1.

Bij besluit van 1 april 2014 ( 2 ) heeft de Directora General de la Academia Vasca de Policía y Emergencias (directeur-generaal van de Baskische politie- en nooddienstacademie, Spanje) een aankondiging gepubliceerd van een selectieprocedure voor de aanwerving van politieagenten van de basisrang („Escala Básica”) van de Ertzaintza (Baskische politie). Blijkens deel 2, lid 1, onder c), van dat besluit worden kandidaten alleen toegelaten indien zij op het tijdstip van inschrijving tussen 18 en 35 jaar oud zijn.

2.

Gorka Salaberria Sorondo, die ouder is dan 35 jaar, heeft zich opgegeven als kandidaat voor de selectieprocedure. Hij werd eerst uitgesloten, maar kreeg uiteindelijk voorlopig toestemming om deel te nemen, totdat uitspraak zou zijn gedaan op het beroep tot nietigverklaring dat hij had ingesteld tegen deel 2, lid 1, onder c), van het besluit van 1 april 2014 houdende aankondiging van de selectieprocedure. ( 3 )

3.

Het politiekorps waarvoor de aanwerving wordt georganiseerd is dat van de autonome regio Baskenland. Ley Orgánica 2/1986 de Fuerzas y Cuerpos de Seguridad del Estado (organieke wet nr. 2/1986 inzake politie- en veiligheidsdiensten) van 13 maart 1986 ( 4 ) (hierna: „organieke wet nr. 2/1986”) omschrijft de taken die zijn opgedragen aan de politie- en veiligheidsdiensten van de Staat, aan de politiekorpsen van de autonome regio’s en aan de plaatselijke politiekorpsen. Wat de autonome regio’s betreft, bepaalt artikel 38, lid 1, van organieke wet nr. 2/1986 dat hun politiekorpsen, uit hoofde van hun eigen bevoegdheden „[toezien op] de inachtneming van de voorschriften en individuele bevelen van de autonome regio, [toezicht houden op en bescherming bieden aan] personen, instellingen, gebouwen, vestigingen en kantoren van de autonome regio en haar bestuur door de normale functionering van de installaties en de veiligheid van de gebruikers van hun diensten te verzekeren, de aan regulering onderworpen activiteiten van de autonome regio [inspecteren] door op te treden tegen elke onrechtmatige activiteit [en gebruikmaken van] dwang met het oog op de gedwongen tenuitvoerlegging van handelingen of bepalingen die door de autonome regio zijn vastgesteld”. De politiekorpsen van de autonome regio’s oefenen tevens taken uit in samenwerking met de politie- en veiligheidsdiensten van de Staat en moeten uit dien hoofde met name „toezien op de naleving van de wetten en andere voorschriften van de Staat en de functionering van de essentiële openbare diensten waarborgen, […] deelnemen aan de taken van de gerechtelijke politie, […], toezicht uitoefenen op openbare ruimten, bescherming bieden bij manifestaties en de orde handhaven bij grote bijeenkomsten […]”. ( 5 ) In het kader van een gelijktijdige interventie, zonder onderscheid, met de politie- en veiligheidsdiensten van de Staat, moet de politie van de autonome regio’s „bijdragen tot de minnelijke beslechting van particuliere geschillen, […] bijstand verlenen in geval van ongevallen, rampen of algemene calamiteiten door, volgens de wettelijke voorschriften, deel te nemen aan de uitvoering van programma’s inzake burgerbescherming, […] toezicht houden op de naleving van voorschriften inzake instandhouding van natuur en milieu, van watervoorraden, alsmede van de jacht-, vis- en bosrijkdommen of van enig ander natuurelement”. ( 6 )

4.

Ley 4/1992 de Policía del País Vasco (wet 4/1992 inzake de politie van Baskenland) van 17 juli 1992 (hierna: „wet 4/1992”) ( 7 ) bepaalt met betrekking tot de taken van de Baskische politie dat „de Baskische politie, in het kader van de door de autonome regio Baskenland uitgeoefende bevoegdheden, als wezenlijke taak heeft personen en zaken te beschermen, de vrije uitoefening van hun rechten en vrijheden te waarborgen en toezicht te houden op de veiligheid van de burgers op het gehele grondgebied van de autonome regio. Daartoe oefent zij de taken uit die de rechtsorde toekent aan de veiligheidsdiensten van de Staat”. ( 8 ) Uit die wet volgt tevens dat de Baskische politie verschillende rangen heeft. De basisrang („Escala Básica”) van het politiekorps van Baskenland – die waarvoor de selectieprocedure is georganiseerd waaraan Salaberria Sorondo wenste deel te nemen – omvat „uitvoerende taken waarvoor politieoptreden vereist is en functies die het leidinggeven aan een of meer ambtenaren van de rang in de operationele dienst impliceren” ( 9 ). Wet 4/1992 draagt aan de Baskische regering taak op om „bij verordening het kader vast te stellen van uitsluitingen op medische gronden met het oog op de toegang tot de rangen en categorieën van de korpsen waaruit de politie van Baskenland bestaat, alsmede de leeftijdsvoorwaarden en lengtevereisten”. ( 10 )

5.

