ARREST VAN HET HOF (Zevende kamer)

11 juni 2015 ( *1 )

„Prejudiciële verwijzing — Verordening (EEG) nr. 2658/87 — Douane-unie en gemeenschappelijk douanetarief — Gecombineerde nomenclatuur — Post 8543 70 — Elektrische machines, apparaten en toestellen, met een eigen functie, niet genoemd of niet begrepen onder andere posten van hoofdstuk 85 van de gecombineerde nomenclatuur — Postonderverdelingen 8543 70 10 en 8543 70 90 — Leestoestellen voor elektronische boeken met vertaal- of woordenboekfunctie”

In zaak C‑58/14,

betreffende een verzoek om een prejudiciële beslissing krachtens artikel 267 VWEU, ingediend door Bundesfinanzhof (Duitsland) bij beslissing van 12 november 2013, ingekomen bij het Hof op 6 februari 2014, in de procedure

Hauptzollamt Hannover

tegen

Amazon EU Sàrl,

wijst

HET HOF (Zevende kamer),

samengesteld als volgt: J.‑C. Bonichot, kamerpresident, A. Arabadjiev en J. L. da Cruz Vilaça (rapporteur), rechters,

advocaat-generaal: P. Cruz Villalón,

griffier: A. Calot Escobar,

gezien de stukken,

gelet op de opmerkingen van:

—	het Hauptzollamt Hannover, vertegenwoordigd door T. Röper,

—	Amazon EU Sàrl, vertegenwoordigd door S. Maunz en H. Menzel, Rechtsanwälte,

—	de Europese Commissie, vertegenwoordigd door A. Caeiros en B.‑R. Killmann als gemachtigden,

gelet op de beslissing, de advocaat-generaal gehoord, om de zaak zonder conclusie te berechten,

het navolgende

Arrest

Het verzoek om een prejudiciële beslissing betreft de uitlegging van de postonderverdelingen 8543 70 10 en 8543 70 90 van de gecombineerde nomenclatuur (hierna: „GN”), opgenomen in bijlage I bij verordening (EEG) nr. 2658/87 van de Raad van 23 juli 1987 met betrekking tot de tarief- en statistieknomenclatuur en het gemeenschappelijk douanetarief (PB L 256, blz. 1), zoals gewijzigd bij verordening (EU) nr. 861/2010 van de Commissie van 5 oktober 2010 (PB L 284, blz. 1; hierna: „verordening nr. 2658/87”).

2	Dit verzoek is ingediend in het kader van een geding tussen het Hauptzollamt Hannover (hoofddouanekantoor van Hannover, Duitsland; hierna: „HZA”) en Amazon EU Sàrl (hierna: „Amazon”) over de GN-tariefindeling van leestoestellen voor elektronische boeken.

Toepasselijke bepalingen

Volgens artikel 12, lid 1, van verordening nr. 2658/87 stelt de Europese Commissie jaarlijks bij verordening een volledige versie van de GN en van het tarief van de douanerechten vast, zoals die uit de door de Raad van de Europese Unie of de Commissie vastgestelde bepalingen voortvloeit. Deze verordening is van toepassing vanaf 1 januari van het volgende kalenderjaar.

4	Op het hoofdgeding is de op 1 januari 2011 in werking getreden GN-versie van verordening nr. 861/2010 van toepassing.

Het eerste deel van de GN bevat een aantal inleidende bepalingen. In dat deel, in titel I, betreffende de „Algemene regels”, luidt afdeling A, „Algemene regels voor de interpretatie van de [GN]”:

„Voor de indeling van goederen in de [GN] gelden de volgende bepalingen.

De tekst van de opschriften van de afdelingen, van de hoofdstukken en van de onderdelen van hoofdstukken wordt geacht slechts als aanwijzing te gelden; voor de indeling zijn wettelijk bepalend de bewoordingen van de posten en de aantekeningen op de afdelingen of op de hoofdstukken en – voor zover dit niet in strijd is met de bewoordingen van bedoelde posten en aantekeningen – de navolgende regels.

[...]

Indien goederen met toepassing van het bepaalde onder 2 b) of om enige andere reden vatbaar zijn voor indeling onder twee of meer posten, geschiedt de indeling als volgt:

de post met de meest specifieke omschrijving heeft voorrang boven posten met een meer algemene strekking. Indien echter twee of meer posten elk afzonderlijk slechts betrekking hebben op een gedeelte van de stoffen of bestanddelen waaruit een mengsel of een goed is samengesteld of op een gedeelte van de artikelen, in het geval van goederen in stellen of assortimenten opgemaakt voor de verkoop in het klein, worden die posten, met betrekking tot bedoelde mengsels en goederen, aangemerkt als even specifiek, zelfs indien een van de andere posten daarvan een volledigere of nauwkeurigere omschrijving geeft.

