MEDEDELING VAN DE COMMISSIE

RICHTSNOEREN

EU-regeling voor de handel binnen de EU in en de wederuitvoer van ivoor

(2017/C 154/06)

Het doel van deze richtsnoeren is om een interpretatie te geven van Verordening (EG) nr. 338/97 van de Raad (1), waarin EU-lidstaten wordt aanbevolen om i) de (weder)uitvoer van artikelen van onbewerkt ivoor op te schorten en ii) toe te zien op een strikte interpretatie van de bepalingen in EU-wetgeving die de handel binnen de EU in ivoor en de (weder)uitvoer van bewerkt ivoor toestaan.

1.   Achtergrond en rechtvaardiging

i)   De internationale en EU-wetgeving ten aanzien van de handel in ivoor

Zowel de Afrikaanse olifant Loxodonta africana als de Aziatische olifant Elephas maximus is opgenomen in de aanhangsels bij de Overeenkomst inzake de internationale handel in bedreigde in het wild levende dier- en plantensoorten (Cites), die ondertekend is door 183 partijen, waaronder de EU en alle lidstaten van de EU. Op grond van de huidige Cites-regeling is de internationale handel in ivoor (2) verboden, met strikt beperkte ontheffingen (met name voor artikelen die verworven zijn voordat de bepalingen van Cites op ivoor van toepassing werden). De Cites-overeenkomst is niet van toepassing op binnenlandse handel in ivoor.

De Cites-overeenkomst wordt in de EU ten uitvoer gelegd via Verordening (EG) nr. 338/97 en daarmee samenhangende verordeningen van de Commissie (EU-verordeningen inzake de handel in wilde dieren en planten). In het geval van olifantenivoor (alsook voor andere soorten die zijn vermeld in bijlage A bij Verordening (EG) nr. 338/97) heeft de EU daarnaast maatregelen aangenomen die strenger zijn dan de bepalingen van Cites.

Bijgevolg is de handel in ivoor in de EU streng gereguleerd via de EU-verordeningen inzake de handel in wilde dieren en planten en is de commerciële handel in ivoor naar, in en uit de EU over het algemeen niet toegestaan.

Handel binnen de EU in en wederuitvoer van ivoor voor commerciële doeleinden is alleen toegestaan onder de volgende voorwaarden:

ii)   De internationale context: een toename van de olifantenstroperij en ivoorhandel veroorzaakt door een groeiende vraag vanuit Azië

De laatste jaren heeft de olifantenstroperij een zeer hoog niveau bereikt. Naar verluidt zijn sinds 2011 jaarlijks 20 000 tot 30 000 Afrikaanse olifanten gedood (5). Dit heeft geleid tot een wijdverbreide terugval van de populatie Afrikaanse olifanten, waardoor het tussen 1990 en halverwege de jaren 2000 waargenomen herstel van de soort gevaar loopt.

Tegelijk met deze aanzienlijke toename van de stroperij van Afrikaanse olifanten is ook de illegale handel in ivoor gestegen, onder invloed van de gestaag toenemende vraag naar ivoor op Aziatische markten. Volgens het Elephant Trade Information System (ETIS) (6) werd tussen 2010 en 2015 jaarlijks circa 39 ton onbewerkt ivoor in beslag genomen en is de hoeveelheid in beslag genomen bewerkt ivoor in de loop der jaren gestegen, met een gemiddelde van ca. 5,6 ton per jaar (7). Dit grootschalige ivoortransport geeft aan dat transnationale georganiseerde criminele netwerken steeds meer betrokken raken bij de illegale handel in ivoor.

Als antwoord op deze toename van de olifantenstroperij en ivoorhandel is de internationale gemeenschap talrijke verbintenissen aangegaan, via resoluties aangenomen door de Algemene Vergadering van de Verenigde Naties en op verschillende conferenties op hoog niveau.

Op de zeventiende Conferentie der Partijen van de Cites-overeenkomst (Cites CoP17) in oktober 2016 is een aantal nieuwe maatregelen overeengekomen die tot doel hebben de handhaving van de regels tegen olifantenstroperij en ivoorhandel te versterken, de vraag naar illegaal ivoor te verlagen en het onderzoek naar de wettigheid van het ivoor op de binnenlandse markten te intensiveren.

