Aanbeveling voor een

AANBEVELING VAN DE RAAD

over het nationale hervormingsprogramma 2020 van Tsjechië en met een advies van de Raad over het convergentieprogramma 2020 van Tsjechië

DE RAAD VAN DE EUROPESE UNIE,

Gezien het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie, en met name artikel 121, lid 2, en artikel 148, lid 4,

Gezien Verordening (EG) nr. 1466/97 van de Raad van 7 juli 1997 over versterking van het toezicht op begrotingssituaties en het toezicht op en de coördinatie van het economisch beleid 1 , en met name artikel 9, lid 2,

Gezien de aanbeveling van de Europese Commissie,

Gezien de resoluties van het Europees Parlement,

Gezien de conclusies van de Europese Raad,

Gezien het advies van het Comité voor de werkgelegenheid,

Gezien het advies van het Economisch en Financieel Comité,

Gezien het advies van het Comité voor sociale bescherming,

Gezien het advies van het Comité voor de economische politiek,

Overwegende hetgeen volgt:

(1)Op 17 december 2019 heeft de Commissie haar goedkeuring gehecht aan de jaarlijkse strategie voor duurzame groei en daarmee de aanzet gegeven tot het Europees Semester 2020 voor coördinatie van het economisch beleid. Daarbij is terdege rekening gehouden met de op 17 november 2017 door het Europees Parlement, de Raad en de Commissie geproclameerde Europese pijler van sociale rechten. Op 17 december 2019 heeft de Commissie op grond van Verordening (EU) nr. 1176/2011 ook het waarschuwingsmechanismeverslag aangenomen, waarin zij Tsjechië niet heeft genoemd als een van de lidstaten die aan een diepgaande evaluatie zouden worden onderworpen.

(2)Op 26 februari 2020 is het landverslag 2020 voor Tsjechië 2 gepubliceerd. Daarin werd de vooruitgang beoordeeld die Tsjechië bij de tenuitvoerlegging van de op 9 juli 2019 door de Raad vastgestelde landspecifieke aanbevelingen heeft gemaakt 3 , alsmede het gevolg dat is gegeven aan de aanbevelingen die in de jaren voordien werden goedgekeurd, en de vooruitgang die Tsjechië in de richting van zijn nationale Europa 2020-doelstellingen heeft geboekt.

(3)Op 11 maart 2020 heeft de Wereldgezondheidsorganisatie de uitbraak van COVID-19 officieel uitgeroepen tot een wereldwijde pandemie. Deze pandemie vormt een ernstige bedreiging voor de volksgezondheid en treft burgers, bedrijven en economieën. Zij zet de nationale gezondheidsstelsels onder zware druk, verstoort de mondiale toeleveringsketens, veroorzaakt volatiliteit op de financiële markten en sterke schommelingen in de consumentenvraag, en heeft negatieve gevolgen voor meerdere sectoren. Zij vormt een bedreiging voor de banen en het inkomen van mensen en voor ondernemingen. De pandemie heeft geleid tot een grote economische schok die nu al ernstige gevolgen heeft in de Europese Unie. Op 13 maart 2020 heeft de Commissie een mededeling 4 aangenomen waarin wordt opgeroepen tot een gecoördineerde economische aanpak van de crisis door alle actoren op nationaal en Unieniveau.

(4)Meerdere lidstaten hebben een noodtoestand uitgeroepen of noodmaatregelen getroffen. Elke noodmaatregel moet strikt proportioneel, noodzakelijk en beperkt in de tijd zijn, en moet overeenstemmen met de Europese en internationale normen. Ze moeten onderworpen zijn aan democratisch toezicht en onafhankelijke rechterlijke controle.