Decreto 120/2010 de tercera modificación del decreto 315/1994 (besluit 120/2010 houdende derde wijziging van besluit 315/1994) ( 11 ) heeft aldus artikel 4, onder b), van Decreto 315/1994 por el que se aprueba el Reglamento de Selección y Formación de la Policía del País Vasco (besluit 315/1994 houdende goedkeuring van de regeling voor de selectie en de opleiding van de politie van Baskenland) van 19 juli 1994, in die zin gewijzigd dat daarin de leeftijdgrens voor kandidaten om te mogen deelnemen op 35 jaar is vastgesteld. ( 12 )

6.

Voor de verwijzende rechter brengt Salaberria Sorondo twijfels tot uiting over de verenigbaarheid van artikel 4, onder b), van besluit 315/1994, zoals gewijzigd, met richtlijn 2000/78/EG van de Raad van 27 november 2000 tot instelling van een algemeen kader voor gelijke behandeling in arbeid en beroep. ( 13 )

7.

Volgens artikel 1 van richtlijn 2000/78 heeft zij tot doel „met betrekking tot arbeid en beroep een algemeen kader te creëren voor de bestrijding van discriminatie op grond van godsdienst of overtuiging, handicap, leeftijd of seksuele geaardheid zodat in de lidstaten het beginsel van gelijke behandeling toegepast kan worden”. ( 14 )

8.

Bovendien is daarin vastgesteld dat er sprake is van „‚directe discriminatie’, wanneer iemand ongunstiger wordt behandeld dan een ander in een vergelijkbare situatie wordt, is of zou worden behandeld op basis van een van de in artikel 1 genoemde gronden”. ( 15 )

9.

Evenwel bepaalt artikel 4, lid 1, van richtlijn 2000/78 dat „de lidstaten [kunnen] bepalen dat een verschil in behandeling dat op een kenmerk in verband met een van de in artikel 1 genoemde gronden berust, geen discriminatie vormt, indien een dergelijk kenmerk, vanwege de aard van de betrokken specifieke beroepsactiviteiten of de context waarin deze worden uitgevoerd, een wezenlijk en bepalend beroepsvereiste vormt, mits het doel legitiem en het vereiste evenredig aan dat doel is”. Voorts bepaalt artikel 6, lid 1, eerste alinea, van richtlijn 2000/78 dat „de lidstaten [kunnen] bepalen dat verschillen in behandeling op grond van leeftijd geen discriminatie vormen indien zij in het kader van de nationale wetgeving objectief en redelijk worden gerechtvaardigd door een legitiem doel, met inbegrip van legitieme doelstellingen van het beleid op het terrein van de werkgelegenheid, de arbeidsmarkt of de beroepsopleiding, en de middelen voor het bereiken van dat doel passend en noodzakelijk zijn”. Dergelijke verschillen in behandeling „kunnen onder meer omvatten […] de vaststelling van een maximumleeftijd voor aanwerving, gebaseerd op de opleidingseisen voor de betrokken functie of op de noodzaak van een aan pensionering voorafgaand redelijk aantal arbeidsjaren”. ( 16 )

10.

Daar hij de aankondiging van de selectieprocedure in strijd achtte met de voorschriften van richtlijn 2000/78, heeft Salaberria Sorondo bij de bestuursrechter beroep ingesteld tegen het besluit van 1 april 2014 houdende organisatie van de selectieprocedure voor aanwerving in de categorie van agent van de basisrang bij de politie van de autonome regio Baskenland.

11.

