1.

De oorsprongsbenamingen, geografische aanduidingen en traditionele aanduidingen in de wijnsector zijn in het Unierecht minutieus geregeld, evenals de etikettering en de presentatie van wijnen.

2.

In de etikettering en presentatie van wijnbouwproducten met een beschermde oorsprongsbenaming of geografische aanduiding kunnen op facultatieve basis bepaalde aanduidingen worden opgenomen die verwijzen naar het bedrijf van herkomst. Dit wordt voorgeschreven door artikel 54, lid 1, tweede alinea, van gedelegeerde verordening (EU) 2019/33 ( 2 ), waar in bijlage VI die toegestane aanduidingen worden opgesomd voor een aantal lidstaten.

3.

In het geding dat aanleiding heeft gegeven tot de onderhavige prejudiciële verwijzing wenst een Duitse wijnbouwer de aanduiding „Weingut” (wijngoed) te gebruiken in de presentatie van zijn wijnen, ook al worden de druiven voor die wijnen geteeld, geoogst en geperst op een landgoed dat niet zijn eigendom is, dat op 70 kilometer van zijn bedrijf is gelegen en dat door hem wordt gepacht.

4.

Door de weigering van het Land Rheinland-Pfalz (deelstaat Rijnland-Palts, Duitsland; hierna: „Land”) om toestemming te geven voor het gebruik van de aanduiding „Weingut” in de presentatie van die wijnen, is een geschil ontstaan waarin in wezen moet worden opgehelderd:

5.

In artikel 3 („Definities”) van verordening (EU) nr. 1308/2013 ( 3 ) wordt bepaald:

„[…]

3.   [V]oor de toepassing [van deze verordening zijn] de […] in […] verordening (EU) nr. 1307/2013[ ( 4 )] […] vastgestelde definities van toepassing.

6.

Artikel 122 („Gedelegeerde bevoegdheden”) schrijft voor:

„1.   Teneinde rekening te houden met de specifieke kenmerken van de wijnsector is de Commissie bevoegd om overeenkomstig artikel 227 gedelegeerde handelingen vast te stellen met betrekking tot voorschriften en beperkingen inzake:

[…]

c) facultatieve aanduidingen, met name met betrekking tot:

[…]

[…]”

7.

In artikel 4 („Definities en aanverwante bepalingen”) kan worden gelezen:

„1.   In deze verordening wordt verstaan onder:

[…]

[…]”

8.

Overweging 48 luidt:

„De aanduiding van het bedrijf dat de wijngaarden waarvan de wijnbouwproducten afkomstig zijn, exploiteert en waar alle wijnbereidingsprocessen worden uitgevoerd, kan voor de producenten een toegevoegde waarde en voor de consument een aanduiding van een hogere kwaliteit vormen. Daarom moet het de producenten worden toegestaan om op de etiketten van wijnbouwproducten met een beschermde oorsprongsbenaming of een beschermde geografische aanduiding de naam van een bedrijf te vermelden.”

9.

In artikel 1 („Onderwerp”) wordt bepaald:

„Bij deze verordening worden […] regels tot aanvulling van verordening (EU) nr. 1308/2013 vastgesteld wat betreft:

[…]

f) etikettering en presentatie.”

10.

In hoofdstuk IV („Etikettering en presentatie”), afdeling 2 („Facultatieve aanduidingen”), wordt in artikel 54 („Aanduiding van het bedrijf”) bepaald:

„1.   De in bijlage VI opgenomen aanduidingen die naar een bedrijf verwijzen, andere dan aanduidingen van de naam van de bottelaar, de producent of de verkoper, worden uitsluitend gebruikt voor wijnbouwproducten met een beschermde oorsprongsbenaming of geografische aanduiding.

Deze aanduidingen mogen enkel worden gebruikt voor zover het wijnbouwproduct uitsluitend is bereid van druiven die zijn geoogst in wijngaarden die door dat bedrijf worden geëxploiteerd, en de wijnbereiding volledig op dat bedrijf plaatsvindt.

[…]”

11.

