EUROPESE COMMISSIE
Brussel, 23.3.2020
COM(2020) 104 final
VERSLAG VAN DE COMMISSIE
AAN HET EUROPEES PARLEMENT, DE RAAD, HET EUROPEES ECONOMISCH EN SOCIAAL COMITÉ, HET COMITÉ VAN DE REGIO'S EN DE EUROPESE INVESTERINGSBANK
betreffende de uitvoering van de mededeling van de Commissie over een nieuw en sterker strategisch partnerschap met de ultraperifere gebieden van de EU
1. Inleiding
Dit verslag geeft een overzicht van de voortgang die is geboekt bij de uitvoering van de mededeling van de Commissie “Een nieuw en sterker strategisch partnerschap met de ultraperifere gebieden van de EU” (hierna “de mededeling”).
De ultraperifere gebieden van de EU – Guadeloupe, Frans-Guyana, Martinique, Mayotte, Réunion en Saint Martin (Frankrijk), de Azoren en Madeira (Portugal) en de Canarische eilanden (Spanje) – hebben te maken met structurele beperkingen die verband houden met hun afgelegen ligging, geringe omvang, kwetsbaarheid voor klimaatverandering en insulaire karakter en die een rem zetten op hun groei en ontwikkeling. In verband daarmee voorziet het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie (artikel 349 VWEU) in specifieke maatregelen ter ondersteuning van de ultraperifere gebieden, waaronder toegespitste voorwaarden voor de toepassing van het EU-recht in deze gebieden en voor de toegang tot EU-programma’s.
De ultraperifere gebieden, die verspreid liggen over de Atlantische Oceaan, het Caribisch gebied, Latijns-Amerika en de Indische Oceaan, verschaffen de EU unieke troeven: een rijke biodiversiteit, een strategische locatie voor activiteiten op het terrein van de ruimtevaart en de astrofysica, omvangrijke maritieme economische zones, en de nabijheid van andere continenten.
In oktober 2017 heeft de Commissie een mededeling aangenomen ter versterking van het partnerschap met de ultraperifere gebieden en hun respectieve lidstaten en ter bevestiging van haar vastbeslotenheid deze gebieden te ondersteunen in hun streven naar groei. In april 2018 heeft de Raad zich ingenomen getoond met de mededeling en de Commissie verzocht om overeenkomstig artikel 349 VWEU verder te blijven werken aan specifieke maatregelen voor deze gebieden.
In dit verslag worden maatregelen gepresenteerd die de Commissie, de ultraperifere gebieden en hun respectieve lidstaten hebben uitgevoerd in de sectoren die in de mededeling zijn beschreven, wordt op resultaten gewezen en wordt voorgesteld om de inspanningen te richten op de aanpak van klimaatverandering, de bescherming van de biodiversiteit, de overstap naar de circulaire economie en het stimuleren van hernieuwbare energie. Het gaat hierbij om voor deze gebieden belangrijke uitdagingen, zoals wordt erkend in het vlaggenschipinitiatief de “Europese Green Deal”, waarin wordt benadrukt dat de Commissie bijzondere aandacht zal doen uitgaan naar de ultraperifere gebieden en rekening zal houden met hun kwetsbaarheid voor klimaatverandering en natuurrampen en met hun unieke troeven, zoals biodiversiteit en hernieuwbare energiebronnen. Daarnaast wordt in het verslag onderstreept dat het noodzakelijk is om de inspanningen in andere sleutelsectoren, zoals de blauwe economie en connectiviteit, op te voeren.
Een nieuw bestuur op basis van een sterk partnerschap
Zoals in de mededeling is uiteengezet, houdt de Commissie sinds 2017 in de besluitvorming stelselmatig rekening met de zorgpunten en belangen van de ultraperifere gebieden.
In 2018 heeft de Commissie de specifieke kenmerken van de ultraperifere gebieden vastgelegd in 21 voorstellen voor EU-programma’s voor de periode 2021-2027 in een breed scala sectoren, waaronder cohesie, landbouw, visserij, onderzoek, milieu, vervoer en digitale connectiviteit, alsmede internationale samenwerking. Op die wijze heeft de Commissie in de meeste EU-programma’s voor die gebieden nieuwe kansen gecreëerd en op maat gesneden voorzieningen zeker gesteld.
In het kader van de landenverslagen van het Europees semester adviseerde de Commissie in 2019 Frankrijk, Portugal en Spanje om in hun ultraperifere gebieden cohesiebeleidsmiddelen te investeren op belangrijke terreinen zoals de circulaire economie, connectiviteit, vaardigheden en voortijdig schoolverlaten. In de landspecifieke aanbevelingen van de Raad worden deze lidstaten opgeroepen om bij het gebruik van de cohesiefondsen rekening te houden met regionale verschillen en de situatie in de ultraperifere gebieden. In de landenrapporten van 2020 worden ook de specifieke kenmerken van de desbetreffende ultraperifere gebieden aangegeven.
De Commissie heeft onderzocht wat de mogelijke gevolgen zijn voor de belangrijkste economische sectoren van de ultraperifere gebieden van de handelsovereenkomsten waarover momenteel wordt onderhandeld. Als gevolg daarvan bevat het politiek akkoord over het handelsgedeelte van de associatieovereenkomst tussen de EU en Mercosur van 2019 een vrijwaringsclausule voor de bescherming van de lokale productie in de ultraperifere gebieden. In de lopende evaluatie van de wetgeving inzake staatssteun en van de speciale belastingstelsels van de ultraperifere gebieden worden de specifieke kenmerken van deze gebieden onderzocht.
De Commissie heeft de ultraperifere gebieden geraadpleegd over hun behoeften en dienovereenkomstig op maat gesneden steun verstrekt. Zij heeft de ultraperifere gebieden bijvoorbeeld geraadpleegd over hun behoeften inzake de aanpassing aan de klimaatverandering en deze weergegeven in de oproep van 2019 tot het indienen van voorstellen in het kader van het LIFE-programma. Verder heeft zij twee evenementen georganiseerd om deze gebieden bij te staan in het opstellen van strategieën voor blauwe groei. De ultraperifere gebieden hebben, in de vorm van dertig reacties op openbare raadplegingen, grotere inspanningen geleverd om hun belangen onder de aandacht te brengen. Ten slotte heeft de Commissie, via burgerdialogen, contact gezocht met de bewoners van de ultraperifere gebieden: in 2018 op Martinique en de Canarische eilanden, en in 2019 op de Azoren en Madeira.
Vanuit de EU-fondsen voor het cohesie-, landbouw-, visserij- en maritiem beleid zijn er aanzienlijke middelen ingezet voor de ondersteuning van lokale investeringen ter versterking van het partnerschap met de ultraperifere gebieden en hun respectieve lidstaten, met name ten aanzien van het concurrentievermogen van kleine en middelgrote ondernemingen (kmo’s), werkgelegenheid en sociale inclusie, milieu en connectiviteit. De ondersteuning vanuit deze fondsen bedraagt in de periode 2014-2020 meer dan 13 miljard EUR.
De Commissie heeft twee taskforces ingesteld die zich bezighouden met de ondersteuning van Réunion bij de energietransitie en van de Canarische eilanden bij afvalbeheer. In deze taskforces zijn de diensten van de Commissie en nationale en regionale belanghebbenden samengebracht.
Eurostat, het bureau voor de statistiek van de EU, heeft een internetpagina ontwikkeld met gegevens over de ultraperifere gebieden. In 2019 is de Commissie een onderzoek gestart met als doel betere gegevens en meer kennis ten behoeve van duurzaam visserijbeheer en de instandhouding van visbestanden in deze gebieden. Het Franse bureau voor de statistiek werkt samen met Saint Martin en Sint Maarten bij het verzamelen van lokale gegevens. Het Portugese bureau voor de statistiek werkt samen met Madeira en de Azoren aan gegevens over landbouw, zee en vervoer; de Azoren werken aan betere gegevens over de blauwe economie en de Canarische eilanden aan die over lokale productie.
De Commissie heeft de zorgen van de ultraperifere gebieden vastgelegd in een ongekend aantal EU-initiatieven en de gebieden hebben hun inspanningen verdubbeld om een bijdrage aan de beleidsvorming te leveren. Er bestaat ruimte om de mogelijkheden van de taskforces verder te verkennen. Om de beleidsvorming op de ultraperifere gebieden te kunnen afstemmen, is het nodig om op het niveau van deze gebieden gegevens te verzamelen.
2. De troeven van de ultraperifere gebieden uitspelen
In de mededeling worden de troeven van de ultraperifere gebieden – zoals de blauwe economie, biodiversiteit, hernieuwbare energiebronnen – belicht en worden er acties voorgesteld voor het ontwikkelen van mogelijkheden in deze sectoren ter ondersteuning van de groei.
Blauwe economie
De Commissie heeft het wettelijke en financiële kader verstevigd om de blauwe economie in de ultraperifere gebieden te versterken en tegelijkertijd het duurzame beheer van mariene rijkdommen en ecosystemen te waarborgen. In 2018 heeft de Commissie de Europese richtsnoeren inzake staatssteun herzien om overheidssteun voor de aankoop van vissersvaartuigen in ultraperifere gebieden mogelijk te maken, onder een reeks voorwaarden ter bescherming van een duurzame visserij.
Bovendien heeft de Commissie met het oog op de ultraperifere gebieden specifieke maatregelen voorgesteld in het kader van het Europees Fonds voor maritieme zaken en visserij 2021-2027, waaronder een ten behoeve van deze gebieden geoormerkt budget voor zowel structurele investeringen als voor het compenseren van extra kosten. Daarnaast stelde de Commissie voor dat elke lidstaat een actieplan uitwerkt om de uitdagingen in zijn ultraperifere gebieden op het vlak van de visserij en de duurzame blauwe economie het hoofd te bieden.
In 2019 heeft de Commissie een adviesraad voor de ultraperifere gebieden in het leven geroepen om belanghebbenden uit deze gebieden te kunnen raadplegen over visserijgerelateerde zaken en heeft zij ervoor gezorgd dat de associatieovereenkomst tussen de EU en Mercosur de partijen daarbij verplicht tot het bestrijden van illegale visserij. Met betrekking tot de vlootcapaciteit heeft de Commissie in 2019 een evaluatie gepresenteerd van de regeling voor toevoeging of onttrekking in het kader van het Europees Fonds voor maritieme zaken en visserij. In haar mededeling over de Green Deal van december 2019 heeft de Commissie de centrale rol van de blauwe economie in de strijd tegen klimaatverandering onderstreept en haar voornemen aangekondigd voorstellen te zullen doen voor manieren om de maritieme ruimte duurzamer te beheren.
De Raad heeft conclusies aangenomen over de oceanen en zeeën waarin hij het belang van het Europees maritiem en visserijbeleid in de ultraperifere gebieden voor het bevorderen van blauwe economische activiteiten opnieuw bevestigt en wijst op de kwetsbaarheid van deze gebieden voor de klimaatverandering, die hun kustlandschap, hun ecosystemen en hun biodiversiteit aantast.
De ultraperifere gebieden geven vorm aan strategieën voor de blauwe economie die bedoeld zijn om te komen tot duurzaam gebruik van mariene rijkdommen en het behoud van biodiversiteit, maar de vooruitgang is ongelijkmatig en wisselend qua reikwijdte en zwaartepunt. Sommige gebieden werken, met ondersteuning vanuit het Europees Fonds voor maritieme zaken en visserij, aan betere maritieme ruimtelijke ordening, zodat de oceanen beter benut kunnen worden. Dit geldt met name voor de Azoren, Madeira, de Canarische eilanden en Réunion. Veel gebieden hebben steunmaatregelen ontwikkeld zoals financieringsinstrumenten voor kleinschalige marktdeelnemers (een kredietlijn voor kleine ondernemingen op Madeira, leningen aan kleine marktdeelnemers in Frans-Guyana, steun voor de aankoop van vaartuigen op Mayotte) en de ontwikkeling van vaardigheden (Martinique, de Azoren, Madeira).
