EUROPESE COMMISSIE

Brussel, 14.2.2024

COM(2024) 73 final

VERSLAG VAN DE COMMISSIE AAN HET EUROPEES PARLEMENT, DE RAAD, HET EUROPEES ECONOMISCH EN SOCIAAL COMITÉ EN HET COMITÉ VAN DE REGIO'S

over de uitvoering en de relevantie van het werkplan van de Europese Unie voor sport 2021-2024 en over de aanbeveling over de stimulering van gezondheidsbevorderende lichaamsbeweging in de verschillende sectoren

A.INLEIDING

Sinds de Raad het vierde werkplan van de Europese Unie voor sport (2021-2024) 1 heeft vastgesteld, doet sport zich nog steeds gelden als onderdeel van de cultuur, geschiedenis en tradities van Europa. De unieke en bindende kracht van sport in onze samenlevingen brengt een grote verantwoordelijkheid met zich mee, omdat sport verandering teweeg kan brengen via maatschappelijke vooruitgang, economische activiteit en gezondere, hechtere gemeenschappen.

Het huidige EU-werkplan is gericht op integriteit en waarden in de sport, de sociaaleconomische en milieuaspecten van sport, en de bevordering van sportbeoefening en gezondheidsbevorderende lichaamsbeweging.

De omstandigheden waarin dit plan werd uitgevoerd, waren complex en moeilijk. De sportwereld had te kampen met de aanhoudende gevolgen van de COVID-19-pandemie en aansluitend de Russische aanvalsoorlog in Oekraïne en de daaropvolgende periode van inflatie, hoge energieprijzen en geopolitieke spanningen waardoor sportcompetities worden beïnvloed. Het beheer van de uitdagingen in verband met deze ontwikkelingen komt bovenop de uitvoering van onderliggende prioriteiten, zoals de bevordering van gezondheid, gelijkheid en veiligheid. Als gevolg van bij de Europese rechtbanken aanhangig gemaakte zaken is de Europese dimensie van sport zichtbaarder en belangrijker geworden. Met name het debat over het Europees sportmodel is geïntensiveerd, onder grote belangstelling van het publiek.

Gedurende deze periode was het werkplan van de Europese Unie voor sport een anker om de aandacht toe te spitsen op de kernprioriteiten van het sportbeleid en tegelijkertijd tegemoet te komen aan de behoeften van de sportsector op het gebied van herstel en veerkracht.

Het EU-werkplan vormt de basis voor dialoog en samenwerking tussen de lidstaten, de Raad en de Commissie. Zoals uiteengezet in het EU-werkplan, verzoekt de Raad de Commissie een verslag in te dienen over de uitvoering en de relevantie van het werkplan. Onder meer op basis hiervan zal het volgende EU-werkplan worden opgesteld, dat in de eerste helft van 2024 moet worden vastgesteld.

Dit verslag is gebaseerd op een brede raadpleging. Via een online openbare raadpleging konden de lidstaten en belanghebbenden schriftelijke feedback geven. In totaal werden er 72 reacties ontvangen van lidstaten, internationale en Europese sportorganisaties, nationale olympische comités, nationale antidopingorganisaties en andere relevante belanghebbenden. Voorts organiseerde de Commissie een vergadering om aanvullende kwalitatieve feedback van de respondenten te ontvangen.

Dit verslag is gebaseerd op een beoordeling van de vooruitgang die op de belangrijkste beleidsterreinen van het EU-werkplan is geboekt. In het verslag wordt de uitvoering van de geplande activiteiten geëvalueerd en wordt gekeken naar de doeltreffendheid van de instrumenten en de werkmethoden. Het bevat aanbevelingen voor toekomstige acties en samenwerking op het gebied van sport. Dit verslag bevat tevens een evaluatie van de uitvoering van de aanbeveling over gezondheidsbevorderende lichaamsbeweging in de verschillende sectoren 2 .

B.EVALUATIE/RAPPORTAGE

1.Werkmethoden

Het werkplan van de Europese Unie voor sport werd uitgevoerd door middel van verschillende bestaande werkvormen en rapportagemechanismen, die de afgelopen drie jaar zijn verfijnd en uitgewerkt. Hiertoe behoren conclusies van de Raad, debatten, deskundigengroepen, peer-learningactiviteiten, conferenties en seminars, vergaderingen van de directeuren-generaal voor sport van de EU en studies.

Er werden twee deskundigengroepen opgericht, namelijk inzake groene sport en inzake het herstel en de veerkracht van de sportsector tijdens en na de COVID-19-pandemie. In deze groepen, die door de Commissie worden voorgezeten, is een actieve rol weggelegd voor de autoriteiten van de lidstaten, en waarnemers en deskundigen uit de sportwereld. De groepen hebben verslagen ingediend en aanbevelingen gedaan, en boden een platform voor de uitwisseling van expertise en beste praktijken.

Het aantal peer-learningactiviteiten voor de lidstaten om informatie en ervaringen over specifieke onderwerpen uit te wisselen, is in de loop van het EU-werkplan aanzienlijk uitgebreid. Vergaderingen en conferenties op hoog niveau, zoals informele vergaderingen van de directeuren-generaal voor sport van de EU, en de oriënterende debatten in de Raad speelden een belangrijke rol bij de bevordering van beleid inzake gemeenschappelijke uitdagingen.

De Commissie heeft studies over actuele kwesties uitgevoerd en is initiatieven en campagnes blijven ontwikkelen, zoals het Europees Sportforum, de Europese Week van de Sport, de campagne HealthyLifestyle4All en het Share-initiatief. Deze studies en campagnes waren bedoeld om de lidstaten en andere belanghebbenden te helpen bij het ontwikkelen en uitvoeren van sportbeleid en -activiteiten.

Sportfederaties, verenigingen en andere belanghebbenden in de sport spelen een sleutelrol bij de uitvoering van sportbeleid en hun opvattingen vormen een cruciaal onderdeel van beleidsdiscussies. Derhalve nam de sportwereld actief deel aan het jaarlijkse Europees Sportforum en andere conferenties. Daarnaast volgde de sportwereld de deskundigengroepen met grote belangstelling.

De Commissie heeft ook samengewerkt met internationale gouvernementele en niet-gouvernementele organisaties, zoals de Raad van Europa (RvE), de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO), het Bureau van de Verenigde Naties voor drugs- en misdaadbestrijding (UNODC), de Organisatie van de Verenigde Naties voor onderwijs, wetenschap en cultuur (Unesco) en het Wereldantidopingagentschap (WADA).

Deze werkmethoden hebben bijgedragen tot de versterking van de samenwerking tussen de lidstaten, de Raad, de Commissie en belanghebbenden in de sport. Zij hebben de EU-coördinatie verbeterd en de uitwisseling van waardevolle expertise en ervaring mogelijk gemaakt bij het bevorderen van het EU-werkplan. Tegelijkertijd kunnen bepaalde aanpassingen in de opzet van acties nodig zijn om ervoor te zorgen dat de resultaten regelmatiger worden meegedeeld en dat de acties resultaten opleveren die gemakkelijk te repliceren zijn.

