Arrest van het Gerecht (Vijfde kamer – uitgebreid) van 9 september 2009 – Diputación Foral de Álava e.a./Commissie

(Zaken T‑230/01 tot en met T‑232/01 en T‑267/01 tot en met T‑269/01)

„Staatssteun – Door territoriale entiteit van lidstaat verleende belastingvoordelen – Vermindering van belastinggrondslag voor vennootschapsbelasting – Beschikkingen waarbij steunregelingen onverenigbaar met gemeenschappelijke markt worden verklaard en terugvordering van uitbetaalde steun wordt gelast – Beroepsvereniging – Ontvankelijkheid – Intrekking van middel – Kwalificatie als nieuwe steun dan wel als bestaande steun – Beginsel van bescherming van gewettigd vertrouwen – Rechtszekerheidsbeginsel – Evenredigheidsbeginsel”

1.                     Procedure – Voorwerp van geschil – Wijziging in loop van geding – Verbod (Reglement voor de procesvoering van het Gerecht, art. 48, lid 2) (cf. punten 80‑88)

2.                     Procedure – Interventie – Ontvankelijkheid – Nieuw onderzoek na eerdere beschikking waarbij interventie ontvankelijk is verklaard (Statuut van het Hof van Justitie, art. 40, tweede alinea) (cf. punt 91)

3.                     Procedure – Interventie – Belanghebbenden – Representatieve vereniging die tot doel heeft, belangen van haar leden te behartigen – Ontvankelijkheid in gedingen waarin principiële vraag aan orde komen die van belang zij voor die leden (Statuut van het Hof van Justitie, art. 40, tweede alinea, en 53, eerste alinea) (cf. punten 93‑100)

4.                     Procedure – Verzoekschrift tot interventie – Vormvereisten (Reglement voor de procesvoering van het Gerecht, art. 116, lid 4, tweede alinea) (cf. punten 104‑107, 110‑111)

5.                     Beroep tot nietigverklaring – Natuurlijke of rechtspersonen – Handelingen die hen rechtstreeks en individueel raken – Beschikking van Commissie waarbij wordt vastgesteld dat steunregeling onverenigbaar is met gemeenschappelijke markt – Beroep ingesteld door beroepsvereniging die belangen van haar leden vertegenwoordigt en behartigt (Art. 230, vierde alinea, EG) (cf. punten 117‑128)

6.                     Steunmaatregelen van de staten – Begrip – Verlening door overheid van belastingvrijstelling aan bepaalde ondernemingen – Daaronder begrepen (Art. 87, lid 1, EG) (cf. punten 134‑136, 140, 195)

7.                     Steunmaatregelen van de staten – Onderzoek van klachten – Verplichtingen van Commissie – Motivering (Art. 87, lid 2, EG en 253 EG) (cf. punten 146‑148)

8.                     Steunmaatregelen van de staten – Ongunstige beïnvloeding van handelsverkeer tussen lidstaten – Aantasting van mededinging – Beoordelingscriteria – Onderzoek van steunregeling in haar geheel (Art. 87 EG) (cf. punten 152‑153)

9.                     Steunmaatregelen van de staten – Ongunstige beïnvloeding van handelsverkeer tussen lidstaten – Aantasting van mededinging – Steun van geringe omvang – Tijdelijke steun – Geen invloed (Art. 87, lid 1, EG) (cf. punt 158)

10.                     Steunmaatregelen van de staten – Begrip – Selectiviteit van maatregel – Nationale regeling waarbij belastingkrediet wordt ingevoerd (Art. 87, lid 1, EG) (cf. punten 169‑173, 177‑178)

11.                     Steunmaatregelen van de staten – Begrip – Door regionale en lokale lichamen toegekende steun – Daaronder begrepen (Art. 87, lid 1, EG) (punt 189)

12.                     Steunmaatregelen van de staten – Begrip – Specifieke belastingmaatregel – Selectiviteit van maatregel – Rechtvaardiging door aard of opzet van belastingstelsel – Daarvan uitgesloten (Art. 87, lid 1, EG) (cf. punten 190‑191, 195‑196)

13.                     Steunmaatregelen van de staten – Verbod – Afwijkingen – Steunmaatregelen die als verenigbaar met gemeenschappelijke markt kunnen worden beschouwd – Beoordelingsvrijheid van Commissie (Art. 87, lid 3, EG) (cf. punten 210‑211)

14.                     Steunmaatregelen van de staten – Verbod – Afwijkingen – Steun die in aanmerking komt voor afwijking bedoeld in artikel 87, lid 3, sub c, EG – Bedrijfssteun – Daarvan uitgesloten (Art. 87, lid 3, sub c, EG) (cf. punten 219‑222)

