[pic] | COMMISSIE VAN DE EUROPESE GEMEENSCHAPPEN |

Brussel, 26.10.2006

COM(2006) 648 definitief

MEDEDELING VAN DE COMMISSIE AAN DE RAAD EN HET EUROPEES PARLEMENT

De Europese Unie, Hongkong en Macau: mogelijkheden tot samenwerking 2007-2013

Samenvatting

De betrekkingen tussen de Europese Unie en de Speciale Administratieve Regio's (SAR) Hongkong en Macau hebben zich verder ontwikkeld sedert de terugkeur van beide gebieden onder Chinees bestuur.

De EU is sterk gebaat bij het voortbestaan van de autonomie en vrijheden die beide SAR's genieten en ondersteunt snelle en aanzienlijke vooruitgang op weg naar algemeen kiesrecht. De Commissie heeft jaarverslagen opgesteld over de constitutionele, politieke, economische, bilaterale en handelsontwikkelingen in beide SAR's en zal dit blijven doen.

De relaties tussen de EU en beide SAR's zijn in de eerste plaats praktisch en op wederzijds belang gebaseerd. Er is een aanzienlijke en toenemende samenwerking, zowel direct als indirect, aangezien Hongkong en Macau nog steeds een platform zijn voor nauwere samenwerking met het Chinees vasteland.

De EU moet blijven voortbouwen op de sterke basis van de bestaande samenwerking en dialoog. Op regelmatige tijdstippen moet een gestructureerde dialoog plaatsvinden tussen de Commissie en de SAR Hongkong over de aangelegenheden waarvoor de SAR bevoegd is en de jaarlijkse vergaderingen van het Gemengd Comité tussen de Commissie en de SAR Macau moeten worden voortgezet.

Nadat een akkoord over een nieuw financieringsinstrument voor geïndustrialiseerde landen is bereikt, moet een herziening plaatsvinden van de samenwerking tussen beide partijen en moet hiervoor een nieuwe agenda worden opgesteld. In deze mededeling worden een aantal ambitieuze doelstellingen vastgesteld om een betere samenwerking op zeven cruciale terreinen tot stand te brengen: handel en douane, financiën, interpersoonlijke contacten (inclusief academische wereld), transport, milieu, gezondheid en voedselveiligheid.

DE EUROPESE UNIE, HONGKONG EN MACAU: MOGELIJKHEDEN TOT SAMENWERKING 2007-2013

Het beleid van de Commissie ten opzichte van de SAR Hongkong werd uiteengezet in een mededeling van de Commissie aan de Europese Raad van 1997. In deze mededeling, die werd opgesteld in het kader van de overdracht aan China van de soevereiniteit over Hongkong, werd de nadruk gelegd op het belang van een soepele tenuitvoerlegging van het beginsel "één land, twee systemen" en werd bepaald hoe de EU kon bijdragen tot de politieke en economische ontwikkeling van Hongkong. Sedertdien heeft de Commissie jaarverslagen opgesteld over de ontwikkelingen in de SAR Hongkong, zoals laatstelijk het achtste jaarverslag over de ontwikkelingen in 2005. Voorts voerde de Commissie met de Hongkongse regering een beleidsdialoog, in het bijzonder met betrekking tot het economisch en handelsbeleid, sloot zij belangrijke bilaterale akkoorden af over aangelegenheden zoals douanesamenwerking en de overname van illegale immigranten. En wanneer dit nodig was, legde de Commissie een verklaring af over de politieke ontwikkelingen in Hong Kong.

Het beleid ten aanzien van de Speciale Administratieve Regio Macau werd uitgestippeld in een mededeling aan de Europese Raad van 1999. De Commissie heeft jaarverslagen opgesteld over de ontwikkelingen in de SAR Macau en deelgenomen aan de jaarlijkse vergaderingen van het Gemengde Comité met de autoriteiten van de SAR.

Sedert de terugkeer van beide gebieden onder Chinees bestuur hebben zich aanzienlijke ontwikkelingen voorgedaan op het vlak van de betrekkingen die de Europese Unie met zowel Hongkong als Macau onderhoudt. Tijdens zijn bezoek aan Macau en Hongkong op 18 juli 2005 waren de voorzitter van de Commissie, de heer Barroso, en de regeringsleiders ("chief executives") van beide SAR's het erover eens dat de Europese Commissie op terreinen van wederzijds belang ernaar dient te streven de samenwerking met beide SAR's verder te ontwikkelen, te verbreden en te verdiepen. In deze mededeling wordt derhalve een evaluatie gemaakt van de huidige betrekkingen en worden een aantal aanbevelingen gedaan met het oog op de verbetering en verdieping van de samenwerking tussen de EU en beide SAR's.

1. POLITIEKE EN CONSTITUTIONELE ONTWIKKELINGEN

Sedert de overdracht aan China van de soevereiniteit over Hongkong en Macau worden beide SAR's bestuurd overeenkomstig het beginsel van "één land, twee systemen", dat voor elk van beide SAR"s in een afzonderlijke basiswet in detail is omschreven.