De verwijzende rechter merkt op dat de nationale rechters zich meermaals hebben uitgesproken over de bij de aanwerving voor de verschillende politiekorpsen geldende leeftijdsgrenzen. De verwijzende rechter zelf heeft reeds geoordeeld dat een leeftijdsgrens van 32 jaar verenigbaar was met richtlijn 2000/78. Het Hof heeft in het arrest Vital Pérez ( 17 ) evenwel geoordeeld dat deze richtlijn zich verzet tegen de vaststelling van een leeftijdsgrens van 30 jaar voor het aanwerven van lokale politieagenten van de gemeente Oviedo (Spanje). De verwijzende rechter wijst er niettemin op dat de functies van de politie van de autonome regio Baskenland verschillen van die welke het Hof in het kader van het arrest Vital Pérez ( 18 ) heeft onderzocht, met name vanwege het feit dat de politie van de autonome regio Baskenland eventueel taken moet verrichten die in beginsel zijn opgedragen aan de politie- en veiligheidsdiensten van de Staat ( 19 ). Bovendien variëren de leeftijdsgrenzen in de Spaanse regeling naargelang van de korpsen en de taken, maar zijn zij vastgesteld op basis van een beoordeling van de wetgever. De verwijzende rechter merkt tevens op dat internationaal bezien de praktijken zeer sterk uiteenlopen en dat het niet zelden voorkomt dat staten geen enkele leeftijdsgrens stellen. ( 20 ) De verwijzende rechter lijkt echter op het standpunt te staan dat de politieactiviteit een activiteit is die, rekening gehouden met de specifieke aard ervan, rechtvaardigt dat er een maximumleeftijd wordt vastgesteld voor de eerste toelating tot een functie als agent vanwege het feit dat die agent om het even welke politietaak die kenmerkend is voor „politie met een volledig takenpakket”, zoals die van Baskenland, op zich moet kunnen nemen.

12.

Geconfronteerd met een probleem inzake de uitlegging van het Unierecht, heeft de Tribunal Superior de Justicia de la Comunidad Autónoma del País Vasco (hoogste rechter van de autonome regio Baskenland, Spanje) de behandeling van de zaak geschorst en het Hof bij beslissing, ingekomen ter griffie van het Hof op 1 juni 2015, verzocht om een prejudiciële beslissing over de volgende vraag:

„Verdraagt de omstandigheid dat als voorwaarde voor deelname aan de selectieprocedure voor agenten van de Baskische autonome politie een leeftijdsgrens van maximaal 35 jaar is gesteld, zich met de aan artikel 2, lid 2, artikel 4, lid 1, en artikel 6, lid 1, onder c), van richtlijn [2000/78] te geven uitlegging?”

13.

Schriftelijke opmerkingen zijn ingediend door verzoeker in het hoofdgeding, verweerster in het hoofdgeding, de Spaanse regering, Ierland, de Franse en de Italiaanse regering alsmede door de Europese Commissie. Al deze partijen werden tevens gehoord ter terechtzitting van het Hof op 30 mei 2016.

14.

In wezen is de door de verwijzende rechter gestelde vraag identiek aan die welke was gesteld in de zaak Vital Pérez ( 21 ), maar de context waarin deze rijst verschilt in die zin dat het nu niet meer om een politie van een gemeente gaat, maar om de politie van een autonome regio. De taken verschillen aanzienlijk. Voorts was de relevante leeftijdsgrens in het arrest Vital Pérez ( 22 ) 30 jaar. Salaberria Sorondo wordt met een hogere leeftijdsgrens, 35 jaar, geconfronteerd.

15.

Niettegenstaande de verschillen, waarop ik zal terugkomen, zijn in het arrest Vital Pérez ( 23 ) reeds een aantal voor de onderhavige zaak relevante preliminaire punten opgelost.

16.

In de eerste plaats heeft een nationale regeling als het gewijzigde besluit 315/1994, waaraan door het besluit van 1 april 2014 houdende aankondiging van de selectieprocedure slechts toepassing wordt gegeven, betrekking op de voor politieagenten geldende aanstellingseisen, doordat daarin is bepaald dat personen die ouder zijn dan 35 jaar, niet kunnen worden aangeworven bij het politiekorps van de autonome regio Baskenland. Bijgevolg is richtlijn 2000/78 van toepassing op een dergelijke situatie. ( 24 )

17.

Wat in de tweede plaats het bestaan van een verschil in behandeling op grond van leeftijd betreft, bepaalt artikel 2, lid 2, onder a), van richtlijn 2000/78 dat er directe discriminatie is wanneer iemand ongunstiger wordt behandeld dan een ander die zich in een vergelijkbare situatie bevindt, op basis van, met name, leeftijd. Artikel 4, onder b), van het gewijzigde besluit 315/1994 heeft tot gevolg dat bepaalde personen, uitsluitend omdat zij ouder zijn dan 35 jaar, ongunstiger worden behandeld dan andere personen die zich in een vergelijkbare situatie bevinden. Er is duidelijk sprake van een direct op leeftijd gegrond verschil in behandeling. ( 25 )

18.

Dan blijft nog de – meer delicate – vraag of dit verschil in behandeling kan worden gerechtvaardigd in het licht van artikel 4, lid 1, van richtlijn 2000/78 of van artikel 6, lid 1, van die richtlijn.

19.