2.Acties en resultaten

2.1. Deskundigengroepen

In het verslag over groene sport van de deskundigengroep 3 werd onderzocht hoe het Europese sportsysteem het best milieuduurzaamheid kan bevorderen en worden aanbevelingen gedaan die in de eerste plaats gericht zijn tot overheidsinstanties en nationale sportorganisaties. Deze omvatten een oproep tot aanwijzing van voorvechters van sport en duurzaamheid ter bevordering van groene sport, de oprichting van organen voor kennisdeling en tot financiering op nationaal en Europees niveau ter ondersteuning van de transitie naar groenere sport. Uit het verslag bleek dat sport in hoge mate afhankelijk is van andere sectoren en dat de belangrijkste impact ervan op het klimaat het gevolg is van het reizen van fans en deelnemers naar wedstrijden.

In het verslag van de deskundigengroep inzake herstel en veerkracht 4 werden de aanzienlijke gevolgen van COVID-19 voor de sportsector geschetst. Ook werden in het verslag de gevolgen aangegeven van daaropvolgende crises, met name in verband met de Russische aanvalsoorlog in Oekraïne en de stijgende energiekosten. Naast de rechtstreekse gevolgen van en reactie op de crisis werd in het verslag gekeken naar de samenhang hiervan met bredere kwesties zoals duurzaamheid en bestuur. In het verslag werd dan ook benadrukt hoe belangrijk het is dat sportorganisaties risicostrategieën en noodplannen vaststellen.

2.2. Evenementen van het voorzitterschap en peer-learningactiviteiten

De lidstaten die het EU-voorzitterschap bekleedden, organiseerden conferenties, seminars en vergaderingen van de directeuren-generaal voor sport van de EU. Deze evenementen leverden een schat aan expertise en beleidsoriëntaties op, op gebieden als sportdiplomatie, innovatie, duurzaamheid, integriteit en gelijkheid.

Daarnaast maken de lidstaten steeds vaker gebruik van peer-learningactiviteiten om kennis op meer specifieke gebieden op grondige wijze te ordenen en te delen.

Een volledige lijst van de evenementen van het voorzitterschap en andere activiteiten is te vinden in bijlage I. Hoewel de looptijd van het EU-werkplan nog niet is verstreken, zijn bijna alle in deze bijlage genoemde activiteiten en evenementen met succes uitgevoerd. Dit collectieve resultaat weerspiegelt de grote inzet van de lidstaten, de voorzitterschappen, de Raad, de Commissie en alle andere belanghebbenden om een bijdrage te leveren en samen te werken in het kader van het EU-werkplan.

2.3. Verdere initiatieven ter ondersteuning van het EU-werkplan

Om het effect van de prioriteitsgebieden te vergroten en de leidende doelstellingen van het EU-werkplan te verwezenlijken, heeft de Commissie ter aanvulling van de acties en doelstellingen diverse relevante activiteiten uitgevoerd.

Een van de leidende doelstellingen van het plan is de intensivering van de dialoog en de samenwerking. Het Europees Sportforum is het belangrijkste openbare platform voor een beleidsdialoog tussen belanghebbenden in de sport over belangrijke uitdagingen en gebieden waarop in het kader van het EU-werkplan wordt samengewerkt. Het vindt jaarlijks plaats en trekt elk jaar maximaal 400 deelnemers uit heel Europa van sportfederaties, clubs, nationale en regionale autoriteiten, academici, sporters en ngo’s.

Voorts heeft de Commissie in 2020 de expertgroep inzake gendergelijkheid in de sport opgericht. Deze bestaat uit 15 deskundigen met een verschillende achtergrond, die in 2021 met hun werkzaamheden zijn begonnen. Het rapport over gendergelijkheid in de sport 5 dat deze groep heeft opgesteld, bevatte een actieplan met aan de Commissie, de lidstaten, nationale en internationale sportfederaties en organisaties die verantwoordelijk zijn voor de breedtesport gerichte aanbevelingen op verschillende thematische gebieden, zoals sportparticipatie, gelijke behandeling, leiderschap en maatregelen om veilige sport te waarborgen.

In het kader van het prioriteitsgebied gericht op meer sportbeoefening en gezondheidsbevorderende lichaamsbeweging werd met de campagne HealthyLifestyle4All, die liep van 2021 tot 2023, een gezonde levensstijl bij alle generaties en sociale groepen gestimuleerd door sport en actieve levensstijlen te koppelen aan gezondheids-, voedings- en ander beleid. Voor dit initiatief werden bijdragen gevraagd en in reactie daarop werden 102 toezeggingen van belanghebbenden in de sport ontvangen. Daartoe behoorden de Commissie zelf, de lidstaten, lokale overheden, sportfederaties, breedtesportorganisaties en maatschappelijke organisaties. Een inventarisatie van gezonde levensstijlen biedt een overzicht van de resultaten en een leidraad voor de financiering van projecten 6 .

De Europese Week van de Sport, een ander instrument om inspanningen ter bevordering van deelname aan sport te mobiliseren, wordt steeds succesvoller en biedt sportorganisaties, gemeenschappen en anderen uit de hele EU en haar buurlanden mogelijkheden om lichaamsbeweging en sportbeoefening onder het grote publiek te stimuleren. De week is het centrale onderdeel van de jaarlijkse campagne #BeActive van de Commissie om het EU-werkplan en sport op grote schaal in de hele EU te promoten. Ondanks de COVID-19-pandemie zijn de activiteiten voortgezet met het onderdeel #BeActive@Home. 2022 was een bijzonder goed jaar voor evenementen met meer dan 13 miljoen deelnemers in 40 landen en regio’s. In 2023 waren er 36 000 evenementen waarbij bijna 11 miljoen mensen betrokken waren. Sinds 2022 reikt de Commissie in het kader van de campagne de #BeActive Awards uit in vier categorieën, te weten onderwijs, werk, lokale helden en intergenerationele sport.

Erasmus+-sportacties bevorderen de deelname aan sport, lichaamsbeweging en vrijwilligerswerk. Deze acties voorzien in financiële steun en vormen daardoor een belangrijke basis voor de versterking van Europese samenwerking. Zij zijn bedoeld om zowel maatschappelijke als sportgerelateerde uitdagingen aan te pakken en de prioriteiten ervan 7 zijn goed afgestemd op die van het EU-werkplan. De begroting is verdubbeld ten opzichte van de vorige programmeringsperiode en bedraagt nu 470 miljoen EUR voor de periode 2021-2027. De mogelijkheden om partnerschappen aan te gaan, worden steeds populairder en door de invoering van kleinschalige partnerschappen kregen meer basisorganisaties de kans om samen te werken. Zo ontving de Commissie in 2023 een recordaantal van 1 500 voorstellen, een stijging van 17 % ten opzichte van 2022. In 2023 werden voor het eerst leermobiliteitsprojecten voor sportcoaches mogelijk gemaakt.