In het algemeen wordt het beginsel van "één land, twee systemen" nageleefd en werkt het goed voor de bevolking van Hongkong en Macau. De EU ondersteunt dit beginsel, en in het bijzonder de naleving van de mensenrechten en de in de basiswetten opgenomen individuele vrijheden die de burgers van beide SAR's zouden moeten genieten. De regeringen van beide SAR's hebben nog steeds een hoge mate van autonomie op het vlak van economische, fiscale, financiële, regelgevende en handelsaangelegenheden en de inwoners van Hongkong en Macau hebben een eigen rechtsstelsel, een onafhankelijke rechtsstaat, individuele eigendomsrechten, vrijheid van meningsuiting en een markteconomie.

In beide SAR's werden de specifieke maatregelen inzake constitutionele ontwikkeling die in hun basiswetten waren beoogd, volledig en zoals gepland ten uitvoer gelegd.

In de basiswet wordt evenwel ook het volgende bepaald: "De uiteindelijke doelstelling is de verkiezing van de regeringsleider met algemeen kiesrecht op voordracht van een benoemingscommissie met brede representativiteit in overeenstemming met de democratische procedures"[1]. (In de basiswet van Macau is geen soortgelijk artikel opgenomen[2].) Noch in Hongkong, noch in Macau is het algemeen kiesrecht momenteel reeds ingevoerd. Voorts is in beide SAR's nog geen stappenplan opgesteld met het oog op de totstandbrenging van volledige democratie.

De Europese Unie ondersteunt democratie in de gehele wereld als de beste weg voor het creëren van een legitiem, stabiel, verantwoordingsplichtig en transparant bestuur, de bescherming van rechten en vrijheden en naleving van de rechtstaat. De EU ondersteunt snelle en aanzienlijke vooruitgang op de weg naar de uiteindelijke doelstelling van algemeen kiesrecht - zoals in de basiswet is vastgelegd - in Hongkong en eveneens in Macau, overeenkomstig de wensen van de bevolking van Hongkong en Macau.

In haar vorige jaarverslagen (zie in het bijzonder de jaarverslagen 2004 en 2005) bleef de Commissie ook uitvoerig stilstaan bij de constitutionele ontwikkeling van Hongkong en de uitleggingen door het Nationale Volkscongres van de basiswet van de SAR[3]. In haar vorige jaarverslagen over de SAR heeft de Commissie zich ook uitgesproken over de ontwikkelingen in Macau[4].

Op internationaal vlak zijn de regering van de SAR Hongkong en die van de SAR Macau snel aanvaard als autonome internationale partners voor aangelegenheden op het vlak van economie, handel, fiscaliteit, financiën, sport, onderzoek, onderwijs, culturele en interpersoonlijke contacten, waarvoor zij overeenkomstig de basiswetten de wettelijke bevoegdheid behouden. Zij zijn nog steeds actief lid van internationale organisaties zoals de Wereldhandelsorganisatie (WTO) en de Werelddouaneorganisatie (WCO) en zijn partij bij een aantal internationale verdragen. Zo is Hongkong recentelijk nog in december 2005 met succes als gastheer opgetreden voor de zesde WTO-conferentie van ministers en vonden in dezelfde maand de Oost-Aziatische spelen 2005 in Macau plaats.

2. ECONOMISCHE ONTWIKKELINGEN

Door de snelle groei en toenemende economische welvaart van China zijn nieuwe mogelijkheden voor Hongkong en Macau ontstaan. De nauwe betrekkingen die de SAR's met Zuid-China en de provincie Guangdong in het bijzonder onderhouden, zijn de sleutel tot hun economisch succes geworden. Hongkong en Macau halen voordeel uit hun positie als vrije, open toegangspoorten naar en vanuit China. De partnerschapsovereenkomst voor nauwe economische samenwerking met China en de regelingen voor individuele bezoeken, die de reisbeperkingen versoepelen voor Chinese ingezetenen die de SAR's wensen te bezoeken, hebben gezorgd voor een aanzienlijke bijdrage tot de economische groei.

Hongkong

In de periode onmiddellijk na de soevereiniteitsoverdracht werd de regering van de SAR Hongkong geconfronteerd met ongekende uitdagingen met betrekking tot het beheer van de financiën, de economie en de begroting. Het is dankzij de regering van de SAR dat Hongkong zich momenteel hersteld heeft van de recessie die ontstond door de negatieve economische gevolgen van de Aziatische financiële crisis in 1997-1998 en de uitbraak van SARS (Severe Acute Respiratory Syndrome) in 2003.

De economische en financiële resultaten 2005 van Hongkong bevinden zich momenteel opnieuw op het niveau van 1997. In 2005 was er een toename van het BNP met 7,3% (en in de regeringsprognoses voor 2006 wordt uitgegaan van een groeipercentage van 4 tot 5%). Met een percentage van 5,2% bevinden de werkloosheidscijfers voor december 2005 zich op het laagste niveau in vier jaar. Voor de periode 2005-2006 was de begroting uiteindelijk opnieuw in evenwicht, voor de eerste maal in de acht jaar na de soevereiniteitsoverdracht, als gevolg van een aantrekkende economie en het in de hand houden van de overheidsuitgaven.