Artikel 55 („Verwijzing naar namen van geografische eenheden die kleiner of groter zijn dan het gebied dat aan de beschermde oorsprongsbenaming of geografische aanduiding ten grondslag ligt”) schrijft voor:

„1.   Op grond van artikel 120, lid 1, onder g), van verordening (EU) nr. 1308/2013 mogen, onverminderd de artikelen 45 en 46, alleen wijnbouwproducten met een beschermde oorsprongsbenaming, een beschermde geografische aanduiding of een geografische aanduiding van een derde land op hun etiket een verwijzing dragen naar de naam van een geografische eenheid die kleiner of groter is dan het gebied van die oorsprongsbenaming of geografische aanduiding.

2.   Wanneer wordt verwezen naar namen van geografische eenheden die kleiner zijn dan het gebied dat aan de oorsprongsbenaming of geografische aanduiding ten grondslag ligt, geeft de aanvrager in het productdossier en het enig document een goede omschrijving van het gebied van de betrokken geografische eenheid. De lidstaten mogen voorschriften vaststellen voor het gebruik van die geografische eenheden.

[…]”

12.

In bijlage VI („In artikel 54, lid 1, bedoelde aanduidingen”) zijn voor Duitsland de volgende aanduidingen opgenomen: „Burg, Domäne, Kloster, Schloss, Stift, Weinbau, Weingärtner, Weingut, Winzer”.

13.

§ 38, lid 1, van de Weinverordnung (wijnbesluit) ( 5 ) voorziet in het gebruik van een aanduiding van het bedrijf voor Federweißer (most), Landwein (landwijn), Qualitätswein (kwaliteitswijn), Prädikatswein (wijn met een predicaat), Sekt (sekt), Qualitätsperlwein (kwaliteitsparelwijn) of Qualitätslikörwein (kwaliteitslikeurwijn), uitsluitend conform artikel 54, lid 1, van gedelegeerde verordening 2019/33 juncto bijlage VI bij die verordening. In de leden 3 en 5 wordt de aanduiding „Gutsabfüllung” (gebotteld op het wijngoed met uitsluitend druiven afkomstig uit eigen oogst) vermeld.

14.

De eigenaar (hierna: „wijnbouwer A”) van een wijnbouwbedrijf in Zell in de Moezelstreek in Duitsland produceert niet alleen wijn van druiven uit zijn eigen wijngaarden, maar ook van druiven uit andere wijngaarden die hij pacht.

15.

Een van deze gepachte wijngaarden, die een omvang van 2,15 hectare heeft, is gelegen op ongeveer 70 kilometer van Zell, op een wijnbouwbedrijf dat eigendom is van wijnbouwer B.

16.

De twee wijnbouwers hebben een overeenkomst gesloten op grond waarvan B de wijnstokken van A teelt volgens diens instructies en hem daarnaast elk jaar een wijnpersinstallatie verhuurt voor exclusief gebruik gedurende een periode van 24 uur vanaf de oogst op de gepachte grond.

17.

Het wijnpersen vindt plaats op het bedrijf van wijnbouwer B volgens de oenologische procedés van wijnbouwer A. De aldus verkregen wijn wordt in vaten gedaan, die naar de hoofdvestiging van wijnbouwer A worden vervoerd door zijn personeel.

18.

Wijnbouwer A wil de aanduidingen „Weingut” en „Gutsabfüllung” gebruiken voor de wijn die wordt geperst in de wijnpersinstallatie die hij huurt van wijnbouwer B.

19.

Het Land stelt zich op het standpunt dat, in die omstandigheden, wijnbouwer A die twee aanduidingen niet mag gebruiken.

20.

Wijnbouwer A heeft een geding aanhangig gemaakt bij het Verwaltungsgericht Trier (bestuursrechter in eerste aanleg Trier, Duitsland), dat zijn vordering bij vonnis van 16 mei 2019 heeft toegewezen en voor recht heeft verklaard dat hij gerechtigd is de aanduidingen „Weingut” en „Gutsabfüllung” te gebruiken. Voor die rechter was het doorslaggevend dat de wijnbereiding plaatsvindt onder de daadwerkelijke leiding, het permanente toezicht en de uitsluitende verantwoordelijkheid van wijnbouwer A.

21.

Het Land heeft hoger beroep ingesteld bij het Oberverwaltungsgericht Rheinland-Pfalz (hoogste bestuursrechter van de deelstaat Rijnland-Palts, Duitsland), dat bij arrest van 12 augustus 2020 het vonnis in eerste aanleg heeft vernietigd en de vordering van wijnbouwer A heeft afgewezen.