De Commissie was ook betrokken bij andere gebieden ter bevordering van het mainstreamen van sport en lichaamsbeweging. Op 30 mei 2023 heeft zij een top over sport en innovatie georganiseerd om onderzoekers, bedrijven en beleidsmakers bijeen te brengen om hun kansen te bespreken en nieuwe partnerschappen tot stand te brengen op het gebied van de prestaties van sporters, duurzaamheid en digitalisering. De #BeInclusive EU Sport Awards worden uitgereikt aan organisaties die sport gebruiken om de sociale inclusie te verbeteren. Sinds 2022 zijn in de verschillende categorieën projecten erkend die laten zien hoe belemmeringen kunnen worden weggenomen, die gendergelijkheid bevorderen en die de waarde van sport ter bevordering van de EU-waarden en vrede onder de aandacht brengen, zoals de integratie van vluchtelingen uit Oekraïne.

In het kader van het EU-werkplan heeft de Commissie bijgedragen aan empirisch onderbouwd beleid door gegevens te verzamelen via studies en enquêtes, waaronder de studie uit 2021 over de bestrijding van anabole steroïden en menselijke groeihormonen in de sport in de EU 8 en de studie uit 2022 over het Europees sportmodel 9 . In 2023 is een studie gestart over de rechten van sporters tijdens en rond grote sportevenementen, waarvan het eindverslag gepland staat voor 2024. Bovendien heeft de Eurobarometer-enquête over sport en lichaamsbeweging 2022 10 kwantitatieve gegevens opgeleverd over de gangbaarheid van sport en lichaamsbeweging in de EU en over diverse aanverwante kwesties, zoals vrijwilligerswerk in de sport, duurzaamheid en gelijkheid. De frequentie waarmee Europeanen aan sport doen, wordt ook gebruikt als belangrijke indicator voor het sportbeleid.

2.4. Samenwerking met internationale organisaties

De EU en de RvE hebben gemeenschappelijke aspiraties op het gebied van sport, met name dat sport een maatschappelijk goed moet zijn en een instrument voor mensenrechten en Europese waarden. Dit vormt de basis voor gezamenlijke projecten van de EU en de RvE die gericht zijn op de bestrijding van haatzaaiende uitlatingen in de sport, de bescherming van het kind en gendergelijkheid.

De Commissie werkt samen met het WADA bij het bestrijden van doping in de sport. De Groep sport van de Raad is doorgegaan met de voorbereiding van het mandaat van de EU, overeenkomstig de resolutie van de vertegenwoordigers van de regeringen van de lidstaten over de vertegenwoordiging van de lidstaten in het bestuur van het WADA en over de aan de bijeenkomsten van het WADA voorafgaande coördinatie van de standpunten van de lidstaten. De resolutie van de Raad is in 2023 geactualiseerd om rekening te houden met veranderende praktijken en juridische ontwikkelingen 11 .

De Commissie en UNODC werken samen op het gebied van corruptiebestrijding, de bestrijding van het witwassen van geld en de ontneming van vermogensbestanddelen in Azië en het Stille-Oceaangebied, Afrika en op internationaal niveau ter ondersteuning van het evaluatiemechanisme van het Verdrag van de Verenigde Naties tegen corruptie.

De Commissie onderhoudt daarnaast goede betrekkingen met de WHO en Unesco om de doelstellingen van het EU-werkplan te verwezenlijken. De Commissie heeft ook formele regelingen voor samenwerking getroffen met de Europese voetbalbond (UEFA) 12 en het Europees Olympisch Comité (EOC) 13 .

2.5 Samenwerking inzake gezondheidsbevorderende lichaamsbeweging in de verschillende sectoren

In de aanbeveling van de Raad over de stimulering van gezondheidsbevorderende lichaamsbeweging in de verschillende sectoren 14 worden de lidstaten aangemoedigd nationale strategieën en actieplannen te ontwikkelen om lichaamsbeweging te bevorderen en daarbij met elkaar en met de Commissie samen te werken. In de aanbeveling wordt opgeroepen de WHO te ondersteunen bij het verzamelen van gegevens en het opstellen van landspecifieke overzichten. De voortgang wordt gemonitord aan de hand van een kader van 23 indicatoren.

Over het algemeen kan de gestructureerde samenwerking tussen de WHO en de Commissie als positief worden beoordeeld. Het door de lidstaten behaalde resultaat bij de uitvoering van de 23 indicatoren steeg van 64,7 % in 2015 tot 74,5 % in 2018 en vervolgens tot 75,7 % in 2021. Slechts twee indicatoren blijven achter — indicator 7 (programma sportclubs voor gezondheid) en indicator 18 (Europese richtsnoeren voor de verbetering van de infrastructuur voor lichaamsbeweging in de vrije tijd).

De meeste lidstaten en belanghebbenden achten de aanbeveling en de bijbehorende indicatoren, alsook de resultaten en gegevens nog steeds relevant (details in bijlage II).

3.Feedback over de uitvoering van het werkplan van de Europese Unie voor sport

De feedback van de lidstaten en belanghebbenden over de uitvoering van het EU-werkplan werd verzameld door middel van een open online-enquête en discussies tijdens een bijeenkomst van belanghebbenden voor respondenten.

Uit een analyse is gebleken dat de prioriteiten, de uitwisseling van kennis en ervaring, en de werkmethoden breed worden gesteund. Een meerderheid achtte de deskundigengroepen, studies en evenementen zeer geschikt. Ook de peer-learningactiviteiten werden positief beoordeeld.

Tegelijkertijd stelden de respondenten manieren voor om de uitvoering en het effect van de resultaten te verbeteren, namelijk om de presentatie van de resultaten en de informatiestroom te verbeteren en de mogelijkheden voor de uitwisseling van ervaringen te verruimen. Verschillende respondenten gaven aan dat zij een voorkeur hadden voor persoonlijk contact en netwerken. Ook werd de nadruk gelegd op continuïteit en voortbouwen op het werk dat al is verricht.

Feedback voor de toekomst: overzicht

De lidstaten en andere belanghebbenden die op de raadpleging hebben gereageerd, legden de nadruk op de volgende onderwerpen.

Professionele sport — integriteit en waarden in de sport

ØHet Europees sportmodel bevorderen en verder ontwikkelen.

ØFocussen op de waarden van integriteit in de sport, dopingbestrijding, corruptiebestrijding en goed bestuur.

De sociaaleconomische en de milieudimensie van sport

ØStreven naar een meer omvattende aanpak van gelijke en eerlijke toegang tot sport.

ØGendergelijkheid en inclusie over de hele lijn blijven bevorderen en verbeteren — van bestuursstructuren tot basisparticipatie.

ØFocussen op duurzaamheid in de sport — op milieu- en economisch gebied.

Breedtesport — sportbeoefening en gezondheidsbevorderende lichaamsbeweging

ØDe deelname aan breedtesport bevorderen en zich specifiek richten op de behoeften van basis- en lokale organisaties.

ØFocussen op een holistische benadering van gezonde levensstijlen.

ØHet belang van vrijwilligerswerk voor de sport benadrukken.

ØJongeren en minderjarigen in de sport beschermen, ook in de breedtesport.

Instrumenten — werkmethoden

ØFysieke bijeenkomsten en de uitwisseling van goede praktijken bevorderen.

ØZorgen voor frequentere verspreiding van resultaten en toegang tot informatie, gegevens en verslagen.

ØDialoog en samenwerking op flexibele wijze vergemakkelijken.