(5)Op 20 maart 2020 heeft de Commissie een mededeling aangenomen over de activering van de algemene ontsnappingsclausule van het stabiliteits- en groeipact 5 . De clausule, die in artikel 5, lid 1, artikel 6, lid 3, artikel 9, lid 1, en artikel 10, lid 3, van Verordening (EG) nr. 1466/97 en artikel 3, lid 5, en artikel 5, lid 2, van Verordening (EG) nr. 1467/97 is neergelegd, vergemakkelijkt de coördinatie van het begrotingsbeleid in tijden van ernstige economische neergang. In haar mededeling heeft de Commissie de Raad haar standpunt meegedeeld dat, gezien de verwachte ernstige economische neergang ten gevolge van de COVID-19-uitbraak, de huidige omstandigheden de activering van de clausule toelaten. Op 23 maart 2020 stemden de ministers van Financiën van de lidstaten in met de beoordeling van de Commissie. De activering van de algemene ontsnappingsclausule maakt het mogelijk tijdelijk af te wijken van het aanpassingstraject in de richting van de begrotingsdoelstelling op middellange termijn, op voorwaarde dat daardoor de houdbaarheid van de begroting op middellange termijn niet in gevaar komt. Voor het correctieve deel kan de Raad, op aanbeveling van de Commissie, ook besluiten een herzien begrotingstraject vast te stellen. De algemene ontsnappingsclausule schorst de procedures van het stabiliteits- en groeipact niet. De clausule staat lidstaten toe af te wijken van de budgettaire verplichtingen die normaliter van toepassing zijn en stelt de Commissie en de Raad in staat om de nodige maatregelen op het gebied van beleidscoördinatie binnen het kader van het pact te nemen.

(6)Er is voortdurende actie nodig om de verspreiding van de pandemie te beperken en te beheersen, om de veerkracht van de nationale gezondheidsstelsels te versterken, om de sociaal-economische gevolgen te verzachten door middel van ondersteunende maatregelen voor bedrijven en huishoudens en om te zorgen voor adequate gezondheids- en veiligheidsomstandigheden op de werkplek met het oog op de hervatting van de economische activiteit. De Unie moet ten volle gebruik maken van de verschillende instrumenten waarover zij beschikt om de lidstaten op deze gebieden te ondersteunen. Tegelijkertijd moeten de lidstaten en de Unie samenwerken om de maatregelen voor te bereiden die nodig zijn voor een terugkeer naar een normale werking van onze samenlevingen en economieën en naar duurzame groei, waarin zij onder meer de groene transitie en de digitale transformatie moeten integreren, net als de lessen die uit de crisis worden getrokken.

(7)De COVID-19-crisis toont aan hoe flexibel de eengemaakte markt zich kan aanpassen aan buitengewone omstandigheden. Om een vlotte en soepele overgang naar de herstelfase en het vrije verkeer van goederen, diensten en werknemers te waarborgen, moeten uitzonderlijke maatregelen die de werking van de eengemaakte markt belemmeren, worden geschrapt zodra zij niet langer onmisbaar zijn. De huidige crisis toont aan dat er behoefte is aan crisisparaatheidsplannen in de gezondheidssector, met inbegrip van met name verbeterde aankoopstrategieën, gediversifieerde toeleveringsketens en strategische reserves van essentiële goederen Dat zijn cruciale elementen voor de ontwikkeling van uitgebreidere crisisparaatheidsplannen.

(8)De wetgever van de Unie heeft de desbetreffende wetgevingskaders 6 reeds gewijzigd om de lidstaten in staat te stellen om alle ongebruikte middelen uit de Europese structuur- en investeringsfondsen te benutten, zodat zij de uitzonderlijke gevolgen van de COVID-19-pandemie kunnen aanpakken. Deze wijzigingen leiden tot meer flexibiliteit en vereenvoudigde en gestroomlijnde procedures. Om de druk op de kasstroom te verlichten kunnen lidstaten in het boekjaar 2020-2021 ook gebruikmaken van een medefinancieringspercentage van 100 % uit de begroting van de Unie. Tsjechië wordt aangemoedigd ten volle gebruik te maken van deze mogelijkheden om bijstand te bieden aan de mensen en sectoren die het zwaarst door de problemen zijn getroffen.

(9)Als gevolg van de uiteenlopende specialisatiepatronen zullen de sociaal-economische gevolgen van de pandemie waarschijnlijk ongelijk verdeeld zijn over de regio’s. De huidige situatie houdt dus een aanzienlijk risico in dat de regionale en territoriale ongelijkheden binnen Tsjechië groter worden, of dat op subregionaal niveau nieuwe territoriale ongelijkheden ontstaan, waardoor ook de reeds vastgestelde tendens dat de ongelijkheden tussen de regioʼs Karlovarský en Ústecký en de rest van het land groter worden, nog verergert. De huidige situatie gaat ook gepaard met het gevaar dat het convergentieproces tussen de lidstaten tijdelijk uiteenvalt, hetgeen gerichte beleidsacties noodzakelijk maakt.