22.

De rechter in tweede aanleg heeft zijn uitspraak in wezen gebaseerd op de volgende argumenten:

23.

Wijnbouwer A heeft tegen dat arrest beroep in Revision ingesteld bij het Bundesverwaltungsgericht (hoogste federale bestuursrechter, Duitsland), dat het Hof heeft verzocht om een prejudiciële beslissing over de volgende vragen:

24.

Het verzoek om een prejudiciële beslissing is op 1 juni 2022 ingekomen ter griffie van het Hof.

25.

Wijnbouwer A en de Europese Commissie hebben schriftelijke opmerkingen ingediend. Beide interveniënten, evenals het Land, hebben deelgenomen aan de mondelinge behandeling op 3 mei 2023.

26.

De verwijzende rechter wenst in wezen te vernemen of kan worden aangenomen dat de wijnbereiding volledig heeft plaatsgevonden op het wijnbouwbedrijf waarnaar de wijn is vernoemd wanneer het wijnpersen geschiedt in een wijnpersinstallatie die voor 24 uur wordt gehuurd van een ander wijnbouwbedrijf. ( 6 )

27.

De verwijzende rechter redeneert als volgt:

28.

Gedelegeerde verordening 2019/33 is door de Commissie vastgesteld op grond van de haar bij artikel 122 van verordening nr. 1308/2013 verleende bevoegdheid. ( 8 ) Tot de aspecten waarop gedelegeerde handelingen betrekking kunnen hebben, behoren „de aanduidingen die naar een bedrijf verwijzen en de voorwaarden voor het gebruik daarvan” [artikel 122, lid 1, onder c), iii), van verordening nr. 1308/2013].

29.

Onder deze vlag worden in artikel 54 van gedelegeerde verordening 2019/33 de voorwaarden voor het gebruik van de „aanduiding van het bedrijf” vermeld. Daarbij wordt verwezen naar bijlage VI voor de opsomming van de in de etikettering of de presentatie van het product toegestane aanduidingen ( 9 ) die verwijzen naar een wijnbouwbedrijf.

30.

Uit artikel 54 van de gedelegeerde verordening kan worden opgemaakt dat die aanduidingen:

31.

Het is deze laatste voorwaarde die de – gegronde – twijfels heeft doen rijzen bij de verwijzende rechter en aanleiding heeft gegeven tot uiteenlopende, maar evenzeer gegronde uitleggingen door de rechters in eerste en tweede aanleg. De twee andere voorwaarden worden door niemand in deze zaak betwist en staan niet ter discussie.

32.

In mijn antwoord op deze prejudiciële vraag zal ik mij concentreren op het begrip „bedrijf” en op de verplichting om het wijnbereidingsproces volledig op het bedrijf uit te voeren.

33.

Op het eerste gezicht lijkt de term „bedrijf” in artikel 54, lid 1, tweede alinea, van gedelegeerde verordening 2019/33 te worden gekoppeld aan de fysieke oppervlakte waarop de wijnbouwer die de aanduiding (in dit geval „Weingut”) wil gebruiken, zijn eigen wijngaarden cultiveert en het wijnbereidingsproces uitvoert.

34.

Zoals reeds is opgemerkt, vereist die bepaling dat de druiven zijn geoogst in wijngaarden van het wijnbouwbedrijf en dat de wijnbereiding volledig op dat bedrijf heeft plaatsgevonden. ( 10 ) Dit wordt bevestigd door overweging 48 van gedelegeerde verordening 2019/33, waarin wordt gesproken van het „bedrijf dat de wijngaarden waarvan de wijnbouwproducten afkomstig zijn, exploiteert en waar alle wijnbereidingsprocessen worden uitgevoerd”. ( 11 )

35.

Volgens die initiële uitlegging van de regel staat het begrip „bedrijf” gelijk aan het landgoed waarop zich alle wijngaarden bevinden, evenals de gebouwen en installaties waar de (aldaar geoogste) druiven het wijnbereidingsproces ondergaan. Dit is het standpunt van de rechter in tweede aanleg.

36.