Artikel 4, lid 1, van richtlijn 2000/78 bepaalt dat „de lidstaten [kunnen] bepalen dat een verschil in behandeling dat op een kenmerk in verband met [leeftijd] berust, geen discriminatie vormt, indien een dergelijk kenmerk, vanwege de aard van de betrokken specifieke beroepsactiviteiten of de context waarin deze worden uitgevoerd, een wezenlijk en bepalend beroepsvereiste vormt, mits het doel legitiem en het vereiste evenredig aan dat doel is”.

20.

De Spaanse regering, Ierland, en de Franse en de Italiaanse regering zijn van mening dat de nationale regeling waarbij de maximumleeftijd voor deelname aan de selectieprocedure voor toegang tot arbeid bij de politie van de autonome regio Baskenland is vastgesteld op 35 jaar, gelet op deze bepaling gerechtvaardigd is, daar voor de door de agenten ervan uitgeoefende taken een bijzonder goede fysieke conditie vereist is, hetgeen een wezenlijk en bepalend beroepsvereiste vormt, en dat deze regeling het legitieme doel nastreeft te verzekeren dat de politiediensten operationeel zijn en goed functioneren, maar wel evenredig is. Verzoeker in het hoofdgeding en de Commissie betwijfelen daarentegen of de betrokken leeftijdsgrens verenigbaar is met artikel 4, lid 1, van richtlijn 2000/78.

21.

Wat de uitlegging van artikel 4, lid 1, van richtlijn 2000/78 betreft, kan, gelet op de gelijkenissen die deze zaak vertoont met die waarin het arrest Vital Pérez ( 26 ) is gewezen, ook hier op een aantal punten lering worden getrokken uit dat arrest. Vooraf dient in herinnering te worden gebracht dat volgens overweging 23 van richtlijn 2000/78 een verschil in behandeling slechts in een zeer beperkt aantal omstandigheden gerechtvaardigd kan zijn wanneer een met leeftijd verband houdend kenmerk een wezenlijk en bepalend beroepsvereiste vormt, en dat artikel 4, lid 1, van richtlijn 2000/78, aangezien op grond daarvan kan worden afgeweken van het non-discriminatiebeginsel, strikt moet worden uitgelegd. ( 27 )

22.

Dit voor ogen houdend, zal ik eerst nagaan of er sprake is van een wezenlijk en bepalend beroepsvereiste en van een legitiem doel, alvorens vervolgens te onderzoeken of de nationale regeling die in het hoofdgeding aan de orde is, het evenredigheidsbeginsel eerbiedigt.

23.

Door de partijen die aan de onderhavige prejudiciële procedure hebben deelgenomen, wordt niet betwist dat het bezitten van bijzondere fysieke capaciteiten kan worden aangemerkt als een „wezenlijk en bepalend beroepsvereiste” in de zin van artikel 4, lid 1, van richtlijn 2000/78 voor de uitoefening van het beroep van politieagent van de autonome regio Baskenland. Het Hof heeft immers reeds geoordeeld dat „bij de taken met betrekking tot bescherming van personen en zaken, arrestatie en bewaking van daders van strafbare feiten en preventieve patrouilles sprake kan zijn van het gebruik van fysiek geweld”. ( 28 ) Deze taken vergen naar hun aard een uitstekende fysieke geschiktheid aangezien fysieke tekortkomingen belangrijke gevolgen kunnen hebben voor de politieagenten, voor de bevolking en voor de handhaving van de openbare orde. ( 29 ) Voorts is het beschikken over bijzondere fysieke capaciteiten een leeftijdsgebonden kenmerk. ( 30 )

24.

Derhalve moet, in het licht van de laatste ontwikkelingen in de rechtspraak van het Hof, worden erkend dat het beschikken over bijzonder goede fysieke capaciteiten om de bescherming van personen en zaken te kunnen verzekeren, om de vrije uitoefening van ieders rechten en vrijheden te kunnen waarborgen en om te kunnen toezien op de burgerveiligheid, wat de drie wezenlijke taken van de politie van de autonome regio Baskenland zijn, die – weliswaar op tamelijk vage wijze – zijn omschreven in artikel 26, lid 1, van wet 4/1992 ( 31 ), een wezenlijk en bepalend vereiste voor de uitoefening van dat beroep vormt.

25.

Tevens staat tussen partijen vast dat de betrokken nationale regeling een doel nastreeft dat als „legitiem” kan worden aangemerkt. Het beschikken over bijzondere fysieke capaciteiten, wat men tracht te bereiken middels de vaststelling van een leeftijdsgrens voor deelname aan de selectieprocedure voor toetreding tot het politiekorps van de autonome regio Baskenland, is immers vereist teneinde te garanderen dat de politiediensten operationeel zijn en goed functioneren door te verzekeren dat de nieuw aangeworven ambtenaren gedurende een relatief lange periode van hun loopbaan in staat zijn de taken te verrichten die fysiek het meest veeleisend zijn. Het Hof heeft, onder verwijzing naar de inhoud van overweging 18 van richtlijn 2000/78 ( 32 ), reeds geoordeeld dat een dergelijke wens een legitieme doelstelling in de zin van artikel 4, lid 1, van die richtlijn is. ( 33 )

26.