15.                     Steunmaatregelen van de staten – Bestaande en nieuwe steunmaatregelen – Kwalificatie als bestaande steun – Criteria – Substantiële wijziging van bestaande steunregeling – Daarvan uitgesloten (Art. 87 EG en 88 EG) (cf. punten 239‑246)

16.                     Steunmaatregelen van de staten – Bestaande en nieuwe steunmaatregelen – Kwalificatie als bestaande steun – Criteria – Evolutie van gemeenschappelijke markt (Art. 87 EG en 88 EG; verordening nr. 659/1999 van de Raad, art. 1er, sub b, sub v) (cf. punten 251, 253, 257)

17.                     Steunmaatregelen van de staten – Administratieve procedure – Recht van belanghebbenden om opmerkingen in te dienen (Art. 88 EG; verordening nr. 659/1999 van de Raad, art. 6, lid 1) (cf. punten 266‑279)

18.                     Procedure – Interventie – Verzoekschrift waarin conclusies van een van partijen worden ondersteund (Statuut van het Hof van Justitie, art. 40, vierde alinea; Reglement voor de procesvoering van het Gerecht, art. 116, lid 3) (cf. punten 301‑303)

19.                     Steunmaatregelen van de staten – Onderzoek door Commissie – Onderzoeksprocedure die dateert van vóór inwerkingtreding van verordening nr. 659/1999 – Niet onderworpen aan specifieke termijnen – Beperking – Inachtneming van rechtszekerheidsvereisten – Verplichting tot afhandeling binnen redelijke termijn van na klacht ingesteld voorafgaand onderzoek (Art. 88 EG; verordening nr. 659/1999 van de Raad) (cf. punten 305‑315)

20.                     Steunmaatregelen van de staten – Terugvordering van onrechtmatige steun – Steun verleend in strijd met procedureregels van artikel 88 EG – Eventueel gewettigd vertrouwen van steunontvangers – Bescherming – Voorwaarden en grenzen (Art. 88, lid 2, eerste alinea, EG) (cf. punten 316‑320)

21.                     Steunmaatregelen van de staten – Voorgenomen steunmaatregelen – Onderzoek door Commissie – Inleidende fase en contradictoire fase – Inachtneming van redelijke termijn (Art. 88, lid 2 en 3, EG) (cf. punten 339‑344, 349)

22.                     Steunmaatregelen van de staten – Terugvordering van onrechtmatige steun – Schending van evenredigheidsbeginsel – Geen (Art. 88, lid 2, eerste alinea, EG) (cf. punten 374‑377)

Voorwerp

In de zaken T‑230/01 en T‑267/01, beroep tot nietigverklaring van beschikking 2002/892/EG van de Commissie van 11 juli 2001 betreffende de door Spanje ten uitvoer gelegde steunregeling ten gunste van bepaalde recentelijk opgerichte ondernemingen in Álava (Spanje) (PB 2002, L 314, blz. 1), in de zaken T‑231/01 en T‑268/01, beroep tot nietigverklaring van beschikking 2002/806/EG van de Commissie van 11 juli 2001 betreffende de door Spanje ten uitvoer gelegde steunregeling ten gunste van bepaalde recentelijk opgerichte ondernemingen in Vizcaya (Spanje) (PB 2002, L 279, blz. 35), en, in de zaken T‑232/01 en T‑269/01, beroep tot nietigverklaring van beschikking 2002/540/EG van de Commissie van 11 juli 2001 betreffende de door Spanje ten uitvoer gelegde steunregeling ten gunste van bepaalde recentelijk opgerichte ondernemingen in Guipúzcoa (Spanje) (PB 2002, L 174, blz. 31)

Dictum

1)

De zaken T‑230/01, T‑231/01, T‑232/01, T‑267/01, T‑268/01 en T‑269/01 worden gevoegd voor het arrest.

2)

De beroepen worden verworpen.

3)

In de zaken T‑230/01 tot en met T‑232/01:

–        dragen het Territorio Histórico de Álava – Diputación Foral de Álava, het Territorio Histórico de Vizcaya – Diputación Foral de Vizcaya, het Territorio Histórico de Guipúzcoa – Diputación Foral de Guipúzcoa en de Comunidad autónoma del País Vasco − Gobierno Vasco elk hun eigen kosten, alsmede die van de Commissie en de Comunidad autónoma de La Rioja;

–        dragen de Confederación Empresarial Vasca (Confebask), de Cámara Oficial de Comercio e Industria de Álava, de Cámara Oficial de Comercio, Industria y Navegación de Vizcaya en de Cámara Oficial de Comercio, Industria y Navegación de Guipúzcoa elk hun eigen kosten.

4)

In de zaken T‑267/01 tot en met T‑269/01 draagt Confebask haar eigen kosten en die van de Commissie en de Comunidad autónoma de La Rioja.