Invoer van cultuurgoederen

SAMENVATTING VAN:

Verordening (EU) 2019/880 betreffende het binnenbrengen en de invoer van cultuurgoederen

WAT IS HET DOEL VAN DE VERORDENING?

• Met de verordening worden de voorwaarden vastgesteld voor het binnenbrengen van cultuurgoederen, en de voorwaarden en procedures voor de invoer daarvan, om het cultureel erfgoed van de mensheid te beschermen en de illegale handel in cultuurgoederen te voorkomen, met name wanneer dergelijke handel kan bijdragen tot de financiering van terrorisme.
• De verordening voorziet in een systeem van invoervergunningen voor de meest bedreigde cultuurgoederen en van importeursverklaringen voor andere categorieën cultuurgoederen. De verordening is niet van toepassing op cultuurgoederen die zijn vervaardigd of ontdekt in het douanegebied van de Europese Unie (EU) en die onder Richtlijn 2014/60/EU vallen (zie samenvatting).

KERNPUNTEN

Cultuurgoederen worden gedefinieerd als ieder voorwerp dat van belang is voor de archeologie, de prehistorie, de geschiedenis, de letterkunde, de kunst of de wetenschap en dat onder een van de categorieën uit deel A van de bijlage bij de verordening valt.

Verboden goederen

De verordening verbiedt het binnenbrengen in de EU van de in deel A van de bijlage vermelde cultuurgoederen, indien deze op onrechtmatige wijze zijn verwijderd uit de landen waar zij zijn vervaardigd of ontdekt (de algemene verbodsbepaling).

Invoervergunningen en importeursverklaringen

• Voor de invoer (d.w.z. het in het vrije verkeer brengen op de interne markt of plaatsing onder bijzondere douaneregelingen anders dan douanevervoer) van de in deel B van de bijlage genoemde cultuurgoederen, zijnde archeologische voorwerpen of delen van monumenten die ten minste 250 jaar oud zijn, is een door de betrokken EU-lidstaat afgegeven invoervergunning vereist, ongeacht de waarde van deze objecten.
• Voor de in deel C van de bijlage vermelde cultuurgoederen (zoals zoölogische of botanische collecties, munten, etnografische voorwerpen, schilderijen, beeldhouwwerken, manuscripten en boeken) die ouder zijn dan 200 jaar en die een waarde hebben van meer dan 18 000 euro, moet door de importeur een importeursverklaring worden ingediend bij de douane. Een dergelijke importeursverklaring bestaat uit een verklaring dat de goederen op rechtmatige wijze uit het niet-EU-land zijn uitgevoerd en een gestandaardiseerd document waarin de cultuurgoederen in kwestie worden beschreven.
• De aanvragen voor een invoervergunning door marktdeelnemers bij de bevoegde autoriteiten en van importeursverklaringen bij de douane moeten worden ingediend via een gecentraliseerd elektronisch systeem, d.w.z. dat de formaliteiten vóór de fysieke aankomst van de goederen online kunnen worden afgehandeld.
• De invoervergunning of de importeursverklaring moet op het moment van de indiening van de douaneaangifte worden verstrekt aan de douaneautoriteiten. Indien cultuurgoederen onder de regeling vrije zones worden geplaatst, moet de houder van de goederen de invoervergunning of de importeursverklaring overleggen op het moment van het aanbrengen van de goederen.

Uitzonderingen

De verordening voorziet in de volgende vrijstellingen van de verplichting om een invoervergunning te verkrijgen of een importeursverklaring in te dienen:

• cultuurgoederen die met het oog op behoud en/of tentoonstelling tijdelijk worden ingevoerd door onderwijs-, wetenschaps- of onderzoeksinstellingen of door musea;
• cultuurgoederen die niet zijn vervaardigd of ontdekt in het douanegebied van de EU, maar die als EU-goederen zijn uitgevoerd, indien het terugkerende goederen zijn in de zin van artikel 203 van Verordening (EU) nr. 952/2013 (het douanewetboek van de Unie);
• cultuurgoederen die op het punt staan vernietigd te worden en die door een buitenlandse overheidsinstantie naar een overheidsinstantie van een EU-lidstaat worden gestuurd om daar te worden bewaard;
• cultuurgoederen die tijdelijk worden ingevoerd om te koop te worden aangeboden op kunstbeurzen, waarvoor normaliter een invoervergunning vereist is, kunnen in plaats daarvan onder de regeling tijdelijke invoer worden geplaatst met alleen een importeursverklaring. Als deze cultuurgoederen worden verkocht en na de kunstbeurs in de EU blijven, moet er echter een invoervergunning voor worden verkregen.

Verantwoordelijkheden van de Europese Commissie

• De opslag en de uitwisseling van gegevens tussen de nationale autoriteiten van de EU-lidstaten, vooral betreffende invoervergunningen en importeursverklaringen, worden verricht door middel van een gecentraliseerd elektronisch systeem dat door de Commissie wordt opgezet en beheerd.
• In samenwerking met EU-lidstaten kan de Commissie ook opleidingen en activiteiten organiseren inzake capaciteitsopbouw voor niet-EU-landen.

Sancties

EU-lidstaten moeten alle nodige maatregelen treffen om ervoor te zorgen dat de verordening naar behoren wordt uitgevoerd en moeten doeltreffende, evenredige en afschrikkende sancties op inbreuken vaststellen en toepassen.

Uitvoering

Uitvoeringsverordening (EU) 2021/1079 van de Commissie van 24 juni 2021 bevat nadere uitvoeringsvoorschriften voor enkele bepalingen van Verordening (EU) 2019/880 en met name voor de in artikel 3 van die verordening vastgestelde vrijstelling van documentatievereisten; voor het formaat, het sjabloon, de bewijsstukken, de procedureregels en het gebruik van de invoervergunning en de importeursverklaring; de regelingen voor de invoering, de werking en het onderhoud van het elektronische systeem (het “ICG-systeem”) en de nadere regels betreffende de indiening, verwerking, opslag en uitwisseling van gegevens tussen de autoriteiten van de lidstaten door middel van dat systeem.

VANAF WANNEER IS DE VERORDENING VAN TOEPASSING?

De verordening is sinds 27 juni 2019 van toepassing. Het algemene verbod is sinds 28 december 2020 van toepassing. De verplichting om een invoervergunning of een importeursverklaring in te dienen, wordt van toepassing wanneer het gecentraliseerde elektronische systeem voor de opslag en de uitwisseling van gegevens tussen EU-autoriteiten operationeel wordt, of uiterlijk vanaf 28 juni 2025.

ACHTERGROND

Zie voor meer informatie:

• Cultuurgoederen (Europese Commissie).

BELANGRIJKSTE DOCUMENT

Verordening (EU) 2019/880 van het Europees Parlement en de Raad van 17 april 2019 betreffende het binnenbrengen en de invoer van cultuurgoederen (PB L 151, 7.6.2019, blz. 1–14)

GERELATEERDE DOCUMENTEN

Richtlijn (EU) 2017/541 van het Europees Parlement en de Raad van 15 maart 2017 inzake terrorismebestrijding en ter vervanging van Kaderbesluit 2002/475/JBZ van de Raad en tot wijziging van Besluit 2005/671/JBZ van de Raad (PB L 88, 31.3.2017, blz. 6–21)

Verordening (EG) nr. 116/2009 van de Raad van 18 december 2008 betreffende de uitvoer van cultuurgoederen (Gecodificeerde versie) (PB L 39 van 10.2.2009, blz. 1–7)

Laatste bijwerking 23.09.2021