Cites-resolutie 10.10 (Rev. CoP17) betreffende de handel in olifantenspecimens spoort de partijen aan om uitvoerige interne wettelijke, regulerende en handhavingsmaatregelen in te stellen voor de ivoorhandel/binnenlandse markten. Deze resolutie beveelt tevens aan dat „alle partijen en niet-partijen in wier jurisdictie een legale binnenlandse markt voor ivoor bestaat die bijdraagt tot stroperij of illegale handel, met spoed alle noodzakelijke wettelijke, regelgevende en handhavingsmaatregelen nemen om hun binnenlandse markten af te sluiten voor de commerciële handel in onbewerkt en bewerkt ivoor”, en erkent dat „voor sommige artikelen beperkte ontheffing kan worden verleend; ontheffingen mogen niet bijdragen aan stroperij of illegale handel”.

iii)   Een groeiende legale handel in ivoor vanuit de EU naar Azië

De commerciële wederuitvoer van onbewerkt en bewerkt ivoor uit de EU overeenkomstig Verordening (EG) nr. 338/97 („legale wederuitvoer”) is in de laatste jaren aanzienlijk toegenomen, met een duidelijke opwaartse trend in de wederuitvoer van ivoor naar Oost-Azië (zie kader 1).

iv)   EU-initiatieven ter bestrijding van de illegale handel in wilde dieren en planten binnen de EU

De mededeling inzake een actieplan van de EU tegen de handel in wilde dieren en planten (8) nodigt de EU en haar lidstaten uit om een uitgebreide strategie tegen de handel in wilde planten en dieren te implementeren. Deze mededeling voorziet (onder maatregel 2 „De handel in ivoor in en vanuit de EU verder aan banden leggen”) dat de Europese Commissie richtsnoeren moet geven „voor een uniforme interpretatie van de EU-regels met als doel de uitvoer van ruw ivoor uit de tijd vóór de overeenkomst te staken en te waarborgen dat alleen legale oude ivoren voorwerpen in de EU worden verhandeld” tegen eind 2016.

In zijn conclusies over deze mededeling in juni 2016 spoorde de Raad van de Europese Unie lidstaten aan „geen uitvoer- of wederuitvoerdocumenten af te geven voor ruw ivoor uit de tijd voor de overeenkomst op basis van EU-richtsnoeren en verdere maatregelen te overwegen om de commerciële handel in ivoor van olifanten tot staan te brengen”.

De onderhavige richtsnoeren zijn ontwikkeld om aan deze oproep gehoor te geven.

De groeiende vraag naar ivoor uit Azië is een van de belangrijkste oorzaken van het huidige hoge peil van de olifantenstroperij en de illegale handel in ivoor. Middels deze richtsnoeren draagt de EU eraan bij die vraag te beperken en ondersteunt zij de inspanningen van belangrijke doelmarkten voor producten van wilde dieren, zoals China, dat in 2016 specifieke maatregelen heeft aangenomen om de invoer van ivoorartikelen op zijn grondgebied te beperken en heeft aangekondigd de binnenlandse markt voor ivoor tegen eind 2017 geleidelijk op te heffen. Deze richtsnoeren hebben ook ten doel dat ivoor van illegale herkomst niet in of vanuit de EU wordt verhandeld en dat legale handel in ivoor niet als dekmantel gebruikt kan worden voor illegaal ivoor.

Deze richtsnoeren behandelen eerst de wederuitvoer van ivoor vanuit de EU (hoofdstuk 3) en vervolgens de handel binnen de EU in ivoor (hoofdstuk 4).

2.   Status van het document

Deze richtsnoeren zijn besproken en ontwikkeld in samenwerking met de vertegenwoordigers van de lidstaten die bijeenkomen in de „deskundigengroep van de bevoegde administratieve Cites-instanties”.

Dit bericht is bedoeld om burgers, bedrijven en nationale overheden te helpen Verordening (EG) nr. 338/97 en de bijbehorende uitvoeringsverordeningen toe te passen. Deze richtsnoeren zijn geen vervanging, aanvulling of wijziging van de verordening van de Raad en de daarbij behorende uitvoeringsverordeningen; voorts mogen zij niet afzonderlijk worden beschouwd, maar moeten zij worden gebruikt in samenhang met deze wetgeving. Alleen het Hof van Justitie van de Europese Unie heeft de bevoegdheid om een bindende interpretatie van het Unierecht te geven.

Het document wordt door de Commissie elektronisch gepubliceerd en kan door de lidstaten gepubliceerd worden.