Daarnaast doen de ultraperifere gebieden verdere investeringen in opkomende sectoren, zoals de monitoring en verkenning van zeegebieden (de Atlantische waarnemingspost op de Azoren) of hernieuwbare mariene energie (het Plocan-platform op de Canarische eilanden). Alle ultraperifere gebieden hebben via het Orfish-project de duurzame ontwikkeling van de visserij gestimuleerd en sommige van hen bevorderen het duurzame blauwe toerisme, bijvoorbeeld in de Caribische Zee.
Voor het stimuleren van de blauwe groei hebben de gebieden op maat gesneden, uitgebreide strategieën voor de blauwe economie nodig die betrekking hebben op traditionele en innovatieve sectoren. In dit verband is het belangrijk om de nadruk te leggen op innovatieve activiteiten, het verbeteren van wetenschappelijke kennis over visserij en mariene gebieden, en het maximaliseren van nationale en EU-ondersteuning.
Landbouw en plattelandsontwikkeling
Het voorstel van de Commissie voor de hervorming van het gemeenschappelijk landbouwbeleid 2021-2027 bevat specifieke voorwaarden en afwijkingen die een weerspiegeling vormen van de behoeften van de ultraperifere gebieden. De voorstellen beogen dat er in nationale strategische plannen rekening wordt gehouden met de specifieke omstandigheden van de ultraperifere gebieden en dat deze gebieden profiteren van zowel de maximale medefinancieringspercentages van het Europees Landbouwfonds voor plattelandsontwikkeling als van een specifieke reeks bijzondere voorwaarden.
Daarnaast heeft de Commissie voorgesteld om de EU-landbouwregeling voor de ultraperifere gebieden Posei te handhaven, en dus de rechtstreekse betalingen aan boeren in deze gebieden in stand te houden. In de periode 2017-2019 is met de Posei-regeling de landbouwproductie en werkgelegenheid in de ultraperifere gebieden gesteund, het aanbod van landbouwproducten naar deze gebieden zeker gesteld, en zijn de extra kosten voor het vervoer van deze producten verlicht.
Met de steun van hun door de EU medegefinancierde programma’s voor plattelandsontwikkeling hebben de ultraperifere gebieden jonge boeren geholpen bij de teelt en verkoop van marktproducten als avocado, bananen en suikerruit, en zijn agromilieumaatregelen en Leader-initiatieven ontwikkeld. Het zwaartepunt van deze maatregelen ligt bij de verbetering van de leefomstandigheden van de plattelandsbevolking.
Diverse ultraperifere gebieden hebben kwaliteitsregelingen voor landbouwproducten in combinatie met afzetmaatregelen opgesteld. Andere hebben geïnvesteerd in nieuwe landbouwtechnologieën, zoals de grondloze teelt van planten en groenten op Saint Martin, de inzet van op afstand bestuurde luchtvaartuigen op de Azoren, of het testen van het gebruik van organische hulpbronnen in Frans-Guyana. De Franse overheid werkt ook aan de ontwikkeling van risicobeheersinstrumenten voor bijvoorbeeld de bananenproductie.
De landbouw blijft een cruciale sector: zorgen voor kwaliteit van en innovatie in de lokale productie, een eerlijk inkomen voor boeren en de optimalisering van een ondersteunend instrumentarium zijn belangrijke uitdagen die overwonnen moeten worden.
Biodiversiteit
Om de ultraperifere gebieden te helpen bij het behoud van hun unieke biodiversiteit heeft de Commissie in 2019 een oproep doen uitgaan tot het indienen van projecten die zijn toegesneden op de behoeften en capaciteit van de gebieden (Life4BEST). De Commissie heeft voorgesteld om het LIFE-programma 2021-2027 in te zetten voor de ondersteuning van de natuur en de biodiversiteit van de ultraperifere gebieden en dat in de gunningscriteria van dit programma speciale aandacht aan deze gebieden wordt besteed. Biodiversiteitsprojecten komen daarnaast in aanmerking voor financiering in het kader van het Commissievoorstel voor het Europees Fonds voor regionale ontwikkeling 2021-2027.
De Commissie heeft de unieke biodiversiteit van de ultraperifere gebieden onder de aandacht gebracht in haar Green Deal, waarin klimaatverandering wordt aangeduid als een van de voornaamste oorzaken van het verlies aan biodiversiteit.
Met behulp van een speciaal actieplan heeft Frankrijk zijn inspanningen ten behoeve van de instandhouding van de biodiversiteit in zijn ultraperifere gebieden opgevoerd (2018). Het Franse Agentschap voor biodiversiteit biedt ondersteuning aan meer dan tachtig projecten in ultraperifere gebieden. Portugal heeft projecten gefinancierd voor de ondersteuning van biosfeerreservaten op de Azoren en Madeira. Frans-Guyana, Réunion, Guadeloupe en Mayotte zijn bezig met het opzetten van regionale agentschappen voor biodiversiteit. Martinique heeft een programma in gang gezet voor het behouden en waarderen van biodiversiteit (2019), terwijl Réunion en de Azoren lokale habitats en inheemse soorten beschermen met steun vanuit het Europees Fonds voor regionale ontwikkeling en het LIFE-programma.
Voorts hebben de ultraperifere gebieden in het kader van de Interreg-programma’s hun samenwerking inzake biodiversiteit met landen en gebieden overzee of derde landen versterkt.
De ultraperifere gebieden herbergen een aanzienlijk deel van de biodiversiteit van de EU en dit vormt een van hun belangrijkste troeven. Er zijn onafgebroken en gecoördineerde inspanningen op alle beleidsgebieden nodig voor de instandhouding van de biodiversiteit van deze gebieden en om te verkennen welke mogelijkheden daarin besloten liggen.
Circulaire economie
In het werkprogramma LIFE 2018-2020 richt de Commissie zich nadrukkelijk op de ultraperifere gebieden. Een van de thema’s van dit werkprogramma is het afvalbeheer in deze gebieden. Daarnaast heeft de Commissie, op verzoek van de Canarische eilanden en met steun van Spanje, een taskforce ingesteld voor het vaststellen van belemmeringen en het bedenken van oplossingen ter verbetering van inzameling, hergebruik, recyclage en traceerbaarheid van afval op deze eilanden. Hierin zijn Europese, nationale, regionale en lokale overheden bijeengebracht. Verder stelde de Commissie voor om het Europees Fonds voor regionale ontwikkeling in te zetten voor de ondersteuning van de overgang naar de circulaire economie in de periode 2021-2027.
In zijn conclusies van oktober 2019 over de circulaire economie heeft de Raad onderstreept dat het noodzakelijk is rekening te houden met de verscheidenheid aan situaties in de ultraperifere gebieden en te zorgen voor een rechtvaardige en inclusieve transitie. Verder heeft de Commissie in maart 2020 een nieuw actieplan voor de circulaire economie aangenomen waarin de gehele levenscyclus van producten aan bod komt en dat gericht is op zeer intensieve sectoren, en waarin de specifieke kenmerken van de ultraperifere gebieden onder de aandacht worden gebracht.
In 2019 verklaarde Frankrijk van plan te zijn stappen te zetten naar “afvalvrije” overzeese gebieden. De Franse regio’s ontwikkelen regionale plannen voor het voorkomen en beheren van afval en de Azoren hebben hun regionale strategische afvalplan herzien.
De meeste ultraperifere gebieden werken aan actieplannen voor de circulaire economie die duurzame productie en consumptie alsook afvalbeheer bestrijken. Diverse gebieden hebben projecten ontwikkeld voor de invoering van modellen voor de circulaire economie, het terugdringen van afval en het uitbannen van plastic afval. In 2018-2019 hebben de meeste Franse ultraperifere gebieden, met hulp van het Franse Agentschap voor milieu en energie, oproepen tot het indienen van projecten voor de ontwikkeling van de circulaire economie gedaan. Zo heeft Réunion 22 projecten inzake de circulaire economie uitgevoerd, uiteenlopend van het ontwerp en de levensduur van producten tot recycling, en heeft Martinique reparatiediensten opgezet en bewustmakingscampagnes voor het terugdringen van afval georganiseerd.
De ultraperifere gebieden hebben veel te winnen bij modellen voor de circulaire economie als essentiële voorwaarde voor duurzame groei. Het is belangrijk dat de inspanningen ten behoeve van afvalbeheer worden opgevoerd, met name wat betreft het verbeteren van de circulariteit bij het beheer en de behandeling van bioafval en bij het terugdringen van afval door middel van hergebruik of reparatie.
Klimaatverandering
In haar beoordeling van de aanpassingsstrategie van de EU van 2018 onderstreepte de Commissie de noodzaak om bij het ontwikkelen van acties in de ultraperifere gebieden over te schakelen van kennisproductie naar kennisgebruik. Zoals in de mededeling over de Green Deal is aangekondigd, is de Commissie voornemens een ambitieuze EU-strategie voor aanpassing aan de klimaatverandering vast te stellen. Het werkprogramma LIFE 2018-2020 bevat nadrukkelijk projecten met betrekking tot de paraatheid voor extreme weersomstandigheden in de ultraperifere gebieden. In dat kader is er vanuit LIFE ondersteuning voor Guadeloupe en Frans-Guyana voor het herstel van hun ecosystemen, zodat zij hun grondgebied kunnen beschermen tegen de gevolgen van klimaatverandering, zoals zeespiegelstijging.
Verder stelde de Commissie voor om van klimaatverandering een investeringsprioriteit van het Europees Fonds voor regionale ontwikkeling 2021-2027 te maken. Bovendien benutte de Commissie 49 miljoen EUR uit het Solidariteitsfonds van de Europese Unie voor de wederopbouw van Saint Martin en Guadeloupe, die in 2017 hard werden getroffen door de orkanen Irma en Maria. Dit fonds werd ook voor de ondersteuning van de Azoren aangewend, die in oktober 2019 werden geteisterd door orkaan Lorenzo.
In 2019 heeft Frankrijk een gedelegeerde benoemd met het oog op snellere preventieve en aanpassingsmaatregelen in de Franse ultraperifere gebieden. De Azoren hebben in september 2019 een regionaal programma inzake klimaatverandering goedgekeurd, terwijl de Canarische eilanden in 2018 een waarnemingspost klimaatverandering hebben opgezet.
De ultraperifere gebieden zijn bijzonder kwetsbaar voor extreme weersomstandigheden ten gevolge van klimaatverandering. Er bestaat behoefte aan onafgebroken en gecoördineerd handelen op alle niveaus en op alle beleidsterreinen, waarbij investeringen worden ingezet ten behoeve van het aanpassingsvermogen, de opbouw van veerkracht, en de preventie van en paraatheid voor klimaatverandering.
Energie
De EU heeft wetgeving vastgesteld ter ondersteuning van hernieuwbare energie en energie-efficiëntie. De richtlijn hernieuwbare energie van 2018 – die tegen het midden van 2021 in nationale wetgeving moet zijn omgezet – erkent bijvoorbeeld de rol van lokale gemeenschappen bij de overgang naar schone energie, een rol die in geïsoleerde regio’s zoals de ultraperifere gebieden van bijzonder belang is.
Tegen de achtergrond van het initiatief “Schone energie voor de eilanden van de EU” verstrekt de Commissie advies aan Guadeloupe, de Azoren en de Canarische eilanden over de wijze waarop strategieën en projecten met betrekking tot schone energie kunnen worden ontwikkeld en heeft zij via het jaarlijkse forum van het initiatief, dat in 2018 op de Canarische eilanden werd gehouden, de kennis van de ultraperifere gebieden over hernieuwbare energie bevorderd. Verder heeft de Commissie in 2019 een voorziening in het leven geroepen, met steun vanuit Horizon 2020, om ten minste 100 miljoen EUR vrij te maken voor projecten op het vlak van duurzame energie op de Europese eilanden, met inbegrip van de ultraperifere gebieden. In haar mededeling over de Green Deal heeft zij toegezegd om een langetermijnbeleidskader te zullen ontwikkelen voor het versnellen van de transitie van de eilanden van de EU, hetgeen ook door de lidstaten wordt gesteund.
