Zaak C‑167/02 P

Willi Rothley e.a.

tegen

Europees Parlement

„Hogere voorziening – Handeling van Parlement betreffende voorwaarden voor en wijze van uitvoering van interne onderzoeken op gebied van bestrijding van fraude – Beroep tot nietigverklaring – Ontvankelijkheid – Onafhankelijkheid en immuniteit van leden van Parlement – Vertrouwelijkheid met betrekking tot werkzaamheden van parlementaire onderzoekscommissies – Europees Bureau voor fraudebestrijding (OLAF) – Onderzoeksbevoegdheid”

Samenvatting van het arrest

1. Beroep tot nietigverklaring – Natuurlijke of rechtspersonen – Handelingen die hen rechtstreeks en individueel raken – Uitlegging contra legem van voorwaarde van individueel geraakt zijn – Ontoelaatbaarheid

(Art. 230, vierde alinea, EG)

2. Beroep tot nietigverklaring – Natuurlijke of rechtspersonen – Handelingen die hen rechtstreeks en individueel raken – Handeling van Parlement die zonder onderscheid ziet op huidige en toekomstige leden – Niet-ontvankelijkheid

(Art. 230, vierde alinea, EG; Reglement van het Europees Parlement)

3. Europese Gemeenschappen – Rechterlijk toezicht op wettigheid van handelingen van instellingen – Handelingen van algemene strekking – Noodzaak voor natuurlijke of rechtspersonen om via exceptie van onwettigheid of prejudiciële verwijzing geldigheid te laten beoordelen

(Art. 230, vierde alinea EG, 234 EG en 241 EG)

4. Gemeenschapsrecht – Beginselen – Recht op doeltreffende bescherming in rechte – Niet-ontvankelijkheid van beroep ingesteld door bepaalde leden van Europees Parlement tegen handeling van instelling houdende wijziging van zijn reglement met betrekking tot interne onderzoeken verricht door Europees Bureau voor fraudebestrijding (OLAF) – Schending van dit beginsel – Geen

1. Een natuurlijke of rechtspersoon kan een beroep tot nietigverklaring van een handeling die niet een tot hem gerichte beschikking is, slechts instellen indien hij door deze handeling niet alleen rechtstreeks, maar ook individueel wordt geraakt. De uitlegging van artikel 230, vierde alinea, EG mag laatstgenoemde voorwaarde, die uitdrukkelijk door het Verdrag wordt gesteld, niet tot een dode letter maken omdat anders de grenzen van de door het Verdrag aan de communautaire rechter verleende bevoegdheden zouden worden overschreden.

(cf. punt 25)

2. Een handeling van het Parlement die zonder onderscheid ziet op de leden van deze instelling die bij de inwerkingtreding ervan zitting hebben in het Parlement, en voor iedere andere persoon die later dezelfde functie zal uitoefenen, raakt bepaalde leden daarvan niet individueel in de zin van artikel 230 EG.

Een dergelijke handeling geldt immers zonder beperking in de tijd voor objectief bepaalde situaties en heeft rechtsgevolgen voor op algemene en abstracte wijze aangeduide categorieën van personen, zonder dat bepaalde leden van het Parlement op bijzondere wijze worden geraakt.

Aan deze conclusie wordt niet afgedaan door het feit dat volgens de rechtspraak van het Hof een persoon een beroep tot nietigverklaring van een handeling van algemene strekking kan instellen wanneer de auteur van de handeling rekening moest houden met de bijzondere situatie van die persoon, aangezien niet kan worden aangenomen dat bepaalde leden van het Parlement met betrekking tot een handeling als die welke hier wordt bedoeld, zich zelfs uit het oogpunt van de rechten en de verplichtingen die hun statuut kenmerken, in een bijzondere situatie bevinden waardoor zij kunnen worden onderscheiden van de overige leden van het Parlement die door de handeling worden geraakt, en derhalve op soortgelijke wijze als een geadresseerde worden geïndividualiseerd.

(cf. punten 28‑30, 33, 37)

3. Het Verdrag heeft bij de artikelen 230 EG en 241 EG alsmede bij artikel 234 EG een volledig stelsel van rechtsmiddelen en procedures in het leven geroepen ter verzekering van het toezicht op de wettigheid van de handelingen van de instellingen en heeft dit toezicht daarbij aan de communautaire rechter opgedragen. Volgens dit stelsel kunnen natuurlijke of rechtspersonen die wegens de ontvankelijkheidsvoorwaarden van artikel 230, vierde alinea, EG geen rechtstreeks beroep tegen gemeenschapshandelingen van algemene strekking kunnen instellen, naar gelang van het geval de ongeldigheid van dergelijke handelingen inroepen, hetzij incidenteel voor de communautaire rechter krachtens artikel 241 EG, hetzij voor de nationale rechter, die weliswaar niet bevoegd is zelf de ongeldigheid van deze handelingen vast te stellen, maar daarover prejudiciële vragen kan stellen aan het Hof.

(cf. punt 46)

4. Er is geen reden om aan te nemen dat bepaalde leden van het Europees Parlement geen daadwerkelijke bescherming in rechte zouden genieten indien zij de communautaire rechter niet kunnen vragen om nietigverklaring van een besluit van het Parlement inzake wijziging van zijn reglement ten gevolge van de sluiting tussen het Europees Parlement, de Raad van de Europese Unie en de Commissie van de Europese Gemeenschappen van het interinstitutioneel akkoord betreffende de interne onderzoeken verricht door het Europees Bureau voor fraudebestrijding (OLAF).

De bepalingen van dit besluit met betrekking tot de samenwerking met of de verstrekking van inlichtingen aan het OLAF hebben immers tot doel, ongeacht de precieze strekking daarvan, verplichtingen op te leggen aan de leden van het Parlement, zodat het in de eerste plaats aan hen staat om in elk bijzonder geval, hetzij aan deze verplichtingen te voldoen, hetzij zich daaraan niet te onderwerpen wanneer zij ervan overtuigd zijn dat zij daardoor het gemeenschapsrecht niet schenden. Indien in een concreet geval een van de leden van het Parlement dit laatste doet, zijn eventuele latere handelingen van het Parlement jegens dat lid die voor hem bezwarend zijn, in beginsel vatbaar voor rechterlijke toetsing.

Voorts kan met betrekking tot de verschillende maatregelen die het OLAF in de uitoefening van zijn onderzoeksbevoegdheden zou kunnen treffen, niet worden aangenomen dat wanneer deze maatregelen meer in het bijzonder een bepaald lid van het Parlement schaden, dit lid geen enkele daadwerkelijke bescherming in rechte tegen deze maatregelen zou genieten, aangezien de regels die de bevoegdheid van de gemeenschapsrechter bepalen, zowel met betrekking tot een rechtstreeks beroep bij deze rechter als met betrekking tot een van een nationale rechter uitgaand verzoek aan het Hof om een prejudiciële beslissing, met name in het licht van het beginsel van daadwerkelijke bescherming in rechte moeten worden uitgelegd.

(cf. punten 48‑50)


1
: Toepasselijke bepalingen
2
3


4


5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56

1 –: Procestaal: Duits.

Skouris	Jann	Gulmann
Cunha Rodrigues	Rosas	La Pergola
Puissochet	Schintgen	Macken
Colneric		von Bahr

Arrest