De vraag die uiteindelijk nog open blijft is of de nationale regeling die in het hoofdgeding aan de orde is, met de vaststelling van de leeftijdsgrens op 35 jaar, evenredig is, dat wil zeggen of deze leeftijdsgrens geschikt is om het nagestreefde doel te bereiken en niet verder gaat dan nodig is om dit doel te bereiken.

27.

In deze fase van de bespreking moet worden bepaald of de vaststelling van een leeftijdsgrens op 35 jaar voor toetreding tot de politie van de autonome regio Baskenland een noodzakelijke en evenredige maatregel vormt gelet op het legitieme doel om de inzetbaarheid en de goede werking van de politiediensten van die regio te verzekeren.

28.

Bovenop het feit dat uit statistieken objectief de onontkoombare vergrijzing van het autonome politiekorps van Baskenland naar voren komt, dat taken zijn toebedeeld die overeenkomen met „politie met een volledig takenpakket”, en dat bij de opmerkingen van de Academia Vasca de Policía y Emergencias rapporten zijn gevoegd met bepaalde gegevens uit de bedrijfsgeneeskunde ( 34 ), vormt het feit dat de leeftijdsgrens die in het hoofdgeding aan de orde is, vijf jaar hoger ligt, een nieuwe reden om aan te nemen dat het Hof hier een andere oplossing zou moeten geven dan die waarvoor in de context van de zaak Vital Pérez ( 35 ) was gekozen. De nadruk moet dus op deze elementen worden gelegd, die de situatie van de politieagenten in de autonome regio Baskenland onderscheiden en kenmerken.

29.

Wat de aard van de taken en het verloop van de loopbaan van een agent bij deze politie betreft, volgt uit de stukken en de standpuntuitwisselingen voor het Hof dat de selectieprocedure waaraan verzoeker in het hoofdgeding wilde deelnemen, de enige selectieprocedure voor toegang tot het beroep van agent bij de autonome politie van Baskenland is. De taken van deze agent zijn hoofdzakelijk uitvoerende taken. Aan de agent van de basisrang worden geen administratieve taken opgedragen omdat het zuiver administratieve personeel wordt aangeworven middels een andere selectieprocedure die op geheel andere wijze is georganiseerd dan die waarom het in het hoofdgeding gaat. Op het tijdstip van zijn aanwerving wordt van de agent verwacht dat hij om het even welke voor zijn beroep kenmerkende taak kan verrichten.

30.

Wanneer hij de selectieprocedure heeft doorstaan, vangt een aanvankelijke opleidingsperiode van 27 maanden ( 36 ) aan. De selectieprocedure is algemeen, de specialisatie komt, in voorkomend geval, pas aan de orde gedurende de loopbaan, dankzij de bijscholing die de agenten wordt geboden. Vooraf kan er dus geen onderscheid worden gemaakt tussen agenten die hun werk hoofdzakelijk in het kader van taken van overwegend fysieke aard zullen gaan verrichten, en agenten die zich zullen gaan richten op fysiek minder veeleisende activiteitengebieden, zoals forensisch deskundigen. Hoe dan ook wordt van politieagenten van de basisrang, tot zij zich eventueel specialiseren, verwacht dat zij in staat zijn de voor hun werk kenmerkende fysieke taken op zich nemen.

31.

Vervolgens is voorzien dat een politieagent van de autonome regio Baskenland, vanwege zijn constante blootstelling aan risico’s en aan stress, zodra hij 56 jaar oud is op eigen verzoek in aangepaste actieve dienst kan worden geplaatst. Die aangepaste actieve dienst wordt gekenmerkt door vrijstelling van nachtarbeid, door vrijstelling van patrouilles buiten de politiebureaus en door een vermindering van de wekelijkse arbeidstijd. Als tegenprestatie zegt de politieagent toe met 59 of 60 jaar met pensioen te gaan in plaats van met de normale pensioenleeftijd van 65 jaar. Naar zeggen van de Academia Vasca de Policía y Emergencias verzoeken in de praktijk bijna alle politieagenten van de autonome regio Baskenland die de leeftijd hebben om daarvoor in aanmerking te komen, in aangepaste actieve dienst te worden geplaatst.

32.