Het document wordt in de tweede helft van 2019 herzien door de Commissie, in overleg met de „deskundigengroep van de bevoegde administratieve Cites-instanties”. De Commissie en de lidstaten zullen echter vooral aandacht besteden aan kwesties omtrent de binnenlandse handel in ivoor en de wederuitvoer van bewerkt ivoor uit de EU om te kunnen bepalen of de onderhavige richtsnoeren op deze punten moeten worden gewijzigd voor het tweede semester van 2019.

3.   Richtsnoeren voor de interpretatie van EU-regels voor de wederuitvoer van ivoor

i)   Richtsnoeren voor de uitvoer van onbewerkt ivoor

De regels voor de wederuitvoer van onbewerkte ivoorspecimens (9) die zijn verworven voor de datum waarop Cites erop van toepassing werd, zijn neergelegd in artikel 5 van Verordening (EG) nr. 338/97.

Krachtens artikel 5, lid 2, onder d), van Verordening (EG) nr. 338/97 dienen de administratieve instanties, wanneer zij aanvragen voor wederuitvoer van onbewerkt ivoor beoordelen, „de zekerheid verkregen [te hebben] dat er geen andere argumenten in verband met de instandhouding van de soort pleiten tegen afgifte van de uitvoervergunning”.

Deze bepalingen moeten worden geïnterpreteerd in het licht van de omstandigheden die in hoofdstuk 1 zijn beschreven, alsook in het licht van de specifieke aspecten die van toepassing zijn op de internationale handel in onbewerkt ivoor. Onbewerkt ivoor vormt het grootste aandeel van het ivoor dat wereldwijd in de illegale internationale handel wordt aangeboden. Dit wordt gestaafd door de gegevens die gemeld zijn door de Cites-partijen bij ETIS, waaruit blijkt dat het in beslag genomen onbewerkt ivoor het overgrote deel uitmaakt van het ivoor dat wereldwijd in beslag genomen is. Onbewerkt ivoor bestaat voornamelijk uit slagtanden die moeilijk van elkaar te onderscheiden zijn. Het risico dat de legale wederuitvoer van onbewerkt ivoor wordt gebruikt als dekmantel voor de illegale handel in illegaal onbewerkt ivoor, is groter dan voor bewerkt ivoor, in weerwil van het feit dat legale slagtanden alleen verhandeld mogen worden als zij gemerkt zijn.

Opschorting van de wederuitvoer van onbewerkt ivoor uit de EU waarborgt dat slagtanden van legale herkomst niet vermengd worden met illegaal ivoor en helpt bestemmingslanden bij de tenuitvoerlegging van hun maatregelen ter beperking van de vraag naar ivoor, die een belangrijke stap zijn bij het aanpakken van de illegale handel in ivoor en de huidige piek in de olifantenstroperij.

De Commissie beveelt de lidstaten aan om, in de huidige omstandigheden, in het licht van het voorzorgsbeginsel en tenzij doorslaggevend wetenschappelijk bewijs van het tegendeel wordt geleverd, te overwegen dat er ernstige factoren in verband met het behoud van olifantensoorten bestaan die de afgifte van wederuitvoercertificaten verhinderen.

Bijgevolg beveelt de Commissie lidstaten overeenkomstig Verordening (EG) nr. 338/97 aan om, als tijdelijke maatregel en met ingang van 1 juli 2017, geen wederuitvoercertificaten af te geven voor onbewerkt ivoor, behalve in bijzondere gevallen waarin de administratieve instantie van de betrokken lidstaat ervan overtuigd is dat het artikel:

In deze bijzondere gevallen wordt de administratieve instanties aangeraden de in dit document uiteengezette richtsnoeren te volgen met betrekking tot de verkrijging van geschikt bewijs voor de legale herkomst van de specimens (bijlage I bij dit document), het aanbrengen van merktekens (bijlage II) en, voor zover van toepassing, afstemming met andere lidstaten en derde landen (punt iii)).

ii)   Richtsnoeren voor de wederuitvoer van bewerkt ivoor

In tegenstelling tot onbewerkt ivoor omvat „bewerkt ivoor” veel verschillende soorten specimens. Hieronder vallen artikelen die al decennialang legaal in omloop zijn (bijvoorbeeld muziekinstrumenten of antiek), en het is niet duidelijk of een volledige staking van de wederuitvoer van deze artikelen een merkbare invloed heeft op de internationale illegale handel in ivoor. Met het oog op de toename in de wederuitvoer van bewerkt ivoor vanuit de EU in de laatste jaren is het echter nodig om het toezicht op de tenuitvoerlegging van de huidige regels aan te scherpen.