Met ingang van 2021 zal de financieringsfaciliteit voor Europese verbindingen de ultraperifere gebieden aanzienlijke mogelijkheden bieden: een preferentieel tarief voor werkzaamheden op het gebied van energie (en de digitale economie en vervoer) en bijzondere aandacht in de gunningscriteria. Verder heeft de Commissie voorgesteld om de investeringen in het kader van het Europees Fonds voor regionale ontwikkeling 2021-2027 te richten op energie-efficiëntiemaatregelen en hernieuwbare energie, zijnde één van haar prioriteiten voor een groener Europa.
Op verzoek van Réunion heeft de Commissie in 2018 een taskforce energietransitie ingesteld, met vertegenwoordigers van nationale en regionale diensten en de particuliere sector. Dit zal uitmonden in een actieplan ter verbetering van de coördinatie tussen de diverse initiatieven.
In 2019 deed Frankrijk oproepen ter ondersteuning van gebieden die niet met het vasteland verbonden zijn: ruim een derde van het budget van 530 miljoen EUR is bestemd voor achtergestelde bevolkingsgroepen. Spanje ondersteunt opleidingsactiviteiten en de verspreiding van kennis op het gebied van hernieuwbare energie en energie-efficiëntie op de Canarische eilanden.
De ultraperifere gebieden hebben hun eigen strategieën gelanceerd voor het terugdringen van broeikasgasemissies en het verhogen van de hoeveelheid hernieuwbare energie en de mate van energie-efficiëntie. Zij hebben met nationale of Europese financiering ook projecten opgezet, zoals elektriciteitsopwekking met zonnepanelen of biomassa (Martinique, Guadeloupe, Frans-Guyana) of slimme micro-elektriciteitsnetten (Réunion). Veel ultraperifere gebieden hebben in elektrische mobiliteit geïnvesteerd. Sinds 2017 hebben de Canarische eilanden de tijdsperiode waarin het eiland El Hierro uitsluitend hernieuwbare energie gebruikt, meer dan verdubbeld.
Gezien de mate waarin de ultraperifere gebieden afhankelijk zijn van de invoer van fossiele brandstoffen, zijn duurzame inspanningen nodig om de energietransitie te versnellen, met name door te investeren in slimme elektriciteitsnetten en opslag, in hernieuwbare energiebronnen, waaronder mariene energie, in oplossingen voor schoon vervoer en in energie-efficiëntie. Zodoende wordt een bijdrage geleverd aan zowel de energie-autonomie van deze afgelegen gebieden als aan koolstofneutraliteit.
3. Bevordering van groei en werkgelegenheid
In de mededeling worden acties gepresenteerd voor het aanjagen van groei in de ultraperifere gebieden, onder meer door investeringen in onderzoek en innovatie, ondernemerschap, de ontwikkeling van vaardigheden alsook digitale en vervoersverbindingen.
Onderzoek en innovatie
Om het onderzoekspotentieel van de ultraperifere gebieden te vergroten, heeft de Commissie een oproep gedaan voor een coördinatie- en ondersteuningsmaatregel in het kader van het EU-onderzoeksprogramma Horizon 2020. Dit heeft geleid tot het Forward-project, in het kader waarvan universiteiten, de industrie, het maatschappelijk middenveld en overheden van alle ultraperifere gebieden bijeen zijn gekomen om hun onderzoekscapaciteiten te inventariseren, gebieden waarop zij uitblinken vast te stellen, en hun deelname aan internationale onderzoeksprojecten te ondersteunen.
Verder heeft de Commissie voorgesteld dat maatregelen in het kader van de doelstelling “excellentie verspreiden en de deelname verbreden” van het EU-programma “Horizon Europa” 2021-2027 tot de ultraperifere gebieden worden uitgebreid. Bovendien kunnen deze gebieden in de periode 2021-2027 profiteren van een nieuw instrument voor interregionale innovatie-investeringen binnen de Europese territoriale samenwerking om aan te sluiten bij mondiale waardeketens en de banden met andere Europese regio’s aan te halen ten aanzien van gemeenschappelijke gebieden van slimme specialisatie.
Om hun innovatie-ecosystemen af te stemmen op de meest veelbelovende sectoren zijn de meeste ultraperifere gebieden bezig hun strategieën voor slimme specialisatie te evalueren. De Azoren, Madeira en de Canarische eilanden werken aan de transregionale specialisatiestrategie voor Macaronesië. De ultraperifere gebieden hebben initiatieven ontwikkeld om de integratie van lokale spelers in internationale onderzoeksnetwerken te stimuleren en hun deelname aan door de EU gefinancierd onderzoek te bevorderen (bv. het plan van de Azoren voor de internationalisering van wetenschap en technologie). In de vorm van het grote Franse investeringsplan voor de periode 2018-2022 onderneemt Frankrijk verdere pogingen om de innovatiecapaciteit van zijn gebieden te vergroten.
De beoogde sectoren verschillen per gebied. Sommige gebieden richtten zich op de blauwe economie, bijvoorbeeld met het Horizon 2020-project over de gevolgen van klimaatverandering voor zeevervoer, toerisme, energie en aquacultuur, waarbij Macaronesië en de Caribisch gebieden betrokken waren. Andere, zoals de Azoren en Portugal, investeerden in de ruimtevaart in de vorm van een nieuw internationaal ruimtestation en het Portugese ruimtevaartagentschap op het eiland Santa Maria. Weer andere gebieden investeerden in de energietransitie (de maatregelen van Réunion en de Canarische eilanden om hun energiesystemen koolstofvrij te maken), in hun gezondheidszorg (Madeira, Guadeloupe) of in de ontwikkeling van agrarische hulpbronnen of cosmetische producten op basis van natuurlijke stoffen (Frans-Guyana).
Om de groei in de ultraperifere gebieden aan te jagen, is het cruciaal hun onderzoeks- en innovatievermogen te ontwikkelen. Een nauwere aansluiting bij internationale onderzoeksnetwerken en mondiale waardeketens in zowel Europa als met derde landen, kan de ultraperifere gebieden helpen bij het versterken van hun innovatiesystemen en het scheppen van werkgelegenheid.
Werkgelegenheid, onderwijs en leren
De EU-fondsen voor het cohesie- en landbouwbeleid bieden substantiële ondersteuning voor sociale ontwikkeling in de ultraperifere gebieden.
In het voorstel van de Commissie voor het Europees Sociaal Fonds Plus 2021-2027 zijn voor de ultraperifere gebieden de hoogste medefinancieringspercentages zeker gesteld, is een specifieke aanvullende toewijzing opgenomen om werkgelegenheid, onderwijs en inclusie in deze gebieden te ondersteunen, en is 15 % van het nationale onderdeel geoormerkt voor hulp aan jongeren in ultraperifere gebieden waar een aanzienlijk deel van de jongeren niet werkt en evenmin onderwijs of een opleiding volgt.
In 2018 heeft de Commissie microfinanciering in de Franse ultraperifere gebieden toegankelijker gemaakt door de garantie van het programma voor werkgelegenheid en sociale innovatie uit te breiden tot ADIE, een vereniging die kleine ondernemers ondersteunt. Daarnaast heeft de Commissie voor Frankrijk, en voor zijn ultraperifere gebieden, de toewijzing in het kader van het werkgelegenheidsinitiatief voor jongeren verder verhoogd, alsook de middelen uit het Europees Sociaal Fonds voor Spanje, met inbegrip van de Canarische eilanden.
In datzelfde jaar heeft de Commissie in het kader van Erasmus+ de maandelijkse toelage voor inwoners van de ultraperifere gebieden en de reistoelagen voor burgers van Mayotte en Réunion verhoogd. De Commissie heeft ook de specifieke regels van Erasmus+ voor burgers van de ultraperifere gebieden uitgebreid tot het Europees Solidariteitskorps. In haar voorstel voor Erasmus 2021-2027 heeft de Commissie toegezegd de deelname door ultraperifere gebieden aan mobiliteitsregelingen te zullen vergroten, ook ten aanzien van de buurlanden, en die deelname te zullen monitoren.
Frankrijk heeft zijn wetgeving herzien met het oog op stageovereenkomsten met naburige derde landen. Het merendeel van de ultraperifere gebieden – Martinique, Réunion, de Azoren, Madeira en de Canarische eilanden – hebben actieplannen geformuleerd voor het stimuleren van ondernemerschap in het kader van het Interreg-project GROW RUP, dat is gericht op werklozen in de blauwe en groene economie. Frans-Guyana heeft een beroepsgeoriënteerde bachelorgraad in de ruimtevaart ingesteld; Réunion investeert in zijn regionale universiteit; en de Azoren hebben diverse initiatieven opgestart om de arbeidsparticipatie onder jongeren te stimuleren.
Om tegemoet te komen aan arbeidsmarktbehoeften en de inzetbaarheid van mensen op de arbeidsmarkt te vergroten, is verdere ontwikkeling van vaardigheden cruciaal, in het bijzonder onder jongeren. Nadere investeringen in internationale mobiliteit kunnen leiden tot betere samenwerking met naburige landen en meer regionale integratie.
Concurrentievermogen, ondernemerschap en de eengemaakte markt
In het kader van het cohesie- en landbouwbeleid van de EU wordt substantiële ondersteuning geboden aan de bevordering van het concurrentievermogen van kmo’s in de ultraperifere gebieden.
Om deze gebieden ruimere toegang tot financiering te verschaffen, heeft de Europese investeringsadvieshub de situatie in alle gebieden onderzocht en voorstellen gedaan voor manieren waarop de financiële ondersteuning gemaximaliseerd kan worden, onder meer vanuit het Europees Fonds voor strategische investeringen
. De Commissie heeft discussies aangezwengeld met nationale en regionale autoriteiten en financiële instellingen over de voorgestelde oplossingen en de uitvoering daarvan aangemoedigd. Daarnaast worden lidstaten in het Commissievoorstel voor het InvestEU-programma aangemoedigd om vormen van marktfalen in de ultraperifere gebieden te verhelpen en het programma te benutten voor het aantrekken van particuliere investeringen en het opschalen van hefboomfinanciering.
In 2019 heeft de Commissie in het kader van Erasmus voor jonge ondernemers een oproep tot het indienen van voorstellen doen uitgaan en aanvragers aangemoedigd om entiteiten uit de ultraperifere gebieden op te nemen. Als gevolg daarvan is er nu een eerste contactpunt in Martinique dat lokale ondernemers helpt. Ook in het Commissievoorstel voor het programma voor de eengemaakte markt 2021-2027 wordt de noodzaak onderstreept om de ultraperifere gebieden beter in de interne markt te integreren. Daarnaast heeft de Commissie voorgesteld dat het Europees Fonds voor regionale ontwikkeling blijft voorzien in een specifieke toewijzing ter compensatie van de extra kosten waarmee bedrijven in deze gebieden te maken hebben. Op de Azoren, Madeira, de Canarische eilanden, Martinique, Guadeloupe en Réunion is ondersteuning vanuit het Enterprise Europe Network beschikbaar.
Frankrijk heeft ondernemingen in zijn ultraperifere gebieden ondersteuning geboden in de vorm van speciale belastingregelingen of financieringsvoorwaarden. De Canarische eilanden en Martinique hebben internationaliseringsstrategieën opgesteld. Sommige gebieden hebben hun handelsbetrekkingen met naburige derde landen geïntensiveerd, zoals Guadeloupe, dat bedrijven helpt om naar de Verenigde Staten te exporteren, of Réunion dat, met steun uit het Europees Fonds voor regionale ontwikkeling, een dienst heeft opgezet om startende bedrijven in Mozambique te helpen, alsmede financieringsinstrumenten voor kmo’s. Mayotte en Réunion zijn bezig met de oprichting van technopoles.
Op alle niveaus moeten meer pogingen worden ondernomen om ondernemerschap te versterken en het concurrentievermogen in kansrijke sectoren zoals biodiversiteit en de blauwe economie te vergroten.