Dankzij de financieringsbehoeften van China kan Hongkong zijn positie als internationaal financieel centrum voor Oost-Azië consolideren. Chinese ondernemingen maken gebruik van Hongkong als financierings- en investeringscentrum, waardoor in toenemende mate een beroep wordt gedaan op de financiële, juridische en zakelijke dienstverleners van Hongkong. Meer dan 80% van de in Hongkong in het kader van beursintroducties aangetrokken financiële middelen waren bestemd voor ondernemingen die banden hebben met China, waardoor Hongkong in 2005 het vierde grootste mondiale centrum voor aandelenfinanciering en wereldwijd gezien een belangrijk centrum voor effectenhandel en vermogensbeheer werd. Het succes van Hongkong als een internationaal financieel centrum hangt af van de vraag of Hongkong in staat zal zijn om in toenemende mate een financiële intermediair te zijn voor de omvangrijke binnenlandse Chinese spaargelden. Gezien de concurrentie van andere regionale financiële centra zal het concurrentievermogen van Hongkong moeten worden versterkt door het behoud van flexibele arbeids- en productmarkten, sterke instellingen en een gezond macro-economisch beleid.

De ondernemingen en de bevolking van Hongkong hebben aangetoond dat zij over een opmerkelijk vermogen beschikken om zich aan te passen aan de concurrentiedruk en externe uitdagingen. Zij zijn ook in staat geweest om grotere toegevoegde waarde te creëren door het ontwikkelen van activiteiten met hogere prijzen en marges op het vlak van de financiële en zakelijke dienstverlening, handel, het vervaardigen van producten met hoge toegevoegde waarde, toerisme, de detailhandel en andere diensten. Hongkong wordt evenwel nog steeds geconfronteerd met de toenemende beperkingen op het vlak van kosten en de aanbodzijde als gevolg van de door ruimtegebrek en milieuvervuiling veroorzaakte problemen. De ambitie om de Aziatische metropool (" Asia's World City ") te blijven, kan slechts worden bereikt indien deze problemen kunnen worden overwonnen.

Macau

Voor de explosieve groei die de kleine, open economie van Macau heeft gekend, hebben in de eerste plaats de goksector en het toerisme gezorgd. In 2002 werd de goksector geliberaliseerd en werd het 40-jaar oude casinomonopolie afgeschaft. In samenhang met de regeling voor individuele bezoeken voor Chinese ingezetenen heeft deze afschaffing geleid tot een toename van het aantal bezoekers, hetgeen op zijn beurt een stimulans was voor verdere economische groei. Door de stijgende vraag zou Macau een snelle groei moeten blijven kennen, hoewel dit groeitempo in het gedrang zou kunnen komen indien Macaus gokmonopolie voor China met problemen zou worden geconfronteerd of in vraag zou worden gesteld.

Macaou is een kleine, maar dynamische stedelijke agglomeratie, die zich tracht uit te bouwen tot een strategisch dienstencentrum voor de Parelrivierdelta. Met de gokindustrie en het toerisme als economische basispijlers wil de regering van de SAR een diversificatie tot stand brengen en Macau uitbouwen tot een regionaal dienstencentrum voor amusement, tentoonstellingen en conferenties. Hierbij zal Macau met harde concurrentie worden geconfronteerd, aangezien het zit ingeklemd tussen de sterk ontwikkelde diensteneconomie van Hongkong en de lage Chinese lonen. De belangrijkste uitdagingen voor Macao luiden als volgt: versterking van de juridische en financiële stelsels ter ondersteuning van toekomstige groei en voorkoming van de uitholling van de integriteit van de financiële en sociale stelsels, doeltreffende opleiding van de plaatselijke arbeidsmarkt (of het aantrekken en integreren van gekwalificeerde arbeidskrachten).

3. ARGUMENTEN VOOR EEN GROTERE BETROKKENHEID

Hongkong

De belangen van de EU in Hongkong zijn aanzienlijk. Op basis van het volume is Hongkong de zestiende bilaterale handelspartner van de EU en indien rekening wordt gehouden met de omvangrijke doorvoerhandel via Hongkong naar China, komt Hongkong zelfs op de zesde plaats te staan. Het wederzijds handelsverkeer, dat recentelijk weliswaar enigszins is verminderd (hoofdzakelijk doordat een aantal in Hongkong gevestigde bedrijven naar China is verhuisd), is nog steeds bijna 30 miljard EUR. Hongkong blijft de functie van toegangspoort vervullen voor een aantal nieuwkomers uit de EU die toegang tot de Chinese markt wensen te verkrijgen. Hongkong wordt door steeds meer Chinese bedrijven gebruikt als een basis en een kennisbron – een toegangspoort voor commerciële mogelijkheden in Europa. De EU is de derde grootste leverancier van Hongkong na China en Japan, en de derde grootste investeerder.

