilingplatform;
• annuleert jaarlijks op 1 juli zonder enige compensatie het overschot aan certificaten die een CBAM-aangever in bezit heeft en die in het jaar voorafgaand aan het vorige kalenderjaar zijn aangekocht.

Toegelaten CBAM-aangevers:

• leveren jaarlijks uiterlijk op 31 mei, te beginnen in 2027, het aantal certificaten in dat overeenstemt met de ingebedde emissies die ze het voorgaande jaar hebben opgegeven;
• wordt een boete opgelegd als zij niet het vereiste aantal certificaten inleveren;
• zien erop toe dat het aantal certificaten dat zij in het CBAM-register hebben aan het einde van elk kwartaal overeenstemt met ten minste 80 % van de ingebedde emissies in goederen die zij hebben ingevoerd sinds het begin van het kalenderjaar;
• kunnen uiterlijk op 30 juni van elk kalenderjaar verzoeken om via de lidstaten tot een derde van de certificaten die zij het voorgaande jaar hebben gekocht, aan de Commissie terug te verkopen tegen de oorspronkelijke prijs.

De Commissie:

• stelt uitvoeringshandelingen en gedelegeerde handelingen vast;
• dient de volgende verslagen in bij het Europees Parlement en de Raad van de Europese Unie:
  • ten minste één jaar voor het einde van de overgangsperiode (31 december 2025) over producten verderop in de waardeketen van de goederen in bijlage I die in de verordening kunnen worden opgenomen,
  • vóór het einde van de overgangsperiode, over de mogelijke uitbreiding van het toepassingsgebied van de verordening tot andere goederen waarbij een risico op koolstoflekkage bestaat, met name organische chemische stoffen en polymeren, tot andere inputmaterialen (precursoren), tot indirecte ingebedde emissies in de goederen in bijlage II en tot ingebedde emissies in het vervoer van de goederen,
  • vóór 1 januari 2028 en vervolgens om de twee jaar, over de toepassing van de verordening en de werking van het CBAM;
• voorziet in:
  • een uitvoeringsverordening waarin de rapportagevereisten tijdens de overgangsperiode en de emissieberekeningsmethode voor CBAM-goederen in detail worden beschreven,
  • richtsnoeren voor EU-importeurs en niet-EU-installaties over de praktische tenuitvoerlegging van de nieuwe regels,
  • online trainingsmateriaal, webinars, tutorials en sectorspecifieke informatiebladen om bedrijven te ondersteunen.

Overgangsperiode

• Deze loopt van 1 oktober 2023 tot en met 31 december 2025.
• Importeurs, of indirecte douanevertegenwoordigers, dienen vanaf 31 januari 2024 elk kwartaal een CBAM-verslag in bij de Commissie, zonder certificaten te hoeven kopen of in te leveren.

VANAF WANNEER IS DE VERORDENING VAN TOEPASSING?

De verordening is sinds 1 oktober 2023 van toepassing, maar sommige artikelen zijn vanaf 31 december 2024 van toepassing en andere artikelen vanaf 1 januari 2026.

ACHTERGROND

• Het CBAM is de baanbrekende maatregel van de EU om koolstoflekkage aan te pakken en een centrale pijler van haar Fit for 55-agenda. Het stelt de prijs van koolstof gelijk tussen binnenlandse producten en ingevoerde producten en heeft tot doel een schonere industriële productie in niet-EU-landen te stimuleren.
• De overgangsperiode wordt gebruikt als een leerperiode voor alle betrokken partijen (importeurs, producenten en overheden). De Commissie zal de gegevens over ingebedde emissies bestuderen om de methodologie voor de definitieve periode die in 2026 begint, te verfijnen.
• Zie voor meer informatie:
  • Mechanisme voor koolstofgrenscorrectie (Europese Commissie).

KERNBEGRIPPEN

BELANGRIJKSTE DOCUMENT

Verordening (EU) 2023/956 van het Europees Parlement en de Raad van 10 mei 2023 tot instelling van een mechanisme voor koolstofgrenscorrectie (PB L 130 van 16.5.2023, blz. 52-104).

GERELATEERDE DOCUMENTEN

Uitvoeringsverordening (EU) 2023/1773 van de Commissie van 17 augustus 2023 tot vaststelling van de uitvoeringsbepalingen voor Verordening (EU) 2023/956 van het Europees Parlement en de Raad wat betreft rapportageverplichtingen voor de toepassing van het mechanisme voor koolstofgrenscorrectie tijdens de overgangsperiode (PB L 228 van 15.9.2023, blz. 94-195).

Verordening (EU) 2021/1119 van het Europees Parlement en de Raad van 30 juni 2021 tot vaststelling van een kader voor de verwezenlijking van klimaatneutraliteit, en tot wijziging van Verordening (EG) nr. 401/2009 en Verordening (EU) 2018/1999 (“Europese klimaatwet”) (PB L 243 van 9.7.2021, blz. 1-17).

Gedelegeerd Besluit (EU) 2019/708 van de Commissie van 15 februari 2019 tot aanvulling van Richtlijn 2003/87/EG van het Europees Parlement en de Raad wat betreft de vaststelling van bedrijfstakken en deeltakken die worden geacht een koolstofweglekrisico te lopen voor de periode 2021-2030 (PB L 120 van 8.5.2019, blz. 20-26).

Verordening (EU) 2018/841 van het Europees Parlement en de Raad van 30 mei 2018 inzake de opname van broeikasgasemissies en -verwijderingen door landgebruik, verandering in landgebruik en bosbouw in het klimaat- en energiekader 2030, en tot wijziging van Verordening (EU) nr. 525/2013 en Besluit nr. 529/2013/EU (PB L 156 van 19.6.2018, blz. 1-25).

Achtereenvolgende wijzigingen aan Verordening (EU) 2018/841 werden in de basistekst opgenomen. Deze geconsolideerde versie is enkel van documentaire waarde.

Verordening (EU) 2018/842 van het Europees Parlement en de Raad van 30 mei 2018 betreffende bindende jaarlijkse broeikasgasemissiereducties door de lidstaten van 2021 tot en met 2030 teneinde bij te dragen aan klimaatmaatregelen om aan de toezeggingen uit hoofde van de Overeenkomst van Parijs te voldoen, en tot wijziging van Verordening (EU) nr. 525/2013 (PB L 156 van 19.6.2018, blz. 26-42).

Zie de geconsolideerde versie.

Uitvoeringsverordening (EU) 2018/2067 van de Commissie van 19 december 2018 inzake de verificatie van gegevens en de accreditatie van verificateurs krachtens Richtlijn 2003/87/EG van het Europees Parlement en de Raad (PB L 334 van 31.12.2018, blz. 94-134).

Zie de geconsolideerde versie.

Verordening (EU) nr. 952/2013 van het Europees Parlement en de Raad van 9 oktober 2013 tot vaststelling van het douanewetboek van de Unie (herschikking) (PB L 269 van 10.10.2013, blz. 1-101)

Zie de geconsolideerde versie.

Richtlijn 2003/87/EG van het Europees Parlement en de Raad van 13 oktober 2003 tot vaststelling van een regeling voor de handel in broeikasgasemissierechten binnen de Gemeenschap en tot wijziging van Richtlijn 96/61/EG van de Raad (PB L 275 van 25.10.2003, blz. 32-46).

Zie de geconsolideerde versie.

Laatste bijwerking 06.02.2024