(10)Op 7 mei 2020 heeft Tsjechië zijn nationale hervormingsprogramma 2020 en op 30 april 2020 zijn convergentieprogramma 2020 ingediend. Om met de onderlinge verbanden tussen beide programma’s rekening te houden, zijn deze tegelijkertijd geëvalueerd.

(11)Tsjechië valt momenteel onder het preventieve deel van het stabiliteits- en groeipact.

(12)In haar convergentieprogramma 2020 voorziet de regering dat het nominale saldo zal verslechteren van een overschot van 0,3 % van het bruto binnenlands product (bbp) in 2019 tot een tekort van 5,1 % van het bbp in 2020. Het tekort zou dalen tot 4,1 % van het bbp in 2021. Na in 2019 te zijn gedaald tot 30,8 % van het bbp, zal de overheidsschuldquote volgens het convergentieprogramma 2020 naar verwachting in 2020 oplopen tot 37 % van het bbp. De macro-economische en budgettaire vooruitzichten worden beïnvloed door de grote onzekerheid in verband met de COVID-19-pandemie.

(13)Als reactie op de COVID-19-pandemie en als onderdeel van een gecoördineerde Unie-aanpak heeft Tsjechië begrotingsmaatregelen vastgesteld om de capaciteit van het gezondheidsstelsel te vergroten, de pandemie in te dammen en bijstand te verlenen aan personen en sectoren die bijzonder getroffen zijn. Volgens het convergentieprogramma 2020 bedragen deze begrotingsmaatregelen 4 % van het bbp. De maatregelen omvatten compenserende fiscale kortingen en kwijtschelding van sociale en ziekteverzekeringsverplichtingen gedurende zes maanden voor de zelfstandigen (1 % van het bbp), een regeling voor werktijdverkorting (1 % van het bbp), kwijtschelding van de in juni 2020 verschuldigde voorafbetalingen voor de personenbelasting en de vennootschapsbelasting (0,8 % van het bbp) en gezondheidsgerelateerde maatregelen (0,7 % van het bbp). Daarnaast heeft Tsjechië maatregelen aangekondigd die, ook al hebben zij geen onmiddellijke rechtstreekse gevolgen voor de begroting, toch zullen bijdragen tot de ondersteuning van de liquiditeit van ondernemingen. Het gaat vooral om garantieregelingen om leningen te verstrekken aan kmoʼs en grote ondernemingen. In het convergentieprogramma worden de voorwaardelijke verplichtingen met betrekking tot die nieuwe maatregelen echter niet becijferd. De meeste maatregelen die aan het programma ten grondslag liggen, waren ook opgenomen in de voorjaarsprognoses 2020 van de Commissie. Enkele maatregelen die niet konden worden becijferd of tot na de afsluitdatum werden verlengd, konden niet worden opgenomen. Over het algemeen zijn de door Tsjechië genomen maatregelen in overeenstemming met de richtsnoeren van de mededeling van de Commissie over een gecoördineerde economische respons op de COVID-19-uitbraak. De volledige uitvoering van deze maatregelen, gevolgd door een heroriëntering van het begrotingsbeleid naar het tot stand brengen van prudente begrotingssituaties als de economische omstandigheden dat toelaten, zal bijdragen tot het behoud van budgettaire houdbaarheid op middellange termijn.

(14)Op basis van de voorjaarsprognoses 2020 van de Commissie bij ongewijzigd beleid wordt het overheidssaldo van Tsjechië geraamd op -6,7 % van het bbp in 2020 en -4,0 % in 2021. Verwacht wordt dat de overheidsschuldquote in 2020 en 2021 onder 60 % van het bbp zal blijven.

(15)Op 20 mei 2020 heeft de Commissie een overeenkomstig artikel 126, lid 3, VWEU opgesteld verslag uitgebracht omdat Tsjechië voorziet dat de tekortdrempel van 3 % van het bbp in 2020 zal worden overschreden. Al bij al lijkt de analyse erop te wijzen dat het tekortcriterium zoals omschreven in het Verdrag en in Verordening (EG) nr. 1467/1997 niet vervuld is.