Duizenden ondernemingen uit de EU behouden hun regionale hoofdzetel of kantoren in de SAR en meer dan 45 000 EU-burgers verblijven er. Financiële instellingen uit de EU hebben nog steeds zeer aanzienlijke belangen in Hongkong. Van de in totaal 132 banken met vergunning in Hongkong waren er in 2005 34 met rechtspersoonlijkheid in de EU; en van de 175 verzekeringsmaatschappijen met vergunning in Hongkong waren er 30 in de EU geregistreerd, waardoor zij de eerste plaats innemen onder de overzeese verzekeraars die in Hongkong actief zijn.

De Europese commerciële activiteiten in Hongkong vertegenwoordigen de grootste buitenlandse niet-Chinese aanwezigheid. Ondernemingen uit de EU vormen de grootste groep buitenlandse ondernemingen met regionale hoofdzetels en regionale kantoren die in Hongkong zijn gevestigd (1083 of 28% van het totaal, gegevens per juni 2005). Naast een Europese Kamer van Koophandel hebben veertien lidstaten een bilaterale Kamer van Koophandel in Hongkong. Voorts vindt er jaarlijks een bijeenkomst plaats van de EU/Hongkong Business Council om een forum te bieden voor een strategische dialoog tussen Hongkong en bedrijfsleiders uit de EU.

Voor handelaren, dienstverleners en individuen is Hongkong een cruciaal vervoersknooppunt in Oost-Azië. De containerhaven van Hongkong blijft de grootste ter wereld op het vlak van het aantal verscheepte containers. Wat de burgerluchtvaart betreft, heeft de EU ook zeer goede verbindingen met Hongkong: de meeste lidstaten hebben bilaterale overeenkomsten voor luchtdiensten afgesloten. Hongkong is een cruciaal knooppunt voor het vervoer van luchtvracht en passagiers naar het bredere gebied Azië-Stille Oceaan alsook een belangrijke toegangspoort tot China. Tevens is Hongkong vanwege de open Engelstalige omgeving een uitgelezen bestemming voor toerisme, opleidingen en conferenties.

Alles bijeengenomen zijn onze bilaterale betrekkingen met Hongkong over de gehele linie goed, met als sterke punten onder andere:

- hechte handelsrelaties en gedeelde prioriteiten met betrekking tot de multilaterale handel in het kader van het WTO-proces;

- onze in 1999 ondertekende douanesamenwerkingsovereenkomst, waardoor de samenwerking op het vlak van de bestrijding van fraude, piraterij en andere vormen van illegaliteit, de gegevensuitwisseling en de coördinatie tussen de begrotingsautoriteiten van Hongkong en de lidstaten van de EU worden bevorderd;

- en onze overeenkomst "inzake de overname van personen die zonder vergunning op het grondgebied verblijven", die in 2004 in werking is getreden en een goede basis vormt voor de voortzetting van de samenwerking inzake bredere migratievraagstukken.

Er zijn evenwel ook beleidsterreinen waarop we verbeteringen wensen tot stand te brengen. Het betreft de volgende knelpunten:

- concurrentiebeleid: de Europese ondernemingen klagen vaak over het ontbreken van gelijke voorwaarden in bepaalde belangrijke sectoren;

- en schendingen van intellectuele-eigendomsrechten: Hongkong heeft in de voorbije jaren sterke inspanningen geleverd, maar niettemin zijn nog steeds ongeveer 8% van de in de EU geregistreerde inbreuken in Hongkong gepleegd.

Sinds 1993 heeft de EU een permanent bureau in Hongkong (dat zowel bij Hongkong als Macau is geaccrediteerd). De Commissie is belast met de personeelsbezetting en het beheer van het bureau, dat op een aantal terreinen actief is, waarbij de aandacht wordt toegespitst op economische en handelskwesties. Zestien lidstaten van de EU hebben een diplomatieke vertegenwoordiging die zowel bij Hongkong als bij Macau is geaccrediteerd (de vertegenwoordiging van Portugal is in Macau gevestigd en de andere vertegenwoordigingen in Hongkong).

In februari 2006 heeft de regering van Hongkong voorgesteld om haar vertegenwoordigingen in Europa te versterken. In Berlijn werd een nieuw handelskantoor geopend voor Duitsland en de Oost-Europese lidstaten van de EU. De bestaande vertegenwoodiging van Hongkong in Brussel wordt de hoofdvertegenwoording in Europa en de vertegenwoordigingen in Londen en Berlijn zullen aan de vertegenwoordiging in Brussel rapporteren.

Macau

De EU is de derde handelspartner van Macao. Er zijn slechts een beperkt aantal ondernemingen uit de EU in Macao gevestigd. De ondernemingen met een vestiging in Macau zijn tevreden over de infrastructuur en de communicatievoorzieningen.

Macau behoudt nauwe banden met de Portugese cultuur en het Portugees is nog steeds een van de officiële talen van Macau. Dit bevordert de hechte banden tussen de EU en Macau en zorgt ervoor dat Macau een aantrekkelijke bestemming blijft voor toerisme, opleidingen en conferenties.