[...]

Voor de indeling van goederen onder de onderverdelingen van een post zijn wettelijk bepalend de bewoordingen van die onderverdelingen en de aanvullende aantekeningen, alsmede ‚mutatis mutandis’ de vorenstaande regels, met dien verstande dat uitsluitend onderverdelingen van gelijke rangorde met elkaar kunnen worden vergeleken. Voor de toepassing van deze regel en voor zover niet anders is bepaald, zijn de aantekeningen op de afdelingen en op de hoofdstukken eveneens van toepassing.”

Het tweede deel van de GN bevat een afdeling XVI „Machines, toestellen en elektronisch materieel, alsmede delen daarvan; toestellen voor het opnemen of het weergeven van geluid, voor het opnemen of het weergeven van beelden en geluid voor televisie, alsmede delen en toebehoren van deze toestellen”. Aantekening 3 op die afdeling luidt:

„Voor zover niet anders is bepaald, worden combinaties van machines van verschillende soorten, die bestemd zijn om gezamenlijk te functioneren en die een geheel vormen, alsmede machines met twee of meer verschillende (afwisselende of aanvullende) functies, ingedeeld naar de hoofdfunctie die kenmerkend is voor het complex.”

Deze afdeling omvat hoofdstuk 84, dat betrekking heeft op kernreactoren, stoomketels, machines, toestellen en mechanische werktuigen, alsmede delen daarvan, alsook hoofdstuk 85 dat betrekking heeft op elektrische machines, apparaten, uitrustingsstukken, alsmede delen daarvan, toestellen voor het opnemen of het weergeven van geluid, toestellen voor het opnemen of het weergeven van beelden en geluid voor televisie, alsmede delen en toebehoren van deze toestellen. Aantekening 5 E) van hoofdstuk 84 luidt:

„Machines die een automatische gegevensverwerkende machine bevatten of daarmede in samenhang worden gebruikt en die een eigen functie, andere dan automatische gegevensverwerking, vervullen, worden ingedeeld onder de post die overeenkomstig hun functie in aanmerking komt of, bij ontbreken daarvan, onder een sluitpost.”

GN-hoofdstuk 85 bevat met name de volgende posten en postonderverdelingen:

„GN-code	Omschrijving van de goederen	Conventioneel douanerecht (%)	Bijzondere maatstaf
1	2	3	4
[...]
8543	Elektrische machines, apparaten en toestellen, met een eigen functie, niet genoemd of niet begrepen onder andere posten van dit hoofdstuk:
[...]
8543 70	– apparaten en toestellen
8543 70 10	– – elektrische toestellen met vertaal- of woordenboekfuncties	Vrijstelling	–
[...]
8543 70 90	– – andere	3,7	–
[...]”

9	Ten tijde van de feiten in het hoofdgeding bedroegen de douanerechten bij invoer voor onder GN-postonderverdeling 8543 70 90 ingedeelde machines en toestellen 3,7 %, terwijl machines en toestellen van GN-postonderverdeling 8543 70 10 waren vrijgesteld van douanerechten.

De Commissie stelt krachtens artikel 9, lid 1, onder a), tweede streepje, van verordening nr. 2658/87 en volgens de procedure van artikel 10 van deze verordening GN-toelichtingen op. De op 6 mei 2011 in het Publicatieblad van de Europese Unie (PB C 137, blz. 1) bekendgemaakte toelichtingen, die op de feiten van het hoofdgeding van toepassing zijn, verduidelijken inzake postonderverdeling 8543 70 90 nader het volgende:

„8543

Elektrische machines, apparaten en toestellen, met een eigen functie, niet genoemd of niet begrepen onder andere posten van dit hoofdstuk

8543 70 90

andere

Tot deze onderverdeling behoren bijvoorbeeld:

[...]

Tot deze onderverdeling behoren ook kleine, niet van een voetstuk voorziene elektronische apparaten (zogenaamde minicomputers daaronder begrepen), met behulp waarvan woorden en zinnen worden gevormd die afhankelijk van de bij deze apparaten te gebruiken geheugenmodules worden omgezet in een vreemde taal naar keuze. Deze toestellen zijn voorzien van een alfanumeriek toetsenbord en van een rechthoekig scherm (display). Tot deze onderverdeling behoren geen toestellen met rekenfuncties (post 8470).”