(16)Tsjechië heeft tussen 12 maart 2020 en 17 mei 2020 de noodtoestand uitgeroepen om de impact van de COVID-19-pandemie in te dammen: scholen werden gesloten, evenementen en de exploitatie van winkels werden beperkt, en bijeenkomsten van mensen werden zeer aanzienlijk ingeperkt. Tussen 15 maart 2020 en 17 mei 2020 werden ook de landgrenzen gedeeltelijk gesloten. Dit was belemmerend voor Tsjechen die in het buitenland gaan werken en voor buitenlanders die in Tsjechië komen werken; er ontstonden lokale flessenhalzen op de arbeidsmarkt, met name in de industrie en in de seizoensarbeid, en essentiële toeleveringsketens werden getroffen. Om huishoudens en bedrijven door de crisis te helpen, kondigde de regering een pakket stimuleringsmaatregelen aan, bestaande uit directe steunmaatregelen en overheidsgaranties. Hoewel dit tijdelijke hulp kan bieden, wordt nog altijd verwacht dat de economie in 2020 zwaar zal worden getroffen, aangezien de buitenlandse vraag daalt en de lockdownmaatregelen de economische activiteit verstoren. Het reële bbp zal in 2021 naar verwachting geleidelijk herstellen, maar het is onwaarschijnlijk dat het zich in de prognoseperiode zal herstellen tot de waarden van 2019. De impact voor sectoren als vervoer, horeca en toerisme zal naar verwachting aanzienlijk zijn. De werkloosheid zal stijgen, maar dit zal worden opgevangen door een voordien krappe arbeidsmarkt, het pakket stimuleringsmaatregelen en het geringe aandeel van tijdelijke contracten. Om liquiditeitssteun te waarborgen, hebben de autoriteiten een aantal regelingen voor overheidsgaranties voor ondernemingen van alle omvang opgezet. Er is ook een uitstel voor de aflossing van consumentenkredieten en hypotheekleningen voor een periode van drie of zes maanden voor huishoudens en bedrijven die door de crisis zijn getroffen. Bij het ontwerpen en uitvoeren van deze maatregelen moet rekening worden gehouden met de veerkracht van de banksector. De Tsjechische Nationale Bank heeft ook diverse maatregelen genomen om de impact van de crisis voor de financiële sector op te vangen.

(17)Vroege gezondheidsmaatregelen om COVID-19 in te dammen hebben geholpen om de verspreiding van het virus in Tsjechië te vertragen. Er zijn maatregelen genomen om de levering van medische uitrusting te verbeteren en de nodige infrastructuur te garanderen en aldus het gezondheidsstelsel voor te bereiden om aan de toegenomen vraag te kunnen voldoen. De gezondheidstoestand van de Tsjechische bevolking is de afgelopen jaren aanzienlijk verbeterd en komt dichter bij het EU-gemiddelde. Er zijn echter aanzienlijke regionale verschillen in levensverwachting, die deels worden bepaald door sociaal-economische en gedragsfactoren. Het algemene niveau van zelfgerapporteerde onvervulde behoeften aan medische zorg behoort tot de laagste in de EU, maar wat betreft de verdeling van middelen en personeel voor de gezondheidszorg, die onder toenemende druk staat, zijn er nog steeds regionale ongelijkheden. Een aanzienlijk deel van de gezondheidswerkers zal naar verwachting de komende jaren met pensioen gaan. Om de impact van COVID-19 te verzachten, zullen de veerkracht en de crisisparaatheid van het gezondheidsstelsel moeten worden verbeterd, terwijl gelijke toegang tot betere eerstelijnszorg en geïntegreerde zorg moeten worden bevorderd om vermijdbare ziekenhuisopnames terug te dringen. Dit kan ook leiden tot betere preventie en verlichting van andere aandoeningen. De e-gezondheidsoplossingen zijn nog steeds beperkt, ondanks het bestaan van een nationale strategie voor e-gezondheidszorg voor de periode 2016-2020.