De EU heeft in 1992 met Macau een handels- en samenwerkingsovereenkomst gesloten en het Gemengd Comité EG-Macau, dat in het kader van deze overeenkomst werd opgericht, komt jaarlijks bijeen. Sedert de ondertekening van de overeenkomst heeft de EU ontwikkelingsprojecten met Macau gefinancierd ten belope van 1 miljoen EUR per jaar. Onder meer de volgende punten kwamen in de projecten aan de orde: opleidingen voor de toeristische sector (199-2001), een opleidingsprogramma Europese studies (1999-2001), een programma voor de ontwikkeling van de dienstensector (1999-2001) in het kader waarvan advies werd verstrekt over de wijze waarop de dienstensector in Macao kon worden verbeterd, en het Asia-Invest-programma (2001 en 2002). In het kader van het lopende programma voor juridische samenwerking tussen de EU en Macau (2001-2005) worden opleidingen, workshops en seminars georganiseerd met het oog op de ontwikkeling van het rechtsstelsel in Macau en de versterking van de rechtsstaat in de SAR. De tolkendienst van de Europese Unie (SCIC) verstrekt in 2006 tolk- en vertaalopleidingen, die door de regering van Macau worden gefinancierd.

De in 2002 ondertekende overnameovereenkomst tussen de EU en Macau heeft tot goede resultaten geleid. Jaarlijks vinden constructieve bilaterale bijeenkomsten plaats om de stand van zaken op te maken van de geboekte vooruitgang.

De vertegenwoordiging van Macau in Europa, die in Lissabon, Genève en Brussel is gevestigd, speelt een nuttige en positieve rol in de betrekkingen tussen de EU en Macau.

4. KOMEN TOT EEN NAUWERE SAMENWERKING: DOELSTELLINGEN

In het raam van de bestaande dialoog over beleidsmatige en regelgevende aangelegenheden en de samenwerking tussen de EU en de SAR's Hongkong en Macau is een uitstekende grondslag gelegd voor de betrekkingen tussen de EU en de SAR's. Om de betrekkingen verder te ontwikkelen, moet deze grondslag worden uitgebouwd en versterkt en tegelijkertijd ook worden verruimd om andere sectoren op te nemen en rekening te houden met de veel grotere samenwerking tussen de EU en China. Hongkong en Macau zijn namelijk bruggenhoofden voor de verdieping van de samenwerking met China. De EU dient thans de ruimte voor een grotere betrokkenheid van de EU bij de lopende trilaterale samenwerking tussen Hongkong, Macau en China te verbreden en te verdiepen.

In dit gedeelte worden een aantal ambitieuze nieuwe doelstellingen vastgesteld om een betere samenwerking op zeven cruciale terreinen tot stand te brengen: handel en douane, financiën, interpersoonlijke contacten (inclusief academische contacten), transport, milieu, gezondheid en voedselveiligheid.

Samenwerking op het vlak van handel en douane

De samenwerking op het gebied van handel en douane blijft de hoeksteen voor sterke, bilaterale banden tussen de EU en beide partners. De verhoudingen moeten steunen op volgende punten:

- verbetering van het informeel overleg en coördinatie op het vlak van multilaterale handel en economische regelgeving, in het bijzonder in het kader van de WTO, wanneer en waar nodig;

- voortzetting van het nauwe overleg over bilaterale handelsvraagstukken, in het bijzonder met betrekking tot handelsfacilitering en versterking van de douanesamenwerking inzake intellectuele-eigendomsrechten. De EU moet overwegen programma's te organiseren voor de verspreiding en toelichting van maatregelen op het vlak van regelgeving, normen, douaneprocedures, fytosanitaire normen en andere regelgeving die een invloed kunnen hebben op het handelsverkeer in goederen en diensten tussen de EU, Hongkong, Macau en China;

- voortbouwen op het kader van de douanesamenwerkingsovereenkomst om het optreden tegen inbreuken op het auteursrecht te versterken; bestrijding van de grensoverschrijdende smokkel van vervalste cigaretten door het uitwisselen van gegevens en inlichtingen; en streven naar een veiliger mondiaal zeevervoer door elektronische controle van containers zonder dat de internationale handelsstromen hierdoor vertraging oplopen;

- uitwisselen van standpunten en beproefde werkmethoden inzake mededingingsbeleid en procedures voor overheidsopdrachten, voorzover dit wenselijk is;

- meer steun voor ondernemingen (in het bijzonder het mkb), met inbegrip van voorlichting over de marktomstandigheden in China. De Europese Kamers van Koophandel in Hongkong en de vertegenwoordigingen van Hongkong en Macau in Europa kunnen nauwer betrokken worden bij de activiteiten van de samenwerkingscomités van de Business Council EU-Hongkong;

- aanmoedigen van universiteiten en economische hogescholen in de EU, Hongkong, Macau en China om samen te werken op het vlak managementonderwijs en -opleidingen.