Het begrip „bedrijf” kan echter ook worden opgevat als het geheel van materiële en menselijke middelen dat ten dienste van de productie is georganiseerd. In die betekenis zou het begrip „bedrijf” veeleer worden geassocieerd met het begrip „onderneming” en minder met de geografische basis ervan. Het feit dat een wijn wordt gekoppeld aan een wijnbouwbedrijf, betekent niet noodzakelijkerwijs dat hij afkomstig is van wijngaarden die op percelen van dat bedrijf zijn gelegen.

37.

Deze verschillende semantische connotaties van de term „bedrijf” resulteren in verschillende uitkomsten:

38.

De linguïstische benadering is allesbehalve afdoende, aangezien het begrip „bedrijf” in gedelegeerde verordening 2019/33 wel wordt gebruikt, maar niet wordt gedefinieerd. In verordening nr. 1308/2013 wordt dat begrip evenmin rechtstreeks gedefinieerd, maar wordt in plaats daarvan in artikel 3, lid 3, verwezen naar de definities in onder andere verordening nr. 1307/2013. ( 12 )

39.

Volgens artikel 4, lid 1, onder b), van verordening nr. 1307/2013 wordt onder „bedrijf” verstaan: „alle eenheden op het grondgebied van eenzelfde lidstaat die voor landbouwactiviteiten worden gebruikt en door een landbouwer worden beheerd”.

40.

Deze keten van verwijzingen is van belang omdat het begrip „bedrijf”, indien het zoals gedefinieerd in verordening nr. 1307/2013 ook van toepassing is in verordening nr. 1308/2013, dan ook moet gelden voor gedelegeerde verordening 2019/33, die daarop is gegrond. Het gaat om hetzelfde begrip, en daarom moet de uitlegging ervan uniform zijn. ( 13 )

41.

De benadering vanuit het oogpunt van landbouwsteun is niet vreemd aan de regulering van wijn: wijnbouwproducten vallen als landbouwproducten binnen de werkingssfeer van verordening nr. 1308/2013 krachtens artikel 1 ervan juncto bijlage I, deel XII, bij die verordening.

42.

Kortom, alles lijkt erop te wijzen dat de term „bedrijf”, ook wat gedelegeerde verordening 2019/33 aangaat, niet noodzakelijkerwijs hoeft te worden geïdentificeerd met één enkel agronomisch oppervlak.

43.

De verwijzende rechter redeneert terecht dat bij gebreke van een definitie van het begrip „bedrijf” in gedelegeerde verordening 2019/33, redelijkerwijs kan worden aangeknoopt bij de rechtspraak waarin dit begrip is uitgelegd in verband met de landbouwproductie.

44.

Het Bundesverwaltungsgericht geeft blijk van een grondige kennis van de rechtspraak van het Hof. In zijn verwijzingsbeslissing merkt het op dat in die rechtspraak reeds is „gepreciseerd in welke omstandigheden een slechts gepachte productie-eenheid aan een bedrijf kan worden toegerekend en door de eigenaar van het bedrijf wordt beheerd”. ( 14 )

45.

Daar voegt het, onder aanhaling van de desbetreffende arresten, aan toe dat volgens het Hof:

46.

Het Hof heeft zich metterdaad uitgesproken over het verband tussen landbouwoppervlakten en een bedrijf en heeft criteria voor het beheer ervan vastgesteld in verband met regels waarin het begrip „bedrijf” op vergelijkbare wijze wordt gebruikt als in verordening nr. 1307/2013 (waarnaar in verordening nr. 1308/2013 en, bij uitbreiding, in gedelegeerde verordening 2019/33 wordt verwezen).

47.

In die rechtspraak heeft het Hof zich, ten aanzien van het beheer of het bestuur van een „bedrijf”, met name geconcentreerd op het element „eenheden” (of „productie-eenheden”) als een integrerend deel ervan.

48.

In het arrest Landkreis Bad Dürkheim heeft het Hof geoordeeld dat het voor de vraag of het gebruik van landbouwgrond kan worden beschouwd als een onderdeel van productie-eenheden die door een landbouwer worden beheerd, niet relevant is wat de aard is van de rechtsbetrekking waarop dat gebruik is gebaseerd. ( 19 ) Daarbij onderstreepte het Hof dat „grond […] tot het bedrijf van de landbouwer behoort wanneer deze landbouwer bevoegd is om die grond voor de uitoefening van een landbouwactiviteit te beheren[,] [waarbij] de landbouwer […] bij de uitoefening van zijn landbouwactiviteit op die oppervlakte over voldoende autonomie [moet] beschikken”. ( 20 )

49.