(18)In 2019 en begin 2020 bleef de Tsjechische arbeidsmarkt robuust, met positieve uitkomsten voor de meeste indicatoren. De arbeidsparticipatie bleef stijgen en de werkloosheid daalde tot het laagste peil ooit. Volgens de prognoses van de Commissie zal het werkloosheidspeil naar verwachting stijgen tot 5,0 % in 2020 en licht dalen tot 4,2 % in 2021. De regering reageerde snel op de COVID-19-uitbraak met tal van maatregelen ter bescherming van het inkomen en de werkgelegenheid, met bijzondere focus op ondernemingen en zelfstandigen. Sommige kwetsbare groepen op de arbeidsmarkt (werknemers met kortlopende contracten en uitzendkrachten) worden echter niet volledig beschermd door de voorgestelde mitigerende maatregelen. Vooral vrouwen met aanzienlijke zorgtaken zijn wellicht hard getroffen door de sluiting van kinderopvang en scholen tijdens de lockdown. Als investeringen in kinderopvang en langdurige zorg in combinatie met flexibele werkregelingen, zoals telewerk, worden bevorderd, zou de overgang van de crisis soepeler moeten verlopen. Meer gerichte actieve arbeidsmarktmaatregelen en het aanleren van vaardigheden, in overleg met de sociale partners, zijn zowel voor het behoud van werknemers als voor de overstap naar een andere baan bevorderlijk. Bewustmakingsacties van de openbare diensten voor arbeidsvoorziening kunnen ook een succesvolle terugkeer op de arbeidsmarkt vergemakkelijken, met name voor kwetsbare groepen. Een vlottere en snellere toegang tot sociale bescherming zou helpen om armoedevallen en huisuitzettingen te voorkomen. De onderwijsresultaten worden nog altijd sterk beïnvloed door sociaal-economische ongelijkheden en geringe investeringen. Door gelijke toegang tot inclusief en hoogwaardig onderwijs en dito opleiding, ook via digitale kanalen, kan het vaardigheidsniveau worden verbeterd en digitaal leren worden uitgebreid. Het bevorderen van digitale vaardigheden, onder meer door ondersteuning en permanente opleiding voor leerkrachten en opleiders, is van bijzonder groot belang. De overheidsuitgaven per student op alle onderwijsniveaus blijven relatief laag. De tekorten aan gekwalificeerde leerkrachten maken duidelijk dat het beroep aantrekkelijker moet worden gemaakt, met name voor getalenteerde jonge mensen.

(19)Tsjechië behoort tot de landen die hard zouden kunnen worden getroffen door technologische veranderingen en waar op dit gebied aanzienlijk moet worden geïnvesteerd. De digitale transformatie moet, onder meer in de industrie en de dienstensectoren, worden ondersteund met gerichte investeringen in slimme oplossingen en vaardigheden. Het streefdoel voor volledige vastebreedbanddekking is bereikt, maar mobiele breedband blijft relatief duur. Vooral kwetsbare groepen en structureel zwakke regio’s met een groter risico op isolement zouden door vertragingen bij de ontwikkeling van de infrastructuur kunnen worden getroffen. Dit kan ook negatieve gevolgen hebben voor de monitoring en de bestrijding van de epidemie. Om in te spelen op behoeften op het gebied van connectiviteit moet er worden geïnvesteerd in netwerken met een zeer hoge capaciteit, vaste en mobiele, en in passende, op de vraagzijde gerichte maatregelen. Om dit te bereiken is het van essentieel belang dat 5G-spectrum tijdig wordt toegewezen onder voorspelbare voorwaarden die bevorderlijk zijn voor investeringen. Supersnelle breedbanddiensten worden maar in beperkte mate benut: de vraag is laag ten gevolge van verschillende variabelen zoals de abonnementsprijs en de koopkracht, de leeftijd en de opleiding van de bevolking. De autoriteiten hebben zich verbonden tot de ontwikkeling en integratie van nieuwe digitale technologieën, maar dit wordt belemmerd doordat de vaardigheidsniveaus aanhoudend laag blijven. De autoriteiten hebben zich verbonden tot het aanmoedigen van op kunstmatige intelligentie gebaseerde oplossingen, maar Tsjechië blijft nog altijd achter bij de lidstaten die vooroplopen qua onderzoeks- en octrooiactiviteiten op dit gebied.