Sinds juli 2003 hebben in de SAR's gevestigde ondernemingen een betere toegang tot de Chinese markt dankzij de partnerschapsovereenkomsten voor nauwe economische samenwerking die tussen beide SAR's en China werden gesloten. Dit is een positieve ontwikkeling, maar de EU zal blijven nagaan of deze partnerschapsovereenkomsten in overeenstemming zijn met WTO-voorschriften en of zij geen potentiële negatieve gevolgen hebben voor ondernemingen met buitenlands kapitaal.

Financiële samenwerking

Wat de financiële en bancaire sector alsmede de investeringen betreft, is de relatie tussen de EUR en de SAR's reeds sterk, maar er is nog ruimte voor:

- verbeterde dialoog op het gebied van regelgeving en convergentie inzake financiële regelgeving, in het bijzonder met betrekking tot aangelegenheden zoals de anti-witwaswetgeving en de tenuitvoerlegging van deze wetgeving, regelgeving op het gebied van investeringsfondsen, vraagstukken inzake ondernemingsrecht en ondernemingsbestuur en boekhoudnormen en standaarden voor de financiële verslaglegging;

- verbeterde dialoog, samenwerking en convergentie met betrekking tot aangelegenheden van goed bestuur in fiscale zaken, waarbij rekening wordt gehouden met de fiscale autonomie van de SAR's Hongkong en Macau binnen een soeverein China. Overeenkomstig haar beleidsdoelstellingen in fiscale aangelegenheden om internationaal aanvaarde beginselen van goed bestuur zo veel mogelijk te bevorderen, stelt de Commissie voor met beide SAR's samen te werken met het oog op de verbetering van de transparantie en de gegevensuitwisseling, de versterking van handhavingsmaatregelen om het ontduiken of het ontwijken van belastingen te voorkomen en in het bijzonder om ervoor te zorgen dat maatregelen ten uitvoer worden gelegd die overeenstemmen met die welke binnen de EU gelden voor de belastingheffing op inkomsten uit spaargelden. Voorts zal de Commissie beide SAR's aanmoedigen om de beginselen van de gedragscode inzake de belastingregeling voor ondernemingen aan te nemen, die tot doel heeft een eerlijk en transparant belastingklimaat te ontwikkelen dat de wederzijdse samenwerking bevordert en bij beide partijen gunstig is voor het bedrijfsactiviteiten, de groei en de werkgelegenheid.

Interpersoonlijke en academische contacten

- Op onderwijs- en opleidingsvlak is het mogelijk een sterke samenwerking tot stand te brengen tussen de EU enerzijds en Hongkong en Macao anderzijds. De Commissie moet de mogelijkheden overwegen voor het verbeteren van de betrekkingen door contacten tussen denktanks en journalisten, ontmoetingen tussen parlementsleden, uitwisselingen van studenten en leraren, institutionele samenwerkingsverbanden, gemeenschappelijk onderzoek en debat over het overheidsbeleid, culturele uitwisselingen en talenopleidingen (voortbouwend op de huidige steun die de Commissie verleent om de capaciteit voor het Portugees/Chinees tolken in Macau te verhogen). De EU moet ook het debat en de dialoog met de vertegenwoordigers van het maatschappelijk middenveld en niet-gouvernementele structuren blijven aanmoedigen;

- Zowel de Erasmusbeurzen voor studentenuitwisseling als het Jean Monnet-Programma zijn relevant en moeten worden opengesteld;

- Op basis van het European Union Visitors Programme (EUVP) (Bezoekersprogramma van de Europese Unie), dat succesvol is maar momenteel een bereikte reikwijdte heeft, moet een omvangrijker bezoekersprogramma worden opgesteld;

- De universiteiten en onderzoeksinstellingen van Hongkong en Macau werken reeds samen met Europese instellingen met het oog op de toegang tot financiële middelen uit de Europese kaderprogramma's voor onderzoekstechnologie en ontwikkeling. Er moeten maatregelen worden genomen om deze ontwikkeling te bevorderen en tegelijkertijd moet een meer diepgaande samenwerking worden aangemoedigd - eventueel door partnerschaps- en samenwerkingsovereenkomsten (waarbij mogelijk ook Chinese instellingen worden betrokken) - om kansen te creëren voor informatie-uitwisseling en het uitbouwen van netwerken;

- De samenwerking op het vlak van immigratie moet worden voortgezet. De EU, Hongkong en Macao hebben periodiek overleg in het kader van het Gemengd EG-Hongkong Comité Overname, dat voor de laatste maal in januari 2005 in Hongkong is bijeengekomen. Dit moet de grondslag vormen voor een uitgebreidere samenwerking inzake meer algemene immigratievraagstukken;

- De huidige juridische samenwerking en het opleidingsproject in Macau zijn goede voorbeelden en moeten verder worden uitgebouwd. Internationale grensoverschrijdende juridische kwesties kunnen een interessant werkterrein vormen voor samenwerking op het gebied van de rechtsstaat, goed bestuur, vraagstukken inzake mensenrechten, civiel recht en handelsrecht;

- De zichtbaarheid van de EU in Hongkong en Macau moet worden versterkt. Dit moet hoofdzakelijk tot stand komen door middel van praktische maatregelen, met inbegrip van de mogelijke oprichting van een "Europacentrum" of "Europahuis". De zichtbaarheid van de EU moet evenwel op een meer algemene en directe wijze worden verhoogd. Er moet een gemeenschappelijke publieke diplomatieke strategie voor de EU in Hongkong en Macau alsmede voor de hele regio worden uitgestippeld.