C. VOLGENDE STAPPEN

De Commissie stelt de feedback van de lidstaten en belanghebbenden op prijs. Bij de uitvoering van het werkplan van de Europese Unie voor sport heeft de Commissie vastgesteld dat de werkmethoden over het algemeen goed functioneren. De Commissie vindt het heel belangrijk dat de ondersteuning van de uitwisseling van kennis en ervaringen wordt voortgezet en erkent dat zij op dit gebied een nuttige coördinerende rol kan spelen. De Commissie zal zich buigen over de kwesties die in sommige werkvormen en evenementen aan de orde zijn gesteld en zet zich in voor de voortdurende verbetering ervan.

Uit de algemene beoordeling en feedback van de lidstaten en belanghebbenden blijkt dat de focus op beleidsprioriteiten passend is, maar mogelijk moet worden getoetst aan de huidige en toekomstige ontwikkelingen zoals de Russische aanvalsoorlog in Oekraïne, de uitbreiding van de EU of de mondiale belangstelling voor Europese sport. In het algemeen is men tevreden over de uitwisseling van kennis en ervaring en netwerkvorming. De Commissie deelt deze mening.

De bevindingen van het verslag geven inzicht in de gebieden waaraan in de toekomst aandacht moet worden besteed. In grote lijnen kunnen deze worden gegroepeerd in gebieden zoals: i) het bevorderen van het Europees sportmodel; ii) het vormgeven van op waarden gebaseerd sportbestuur en grote evenementen in Europa; iii) financiële houdbaarheid; iv) het handhaven van hoge integriteitsnormen; v) het eerbiedigen van de rechten van sporters die werken aan hun carrière; vi) het waarborgen van gelijkheid en vertegenwoordiging; en vii) het beter op waarde schatten van de rol van de breedtesport en vrijwilligerswerk.

Er is een duidelijke politieke wil en noodzaak om speciale aandacht te blijven besteden aan duurzame ontwikkeling, waarbij gekeken wordt naar de economische levensvatbaarheid, maar ook naar de gevolgen van de klimaatverandering voor de sport en de groene, innovatieve en inclusieve oplossingen die kunnen worden ontwikkeld. In het plan moet mogelijk ook rekening worden gehouden met eventuele veranderingen als gevolg van de vooruitgang op het gebied van technologie en AI en de gevolgen daarvan voor de sport.

Het waarborgen van gelijkheid en billijkheid voor iedereen die toegang tot sport wil krijgen met het oog op deelname, blijft hoog op de agenda staan, met een duidelijke noodzaak om aandacht te blijven besteden aan de behoeften en uitdagingen van ondervertegenwoordigde groepen in de sport, onder wie vrouwen, mensen uit een kansarm milieu en een groeiende groep ouderen en mensen met een chronische ziekte of handicap.

Op basis van de lessen uit de bredere context waarin dit EU-werkplan is uitgevoerd, moet ook worden overwogen meer aandacht te besteden aan de externe en diplomatieke aspecten van sport, met inbegrip van de bevordering van Europese waarden.

Deze aandachtsgebieden worden ondersteund door het belang van het handhaven en bevorderen van integriteit en waarden in de sport, zij het door corruptie, doping, discriminatie, geweld en onverdraagzaamheid (bv. haatzaaiende uitlatingen) te bestrijden of door sociale inclusie, gelijkheid, verdraagzaamheid en mensenrechten te bevorderen en te verdedigen. Sport moet een veilige omgeving bieden waarin mensen vaardigheden kunnen leren en kunnen investeren in positieve sociale banden. Dit is van essentieel belang om ervoor te zorgen dat sport in Europa zijn rol als verenigende, bindende en versterkende kracht voor onze samenlevingen, gemeenschappen en economieën ten volle waar kan blijven maken.

Het Europees Parlement, de Raad, het Europees Economisch en Sociaal Comité en het Comité van de Regio’s worden uitgenodigd om kennis te nemen van dit verslag.

De Raad wordt verzocht om als onderdeel van het volgende werkplan van de Europese Unie voor sport de in dit verslag vermelde feedback over de prioriteiten voor toekomstige werkzaamheden en voor de werkmethoden in overweging te nemen.

Het voorzitterschap wordt verzocht dit verslag als basis te gebruiken voor de voorbereiding van het volgende EU-werkplan voor sport tijdens de eerste helft van 2024.

(1)

PB C 419 van 4.12.2020, blz. 1.

(2)

PB C 354 van 4.12.2013, blz. 1.

(3)

https://op.europa.eu/nl/publication-detail/-/publication/0e76da18-9e26-11ee-b164-01aa75ed71a1 .

(4)

https://op.europa.eu/nl/publication-detail/-/publication/a482583b-b3a7-11ee-b164-01aa75ed71a1 .

(5)

https://op.europa.eu/nl/publication-detail/-/publication/684ab3af-9f57-11ec-83e1-01aa75ed71a1 .

(6)

https://op.europa.eu/nl/publication-detail/-/publication/3c4366d4-89b5-11ee-99ba-01aa75ed71a1 .

(7)

Sportspecifieke prioriteiten zijn onder meer: i) het aanmoedigen van een gezonde levensstijl voor iedereen; ii) het bevorderen van integriteit en waarden in de sport; iii) het bevorderen van onderwijs in en door middel van sport; iv) het bestrijden van geweld en racisme, discriminatie en onverdraagzaamheid in de sport; en v) het bestrijden van gewelddadige radicalisering.

(8)

https://op.europa.eu/nl/publication-detail/-/publication/76890558-f016-11eb-a71c-01aa75ed71a1 .

(9)

https://op.europa.eu/nl/publication-detail/-/publication/d10b4b5b-e159-11ec-a534-01aa75ed71a1 .

(10)

https://europa.eu/eurobarometer/surveys/detail/2668 .

(11)

PB C 185 van 26.5.2023, blz. 29.

(12)

C(2022) 3721 final.

(13)

C(2022) 257 final.

(14)

PB C 354 van 4.12.2013, blz. 1.

EUROPESE COMMISSIE

Brussel, 14.2.2024

COM(2024) 73 final

BIJLAGEN

bij

VERSLAG VAN DE COMMISSIE AAN HET EUROPEES PARLEMENT, DE RAAD, HET EUROPEES ECONOMISCH EN SOCIAAL COMITÉ EN HET COMITÉ VAN DE REGIO'S