Dat een territoriaal verband tussen productie-eenheden niet noodzakelijk is, wordt op meer geprononceerde wijze tot uitdrukking gebracht in het arrest Agrargenossenschaft Alkersleben. In dat geding had een producent wiens bedrijf in een deelstaat van Duitsland was gevestigd, het voornaamste deel van zijn productie naar een andere deelstaat verlegd. Volgens het Hof was de verlegging naar een andere productie-eenheid niet relevant: de producent is vrij om de productielocatie te kiezen. Wel moet hij het beheer voeren over een geheel van productie-eenheden (welke hij niet in eigendom hoeft te hebben) die op het geografische grondgebied van een lidstaat zijn gelegen. ( 21 )

50.

In het arrest Avio Lucos is bij de uitlegging van het begrip „bedrijf”, zoals bedoeld in verordening nr. 1307/2013, nogmaals gewezen op het verband tussen de productie-eenheden en het beheer (en niet noodzakelijkerwijs de eigendom) ervan door de landbouwer. ( 22 )

51.

De te volgen lijn die uit die arresten voortvloeit, pleit voor een lezing van het begrip „bedrijf” volgens welke dit begrip niet beperkt is tot grond in eigendom van de producent, maar zich kan uitstrekken tot gepachte grond (die bijgevolg op andere landbouwgrond dan die van de producent zelf is gelegen).

52.

Op basis van die lijn zou de omstandigheid dat het product dat de producent wil presenteren met de aanduiding „Weingut”, is bereid van druiven die zijn geoogst in wijngaarden die fysiek niet behoren tot het bedrijf waarnaar de wijn is vernoemd, maar zijn gelegen op grond die door de producent wordt gepacht, geen bezwaar mogen vormen. ( 23 ) De functionele, en niet louter ruimtelijke opvatting van het begrip „bedrijf” zou dit toestaan.

53.

Alle partijen die ter terechtzitting zijn verschenen, met inbegrip van het Land, waren het eens met deze vaststelling. Het standpunt van het Land is in het bijzonder relevant, omdat het aanvaardt dat het bedrijf waarvan de aanduiding zal worden vermeld in de presentatie van de wijn, andere (en op afstand gelegen) wijngaarden kan omvatten die niet toebehoren aan de eigenaar van dat bedrijf.

54.

Zoals ik reeds heb opgemerkt ( 24 ), lijkt de verwijzende rechter tot dezelfde slotsom te komen: het pachten van wijngaarden op aanzienlijke afstand van de hoofdvestiging van de wijnbouwer zou in beginsel geen gevolgen mogen hebben voor het gebruik van aanduidingen die verwijzen naar het wijnbouwbedrijf. ( 25 )

55.

Anders dan in artikel 5 van verordening (EEG) nr. 997/81 ( 26 ) het geval was, worden de litigieuze aanduidingen in artikel 54, lid 1, eerste alinea, van gedelegeerde verordening 2019/33 voorbehouden „[aan] wijnbouwproducten met een beschermde oorsprongsbenaming of geografische aanduiding”. ( 27 )

56.

Dat verklaart waarom de omstandigheid dat de gepachte wijngaarden zijn gelegen op ongeveer 70 kilometer van Zell, waar zich de hoofdvestiging van de producent bevindt, in dit geding geen probleem vormt: zij liggen immers binnen het afgebakende gebied van de beschermde geografische aanduiding. ( 28 )

57.

Het regelgevingskader voorziet ook, en specifiek, in de mogelijkheid om kwaliteit en kleinere territoriale wijnproductie-eenheden met elkaar te verbinden. Artikel 120, lid 1, onder g), van verordening nr. 1308/2013, aangevuld door artikel 55 van gedelegeerde verordening 2019/33, staat toe dat bij de etikettering of presentatie van wijnen, als facultatieve aanduiding „de naam van een andere geografische eenheid die kleiner of groter is dan het gebied dat aan de oorsprongsbenaming of de geografische aanduiding ten grondslag ligt” wordt vermeld.

58.

