Beroep ingesteld op 19 december 2008 — Commissie van de Europese Gemeenschappen/Italiaanse Republiek

(Zaak C-565/08)

(2009/C 55/19)

Procestaal: Italiaans

Partijen

Verzoekende partij: Commissie van de Europese Gemeenschappen (vertegenwoordigers: E. Traversa en L. Prete als gemachtigden)

Verwerende partij: Italiaanse Republiek

Conclusies

Middelen en voornaamste argumenten

De vaststelling van verplichte maximumtarieven voor de gerechtelijke en buitengerechtelijke activiteiten van advocaten vormt een beperking van de vrijheid van vestiging in de zin van artikel 43 EG, alsook een beperking van de vrije dienstverrichting in de zin van artikel 49 EG. Het opgelegde maximumtarief, dat moet worden toegepast ongeacht de aard van de verleende dienst, de omvang van het te verrichten werk en de voor de uitvoering ervan noodzakelijke kosten, kan er immers toe leiden dat de Italiaanse markt van juridische diensten onaantrekkelijk wordt voor buitenlandse professionele dienstverleners. In andere lidstaten gevestigde advocaten worden derhalve ontmoedigd om zich in Italië te vestigen, of om er tijdelijk hun diensten te verlenen.

In de eerste plaats brengt het vereiste om zich aan een nieuw — en overigens uitermate ingewikkeld — tariferingsysteem aan te passen, bijkomende kosten mee die de uitoefening van de in het Verdrag erkende fundamentele vrijheden kan belemmeren.

In de tweede plaats vormt de plafonnering van de tarieven een extra obstakel voor het vrije verkeer van juridische diensten op de interne markt, aangezien deze maatregel eraan in de weg staat dat de kwaliteit van de activiteiten die door in andere lidstaten dan Italië gevestigde advocaten worden uitgeoefend, passend wordt vergoed, en deze advocaten, die hogere honoraria aanrekenen dan die welke in de Italiaanse regeling op basis van de kenmerken van de Italiaanse markt zijn vastgesteld, er bijgevolg van worden afgeschrikt, hun diensten tijdelijk in Italië aan te bieden of zich in deze staat te vestigen.

Ten slotte belet de striktheid van het Italiaanse tariferingsysteem advocaten (in het buitenland gevestigde advocaten daaronder begrepen) om een aangepaste offerte in te dienen in bijzondere situaties en/of aan speciale cliënten. Aldus kunnen zij bijvoorbeeld geen pakket van een aantal juridische diensten tegen een vaste prijs aanbieden, noch een geheel van juridische diensten die in verschillende landen tegen een uniform tarief worden verricht. De Italiaanse wettelijke regeling kan dus voor in het buitenland gevestigde advocaten een competitiviteitverlies opleveren, aangezien deze regeling hun doeltreffende middelen ontzegt om de Italiaanse markt van juridische diensten te betreden.

Bovendien lijkt de bestreden maatregel noch geschikt ter verwezenlijking van de door de Italiaanse autoriteiten aangevoerde doelstellingen van algemeen belang, noch de daarvoor minst beperkende maatregel te zijn. Inzonderheid is deze maatregel niet geschikt om de toegang tot het gerecht voor minderbedeelden te garanderen, of om de bescherming van de afnemers van juridische diensten te waarborgen, en evenmin om de goede werking van het gerecht te verzekeren. Het betreft ook geen evenredige maatregel, aangezien er andere maatregelen bestaan die aanzienlijk minder beperkend zijn ten aanzien van in het buitenland gevestigde advocaten, en evenzeer (of zelfs meer) geschikt zijn om de door de Italiaanse autoriteiten ingeroepen beschermingsdoelstellingen te verwezenlijken.

Ten slotte hebben Italiaanse autoriteiten niet uiteengezet of (en zo ja welke) alternatieve, ten aanzien van in andere lidstaten gevestigde advocaten minder beperkende maatregelen zijn onderzocht, noch uitgelegd waarom de nagestreefde doelstellingen van algemeen belang niet reeds zouden worden beschermd door de bepalingen die het beroep van advocaat in de andere lidstaten van de Gemeenschap regelen.