Samenwerking op het gebied van vervoer

- Er bestaat een aanzienlijke gemeenschappelijke deskundigheid op het gebied van maritieme veiligheid en regelgeving, die de grondslag voor verdere samenwerking moet vormen. Het lopende proefproject voor de beveiliging van zeecontainers, waarbij de Commissie en havens in het Verenigd Koninkrijk (Felixstowe), Nederland (Rotterdam), Shanghai en Hongkong zijn betrokken, is hiervan een goed voorbeeld;

- De EU heeft zeer goede luchtvaartverbindingen met Hongkong: de meeste lidstaten hebben met de SAR bilaterale overeenkomsten voor luchtdiensten afgesloten. Hongkong is een cruciaal knooppunt voor het luchtverkeer naar het bredere gebied Azië-Stille Oceaan alsook een belangrijke toegangspoort tot China. De EU wenst haar luchtvaartverbindingen met zowel Hongkong als Macau te versterken. Beide SAR's zijn in de regio belangrijke partners voor de Europese luchtvaartindustrie.

- Er worden gemeenschappelijke inspanningen geleverd die moeten worden geïntensiveerd om op communautair niveau met Hongkong en Macau horizontale overeenkomsten af te sluiten, die de rechtszekerheid voor luchtvaartmaatschappijen van beide partijen in het kader van de bestaande bilaterale overeenkomsten moeten herstellen. Dit zou een belangrijke eerste stap zijn in het totstandbrengen van een hechtere samenwerking tussen de EU, Hongkong en Macau op het vlak van de burgerluchtvaart. Voorts dient aandacht te worden besteed aan bredere samenwerkingsterreinen, inclusief samenwerking inzake technische, industriële en regelgevende aangelegenheden op gebieden zoals onder andere het luchtverkeersbeheer, de luchtvaartveiligheid en -beveiliging.

Gezondheid, voedsel- en productveiligheid

De EU en Hongkong en Macau hebben gemeenschappelijke belangen inzake internationale vraagstukken op het gebied van gezondheid, voedsel- en productveiligheid.

- Wat grensoverschrijdende besmettelijke ziekten betreft, heeft in januari 2006 reeds een informeel overleg plaatsgevonden tussen de Europese Commissie en Hongkong, dat de grondslag moet vormen voor toekomstige gesprekken en eventuele samenwerking met beide SAR's.

- Beide partijen moeten overwegen welke mogelijkheden er zijn met het oog op de intensivering van de samenwerking met betrekking tot het systeem voor snelle waarschuwingen voor voedsel en voeder (RASFF).

- Gezien de sleutelrol van Hongkong bij de uitvoer van consumentenproducten en het belang van de strijd tegen consumentenproducten die de gezondheid van de consumenten ernstig in gevaar kunnen brengen, moeten beide partijen nauw samenwerken om ervoor te zorgen dat producten die in Hongkong worden vervaardigd of via Hongkong worden doorgevoerd, veilig zijn en aan de hand van de veiligheidsnormen van de EU worden gecontroleerd.

Samenwerking op milieugebied

- De Commissie is verheugd over de intensievere dialoog tussen de EU en China met betrekking tot het milieu en klimaatverandering. De Commissie moet met Hongkong en Macau onderzoeken hoe kan worden samengewerkt op het gebied van lucht- en waterverontreiniging en industriële emissies om de SAR's Hongkong en Macau te helpen om hun strategieën ter beperking van de vervuiling beter ten uitvoer te leggen, om rekening te houden met grensoverschrijdende milieuvraagstukken en om hierop invloed uit te oefenen en om in voorkomend geval op regionaal en mondiaal niveau naar oplossingen te zoeken.

- Deze aanpak moet onder meer leiden tot een bevordering van de bedrijfssamenwerking tussen kmo's alsmede van het overleg over lucht- en waterverontreiniging en industriële emissies. De universiteiten van Hongkong en Macau, brancheorganisaties en de opleidingsstructuren kunnen dienen als een overlegplatform over deze kwesties.

5. Uitvoeringsmechanismen

Overleg en transparantie

In juli 2005 waren de voorzitter van de Commissie, de heer Barroso, en de regeringsleiders van Hongkong en Macau, de heren Donald Tsang en Edmund Ho, het eens over het belang van een gestructureerd, periodiek overleg tussen de Europese Commissie en de regeringen van beide SAR's over aangelegenheden die op grond van de basiswetten van de SAR's onder de bevoegdheid van beide regeringen vallen.