Het gebruik van het syntagma geografische eenheid om naar die kleinere gebieden te verwijzen, en daarmee niet per se naar het landbouwbedrijf waarnaar de wijn is vernoemd, laat zien dat dat bedrijf niet noodzakelijkerwijs hoeft te worden geassocieerd met de grond die op een en hetzelfde, aan de producent toebehorend landgoed is gelegen. Integendeel zelfs: het bedrijf waarnaar de wijn is vernoemd kan grond omvatten die eigendom is van een ander en die is overgedragen of verpacht aan de producent, die daar zijn landbouwactiviteit uitoefent.

59.

Het voorgaande stuit op een bezwaar, waar de verwijzende rechter nadrukkelijk op wijst ( 29 ): indien de opneming (in de etikettering of de presentatie van de wijn) van aanduidingen die verwijzen naar het wijnbouwbedrijf tot doel heeft „om de consument beter te informeren over de plaats waar het wijnbouwproduct is geproduceerd, met name wanneer die plaatsen bij de consument goed bekend zijn” ( 30 ), wordt de consument dan niet misleid door de uitlegging van het begrip „bedrijf” in de hierboven beschreven zin?

60.

Het bezwaar is zwaarwegend, maar niet onoverkomelijk. De consument zal erop vertrouwen dat een wijn die wordt gepresenteerd met de aanduiding van het naamgevende bedrijf van hogere kwaliteit is, en heeft er recht op dat het verband tussen de wijn en het wijnbouwbedrijf niet verdwijnt. Daarvoor is het evenwel niet noodzakelijk dat de wijn afkomstig is van grond waarvan de producent de eigenaar is; het volstaat dat de wijn onder zijn leiding, toezicht en verantwoordelijkheid wordt geproduceerd, als eigenaar van het bedrijf zoals opgevat in de reeds uiteengezette functionele zin.

61.

In artikel 54, lid 1, tweede alinea, van gedelegeerde verordening 2019/33 wordt onderscheid gemaakt tussen de druivenoogst enerzijds en de wijnbereiding uit de druiven anderzijds. Het wijnbereidingsproces omvat verschillende fasen, waaronder de persing.

62.

Bijgevolg moet worden opgehelderd of het begrip „bedrijf” zoals dat tot nu toe is gebruikt ( 31 ), ook kan worden toegepast wanneer, krachtens deze bepaling, de wijnbereiding volledig moet plaatsvinden op het bedrijf waarnaar de wijn is vernoemd. ( 32 )

63.

In mijn optiek kunnen de overwegingen inzake de flexibele en functionele lezing van het begrip „bedrijf” (in de zin dat het begrip niet is verbonden met de territoriale basis, maar veeleer met het beheer en de administratie van de voor de productie gebruikte eenheden en de verantwoordelijkheid van de producent voor die eenheden) niet alleen worden toegepast op de teelt en de oogst van druiven, maar ook op het wijnpersen, als onderdeel van het wijnbereidingsproces.

64.

Vanuit dat oogpunt vindt de wijnbereiding volledig plaats op het bedrijf waarnaar de wijn is vernoemd, ook wanneer een deel van dat proces wordt uitgevoerd in een installatie buiten de omtrek van de grond die aan de producent toebehoort, indien de wijnpersinstallatie deel uitmaakt van dat bedrijf (waarnaar de wijn is vernoemd) in de eerder aangegeven functionele zin.

65.

Wanneer wordt erkend dat er tussen de teelt en de oogst van de druiven, die essentieel zijn voor het eindresultaat, en de grond die eigendom van de wijnbouwer is geen territoriaal verband hoeft te bestaan (aangezien hij ook andere grond kan pachten, die dan deel van zijn bedrijf zal uitmaken), kan dezelfde redenering a fortiori worden toegepast op het wijnpersen. ( 33 )

66.

Ook hier konden de deelnemers aan de terechtzitting, waaronder het Land, zich vinden in die beoordeling. De fysieke locatie van de wijnpersinstallatie is niet het relevante gegeven. Van essentieel belang is daarentegen dat de wijnbouwer die eigenaar is van het bedrijf waarnaar de wijn is vernoemd adequaat toezicht uitoefent op het wijnpersen, dat het voorwerp van de andere prejudiciële vragen is.

67.

Deze oplossing is niet in strijd met de rechtspraak van het Hof inzake het verloop van wijnbereidingsprocedés, waaruit geen eenduidige oplossingen kunnen worden geëxtraheerd, aangezien die rechtspraak zich toespitst op de specifieke kenmerken van elke zaak. De verwijzende rechter signaleert dit terecht waar hij opmerkt:

68.