In alle gevallen moeten EU-lidstaten de aanvragen voor wederuitvoer van bewerkt ivoor zeer streng toetsen om te waarborgen dat zij de desbetreffende documenten alleen afgeven wanneer voldaan is aan de voorwaarden in de EU-wetgeving die de rechtmatige herkomst van het ivoor garanderen. Om uitvoer van ivoorartikelen die niet aan de vereiste voorwaarden voldoen te vermijden, wordt aanbevolen de voorwaarden voor afgifte van die wederuitvoercertificaten strikt te interpreteren.

Om de voorwaarden waaronder die handel kan worden toegestaan, vast te stellen, wordt EU-lidstaten aanbevolen de richtsnoeren voor „bewijs ter staving van rechtmatige verwerving” uit bijlage I bij dit document en voor het „aanbrengen van merktekens, registratie en overige vereisten voor afgifte van certificaten” uit bijlage II toe te passen.

Voor de aanvrager van het wederuitvoercertificaat is het vooral belangrijk om aan te tonen dat de specimens verkregen zijn voor de datum waarop Cites op de betrokken artikelen van toepassing werd. Als dat bewijs niet door de aanvrager kan worden geleverd, mag er geen certificaat worden afgegeven.

Indien het wordt afgegeven, moet het certificaat het betrokken artikel met voldoende bijzonderheden beschrijven zodat het certificaat alleen voor het betrokken specimen kan worden gebruikt. Bovendien, en mits dat wettelijk toelaatbaar is, kunnen lidstaten overwegen de identiteit van de aanvrager en, indien mogelijk, van de koper te achterhalen, te verifiëren en vast te leggen (bijvoorbeeld door een kopie van hun identiteitsdocumenten te bewaren).

iii)   Afstemming met en tussen lidstaten van de EU en derde landen

Wanneer regionale/lokale administratieve Cites-instanties verantwoordelijk zijn voor de uitgifte van Cites-documentatie, wordt lidstaten aanbevolen te waarborgen dat de regionale autoriteiten aan de centrale administratieve Cites-instantie verslag uitbrengen van alle ingediende aanvragen voor wederuitvoercertificaten en/of intra-EU-certificaten. Op deze wijze kunnen de rechtmatige verkrijging en consistentie naar behoren gecoördineerd worden getoetst bij de beoordeling van aanvragen. Dit zou ondersteund kunnen worden met de instelling van nationale databases om relevante informatie te bewaren.

Wanneer een door een EU-lidstaat afgegeven intra-EU-certificaat in het kader van de aanvraag van een wederuitvoercertificaat wordt voorgesteld als bewijs van rechtmatige verkrijging, moet de EU-lidstaat die het intra-EU-certificaat heeft uitgegeven, worden geraadpleegd omtrent de geldigheid daarvan. Dit moet gelden voor alle aanvragen in verband met ivoor, maar vooral in het geval van onbewerkte artikelen.

Daarnaast kunnen aanvullende beperkingen/controles van toepassing zijn in verband met de wederuitvoer naar bepaalde landen/gebieden die strengere binnenlandse maatregelen voor de handel in ivoor hebben ingevoerd, zoals het vasteland van China, de SAR Hongkong en de Verenigde Staten van Amerika (VS). Alvorens een wederuitvoercertificaat voor ivoor af te geven, dient de betrokken lidstaat de Cites-autoriteiten van het bestemmingsland in te lichten zodat het bestemmingsland kan toetsen of de invoer van dat specimen voldoet aan de geldende regelgeving.

4.   Richtsnoeren voor de tenuitvoerlegging van EU-wetgeving voor ivoorhandel binnen de EU

Om aanvragen van certificaten voor ivoorhandel binnen de EU te beoordelen en de bepalingen van EU-wetgeving betreffende handel binnen de EU in „bewerkte specimens” van ivoor te interpreteren, krijgen EU-lidstaten het advies zich te houden aan onderstaande richtsnoeren, die berusten op huidige best practices in EU-lidstaten.