Feiten van het hoofdgeding en prejudiciële vragen

Amazon is een vennootschap die met name leestoestellen voor elektronische boeken invoert. Deze toestellen beschikken, naast de voor het lezen van elektronische boeken vereiste hard- en software, over een spraakoptie, een programma voor weergave van audioformaten en een woordenboekfunctie. Zo zijn de woordenboeken Oxford American Dictionary en Oxford Dictionary of English vooraf op deze toestellen geïnstalleerd en kunnen ook andere woordenboeken worden opgeladen en geïnstalleerd.

De in juni 2011 door Amazon in Duitsland ingevoerde leestoestellen voor elektronische boeken zijn door de bevoegde douaneautoriteiten ingedeeld onder GN-postonderverdeling 8543 70 90. Amazon heeft in juli 2011 bezwaar tegen deze indeling gemaakt. Het toentertijd bevoegde Hauptzollamt Itzehoe (hoofddouanekantoor van Itzehoe, Duitsland) heeft deze leestoestellen bij besluit van 20 oktober 2011 heringedeeld onder GN-postonderverdeling 8543 70 10. Amazon heeft het HZA op 26 oktober 2011 verzocht om een bindende tariefinlichting en heeft daarbij indeling van deze leestoestellen onder GN-postonderverdeling 8543 70 10 in overweging gegeven. Het HZA heeft deze leestoestellen in de verstrekte bindende tariefinlichting evenwel ingedeeld onder GN-postonderverdeling 8543 70 90 op grond dat de hoofdfunctie ervan ligt in de weergave van de in elektronische vorm opgeslagen boeken en niet in de vertaal- of woordenboekfunctie.

Daarop heeft Amazon beroep ingesteld bij het Finanzgericht Hamburg (fiscale rechtbank Hamburg, Duitsland), dat bij vonnis van 14 februari 2013 het HZA heeft gelast een bindende tariefinlichting te verstrekken waarbij de in het hoofdgeding aan de orde zijnde leestoestellen worden ingedeeld onder GN-postonderverdeling 8543 70 10. Het HZA heeft tegen dat vonnis cassatieberoep bij het Bundesfinanzhof (hoogste federale belastingrechter) ingesteld.

Volgens de verwijzende rechter primeert bij een onder de GN in te delen toestel de postonderverdeling met de meest nauwkeurige beschrijving van dit toestel op de postonderverdelingen betreffende algemene beschrijvingen. Volgens deze rechter is niet voldaan aan de voorwaarden voor toepassing van de algemene interpretatieregel van deel 1, titel I, A, 3, onder a), van de GN, daar de in het hoofdgeding aan de orde zijnde leestoestellen niet vatbaar zijn voor indeling onder twee postonderverdelingen. GN-postonderverdeling 8543 70 90 is namelijk geen andere indelingsmogelijkheid in de zin van deze algemene interpretatieregel. Die postonderverdeling is alleen een sluitpost waaronder slechts kan worden ingedeeld wanneer niet onder een meer specifieke post kan worden ingedeeld; dat is in het hoofdgeding niet het geval.

In deze context heeft het Bundesfinanzhof beslist om de behandeling van de zaak te schorsen en het Hof de volgende prejudiciële vragen voor te leggen:

„1)	Moet de warenomschrijving van [GN]-postonderverdeling 8543 70 10 aldus worden opgevat dat daaronder slechts toestellen dienen te worden ingedeeld die uitsluitend over een vertaal- of woordenboekfunctie beschikken?

2)	Indien de eerste vraag ontkennend wordt beantwoord, moeten dan toestellen waarbij de vertaal- of woordenboekfunctie ondergeschikt is aan de hoofdfunctie (hier de leesfunctie), ook onder [GN]-postonderverdeling 8543 70 10 worden ingedeeld?”

Beantwoording van de prejudiciële vragen

Met zijn prejudiciële vragen, die samen moeten worden behandeld, wenst de verwijzende rechter in wezen te vernemen of de GN aldus moet worden uitgelegd dat leestoestellen voor elektronische boeken met een vertaal- of woordenboekfunctie moeten worden ingedeeld onder postonderverdeling 8543 70 10 als elektrische machine met vertaal- of woordenboekfuncties dan wel onder postonderverdeling 8543 70 90 als ander elektrisch toestel.