Van de situaties waarop die twee arresten zien, vertoont die van het arrest Baux ( 36 ) een zekere gelijkenis met die welke in casu aan de orde is, aangezien dat arrest draaide om het gebruik van de term „château” om de naam van een wijnbouwbedrijf aan te duiden. Het Hof heeft in dat arrest geoordeeld ( 37 ) dat de op het geding toepasselijke regel:

69.

Het arrest Baux vertoont een zekere ambivalentie, die voortvloeit uit de bijzonderheden van die zaak. Terwijl in dat arrest het essentiële idee wordt onderschreven dat het bedrijf onder de daadwerkelijke leiding en verantwoordelijkheid moet staan van de producent aan wie de kwaliteit van de wijn wordt toegeschreven, wordt er ook enige ambiguïteit ingevoerd met betrekking tot het territoriale verband met de op het terrein van het „château” geproduceerde druiven.

70.

Het Hof preciseert dat de regeling niet „verlangt […] dat de druiven tot wijn worden verwerkt in installaties die zich bevinden op een domein waartoe een château behoort[,] [noch] dat de wijnbouwers zelf eigenaar zijn van de voor de wijnbereiding gebruikte installaties”, maar lijkt vervolgens te pleiten voor een territoriaal verband tussen de wijnbereiding en de gronden waarop de wijngaarden concreet worden gecultiveerd.

71.

Gelet op al deze elementen, stel ik vast dat het wijnpersen kan worden geacht te zijn verricht op het bedrijf waarnaar de wijn is vernoemd wanneer die persing heeft plaatsgevonden in een gehuurde wijnpersinstallatie die exclusief ter beschikking van de eigenaar van dat bedrijf is gesteld.

72.

Op deze manier wordt, gezien de hoge kosten die wijnpersinstallaties met zich mee kunnen brengen ( 40 ), de toetreding van kleine producenten tot de markt onder voorwaarden van gelijkheid vergemakkelijkt. ( 41 ) Indien het gebruik van kwaliteitsaanduidingen die naar een bedrijf verwijzen, zou worden beperkt tot wijnbouwers die op hun eigen terrein over alle productie-eenheden beschikken, zou de mogelijkheid om die aanduidingen te gebruiken worden beperkt tot grote ondernemingen, ten nadele van het concurrentievermogen en van kleine producenten. ( 42 )

73.

Zoals de verwijzende rechter opmerkt, is voor deze oplossing gekozen in een andere lidstaat (Oostenrijk) ( 43 ), die de uitbesteding van de verwerking, de productie, de persing of de filtering van wijn op contractbasis toestaat. Oostenrijk lijkt niet te vereisen dat er een nauw verband bestaat tussen de vaste inrichting en het bedrijf waarnaar de wijn is vernoemd. ( 44 )

74.

Het bevestigende antwoord op de eerste prejudiciële vraag opent de deur naar de analyse van de andere vragen.

75.

Deze twee vragen, die tezamen kunnen worden behandeld, gaan uit van een bevestigend antwoord op de eerste vraag. Met dat als vertrekpunt, richt de verwijzende rechter zich op het optreden van medewerkers, van wijnbouwer A of van anderen, bij het persen van de druiven in de gehuurde installatie.

76.

Specifiek zijn dit de vragen van de verwijzende rechter:

77.

Ter terechtzitting hadden de opmerkingen van partijen en van de Commissie juist betrekking op aspecten die verband houden met de medewerkers die betrokken zijn bij het wijnpersen. Daarbij toonde het Land zich bezorgd over de mechanismen om te controleren of het wijnpersen heeft plaatsgevonden onder leiding, toezicht en verantwoordelijkheid van de producent wanneer die producent technische installaties heeft gehuurd en een beroep heeft gedaan op externe dienstverleners.

78.

Uit de hierboven aangehaalde rechtspraak volgt dat de producent er in ieder geval voor moet zorgen dat bij de wijnbereiding die plaatsvindt in gehuurde, maar tot zijn bedrijf (in de eerder uiteengezette functionele zin) behorende installaties, dezelfde technieken of methoden worden gebruikt als op het bedrijf waarvan hij eigenaar is.

79.