Sinds het Cites-besluit van 1989 om de internationale ivoorhandel uit te bannen, is de vraag naar ivoor in Europa aanzienlijk afgenomen. EU-lidstaten zijn volgens Cites niet aangemerkt als belangrijke doelmarkten voor ivoor van illegale herkomst. De meeste ivoorhandel binnen de EU betreft antiek. Er hebben echter gevallen van illegale handel in ivoorartikelen binnen de EU plaatsgevonden. De lidstaten hanteren tevens verschillende methoden bij het afhandelen van aanvragen van certificaten voor commercieel gebruik van ivoorspecimens binnen de EU en met betrekking tot de handel binnen de EU in „bewerkte specimens” van ivoor. De EU heeft de verantwoordelijkheid om erop toe te zien dat het commercieel gebruik van ivoor in de EU strikt gecontroleerd en gereguleerd wordt, in overeenstemming met Cites-resolutie 10.10 (Rev. CoP17) en Verordening (EG) nr. 338/97. In het kader van aanvragen voor handel binnen de EU in ivoor, en om de rechtmatigheid van handel binnen de EU in „bewerkte specimens” te verifiëren, is daarom verhoogde waakzaamheid en extra toezicht op handel binnen de EU in ivoren artikelen nodig.

In deze context, en met het oog op de verschillende regelingen die op elk van deze gevallen van toepassing zijn, wordt lidstaten aanbevolen onderstaande specifieke richtsnoeren te volgen voor elk van de volgende gevallen:

i)   Richtsnoeren voor de handel binnen de EU in ivoorartikelen

Handel binnen de EU in specimens van bijlage A is doorgaans verboden krachtens artikel 8, lid 1, van Verordening (EG) nr. 338/97. Artikel 8, lid 3, geeft lidstaten het recht om van dit verbod af te wijken als wordt voldaan aan bepaalde voorwaarden (vermeld onder a) t.e.m. h)). Uit het gebruik van de term „mogen” in artikel 8, lid 3, blijkt echter dat lidstaten niet verplicht zijn een certificaat voor handel binnen de EU te verlenen wanneer die voorwaarden zijn vervuld (tenzij anders wordt vereist door Unierecht, zoals bij toepassing van het proportionaliteitsbeginsel). Bij het nemen van een besluit over het al dan niet toekennen van een certificaat moet de autoriteit haar discretionaire bevoegdheden op passende wijze gebruiken.

De consequentie daarvan is dat artikel 8, lid 3, niet zodanig geïnterpreteerd mag worden dat het aanvragers recht geeft op een certificaat voor handel binnen de EU, zelfs wanneer een van de voorwaarden zoals vastgelegd onder a) t.e.m. h) is vervuld. Bovendien is artikel 8, lid 3, onderworpen aan het voorzorgsbeginsel en berust de bewijslast ter staving van de rechtmatigheid en de consistentie met de doelstellingen van Verordening (EG) nr. 338/97 van een transactie bijgevolg bij de aanvrager.

In geval van een aanvraag voor commercieel gebruik van ivoor binnen de EU krachtens artikel 8, lid 3, is een lidstaat krachtens Unierecht gerechtigd om de toekenning van een certificaat te weigeren, zelfs wanneer een van de voorwaarden bepaald onder a) t.e.m. h) is vervuld, mits die weigering verenigbaar is met het proportionaliteitsbeginsel (dat wil zeggen dat de weigering passend is om wilde dier- of plantensoorten te beschermen of het behoud van die soorten te waarborgen, en de weigering niet verder gaat dan wat noodzakelijk is om dat doel te bereiken). De Commissie en de deskundigengroep van de bevoegde administratieve Cites-instanties zijn van mening dat dit het geval is wanneer de rechtmatigheid en de consistentie met de doelstellingen van Verordening (EG) nr. 338/97 niet doorslaggevend door de aanvrager zijn bewezen.

Lidstaten hebben de verantwoordelijkheid om de uitgifte van certificaten die illegale activiteiten kunnen faciliteren, te voorkomen en dienen die aanvragen voor handel binnen de EU dan ook zodanig te behandelen dat dit risico zo veel mogelijk wordt beperkt. Lidstaten wordt aanbevolen de aanvragen voor intra-EU-certificaten zo streng mogelijk te toetsen en de voorwaarden voor afgifte van die certificaten strikt toe te passen, vooral voor onbewerkt ivoor.

Daartoe krijgen EU-lidstaten de aanbeveling om de richtsnoeren voor „bewijs ter staving van rechtmatige verwerving” uit bijlage I bij dit document en voor het „aanbrengen van merktekens, registratie en overige vereisten voor afgifte van certificaten” uit bijlage II toe te passen.