BIJLAGE I

Prioriteitsgebied: integriteit en waarden in de sport beschermen

Hoofdonderwerp	Thema	Doelen	Werkvorm	Resultaat/ datum	Trekker(s)
Veilige sportomgeving 1	Preventie van intimidatie, misbruik en geweld, met inbegrip van seksueel geweld en alle vormen van discriminatie	-Bewustmaking -Uitwisseling beste praktijken -Kennisopbouw -Follow-up van de aanbevelingen van de deskundigengroep inzake goed bestuur wat betreft de bescherming van jonge sporters en die van de rechten van kinderen in de sport (2016) 2 en de conclusies van de Raad en de vertegenwoordigers van de regeringen van de lidstaten, in het kader van de Raad bijeen, over het beschermen van kinderen in de sport (2019) 3	Raad en voorbereidende instanties Conferentie over een veilige sportomgeving	22.9.2023, Valencia	ES voorzitterschap
			Oriënterend debat — Raad Onderwijs, Jeugdzaken, Cultuur en Sport	24.11.2023, Brussel	ES voorzitterschap
Dopingbestrijding 4	Zorgen voor coördinatie en informatie-uitwisseling, met name in het kader van de bijeenkomsten van het WADA en het Cahama	-Voorbereiding van de standpunten van de EU en haar lidstaten voor de vergaderingen van het ad-hoc Europees Comité voor het Wereldantidopingagentschap (Cahama) en het Wereldantidopingagentschap (WADA) overeenkomstig de resolutie van de vertegenwoordigers van de regeringen van de lidstaten, in het kader van de Raad bijeen, over de vertegenwoordiging van de EU-lidstaten in het bestuur van het Wereldantidopingagentschap (WADA) 5 en over de aan de bijeenkomsten van het WADA voorafgaande coördinatie van de standpunten van de lidstaten (of enig daaropvolgend document daarover) -Uitwisseling beste praktijken -Kennisopbouw	Raad en voorbereidende instanties (zo nodig ondersteund door deskundigen) Coördinatie en standpunt EU		Voorzitterschappen, Commissie
			Resolutie inzake de evaluatie van de vertegenwoordiging van de EU-lidstaten en de coördinatie voor het WADA	15-16.5.2023	SE voorzitterschap
			Conferentie over dopingbestrijding	7-8.11.2022, Praag	CZ voorzitterschap
Sport en onderwijs	-Sport als kader voor persoonlijke, sociale en leervaardigheden, en bevordering van tolerantie, solidariteit, inclusiviteit en andere sportieve waarden en EU-waarden 6 -Vaardigheden en kwalificaties in de sport: sporters en personeel, met name coaches	-Bewustmaking -Uitwisseling beste praktijken -Kennisopbouw -Follow-up van de conclusies van de Raad en de vertegenwoordigers van de regeringen der lidstaten, in het kader van de Raad bijeen, over het bevorderen van de gemeenschappelijke waarden van de EU door middel van sport 7	Groep geïnteresseerde lidstaten (peer-learningactiviteit)	12-13.5.2022, Berlijn	DE
			Conferentie over de plaats en impact van sport in het leven van kinderen “Conferentie over de doelstellingen inzake sport en duurzame ontwikkeling in de kinderjaren: maatschappelijke kwesties in verband met passende lichamelijke activiteiten”	7-8.2.2022, Parijs	FR voorzitterschap
			Bijeenkomsten DG’s (met bijzondere aandacht voor professionele sporters en sportbewegingen als rolmodel)	21.9.2022, Praag	CZ voorzitterschap
			Conferentie Niet plaatsgevonden, maar aan de orde gesteld in het kader van de onderwijstop	30.11.2023, Brussel	Commissie
	Duale sportcarrières	-Bewustmaking -Uitwisseling beste praktijken -Follow-up van de conclusies van de Raad en de vertegenwoordigers van de regeringen der lidstaten, in het kader van de Raad bijeen, over duale carrières voor sporters 8	Raad en voorbereidende instanties Oriënterend debat	30.11.2021, Brussel	SI voorzitterschap
Gendergelijkheid	-Vergroten van het aandeel vrouwen, met name onder coaches en in leidinggevende functies in sportorganisaties en sportclubs -Gelijke voorwaarden (waaronder bezoldiging) voor vrouwelijke en mannelijke sporters, coaches, bestuursleden, personeel enz. -Meer media-aandacht voor sportcompetities voor vrouwen, de strijd tegen stereotypen enz.	-Uitwisseling beste praktijken -Kennisopbouw -Follow-up van de conclusies van de Raad van 21 mei 2014 over gendergelijkheid in de sport 9 en van de aanbevelingen van de deskundigengroep inzake goed bestuur wat betreft gendergelijkheid in de sport (2016) 10	Conferentie over gendergelijkheid in de sport	14-15.11.2023, Madrid	ES voorzitterschap/Commissie
			Raad en voorbereidende instanties Conclusies van de Raad over vrouwen en gelijkheid in de sport	24.11.2023	ES voorzitterschap
			Expertgroep inzake gendergelijkheid	1.1.2021-15.3.2022	Commissie
Sportdiplomatie	Sportdiplomatie in het kader van de externe betrekkingen van de EU	-Uitwisseling beste praktijken -Kennisopbouw -Follow-up van de conclusies van de Raad over sportdiplomatie 11	Conferentie Sportdiplomatie in het kader van de externe betrekkingen van de EU	3-4.6.2021, Lissabon	PT voorzitterschap
			Groep geïnteresseerde lidstaten	23-24.10.2023, Dubrovnik	HR
Europees sportmodel	-Impact van gesloten sportcompetities op de georganiseerde sport, rekening houdend met het specifieke karakter van sport -Mogelijke uitdagingen voor Europese sportorganisaties en -federaties (werktitel)	-Kennisopbouw -Analyse van de feitelijke en juridische situatie -Bewustmaking	Raad en voorbereidende instanties Resolutie van de Raad over de belangrijkste kenmerken van een Europees sportmodel	30.11.2021	SI voorzitterschap
	-		Studie over het Europees sportmodel	4.2022	Commissie
Rechten van sporters	Rechten en arbeidsomstandigheden van sporters, meer bepaald met betrekking tot deelname aan sportevenementen (bv. marketingrechten, vrijheid van meningsuiting, rechtsbescherming, non-discriminatie)	-Bewustmaking -Kennisopbouw -Analyse van de feitelijke en juridische situatie	Studie	2023-2024	Commissie
Ontwikkeling en bevordering goed bestuur in sportwereld	Analyse aan te pakken bestuursgerelateerde belemmeringen in de sportwereld	-Uitwisseling beste praktijken -Benchmarking	Conferentie Heeft (nog) niet plaatsgevonden	2022-2023	BG SE
Strijd tegen de beïnvloeding van sportwedstrijden	Verdrag van de Raad van Europa inzake het manipuleren van sportwedstrijden (“Macolin-verdrag”)	-Samen met de Commissie onderzoeken hoe de impasse met betrekking tot het verdrag kan worden doorbroken om de EU en al haar lidstaten in staat te stellen hun ratificatieprocessen af te ronden en tot het verdrag toe te treden -Follow-up van de conclusies van de Raad en de vertegenwoordigers van de regeringen van de lidstaten, in het kader van de Raad bijeen, over de bestrijding van corruptie in de sport 12	Raad en voorbereidende instanties Geen actie ondernomen	2021-2022	Voorzitterschappen Commissie