Ten slotte is het politiekorps van de autonome regio Baskenland een korps dat objectief wordt geconfronteerd met een massale vergrijzing van het personeel. Blijkens de door de Academia Vasca de Policía y Emergencias aan het Hof verstrekte gegevens bestaat dit korps thans uit 8000 agenten. In 2009 waren 59 agenten tussen 60 en 65 jaar oud en waren er 1399 tussen 50 en 59 jaar oud. In 2018 zullen 1135 agenten tussen 60 en 65 jaar oud zijn en zullen 4660 agenten, dat wil zeggen meer dan de helft van het personeel, tussen 50 en 59 jaar oud zijn. De vooruitzichten voor 2025 zijn dat meer dan 50 % van het personeel dan tussen 55 en 65 jaar oud zal zijn. ( 37 )

33.

Uit de bij de schriftelijke opmerkingen van de Academia Vasca de Policía y Emergencias gevoegde rapporten volgt tevens er vanaf de leeftijd van 40 jaar een duidelijke achteruitgang van het recuperatievermogen valt te constateren. Een beduidende aantasting van functioneringscapaciteiten wegens veroudering doet zich voor tussen 40 en 45 jaar, en hoe dan ook kan een agent van ouder dan 55 jaar niet worden geacht in het volle bezit te zijn van de fysieke en psychische capaciteiten die vereist zijn voor adequate uitoefening van zijn beroep zonder enig risico voor hemzelf of voor derden.

34.

Daaruit volgt dat een persoon die op het tijdstip van de selectieprocedure 35 jaar is, indien hij die procedure doorstaat, na de aanvankelijke opleiding van 27 maanden, dus in dienst treedt op de leeftijd van 37 jaar. Aangenomen kan worden dat deze persoon 13 dienstjaren met zijn maximale psychische en fysieke capaciteiten zal verrichten, welke aanzienlijk zullen afnemen tot hij definitief in de aangepaste actieve dienst zal overgaan.

35.

Ik breng in herinnering dat de aan de autonome politie van Baskenland opgedragen taken erin bestaan personen en zaken te beschermen, de vrije uitoefening van hun rechten en vrijheden te waarborgen en toezicht te houden op de veiligheid van de burgers op het gehele grondgebied van de autonome regio. De taken van de autonome politie van Baskenland zijn die van politie met een „volledig takenpakket”. Anders dan het geval was voor de taken waarom het ging in de zaak Vital Pérez ( 38 ), lijkt voor de taken die worden verricht door de politie van de autonome regio Baskenland, in hun geheel beschouwd, inderdaad een goede fysieke conditie vereist te zijn om te kunnen reageren op alle op haar gedane beroepen die behoren tot die van een politieagent in de volle uitoefening van zijn beroep. Voor de taken die verband houden met de handhaving van de openbare orde, is vereist dat de personeelskrachten op ieder tijdstip, ook ’s nachts of in extreme omstandigheden, adequaat en overeenkomstig het nagestreefde doel – het herstel van de sociale vrede – kunnen optreden en reageren. Buiten het eigenlijke verrichten van de traditioneel aan een politiekorps „met een volledig takenpakket” opgedragen taken, moeten agenten van de politie van de autonome regio Baskenland in staat zijn bijvoorbeeld de specifieke uitrustingen te dragen die hun voor hun veiligheid ter beschikking worden gesteld.

36.

In die omstandigheden, en in het licht van hetgeen het Hof heeft geoordeeld in het arrest Wolf ( 39 ), neig ik tot het standpunt dat het, teneinde de doeltreffende functionering van de autonome politie van Baskenland te verzekeren, noodzakelijk kan worden geacht dat de meerderheid van de politieagenten in staat is de fysiek meest veeleisende taken te verrichten, die een agent na het bereiken van de leeftijd van 50 jaar minder doeltreffend kan verrichten en die een agent die ouder is dan 55 jaar niet meer in staat is op zich te nemen. Het feit dat in de nabije toekomst, in 2025, te weten over negen jaar, ongeveer de helft van het personeel zal overgaan in aangepaste actieve dienst, vereist dat nu reeds maatregelen worden genomen om een zeker evenwicht tussen de meest en de minder actieve agenten te herstellen. Het handhaven van een leeftijdsopbouw binnen de politie van de autonome regio Baskenland die relatief evenwichtig is, lijkt duidelijk noodzakelijk om de autonome politie van Baskenland operationeel te houden. ( 40 ) Bij de huidige leeftijdsopbouw en indien zonder leeftijdsgrens of met een hogere leeftijdsgrens zou worden aangeworven, zou dat ertoe kunnen leiden dat een te groot aantal ambtenaren niet kan worden ingezet voor de fysiek meest veeleisende taken. ( 41 )

37.