Digitale toegankelijkheid
In 2017 heeft de Commissie het EU-netwerk van adviesbureaus voor breedband gelanceerd om lidstaten en gebieden te helpen bij het formuleren en uitvoeren van strategieën die breedband naar gebieden moeten krijgen die niet door commerciële partijen worden bediend. De Commissie heeft de deelname van de ultraperifere gebieden in dit netwerk aangemoedigd en geadviseerd dat de lidstaten die betrokkenheid ondersteunen. De Commissie heeft tevens twee grote projecten voor snelle breedbandnetwerken in Réunion (2018) en Martinique (2019) goedgekeurd. Hieraan zal vanuit het Europees Fonds voor regionale ontwikkeling ondersteuning worden geboden. In haar voorstel voor het programma Digitaal Europa 2021-2027 overweegt de Commissie speciale digitale entiteiten in de ultraperifere gebieden en heeft zij deze gebieden in de gunningscriteria met nadruk vermeld. In het kader van de financieringsfaciliteit voor Europese verbindingen 2021-2027 komen ook projecten voor steun in aanmerking die een bijdrage leveren aan nieuwe of vernieuwde backbonenetwerken, waaronder onderzeese kabels tussen lidstaten en tussen de Unie en derde landen. Verder bevat de indicatieve lijst van infrastructuurprojecten van gemeenschappelijk belang op het gebied van digitale connectiviteit, behorend bij het voorstel voor de financieringsfaciliteit voor Europese verbindingen zoals gewijzigd door het Europees Parlement en de Raad, een nieuwe onderzeese kabel die Madeira, de Azoren en het Portugese vasteland met elkaar verbindt. Projecten op het gebied van digitale connectiviteit in de ultraperifere gebieden kunnen profiteren van een hoger medefinancieringspercentage.
Frankrijk heeft de digitale vaardigheden verbeterd door in onderwijscentra te investeren, terwijl Madeira en de Canarische eilanden nieuwe cursussen hebben ontwikkeld. In 2019 heeft Portugal een werkgroep opgericht om voorbereidingen te treffen voor de vervanging van de onderzeese kabels tussen zijn ultraperifere gebieden en het vasteland. Daarnaast zijn Madeira en Frans-Guyana voornemens om zich met EU-steun ten bedrage van 26,5 miljoen EUR aan te laten sluiten op de onderzeese kabel die Portugal met Brazilië verbindt.
Verdere digitalisering van de ultraperifere gebieden door middel van goede connectiviteit met de EU en derde landen is van belang om te zorgen dat deze gebieden kunnen profiteren van de digitale eengemaakte markt en internationaal kunnen ondernemen. Het netwerk van adviesbureaus voor breedband kan, door middel van uitwisseling van goede praktijken en technische ondersteuning, de ultraperifere gebieden helpen om hun capaciteit voor de uitvoering van projecten in deze sector te vergroten.
Vervoer
In de financieringsfaciliteit voor Europese verbindingen 2021-2027 heeft de Commissie specifieke bepalingen ten aanzien van de ultraperifere gebieden voorgesteld: vervoersgerelateerde werken, zoals verbindingen met luchthavens, havens en stedelijke knooppunten in deze gebieden komen in aanmerking voor financiering en kunnen profiteren van een hoger medefinancieringspercentage.
Bovendien heeft de Commissie voorgesteld dat de ultraperifere gebieden bij wijze van uitzondering kunnen putten uit het Europees Fonds voor regionale ontwikkeling 2021-2027 voor investeringen in luchthaveninfrastructuur. In 2019 heeft de Commissie de ultraperifere gebieden verder voorzien van een analyse van hun ontsluitingsbehoeften en mogelijke infrastructurele en met diensten verband houdende projecten in kaart gebracht.
De Commissie is van plan in 2021 een voorstel te doen tot herziening van de richtlijnen van het trans-Europese vervoersnetwerk en om in dat verband de specifieke zorgen van de ultraperifere gebieden te onderzoeken. De Europese Investeringsbank, tot slot, heeft respectievelijk 100 miljoen en 60 miljoen EUR geïnvesteerd in de luchthavens van Réunion en Guadeloupe, met ondersteuning vanuit het Europees Fonds voor strategische investeringen.
De ultraperifere gebieden hebben met de steun vanuit het Europees Fonds voor regionale ontwikkeling de interne infrastructuur voor weg- en zeevervoer verder verbeterd. Dit betreft onder meer het veiliger maken van de weginfrastructuur en de ontwikkeling van het openbaar vervoer in Madeira, Frans-Guyana en Mayotte, alsook het verbeteren van de toegankelijkheid van de diverse eilanden van de Azoren. Daarnaast werkt Frans-Guyana aan nieuwe zeevaartroutes naar derde landen en Guadeloupe aan een nieuwe lijndienst naar de Verenigde Staten.
Ten behoeve van de connectiviteit in de ultraperifere gebieden zijn op Europees, nationaal en regionaal niveau blijvende inspanningen nodig. Met het oog daarop is het van belang dat aan de planning van een reeks deugdelijke projecten wordt gewerkt en de beschikbare ondersteuning wordt geoptimaliseerd.
4. De samenwerking van ultraperifere gebieden met hun buurlanden en daarbuiten uitbreiden
Het voorstel van de Commissie voor Europese territoriale samenwerking 2021-2027 beoogt de samenwerking tussen de ultraperifere gebieden en hun buurlanden te vergemakkelijken met behulp van een geoormerkt budget en soepele samenwerkingsregels, afgestemd op het externe financieringsinstrument. In verband hiermee hebben de ultraperifere gebieden in 2019 goede praktijken uitgewisseld om gezamenlijke projecten te faciliteren en gemeenschappelijke platforms opgezet met externe programma’s.
De EU is onderhandelingen over de post-Cotonou-overeenkomst begonnen met de staten in Afrika, het Caribisch gebied en de Stille Oceaan, met een onderhandelingsmandaat waarin de noodzaak is vastgelegd om rekening te houden met de zorgen en omstandigheden van de ultraperifere gebieden. Deze overeenkomst is belangrijk om de samenwerking rond mondiale kwesties, zoals oceaangovernance, vorm te geven.
In 2019 is Guadeloupe lid geworden van de Organisatie van Oost-Caribische Staten en heeft Saint Martin een verzoek ingediend om te worden toegelaten als waarnemer. Frans-Guyana is een onderzoek gestart naar de belemmeringen waarmee lokale ondernemingen geconfronteerd worden, terwijl Martinique en Réunion hebben bijgedragen aan de internationalisering van het lokale bedrijfsleven en Réunion en Mayotte de studentenmobiliteit naar derde landen hebben ondersteund. De ultraperifere gebieden hebben deelgenomen aan regionale projecten voor samenwerking met hun buurlanden, bijvoorbeeld inzake vervoer, gezondheidszorg, blauw toerisme en vaardigheden. De gebieden in Macaronesië hebben, via het Hexagone-project in het kader van hun programma voor territoriale samenwerking, de samenwerking met Kaapverdië, Mauritanië en Senegal geïntensiveerd. In 2018 en 2019 hebben de landen in de Caribische Zee, samen met de ultraperifere gebieden aldaar, een gezamenlijke oefening uitgevoerd om het systeem voor vroegtijdige tsunamiwaarschuwingen te testen.
Sommige ultraperifere gebieden hebben staan voor grote sociaaleconomische uitdagingen als gevolg van migratie. Met het oog daarop bevatten nationale programma’s die vanuit diverse EU-fondsen worden ondersteund, een aantal speciale maatregelen. Vanuit het EU-fonds voor asiel, migratie en integratie en het Fonds voor interne veiligheid is bijvoorbeeld ondersteuning verleend met betrekking tot de behandeling van asielaanvragen in Frans-Guyana, de ontwikkeling van het
Europees grensbewakingssysteem
op de Azoren en Madeira, en de maatschappelijke en arbeidsmarktintegratie van migranten op de Canarische eilanden. Frankrijk heeft op Mayotte speciale migratiediensten opgezet. Op Madeira is met middelen voor het cohesiebeleid bijgedragen aan projecten die gezondheidszorg, onderwijs, sociale zekerheid en huisvesting aan Venezolaanse burgers bieden. Wat de mobiliteit met de buurlanden betreft, heeft de EU de banden met Marokko opnieuw aangehaald, waarvan de Associatieraad EU-Marokko van juni 2019 een bevestiging vormt.
Om nieuwe kansen voor samenwerking te kunnen benutten, is het van groot belang om in de naburige landen vertrouwen op te bouwen en gemeenschappelijke praktijken te ontwikkelen voor het delen van hulpbronnen. Dit streven kan worden ondersteund door platforms waarbij belanghebbenden bij zowel het Europees Fonds voor regionale ontwikkeling als het Europees Ontwikkelingsfonds betrokken zijn. Overeenkomsten over mobiliteitspartnerschappen kunnen regionale integratie soepeler doen verlopen.
5. Conclusies
De uitvoering van de mededeling van de Commissie “Een nieuw en sterker strategisch partnerschap met de ultraperifere gebieden van de EU” van 2017 ligt goed op koers. In krap twee jaar tijd heeft de mededeling positieve resultaten voor de ultraperifere gebieden opgeleverd.
De Commissie heeft haar toezeggingen gestand gedaan door in een breed scala aan EU-programma’s speciale kansen voor de ultraperifere gebieden te scheppen, door EU-wetgeving, -beleid en -instrumenten consequent aan hun behoeften en belangen aan te passen, en door deze gebieden op maat gesneden oplossingen te bieden. Het is belangrijk dat het Europees Parlement en de Raad goedkeuring verlenen aan de EU-programma’s voor de periode 2021-2027 die passende toegang en specifieke voorwaarden voor de ultraperifere gebieden bevatten, zoals door de Commissie is voorgesteld.
De ultraperifere gebieden en hun respectieve lidstaten hebben hunnerzijds het nodige gedaan door regionale en nationale strategieën vast te stellen en concrete initiatieven te ontwikkelen voor de uitvoering van de mededeling, en door hun stem in de beleidsvorming te laten horen.
Gezien de reeds geboekte vooruitgang is het voor een volledige uitvoering van de mededeling noodzakelijk dat – op alle niveaus – de inspanningen worden opgevoerd en geconcentreerd op belangrijke sectoren: de aanpak van klimaatverandering, de bescherming van biodiversiteit, de overgang naar een circulaire economie en de overstap naar hernieuwbare energie. Om in deze kwetsbare, afgelegen en geïsoleerde EU-gebieden duurzame groei te creëren, is het uiterst belangrijk dat er in deze sectoren wordt geïnvesteerd. Om die reden zal de Commissie bijzondere aandacht besteden aan de rol van de ultraperifere gebieden in de Green Deal en rekening houden met hun kwetsbaarheden en troeven. Voor investeringen in die sectoren geldt dat het Europees Fonds voor regionale ontwikkeling een belangrijke financieringsbron is.
Daarnaast moeten inspanningen worden geleverd voor de verdere ontwikkeling van de blauwe economie en om de connectiviteit in de ultraperifere gebieden te verbeteren. Investeringen in vaardigheden blijven een belangrijke factor bij het scheppen van werkgelegenheid en het ondersteunen van ondernemerschap in alle sectoren.
Een robuust partnerschap en een nauwe samenwerking tussen de Europese Unie, de ultraperifere gebieden en hun respectieve lidstaten blijven essentieel om het potentieel van deze afgelegen gebieden te kunnen ontwikkelen en bij te dragen aan de overgang naar een groene economie waarin mensen op de eerste plaats komen. Hoewel de omstandigheden per ultraperifeer gebied aanmerkelijk verschillen, is er nog een lange weg te gaan alvorens de ongelijkheden tussen deze gebieden en het Europese continent zijn overbrugd.
Door de ultraperifere gebieden de hand te reiken, wordt een bijdrage geleverd aan een inclusieve Europese Unie die niemand in de steek laat. Op hun beurt kunnen de ultraperifere gebieden, met hun unieke troeven, een grote bijdrage leveren aan een groenere, klimaatneutrale en duurzame Europese Unie.
EUROPESE COMMISSIE
Brussel, 23.3.2020
COM(2020) 104 final
BIJLAGE
bij
VERSLAG VAN HET EUROPEES PARLEMENT, DE RAAD, HET EUROPEES ECONOMISCH EN SOCIAAL COMITÉ, HET COMITÉ VAN DE REGIO'S EN DE EUROPESE INVESTERINGSBANK
betreffende de uitvoering van de mededeling van de Commissie over een nieuw en sterker strategisch partnerschap met de ultraperifere gebieden van de EU
Inhoudsopgave
1.
Frankrijk
2.
Guadeloupe
3.