Om te beginnen zij opgemerkt dat wanneer aan het Hof een prejudiciële vraag wordt voorgelegd op het gebied van de tariefindeling, het Hof veeleer tot taak heeft de nationale rechter de criteria aan te reiken aan de hand waarvan hij de betrokken goederen correct in de GN kan indelen, dan zelf deze indeling te verrichten (arrest Rohm Semiconductor, C‑666/13, EU:C:2014:2388, punt 23 en aangehaalde rechtspraak).

18	Het staat met name aan de nationale rechter om in een zaak als het hoofdgeding te bepalen welke de hoofd- en bijfuncties zijn van het product waarop de tariefindeling moet worden toegepast.

19	Zoals blijkt uit de tekst zelf van de in punt 15 van het onderhavige arrest weergegeven tweede prejudiciële vraag, is de hoofdfunctie van de leestoestellen in de zaak die leidde tot het onderhavige verzoek om een prejudiciële beslissing, volgens de verwijzende rechter de leesfunctie.

Dienaangaande moet het beslissende criterium voor de tariefindeling van goederen in het belang van de rechtszekerheid en van gemakkelijke controle in de regel worden gezocht in de objectieve kenmerken en eigenschappen ervan, zoals deze volgens de bewoordingen van de GN-post en in de aantekeningen bij de afdelingen of hoofdstukken zijn omschreven (zie met name arrest Digitalnet e.a., C‑320/11, C‑330/11, C‑382/11 en C‑383/11, EU:C:2012:745, punt 27 en aldaar aangehaalde rechtspraak).

21	De verwijzende rechter wijst er terecht op dat de tekst van geen enkele GN-postonderverdeling uitdrukkelijk verwijst naar een elektrisch toestel met de leesfunctie als hoofdfunctie.

22	Daaruit kan evenwel niet worden afgeleid dat een toestel, bij gebreke van een GN-postonderverdeling die nauwkeurig met de hoofdfunctie ervan overeenkomt, moet worden ingedeeld onder een specifieke postonderverdeling op basis van een van de bijfuncties ervan.

23	Een product moet namelijk worden ingedeeld op basis van de hoofdfunctie ervan. Zo moet met name een machine met verschillende functies volgens aantekening 3 van afdeling XVI van het tweede deel van de GN worden ingedeeld volgens de hoofdfunctie die haar kenmerkt.

24	Zo ook verklaarde het Hof dat bij de indeling van een product rekening moet worden gehouden met wat voor de consument hoofd- en bijzaak is (zie in die zin arrest British Sky Broadcasting Group en Pace, C‑288/09 en C‑289/09, EU:C:2011:248, punt 77).

25	Bij de indeling van een product dient dus geen rekening te worden gehouden met een van de bijfuncties maar met de hoofdfunctie ervan, ook al ontbreekt zoals in het hoofdgeding een GN-postonderverdeling die specifiek overeenkomt met deze hoofdfunctie.

26	Uit het voorgaande volgt dat een product, bij gebreke van een GN-postonderverdeling die overeenkomt met de hoofdfunctie ervan, moet worden ingedeeld onder de GN-sluitpost, in casu postonderverdeling 8543 70 90.

Mitsdien dient op de prejudiciële vragen te worden geantwoord dat de GN aldus moet worden uitgelegd dat een leestoestel voor elektronische boeken met een vertaal- of woordenboekfunctie, wanneer deze functie niet de hoofdfunctie ervan is, hetgeen ter verificatie aan de verwijzende rechter staat, moet worden ingedeeld onder postonderverdeling 8543 70 90 en niet onder postonderverdeling 8543 70 10.

Kosten

Ten aanzien van de partijen in het hoofdgeding is de procedure als een aldaar gerezen incident te beschouwen, zodat de nationale rechterlijke instantie over de kosten heeft te beslissen. De door anderen wegens indiening van hun opmerkingen bij het Hof gemaakte kosten komen niet voor vergoeding in aanmerking.

Het Hof (Zevende kamer) verklaart voor recht:

De gecombineerde nomenclatuur, opgenomen in bijlage I bij verordening (EEG) nr. 2658/87 van de Raad van 23 juli 1987 met betrekking tot de tarief- en statistieknomenclatuur en het gemeenschappelijk douanetarief, zoals gewijzigd bij verordening (EU) nr. 861/2010 van de Commissie van 5 oktober 2010, moet aldus worden uitgelegd dat een leestoestel voor elektronische boeken met een vertaal- of woordenboekfunctie, wanneer deze functie niet de hoofdfunctie ervan is, hetgeen ter verificatie aan de verwijzende rechter staat, moet worden ingedeeld onder postonderverdeling 8543 70 90 en niet onder postonderverdeling 8543 70 10.

ondertekeningen

( *1 ) Procestaal: Duits.