Wat Hongkong betreft, zou dit periodiek overleg als volgt kunnen worden georganiseerd: a) de bijeenkomsten moeten jaarlijks plaatsvinden; b) zowel de Europese Commissie als de regering van Hongkong moeten op dit overleg adequaat zijn vertegenwoordigd; en c) de agenda voor elke bijeenkomst moet betrekking hebben op alle praktische kwesties die in de betrekkingen tussen beide partijen aan de orde zijn en moet vooraf door beide partijen zijn goedgekeurd. Deze wijze van overleg, ter aanvulling en dus niet ter vervanging van de bestaande sectorspecifieke dialoog, zou zo spoedig mogelijk moeten worden ingevoerd, waarbij de eerste jaarlijkse bijeenkomsten vóór eind 2006 zouden kunnen plaatsvinden.

De Commissie is van oordeel dat in het kader van de overlegstructuur van het bestaande Gemengd Comité EG/Macau goede resultaten worden geboekt en dat deze structuur moet worden voortgezet. Bij de organisatie van het overleg met Hongkong zou gebruik kunnen worden gemaakt van de nuttige ervaring die met dit Gemengd Comité werd opgedaan.

Over de jaarlijkse bijeenkomsten en de lopende samenwerking moet op openbare en transparante wijze verslag worden uitgebracht. Voor zulke verslaglegging zou gebruik kunnen worden gemaakt van gezamenlijke verklaringen en het bestaande mechanisme van de jaarverslagen van de Commissie.

De Commissie zal de beleidscoördinatie met alle EU-partners (zowel de lidstaten als het Europese bedrijfsleven) in Hongkong, Macau en Europa - alsook in voorkomend geval in China - blijven intensiveren. Door informatieverstrekking en een open communicatie over de initiatieven voor de toekomstige samenwerking moet ervoor worden gezorgd dat deze acties de strategieën van de EU-lidstaten, de regeringen van Hongkong en Macau, particuliere ondernemingen en individuen ondersteunen en aanvullen.

Reeds in de loop van 2005 en begin 2006 heeft het bureau van de Europese Commissie in Hongkong en Macau een reeks informele, open symposia georganiseerd met het oog op een bespreking en onderzoek van de mogelijke inhoud en de middelen om de samenwerking tussen de EU, Hongkong en Macau op terreinen van wederzijds belang te verdiepen, te ontwikkelen en te verbreden. Meer dan 200 vertegenwoordigers uit verscheidene maatschappelijke sectoren in Hongkong en Macau waren hierop aanwezig: handelaren en ondernemers, missiehoofden van de EU, milieu- en gezondheidsdeskundigen, vertegenwoordigers van het maatschappelijk middenveld, NGO's, academici en wetenschappelijke onderzoekers. In november 2005 vond in Macau een zesde symposium plaats met vertegenwoordigers van verscheidene maatschappelijke sectoren uit Macau.

Financiering van de samenwerking

Hongkong en Macau zijn belangrijke partners die met de EU op economisch, regelgevend, sociaal en cultureel vlak talrijke waarden en institutionele structuren gemeenschappelijk hebben.

Het overleg en de samenwerking moeten derhalve worden ondersteund en geïntensiveerd met een financieringsinstrument van de EU, zoals het nieuwe Instrument voor Geïndustrialiseerde Landen in het kader van de komende financiële vooruitzichten van de EU. Met zo'n instrument zou kunnen worden gezorgd voor de financiering van bijeenkomsten, conferenties en andere acties ter bevordering van economische partnerschappen, bedrijfssamenwerking en wetenschappelijke en technologische samenwerking, alsmede van uitwisselingen van personen en de ontwikkeling van een beleidsdialoog op de in deze mededeling omschreven terreinen. Het algemene doel van zulke actie zou erin bestaan het wederzijds begrip en de samenwerking te bevorderen en de ontwikkeling van de bilaterale handel, investeringsstromen en douanesamenwerking tussen de EU en beide SAR's verder aan te moedigen. Derhalve moet de Commissie onderzoeken welke de potentiële synergie-effecten zijn van een trilaterale samenwerking met China, met name in het kader van het Instrument voor Ontwikkelingssamenwerking.

[1] Artikel 45.

[2] In het geval van Macao wordt in de basiswet bepaald dat "indien het nodig is om de methode voor de samenstelling van de wetgevende vergadering van de SAR Macao in en na 2009 te wijzigen, dienen zulke wijzigingen tot stand te komen met de goedkeuring van een tweederde meerderheid van alle leden van de Vergadering en de instemming van de regeringsleider", zonder dat hierbij naar het algemeen kiesrecht wordt verwezen.

[3] De jaarverslagen van de Commissie over Hongkong kunnen op de website http://www.delhkg.cec.eu.int/en/index.htm worden geraadpleegd en worden in de bijlage bij deze mededeling vermeld.

[4] De jaarverslagen van de Commissie over Macao kunnen op de website http://www.delhkg.cec.eu.int/en/index.htm worden geraadpleegd en worden in de bijlage bij deze mededeling vermeld.