Prioriteitsgebied: de sociaaleconomische en de milieudimensie van sport

Hoofdonderwerp	Thema	Doelen	Werkvorm	(Evt.) Resultaat/streefdatum	Trekker(s)
Innovatie en digitalisering	Sportinnovatie in alle dimensies en op alle niveaus van de sportsector (inclusief lokale sportclubs)	-Uitwisseling beste praktijken -Kennisopbouw -Follow-up van de conclusies van de Raad en de vertegenwoordigers van de regeringen van de lidstaten, in het kader van de Raad bijeen, over sport als aanjager van innovatie en economische groei 13	Raad en voorbereidende instanties Conclusies van de Raad over sportinnovatie	18.5.2021	PT voorzitterschap
		-	Seminar “Sportinnovatie: verder dan “business as usual””	16-17.6.2021, Lissabon	PT voorzitterschap
		-	Groep geïnteresseerde lidstaten “Samenwerken om te innoveren: stimuleren van innovatie in de top- en de breedtesport in Europa”	30-31.8.2021, Sofia	BG
			Groep geïnteresseerde lidstaten (met name gericht op het gebruik van digitale instrumenten in coachopleidingen) 14	21-22.3.2023, Frankfurt	DE HR
			Seminar Europese sportinnovatie	19.10.2023, Gent	BE
Groene sport	-Onderwijs voor duurzame sport -Milieuvriendelijke sportbeoefening, -voorzieningen en -evenementen -Ontwikkeling van sport en sportbeoefening in het licht van de klimaatverandering	-Uitwisseling beste praktijken -Kennisopbouw -Bewustmaking -Uitwerking voorstel gemeenschappelijk kader met gezamenlijke toezeggingen, met een oog op het Europees klimaatpact	Deskundigengroep	Deskundigengroep inzake “groene sport” 2021-2023	Commissie
			Groep geïnteresseerde lidstaten “Wat zijn de beste praktijken in de EU voor de uitvoering van afvalvrije en koolstofvrije sportevenementen?” Naar een groene en duurzame deal voor sport	3-4.3.2022, Straatsburg	FR voorzitterschap
			Groep geïnteresseerde lidstaten Heeft (nog) niet plaatsgevonden		NL
			Raad en voorbereidende instanties Resolutie van de Raad over sport en lichaamsbeweging als veelbelovende factoren voor gedragsverandering ten behoeve van duurzame ontwikkeling	4.4.2022	FR voorzitterschap
Sportvoorzieningen	Duurzaam ontwerp, bouwen en onderhoud	-Uitwisseling beste praktijken -Kennisopbouw -Bewustmaking	Groep geïnteresseerde lidstaten (peer-learningactiviteit) “Sportvoorzieningen: duurzaam ontwerp, bouwen en onderhoud”	16-17.9.2021, München	DE
		-	Conferentie “Duurzame en toegankelijke sportinfrastructuur”	22.9.2022, Praag	CZ voorzitterschap
		-	Raad en voorbereidende instanties Conclusies van de Raad over een duurzame en toegankelijke sportinfrastructuur	29.11.2022	CZ voorzitterschap
Grote sportevenementen	-De toekomst van Europa als gastheer voor grote sportevenementen -Gezamenlijke organisatie grote sportevenementen door verschillende landen -Duurzaam ontwerp en realisatie -Blijvende voordelen voor gaststeden of -regio’s (inclusief betrokkenheid van jongeren)	-Uitwisseling van beste praktijken -Follow-up van de conclusies van de Raad en de vertegenwoordigers van de regeringen van de lidstaten, in het kader van de Raad bijeen, betreffende het verbeteren van integriteit, transparantie en goed bestuur bij grote sportevenementen 15 en van de aanbevelingen van de deskundigengroep inzake de economische dimensie van sport over grote sportevenementen, met name over blijvende voordelen, toegespitst op sociale, economische en ecologische duurzaamheid (2016) 16 -Follow-up van de tijdens de informele ministeriële bijeenkomst van 31 mei 2018 in Parijs ondertekende verklaring 17	Groep geïnteresseerde lidstaten of conferentie Waarde van grote sportevenementen	17-18.1.2023 Georganiseerd in samenwerking met NL	FI+NL
				2024	ES
	EU-sportperspectief voor de Olympische en Paralympische Spelen van 2024		Vergadering DG’s	15-16.6.2022, Parijs	FR voorzitterschap
Investeringen in sport en lichaamsbeweging	-Bijdrage van sport aan regionale ontwikkeling -Mogelijkheden voor het gebruik van financieringsprogramma’s van de EU (faciliteit voor herstel en veerkracht (RRF), React-EU, structuurfondsen en andere financieringsprogramma’s van de EU)	-Analyse van de situatie -Uitwisseling beste praktijken -Kennisopbouw -Follow-up van de conclusies van de Raad en de vertegenwoordigers van de regeringen van de lidstaten, in het kader van de Raad bijeen, over de economische betekenis van sport en de sociaal-economische voordelen ervan 18 -Follow-up van de conclusies van de Raad en de vertegenwoordigers van de regeringen van de lidstaten, in het kader van de Raad bijeen, over de impact van de COVID-19-pandemie en het herstel van de sportsector 19	Groep geïnteresseerde lidstaten Heeft (nog) niet plaatsgevonden	2021	IT
			Clustervergadering Niet plaatsgevonden, maar aan de orde gesteld in het kader van het Share-initiatief en de top over sport en innovatie	30.5.2023	Commissie
Versterking van het herstel en de crisisbestendigheid van de sportsector tijdens en in de nasleep van de COVID-19-pandemie	-Middellange- en langetermijneffect van de pandemie op professionele, hoogwaardige en breedtesport -Eventuele noodzaak van structurele veranderingen in het sportbestel -De rol van overheidsinstanties -Financieringsmogelijkheden	-Situatieanalyse -Uitwisseling beste praktijken -Strategieontwikkeling -Follow-up van de conclusies van de Raad en de vertegenwoordigers van de regeringen van de lidstaten, in het kader van de Raad bijeen, over de impact van de COVID-19-pandemie en het herstel van de sportsector	Conferentie Heeft (nog) niet plaatsgevonden	2021	ES
			Deskundigengroep	Deskundigengroep inzake “Versterking van het herstel en de crisisbestendigheid van de sportsector tijdens en in de nasleep van de COVID-19-pandemie” 2021-2023	Commissie

Prioriteitsgebied: bevordering van sportbeoefening en gezondheidsbevorderende lichaamsbeweging

Hoofdonderwerp

Thema

Doelen

Werkvorm

(Evt.) Resultaat/streefdatum

Trekker(s)

Alle generaties adequate mogelijkheden bieden voor sport en lichaamsbeweging

Strategische ontwikkeling van sport en lichaamsbeweging op lokaal niveau

-Uitwisseling beste praktijken

-Kennisopbouw

-Follow-up van de conclusies van de Raad over het stimuleren van motorische vaardigheden, lichaamsbeweging en sportactiviteiten bij kinderen (2015) 20

Groep geïnteresseerde lidstaten

23-24.11.2022, Keulen

DE

Plaats en impact van sport in het leven van kinderen uitbouwen

Conferentie

Afgerond (zie onder “Sport en onderwijs”)

7-8.2.2022, Parijs

FR voorzitterschap

Raad en voorbereidende instanties Conclusies van de Raad over sport en lichaamsbeweging als veelbelovende factoren voor gedragsverandering ten behoeve van duurzame ontwikkeling

4.4.2022

FR voorzitterschap

Lichaamsbeweging bevorderen

-Lichaamsbeweging het hele leven lang — monitoring

-Sectoroverschrijdende samenwerking met relevante instellingen (onder meer met scholen)