Een cruciaal onderdeel van artikel 8, lid 3, onder a), (dat wil zeggen specimens „verkregen of […] binnengebracht voordat de bepalingen betreffende de soorten als genoemd in bijlage I bij de overeenkomst of in bijlage C1 bij Verordening (EEG) nr. 3626/82 of in bijlage A bij de onderhavige verordening, van toepassing werden op die specimens”) is dat een aanvrager die een intra-EU-certificaat aanvraagt, moet aantonen dat de specimens zijn verworven of in de EU zijn binnengebracht vóór 18 januari 1990 in geval van de Afrikaanse olifant en 1 juli 1975 in geval van de Aziatische olifant. Als dat bewijs niet door de aanvrager kan worden geleverd, mag er geen certificaat worden afgegeven.

Indien het wordt afgegeven, moet het certificaat het betrokken artikel voldoende gedetailleerd beschrijven zodat duidelijk is dat het certificaat alleen voor het betrokken specimen kan worden gebruikt. Dit is met name van belang voor onbewerkt ivoor, dat doorgaans minder identificatiekenmerken heeft. Bovendien, en mits dat wettelijk (10) toelaatbaar is, kunnen lidstaten overwegen de identiteit van de aanvrager en van de koper te achterhalen, te verifiëren en vast te leggen (bijvoorbeeld door een kopie van hun identiteitsdocumenten te bewaren). Er kan tevens een specifieke voorwaarde voor handel binnen de EU in onbewerkt ivoor worden vastgelegd die de verkoper verplicht de autoriteiten in te lichten over de identiteit van de koper.

Wanneer aanvragen voor ivoorhandel binnen de EU worden ingediend op grond van artikel 8, lid 3, onder c), worden lidstaten eraan herinnerd dat de invoer van ivoor (als persoonlijke bezittingen, met name jachttrofeeën) alleen mogelijk is om niet-commerciële redenen en dat aan de eigenaren van dat ivoor dus binnen de Unie geen certificaat met commercieel oogmerk toegekend mag worden krachtens artikel 8, lid 3, onder c).

ii)   Specifieke richtsnoeren voor handel binnen de EU in „bewerkte specimens” van ivoor

De EU-verordening bevat specifieke bepalingen voor de handel binnen de EU in „meer dan 50 jaar geleden verkregen bewerkte specimens”, die in artikel 2, onder w), van Verordening (EG) nr. 338/97 zijn omschreven als „specimens die meer dan 50 jaar vóór de inwerkingtreding van deze verordening, dat wil zeggen vóór 3 maart 1947, ter vervaardiging van juwelen, decoratie, kunstvoorwerpen, gebruiksvoorwerpen of muziekinstrumenten zijn gebracht in een toestand die grondig verschilt van hun natuurlijke ruwe staat en waarvan ten genoegen van de administratieve instantie van de betrokken lidstaat is aangetoond dat zij onder die voorwaarden zijn verworven. Dergelijke specimens gelden enkel als bewerkt indien zij duidelijk passen in een van de genoemde categorieën en indien zij de beoogde functie kunnen vervullen zonder dat daarvoor nog snijwerk, bewerking of verdere afwerking nodig zijn”. „Bewerkte specimens”, zoals omschreven in de EU-verordeningen inzake de handel in wilde dieren en planten, worden ook vaak „antiek” genoemd. Het is echter belangrijk om aan te tekenen dat antiek dat verworven is vóór 1947, maar dat in hoofdzaak niet in een staat anders dan de natuurlijke staat gebracht is, niet als „bewerkte specimens” aangemerkt kan worden op grond van Verordening (EG) nr. 338/97.

Het commercieel gebruik van „bewerkte specimens” in de EU valt onder artikel 8, lid 3, onder b), van Verordening (EG) nr. 338/97 en artikel 62, lid 3, van Verordening (EG) nr. 865/2006 van de Commissie. Als een artikel voldoet aan de voorwaarden van artikel 2, onder w), van de Verordening van de Raad om te worden beschouwd als bewerkt specimen, is er geen certificaat voor commercieel gebruik in de EU nodig.