Deze toestand maakt duidelijk dat een degelijke organisatie van de politie van de autonome regio Baskenland, teneinde te verzekeren dat zij operationeel is en goed functioneert, althans op de lange termijn het herstel vereist van een correlatie tussen de fysiek veeleisende posten, waarvoor de oudste ambtenaren niet geschikt zijn, en de fysiek minst veeleisende posten, waarvoor die ambtenaren wel geschikt zijn ( 42 ), te meer daar het Hof heeft erkend dat fysieke tekortkomingen tijdens de uitoefening van de taken met name inzake bescherming van personen, arrestatie en bewaking van delinquenten en preventieve patrouilles, belangrijke gevolgen kunnen hebben, niet alleen voor de politieagenten zelf en voor derden, maar ook voor de handhaving van de openbare orde. ( 43 ) Dit geldt a fortiori voor de extra taken die specifiek zijn voor de politie van de autonome regio’s en betrekking hebben op gebruik van dwang met het oog op gedwongen tenuitvoerlegging, de bescherming bij manifestaties en de ordehandhaving tijdens grote bijeenkomsten of de strijd tegen terrorisme. ( 44 )

38.

Voorts sluiten de te vrezen tekortkomingen in de functionering van de politiediensten van de autonome regio Baskenland uit dat de organisatie van fysiek veeleisende testen op basis van rechtstreekse eliminatie tijdens de selectieprocedure een alternatieve minder vergaande maatregel zou kunnen vormen. Het doel om het korps van de agenten van de autonome politie van Baskenland operationeel en goed functionerend te houden, vereist dat een bepaalde leeftijdsstructuur wordt hersteld, zodat het beschikken over bijzondere fysieke capaciteiten niet statisch moet worden gezien, louter op tijdstip T van de selectieprocedure, maar integendeel dynamisch, door tevens de dienstjaren die zullen volgen op de selectieprocedure, in aanmerking te nemen.

39.

Ook vanwege de zeer bijzondere situatie van de politie van de autonome regio Baskenland is de vergelijking met de leeftijdsgrenzen voor andere op het nationale grondgebied werkzame politiekorpsen, die door het Hof wel in aanmerking zijn genomen in het kader van de zaak Vital Pérez ( 45 ), niet langer beslissend. ( 46 )

40.

Ik ben dus om alle reeds genoemde redenen van mening dat het Hof niet ongevoelig moet blijven voor de organisatieproblemen – ongeacht of deze actueel of toekomstig zijn – waarmee de politie van de autonome regio Baskenland wordt geconfronteerd en bijgevolg dient vast te stellen dat de nationale regeling die in het hoofdgeding aan de orde is, verenigbaar is met artikel 4, lid 1, van richtlijn 2000/78.

41.

Evenwel ben ik tevens overtuigd dat deze verenigbaarheid slechts moet worden geconstateerd zolang dit strikt noodzakelijk is voor het herstel van een bepaalde leeftijdsstructuur die niet meer van dien aard is dat deze de inzetbaarheid en de goede werking van de politiediensten van de autonome regio Baskenland in gevaar brengt.

42.

Uit het voorgaande volgt dat artikel 4, lid 1, van richtlijn 2000/78 in die zin moet worden uitgelegd dat het zich niet verzet tegen een nationale regeling als aan de orde in het hoofdgeding, waarin de maximumleeftijd voor de aanwerving van agenten van de politie van de autonome regio Baskenland is vastgesteld op 35 jaar, voor zover deze maatregel strikt noodzakelijk is voor het herstel van een leeftijdsstructuur die de inzetbaarheid en de goede werking van de diensten van deze politie niet meer in gevaar brengt.

43.

Daar het verschil in behandeling dat is ingevoerd bij de nationale regeling waarbij de leeftijdsgrens voor deelname aan de selectieprocedure voor aanwerving bij de Baskische autonome politie is vastgesteld op 35 jaar, mij gerechtvaardigd lijkt in het licht van artikel 4, lid 1, van richtlijn 2000/78, hoeft niet te worden nagegaan of dat tevens het geval is op grond van artikel 6, lid 1, van deze richtlijn. ( 47 ) Het is dus slechts uiterst subsidiair dat ik hierover enige opmerkingen maak.

44.

Artikel 6, lid 1, eerste alinea, van richtlijn 2000/78 bepaalt dat „de lidstaten [kunnen] bepalen dat verschillen in behandeling op grond van leeftijd geen discriminatie vormen indien zij in het kader van de nationale wetgeving objectief en redelijk worden gerechtvaardigd door een legitiem doel, met inbegrip van legitieme doelstellingen van het beleid op het terrein van de werkgelegenheid, de arbeidsmarkt of de beroepsopleiding, en de middelen voor het bereiken van dat doel passend en noodzakelijk zijn”. Deze verschillen in behandeling „kunnen onder meer omvatten […] de vaststelling van een maximumleeftijd voor aanwerving, gebaseerd op de opleidingseisen voor de betrokken functie of op de noodzaak van een aan pensionering voorafgaand redelijk aantal arbeidsjaren”. ( 48 )

45.