-De rol van de media

-Bewustmaking

-Kennisopbouw

-Uitwisseling beste praktijken

Conferentie “Lichaamsbeweging het hele leven lang — monitoring”

24.9.2021, Bled

SI voorzitterschap

Raad en voorbereidende instanties

Conclusies van de Raad over lichaamsbeweging het hele leven lang

30.11.2021

SI voorzitterschap

Bijlage II — Verslag over de uitvoering van de aanbeveling over de stimulering van gezondheidsbevorderende lichaamsbeweging in de verschillende sectoren 21

Achtergrond

In de in november 2013 goedgekeurde aanbeveling van de Raad over de stimulering van gezondheidsbevorderende lichaamsbeweging in de verschillende sectoren worden de lidstaten aangemoedigd nationale strategieën en actieplannen ter bevordering van lichaamsbeweging te ontwikkelen waarbij alle relevante sectoren, met inbegrip van onder meer sport en gezondheid, worden betrokken. Ook worden de lidstaten aangespoord om nauw samen te werken met elkaar en met de Commissie door regelmatig informatie en goede praktijken uit te wisselen. Tot slot wordt in de aanbeveling aangedrongen op samenwerking tussen de Commissie en de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) bij de verzameling van relevante gegevens, de opstelling van landspecifieke overzichten en analyses.

De voortgang wordt gemonitord aan de hand van een kader van 23 indicatoren. Deze werkzaamheden worden uitgevoerd door de WHO, een netwerk van nationale contactpunten voor gezondheidsbevorderende lichaamsbeweging (HEPA) die door de lidstaten en de Commissie zijn aangewezen. Het project zou van medio 2019 tot medio 2022 lopen, maar de planning ervan werd beïnvloed door de uitdagingen van de COVID-19-pandemie. De projectresultaten werden uiteindelijk in de eerste helft van 2023 gepresenteerd.

Netwerk voor gezondheidsbevorderende lichaamsbeweging

De samenwerking met de WHO, met name het Regionaal WHO-Bureau voor Europa, blijkt nog steeds relevant te zijn en wederzijdse voordelen op te leveren. De samenwerking heeft effectief bijgedragen tot de monitoring en bewaking van gezondheidsbevorderende lichaamsbeweging in de lidstaten via het netwerk van nationale contactpunten voor gezondheidsbevorderende lichaamsbeweging.

Het netwerk van nationale contactpunten is uitgegroeid tot een betrouwbaar en nuttig netwerk. Sinds 2019 is de werking van het netwerk verder verfijnd, onder meer om de sectoroverschrijdende samenwerking op nationaal niveau te versterken. Alle relevante belanghebbenden hebben meegewerkt aan het verzamelen en uitwisselen van uitgebreide beleidsrelevante informatie over gezondheidsbevorderende lichaamsbeweging in alle lidstaten. Bovendien hebben de werkzaamheden hoogwaardige en onderbouwde verslagen over de Europese situatie opgeleverd en ervoor gezorgd dat de databank van de European Health Information Gateway van de WHO kon worden bijgewerkt.

Sinds 2019 heeft het netwerk van nationale contactpunten voor gezondheidsbevorderende lichaamsbeweging acht vergaderingen gehouden, die gewijd waren aan het versterken van de capaciteiten van de contactpunten om een duurzaam systeem voor het verzamelen van gegevens te waarborgen. Daarnaast hebben de contactpunten innovatieve ontwikkelingen op het gebied van lichaamsbeweging en goede praktijken onderzocht en besproken.

De WHO heeft voor de contactpunten meerdere gelegenheden voor internationale, regionale en interlandelijke samenwerking georganiseerd. De contactpunten konden deelnemen aan conferenties van het Europees HEPA-netwerk, een door de WHO geleid forum voor de bevordering van onderzoek, beleid en praktijken op het gebied van gezondheidsbevorderende lichaamsbeweging ter verbetering van de gezondheid en het welzijn. Er werden bijeenkomsten gehouden met andere netwerken, zoals de WHO-groep op hoog niveau inzake voeding en lichaamsbeweging. Er werden specifieke workshops gehouden om te praten over de vraag hoe de samenwerking en multisectorale initiatieven voor een actievere stimulering van gezondheidsbevorderende lichaamsbeweging kunnen worden versterkt.

De WHO heeft individuele landen gesteund bij de ontwikkeling van empirisch onderbouwde richtsnoeren en aanbevelingen inzake lichaamsbeweging en routekaarten voor beleidsmaatregelen op het gebied van lichaamsbeweging in de verschillende sectoren.

Gegevensverzameling

De WHO heeft de monitoring van lichaamsbeweging in de lidstaten verbeterd en nieuwe instrumenten voor de stimulering van lichaamsbeweging ontwikkeld. De gegevens inzake de indicatoren voor gezondheidsbevorderende lichaamsbeweging in de EU die de lidstaten sinds 2015 via de nationale contactpunten voor gezondheidsbevorderende lichaamsbeweging hebben verzameld, zijn nu beschikbaar in de databank van de European Health Information Gateway van de WHO 22 . Deze databank bevat gegevens over de bewaking en de monitoring van de indicatoren voor lichaamsbeweging op nationaal en regionaal niveau met een interactief visualisatiemechanisme.

Een belangrijk resultaat van het project zijn de factsheets over lichaamsbeweging 2021 voor de EU en haar 27 lidstaten 23 . Voortbouwend op de lessen uit het verleden is in 2021 met een verbeterde enquête onder de lidstaten een derde reeks gegevens verzameld over de gangbaarheid van lichaamsbeweging en beleidsmaatregelen ter stimulering van gezondheidsbevorderende lichaamsbeweging in de verschillende sectoren. De enquête bevatte vragen over trends, vorderingen en veranderingen sinds 2015 in de hele EU en in alle 27 EU-lidstaten.

Ter ondersteuning van beleidsmaatregelen en acties op het gebied van gezondheidsbevorderende lichaamsbeweging zijn in het verslag “Step up! Tackling the burden of insufficient physical activity in Europe” 24 de sociaaleconomische voordelen van lichaamsbeweging berekend. Uit dit verslag blijkt dat meer lichaamsbeweging aanzienlijke positieve gevolgen zou hebben voor de gezondheid van de bevolking en de economie: door te investeren in beleid inzake lichaamsbeweging, verbeteren het individuele welzijn en de gezondheid van de bevolking, terwijl elke geïnvesteerde euro ook 1,7 EUR aan economische voordelen oplevert. In Europa zou de levensverwachting van mensen die niet genoeg bewegen, met 7,5 maanden toenemen en zouden meer dan 10 000 vroegtijdige sterfgevallen per jaar worden voorkomen, wat voor de lidstaten een besparing van in totaal 8 miljard EUR per jaar oplevert.

De WHO heeft verschillende andere verslagen verspreid, onder meer over technische instrumenten om de praktijken op het gebied van lichaamsbeweging op de werkplek te verbeteren, gericht op kleine en middelgrote ondernemingen (kmo’s), en ondersteunend materiaal voor sportclubs om gezondheidsbevorderende lichaamsbeweging te stimuleren. Zij heeft ook gewerkt aan controle-instrumenten voor gezondheidsbevordering in sportclubs.