Om te waarborgen dat alle lidstaten van de EU de definitie van een „bewerkt specimen” op dezelfde wijze interpreteren, heeft de Europese Commissie in samenwerking met de EU-lidstaten interne richtsnoeren voor dit onderwerp ontwikkeld (11). Deze richtsnoeren, die niet alleen op ivoor van toepassing zijn, behandelen aspecten zoals aanvaardbaar bewijs dat het artikel vóór 3 maart 1947 is verworven, typische voorbeelden van artikelen die voldoen aan de definitie „in een toestand zijn gebracht die grondig verschilt van hun natuurlijke ruwe staat” en de categorieën „juwelen”, „decoratie” enz., en de renovatie en „herbewerking” van specimens.

Over het geheel genomen wordt aanbevolen dat de lidstaten de definitie van bewerkte specimens strikt interpreteren volgens onderstaande stappen:

Hoewel intra-EU-certificaten niet vereist zijn voor commerciële handel in „bewerkte specimens” in de EU, wordt lidstaten bovendien aanbevolen toezicht te houden op hun binnenlandse markten voor antiek ivoor, daaronder begrepen regelmatige controles om te kijken of handelaren bewijs hebben voor de leeftijd en/of herkomst van het aangeboden antiek ivoor, en te overwegen handelaren te verplichten de leeftijd en herkomst van antieke ivoorartikelen die zij te koop aanbieden, op te geven, zowel bij verkoop online als bij verkoop in fysieke winkels/kramen.

Ten slotte dient vermeld te worden dat voor de wederuitvoer van „bewerkte specimens” uit de EU een wederuitvoercertificaat afgegeven moet worden in overeenstemming met artikel 5, lid 6, punt i), van Verordening (EG) nr. 338/97. Het wordt aanbevolen dat de lidstaten de richtsnoeren van hoofdstuk 3, punt ii), gebruiken om aanvragen van wederuitvoercertificaten voor deze artikelen te beoordelen.

(1)  Verordening (EG) nr. 338/97 van de Raad van 9 december 1996 inzake de bescherming van in het wild levende dier- en plantensoorten door controle op het desbetreffende handelsverkeer (PB L 61 van 3.3.1997, blz. 1).

(2)  Met ivoor wordt in deze richtsnoeren uitsluitend ivoor van olifanten bedoeld.

(3)  Krachtens artikel 8, lid 3, onder a), van Verordening (EG) nr. 338/97.

(4)  Zie artikel 5, lid 6, punt ii), van Verordening (EG) nr. 338/97. De Cites-overeenkomst is van toepassing op de Afrikaanse olifant vanaf 26 februari 1976, toen de soort door Ghana in aanhangsel III werd opgenomen; de Aziatische olifant is op 1 juli 1975 opgenomen in aanhangsel I bij Cites.

(5)  Nellemann, C., Henriksen, R., Raxter, P., Ash, N., Mrema, E. (Eds) (2014). The Environmental Crime Crisis — Threats to Sustainable Development from Illegal Exploitation and Trade in Wildlife and Forest Resources. Een Rapid Response Assessment van UNEP (United Nations Environment Programme) en GRID-Arendal, Nairobi en Arendal.

(6)  Het Elephant Trade Information System (ETIS) werd ingesteld door Cites-resolutie Conf. 10.10 (Rev. CoP17) ten aanzien van de handel in olifantenspecimens, met onder meer als doel om „i) niveaus en trends en wijzigingen in niveaus en trends van illegale olifantendoding en ivoorhandel te meten en vast te leggen”. ETIS produceert voorafgaand aan elke Cites-conferentie der partijen een uitgebreid rapport over de wereldwijde inbeslagnemingen van ivoor. De recentste rapporten, die in 2016 zijn opgesteld voor Cites CoP17, zijn hier beschikbaar:

https://cites.org/sites/default/files/eng/cop/17/WorkingDocs/E-CoP17-57-06-R1.pdf

https://cites.org/sites/default/files/eng/cop/17/WorkingDocs/E-CoP17-57-06-R1-Add.pdf

(7)  Voor 50 % van de ETIS-registraties hebben de Cites-partijen het gewicht van het in beslag genomen ivoor niet opgegeven.

(8)  http://eur-lex.europa.eu/legal-content/NL/TXT/PDF/?uri=CELEX:52016DC0087&from=EN

(9)  EU-lidstaten wordt aangeraden de definitie van „onbewerkt ivoor” te gebruiken uit Cites-Resolutie Conf. 10.10 (Rev. CoP17), volgens welke:

(10)  In het bijzonder wetgeving voor de bescherming van persoonsgegevens.

(11)  Zie C(2017) 3108.