Frans-Guyana
4.
Martinique
5.
Réunion
6.
Saint Martin
7.
Mayotte
8.
Portugal
9.
Azoren
10.
Madeira
11.
Spanje
12.
Canarische Eilanden
1.Frankrijk
Vanwege zijn institutionele inrichting stelt Frankrijk op landelijk en lokaal niveau strategische kaders op voor het overheidsbeleid in veel sectoren die in de mededeling over de ultraperifere gebieden aan de orde komen.
·Heeft in juni 2018 een “Blauwboek” opgesteld voor de Franse ultraperifere gebieden en landen en gebieden overzee, na raadplegingen in 2017.
·Is in april 2019 gestart met het “Trajectoire outre-mer 5.0”, dat gericht is op een volledig einde aan CO2, afval, landbouwgif, uitsluiting en kwetsbaarheid.
·Verbetert de gegevensverzameling in de ultraperifere gebieden, in het bijzonder op Mayotte, en werkt samen met de autoriteiten van Saint Martin om de specifieke behoeften van dat gebied te lenigen.
Blauwe economie
·Werkt samen met gebieden en lokale belanghebbenden om in 2020 een strategisch document te hebben afgerond voor elk zeebekken. Dit gebeurt in het kader van de uitvoering van de nationale “strategie voor de zee en de kust” van 2017 ter ondersteuning van “blauwe groei” en bescherming van het mariene milieu.
Biodiversiteit
·Heeft in juli 2018 een actieplan goedgekeurd voor betere instandhouding van de biodiversiteit.
·Organiseert het World Conservation Congress in Marseille (juni 2020), dat bijdraagt aan het opzetten van samenwerking met landen van Afrika, het Caribisch gebied en de Stille Oceaan ter bevordering van gemeenschappelijke doelstellingen van internationale overeenkomsten over kwesties zoals het behoud van koraalriffen.
·Heeft het voornemen om vertegenwoordigers van het Franse agentschap voor biodiversiteit in te zetten in de Franse ultraperifere gebieden om samen te werken met de lokale agentschappen voor biodiversiteit.
·Heeft in april 2019 een nationale dienst opgericht die verantwoordelijk is voor economische projecten ter bevordering van de biodiversiteit in Frans-Guyana.
Landbouw en plattelandsontwikkeling
·Geeft uitvoering aan het onderlinge fonds inzake risicobeheer in de landbouw voor de volgende programmeringsperiode 2021-2027, zoals voorzien in de wet betreffende echte gelijkheid overzee
.
·Voert besprekingen met verzekeraars over risicobeheerinstrumenten voor de specifieke dekking van de bananenteelt aan het einde van de huidige programmeringsperiode.
Klimaatverandering
·Heeft in december 2018 het tweede nationale plan voor aanpassing aan de klimaatverandering goedgekeurd, waarin de uitdagingen in de overzeese gebieden zijn aangegeven, met name wat betreft gegevensverzameling, behoud van biodiversiteit en natuurlijke hulpbronnen, toerisme en financiële hefbomen.
·Heeft in april 2019 een interdepartementale gedelegeerde aangesteld voor grote risico’s in overzeese gebieden.
Werkgelegenheid, onderwijs en leren
·Heeft een onderzoek geleid en gepubliceerd naar de mobiliteit van jonge overzeese bewoners, waarin belangrijke actoren en mobiliteitsregelingen in kaart zijn gebracht (juni 2019).
·Heeft de mogelijkheid ingevoerd van arbeidscontracten waardoor beroepskwalificaties kunnen worden verkregen in landen in de nabijheid van de ultraperifere gebieden, zoals vastgelegd in de wet over de vrijheid om zelf een loopbaan te kiezen
.
Energie
·Werkt met de lokale autoriteiten van Guadeloupe, Martinique, Frans-Guyana, Mayotte en Réunion aan de herziening van hun meerjarige energieplannen.
·Heeft een overeenkomst ondertekend inzake de ecologische transitie ter ondersteuning van de ecologische transformatie op lokaal niveau in Réunion (april 2019) en Frans-Guyana (juli 2019).
·Heeft in 2019 voor de komende vijf jaar een bedrag van 530 miljoen EUR geprogrammeerd voor alle Franse gebieden die geen interconnectie hebben met het continentale elektriciteitsnet, teneinde de vraag naar energie aan te kunnen: 35 % van de hulp is bestemd voor consumenten in precaire omstandigheden, onder meer in de ultraperifere gebieden.
Circulaire economie
·Heeft een onderzoek afgerond naar de optimalisering van Europese fondsen voor projecten met betrekking tot afvalbeheer, ten bate van de circulaire economie in de ultraperifere gebieden (februari 2020).
Concurrentievermogen, ondernemerschap en de eengemaakte markt
·Heeft de drempels verlaagd voor innovatieprojecten in de ultraperifere gebieden om toegang te krijgen tot nationale financieringssteun. Heeft een leenregeling verlengd ten behoeve van ondernemingen in ultraperifere gebieden die minder dan drie jaar bestaan, verlengd en de financieringsvoorwaarden daarvan verbeterd (juni 2019).
·Is van plan een oproep uit te vaardigen tot het indienen van blijken van belangstelling ter waarde van 15 miljoen EUR gewijd aan innovatie in de Franse ultraperifere gebieden en landen en gebieden overzee (eerste kwartaal van 2020).
Digitale toegankelijkheid
·Heeft in zijn ultraperifere gebieden 15 onderwijscentra gefinancierd voor de versterking van digitale vaardigheden.
Samenwerking met de buurlanden en daarbuiten
·Heeft een wet ingevoerd die de overheidsdiensten meer middelen geeft op het gebied van immigratiecontrole en asiel (september 2018); is een proefproject gestart over de verwerking van asielaanvragen in Frans-Guyana (april 2018).
·Heeft een operationeel hoofdkwartier opgezet op Mayotte en een interdepartementale onderzoeksgroep die is gespecialiseerd in de financiële aspecten van illegale immigratie.
2.Guadeloupe
Guadeloupe boekt vooruitgang bij de uitvoering van de mededeling over de ultraperifere gebieden, met als zwaartepunten hernieuwbare energie en energie-efficiëntie.
Blauwe economie
·Heeft in mei 2019 een marinewerf in gebruik genomen op Marie-Galante om opleidingen in lokale knowhow te verzorgen, bedoeld om bij te dragen aan een duurzame visserij.
·Heeft leiding gegeven aan het proefproject Orfish (2017-2019) waarmee kennisuitwisseling over milieuontlastende vangsttechnieken onder vissers uit alle ultraperifere gebieden werd ondersteund en getracht werd om de druk op visbestanden langs de kust te verlichten (90 % EU-medefinanciering).
Landbouw
·Is in 2019 een project gestart voor de promotie en verkoop van gedistilleerde dranken en agro-voedselproducten in de Verenigde Staten, in samenwerking met bedrijven in deze sector, Business France en het Franse ministerie voor overzeese gebiedsdelen.
Biodiversiteit
·Werkt aan de oprichting van een regionaal agentschap voor biodiversiteit.
Circulaire economie
·Heeft in oktober 2018 een regionaal plan “afvalvrij in 2035” gelanceerd om de hoeveelheid afval per inwoner en de energieafhankelijkheid te verkleinen, alsook om acht afvalinzamelingspunten te creëren.
·Heeft ondersteuning geboden aan plaatselijke bedrijven vanuit het Europees Fonds voor regionale ontwikkeling voor de verwerking van metaalafval en beschadigde voertuigen ten gevolge van de orkanen Irma en Maria.
Energie
·Heeft in juni 2018 autolaadstations met zonnestroom geopend om het gebruik van het overschot aan zonne-energie te stimuleren.
·Is in maart 2019 een project gestart voor een fotovoltaïsche installatie in het centrum voor afvalbeheer van de gemeente Sainte Rose, bedoeld om emissies terug te dringen en de energie-efficiëntie te vergroten.
·Heeft in februari 2019 een nieuwe gemeentelijke energiecentrale voor straatverlichting gebouwd, waardoor het energieverbruik naar verwachting met 75 % zal dalen; heeft met steun uit het Europees Fonds voor regionale ontwikkeling in twee gemeenten de straatverlichting verbeterd.
Onderzoek en innovatie
·Heeft golfslagmeters geïnstalleerd voor betere bescherming tegen natuurlijke risico’s van mariene aard (maart 2019).
·Heeft nieuwe oncologische diagnoseapparatuur geïnstalleerd en het eerste centrum voor diagnose en behandeling van kanker geopend (juni 2018).
Vervoer
·Heeft in februari 2020 een nieuwe lijnvlucht tussen Pointe-à-Pitre en New York te beginnen ter verbetering van de connectiviteit.
Samenwerking met de buurlanden en daarbuiten
·Is in 2019 lid geworden van de Organisatie van Oost-Caribische Staten.
·Is een project gestart (“Ready Together”) voor efficiëntere hulpcoördinatie bij natuurrampen in het Caribisch gebied.
3.Frans-Guyana
Frans-Guyana maakt gestage vorderingen ten aanzien van de prioriteiten van de mededeling, met als zwaartepunten onderwijs en leren en het duurzaam gebruik van hulpbronnen. Momenteel verkeren veel initiatieven in de planningsfase.
Blauwe economie
·Heeft in december 2019 een regionale strategie voor de blauwe economie ontwikkeld.
·Heeft een financieringsinstrument in het leven geroepen in de vorm van een leningsregeling ter waarde van 4,7 miljoen EUR voor kleine marktdeelnemers, onder meer in de visserij.
·Heeft een project voor een adviesdienst voor lokale vissers, geleid door het agentschap voor regionale ontwikkeling en de lokale autoriteit, omgezet in een permanente adviesdienst.
Landbouw
·Heeft een onderzoek afgerond en is begonnen aan de voorbereidingen voor een proefproject over experimentele landbouw, bedoeld om proefstations op te zetten voor de ontwikkeling van manieren om organische hulpbronnen beter te kunnen benutten.
Biodiversiteit
·Werkt aan de oprichting van een regionaal agentschap voor biodiversiteit.
Circulaire economie
·Werkt aan een regionaal plan voor afvalpreventie en -beheer, met steun van het Franse milieu- en energiebesparingsagentschap (ADEME).
Energie
·Bouwt nieuwe biomassacentrales zodat in 2023 aan een energievraag van 40 megawatt kan worden voldaan en de toenemende vraag en bevolkingsgroei kan worden bijgebeend.
Onderzoek en innovatie
·Heeft in april 2018 een forum over onderzoek en innovatie georganiseerd, waarin belanghebbenden van de zijde van de lokale autoriteiten, de onderzoekswereld en het bedrijfsleven bijeenkwamen om een bijdrage te leveren aan de lopende herziening van de strategie voor slimme specialisatie.
·Heeft in november 2018 een overeenkomst ondertekend met een cluster van Franse bedrijven die zich met parfums en cosmetica bezighouden, met als doel het lokale onderzoek naar de natuurlijke stoffen van Guyana te stimuleren en producten te ontwikkelen op basis van lokale plantaardige hulpbronnen (inclusief een partnerschap tussen universitaire centra).
Werkgelegenheid, onderwijs en leren
·Heeft een akkoord bereikt met de onderwijsinstellingen van het gebied, AFMAé (een luchtvaartopleidingsorganisatie) en de lucht- en ruimtevaartonderneming Ariane Group voor het opzetten van een bacheloropleiding in de lucht- en ruimtevaartindustrie in 2020.
·Is een project gestart met de Franse werkgeversvereniging Medef en het nationaal arbeidsbureau Pôle emploi om 300 jongeren bij lokale bedrijven onder te brengen (2019); heeft een contactpunt opgezet voor advies aan lokale ondernemingen over beroepsintegratie.
Digitale toegankelijkheid
·Treft voorbereidingen voor het leggen van een onderzeese kabel die Frans-Guyana met de onderzeese glasvezelkabel EllaLink moet verbinden, die op zijn beurt Europa en Latijns-Amerika in 2020 zal verbinden en in 2021 operationeel zal worden, met ondersteuning vanuit het Europees Fonds voor regionale ontwikkeling en de Europese Investeringsbank.