(20)Om het economisch herstel te bevorderen, zal het van belang zijn om mature publieke investeringsprojecten te vervroegen en particuliere investeringen te bevorderen, onder meer door relevante hervormingen. In het Tsjechische nationale energie- en klimaatplan wordt melding gemaakt van belangrijke investeringsbehoeften om de klimaat- en energietransitie en klimaatneutraliteit met succes te realiseren. Dit is met name het geval voor de bevordering van hernieuwbare energiebronnen, energie-efficiëntie, infrastructuur en delen van het transmissiesysteem. De gevolgen van de klimaatverandering zijn reeds zichtbaar in de vorm van droogte en overstromingen, met aanzienlijke economische verliezen tot gevolg. Luchtverontreiniging is ook een hardnekkig probleem. Tegelijkertijd zijn de milieuheffingen zeer laag. Steenkool blijft de energiesector domineren en blijft een belangrijke motor van de economische activiteit in drie Tsjechische regio’s. De geringe ontwikkelingscapaciteit van de projectontwikkelaars en de beperkte adviesondersteuning door de autoriteiten blijven een belangrijk knelpunt voor het ontwikkelen van een robuuste pijplijn van projecten om in deze regioʼs de klimaat- en de digitale transitie te realiseren. Globaal gezien wordt verwacht dat de uitstap uit steenkool aanzienlijke sociaal-economische gevolgen zal hebben en er lijkt tot dusver weinig animo te bestaan voor investeringen in emissievrije en -arme technologieën. De productie van hernieuwbare energie ligt onder het EU-gemiddelde. De sector ontbeert financiële prikkels en een passend juridisch en institutioneel kader om de verdere ontwikkeling ervan te ondersteunen. Er lijkt ook weinig bekendheid te zijn gegeven aan de ruimere voordelen van energie-efficiëntie. De overstap naar elektromobiliteit verloopt vrij traag en het wegvervoer is een van de grootste verbruikers van energie aan het worden. De vervoersbelastingen zijn laag en zijn niet op de CO2-emissies gebaseerd. De oplaadinfrastructuur voor elektrische voertuigen staat nog in de kinderschoenen. De prestaties op het gebied van afvalbeheer blijven gematigd ten opzichte van de ambitieuzere doelstellingen. Er is geen omvattende strategie voor de ontwikkeling van het circulariteitspotentieel van de economie. De programmering van het fonds voor een rechtvaardige transitie voor de periode 2021-2027 zou Tsjechië kunnen helpen bij een aantal uitdagingen van de transitie naar een klimaatneutrale economie, met name op de gebieden die in bijlage D bij het landverslag 7 worden vermeld. Zo zou Tsjechië optimaal gebruik kunnen maken van dat fonds.

(21)De toegang tot conventionele financiering ligt boven het EU-gemiddelde, maar risicofinanciering is minder ontwikkeld. De financiering voor binnenlandse ondernemingen met een hoog risico, vooral in de conceptfase en in de latere ontwikkelingsfase, blijft schaars. Hoewel een aantal succesvolle innovatieve initiatieven op de markt zijn gebracht, blijft financiering door middel van durf- en aandelenkapitaal zeer laag. Onderzoek en innovatie in Tsjechië worden gehinderd door het feit dat er systeemhervormingen nodig zijn. Hoewel de particuliere investeringen in onderzoek en ontwikkeling (O&O) gestaag groeien, investeren voornamelijk grote ondernemingen die in buitenlandse handen zijn, aanzienlijk meer in immateriële activa als O&O dan kleine en middelgrote binnenlandse ondernemingen. De medium- en high-techindustrie heeft te kampen met tekorten aan vaardigheden omdat er weinig gediplomeerden op het gebied van wetenschap, technologie, engineering en wiskunde (STEM) zijn en de opleiding van de gediplomeerden ontoereikend is. Tegelijkertijd blijft de bevordering en ondersteuning van ondernemerschap laag, wat een rem zet op de productiviteitsgroei. Doordat de onderzoekssector sterk versnipperd is, wordt de financiering van O&O te dun uitgesmeerd. Publiek-private samenwerking wordt gehinderd door de huidige praktijken voor de beoordeling van de loopbaan van onderzoekers. Nauwere samenwerking tussen de academische wereld en het bedrijfsleven, met name via spin-offs, zou technologieoverdracht en de verspreiding van innovatie kunnen versnellen.