De wijnbouwer die de persing van de druiven uitvoert in een gehuurde wijnpersinstallatie, moet daarbij dus verzekeren dat dit stadium (en andere stadia) van het wijnbereidingsproces plaatsvinden onder zijn „daadwerkelijke leiding, nauw en permanent toezicht en uitsluitende verantwoordelijkheid”. ( 45 )

80.

Als aan dat vereiste is voldaan, staat niets eraan in de weg dat de persing wordt uitgevoerd door medewerkers die gewoonlijk de wijnpersinstallatie bedienen ( 46 ) en niet door medewerkers van het bedrijf waarnaar de wijn is vernoemd. Wil het proces aan de eigenaar van dat laatste bedrijf kunnen worden toegeschreven, dan moet de wijnbouwer die de wijnpersinstallatie huurt, echter controleren (hetzij persoonlijk, hetzij via zijn medewerkers of medewerkers die aan hem verbonden zijn door een dienstverleningsovereenkomst) dat de persing voldoet aan zijn eisen.

81.

Mijns inziens volstaat het daarbij niet om algemene instructies te geven aan de verhuurder van de wijnpersinstallatie, aangezien niet kan worden uitgesloten dat zich tijdens het wijnpersen onvoorziene gebeurtenissen voordoen die het nemen van onmiddellijke beslissingen vereisen. Dergelijke beslissingen kunnen alleen worden genomen door de producent of door personeel dat bij hem in dienst is, en niet aan derden worden gedelegeerd, aangezien alleen hij of dat personeel voldoende goed bekend is met de specifieke kenmerken van zijn wijnbereidingsmethode.

82.

In mijn optiek kan het Hof ermee volstaan te wijzen op dit criterium. Het zijn de administratieve autoriteiten (uiteindelijk de regelgevende en toezichthoudende raden voor de oorsprongsbenaming of de beschermde geografische aanduiding) die dit in meer precieze regels zullen moeten vertalen.

83.

In laatste instantie staat het aan de verwijzende rechter om te beoordelen of de mate van interventie van de producent in het wijnpersen in de door hem gehuurde persinstallatie deze voorwaarden vervult. De overeenkomst die wordt gesloten voor de huur van de installatie zal een relevant (zij het niet het enige) element zijn om de grenzen van het handelen van elk van de partijen bij die overeenkomst te bepalen.

84.

De verwijzende rechter wenst te vernemen in hoeverre het van invloed is dat de verhuurder van de wijnpersinstallatie waar de persing wordt uitgevoerd een eigen economisch belang heeft bij de wijze waarop die handeling wordt verricht. Dat belang zou kunnen voortvloeien uit het feit dat de overeenkomst voorziet in een toeslag op de prijs op basis van de opbrengst en de kwaliteit.

85.

Het staat aan de rechter die – in elk individueel geval – een beslissing moet geven in gedingen over deze kwestie, om vast te stellen of een contractueel beding een economisch risico met zich meebrengt dat mogelijk niet strookt met de uitsluitende verantwoordelijkheid van de eigenaar van het bedrijf waarnaar de wijn is vernoemd.

86.

In mijn opvatting hoeven de overeengekomen vergoedingen en stimulansen de producent nochtans niet te belemmeren in zijn mogelijkheden om daadwerkelijk te beslissen over en toe te zien op de persingshandelingen. Als verantwoordelijke voor het wijnbereidingsproces heeft hij er zelf ook belang bij dat de persing, met toepassing van de technieken of methoden die bepalend zijn voor de oenologische kenmerken van zijn wijnen, leidt tot hogere opbrengsten met behoud van de kwaliteit van het product.

87.

Gelet op een en ander geef ik het Hof in overweging om het Bundesverwaltungsgericht te antwoorden als volgt:

„Artikel 54, lid 1, tweede alinea, van gedelegeerde verordening (EU) 2019/33 van de Commissie van 17 oktober 2018 tot aanvulling van verordening (EU) nr. 1308/2013 van het Europees Parlement en de Raad wat betreft aanvragen tot bescherming van oorsprongsbenamingen, geografische aanduidingen en traditionele aanduidingen in de wijnsector, de bezwaarprocedure, gebruiksbeperkingen, wijzigingen van productdossiers, de annulering van bescherming en de etikettering en presentatie

moet aldus worden uitgelegd dat