·Treft voorbereidingen voor maatregelen om het gebied op de kaart te zetten als een economische hub voor gegevensopslag op servers (“datacentra”).
·Rolt breedband uit in 17 geïsoleerde gebieden; heeft in april 2019 satellietbandbreedte verkregen om de digitale connectiviteit van scholen in afgelegen gebieden te faciliteren.
·Heeft met steun vanuit het Europees Fonds voor regionale ontwikkeling 44 toegangspunten aangelegd tot het netwerk in Saint Laurent du Maroni (locaties van economisch belang en afgelegen gebieden).
Vervoer
·Ontwikkelt een grootschalig project voor het creëren van rijbanen die alleen zijn bestemd voor het openbaar vervoer in de hoofdstad Cayenne.
·Is bezig met het opzetten van een nieuwe veerbootverbinding tussen Saint Laurent du Maroni en Albina in Suriname, met steun vanuit Interreg.
Samenwerking met de buurlanden en daarbuiten
·Heeft een onderzoek ingesteld naar de behoeften van het lokale bedrijfsleven en maatregelen om de wisselwerking met de buurt te verbeteren.
4.Martinique
Martinique is bezig met de uitvoering van de mededeling en boekt resultaten op terreinen zoals de circulaire economie, energie, concurrentievermogen, werkgelegenheid en onderwijs en leren.
Blauwe economie
·Heeft voor begin 2020 een haalbaarheidsstudie gepland naar de oprichting van een instituut voor aquacultuur.
·Heeft de start bevestigd van nieuwe opleidingsprogramma’s die gericht zijn op de visserij en andere terreinen die verband houden met de blauwe economie, met behulp van een speciaal centrum voor beroepsopleidingen (POLE MER).
Biodiversiteit
·Heeft in juni 2019 een raamovereenkomst ondertekend tussen de lokale autoriteiten, het natuurreservaat en de Franse autoriteiten voor het opzetten van een regionaal instandhoudingsprogramma en voor meer kennis en bewustwording over het natuurreservaat.
Circulaire economie
·Is een openbare raadpleging gestart en heeft een plan vastgesteld (eind 2019) voor afvalpreventie en -beheer, bedoeld om de weg vrij te maken voor een strategie voor de circulaire economie.
·Is informatiecampagnes gestart tegen voedselverspilling op lokale scholen, zodat leerlingen zich bewust worden van duurzaamheid.
·Is in 2018 een bewustmakingscampagne “Kaz Zéro gaspi” gestart in het kader van de week van milieuvriendelijke consumptie.
·Heeft 14 projecten lopen, waaronder onderzoeken naar hergebruik van medische hulpmiddelen en meubels, de oprichting van een ambulante reparatiedienst (“Repair Truck”) en de verlenging van een reparatiedienst die workshops verzorgt (“Repair Café”).
Energie
·Is in 2017 een project gestart ter ondersteuning van de installatie van zonnepanelen om de energie-onafhankelijkheid te verbeteren en heeft in 2019 twee oproepen gedaan tot het indienen van voorstellen voor de bouw van energie-efficiënte gebouwen.
·Werkt aan de uitrol van een energie-efficiënt netwerk van straatverlichting om in 2020 ten minste 30 % elektriciteit te besparen.
·Heeft een vijfjarig steunprogramma voor energiebesparing gelanceerd ter hoogte van 100 miljoen EUR, gericht op ongeveer zestig maatregelen voor het terugdringen van het elektriciteitsverbruik (2019-2023).
·Heeft in maart 2019 een platform
opgezet over energietransitie, met onder andere informatie over mobiliteit, hernieuwbare energiebronnen, nutsvoorzieningen en warmte-isolatie.
·Heeft laadstations geopend met 100 % zonne-energie voor elektrische auto’s in het kader van het project “Green Drive”.
·Is van plan om uiteindelijk 250 oplaadstations met zonnestroom te openen in het kader van “Madin’ Drive”.
Werkgelegenheid, onderwijs en leren
·Heeft in maart 2019 een wedstrijd georganiseerd voor leerlingen die een beroepsopleiding volgen.
·Heeft in juni 2019 een lokale arbeids- en onderwijsbeurs georganiseerd, gericht op online werving.
Concurrentievermogen, ondernemerschap en de eengemaakte markt
·Heeft goedkeuring verleend aan het lokale programma voor economische ontwikkeling, innovatie en internationalisering (2017) ter financiering van betere productieprocessen, prestaties en inzetbaarheid; heeft een partnerschap gesloten voor het verstrekken van diensten op het gebied van informatie aan bedrijven.
·Heeft in 2018 een jaarlijks driedaags zakenforum “OSE!” opgezet om gevestigde bedrijven de gelegenheid tot netwerken te bieden en adviezen te geven over het opzetten van een onderneming.
Digitale toegankelijkheid
·Sluit met ondersteuning vanuit het Europees Landbouwfonds voor plattelandsontwikkeling onderwijsinstellingen aan op glasvezel en legt met ondersteuning vanuit het Europees Fonds voor regionale ontwikkeling breedbandnetwerken met zeer snel glasvezelinternet aan.
·Heeft tijdens het “OSE!”-forum van 2019 een “digitaal dorp” gepresenteerd om vormen van digitalisering (zoals 3D-printen) aan te moedigen onder lokale bedrijven.
Samenwerking met de buurlanden en daarbuiten
·Heeft drie ministerraden van de Organisatie van Oost-Caribische Staten georganiseerd op het terrein van gezondheidszorg, onderwijs en milieu.
·Is in januari 2018 een project gestart “handelsbevordering voor het oostelijk Caribisch gebied” (TEECA) om dertig lokale bedrijven te helpen exporteren naar landen in het Caribisch gebied.
·Heeft als partner samengewerkt in het Odyssea-project (februari 2019) op het terrein van de blauwe economie, met het oogmerk blauw toerisme en groei in het Caribisch gebied aan te wakkeren.
5.Réunion
Réunion richt zich op talrijke sectoren uit de mededeling, maar met name op de circulaire en blauwe economie, energie, onderzoek, en samenwerking met naburige landen.
Blauwe economie
·Is een project gestart voor maritieme ruimtelijke ordening (2018-2020) in het zuidwestelijke zeebekken van de Indische Oceaan (Ocean Métiss), in samenwerking met de nationale overheid, de Commissie voor de Indische Oceaan en de Europese Commissie.
·Heeft in maart 2019 een “Blue Institute” opgericht voor het coördineren en formuleren van overheidsbeleid ten aanzien van de blauwe economie.
Landbouw en plattelandsontwikkeling
·Werkt aan een landbouwkundig model dat de lokale productie stimuleert en de agro-ecologische transitie waarborgt (Agripei 2030-project).
Biodiversiteit
·Heeft opleiding en ondersteuning verzorgd voor het opzetten van LIFE- en BEST-projecten met EU-financiering in 2018 en 2019.
·Heeft met ondersteuning vanuit het Europees Fonds voor regionale ontwikkeling projecten uitgevoerd ter bescherming van bedreigde soorten: de Reunionkiekendief en plantensoorten (Especes-project).
Circulaire economie
·Regionaal plan voor afvalpreventie en -beheer opgesteld in samenwerking met de nationale en lokale autoriteiten waarin regionale doelstellingen zoals “afvalvrij” zijn opgenomen en voor coördinatie wordt gezorgd.
·Heeft een regionaal actieplan ontwikkeld voor de circulaire economie met de bedoeling een strategische visie en concrete maatregelen te formuleren om de doelstelling “afvalvrij” te halen.
·Heeft 22 projecten uitgevoerd met betrekking tot de circulaire economie (februari 2018-juni 2019), uiteenlopend van het ontwerp en de levensduur van producten tot recycling.
·Neemt deel aan het Replace-project (augustus 2019, gefinancierd door Interreg Europe), met als doel het formuleren en uitvoeren van beleid voor de circulaire economie.
Energie
·Heeft in februari 2018 samen met de nationale overheid en de Europese Commissie een taskforce inzake energietransitie opgezet.
·Voert twee projecten uit met steun vanuit het Europees Fonds voor regionale ontwikkeling:
o“Solarplexus” voor het ontwerpen van een innovatief systeem waardoor afgelegen locaties toegang krijgen tot elektriciteit, water en communicatiediensten;
oMicronet Mafate, een experimenteel micro-elektriciteitsnet in het keteldal van Mafate, met als doel onafhankelijkheid te realiseren.
·Heeft sinds 2018 in 18 middelbare scholen thermische renovatiewerkzaamheden uitgevoerd.
·Ontwikkelt duurzame voertuigen zoals elektrische scooters voor stedelijke mobiliteit, met ondersteuning vanuit het Europees Fonds voor regionale ontwikkeling (Veloce-project van maart 2018).
Onderzoek en innovatie
·Implementeert het Valobio-project (ondersteund vanuit het Europees Fonds voor maritieme zaken en visserij, mei 2019), waarbij een innovatieve methode wordt gebruikt om afgedankte, in zee gegooide bijproducten van vis om te zetten in vloeibare organische meststoffen voor de duurzame landbouw.
·Is begonnen met de beoordeling van de strategie voor slimme specialisatie van Réunion in april 2019 om de mogelijkheden van de regio’s op diverse terreinen te onderzoeken en nichemarkten van strategisch belang in kaart te brengen.
Werkgelegenheid, onderwijs en leren
·Heeft in november 2017 met steun vanuit het Europees Fonds voor regionale ontwikkeling het project Campus Sud opgezet voor het hergroeperen en uitbreiden van het aanbod van de regionale universiteit alsook om een technologiehub te stichten (het project Vallée Blanche).
Concurrentievermogen, ondernemerschap en de eengemaakte markt
·Heeft het fonds “Financière Région Réunion” in het leven geroepen ter grootte van 50 miljoen EUR (Europees Fonds voor regionale ontwikkeling, Europese Investeringsbank, het gebied) voor steun aan kleine en middelgrote ondernemingen (kmo’s) in de vorm van leningen en een private equity-instrument. In juni 2019 waren er vanuit het fonds 135 kmo’s gefinancierd voor een bedrag van 13 miljoen EUR.
·Neemt deel aan het React-project, ondersteund vanuit Horizon 2020, voor het koolstofvrij maken van de energiesystemen van het eiland.
Digitale toegankelijkheid
·Is bijna klaar met de aanleg van breedband, waarop naar verwachting eind 2022 alle gebieden die nu nog buiten de dekking vallen, zullen zijn aangesloten, met ondersteuning vanuit het Europees Fonds voor regionale ontwikkeling (groot project 2019).
Samenwerking met de buurlanden en daarbuiten
·Implementeert een project (TIS AEDES OI, in het kader van Interreg) voor onderzoek naar een methode om de Aziatische tijgermug te bestrijden.
·Versterkt de capaciteit van particuliere en openbare structuren in partnerlanden door lokale afgestudeerden naar deze landen te sturen (ondersteund vanuit Interreg).
·Heeft raamovereenkomsten gesloten met buurlanden in het kader van het Interreg-programma “Indische Oceaan” (bijvoorbeeld met de Seychellen in april 2019) ten behoeve van betere coördinatie op gebieden van gezamenlijk belang.
·Heeft in juli 2019 een zakelijke adviesdienst opgezet in Mozambique ten behoeve van de internationalisering van lokale bedrijven en van regionale samenwerking.
6.Saint Martin
Saint Martin werkt aan de uitvoering van de mededeling over de ultraperifere gebieden, tegen de bijzondere achtergrond van de wederopbouw van het eiland na orkaan Irma. De nadruk ligt derhalve op de herbouw van (betere) infrastructuur en het bieden van afdoende antwoorden op klimaatverandering.
Blauwe economie
·Verzorgt vanaf 2018 beroepsopleidingen over mariene activiteiten met betrekking tot de blauwe economie.
Landbouw
·Heeft het plan om innovatieve oplossingen voor de landbouw te lanceren, zoals grondloze teelt, en investeert in verplaatsbare afrasteringen rond veehouderijen, die bij slecht weer kunnen worden afgebroken.