(22)De COVID-19-lockdownmaatregelen hebben de toeleveringsketens onder druk gezet en veel bedrijven waren niet in staat om te functioneren, terwijl zij ook geen liquiditeitsreserves hadden. De automobielsector en de dienstensectoren zijn het zwaarst getroffen. De markttoezichtactiviteiten zijn over te veel autoriteiten verspreid en de samenwerking en coördinatie verlopen niet optimaal. Voor de officiële regelingen voor het verstrekken van overheidsgaranties aan bedrijven overtroffen de aanvragen snel het beschikbare bedrag. Er is ruimte voor betere coördinatie en snellere processen om de steun tot bij de ondernemingen te brengen. Volgens sommige belanghebbenden zijn de maatregelen die de autoriteiten hebben genomen om de impact van de COVID-19-crisis te verzachten, bureaucratisch en vinden ze maar traag ingang in de reële economie. Er is ruimte voor een betere analyse van de gegevens die nodig is om snel en met kennis van zaken optimale beslissingen te kunnen nemen over gerichte strategieën en maatregelen voor het economisch herstel. In het algemeen worden de snel veranderende wetgeving en complexe administratieve procedures door het bedrijfsleven beschouwd als belemmeringen voor investeringen. De administratieve rompslomp om licenties en vergunningen te verkrijgen, is vooral voor startende ondernemingen problematisch. De lange en zware procedures voor het verkrijgen van een bouwvergunning is een belangrijke hinderpaal. Er is kritiek op de voorgestelde nieuwe bouwwetgeving. Tsjechië behoort tot de minst geavanceerde lidstaten wat betreft het gebruik van digitale overheidsdiensten. Het aantal gebruikers van e-overheid blijft ver onder het EU-gemiddelde. Het land is zijn e-overheidsplan aan het uitvoeren. Sinds 2020 heeft het land een nieuwe “digitale grondwet” die het recht verleent om uiterlijk vanaf 2025 bijna alle overheidsdiensten elektronisch te ontvangen. Toch biedt slechts ongeveer 10 % van de gemeenten onlineoplossingen. Het parlement bespreekt momenteel een wijziging van het belastingwetboek die tot doel heeft de digitalisering van het belastingstelsel te verbeteren, aangezien het percentage elektronische aangiften voor bepaalde belastingen vrij laag blijft.

(23)Terwijl de huidige aanbevelingen gericht zijn op het aanpakken van de sociaal-economische gevolgen van de pandemie en het bevorderen van het economisch herstel, hadden de landspecifieke aanbevelingen 2019 die de Raad op 9 juli 2019 heeft aangenomen, ook betrekking op hervormingen die essentieel zijn om uitdagingen op middellange tot lange termijn aan te pakken. Deze aanbevelingen zijn nog steeds relevant en zullen gedurende de jaarlijkse cyclus van het Europees semester gemonitord blijven worden. Dat geldt ook voor aanbevelingen betreffende investeringsgerelateerd economisch beleid. Met die aanbevelingen moet rekening worden gehouden bij de strategische programmering van de financiering van het cohesiebeleid na 2020, ook wat betreft de maatregelen ter verzachting van de huidige crisis en de exitstrategieën.

(24)De prestaties van de overheidssector van Tsjechië en de doeltreffendheid van de overheid scoren lager dan het EU-gemiddelde. Volgens internationale indicatoren presteert het land relatief goed op het vlak van toegang tot overheidsinformatie op het gebied van beleidsvorming. Het presteert minder goed op het vlak van het professionalisme van het ambtenarenapparaat, de transparantie van de overheid en de strijd tegen corruptie. Een betere strategische planning en interministeriële coördinatie, en minder versnippering van de lokale overheden, zouden de efficiëntie van het openbaar bestuur ten goede komen. Het kader voor overheidsopdrachten is verbeterd, maar kan nog verder worden verfijnd. Corruptie blijft, ondanks lichte verbeteringen, een probleem voor ondernemingen en kan de economische activiteit verder belemmeren. Verscheidene corruptiebestrijdingsmaatregelen, zoals de voorstellen inzake lobbying of inzake de bescherming van klokkenluiders, zijn nog altijd niet goedgekeurd.

(25)Het Europees semester biedt het kader voor de voortdurende coördinatie van het economisch en werkgelegenheidsbeleid in de Unie, dat kan bijdragen tot een duurzame economie. De lidstaten hebben in hun nationale hervormingsprogramma’s 2020 de stand van zaken opgemaakt over de voortgang bij de uitvoering van de duurzameontwikkelingsdoelen van de Verenigde Naties (SDG’s). Door onderstaande aanbevelingen volledig uit te voeren zal Tsjechië bijdragen aan de vooruitgang in de richting van de SDG’s en aan de gemeenschappelijke inspanning om in de Unie te komen tot concurrerende duurzaamheid.