De memorie van toelichting bij besluit 120/2010 verschaft weinig opheldering over de doelstelling die wordt nagestreefd met de vaststelling van een leeftijdsgrens van 35 jaar voor de selectieprocedure voor toetreding tot politie van de autonome regio Baskenland. ( 49 ) Daar de partijen die aan de onderhavige prejudiciële procedure hebben deelgenomen, in hun opmerkingen hoofdzakelijk zijn ingegaan op artikel 4, lid 1, van richtlijn 2000/78, bevat het dossier minder gegevens die nuttig zouden kunnen zijn voor de toepassing van artikel 6, lid 1, van die richtlijn.

46.

De Academia Vasca de Policía y Emergencias voert echter het doel aan betreffende het organisatorische en financiële evenwicht van de Baskische politie of ook de noodzaak om tot een evenwichtige leeftijdspiramide te komen. De Spaanse regering wijst op opleidingseisen, de noodzaak van een aan pensionering voorafgaand redelijk aantal arbeidsjaren en overwegingen van werkgelegenheidsbeleid, zonder nadere preciseringen.

47.

De doelstelling die erin bestaat een aan pensionering voorafgaand redelijk aantal arbeidsjaren te verzekeren en de rechtvaardiging van de vaststelling van een leeftijdsgrens gebaseerd op opleidingseisen zijn legitieme doelstellingen die rechtstreeks voortvloeien uit de tekst van artikel 6, lid 1, van richtlijn 2000/78. ( 50 )

48.

Ik heb er daarentegen meer voorbehouden bij dat het streven naar en handhaven van het organisatorische en financiële evenwicht van de politie van de autonome regio Baskenland of de noodzaak om tot een evenwichtige leeftijdspiramide te komen legitieme doelstellingen zouden kunnen vormen uit hoofde van artikel 6, lid 1, van richtlijn 2000/78, terwijl deze doelstellingen volgens het Hof „doelstellingen zijn van sociaal beleid, zoals die in verband met het beleid op het terrein van de werkgelegenheid, de arbeidsmarkt of de beroepsopleiding”. ( 51 )

49.

Hoe dan ook, wanneer eenmaal is vastgesteld wat het legitieme doel is uit hoofde van artikel 6, lid 1, van richtlijn 2000/78, moet nog worden bepaald of de vaststelling van een leeftijdsgrens van 35 jaar niet verder gaat dan passend en noodzakelijk is om dat doel te bereiken.

50.

De lidstaten beschikken in dit verband weliswaar over een ruime beoordelingsvrijheid bij hun keuze van de maatregelen die geschikt zijn ter verwezenlijking van hun doelstellingen op het gebied van sociaal beleid en werkgelegenheidsbeleid, doch deze vrijheid is in die zin beperkt dat zij niet tot gevolg mag hebben dat het beginsel van non-discriminatie wordt uitgehold. ( 52 ) Wat de doelstelling inzake de opleidingseisen voor de functie van agent bij de politie van de autonome regio Baskenland betreft, lijkt niets in de stukken een dergelijke leeftijdsgrens te rechtvaardigen. Wat voorts de doelstelling betreft om een aan pensionering voorafgaand redelijk aantal arbeidsjaren te verzekeren, is de „normale” pensioenleeftijd voor agenten van dat korps vastgesteld op 65 jaar, zodat, in theorie, zelfs een agent die op de leeftijd van 40 jaar in dienst treedt, daar 25 jaar kan blijven. ( 53 )

51.

Bijgevolg vind ik het moeilijk om in te zien dat de leeftijdsgrens van 35 jaar voor toetreding tot de politie van de autonome regio Baskenland gerechtvaardigd zou zijn op grond van artikel 6, lid 1, van richtlijn 2000/78.

52.

Gelet op een en ander geef ik het Hof in overweging de vraag van de Tribunal Superior de Justicia de la Comunidad Autónoma del País Vasco (hoogste rechter van de autonome regio Baskenland, Spanje) als volgt te beantwoorden:

„Artikel 4, lid 1, van richtlijn 2000/78/EG van de Raad van 27 november 2000 tot instelling van een algemeen kader voor gelijke behandeling in arbeid en beroep, moet in die zin worden uitgelegd dat het zich niet verzet tegen een nationale regeling als aan de orde in het hoofdgeding, waarin de maximumleeftijd voor de aanwerving van agenten van de politie van de autonome regio Baskenland is vastgesteld op 35 jaar, voor zover deze maatregel strikt noodzakelijk is voor het herstel van een leeftijdsopbouw die de inzetbaarheid en de goede werking van de diensten van deze politie niet meer in gevaar brengt.”