Circulaire economie
·Werkt aan bewustwording en de uitvoering van communicatieacties inzake recycling en afvalscheiding, alsook aan een afvalinzamelingspunt en een gezamenlijk onderzoek voor het gehele eiland (met ondersteuning vanuit het programma Interreg-Caribisch gebied) ten behoeve van beter afvalbeheer.
Klimaatverandering
·Heeft in 2018 een risicobeheersysteem voor rampen opgezet, bestaande uit oefeningen met vroegtijdige waarschuwingen, publieksvoorlichting, een beoordeling van de waarschuwingssystemen, en de aanschaf van een meteorologische radar voor betere weersvoorspellingen (Interreg-Caribisch gebied).
Energie
·Heeft een begin gemaakt met verkennende haalbaarheidsstudies naar eventuele geothermische hulpbronnen op de eilanden Saba, Sint Eustatius en Sint Kitts en naar de onderlinge koppeling van de elektriciteitsnetten van de eilanden met als doel hernieuwbare energie te stimuleren (Interreg-Caribisch gebied, juli 2019).
Digitale toegankelijkheid
·Legt een ondergronds glasvezelnetwerk aan voor betere digitale connectiviteit in alle districten, als onderdeel van de wederopbouw.
·Verricht verkennende haalbaarheidsstudies naar digitale interconnectie tussen de noordelijke eilanden van de
Kleine Antillen
(in het Engels bekend als de Leeward Islands).
Samenwerking met de buurlanden van de ultraperifere gebieden en daarbuiten
·Heeft de status van waarnemer gekregen bij de Organisatie van Oost-Caribische Staten.
7.Mayotte
Mayotte geeft uitvoering aan de mededeling van 2017 en legt daarbij bijzondere nadruk op de blauwe economie.
Blauwe economie
·Heeft in 2018 een werkgroep opgericht die een regionale strategie voor de blauwe economie moet voorbereiden: het verzamelen van gegevens over sectoren van de blauwe economie en het organiseren van kennisuitwisselingen met belanghebbenden over blauwe groei (opleidingen, toerisme, visserij en aquacultuur).
·Werkt aan een regeling voor regionale ruimtelijke ordening, met een speciaal hoofdstuk over maritieme planning, als uitgangspunt voor alle kustgerelateerde activiteiten.
·Ontwikkelt een plan voor vlootbeheer, in samenwerking met de nationale autoriteiten, alsook een masterplan voor aquacultuur.
·Investeert in voorheen verlaten aquacultuurvoorzieningen en capaciteitsondersteuning voor lokale belanghebbenden.
Biodiversiteit
·Werkt aan de oprichting van een regionaal agentschap voor biodiversiteit, in samenwerking met de nationale autoriteiten.
Energie
·Voert een proefproject uit inzake elektrische voertuigen en oplaadstations die uitsluitend zonnestroom leveren, in het kader van duurzaam vervoer (2019).
·Onderzoekt de mogelijkheden van zonnepanelen op scholen en openbare gebouwen, aangezien zonne-energie de belangrijkste vorm van hernieuwbare energie in het gebied is.
Concurrentievermogen, ondernemerschap en de eengemaakte markt
·Heeft in 2017 een technopolisproject opgezet met als doel producenten en dienstverleners in hightechsectoren bijeen te brengen ter vergroting van de capaciteit van hun bedrijven om te opereren in de eengemaakte markt.
Vervoer
·Werkt aan een project voor interstedelijk vervoer, waarbij drie buslijnen worden opgezet om het zuiden, het centrum en het noorden van Mayotte te verbinden met de hoofdstad Mamoudzou en er in 2021 sprake is van mogelijke maritieme verbindingen voor betere connectiviteit.
·Is een project gestart om de veiligheid op de luchthaven van Mayotte te vergroten (in 2018), met steun vanuit het Europees Fonds voor regionale ontwikkeling.
Samenwerking met de buurlanden en daarbuiten
·Heeft in februari 2019 een overeenkomst ondertekend om studenten aan de universiteit van Mayotte in staat te stellen in Oost-Afrikaanse landen te gaan studeren (op het gebied van digitale technologie, animatie en cultuur).
8.Portugal
Portugal werkt bij de uitvoering van de mededeling van 2017 nauw samen met de autonome gebieden Madeira en de Azoren, in het bijzonder ten aanzien van de circulaire economie, klimaatverandering en onderzoek.
·Heeft in 2018-2019 een samenwerking tot stand gebracht tussen het nationale bureau voor de statistiek en de regionale statistische afdelingen van de Azoren en Madeira, met als doel betere gegevensverzameling en -beheer, met name op het terrein van de landbouw en de zee- en de luchtvaart.
Circulaire economie
·Heeft in 2018 en 2019 ondersteuning geboden aan projecten die een doelmatiger gebruik van hulpbronnen op Madeira en de Azoren stimuleren in het kader van het nationale milieufonds.
·Heeft inwoners van Madeira en de Azoren door middel van hogere onkostenvergoedingen in staat gesteld om deel te nemen aan bijeenkomsten over de circulaire economie en klimaatverandering op het vasteland van Portugal.
Klimaatverandering
·Heeft in 2018 en 2019 ondersteuning verleend aan projecten ter bevordering van de installatie van oplaadstations voor elektrische voertuigen op de Azoren, door middel van oproepen voor het indienen van projecten in het kader van het milieufonds.
·Heeft Madeira en de Azoren financiering verstrekt in het kader van het programma “Milieu, klimaatverandering en een koolstofarme economie”.
·Heeft sessies gehouden op Madeira en de Azoren in maart 2019 om het financieel mechanisme van de EER-subsidies te presenteren.
Biodiversiteit
·Heeft in 2019 een oproep gedaan tot het indienen van projecten ter bevordering van modellen voor duurzame ontwikkeling in alle Portugese biosfeerreservaten, waarvan er vijf op Madeira en de Azoren gelegen zijn.
Onderzoek en innovatie
·Heeft in september 2018 het “International Satellite Launch Programme” gestart voor het oprichten van een internationaal ruimtestation op het eiland Santa Maria van de Azoren; naar verwachting is het ruimtestation eind 2021 operationeel.
·Heeft in maart 2019 het Portugese ruimteagentschap opgericht, gevestigd op het eiland Santa Maria van de Azoren.
Digitale toegankelijkheid
·Heeft in mei 2019 een werkgroep in het leven geroepen inzake onderzeese kabels tussen het vasteland, de Azoren en Madeira om te onderzoeken wat de beste manier is om de onderzeese kabels te vervangen die de communicatie tussen Madeira, de Azoren en het vasteland mogelijk maken. De werkgroep heeft haar conclusies in december 2019 gepubliceerd.
Vervoer
·Heeft voorgesteld om de luchthavens van Funchal, Porto Santo en Ponta Delgada op te nemen in het TEN-T-kernnetwerk, naar aanleiding van de raadpleging over de herziening van de TEN-T-richtlijnen.
9.Azoren
De Azoren geven uitvoering aan de mededeling van 2017 en leggen daarbij vooral de nadruk op de blauwe economie en op energie en onderzoek.
·Verzamelt gegevens voor alle eilanden ten aanzien van de werkgelegenheid en de activiteiten in de visserij.
Blauwe economie
·Hebben in 2018 een werkgroep in het leven geroepen voor de oprichting van de Atlantische waarnemingspost ten behoeve van wetenschappelijk zeeonderzoek, betreffende onder meer bescherming, onderzoek, monitoring en sociaaleconomische benutting van zeegebieden.
·Geven leiding aan het MarSP-project (2018-2019) voor de ontwikkeling van regelingen voor maritieme ruimtelijke ordening op de Azoren, Madeira en de Canarische eilanden.
·Hebben het project Mistic Seas II afgerond en coördineren het project Mistic Seas III (2019) ter evaluatie van de kaderrichtlijn mariene strategie.
·Nemen deel aan het AQUA-LIT-project (2019) ter voorkoming van zwerfafval in zee als gevolg van aquacultuuractiviteiten en het verwijderen van afval uit aquacultuurvoorzieningen.
·Zijn gestart met het proefproject E-log (2019) voor elektronisch toezicht op de kleinschalige visserij en ter ondersteuning van lokale actoren.
·Hebben zich sterk gemaakt voor de Azoren-verklaring ter verdediging van de hengel- en lijnvisserij op tonijn (oktober 2018) om duurzame vangsttechnieken onder de aandacht te brengen.
·Hebben een zeeschool opgericht (2019) voor kwalificaties en opleiding en neemt deel aan het Mates-project (2018-2021) in het kader van Erasmus+, ter bevordering van een “Marine Technology Skilling Strategy” (strategie voor kwalificaties in mariene technologie).
Landbouw
·Zijn voornemens 2020 een strategisch plan voor de zuivelsector te voltooien om nieuwe markten te ontdekken en de innovatie en internationalisering van zuivelproducten te bevorderen.
·Hebben ondersteuning geboden aan het gebruik van op afstand bestuurbare luchtvaartuigen voor bosbeheer (medegefinancierd vanuit het Europees Landbouwfonds voor plattelandsontwikkeling).
Biodiversiteit
·Inventariseren de plasticvervuiling in de diepzee, met ondersteuning vanuit het Europees Fonds voor regionale ontwikkeling (Plastdeep 2019).
·Voeren drie projecten uit die door het LIFE-programma van de EU worden ondersteund: LIFE Vidalia (2018-2023) voor de instandhouding van plantensoorten die met uitsterven worden bedreigd; LIFE-IP Azores Natura (2019-2027) voor het behoud van habitats en beschermde soorten; en LIFE Beetles (gaat in 2020 van start) om de risico’s voor bedreigde soorten te verminderen.
·Voeren het project MOVE I (2018-2021) uit en het project MOVE ON (2019-2022) gelanceerd overeenkomstig de EU-biodiversiteitsstrategie voor het in kaart brengen en evalueren van de toestand van de ecosystemen en de ecosysteemdiensten.
·Hebben ondersteuning verleend aan het project Bioinvent ter bestudering van de microbiële diversiteit in de bodem van ecosystemen met grasland op de Azoren en van het project Marfor ter bestudering van de dynamiek in de reacties van onderzeese wouden op mondiale veranderingen (beide 2017-2020).
Klimaatverandering
·Hebben in september 2019 het regionale programma voor de bestrijding van klimaatverandering goedgekeurd, bedoeld om broeikasgasemissies tot een minimum te beperken en de blootstelling aan klimaatrisico’s te verkleinen.
Circulaire economie
·Zullen binnenkort een programma voor het beheer van toerisme vast te stellen, met het oog op duurzame ontwikkeling van de sector.
Energie
·Hebben in oktober 2018 de “Energiestrategie van de Azoren 2030” gelanceerd om de mogelijkheden van natuurlijke hulpbronnen en opkomende technologieën te benutten en werkt aan het “Actieplan energie-efficiëntie van de Azoren”.
·Hebben het “Actieplan voor elektrische mobiliteit in de Azoren” vastgesteld voor de periode 2018-2024, dat onder meer betrekking heeft op de installatie van oplaadpunten voor elektrische voertuigen op de negen eilanden.
·Werken aan een agenda voor energietransitie, met steun van het initiatief voor schone energie voor de eilanden van de EU, en bestuderen het gebruik van onderzeese kabels om de elektriciteitsnetten van de eilanden met elkaar te verbinden.
·Nemen deel aan het Horizon 2020-project (2019-2021) over geothermie op grote diepte en aan het Interreg-project E-Mobicity (2019-2023) voor het optimaliseren van overheidsbeleid met betrekking tot elektrische mobiliteit in stedelijke gebieden.
Onderzoek en innovatie
·Hebben in september 2018 de aanzet gegeven tot een internationaal ruimtestation op het eiland Santa Maria, dat naar verwachting eind 2021 operationeel zal zijn.
·Hebben in 2018 het plan voor de internationalisering van wetenschap en technologie goedgekeurd, bedoeld om de wetenschap te stimuleren en projecten en partnerschappen van buiten aan te trekken.
·Hebben in 2018 het initiatief Transfer+ goedgekeurd en deelgenomen aan het FANBest-project ter bevordering van technologieoverdracht aan lokale kmo’s, met name in de blauwe economie.