Wat de vergelijking van de gangbaarheid van lichaamsbeweging in de lidstaten betreft, moet er nog steeds iets worden gedaan aan het probleem van de soms tegenstrijdige gegevens van verschillende enquête-instrumenten. De beschikbaarheid van betrouwbare gegevens is van essentieel belang om de beleidsvorming te kunnen sturen. In het licht hiervan heeft de Commissie relevante gegevens over sport en lichaamsbeweging geproduceerd door middel van een nieuwe Eurobarometer-enquête 25 .

Daarnaast heeft de Commissie geïnvesteerd in de verbetering van de methodologie van relevante statistieken. In vervolg op het in kaart brengen van de beschikbare sportstatistieken en -gegevens in de EU 26 , is zij in 2022 begonnen met een studie ter ondersteuning van de ontwikkeling van geharmoniseerde sportstatistieken in de EU, met inbegrip van statistieken en gegevens over gezondheidsbevorderende lichaamsbeweging. De studie moet leiden tot een betere empirische onderbouwing en vergelijkbare gegevens ten behoeve van een betere beleidsvorming op EU-niveau op het gebied van sport en lichaamsbeweging.

Resultaten

Uit de resultaten van de gegevensverzamelingsronde over indicatoren voor gezondheidsbevorderende lichaamsbeweging in 2021 bleek dat de uitvoering over het geheel genomen is gestabiliseerd; het door de lidstaten behaalde gemiddelde percentage van de 23 indicatoren steeg van 64,7 % in 2015 tot 74,5 % in 2018 en vervolgens tot 75,7 % in 2021. Daarbij moet worden bedacht dat sport- en lichamelijke activiteiten werden verhinderd of tijdelijk werden stopgezet als gevolg van de COVID-19-pandemie.

Naast belangrijke stijgingen van verschillende indicatoren, zoals de indicatoren 15 (gezondheidsbevorderende lichaamsbeweging als onderdeel van de opleiding van leerkrachten lichamelijke opvoeding), 20 (regelingen om lichaamsbeweging op de werkplek te bevorderen) en 21 (regelingen voor gemeenschapsinterventies ter bevordering van lichaamsbeweging bij ouderen), daalden er ook enkele indicatoren, terwijl andere geen vooruitgang lieten zien, aangezien de bereikte percentages in 2018 al maximaal waren. De meeste nationale beleidsmaatregelen of actieplannen voor lichaamsbeweging waren multisectoraal, met een goede dekking van de sectoren die belangrijk zijn voor de stimulering van gezondheidsbevorderende lichaamsbeweging.

Positieve ontwikkelingen hebben met name betrekking op de indicatoren voor: nationale aanbevelingen inzake lichaamsbeweging (23 landen), het gebruik van systemen voor de bewaking van lichaamsbeweging (26 landen), het hebben van ten minste één nationale beleidsmaatregel inzake sport voor iedereen of één nationaal actieplan ter stimulering van gezondheidsbevorderende lichaamsbeweging (alle landen), specifiek aan de stimulering van gezondheidsbevorderende lichaamsbeweging toegekende middelen (23), het gebruik van nationale coördinatiemechanismen (19), acties gericht op specifieke doelgroepen (20), een specifiek kader om de toegang tot sport- en recreatievoorzieningen voor sociaal achtergestelde groepen te waarborgen (21), het hebben van nationale richtsnoeren of een programma ter bevordering van advisering inzake lichaamsbeweging of het voorschrijven van lichaamsbeweging door gezondheidswerkers (18), lessen lichamelijke opvoeding op scholen (alle), het bevorderen van het naar het werk fietsen of lopen (17), het bevorderen van lichaamsbeweging op de werkplek (20) en campagnes over lichamelijke opvoeding en voor de bewustmaking van het publiek (23).

Twee indicatoren vallen op door het lage percentage — indicator 7 (programma sportclubs voor gezondheid) en indicator 18 (Europese richtsnoeren voor de verbetering van de infrastructuur voor lichaamsbeweging in de vrije tijd). Slechts zes landen meldden gebruik te hebben gemaakt van de richtsnoeren voor het programma sportclubs voor gezondheid van het Europees HEPA-netwerk en Tafisa. Negen andere landen meldden dat zij soortgelijke nationale richtsnoeren of programma’s hebben gebruikt om sportclubs aan te moedigen gezondheidsgerelateerde sportactiviteiten en/of gezondheidsbevordering te stimuleren. Slechts vijf landen meldden dat zij de Europese richtsnoeren van 2011 voor de verbetering van de plaatselijke infrastructuur voor lichaamsbeweging in de vrije tijd (Impala) 27 stelselmatig hebben toegepast.

In het kader van een open online-enquête in de zomer van 2023 over de inhoud en de relevantie van de aanbeveling achtten de meeste respondenten deze nog steeds relevant of gedeeltelijk relevant. Uit een aanvullende enquête onder de nationale contactpunten voor gezondheidsbevorderende lichaamsbeweging blijkt dat de meeste contactpunten van mening zijn dat de aanbeveling gericht is op de juiste doelstellingen en prioriteiten en dat zij de structuur en werkmethoden geschikt achten. Ook is men het erover eens dat de werkzaamheden relevante resultaten en gegevens opleveren. Indicator 4 (coördinatiemechanisme inzake de stimulering van gezondheidsbevorderende lichaamsbeweging), indicator 10 (monitoring en bewaking van lichaamsbeweging) en indicator 1 (aanbevelingen inzake lichaamsbeweging) werden gezien als de indicatoren die het meest waardevol zijn om met voorrang in aanmerking te worden genomen. Er werd onder meer voorgesteld om indicatoren te evalueren vanuit het oogpunt van de beschikbaarheid van gegevens, het monitoringmechanisme in sommige lidstaten te verbeteren en te zorgen voor meer uitwisseling van goede praktijken voor de ontwikkeling en uitvoering van beleidsmaatregelen op het gebied van gezondheidsbevorderende lichaamsbeweging in de lidstaten.

Volgende stappen

Sinds men met de uitvoering van de aanbeveling is begonnen, kan algehele vooruitgang worden vastgesteld met de stimulering en monitoring van gezondheidsbevorderende lichaamsbeweging in de lidstaten, maar er zal verdere steun nodig zijn om de resterende lacunes weg te werken. Daarbij gaat het onder meer om de indicatoren 7 en 18, die meer structurele tekortkomingen vertonen. Belangrijker is dat, ondanks de zeer goede vooruitgang die bij de uitvoering van de aanbeveling is geboekt, de verzamelde gegevens over de lichaamsbeweging van de bevolking erop wijzen dat mensen nog steeds te weinig bewegen. Daarom zijn er meer maatregelen nodig om te zorgen voor een toename van de lichamelijke activiteit in het algemeen.

De Commissie zal derhalve met de WHO blijven samenwerken om de lidstaten te ondersteunen op het gebied van gezondheidsbevorderende lichaamsbeweging, met als algemeen doel bij te dragen tot de verwezenlijking van de mondiale WHO-doelstelling om het tekort aan lichaamsbeweging in de lidstaten tegen 2030 met 15 % terug te dringen.