Werkgelegenheid, onderwijs en leren
·Hebben de werkgelegenheid bevorderd via de initiatieven Inovar (vanaf maart 2019) voor jonge werklozen, Berço de Emprego (vernieuwd in 2019) voor tijdelijke vervangers, en Movemprego (in 2020) ter bevordering van de geografische mobiliteit van personele middelen.
Digitale toegankelijkheid
·Hebben in 2018 het actieplan voor wetenschappelijke en technologische cultuur gelanceerd, waarmee de oprichting van schoollaboratoria voor informatica, robotica en programmeren is ondersteund.
Vervoer
·Zijn gestart met een internationale aanbesteding voor de bouw van één schip voor passagiers, voertuigen en vracht om alle eilanden het hele jaar door met elkaar te kunnen verbinden (januari 2019).
Samenwerking met de buurlanden en daarbuiten
·Nemen deel aan het project “Marine-Earth Observation” voor het ontwikkelen van toegespitste technologie op basis van downstreamdiensten van het Copernicus-programma, met groter maritiem bewustzijn als doel.
10.Madeira
Madeira boekt vooruitgang bij de uitvoering van de mededeling van 2017 en legt daarbij vooral de nadruk op de blauwe economie, de circulaire economie, klimaatverandering, onderzoek, energie, werkgelegenheid en vaardigheden.
Blauwe economie
·Heeft in 2018 de kredietlijn Investe RAM 2020 gelanceerd, een financieringsinstrument om de toegang tot financiering voor kleinschalige marktdeelnemers te vergemakkelijken (20 miljoen EUR).
·Heeft het ruimtelijkeordeningsplan voor de maritieme omgeving ontwikkeld, een instrument voor ruimtelijk beheer ter bevordering van een duurzame blauwe economie.
·Heeft in 2019 een consortium opgericht dat verantwoordelijk is voor een geïntegreerd internationaal opleidings- en onderwijscentrum voor de zee in Madeira, dat naar verwachting vanaf 2020 opleidingen zal verzorgen.
Landbouw en plattelandsontwikkeling
·Heeft in 2018 wetgeving ingevoerd ter oprichting van een technische commissie voor conformiteitsbeoordelingen van van Madeira afkomstige landbouwproducten en levensmiddelen, zodat gewaarborgd is dat producten die in aanmerking komen voor een kwaliteitsregeling van de EU ook aan de EU-wetgeving voldoen.
Biodiversiteit
·Heeft het beheer van beschermde gebieden en Natura 2000-gebieden versterkt (sinds 2017) door het evalueren en actualiseren van beheerplannen, strategieën en aangewezen gebieden.
Circulaire economie
·Heeft een regionale agenda voor de circulaire economie ontwikkeld om de milieugevolgen te verzachten bij het streven naar duurzame economische groei (2019).
·Heeft de afvalstrategie 2020-2030 opgesteld ten behoeve van beter afvalbeheer (2019).
Klimaatverandering
·Heeft de uitvoering gestimuleerd van de regionale strategie voor aanpassing aan klimaatverandering, door middel van projecten die vanuit Interreg en het LIFE-programma van de EU werden ondersteund, alsook begonnen met het bijwerken van die strategie.
·Werkt aan software en systemen voor het beoordelen, voorkomen en verminderen van risico’s op bosbranden alsmede het verbeteren van het bosbeheer, met ondersteuning vanuit het Cohesiefonds.
Energie
·Heeft uitvoering gegeven aan het project “Sustainable Porto Santo – Smart Fossil Free Island” (2019) om het gebruik van
elektrische voertuigen
en slimme oplaadsystemen te stimuleren.
·Zal binnenkort het waterkrachtproject Calheta III uitbreiden met ondersteuning vanuit het Cohesiefonds.
·Heeft deelgenomen aan diverse energieprojecten van de EU, waaronder Enermac (2017-2019) met betrekking tot de planning van strategieën voor de ontwikkeling van infrastructuur voor hernieuwbare energie.
·Stimuleert schoon vervoer met steun vanuit het Europees Fonds voor regionale ontwikkeling: aankoop van vijf elektrische minibussen en 25 schone bussen (2019).
Onderzoek en innovatie
·Heeft sinds 2019 meegewerkt aan het Smart4Health-project, zodat burgers in de hele EU en daarbuiten hun eigen gezondheidsgegevens kunnen bijhouden en beheren.
·Heeft de regionale strategie voor slimme specialisatie opnieuw beoordeeld (2019) ter voorbereiding van de lancering van de strategie 2.0 voor de periode 2021-2027.
Werkgelegenheid, onderwijs en leren
·Heeft maatregelen getroffen ter ondersteuning van werklozen, waaronder werkgelegenheidsprogramma’s voor jongeren (bv. Projovem). In 2018 leverden de 68 goedgekeurde projecten in het kader van het “stimuleringsprogramma voor ondernemerschap onder werklozen” 118 nieuwe banen op. In 2018 betroffen deze maatregelen 5 512 mensen.
Digitale toegankelijkheid
·Heeft in 2018 een overeenkomst ondertekend voor een nieuwe telecommunicatieverbinding via een onderzeese optische kabel tussen Madeira en het Portugese vasteland.
·Heeft cursussen ontwikkeld om de digitale vaardigheden op scholen te verbeteren (2018-2019), aan de hand van het “strategisch plan voor onderwijsinnovatie op scholen”, met onder meer STEM-projecten (wetenschap, technologie, techniek en wiskunde).
·Heeft het “leslaboratorium van de toekomst” ingevoerd, dat scholen een robotica-pakket biedt (2018-2019).
Vervoer
·Heeft het actieplan voor duurzame mobiliteit in Madeira goedgekeurd (juni 2019). De bedoeling van het plan is om een bijdrage te leveren aan de overgang naar schoon en veilig vervoer.
Samenwerking met de buurlanden en daarbuiten
·Heeft in 2018 de Macaronesië-top opnieuw ingevoerd, een stimulans voor debat over gezamenlijke uitdagingen op het gebied van milieu en klimaatverandering, de economie van de zee, handels- en investeringsbevordering, opleiding alsook de mobiliteit van studenten en docenten.
·Neemt deel aan het Integra-project voor marktintegratie en de ontwikkeling van de economische en sociale omgeving van Macaronesië, goedgekeurd in juni 2019 (Interreg-programma voor Madeira, de Azoren en de Canarische eilanden – MAC).
11.Spanje
Spanje voert de mededeling van 2017 samen met de Canarische eilanden (zijn ultraperifere gebieden) uit, binnen het kader van de grondwettelijke verdeling van bevoegdheden.
Circulaire economie
·Heeft deelgenomen aan de lancering van de taskforce afval in november 2018 en aan de daaropvolgende vergaderingen via het Ministerie van Ecologische Transitie en van de dienst Douane en Accijnzen; en ondersteunt de uitvoering van zijn actieplan.
·Heeft het integrale afvalplan 2018-2025 van de Canarische eilanden (Pircan) geanalyseerd.
Energie
·Ondersteunt (in het kader van het EU-pakket “schone energie”) acties voor de introductie van hernieuwbare energie op de eilanden, energiebesparing, hogere energie-efficiëntie en de bevordering van duurzame mobiliteit, met inbegrip van veilingen op het vlak van hernieuwbare energie, verbindingen tussen eilanden en oplaadstations voor elektrische voertuigen.
·Heeft activiteiten ontwikkeld en ondersteund voor de verspreiding van kennis en technologie op het gebied van hernieuwbare energiebronnen.
12.Canarische Eilanden
De Canarische eilanden leggen in de uitvoering van de mededeling van 2017 de nadruk op energie, onderzoek en de circulaire economie.
·Werken sinds juli 2018 aan de ontwikkeling van officiële gegevens over de lokale productie op basis van een overeenkomst met Istac, het lokale bureau voor de statistiek.
Blauwe economie
·Hebben in februari 2018 een werkgroep opgericht inzake de blauwe economie; hebben voor alle blauwe economische sectoren een SWOT-analyse verricht om de weg te effenen voor de strategie voor de blauwe economie, die gepland staat voor de eerste helft van 2020.
Landbouw en plattelandsontwikkeling
·Heeft een strategie voor productdifferentiatie geïmplementeerd op basis van kwaliteit met als doel de consumptie en de ecologische productie te stimuleren en contacten tussen de agro-voedingsmiddelensector en het eilandbestuur te faciliteren.
Circulaire economie
·Zijn in 2017 een project gestart voor een biogasinstallatie met ondersteuning vanuit het Europees Fonds voor regionale ontwikkeling, bedoeld voor de benutting van dierlijk afval.
·Hebben meegewerkt aan het opzetten van de taskforce inzake afval in november 2018 door de communicatie tussen belanghebbenden op alle niveaus te faciliteren (Europees, nationaal, regionaal en lokaal), en aan het opstellen van een actieplan voor beter afvalbeheer.
·Hebben in februari 2018 een werkgroep opgericht inzake de circulaire economie, die een voorlopige diagnose stelt van de situatie op de eilanden.
·Hebben richtlijnen en aanbevelingen vastgesteld voor het terugdringen en recyclen van wegwerpplastic in augustus 2018.
·Hebben in april 2019 de plasticstrategie van de Canarische eilanden goedgekeurd.
Klimaatverandering
·Hebben de waarnemingspost voor klimaatverandering van de Canarische eilanden, een orgaan voor overleg, participatie en ontwikkeling van acties, in gebruik genomen (juli 2018).
·Werken aan het actualiseren van de regionale strategie tegen klimaatverandering.
Energie
·Hebben deelgenomen aan het initiatief voor schone energie voor de eilanden van de EU: organisatie van het tweede forum inzake schone energie voor de eilanden van de EU, op Lanzarote in november 2018. La Palma is bezig met de uitvoering van een proefproject in het kader van dit energie-initiatief.
·Hebben in 2019 twee innovatieve prototypen in gebruik genomen voor de benutting van windenergie op zee voor het Plocan-platform.
Onderzoek en innovatie
·Geven leiding aan het EU-onderzoeksproject Forward voor het bevorderen van de deelname van alle ultraperifere gebieden aan internationale onderzoeksnetwerken en -programma’s.
·Hebben in oktober 2019 het project RIS3-Net2 opnieuw opgestart (als projectleiders) in het kader van het Interreg-programma voor Madeira, de Azoren en de Canarische eilanden – MAC, bedoeld voor het opstellen van een gemeenschappelijke kader voor transregionale RIS3-strategieën.
·Nemen deel aan het Soclimpact-project, dat gericht is op de modellering van de effecten van de klimaatverandering en de sociaal-economische effecten daarvan op Europese eilanden in de context van de sectoren van de blauwe economie.
·Nemen deel aan het React-project, ondersteund vanuit Horizon 2020, voor het koolstofvrij maken van de energiesystemen van de eilanden.
Werkgelegenheid, onderwijs en leren
·Geven sinds januari 2017 leiding aan het GROW RUP-project, medegefinancierd door Interreg Europe, voor de aanpak van langdurige werkloosheid op het terrein van de groene en blauwe economieën.
Concurrentievermogen, ondernemerschap en de eengemaakte markt
·Hebben in januari 2018 een operationele strategie gelanceerd voor de internationalisering van de economie van de Canarische eilanden met de bedoeling om het concurrentievermogen van het bedrijfsleven te vergroten en het ondernemerschap te versterken.
Digitale toegankelijkheid
·Hebben twee oproepen gedaan tot het indienen van voorstellen ter ondersteuning van de aanleg van breedbandinfrastructuur (in 2018 en 2019).
·Hebben ondersteuning verleend aan organisaties om opleidingen in digitale vaardigheden te verzorgen, met in totaal 71 projecten (in 2017-2019).
Samenwerking met de buurlanden en daarbuiten
·Geven leiding aan het Interreg-MAC-project Hexagone, samen met Madeira en de Azoren, om de samenwerking met de buurlanden Mauritanië, Senegal en Kaapverdië te intensiveren door de coördinatie tussen het Europees Fonds voor regionale ontwikkeling en de programma’s van het Europees Ontwikkelingsfonds in deze regio te versterken (loopt af in december 2022).
·Hebben uitvoering gegeven aan het Interreg-project Valconmac dat gericht is op de bescherming en ontwikkeling van boshabitats in de Atlantische eilandengroep Macaronesië.